Romsdals fattige og nødlidende Almue - Romsdal Sogelag

ForordInnleiingj 1773 vart det delt ut og selt korn til "fattige og nødlidende " i Romsdal. Frå dette hjelpearbeidet erdet bevart eit utruleg interessant gards- og slektshistorisk kjeldemateriale. Det var pensjonertskolesjef i Fræna, Harald Aas, som kom over dette materialet og som baud det fram til RomsdalSogelag med tanke på offen,tleggjering.Styretfatta straks interesseforsaka ogengasjertepensjonertkontormann Ola Inderhaug (BudlMolde)til å skrive av teksta. Underskrivne har lese korrektur, utarbeidd register og lagt det heile til rettesfortrykking.PresentasjonsformOla Inderhaug sidatamaskinutskrijt erbrukt direkte som sats i dennepublikasjonenfrå side 13til9i.Avskrifta er gjort bokstavrett, og for at summeringane på kvar side skal stemme, er manuskriptetgjengjeve side for side fram til side 91 - unnateke s. 86. Originalpagineringa er ikkje teken med.Hausten 1774fekk nesten 500 personar ettergjeve skulda si. Kjeldematerialet frå dette arbeidet erutruleg detaljert og er attgjeve ordrett berrefor eitt tinglag. For dei 7 andre tinglaga (åttingane) sittvedkammande er berre det "viktigaste" teke med.På side 86 er det gjort nærare greiefor dette.RegistraDet erutarbeidd to register: Eittgards- og stadnamnregister og eittfor "personar med 'jamilienamn'og spesielleyrke".Detførste registret tek med alle stadnamn som er å finne i teksten -frå den minste husmannsplass tilden største åtting. Prestegjeldsnamna er ikkje tekne med etter som desse står i innhaldsliste s. 5.For å lette skrivearbeidet i samband med registerarbeidet, vart det teke utgangspunkt i det registretsom eråfinne "Jordebokfor Romsdalenfutedøme. Landkommisjonen 1661", Trondheim 1969. Dettelegg "Norges Matrikkel. Matrikulerede eiendomme og deres skyld den i. januar 1907 i Romsdalsamt", Kristiania 1907 til grunn, og etter som deijleste gardsnamn i Romsdaljutedøme er å finne imanuskriptet, trudde eg at her var det arbeid å spare. Eg gjorde vel også det, men etter kvart somregisterarbeidet nærma seg slutten, vart det meir og meir klårtfor meg at skrivemåten på gards- ogplassnamn fekk mange inkonsekvensar, etter som matrikkelen frå 1907 har mange konservativeskriveformerpågardsnamn. For nokre namn erdetgjort tilvisingar tilandre skriveformer, men detteerpå langt nærgjennomført.Eit langt størreproblem er likevel atså mange plass- ogbruksnamn ernytta i stadenfor gardsnamnet(matrikkelnamnet) derplassen/bruket låg. Typiske døme herer "Viken", "Lien", "Hagen", "Vollen","Rabben" o.l. For å finne fram til rette gard og prestegjeld ved slike høve, er det det gjort bruk avbygdebøker, slektsbøker, artiklar o. l. Likevel er ikkje alle personar garantert rettplasserte. Nokrespørsmålsteikn er derfor å finne i registret. Problemet med å finne fram er likevel ikkje løyst om folker rettplasserte. Som døme kan nemnast Ottestad i Veøy. Om du leitar etter kven som fekk korn pådenne spesiellegarden, vil du finne at Ottestad ernemndpå sidene 17,41, 67og 94og Ottestadreitenpå side 69. Detdu derimot ikkjefinn er husmann Ingebrigt Knutsen Viken, husmann under bro nr1påOttestad. Hanfekk korn heile 4 ganger og er oppført i registret under "Viken (6511 Ottestad, Veøy)