Fletore pune Gjuha Shqipe - Media Print

Fletore pune 

Gjuha Shqipe 

Klasa IV

KAPITULLI I 

Zhvillojmë aftësitë e të kuptuarit 

dhe të gjykuarit të një teksti 

Klasa VI

w 

2 

2 

Model pune për paragrafin 

Celularët 

Në historinë e zhvillimit shkencor, telefonia e lëvizshme ka ecur dhe ecën 

me hapa të shpejtë, që shpesh nuk mund t’i ndjekësh. Vetëm para pak vjetësh 

celularët ishin shumë “primitivë” ◙ dhe funksiononin me valë në analogjik. Shumë 

shpejt doli gjenerata e dytë GSM (Global System for Mobile Communications). 

Në fillim ishte vetëm për pak njerëz, pra shumë pak mund t’ia lejonin vetes 

përdorimin e celularit, por, shumë shpejt, ai u bë për përdorim të përgjithshëm. 

Viti 2003 do të jetë viti kur do të dalë në përdorim për të gjithë gjenerata 

e tretë e celularëve, pra ajo UMTS (Universal Mobile Telephony System). Nga 

prodhuesit e celularëve flitet për një revolucion në telefoninë e lëvizshme me 

futjen e UMTS-së. Ky lloj sistemi i ri do të ofrojë shërbime të shumta dhe shumë 

më të shpejta. Aparatet e reja do të përdorin një sim card të re, që quhet “Usim”. 

Kjo kartë ka kapacitet shumë më të madh se “e vjetra” “sim card” dhe do të bëjë 

të mundur edhe shkarkime të informacioneve nga interneti. Mesazhet me foto 

MMS, që janë futur këtë verë në përdorim ◙ nuk do të jenë asgjë me sistemin e ri. 

Me UMTS do të bëhet e mundur të flitet me video drejtpërdrejt, madje do 

të jenë të mundura edhe videokonferencat me anë të aparatit të vogël, që e kanë 

të gjithë në xhep. Gjithashtu do të kemi mundësi të shkarkojmë edhe video 

të shkurtra dhe muzikë nga interneti; libri i adresave mund të përmbajë dhe 

foto ◙ të miqve që kemi aty. Pra celularët, një revolucion teknik në vetvete, do 

të pësojnë një revolucion të madh në muajt dhe vitet në vazhdim dhe, shumë 

shpejt, do t’i kemi në xhepat tanë. Madhësia nuk do të ndryshojë, pasi opsionet 

e shumta kërkojnë një bateri edhe më të madhe. 

I. Përcaktimi i fjalisë qendrore. 

• Në paragrafin e parë fjalia qendrore është: 

a. Në historinë e zhvillimit shoqëror telefonia e lëvizshme ka ecur... 

b. Vetëm para pak vjetësh celularët ishin shumë primitivë. 

c. Shumë shpejt doli gjenerata e dytë… 

d. Në fillim ishte vetëm për pak njerëz... 

• Në paragrafin e dytë fjalia qendrore është: 

a. Viti 2003 do të jetë viti kur do të dalë në përdorim... 

b. Nga prodhuesit e celularëve flitet për një revolucion… 

c. Aparatet e reja do të përdorin një... 

d. Mesazhet me foto MMS që janë futur... 

9 

Paragrafi

Paragrafi 

2 

h 

• Në paragrafin e tretë fjalia qendrore është: 

a. Me UMTS do të bëhet e mundur... 

b. Gjithashtu do të kemi mundësi të shkarkojmë… 

c. Pra celularët, një revolucion teknik në vetvete… 

d. Madhësia nuk do të ndryshojë, por opsionet… 

• Skeda 

Pyetja: Cila nga alternativat e dhëna shpreh thelbin e informacionit. 

1. Cila nga alternativat e dhëna shpreh thelbin e informacionit. 

2. Informacioni është në tekst, te paragrafi ku kërkohet. 

3. 

a. Lexo me kujdes paragrafin. 

b. Ndaje fjalinë në pjesë të vogla të kuptimshme. 

c. Nëse informacioni që kërkon është jashtë paragrafit, lexo me 

kujdes pjesën/fragmentin që ndodhet afër paragrafit. 

d. Elimino përgjigjet e gabuara. 

e. Zgjidh alternativën më të mirë nga zgjedhjet e mbetura. 

w 

2 

h 

II. Përcaktimi i informacionit që jepet 

• Për cilat nga alternativat e dhëna flet autori në paragrafin e parë. 

a. historinë e zhvillimit të telefonisë 

b. kartën e re “USIM” 

c. shërbimet e shumta dhe të shpejta që ofron telefonia 

d. madhësinë e pandryshueshme te aparatet 

• Skeda 

Pyetja: Cila nga alternativat e dhëna shpreh thelbin e informacionit. 

1. Cila nga alternativat e dhëna shpreh thelbin e informacionit. 

2. Informacioni është në tekst, te paragrafi ku kërkohet. 

3. 

a. Lexo me kujdes paragrafin. 

b. Ndaje fjalinë në pjesë të vogla të kuptimshme. 

c. Nëse informacioni që kërkon është jashtë paragrafit, lexo me 

kujdes pjesën/fragmentin që ndodhet afër paragrafit. 

d. Elimino përgjigjet e gabuara. 

e. Zgjidh alternativën më të mirë nga zgjedhjet e mbetura. 

10

w 

2 

2 

2 

h 

II. Shpjegimi i kuptimit të shprehjeve 

• Në paragrafin e parë grupi i fjalëve është përdorur me kuptimin: nuk 

mund ta ndjekësh: 

a. vrapon shpejt 

b. zhvillim të shpejtë 

c. ecën me hap të nxituar 

d. s’e kap dot 

• Në paragrafin e dytë grupi i fjalëve është përdorur me kuptimin flitet 

për një revolucion: 

a. ndryshimi i stafit të prodhuesve të celularëve 

b. përmbysja e një teknologjie të vjetër 

c. hapja e rrugës për fitime të mëdha të GMS 

d. zhvillimi i një teknologjie të re 

• Në paragrafin e tretë grupi i fjalëve është përdorur me kuptimin: shpejt 

do t’i kemi në xhepat tanë: 

a. do të dalin së shpejti në treg 

b. do të jenë të vegjël, për t’u mbajtur në xhep 

c. çmim që e përballon “xhepi” ynë 

d. do të pajiset çdo njeri me ta 

• Skeda 

Pyetje për të zbuluar kuptimin e fjalëve nga konteksti. 

1. Si ta identifikoj 

pyetjen 

2. Ku mund ta gjej 

përgjigjen 

• Fjala/shprehja ka kuptim të afërt me të. 

• Fjala/shprehja mund të zëvendësohet me… 

Informacionin që do të të ndihmojë për të gjetur 

kuptimin e fjalës ose të shprehjes mund ta gjesh në 

tekst, te fjalët/shprehjet që janë rreth saj. 

3. Si mund t’i 

përgjigjem 

pyetjes 

a. Gjej fjalën/shprehjen në fragment. 

b. Lexo me kujdes fjalinë që përmban 

fjalën/shprehjen. 

c. Kërko në tekst informacionin e duhur që do 

të ndihmojë për të zbuluar kuptimin. 

d. Zgjidh përgjigjen që kërkon teksti. 

11 

Paragrafi

Paragrafi 

h 

w 

2 

2 

2 

III. Zëvendësimi i fjalës në kontekstin e dhënë 

• Në kontekstin e dhënë fjala primitive (paragrafi I) zëvendësohet me fjalën: 

a. i vjetër 

b. i dalë jashtë mode 

c. i moçëm 

d. i pazhvilluar 

• Në kontekstin e dhënë fjala gjeneratë (paragrafi II) zëvendësohet me fjalën: 

a. brez 

b. lloj 

c. model 

d. moshë 

• Në kontekstin e dhënë fjala primitive (paragrafi III) zëvendësohet me fjalën: 

a. hedh 

b. marr 

c. zbraz 

d. zbres 

• Skeda 

Pyetje për të zbuluar kuptimin e fjalëve nga konteksti. 

1. Si ta identifikoj 

pyetjen 

2. Ku mund ta gjej 

përgjigjen 

3. Si mund t’i përgjigjem 

pyetjes 

• Fjala/shprehja ka kuptim të afërt me të. 

• Fjala/shprehja mund të zëvendësohet me… 

Informacionin që do të të ndihmojë për të gjetur kuptimin 

e fjalës ose të shprehjes mund ta gjesh në tekst, te fjalët/ 

shprehjet që janë rreth saj. 

a. Gjej fjalën/shprehjen në fragment. 

b. Lexo me kujdes fjalinë që përmban 

fjalën/shprehjen. 

c. Kërko në tekst informacionin e duhur që do të të 

ndihmojë për të zbuluar kuptimin. 

d. Zgjidh përgjigjen që kërkon teksti. 

12

w 

h 

IV. Vendosja e një fjalie në vendin e duhur 

Në cilin paragraf duhet ta vendosësh grupin e fjalëve, në vend të shenjës ◙, që 

ajo të qëndrojë kuptimisht 

• Skeda 

Pyetja: Ku duhet vendosur fjalia e shkëputur 

1. Vëzhgo me kujdes se ku ndodhen 4 kuadratet e zeza. 

2. Vendi ku fjalia mund të vihet është bërë e dallueshme. 

3. 

a. Dallo te fjalia që do të vendosësh, ndonjë fjalë kyç ose ndonjë ide 

me të cilën fillon ose përfundon fjalia. 

b. Lexo më parë tekstin, përpara dhe pasi të vendosësh fjalinë e 

shkëputur për të gjetur lidhjen kuptimore midis tyre. 

c. Vendose fjalinë tek ai kuadrat, me të cilin lidhet më fort 

kuptimisht. 

13 

Paragrafi

I 


Paragrafi 

2 

2 

Truri ynë 

Marrja e një sasie të madhe oksigjeni rrit aktivitetin e funksioneve mendore, si motivimi, 

mësimi përmendsh, mësimi dhe kuptimi. 

Truri ynë përbën 2% të peshës së përgjithshme të trupit, por harxhon afërsisht 20% të 

kalorive të marra gjatë ditës. Truri është organi që harxhon më shumë energji në trup. Kur 

mendojmë se të gjitha funksionet e mrekullueshme të trupit tonë drejtohen nga truri, duhet 

ta pranojmë si një të vërtetë të pakundërshtueshme. 

• Në paragrafin e dhënë cila alternativë është vërtet e pakundërshtueshme: 

a. përqindja e peshës që përbën trurin; 

b. sasia e kalorive që harxhon truri; 

c. krahasimi i peshës së trurit me kaloritë që harxhohen; 

d. truri- drejtues i gjithë funksioneve të trupit. 

• Në kontekstin e dhënë fjala funksion zëvendësohet me fjalën: 

a. veprimtari 

b. punë 

c. drejtim 

d. detyrë 

II 


Si të luftojmë stresin 

Duhet të dimë rrugët, të cilat na ndihmojnë të luftojmë stresin. Shkurtimisht mund t’i 

përmbledhim: vlerësimi i marrëdhënieve me miqtë dhe familjen, marrja pjesë në aktivitete, 

të cilat ndikojnë pozitivisht në zhvillimin e personalitetit, zgjidhja e problemeve me 

gjakftohtësi, mendimi optimist, pushimi, çlirimi i muskujve, aktivitetet sportive, shëtitja në 

ajër të pastër dhe frymëmarrja e rregullt. 

2 

• Në paragrafin e dhënë informacioni i drejtpërdrejtë që jepet është: 

a. rrugët për t’u liruar nga stresi; 

b. dëmtimi që sjell në shëndetin tonë; 

c. problemet që sjell në komunikimin mes njerëzve; 

d. stresi- një nga shkaktarët e sëmundjeve nervore. 

14

III 


Akullnajat 

2 

2 

2 

Akullnajat - Uji në tokë paraqitet edhe në gjendje të ngurtë. Akullnajat ndahen 

në malore dhe kontinentale. Akullnajat malore krijohen mbi kufirin e borës, 

në brezin e mesëm gjenden në rreth 3000 m lartësi, kurse në brezin tropikal në 

rreth 6000 m. Akullnajat tash zënë një sipërfaqe prej 16,2 milionë km 2 , në të cilat 

gjenden mbi 24 milionë km 3 ujë. Prej tyre 99% e sipërfaqes së tyre ndodhen në 

viset polare. Ujërat e akullnajave bëjnë një qarkullim për 16 000 vjet. 

• Paragrafi synon të japë informacion kryesor për: 

a. llojet e akullnajave, 

b. vendet ku ndodhen akullnajat, 

c. një nga gjendjet e ujit, 

d. madhësinë e akullnajave. 

• Emërtimi akullnajë malore / kontinentale lidhet me: 

a. sipërfaqen që zë akullnaja; 

b. brezin ku shtrihet ajo; 

c. sasinë e ujit që qarkullon; 

d. kohën që i nevojitet për t’u formuar. 

• Në kontekstin e dhënë fjala brez zëvendësohet me fjalën 

a. gjeneratë 

b. rrip 

c. moshë 

d. zonë 

15 

Paragrafi

IV 


Paragrafi 

2 

2 

2 

Muri kinez nga çokollata 

Një ekip pastiçierësh kinezë ka gatuar një kopje të Murit kinez prej çokollate. Ky veprim 

i pazakonshëm ka kënaqur shumë adhurues të ëmbëlsirave. Pastiçierët kanë shfrytëzuar 

edhe çokollatën e bardhë për të ndërtuar këtë mur të ëmbël, mirëpo vetëm si ngjitës, që të 

mos prishet kryevepra e tyre prej çokollatës së zezë. Kopja e Murit kinez, e gjatë 10 metra, 

është bërë një prej atraksioneve kryesore turistike në ekspozitën e çokollatave që është 

hapur në fillim të këtij muaji. Në këtë ekspozitë janë shfaqur mbi 560 kopje të objekteve, 

të punuara nga çokollata. Ndërkaq, i gjithë manifestimi organizohet për të tërhequr sa më 

shumë konsumatorë të çokollatës në Kinë. 

• Informacioni që jepet në këtë paragraf bëhet: 

a. për të treguar se ka pastiçierë të zotë; 

b. për të treguar lëndën nga është ndërtuar muri; 

c. për të tërhequr konsumatorët e çokollatës; 

d. për të treguar sa konsumohet çokollata nga kinezët. 

• Në kontekstin e dhënë fjala adhurues zëvendësohet me fjalën: 

a. pëlqyes 

b. dashamir 

c. tifoz 

d. ngrënës 

• Në kontekstin e dhënë fjala atraksion zëvendësohet më mirë me fjalën: 

a. çlodhje 

b. tërheqje 

c. kënaqësi 

d. argëtim 

16

V 


w 

2 

2 

TV PLAZMA 

Në Britaninë e Madhe ka nisur një luftë e vërtetë kundër televizorëve plazma. 

Konsumojnë tepër energji, katër herë më shumë se tv-të e zakonshëm. Sipas dy 

kërkimeve shkencore, këta lloj televizorësh, së bashku me motorin e kërkimit 

Google, ka rezultuar se ndotin mjedisin. Çdo kërkim në Google prodhon 7 

gramë dyoksid karboni, duke çuar në rritjen e temperaturës së planetit. Qeveria 

e Gordon Braun-it ka vendosur të luftojë tv-të që konsumojnë shumë energji, 

ndërsa BE po analizon detajet e një rregulloreje të re, që do të detyrojë respektimin 

e disa standardeve minimale për të gjithë televizorët, me qëllim që të përdoren 

ata që kursejnë energji. 

Plani merr si shembull masat e hyra në fuqi në Evropë për frigoriferët dhe 

pajisje të tjera elektrike, që të kursehet energji. Alex Uissner-Gross, kërkues 

në universitetin e Harvardit, është i bindur se çdo kërkim në kompjuter ka një 

ndikim në mjedis. Përdorimi vetëm i një faqeje interneti prodhon 0,02 gram 

dyoksid karboni për sekondë dhe kjo shifër rritet, nëse faqja ka edhe foto apo 

pamje filmike. 

Një studim i mëparshëm në SHBA kishte treguar se teknologjia e informacionit 

lëshon dy për qind gaz karbonik ose të njëjtën përqindje që lëshohet nga aviacioni civil. 

Gjetja e informacionit faktik 

• Në paragrafin e parë jepet informacioni për një rregullore të re të BE-së. 

Cili detaj i saj është përmendur: 

a. detyrimi për të respektuar standardet minimale për TV; 

b. detyrimi për të respektuar standardet për frigoriferët; 

c. detyrimi për të respektuar standardet e pajisjeve të tjera elektrike; 

d. detyrimi i uljes së përdoruesve të GOOGLE. 

• Në paragrafin e dytë, te fjalia e hijezuar, dhënia e informacionit 0.02 gram 

dyoksid karboni jepet: 

a. për të pohuar një fakt shkencor; 

b. për të bindur përdoruesit e faqes së internetit për pasojat negative të saj; 

c. për të bërë të njohur elementin kimik që lëshohet nga përdorimi i 

faqes së internetit; 

d. për të shmangur shkarkimin e fotove dhe pamjeve fizike në një faqe 

interneti. 

17 

Paragrafi

Paragrafi 

2 

2 

2 

• Dëmi që shkakton teknologjia e informacionit në përqindje është: 

a. më pak se % që shkakton aviacioni civil, 

b. më e madhe se % që shkakton aviacioni civil, 

c. po aq sa % që shkakton aviacioni civil, 

d. shumë më e madhe se % që shkakton aviacioni civil. 

• Kërkuesi i universitetit të Harvardit është i bindur se: 

a. kërkimi në kompjuter ndikon në mjedis, 

b. tv PLAZMA konsumon më tepër energji, 

c. tv PLAZMA ndot mjedisin, 

d. tv PLAZMA së bashku me motorin e kërkimit GOOGLE ndotin mjedisin. 

• Cili nga faktet NUK përmendet në tekst: 

a. konsumon tepër energji, 

b. ndot mjedisin, 

c. rrit temperaturën e mjedisit, 

d. shkrin akullnajat. 

VI 


Harta e vjetër 

Në Bibliotekën e Kongresit në Uashington është ekspozuar një hartë e shekullit 

të 17-të, ku Kina paraqitet si qendra e botës; harta është punuar nga misionari 

italian, Matteo Ricco. Kjo është hera e parë që kinezët u kanë treguar amerikanëve hartën, 

ku Florida është shënjuar si “shteti i luleve”. Në hartë, Afrika është shënuar si kontinenti 

me malin më të lartë dhe lumin më të gjatë, ndërsa në përshkrimin e shkurtër të Amerikës 

Veriore gjenden “bullat me gunga”, kuajt e egër dhe një trevë e quajtur “Ka-na-ta”. Edhe 

disa vende të Amerikës Qendrore dhe asaj Jugore janë përfshirë në këtë hartë, si Guatemala, 

Jukatani dhe Kili. Krahas hartës është paraqitur edhe një dokument i shkruar në gjashtë 

faqe letre delikate nga orizi, që është njëra nga dy kopjet e ruajtura. Matteo Ricci, me disa 

fjali, ka përshkruar edhe zbulimin e Amerikës: “Shumë kohë më parë, askush nuk dinte se 

ekzistojnë vendet si Amerika Veriore dhe ajo Jugore. Para 100 vjetësh, evropianët i kanë 

zbuluar ato duke lundruar me anijet e tyre”. Kopjet origjinale të këtyre hartave gjenden në 

Vatikan dhe te disa koleksionistë në Francë dhe Japoni. Kopja e ekspozuar në Uashington 

është pronë e një koleksionuesi nga Japonia. Ti Bin Zhang nga ambasada kineze në SHBA, 

siç bën të ditur Daily Mail, e ka përshkruar këtë hartë si shumë të rëndësishme, pasi flet për 

takimet e para në mes Lindjes dhe Perëndimit. 

18

w 

2 

2 

w 

2 

1-Përcaktimi i fjalisë qendrore 

• Në paragrafin e parë fjalia qendrore është: 

a. Në Bibliotekën e Kongresit në Uashington është ekspozuar... si 

qendra e botës... 

b. Harta është punuar nga misionari italian Matteo Ricco. 

c. Kjo është hera e parë që kinezët ua kanë treguar amerikanëve hartën. 

d. Në hartë, Afrika është shënuar si kontinent me malin më të lartë dhe 

lumin më të gjatë. 

• Në paragrafin e tretë fjali qendrore është: 

a. Shumë kohë më parë askush nuk dinte se ekzistonte..................... dhe 

ajo Jugore. 

b. Para 100 vjetësh evropianët i kanë zbuluar..................me anijet e tyre. 

c. Kopjet origjinale.............................në Francë dhe Japoni. 

d. Kopja e ekspozuar në Uashington është pronë e një koleksionuesi 

nga Japonia. 

2- Përcaktimi i informacionit që jepet 

• Në paragrafin e parë qëllimi i dhënies së hartës së vjetër është: 

a. Florida është shënuar si “shtet i luleve”. 

b. Afrika është shënuar si kontinenti me malin më të lartë dhe lumin më 

të gjatë. 

c. Kina ishte qendër e botës. 

d. Guatemala, Jukatani dhe Kili janë përfshirë në hartë. 

2 

• Ky tekst në tërësi synon: 

a. të japë thjesht fakte historike-gjeografike, 

b. të japë vlerën historike të hartës dhe dokumentit të shkruar, 

c. të japë interesimin e koleksionistëve për këto dy dokumente, 

d. të tregojë fanatizmin me të cilin Vatikani ruan kopjen origjinale. 

19 

Paragrafi

Paragrafi 

w 

2 

2 

3- Shpjegimi i kuptimit të fjalive. 

• Në paragrafin e parë fjala kjo është përdorur për: 

a. bibliotekën 

b. hartën 

c. kohën 

d. ekspozitën 

• Në paragrafin e parë cili prej veprimeve NUK ka lidhje të drejtpërdrejtë me fjalën 

hartë: 

a. ekspozoj 

b. gjej 

c. punoj 

d. tregoj 

w 

2 

2 

w 

4- Zëvendësimi i fjalës në kontekstin e dhënë 

• Në kontekstin e dhënë fjala delikate (paragrafi II) zëvendësohet me fjalën: 

a. e ndjeshme 

b. e brishtë 

c. e butë 

d. e hollë 

• Në kontekstin e dhënë fjala koleksionues zëvendësohet me fjalën: 

a. grumbullues 

b. hulumtues 

c. kërkues 

d. seleksionues 

5- Vendosja e një fjalie në vendin e duhur. 

Në cilin paragraf duhet ta vendosësh fjalinë e dhënë, në vend të shenjës ◙, që ajo të 

qëndrojë kuptimisht. 

Ti Bin Zhang, nga ambasada kineze në SHBA, e ka përshkruar këtë hartë si shumë 

të rëndësishme, pasi flet për takimet e para në mes Lindjes dhe Perëndimit. 

20

VII 


Historia e shahut 

Loja e shahut është shumë fisnike edhe nga origjina e saj; sipas historianëve, 

ka rrënjë mbretërore. “Historia e lojës së shahut vjen nga India, ku dy vëllezër, 

bij të një monarku shumë të madh, mbas vdekjes së këtij të fundit kërkuan të dy 

të merrnin fronin. Kuptohet vetiu se nisi një luftë vëllavrasëse, me dy ushtri të 

mëdha, por nëna e tyre, duke mos i ndaluar dot të ndesheshin, u kërkoi besën të 

dy vëllezërve me premtimin se nuk do t’i lyenin duart me gjakun e njëri-tjetrit. 

Pasi bënë premtimin dhe dolën në luftë si kundërshtarë, njëri prej dy 

vëllezërve arriti ta rrethonte tjetrin në një copë toke me shpatulla nga deti, pasi, 

në përfundim të një sërë dyluftimesh, i ranë të gjithë mbrojtësit një nga një, duke 

e vënë princin në vështirësi ◙. 

Kur arriti lajmi, nëna, e veshur me të zeza, me brengë në zemër e mallkon 

fitimtarin, se nuk e mbajti besën dhe premtimin. Ky i fundit, ◙ i pikëlluar dhe 

i këshilluar edhe nga mësuesi i tij, ◙ mendon t’ia thotë se si shkuan punët. Për 

të arritur këtë gjë, ai ndërton një dërrasë me kuadrate, me numër të barabartë 

figurash në dru e në fildish, të cilat tregojnë specialitetet që kishin trupat në 

betejë. Afërmendsh, duke i vënë figurat në fushën me kuadrate të kundërvëna. 

Ai, me ndihmën e këshilltarëve të vet, riprodhon lëvizjet që ishin kryer në fushën 

e betejës deri në momentin që kundërshtari, pra i vëllai, i mbetur pa forcat 

mbrojtëse, ishte në vendin ku nuk mund të lëvizte: shah mat “mbreti vdiq”. 

Kështu lindi loja në bregun e lumit të shenjtë Gang. Por historia nuk mbaron 

këtu. Shekuj më vonë, një monark indian, ◙ me dëshirën e madhe për të treguar 

epërsinë e indianëve, fabrikon një skakierë të shkëlqyer me figura rubini dhe 

smeralde dhe ia dërgon, bashkë me një karvan dhuratash të shtrenjta, mbretit 

të Persisë, i cili ishte atëherë i famshmi Cosroe, me shpirt të pavdekshëm. 

Bashkë me dhuratën dërgon edhe një letër-kërkesë, në të cilën sfidon kolegun 

të zgjidhë krijimet e lojës së popullit të tij ose të paguajë një taksë të majme. 

Natyrisht, një nga dijetarët e oborrit mbretëror e gjen zgjidhjen e kërkuar. Në 

këtë mënyrë ishte një blerje e kulturës persiane nëpërmjet arabëve, dhe u përcoll 

në kulturën perëndimore, ku sot bën pjesë si një ndër aksesorët më të dashur. 

21 

Paragrafi

Paragrafi 

2 

2 

w 

2 

2 

1. Përcaktimi i informacionit kryesor që jepet në paragraf 

• Në paragrafin e parë informacioni kryesor që jepet është: 

a. loja e shahut 

b. origjina e lojës së shahut nga India 

c. nisja e luftës vëllavrasëse 

d. premtimi i bërë nga dy vëllezërit 

• Fjala premtim përdoret në fund të paragrafit të parë dhe përmendet edhe në fillim 

të paragrafit të dytë: 

a. për të theksuar peshën e kësaj loje, 

b. për të na përgatitur për atë që do të ndodhë, 

c. për të treguar se para fronit premtimi shuhet, 

d. për të ruajtur unitetin e familjes mbretërore. 

• Cila nga fjalët e mëposhtme shpreh thelbin e informacionit në paragrafin e tretë: 

a. pikëllimin e nënës për humbjen e të birit, 

b. pikëllimin e djalit për humbjen e të vëllait, 

c. mënyrën për t’i treguar nënës zhvillimin e ngjarjes, 

d. këshillimin e djalit me mësuesin e vet. 

• Fjalia: Historia nuk mbaron këtu, te paragrafi i katërt, tregon: 

a. lidhjen kronologjike e kuptimore ndërmjet paragrafëve III dhe IV, 

b. se loja e shahut nisi të përhapet në botë duke u përmirësuar, 

c. se lufta për fron vazhdoi edhe më pas, 

d. se mbreti i Persisë iu nënshtrua monarkut indian. 

w 

2 

2. Gjetja e informacionit faktik në paragrafë 

• Loja e shahut vjen nga India, sepse: 

a. shahu është lojë fisnike, 

b. shahu ka origjinë mbretërore, 

c. lindi nga lufta për fron në Indi, 

d. krijuesi i saj ishte biri i një monarku indian. 

22

2 

2 

• Në vend të fjalës fitimtar në fjalinë: “Nëna me brengë në zemër mallkoi 

fitimtarin…” pse nuk është përdorur fjala të birin 

a. për të treguar se nëna e mohon të birin, 

b. për të treguar se i biri e shkeli premtimin, 

c. për të treguar se fitimtar nuk të bën çdo mjet, 

d. për të treguar gjendjen e rënduar shpirtërore e psikologjike të nënës. 

• Ç’informacion jepet te fjalia: “Monarku indian fabrikoi një skakierë të 

shkëlqyer me figura rubini dhe me smeralde...” në paragrafin IV: 

a. pozita e tij e fuqishme në rajon, 

b. pasuria e tij përrallore, 

c. epërsia e indianëve, 

d. lindja e shahut në Persi. 

w 

2 

2 

2 

III. Shpjegimi i kuptimit të fjalëve dhe të grup-fjalëve 

• Kuptimi i grupit të fjalëve: të zgjidhë krijimet e lojës së popullit të tij 

është: 

a. për t’i vendosur kushte mbretit të Persisë, 

b. për të vënë në provë inteligjencën e mbretit të Persisë, 

c. nuk mund ta zgjidhë vetë këtë lojë, 

d. për ta vënë në pozitë të vështirë mbretin e Persisë. 

• Cila nga grup-fjalët tregon se kjo histori ka elemente të legjendës: 

a. lufta vëllavrasëse, 

b. shah mat, 

c. me shpirt të pavdekshëm, 

d. figura rubini dhe smeraldi. 

• Cili grup fjalësh përcjell mesazhin e paragrafit të 3-të: 

a. vuri figurat në fushë, 

b. tregoi specialitetet e figurave, 

c. riprodhoi lëvizjet, 

d. shah mat. 

23 

Paragrafi

Paragrafi 

2 

2 

• Në kontekstin e dhënë fjala brengë zëvendësohet me fjalën: 

a. vuajtje 

b. bullungë 

c. gjurmë 

d. dhimbje 

• Në kontekstin e dhënë fjala rrënjë NUK zëvendësohet me fjalën: 

a. origjinë 

b. prejardhje 

c. lidhje 

d. burim 

w 

IV. Vendosja e një fjalie në vendin e duhur 

Në cilin paragraf duhet ta vendosësh fjalinë e dhënë në vend të shenjës ◙, që ajo të qëndrojë 

kuptimisht. 

...i izoluar dhe në pamundësi për të lëvizur, pra, i zënë ngushtë... 

24

KAPITULLI II 

Këshilla drejtshkrimore 

Klasa VI

Gjatë procesit të të shkruarit ti do të hasësh në probleme të ndryshme 

drejtshkrimore. Për të të ndihmuar shih këto këshilla të domosdoshme. 

w 

w 

w 

w 

w 

1. Sa herë që nis të shkruash në fletoren tënde, në të djathtë shkruaj datën 

në këtë mënyrë: 

2. Nis shkrimin duke treguar temën për të cilën shkruan. 

Tiranë, më 12. 09. 2011 

ose Tiranë, më 12. IX. 2011 

3. Shkruaj me të mëdha fjalën temë, vendos pas saj dy pika ( : ) dhe nis me 

të madhe emërtimin e temës. 

P.sh.: 

Tema: Shkruaj një faqe ditari 

Tema: Letër një miku 

Tema: Ndërto një tregim me imagjinatë 

Tema: 

4. Lër një rresht bosh poshtë temës e nis të shkruash rreth saj. 

Tema: Një faqe ditari 

(bosh) 

I dashur ditar, 

5. Kur i drejtohemi dikujt në hyrje të shkrimit, pas saj vendosim presje ( , ) 

Tema: Një faqe ditari 

Tiranë, më 12.09.2011 

ose 


Tema: Letër shoqes 

E dashur Ela, 

27 

Drejtshkrimi

Drejtshkrimi 

w 

w 

6. Nis kryeradhë e me shkronjë të madhe hapjen e shkrimit. 

Tema: Një faqe ditari. 

I dashur ditar 

(kryeradhë) Sot kalova një ditë... 

Tiranë, më 12.09.2011 

6/1. Në mbyllje të shkrimeve: letër, ditar, kërkesë, njoftim, memo, në 

të djathtë, shkruaj përshëndetjen, vendos presje ( , ) pas saj, ndërsa 

jashtë shkruaj emrin. 

I nderuar z. / znj., 

E dashur motër, 

................................................................................. 

................................................................................. 

................................................................................. 

................................................................................. 

Tiranë, më 12.09.2011 

Me respekt, 

( Emri ) 

w 

w 

w 

w 

w 

w 

7. Përpiqu që shkrimin ta ndërtosh me paragrafë. 

Të përqafoj nga larg, 

( Emri ) 

8. Paragrafi përmban një fjali bërthamë dhe fjalitë që shtjellojnë idetë e 

saj (të fjalisë bërthamë.) 

9. Fjalia bërthamë qëndron në fillim ose afër fillimit të paragrafit. 

10. Paragrafi fillon gjithmonë me kryeradhë dhe me të madhe. 

Kështu lindi loja në bregun............... 

11. Paragrafi përmbyllës mund të përbëhet edhe vetëm nga një fjali. 

12. Paragrafët duhet t’i ndërtosh me fjali jo të gjata, duke ruajtur unitetin 

kuptimor e gramatikor. 

28

w 

w 

w 

2 

2 

2 

2 

2 

13. Në fund të çdo fjalie vendos shenjën e pikësimit duke u 

mbështetur në atë që kumton ajo. 

Je gati të festosh → fjali pyetëse 

Unë u ngërdhesha. → fjali dëftore 

E pabesueshme! → fjali thirrmore 

Mos më prek! Hesht! → fjali nxitëse → thirrmore 

14. Veço me presje fjalët nga njëra-tjetra kur liston cilësi, mjedise, objekte, 

dukuri, veprime. 

E ndritshme, e lehtë, e porsadalë nga shkuma e govatës, dita ndihej e 

papengueshme nga asgjë, por gdhinte mëngjesi tjetër, gjithçka irnosej, 

vjetrohej dhe mendimi. 

15. Kur përdor dialog a ligjëratë të drejtë, duhet të përdorësh 

këto shenja pikësimi: 

a. vizën para çdo replike: 

- Pse u mërzite kështu! 

- Jo, nuk u mërzita. Po pastaj ç’ndodhi 

b. vizën kur fjalët e autorit ndodhen në fund të ligjëratës së drejtë. 

- Vetullhënë! Vetullhënë, ku je – filloi të thërriste ai i trembur. 

c. dy pikat ( : ) kur fjalët e autorit ndodhen para ligjëratës së drejtë. 

Helena iu drejtua delfinit flamurtar: “Tani që kjo punë mbaroi, sikur të 

dëgjonim pak zgjidhjen e asaj problemës.” 

d. thonjëzat ( “ ” ) në fjalët e përsëritura e të pandryshuara të dikujt. 

“Ai thesar nuk është fati ynë,” – tha Helena. 

e. kur të shprehemi me ironi. 

Dëshmia e “katër burrave të ndershëm” ishte e mjaftueshme për t’i 

shpallur fajtorë. 

... prandaj shokët, me të drejtë, ia kishin vënë emrin “Rregulli”. 

29 

Drejtshkrimi

Drejtshkrimi 

w 

2 

2 

f. Kllapa ( ). Vendos mes kllapash çdo fjalë a fjali që jep sqarime shtesë. 

Dhe ja se ç’mora vesh (nga burime shumë të besueshme): gjatë muajve të fundit 

janë bërë edhe disa punime të reja. 

g. Kur dramatizon me shkrim një tekst, fut në mes kllapash të gjitha fjalitë 

sqaruese rreth *skenografisë, *veprimeve dhe *gjendjeve emocionale të 

personazheve. 

Skenë 

(Errësirë, ulen dritat, në qendër të skenës janë vendosur dy kolltukë, kurse në 

të djathtë një biçikletë e vogël.) 

(Del Afroviti, hyn Nikollaqi.) 

Nikollaqi - E moj, i the Lonit 

Olimbia - S’di si t’ia them. Më dridhet zemra. 

Nikollaqi - T’i thotë doktorit të shikojë punën! (Pi njëherësh kafen e ftohur). 

Olimbia - ( E alarmuar ) Mos, mor Nikollaq! Mos e nxirr nga goja këtë fjalë! 

Nikollaqi - ( I nxehur ) Ç’më flet, moj. Nuk e shikon që na tund bishtin 

30

KAPITULLI III 

ZHVILLOJMË AFTËSITË 

E TË SHKRUARIT 

Klasa VI

TEMA: Si shkruhet një tregim 

I 

Titulli: 

Rrëmbimi i thesarit 

Ajo anije quhej “Skifteri i zi” dhe i përkiste bandës së piratëve të ishullit të 

Palmave Lotuese, bandë që ishte bërë prej vitesh tmerri i deteve, duke plaçkitur e 

vrarë. Të prirë nga Nofulla e Kalit, pirati më i kërkuar i kohëve të fundit, i dënuar 

me vdekje në disa shtete për mizoritë që kishte kryer ndaj tregtarëve e udhëtarëve 

të pambrojtur, banda e ishullit të Palmave Lotuese nuk pyeste për dallgë e stuhi. 

Ishin të gjithë ujq të vjetër deti. Nofulla e Kalit e kishte nisur jetën e detarit që 

13 vjeç dhe i njihte rrugët e lundrimit, ngushticat, gjiret, ishujt e brigjet e fshehta 

si gishtat e dorës. 

“Skifteri i zi” kishte ditë që e ndiqte anijen ku ndodhej paja e princeshës 

Ujëvarë. Nofulla e Kalit ishte njoftuar për atë thesar nga një njeri i besuar, pak 

orë pasi ngarkesa e çmuar qe futur në hambar. Por këtë herë nuk kishte lindur 

nevoja për të bërë luftë e për të vrarë. Anija e thesarit ishte mbytur në Gjirin e 

Stuhive, ku e pësonin gjithmonë kapitenët pa përvojë dhe banda e piratëve vetëm 

sa ishte lodhur për ta gjetur atë nën ujë. 

Tani arka me florinj ndodhej mes tyre, piratët, gjysmë të dehur, ishin mbledhur 

rrotull saj dhe këndonin me sa kishin në kokë. Deri te streha e tyre e sigurt, 

ishulli i Palmave Vajtuese, duheshin dy ditë lundrim dhe ata mezi po prisnin të 

ndanin mallin e çmuar. Për të shmangur ndonjë kacafytje të mundshme midis 

tyre, kacafytje që mund të përfundonte me gjysmën e ekuipazhit të flakur në det 

me bark të çarë, Nofulla e Kalit nuk lejoi që trimat e tij të pinin më. 

-Në ishull do të bëjmë festë, sa të tundet dheu, - tha. – Tani shpërndahuni në 

punët tuaja! 

Deti po egërsohej edhe më keq. 

Marrë nga romani “Ishulli i Thesarit” 

Autor Viktor Canosinaj 

33 

Tregimi

w 

I- MODEL: Si punohet mbi një tregim 

Emërtojmë paragrafët: 

Tregimi 

Ajo anije... si gishtat e dorës 

Paragrafi I 

Paragrafi II 

“Skifteri i Zi” ... për ta gjetur atë nën ujë 

Paragrafi III 

Tani ajo arka me florinj ndodhej mes tyre ... që trimat e tij të pinin më. 

Paragrafi IV 

Në ishull... deri në fund. 

2 

2 

Paragrafi I 

Veçojmë detajet që jepen në paragrafin I. 

• Anija “Skifteri i Zi”, ishulli i Palmave Lotuese, banda e piratëve, Nofulla e Kalit 

(prijësi i piratëve). 

• Ishulli i Palmave Lotuese – vendi ku zhvillohet ngjarja. 

• Anija “Skifteri i Zi” – objekti me të cilin ka mbërritur në vendin e veprimit. 

• Nofulla e Kalit – personazhi kryesor. 

• Banda e piratëve – personazhe ndihmëse. 

Paragrafi ku janë veçuar detajet e mësipërme, quhet paragrafi hyrës (hyrja e tregimit). 

Paragrafët II, III 

Veçojmë detajet që jepen në këta dy paragrafë. Pika e lidhjes: mosha në të cilën nis 

veprimtarinë e tij si detar personazhi kryesor ... Nofulla e Kalit e kishte nisur jetën e 

detarit... si gishtat e dorës (fjalia e fundit e paragrafit I). 

34

2 

2 

• Zhvillimi i ngjarjes përfshin: 

a) ndjekjen e anijes nga “Skifteri i Zi”, 

b) marrjen e informacionit për thesarin në anije, 

c) mbytjen e anijes në Gjirin e Stuhive, 

d) gjetjen e thesarit nën ujë, 

e) atmosferën në anijen “Skifteri i Zi”. 

Këto detaje na japin: 

• momentin që vë në lëvizje zhvillimin e ngjarjes (lajmi se në anije ndodhej 

thesari). 

• qëllimin e kryerjes së veprimeve të njëpasnjëshme (rrëmbimi i thesarit). 

• Pikën kulmore të gjithë veprimeve të kryera (gjetja e thesarit). 

Paragrafët ku janë veçuar detajet, përmbajnë zhvillimin e ngjarjes (zhvillimi i 

tregimit). 

2 

2 

Paragrafi IV 

Veçojmë detajet që jepen në këtë paragraf: 

• urdhri i prijësit të piratëve; ky detaj paraqet mbylljen e veprimeve të 

deritanishme (mbyllja e tregimit). 

II - Ushtrohu sipas modelit të mësipërm. 

II 

Titulli: 

Udhëtimi i rrezikshëm 

Shumë javë e muaj lundroi “Antilopa” nëpër Oqeanin Jugor. Erërat ishin 

të mbara. Udhëtimi shkonte për mrekulli. Por ja, njëherë, gjatë udhëtimit në 

Indinë Lindore, anija u gjet në mes të një furtune të tmerrshme. Era dhe dallgët 

e degdisën s’di se ku. 

Ndërsa në hambar rezervat ushqimore dhe uji i pijshëm ishin mbaruar. 

Dymbëdhjetë marinarë vdiqën nga lodhja dhe uria. Të tjerët tërhiqnin këmbët 

zvarrë. Anija përplasej nga njëra anë në tjetrën si lëvozhgë arre. Një natë të errët 

me stuhi, era e shtyu “Antilopën” drejt një shkëmbi të mprehtë. Marinarët e 

vunë re shumë vonë këtë gjë. Anija u përplas mbi shkëmb dhe u copëtua. Vetëm 

Guliveri dhe pesë marinarë ia dolën mbanë të shpëtonin me barkë. U endën 

gjatë, derisa, më në fund, forcat iu shteruan krejt. Dallgët egërsoheshin gjithnjë 

e më shumë. Papritur, dallga më e lartë u sul përsipër barkës dhe e përmbysi atë. 

35 

Tregimi

Tregimi 

Uji mbuloi Guliverin. 

Kur doli në sipërfaqe, pranë tij nuk gjendej njeri. Gjithë bashkudhëtarët e tij ishin 

mbytur. Guliveri notoi i vetëm, pa ditur se ku, i ndjekur nga era dhe dallgët. Herë pas 

here provonte të prekte fundin, por nuk mund ta arrinte dot. Forca për të notuar më 

tej nuk kishte: rrobat e rënduara, çizmet plot ujë e tërhiqnin gjithnjë e më poshtë. Ai 

gëlltiste ujë e mezi mbushej me frymë. 

Dhe, befas, këmbët i prekën tokë të fortë. Ky ishte një grumbull rëre... Guliveri 

shkeli me kujdes fundin e rërës një herë, dy dhe, ngadalë, eci përpara me kujdes, se mos 

rrëzohej. 

Ecja bëhej gjithnjë e më e lehtë. Në fillim uji i arrinte në supe, deri në mes dhe pastaj 

deri te gjunjët. Mendonte se bregu ndodhej fare afër, por fundi në këtë vend nuk ishte 

shumë i rrafshët dhe Guliverit iu desh kohë të çante ujin me gjunjë. 

Më në fund, uji dhe rëra mbetën prapa. 

Guliveri doli në një lëndinë të mbuluar me bar të butë dhe shumë të shkurtër. Ai u 

lëshua përtokë, mbështeti faqen mbi pëllëmbë e ra në gjumë të thellë. 

Marrë nga romani “Udhëtimet e Guliverit” 

Autor Xhonatan Suift 

2 

2 

• Emërto në tekstin e dhënë paragrafin hyrës, paragrafët e zhvillimit të ngjarjes 

dhe paragrafin mbyllës. 

• Veço detajet në: 

Paragrafin hyrës (HYRJA)_________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Paragrafët e zhvillimit të ngjarjes (ZHVILLIMI)_________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Paragrafin mbyllës (MBYLLJA)_____________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

36

III 

Titulli: 

Dita e emrit 

Atë të diel isha në shtëpi tok me Titin e me Bardhin. 

-Tani po, -thashë unë, -këlyshi i ndien për bukuri zërat tanë. Është koha t’i 

vëmë një emër. 

Më dëgjoi nëna, doli në prag të derës së kuzhinës dhe më tha se mirë e kisha 

menduar. T’ia vinim emrin këlyshit sa më parë. Madje t’ia regjistronim edhe në 

gjendjen civile. Ishim vonuar shumë dhe nuk qe çudi të na gjobitnin. 

Qeshëm të tre. Qeshi edhe ajo dhe u kthye në kuzhinë. Pastaj Titi më pyeti 

se si më pëlqente ta quanim. Po ende s’e pata vrarë mendjen, ndaj s’i dhashë 

përgjigje. 

-Roza! – thirri Bardhi. 

U habita dhe nuk e kundërshtova në çast. S’mund t’i ngjitnim emër njeriu! 

Apo që, kur të dilnim pazarit e t’i thërritnim, të ngatërroheshim kot së koti me 

ndonjë Rozë nga gratë e botës! 

Titit i ndritën sytë. 

-E gjeta! – tha me nxitim. – Kami ta quajmë! A nuk leh: kam – kam 

-S’tingëllon bukur! – ia ktheva. –Duket si folje ndihmëse. 

S’qenkësh aq e lehtë t’i gjeje këlyshit një emër për të qenë! Mori pjesë edhe 

Lemja. 

-Kuç! –tha ajo. Po ky nuk m’u duk gjë. 

Derdhëm një varg emrash. Më në fund kërceva përpjetë me krahët e shtrirë 

lart. 

-Xhuf! – bërtita. –Xhuf do t’ia vëmë! Si s’më vajti mendja më parë! Është 

emri i qenit që kemi pasur. Do të gëzohet edhe babai. 

E vendosëm dhe e thirrëm “Xhufi” në rrëzë të veshit. Ai lehu sikur ta kishte 

kuptuar. 

Nëna i mbajti për drekë dy shokët e mi. 

-Kemi ditën e emrit të Xhufit! –tha ajo. –Duhet ta festojmë. 

Titi nuk pranoi lehtë të rrinte. U skuq dhe u ngrit disa herë nga vendi. 

-Më presin në shtëpi, -thoshte, -bëhen merak. 

Po ne s’e lamë. 

Marrë nga romani “Udhëve të fëmijërisë” 

Autor Ramadan Pasmaçiu 

37 

Tregimi

Tregimi 

w 

2 

h 

2 

2 

• Emërto në tekstin e dhënë paragrafin hyrës, paragrafët e zhvillimit të ngjarjes 

dhe paragrafin mbyllës. 

• Veço detajet te: 

Paragrafi hyrës (HYRJA)_ ______________________________________________ 

__________________________________________________________________ 

Paragrafët e zhvillimit të ngjarjes (ZHVILLIMI)_ ____________________________ 

__________________________________________________________________ 

__________________________________________________________________ 

Paragrafi mbyllës (MBYLLJA)___________________________________________ 

__________________________________________________________________ 

4. Ushtrime shkrimore 

A. Krijo një tregim duke u mbështetur në fjalët dhe grupet e fjalëve kyçe ndihmëse të 

dhëna për secilin element të subjektit. 

Misteri i shtëpisë së vjetër 

Hyrja: shtëpi e vjetër, plazh i 

braktisur, Violeta, Xhesi, Henri, 

Beni, shporta me ushqime, mollë, 

sanduiç, u zgjuan, vendosën, i qetë, 

të çlodhur. 

Zhvillimi: u nisën, biçikleta, 

pulëbardha, guaska mahnitëse, 

sfungjerë deti, u pllaquritën, rreth 

një orë, u thanë plotësisht, morën 

rrugën, shtruan tryezën, u shtangën, 

i panjohuri misterioz, ushqim i 

prekur. 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

2 

Mbyllja: zë i mekur, kontrolluan. 

____________________________________ 

____________________________________ 

____________________________________ 

B. Krijo një tregim duke u mbështetur në fjalët dhe grupet e fjalëve kyçe ndihmëse të 

dhëna për secilin element të subjektit. 

38

h 

Fëmijëria e trazuar 

Hyrja: fundviti shkollor, zëri i 

mësuesit, xhamat e dritares, 

copë-copë, u frikësuan, Besi i 

Athinasë, sa i hanin këmbët. 

Zhvillimi: (qetësi) heshtje, na 

pyeti, bredh rrugëve, (pa baba), 

s’është i keq, i shkoi dora 

shtrembër, i menduar. 

Mbyllja: e takoi, kruante kokën, 

përzemërsisht, premtoi. 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

_______________________________________ 

w 

2 

2 

2 

5. Ndërto tregime duke u mbështetur në situatat 

e dhëna dhe duke ruajtur strukturën. 

Kujtesë: Paragrafët duhet të kenë unitet. Idetë duhet të shkojnë me njëra--tjetrën, 

ndërsa fjalitë të lidhen në mënyrë të tillë që të mos ketë boshllëk apo shkëputje 

në shprehje. 

Situata A 

Zhvillohet një test në orën e historisë. Ti ndodhesh në situatë të vështirë. Shkruaj: 

• për kohën kur zhvillohet testi, 

• diçka nga përmbajtja e tij, 

• për emocionet që përjetove, 

• si e kapërceve situatën. 

Situata B 

Ndodheni me familjen për pushime në: 

a. bregdet 

b. kamping në mal 

Situata C 

Në qytetin/fshatin tuaj zhvillohet një veprimtari sportive mes shkollave 

9-vjeçare. Ti je pjesëmarrës/e i/e skuadrës përfaqësuese të shkollës suaj. 

39 

Tregimi

TEMA: PËRMBLEDHJA 

Tregimi 

Këshillë: 

• Sill shkurtazi përmbajtjen e tekstit origjinal. 

• Mos përdor fjali përshkruese. 

Udhëzim: 

Dallo tri pjesët përbërëse të tregimit: HYRJA, ZHVILLIMI, MBYLLJA 

Modele përmbledhjesh. 

Titulli: 

Pranë Itakës 

Kur ra nata, dolëm në breg dhe u shtrimë në rërë. Në mëngjes nisëm përsëri lundrimin 

duke marrë me vete dhembjen për shokët e humbur. 

Si lamë vendin e ciklopëve, mbërritëm në ishullin e perëndisë Aeolus, hyjnisë së 

erërave. Kjo hyjni jetonte në një kullë bronzi. Kishte gjashtë djem e gjashtë vajza, të cilët 

jetonin të lumtur me prindërit e tyre. 

Ndenjëm si miq në ishullin e bukur, ndërsa asaj i pëlqente shumë të dëgjonte historitë 

e mia për luftën e akejve në Trojë. 

Kur vendosa të largohesha, theri një ka dhe me lëkurën e tij bëri një thes. Në të 

futi të gjitha erërat dhe ma dha me vete, pasi lidhi më parë fort grykën e tij me shirit 

argjendi. Jashtë la vetëm një erë, zefirin, që frynte nga perëndimi në drejtim të atdheut 

tonë. Nëntë ditë e nëntë net lundrimi na shkoi mbarë. Mëngjesin e ditës së dhjetë, para 

nesh u shfaq Itaka. Ishim aq pranë, sa mundëm të dallonim edhe tymin që dilte nga 

oxhakët. Isha shumë i përgjumur dhe i drobitur. Gjatë gjithë lundrimit kisha mbajtur 

shtrënguar fort grykën e thesit, gjithnjë nga meraku. Kur sytë m’u mbyllën, shokët nisën 

të pëshpëritnin se thesi që më kishte dhënë Aeolusi kishte flori. 

-Çudi ky Odiseu! - thanë ata.- Kudo që shkon, fiton zemrat e njerëzve. Shiko ç’plaçkë 

ka sjellë nga Troja. Edhe ne luftuam përkrah tij, por po kthehemi duarbosh, atij Aeolusi 

i dha flori. Ta shohim një herë se sa me fat paska qenë këtë radhë. 

Kështu mendjelehtët zgjidhën grykën e thesit duke i hapur telashe vetes dhe mua. 

Erërat ishin të fuqishme dhe në çast u krijua një stuhi, që na shtyu tej, në det të hapur. 

U zgjova dhe, kur kuptova ç’kishte ndodhur, gati sa nuk u hodha në mes të dallgëve 

për t’u mbytur e t’u jepja fund vuajtjeve. Pastaj ktheva mendje dhe vendosa të përballesha 

me një të keqe tjetër me të gjitha fuqitë që më kishin mbetur. 

Ditë me radhë luftuam me erërat, derisa ato na kthyen përsëri në ishullin e Aeolusit. 

Dolëm në breg, pimë ujë dhe hëngrëm një kafshatë bukë. Pastaj mora dy nga shokët dhe 

shkuam në pallatin e Aeolusit. Kur më pa, më pyeti shumë e habitur: 

- Ç’të solli përsëri këtu, Odise! Ç’qenka ky fat i mallkuar që të ndjek ty 

40

-Ç’të të them -u përgjigja. -Më zuri gjumi dhe shokët e mi…Po ju lutem, më 

ndihmoni përsëri. 

Isha i sigurt në ndihmën dhe mirësinë e saj. Por në vend të tyre mora thirrjet 

zemërake të hyjnisë Aeolus: 

-Zhdukuni që këtej, krijesa mosmirënjohëse! Nuk e bëj më atë gabim të 

ndihmoj njerëzit, që perënditë e bekuara i kanë shpallur armiq! 

Kështu, të pafat e me zemra të lënduara, hipëm në anije. Shokëve të mi nuk 

u kishte mbetur pikë kurajë e shprese, megjithatë u dhanë rremave. 

Marrë nga mitologjia greke 

w 

I – HYRJA 

1. Përqendrohem në temën që trajtohet, personazhet, kohën dhe vendin ku 

zhvillohet ngjarja. 

P.sh.: model hyrjeje “Kthimi në Itakë” 

Hyrja e tekstit origjinal 

Kur ra nata, dolëm në breg dhe u shtrimë në 

rërë. Në mëngjes nisëm përsëri lundrimin duke 

marrë me vete dhembjen për shokët e humbur. 

Si lamë vendin e ciklopëve, mbërritëm në 

ishullin e perëndisë Aeolus, hyjnisë së erërave. 

Përmbledhja e pjesës 

Në mëngjes nisëm përsëri lundrimin. 

Si lamë vendin e ciklopëve, 

mbërritëm në ishullin e perëndisë 

Aeolus, hyjnisë së erërave. 

w 

II – ZHVILLIMI 

a) Përcaktoj momentin që vë në lëvizje ngjarjen. 

b) Përcaktoj pikën kulmore duke dhënë shkurtazi detajet kryesore. 

c) Shmang përshkrimet. 

2 

2 

Modeli 

1. Kjo hyjni jetonte në një kullë bronzi. Kishte 6 djem e 6 vajza, të cilët jetonin 

të lumtur me prindërit e tyre… 

Përmbledhja e pjesës (zhvillimi) 

2. Mbërritëm në ishullin e perëndisë Aeolus, e cila më mbajti një muaj e më 

trajtoi si mik. 3. Kur vendosa të largohesha, më dha me vete një thes, ku futi të 

gjitha erërat, përveç zefirit, që frynte në drejtim të atdheut tonë. 4. Udhëtuam 

41 

Tregimi

Tregimi 

shumë dhe isha i drobitur. Sytë m’u mbyllën, nëpër gjumë dëgjova shokët e mi që 

pëshpëritnin se thesi kishte flori, 5. Kështu mendjelehtët e hapën dhe në çast u krijua 

një stuhi e fuqishme, që na çoi përsëri në ishullin e Aeolusit. 

w 

III – MBYLLJA 

Shkëputa nga teksti fjalinë/fjalitë që japin përfundimin e rrjedhës së ngjarjes. 

w 

Përmbledhja e pjesës (mbyllja) 

6. Këtë radhë ne u ndeshëm me zemërimin e saj si njerëz mosmirënjohës. Pa pikë kuraje 

e shprese u dhamë rremave drejt së panjohurës. 

Pyetjet e mëposhtme do të të ndihmojnë në përmbledhjen e teksteve letrare. 

(Përgjigjet e çdo pyetjeje do t’i gjesh në çdo tekst të përmbledhur.) 

1. Ku dhe kur nis rrëfimi i ngjarjes 

2. Cilat personazhe marrin pjesë në këtë rrëfim 

3. Cila ngjarje vë në lëvizje zhvillimin e rrëfimit 

4. Cili është konflikti/problemi kryesor mes personazheve 

5. Cilat janë pasojat/është pasoja e konfliktit 

6. Si përfundon rrëfimi 

Model 2 

Titulli: 

VANJKA 

Vanjka Zhukovi, fëmijë nëntëvjeçar, tre muaj më parë kishte hyrë çirak te këpucari 

Aljahin. Një natë, pasi priti derisa iku ustai dhe çirakët, ai mori nga dollapi i ustait 

shishen e vogël me bojë, penën me majë të ndryshkur dhe, si vuri përpara një copë letër 

të zhubrosur, nisi të shkruajë. 

“I dashur gjysh! – shkroi ai. - Po të shkruaj ty letër. Se unë nuk kam as baba, as nënë 

dhe veç teje nuk më ka mbetur tjetër njeri. 

Mbrëmë më rrahën si mos më keq. Ustai më zvarriti për flokësh deri në oborr dhe 

më rrahu me rrip, sepse, kur tundja fëmijën në djep, padashur më zuri gjumi. Kurse 

gjatë javës, zonja e ustait më urdhëroi të qëroja harenga dhe unë fillova t’i qëroja nga 

bishti, por ajo ma mori peshkun dhe deshi të ma fuste turirin e tij në gojë. Çirakët tallen 

me mua: më dërgojnë në pijetore për të blerë pije dhe të vjedh kastravecë turshi nga 

ata të ustait, kurse ai më rreh për vdekje. Dhe për të ngrënë nuk ha gjë. Në mëngjes më 

japin bukë thatë, në drekë supë e në darkë pak bukë thatë, kurse çaj apo supë me lakra 

42

të zotët e shtëpisë hanë sa s’pëlcasin. Kurse për të fjetur më kanë lënë në hajat 

dhe, kur qan fëmija, unë nuk fle fare, por tund djepin. I dashur gjysh, bëmë një 

të mirë, merrmë në shtëpi, në fshat, sepse nuk duroj dot më...Të bie në gjunjë e 

të lutem, hiqmë që këndej, se përndryshe do të vdes... 

Unë do të qëroj duhanin, -vazhdoi ai, - të betohem dhe, në qoftë se nuk e bëj 

këtë, atëherë prema kokën si të zogut.” 

Vanjka palosi letrën më katërsh dhe e futi në një zarf që e kishte blerë një ditë 

më parë...Pasi u mendua pak, ngjeu penën dhe shkroi adresën: 

Gjyshit në fshat 

Çehov 

Model 2 

Vanjka 

(1) Vanjka Zhukovi, fëmijë nëntëvjeçar, kishte hyrë çirak te këpucari Aljahin. 

Një natë ai mori nga dollapi i ustait shishen e bojës, penën e nisi të shkruajë: 

(2) I dashur gjysh, 

Po të shkruaj ty, se nuk më ka mbetur tjetër njeri. (3) Mbrëmë më rrahën keq. 

Zonja e ustait desh të më fuste turirin e peshkut në gojë, ngaqë fillova t’i qëroja 

ato nga bishti. Çirakët tallen me mua e më detyrojnë të vjedh turshitë e ustait, 

kurse ai më rreh për vdekje. (4) Të bie në gjunjë e të lutem, hiqmë që këndej, 

se, përndryshe, do të vdes. 

Palosi letrën, e futi në zarf dhe shkroi adresën. Vanjka rendi te kutia postare 

dhe e futi atë në të çarën e saj. 

Çehov 

Përmbledhja e kësaj pjese është bërë duke ruajtur strukturën e letrës. 

1. Ku dhe kur zhvillohet ngjarja e këtij tregimi 

2. Cili moment vuri në lëvizje zhvillimin e ngjarjes 

3. Çfarë e shqetësonte personazhin kryesor 

4. Si përfundon tregimi 

43 

Tregimi

w 

Ushtrohu 

Bëj përmbledhjen e fabulës së dhënë me pesë fjali. 

Tregimi 

Gomari dhe qeni 

Një ditë të bukur vere, një fshatar vendosi të shkonte në pazar. Ai mori gomarin dhe 

qenin e u nis. Pasi kishte bërë gati gjysmën e rrugës, u ul të pushonte mbi një fushë plot 

me lule, kurse gomari kërkoi në shesh dhe filloi të hante bar. Mirëpo qeni s’kishte ngrënë 

fare. Atëherë ai i tha gomarit: 

-Të lutem, bjer në shesh, sa të marr pak bukën që ke mbi samar, se jam pa ngrënë. Hë, 

të lutem, se përndryshe do të vdes, se jam në dorën tënde e të perëndisë. 

Gomari ia ktheu: 

-Po deshe, prit sa të zgjohet im zot, se s’të jap dot pa më thënë zoti im. 

Qeni nuk duronte dot, qau dhe, pasi s’kishte ç’të bënte, ra të flinte. Pas pak del nga një 

pyll i vogël një ujk i madh. Kur e pa, veshgjatit sa nuk i ra pika nga frika. 

Atëherë i thirri qenit: 

-Eja më ruaj, se po më ha ujku! 

Qeni, pa e prishur terezinë, iu përgjigj: 

-Nuk mund të ngrihem dot. Prit sa të zgjohet im zot. Ti je shumë trim dhe s’ke nevojë 

për mua. 

Atëherë ujku u afrua, hëngri gomarin dhe u largua. Prandaj këto fjalë mos i harroni: 

“Shoku-shokun ta ndihmoni, se, si të bëni, do të gjeni.” 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

44

Model 3 

Titulli: 

Skënderbeu provon shpatën e re 

Në një nga dhomat e kështjellës së Krujës, Skënderbeu thirri Gjin Perlalën 

dhe e pyeti: 

- O Gjin, a di të më thuash kush bën shpata të mira këtu në Arbëri 

Gjin Perlala ishte qilarxhiu i kështjellës, ai që mbante çelësat e depove të 

armëve, të rrobave, të ushqimeve, prandaj duhej ta dinte këtë gjë. 

- Armë të mira bëjnë mirditorët Pal Përtena e Bardhok Çupi, armë të mira 

bëjnë edhe matjanët Ndue Bora e Llesh Shyti, por atyre që bën Medar Xhipi në 

Varosh, kurrkund shoqen nuk ua gjen, në daç për fortësi, në daç për bukuri. 

-Arbër është ky mjeshtër Medari 

-Arbër brez pas brezi, kryezot, - i tha Gjini. 

-Veç ta dijë zanatin mirë, - tha Skënderbeu, - dhe të ma bëjë shpatën ashtu si 

e dua! 

Dhe pastaj i dha porositë dhe e nisi Gjinin te farkëtari. 

Mjeshtër Medari u habit kur po e punonte atë porosi, se s’i kishte qëlluar kurrë 

të farkëtonte një shpatë aq të madhe e aq të rëndë. O lodh e u këput gjersa e 

mbaroi, se e dinte që e donte kryezoti i tri principatave, Gjergj Kastrioti. 

Pas një jave, Gjergj Kastrioti erdhi vetë në farkën e tij. 

-Puna mbarë, o mjeshtër! 

-Mbarë paç!- iu përgjigj mjeshtër Medari. 

-Erdha të marr shpatën që ka porositur Gjin Perlala për mua. A është gati 

-Gati është, o zot, ja, aty e kam. 

Dhe mjeshtri la punën, shkoi mori shpatën, që dilte katër pëllëmbë mbi të tjerat, 

dhe ia dorëzoi Skënderbeut. Mjeshtër Medari u habit me sa lehtësi po e vërtiste në 

erë atë shpatë Skënderbeu. Në duart e tij ajo dukej e lehtë si të ishte pupël. 

-A është e fortë –pyeti Skënderbeu. 

-Më e fortë s’ka si bëhet, - i tha mjeshtri dhe atë kohë solli ndër mend disa 

princër, të cilët i donin shpatat të bukura dhe, kur s’u pëlqenin nga bukuria, ia 

kthenin t’i punonte edhe një herë. 

-Tani do ta shohim nëse po thua të vërtetën, - i tha Skënderbeu. – Eja me 

mua! 

Ai doli nga farka e pas tij edhe mjeshtri dhe njerëzit e tjerë që e shoqëronin. 

Afër farkës qe një shkëmb i madh sa një shtëpi. Skënderbeu hipi në kalë dhe filloi 

ta godiste shkëmbin me shpatë, gjersa e bëri thela-thela. Pastaj shikoi tehun e 

shpatës mos i qe bërë ndonjë dhëmb e, kur nuk gjeti asnjë, i tha Medarit: 

-Të lumtë, o mjeshtër, se paske bërë një shpatë të rëndë e të fortë, ashtu siç e 

desha unë. 

45 

Tregimi

Tregimi 

Pastaj falënderoi mjeshtrin, ngjeshi në brez shpatën e re dhe iku i gëzuar, kurse 

shkëmbit që preu në Varosh, njerëzit i thanë Guri i Prerë dhe të gjithë e dinë se atë gur 

e ka prerë Skënderbeu për të provuar shpatën e mjeshtrit shqiptar. 

Marrë nga libri “Legjenda e rrëfime për Skënderbeun” 

Autor Naum Prifti 

Bëj përmbledhjen e legjendës me 10 fjali 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

46

I 

2 

2 

2 

2 

TEMA: LETRA DHE LLOJET E SAJ 

Kujtesë: 

a) Llojet e letrës: 

- shoqërore, - zyrtare 

b) Struktura e letrës: 

• data, 

• koka e letrës, 

• hyrje, zhvillim, mbyllje 

c) Gjuha e letrës: Gjuha e përdorur është në varësi të llojit të 

letrës dhe personit me të cilin komunikojmë. 

MODELE 

Letra personale 

(KOKA) 

I dashur Indrit, 

(DATA) 

Tiranë, më 13.07.2010 

(HYRJA) 

Eri javën tjetër ka datëlindjen dhe kam një ide: t’i dhurojmë një pikturë, pasi 

ai e pëlqen shumë artin. Dje, kur po vija në shtëpi, pashë në një shitore piktura 

shumë të bukura. Unë po të përshkruaj dy nga pikturat që më pëlqejnë më tepër. 

(ZHVILLIMI) 

Në pikturën e parë natyra është pikturuar me ngjyra të ngrohta. Në qiellin 

e kaltër fluturon një balonë e bardhë. Në një anë të sfondit është një tavolinë 

e gjatë kashte, mbi të cilën qëndron një zog dhe përballë tij një yll me ngjyrë 

jeshile. 

Ndërsa piktura e dytë sjell peizazhin e një deti blu të përgjumur, në të cilin 

lundron një varkë shumëngjyrëshe. 

(MBYLLJA) 

Si mendon ti Cilën pikturë duhet të zgjedhim 

Përqafime, Vjosa 

2 

47 

Letra

II 

Letra zyrtare 

E nderuar mësuese kujdestare, 

Tiranë, më 18.02.2010 

Letra 

w 

2 

2 

Ju lutem justifikoni mungesën e vajzës sime Dorela, e cila është sëmurë dhe duhet të 

qëndrojë një javë në shtëpi. Bashkë me letrën po ju sjell dhe raportin mjekësor. 

Ju faleminderit për mirëkuptimin. 

Me respekt, 

prindi i Dorelës 

Ushtrime shkrimore 

Emërto llojin e letrës dhe elementet e strukturës së saj. 

1 

Bora gjeti brenda librit të gjuhës shqipe një letër. E hapi dhe nisi ta lexonte. 

Tiranë, më 12.10.2009_______ 

E dashur Bora, 

Më vjen vërtet keq për qëndrimin inatçor që po mbaj prej disa ditësh ndaj teje. Të 

më falësh që të shqetësova disa herë gjatë provimit të matematikës. Pasiguria ime dhe 

dëshira për një notë të mirë më shtynte të veproja ashtu. Por gabimi im më i madh ishte 

qëndrimi që mbajta me ty pas provimit. Jam penduar thellë dhe, duke të njohur ty si 

shoqe të mirë, falja jote nuk do të më mungojë. 

Shoqja jote e bankës, 

Ela 

Lloji i letrës ___________________________ 

a. hyrja ___________________________ 

b. zhvillimi ___________________________ 

c. mbyllja ___________________________ 

2 

Në qytetin tonë, kohët e fundit u hap qendra e argëtimit të fëmijëve “Hapësira”. Një 

grup nxënësish i shkruajnë një letër drejtorit të kësaj qendre. 

Tiranë, më 14.03.2010 

I nderuar drejtor i qendrës së argëtimit të fëmijëve “Hapësira”, 

Ne jemi një grup nxënësish të klasës së shtatë të shkollës “Naim Frashëri”. Lexuam 

njoftimin tuaj në gazetën e qytetit dhe u gëzuam shumë që, më në fund, do të kemi një 

48

qendër argëtimi për fëmijët e të gjitha moshave. 

Ju lutemi, a mund të na ndihmoni me të dhëna për veprimtaritë kulturore e 

sportive që zhvillohen në këtë qendër, oraret në të cilat zhvillohen dhe ç’rrugë 

duhet të ndjekim për t’u anëtarësuar në këtë qendër. 

Me respekt, 

nxënësit e klasës së shtatë 

2 

w 

Lloji i letrës ___________________________ 

b. hyrja ___________________________ 

b. zhvillimi ___________________________ 

c. mbyllja ___________________________ 

3 

Duke u mbështetur në situatat e dhëna, ushtrohuni në shkrimin e llojeve të 

letrave të mësuara. 

Situata A 

Genti festoi datëlindjen e tij në një mjedis mbresëlënës. Mireli, shoku i tij, 

ishte pjesë e kësaj feste. Kënaqësia që ndjeu ishte e madhe, ndaj i shkruan një 

letër falënderimi shokut të tij. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

w 

Situata B 

Valbona po kalon pushimet verore pranë brigjeve të Jonit. Ajo i shkruan një 

letër shoqes së saj, Drilonës, ku e fton të kalojnë disa ditë së bashku. (Përshkruaj 

sa më bukur mjedisin bregdetar, për të nxitur kureshtjen dhe dëshirën e Drilonës 

për të pushuar në atë vend.) 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

49 

Letra

Letra 

w 

w 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Situata C 

Ela ka jetuar prej disa kohësh në Gjermani. Kohët e fundit ajo mori një letër nga 

shoku i saj Tomasi, i cili i shkruan gjerë e gjatë për shkollën. Mes të tjerave ai i shkruan 

se po mësojnë diçka për dialektin bavarez dhe vështirësitë që kanë për ta kuptuar atë. 

Tomasi i kërkon Elës ta informojë për dialektet e shqipes, dallimet ndërmjet tyre dhe 

nëse nxënësit kanë vështirësi për t’u kuptuar me njëri-tjetrin. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Situata D 

Artani është student në vitin e parë për mjekësi, në Itali. Ai i shkruan nënës së tij për 

vështirësitë që has për ta përballuar i vetëm jetën, pa ndihmën e saj. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

50

w 

w 

w 

Situata A 

Situata letrash zyrtare 

Në ditën ndërkombëtare të gjuhëve të huaja, departamenti i gjuhës së huaj 

zhvillon një konkurs për anglishtfolësin më të mirë. I shkruani një letër këtij 

departamenti, ku të jepni arsyet pse dëshironi të bëheni pjesë e këtij konkursi. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

Situata B 

Senati i shkollës “X” i drejton një letër drejtoreshës së Drejtorisë Arsimore 

Rajonale, në të cilën i kërkon të nxitë strukturat e arsimit për të organizuar 

veprimtari konkurruese ndërmjet shkollave, ku nxënësit jo vetëm do të shfaqin 

aftësitë e tyre, por edhe do të argëtohen. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

Situata C 

Keni mbaruar studimet e klasës së nëntë dhe kërkoni të vazhdoni studimet 

pranë një gjimnazi të përzgjedhur nga ju. I shkruani një letër drejtorisë së shkollës, 

ku të paraqisni argumentet përse keni zgjedhur atë shkollë dhe përse duhet t’ju 

pranojnë. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

51 

Letra

I 

TEMA: DITARI 

MODEL: Si të shkruajmë një fletë ditari 

Ditari 

Tiranë, më 12 shkurt 20… 


Akoma nuk të kam treguar për notat e mia, janë një mjerim i vërtetë, me përjashtim 

të edukatës morale dhe portugalishtes. Të gjithë mësuesit më kanë folur dhe duken 

të çuditur. I falënderova për shqetësimin dhe u thashë se do t’i përmirësoj notat, por 

nuk jam shumë e bindur për këtë. Për fat të mirë, notat e semestrit të parë qenë të 

kënaqshme. Deri më sot, prindërve nuk u kam thënë gjë, por edhe ata as që më kanë 

pyetur, si gjithmonë... Nuk kanë qenë këta lloj prindërish që unë kam kërkuar përpara 

se të lind. Mjelma që më pruri, do të ketë ngatërruar rrugën. Gjithsesi, njëra palë është 

gabuar dhe më e keqja është se tani as nuk mund të protestoj. Prindërit nuk janë më 

garancia ime dhe periudha e protestave të mia ka mbaruar që ditën që i kam thënë tim 

eti se doja të jetoja gjithnjë me të në një shtëpi çokollate. Ma kanë treguar këtë histori që 

i takon kohës kur unë isha katër vjeç. 

Ndihem si në një det me dallgë dështimesh... Kaq për sonte. Takohemi nesër. 

Joana 

Marrë nga romani “Hëna e Joanës” 

Autor Maria Teresa Maia Gonzales 

II 

Ushtrohu sipas modelit të mësipërm. 

Dallo elementet e strukturës së ditarit. 

I/e dashur mik/e, 

Tiranë, më 15 shkurt 20... 

Tashmë jam gati e shëruar. Them gati, sepse kurrë më nuk do të jem e njëjta Joanë 

si deri më sot. E kam mirë apo keq, do ta zbuloj më vonë. S’arrita të marr vesh nëse 

babai e lexoi apo jo letrën që i shkrova. Deri më sot nuk më ka thënë gjë dhe as besoj 

të më thotë. E çuditshme, apo jo Të mos dish nëse e lexoi apo jo. Por nuk do të 

shqetësohem më për këtë. Madje kam hequr dorë nga shqetësimet për gjithçka, siç bëja 

më parë. Tashmë e di që kam ndryshuar dhe gjithçka do të jetë ndryshe. Bisedova edhe 

me Martën dhe e kuptova se më duhet të studioj shumë për të zëvendësuar mungesat 

dhe për të përparuar në matematikën e re. Kam vendosur të mos pi më kurrë në jetën 

52

time asnjë kafe. Ndihem shumë më mirë këtu te hënëza ime, që të nxjerr mallin 

e këtyre ditëve që qeshë sëmurë. 

Paçim 

2 

2 

2 

Marrë nga romani “Hëna e Joanës” 

Autor Maria Teresa Maia Gonzales 

HYRJA _______________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

ZHVILLIMI___________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

BYLLJA ______________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

III 

Të krahasojmë ditarin me letrën personale 

Tiranë, më 28 maj 2010 


Sot kam dëshirë të shkruaj e të mund 

të pushoj pak, sepse sapo kaloi një ditë 

tjetër shumë e ngarkuar në shkollë. Merre 

me mend, dy provime në dy lëndët më 

të rëndësishme, matematikë dhe gjuhë. 

Përveç këtyre, ne duhet të bëjmë provime 

të tjera sapo të mbarojmë kapitujt e, si të 

mos mjaftonin këto, drejtoria ka dhënë 

urdhër që të gjitha klasat do të testohen në 

fund të vitit shkollor, pothuajse në të gjitha 

lëndët. Kjo mua më duket e pakuptimtë... 

Tiranë, më 20 maj 2010 

E dashur Marta, 

Luizi dhe grupi i tij amator i teatrit po 

përgatisin një pjesë dhe ai më ftoi të shkoj 

e të shoh provat. Sa u gëzova për të. 

Mua s’më jepet fare për recitime e teatër, 

ndaj edhe e admiroj Luizin. Edhe sot, në 

pushimin e madh, po flisnim për teatrin 

dhe çfarë po jepet në qytet këtu e aty. 

Është e çuditshme, por Luizi flet si i madh. 

Tani do të pikturoj ca. Po e mbyll për 

sot. 

Një puthje nga 

Deborah 

2 

• Ditari personal me letrën personale ngjasojnë: 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

53 

Ditari

Ditari 

w 

w 

2 

54 

• Ditari personal me letrën personale ndryshojnë: 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

IV 


Shkruaj një faqe ditari mbështetur në situatat e dhëna. 

w 

Situata A 

Klasa juaj ka zhvilluar një ekskursion mësimor në një nga qytetet e Shqipërisë. 

Hyrja (koka) _________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Përmbajtja e ditarit (zhvillimi)_ ____________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Fundi i ditarit (mbyllja) __________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

Situata B 

Ke zhvilluar një test. Jep emocionet e tua para dhe pas zhvillimit të testit. 

Hyrja (koka) _________________________________________________________ 

____________________________________________ Përmbajtja e ditarit (zhvillimi) 

___________________________________________________________________ 

__________________________________________________Fundi i ditarit (mbyllja) 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Situata C 

Je grindur me motrën/vëllanë. Për prindërit ti je fajtorja/fajtori, ndërsa ti nuk e ndjen 

veten të tillë. 

Hyrja (koka) _________________________________________________________ 

____________________________________________ Përmbajtja e ditarit (zhvillimi) 

___________________________________________________________________ 

__________________________________________________Fundi i ditarit (mbyllja) 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________

TEMA: SHKRUAJMË ME IMAGJINATË 

MODELI: Si punohet mbi një tregim me elemente fantastike. 

I 

Titulli: 

Ftesa e çmendur për çaj 

Liza nuk kishte bërë rrugë të gjatë, kur përpara syve iu shfaq shtëpia e Lepurit 

të Marsheve. E kuptoi menjëherë se ishte shtëpia e tij. Oxhakët kishin formën e 

veshëve të një lepuri, çatia ishte mbuluar me gëzof. Shtëpia ishte aq larg, sa Liza 

vendosi të mos i afrohej pa ngrënë edhe pak nga kërpudha që mbante në dorën 

e majtë. Eci drejt shtëpisë me ndrojtje, duke thënë me vete: “Po sikur Lepuri të 

jetë çmendur! Më mirë të takoja Kapelabërësin në vend të tij”. 

Përpara shtëpisë, nën degët e një peme, gjendej një tavolinë. Lepuri dhe 

Kapelabërësi po pinin çaj. Në mes tyre dremiste një mi, ndërsa ata të dy kishin 

mbështetur bërrylat mbi të e bisedonin. 

Lepuri shqeu sytë, kur dëgjoi këto fjalë dhe mundi të thoshte vetëm: “Përse 

një korb ngjan me një tavolinë shkrimi” 

Marrë nga romani “Aventurat e Lizës në botën e çudirave” 

Autor Levis Karol 

w 

1. 

• Veçojmë elementet joreale që e bëjnë këtë tregim fantastik. 

Personazhe joreale: Lepuri i Marsheve 

Kapelabërësi 

Miu 

Objekte joreale: 

Veprime joreale: 

oxhakët si veshë lepuri 

çatia e mbuluar me gëzof 

pinin çaj 

mbështetur në bërrylat 

bisedonin 

bëj gallatë 

2 

Gjendje: 

i çmendur 

shqeu sytë 

Pikërisht prania e këtyre detajeve joreale në një tregim e bëjnë atë fantastik. 

55 

Ditari

II 

Ushtrohu sipas modelit të dhënë. 

Tregimi 

Titulli: 

Mësuesi i shurupeve 

-Në Hoguarts kishte njëqind e dyzet e dy shkallë: disa ishin të gjera e të bollshme; 

disa të ngushta dhe të rrezikshme; një pjesë prej tyre të premteve të çonin në vende të 

tjera; të tjerat mu në gjysmë të tyre kishin një shkallare që zhdukej dhe që njeriu duhej të 

kujtohej që ta kapërcente. Pastaj kishte dyer që nuk hapeshin, veçse po t’u luteshe apo 

t’i kilikosje aty ku duhej, dhe dyer që s’ishin aspak dyer, po bënin kinse ishin. Shumë e 

vështirë ishte të mbaje mend ku ishin gjërat, sepse të gjitha ndërronin vend vazhdimisht: 

personazhet e portreteve largoheshin tash e parë për t’i bërë vizitë njëri-tjetrit dhe Hiri 

ishte gati të bënte be se armaturat lëviznin vendit. 

As fantazmat s’e lehtësonin gjendjen. S’ishte aspak e këndshme kur njëri syresh, 

papritur e pa kujtuar, shkiste përmes një porte kur përpiqej ta hapte ndonjë nxënës. 

Marrë nga vëllimi I i romanit “Harry Potter dhe Guri Filozofal” 

Autor J. K . Roëling 

Mjedise joreale: _____________________________________________ 

Objektet joreale: _____________________________________________ 

Veprimet joreale: _____________________________________________ 

Personazhet joreale: _____________________________________________ 

III 

Titulli: 

Djali i padukshëm 

- Sundimtari, o bir,- tha ajo, - të ka ngarkuar një detyrë jo të lehtë. Ai është i sigurt 

se nuk do t’ia dalësh mbanë. Sapo të ngjitesh në mal, do të të dalë përpara një shpellë e 

madhe, ku rri përbindëshi me emrin Kokari. Ky e ka trupin si gjithë njerëzit dhe kokën 

si të ariut, prandaj quhet kështu. Është i tmerrshëm dhe të përlan me një të kapur të 

shputës. Apo s’i ka kthetrat si çengela. 

- Mos ki hall, kur ta lypë nevoja, ti do të bëhesh i padukshëm. 

Marrë nga libri me tregime “Përrallat e gjyshes sime” 

Autor Sokol Jakova 

56

IV 

2 


a) Shkruaj vazhdimin e ngjarjes mbështetur në imagjinatën tënde. Vendosi një 

titull pjesës së mëposhtme: 

_____________________________________________________________ 

2 

Gjergji dhe Delina kishin ecur përpara, duke u shkëputur nga shokët e shoqet. 

Befas uji i gjolit u turbullua, cipa e tij u rrudhos, pastaj u trazua keq. Stërkalat 

hidheshin përpjetë dhe u sajua një shtjellë e madhe, prej nga nisi të dilte dikush. 

Gjergji dhe Delina, nga larg, panë me sytë e tyre që prej gjolit sikur fluturoi një 

vashë e re, e bukur perri, me flokë të gjatë e me një trup të hollë, të brishtë, në 

formë peshku. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

b) Ndërto një tregim fantastik mbështetur në fjalët e grup-fjalët e dhëna: 

Mjedisi: Shkolla e Magjisë, Qendra Tregtare e Bafit, Pylli i Errët 

Personazhe: xhuxh, magjistrica, magjistarët, Gjarpërblerti, Flatraforti 

Objekte: shkopi magjik, kusia magjike, shurupshndërrues 

Veshje: kapele me majë, mantel i zi, doreza mbrojtëse 

h 

Veprime: e bëri të padukshëm, i realizoi dëshirat, u shndërrua në tjetërkënd, 

shëtiti me fantazmat 

(Shënim: Këtyre detajeve mund t’u shtoni edhe të tjera për ta bërë sa më 

interesant rrëfimin.) 

57 

Tregimi

2 

c) Ndërto një tregim fantastik-shkencor me fjalët dhe grup-fjalët kyç të dhëna. 

Tregimi 

Planeti i kuq, astronaut, jashtëtokësor, robot, Njeriushufër, anije kozmike, disk fluturues, 

kostum metalizato, pesha e rëndesës, shpejtësi drite, milje larg, rrotullohej, qëndron 

pezull, u zhduk, u shkëput, i çuditshëm, miqësor. 

2 

d) Ndërto një tregim të shkurtër (200–250 fjalë) sikur je detektiv policie. Tregimi 

duhet të përmbajë 5 ose 6 paragrafë. Fillimisht ndërto skedën “stuhi mendimesh”. 

1. Ku dhe kur zhvillohen ngjarjet e këtij tregimi 

2. Çfarë krimi do të ndodhë (vjedhje, grabitje etj.) 

3. Ç’personazhe do të veprojnë në këtë tregim 

4. Cili nga personazhet do të hetojë krimin 

5. Cilat janë faktet dyshuese që do të kërkojë t’i zbulojë hetuesi i ngjarjes 

V 

w 

Mbështetur në imagjinatën tënde dhe situatën e dhënë ndërto një tregim fantastik. 

Situata A 

Je duke lexuar një roman, i cili flet për aventurat e një ekspedite nënujore. Papritur ti e 

ndien veten personazh të ngjarjes. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

58

w 

Situata B 

Je shumë i/e dhënë pas kafshëve. Ti i/e do ato dhe i trajton si njerëz. Ke një 

dhunti të veçantë, njeh gjuhën e tyre dhe bisedon me to. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

h 

I 

TEMA: Elementet e para të të kuptuarit 

të një thënieje, poezie a teksti 

Kujtesë: Të gjitha fragmentet e dhëna (strofë, thënie, paragraf) janë të shkëputura 

nga kontekste të caktuara. Lexoji me kujdes për t’i kuptuar e gjykuar saktë ato. 

Kështu duhet të veprosh sa herë të kërkohet të gjykosh për diçka. 

Model: 

Vjeshta 

Bukuritë janë zhdukur, 

shiu e bryma zuri vend, 

bari, lulet, kopshti i bukur, 

u ndryshuan në çdo kënd. 

Asdreni 

59 

Tregimi

Tregimi 

II 

2 

2 

2 

1. Veçojmë fjalët kyçe: bukuritë, shiu, bryma, u zhduk, zuri. 

2. Ndërtojmë pyetje për fjalët kyçe. 

• Cilat janë bukuritë e zhdukura 

• Pse u zhdukën ato 

• Pse ndodh ky ndryshim 

3. Japim përgjigjet. 

- Bukuritë e zhdukura janë bari, lulet dhe kopshti i bukur. 

- Ato u zhdukën nga shiu dhe bryma. 

- Largimi i një stine (i verës) dhe ardhja e stinës tjetër (e vjeshtës) solli këto 

ndryshime. 

4. Përmbledhja në një gjykim. 

Largimi i një stine dhe ardhja e një stine tjetër shoqërohet me ndryshime të klimës dhe 

të mjedisit. 

Ushtrohu sipas modelit 

Me fjongo të gjelbër 

Rrugicën e shkollës 

un’ prapë e marr, 

Tani burrë i pjekur 

tridhjetëvjeçar. 

Dikur, në një bankë 

u ula pa zhurmë, 

I vogël, me xhybe 

shajaku të murrmë. 

Pa mora kalemin 

me majë të hollë, 

Pa hoqa një vijë, 

pa bëra një njollë. 

Këtu, te kjo dërrasë 

e zezë, e zezë, 

Aherë mësova 

të mbledh pes’ e pesë. 

(Autor Dritëro Agolli) 

60

III 

IV 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

1. Fjalët kyçe: rrugicën e shkollës, burrë i pjekur, bankë, i vogël, e zezë, mësova. 

2. Ndërtojmë pyetjet për fjalët kyçe. 

• Kur kthehet autori te rruga e shkollës 

• Çfarë kujton ai 

3. Jep përgjigjet. 

4. Përmblidh në një gjykim. 

Thënie 

Të gjitha dijet njerëzit i fitojnë për t’i shërbyer atdheut. 

1. Veçojmë fjalët kyçe: dijet, shërbejnë, atdheut. 


- Sa të rëndësishme janë dijet për individin 

- Pse dijet duhen vënë në shërbim të atdheut 

Lukiani 

3. Jep përgjigjet: 

• Dijet përgatisin profesionistë të zotë, njerëz të kulturuar, qytetarë të mirë, 

sigurojnë të mira materiale. 

• Dijet ndihmojnë në përparimin ekonomik e kulturor të vendit, pjesë e të 

cilit është edhe individi. 

4. Përmblidh në një gjykim: 

Një komb është i zhvilluar dhe i kulturuar, kur individët që e përbëjnë atë, janë 

të tillë. 


Mos u bëj mik me tjetrin shpejt e shpejt, por, pasi të bëhesh, mundohu t’i 

qëndrosh mik deri në fund. 

Sokrati 

1. Fjalët kyçe: mik, shpejt, bëhesh, qëndro. 

2. Ndërtojmë pyetjet për fjalët kyçe. 

• Pse nuk duhet të bëhesh shpejt mik me një njeri 

• Çfarë duhet të bësh për të ruajtur miqësinë 

61 

Strofë, Thënie, Paragraf

Strofë, Thënie, Paragraf 

2 

2 


_ ________________________________________________________________ 

_ ________________________________________________________________ 


_ ________________________________________________________________ 

_ ________________________________________________________________ 

V 

VI 

2 

2 

2 

2 

2 

Vështrimet e tyre u drejtuan mbi stivat e druve që ngriheshin lart, ku ndriste dielli i 

ëmbël i pranverës. Në sytë e tyre shquhej dashuria për sheshin dhe një vendim i caktuar 

për ta mbrojtur atë në rast nevoje. Ndër ta ishte ngulur një patriotizëm plot fanatizëm 

dhe britën: - Rroftë sheshi! – sikur të thërrisnin: - Rroftë Atdheu! 

Fragment nga romani “Djemtë e rrugës Pal” 

Autor Ferenc Molnar 

1. (Fjalët kyçe) Veçojmë fjalët kyçe: stivat e druve, dashuria për sheshin, për ta mbrojtur, 

fanatizëm. 


• Çfarë i lidh fëmijët me stivat e druve 

• Pse e mbronin atë (sheshin) me fanatizëm 


• (Fëmijët) Stiva e druve është vendi i vetëm ku ata luanin lojërat e tyre të dashura. 

• Duke mbrojtur këtë vend, ata mbronin gëzimet, lirinë e tyre, 


Vendet ku luajnë fëmijët, janë të shenjta e të paprekshme për ta. 


... Jo marrëzira, Nemeçek. Ti ndoshta kujton se po vemi në dasmë. Kjo ekspeditë 

është më e rrezikshme seç e pandeh... 

Këto fjalë ishin për vogëlushin flokëverdhë si dush i ftohtë. 

1. Fjalët kyçe: marrëzira, dasmë, ekspeditë, e rrezikshme, si dush i ftohtë. 

62

2 

2 

2 

2. Ndërto pyetje për fjalët kyçe. 

• Pse Nemeçeku këshillohet të mos bëjë marrëzira 

3. Jep përgjigje. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 


_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

VII 

w 


A. 

E drejta dhe e shtrembra 

Një pishë e shtrembër në përrua 

I tha një pishe krahëgjatë: 

- Sa keq, moj motër, më vjen mua, 

Je kaq e bukur, kaq shtatlartë! 

Po pish’ e gjatë i foli ftohtë 

Dhe rrudhi ballë e vrenjti vetull: 

- E unë s’rroj si ti në botë 

E fshehur pas dikujt nën sqetull! 

Autor Dritëro Agolli 

Shënim: Puno strofën II 

2 

2 

Po pish’ e gjatë i foli ftohtë 

Dhe rrudhi ballë e vrenjti vetull: 

- E unë s’rroj si ti në botë 

E fshehur pas dikujt nën sqetull! 

1. Fjalët kyç: 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

2. Ndërto pyetje për fjalët kyç. 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

63 



2 

2 

2 

2 

w 

2 

2 

w 


_ ________________________________________________________________ 

_ ________________________________________________________________ 


_ ________________________________________________________________ 

_ ________________________________________________________________ 

B. 

Thënie 

Në zemërim e sipër duhet të sillesh me fajtorët ashtu siç do të dëshiroje që edhe të tjerët 

të silleshin me ty, po të bëje ndonjë faj. 

Sokrati 

1. Fjalët kyç: 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

2. Ndërto pyetje për fjalët kyç. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 


___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 


___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

C. 

Që të gjithë qeshën. Sebeniku hodhi kasketën në erë dhe Vendaneri zuri të hidhet e përdridhet 

si i marrë. Edhe Gerebi, që rrinte mënjanë si i zgjebosur, qeshi si të tjerët. Vetëm njëri mbahet 

rëndë: ky ishte Nemeçeku. 

Fragment nga romani “Djemtë e rrugës Pal” 


1. 

2. 

3. 

4. 

64

h 

TEMA: PËRSHKRIMI 

UDHËZIM: Të përshkruash do të thotë të japësh: 

• pamjen e jashtme të një njeriu, të një vendi, objekti, 

• gjendjen psiko - emocionale të një njeriu, 

• shtjellimin e një ngjarjeje pa hyrë në analizën e lidhjeve të brendshme të 

gjërave. 

Modele përshkrimesh 

I 

2 

w 

Objekte 

Çdo shkop që e ka zemrën nga një lëndë e fuqishme magjike, që ndërtohet 

nga qime njëbrirëshi, pendë nga bishti i feniksit dhe fije nga zemra e dragoit, 

është magjik. 

Harri Poter 

1. Veçojmë detajet e objektit të përshkruar: 

a) Përbërja: lëndë magjike, qime njëbrirëshi, pendë feniksi, fije zemre 

dragoi. 

b) Gjuha e përdorur: fjalor i botës së fantastikes. 

c) Funksioni i objektit: realizimi i së pamundurës. 


Plaku qëndronte mbi një karrige të drunjtë, ngjyrë mjalti, me këmbë të shkurtra 

konike. Kurrizin e kishte puthitur pas mbështetëses, si për të mbuluar formën 

harkore të saj. 

Objekti: 

Përbërja: 

Forma: 

Ngjyra: 

Gjuha e përdorur: 

Funksioni i objektit: 

65 



w 

II 

II 

Personazh 

Model 

Nelaja 5-vjeçar ishte një djalë i bukur. Me sy të mëdhenj ngjyrë kafe, faqe të kuqe dhe 

flokë të verdhë dredha-dredha, që i zbrisnin deri te supet. 

1. Veçojmë detajet e personazhit të përshkruar. 

a. Mosha: 5 vjeç 

b. Portreti fizik: sy të mëdhenj, kafe, faqe të kuqe, flokë të verdhë, dredhadredha, 

të gjatë. 

c. Cilësi fizike: i bukur. 

d. Gjuha e përdorur: mbiemra të shumtë me kuptim të drejtpërdrejtë. 

2 

Model 

Trupi i saj i vogël e i hajthëm ishte mbështjellë me një rrobë të gjerë prej mëndafshi, 

që shkëlqente aq fort nga bardhësia, saqë dhe vetë petalet e manjolies dukeshin të errëta 

në krahasim me të. E tëra shëmbëllente me një çupë të vogël e mrekullisht të bukur jo 

më tepër se 10 vjeçe, por flokët e saj të gjatë, të krehur drejt dhe që i derdheshin përmbi 

supe, deri te shilteja ku qe ulur, ishin të bardhë si dëborë. 

a. Mosha: 10 vjeç 

b. Portreti fizik: trupi i hajthëm, flokët të gjatë e të krehur drejt, të bardhë. 

c. Cilësi fizike: shumë e bukur 

d. Gjuha e përdorur: mbiemra të shumtë, të përdorur në shkallën sipërore, si dhe 

krahasim. 

Model përshkrimi i gjendjes psiko-emocionale. 

Ah, sa do të dëshiroja të vija me ju, o zogj të mrekullueshëm! – thirri djali i vogël. 

– Ndihem shumë i mërzitur në këtë fushë monotone dhe në kullën e zymtë e të 

vetmuar. Dallëndyshe të bukura, të dashura dallëndyshe, më tregoni si është kjo botë e 

mrekullueshme! 

a. Bota e brendshme – i vetmuar, i trishtuar, me mungesë lirie 

b. Gjuha e përdorur – përdorimi i pasthirrmave dhe fjalive thirrmore, biseda me 

shpendë, prishja e rendit të fjalëve 

- o zogj të mrekullueshëm! 

- të dashura dallëndyshe! 

66

w 

2 

2 

Ushtrohu sipas modelit. 

1. Faqet e tij të zbehta u zbehën më shumë, buzët filluan t’i dridheshin dhe sytë 

iu mbushën me lot. 

a. Bota e brendshme – 

b. Gjuha e përdorur – 

2. Që të gjithë qeshën. Sebeniku hodhi kasketën në erë dhe Vendaneri zuri 

të hidhet e të përdridhet si një i marrë. Edhe Gerebi, që rrinte mënjanë si i 

zgjebosur, qeshi si të tjerët. 

a. Bota e brendshme – 

b. Gjuha e përdorur – 

III 

2 

2 

w 

2 

2 

Përshkrim mjedisi 

Qyteti bregdetar i Antverpenit, me portet, rrugët e pista e gjarpëruese, me 

pazarin e madh, shtëpitë e moçme, të gurta, me oborre të ngushta, është i njohur 

në gjithë botën. 

1. Veçojmë detajet e mjedisit të përshkruar: 

port, rrugë, pazar, shtëpi, oborr. 

2. Gjuha e përdorur – mbiemrat e përdorur japin elementet karakteristike të këtij 

qyteti bregdetar, pista gjarpëruese, i madh, e moçme, të gurta, të ngushta. 


Fshati kishte vetëm 20 shtëpi, me kanatat e dritareve me ngjyrë të gjelbër, me çati 

të kuqe ose të zeza e mure të bardha, që në diell shndritnin si borë. Në mes të 

fshatit, në një kodrinë, ngrihej mulliri i mbuluar nga myshku. 

1. Detajet e mjedisit të përshkruar ___________________________________ 

_____________________________________________________________ 

2. Gjuha e përdorur _____________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

67 

Përshkrimi

w 


Përshkrimi 

Përshkruaj objektin mbështetur në fjalët kyçe të dhëna. 

2 

1. Objekti kornizë 

a. Fjalët kyçe: katrore, ovale, kashtë, bronz, e kuqërremtë, e argjendtë, e thurur, e derdhur, foto. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

b. Fjalët kyçe: këpucë atletike, gomë, lëkurë, copë xhinsi, e bardhë, e zezë, shumëngjyrëshe. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Përshkruaj objektin që ti ke më për zemër. 

2 

2 

Fjalët kyç: telefon celular, i-phone, flamuri i skuadrës sate, veshje etj. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

2. Personazh 

a. Kafshë mitologjike. 

Fjalët kyçe: trup njeriu, trup kali, i zi, mjekër të thinjur, vija-vija si zebër, kapele të 

çuditshme, medaljon floriri. 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

b. Burrë i moshuar 

Fjalët kyç: si lëvozhgë peme, mjekër gjatoshe, e bardhë, zgavra të errëta, sy të përhumbur, 

e rrudhur. 

3. Gjendje psiko-emocionale 

Përshkruaj botën psiko-emocionale të personazhit të dhënë në dialogun e mëposhtëm 

(plaku, Shvarci.) 

- Cili je ti – bërtiti Shvarci duke u kthyer nga vizitori. 

- Çfarë do këtu – iu hakërrua ai. 

- Jam një plak i varfër. Pashë tymin e oxhakut dhe lypa strehë për pak kohë. 

68

- Dil përjashta! –thirri Shvarci. –Mjaft ujë kemi në kuzhinë! Nuk do ta 

kthejmë shtëpinë në vend për t’u tharë njerëzit. 

- Nuk mund të lihet një plak i varfër jashtë në këtë ditë të ftohtë. Vështro 

veshjet e mia. 

- Ej, dëgjon ti, apo jo Ka mjaft prej atyre që mund t’u ngrohin. Mbathja. 

- Jam shumë i uritur, zotëri. Nuk mund të më jepni një copë bukë, para se të 

largohem 

- Bukë! Ti kujton se s’kemi ç’të bëjmë tjetër me bukën tonë, por duhet të ta 

jap ty, o hundëkuq! 

- Pse nuk shet pendët e kapelës –u tall Shvarci. 

- Zhduku! 

- Më jep pak bukë, zotëri! – u lut plaku. 

- Mbathja! 

- Zhduku që këtej! –ulëriti ai duke e mbërthyer nga jaka. 

a- Portreti i plakut 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

b- Portreti i Shvarcit 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

2 

4. Përshkruaj mjediset e dhëna. 

(Para se të fillosh përshkrimin, vëzhgo me kujdes çdo detaj.) 

Për shtëpinë botuese: vendos tri foto 

a) Mjedis sportiv 

b) Pikë turistike malore 

c) Pikë turistike bregdetare joniane. 

69 

Përshkrimi

Përshkrimi 

h 

TEMA: I. SI DRAMATIZOHET NJË TREGIM 

1-Kujtesë: Për të kaluar nga teksti rrëfimtar në atë dramatik, duhen ndjekur disa 

hapa që lidhen me: 

a. strukturën (përcaktohet hyrja, zhvillimi, mbyllja, ndarja në akte e skena) 

b. didaskalitë (shmangia nga teksti i përshkrimeve, vendeve, veprimeve. 

Ato përmblidhen në një ose disa fjali, të cilat futen në kllapa) 

c. dialogët (duhet t’u përmbaheni dialogëve të tekstit) 

d. vënia në skenë 

I 

Model teksti i dramatizuar 

KECI DHE KËLYSHI I UJKUT 

Një kec iu lut mama dhisë të dilte dhe të shëtiste pak. Mamaja e porositi të mos 

shkonte larg dhe të tregonte kujdes nga egërsirat. Po atë mëngjes, një këlysh ujku iu lut 

mama ujkonjës të shkonte dhe të shëtiste pakëz. 

Ec njëri dhe ec tjetri... 

Keci dhe këlyshi i ujkut u gjendën përballë njëri-tjetrit. Nuk e kishin parë kurrë më 

parë njëri-tjetrin. 

-Kush je ti –e pyeti keci këlyshin e ujkut me kureshtje. 

-Unë jam këlyshi i baba ujkut dhe mama ujkonjës së murrme. 

-Po ti kush je 

-Unë jam kec laroshi. Baba cjapi është i zi, mama dhia është bardhoshe. A të pëlqen 

të luajmë bashkë 

-Më pëlqen, -tha këlyshi i ujkut dhe ujkonjës së murrme. 

Dhe filluan të luajnë. Luajtën gjithë ditën bashkë. U harruan në lojë. Mirë që e gjetën 

rrugën e kthimit në shtëpi. Edhe mama ujkonja, edhe mama dhia ishin shqetësuar. 

-Luajta me kecin, - i tha këlyshi i ujkut mama ujkonjës gjithë gëzim për shokun e ri 

që kishte gjetur. 

-Dhe nuk e hëngre Ti je budalla, -tha mama ujkonja. Këlyshi i ujkut po mundohej ta 

gjente se pse ishte budalla dhe nuk e gjente dot. 

-Ku ishe –e pyeti mama dhia kecin. 

-Luajta me këlyshin e ujkut, -tha keci i gëzuar, i bindur se do të gëzohej edhe mama 

dhia për shokun e ri që kishte takuar. 

-Nuk të hëngri 

Keci e pa me çudi. Nuk e kuptonte pse mama dhia vendosi duart në kokë dhe pse 

duhej ta kishte ngrënë këlyshi i ujkut. Të nesërmen këlyshi i ujkut po priste pas gardhit, 

por keci nuk doli të shëtiste. 

Shkëputur nga libri “161 fabula” 

70

w 

w 

w 

1. Veçojmë detajet e fabulës së dhënë. 

• Mjedisi ku zhvillohet ngjarja – pylli 

• Personazhet – keci, këlyshi i ujkut, mama dhia, mama ujkonja. 

• Momentet kryesore të ngjarjes: 

a. kërkesa për të dalë shëtitje nga dy personazhet (hyrja) 

b. takimi i dy personazheve në pyll (momenti që vë në lëvizje veprimet 

e personazheve.) 

c. harresa në lojë, shqetësimi i prindërve dhe kthimi në shtëpi (zhvillimi 

i veprimit.) 

• veprimet e personazheve një ditë më pas (mbyllja.) 

2. Dramatizimi 

(Ngjarjet zhvillohen në pyll, në një ditë të bukur vere. 

Ngjarja nis njëkohësisht në të dyja familjet.) 

Personazhet: 

keci, këlyshi i ujkut, mama dhia, mama ujkonja (personazhet të renditen njëri pas 

tjetrit.) 

Akti I 

Skena 1 

Keci: 

Mama dhia: 

Skena 2 

Këlyshi i ujkut: 

Mama ujkonja: 

Skena 3 

Keci: 


Keci: 


(Mëngjes) 

- Mama, të lutem, a mund të shëtis nëpër pyll 

- Mirë, bir, por mos shko larg dhe kujdes nga egërsirat. 

- Mama, do të dal të shëtis nëpër pyll sot. 

- Mirë bir, por mos u vono. 

(Dy personazhet takohen në një lëndinë në mes të pyllit.) 

- Kush je ti 

- Unë jam këlyshi i baba ujkut dhe mama ujkonjës së 

Murrme.Po ti kush je 

- Unë jam kec laroshi. Baba cjapi është i zi, mama dhia 

është bardhoshe.A të pëlqen të luajmë bashkë 

- Më pëlqen shumë. 

71 

Përshkrimi

Dramatizimi 

Skena 4 

(Dy personazhet kalojnë gjithë ditën duke luajtur me njëri-tjetrin nëpër lëndinë, 

freskohen te burimi, fshihen pas gëmushave dhe, pasi errësira fillon të bjerë, ata nisen 

për në shtëpi.) 

Akti II 

(Të dyja familjet janë të shqetësuara për vonesën e fëmijëve.) 

Skena 1 

Këlyshi i ujkut: (I gëzuar)- Mama, mama, luajta me kecin, shokun tim të ri. 

Mama ujkonja: (E habitur dhe e inatosur) - Dhe nuk e hëngre Ti je budalla. 

(Këlyshi i ujkut, i habitur, hesht, nuk kupton fjalët e së ëmës.) 

Skena 2 

Mama dhia: - Ku ishe! 

Keci: 

(I lumturuar)- Luajta me këlyshin e ujkut. 

Mama dhia: (E trishtuar, vë duart në kokë) - Nuk të hëngri! 

(Keci, i habitur, rri pa fjalë, nuk kupton ato që i thotë e ëma.) 

Mama dhia: 

- Bir, nuk dihet ç’të pret nga një këlysh, që do të bëhet ujk. 

II 

Ushtrohu sipas modelit të dhënë. 

72 

DHELPRA DHE MACJA 

Një dhelpër i mburrej maces për zgjuarsinë që kishte. 

-Unë, falë zgjuarsisë, kam qindra mënyra për të shpëtuar në rast rreziku, - po thoshte 

dhelpra. 

Macja po e shikonte e menduar. 

-Unë kam vetëm një mënyrë, -tha macja me modesti. –Po e ndjeva rrezikun, ngjitem 

në pemë. Aty ndihem mirë e nuk më dallon kush. 

Atë çast u dëgjuan lehjet e zagarëve të gjahut. Macja, ashtu siç kishte thënë, u ngjit 

vetëtimthi në pemë dhe u fsheh mes gjetheve. 

-Kjo është mënyra ime për të shpëtuar, -tha macja. –Po ti ç’do të bësh tani 

Dhelpra po mendohej se ç’duhej të bënte. Ndërsa mendohej, ishte rrethuar nga 

zagarët, që nuk e linin më të largohej dhe prisnin ardhjen e gjahtarëve. Gjahtarët nuk 

nguruan të qëllonin. 

Macja vazhdonte të qëndronte e fshehur mes gjetheve dhe po ndiente keqardhje për 

dhelprën, që ishte ngatërruar në lëmshin e zgjuarsisë së saj. 

Shkëputur nga libri “161 fabula”

2 

2 

III 

1. Detajet e fabulës së dhënë. 

• Mjedisi ku zhvillohet ngjarja: në një pyll afër fshatit. 

• Personazhet: dhelpra, macja, zagarët, gjahtarët. 


a) Biseda midis dhelprës mendjemadhe dhe maces së zgjuar. 

b) Gjahtarët dhe zagarët në pyll (për gjueti.) 

c) Ngjitja e maces në pemë. 

d) Zënia e dhelprës në befasi dhe fundi i saj tragjik. 

2. Dramatizimi i fabulës. 

Dhelpra: _______________ 

Macja: _______________ 

Punë e pavarur 

Shkruhet fabula 

Model i dramatizimit të një tregimi. 

Don Kishoti pret me shpatë kokën e viganit 

Sanço Panço doli me shamatë nga plevica ku flinte Don Kishoti, duke thirrur: 

-Ejani shpejt, or zotërinj, dhe ndihini tim zoti, i cili është përleshur në betejën 

më të tmerruar e më të llahtarisur që më kanë parë sytë. Për zotin, me një të 

goditur të shpatës që i këputi viganit, ia preu kokën si kastravec. 

-Ç’thua, mor vëlla –tha prifti, i cili e la këndimin e novelës. –Je ndër mend, 

or Sanço Si është e mundur një gjë e tillë, kur vigani ndodhet shumë larg së 

këtejmi 

Mbi këtë e sipër, dëgjuan një shamatë të madhe nga oda e Don Kishotit, i cili 

po bërtiste: 

-Mbrohu, kusar, zuzar, zagar, se tani të kam në dorë dhe jatagani s’të hyn në 

punë. 

Me këto fjalë, Don Kishoti po godiste muret me shpatë dhe Sançoja tha: 

- Mos rrini aty duke dëgjuar, po hyni brenda dhe i ndani luftuesit dhe i ndihni 

ustait. Po nuk besoj të jetë nevoja, se, pa dyshim, është vrarë, se unë pashë gjakun 

që i rridhte si rrëke dhe kokën e prerë, që iu rrokullis në një çip, e cila ishte e 

madhe sa një shakull vere. 

- Ç’kokë dhe gjak më thua, more budalla i djallit - tha hanxhiu. - Nuk i sheh, 

or buf, shakujt e shpuar dhe verën e kuqe të derdhur në odë! 

- Nuk di gjë, - u përgjigj Sançoja, - di vetëm që, po të mos e gjej unë i ziu atë 

73 

Dramatizimi

Dramatizimi 

w 

kokën e prerë, atëherë më humbi e m’u tret nisia si kripa në ujë. 

Kush mund të mbante të qeshurat për marrëzitë e të dyve, ustait e çirakut! Të gjithë 

qeshnin, përveç hanxhiut, i cili shfrynte dhe mallkonte. Më në fund, me një mijë mundime, 

Kardeni dhe berberi e shpunë në shtrat Don Kishotin, të cilin e zuri menjëherë gjumi 

nga lodhja e madhe. 

Marrë nga romani “Don Kishoti i Mançes” 

Autor Miguel Servantes 

2 

1. Veçojmë detajet e tregimit të dhënë. 

• Mjedisi ku zhvillohet ngjarja: një han (bujtinë pranë udhës, me vend edhe për 

kafshë.) 

• Personazhet: Don Kishoti, Sanço Panço, prifti dhe hanxhiu. 


a. shqetësimi i Sanço Panços për atë që po ndodhte në plevicë (hyrja), 

b. lufta imagjinare e Don Kishotit me viganin, 

c. trishtimi i hanxhiut (b+c=zhvillimi), 

d. situata komike e krijuar në han (mbyllja). 

Dramatizimi 

Akti I 

Skena 1 

(Ngjarja zhvillohet në një han, ku Don Kishoti dhe Sanço Panço ndodhen si bujtës.) 

(Sanço Panço del me nxitim nga plevica duke bërtitur) 

Sanço Panço: - Ejani shpejt! Ndihmojeni tim zot! Është përleshur me viganin dhe ia 

ka prerë kokën si kastravec. 

Prifti: (Heq librin nga dora.) - Je ndër mend, o Sanço! Vigani ndodhet shumë larg. 

(Dëgjohet zhurmë e madhe, goditje muresh me shpata.) 

Don Kishoti: - Mbrohu kusar, zuzar, zagar! Tani je në dorën time. Jatagani s’të hyn 

në punë. 

Sanço Panço: (u drejtohet personazheve të tjera) - Mos rrini duke dëgjuar, hyni 

brenda, ndihni ustain! Por nuk besoj të jetë nevoja, se ai është vrarë, se 

unë pashë gjakun që rridhte rrëke, kokën e prerë që rrokullisej, e cila 

ishte sa një shakull vere. 

Hanxhiu: - Ç’kokë dhe gjak më thua, mor budalla! Nuk i sheh shakujt e shpuar 

dhe verën e kuqe të derdhur! 

Sanço Panço: - Nuk di gjë, di vetëm se, po nuk gjeta kokën e prerë, më humbi e m’u 

tret nisia (ishulli) si kripa në ujë. 

(Të gjitha personazhet ndodhen në skenë. Qeshin me shpirt. Hanxhiu 

shfryn e mallkon. Prifti dhe berberi shoqërojnë Don Kishotin në shtrat.) 

74

w 

II. Ushtrohu sipas modelit. 

Triumfi i Normanit 

Gjithçka ndodhi aq shpejt, sa tmerri më pushtoi të tërin. Për një çast ia 

ngulëm sytë vrimës së zezë. U afruam menjëherë pranë saj. Disku gjendej mbi 

tavolinën e Normanit dhe të gjithë ia ngulën sytë atij. Dëgjova Normanin që 

bërtiti “Largohuni!” Vetëtimthi u sul përmes dhomës. Presioni i ajrit e shtyu 

fort. Mundohej të mbyllte vrimën me trupin e tij. Papritur, zhurma, siç nisi, ashtu 

pushoi. Normani arriti ta vendosë diskun mbi vrimë e ta mbyllë atë. 

Gjëja e parë që bëra, ktheva kokën pas për të parë çfarë bënte komandant 

Dojli. Për habinë time, ai ende vazhdonte të qëndronte i qetë në tavolinën e tij. 

Në dorë mbante orën. Edhe të tjerët rrinin të qetë. Ra një heshtje e thellë dhe 

e gjatë. Atëherë Normani u kollit dhe fërkoi njërën dorë. E kishte shembur. 

Komandanti vazhdonte të buzëqeshte. 

-Më vjen keq që keni shembur dorën, Norman, -tha ai. –Dua t’ju falënderoj 

për shpejtësinë e shkathtësinë me të cilën vepruat. U deshën vetëm pesë sekonda 

të bllokonit vrimën. 

-Faleminderit, sër, -u përgjigj Normani. –Por vallë nuk përbën kjo gjë një truk 

të rrezikshëm 

-Aspak. Rrotull vrimës është një tub me një rubinet në fund të tij. Timi ndodhet 

jashtë, i veshur me kostumin e kozmonautit. Nëse Normani nuk do ta vendoste 

diskun në vendin e duhur për dhjetë sekonda, Timi do të mbyllte rubinetin. 

-Si u hap vrima –pyeti dikush. 

-Me anën e një eksplozivi të vogël, - u përgjigj komandanti. Buzëqeshja në 

fytyrën e tij u zhduk dhe ai u bë serioz. 

-Nuk e bëra këtë vetëm për shaka, - shtoi ai. –Tashmë, nëse ju gjendeni në 

një situatë të ngjashme, e dini se çfarë duhet bërë. Veproni me shpejtësi dhe jo 

në panik. 

Pastaj u drejtua nga Karl Hasse, nxënësi më i mirë. 

-Karl, ti je i vetmi që nuk lëvize nga vendi. Pse 

-Mundësia që ju zgjodhët për t’u goditur nga një meteor është tepër e vogël. 

Të gjithë vështruam nga Karli. Kishte të drejtë. Ai kishte gjithnjë të drejtë. Por 

zakoni për të kundërshtuar nuk e bënte të mirëpritur. 

Marrë nga romani “Ishuj në qiell“ 

Autor Artur Klark 

75 

Dramatizimi

Dramatizimi 

2 

2 

2 

1. Detajet e tregimit të dhënë: 

• mjedisi ku zhvillohet ngjarja: në bordin e një anijeje kozmike. 

• Personazhet: Normani, komandant Dojli, Timi, Karli. 

2. Momentet kryesore të ngjarjes. 

• Hapja e vrimës së zezë në murin e klasës. 

• Përpjekja e Normanit për të mbyllur vrimën e zezë me disk. 

• Komandant Dojli vëzhgon veprimet e nxënësve të tij. 

3. Dramatizimi i tregimit. 

(Grupi i astronautëve ndodhet në një leksion me komandant Dojlin, i cili, për të 

provuar njohuritë dhe përgatitjen e tyre psikologjike, provokon një aksident: në 

murin e klasës hapet një vrimë e zezë.) 

Normani: Largohuni! (vrapon përmes dhomës, përpiqet të zërë vrimën e zezë) 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

76

w 

2 

III. Punë e pavarur. 

1- Dramatizo tregimin e dhënë: 

Falja e Gerebit 

Në orën dy mbas dreke, që të gjithë çunat e rrugës Pal ishin në fushë. 

- Gati! – thirri Boka. 

Sa ishin atje, morën drejtqëndrim. Boka përshëndeti. 

- Që tani, - u tha, - meqë jemi në luftë, unë marr gradën e gjeneralit. 

-Rroftë gjenerali ynë, - thirrën me gëzim çunat. 

-Secili në vendin e vet, - ishte urdhri i gjeneralit. 

Radhët u prishën dhe secili rendi te vendi që i qe caktuar. Vetëm Çelei, eleganti 

Çelei mbeti pranë kryetarit. Ky zuri vendin e Nemeçekut të sëmurë si lajmëtar; ai 

kishte varur një trumbetë të vogël, me anën e së cilës do të lajmëronte ardhjen e 

armikut dhe fillimin e betejës. 

Në këtë kohë, roja, që sipër murit, thirri: 

- Zoti gjeneral, një vajzë kërkon të hyjë; tha se ka një letër për t’ju dorëzuar. 

-Shiko mirë, mos është ndonjë nga këmishëkuqtë i veshur si vajzë. 

Roja u ul, aq sa mend ra. 

- Jo, jo, - tha, - është vajzë e vërtetë. 

- Lëreni të hyjë, - ishte urdhri i gjeneralit. 

Vajza pyeti për Bokën. 

- Kam një letër për zotin kryetar, - tha ajo. 

Boka mori letrën, grisi zarfin dhe nisi të lexonte. 

Ai e ndjeu veten shumë të zbutur. Letra e Gerebit ishte e sinqertë dhe e 

meritonte faljen. 

I bëri zë Çeleit të afrohet. 

-Lajmëro kapedanin e fortesës! 

-Përgjigjen, ju lutem, - e pyeti shërbëtorja. 

-Po, - ishte përgjigjja. 

Boka iu drejtua shërbëtores dhe i tha: 

- Thuaji Gerebit të vijë. 

Marrë nga romani “Djemtë e rrugës Pal” 


77 

Dramatizimi

Dramatizimi 

2 

• Detajet e tregimit: 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 


___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

• Dramatizimi i tregimit 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

2- Dramatizo legjendën e dhënë: 

Skënderbeu provon shpatën e re 

Në një nga dhomat e kështjellës së Krujës, Skënderbeu thirri Gjin Perlalën dhe e 

pyeti: 

- O Gjin, a di të më thuash kush bën shpata të mira këtu në Arbëri 

Gjin Perlala ishte qilarxhiu i kështjellës, ai që mbante çelësat e depove të armëve, të 

rrobave, të ushqimeve, prandaj duhej ta dinte këtë gjë. 

- Armë të mira bëjnë mirditorët Pal Përtena e Bardhok Çupi, armë të mira bëjnë edhe 

matjanët Ndue Bora e Llesh Shyti, por atyre që bën Medar Xhipi në Varosh, kurrkund 

shoqen nuk ua gjen, në daç për fortësi, në daç për bukuri. 

78

-Arbër është ky mjeshtër Medari 

-Arbër brez pas brezi, kryezot, - i tha Gjini. 

-Veç ta dijë zanatin mirë, - tha Skënderbeu, - dhe të ma bëjë shpatën ashtu si 

e dua! 

Dhe pastaj i dha porositë dhe e nisi Gjinin te farkëtari. 

Mjeshtër Medari u habit kur po e punonte atë porosi, se s’i kishte qëlluar kurrë 

të farkëtonte një shpatë aq të madhe e aq të rëndë. O lodh e u këput gjersa e 

mbaroi, se e dinte që e donte kryezoti i tri principatave, Gjergj Kastrioti. 

Pas një jave, Gjergj Kastrioti erdhi vetë në farkën e tij. 

-Puna mbarë, o mjeshtër ! 

-Mbarë paç !- iu përgjigj mjeshtër Medari. 

-Erdha të marr shpatën që ka porositur Gjin Perlala për mua. A është gati 

-Gati është, o zot, ja, aty e kam. 

Dhe mjeshtri la punën, shkoi mori shpatën, që dilte katër pëllëmbë mbi të 

tjerat, dhe ia dorëzoi Skënderbeut. Mjeshtër Medari u habit me sa lehtësi po e 

vërtiste në erë atë shpatë Skënderbeu. Në duart e tij ajo dukej e lehtë si të ishte 

pupël. 

-A është e fortë –pyeti Skënderbeu. 

-Më e fortë s’ka si bëhet, - i tha mjeshtri dhe atë kohë solli ndër mend disa 

princër, të cilët i donin shpatat të bukura dhe, kur s’u pëlqenin nga bukuria, ia 

kthenin t’i puno, nëse po thua të vërtetën, - i tha Skënderbeu. – Eja me mua! 

Ai doli nga farka e, pas tij, edhe mjeshtri dhe njerëzit e tjerë që e shoqëronin. 

Afër farkës qe një shkëmb i madh sa një shtëpi. Skënderbeu hipi në kalë dhe filloi 

të godiste shkëmbin me shpatë, gjersa e bëri thela-thela. Pastaj shikoi tehun e 

shpatës mos i qe bërë ndonjë dhëmb e, kur nuk gjeti asnjë, i tha Medarit: 

-Të lumtë, o mjeshtër, se paske bërë një shpatë të rëndë e të fortë, ashtu siç e 

desha unë. 

Pastaj falënderoi mjeshtrin, ngjeshi në brez shpatën e re dhe iku i gëzuar, 

kurse shkëmbit që preu në Varosh, njerëzit i thanë Guri i Prerë dhe të gjithë e 

dinë se atë gur e ka prerë Skënderbeu për të provuar shpatën e mjeshtrit shqiptar. 

Marrë nga libri “Legjenda e rrëfime për Skënderbeun” 

Autor Naum Prifti 

79 

Dramatizimi

Dramatizimi 

w 

2 

TEMA: Mësojmë të shkruajmë poezi hap pas hapi 

Hapi I: 

Vëzhgim mbi strukturën e poezisë 

Strofa 

Strofë 2- she 

• E keni parë hardhinë pranë oborrit përqark 

• Ajo, po hodhi rrënjë, u rrit dhe u plak. 

2 

2 

Strofë 3- she 

Strofë 4 -she 

• Me kokrrat e saj ushqeu hardhia, 

prindërit, vëllezërit dhe motrat e mia. 

• Sikur jeta të ish 

Një gotë mbushur plot, 

Me një frymë do ta ktheja. 

Rita Petro 

O ujë i ftohtë e i kulluar! 

Xhevahir Spahiu 

2 

Strofa kolonë 

- Nga cilat male po na zbret, 

o ujë i ftohtë e i kulluar 

- Po vij nga larg duke vrapuar, 

nga bora e bardhë që ju përshëndet. 

Armene 

Vallë ç’u bë mishi 

Ç’u bë mishi, nuse moj, 

mos vu krahë e fluturoi 

Macja kollofacja 

80

e ka kullufitur... 

Po macja ç’u bë 

Në lis është ngjitur. 

Po lisi ç’u bë 

Sëpata e preu. 

Shqiptare 

w 

2 

Shënim: Te shembujt e mësipërm janë dhënë vetëm disa nga llojet e strofave 

që ti mund të përdorësh. 

Vargu 

Vetmia 

Më plak mërzitja, 

që vetmia më sjell, 

përbuzja, urrejtja, 

të gjith’ sendet m’i mbështjell → Vargje gjashtërrokëshe 

”Migjeni” 

2 

2 

Nën flamujt e melankolisë 

Këngë për nënën 

Në vendin tonë, → vargje 5- rrokëshe 

Kudo valojnë 

Flamujt e një melankolie. → varg 9- rrokësh 

Migjeni 

Nëna dorën nis e shtrin, 

në shuplakë i ulet ylli, 

lulëzojnë fusha, mali, 

këngë nis e këndon fyelli → varg 8- rrokësh 

Shënim: Për të dalluar llojin e vargut, numërojmë rrokjet e çdo vargu, pra sa 

rrokje ka, aq rrokësh është. (5, 6, 7…rrokësh). 

81 

Dramatizimi

Poezia 

w 

Rima 

• Duke i rënë rreth e rreth botës, A 

për pak më la mendja e kokës. A 

Si këto çudi s’janë parë askund, B 

toka mbi re, qielli përfund ! B 

o Deti ra në fushë, 

A 

u shua potera, 

B 

desh, kuaj e ujq 

A 

na u bënë shqerra. B 

• Ju lutem, tani, më thoni, A 

Eh, ç’më ka gjetur kjo e keqe! B 

Jam e madhe apo jam e vogël C 

Unë vajza 12 vjeçe 

B 

• Po ku do të shkosh kështu me nxit, A 

O ujë i ftohtë e i kulluar, 

B 

Në kopshte kam për të ndaluar, B 

Se dua t’i ujit e t’i flladit. 

A 

w 

2 

2 

2 

2 

Hapi II 

Nxitje krijuese 

A- Lexo me kujdes në poezinë e dhënë pesë hapat që duhet të ndjekësh për të shkruar 

një poezi. 

Të shkruash një poezi është vërtet e thjeshtë. 

1. Shkruaj për atë që do dhe të pëlqen, për një shëtitje në pyll a garë me biçikletë. 

2. Mjafton që nga bashkësia fjalët t’i gjesh. 

3. Në fillim shkruaj në një letër një varg, të thjeshtin varg. 

Mos u trishto që nuk të rimon aspak. 

Frymëzimin lëre të zbresë si ujëvarë në çdo strofë. 

4. Rimën e kërkuar, herët a vonë, do ta zbulosh. 

5. Gëzimin e poetit mos e mbaj mbuluar. 

Mes miqsh shfaqe thjesht e i lumturuar. 

82

w 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

B- Zgjidh një person, vend, kafshë, bimë, objekt a ndjenjë. 

• Për shembull: mal 

MBIEMRA: i thepisur, shkëmbor, kryelartë, i lashtë, hijerëndë, 

madhështor; 

FOLJE: qëndron, ngrihet, mburret, ngjitet, mban, kujton, oshëtin; 

EMRA: histori, trimëri, krenari, lavdi, atdhe, borë, pranverë, oshëtimë; 

Vargje: Madhështor ngrihesh në këtë tokë të lashtë, 

Qëndresa jote dhe imja bashkë. 

• Për shembull: lumi 

MBIEMRA: i ftohtë, i rrëmbyeshëm, i akullt, i kristaltë, i gjatë, 

gjarpërues; 

FOLJE: rrëshqet, gjarpëron, vjen e puth, shtrihet, rrodhi; 

EMRA: zalli, bari, gjëmime, fshat, bujë. 

Vargjet: 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

si duket 

• V E R A → si ndihem 

ç’kujtime 

më shoqërojnë 

aroma që ndiej 

këtë ngjyrë 

• NGJYRA 

(e bardha) 

si më bën të ndihem 

ç’gjëra, objekte do të shoqëroni me 

• e bardhë borë, shkuma e bardhë, gurët e bardhë, vala e bardhë 

• e qetë, e paqtë, e/i lumtur 

* Shkruaj një poezi mbështetur në hapat dhe elementet e dhëna. 

83 

Poezia

Poezia 

w 

2 

w 

2 

w 

2 

w 

a) Fjala kyç: lumturi → Përfytyroje si lumë → Gjej foljet që lidhen me lumin, si: 

rrjedh, buron, vërshon etj. → Bashko këto fjalë me emrin 

lumturi → Ndërto disa fjali të figurshme → Gjej emra që 

lidhen me emrin lumë – breg, shtrat, valë, rrjedhë → Bashko 

këta emra me emrin lumturi dhe ndërto disa fjali të figurshme 

→ Përdori këto në vargjet e tua. 

Vargjet: 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

2 

b) Fjala kyç: dora e nënës → Përfytyrojeni si fllad → Gjej folje që lidhen me flladin, 

si: ledhaton, flladit, përkëdhel, fërkon → Bashko këto folje 

me emrin dora e nënës → Ndërto tashti fjali të figurshme 

→ Gjej emra që lidhen me flladin, si: pranverë, mëngjese, 

gjethe etj. → Bashkoji përsëri me fjalën dora e nënës → 

Ndërto fjali të figurshme → Përdori këto në vargjet e tua. 

Vargjet: 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

• Shkruaj një poezi me strofë dyshe, që t’i përmbajë këto elemente. 

○ Kutia sekrete - fjongo mëndafshi – aroma e manushaqes 

○ era – ujë i valëzuar – flokët e vajzës 

○ kujtim – shtëpi – e harruara 

Vargjet: 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

• Ndërto një strofë katërshe në vazhdim të vargjeve të dhëna. 

○ Po të qeshnin gjithë bijtë e bijat 

e gazi i tyre të vërshojë në botë, 

skamje s’do të ketë 

___________________________________________________________________ 

84

2 

2 

○ Një majmun plak 

gjeti një pasqyrë 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

○ 

“Po të isha pastiçier” 

Sikur fati të më bënte 

_________________________________________________________ 

2 

w 

h 

do t’i ngopja krejt fëmijët 

_________________________________________________________ 

○ “Njerëz të lumtur” 

Në mbrëmje “Mirëmbrëma” 

_____________________________________________________________ 

Jo për zakon, për miqësi 

_____________________________________________________________ 

II. Përzgjidh temat që dëshiron e shkruaj të paktën nga një strofë për to. 

• Mbrëmja 

• Po rritem 

• Ëndrra e keqe 

• Fantazma 

• Qyteti im/Vendlindja ime 

• Diçka që për të tjerët është e shëmtuar, kurse për ty është e bukur. 

• Oqeani / Deti 

• Lodra jote e dashur 

• Duarve të gjyshes 

• Të bëhem i padukshëm 

• Qyteti imagjinar 

• Motra/vëllai ime/im 

• Shija e portokallit 

• Aroma e shtëpisë së gjyshërve 

• Aroma e tokës pas shiut 

• Tri dëshira 

• Loja 

Kujdes! Këto janë temat që do të ngacmojnë fantazinë tënde dhe mund të jenë 

tituj për poezitë. 

85 

Poezia

Kërkesa 

2 

2 

w 

• KËRKESA 

TEMA: KËRKESA, NJOFTIME, MEMO 

Kujtesë! Kërkesa është lutje me shkrim, që i bën zyrtarisht dikush një organi shtetëror 

për t’i kërkuar diçka. 

Modele kërkesash 

(KOKA) Tiranë, 17.03.2011 

Znj. Pranvera Dushku 

Përgjegjëse e bibliotekës së njësisë 5 

Biblioteka “Misto Treska” 

Tiranë 

Lënda: Për anëtarësimin pranë bibliotekës së njësisë 5. 

Kërkesë 

2 

E nderuar zonja Pranvera, 

Po ju shkruaj këtë letër në lidhje me anëtarësimin tim pranë bibliotekës së njësisë 5. 

Jam nxënëse e klasës VII të shkollës “X”, si dhe anëtare e bibliotekës së shkollës ku 

studioj. 

Si dashamirëse e librit kërkoj të regjistrohem pranë kësaj biblioteke për të lexuar libra 

të rinj, të cilët biblioteka e shkollës sonë nuk i ka. 

Jam nxënëse korrekte dhe e mirëmbaj librin. 

Jam në pritje të përgjigjes suaj. 

Me respekt, 

Era Blini 

86

2 

2 

2 

2 

w 

2 

2 

2 

2 

(KOKA) Tiranë, 12.03.2011 

Kërkesë 

Lënda: Për anëtarësimin si portier pranë skuadrës së shkollës. 

(PËRMBAJTJA) 

I nderuar instruktor i futbollit, 

Po ju shkruaj këtë kërkesë në lidhje me vendin bosh të portierit të skuadrës së 

shkollës, të afishuar në gazetën e shkollës më datën 10.02.2011. 

Jam nxënës i klasës VI pranë kësaj shkolle. Kam një përvojë 2- vjeçare si 

portier i skuadrës “X”, para se të ndiqja studimet në shkollën ku jam. 

Besoj se i kam të gjitha cilësitë dhe aftësitë që duhen për këtë vend në skuadrën 

tuaj, si: reflekse të mira, rezistencë. Bashkëpunoj dhe komunikoj mirë në grup. 

Do të isha shumë mirënjohës, nëse më jepni mundësinë për t’ju provuar 

aftësitë e mia. 

(MBYLLJA) 

• STRUKTURA: Kërkesa ka këtë strukturë: 

Me respekt, 

Erblin Emiri 

KOKA përmban: datën, personin të cilit i drejtohemi, funksionin që kryen ai/ 

ajo, institucionin, qytetin; 

LËNDA: 

arsyen e kërkesës; 

Përmbajtja e kërkesës: informacioni i shkurtër për veten, që lidhet me: 

a) prezantimin e shkurtër të vetes, 

b) aftësitë që zotëron, 

c) cilësitë që më bëjnë të pranueshëm për këtë kërkesë. 

MBYLLJA e kërkesë përmban: 

• përshëndetjen 

• emrin 

• adresën; telefonin; e-mail-in 

87 

Kërkesa

Kërkesa 

2 

w 

2 

II. Puno sipas modelit. 

Situata A 

Ti dëshiron të ndjekësh një kurs vallëzimi. 

Tiranë, __________________________ 

Z./Znj.__________________________ , 

Instruktor vallëzimi, 

Qendra e vallëzimit “Kërcimtarët e së ardhmes”, Korçë, 

Kërkesë 

Lënda: Për marrje leksionesh vallëzimi. 

I / E nderuar z./znj. __________________________________________________ , 

a) Prezanto shkurt veten _______________________________________________ 

b) Listo aftësitë që ke _ ________________________________________________ 

c) Përshkruaj cilësitë që të bëjnë të pranueshëm _ ____________________________ 

Situata B 

Ti dëshiron të bëhesh pjesë e grupit të biologëve të shkollës. 

Tiranë, ________________________ 

Mësueses së biologjisë të shkollës “X”, 

Lënda: Për anëtarësimin pranë grupit të biologëve 

w 

Kërkesë 

E nderuar mësuese e biologjisë, 

Po ju shkruaj këtë kërkesë në lidhje me njoftimin tuaj gojor për të krijuar grupin e 

biologëve të shkollës. __________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Ushtrimore shkrimore 

Shkruaj një kërkesë për secilën situatë të dhënë. 

• Ti dëshiron të bëhesh pjesëtar i skuadrës së basketbollit të shkollës. 

• Ti dëshiron të bëhesh pjesëtare e skuadrës së nxitësve të tifozëve. 

• Ti dëshiron të ndjekësh një kurs informatike për të mësuar një program të ri. 

• Ti dëshiron të bëhesh pjesëtar i grupit teatror të shkollës. 

• Ti dëshiron të bëhesh pjesëtar i stafit të gazetës së shkollës. 

88

w 

h 

2 

w 

• NJOFTIMI 

Kujtesë: Njoftimi është kumtim a lajm për diçka, të dhënë rreth dikujt a diçkaje. 

STRUKTURA 

• Koka e njoftimit 

• Çështjet që do të trajtoni 

• Lexuesi 

• Lloji i gjuhës 

• Mbyllja e njoftimit 

I. Modele njoftimesh 

Njoftim 

Drejtuar nxënësve të shkollës “X” 

Ekipi i skuadrës së futbollit të shkollës sonë ka nevojë për një portier. Cilido 

që dëshiron dhe e ndien veten të aftë, është i mirëpritur për t’u provuar pranë 

mjedisit sportiv të shkollës sonë çdo të martë, nga ora 10◦◦ - 15◦◦. 

Me respekt, 

Mësuesi i edukimit fizik 

NJOFTIM 

Më datën 12.09.2012, pranë mjediseve të shkollës sonë zhvillohet konkursi 

“Gatimet tradicionale”. 

Në këtë veprimtari do të përfaqësoheni si klasë. Kriteret e vlerësimit: 

• shumëllojshmëria e gatimeve, 

• cilësia e gatimit, 

• estetika në paraqitjen e tij. 

Fituesit të kësaj gare do t’i sigurohet nga shkolla një udhëtim në një nga qytetet 

e vendit. 

Drejtoria e shkollës 

89 

Njoftimi

NJOFTIM 

Memo 

w 

2 

E dashur mami, 

Harrova të të them se ora e kursit të vallëzimit sportiv nuk do të zhvillohet si zakonisht, 

por në orën 14◦◦. 

Mos u shqetëso për vonesën time. 

Të puth, Ela. 

w 

II. Ushtrohu sipas modelit. 

Shkruaj njoftime për këto situata: 

a) zhvillimi i një veprimtarie sportive (para/pas veprimtarisë.) 

b) zhvillimi i konkurrimit të vallëzimit sportiv mes klasave. 

c) Krijimi i stafit të ri të gazetës. 

d) Mbledhja e ndihmave për fëmijët në nevojë. 

e) Njoftime të thjeshta brenda familjes. 

• MEMO 

Kujtesë: Memo është mesazh i thjeshtë kujtese, që shpërndahet brenda një organi, 

qendre pune apo brenda familjes për punën që duhet kryer gjatë ditës. 

I. Model memoje 

Memo 

PËR: Presidentin e qeverisë së nxënësve. 

NGA: Mësuesi koordinator. 

Data: 12.04.2012 

Lënda: Mbledhja e ndihmave 

Të lutem, shih ç’është bërë me detyrat e poshtëshënuara dhe me kthe përgjigje brenda 

orës 1 ◦◦ . 

1. A janë lajmëruar të gjithë senatorët e klasave 

2. A u njohën me afatin e fundit të dorëzimit të ndihmave 

Faleminderit 

10.03.2012 

90

Memo për vete 

1. Dorëzimi i librit në bibliotekën e shkollës. 

2. Blerja e bukës, qumështit. 

3. Datëlindja e Artanit në orën 18 ◦◦ . 

MEMO 

PËR: 

NGA: 

SOKOLIN 

MAMI 

h 

• Vishi motrës xhupin jeshil. 

• Mbylle kondicionerin. 

Shënim: Këto shënime mund të përdoren si letër kujtesë brenda familjes. Ngjiten në një vend, 

ku kontakti është i pashmangshëm, p.sh: dera e frigoriferit, ekrani i kompjuterit etj. 

MEMO 

PËR: KRYEREDAKTOREN 

NGA: MËSUESI I LETËRSISË 

Data: 13.09.2012 

Lënda: Puna e bërë për nxjerrjen e numrit të radhës së gazetës. 

1. Grumbullo dorëshkrimet nga stafi i gazetës. 

2. Dorëzo materialet në shtypshkronjë brenda orës 14◦◦. 

3. Cakto datën dhe orën e tërheqjes së gazetës nga shtypshkronja. 

w 

2 

II. Ushtrohu sipas modeleve 

Kujdes nuk është njoftim. I kujtoni dikujt detyrat që janë dhënë. 

Situata A 

Faleminderit 

Jeni njoftuar ditë më parë për takimin me prindër. Mësuesi ngjit në këndin e 

klasës këtë memo: 

91 

memo

Memo 

2 

MEMO 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

2 

Situata B 

Prej ditësh grupi i teatrit të shkollës po përgatitet për konkurrim; mësuesi përgjegjës 

kërkon t’u kujtojë detyrat e caktuara më parë. 

MEMO 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

Situata C 

Nëna u ka caktuar fëmijëve, motër e vëlla, punët që duhet të kryejnë pasi të kthehen nga 

shkolla. 

VAJZA ELA 

DJALI ERI 

PËR: ELËN PËR: ERIN 

NGA: MAMI NGA: MAMI 

1._____________________ 

2._____________________ 

1.______________________ 

2.______________________ 

92

TEMA: MBRESA 

w 

Kuptimi i fjalës mbresë është përshtypje, shenjë që mbetet gjatë në kujtesë. 

I. Modele shkrimi mbresash nga: 

1. Leximi i një libri. 

(Pse e dua këtë roman) 

“Djemtë e jashtëligjshëm” 

2 

Një roman që të bën të mbash frymën e parë deri në fund. Një përshkrim 

që lëviz vetëtimthi, i vendosur në një “film fotografik”, që lëviz pa pushim. Një 

paralelizëm që u bëhet dy realiteteve, që, në vetvete, janë kontraste të ndryshme 

që në fillim e që thellohen edhe më shumë, teksa “filmi fotografik” vazhdon 

të lëvizë. E përdora termin “paralelizëm”, sepse është termi më i goditur për 

të shpjeguar ngjarjen. Imagjinoni dy udhë paralele. Në njërën, një udhëtar i 

kërrusur nga barra e rëndë e jetës, me xhepa që nuk mund të quhen të tillë, e 

që, herë-herë, rrëzohet nga gropat dhe pengesat që i dalin gjatë udhëtimit, e, nga 

ana tjetër, një pasanik i krimbur në para, me kokën lart deri në kupën e qiellit, e 

që, herë-herë, arrin të udhëtojë me limuzinë. E veçanta e këtyre udhëve është se 

nuk kanë asnjë pikë ku priten, pra, janë paralele. E megjithatë ekuilibrat nuk janë 

aq të ekuilibruar siç thonë, e, si rrjedhojë, herët a vonë do të prishen. Ky është 

një roman i fuqishëm shoqëror, me përmbajtje reflektive mbi Amerikën e kësaj 

periudhe. Një dritare e hapur, nga e cila mund të dëgjosh zërat adoleshentë, pak 

të trashur nga pasojat e pubertetit. Zëra herë të dëshpëruar e herë të ngazëllyer 

në përpjekje për t’u bërë heronj, qofshin të mirë apo të këqij. 

Punoi nxënësi: Sali Deda 

• Skema që ndiqet për shkrimin: 

a. përzgjedh objektin, vendet, personazhet, 

b. listoj ndjesitë e përjetuara, 

c. jap arsyet e përjetimit të ndjesive, 

d. përzgjedh fjalorin, fjalët kyçe, 

e. tregoj kujdes në gjatësinë e shkrimit (numri i fjalive në varësi të temës 

që trajton) në këtë shkrim. 

93 

Mbresa

Mbresa 

w 

Sqarojmë skemën e mësipërme. 

a. Libri i zgjedhur është “Djemtë e jashtëligjshëm”, i shkrimtares Susan Eleonor 

Hionton. 

b. Ndjesitë e përjetuara: i mrekulluar, i përhumbur në lexim. 

c. Arsyet e përjetimit: tema sociale që trajtohet, mënyra e shpejtë e lëvizjes së 

ngjarjeve, mënyra e përshkrimit të personazheve. 

d. Përzgjedh fjalorin, fjalët kyçe: mban frymën, lëviz vetëtimthi, film fotografik, 

pasanik i krimbur, udhëtoj me iluzione, dritare e hapur, zëra adoleshentë, të 

ngazëllyer. 

e. Gjatësia e shkrimit: shkrimi realizohet në 10 fjali, mbizotëron fjalia e përbërë 

si dëshmi e rrëfimit të shpejtë. 

2. Nga vizita në parlamentin gjerman. 

BUNDESTAG 

E ndërsa ecim arrijmë te destinacioni kryesor, Bundestagu, parlamenti gjerman. Një 

ndërtesë e vjetër e shek. XIX, e ideuar nga Norman Fost edhe e quajtur shpesh si 

një ëndërr e realizuar e arkitekturës. Në pamjen e parë të jep idenë e një sfinksi, e 

strukturuar në këtë mënyrë për të treguar vlerën dhe forcën e institucionit. Duke e 

parë me kujdes, mahnitesh nga skalitjet dhe punimet e bukura e precize të gurit. Në 

pjesën ballore duket qartë një mbishkrim “DEM DEUTSCHEN VOLKE”, që tregon 

përkushtimin e krerëve gjermanë ndaj popullit. Të hysh brenda parlamentit, është sikur 

je në një botë krejt tjetër. Salla kryesore është super e madhe. Ngjyra lela të vret sytë 

nga karriget e rreshtuara me rregull. Në pjesën ballore ndodhet simboli i parlamentit, 

një shqiponjë madhështore. Më pas vazhdojmë dhe eksplorojmë. Parlamenti më ngjan 

me një mozaik arkitekturor. Në të ka faqe muri të punuara me kujdes, të stilit barok, 

rokoko etj. Pas pak arritëm në majën e ndërtesës. Pamë një shtyllë të veshur nga të gjitha 

anët me pasqyra. Ndërsa ngjitemi rreth saj, mësojmë se është një sistem ngrohjeje dhe 

ajrimi. Pasqyrat shërbejnë për të shfrytëzuar energjinë diellore për të ajrosur të gjithë 

ndërtesën. Jo vetëm një vepër arti, por një makineri e pakrahasueshme dhe e dobishme 

për mbrojtjen e mjedisit, ekonomisë etj. 

Punoi: Era Kurtaliaj 

94

w 

a) Objekti – Bundestag 

b) Ndjesitë e përjetuara: e mrekulluar, e habitur, e lumtur. 

c) Arsyet e ndjesive: koha e ndërtimit të objektit, stili arkitekturor, madhësia, 

ngjyra, vendosja e objekteve të tjera në të, funksioni historik i kësaj 

ndërtese. 

d) Përzgjedh fjalorin, fjalët kyçe: ëndërr e arkitekturës, një sfinks i strukturuar, 

një botë tjetër, të vret sytë, shqiponjë madhështore, eksploroj, stil barok, 

rokoko, energji diellore, sistem ngrohjeje e ajrimi. 

e) Gjatësia e shkrimit: mbizotëron fjalia e thjeshtë, si për të veçuar çdo detaj 

të objektit të përshkruar. 

3. Mbresa udhëtimi 

VIVE PARIS! 

Parisi është Franca dhe Franca është Parisi. Këtë nuk e them unë, por e thonë 

të gjithë ata që kanë qenë në Paris, për t’u shndërruar për pak ditë në një francez. 

Për të soditur mrekullinë e kryeqytetit evropian, nuk do të mjaftonte një jetë e 

tërë, prandaj, nëse Parisi është destinacioni i radhës, unë do të isha një guidë e 

përhershme. Midis qindra hoteleve parisienë, “Ritzi” do të ishte më i miri dhe 

mënyra më e mirë për të filluar është të rezervosh një apartament. Sigurisht që 

çmimi është pak i kripur, por, tek e fundit, cili është ai hotel në Paris, nga i cili 

mund të dalësh me xhepa të mbushur Që nga hoteli, në një mbrëmje të ngrohtë 

vere, duket hija e ndriçuar e Kullës Eifel, që aty larg, në të djathtë, lartohet drejt 

qiellit të errët të natës. Në jug, kryqëzimi i “Ry de Tivoli” qëndron si gardian i 

besuar i hyrjes veriore për në kopshtet e Tyilerive, ku mijëra trëndafila e tulipanë 

lulëzojnë duke mbushur ajrin e ngarkuar parisien me sadopak mirësi. 

Në të djathtë dhe në jug, matanë Senës, lumi simbol i Parisit, mund të shihet 

fasada e ndriçuar mjeshtërisht e stacionit të vjetër hekurudhor, që sot është 

muzeu i famshëm i Orsejit. Në të majtë shquhet maja e Qendrës Pompidu, ku 

ndodhet muzeu i artit modern. Përpara jush, përmes Harkut të Karuselit, sytë do 

të përpiqeshin më kot të rroknin tërë masën e godinës mistike që quhet Luvër. 

Në fund të një sheshi me përmasa të stërmëdha, ballina lartohet si një kështjellë 

në qiellin e Parisit. Për ata që nuk e dinë, Luvri ka trajtën e një patkoi të madh 

dhe është godina më e gjatë e Evropës, më shumë se disa kulla Eifel të vendosura 

njëra pas tjetrës. 

95 

Mbresa

Mbresa 

w 

w 

Që të mund të çmohen 65.000 veprat e artit të ekspozuara në ndërtesë, llogaritet që 

vizitorit do t’i duhen 5 javë, por shumica e vizitorëve zgjedhin atë lloj vizite që quhet 

“Luvër lajt”, një vrap për të kundruar vepra të famshme, si: “Mona Liza” , “Venusi i 

Milos” dhe “Fitorja me flatra”. 

Ky është Parisi i dritave, verërave dhe parfumeve luksoze. 

Punoi nxënësi: Sali Deda 

a) Vendi i zgjedhur: Parisi 

b) Ndjesitë e përjetuara: i magjepsur, i lumturuar, i mrekulluar. 

c) Arsyet e përjetimit: madhështia dhe luksi i hoteleve parisiene, kulla Eifel, kopshtet 

me trëndafila e tulipanë, Harku i Karuselit, Muzeu i Luvrit, veprat e artit të 

ekspozuara, verërat, parfumet luksoze, dritat. 

d) Përzgjedh fjalorin, fjalët kyçe: kryeqytet evropian, çmimet e kripura, gardian i 

besuar, guidë e përshtatshme, simboli i Parisit, të rrok, godina mistike, përmasa 

të stërmëdha, patkua i madh. 

e) Gjatësia e shkrimit: mbizotëron fjalia e përbërë me më shumë se dy pjesë, për të 

dhënë morinë e objekteve, njëra pas tjetrës, me madhështinë e tyre. 

III. Ushtrohu sipas modelit 

Mbresë nga pushimet dimërore 

DIMËR.......................... 

Mbyll sytë. Jam në një kasolle druri të vetmuar, në një pyll me pemë të zhveshura, 

të mbuluara nga dëbora. Kudo bardhësi, vetëm bardhësi... Duket madje sikur koha ka 

ndalur. Këtu në kasolle ndodhet një oxhak. Më pëlqen ngrohtësia e tij, por, çuditërisht, 

diçka më shtyn të dal jashtë e të ndiej ftohtësinë e natyrës së egër. Jam këtu, dëbora po 

më mbulon të tërën. Tani ndiej sikur unë dhe natyra jemi një e vetme. Shikoj pemët, 

ato janë të zhveshura e të mbuluara me dëborë. Duket sikur vuajnë... Por si mund të 

mendohet lumturia pa vuajtje... Ndihem kaq mirë. Kjo ndjesi e ftohtë më ka përshkuar 

të tërën. Lëkura po më zbardhet, trupi po më dridhet, por prapëseprapë ndihem mirë. 

Dimër, magji, heshtje, fshehtësi... Në këtë bardhësi dhe heshtje të pafund po kërkoj 

vetveten... Kjo heshtje e akullt flet shumë. Duhet vetëm të dëgjosh me zemër që ta 

kuptosh. Kjo është parajsa për mua. Kjo është një pjesë imja. Dëbora vazhdon të bjerë 

e të më mbulojë. Pylli vazhdon të heshtë, ashtu si unë... 

Punoi nxënësja Lorena Peleshi 

96

Plotëso skedën mbështetur në mbresat e dhëna në shkrimin e mësipërm. 

2 

2 

2 

2 

a. Vendi i zgjedhur: _ __________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

b. Ndjesitë e përjetuara:_________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

c. Arsyet e përjetimit: _ _________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

Përzgjidh fjalorin, fjalët kyçe: _ ___________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

d. Gjatësia e shkrimit: __________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

_________________________________________________________ 

97 

Mbresa

w 

IV. Ushtrime shkrimore 

Mbresa 

Realizo nga një shkrim mbresë për secilën situatë të dhënë. 

2 

2 

Situata A 

a. datëlindja e shokut / shoqes sime të ngushtë 

b. festë familjare 

Situata B 

Pushimet verore 

___________________________________________________________ 

___________________________________________________________ 

2 

Situata C 

a. Shikimi i një filmi. 

b. Takim me një personazh të njohur. 

___________________________________________________________ 

___________________________________________________________ 

h 

Shënim: Përpara se të shkruash, plotëso skedën për situatën. 

Skeda e shkrimit 

a. ________________________ 

b. ________________________ 

c. ________________________ 

Shkrimi 

______________________________ 

______________________________ 

______________________________ 

98

KAPITULLI IV 

PROVO NJOHURITË E TUA 

GRAMATIKORE E LETRARE 

KLASA VI

w 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

Model I 

TESTE 

Provo njohuritë e tua 

(fjalëformim, leksikologji) koha 20’ 

1. Nënvizo fjalën e përbërë në bashkësinë e fjalëve të dhëna. 1 pikë 

udhës, veshjen, njëmbëdhjetë, udhëkryq. 

2. Bëj analizën fjalëformuese të fjalës kopshtarin 5 pikë 

MBARESA ___________________________ 

TEMA _______________________________ 

PRAPASHTESA _______________________ 

TEMA FJALËFORMUESE _ _____________ 

RRËNJA _ ____________________________ 

3. Në cilën nga dy grupet e fjalëve mbiemri i bardhë është përdorur me kuptim 

të figurshëm. Qarkoje atë. 

1 pikë 

● zemër e bardhë 

● tym i bardhë 

4. Përdor në fjali me kuptim të figurshëm fjalën zjarr. 1 pikë 

_____________________________________________________________ 

5. Shkruaj sinonimin dhe antonimin e fjalës së dhënë. 2 pikë 

i shkurtër 

sinonim_________________ 

antonim_________________ 

6. Ndërto fushën leksikore të fjalës zarzavate (jo më pak se 3 fjalë). 3 pikë 

← zarzavate → 

↓ 

101 

Teste

2 

7. Shkruaj gjegjësen në shqip për fjalët e huaja. 2 pikë 

ambient ______________________ 

bulevard ______________________ 

Teste 

w 

2 

2 

2 

2 

Tabela e vlerësimit 

% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-4 5-6 7-8 9-10 11-12 13-14 15-16 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

Model II 


koha 20’ 

1. Mbështetur në mënyrën e formimit, qarko fjalën e futur gabim. 1 pikë 

● bardhësi ●zemërak ●gjithmonë ●gjithësi 

2. Emërto pjesët përbërëse të fjalës brengosjen 6 pikë 

____n______________________ 

brengosje___________________ 

____je_____________________ 

____os_____________________ 

breng_ _____________________ 

___________________ 

3. Ndërto fjali, ku fjala mur të përdoret: 2 pikë 

• me kuptim të drejtpërdrejtë _____________________________ 

• me kuptim të figurshëm _____________________________ 

4. Shkruaj për fjalët e dhëna: 6 pikë 

Antonim mbi _______, larg ________, i egërsuar____________ 

Sinonim udhë _______, afër ________, tundi________________ 

102

2 

5. Ndërto familje fjalësh (jo më pak se 4 fjalë), me fjalën afër 4 pikë 

AFËR → 

↓ 

→ 

↓ 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-4 5-7 8-10 11-13 14-15 16-17 18-19 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

w 

Model III 

2 

2 

2 


(klasa e fjalëve, emër, mbiemër, drejtshkrim) 

Emri_____________________ 

Mbiemri__________________ 

Koha e zhvillimit 20’ 

Grupi “___” 

Klasa VI ___ 

1. Ç’pjesë e ligjëratës (klasa e fjalëve) janë fjalët e nënvizuara: 4 pikë 

●mal i lartë __________________ 

●lart në qiell _________________ 

●buzë të kuqe _______________ 

●buzë detit _________________ 

2. Përcakto gjininë dhe trajtën e emrit të nënvizuar. 2 pikë 

cicërimë e ëmbël _______________ 

trajta __________________ 

3. Shkruaj shumësin e GE të dhënë, pa ndryshuar trajtën e emrit. 2 pikë 

lumë i thellë _____________________________ 

cicërimë e ëmbël _________________________ 

103 

Teste

Teste 

2 

2 

4. Shkruaj trajtën e shquar njëjës të GE të dhëna. 2 pikë 

lumë i thellë _____________________________ 

cicërimë e ëmbël _________________________ 

5. Vendos GE të dhëna në rasat e kërkuara pa ndryshuar trajtën dhe numrin. 4 pikë 

→ rasa gjinore____________________ 

liqen alpin 

→ rasa kallëzore__________________ 

2 

2 

→ rasa dhanore____________________ 

ndërtesë shumëkatëshe 

→ rasa rrjedhore____________________ 

6. Ndërto mbiemra të prejardhur e të përbërë nga fjalët e dhëna. 4 pikë 

gur → __________________ → _____________________ 

larg → __________________ → _____________________ 

7. Nënvizo fjalët e shkruara gabim. 3 pikë 

lojëtar, lojëra, shenjë, zemrak, rënishte, besnikëri 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-5 6-8 9-11 12-14 15-17 17-19 20-21 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

104

w 

2 

2 

2 

Modeli IV 


(përemri vetor e pronor, apostrofi) 

Emri_____________________ 

Mbiemri__________________ 



Klasa VI ___ 

1. Zëvendëso emrat e nënvizuar me një përemër vetor. 2 pikë 

Fëmijët e takuan gjyshin sapo dolën nga shkolla. 

__________ __________ 

2. Vendos përemrin vetor të dhënë në rasën e kërkuar. 2 pikë 

ti → rasa kallëzore ______________ 

ata → rasa dhanore ______________ 

3. Dallo në fjalinë e dhënë: 2 pikë 

Ua tha të gjithëve mendimin që i kishte lindur. 

trajtën e shkurtër __________________ 

trajtën e shkurtër të bashkuar______________ 

2 

4. Përcakto vetën dhe rasën e trajtave të shkurtra të nënvizuara. 4 pikë 

Më pyeti gjerë e gjatë se si e kaloja në shkollë. 

më → veta ________________ 

rasa __________________ 

2 

e → veta ________________ 

rasa __________________ 

5. Qorto përdorimet e gabuara të përemrave trajta e plotë e shkurtër 

në fjalitë e dhëna. 

2 pikë 

Neve na u kërkua mendimi jonë. 

Atyre ju kishin thënë se takimi do të shtyhej. 

105 

Teste

Teste 

2 

2 

2 

6. Vendos GE në rasën e kërkuar. 3 pikë 

vendimi yt 

ideja juaj 

emocionet e tij 

→ rasa rrjedhore ______________________ 

→ rasa kallëzore ______________________ 

→ rasa gjinore ________________________ 

7. Vendos trajtën e shkurtër të bashkuar në vendin bosh. 1 pikë 

Sapo e takova _____ tha të gjitha. 

8. Rishkruaj fjalinë duke zëvendësuar fjalët e nënvizuara me pjesëzën 

përemrit të dhënë. 

Nuk besoja çfarë dëgjoja. 

_____ ______ _____ ______ 

2 pikë 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-4 5-7 8-9 10-11 12-14 15-16 17-18 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

w 

Modeli V 


(folja, drejtshkrimi) 

2 

2 

Emri_____________________ 

Mbiemri__________________ 



Klasa VI ___ 

1. Nënvizo foljet në fjalinë e dhënë: 2 pikë 

• Unë nuk kam dashur të të gënjej. 

2. Veço nga bashkësia e foljeve të dhëna foljet e mënyrave të kërkuara: të tregoja, 

do të priste, do të kërkojë, paskësh hedhur, pastë, të kem guxuar, lexo. 3 pikë 

106 

- mënyra habitore _______________________ 

- mënyra kushtore _______________________ 

- mënyra dëshirore _______________________

2 

2 

2 

3. Dallo kohët e foljeve të dhëna të mënyrës dëftore 8 pikë 

• kisha menduar ____________________________ 

• ktheja___________________________________ 

• lindi _ __________________________________ 

• kanë vendosur ____________________________ 

• do të kërkoj ______________________________ 

• patën qenë _______________________________ 

• jam_____________________________________ 

• do të ketë mbaruar ________________________ 

4. Vendos në mënyrën dhe kohën e kërkuar foljet e dhëna: 6 pikë 

peshon → lidhore, më se e kryer ____________________ 

ngre → urdhërore, e tashme ____________________ 

ftoh → kushtore, e kryer ____________________ 

5. Ndërto format e pashtjelluara për foljen kam. 8 pikë 

Emërtimi i formës 

______________________ 

______________________ 

______________________ 

______________________ 

Forma 

● _________________________ 

● _________________________ 

● _________________________ 

● _________________________ 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-6 7-10 11-13 14-17 18-21 22-24 25-27 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

107 

Teste

w 

Modeli VI 


(tipat e fjalisë) 

Teste 

2 

2 

2 

2 

Emri____________________ 

Mbiemri__________________ 



Klasa VI ___ 

1. Nënvizo grupin e fjalëve që nuk përbën fjali. 1 pikë 

Beni rrotulloi sytë sa andej- këndej. 

Ende s’ishte zgjidhur. 

Një i panjohur kishte hyrë në bibliotekën e vjetër. 

2. Rendit fjalitë (1, 2, 3) duke ruajtur lidhjet logjike dhe kuptimore të tyre 

në këtë paragraf. 

Henri kishte mbushur një kuti me libra me vlerë dhe zuri të mbushte një tjetër. 

Sapo hynë brenda, rifilluan punën aty ku e kishin lënë. 

Fëmijët u hipën biçikletave dhe, të gëzuar, pedaluan me shpejtësi drejt bibliotekës 

së vjetër. 

2 pikë 

3. Emërto tipin e fjalive të dhëna sipas kumtimit. 6 pikë 

• Paskeni bërë goxha punë në bibliotekë! _ _______________________ 

• E keni vendosur se kur do të ktheheni _ _______________________ 

• Ç’janë këto gjepura, vezir! __________________________________ 

• Dëgjo historinë time, o peshkatar! ____________________________ 

• Peshkatari, nga tmerri, u plandos për tokë. ______________________ 

• Qofsh i lumtur, o peshkatar! ________________________________ 

4. Vendos shenjat e pikësimit në fjalitë e dhëna. 5 pikë 

• Unë kujtova se do të kishte flori 

• Dëgjomë një herë, o zotëri, pastaj bëj me mua ç’të duash 

• Ishim pesë vëllezër dhe të gjithë jetonim në vende të ndryshme 

• Ç’kërkon prej meje 

• Vështro këtë pallua, Madhëri 

108

2 

5. Ndërto nga një fjali për secilin tip të kërkuar. 3 pikë 

• dëftore – thirrmore____________________________________ 

• nxitëse (lutje)________________________________________ 

• pyetëse- thirrmore______________________________________ 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-4 5-6 7-8 9-10 11-13 14-15 16-17 

w 

2 

2 

2 

2 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

Modeli VII 


(Grupet kryesore të fjalisë së thjeshtë. 

Gjymtyrët kryesore e të dyta) 

Emri___________________ 

Mbiemri________________ 



Klasa VI ___ 

1. Nënvizo me një vijë GE dhe me dy vija GF në fjalinë e dhënë. 2 pikë 

• Pas pak, nga qypi doli tym i bardhë, i dendur. 

2. Dallo në GE dhe GF të dhëna fjalën bërthamë. 2 pikë 

GE → peshkatari plak 

GF → lironte rrjetën e vjetër 

3. Ndërto GE dhe GF sipas skemës. 4 pikë 

GE→ E + E _________________ GF→ F + ND______________ 

GE→ për. i pacaktuar+ E____________ GF→ F + E me parafjalë_____ 

4. Nënvizo KRYEFJALËN në fjalinë e dhënë. Përcakto me se është shprehur. 

2 pikë 

Kishte dhënë ndihmesën e vet gjithsecili prej tyre. 

Kryefjala_________________ 

Me se shprehet_______________________ 

109 

Teste

Teste 

2 

2 

2 

2 

5. Emërto llojin e kallëzuesit (emëror, foljor) te fjalitë e dhëna. 2 pikë 

• Gjarpërinjtë ishin me gjemba si të iriqit.______________________ 

• Në mes të saj ishte një pellg i madh._________________________ 

6. Veço kallëzuesit (i thjeshtë, i përbërë) te fjalia e dhënë. 2 pikë 

…Mundet të takoj ndonjë, që të më tregojë për pellgun dhe peshqit e tij. 

kallëzues i thjeshtë____________ kallëzues i përbërë_____________ 

7. Përcakto funksionin e fjalëve të nënvizuara. 3 pikë 

• Djaloshi ishte veshur me pelerinë. _ _____________________ 

• Ai i solli mbretit pesha me ngjyra të ndryshme._____________ 

• U rrëzua në tokë nga tmerri. _ _________________________ 

8. Ndërto fjali, ku fjalët e dhëna të përdoren në funksionin e kërkuar. 3 pikë 

• për të arritur → rrethanor qëllimi 

___________________________________________________________ 

• pa menduar → rrethanor mënyre 

___________________________________________________________ 

• asaj ngjarjeje → kundrinor i zhdrejtë 

___________________________________________________________ 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-5 6-8 9-11 12-13 14-16 17-18 19-20 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

110

w 

Modeli VIII 


(Lidhëzat, fjalia e përbërë me bashkërenditje dhe nënrenditje. 

Shenjat e pikësimit) 

2 

2 

2 

2 

2 

Emri_____________________ 

Mbiemri__________________ 


Klasa VI ___ 

1. Dallo fjalinë e përbërë në bashkësinë e fjalive të dhëna. 1 pikë 

Pimë nga një gotë me lëng molle dhe u ulëm. Tani të gjithë ndiheshin më 

mirë. Tashmë zjarri e kishte ngrohur gjithë shtëpinë. 

2. Qarko mjetin lidhës te fjalitë e përbëra të dhëna. 2 pikë 

• Migeli e pa Henrin në sy dhe kërkoi shpjegim prej tij. 

• Henri pa jashtë dritares qiellin e përhimët dhe degët e pemëve që 

lëkundeshin furishëm. 

3. Emërto llojet e lidhëzave (bashkërenditëse, nënrenditëse) 2 pikë 

• Atje rriteshin lule të çuditshme, ndërsa në degët e pemëve të dendura 

këndonin zogj shumëngjyrësh. _____________________ 

• Sapo ndjeu nën këmbë tokën e fortë, u lëshua mbi bar gjysmë i vdekur. 

_____________________________________________ 

4. Vendos B para fjalisë së përbërë me bashkërenditje dhe N para fjalisë së 

përbërë me nënrenditje. 

2 pikë 

Arriti te një lëndinë e madhe, mbuluar me gjelbërim, ku, papritur, vuri re 

një kalë të mrekullueshëm. Kali i kishte këmbët të lidhura dhe kulloste bar në 

lëndinë. 

5. Shndërro në fjali të përbëra fjalitë e thjeshta të dhëna. 2 pikë 

a) me bashkërenditje 

• Pa pritur vrapoi drejt derës, ______________________ 

b) me nënrenditje 

• Dielli ishte në të perënduar ______________________ 

111 

Teste

Teste 

2 

2 

6. Ndërto fjali të përbëra, ku pjesët e tyre të lidhen me lidhëzat e dhëna. 2 pikë 

a) bashkërenditëse ( ose ) 

__________________________________________ 

b) nënrenditëse ( sepse ) 

__________________________________________ 

7. Vendos shenjën e pikësimit, presjen, te fjalitë e përbëra të dhëna. 4 pikë 

• Dallgët u sulën mbi të por ai notonte mirë dhe doli në sipërfaqe të ujit. 

• Ndërsa ishte duke ecur ndjeu se toka i lëvizte nën këmbë. 

• Ai kaloi shumë fatkeqësi gjatë udhëtimit ndaj vendosi të mos largohej më. 

• Ose jep fjalën ose nis atë punë. 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-3 4-5 6-7 8-9 10-11 12-13 14-15 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

w 

Modeli IX 


(Test për të provuar njohuritë e semestrit të parë) 

Emri_____________________ 

Mbiemri__________________ 



Klasa VI ___ 

112 

Amaneti 

Na ishte se ç’na ishte, na ishte njëherë një fshatar. Përpara se të vdiste i ati, e thërret 

e i thotë: 

-O biri im, në jetë kurrë mos iu përul njeriu, përkundrazi, të tjerët le të të përulen ty! 

Dhe të hash kurdoherë bukë të bardhë e mjaltë! 

Tha këto fjalë plaku dhe vdiq. Fshatari shkoi një mot ashtu si e kishte porositur i ati: 

prishi njëqind rubla, askujt nuk iu përul dhe hëngri vetëm bukë të bardhë e mjaltë. Shkoi 

edhe motin e dytë po ashtu dhe prishi njëqind rubla të tjera. Edhe të tretin vit prishi 

njëqind rubla. Dhe nisi të mendohej: “Ç’është kjo punë kështu! Qindëshet e rublave, 

në vend që të më shtohen, po më pakësohen!”

w 

2 

2 

2 

2 

2 

Ngrihet e vete te i ungji dhe ia rrëfen të gjitha fije e për pe. I thotë i ungji: 

-Eh, mor bir! Ngrihu që me natë e dil më parë nga të tjerët për të lëruar dhe 

asnjeriu nuk do të jesh i detyruar t’i përulesh e t’i falesh, përkundrazi, të gjithë do 

të të falen e do të të përshëndesin ty. Pastaj kthehu vonë në shtëpi dhe ke për të 

parë që buka do të të duket kulaç i bardhë me mjaltë. 

Përrallë ruse 

Pjesa I 

1. Si e kuptoi djali amanetin e të atit: Të hash kurdoherë bukë të bardhë 

e mjaltë. 

a) Të mos ia shtrinte dorën askujt. 

b) Të ushqehej vetëm me bukë të bardhë e mjaltë. 

c) Të punonte nga mëngjesi në darkë. 

d) Të rronte mirë duke shpenzuar pasurinë e të atit. 

1 pikë 

2. Po ti si e kupton amanetin që babai i la djalit Jep argumentin tënd. 2 pikë 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

3. Djali shkoi te ungji i tij: 1 pikë 

a) për të kërkuar ndihmë ekonomike, 

b) për t’i kërkuar arsyen e pakësimit të rublave, 

c) për të zbuluar kuptimin e vërtetë të amanetit të të atit, 

d) për të bashkëpunuar me të për shtimin e pasurisë. 

4. Qarko alternativën që mbart mesazhin e përrallës. 1 pikë 

a) Me punë arrihet pasuria dhe lumturia e vërtetë e njeriut. 

b) Çdo njeri duhet të jetojë i lumtur dhe të ketë pasuri. 

c) Njeriu duhet të kursejë pasurinë e trashëguar për të jetuar i lumtur. 

d) I riu duhet të dëgjojë këshillat e njerëzve me përvojë. 

5. Ritrego me shkrim, me 7-8 fjali, përmbajtjen e përrallës “Amaneti”. 4 pikë 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

113 

Teste

w 

2 

Pjesa II 

6. Veço nga bashkësia e fjalëve të dhëna fjalën e përngjitur dhe të përbërë. 2 pikë 

bukën, i përkulur, kurdoherë, përshëndesin, përkundrazi, gojëmjaltë 

Teste 

e përngjitur_______________ 

e përbërë_________________ 

2 

7. Ndërto familjen e fjalës i bardhë (jo më pak se 3 fjalë). 3 pikë 

← i bardhë → 

↓ 

2 

2 

2 

2 

2 

8. Në ç’kuptim është përdorur fjala e nënvizuar. 1 pikë 

Edhe në të tretin vit prishi 100 rubla. 

kuptim i ______________________________ 

9. Shkruaj sinonimin dhe antonimin e fjalës prishi duke ruajtur kuptimin në kontekst. 

2 pikë 

sinonimi _______________ 

antonimi ___________________ 

10. Përcakto klasën e fjalëve të nënvizuara. 4 pikë 

O biri im, në jetë kurrë mos iu përul njeriu... 

O________, im___________, në_______________, kurrë___________ 

11. Përcakto trajtën, lakimin dhe rasën e emrit të nënvizuar. 3 pikë 

… mos iu përul njeriu. 

trajta_______________, 

lakimi_______________, rasa____________ 

12. Vendos GE bukë e bardhë në numrin shumës, rasa dhanore. 2 pikë 

bukë e bardhë_______________________ 

____________________ 

114

2 

2 

2 

2 

13. Veço trajtën e shkurtër. Përcakto vetën dhe rasën e saj. 3 pikë 

Fshatari shkoi një mot ashtu si e kishte porositur i ati. 

trajta___________ veta ______________ rasa________________ 

14. Qorto përdorimet e gabuara të përemrave. (trajta e plotë e shkurtër) 4 pikë 

Këshilla e motrës tënde ju përkiste të gjithëve. 

_______________ ________________________ 

Ne na e tha ballë për ballë, ndaj t’u kushtojmë vëmendje. 

_______________ ________________________ 

15. Nënvizo foljen. Përcakto kohën dhe mënyrën e saj. 3 pikë 

Fshatari shkoi një mot... 

folja_____________,mënyra______________, koha___________. 

16. Foljen them vendose në mënyrën dëshirore, koha e tashme. 2 pikë 

_____________________________________________________________ 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-38 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

115 

Teste

w 

Modeli X 


(Test vjetor) 

Teste 

Emri_____________________ 

Mbiemri__________________ 



Klasa VI ___ 

Ëndrra ose jeta e Lukianit 

w 

2 

2 

Tani ti je i varfër, bir i një njeriu të panjohur dhe ke vendosur pothuaj t’i kushtohesh 

një zanati kaq të ulët, por, pas pak kohe, do të të kenë zili dhe do të të çmojnë të gjithë; 

do të të nderojnë e do të të lavdërojnë dhe me vlerën tënde ke për të fituar famë të 

madhe. 

Njerëzit që shquhen për nga fisi ose pasuria, do të të shikojnë tërë respekt, do të 

vishesh ja, kështu. (Dija 1 tregoi rrobën e saj që ishte shumë e bukur,) do të quhesh i 

denjë për të zënë ofiqe të larta dhe për të ndenjur në një vend nderi në teatër. Dhe, po të 

shkosh nëpër vende të tjera, nuk do të jesh as i panjohur, as i papërfillur; do të të rrethoj 

me shenja dalluese të atilla, që kushdo të të shohë të thotë: “Ky është ai,” duke treguar 

me gisht. 

Shkrim didaktik 

Lukiani 

Pjesa I 

1. Njeriu fiton famë për: 1 pikë 

a. pasurinë që ka, 

b. pamjen dhe veshjen, 

c. dijen dhe kulturën që zotëron, 

d. origjinën e tij. 

2. Dija tregoi rrobën e saj, që ishte shumë e bukur. Rroba e Dijes paraqet: 1 pikë 

a. shkëlqimin e veshjes mbretërore, 

b. veshjen e njërës prej perëndive, 

c. veshjen e një aktori të nderuar, 

d. shkëlqimin që merr njeriu i ditur. 

1 Dija, përfaqëson dijen, diturinë 

116

2 

2 

2 

3. Si e kupton fjalinë : “Ky është ai”, duke treguar me gisht. 2 pikë 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

4. Sill dy detaje nga pjesa e dhënë, që tregojnë shtresën shoqërore, së cilës i 

përkiste djali. 

2 pikë 

______________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

5. Shkëput nga teksti këshillën që të pëlqen më shumë. 

Jep dy argumente për zgjedhjen tënde. 

3 pikë 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

_____________________________________________________________ 

Këshilla: _ _____________________________________________________ 

Argumente: 

1. ___________________________________________________________ 

2. ___________________________________________________________ 

w 

2 

2 

2 

2 

Pjesa II 

6. Përcakto klasën e fjalëve të nënvizuara. 2 pikë 

... me shenja dalluese të atilla... 

me___________________ 

7. Shkruaj temën fjalëformuese të fjalës i papërfillur. 

Përcakto llojin e formimit. 

dalluese_______________________ 

tema fjalëformuese____________, lloji i formimit_________________ 

2 pikë 

8. Grupin emëror fisi i dëgjuar vendose në numrin shumës, në rasën dhanore. 

2 pikë 

_____________________________________________________________ 

9. Shkruaj formën e rasës emërore të përemrit pronor të dhënë. 1 pikë 

... me vlerën tënde... _________________________ 

117 

Teste

Teste 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

2 

10. Përcakto llojin e përemrit të nënvizuar. 1 pikë 

... do të të nderojnë prej tij … __________________________ 

11. Përcakto mënyrën dhe kohën e foljes së nënvizuar. 2 pikë 

…ti ke vendosur t’i kushtohesh një zanati… 

mënyra _______________, koha ____________________ 

12. Vendos shenjën e duhur të pikësimit në fund të fjalive të dhëna. 4 pikë 

• Ti je biri i një njeriu të panjohur 

• Mos u tërhiq në rrugën e dijes 

• Lum ai baba që ka bërë këtë djalë 

• I biri i kujt është ai 

13. Nënvizo me një vijë GE dhe me dy vija GF në fjalinë e dhënë. 2 pikë 

• Ti, biri i një njeriu të panjohur, do të quheshe i denjë për të ndenjur në një vend 

nderi. 

14. Gjej dhe përcakto llojin e kallëzuesit në fjalitë e dhëna. 4 pikë 

• Tani ti je i varfër. __________________ __________________ 

• Me dije mund të arrish një vend nderi._________ __________ 

15. Ç’funksion sintaksor kanë fjalët e nënvizuara dhe me se shprehen ato. 4 pikë 

• T’i kushtohesh një zanati. 

funksioni_________________ shprehet me________________ 

• Do të quhesh i denjë për të zënë ofiqe të larta. 

funksioni_________________ me se shprehet _______________ 

16. Përcakto llojin e fjalisë së përbërë. 1 pikë 

Njerëzit që shquhen për nga fisi ose pasuria, do të të shikojnë tërë respekt. 

___________________________________________________________________ 


% 0 – 24 25-38 39-51 52-64 65-77 78-90 91-100 

Pikët 0-8 9-13 14-17 18-21 22-26 27-30 31-34 

Nota 4 5 6 7 8 9 10 

118

Fletore pune Gjuha Shqipe - Media Print

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?