Aufgaben 1
Aufgaben 1
Aufgaben 1
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
Physik für E-Techniker I - Vorlesung bei Peter Deák<br />
1. <strong>Aufgaben</strong>zettel<br />
Funktionen und ihre Ableitungen<br />
(1) Berechnung der ersten und zweiten Ableitung<br />
Geben Sie für folgende Funktionen die erste Ableitung nach der/den Variablen an.<br />
Berechnen Sie anschließend die zweiten Ableitungen zur Funktion aus <strong>Aufgaben</strong> Teil f). Was fällt auf,<br />
wenn man die gemischten Ableitungen ( ∂2 f(x,y)<br />
∂x∂y bzw. ∂2 f(x,y)<br />
∂y∂x ) vergleicht?<br />
a) f(x) = 2x3 + 3x2 d) f(x) = 4sin( x2<br />
4 )<br />
b) f(y) = y ln(y2 ) + 1,0102 e) f(x) = x4 + sin(x2 ) − ln(x) ex + 14<br />
x<br />
c) f(x,y) = √ + y x<br />
sin(x) 2 f) f(x,y) = 10 y2 e x2<br />
2 + 13,5 y<br />
Vektor und Matrizen<br />
(2) Translationsvektor, Vektoraddition<br />
4 ) + cos2 ( x<br />
Gegeben seien zwei Verschiebungsvektoren a und b mit dem Betrag |a| = 3 m bzw. |b| = 4 m. Wie<br />
müssen die beiden Vektoren zueinander stehen, um eine Gesamtverschiebung von 7 m, 1 m, 5 m zu<br />
erzielen.<br />
(3) Vektoreigenschaften, Skalar und Vektorprodukt<br />
Gegeben seien die folgenden Vektoren:<br />
⎛ ⎞ ⎛<br />
1<br />
a = ⎝ 4 ⎠ , b = ⎝<br />
3<br />
0<br />
0<br />
3<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ , c = ⎝<br />
0<br />
−3<br />
4<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ und d = ⎝<br />
a) Welchen Betrag haben die Vektoren?<br />
b) Normieren Sie die Vektoren. (Ein normierter Vektor besitzt einen Betrag |v| = 1. Die Richtung des<br />
Vektors bleibt bei der Normierung erhalten.)<br />
c) Welche der Vektoren sind orthogonal zueinander (d.h. vw = 0)?<br />
d) Berechnen Sie a × b und a × c. Welche Eigenschaft haben die resultierenden Vektoren?<br />
e) Sind das Skalarprodukt oder das Vektorprodukt kommutativ? (v (×) w = w (×) v ?)<br />
f) Sind das Skalarprodukt oder das Vektorprodukt assoziativ?(u (×) [v (×) w] = [u (×) v] (×) w ?)<br />
(4) spezielle Matrizen - Drehmatrix<br />
Gegeben sei folgende Matrix:<br />
⎛<br />
A = ⎝<br />
cos α −sin α 0<br />
sin α cos α 0<br />
0 0 1<br />
a) Berechnen Sie die Determinante dieser Matrix (|A|).<br />
b) Zeigen Sie, dass die Matrix einen Vektor um den Winkel α dreht wobei die z-Achse die Drehachse ist,<br />
w = Av?<br />
⎞<br />
⎠<br />
4<br />
1<br />
0<br />
⎞<br />
⎠
Textaufgaben<br />
(5) Das Alter des Universums<br />
Das Universum ist durch den Urknall (Big Bang) entstanden. Die Galaxien, die dabei die größte Anfangsgeschwindigkeit<br />
bekommen haben, haben sich seitdem am weitesten wegbewegt. Wir nehmen an,<br />
dass ihre Geschwindigkeiten konstant seien. Wenn eine etwa 3 · 10 21 km entfernte Galaxie, sich ungefähr<br />
1,5 · 10 11 km pro Jahr weiter von uns entfernt, wie alt ist dann das Universum.<br />
(6) Flugzeug im Wind<br />
Ein Flugzeug fliegt mit einer Reisegeschwindigkeit v eine (gerade) Strecke d hin und zurück. Es weht<br />
ein Wind mit der Geschwindigkeit w genau in Flugrichtung bzw. gegen die Flugrichtung auf dem Rückweg.Gleicht<br />
der Gewinn an Flugzeit beim Hinflug den Verlust beim Rückweg aus? (Setze beispielsweise<br />
v = w.)
d<br />
dx f(x) = f ′ (x)<br />
<br />
f(x) = 2x 3 + 3 · x 2 <br />
<br />
f(x) = a · x n f ′ (x) = n · a · x n−1 <br />
<br />
<br />
d<br />
dx f(x) = f ′ (x) = 6x 2 + 6x<br />
f(y) = yln(y 2 ) + 1, 0102 <br />
<br />
<br />
(u(x) · v(x)) ′ = u(x) · v ′ (x) + u ′ (x) · v(x) <br />
<br />
y 2 <br />
• d<br />
1<br />
dx · ln(x) = x<br />
• (u(v(x))) ′ = u ′ (v(x) · v ′ (x))<br />
<br />
<br />
d<br />
dy (yln(y2 ) + 1, 0102) = 1 · ln(y 2 ) + 1<br />
y · 2y = ln(y2 ) + 2
f(x, y) =<br />
√ x + yx<br />
sin(x) 2 <br />
<br />
√ x<br />
sin(x)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
δ 2<br />
δ<br />
δyδx f(x) = δx x2 = 2x<br />
<br />
<br />
<br />
d<br />
d<br />
dxsinx = cosx dxcosx = −sinx<br />
= 2x · cos x2<br />
4<br />
<br />
d x2<br />
dx (4sin 4<br />
x<br />
x2 d x<br />
+ cos2 4 ) = 2x · cos 4 + dx · cos2 4<br />
<br />
<br />
d x x<br />
x2<br />
+ dx · cos 4 · cos 4 = 2x · cos 4<br />
d<br />
dx ex = e x<br />
= 2x · cos x2<br />
4<br />
x sin 4 + (− 4 · cos x<br />
4<br />
− sin x<br />
4<br />
4 · cos x<br />
4 )<br />
<br />
1 x x<br />
− 2sin 4 cos 4<br />
d<br />
dx (x4 + sinx2 − ln(x) · ex + 14) = 4 · x3 + 2x · cosx2 − ( 1<br />
x · ex + ln(x) · ex )<br />
<br />
<br />
= 4x3 + 2xcosx2 − ex ( 1<br />
x + ln(x))<br />
δ 2<br />
δxδy 10y2e x2<br />
2 + 13, 5y = δ<br />
δy (10xy2e x2<br />
2 ) = 20yxe x2<br />
2<br />
<br />
δ 2<br />
δyδx 10y2e x2<br />
2 + 13, 5y = δ<br />
x2<br />
δx (20ye 2 + 13, 5) = 20yxe x2<br />
2
→ a <br />
→<br />
b <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0 3m 4m<br />
+ +<br />
0 0 0<br />
<br />
7m<br />
=<br />
0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0 −3m 4m 1m<br />
+<br />
+ =<br />
0 0 0 0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0 3m 0 3m<br />
+ + =<br />
0 0 4m 4m<br />
<br />
<br />
<br />
3m <br />
=<br />
4m<br />
√ 9m2 + 16m2 = √ 25m2 = 5m<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
→ ⎛<br />
⎞<br />
<br />
1 <br />
<br />
a = ⎝<br />
4 ⎠<br />
<br />
3 = √ 12 + 42 + 32 = √ 26<br />
<br />
<br />
→<br />
⎛<br />
⎞<br />
<br />
0 <br />
<br />
b = ⎝<br />
0 ⎠<br />
<br />
3 = √ 9 = 3<br />
<br />
<br />
→ ⎛<br />
<br />
<br />
c = ⎝<br />
<br />
<br />
0<br />
⎞<br />
<br />
<br />
−3 ⎠<br />
<br />
4 = √ 25 = 5
→<br />
⎛<br />
<br />
<br />
d = ⎝<br />
<br />
<br />
4<br />
1<br />
9<br />
⎞<br />
<br />
<br />
⎠<br />
<br />
= √ 17
→ nv= →<br />
v<br />
→ v <br />
<br />
⎛<br />
1<br />
⎞<br />
⎝ 4 ⎠<br />
→<br />
na=<br />
3<br />
→ ⎛<br />
0<br />
⎞<br />
⎝ 0 ⎠<br />
nb=<br />
3<br />
→ ⎛<br />
0<br />
⎝ −3<br />
nc=<br />
4<br />
√ 26<br />
3<br />
5<br />
= →<br />
v<br />
v<br />
⎞<br />
⎠<br />
→ nd=<br />
<br />
<br />
→ v · → ⎛ ⎞ ⎛ ⎞w=<br />
0 <br />
→ v · → w= ⎝<br />
v1<br />
v2<br />
v3<br />
⎠ · ⎝<br />
w1<br />
w2<br />
w3<br />
⎛<br />
⎝<br />
4<br />
1<br />
0<br />
√ 17<br />
⎠ = v1 · w1 + v2 · w2 + v3 · w3<br />
<br />
<br />
<br />
→<br />
b →<br />
d <br />
<br />
→<br />
b · →<br />
d =<br />
⎛<br />
⎝<br />
0<br />
0<br />
3<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ · ⎝<br />
4<br />
1<br />
0<br />
⎞<br />
⎠ = 0 · 4 + 0 · 1 + 3 · 0 = 0<br />
→ a → c <br />
⎛<br />
→ →<br />
a · c = ⎝<br />
1<br />
4<br />
3<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ · ⎝<br />
0<br />
−3<br />
4<br />
⎞<br />
<br />
⎛ ⎞ ⎛ ⎞ ⎛ <br />
→ →<br />
v × w= ⎝<br />
v1<br />
v2<br />
v3<br />
⎠ × ⎝<br />
⎠ = 1 · 0 + 4 · (−3) + 3 · 4 = 0 − 12 + 12 = 0<br />
w1<br />
w2<br />
w3<br />
⎠ = ⎝<br />
v2w3 − v3w2<br />
v3w1 − v1w3<br />
v1w2 − v2w1<br />
⎛ ⎞ ⎛ ⎞ ⎛ ⎞ <br />
1 0 12<br />
→ →<br />
a × b = ⎝ 4 ⎠ × ⎝ 0 ⎠ = ⎝ −3 ⎠<br />
3 3 0<br />
<br />
⎞<br />
⎠<br />
⎞<br />
⎠
⎛<br />
1<br />
4<br />
⎞<br />
⎛<br />
0<br />
−3<br />
⎞<br />
⎛<br />
25<br />
−4<br />
→ →<br />
a × c = ⎝ ⎠ × ⎝ ⎠ = ⎝ ⎠<br />
3 4 −3<br />
<br />
<br />
→ a ·( → a × →<br />
b ) = 0 →<br />
b ·( → a × →<br />
b ) = 0<br />
<br />
<br />
<br />
⎛<br />
⎝<br />
v1<br />
v2<br />
v3<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ · ⎝<br />
⎞<br />
→ v · → w= → w · → v<br />
w1<br />
w2<br />
w3<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ = ⎝<br />
w1<br />
w2<br />
w3<br />
⎞<br />
⎛<br />
⎠ · ⎝<br />
v1w1 + v2w2 + v3w3 = v1w1 + v2w2 + v3w3<br />
0 = 0 <br />
⇒ <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
⎛<br />
A = ⎝<br />
cos α − sin α 0<br />
sin α cos α 0<br />
0 0 1<br />
<br />
⎞<br />
⎠<br />
v1<br />
v2<br />
v3<br />
⎞<br />
⎠<br />
<br />
|A| = detA = cosα · cosα · 1 − 0 · cosα · 0 + (−sinα) · 0 · 0 − 0 · 0 · cosα + 0 · sinα ·<br />
0 − sinα · (−sinα) = cos 2 α + sin 2 α = 1
→ →<br />
w= · ⎛v<br />
· → v = ⎝<br />
cos α − sin α 0<br />
sin α cos α 0<br />
0 0 1<br />
⎞<br />
⎠ ·<br />
⎛<br />
⎝ v1<br />
v2<br />
v3<br />
⎞<br />
⎠ =<br />
⎛<br />
⎝ cosα · v1 − sinα · v2<br />
sinα · v1 + cosα · v2<br />
<br />
<br />
<br />
3·10 10 km<br />
1,5·1011 km<br />
Jahre<br />
= 3·1010 km·Jahre<br />
1,5·10 11 km<br />
<br />
→ w, → v , d = 0 <br />
= 2 · 1010 Jahre<br />
( → w + → v )d = ( → v − → w)d<br />
→ w + → v + → w= → v<br />
2 → w= 0<br />
→ w= 0 <br />
⇒ <br />
<br />
<br />
v3<br />
⎞<br />
⎠