19.11.2012 Views

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sihamba isangoma sihamba sakugijima sintshentshetha, asihambi sithele umzimba<br />

phansi kodwa sihamba sakwethuka ukuze sikhuthaze idlozi.<br />

UMsimang, (1975:308) uthi:<br />

Njalo uma kufika umuntu ozokuzwa emakhosini<br />

unikwa wona amathwasa kuqala. Unele ungene<br />

endlini bese nawo amathwasa evalelwa kweyawo<br />

indlu. Asezode ephuma ngamanye, kuqale<br />

eliwagcinele onke ngokufika. Lizobhula bese<br />

libuyela endlini yamathwasa kulandele<br />

elililandelayo nalo liyobhula njalonjalo.<br />

Akukhathaleki noma elokuqala· bese<br />

liwukhiphile umkhuba, azolokhu elandelene<br />

ngokubhula aze aqede bese kugcina uyise.<br />

Amathwasa anezinhlelo eziyizinhlobonhlobo zokufundiswa. Emasimini<br />

afundiswa ukunakekela ukudla. Awesilisa amathwasa abophela izinkabi<br />

anakekela imfuyo. Ayenza yonke Ie misibenzi kodwa abengezele yona lapha<br />

ephehlelweni abezokwethwasa. Ukwethwasa ukwenza ikhono lokubhula libe<br />

bukhali ngakho-ke kusemqoka ukuba isangoma silolwe kuleli khono. Uyise<br />

wamathwasa uhlale njalo ewabuka ngeso elihukhali futhi efisa ukuwasiza lapho<br />

engekapheleli kable khona. Naye phela uzohola kungeke kwamthokozisa ukuhola<br />

kanti umsebenzi abewenza awugculisi. Amathwasa ayakufundiswa ukubhula<br />

afundiswe namasu akho. Kufundiswa nabantu abazobhula ukuba balikhuthaze<br />

idlozi uma lishaya emhlolweni.<br />

3.11 Isikhathi sokuthwasa nobungako baso<br />

Ukukhuthala kwedlozi lalowo othwasayo yikhona okukhomba isikhathi ukuthi<br />

sizoba side kangakanani. Abanye bayahlala unyaka owodwa ekuthwaseni ngenxa<br />

yokuthi idlozi lakhe likhuthele, liyashesha futhi liyamkhanyisela ekubhuleni<br />

nasekubonisweni imithi kanye nokuhumusha amaphupho awaphuphayo. Kanjalo<br />

futhi kukhona nalabo abaqeda iminyaka eminingi bethwasa ngenxa yokuhamba<br />

67

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!