ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
5.0 UKUBHULA KWESANGOMA<br />
5.1 Isingeniso<br />
ISAHLUKO SESIHLANU<br />
Ngemuva kokusina kodwendwe uyise wesangoma ulungisa umgonqo. Umgonqo<br />
wenziwa ngokuhenqa laphaya emsamo ngamacansi, amiswa abe isihenqo<br />
somhlanga. Elinye igama lomgonqo kuthiwa isigodlo. Ngaleyana kwesihenqo<br />
kuhlala sona isangoma nazo zonke izinto zakhe eziyizipho zakhe azithole<br />
ngenkathi efihlelwa, okuthe ngokushaya emhlolweni, lezi zipho uyaphiwa.<br />
njengezipho zokunakisa.<br />
Ezinye izinto ezilapha emgonqweni izindengezi zokuncinda nezokushisa<br />
impepho. Umgonqo wenziwa kule ndawo nje ngoba vele iyindawo yabalele<br />
emsamo. Imithi afike nayo umngoma nayo ilapha emgonqweni. Kuthi uma<br />
sezihamba izangoma, zimshiya ekulo mgonqo. Akavunyelwe ukuvalelisa, uhlala<br />
lapho zize zihambe zonke. Ngalesi sikhathi sezihamba izangoma yena usuke<br />
egoyile, ezothile, akavunyelwa ukugcaluza, usuke ehleli eziqoqile. Umgonqo<br />
uyindawo engcwele, indawo yabaphansi. Ulapha nje uyakhuluma nezinyanya<br />
zakubo lapha emgonqweni. Akungenwa emgonqweni wesangoma. Uma<br />
kwenzekile wangena, ushiya isipho sokunakisa.<br />
UMcetshwa, (1991:46) uthi:<br />
Isigodlo is regarded as a sacred place which must<br />
be entered by ithwasa and isangoma. This is the<br />
most holy place, so they must be clean when<br />
they enter this place. They must not be drunk.<br />
By cleanliness we also mean sexual cleanliness,<br />
not to have committed murder.<br />
Isigodlo indawo engcwele okufanele kungene<br />
khona ithwasa nesangoma. Yindawo engcwele-<br />
92