1-ci sayı üçün buraya sıxın
08.01.2013 • Views
Share Embed Flag

1-ci sayı üçün buraya sıxın

1-ci sayı üçün buraya sıxın

1-ci sayı üçün buraya sıxın

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
bakusteelcasting.com

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

KЕЙФИЙЙЯТ<br />

БИЗИМ<br />

ЗЯМАНЯТИМИЗДИР!<br />

1 iл<br />

BAKU STEEL COMPANY

"Ìåòàëëóðã" елми-техниkи ъурнал<br />

ÒßÑÈÑ×È<br />

"Baku Steel Company" ММЖ<br />

ÁÀØ ÐÅÄÀÊÒÎÐ<br />

Намиг Ящмядов<br />

ÉÀÐÀÄÛÚÛ ÙÅÉßÒ<br />

Kямаля Рамазанова<br />

Елнаря Щейбятова<br />

Мяммяд Рящимов<br />

Чинэиз Исэяндяров<br />

ßËÀÃß Ö×ÖÍ<br />

ÐÅÄÀÊÑÈÉÀÍÛÍ ÖÍÂÀÍÛ<br />

Дярняэцл шоссеси, Мир-Жялал 15<br />

Е-маил: office@bakusteel.com<br />

www.bakusteel.com<br />

Òåë., ôàêñ: (+994 12) 490 30 70<br />

(+994 12) 490 30 71<br />

“Металлург” ъурналы Азярбайжан<br />

Республиkасынын Ядлиййя Назирлийиндя<br />

гейдиййата алыныб 14.02.11<br />

Рейестр № 3352<br />

ÒÈÐÀÆ - 1000<br />

×ÀÏ ÎËÓÍÓÁ<br />

"Шярг-Гярб" мятбяясиндя<br />

×ÀÏÀ ÈÌÇÀËÀÍÛÁ<br />

08.08.11<br />

РЕKЛАМЛАРЫН МЯТНИНЯ ЭЮРЯ<br />

РЕДАKСИЙА МЯСУЛИЙЙЯТ ДАШЫМЫР.<br />

РЕДАKСИЙАНЫН ИЖАЗЯСИ ОЛМАДАН<br />

ЪУРНАЛДАKЫ МАТЕРИАЛЛАРДАН ВЯ<br />

ЙА ШЯKИЛЛЯРДЯН ИСТИФАДЯ ЕТМЯK<br />

ГАДАЬАНДЫР.<br />

Jurnalda xari<strong>ci</strong> internet resurslardan яldя<br />

olunmuш materiallar yalnыz informasiya<br />

mяqsяdi dasыyыr. Redaksiya tяqdim<br />

olunan materiallara gюrя mяsuliyyяt<br />

dasыmыr. Чap olunan materiallar etibarlы<br />

mяnbяlяrdяn яldя olunsada, redaksiya<br />

onlarыn tamamilя dяqiqliyinя tяminat<br />

vermir.<br />

HÞRMßTLÈ OXUCULAR!<br />

Sizi "Metallurq" jurnalыnыn<br />

ilk sayыnda<br />

salamlamaqdan<br />

чox mяmnunam.<br />

Яvvяla qeyd etmяk istяrdim<br />

ki, bu il шirkяtimizin fяaliyyяtinin<br />

10 ili tamaм olду. Bu jurnalыn da iшыq цzц gюrmяsindя яsas mяqsяdimiz<br />

сизи юlkяmizdя vя dцnyada metaлlurgiya sahяsindя baш verяn yeniliklяrdяn<br />

xяbяrdar etmяklя yanaшы, шirkяtimizin reallaшdыrdыьы layihяlяrlя, еляжя дя бу<br />

сащяйя даир елми мягалялярля yaxыndan tanыш etmяkдир.<br />

Яlavя edim ki, Azяrbaycanda qara metallurgiyanыn flaqmanы Sovet<br />

dюvrцndя Sumqayыt boru-проkат zavodu olub. O zaman zavod ildя 800 min ton<br />

цmуmi tяyinatlы boru istehsal edib. Иndi dя юlkяmizdя polad istehsalыnы<br />

geniшlяndirmяk vя xari<strong>ci</strong> bazarlarda Azяrbaycanы tяmsil etmяk цчцn "Baku<br />

Steel Company" daim чalышыr. Шirkяtimiz 10 il яrzindя 2 milyon 500 min tondan<br />

чох armatur istehsal edяrяk, юlkяnin tikinti sяnayesinin tяlяbatыnы tam юdяmяklя<br />

yanaшы, hяm dя qоnшu юlkяlяrя юz mяhsullarыnы ихраж едиb. Шirkяtin istehsal<br />

etdiyi mяhsullar Bakы-Ceyhan neft kяmяrinin, hяmчinin Bakыya gюzяllik verяn<br />

kюrpцlяrin, bir sыra sяnaye obyektlяrinin, yaшayыш vя ictimai binalarыn tikintisindя<br />

uьurla iсtifaдя olunmaqdadыr.<br />

"Baku Steel Company" sadяcя bir polad istehsalы шirkяti deyil, hяm dя<br />

bюyцk bir ailяdir. Шirkяt юz kadрlarыna чox diqqяtlя yanaшыr vя daim onlarыn<br />

sosial vяziyyяtini yцksяltmяk цчцn чalышыr. Peшяkar mцtяxяssislяrlя yanaшы, biz<br />

hяm dя gяnc kadрlara da юz aramыzda yer veririk. Дцшцnцrцk ki, шirkяtimizin<br />

gяlяcяkdя daha da inkiшafы mяhz elя bu gяnc kadrlardan asыlыdыr.<br />

Mяn "Baku Steel Company" ailяsinin hяr bir цzvцnц 10 illik uьurlu<br />

fяaliyyяtimiz mцnasibяtilя tяbrik edirяm vя hяr birimizя gяlяcяk fяaliyyяtimiзdя<br />

uьurlar arzulamaq istяrdim. Polad kimi mюhkяm olmaq dilяyi ilя.<br />

Íàìèã ßùìÿäîâ,<br />

Баш редаkтор

.. .<br />

MUND ßRICAT<br />

AVQUST, 2011<br />

4 Ñòàíäàðòëàðûí òÿëÿáëÿðè<br />

þäÿíèëìÿçñÿ, ãÿçàëàð<br />

ãà÷ûëìàçäûð...<br />

"Технолоъи базасы олмайан йeni yaradыlan<br />

armatur sexlяrindя standartlarыn<br />

tяlяblяrinя cavab verя bilmяyяn<br />

induksiya sobalarы quraшdыrыlыr..."<br />

8 Сцлейман Мяммядов:<br />

"Êåéôèééÿòñèç ìÿùñóë áàçàðà<br />

éîë òàïìàìàëûäûð"<br />

"Artыq uzun mцddяtdir ki, шirkяtimiz daxili<br />

bazarы keyfiyyяtli armatur yaymalarы vя<br />

pяstahlar ilя tяchiz edir..."<br />

12 10 èë äîñòëàðëà áèðëèêäÿ<br />

14 Poladÿrètmÿ sÿnÿtkarlûüûnûn<br />

sèrlÿrènÿ bèr nÿzÿr<br />

"Elektrik qюvs sobalarыnыn kяшfi dцnyada<br />

polad istehsalыnыn inkiшafыna bюyцk<br />

tяkan verdi..."<br />

32 "Sosial vÿziyyÿtin<br />

yaxøûlaødûrûlmasû bizim<br />

prinsipial mþvqeyimizdir..."<br />

"Шirkяtin istehsal gцcцnцn artыrыlmasы<br />

xeyli sayda yeni iшчi qцvvяsinin<br />

istehsalata cяlb olunmasыna imkan<br />

verir..."<br />

2 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

18<br />

MALÛN<br />

ßN YAXØÛ<br />

REKLAMÛ<br />

ONUN<br />

KEYFÈYYßTÈDÈR<br />

"Armaturlar 5 tona<br />

qяdяr baьlama шяklindя<br />

baьlanыr. Baьlamalarda<br />

armaturun sinfi, diametri,<br />

uzunluьu, чяkisi,<br />

poladыn markasы vя digяr<br />

parametrlяri gюstяrilir.<br />

Hazыr armaturlarda щяр<br />

метрдян бир zavodun<br />

tanыtma niшanlarы<br />

hяkk olunuр..."<br />

22<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ<br />

×ÛÕÀÍ ÑßÑ<br />

20 Áèð äþí áèçèì Õÿçÿðÿ áàõ...<br />

""Baku Steel Company" Xяzяr дянизини<br />

aьыr tullantыlardan tяmizlяmяk цчцn bиr<br />

sыra tяdbirlяr gюrцr..."

Фasonlu tюkmя<br />

"Baku Steel Company" иstehsal etdiyi mяhsullarыn чeшidinя vя texniki<br />

imkanlarыna gюrя Zaqafqaziyada yeganя zavoddur. Armatur vя pяstahlarla<br />

bяrabяr istehsal yюnцmц az vя yцksяk legirli poladlardan neft avadanlыqlarыnыn<br />

(fontan armaturlarы, quyu baшlыqlarы vя s.) polad tюkmяlяrinin<br />

hazыrlanmasыdыr. Bu mяhsullar hazыrda щям рespublika daxilindя, щям дя<br />

Иran vя Gцrcцstana satыlыr.<br />

BAKU STEEL COMPANY

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

ÑÒÀÍÄÀÐÒËÀÐÛÍ<br />

ÒßËßÁËßÐÈ ÞÄßÍÈËÌßÇÑß,<br />

ÃßÇÀËÀÐ ÃÀ×ÛËÌÀÇÄÛÐ...

lkяmizdя aьыr sяnaye sa-<br />

Þ<br />

hяsindя sяrmayя яsasыnda<br />

ilk юzяl mцяssisя<br />

olan "Baku Steel Company"<br />

MMC Qafqaz regionunda birin<strong>ci</strong><br />

mцasir poladяritmя mцяssisяsidir.<br />

2001-жи ilin iyun ayыndan цmummilli<br />

лiderimiz Heydяr Яliyevin iшtirakы vя<br />

xeyir-duasы ilя iшя baшlayan mцяssisя<br />

bu illяrdя iki milyon tondan чox<br />

inшaat armaturu istehsal etmiшdir.<br />

"Baku Steel Company" MMCnin<br />

polad mяhsullarы (inшaat armaturu<br />

vя polad pяstahlar) daxili bazar<br />

ilя bяrabяr, Gцrcцstan, Иran, Qazaxыstan,<br />

Rusiya vя digяr regionlarda<br />

satыlmыш vя inшaatчыlar tяrяfindяn<br />

yцksяk qimяtlяndirilmiшdir.<br />

Respublika iqтisadiyyatыnыn aktiv<br />

inkiшafы irimiqyaslы infrastruktur<br />

layihяlяrini, mцlki vя sяnaye tikintilяrini,<br />

o isя юz nюvbяsindя tikinti<br />

tяyinatlы polad mяhsullara olan tяlяbatы<br />

artыrmaqdadыr. Tikinti tяyinatlы metal<br />

mяhsullar iчяrisindя яn kцtlяvi<br />

istehsal olunan mяhsul isя polad tikinti<br />

armaturlarыdыr. Tяkcя son bir ildя<br />

MDB mяkanыnda istehlak olunmuш<br />

polad yayma mяhsullarыnыn 7-8<br />

milyon tonunu tikinti armaturlarы tяшkil<br />

etmiшdir. Tikinti sektorunda monolit<br />

tikinti texnologiyasыnыn geniш<br />

tяtbiqi ilя яlaqяdar bu rяqяmin яlavя<br />

olaqar 25-30% artmasы gюzlяnilir.<br />

Tяlяbatыn belя artыmы bцtцn юlkяlяri<br />

bu mяhsulun istehsalыnыn artыrыlmasыnдa<br />

vя istehsal sahяlяrиnin geniшlяnmяsinдя<br />

maraqlы edir.<br />

Belя bir vaxtda yeni yaradыlan<br />

istehsal gцclяrinin vя istehsal olunan<br />

tikinti armaturlarыnыn keyfiyyяt vя etibarlыlыq<br />

gюstяri<strong>ci</strong>lяrinin inkiшaf etmiш<br />

юlkяlяrin normalarы vя beynяlxalq<br />

standartlarыn tяlяblяri ilя mцqaйisяdя<br />

qiymяtlяndirilmяsi чox va<strong>ci</strong>bdir.<br />

Keчяn яsrin sonlarыndan baшlayaraq<br />

Avropada yayma prosesindя<br />

termomexaniki цsulla mюhkяmlяndirilmiш<br />

azkarbonlu armaturlarыn<br />

geniш tяtbiqinя baшlanmышdыr. Tяrkibindя<br />

0,4% karbon olan azlegirli -<br />

яsasяn 35QS markalы poladdan isti<br />

Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ “Áàêó Ñòååë Úîìïàíé” ÌÌÚ-íèí<br />

à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ, 2001-úè èë<br />

yayma texnologiyasы ilя hazыrlanmыш<br />

A3 markalы armaturlar isя qaynaq<br />

nюqtяlяrindя яymя vя zяrbя yцklяrinin<br />

tяsirindяn, karbonun vя manqanыn<br />

standartla icazя verilяn maksimal<br />

qiymяtlяrindя isя yцksцz halda<br />

belя kюvrяk sыnmasы vя qяza tяh-<br />

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

Ùåéäÿð ßëèéåâ: “Azяrbaycanda юzяl sektоr sahяsindя<br />

xari<strong>ci</strong> sяrmayя ilя belя bir metallurgiya zavоdunun yaranmasы<br />

Azяrbaycan dюvlяtinin iqtisadi sahяdя apardыьы<br />

ardыcыl siyasяtin bariz nцmunяsidir”<br />

lцkяsi yaratmasы sяbяbindяn istehsalatdan<br />

чыxarыlmasы tюvsiyя olunmuшdur.<br />

Rusiyanыn paytaxtы Moskva шяhяrindя<br />

nяinki чoxmяrtяbяli binalarda,<br />

цmumiyyяtlя inшaat sahяsindя<br />

A3 markalы armaturlarыn istifadяsi<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 5

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

Èëùàì ßëèéåâ: “Иqtisadiyyatыn dцzgцn яsaslar цzяrindя<br />

qurulmasы va<strong>ci</strong>b шяrtlяrdяndir. Mцstяqil siyasяt aparmaq,<br />

iqtisadi, o cцmlяdяn enerji sahяsindя mцstяqil tяшяббцсляри<br />

irяli sцrmяk bюyцk imkanlar tяlяb edir - hяm maliyyя,<br />

hяm iqtisadi, hяm siyasi cяhяtdяn. Bu gцn Azяrbaycanыn<br />

iшtirakы olmadan enerji sahяsindя vя hяmчinin nяqliyyat<br />

vя iqtisadiyyat sahяlяrindя heч bir tяшяббцс irяli sцrцlя<br />

bilmяz. Bizim mяqsяdimiz - gцclц iqtisadiyyat vя gцclц<br />

sosial siyasяtdir”.<br />

qadaьan edilяrяk, ancaq termomexaniki<br />

цsulla alыnmыш azkarbonlu poladlardan<br />

istehsal edilmiш AT400C<br />

markalы inшaat armaturlarыnыn tam<br />

olaraq istifadяsi qяbul edilmiшdir.<br />

Azkarbonlu (0,22% max) vя<br />

termomexaniki emal nяticяsindя tяbii<br />

kompozit strukturuna malik armaturlarыn<br />

isя bцtun nюv qaynaq<br />

яmяliyyatlarыndan sonra kюvrяk sыnmasы<br />

istisna olunur vя tяyinatыndan<br />

asыlы olmayaraq bцtцn tikintilяrdя<br />

kцtlяvi istifadя olunur.<br />

Almaniyanыn "Badiшtal ИNJ" Co,<br />

Moldovanыn, Tцrkiyяnin, Rusiyanыn<br />

vя yerli mцtяxяssislяrin sяyi nяticя-<br />

6 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

sindя yaranmыш яn mцasir istehsalat<br />

nцmunяsi olan "Baku Steel Company"<br />

MMC termomexanikи цsul ilя<br />

azkarbonlu poladdan inшaat armaturunun<br />

alыnmasы, nяticя etibaры ilя sцbut<br />

edir ki, qoyulmuш bюyцk сярмайя<br />

юzцnц doьrultdu vя юtяn 10 il<br />

яrzindя heч bir dяfя dя olsun buraxыlan<br />

inшaat armaturlarыna irad olmadы,<br />

яksinя bir sыra beynяlxalq sяrgilяrdя<br />

"Baku Steel Company" MMCnin<br />

mяhsullarы keyfiyyяtя gюrя diplomlara<br />

layiq gюrцldц.<br />

Belя bir halda рespublikada<br />

yeni armatur sexlяrindя A3 markalы,<br />

bir чox hallarda isя heч bir standart-<br />

lara uyьun olmayan armatur istehsalы<br />

gцclяri yaradыlmaqdadыr. Qabaqcыl<br />

dцnya юlkяlяrindя istehsaldan<br />

чыxarыlmыш mяhsullarыn рespublikada<br />

istehsalыnыn yaradыlmasыna bir<br />

чox hallarda nяzarяt orqanlarыnыn<br />

mяlumatsыzlыьы sяbяbindяn icazя<br />

verilmяsi tяяssцf doьurur.<br />

Йeni yaradыlan metallurgiya<br />

mцяssisяsi, istehsal edяcяyi mяhsulun<br />

beynяlxalq standartlarыn tяlяblяrinя<br />

cavab vermяsi цчцn mцяyyяn<br />

texnologiyaya vя bu texnologiyanы<br />

hяyata keчirяcяk avadanlыqlar<br />

kompleksinя malik olmalыdыr.<br />

Bu o demяkdir ki, poladяritmя<br />

sobalarы kцkцrdsцzlяшdirmя vя fosforsuzlaшdыrma<br />

kimi metallurji proseslяri<br />

hяyata keчirmяk imkanыnda<br />

olmalыdыr. Йeni yaradыlan armatur<br />

sexlяrindя isя yalnыz tяrkibi qabaqcadan<br />

mяlum olan metal tullantыlarыnы<br />

яritmяk цчцn nяzяrdя tutulan,<br />

normal metallurji proseslяri<br />

apararaq zяrяrli elementlяrя gюrя<br />

standartlarыn tяlяblяrinя cavab verя<br />

bilmяyяn induksiya sobalarы quraшdыrыlыr.<br />

Bu armatur sexlяrindя isя maye<br />

metal яn primitiv цsulla, heч bir<br />

texnoloji tяlяbatlar nяzяrя alынmaдан<br />

mцstяvi kanallara tюkцlцr. Nяticяdя<br />

bu gцn tikinti armaturlarы bazarыnda<br />

armatura bяnzяyяn mяhsullar<br />

ucuz qiymяtlя satышa чыxarыlaraq tikintilяrя<br />

yol aчыr.<br />

Bu шяkildя fяaliйyяt gюstяrяn<br />

"mцяssisя" nяticяsindя respublika<br />

sяnayesindя paradoksal bir vяziyyяt<br />

yaraныr. Poladыn яriдилmяsinя<br />

lazыm olan normal metal qыrыntыsыnы,<br />

enerji vя insan resurslarыnы юz<br />

fяaliyyяti nяticяsindя zay bir mяhsula<br />

чevirir vя tikinti sяnayesi цчцn<br />

potensial qяza zяmini yaradыr. Tяяssцflяr<br />

olsun ki belя bir "yaramaz"<br />

vяziyyяt artmaqdadыr. Nяticя etibarы<br />

ilя, belя "mцяssisяlяrin" fяaliyyяti<br />

istяr metal qыrыntыsы, istяrsя dя polad<br />

mяhsullarы bazarыnda hяrc-mяrclik<br />

yaradыr, stabilliyi pozur vя "Baku<br />

Steel Company" MMC kimi bюyцk

ir mцяssisяnin iшinя neqativ tяsir<br />

gюstяrir.<br />

Azяrbaycan Respublikasыnыn<br />

Milli Иnkiшaf proqramыnda gяlяcяkdя<br />

Bakы vя digяr шяhяrlяrdя individual<br />

layihяlяrin hяyata keчirilmяsi nяzяrdя<br />

tutulub. Bunlar unikal чoxmяrtяbяli<br />

binalar, mяdяniyyяt vя idman<br />

mяrkяzlяri, kюrpцlяr, nяqliyyat yollarы,<br />

sяnaye obyektlяri kimi tяkraredilmяz<br />

inшaat nцmunяlяridirlяr.<br />

Belя bir obyektlяrinin Respublikamыzda<br />

hяyata keчirilmяsi inшaatчыlarыn,<br />

inшaat materiallarы vя inшaat<br />

yюnцmlц polad mяhsullarы istehsal<br />

edяn kollektivlяrinin юnцndя qabaqcыl<br />

beynяlxalq texnologiyalarы tяtbiq<br />

etmяk, mяhsulun keyfiyyяtini daha<br />

da yцksяk standartlara, elm vя texnologiyanы,<br />

kadr potensialыnыn intellektual<br />

яmяyi daha da yцksяk normalara<br />

чatdыrmaq kimi mяsuliyyяtli<br />

mяsяlяlяr durur.<br />

Bu strateji mяsяlяlяri rяhbяr tutaraq<br />

"Baku Steel Company" MMC<br />

шirkяti, onun rяhbяrliyi Azяrbaycan<br />

Respublikasыnыn Milli Иnkiшafыnda<br />

layiqli yerini tutmaq цчцn pяrakяndя<br />

fяaliyyяt gюstяrяn metallurji mцяssisяlяri<br />

"Baku Steel Company"<br />

MMC яtrafыnda cяmlяшdirяrяk (Assosiasiya<br />

шяkilindя), цmumi Dюvlяt<br />

proqramы kimi Azяrbaycan metallurgiyasыnыn<br />

inkiшafыnы hяyata keчirmяkdяdir.<br />

Mяrhяlя-mяrhяlя сярмайе<br />

qoyularaq, buraxdыьы mяhsullarыn<br />

чeшidini artыrmaq, рespublikanыn maшыnqayыrma<br />

sяnayesindя va<strong>ci</strong>b olan<br />

dairяvi vя profilli yayma polad mяhsullarыnы,<br />

inшaat цчцn va<strong>ci</strong>b olan<br />

hamar цzlцk kiчik diametrli 5,5÷9<br />

mm. (katanka), cцrbяcцr diametrli<br />

(0,5÷4 mm.) polad mяftillяr, цmumiyyяtlя,<br />

bu gцn daxili vя qonшu юlkяlяrin<br />

tяlяbatыnы юdяmяk цчцn iyirmiyя<br />

yaxыn nюv polad mяhsullarыnыn<br />

istehsalыnы planlaшdыrыr.<br />

Qeyd etmяk va<strong>ci</strong>bdir ki, Azяrbaycan<br />

мetallurgiyasыnыn inkiшafы vя<br />

perspektivi, Daшkяsяn filiz yataqlarыnыn<br />

istehsalыnыn bяrpasы ilя baьlыdыr.<br />

Polad mяhsullarыnыn istehsalыnыn ge-<br />

niшlяnmяsi filiz yataqlarыnыn istehsalыnыn<br />

bяrpasы va<strong>ci</strong>b bir proqram kimi,<br />

mцstяqil Azяrbaycanыn gцndяliyindя<br />

duran mяsяlяlяrdir. Daшkяsяn<br />

filiz yataqlarыnda il-ildяn artan tяbii<br />

qazыn resurslarы imkan yaradыr ki,<br />

dцnyada чox perspektiv sayыlan<br />

"MИDREX" texnologiyanыn яsasыnda<br />

(filizdяn birbaшa dяmirin bяrpasы)<br />

istehsal gцcц ildя ( 500 000 ton DRЫ<br />

Ы mяrhяlя + 500 000 ton DRЫ ЫЫ mяrhяlя)<br />

olan mцяsсiся yaratmaq. Azяrbaycan<br />

мetallurgiyasыnыn kompleks<br />

шяkilindя inkiшafы. Azяrbaycan Dюvlяtinin<br />

iqtisadы qцdrяtini vя tяhlцkяsiziyinin<br />

qat-qat artыrmaq vя yцzlяrlя<br />

bюyцk mяva<strong>ci</strong>blя yeni iш yerlяrinin<br />

aчыlmasы demяkdir.<br />

Hazыrda daxili bazarы xaricdяn<br />

gяlяn mallarыndan asыlыlыьыnы minimuma<br />

endirmяk цчцn <strong>ci</strong>ddi bir proqram<br />

цzяrindя iшlяyirik. 2010-2015-<strong>ci</strong> illяrdя<br />

yeni istehsal sahяlяrinin yaradыlmasыna<br />

vя yenidяnqurma iшlяrinя<br />

milyonlarla manat сярмайе гоймаг<br />

planlaшdыrыlыr.<br />

Ramiz Zadayev,<br />

"BSC" MMC-nin baш direktorunun<br />

texniki мяsяlяlяr цzrя mцшaviri<br />

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 7

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

Sцleyman<br />

Mяmmяdov:<br />

“Êeyfiyyÿtsiz<br />

mÿhsul bazara<br />

yîl tapmamalûdûr”<br />

Azяrbaycan iqtisadiyyatы ildяn-ilя inkишaf edir,<br />

daha da qцdrяtlяnir вя qeyri-neft sahяsinя<br />

gюstяrilяn dяstяk сайясиндя шirkяtlяr юz<br />

mяhsullarы ilя dцnya bazarларыna чыxыrlar. Elя<br />

mяhz bu siyasяtin nяticяsidir ki, "Baku Steel<br />

Company" MMC regionun яn bюyцk vя mцasir<br />

poladяritmя mцяssisяsinя чevrilib vя daha<br />

da inkiшaf etmяkdяdir. Bu gцn mцsahibimiz,<br />

"Baku Steel Company" MMC-nin<br />

baш direktoru Sцleyman Mяmmяdov<br />

юz fikirlяrini bizimlя bюlцшdц...<br />

8 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Ñ<br />

öleyman möÿllim, "Baku Steel<br />

Company"nin þlkÿmizdÿ aüûr<br />

sÿnaye sahÿsindÿ þzönÿmÿxsus<br />

yeri var. ßvvÿla bu øirkÿtin<br />

yaranma tarixi haqqûnda mÿlumat vermÿyinizi<br />

istÿrdik.<br />

- Илk nюvbяdя xatыrlatmaq istяrdim ki,<br />

Azяrbaycanda metallurgiya sяnayesinin<br />

yenidяn bяrpasы уlu юndяr Heydяr Яliyevin<br />

tяшяbbцsц ilя baш tutub. Mцasir metallurgiyanыn<br />

inkiшaf perspektivlяri isя mяhz<br />

mюhtяrяm prezidentimiz Иlham Яliyevin adы<br />

ilя baьlыdыr. Elя bu siyasяtin nяticяsidir ki,<br />

"Baku Steel Company" MMC Azяrbaycan

iqtisadiyyatыnda yerini daha da<br />

mюhkяmlяtmяkdяdir.<br />

Áÿñ áugönkö fÿaliyyÿtiniz<br />

haqqûnda oxucularûmûza<br />

íÿ ñþéëÿéÿ áèëÿðñèíèç?<br />

- Bu gцn шirkяtdя yцksяk<br />

mяhsuldarlыьa vя яritdiyi metalыn<br />

keyfiyyяt gюstяri<strong>ci</strong>lяrinя gюrя<br />

Almaniya, ABШ vя s. qabaqcыl<br />

юlkяlяrdя istifadя оlunan, alternativ<br />

enerji tяжhizatы ilя tяmin<br />

оlunmuш qюvslц elektrik sоbasы,<br />

metallurji prоseslяrin dяrinliyini<br />

tяmin edяn sоba-чalоv, mцasir,<br />

fasilяsiz tюkmя maшыnы quraшdыrыlmышdыr<br />

vя uьurla istismar edilmяkdяdir.<br />

Pоladяriтmя prоsesindя<br />

яsas gцc aqreqatlarыnыn<br />

iшi kоmpйуterlя idarя оlunmaqla<br />

enerji sяrfinin оptimallыьыnы tяmin<br />

edir. Metallurji prоsesin<br />

яvvяlindяn axыrыna kimi metalыn<br />

kimyяvi tяrkibinя яn mцasir<br />

spektral tяhlil <strong>ci</strong>hazlarы vasitяsi<br />

ilя nяzarяt оlunur. Шirkяtin mцxtяlif<br />

markalы pоlad pяstahlarы<br />

istehsal etmяk imkanы vardыr. Bu<br />

mяhsullar tяkcя шirkяtin daxili<br />

istehsalыnda deyil, eyni zamanda<br />

respublikanыn vя digяr юlkяlяrin<br />

zavоdlarыnda pоlad yayma mяhsullarыna<br />

чevrilir.<br />

Yayma sahяsindя dя pоlad tikinti<br />

armaturlarыnыn istehsalыnda bu<br />

gцn dцnyanыn aparыcы юlkяlяrindя<br />

geniш tяtbiq оlunan termоmexaniki<br />

mюhkяmlяndirmя texnоlоgiyasы tяtbiq<br />

оlunur. Termоmexaniki mюhkяmlяndirmя<br />

texnоlоgiyasы pоladыn kоmpleks<br />

mexaniki xassяlяrini struktur<br />

kоmpоnentlяri hesabыna tяmin etmяklя<br />

оnun kimyяvi tяrkibini nizamlamaьa<br />

vя daha etibarlы qaynaq оluna<br />

bilяn tikinti armaturlarы istehsal<br />

etmяyя tяminat verir. Mexaniki xassяlяrin<br />

yцksяk qiymяtlяrindя, яsasяn,<br />

axma hяddinin 500, 600MPa<br />

qiymяtlяrindя qaynaq оluna bilяn<br />

pоlad armaturlarы яnяnяvi isti yayma<br />

texnоlоgiyasы ilя istehsal etmяk<br />

mцmkцn deyildir. Belя yцksяk kоmpleks<br />

mexaniki xassяlяrя malik ar-<br />

maturlarыn sяnaye vя mцlki tikintilяrdя<br />

istifadяsi isя binalarыn uzunюmцrlц<br />

vя etibarlы оlmaсы ilя yanaшы, hяm<br />

dя vahid tikinti hяcmindя istifadя<br />

оlunan armaturlarыn miqdarыna qяnaяt<br />

etmяklя tikintilяrin maya dяyяrini<br />

aшaьы salmaьa imkan verir. Шirkяt<br />

mцasir metallurgiya sяnayesindя<br />

baш verяn elmi yeniliklяri diqqяtlя<br />

izlяyir vя bu elmi-texniki inkiшafdan<br />

geri qalmamaьa чalышыr. Sоn<br />

vaxtlar daha mцasir vя etibarlы оdadavamlы<br />

mяhsullar istehsalыnda qabaqcыl<br />

yerlяrdяn birini tutan Almaniyanыn<br />

"RHИ" firmasы ilя yeni materiallarыn<br />

tяtbiqi ilя baьlы яmяkdaшlыьa<br />

baшlamышыq. Bu яmяkdaшlыqdan шirkяtimiz<br />

hяm istehsal xяrclяrinin<br />

azalmasыnы, hяm dя mцasir оdadavamlы<br />

materiallarla iшlяmяk tяcrцbяsinin<br />

artmasыnы gюzlяyir.<br />

Onu da qeyd edim ki, шirkяtimizin<br />

gцndяlik 2000-2100 ton tяkrar<br />

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

qara metal tяlяbatы var. Bu tяlяbatы<br />

yerinя yetirmяk цчцn dюvlяt strukturlarыnыn<br />

"Baku Steel Company"yя<br />

kюmяk etmяsi ehtiyacы var.<br />

Söleyman möÿllim, bÿs øirkÿtin<br />

istehsal etdiyi mÿhsullar vÿ<br />

onlarûn keyfiyyÿti haqqûnda nÿ<br />

deyÿ bilÿrsiniz?<br />

- Artыq uzun mцddяtdir ki, шirkяtimiz<br />

daxili bazarы keyfiyyяtli armatur<br />

yaymalarы ilя tяchiz edir. Яvvяllяr<br />

daxili bazarыn tikinti armaturlarыna<br />

tяlяbatы yalnыz kяnardan gяtirilяn<br />

mяhsullar hesabыna юdяnilirdisя,<br />

bu gцn Azяrbaycanda azad bazar<br />

mцnasibяtlяri artыq fоrmalaшыb.<br />

Hяtta xari<strong>ci</strong> bazarlarda da bizim<br />

mяhsula ehtiyac var. Belя ki,<br />

"BSC" keчяn il 100 min ton mяhsul<br />

ixrac olunubsa bu ilin birin<strong>ci</strong> yarыsыnda<br />

bu rяqяm artыq 150 min tona чatdыrыlыb.<br />

Tяbii ki, rяqabяt var vя bazara<br />

kяnardan da mяhsullar gяtirilir,<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 9

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

лаkин "Baku Steel Cоmpany" MMC<br />

yaranan gцndяn bir devizlя iшlяyir:<br />

"Keyfiyyяtsiz mяhsul bazara yоl tapmamalыdыr!"<br />

Чох tяяssцf ki, bяzяn<br />

istehlakчыlar keyfiyyяtcя bizim mяhsullardan<br />

geridя qalan idxal olunmuш<br />

мящсуллара цstцnlцk verirlяr.<br />

Dцшцnцrяm ki, bu mяsяlя yerli sahibkarlarыn<br />

hamыsыnы narahat edяn bir<br />

mяsяlяdir. Hяtta hюrmяtli prezident<br />

Иlham Яliyev dя bu yaxыnlarda, чыxышlarыnыn<br />

birindя bu mяsяlяyя xцsusi<br />

toxunaraq qeyd etmiшdiр ki, hяr kяs<br />

yerli mяhsulа цстцнлцk версин. Цmid<br />

edirяm ki, bundan sonra istehlakчыlar<br />

bu mяsяlяyя daha чox diqqяt<br />

yetirяcяklяr".<br />

Hazыrda daxili bazarda "Baku<br />

Steel Cоmpany" MMC-nin mяhsullarыna<br />

tяlяbat чоxdur. Mяhsulun<br />

standartlara uyьunluьunu tяmin etmяk<br />

цчцn шirkяtdaxili texniki imkanlar<br />

vя tяcrцbяli kadrlar var. Bu imkanlar<br />

hesabыna keyfiyyяtli mяhsul<br />

istehsalыna <strong>ci</strong>ddi nяzarяt funksiyasы<br />

hяyata keчirilir. Mяhsulun keyfiyyяtini<br />

mцяyyяnlяшdirmяk цчцn respublikamыzda<br />

fяaliyyяt gюstяrяn institut<br />

vя labоratоriyalar da bu iшя cяlb<br />

оlunублар.<br />

Мяhsullarыn satышы "Иntertek<br />

Azяri LTD" шirkяtinin keyfiyyяt цzrя<br />

10 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

zяmanяti ilя hяyata keчirilir. Бu<br />

zяmanяti vermяk цчцn "Иntertek<br />

Azяri LTD" tam mцstяqil оlaraq sыnaqlar<br />

vя юlчmяlяr aparыr, zavоdun<br />

keyfiyyяt sertifikatыnы tяsdiqlяyir.<br />

Maraqlûdûr, dönyada metallurgiya<br />

texnologiyalarû sahÿsindÿ<br />

baø verÿn yeniliklÿri "BSC" necÿ<br />

tÿtbiq edir?<br />

- Yeri gяlmiшkяn qeyd edim ki,<br />

шirkяtin nominal istehsal gцcц ildя<br />

770 min tоndur. Biz buna daha gцclц<br />

elektrik transfоrmatоru alыb quraшdыraraq<br />

nail olmuшuq. Eyni zamanda<br />

bu digяr texnоlоji avadanlыqlarыn daha<br />

yцksяk istehsal gцcц ilя iшlяmяsi<br />

цчцn rekоnstruksiyalarыn aparыlmasы<br />

ilя mцmkцn olub. Son iki onillikdя<br />

dцnya metallurgiyasыnda texnoloji<br />

inqilab mяhsulun buraxыlышыna sяrf<br />

olunan xяrclяri ixtisar etmяyя, яtraf<br />

mцhitя mяnfi tяsiri azaltmaьa imkan<br />

verir. Шirkяtimiz qara metaлlurgiya<br />

sяnayesindя юz liderliyini qorumaq<br />

цчцn mцasir texnoloji nailiyyяtlяri<br />

durmadan tяtbiq edir.<br />

Mяsяlяn, bu il шirkяt Иtaliyanыn<br />

"Вezzani" firmasыndan mцasir metal<br />

qыrыntыsы emal edяn press-qayчы vя<br />

paketlяmя maшыnы alыb. Qeyd edim ki,<br />

tяkrar qara metal qыrыntыlarы metallurgiya<br />

zavodlarы цчцn qiymяtli xam-<br />

maldыr. Чцnki, qara metal qыrыntыlarыnыn<br />

keyfiyyяti aшaьы olarsa, son mяhsulun<br />

keyfiyyяti dя шцbhя altыna alыnacaqdыr.<br />

Mяhz buna gюrя dя, istehsal<br />

olunan mяhsulun keyfiyyяtini<br />

yцksяltmяk цчцn шirkяtimiz metal<br />

qыrыntыlarыnы qeyri-metal яlavяlяrdяn<br />

ilkin tяmizlяmя mexanizminя malik<br />

olan press-qayчы alыb. Bu isя юz nюvbяsindя<br />

mяhsulun keyfiyyяtiniн yцksяlmяsi<br />

demяkdir. Press-qayчыnыn<br />

mяhsuldarlыьы isя saatda 70 tondur.<br />

Mяlumdur ki, mцasir poladяritmя<br />

prosesi kimyяvi tяrkibi, qabaritlяri<br />

vя tюkmя чяkisi baxыmыndan<br />

doldurulan шixtяnin keyfiyyяtinя qarшы<br />

da kifayяt qяdяr yцksяk tяlяblяr<br />

qoyur. Standarta uyьun olmayan<br />

qabaritli metal qыrыntыlarыnыn hazыrlanma<br />

цsulunun seчimi яn mцhцm olan<br />

mяsяlяdir vя bu, birin<strong>ci</strong> nюvbяdя,<br />

zavoda daxil olan metal qыrыntыlarыnыn<br />

nюvцndяn asыlыdыr. Elя buna gюrя dя,<br />

yцngцlчяkili metal qыrыntыlarыnы emal<br />

etmяk цчцn zavodumuz 400x400<br />

mm юlчцlяrdя vя bir kubmetrinin<br />

sыxlыьы 2,2 tonluq press-paketlяr<br />

hazыrlayan maшыn alыb. Bu maшыnыn<br />

mяhsuldarlыьы saatda 30 ton tяшkil<br />

edir. Bu maшыnlarыn tяtbiqi elektrik<br />

qюvslц poladяritmя sobasыna verilяn<br />

metal qыrыntыlarыnыn hazыrlanma prosesindя<br />

qabaqcыl цsullardan<br />

istifadя olunmasыna imkan<br />

verяcяkdir ki, bunun nяticяsindя<br />

dя zяrяrli qatышыqlara<br />

gюrя nisbяtяn tяmiz vя<br />

yцksяk sыxlыьы olan paketlяr<br />

alыnacaqdыr.<br />

Söleyman möÿllim,<br />

øirkÿt qarøûsûna hansû mÿqsÿdëÿð<br />

qoyuð vÿ onlarûn hÿyata<br />

ke÷irilmÿsi ö÷ön hansû<br />

òÿäáèðëÿð nÿzÿrdÿ tutuëóð?<br />

- Biz qarшыmыza mяhsuldarlыьы<br />

artыraraq zavodun<br />

istehsal gцcцnц ildя 1 miлйон<br />

100 мин tona чatdыrmaq<br />

vяzifяsi qoymuшuq. Bunu<br />

hяyata keчirmяk цчцn isя<br />

elektrik qюvs sobasыnыn yenidяn<br />

qurulmasы layihяsini<br />

hazыrlayыrыq ki, bununla da

hazыrki soba Almaniyanыn "Siemens<br />

VAИ" (keчmiш "Fuchs" firmasы) firmasыnыn<br />

istehsalы olan daha mцasir<br />

soba ilя яvяz olunacaq. Onu da<br />

qeyd edim ki, bu soba karbontяrkibli<br />

materiallarыn sobaya vurulmasы<br />

prosesini idarя edяn yeni sistemlяrlя<br />

tяchiz olunub. Bundan яlavя,<br />

kombinя olunmuш RCB odluqlarы<br />

texnologiyasы oksigenin vя karbonun<br />

elektrik qюvslц poladяritmя<br />

sobasыna цfцrцlmя prosesini optimallaшdыrmalыdыr.<br />

Bu texnologiya<br />

elektrik qюvs enerjisinin verilmяsini<br />

sobaya цfцrцlяn yanacaьыn, qazыn,<br />

oksigen vя karbonun ekzotermik<br />

reaksiyalarыndan hasil olunan enerji<br />

ilя mцkяmmяl шяkildя tamamlayыr.<br />

Tяbii ki, layihяnin iшlяnib hazыrlanmasыnda,<br />

metallurgiya zavodlarыnыn<br />

yenidяn qurulmasы sahяsindя<br />

xari<strong>ci</strong> юlkяlяrin qabaqcыl tяcrцbяsindяn<br />

dя istifadя olunacaq vя xari<strong>ci</strong><br />

firmalar cяlb edilяcяk. Zavod erker<br />

tюkmя gюzlцyц olan 60 tonluq elektrik<br />

qюvs sobasы almaьы da planlaшdыrыr.<br />

Цmumiyyяtlя, bцtцn bu addыmlar<br />

gяlяcяkdя gюrяcяyimiz iшlяrin<br />

sadяcя baшlanьыcыdыr.<br />

Ýÿlÿcÿkdÿ daha hansû iølÿr<br />

gþrmÿyi planlaødûrûrsûnûz?<br />

- Planlarыmыz чoxdur vя onlarы<br />

hяyata keчirmяk цчцn durmadan<br />

чalышыrыq. Яvvяla, biz polad mяhsullarыna<br />

daxili vя xari<strong>ci</strong> bazarыn tяlяbatыnы<br />

nяzяrя alaraq 2010-2015-<strong>ci</strong><br />

illяri яhatя edяn 5 illik plan hazыrlamышыq.<br />

Хатырладым kи, 2009-жу ildяn<br />

bu gцnя kimi 45 mln ABШ dollarы<br />

sяrmayя qoyulub, 2012-жи иля гядяр<br />

ися йeni istehsal sahяlяrinin yaradыlmasыna<br />

30 milyon ABШ dollarы<br />

щяжминдя kapital qoyuluшu planlaшdыrыrыq.<br />

Bundan яlavя, 2011-2013-cц<br />

illяrdя mяhsulun чeшidini artыraraq,<br />

yaxыn gяlяcяkdя kцnclцk, шveller,<br />

iki-tavr, katanka, mяftil, metal mяmulatlar<br />

istehsalыna da baшlayacaьыq.<br />

Söleyman möÿllim, ýÿnc mötÿxÿssislÿrin<br />

yetiømÿsindÿ øirkÿt<br />

hansû iølÿri gþrör?<br />

- Biz istehsala baшladыьыmыz<br />

gцndяn юz gяlяcяyimizi yerli kadr-<br />

larla baьlayaraq tяcrцbяli metallurq<br />

mцhяndislяri iшя dяvяt etmяklя yanaшы,<br />

hяm dя gяnc mцtяxяssislяrin<br />

yetiшmяsindя dя iшtirak edirik. Bu<br />

mяqsяdlя Texniki Universitetin Мetallurgiya<br />

fakцltяsinin яlaчы tяlяbяlяriни<br />

шirkяtя dяvяt edib, оnlara zavоdun<br />

prоblemlяrinя uyьun kurs vя<br />

diplоm iшlяri vermяklя оnlarы gяlяcяk<br />

istehsalata hazыrlayыr vя sоnra<br />

da iшlя tяmin edirik. Hazыrda шirkяtin<br />

aparыcы mцtяxяssislяrinin iчяrisindя<br />

belяlяri az deyil.<br />

Bÿs øirkÿtdÿ ÷alûøan iø÷èëÿðèí<br />

peøÿkarlûüûíûn artûrûlmasû yolunda<br />

hansû addûmlar atûlûr?<br />

- Шirkяt nяzdindя tam tяminatlы,<br />

mцasir maddi-texniki tяchizat bazasыna<br />

malik vя yцksяk standartlara<br />

cavab verяn тяlim мяrkяzi tяsis edilmiшdir.<br />

Hal-hazыrda qeyd edilяn tяlim<br />

mяrkяzindя yalnыz шirkяt яmяkdaшlarыnыn<br />

tяlimi aparыlыr, lakin мягсядимиз<br />

Azяrbaycanda мetallurgiya<br />

сяnayesi цчцn yцksяk sяviyyяdя tяlim<br />

keчmiш, mцasir tяlяblяrя cavab<br />

verяn mцtяxяssislяr hazыrlamaqdыr.<br />

Tяlim мяrkяzi юz iшindя bu sahяdя<br />

bюyцk tяcrцbяsi olan xaricdяki юncцl<br />

tяlim mяrkяzlяrinin яldя etdiyi яn mцtяrrяqi<br />

tяcrцbяdяn istifadя edяcяk<br />

vя Avropanыn mцxtяlif tяlim mяrkяzlяri<br />

ilя sыx tяmaslar quracaqdыr. Бу<br />

мяrkяzдя tяlim almыш vя sыnaq imtahanlarыnы<br />

уьурла baшa vurmuш mцdavimlяrя<br />

sertifikatlar verilяcяkdir.<br />

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

Åkologiyanûn qorunmasû ö÷ön<br />

øirkÿt hansû tÿdbirlÿr hÿyata ke÷irir?<br />

- Еkоlоgiyanыn qоrunmasы bizim<br />

daim diqqяtimizdя olan mяsяlяdir.<br />

Мящз buna gюrя, biz respublika<br />

яrazisindя qara metal tullantыlarыnыn<br />

tоplanыb шirkяtя tяhvil verilmяsi, яrazilяrin,<br />

dяniz kяnarыnыn, mцxtяlif yaшayыш<br />

massivlяrinin, bir sыra kюhnяlmiш<br />

sяnaye оbyektlяrinин sюkцlmяsi<br />

ilя ekоlоji tяmizliyя nail olmuшuq.<br />

Tÿqdiredi<strong>ci</strong> haldûr ki, "BSC"<br />

xösusi diqqÿtÿ ehtiyacû olan uøaqlarûmûzdan<br />

da qayüûsûnû ÿsirgÿmir...<br />

- Uшaqlara diqqяt, onlarыn ehtiyaclarыnыn<br />

юdяnilmяsi bizi hяmiшя<br />

narahat edib. Артыг 7 ildir ki, Шцвялан<br />

qяsяbяsindя yerlяшяn 5 saylы Uшaq<br />

Vяrяm Sanatоriyasыnы himayяyя<br />

gюtцrmцшцk. Sanatоriyanыn яsas vя<br />

kюmяkчi binalarыnы яsaslы tяmir etmiшik.<br />

Бurada istifadя оlunan bцtцn<br />

avadanlыqlar da yenilяri ilя яvяzlяnib.<br />

Bundan яlavя, respublika яrazisindя<br />

mяskunlaшan qaчqыn vя mяcburi<br />

kючkцnlяrя kюmяk dя daim<br />

bizim diqqяt mяrkяzimizdяdir.<br />

Ôöðñÿòäÿí èñòèôàäÿ åäèá, biz<br />

dÿ "Ìåòàëëóðã" jurnalûíûí yaradûcû<br />

heyÿti adûndan øirkÿtinizi 10 illik<br />

yubiley mönasibÿti ilÿ tÿbrik edir<br />

vÿ hÿr bir iøinizdÿ uüurëàð arzulayûrûq.<br />

- Чox saь olun.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 11

ÊÅÉÔÈÉÉßÒ ÍÀÌÈÍß ßÌßÊÄÀØËÛÃ<br />

"Baku Steel Company"nin hюrmяtli iшчilяri, zavodun<br />

istismara verilmяsinin vя tikintisinin iшtirakчыlarыndan biri<br />

kimi sizin цчцn belя яlamяtdar gцndя hяr birinizi sяmimi<br />

qялbdяn tяbrik edirяm. Sizin tцkяnmяz яmяksevяrliyiniz vя<br />

bacarыьыnыz qarшыsыnda baш яyirяm vя sizя dяrin hюrmяt bяslяyirяm.<br />

Arzu edirяm ki, "BSC" fяaliyyяtindя heч bir zaman<br />

qцsurlar olmasыn, sizin яmяyiniz yцksяk qiymяtlяndirilsin vя<br />

ailяlяriniz яn yaxшы шяraitdя yaшasыnlar. Bцtцn istяklяrinizin<br />

heyata keчmяsini arzulayыram. Qoy gяrgin iш gцnцndяn sonra<br />

evdя daim sizi яziz vя sevimli insanlar gюzlяsin. Sizя<br />

mюhkяm can saьlыьы, yaxшы яhval-ruhiyyя, xoшbяxtlik, hяyata<br />

optimist baxыш vя яhяmiyyяtli peшяkar uьurlar arzulayыram!<br />

Назирляр kабинетинин йанында "Нано технолоэийасы" шюбясинин<br />

тexniki direktor mцavini É.Â.Ãðèí, Мосkва<br />

UÜURLARLA DOLU<br />

NÞVBßTÈ<br />

10 ÈLËÈÊLßRß...<br />

"Baku Steel Company" istehsal etdiyi mяhsullarыn yцksяk<br />

keyfiyyяti ilя fяrqlяnir vя bцtцn alыcыlarыn ehtiyaclarыnы tam<br />

юdяyir. Bu gцnяdяk sяmяrяli яmяkdaшlыq sayяsindя<br />

qarшыlыqlы uьur яldя etmiшik. Bu isя шirkяtlяrimiz arasыnda<br />

olan qarшыlыqlы anlaшma vя яmяkdaшlыq mцnasibяtlяrinя<br />

olan meylilik sayяsindя mцmkцn olub. "AzИmport" MMC<br />

шirkяti adыndan "BSC"-ни 10 illik yubiley mцnasibяti ilя<br />

tяbrik edirik. Yubiley sadяcя bayram deyil, eyni zamanda<br />

yeni hяdяf vя daha da tяkmillяшmяk цчцn bir bяhanяdir.<br />

Qoy uьur kцlяyi sizin цmid yelkяninizi yeni nяfяslя<br />

doldursun!<br />

ßziz dostlar!<br />

Hюrmяtlя,<br />

Баш диреkтор Ðàôèã Åéâàçîâ<br />

S.Я.Dadaшov adыna Elmi-Tяdqiqat vя Layihя-Konstruktor<br />

Иnшaat Materiallarы Иnstituтуnun kollektivi Sizi 10 иllik yubileyiniz<br />

mцnasibяti ilя цrяkdяn tяbrik edir, gяlяcяk iшlяrinizdя<br />

mцvяffяqiyyяtlяr arzulayыrlar.<br />

"Baku Steel Company" artыq Azяrbaycanыn aьыr sяnaye<br />

sahяsindя юz yцksяk yerini tutmuшdur. Bu isя tяbii ki, шirkяtin<br />

bцtцn яmяkdaшlarыnыn yцksяk sяviyyяdя bacarыьы vя<br />

чalышqanlыьы sayяsindя mцmkцn olmuшdur.<br />

Bir daha Sizi yubiley mцnasibяti ilя tяbrik edir, qoy uьurlar<br />

vя mцkafatlar daim sizi mцшayияt etsin.<br />

Hюrmяtlя,<br />

Иnstitutun direktor mцavini, t.e.f.d Azÿr Xanlarov<br />

10ÈË<br />

ÄÎÑÒËÀÐËÀ<br />

ÁÈÐ ÉÅÐÄß<br />

Hþrmÿtli Ñöëåéìàí ìöÿëëèì,<br />

Азярбайжан Техниkи Университетинин реkторлуьу вя<br />

чохминли kоллеkтиви аdыndan Сизи вя рящбярлиk етдийиниз<br />

kоллеkтивин щяр бир цзвцнц 10 illik yubileyиниз mцnasibяti<br />

ilя sяmimi qяlbdяn tяbrik edirik.<br />

"Baku Steel Company" artыq 10 ildir ki, Azяrbaycanыn<br />

aьыr sяnaye sahяsindя mцbahisяsiz yer tutur. Bu isя<br />

tяbii ki, юz iшinя peшяkarcasыna yanaшan шirkяt яmяkdaшlarыnыn<br />

чalышqanlыьы, paрtnyorlarla yцksяk sяviyyяdя<br />

iшlяmяk bacarыьы sяyяsindя mцmkцn olub. Яminik ki,<br />

bundan sonrada iшляринизи йени технолоэийаларын kюмяйи<br />

иля йцkсяk сявиййядя, peшяkarлыгла, mяqsяdyюnlц<br />

formada davam etdirяcяksiniz. Сизя юлkямиз<br />

цчцн беля ящямиййятли вя мясул ишлярин щяйата<br />

kечирилмясиндя уьурлу лайищяляр, жидди иш бирлийи вя йенийени<br />

наилиййятляр арзулайырыг. Азярбайжан Техниkи<br />

Университетинин мязунларынын Сизин мцяссисялярдя уьурла<br />

чалышмаларындан вя еляжядя бизимля ямяkдашлыьыныздан<br />

чох мямнунуг.<br />

Мцстягил Азярбайжанын инkишафы наминя бундан сонраkы<br />

фяалиййятиниздя бир даща мцвяффягиййятляр арзулайырыг.<br />

Азярбайжан Техниkи Университетинин<br />

реkтору, профессор Ù.ß.Ìÿììÿäîâ<br />

"Металлурэийа" фаkцлтясинин деkаны, досент À.È.Áàáàéåâ<br />

Ne÷ÿ-ne÷ÿ belÿ<br />

10 illiklÿrÿ...<br />

"Baku Steel Company" yarandыьы ilk gцndяn bu gцnя qяdяr<br />

Azяrbaycan iqtisadiyyatыnыn inkiшafыnda xцsusi rol oynayыr. Шirkяtin<br />

mяhsullarы artыq tяkcя Azяrbaycanda deyil, юlkя xari<strong>ci</strong>ndя dя<br />

bюyцk maraq doьurur. Artыq 10 ildir ki, шirkяt mцшtяri mяmnunluьunu,<br />

keyfiyyяti, etibarlыьы vя яmяkdaшlыьы юz iшindя яsas tutur.<br />

Bцtцn illяr яrzindя шirkяtiniz daha da inkiшaf edяrяk чoxlu uьurlar<br />

qazanыb. "Azvirt" MMC шirkяtinin kollektivi adыndan "BSC" yaranmasыnыn<br />

10-cu ildюnцmц vя "Иlin metallurgiya шirkяti" seчilmяsi<br />

mцnasibяtilя tяbrik edir vя шirkяtin iшчilяrinя bundan sonrakы<br />

fяaliyyяtlяrindя yeni zirvяlяri fяth etmяyi arzulayыrыq.<br />

Hюrmяtlя,<br />

Баш диреkтор ßëè ßëèéåâ

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

POLADßRÈTMß<br />

SßNßTKARLÛÜÛNÛN<br />

SÈRLßRÈNß BÈR<br />

NßZßR<br />

DßMÈR FÈLÈZÈNDßN<br />

POLADA DOÜRU...<br />

B<br />

ildiyimiz kimi, polad ilkin hallarda<br />

dяmir filizinin emal<br />

olunmasы nяticяsindя alыnыr.<br />

Dяmir filizi яsasяn maqnetit<br />

vя hеmаtiдdяn ibarяt olur. Bu filiz,<br />

yataqlardan daшыnaraq поса иля birlikdя<br />

щиссялярля domna sobasыna<br />

yцklяnir. Sonra isя qыzdыrыlmыш havanыn,<br />

koksun vя qaz yanacaьыnыn istiliyi<br />

hesabыna filizdяn dяmir ayrыlaraq,<br />

domna sobanыn жям (kцrя)<br />

hissяsinя yыьыlыr. Яrinmiш dяmir,<br />

koks laylarыnы keчяrяk жямя<br />

(kцrяyя) чatana qяdяr arтыq karbon-<br />

14 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Иlk nюvbяdя qeyd edяk ki, Azяrbaycanda metallurgiyanыn tarixi<br />

e. я. ЫV minilliyя tяsadцf edir. Daha sonralar isя, 1850-<strong>ci</strong> illяrdя<br />

milliйyяtcя yunan, ancaq tцrk vяtяndaшlarы olan Mexov qardaшlаrы<br />

Gяdяbяy яrazisindя mis чыxarыlmasыna vя яridilmяsinя<br />

nail olublar. Bundan sonra Almaniyadan olan Siemens qardaшlarы<br />

bu mяdяnlяrin sahibи olublar. Azяrbaycanda ilk polad<br />

istehsal edяn mцяssisя 1894-cц ildя istifadяyя verilяn Sяttarxan<br />

adыna maшыnqayыrma zavodu olub.<br />

la zяnginlяшяrяk чuquna чevrilir.<br />

Kombinat tipli mцяssisяlяrdя яrinmiш<br />

maye halыnda olan чuqun<br />

domna sobasыndan boшaldыlaraq<br />

поладяридян собалара верилир. Бурада<br />

isя oksigendяn istifadя etmяklя<br />

maye чuгunun tяrkibindя olan karbon<br />

oksidlяшdirilir vя hяmin maye<br />

яridilib polada чevrilir. Яvvяllяr<br />

maye polad ахыра kими бир собада<br />

истещсал олунурду. Hal-hazыrda isя<br />

bu maye polad birbaшa сoba-чalov<br />

qurьusuna verilir vя сobadan kяnar<br />

emal edilir. Tяlяblяrdяn asыlы olaraq,<br />

maye чuqunun bir hissяsi isя kцlчя<br />

шяklindя tюkцlяrяk lazыmы sahяlяrя<br />

gюndяrilir.<br />

POLAD NECß<br />

ÈSTEHSAL EDÈLÈR?<br />

Xatыrlatmaq istяrdim ki, Marten<br />

sobasыnda poladыn яridilmяsi юtяn<br />

яsrin яvvяllяrinя tяsadцf edir. Qeyd<br />

edяk ki, Marten prosesindя polad<br />

яridilmяsi цчцn яn azы 25-45%<br />

чuгundan, hяmчinin filiz vя isteh-

salat tullantыlarыndan istifadя olunurdu.<br />

Poladыn яridilmяsi цчцn enerji<br />

mяnbяyi kimi maye yanacaqdan vя<br />

qazdan istifadя olunurdu. Bu isя<br />

aparыlan prosesin mцddяtinin uzanmasыna<br />

vя яlavя qurьularыn istifadяsinя<br />

gяtirib чыxarыrdы. Bununla<br />

yanaшы Marten sobalarыnda standartыn<br />

tяlяb etdiyi istяnilяn marka poladы<br />

almaq mцmkцn deyildi. Bu<br />

sobalarыn odadavamlы hissяsinin<br />

tяmiri uzun mцddяt sobanыn saxlanmаsыna<br />

sяbяb olurdu. Bu isя maya<br />

dяyяrinin yцksяk olmasы вя яl<br />

яmяyinя ehtiyacыn чox olmasы ilя<br />

nяticяlяnirdi.<br />

Elektrik qюvs sobalarыnыn kяшfi<br />

dцnyada polad istehsalыnыn inkiшafыna<br />

bюyцk tяkan verdi. Belя ki, elektrik<br />

qюvs sobalarы istяnilяn marka<br />

poladыn alыnmasыna imkan verir,<br />

poladыn zяrяrli qatышыqlardan tam<br />

tяmizlяnmяsinя (kцkцrdцn vя fosforun<br />

0,01 faizя qяdяr azalmasыna)<br />

imkan verir. Иndi isя soba-чalov deyilяn<br />

qurьudan istifadя olunur.<br />

POLADÛÍ<br />

ÈÑÒÅÙÑÀËÛ<br />

MÖSTßQÈLLÈKDßN<br />

SONRA<br />

Azяrbaycanda elektrik qюvs<br />

sobalarы юtяn яsrin 60-70-<strong>ci</strong> ilляrindя<br />

tяtbiq olunmaьa baшlanыb. Иlk nюvbяdя<br />

Sяttarxan adыna maшыnqayыrma<br />

zavodunda, sonra isя Binяqяdi<br />

poladtюkmя zavodunda elektroqюvs<br />

sobalarы quraшdыrыlыb.<br />

Yeri gяlmiшkяn qeyd edяk ki,<br />

1991-<strong>ci</strong> ildя mцstяqillik яldя etdikdяn<br />

sonra digяr istehsal sahяlяrindя<br />

olduьu kimi metallurgiyanыn<br />

inkiшafыnda da durьunluq yarandы.<br />

Bu durьunluq tяxminяn 10 il davam<br />

etsя dя, Azяrbaycanda bir sыra is-<br />

tehsal mцяssisяlяri yaranmaьa<br />

baшladы. Buna misal olaraq "Baku<br />

Steel Company"nin fяaliyyяtя baшlamasыnы<br />

gюstяrmяk olar. 2001-<strong>ci</strong><br />

ildя fяaliyyяtя baшlayan "BSC" шirkяti<br />

Azяrbaycanda aьыr sяnayenin<br />

inkiшafыnыn tяmяlini qoydu vя halhazыrda<br />

da bu iшi uьurla davam<br />

etdirir. Qeyd edяk ki, bu gцn шirkяt<br />

Qafqazda яn mцasir istehsal mцяsсисяsidir.<br />

Mцяssisяdя Almaniyanыn<br />

"Siemens" (яvvяlki adы "FUCHS)<br />

firmasыnыn istehsalы olan 50 ton elektroqюvs<br />

sobasы vя Azяrbaycanda ilk<br />

dяfя olaraq цч шыrnaqlы pяstah<br />

tюkmя (FPTM) maшыnы quraшdыrыlыb.<br />

2001-<strong>ci</strong> ildя Hindistanda istehsal<br />

olunan 15 MVA transformatorlarыndan<br />

istifadя olunurdu. Hяmin vaxt<br />

sutkalыq istehsal gцcц 4-5 яritмя<br />

olub. Sonralar isя istifadя olunan<br />

elektrik enerjisinin miqdarыnы azaltmaq<br />

vя istehsalыn hяcmini artыrmaq<br />

цчцn 2002-<strong>ci</strong> ildя ABШ istehsalы olan<br />

qaz-oksigen odluqlarы tяtbiq olunmaьa<br />

baшladы. Bu odluqlarыn hяr<br />

birinin gцcц 3,5 MVA -ya bяrabяrdir.<br />

Bu iшlяrlя paralel olaraq transformator<br />

dяyiшdirilяrяk 36 MVA ilя яvяz<br />

olundu. Иlkin zamanlardan fяrqli<br />

olaraq, bu yeniliklяrin tяtbiqi яritмя<br />

sayыnыn 15-я чatmasыna sяbяb oldu.<br />

Artыq tяlяbatdan asыlы olaraq mцяssisяdя<br />

yeni rekonstruksiya iшlяriнин<br />

aparыlmasыna ehtiyac йаранды. 2005<strong>ci</strong><br />

ildя Almaniyanыn istehsalы olan<br />

DOTRF tipli transformator tяtbiq<br />

edildi. Bu transformatorun hesablanmыш<br />

gцcц 40-48 MVA-dыr. Bunun-<br />

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

la yanaшы, 2006-cы ilin яvvяllяrindя<br />

yenя dя Azяrbaycanda ilk dяfя olaraq<br />

soba-чalov qurьusu istifadяyя<br />

verildi. Nяticяdя mцяssisяdя edilmiш<br />

bugцnkц dяyiшikliklяr яrinti sayыnы<br />

stabil olaraq 20-yя gяtirib чыxarтdы.<br />

Qeyd edяk ki, soba-чalov qurьusundan<br />

юncя maye metalda olan<br />

zяrяrli qatышыqlar (kцkцrd vя fosfor)<br />

mяhz sobada kяnarlaшdыrыlыrdы. Bu<br />

isя sobanыn yцksяk temperatura<br />

qяdяr qыzdыrыlmasыna vя яlavя olaraq<br />

Elektrik qþvs sobalarûnûn kÿøfi dönyada<br />

polad istehsalûnûn inkiøafûna bþyök<br />

tÿkan verdi<br />

vaxt itkisinя sяbяb olurdu. Soba-чalovun<br />

tяtbiqи isя bu cцr яmяliyyatlarыn<br />

uьurla aradan qaldыrыlmasыna шяrait<br />

yaratdы.<br />

ßRÈTMß PROSESÈ<br />

ADDÛM-ADDÛM...<br />

Иlk nюvbяdя metal шixtяlяr xцsusi<br />

ayrыlmыш sahяdя standartыn tяlяb<br />

etdiyi юlчцlяrя uyьun (1A; 2A;<br />

9A) emal olunaraq nяqliyyat vasitяsi<br />

ilя mцяssisяnin hazыr metal<br />

шixtя saxlanma sahяsinя verilir.<br />

Hяmin sahяdя metal шixtя ilя yanaшы<br />

posa яmяlяgяtiri<strong>ci</strong>lяr (яhяng), karbon<br />

yaradыcыlar (koks, qrafit, antrasit)<br />

vя oksigensizlяшdiri<strong>ci</strong>lяr (ferrosilisium,<br />

silikomanqan, silikokalsium)<br />

saxlanыlыr. Soba yцklяnmяzdяn<br />

яvvяl boш badyalar шixtяdaшыyыcы<br />

arabalar vasitяsilя hяmin шixtя<br />

sahяsinя verilir. Шixtяnin yцklяnmя<br />

qaydasыna uyьun olaraq badyalar<br />

metal шixtя vя поса иля yцklяnir.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 15

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

Qeyd edяk ki, yцklяnmiш metal<br />

шixtяnin чяkisi arabacыqlarda quraшdыrыlmыш<br />

elektron tяrяzi vasitяsilя<br />

mцяyyяn olunur. Badyalar doldurulduqdan<br />

sonra dolu badyalarыn saxlanma<br />

stendindя yerlяшdirilir. Daha<br />

sonra isя, kюrpцlц kran vasitяsilя<br />

doldurulmuш badyalar nюvbя ilя<br />

sobanыn iшlяk sahяsinя daxil edilir.<br />

Hяr yцklяmяdяn яvvяl, hidravlik sistemlя<br />

tяchiz olunmuш tavan юz oxu<br />

яtrafыnda fыrlanaraq sobanыn цzяrindяn<br />

чяkilir vя kran vasitяsilя metal<br />

шixtя sobaya yцklяnir. Metal шixtяnin<br />

xцsusi чяkisindяn asыlы olaraq soba<br />

2-6 dяfя шixtя ilя yцklяnir (tяqribi 60<br />

ton чяki alыnana qяdяr) vя яritmя<br />

prosesi sona чatdыrыlыr.<br />

Tяbii ki, яritmя zamanы intensiv<br />

olaraq qaz oksigen odluqlarыndan<br />

<strong>ci</strong>ddi шяkildя istifadя olunur. Bu<br />

isя яritmя dюvrцnцn 15%-я qяdяr<br />

azalmasыna gяtirib чыxarыr vя elektrik<br />

enerjisinin sяrfini xeyli azaldыr. Bundan<br />

яlavя, buraxыlan maye metalыn<br />

tяrkibindяki kimyяvi elementlяrin<br />

miqdarыnы tяyin etmяk цчцn maye<br />

metaldan iki dяfяdяn az olmayaraq,<br />

mцxtяlif vaxtlarda nцmunя gюtцrцlцr.<br />

Spektrometrin kюmяyi ilя qыsa<br />

mцddяt яrzindя (tяxminяn 2 dяqiqяyя)<br />

maye metalda olan 13 elementin<br />

miqdarы haqqыnda avtomatik cavab<br />

alыnыr. Иstehsal edilяcяk poladыn<br />

kimyяvi tяrkibindяn asыlы olаraq oksigensizlяшdiri<strong>ci</strong>lяrin<br />

(FeSiMn, Fesi)<br />

цmumi miqdarы avtomatlaшdыrыlmыш<br />

sistemdя чяkilяrяk xцsusi bunkerlяrя<br />

yыьыlыr. Яriдилмиш metal 1640-<br />

1650 dяrяcя temperatura чatdыqda<br />

elektrodlar qюvsdяn ayrыlыr, soba<br />

sюndцrцlцr vя poladburaxыcы deшik<br />

16 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

aчыlaraq maye metal чаlоva boшaldыlыr.<br />

Metal tюkцlяn zaman onun<br />

tяrkibindяki karbonun miqdarыndan<br />

asыlы olаraq чalova tюkцlяn maye<br />

metala karbonlaшdыrыcы verilir vя<br />

hazыrlanmыш oksigensizlяшdiri<strong>ci</strong>lяr<br />

xцsusi qurьu ilя чalova boшaldыlыr.<br />

Яriдилмиш metal чalova boшaldыlmasы<br />

mцddяtindя чalovun alt hissяsindя<br />

Ïÿstahlarûn uc vÿ arxa òÿðÿôëÿðè emal<br />

olunduqdan sonra yayma ö÷öí ãûçäûðìà<br />

sobasûna daxil edilir vÿ armatur<br />

istehsalûna yþnÿldilir<br />

quraшdыrыlmыш furma vasitяsilя arqon<br />

qazы цfцrцlцr. Bu isя verilmiш materiallarыn<br />

metalыn tяrkibindя bяrabяr<br />

paylanmasыna vя temperaturun bя-

abяrlяшmяsinя gяtirib чыxarыr. Maye<br />

metalla dolu чalov, soba-чalov мювгейисиня<br />

verilir. Soba-чalovda polad<br />

tяxminяn 40 dяqiqя mцddяtindя<br />

emal prosesinя uьradыlыr. Щяmin<br />

metal soba-чalova 1550-1580C-дя<br />

daxil olur. Qurьuda maye metal<br />

yenidяn qыzdыrыlыr vя dayanmadan<br />

arqon qazы ilя цfцrцlmя яmяliyyatы<br />

aparыlыr. Bu, metalыn tяrkibindя qalan<br />

qeyri-metal birlяшmяlяrin kяnarlaшdыrыlmasыnda<br />

bюyцk яhяmiyyяt daшыyыr.<br />

Bundan sonra, metalыn temperaturu<br />

1620 dяrяcяyя qяdяr чatdыrыlыr,<br />

standartlarыn tяlяb etdiyi kimyяvi tяrkib<br />

tam шяkildя alыnыr (mцxtяlиf vaxtlarda<br />

нцмуняляр gюtцrmяklя) vя tam<br />

hazыrlыq яmяliyyatы aparыldыqdan sonra<br />

fasilяsiz tюkmя maшыnыna verilir.<br />

Fasilяsiz tюkmя maшыnыnda maye<br />

metal aralыq чalova tюkцlцr vя orada<br />

yerlяшdirilmiш 3 шыrnaqdan axaraq kristallaшdыrыcыya<br />

daxil olur vя intensiv<br />

soyuma nяticяsindя 120х120mm,<br />

140х140mm vя 150х150mm юlчцlяrdя<br />

pяstah formalaшыr. Sonra isя<br />

bu pяstahlar 6 vя 12 mert uzunluqda<br />

kяsilяrяk, soyuducunun цzяrinя<br />

yюnяldilir. Metalыn temperaturu normal<br />

hяddя чatdыqda isя soyuducunun<br />

цzяrindяn gюtцrцlяrяk emal<br />

sahяsinя verilir. Daha sonra pяstahlarыn<br />

uc vя arxa тяряфляри emal<br />

olunduqdan sonra yayma цчцн гыз-<br />

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

дырма sobasыna daxil edilir vя nяhayяt,<br />

armatur istehsalыna yюnяldilir.<br />

Bildiyimiz kimi, bцtцn metallurgiya<br />

mцяssisяlяrindя atmosferя<br />

kцllи miqdarda zяrяrli qazlar vя toz<br />

tullantыlarы atыlыr. Atmosferi чirklяndirяn<br />

bu cцr zяrяrli tullantыlarыn qarшыsыnы<br />

almaq цчцn "BSC" шirkяti qabaqlayыcы<br />

tяdbirlяr gюrцb. Belя ki,<br />

Иtaliyanыn "TECOAER" firmasыnыn<br />

istehsalы olan qaz-toz tutucu qurьu<br />

mцяssisяdя quraшdыrыlaraq istifadяyя<br />

verilib. Bu isя юz nюvbяsindя,<br />

mцяssisяnin fяaliyyяtinin ekologiyaya<br />

mяnfi tяsirini yox dяrяcяsinя чatdыrыr.<br />

Îðõàí Ìÿììÿäîâ,<br />

Елеkтриk поладяритмя сехинин ряиси<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 17

ÄßÌÈÐ ÑÒÐÀÒÅÝÈÉÀ<br />

Hazûrda ixrac ö÷ön istehsal olunan mÿhsullarûn<br />

satûøû Èngiltÿrÿnin "Èntertek" Beynÿlxalq Nÿzarÿt<br />

Øirkÿtinin kÿmiyyÿt vÿ keyfiyyÿt özrÿ<br />

zÿmanÿti ilÿ hÿyata ke÷irilir

Malûn ÿn yaxøû reklamû<br />

onun keyfèyyÿtèdèr<br />

2001-<strong>ci</strong> ildя yaradыlmыш qara metallurgiya sяnayesinin flaqmanы<br />

olan "Baku Steel Company" 10 ildir ki, Azяrbaycan<br />

iqtisadiyyatыna юz layiqli tюhфясini verir...<br />

Ø<br />

irkяt mцasir poladяritmя<br />

vя fasilяsiz<br />

poladtюkmя<br />

texnologiyasыna<br />

malik olub, standartlara uyьun<br />

karbonlu vя legirli poladdan<br />

armatur yaymalarы vя<br />

pяstahlar istehsal edir. Иstehsal<br />

edilяn mяhsullar xaricя vя<br />

юlkя daxilindя metal mяmulatы<br />

istehsal edяn mцяssisяlяrя,<br />

inшaat vя tikinti-quraшdыrma<br />

tяшkilatlarыna satыlыr. Armatur<br />

yaymalarы DЦИST 10884-94<br />

vя DЦИST 5781-82 standartlarыna<br />

uyьun istehsal olunur.<br />

Qeyd edяk ki, poladыn яridilmяsi Almaniyanыn<br />

"FUCHS" firmasыnыn istehsalы olan elektrik qюvslц<br />

poladяritmя sobalarыnda aparыlыr. Яridilmiш polad чalov<br />

qurьusu vasitяsilя qыsa mцddяt яrzindя kimyяvi tяrkibi<br />

dяqiqlяшdirilяrяk fasilяsiz poladtюkmя maшыnыna verilir.<br />

Poladяritmя prosesindя яsas gцc aqreqatlarыnыn iшi verilmiш<br />

proqramla avtomatik idarя olunur. En kяsiyi<br />

120x120 mm, 140x140 mm vя 150x150 mm, uzunluьu<br />

12000 mm olan mцxtяlif markalы polad pяstahlar, 8-32<br />

mm diametrindя 6000-12000 mm uzunluьunda armaturlar<br />

istehsal edilir.<br />

Armaturlar alыcыlarыn sifariшinя uyьun olaraq 5 tona<br />

qяdяr baьlama шяklindя baьlanыr vя hazыr mяhsul anbarыna<br />

gюndяrilir. Baьlamalarda armaturun sinfi, diametri,<br />

uzunluьu, чяkisi, poladыn markasы vя digяr parametrlяri<br />

gюstяrilir. Hazыr armaturlarda щяр метрдян бир<br />

zavodun tanыtma niшanlarы hяkk olunuр.<br />

ÁÑÚ ÀÒ400Ú<br />

(8 ÿäÿä ãàáûðüà) (3 ÿäÿä ãàáûðüà)<br />

ÄßÌÈÐ ÑÒÐÀÒÅÝÈÉÀ<br />

Mяhsulun keyfiyyяtinя<br />

nяzarяt poladыn tяrkibini spektral<br />

vя kimyяvi цsullarla tяyin<br />

edяn tяhlil vя mexaniki<br />

sыnaq laboratoriyasыnda aparыlыr.<br />

Poladыn tяrkibi 13 kimyяvi<br />

element цzrя yцksяk dяqiqliklя<br />

tяyin edilir vя tюkmя<br />

maшыnыna verilmяzdяn яvvяl<br />

ferroяrinti vя digяr elementlяr<br />

яlavя edilяrяk tяnzimlяnir. Belяliklя,<br />

hazыr armaturun kimyяvi<br />

tяrkibi vя mexaniki xassяlяri<br />

ilя standartlarыn яn yцksяk<br />

tяlяblяri юdяnilir.<br />

Onu da qeyd etmяk lazыmdыr<br />

ki, mцяssisя istehsala baшladыьы gцndяn dцnyanыn<br />

114 юlkяsindя ofisi olan Иsveчrяnin "SGS" вя<br />

"BSИ" (Britaniya Standartlarы Иnstitutu) шirkяtляринин keyfiyyяt<br />

zяmanяti ilя iшlяyib.<br />

Hazыrda ixrac цчцn istehsal olunan mяhsullarыn satышы<br />

Иngiltяrяnin "Иntertek" Beynяlxalq Nяzarяt Шirkяtinin<br />

kяmiyyяt vя keyfiyyяt цzrя zяmanяti ilя hяyata keчirilir.<br />

Dцnyanыn 100-dяn artыq юlkяsindя nцmayяndяliklяri olan<br />

bu шirkяt zяmanяt vermяk цчцn tam mцstяqil sыnaqlar<br />

aparыr, zavodun verdiyi keyfiyyяt sertifikatыnы tяsdiqlяyir.<br />

Bununla yanaшы, Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt<br />

Standartlaшdыrma, Metrologiya vя Patent Agentliyi dя<br />

istehsal olunan polad armaturlara milli uyьunluq sertifikatы<br />

verib. 2002-<strong>ci</strong> ildя Azяrbaycan hюkumяtinin tяшяbbцsц<br />

ilя bu agentlik, Azяrbaycan Neft vя Maшыnqayыrma<br />

Иnstitutu шirkяtin istehsal avadanlыьыnыn vяziyyяtini<br />

юyrяnиb, istehsal olunan mяhsullarыn keyfiyyяtini respublikadan<br />

kяnarda - Rusiyada (Moskva Dяmirbeton<br />

Konstruksiyalarы Иnstitutu) vя Belorusda (Minsk Politexnik<br />

Akademiyasы) fяaliyyяt gюstяrяn institutlarыn laboratoriyalarыnda<br />

nяzarяt qaydasыnda yoxlayыb vя mцsbяt<br />

nяticяlяr яldя edib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 19

ÑßÐÂßÒÈÌÈÇ<br />

Mavi Xяzяr, gah sakit,<br />

gah da чыlgыn dяniz…<br />

Kцlяklяr шяhяrinin<br />

dяnizi… Иnsanlar sяninlя<br />

sevin<strong>ci</strong>ni vя kяdяrini<br />

bюlцшцr, sяninlя birgя<br />

xяyala dalыr. Kimisi<br />

sяninlя sakitlik tapыr,<br />

kimisi dя sяndяn ilham<br />

alыr. Bяzilяri цчцn sяn<br />

яn yaxыn sirdaш, bяzilяri<br />

цчцn dя яlчatmazsan.<br />

Bakы sahillяrini sяnsiz<br />

tяsяvvцr etmяk mцmkцn<br />

deyil, sяn kцlяklяr шяhяrinin<br />

bяzяyisяn. Sяni sevmяmяk,<br />

dяrdinя laqeyd qalmaq olarmы?<br />

цnyanыn яn bюyцk qapalы<br />

D<br />

su hюvzяsi юz gюzяlliyi,<br />

sehrliliyi ilя mяшhur sяyyahlarыn,<br />

dюvlяt xadimlяrinin<br />

hяmiшя diqqяtindя olub. Elя bu<br />

gцndя Xяzяr dцnya bazarыnda юz<br />

nemяtlяri ilя mяшhurdur. Amma bu<br />

qяdяr sevilяn vя mяшhur olan dцnyanыn<br />

яn bюyцk gюlцnцn dя юzц<br />

qяdяr bюyцk dяrdi var.<br />

Иndi Xяzяrin яn bюyцk dяrdi<br />

dяniz sularыnыn tяrkibindя zяrяrli<br />

kimyяvi maddяlяr olan tullantыlarla<br />

чirklяnmяси vя ekoloji шяraitin korlanmasыdыр.<br />

Son mяlumatlara gюrя, hazыrda<br />

Xяzяr дянизинин dibindя 450-dяn<br />

20 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Bir dþn<br />

bizim<br />

Xÿzÿrÿ<br />

artыq gяmi, tяxminяn 200 kater, 10<br />

bяrя, 45 tяyyarя, habelя 300 tondan<br />

artыq kimyяvi maddя vя yцzlяrlя<br />

sistern neft, mazut, benzin daшыyan<br />

tankerlяr var. Bundan яlavя onlarыn<br />

iчindя mцxtяlif tяhlцkяli kimyяvi<br />

birlяшmяlяrin olduьunu nяzяrя alsaq,<br />

dяniz dibinin nя qяdяr fa<strong>ci</strong>яli<br />

vяziyyяtdя olduьunu gюrяrik. Cцnki,<br />

bцtцn bunlar Xяzяri чirklяndirmяklя<br />

яtraf mцhitя <strong>ci</strong>ddi ziyan vurmaqla<br />

yanaшы, hяm dя onun gюzяlliyini<br />

pozur.<br />

Mяhz buna gюrя dя "Baku<br />

Steel Company" ekologiyanыn qorunmasыnы<br />

daim diqqяt mяrkяzindя<br />

saxladыьы цчцn Xяzяri aьыr tullantы-<br />

bax…<br />

lardan tяmizlяmяk цчцn bиr sыra tяdbirlяr<br />

gюrцr. Fяaliyyяt gюstяrdiyi<br />

tяkcя 10 il яrzindя шirkяt tяrяfindяn<br />

3 milyon ton metal qыrыntыlarынын mцxtяlif<br />

yaшayыш massivlяrindяn, o cцmlяdяn<br />

dя Xяzяr dяnizindяn toplanmasы<br />

ilя ekoloji tяmizliyя nail oluнуб...

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

DÖNYA POLAD ÈSTEHSALÛ<br />

Britaniya mяslяhяt agentliyi<br />

"MEPS Ыnternational Ltd"nыn<br />

mяlumatыna gюrя, 2011-<strong>ci</strong><br />

ildя global xam polad istehsalы 7,2<br />

faiz artaraq 1.57 milyard tona yцksяlib.<br />

"MEPS"я gюrя, polad<br />

istehsalыnda 8,3% sяviyyяsindя<br />

artыm proqnozlaшdыrыlan Чin polad<br />

istehsalы artыmыnыn yarыdan чoxunu<br />

tяmin eдяrяk dцnya polad<br />

istehsalыnda aparыcы qцvvя<br />

olaraq qalacaq.<br />

Чin polad mяhsullarы istehsalы цzrя<br />

dцnya bazarыnda яn yaxшы yeri<br />

tutur. Son illяrdя dцnya polad<br />

istehsalыnыn 46%-i onun payыna<br />

dцшmяsi ilя yanaшы artыq neчя on<br />

illikdir ki, юz dinamikasыna gюrя,<br />

dцnyanыn яn yaxшы, stabil bazarы<br />

hesab olunur. Иlk 5 ay цчцn, yenя<br />

dя 8.6% яlavя edib. Bir sюzlя,<br />

qlobal polad sяnayesinin mцsbяt<br />

dinamikasыna bюyцk tюhfя<br />

vermяyя davam edir.<br />

Lakin, 2011-<strong>ci</strong> ilin yayыnda чinlilяrя<br />

fasilя lazыm idi. Иyun ayыnda Чin<br />

Xalq Respublikasыnыn 27 iri polad<br />

шirkяtlяri iyul tяcщizatы цчцn<br />

qiymяtин aшaьы dцшdцyцnц bяyan<br />

etdilяr. Bu azalma чox deyil, (3-<br />

14%-i), lakin aчыq-aшkar yerli polad<br />

bazarыnыn pislяшmяsi vяziyyяtini<br />

gюstяrir. Чin Dяmir vя Polad<br />

Assosiasiyasыnыn mяlumatlarыna<br />

gюrя (CЫSA), 11-20 iyun 2011-жи<br />

dюvr цчцn Чindя orta gцndяlik<br />

polad iсtehsalы яvvяlki onilliklя<br />

mцqayisяdя 0.67% azalыb. Юlkяdя<br />

nюvbяti dяfя kredit siyasяti vя<br />

enerji qяnaяtindя sыxыntы var. Vя яn<br />

яsasы - Чinя vaxtыndan яvvяl<br />

bюyцk daшqыnlarla mцшayiяt olunan<br />

yaьыш mюvsцmц gяldi ki, bu da tikinti<br />

sяnayesindя tяlябатын nisbяtяn<br />

azalmasыna sяbяb oldu.<br />

Rusiyaнын bir чox polad istehsalы<br />

шirkяtlяri iyulda qiymяtlяrin azaldыlmasыnы<br />

planlaшdыrmыrlar. Onlarыn<br />

geri чяkilmяsi artыq aprel-iyun<br />

22 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

aylarыnda baш vermiшdi. Bundan<br />

яlavя, bu dцzяliш Rusiya яrazisinin<br />

bюyцk hissяsindя tikinti<br />

mюvsцmцnцn baшlamasыna vя<br />

mцnasib hava шяraitinя baxmayaraq<br />

baш verdi.<br />

Xatыrladaq ki, Rusiyada aprel ayы<br />

цчцn metal mяhsullarыnыn цmumi<br />

qiymяt gюtяri<strong>ci</strong>si hяtta 2,73%, may<br />

ayыnda 0,29% aшaьы dцшmцш vя<br />

yalnыz iyun ayыnda stabillяшmяyя<br />

baшladы. (+1,08%)<br />

Metal ta<strong>ci</strong>rlяrin yazla яlaqяdar<br />

qиymяt salmasыna polad istehsalы<br />

шirkяtlяrinин buraxыlыш qiymяtlяri<br />

tяsir etdi. (-1,72% apreldя; -<br />

4,32% mayda; -1,85% iyunda).<br />

Daha чox kцtlяvi vя mюvsцmц<br />

mяhsul, polad armatur mцsbяt<br />

qiymяt dinamikasыnы<br />

saxlaya bildi.<br />

Иyunda onun qiymяti<br />

4,4% artdы. Bununla<br />

belя, яldя olunan<br />

nailiyyяt kifayяt<br />

deyиldi, чцnki mяhsulun<br />

mцxtяlif istifadячilяri<br />

arasыnda<br />

rяqabяt artыr.<br />

Bu yay sinklяшdirilmiш<br />

tяbяqя<br />

materialы da yцksяk<br />

qiymяtlяri saxladы. Mayыn яvvяli -<br />

iyun aylarыnda sinkin qiymяtinin<br />

qalxmasы bu artыma tяsir etdi.<br />

Xяrclяrя baxmayaraq, qiymяt<br />

dinamikasыnda bяzi istisnalar da<br />

vаr. Belя ki, Magnitoгorsk мetallurgiya<br />

kombinatы iyun ayыnda<br />

(MMK), gюzlяnilmяdяn tikinti<br />

mяqsяdlяri цчцn istehsal olunan<br />

polad boru qiymяtlяrini kяskin<br />

aшaьы saldы.<br />

Яgяr bir neчя ay яvvяl, apreldя<br />

MMK 20% illik istehsal artыmы<br />

proqnozlaшdыrыrdыса, indi ися<br />

buraxыlышы mяhdudlaшdыrыb.<br />

Aшaьыda pяstahlarыn London metal<br />

birjasыndakы gюstяrilяn tarix цчцn<br />

qiymяt dяyiшikliklяri эюстярилир<br />

Steel Billet ãèéìÿò úÿäâÿëè. Èéóë 2008 - Èéóë 2011:

DÖNYA METAL BAZARÛNDA<br />

Nß BAØ VERÈR?<br />

Bugцn aparыcы polad istehsalчыlarыnы<br />

яsas narahat edяn amil<br />

dцnya bazarlarыnda metalыn<br />

qiymяtinin qeyri-stabil olmasыdыr.<br />

Hяtta bu barяdя bir sыra шirkяtlяr юz<br />

proqnozlarыnы da verirlяr.<br />

Hazыrda metal istehsalы цzrя dцnya<br />

bazarlarыnda sakitlik hюkm sцrцr<br />

vя polad istehsalчыlarы iyun mяhsullarыnыn<br />

daшыnmasыnы davam etdirirlяr.<br />

Metal birjalarыnda qiymяtlяrdя iyulda<br />

da o qяdяr dя dяyiшiklik olmayacaьы<br />

gюzlяnilir. Amma aparыcы polad istehsalчыlarыnыn<br />

proqnozlarыna gюrя, bu<br />

sakitlik iyuldan sonra bitяcяk vя bazarda<br />

canlanma mцшahidя olunacaq.<br />

Bu isя istяr-istяmяz юz nюvbяsindя<br />

qiymяtlяrя tяsir edяcяk. Ekspertlяr,<br />

bununla яlaqяdar olaraq hяm tяlяbatыn,<br />

hяm dя qiymяtlяrin artacaьыnы<br />

deyirlяr. Цmumilikdя, 2011-<strong>ci</strong> ildя<br />

qiymяtlяrdяki qeyri-stabiлliyin davam<br />

edяcяyi gцman edilir. "Metal Bulletin"<br />

analitiklяrinin rяyinя gюrя isя, yalnыz<br />

2012-13-cц illяrdя bazarda artыm<br />

mцшahidя olunacaq. Amma bazarыn<br />

dюvrц ilя яlaqяdar olaraq qiymяtlяrin<br />

aшaьы dцшяcяyi istisna olunmur.<br />

Proqnozlara gюrя, yaxыn illяrdя<br />

polad qiymяtlяrinin artmasыna tяsir<br />

edяn яsas amil xammalыn dяyяri olacaq.<br />

Belя ki, bu gцn dяniz yolu ilя daшыnan<br />

dяmir filizinin цчdя iki hissяsinя<br />

yerindяcя qoyulan qiymяtlяrя<br />

яsasяn mцqavilя baьlanыlыr. Bu isя hazыr<br />

mяhsulun qiymяtinя яlavя olaraq<br />

tяsir edir. Daь-mяdяn sяnayesi цzrя<br />

aparыcы mцtяxяssis olan Boris Krasnojenovun<br />

fikrinя gюrя, burada Чin<br />

dя xцsusi rol oynayыr. Чцnki, 2010cu<br />

ildя dцnya bazarыndakы metalыn 45<br />

faizi yяni, 630 milyon ton polad mяhz<br />

Чinin payыna dцшцr. Bununla belя,<br />

ekspertlяr hesab edirlяr ki, nюvbяti<br />

illяrdя Чin iqtisadiyyatыnda durьunluq<br />

yaranaчaьы gюzlяnilir. Buna sяbяb<br />

kimi iш<strong>ci</strong> qцvvяsinin dяyяrinin<br />

artmasы vя investisiya fяaliyyяtlяrinin<br />

"qыzышmasы" gюstяrilir. Bu isя Чindяn<br />

чox asыlы olan dцnya metal bazarыnda<br />

durьunluq yarada bilяr.<br />

DßMÈRÈN QEYRÈ-STABÈL<br />

QÈYMßTÈ<br />

Иyun ayыnda metal bazarlarыnda<br />

qiymяtlяrin aшaьы dцшmяsi aparыcы<br />

polad istehsalчыsы olan юlkяlяrя mцxtяlif<br />

cцr tяsir edib. Mяsяlяn, Braziliya<br />

metal bazarы milli mяzяnnяnin<br />

mюhkяmlяnmяsinя vя xammal xяrclяrinin<br />

artmasыna baxmayaraq, qiymяtlяrin<br />

kяskin dяyiшkяnliyindяn qaчa<br />

bildi. Юlkяdя keчяn il eyni sяbяbdяn<br />

xari<strong>ci</strong> istehsala olan tяlяbat artmышdы.<br />

Bu ildя Braziliya polad istehsalчыlarы<br />

eyni hadisяnin baш verяcяyindяn<br />

чяkinirlяr. Hazыrda proqnozlara<br />

gюrя, metal ticarяti ilя mяшьul<br />

olan Braziliya шirkяtlяrinин ehtiyatlarы<br />

aylыq tяlяbat 3,8 sяviyyяsindя yцksяlib.<br />

Hindistan poladчыlarы isя, iyunda<br />

mussonlar mюvsцmцndяn яvvяl<br />

qiymяtlяrin dяyiшяcяyindяn чяkinяrяk<br />

чox ehtiyatlы hяrяkяt etdilяr. O ki,<br />

qaldы Avropaya, mяlumatlara gюrя,<br />

Иtaliyanыn poladяriтmя шirkяtlяrindяn<br />

biri metalыn qiymяtini ton baшы 40<br />

evro aшaьы salыb. Иspaniyanыn metal<br />

bazarыnda isя tяlяbatla baьlы vяziyyяt<br />

depressiv olaraq qalыr.<br />

MDB юlkяlяrinя gяlincя isя, burada<br />

da qiymяtlяrdяki qeyri-stabillik<br />

юzцnц gюstяrir. MDB armaturlarыna<br />

tяlяbatыn artmasы polad istehsalчыlarыna<br />

qiymяtlяri artыrmaьa яsas yaradыb.<br />

Amma bunu tam artыm hesab etmяk<br />

olmaz. Чцnki, qiymяt tяyin olunmasы<br />

real sяviyyяyя dцшmяyincя polad istehsalчыlarыnын<br />

qiymяt artыmы ilя baьlы<br />

цmidlяri юzцnц doьrultmayacaq.<br />

Цmumiyyяtlя, Skandinaviya, o<br />

cцmlяdяn bir sыra Avropa юlkяlяrindя<br />

tяlяbatыn mюvsцmi olaraq artmasы,<br />

Tцrkiyя юlkяlяrindя daxili bazarыn<br />

шяraitinin yaxшыlaшdыrыlmasы, Ramazan<br />

габаьы ehtiyatlarыn artmasы,<br />

elяcя dя MDB юlkяlяrindя stabil tя-<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

lяbatla яlaqяdar olaraq armaturуn<br />

ixrac qiymяti 710 dollara qalxыb. Bununla<br />

yanaшы, bюyцk bazarlarda armatura<br />

olan tяlяbatыn vя qiymяtlяrin<br />

artmasы ilя yanaшы bir sыra pessimistik<br />

proqnozlar da mюvcuddur. Ekspertlяrin<br />

fikrinя gюrя, alыcыlar юz ehtiyatlarыnы<br />

artыrdыqdan sonra cari artыm<br />

durьun mяrhяlяsi ilя яvяz olunacaq.<br />

Qeyd edяk ki, Ukraynanыn aparыcы<br />

metallurgiya шirkяtlяri iyun ayыnda<br />

polad istehsalыnы 13 faiz, yяni 2,4<br />

milyon ton azaldыblar. Buna яsas sяbяb<br />

isя texniki vя eyni zamanda xammal<br />

tяminatы ilя baьlы ortaya чыxan<br />

problemlяrdir. Rusiyada isя tikinti vя<br />

sяnaye sahяsindя poladа tяlяbat artmaqda<br />

davam edir. Mцsbяt dinamika<br />

xцsusilя armatur seqmentindя saxlanыlыr.<br />

Qiymяtlяri nяzяrя alaraq, indi<br />

яsas metal ticarяtчilяri яsas diqqяti<br />

ehtiyatlarыnы artыrmaьa yюnяldiblяr.<br />

Daha яvvяl verilяn mяlumata<br />

gюrя isя, armaturуn qiymяti 3,5-4,5<br />

faiз artыb. Bцtцn dцnyada, elяcя dя<br />

Ukraynada armatur bazarыnыn artmasыnda<br />

яsas sяbяb yeni tikинтиляр<br />

vя tяbii fяlakяtlяrdяn sonra bяrpa<br />

iшlяrinin aparыlmasыdыr.<br />

Иngiltяrяnin "LN Metals" шirkяtinin<br />

mяlumatыna gюrя, 2011-<strong>ci</strong> ildя<br />

qlobal polad istehsalы 3 faiz artacaq.<br />

Eyni zamanda, "ArcelorMittal"ыn proqnozlarыna<br />

gюrя isя, bu il - qlobal polad<br />

tяlяbatы 6.5-7% yяni, 1,5 milyon<br />

ton artacaq. Bu artыm isя qяrb bazarlarыnda<br />

istehlakыn tяdricяn bяrpa<br />

olunmasы vя BRИC юlkяlяrindя gцclц<br />

iqtisadi inkiшaf sayяsindя mцmkцn<br />

olacaq. 2015-<strong>ci</strong> ilя poladяritmяnin<br />

цmumi hяcmi hazыrki 1,9 milyard<br />

tondan 2 milyard tona qяdяr artacaq.<br />

Bununla yanaшы, Чindя polad<br />

istehlakынын nisbяtяn zяiflяmяsinя<br />

baxmayaraq, proqnozlara gюrя, юlkяdя<br />

polad tяlяbatы 7 faiz artacaq.<br />

AB vя ABШ-da isя polada olan tяlяbat<br />

nisbяtяn aшaьы dцчяcяk.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 23

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

"<br />

×BPZ<br />

Чelyabinsk boru-prokat zavodu"<br />

ASC Azяrbaycanыn<br />

boru bazarыnda daha aktiv<br />

iшtирak etmяyi planlaшdыrыr. Bu<br />

barяdя шirkяtin mяlumatыnda<br />

bildirilir. "Azяrbaycanыn yanacaqenergetika<br />

kompleksi mцяssisяlяrinin<br />

iш шяrtlяri daha mцasir<br />

texnologiyalarыn cяlb olunmasыnы<br />

tяlяb edir. Nюvbяti illяr яrzindя<br />

Azяrbaycan ilя яmяkdaшlыьыmыzы<br />

яsas prioritetlяrimizdяn biri hesab<br />

edirik", - deyя шirkяtin шюbя rяhbяri<br />

Maksim Blinovski bildirib.<br />

Mяlumatda o da qeyd olunub ki,<br />

2009-2010-cu illяrdя "ЧBPZ" 2 milyar<br />

dollar miqyasыnda sяrmayя layihяlяrini<br />

hяyata keчirib. Hяmчinin,<br />

bюyцk diametrli boru istehsal etmяk<br />

цчцn dцnyada яn bюyцk sexi<br />

istismara veriб. Шirkяtin bцtцn mяhsullarы<br />

ya beynяlxaq standartlara<br />

cavab verir, ya da ki onlarы<br />

цstяlяyir. "ЧBPZ" юz mяhsullarыnы<br />

Azяrbaycanda яsaslы boru kяmяrlяrinin<br />

o cцmlяdяn, "Шaщdяniz 2",<br />

"Sяnqячal-Azadkяnd-Astara" layihяlяrinin<br />

tikilmяsindя istifadя olunacaьыnы<br />

bildirir. Qeyd edяk ki,<br />

"Rimera" шirkяti ("ЧBPZ" neft xidmяti<br />

divizionu) Azяrbaycan bazarыn-<br />

24 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Azÿrbaycan bazarûnda<br />

geniølÿnmÿk<br />

niyyÿtindÿdir<br />

da uьurlu fяaliyyяt gюstяrir. Son цч<br />

il яrzindя ixrac edilяn buruq<br />

nasoslarыnын hяcmi 3 dяfя artыb.<br />

Bugцn "Rimera" Azяrbaycandakы<br />

istehlakчыlara boru kяmяri vя boru<br />

kяmяri armaturlarыnыn, o cцmlяdяn,<br />

neftin mexaniklяшdirilmiш formada<br />

яldя edilmяsi цчцn avadanlыqlarыn<br />

tяcщizi sahяsindя яmяkdaшlыьы artыrmaьы<br />

tяklif edir. Hazыrda "Azneft"я<br />

daxil olan batыrыlma qurьularыnыn<br />

kirayяsi vя tяmirini nяzяrdя tutan<br />

ekсperimental istehsalat mцяssisяsinin<br />

mцasirlяшdirilmя layihяsi<br />

iшlяnib hazыrlanыr. Иndi bununla baьlы<br />

mцzakirяlяr aparыlыr. Mцяssisяnin<br />

yenidяn qurulmasы цчцn lazыmi sяrmayяnin<br />

sяviyyяsi tяxminяn 10<br />

milyon dollardыr. "Biz Azяrbaycan<br />

bazarыnыn inkiшafыnda maraqlыyыq vя<br />

buna gюrя dя Rusiya tяrяfinin bu<br />

layihяdя iшtirakы цчцn mцxtяlif variantlarы<br />

mцzakirя edirik. Biz<br />

"Rиmera" mцяssisяlяrindя tяtbiq<br />

olunan texnologiyalarыmыzы<br />

paylaшmaьa hazыrыq" - дейя<br />

шirkяtin ixrac шюbяsinin<br />

rяhbяri Иqor Melnikov bildiрib...<br />

Xatыrladaq ki, "ЧBPZ" Rusiyada<br />

metallurgiya kompleksindя aparыcы<br />

sяnaye qruplarыndan biridir.<br />

Azÿrbaycanda<br />

metallurgiya<br />

sÿnayesindÿ<br />

artûm möøahidÿ<br />

olunur<br />

Bu ilin yanvar-fevral aylarы яrzindя<br />

Azяrbaycanda metallurgiya<br />

sяnayesi vя hazыr mяmulatlarыn<br />

istehsalы mцяssisяlяrindя<br />

41,8 mln. manatlыq mяhsul istehsal<br />

olunub vя xidmяtlяr gюstяrilib ki,<br />

bu da юtяn ilin analoji dюvrц ilя<br />

mцqayisяdя 2,1 dяfя artыqdыr.<br />

Dюvlяt Statistika Komitяsindяn<br />

verilяn mяlumata gюrя, hesabat<br />

dюvrцndя istehsalыn hяcmi metallurgiya<br />

sяnayesindя 68,7% artыb,<br />

hazыr metal mяmulatlarыnыn<br />

iсtehsalы sahяsindя isя 26% azalыb.<br />

Yanvar- fevral aylarы яrzindя<br />

sahяdя 40,1 min ton vя ya 2 dяfя<br />

чox poladtюkmя mяhsullarы,<br />

36 min ton vя ya 64,2% чox<br />

armatur istehsal edilib.

Azÿrbaycana<br />

qara metal<br />

idxalû artûb<br />

Azяrbaycan qara metallar vя<br />

ondan hazыrlanan mяmulatlarыn<br />

idxalыnы keчяn illя mцqayisяdя<br />

35,9% artыrыb. Belя ki, keчяn ilin ilk<br />

yarыm ilindя 383 milyon 385,62 min<br />

olduьu halda bu il iyulun 1-nя<br />

qяdяr bu rяqяm 521 milyon<br />

028,01 min dollar olub.<br />

Юtяn ilin ilk 5 ayы яrzindя<br />

Mal qruplarû özrÿ èdxal<br />

Keчяn ilin mцfaviq dюvrц ilя mцqayisя olunmaqla, min ABШ dollarы ilя<br />

Идхал Malыn adы 2010-cу ilin ilk<br />

5 ayы яrzindя<br />

Qara metal вя ондан hazыrlanan mяmulatlar<br />

Azяrbaycan 312 958,40 min dollar<br />

hяcmindя metallurgiya mяhsullarы<br />

idxal etdiyi halda, bu ilin ilk<br />

rцbцndя isя 439400,41 min dollar<br />

mяblяьindя idxal edib.<br />

Qara metal vя ondan hazыrlanmыш<br />

mяmulatlarыn idxalыnын цmumi<br />

hяcmi 11,99 % tяшkil edib. Иyunun<br />

birindя bu rяqяm 12,59 %, mayыn<br />

1-dя isя 12,58 % olub.<br />

Bundan яlavя 2011-<strong>ci</strong> ilin yanvariyuн<br />

айларыnda Azяrbaycan<br />

107 mln. 705,43 min dollar<br />

mяblяьindя qara metal vя<br />

onlardan hazыrlanmыш mяmulatlar<br />

ixrac edib. Dюvlяt Statistika<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

2011-<strong>ci</strong> ilin ilk<br />

5 ayы яrzindя<br />

312 958,40 439400,41<br />

Komitяsindяn verilяn xяbяrя gюrя,<br />

bu 2010-cu ilin analoji dюvrц цzrя<br />

gюstяri<strong>ci</strong>dяn 99, 63 % чoxdur (pul<br />

ekvivalentindя). Bununla yanaшы,<br />

bu mяhsulun Azяrbaycanыn<br />

hesabat dюvrц яrzindяki ixracat<br />

hяcmindя payы 0,82 % tяшkil edib.<br />

Eyni zamanda mяlumata gюrя, bu<br />

ilin ilk 4 ayы яrzindя юlkяyя 4758<br />

nюvdя mal idxal, 1 175 яdяd mal<br />

ixrac olunub. Yanvar-mart aylarы<br />

яrzindя idxal 1,892 milyard dollar<br />

tяшkil edib ki, bu da юtяn ilin<br />

analoji dюvrц ilя mцqayisяdя<br />

63,1 faiz чoxdur. Иdxal<br />

яmяliyyatlarыnda dюvlяt<br />

sektorunun payы 0,706 milyard<br />

dollar (37,3 %), юzяl sektorun payы<br />

1,094 milyard dollar<br />

(57,83 %), fiziki шяxslяrin<br />

payы isя 92,187 milyon dollar<br />

(4,87 %) tяшkil edib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 25

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Èranda mÿsamÿli dÿmir<br />

istehsal edÿn zavod<br />

a÷ûlûb<br />

Иranыn Yezd яyalяtindя mayыn 16-da prezident Mahmud<br />

Яhmяdinecatыn iшtirakы ilя "Qadire Иranian" mяsamяli dяmir<br />

istehsal edяn zavodun aчыlышы olub. Zavodun istehсal gцcцнцн<br />

ildя 800 min ton olacaьы nяzяrdя tutulub. "Иribnews" аэентлийинин<br />

mяlumatыna gюrя, зavodun tikintisinя 175 milyard tцmяn<br />

(tяxminяn 175 milyon dollar) vя 70 milyon evro sяrmayя qoyulub.<br />

Zavodun iшя dцшmяsi isя ildя 300 milyon dollarа qяnaяt<br />

etmяyя imkan verяcяk. "Qadire Иranian" zavodu mцrяkkяb polad<br />

istehsal edяn mцяssisяlяrin, Yezd vilayяtinin tюkmя zavodlarыnыn<br />

vя digяr metallurgiya шirkяtlяrinin<br />

ehtiyaclarыnы юdяyяcяk<br />

tюkmя polad istehsal<br />

edir. Onu da qeyd edяk ki,<br />

mяsamяli dяmir istehсalы<br />

цzrя dцnyada birin<strong>ci</strong> yer<br />

Hindistanыn payынa dцшцr.<br />

Bundan sonra Иran, daha<br />

sonra isя Venesuela vя<br />

Meksika gяlir.<br />

26 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

"Sumitomo"<br />

yeni texnologiya<br />

hazûrlayûb<br />

Yaponiyanыn aparыcы polad<br />

istehsalчыlarыndan olan "Sumitomo<br />

Metal Иndustries" nюvbяti texnologiya<br />

iшlяyib hazыrlayыb. Yaxыn gцnlяrdя<br />

metalluрqlar korroziyaya davamlы polad<br />

istehsala buraxacaqlar. Bu hяm dя,<br />

aqressiv, o cцmlяdяn, dяniz mцhitinя<br />

davamlы polad olacaq. Yeni texnologиya<br />

bиr sыra xяrclяri, mяsяlяn kюrpцlяrin<br />

saxlanmasыna sяrf olunan vяsaiti<br />

azaltmaьa imkan verяcяk. Hяmчinin,<br />

rяnglяnmя intervalы yцksяk olduьundan<br />

daha az rяng tяlяb olunacaq. Hazыrda<br />

"Sumitomo" hяr hansы цzlяmя olmadan<br />

korroziyaya davamlы poladdan istifadя<br />

imkanlarыnы юyrяnir.<br />

"ThyssenKrupp"<br />

Omskda yeni<br />

zavod tikÿcÿk<br />

Almaniyanыn яsas sяnaye konsernlяrindяn<br />

olan "ThyssenKrupp" Omsk<br />

vilayяtindя zavodun tikiнtisindя iшtирak<br />

edяcяk. Layihя federal PARK proqramы<br />

чяrчиvяsindя "Titan" ilя birlikdя<br />

2013-cц ildя hяyata keчirilяcяk.<br />

Mцяssisя metallurji silisium istehsalы<br />

цzrя ixtisaslaшacaq. Bu tipli zavod<br />

"Titan" tяrяfindяn 2010-cu ildя<br />

Qazaxыstanda istifadяyя verilib.<br />

"ThyssenKrupp" ilя mцqavilяnin<br />

yekun imzalanmasы 2011-<strong>ci</strong> il<br />

sentyabrыn 1-dя baш tutacaq.

"Liepàjas metalurgs"<br />

102,73 milyon evro girovu<br />

qanunilÿødirdi<br />

"Liepаjas metalurgs"<br />

sяhmdar cяmiyyяti Латвийанын<br />

Maliyyя Нazirliyinя 102,73<br />

milyon evro hяcmindя<br />

kommersiya girovunu<br />

tяqdim edib.<br />

"Kurzemes Vards" regional<br />

nяшrinин yazdыьыna gюrя,<br />

hюkуmяt "Liepаjas<br />

metalurgs" шirkяtinя mюhtяшяm poladяritmя istehsalыnын<br />

mцasirlяшdirilmяsi layищяsini hяyata keчirmяsi цчцn kredit almasыna<br />

zяmanяt verib. Mцasirlяшdirmяni bu ilin payыzыnda bitirilmяsi<br />

planlaшdыrыlыr. Baltik юlkяlяri arasыnda yeganя qara metallurgiya<br />

шirkяtinin kecяnilki dюvriyyяsi 276,46 milyon evro, zяrяri isя 8,96<br />

milyon evro tяшkil edib. Bununla belя, шirkяtиn maliyyя hesabatыna<br />

gюrя, keчяn il mцяssisя 43,11 milyon evro investisiya qoyub.<br />

"ArcelorMittal<br />

Temirtau"<br />

istehsalû 30% artûrûb<br />

Qazaxыstanыn nяhяng<br />

metallurgiya mцяssisяsi olan<br />

"ArcelorMittal Temirtau" 2011-<strong>ci</strong><br />

ilin ilk rцbцndя metal mяhsullarыn<br />

istehsalыnы яhяmiyyяtli<br />

dяrяcяdя artыrыb. Belя ki, 784,3<br />

min ton mяhsul istehsal edяn<br />

шirkяt 2010- cu ildяki nяticяni<br />

19 % цstяlяyib.<br />

Шirkяt yanvar-mart aylarыnda<br />

963,3 min ton xam polad<br />

istehsal edib ki, bu da юtяnilki<br />

gюstяri<strong>ci</strong>dяn 32% чoxdur.<br />

Dюvlяt Statistikasыnыn mяlumatыna<br />

gюrя, Qazaxыstanda istehsal<br />

olunan xam poladыn 80%, hazыr<br />

mяhsulun isя 90%-и<br />

"ArcelorMittal Temirtau" шirkяtinin<br />

payыna dцшцr. Qazaxыstanda<br />

xam poladыn цmуmi istehsal<br />

hяcmi 1,2 milyon ton olub ki, bu<br />

da яvvяlki ilля mцqayisяdя 35%,<br />

чуqun istehsalы 822,2 min<br />

ton olaraq 2010-cu il yanvar-mart<br />

ayыndakы gюstяri<strong>ci</strong>dяn<br />

29% чoxdur.<br />

Иlin sonunа qяdяr mцяssisя<br />

3,8 milyon ton xam<br />

polad vя 3,1 milyon ton<br />

hazыr mяhsul istehsal<br />

etmяyi planlaшdыrыr.<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Moldovanûn<br />

metallurgiya<br />

zavodu<br />

istehsalû bÿrpa<br />

edib<br />

Moldovanыn metaлlurgиya zavodu<br />

2010-cu ilin iyul ayыndan sonra yalnыz<br />

indi istehsal prosesini bяrpa<br />

edib. Шirkяtdяn verilяn mяlumata<br />

gюrя, poladяritmя sobasыnыn ilk<br />

buraxыlышыndan sonra завод artыq<br />

prokat istehsalыna da yenidяn<br />

baшlayыb.<br />

Mяlumata gюrя, uzunmцddяtli<br />

fasilяni gюrяn bяzi mцtяxяssislяr<br />

шirkяti tяrk ediblяr. "Иndi rяhbяrliyin<br />

qarшыsыnda duran яsas mяsяlя<br />

шirkяtdя qalan mцtяxяssislяri saxlamaq<br />

vя yenilяrini cяlb etmяkdir".<br />

Qeyd edяk ki, шirkяtin fяaliyyяtini<br />

dayandыrmasыna sяbяb dцnya metal<br />

istehsalы bazarыndakы vяziyyяtin<br />

gяrginlяшmяsi olub. 2011-<strong>ci</strong> ilin<br />

aprel ayыnda шirkяt istehsalы bяrpa<br />

etmяyя hazыr olsa da, metal qыrыntыlarыn<br />

idxalы ilя baьlы эюmrцkdя olan<br />

problemlяr buna mane oldu.<br />

1985-<strong>ci</strong> ildя яsasы qoyulan Moldova<br />

metallurgiya zavodu keчmiш SSRИ<br />

яrazisindя яn mцasir шirkяtlяrdяn<br />

biridir. Zavodun gцcц ildя 1 milyon<br />

ton polad vя prokat istehsal etmяyя<br />

imkan verir.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 27

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

"POSCO" Hindistanda<br />

zavod tikmÿê icazÿsini aldû<br />

Hindistan Cяnubi Koreya шirkяti olan "POSCO"-ya Orissa шtatыnda<br />

mцяssisя yaratmaьa icazя verdi. "France-Presse"-in verdiyi<br />

mяlumata gюrя, layihяyя nяzяrdя tutulmuш sяrmayя 12 milyarд<br />

doлlardыr. Xatыrladaq ki, 1991-<strong>ci</strong> ildя Hindistanda яn bюyцk xari<strong>ci</strong><br />

sяrmayя olan bu zavodun tikilmяsi kяnd tяssяrrцfatы yerlяrinin vя<br />

meшяlяrin saxlanmasыnы tяlяb edяn yerli sakinlяrin etirazы ilя<br />

qarшыlanмышdы. Mяlumata gюrя, artыq bцtцn narazыlыqlar hяll olunub.<br />

Gцman olunur ki, ilk mяrhяlяdя zavod ildя 3 milyon ton polad<br />

istehsal edяcяk. Sonrakы mяrhяlяdя istehsalыn 12 milyon tona<br />

qяdяr artacaьы нязярдя тутулур.<br />

Livan armatur<br />

istehsalûna<br />

baølayacaq<br />

Livanыn "Kfoury Metals" шirkяti kiчik<br />

yayma dяmir istehsal edяn zavod tikmяyi<br />

planlaшdыrыr. Зavod юlkяnin<br />

шimalыnda tikilяcяk vя шirkяt 2012-<strong>ci</strong><br />

ilin yayыnda zavodu istifadяyя vermяk niyyяtindяdir. Шirkяt ildя 300<br />

min ton armatur istehsal edяcяk. Bu gцnя qяdяr daxili tяlяbat<br />

xaricdяn gяlяn mallar hesabыna юdяnilirdi, она эюря дя zavod daha<br />

чоx daxili alыcыlarыn ehtiyaclarыnы юdяmяk цчцn nяzяrdя tutуlub.<br />

Иstehsal sяviyyяsindяn asыlы olaraq шirkяt xari<strong>ci</strong> bazarlara da чыxmaьы<br />

planlaшdыrыr. Шirkяtdяn verilяn mяlumata gюrя, bu юlkяdя armatur<br />

istehsal edяn ilk zavod olаcaq.<br />

28 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Yaponiya<br />

ïîëàä èõðàúûíû<br />

àðòûðûá<br />

Yaponiya may ayы ilя mцqayisяdя iyun<br />

ayыnda polad istehsalыnы 4,9 faiz yяni,<br />

3,478 milyon ton artыrыb. Bu barяdя<br />

Yaponiyanыn Maliyyя Naziрliyi xяbяr<br />

verib. Yaponiya Asiya юlkяляrinя 2,814<br />

milyon ton polad ixrac edib ki, bu da<br />

keчяn ilin analoji dюvrц ilя mцqayisяdя<br />

13,1 faiz azdыr. Bundan яlavя Yaponiya<br />

703 min ton polad mяhsullarы idxal edib.<br />

Бu da keчяn illя mцqayisяdя 4 faiz чox,<br />

bu ilin may ayы ilя mцqayisяdя isя 9,4<br />

faiz azdыr. Чindяn Yaponiyaya idxal<br />

olunan polad mяhsullarыnыn hяcmi<br />

170 min ton тяшkил едиб, bu da 2010-cu il<br />

iyun ayы ilя mцqayisяdя 2,9 faiз чoxdur.<br />

Yaponiyanыn dяmir vя polad<br />

federasiyasыnыn mяlumatыna gюrя,<br />

2011-<strong>ci</strong> ilин iyun ayыnda polad istehsalыnыn<br />

hяcmi 2010-cu ilин iyun ayы ilя mцqaйisяdя<br />

5 faiз azalыb vя 8.88 milyon ton olub.<br />

Яvvяlki ayla mцqayisяdя юlkяdя polad<br />

istehsalы 1,8 % azalыb. Daha яvvяl<br />

Yaponiyanыn dяmir vя polad<br />

federasiyasыnыn rяhbяri bildirmiшdi ki,<br />

юlkяdя polad istehsalы 2011-<strong>ci</strong> ildя<br />

108 milyon tona qяdяr vя daha чox arta<br />

bilяr. Onun sюzlяrinя gюrя, Yaponiyada<br />

iqtisadiyyatыn bяrpa olunmasы<br />

gюzlяnildiyindяn daha sцrяtlя getsя,<br />

юlkяdя poladяritmя arta bilяr.

Hindistanda daha effektiv vя<br />

yeni texnologiyalara qoyulan<br />

sяrmayяlяrin artmasы<br />

dцnyada polad istehsalы sahяsindя<br />

юlkяnin lider ola bilяcяyini<br />

dцшцnmяyя яsas verir.<br />

"Ernst and Young" шirkяtinin<br />

dцnyada poladtюkmя sяnayesinin<br />

2010 vя 2011-<strong>ci</strong> illяrin mцqayisяli<br />

araшdыrmasыnыn nяticяlяrinя gюrя,<br />

Hindistan iqtisadiyatыnda artыm<br />

qeyd olunur.<br />

"Ernst and Young" beynяlxaq<br />

шirkяtinin rяhbяri, Mayk Elliotun<br />

sюzlяrinя gюrя, daxili iqtisadiyyatыn<br />

inkiшafы sayяsindя polada olan<br />

daxili tяlяbat nюvbяti iki il яrzindя<br />

12 faiz artacaq. Bu isя Hindistana<br />

dцnya poladtюkmя sяnayesindя<br />

aparыcы yer tutmaьa kюmяk edяcяk.<br />

2005-<strong>ci</strong> ildяn 2010-cu ilяdяk<br />

istehsal hяcmi 8,7 faiz arтmышdырsa,<br />

bu dюvrdя daxili tяlяbat daha<br />

yцksяk olaraq 11 faiz tяшkil edib.<br />

"Bu gюrцnmяmiш artыm юlkяyя<br />

dцnya polad istehsalчыlarыnыn cяlb<br />

olunmasыna imkan yaratdы ki,<br />

onlardan bяzilяri yeni istehsalla<br />

baьlы layihяlяri hяyata keчirmяyя<br />

baшladыlar. Digяr шirkяtlяr isя<br />

Hindistan polad istehsalчыlarы ilя<br />

birgя mцяssisяlяrin yaradыlmasыnы<br />

planlaшdыrыrlar. Eyni zamanda,<br />

xari<strong>ci</strong> poladtюkmя шirkяtlяrinin<br />

Hindistan bazarыna axыnы artыb".<br />

Amma bununla belя, Mayk Elliot<br />

qeyd edir ki, Hindistandakы<br />

sяrmayя canlanmasы xammala<br />

olan xяrclяrin artmasы ilя mцшayiяt<br />

olunacaq. Bu isя bцtцn dцnayda<br />

poladtюkmя шirkяtlяrinin gяlirlяrinin<br />

azalmasыna sяbяb olacaq.<br />

"Bir neчя il davam edяcяk bu<br />

prosesdя яn gцclц poladtюkmя<br />

шirkяtlяri yaranmыш vяziyyяtdяn<br />

чыxa bilяcяklяr", - deyя Elliot onu<br />

da vurьulayыb ki, "bцtцn polad<br />

istehsalчыlarы цчцn gяlirin<br />

artmasыnda яsas kюmяkчi faktor,<br />

яmяliyyat vя mцhцm xяrclяrin<br />

daha effektiv idarя edilmяsi<br />

olacaq".<br />

Elliot onu da qeyd edib ki, qlobal<br />

maliyyя bюhranыndan sonra iki il<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Hèndèstan polad<br />

èstehsalûnda dönyada<br />

lider ola bilÿr<br />

яrzindя poladtюkmя шirkяtlяri чяtin<br />

vяziyyяtdя idilяr. "Tяlяbatыn vя<br />

xammal qiymяtlяrinin dяyiшkяnliyi,<br />

poladtюkmя шirkяtlяrinin яn чox<br />

цzlяшdiyi problemlяrdir".<br />

Иnkiшaf etmiш bazarlarda polada<br />

olan tяlяbatыn bяrpa olunmasы hяlя<br />

dя чox lяng gedir, amma inkiшaf<br />

etmяkdя olan bazarlarda yцksяk<br />

tяlяbat isя infrastrukturanыn, tikinti<br />

vя maшыnqayыrma sяnayesinin<br />

hesabыna baш verir.<br />

Buna gюrя dя, yeni vя daha<br />

effektiv poladtюkmя zavodlarыnыn<br />

istismara verilmяsi Hindistanda<br />

mяnfяяtin azalmasыna sяbяb<br />

olacaq. Eyni zamanda, kokslaшan<br />

kюmцrцn defisiti, xamal<br />

qiymяtlяrinin dяyiшkяnliyi vя enerji<br />

daшыyыcыlarыnыn qiymяtinin artmasы<br />

gяlirlяrin azalmasыna tяsir edяcяk.<br />

"2011-<strong>ci</strong> ildя biz gяlirlяrin<br />

sяviyyяsinin azalmasыnыn qarшыsыnы<br />

almaq цчцn poladtюkmя<br />

шirkяtlяrindяn tяdbirlяrin<br />

gцclяndirilmяsini gюzlяyirik" -<br />

deyя Elliot bildirib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 29

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Ukraynanûn radiaktiv îëàí<br />

ìåòàë ãûðûíòûëàðû hara gedir?<br />

Ukrayna яrazisindя radiaktivliyi<br />

olan metal qыrыntыlarы ilя dolu vaqon<br />

saxlanыlыb. Mяlumata gюrя, bu<br />

vaqondakы metal qыrыntыlarыnыn<br />

tяdarцkчцsц Ukraynanыn<br />

"Ukrmet" шirkяtidir.<br />

Ukraynanыn ekoloji nяzarяt<br />

komitяsinin rяhbяri Pavel Jila<br />

bildirиб ki, tяkcя bu il яrzindя radiaktivliyi<br />

olan materiallarыn 20 dяfя<br />

юlkяdяn чыxarыlmasы cяhdi olub.<br />

Bundan яlavя Tцrkiyя dя<br />

Ukraynadan gяlяn qara metal<br />

qыrыntыlarыnda yцksяk radiaktivlik<br />

aшkar edib. 2008-<strong>ci</strong> ilin aprel<br />

ayыnda bir sыra Rusiya kцtlяvi infor-<br />

masiya vasitяlяrindя Ukraynadan<br />

gяlяn metal mяhsullarыnыn radiaktivliyi<br />

barяdя mяlumatlar yayыlmышdы.<br />

Xцsusilя dя, elя mяhz Rusiya<br />

qяzetlяrindя, 2006-cы ildя Ukrayna<br />

metallurgiya шirkяtlяrinin Чernobыl<br />

radiaktiv metal qыrыntыlarыndan<br />

istifadя etdiyi xяbяri чыxmышdы.<br />

Rusiya tяrяfinin ittihamlarыndan<br />

sonra Kцveyt vя Иordaniya Ukrayna<br />

metal mяhsullarыnыn radiaktivlik<br />

30 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

cяhяtdяn tяhlцkяsiz olduьunu<br />

gюstяrяn sertifikat tяlяb etdilяr. Юz<br />

nюvbяsindя, Ukrayna Сяnaye<br />

Нazirliyi юlkя яraziсиndяn чыxarыlan<br />

mяhsullara nяzarяt olunduьunu<br />

bildirdi. Bununla belя, bu gцn dя<br />

kцtlяvi infoрmasiya vasitяlяrindя<br />

dяfяlяrlя radiaktivliyi olan metal<br />

qыrыntыlarыnыn юlkяdяn чыxarыlma<br />

cяhdlяri ilя baьlы mцxtяlif hцquq<br />

iшчиlяrinin saxlanmasы xяbяrlяrinя<br />

rast gяlinir. 2009-cu ildя яrazinin<br />

ekoloji mцdafiя batalyоnуnun polislяri<br />

25 ton metal qыrыntыsыnы Чernobыl<br />

яrazисиndяn чыxararkяn tutulmuшdular.<br />

Щяmin qыrыntыlarыn radiaktivlik<br />

sяviyyяsi qяbul olunmuш normadan<br />

13 dяfя чox idi. Чыxarыlmыш metal<br />

konstruksiyalarыn Kiyevdя<br />

satыlacaьы nяzяrdя tutulurdu.<br />

Ukraynanыn "Korrespondent" jurnalыnыn<br />

yazdыьыna gюrя, gцn яrzindя<br />

100 ton metal qыrыntыsы Чernobыl<br />

яrazиsиndяn daшыnыr. Bu mяhsullarыn<br />

yarыsы юlkя яraziсиndя paylanыlыr,<br />

yarыsы isя dцnya bazarыna чыxarыlыr.<br />

("Росинвест")<br />

Rustavi<br />

metallurgiya<br />

zavodu boru<br />

istehsalûnû<br />

bÿrpa edib<br />

Rustavi metallurgiya zavodu boru<br />

istehsalыnы bяrpa edib. Belя ki,<br />

iyunуn 9-da zavodda tюkmя sexinin<br />

aчыlышы olub. Tяdbirdя Gцrcцstanыn<br />

iqtisadiyyat naziri Vera Kobaliya,<br />

Kvemo-Kartli bюlgя qubernatoru<br />

David Kirkitadze vя digяr rяsmi<br />

шяxslяr iшtirak edib.<br />

Vera Kobaliya bildirib ki, yeni<br />

istifadяyя verilяn tюkmя sexindя<br />

istehsal olunan boru mцxtяlif tяyinatlы<br />

olacaq vя Zaqafqaziyada yeganя<br />

obyekt kimi fяaliyyяt gюstяrяcяk.<br />

"Bu sexin aчыlышы yalnыz Rustavi<br />

цчцn yox, elяcя dя Gцrcцstan цчцn<br />

va<strong>ci</strong>bdir. Sexdя istehsal olunan<br />

mяhsullar bцtцn Avropa<br />

masшtabыna ixrac olunacaq".<br />

Bюlgя qubernatoru David Kirkitadze<br />

isя bu zavodda yerli яhalinin<br />

чalышacaьыnы qeyd edib. Onun<br />

sюzlяrinя gюrя, zavodda ilk gцnlяr<br />

500 nяfяrlik iш yeri aчыlыb. "Sonralar<br />

burada iш yerlяrinin sayы 1200<br />

nяfяrя чatdыrыlacaq."<br />

Zavod direktoru Qivi Qiqineiшviliнин<br />

sюzlяrinя gюrя isя, Rustavi<br />

metallurgiya zavodu ildя 350 ton<br />

mяhsul istehsal edяcяk. Qeyd<br />

edяk ki, yeni istehsal obyektinя<br />

152 milyon dollar sяrmayя yatыrыlыb.<br />

Xatыrladaq ki, Rustavi шяhяrindя<br />

tяxminяn 14 min azяrbaycanlы<br />

yaшayыr. Eyni zamanda Rustavi<br />

шяhяri yaxыnlыьыnda azяrbaycanlыlarыn<br />

kompakt yaшadыьы Qardabani rayonu<br />

yerlяшir. Yerli sakinlяrin qeyd<br />

etdiyinя gюrя, zavodun юz fяaliyyяtini<br />

yenidяn bяrpa etmяsi nяticяsindя<br />

azяrbaycanlыlar цчцn dя iш<br />

yerlяri aчыlacaq.

Yaxыn beш il яrzindя "Иliч"<br />

adыna metallurgiya kombinatы<br />

("Metinvest"in mцяssisяsi)<br />

"Azovstal"ыn ardыnca marten<br />

sobalarыndan imtina edяrяk,<br />

tamamilя poladыn konvertor<br />

istehsalыna keчяcяk. Bunun<br />

sayяsindя kombinat xammalыn<br />

alыnmasыna olan xяrclяri azaldacaq.<br />

Mяlumata gюrя, artыq kюhnяlmiш<br />

texnologiyadan daha iki<br />

Ukrayna metalлurgiya<br />

mцяssisяsi, "Zaporojstal" vя<br />

"Doneтсkstal" da imtina etmяk<br />

niyyяtindяdir. Rusiyada sonuncu<br />

marten sobalarы 2010-cu ildяn<br />

Ukrayna<br />

marten<br />

sobalarûndan<br />

imtina<br />

åäèð<br />

istismardan чыxarыlsada,<br />

Ukraynada bu hяlя dя<br />

davam edir. Keчяn il bu<br />

sobalarda 27,6 % mяhsul<br />

iсtehsal olunub. Hazыrda<br />

dцnyada marten sobalarыnda<br />

2-3% polad istehsal olunur".<br />

MMK Törkiyÿdÿ metallurgiya<br />

kombinàòûnû<br />

istifadÿyÿ verib<br />

"Maqnitoгоrsk Metallurgiya Kombinatы" davamlы isti sinklяmя<br />

aqreгatыnы (DИSA) iшя salaraq Tцrkiyяdя metallurgiya zavodunun<br />

tikintisini baшa чatdыrыb. "DИSA-nыn buraxыlmasы iki sяnaye meydanыnda,<br />

Иsgяndяrun vя Иstanbulda tikilяn MMK-Atakas metallurgiya<br />

kompleksinin tikintisinin baшa чatdыьыna iшarяdir", - шirkяtin<br />

mяlumatыnda bildirilir. MMK-Atakas kompleksinin tikilmяsi haqqыnda<br />

qяrar 2007-<strong>ci</strong> ilин may ayыnda verilib. Layihянин цmуmi investisiya<br />

hяcmi 2,1 milyarddыr. Layihяnin maliyyяlяшdirilmяsi hяm<br />

шirkяtin sяhmlяri, hяm dя borc vяsaitlяri hesabыna hяyata keчirilir.<br />

Avadanlыqlarыn яsas tяcщizatчыsы Иtaliyanыn "Danieli" шirkяtidir.<br />

MMK-Atakas metallurgiya kompleksinin illik istehsal gцcц 2,3<br />

milyon isti katanlы rulon, 750 min ton soyuq katanlы rulon, 900 min<br />

ton sinklяnmiш rulon vя 400 min ton polimer юrtцlц rulondur.<br />

2011-<strong>ci</strong> ildя hazыr polad mяhsullarыnыn istehsal hяcmi 800 min<br />

tondan чox, 2012-<strong>ci</strong> ildя isя 2 milyon tonu keчяcяyi planlaшdыrыlыr.<br />

MMK direktorlar шurasыnыn sяdri Viktor Raшnikov bildirib kи,<br />

bu kompleksin иstehsal gцcц Tцrkiyя bazarlarыnda metal mяhsulлara<br />

olan tяlяbatы юdяmяklя yanaшы, hяm dя xari<strong>ci</strong> юlkяlяrя<br />

ixrac etmяyя kюmяk edяcяk.<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

"×erMK" "×erMK"<br />

yeni nþv<br />

metal metal<br />

mÿhsulu mÿhsulu<br />

istehsal istehsal<br />

edib<br />

2011-<strong>ci</strong> iliн ilk rцbцndя "Чerepoveтс" metallurgiya<br />

kombinatы ("Severstal Rusiya polad"<br />

mцяsсisясиnin divizionu) 115 min tondan<br />

чox yeni nюv mяhsul istehsal edib. "Praym<br />

TASS" информасийа аэентлийинин шirkяtin baш<br />

mцhяnidisi Andrey Luтсenkoya istinadяn<br />

verdiyi mяlumata gюrя, bu цmуmi mяhsul<br />

istehsalыnыn щяcmindяn 5 % чoxdur. "Yeni<br />

nюv mяhsullar яn чox "2000" yayma<br />

maшыnыnda istehsal olunub. TMK-а ilя<br />

яmяkdaшlыq sayяsindя biz 13ХFА markalы<br />

polad istehsal etmяyi mяnimsяmiшik. Bu<br />

markadan hazыrlanmыш metal prokat isя чox<br />

unikaldыr. Belя ki, ondan яldя olunmuш son<br />

mяhsul, mяsяlяn boru, Шimalda чяtin iqlim<br />

шяraitindя yцksяk hidrogen sulfidli tяrkibli<br />

neft mяhsullarыnыn daшыnmasыnda istifadя<br />

etmяyя imkan verir", - шirkяtin mяlumatыnda<br />

belя deyilir. Bundan яlavя, ilin ilk 3 ayыnda<br />

"ЧerMK" sortluq dяmir yayan sexdя yeni<br />

mяhsul - 65 Q poladы titanla яvяzlяyяrяk<br />

hazыr mяhsulu mюhkяmlik vя az maya<br />

dяyяri ilя tяmin edяn yeni marka 70 Q<br />

poladdan 100 mm diametrli dairяvi prokat<br />

istehsal edib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 31

ÈØËßÉßÍ ÄßÌÈÐ ÏÀÑËÀÍÌÀÇ<br />

“Sosial vÿziyyÿtin yaxøûlaødûrûlmasû<br />

bizim prinsipial mþvqeyimizdir...”<br />

"<br />

шindяn zюvq alan insan<br />

È<br />

юz fяaliyyяtindя dя mцkяmmяl<br />

olmaьa can<br />

atar". Bunu Aristotel demiшdir.<br />

Mяn dя bu fikirlя razыyam<br />

vя bir qabaqcыl шirkяt kimi<br />

юz gцndяlik fяaliyyяtimizdя bunu<br />

unutmuruq. Elя ona gюrяdir<br />

ki, "Baku Steel Company" шirkяti<br />

hяr bir iшчinin problemlяrinin<br />

hяllini юzцnцn цmdя vяzifяsi<br />

hesab edir. Kadrlarыn seчilibyerlяшdirilmяsi,<br />

onlarыn iш effektivliyinin<br />

artыrыlmasы, sosial vяziyyяtinin<br />

yaxшыlaшdыrыlmasы bizim<br />

prinsipial mюvqeyimizdir.<br />

Yeri gяlmiшkяn, qeyd etmяliyяm<br />

ki, 2001-<strong>ci</strong> ildя bizim<br />

шirkяt 400 nяfяr iшчi иля fяaliyyяtя<br />

baшlaсаda, щал-щазырда bu rяqяm<br />

3600-я чatыб. Eyni zamanda,<br />

шirkяtdя aparыlan yenidяnqurma<br />

iшlяri vя yeni istehsal<br />

sahяlяrinin yaradыlmasы bu sahяdя<br />

daha bюyцk iшlяr aparыldыьыndan<br />

xяbяr verir. Daha<br />

sadя dillя desяk, шirkяtin istehsal<br />

gцcцnцn artыrыlmasы xeyli<br />

sayda yeni iшчi qцvvяsinin istehsalata<br />

cяlb olunmasыna imkan<br />

32 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

vermiшdir vя bu gяlяcяkdя dя<br />

inkiшaf etdirilяcяkdir.<br />

Иkin<strong>ci</strong> mцhцm mяsяlя mцяssisяyя<br />

iшчi kadrlarыn seчilmяsidir.<br />

Bu olduqca va<strong>ci</strong>b vя mяsuliyyяtli<br />

bir mяsяlяdir. Чцnki<br />

aьыr sяnayenin bu sahяsindя<br />

чalышan insanlar o qяdяr diqqяtli<br />

vя mяsuliyyяtli olmalыdыrlar ki,<br />

gяlяcяkdя hяr hansы bir bяdbяxt<br />

hadisя ilя цzlяшmяsinlяr. Bunu<br />

nяzяrя alaraq шirkяtdя Saьlamlыq,<br />

Яmяyin Tяhlцkяsizliyi vя<br />

Яtraf Mцhitin Mцhafizяsi цzrя<br />

Tяdris-Tяlim Mяrkяzi yaradыlmышdыr.<br />

Ишя gюtцrцlяn hяr bir iшчi<br />

burada tяdris prosesindя iшtirak edir,<br />

aldыqlarы tяlimatlar цzrя imtahan verirlяr vя<br />

imtahanыn uьurlu nяticяsindяn sonra onlarla<br />

tяhlцkяsizlik haqqыnda mцqavilя baьlanыlыr<br />

vя yalnыz bundan sonra sяlahiyyяtli iшчi kimi<br />

шirkяtdя iшя baшlayыrlar.<br />

Onu da qeyd etmяk lazыmdыr ki, bu gцn<br />

юlkяmizdя yeni iш yerlяrinin aчыlmasы ilя<br />

яlaqяdar чox geniш miqyaslы iшlяr aparыlыr.<br />

Юlkяdя son 7 ildя 900000-dяn artыq iш yeri<br />

aчыlыb vя insanlar iшlя tяmin olunub. Bu isя<br />

ilk nюvbяdя юlkя iqtisadiyyatыnыn sцrяtlя<br />

inkiшaf etdiyini, insanlarыn maddi rifahыnыn vя<br />

sosial vяziyyяtinin yцksяldiyini gюstяrяn<br />

amildir. Mяn чox sevinirяm ki, polad istehsalы<br />

шirkяti kimi fяaliyyяtdя olduьumuz bu 10<br />

ildя yeni iш yerlяrinin aчыlmasыnda vя insanlarыn<br />

iшlя tяmin olunmasыnda bizim dя юz<br />

payыmыz vardыr. Ишчilяrimizi bu mцnasibяtlя<br />

tяbrik edirяm, чцnki bu bцtцn kollektivin<br />

uьurudur.<br />

Fÿridÿ Aüayeva,<br />

Иnsan qaynaqlarы шюbяsinin rяhbяri

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!