içindekiler Haberler - Türk Toksikoloji Derneği

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›2Dünya’da veTürkiye’deToksikoloji E¤itimi - IToksikoloji Bülteni'nin bu say›s›ndan bafllamak üzere,"Dünyada ve Türkiye’de Toksikoloji E¤itimi" konulubir yaz› dizisi bafllatmay› istedik. Yaz› dizisinin amac›,ülkemizde lisans ve lisansüstü düzeyde toksikolojiprogram› olan üniversiteleri, verilen e¤itimin kapsam›n›,hedeflerini ortaya koymak; e¤itimin iyilefltirilmesi vehedeflere ulaflabilmesi için geliflmifl ülkelerdekisistemleri de göz önünde bulundurarak yap›labilecekleritart›flmaya açmakt›.Yaz› dizimizin ilk bölümünde, Amerika BirleflikDevletleri'nde lisans düzeyinde toksikoloji e¤itimikonusunda bülten yay›n kurulundan Doç. Dr. HandeGürer Orhan'›n haz›rlad›¤› yaz›y› bulacaks›n›z.Önümüzdeki say›larda, ülkemizde verilen toksikolojilisans derslerinin içeri¤i, verilifl süresi, e¤itiminyeterlili¤i ve iyilefltirilmesi için yap›labileceklerkonusunda dersi veren anabilim dal› ö¤retim üyeleriningörüflleri ve Avrupa'da lisans düzeyinde toksikolojie¤itimi konusu ele al›nacakt›r.AMER‹KA B‹RLEfi‹K DEVLETLER‹NDETOKS‹KOLOJ‹ L‹SANS E⁄‹T‹M‹Doç. Dr. Hande GÜRER ORHANEge Üniversitesi, Eczac›l›k Fakültesi,Toksikoloji A.D.ABD üniversitelerinde bizim ülkemiz üniversitelerindenfarkl› bir yap›lanma söz konusudur. ABD’de lisanstoksikoloji e¤itimine girmeden önce kolej, üniversite,fakülte, departman kavramlar›n›n ABD’de kullan›ld›klar›flekliyle karfl›l›klar›n› hat›rlamakta fayda olabilir. ABD’de“kolej” spesifik bir alanda derece veren, nisbeten dahaküçük e¤itim kurumlar›n› tan›mlarken üniversiteler,kolejlerin bir araya gelmesi ile oluflan, daha büyük vekolejlere k›yasla daha çok araflt›rma odakl› e¤itimkurumlar›n› ifade etmektedir. “Faculty” terimibizdekinden çok farkl› olarak “bir üniversite ya dakolejde e¤itim veren ö¤retim üyeleri”ni ifade ederken,“department” kavram› bizim kulland›¤›m›z anlam›yla“fakülte”ye karfl›l›k gelmekte ve “birbiri ile iliflkili konular›nokulu” anlam› tafl›maktad›r. Kolej ya daüniversitelerde lisans e¤itimi alan ö¤renciler, ilgilibirimin sundu¤u programlar do¤rultusunda ayn› andabir ya da birkaç ana (major), ve bir de yan dal (minor)seçerek e¤itimlerini tamamlamaktad›rlar. Ana dalolarak seçtikleri bafll›klar onlar›n lisans derecesini(B.S. Bachelor of Science) belirlemektedir.Lisans toksikoloji e¤itimi aç›s›ndan ABD’ninülkemizden ana fark› ABD’de ad›nda “Toksikoloji”terimini tafl›yan (Department of Environmental andMolecular Toxicology, Departmant of Nutri-tionalScience and Toxicology, Department of Biology andToxicology gibi) ve toksikoloji lisans derecesi (B.S.)veren çeflitli fakülteler (department) bulunmas›d›r.Bunun d›fl›nda yan dal olarak toksikoloji derecesiveren üniversiteler de bulunmaktad›r. (Tablo 1)TABLO 1 : ABD’de toksikoloji ana dal ve yan dale¤itimi veren üniversitelerToksikolojide Lisans Derecesi Veren Üniversiteler• Ashland University, Ohio -Department of Biology and Toxicology• Northeastern University - School of Pharmacy -Toxicology Program• St. Johns University, New York - College ofPharmacy and Allied Health Professions -Department of Pharmaceutical Sciences• University of California at Berkeley - College ofNatural Resources - Department of NutritionalSciences and Toxicology• University of Louisiana at Monroe -Department of Toxicology• University of Medicine and Dentistry of New JerseySchool of Health related Professions -Department of Clinical Laboratory Sciences Programve Toxicology Program• University of the Sciences in Philadelphia -Philadelphia College of Pharmacy -Department of Pharmaceutical Sciences• University of Wisconsin, Madison - School ofPharmacy - Pharmacology and Toxicology ProgramYan dal (minor) Olarak Toksikoloji DerecesiVeren Üniversiteler• Massachusetts Institute of Technology- Biological Engineering Division –Toxicology and Environmental Health Minor• North Carolina State University -Department of Environmental Molecular Toxicology• University of California at Berkeley -College of Natural Resources -Department of Nutritional Sciences and ToxicologyAna dal ve yan dal derecesi olarak toksikolojiverilmesinin d›fl›nda ABD’de aralar›nda çevresel sa¤l›kprogramlar› (Ulusal Çevresel Sa¤l›k Bilimleri veKoruma Akreditasyon Kurumu taraf›ndan akrediteedilmifl), endüstriyel hijyen programlar›, eczac›l›kprogramlar› ve kimya ve çevre bilimleri lisans programlar›n›nda bulundu¤u çok farkl› programlar taraf›ndantoplam 61 okulda 185 adet toksikoloji lisans dersiverilmektedir. Lisans düzeyinde toksikoloji dersi verenbu üniversitelerin listesine de http://nsm1.nsm.iup.edu/tsimmons/Tox_Teach_Project_Course_Offerings_Oct_2003.htm adresinden ulafl›labilir.Derslerin kapsam› ve çeflitlili¤i, verildi¤i birimin hedefö¤renci kitlesinin ihtiyaçlar› ve düzeyine (ana dal, yandal oluflu gibi) uygun olarak de¤iflkenlik göstermektedir.Departmanlar›n hemen hepsinde toksikolojinintemel kavramlar›n›n ve tarihçesinin anlat›ld›¤› bir“toksikolojiye girifl/toksikolojinin temel prensipleri”dersi bulunmakla birlikte fakültenin kendi ö¤rencilerininihtiyaçlar›na uygun özel baz› toksikoloji dersleri deverilmektedir. Bunu birkaç örnekle aç›klamayaçal›flal›m; örne¤in North Carolina State University,Çevresel ve Moleküler Toksikoloji Departman›nda(http://www.tox.ncsu.edu/) yan dal toksikoloji derecesialacak ö¤rencilere verilen toksikoloji lisans derslerininisimleri flunlard›r:1. Zehirler, ‹nsanlar ve Çevre2. Toksikolojinin Temel Prensipleri3. Çevresel Toksikoloji ve Kimya4. Çevresel Risk De¤erlendirme5. Pestisit Toksikolojisi6. Toksikoloji Semineri7. Toksikolojide Lisans Araflt›rmas›Penn State Üniversitesinin Veterinerlik ve BiyomedikalBilimler Departman›nda Toksikoloji derecesi ile mezunolacak ö¤rencilere(http://www.vetsci.psu.edu/undergrad.cfm) verilendersler ise afla¤›daki gibi s›n›flanm›flt›r:1. Hastal›klar›n Mekanizmalar›2. Toksikolojinin Temel Prensipleri3. Çevresel Toksikoloji4. Moleküler ve Hücresel ToksikolojiUniversity of California at Berkeley Nutrisyonel Bilimlerve Toksikoloji Departman›nda “yan dal” toksikolojiyapmak isteyen ö¤rencilere verilen dersler(http://nst.berkeley.edu/index.php?option=content&task=view&id=46):1. Toksikoloji2. Farmakoloji ve Toksikolojiye Girifl3. Pestisit Kimyas›4. Moleküler Toksikoloji5. Bilgisayar Uygulamal› (Computational)Toksikolojiiken, moleküler toksikoloji ana dal seçimi yapanö¤rencilerin almas› gereken tüm dersler; ToksikolojiyeGirifl, Genel Biyoloji, Genel Biyoloji Lab., ‹nsanFizyolojisine Girifl, Genel Kimya, Organik Kimya,Organik Kimya Lab., Matematik, Fizi¤e Girifl, Biyokimyave Moleküler Biyoloji, Mikrobiyoloji, MikrobiyolojiLab, Genel Genetik, Toksikoloji, Moleküler Toksikoloji,Bilgisayar uygulamal› Toksikoloji, Deneysel ToksikolojiLab., Sosyal ve Yaflam Bilimlerinde ‹statistikselYaklafl›mlar, Toksikolojide Araflt›rmaya Girifl, ÇevreselProblem Çözme, Biyoetik, Farmakoloji ve ToksikolojiyeGirifl, Pestisit Kimyas› ve Toksikoloji, Alan Çal›flmas›Projesi, Ba¤›ms›z Araflt›rma, Risk De¤erlendirmesi,Biyofiziksel Kimya, Çevresel Mikrobiyoloji, Su kimyas›,Kimyasal Ekoloji, Çevresel Toprak Kimyas›, DenizKirlili¤i, G›da Bilimi, G›da Mikrobiyolojisi, Modern‹nsan›n Beslenmesi, Epidemiyoloji ve ‹nsan Hastal›klar›naGirifl, Çevresel Sa¤l›¤a Girifl, Çevre Mühendisli¤i:Hava Kirlili¤i fleklinde s›ralanm›flt›r.Bunun ötesinde ABD’de internet üzerinden “uzaktanö¤renim programlar›” ile arzu eden endüstri çal›flanlar›naya da bilgisini art›rmak isteyen akademisyenleretoksikoloji e¤itimi verilmektedir.ABD’nin ülkemizden bir di¤er fark› da her konudaoldu¤u gibi, ülkedeki toksikoloji lisans e¤itimi konusundada, istatistik yapma ve belgeleme sistemininiyi iflliyor olmas›d›r. Yukar›da kolayca ulafl›labilenverilere ek olarak ABD’de kime toksikolog dendi¤i,toksikoloji kariyeri yapman›n önemi, bir toksikolo¤unhangi alanlarda, hangi kurum ve kurulufllarda çal›flabilece¤i,ülkede farkl› bölgelerdeki toksikoloji ile ilgiliifl bulma durumu ve toksikoloji e¤itimi alan bir kiflinine¤itim durumu (lisans/yüksek lisans/doktora) vemesleki tecrübesi (y›l olarak) gibi ayr›nt›lar da gözönüne al›narak ne kadar ücret alabilece¤i gibi bilgilerede ulusal toksikoloji derne¤i olan “Society ofToxicology”nin internet sitesinden ulafl›labilmektedir(http://www.toxicology.org/ai/apt/careerguide.asp).SOT, ülkedeki lisans toksikoloji e¤itiminin durumunuortaya koymak ve e¤itimin desteklenmesi ve iyilefltirilmesiiçin yap›lmas› gerekenleri tart›flmaya açmakamac›yla her y›l düzenlenen bilimsel toplant›lar›ndanbaz›lar›nda (1980, 1992, 1993, 2001, 2002, 2003,2005, 2006 y›llar›nda) “Lisans Toksikoloji E¤itimiForumu ya da Sempozyumu” ad› alt›nda tart›flmaplatformlar› düzenlemifltir. Bu toplant›lara sadece akademike¤iticiler de¤il, ayn› zamanda devlet ve endüstriçal›flanlar› da davet edilmekte, onlar›n da toksikolojilisans e¤itimi alm›fl mezunlardan beklentileri gözönüne al›narak e¤itimin içeri¤inin belirlenmesi amaçlanmaktad›r.Bu toplant›lar›n ard›ndan rapor edilen baz› önemlinoktalara bakarsak;• Öncelikle ülkede toksikoloji lisans derecesi verene¤itim kurulufllar›n›n ortaya konmas› gereklili¤ivurgulanm›flt›r. Bunun d›fl›nda toksikoloji derslerininverildi¤i birimlerin de saptanmas› gerekti¤i ifadeedilmifltir.• Toplant›da ortaö¤retim-lise ve lisansüstü düzeydetoksikoloji e¤itimine yeterince ilgi gösterilmekle birliktelisans toksikoloji e¤itiminin SOT taraf›ndan ihmaledildi¤i gerçe¤ine dikkat çekilmifltir. Amerikan KimyaDerne¤i (American Chemical Society, ACS) gibi di¤erbaz› kurulufllar›n bu alana daha fazla yat›r›m yap›yorolabilecekleri ihtimali gündeme getirilmifl ve komite

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›taraf›ndan SOT’nin bu konuda liderli¤i ele almas›gerekti¤i görüflü vurgulanm›flt›r.• ACS bünyesinde bir toksikoloji alt grubu oluflturuldu¤unave bunlar taraf›ndan sunulan toksikoloji lisansprogramlar›n›n ortaya konabilmesi için bu grup ileiliflki kurulmas› ve varsa e¤itim k›lavuzlar›n›n incelenmesigerekti¤i vurgulanm›flt›r.• Lisans toksikoloji e¤itiminde kullan›lan ders kitaplar›hakk›nda SOT toplant›s›na kat›lan yay›nevleri aras›ndayap›lan bir ankette yay›nevlerinin (biri hariç) hiçbirininkonu ile ilgilenmedi¤i, ve kendi yay›nevlerinden ç›km›fltoksikoloji kitab› olmas›na ra¤men bunun varl›¤›ndanhaberdar olmad›klar› gibi üzücü sonuçlar al›nd›¤› ifadeedilmifltir. Komite lisans toksikoloji e¤itimi kaynakkitaplar› konusunda daha kapsaml› bir araflt›rma/durum tesbiti yap›lmas› gerekti¤i sonucuna varm›flt›r.Toplant›larda ortaya at›lan öneriler do¤rultusunda SOTbünyesinde bir “E¤itim Komitesi” kurulmufl: bununalt›nda çal›flmakta olan bir de “Lisans Toksikoloji E¤itimGrubu” oluflturulmufltur. Komite SOT’nin toksikolojilisans e¤itiminde oynamas› gereken rolü flu flekildeözetlemifltir:“SOT lisans toksikoloji e¤itimi konusunu ele almakiçin bir giriflim bafllatmal›d›r. SOT ortaokul-lisee¤itiminden gelip yüksek lisans veya ifl hayat›nageçiflteki bofllu¤u doldurmak amac›yla lisanstoksikoloji e¤itimi üzerine odaklanmal›d›r. SOTbafllayacak olan ya da akredite kimya, çevresel sa¤l›kve endüstriyel hijyen ve çevre bilimleri programlar›ndaverilmekte olan lisans toksikoloji e¤itiminde lider rolüoynamal›d›r. SOT’nin, toksikoloji e¤itimi verenokullarda ders içeriklerinin devlet, endüstri ve akademiihtiyaçlar›n› karfl›layacak flekilde düzenlenebilmesiiçin k›lavuzlar haz›rlamas› gerekmektedir.”Bu komite taraf›ndan SOT toplant›lar› kapsam›nda “21.Yüzy›lda Lisans Toksikoloji E¤itimi” bafll›kl› birSempozyum düzenlenmesi de önerilmifltir. Önerilensempozyum içerik ve konu bafll›klar› ABD’de konununtüm yönleri ile düflünüldü¤ünü göstermesi bak›m›ndandikkat çekicidir:• Lisans toksikoloji derslerine genel bak›fl:Nerede, neden ve kim taraf›ndan veriliyorlar?• “Toksikolojiye girifl” dersleri kapsam›na al›nanyeni, güncel ve önem kazanmakta olan toksikolojialanlar› (adli, biyoterörizm v.b.)• Toksikoloji e¤itimi için internetteki kaynaklar• Özgün baz› yaz›l›mlar›n toksikoloji e¤itiminde kaynakolarak kullan›m› (fizyolojik, anatomik ya damodelleme yaz›l›mlar› gibi)• Çevrimiçi lisans toksikoloji e¤itimi (uzaktan e¤itim)• Lisans toksikoloji laboratuvar deneyimleriGrupta yer alan bir ö¤retim üyesi, SOT taraf›ndandesteklenen bir projesi kapsam›nda, “toksikoloji e¤itimprojesi” bafll›kl› bir internet sitesi kurmufltur(http://nsm1.nsm.iup.edu/tsimmons/Tox_Teach_Project_Home.shtm). Bu sitede, toksikoloji lisans e¤itimiveren ö¤retim üyelerine aç›k bir anketdüzenlenmektedir. Bu ankette ö¤retim üyelerineverdikleri dersin süresi, içeri¤i, dersi alan ö¤rencisay›s›, dersin yan›nda laboratuvar e¤itimi olupolmad›¤›, hedef ö¤renci profili, derste kulland›klar›kaynak kitaplar, internet siteleri ya da yaz›l›mlar gibidurum tesbiti yapmaya yönelik sorular›n yan› s›ra,e¤itimin iyilefltirilmesi için yap›labilecekler konusundailgi ve istekleri de araflt›r›lmaktad›r(http://nsm1.nsm.iup.edu/tsimmons/Course_Survey_Form.htm).Dolay›s› ile tüm bu incelemelerden ortaya ç›kan gerçekfludur ki ABD’de toksikolojinin ne, toksikolo¤un kimoldu¤u ve geliflen dünyada toksikoloji vetoksikologlar›n önemi konusunda, akademisyenler,devlet kurum ve kurulufllar›, endüstri kurulufllar›,yay›nevleri ve baflta gençler olmak üzere tüm halkgenelinde fark›ndal›k yaratmak için çal›flmalaryap›lmaktad›r ve bu giriflimlerde liderlik rolü ulusaltoksikoloji derne¤i olan SOT’ye aittir.EUROTOX YönetimKurulu ÜyesiProf. Dr. Mümtaz ‹flcanile SöylefliAvrupa Toksikologlar ve Toksikoloji DernekleriFederasyonu (EUROTOX) hakk›nda söylefli yapmaküzere davetimizi k›rmad›¤›n›z ve de¤erli vaktiniziay›rd›¤›n›z için öncelikle teflekkür ederiz.EUROTOX Yönetim Kurulu üyesi olarak bu oluflumiçerisinde etkin bir göreviniz var. Bu göreve nas›lseçildi¤inizi anlat›r m›s›n›z?EUROTOX’un Aday Belirleme Komitesi baflkan› 2001y›l›n›n k›fl aylar›nda üye ülke derneklerinin YönetimKurulu Baflkanl›klar›’na EUROTOX Yönetim Kurulu’ndabir bofl üyelik oldu¤unu ve bu boflalan üyeli¤e üyeülke derneklerinin aday gösterebilece¤ini bildiren biryaz› göndermiflti. O s›ralarda, ben de Türk ToksikolojiDerne¤i Yönetim Kurulu 2. Baflkanl›¤›n› ve EUROTOX2001 Kongresi’nin Düzenleme Kurulu Genel Sekreterli¤i’niyürütmekteydim. Özellikle EUROTOX 2001kongresini ‹stanbul’da yapabilmek için 1995 y›l›ndanitibaren yo¤un çabalar içindeydik. Dolay›s›ylaEUROTOX Yönetim Kurullar›’nda görev alm›fl kiflileriyak›ndan tan›ma olanaklar›n› bulmufl ve kendimizi detan›tm›flt›k. Ayr›ca kongrenin ‹stanbul’da yap›lacakolmas› da bizden birinin EUROTOX Yönetim Kurulu’naseçilmesinde ek bir avantaj sa¤layabilirdi. Bu gibiverilerden hareketle Türk Toksikoloji Derne¤i YönetimKurulu, ald›¤› kararla beni EUROTOX Yönetim Kuruluüyeli¤ine aday gösterdi. 13-16 Eylül 2001 tarihinde‹stanbul’da yap›lan EUROTOX 2001 Kongresi’ndekiEUROTOX’un Genel Kurul toplant›s›nda Yönetim Kuruluüyeli¤ine seçildim.fiu anda EUROTOX’taki görevinizin tan›m ve kapsam›ve yetkileriniz hakk›nda bize bilgi verebilir misiniz?Bu görevde bir Türk bilim insan›n›n olmas›n›n yarar›ve kazand›rd›klar› nelerdir?Ben 2001 y›l›nda seçildi¤imde ‹letiflim Alt Komitesiiçinde yer ald›m. 2003 y›l›n›n Eylül ay› sonunda‹talya’da Floransa’da yap›lan EUROTOX Kongresi’ndede bu alt komitenin baflkanl›¤›na getirildim. Yönetmelikgere¤i alt komitede çal›flma 4 sene (bazen maksimum5 sene) ile s›n›rl› oldu¤undan bu baflkanl›k 2006y›l›n›n Eylül ay›nda H›rvaristan’da Dubrovnik’te yap›lanEUROTOX Kongresi’ne kadar sürdü. Bu alt komiteningörevleri aras›nda afla¤›dakileri sayabilirim:-Web sayfas› arac›l›¤›yla, Yönetim Kurulu üyeleri,bireysel üyeler, ülke üye dernekleri Yönetim Kurulubaflkanl›klar›, Alt Uzmanl›k Bölüm baflkanl›klar› vedelegeleri, web sayfas› haber editörü ve ilgili derneklerleetkili iletiflimi sa¤lamak,-Web sayfas›nda, toksikolojideki yeni geliflmeler,yay›nlar, üye ülke derneklerinin etkinlikleri, yap›lacakkongre, çal›fltay ve sempozyumlar, uzmanl›kbölümlerinin etkinlikleri ve ifl ilanlar› konusundabilgileri güncellemek,-Kongrelerde EUROTOX’un resmi yay›n organ› olanToxicology Letters ile antlaflmaya dayanarak kongreözet (Abstract) kitaplar›n›n bas›lmas›nda lokaldüzenleme kuruluna yard›mc› olmak ve misafireditörlerin belirlenmesinde katk›da bulunmak,-2003 y›l›na kadar bas›lan kongre Proceeding’leri içinlokal düzenleme komitesiyle iflbirli¤i içinde makaleleritoplamak, de¤erlendirmek ve misafir editörleribelirleyerek belirli bir takvim içinde ToxicologyLetters’da bas›lmas›n› ve toplant›ya kat›lanlaragönderilmesini sa¤lamak (genelde bu alt komiteninüyeleri misafir editörleri oluflturmaktayd›),-2003 y›l›ndan sonra Yönetim Kurulu’nda al›nan karardo¤rultusunda kongre sonras›nda güncel ve dahaönce yay›nlanmam›fl olan 10-12 ça¤r›l› konuflmac›n›nsunumlar›n›n makale halinde Toxicology Letters’daözel say› (special issue) fleklinde bas›lmas›n› sa¤lamak.Ayr›ca bu alt komite baflkan›, Toxicology Letters ileEUROTOX aras›ndaki iliflkileri düzenlemektedir. Budergi ile yap›lacak antlaflmalarda anahtar rolü üstlenmektedir.Kongrelerde en iyi poster ödülü alanlar›nsunumlar›n› makale haline getirerek ToxicologyLetters’da yay›nlanmalar›n› teflvik etmektedir. ‹lavetenEUROTOX kongreleri s›ras›nda bu alt komite üyeleriyletoplant›lar düzenleyerek yap›lan etkinlikleri ve yükümlülü¤ündekiçeflitli konular› tart›fl›r. Tutanaklarla al›nankararlar› ve önerileri Yönetim Kurulu’na rapor eder.Yönetim Kurulu’nun k›fl aylar›nda yap›lan toplant›s›ndave kongre s›ras›nda yap›lan Yönetim Kurulu ve GenelKurul toplant›lar›na dönem geliflmelerini içeren ayr›nt›l›bir raporu sunma yükümlülü¤ündedir.Bu süreçte Yönetim Kurullar›’nda yer alan bilim insanlar›n›nfarkl› konulara nas›l yaklaflt›klar›n›, nas›l de¤erlendirdiklerini,Avrupa’daki geliflmekte olan ülkelerene denli önyarg›l› olabildiklerini, geliflmekte olanülkelerin sorunlar›n› fark edemediklerini gördüm. Busorunlar› onlara ayr›nt›l› anlatmak ve önemini vurgulayarakilgilerini çekmek zor da olsa zaman zamangerçekleflmekteydi. Türkiye’den bir kiflinin bu kuruldayer almas›nda Türkiye’nin kazan›mlar› olmuflturdüflüncesindeyim. Her fleyden önce, insan olman›ngere¤i olarak sosyal olmak, iyi arkadafll›k iliflkileri buaflamada da oldukça önemli bir olgu. Kendinizi ifadeedifliniz ve konuya bak›fl fleklinizle olumlu bir havayaratabiliyorsunuz. Yönetimde oldu¤um bu süreçiçinde bugün büyük ço¤unlu¤unun bizim ciddi görevbilincinde olan, tutarl›, evrensel bilimsel görüflleresahip ama ayni zamanda e¤lenmeyi bilen geliflmiflespri anlay›fl›na sahip oldu¤umuzu anlad›klar›n›görüyorum. Bu kesimde Türkiye’nin görüntüsü çokolumlu yönde geliflmifltir.EUROTOX’un yap›lanmas› konusunda bizi ayd›nlat›rm›s›n›z?EUROTOX’un tarihsel oluflumuna bak›ld›¤›nda kökü1962 y›l›nda Zürih’te kurulan ‹laç Toksisite Çal›flmalar›için Avrupa Derne¤i’ne uzanmaktad›r. Daha sonrakiy›llarda Derne¤in ilgisi toksikolojinin di¤er alanlar›nada kayd›¤›ndan 1974 y›l›nda ad› Avrupa ToksikolojiDerne¤i (European Society of Toxicology-EST) olarakde¤ifltirilmifltir. Daha sonraki y›llarda ülkelerinToksikoloji Dernekleri ço¤almaya bafllam›fl ve 1985y›l›nda Finlandiya’n›n Kuopio kentinde yap›lan EST3

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›toplant›s›nda EST Avrupa Toksikoloji DernekleriFederasyonu (Federation of European Societies ofToxicology-FEST) kurulmas› karar›n› alm›flt›r. 1989y›l›nda Brighton’da yap›lan 5. IUTOX Kongresinde deEST ve FEST birleflerek EUROTOX ad›n› alm›flt›r.Türk Toksikoloji Derne¤i de 1989 y›l›nda EUROTOX’unüyesi olmufltur. Günümüzde EUROTOX’a üye Avrupaülke derneklerinin say›s› 30’u bulmufltur. Bu yaklafl›k7000 üyeye karfl›l›k gelmektedir. Ayr›ca 50 ülkeden500’e yak›n bireysel üyelikleri bulunmaktad›r.EUROTOX temelde Genel Kurul, Yönetim Kurulu,Denetleme Kurulu ve Aday Belirleme Kurulu’ndanoluflur. Bunun d›fl›nda Alt Komiteler bulunur. Bunlar;E¤itim, ‹letiflim ve Kay›tl› Toksikologlar’d›r. Ayr›caUzmanl›k Bölümleri de vard›r. Bunlar; Risk De¤erlendirmesi,Karsinojenezis, ‹mmünotoksikoloji ve KimyasalAlerji ve Moleküler Toksikoloji’dir.Yönetim Kurulu, baflkan, baflkan yard›mc›s› ve eskibaflkan, genel sekreter, sayman ve 4-6 üyedenoluflmaktad›r. Baflkan yard›mc›l›¤›na seçilen kifli 2 y›lbaflkan yard›mc›s›, sonraki 2 y›l baflkan ve daha sonrada 2 y›l eski baflkan olmak üzere toplamda 6 y›lYönetim Kurulu’nda yer al›r. Di¤erleri, 3 y›l süren ikidönem için toplam 6 y›l Yönetim Kurulu’nda yeralabilirler. Yönetim Kurulu’na adaylar›n belirlenmesindeco¤rafi bölge da¤›l›m›, cinsiyet da¤›l›m›, akademi/endüstri/ düzenleyici resmi kurulufl da¤›l›mlar› gözönünde bulundurulur. Denetleme Kurulu iki kiflidenoluflup 2 sene için seçilir. Aday Belirleme Kurulu eskibaflkan›n baflkanl›¤›nda toplam 4 üyeden 3 y›ll›k göreviçin seçilir. Yukar›da sözü edilen kurullar için adaylar›nsaptanmas› Aday Belirleme Kurulu taraf›ndan üye ülkederneklerine sorulduktan sonra belirlenerek YönetimKurulu’ndan onay al›narak yap›l›r. Tüm bu seçimlerEUROTOX kongrelerinde yap›lan Genel Kurul’da, üyeülke derneklerinin delegeleri (her 90 üyeye bir delegeverilmektedir) ve bireysel üyeleri temsil edendelegelerin (flu anda bu say› 2’dir) oylar› ile seçilirler.Alt Komisyonlar 3-5 kifliden oluflmakta olup 4 y›l içingörevlendirilirler. Uzmanl›k Bölümleri’nde baflkan vesekreter seçimleri de gruplar›n kendi içinde 2 senedebir yap›l›r.EUROTOX’a kimler üye olabilir, üyeli¤in getirisinelerdir?EUROTOX’a üye ülkelerin Toksikoloji Dernekleri’ninüyeleri otomatik olarak EUROTOX’un üyeleridir. Ayr›caEUROTOX’a bireysel üye olmak da söz konusudur:Toksikoloji alan› kapsam›nda çal›flan üniversitemezunlar› EUROTOX’a bireysel üye olabilirler. Ancakson y›llarda bireysel üyelerin say›s› oldukça azalm›flt›r.EUROTOX her y›l Avrupa’n›n bir ülkesinde y›ll›k BilimselKongresi’ni yapmaktad›r. Bu toplant›lara kat›l›mdaüyeler indirimli kay›t ücretinden yararlanmaktad›rlar.Ayr›ca üyeler bu toplant›lara kat›l›mda maddi aç›dandestek bulma olana¤›na da sahip olabilmektedir.Bunun yan›s›ra EUROTOX’un çeflitli zamanlardadüzenledi¤i workshoplar-çal›fltay ve temel ve ileritoksikoloji e¤itim kurslar›na kat›labilmekte ve bununiçin de maddi destek alabilmektediler.EUROTOX’un toksikoloji için hedefleri, amaçlar›nelerdir?EUROTOX’un temel amac›, Avrupa’n›n tüm ülkelerindetoksikolojiyi bilimsel aç›dan ve e¤itim yönündengelifltirmektir. Bu amaçla her y›l üye ülke dernekleriile birlikte EUROTOX Kongreleri düzenlemekte,Avrupa’da toksikoloji alan›ndaki araflt›rmalar› teflviketmekte, toksikolojinin çeflitli bilimsel uzmanl›k alanlar›ndaetkin olabilecek çal›flma gruplar› kurmakta, websayfas›, bölgesel toplant›lar, sempozyumlar ve çal›fltaylararac› ile toksikoloji alan›nda güncel bilgi al›flveriflinisa¤lamakta, Avrupa’da (özellikle toksikoloji e¤itiminineksik oldu¤u Do¤u ve Orta Do¤u Avrupa ülkelerinde)her düzeyde toksikoloji e¤itimini sa¤lamakta,toksikoloji ile yak›ndan ilgili tüm kurulufl ve derneklerleiflbirli¤ine gitmekte, toksikoloji ile ilgili bilimselyay›nlar yapmakta ve raporlar haz›rlamaktad›r. Ayr›ca1994 y›l›nda Avrupa Kay›tl› Toksikolog kavram›n›nortaya at›lmas›ndan ve bu yönde çal›flmalar›n bafllamas›ndansonra Avrupa’da toksikoloji e¤itimini harmonizeetme çal›flmalar›na bafllam›flt›r. Avrupa Kay›tl›Toksikolog unvan› alabilme koflullar›n› belirlemek içingerekli düzenlemeleri ve temel e¤itim protokolünügelifltirmektedir. IUTOX ile de bu konuda iflbirli¤inegirerek tüm dünyada akredite kay›tl› toksikologlar›nyetiflmesinin organize edilmesinde de yer almaktad›r.Son olarak EUROTOX Ortak üyelik (EUROTOXCorporate Membership) oluflturma çabas› içindedir.Avrupa’da bulunan toksikoloji ve kimyasal güvenli¤iile ilgili akademik olan ve olmayan kurulufllar›bünyesine alarak bu kurulufllarla organik ba¤lar›n›artt›rarak etkinli¤ini çeflitli platformalarda artt›rmadüflüncesindedir.EUROTOX’un Türkiye’deki üyelerine ve Türk ToksikolojiDerne¤i’ne yaklafl›m› nas›ld›r? Biz EUROTOX’un yetkiliorganlar›nda etkin bir biçimde temsil edilebiliyormuyuz?Gerek bilimsel ve gerek sosyal yönden çok olumluyönde yaklaflt›klar›n› söyleyebilirim. Derne¤imizindüzenledi¤i kongrelerde bilimsel katk›da bulunmaktad›r.Ayr›ca e¤itim programlar› için Derne¤imiz ileiflbirli¤i içindedir.fiu aflamada EUROTOX’un yetkili organlar› içinde etkinbir biçimde yer ald›¤›m›z› düflünüyorum. Ancak yetkiliorganlar içinde tüzük gere¤i belirli sürelerde yeral›nd›¤› düflünülürse, örne¤in benim 6 y›ll›k YönetimKurulu üyeli¤im 2007 y›l›nda Amsterdam’dakiEUROTOX Kongresi’nde bitmekte, bundan sonra daTürk toksikologlar›n›n bu kuruluflun çeflitli kademelerindeyer almalar›n› sa¤lamal›y›z.EUROTOX’un e¤itim alan›ndaki etkinlikleri hakk›ndabilgi verebilir misiniz?EUROTOX’un e¤itim alan›ndaki etkinlikleri E¤itim Altkomitesi taraf›ndan düzenlenmektedir. Bu alt komiteönderli¤inde daha önce belirtti¤im gibi y›ll›k kongrelerdede¤iflik konularda e¤itim kurslar›, toksikolojie¤itiminin eksikli¤i belirlenen bölgelerde temel veileri toksikoloji kurslar›n› düzenlenmektedir. Zamanzaman uzmanl›k bölümleri de gerek tek bafllar›nadüzenledikleri sempozyumlarda ve gerekse ulusalderneklerin düzenledikleri kongrelerde yeni konular›içeren programlar sunmaktad›r.Genç toksikologlar EUROTOX’tan nas›l yararlanabilir?Genç toksikologlar, EUROTOX’un tüm aktivitelerinedüflük ücretle ve bazen de ücretsiz kat›lma olanaklar›nasahiptirler. Ayr›ca Web sayfas›n› sürekli izlerlerse iflilan›, proje baflvurular› ve burslar dahil çok yönlübilgi edinebileceklerdir.EUROTOX’un resmi otoriteler üzerinde bir yapt›r›mgücü var m›d›r?EUROTOX üyeleri aras›nda akademi d›fl›nda endüstridende toksikologlar bulunmaktad›r. Ayr›ca toksikolojialan› kapsam›ndaki çeflitli uluslararas› özel ve resmikurulufllar›n önemli komisyonlar›nda yetkin ve etkinisimler de bu kurulufla üyedirler. Bu isimlerden baz›lar›da EUROTOX Yönetim Kurulu’nda görev alm›fl vehalen almaktad›r. Dolay›s›yla bu kurulufllarla yak›ndaniliflkili olunmas› avantaj› ile EUROTOX’un amaçlar›,etkinlikleri ve yapabilecekleri bir ölçüde ilgili kurulufllaraanlat›labilmektedir. Ayr›ca EUROTOX’un BilimselDan›flma Kurulu bulunmaktad›r. Acil ve önemlikonularda Derne¤in bilimsel görüflünü ilgili kurulufllarailetebilmektedir. Bu durumda bir dereceye kadaretkinli¤inden söz edilebilir. Ancak yapt›r›m gücükonusunda flu aflamada net bir fley söylemek olas›de¤ildir.EUROTOX’un gelecekteki vizyonu ve misyonunu nas›lgörüyorsunuz? Bu vizyon ve misyon do¤rultusundabiz araflt›rmac›lara ne gibi ufuklar aç›laca¤› hakk›ndabilgi verir misiniz?EUROTOX’un amac›n› ve bunun için gösterdi¤i etkinlikleriyukar›da aç›klamaya çal›flt›m. Son y›llarda yeni tipüyelikler oluflturarak ve Avrupa’daki ilgili kurulufllarlaiflbirli¤ine girerek etkinli¤ini artt›rmak istemektedir.‹laveten y›ll›k toplant›lar›na gerek endüstriden ve kararverici ve yasa düzenleyici mercilerden konuflmac›lardavet etmeyi ve gerekse yönetim ve di¤er alt komitelerebu kesimlerden etkin ve yetkin konumdaki bireylerialmay› planlamaktad›r. Bu yaklafl›mla etkinliklerinebu kesimlerden daha fazla kat›l›m›n sa¤lanmas› veonlara toksikoloji biliminin ve uygulamalar›n›n dahaiyi anlat›lmas› amaçlanmaktad›r. Böylece bu paydafllar›ntoksikoloji biliminden ve dolay›s›yla toksikologlardandaha iyi yararlanmalar› için etkin bilgi al›flverifl ortamlar›yarat›lacakt›r. Do¤al olarak bu çabalardan beklenen,EUROTOX’un etkinli¤inin ve yapt›r›m gücünün artmas›ve toksikologlara yeni istihdam alanlar›n›n aç›lmas›d›r.Uzman toksikologlar›n Avrupa’daki çal›flma alanlar›,ifl olanaklar› nelerdir? Türkiye’deki toksikologlar›ndevlet ve endüstride istihdam edilebilmesi içinderne¤imizin ve bizlerin üzerine düflen görevlerkonusunda düflünceleriniz nelerdir?Uzman toksikologlar›n Avrupa’da çal›flma alanlar›aras›nda endüstri, EFSA ve ILSI gibi kurulufllar, çeflitliEU komisyonlar›, düzenleyici resmi kurulufllar,enstitüler ve üniversiteler say›labilir. EUROTOX’unweb sayfas›ndaki ifl ilanlar›n› da izlerseniz bu konudakiyeni olanaklar› yakalayabilirsiniz.Türkiye’de baz› Eczac›l›k Fakültelerinin F. ToksikolojiAD’lar›nda hâlâ önemli ölçüde yetiflmifl toksikologlaragereksinim oldu¤u düflüncesindeyim. Di¤ertaraftan ‹flçi Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤i Enstitüsü, RefikSaydam H›fz›ss›hha Enstitüsü’nde ‹laç ve Zehir Dan›flmaMerkezi, Meslek Hastal›klar› Hastaneleri, Adli T›pKurumlar›, Çevre Bakanl›¤› ve ilaç ve kimya sanayiiistihdam alanlar› içinde yer al›r. Endüstri henüz istenilendüzeyde uzman toksikolo¤a gereksiniminin olmad›¤›düflüncesindedir. Ancak yak›n gelecekte Avrupa’yauyum yasalar› ve düzenlemeleri ile yeni ç›kan yasalardakigereksinimler do¤rultusunda Toksikologlar›nifllevleri özellikle endüstride kaç›n›lmaz olacakt›r.Derne¤imizin katk›lar› ile bafllat›lan ERT-Avrupa Kay›tl›Toksikolog ünvan› ile akredite toksikologlara ülkemizdetalep artacakt›r.Derne¤imiz temelde amaç ve misyonunu endüstri/resmikurum/ akademi ve sivil toplum örgütlerineyeterince tan›tmal› ve onlarla yak›n iflbirli¤i içindeoluflan sorunlar›n çözümüne katk› sa¤lamal›d›r. Buanlamda gerek endüstri ve gerekse devlet organlar›ndakikarar verici makamlara da toksikoloji bilimindenve uygulamalar›ndan nerelerde ve nas›l yararlanabileceklerinigöstermelidir. Bu yöndeki düzenlemelerdeetkin rol üstlenebilmelidir. Bireysel bazdaise toksikologlar›n bilgi ve beceri düzeylerini en üstdüzeye tafl›malar› ve ilgili platformlarda bunugöstermeleri bu çabalara anlaml› katk› sa¤layacakt›r.EUROTOX’un IUTOX ile etkileflimi nas›ld›r?EUROTOX, IUTOX ile çeflitli etkinliklerde ortak iflbirli¤iiçindedir. Örne¤in, Avrupa’da yap›lan IUTOX veGeliflmekte olan Ülkeler Kongreleri’nde, Kay›tl› Toksikologlarbaz›nda. Ayr›ca EUROTOX Yönetim Kuruluüyelerinden baz›lar› ayn› zamanda IUTOX YönetimKurulu’ndad›r. Dolay›s›yla organik ba¤lar› da oldukçakuvvetlidir.Dünya çap›nda bir toksikolog olman›n gerekleri sizegöre nelerdir?Her fleyden önce iyi lisan bilen, sorgulay›c›, çok yönlü,okumay› ve laboratuar çal›flmalar›n› seven gibi temeldeuygulamal› disiplinlerde araflt›r›c› olman›n gerektirdi¤i4

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›özelliklere sahip olmak gerekir. ‹laveten, çok iyi birtemel toksikoloji e¤itimi alm›fl olmak gerekir. Bununötesinde toksikoloji alan›nda evrensel olan, mümkünsetoksikoloji arenas›nda çok iyi tan›nm›fl bir biliminsan›n›n yan›nda doktora yapmak. Doktora sonras›,yine bu alanda isim yapm›fl bir enstitü veya araflt›rmagrubu içinde, özellikle ilgi duydu¤u belirli bu konuveya birbiriyle çok yak›n iliflkili konular dizimi üzerindeyo¤unlaflmas›n› sa¤layan projelerde yer alarak yeni,güncel teknikleri ö¤renme ve uygulama olana¤›n› dayakalamak. Kazand›¤› deneyim ve becerileri ülkesorunlar›na ›fl›k tutacak, sorunlar›n çözümüne katk›sa¤layacak ulusal ve uluslararas› projelere kayd›rabilmek.Elde etti¤i sonuçlar› bilim dünyas› ile (yay›n,bildiri ve sunumlarla) paylaflmak. Ulusal ve uluslararas›derneklere üye olmak, bunlar›n düzenledi¤i toplant›larakat›lmak ve bunlar içinde aktif görev almak. Buçabalarda hem kendi bafl›na olabilme ve hem de tak›mruhuna sahip olabilme gibi özelliklere sahip olmakgerekir. Tüm bunlar› yaparken de insan oldu¤unuhiçbir zaman unutmamak gerekir diye düflünüyorum.Avrupa Birli¤indeKozmetik ÜrünlerinGüvenlilik YönündenDe¤erlendirilmeleri veToksikologlar için YeniAç›l›mlarEcz. Onur Kenan ULUTAfiGazi Üniversitesi,Eczac›l›k Fakültesi, F. Toksikoloji ADToxicology Letters 151 (2004) 7–17’de yer alan “Safetyevaluation of cosmetics in the EU, reality and challengesfor the toxicologist” makalesinden derlenmifltir.Günümüzde 25 üye devletten oluflan Avrupa Birli¤i (AB);h›zla büyüyen Çin Pazar› ve geliflmifl Amerika BirleflikDevletleri (ABD) Pazar› ile rekabet edebilmek için tekbir pazar olarak hareket etmekte; üyeler aras›nda mal,hizmet ve insanlar›n serbest dolafl›m› sa¤lanmaktad›r.Kozmetik ürünleri ticaretinin pazar hacmi çok yüksekoldu¤u için tek bir ülkenin bile pazar›na girmek ve sat›flyapmak oldukça önemlidir. AB’de üreticiler, kozmetiklerüzerine ulusal yasalar›n farkl›l›klar göstermesi nedeniyleürünlerini, sat›laca¤› üye ülkeye göre çeflitlendirmekzorunda kalmaktad›rlar. Bu yüzden, birlik genelindekozmetik ürünlerin paketlenmesi, etiketlenmesi ve hattaürün içeri¤i hakk›nda düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktad›r.Bu amaçla, üye ülkelerde yasal temellerin at›lmas›ve taleplerin karfl›lanmas› için ilk defa 1976 Eylül’ünde,Kozmetik Ürünler Direktifi (76/768/EEC, 1976) resmiolarak ç›kar›lm›flt›r. Avrupa Kozmetik Yasalar›, her nekadar tek bir pazar oluflturmak amac›yla bafllat›lm›fl olsada, ana hedef, halk sa¤l›¤›n›n korunmas›d›r.76/768/EEC Birlik Direktifi, 15 Madde ve 8 ektenoluflmaktad›r. Ekler; kozmetik ürün tiplerinins›n›fland›rma listesi (Ek1), resmi olarak kabul edilensemboller listesi (Ek 8) ve kozmetik ürünlerin içeri¤indebulundu¤unda baz› özel k›s›tlamalar›n getirilebildi¤ikimyasallar›n bir dizi listesinden (Ek 2: kozmetiklerdeyasaklanm›fl kimyasallar; Ek3: k›s›tlamalara tabi kozmetikürün bileflenleri; Ek 4: renklendiriciler; Ek 6: koruyucular;Ek 7: UV-filtreler) oluflmaktad›r.Ekler, Kozmetikler ve G›da D›fl› Ürünler BilimselKomitesi’nin (SCCNFP) (Scientific Commitee onCosmetics and Non Food Products) kozmetik ürünbileflenleri hakk›ndaki görüflleri ile, “teknik süreçlereuyum” gerekçesiyle sürekli olarak güncellenmektedir.Son 27 senede 30 de¤ifliklik yay›nlanm›flt›r.1993 y›l›nda ç›kar›lan 6. (93/35/EEC, 1993) de¤ifliklikile afla¤›da özetlenen birkaç önemli de¤ifliklik yap›lm›flt›r:• Kozmetik ürün bileflenlerinin yolgösterici/tan›mlay›c› bir envanterinin oluflturulmas›,• Güvenlilik gereksinimlerinde daha kat› yaklafl›m,• Son ürün hakk›nda bilgi gereksinimleri (güvenlilikve etkinlik),• 1 Ocak 1998’den bafllayarak içeriklerin vekombinasyonlar›n test edilmesinin hayvandeneylerinde yasaklanmas› [alternatif metotlarbilimsel olarak geçerlenmemifl (validasyonuyap›lmam›fl) ise erteleme olana¤› vard›r.]Alternatif metotlar›n gelifltirilmesindeki s›n›rl› ilerlemenedeniyle ve kozmetik ürünlerde hayvan çal›flmalar›n›nyasaklanmas›n› desteklemek amac› ile ç›kar›lan 7.de¤ifliklik (2003/15/EC, 2003), kozmetik ürünlere veürün bileflenlerine getirilen deney hayvan› test yasa¤›ve deney hayvanlar› ile test edilen ürünlere getirilensat›fl yasa¤› hakk›ndad›r.Avrupa Birli¤i Güvenlilik De¤erlendirmesi veVeri GereksinimleriKozmetikler hakk›nda geçerli olan yasada Avrupa’dakikozmetik ürünlerin güvenlilik de¤erlendirmesi için;Madde 2 ve Madde 7a, bir çerçeve oluflturmaktad›r.Madde 2: Birlik genelinde sat›fla sunulmufl herhangibir kozmetik ürün, üretici firma, sat›c› ya da birlik üyesiülkelerde sat›fltan sorumlu kifliler taraf›ndan, ürüntan›t›m›, kullan›m ve at›m› dahil olmak üzere etiketteverilen bilgiler ve uyar›lar çerçevesinde, öngörülenuygulama koflullar› ile normal kullan›m s›ras›nda insansa¤l›¤›na hiçbir tehlike oluflturmamal›d›r.Madde 7a(d): Son ürünün insan sa¤l›¤› içingüvenlili¤inin araflt›r›lmas›: Üretim sonunda üretici,kozmetik ürün bileflenlerin kimyasal yap›lar›, maruziyetseviyeleri ve genel toksikolojik profillerini göz önündebulundurarak...Madde 2 son ürünlerin insan sa¤l›¤› güvenlili¤i içintemel gereksinimlerini aç›kça ortaya koymakta olup, bukonudaki tüm sorumlulu¤u üreticiye yüklemifltir. Bundanöte, kozmetikler hakk›ndaki yasa, ürünün pazarlamasonras› izlenme sisteminin oluflturulmas› ve süreklitakibini de zorunlu k›lmaktad›r.Madde 7a; ürün hakk›nda gerekli bilgilerin yetkililereverilmesinin gerekti¤ini bildirmenin yan› s›ra, kozmetikürünün güvenlilik bilgisinin sa¤lanmas›n›n, kozmetikürün bileflenlerinin her birinin özelliklerine dayand›r›lmas›gerekti¤ini aç›kça ortaya koymaktad›r. Bu da, hammaddetedarikçilerine önemli ve yeni bir rol yüklemektedir.Avrupa Birli¤inde Kozmetik Ürünler için Baflvuru(Dosyas›) GereksinimleriMadde 7a’da detaylar› ile aç›kland›¤› üzere, her birkozmetik ürün bilgisi özeti (dosyas›), sat›flta bulunanüye ülkenin yetkili mercileri taraf›ndan incelenmek üzereher zaman haz›r bulundurulmal›d›r. Bu özet, ürününnitel ve nicel içeri¤i, fiziko-kimyasal ve mikrobiyolojiközellikleri, üretim metotlar› ile ilgili bilgileri, insansa¤l›¤› için güvenlilik de¤erlendirmesini, güvenlilikde¤erlendiricisinin ad›, adresi, vasf›, insan sa¤l›¤›naistenmeyen etkileri konusundaki eldeki verileri, etkilerihakk›nda öne sürülen bilgilerin kan›tlar›n› ve ürün/ürüniçeri¤inin gelifltirme sürecinde ve güvenlilikde¤erlendirmesinde deney hayvanlar› ile yürütülmüflher türlü çal›flman›n verisini içermelidir.Baflvuru dosyas› 4 ana bölümden oluflmaktad›r :1. ‹dari Dosya2. Ürün Bileflenleri Dosyas›3. Son Ürün Dosyas›4. Pazarlama Sonras› Dosyas›Son ürün dosyas›n›n (bölüm 3) en önemli k›sm›, ürününgüvenlilik de¤erlendiricisi taraf›ndan yürütülen güvenlilikde¤erlendirmesi ifllemidir. Direktif bu risk de¤erlendirmek›sm› için kurallar koymayarak, sorumlu yetkin güvenlilikde¤erlendiricisine, üzerinde durulan kozmetik ürününde¤erlendirmesi konusunda özgürlük sa¤lamaktad›r.Kozmetik Bileflenlerin Risk De¤erlendirmesiKozmetik ürünlerinin güvenlili¤inin de¤erlendirilmesiile ilgili AB kozmetik yasas›, üreticilerin kozmetik ürünbileflenlerinin genel toksikolojik profillerini, kimyasalyap›lar›n› ve maruziyet düzeylerini göz önündebulundurmalar›n›n gereklili¤ini göstermektedir. Budurum, her bileflenin risk de¤erlendirmesinin flartoldu¤unu ortaya koymaktad›r.AB’de geçerli kozmetik yasalar›na göre,kozmetik ürün bileflenlerinin güvenlilikde¤erlendirmesi için 2 farkl› yolizlenebilmektedir:1. Birlik Direktifi 76/768/EEC (1976)’ya ba¤l›olarak kozmetik ürün bileflenlerinin güvenlilikde¤erlendirmesi. Bu maddeler için, insan sa¤l›¤›n›ilgilendiren, kullan›m sürecinde veya seneler boyuncabilimsel süreç ›fl›¤›nda edinilen bilgiler aç›klan›r. Bumaddelerin toksikolojik bilgileri SCCNFP UzmanlarGrubu taraf›ndan de¤erlendirilir. ‹çerik maddelerininDirektif 76/768/EEC (1976)’daki Eklerden birine girmesikonusunda komisyona tavsiyede bulunurlar.2. Direktifin 6’›nc› de¤iflikli¤indeki, 7a maddesiuyar›nca gerekli bilgilere göre haz›rlanan baflvurudosyas›nda son ürünler içinde yer alan kozmetikürün bileflenlerinin güvenlilik de¤erlendirmesi.Güvenlilik de¤erlendirmesi, güvenlilikle ilgili yetkilik›l›nan kiflilerce, son ürünün güvenlilik de¤erlendirmesiçerçevesinde yap›lmaktad›r. Ana sorumluluk üretici,ithalatç› veya pazarlamac› aras›nda paylafl›lmaktad›r.SCCNFP Taraf›ndan Yap›lan GüvenlilikDe¤erlendirmesiSCCNFP, DG Sanco olarak bilinen komisyonun birparças› olup, çeflitli üye ülkelerden gelen uzman yetkinbilim adamlar›ndan oluflmaktad›r. SCCNFP, Direktif76/768/EEC (1976) ve 6 ve 7’nci de¤iflikliklerdensorumlu olan tavsiye komisyonudur.Kozmetik ürün bileflenleri için güvenlilik de¤erlendirmesi(=risk de¤erlendirmesi) prosedürü SCCNFP taraf›ndan3 aflamada uygulanmaktad›r:(1) Kozmetik endüstrisi taraf›ndan üretilen ve Komisyonasunulan (firma arac›l›¤›yla ve/veya Colipa-Avrupa ParfümBirli¤i üstünden) her içerik maddesi için çal›flmalar›nanalizi yap›larak tehlikenin belirlenmesi,(2) ‹nceleme alt›ndaki her içerik maddesi için yak›nzamandaki bilimsel araflt›rmalar› ve farkl› toksikolojikbak›fl aç›lar›yla yap›lm›fl tüm çal›flmalar› de¤erlendirerekyap›lan risk de¤erlendirmesi; bu flekilde, kozmetikürününe ya da ürün bileflenlerine olas› tüketici maruziyetiiçin güvenlilik düzeyleri belirlenebilmesi,(3) Baz› durumlarda, incelemede olan kozmetik ürünbilefleninin güvenlilik profilinin yeniden de¤erlendirilmesinisa¤lamak üzere ek toksikolojik testlere gereksinimduyulabilmesi.Kozmetik ürün bileflenleri için genel toksikolojik gereksinimler,SCCNFP K›lavuzunda flu flekilde özetlenmifltir:1. Akut toksisite (gerekliyse)2. ‹ritasyon ve tahrifl3. Deri duyarl›l›¤›4. Dermal/perkutan emilim5

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›5. Tekrarlanan doz toksisitesi6. Mutajenite/genotoksisite7. Karsinojenesite8. Üreme toksisitesi9. Toksikokinetik10. Ifl›kla uyar›lan toksisite11. ‹nsan verileriYetkili Güvenlilik De¤erlendiricisi Taraf›ndanYap›lan Güvenlilik De¤erlendirmesiBir kozmetik formülasyonunda yer alan kozmetik ürünbileflenlerinin güvenlilik de¤erlendirme prosedürü, sonürünün güvenlilik de¤erlendirmesi çevresinde yürütülür.‹lgili tüm toksikolojik bilgiler ve resmi örnekler, kimyasalsa¤lay›c› veya kozmetik üretici flirketlerden al›nan MaddeGüvenlilik Veri Dosyalar› (MSDS) ile ticari veri bankalar›gibi kaynaklardan sa¤lanmaktad›r.Haz›r bir üründeki tüm kozmetik ürün bileflenleri hakk›ndaki;kimyasal, toksikolojik ve teknik bilgiler, o ürününbaflvuru dosyas›nda biraraya getirilir. Bu dosya, insanmaruziyeti ile ilgili mevcut tüm bilgilerle birlikte, yetkiligüvenlilik de¤erlendiricisi taraf›ndan kullan›l›r (Tablo1). De¤erlendirilecek kozmetik risk, genellikle, iritasyon(gerekli ise foto-iritasyonla birlikte) ve immünobiyolojikreaksiyonlar (kontakt alerji ve baz› durumlarda fotoalerjikreaksiyonlar) esas al›narak s›n›rl› tutulur. Deridengeçiflin ve/veya oral al›m›n önemli oldu¤u durumlardapotansiyel sistemik etkiler oluflabilece¤i de dikkateal›nmal›d›r.Güvenlilik de¤erlendiricisi, kozmetik ürünün AB pazar›ndanormal ve öngörülen flartlarda kullan›m› durumunda,insanlarda sa¤l›k riski oluflturmayaca¤›n› belirten belgeyionaylamal›d›r.In vivo’dan In vitro Deneylere Geçifl6. (93/35/EEC, 1993) ve 7. (2003/15/EC, 2003)de¤iflikliklerde, halk sa¤l›¤›n›n korunmas›na iliflkinkonular d›fl›nda en dikkat çekici de¤ifliklikler, getirilendeney hayvan› yasa¤› ile ilgili olanlard›r.6. De¤iflikli¤in 4. maddesi, 1 Ocak 1998’den itibarenkozmetik ürün bileflenlerinin ve bunlar›n kar›fl›mlar›n›n,uygun kabul edilmifl alternatif yöntemlerin varolmas›durumunda, insan sa¤l›¤›na güvenlili¤inin, hayvandeneyleri olmadan sa¤lanmas› gerekti¤ini ifadeetmektedir. 7. de¤ifliklikte ise, kozmetik ürün bileflenleriiçin 11 Mart 2009’dan itibaren, tekrarlanan doztoksisitesi, toksikokinetik ve üreme toksisitesi deneylerihariç, in vivo hayvan çal›flmalar›n› yasaklarken, busay›lan deneylerin de 11 Mart 2013’den itibarenk›s›tlanaca¤›n› öngörmektedir (2003/15/EC, 2003).Bu önemli ve zorlay›c› flartlar, 2009’dan sonra yeniç›kacak bir kozmetik bileflenin güvenlili¤inin tayini için,mevcut deney hayvan› toksisite testlerine alternatifmetotlar›n olmas› zorunlulu¤unu getirmektedir.Öngörülen zamana kadar bu alternatif yöntemlerin valideedilmesinin zorunlulu¤unun yan› s›ra, bu yöntemlertüketicinin korunmas›nda en az deney hayvan› testlerikadar baflar›l› olmal›d›r. Bu flartlar›n kozmetik endüstrisive bilim adamlar› için oldukça zorlay›c› olaca¤› ortadad›r.Alternatif yöntemlerin geçerlenmesi (validasyonu),Avrupa Birli¤i seviyesinde Ispra, ‹talya’da, AlternatifYöntemlerin Geçerlemesi için Avrupa Merkezi(ECVAM)’nde yürütülmektedir. Geçerlenme sürecindegerekli bilimsel tavsiyeler, ESAC (ECVAM BilimselTavsiye Komitesi) adl›, tüm üye ülkelerde yer alanuzmanlar grubu taraf›ndan sa¤lanmaktad›r. Alternatifbir yöntemin, AB yasalar›na dahil edilmesi [Ek V- Direktif67/548/EEC (1967)] ve kozmetiklere önerilmesi içinESAC’dan geçerek onay almas› gereklidir.Tablo 2’de, kozmetik ürün bileflenlerinin güvenlili¤inintest edilmesinde geçerlili¤i kabul edilmifl* yöntemleringerçek durumu özetlenmifltir. Tablo 3, büyük kozmetikfirmalar› taraf›ndan haz›rlanm›fl ürünlerinde kullan›lanve geçerli kabul edilen** alternatif yöntemleri gösterirken,tablo 4, in vivo yöntemler ile ilgili yak›n gelecekbeklentilerini ortaya koymaktad›r.Tablo 2 ve 3’de görüldü¤ü gibi, flu an kullan›labilentestler aras›nda ço¤unlukla, iyilefltirme (refinement) vesay› azaltma testleri (reduction) bulunurken, az say›dayerine geçme (replacement) testi yer almakta olup, k›sazaman içinde alternatif yöntem gelifliminde ilerlemelerile bu durumun de¤iflece¤i kabul edilmektedir.Hayvan deneylerinin ortadan kalkmas› ve her alternatifmetodun insan maruziyeti için yeterli derecede bilgiverememesi nedeniyle, insan deneylerine gereksinimartm›flt›r.Do¤rulay›c› güvenlilik deneyleri bazen gerekli olup,insanda gerçeklefltirilebilir. Bu durumlarda, etik kayg›lardikkate al›nmal›d›r. ‹nsan gönüllülerinde deney konusundaSCCNFP’nin bir de¤erlendirmesinde, haz›rlanm›flkozmetik ürünün ve tüm kozmetik ürün bileflenlerinin,mevcut hayvan ve/veya alternatif yöntemlerle toksikolojikprofili ç›kar›lm›fl ve uygunlu¤u saptanm›fl ise do¤rulay›c›testlerin insanlarda yap›labilece¤i yer alm›flt›r.‹nsan çal›flmalar›, hayvan deneylerine alternatif olarakdüflünülmemelidir. SCCNFP, insan gönüllülerindepotansiyel deri iritasyonu ve hassasiyeti özelli¤i olankozmetik ürün bileflenleri ve son ürünleri için yap›lacakdeneyler için k›lavuzlar haz›rlam›flt›r (SCCNFP/0003/98,1998; SCCNFP/0068/98, 1999; SCCNFP/0120/99,2000).*: Geçerlili¤i kabul edilmifl (validated) alternatif yöntemler:ECVAM’›n ortaya koydu¤u kriterlere ba¤l› olarak, öngörülen modelin geçerlemeprosedürünün bafl›ndan sonuna kadar geçmifl, belli bir amaç için güvenlili¤i vedo¤rulu¤u saptanm›fl yöntem (SCCNFP/0690/03, 2003).6Tablo 1: Kozmetik ürün bileflenleri ve son ürünlerin güvenlilik de¤erlendirme süreciGüvenlilik Aflamalar› AraçTehlikenin Belirlenmesi Hayvan çal›flmalar› (Düzeltme ve say› azaltma çal›flmalar› da dahil)Yerine geçme(replacement) çal›flmalar›‹nsan verisi, epidemiyolojik çal›flmalar, klinik çal›flmalarMaruziyet De¤erlendirmesi Ürün tipiKullan›m stili, uygulama yöntemiUygulama bölgesiKonsantrasyonS›kl›kUygulanan miktarKimyasal bileflimDayan›kl›l›kMikrobiyolojik safl›kHedef popülasyonPerkütan emilim verisiRiskGüvenlilik de¤erlendirmesiTablo 2: Kozmetikler için geçerlili¤i kabul edilmifl alternatif yöntemlerAkut toksisite Sabit doz metodu (OECD 420)aAkut toksik s›n›f metodu (OECD 423)aYukar› ve afla¤› yöntemi (OECD 425)aDeri tahrifliTER (OECD 430), EPISKIN, EPIDERM(OECD 431) CORROSITEXaDeri hassasiyeti LLNA (OECD 429)aFototoksisite (foto-iritasyon) 3T3 NRU-PT (OECD 432)‹nsan/domuz derisi ile perkutan emilim (OECD 428)aMutajenite/genotoksisiteEmbriyotoksisiteWEC, MM, ESTbWEC: tüm embriyo kültürü, MM: mikrokütle testi, EST: embriyonal kök hücre testia: ECVAM taraf›ndan resmen onaylanmam›fl, ama ESAC ve SCCNFP’nin kabul etti¤i yöntemler.b: ECVAM taraf›ndan resmen onaylanm›fl, ama SCCNFP’nin henüz kabul etmedi¤i yöntemler.**: Geçerli (valid) kabul edilen alternatif yöntemler:Tüm geçerleme sürecinden geçmemifl fakat yeterli bilimsel verinin do¤rulu¤unuve güvenilirli¤ini onaylad›¤› yöntem (SCCNFP/0690/03, 2003).SonuçAB, rakipleri Çin ve ABD’ye karfl› güçlü bir ‘tek’ pazaroluflturabilmek için her konuda ortaya koydu¤u gerekliyasal de¤ifliklikleri, pazar hacmi oldukça büyük kozmetikpiyasas› için de yapmakta ve halk sa¤l›¤›n› ön planakoyarak ve günün koflullar›na göre bu düzenlemelerigüncelleyerek, de¤erlendirme kriterlerinin iyilefltirilmesive daha iyi kozmetiklerin üretilmesini sa¤lamaya çal›flmaktad›r.Bunun yan›nda, AB’de kozmetik ürünler ve kozmetikürün bileflenleri için getirilen hayvan deneyleri yasa¤›ve hayvan deneyleri ile test edilmifl kozmetik ürün vebileflenlerine AB’de pazarlama yasa¤›n›n 7. de¤ifliklikile uygulamaya konulmas› yeni zorluklar› da beraberindegetirmifltir. Yasan›n bu k›sm›, kozmetik güvenlilikde¤erlendirmesi konusunda bilim adamlar› ve kozmetikendüstrisini oldukça köklü de¤iflime itmifl olup, sadece10 y›l içerisinde in vivo testlerin kullan›ld›¤› gelenekselyaklafl›mlar, ayn› düzeyde toksikolojik bilgi sa¤layabilecekin vitro yöntemleri ile tamamen de¤ifltirilmeyeçal›fl›lmaktad›r.fiu anda, in vivo testleri ilgili ve etkin in vitro testlerlede¤ifltirmeye yetecek kadar bilimsel bilgi olmad›¤› içinyürürlü¤e sokulan bu yasalar, kozmetiklerin güvenlili¤iaç›s›ndan AB pazar›nda ve d›fl›ndaki serbest dolafl›mdatehdit edici bir yaklafl›m olarak görülmektedir.In vitro yöntemlerin in vivo deneylerin yerine konulmas›n›ngereklili¤i konusunda hiç flüphe olmamas›na ra¤men,7. de¤ifliklikle ortaya ç›kan deney hayvan› kullan›lmayanyöntemlerin kat› zaman çizelgesine ba¤l› olarakzorla kabul ettirilmesi yerine, her bir kozmetik ürünkate-gorisi için, uygun in vivo / alternatif stratejileriuygulamak daha ak›ll›ca ve daha gerçekçi olacakt›r.

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›Tablo 3: Kozmetik flirketleri taraf›ndan, geçerli kabul edilen alternatif yöntemlerGöz iritasyonuHET_CAM, izole göz testi, BCOP, RBC, sitotoksisite testi (NRU)Deri iritasyonu‹nsan deri modelleri ve sitotoksisitesi, domuz kula¤› testi, SIFTHET-CAM: tavuk yumurtas› koryoallantoik zar testi; BCOP: s›¤›r korneal opasite ve geçirgenlik testi;RBC: alyuvar testi; NRU: neutral red tutma testi; SIFT: deri bütünlük fonksiyon testiTablo 4: Günümüzdeki metodolojik duruma göre kozmetik ürün bileflenlerinin güvenlilikde¤erlendirmesinde kullan›labilecek yararl› in vivo yöntemlerin yak›n gelecekteki durumuYak›n gelecek için beklentilerAkut toksisite (inhalasyon ve dermal)Tekrarlanan doz toksisitesi(28 gün, 90 gün ve kronik toksisite)Foto hassasiyetÜreme toksisitesiHedef organ ve sistemik toksisiteKarsinojenite (genotoksik olmayan bileflikler için)ToksikokinetikBunlar›n yan›nda, bu yeni güvenlilik de¤ifliklikleri üreticifirmaya büyük bir sorumluluk yüklemektedir. Bu konudakitek dezavantaj, böyle yüksek bir sorumlulu¤u gerçeklefltirecekkadar iyi donan›m› olmayan ve 6. de¤ifliklik ilegelen yenilikler ile ortaya ç›kan yüksek maliyetleri karfl›lamayahaz›r olmayan küçük ve orta ölçekli firmalar içinoldukça a¤›r bir yük oluflturmas›d›r. AB’de oluflan buyeni durum ile bu tür iflletmelerin gelece¤i için ciddiSociety of Toxicology Annual Meeting'46th Annual Meeting of ToxExpo'25-29 Mart 2007, Charlotte, North Carolina-ABDhttp://www.toxicology.org/ai/meet/am2007/Pharmaceutical Sciences World Congress“Optimizing Drug Therapy: An Imperativefor World Health”22-25 Nisan 2007, Amsterdam-Hollandahttp://www.pswc2007.org/DRD 2007 ‘International Symposiumon Drug Research and Development’“From Chemistry to Medicine”17-20 May›s 2007, Antalya-Türkiyehttp://www.magum.hacettepe.edu.tr/The 5th International Conferenceon Environmental Mutagensin Human Populations20-24 May›s 2007, Antalya-Türkiyehttp://www.environmutagen2007.org/Akut toksisite (oral)Deri iritasyonOküler iritasyonDeri hassasiyetiEmbriyotoksisiteDernek Üyelerimizin Katk›lar›yla Bas›lanKitap ve Kitapç›klar›n Künyeleri;Kitab›n Ad›: Sendrom II (Temmuz 2006)Bölüm: Eczac›l›k Terimleri Sözlü¤ü-Toksikoloji TerimleriYazarlar: Doç.Dr.Göknur AKTAY,Doç.Dr. Ahmet AYDINBas›m Yeri: Logos T›p Yay›nlar›-‹stanbulBilimsel Toplant›larsorun oluflturmakta olup, yeni de¤iflikliklerin etkisinink›sa zaman içinde ortaya ç›kmas› beklenmektedir.Kozmetiklerin haz›rlanmas›nda, AB içinde ithalat, hammaddelerin tedarik edilmesi, güvenlilik de¤erlendirmesi,alternatif yöntemlerin gelifltirilmesi ve uygulanmas›,regülasyonlar› gibi aflamalar›nda yer alan kiflilerin,kozmetiklerin güvenlilik de¤erlendirmesi için uygune¤itimi çeflitli kurslarla almalar› gerekti¤i unutulmamal›d›r.Kitab›n Ad›: Biyoloji (Alt›nc› bask›dan çeviri:Campbell A.A. and Reece J.B; (2006)Çeviri Editörleri : Prof.Dr. Ertunç Gündüz,Prof. Dr. Ali Demirsoy,Prof Dr. ‹smail TürkanBölüm: Bölüm 47 (s 998-1021)Yazar:Prof. Dr. Nurhayat BARLASBas›m Yeri: Palme Yay›nc›l›kSETAC Europe '17th Annual Meeting Congressand Exhibition Centre'20-24 May›s 2007, Porto-Portekizhttp://www.environmentalexpert.com/events/setac2007/setac2007.htmConference on Environmental Management,Engineering, Planning and Economics;24-28 Haziran 2007 Skiathos Isl., Yunanistan,http://www.cemepe.prd.uth.gr/XI International Congress of Toxicology15-19 Temmuz 2007, Montreal-Kanadahttp://www.ict2007.org/10th International Congress of TherapeuticDrug Monitoring and Clinical Toxicology9-14 Eylül 2007, Nice-Fransahttp://www.iatdmct.org/EUROTOX 2007 '44th Congress ofthe European Societies of Toxicology'7-10 Ekim 2007, Amsterdam-Hollandahttp://www.eurotox2007.org/Akademik AflamalarProfesör Unvan› Alan Ö¤retim Üyeleri:- Prof. Dr. Tülay ÇOBAN(Ankara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi F. Toksikoloji AD)- Prof. Dr. Sinan SÜZEN(Ankara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi F. Toksikoloji AD)Doktora Tezi- Sibel ÖZDEN (Haziran 2006)Tez Dan›flman› : Prof. Dr. Buket AlpertungaTezin Ad› : “Baz› Pestisidlerin Oksidatif StresOluflturma Potansiyellerinin veAntioksidan Sistemler ÜzerineEtkilerinin S›çanlarda Araflt›r›lmas›”(‹stanbul Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)- Emre ÖZAfiIK (2006)Tez Dan›flman› : Prof. Dr. Ferzan Lermio¤luTezin Ad› : “Diyet ve Diyet+‹laç TedavisininObez Bireylerde Oksidatif Hasar veKoruyucu Enzim AktiviteleriÜzerindeki Etkisi”(Ege Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)- Sumru SÖZER KARADA⁄LI (2006)Tez Dan›flman› : Prof. Dr. Ferzan Lermio¤luTezin Ad› : “Geliflim Aflamas›ndaki S›çanlardaCOX-2 ‹nhibitörü ‹laç Kullan›m›n›nToksikolojik Aç›danDe¤erlendirilmesi”(Ege Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)Yüksek Lisans Tezi- Fatih KODALAK (Temmuz, 2006)(Tezsiz Yüksek Lisans)Tez Dan›flman› : Prof. Dr. Mümtaz ‹flcanTezin Ad› : “Kalsiyum Kanal BlokerlerininMetabolizma Düzeyindeki ‹laçEtkileflmeleri ve CYP3A4‹zoenziminin önemi”(Ankara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)- Niyazi Özkan DEM‹REL (Temmuz, 2006)(Tezsiz Yüksek Lisans)Tez Dan›flman› : Prof. Dr. Asuman KarakayaTezin Ad› : “‹laca Ba¤l› Hemolitik Anemilerve Klinik Önemi“(Ankara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)- Ferda BAfiAR (Temmuz, 2006)(Tezsiz Yüksek Lisans)Tez Dan›flman› : Prof. Dr. Sinan SüzenTezin Ad› : “Tafl›y›c› Enzimlerdeki GenetikPolimorfizmlerin ‹laç Yan›t›na etkileri”(Ankara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)- Zuhal UÇKUN (Temmuz, 2006) (Tezli Yüksek Lisans)Tez Dan›flman› : Prof. Dr Yalç›n DuyduTezin Ad› : “Bor Maruziyetinin ‹nsanlarÜzerindeki Genotoksik EtkilerininAraflt›r›lmas›”(Ankara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi)7

2006 Say› 26 Türk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›SA⁄LI⁄IN SES‹http://www.sagliginsesi.com/face/index.php?sayfa=haber_devam&hid=0ce2ffd21fc958d9ef0ee9ba5336e357Milliyet Gazetesi - 3 Kas›m 2006http://www.milliyet.com.tr/2006/11/03/yasam/yas05.htmlAlia¤a Körfezi'nde zehirli bal›klar! Türkiye'nin enbüyük a¤›r sanayi bölgesi Alia¤a'da yo¤un havakirlili¤inden sonra körfezdeki deniz suyu kirlili¤iiçin de tehlike çanlar› çalmaya bafllad›Gazi Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi ile Pamukkale ÜniversitesiBiyoloji Bölümü'nün ortak çal›flmas› sonucu, körfezde yaflayankefallerin karaci¤erinde kirlili¤i gösteren bulgulara ulafl›ld›.Körfezden ve Foça aç›klar›ndan yakalanan kefallerinkaraci¤erinde, EROD enzim aktiviteleri ölçüldü. Ölçümlersonucu, Alia¤a Körfezi'nde kefallerdeki enzimlerin, temizbölge kabul edilen Foça'ya göre yaklafl›k 52 kat fazla oldu¤usaptand›.Gazi Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi Ö¤retim Üyesi Prof. Dr.‹smet Çok, bal›klarda görülen bu enzim aktivite yüksekli¤ine,çevre için zararl› kimyasallar›n yol açt›¤›n› söyledi. Alia¤aBelediye Baflkan› Tansu Kaya ise rapordaki saptamalar›ngemi söküm merkeziyle ilgili olmad›¤›n› tahmin etti¤inisöyledi. Kaya, "Alia¤a Körfezi'nin yar›s› kirli, yar›s› temiz.Denizdeki ak›nt› bizim için flans" ifadesini kulland›.EROD NED‹R?EROD enzim aktivitesi, zararl› kimyasallara sürekli maruzkalan canl›lar›n karaci¤erinde görülüyor. Sigara tiryakilerindede ayn› aktiviteye rastlan›yor.NATIONAL GEOGRAPHIC dergisinin orijinal ‹ngilizce versiyonunda Ekim 2006’da yay›nlanan bu yaz›n›n Türkçe çevirisi Türk Toksikoloji Derne¤i dan›flmanl›¤›nda yap›lm›flve National Geographic-Türkiye'de yay›nlanm›flt›r. Yine ayn› say›da Türkiye'deki durum ve çevresel kirleticilere iliflkin derne¤imizin aç›klamalar›n› da içeren ikinci bir yaz›y› bulabilirsiniz.(http://www.nationalgeographic.com.tr/ngm/0610/konu.aspx?konu=6)“ANESTEZ‹STLERDE DNA HASARI OLUYOR”Marmara Üniversitesi Eczac›l›k Fakültesi Toksikoloji ADö¤retim üyesi Prof. Dr.Semra Sardafl, ” Anestezistler günde11-20 sigara içende eflde¤er bir ortamda çal›fl›yorlar. Anestezikajanlar nedeniyle de DNA’lar› bozuluyor”dedi. Ameliyathanedeçal›flanlardaki DNA Hasar› konusunda 1986-2006 y›llar›aras›nda 18 bilimsel çal›flma yap›ld›¤›n› aç›klayan Prof. Dr.Sardafl, bunlardan 12’sinde hasar›n oldu¤unun gösterildi¤inisöyledi.Toksikolog Prof. Dr. Semra Sardafl özetle flöyle devam etti:Ameliyathanede çal›fl›p bir de sigara içenlerde DNA hasar›daha fazla oluyor ve tamiri de uzun sürüyor. Ayn› flekildeonkolojide çal›flan hemflirelerle ameliyathanede çal›flanlararas›nda DNA hasar› bak›m›ndan bak›ld›¤›nda fark görülmüyor.Yap›lan araflt›rmalara göre anestezistlerin yaflam süresi 64.Al›nmas› gereken önlemlere gelince de öncelikle ameliyathanelerdekiat›k gaz düzeyleri 3 ayda bir izlenmelidir ki bununyap›lmad›¤› duyumlar›n› al›yoruz. Kifli sigara içiyorsa hemenb›rakmal› ve meyve sebze a¤›rl›kl› beslenmelidir. Bunlar DNAhasar›n› önlemede al›nabilecek önlemlerdir.843üncü EUROTOXKONGRES‹N‹N ARDINDANDoç. Dr. Ecz. Alb. Ahmet AYDIN(GATA Eczac›l›k Bilimleri Merkezi)Avrupa Toksikologlar ve Toksikoloji Dernekleri Fedarasyonu(EUROTOX)’un 43üncü kongresi ve Geliflmekte Olan ÜlkelerToksikoloji Kongresinin (CTDC) 6nc›s› 20-24 Eylül 2006tarihleri aras›nda H›rvatistan’›n Dubrovnik flehrinde yap›lm›flt›r.Kongrenin aç›l›fl töreninde, H›rvatistan Bilim, E¤itim ve SporBakan› Prof. Dragan Primorac oldukça etkileyici bir konuflmayapm›fl ve tüm bilim insanlar›n› H›rvatistan’da bilimsel çal›flmalaryapmaya davet etmifltir.Toksikoloji BülteniTürk Toksikoloji Derne¤i Yay›n Organ›Sahibi: Prof. Dr. Binay (Can) EkeYaz› ‹flleri Müdürü : Doç. Dr. Hilmi OrhanYaz›flma Adresi : Gazi ÜniversitesiEczac›l›k Fakültesi ToksikolojiAna Bilim Dal›, 06330 Hipodrum-ANKARAKongreye de¤iflik ülkelerden yaklafl›k 900 bilim insan› kat›lm›flt›r.Türkiye de yaklafl›k 25 kifli ile temsil edilmifltir.Kongrede Mesleki Olarak Maruz Kalan ‹flçilerde ‹mmunolojikSa¤l›¤›n De¤erlendirilmesi, Toksikolojide BiyogöstergelerinKullan›lmas›, Geneti¤i De¤ifltirilmifl Organizmalar, Genotoksisiteve Hücre Döngüsünün Kontrolü ve Klinik Toksikoloji konular›ndasürekli e¤itim kurslar› yap›lm›flt›r. Kimyasal Maddelere DeriYoluyla Maruz Kalma ve Sa¤l›k Risk De¤erlendirmesi konulubir uydu sempozyum gerçeklefltirilmifltir.Bülten Yay›n KuruluDoç. Dr. Ahmet AYDINDoç. Dr. Hande GÜRER ORHANDr. Gonca ÇAKMAK DEM‹RC‹G‹LUzm. Ecz. ‹pek BOfiGELMEZ“Image of Toxicology” isimli yuvarlak masa tart›flmas›nda,Miroslav Ramdan ve Tobjörn Malforms, toksikolojinin günümüzdekiimaj›n›n ne oldu¤u, bu imaj›n do¤rulu¤u ve gelecektenas›l bir imaj çizilmesi gerekti¤ini gündeme getirmifllerdir.Oldukça renkli tart›flmalar›n yafland›¤› bölümde özellikle Dr.Malforms’un konuflmas›nda, “Toksikoloji” kelimesinin disiplinimizinimaj› aç›s›ndan dezavantaj oldu¤u, insanlar›n gözündekötü, korkutucu ve komplike bir imaj uyand›rd›¤› ve bu kelimeyerine disiplinimizin güvenilirli¤ini ve imaj›n› pekifltirici niteliktekibaflka kelimelerin kullan›labilece¤i belirtilmifl ve karfl›görüfller dinleyiciler taraf›ndan savunulmufltur.Bu kelimelere örnek olarak “Safety Biology” baflta olmak üzere“Biosafety” ya da “Chemobiology” isimleri verilmifltir.Kongrede toksikolojideki bilim insanlar›n›n ilgi alanlar› hakk›nda130 adet konuflma yap›lm›flt›r. Türkiye’den kat›lan bilim insanlar›m›zda oldukça baflar›l› sunumlar gerçeklefltirmifllerdir.Yüzlerce poster sunumu yap›lm›flt›r.Adriyatik’te flirin bir belde olan Dubrovnik, 43üncü EUROTOX/ 6nc› CTDC’ye ev sahipli¤i yaparak önemli bir organizasyonubaflar›yla tamamlam›flt›r.2006 Say› 26Bültende yay›nlanan yaz›lar›nsorumlulu¤u yazarlar›na aittir. Bülten,ücretsiz olarak Türk Toksikoloji Derne¤iüyelerine gönderilir.