December 2012 - Lærernes fagforening i Grønland
December 2012 - Lærernes fagforening i Grønland
December 2012 - Lærernes fagforening i Grønland
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ilinniartitsisoq 18<br />
Atuarfi k Mat<br />
Asbest – oquk uumasuaq<br />
Nunatsinni takornariaqarfi ssuaq – Ilulissat<br />
atuarfeqarpoq, oqartussanit usorsisimaarutigineqanngitsoq,<br />
taamaattumillu<br />
takoqqusaarutigineqanngitsoq. Ussiitsorsuarmik<br />
qaliarsualik, asbestitalinnik<br />
sanaaq oquttorlu atuarfi k ilinniartitsisut<br />
meeqqallu naammagittarlutik atorpaat.<br />
Illorsuup silataa ungasissumi kusanartutut isikkoqarpoq.<br />
Aappalulluni erseqqarillunilu Knud Rasmussenip<br />
inunngorfi ata silataanit isiginnaarlugu. Iserfi galuguli ila<br />
amiilaarnartumik aassimavoq. Nunarsuami siuttorsuit<br />
Dronningilu qaaqqusaanavianngillat, meerartavut qanoq<br />
atuarfi mmi atugassaqartikkivut takutillugit. Atuarfi k<br />
asbesteqarluinnartunik sanaajuvoq, Ilulissat Kommunerisimasaata<br />
2007-imi misissuititsinerata tamanna uppernarsarpaa.<br />
Qaliarsua iikkallu amerlaqisut sanaartuutissanik asbestilinnik<br />
suliaapput, tegnestiftinnguamilluunniit iiikkamut kappussinermi<br />
navianartorsiortitsisinnaasumik. Tamatuma<br />
saniatigut qaliarsuarmit kipparissut putullit nivinngakkat<br />
asbestilimmik sanaajupput. Taakku kipparissut pinnguarfi<br />
gissallugit pilerinaqaat, meeqqalli qaqippata asbestip pujoralaa<br />
meeqqat ilinniartitsisullu puaannut siammassaaq.<br />
Taanna kisimi ajoqutaanngilaq. Qaliarsuaq ussiitsoq<br />
siallersumi kuuttarpoq meeqqat atuarfi gisaanni inini arlaqartumi<br />
natermi taseeraqanik pilersitsisarluni. Taamaattuarsimasoq,<br />
ilinniartitsisut sivisunerusumik atorfeqarsimasut<br />
oqaatigaat. Qaliarsuaq iluarsaanneqallattaarpoq,<br />
iluatsinngisaannartumilli.<br />
Atuarfi up iluanut iserluni nungullarsimarpasippoq. Allaffi<br />
up tungaanut majuartarfi k taarpoq, imatulli akornutaanngitsumik.<br />
Qummut apuulluni igalaakkut qiviarluni<br />
ila takusaq Kalaallit Nunaanni innuttaalluni kanngunaqaaq.<br />
Atuarfi up illutai aserfallassimapput isatigassanngorlutik,<br />
aali meerarpassuit ulluinnarni avatangiisaat.<br />
Piitsuussuseq<br />
Illorpaalukasiit takusavut inuttaqanngitsutut isikkoqarput,<br />
sorsuffi nni nunanilu piitsorujussuarni illunut ase-<br />
ruatitersimasunut eqqaanarlutik. Atuarfi mmi aqutsisut<br />
ajunngitsumik eqqarsarlutik, illukasiit takujuminarsarumallugit<br />
meeqqat qalipaatissimavaat. Qalipakkalli pinnersaataanngillat,<br />
illoqarfi ssuarni akissaateqarpianngitsut<br />
najugaqarfi ini inuunermi atugassarititaasunut akerlilersuutitut,<br />
meeqqat qalipagaattut isikkoqarput. Nuannaarnermik<br />
ilinniarusussermilluunniit takutitsinngillat.<br />
Meeqqat qalipagaasa atuarfi up takussunarnera ingasattumik<br />
erseqqarissitiinnarpaat atoruminaatsunngortillugu.<br />
Ajoraluartumik oqaannartariaqarpugut ila atuarfi<br />
nnguakkuluk takussunaq.<br />
Tassunga killilluni kikkunut tamanut eqqarsaat ajortoq<br />
takkuppoq, ”atuarfi mmi aserorterineq akuerineqarsinnaanngitsoq<br />
paasivara”, tamanna pisimasoq aningaasarpassuarnik<br />
naleqartumik kinguneqarpoq, atuarfi k<br />
iluarsaanniarneqartoq immattoormat ruujori qatserut<br />
serpartaat ikeriarlugu aserorterisut qimammassuk Tamatuma<br />
kingorna ruujorit iikkallu oqorsaataat piiiarneqarput<br />
illu panerserniarlugu. Unnuillu ilaanni issilermat ruujorit<br />
qaarput, atuarfi ullu ilaa immaqqilluni.<br />
Suliaq naassaanngitsoq<br />
Atuarfi up pediillia ila nassaarsiullaqqisuusariaqarpoq,<br />
atuarfi k ullut tamaasa ilinniartitsineq ingerlanneqassappat.<br />
Ilalu isumassarsillaqqeqaaq. Soorlu pediilli rujorimik<br />
qilaamut atasumik ikkussisimavoq, fysikkertarfi up asattarfi<br />
anut atasoq, qilaamiit asbesteqaqisumit erngup kuuttarnera<br />
ataatsimut katersorumallugu. Atuarfi k pisoqarujussuummat<br />
fysikkertarfi k taanna ila tupinnaqaaq, soorlu<br />
piaaraluni qanga pissutsit fi lmiliariumallugit pequsersugaq,<br />
taamani ilinniartitsisut meeqqanik unataasarnerat<br />
atugaasoq takutikkumallugu.<br />
Atuarfi mmik takornariartitsinermi pediillip qaseriarluni<br />
iikkami putuaqqat pequtit atortullu pisoqalisimaqisut attulaarpai,<br />
ruujorit, ikkat ikeqartutulli isikkoqartut radiatorillu<br />
nakkaatilersutut isikkullit.<br />
Iikkat krydsfi nerinik ilaartorsimavai. Isugutaap kusertullu<br />
aqqutai asbestillu putui qalipanneqarsimapput. Pediilli<br />
suliaa stress-ernartoq timaani ersippoq, putoq nutaaq,<br />
isugutaap aqqutaa imaluunniit pequtit aamma taamatut<br />
nungullarsimasut takugaangamigit attorlugillu.<br />
Uumasuaqqat oqullu<br />
Atuarfi k Mat