Spuren - Gan-Erdene Tsend

Vorwort
Seit im Jahre 1974 die Mongolei und die
Bundesrepublik Deutschland offiziell
diplomatische Beziehungen aufgenommen
haben sind 35 Jahre vergangen. Es ist ein
guter Anlass, auf die Geschichte der bilateralen
Beziehungen zurückzublicken. Jede
Geschichte hinterlässt Spuren. Wir haben
uns entschieden, Ihnen eine Kulturgeschichte
vorzustellen, denn die Kultur ist wahrscheinlich
langlebiger als das Materielle,
die Materie selbst ausgenommen und ganz
sicherlich langlebiger als das Politische.
Unsere erste Spurensuche führt uns in die
20er Jahre des letzten Jahrhunderts, als
die Mongolei die ersten Regierungsstipendiaten
nach Deutschland zum Studium
entsandte; viele von Ihnen waren nach ihrer
Rückkehr große Kulturschaffende, deren
Werke das geistige Leben der Mongolen
stark beeinflussten und heute noch beeinflussen.
Unter Ihnen war Luvsansharavyn
Namkhaitseren. Die nächste Spurensuche
führt uns zu Tsultemiin Enkhjin, der in den
70er Jahren in Dresden studierte und jetzt
in Ulaanbaatar, Mongolei sein Atelier hat.
Die frischeste Spur führt uns nach Münster;
dort ist Ts. Gan-Erdene ein Meisterschüler.
Diese drei Maler gehören verschiedenen
Generationen an, L. Namkhaitseren wurde
geboren in der Mongolei des Kaisers Bogd-
Khaan, Ts. Enkhjin in der mongolischen
Volksrepublik und Ts. Gan-Erdene wuchs
in der Mongolei auf. Auf den ersten Blick
sind sie nur durch ihre mongolische
Herkunft verbunden. Aber nur auf den
ersten Blick, denn sie sind verbunden auch
durch ihr Studium in Deutschland, wenn
auch L. Namkhaitseren in der Weimarer
Republik, Ts. Enkhjin in der DDR studierten
und Ts. Gan-Erdene in der Bundesrepublik
Deutschland studiert.
Drei Maler, drei mongolische Staaten und
drei deutsche Staaten aus verschiedenen
Zeiten ergeben viele Spuren wie auf dem
gleichnamigen Bild von Gan-Erdene. Das
sind Spuren der deutschen und europäischen
Kultur in der Mongolei, Spuren
der Maler in Deutschland, Spuren vieler
Freundschaften und Bekanntschaften.
Es freut mich sehr, dass die Botschaft der
Bundesrepublik Deutschland in der Mongolei
in Zusammenarbeit mit dem Goethe-
Institut, etwa zur gleichen Zeit in der Galerie
für Moderne Kunst der Mongolei mit
einer Ausstellung von Günther Uecker,
einem der renommiertesten zeitgenössischen
deutschen Künstler, unter dem Titel
„Pferdekopfgeige – Huldigung an die
Steppe für Ulan Bator” dieses Jubiläum ehrt.
Mögen auch diese zwei Ausstellungen
ihre Spuren in unseren bilateralen Beziehungen
hinterlassen, auf die viele andere
folgen sollten.
Ich danke der Allianz AG für die Unterstützung
und Zusammenarbeit, Frau D. Götting
und Frau. R. Bormann für ihre Beiträge zu
den drei Künstlern.
Dr. Tuvdendorj Galbaatar
Botschafter der Mongolei in Deutschland
ªмнºх ¿г
Монгол Улс ХБНГУ-ын хооронд 1974 онд
албан ёсны дипломат харилцаа тогтоосноос
хойш 35 жилийн хугацаа улиран оджээ.
Манай хоёр орны хамтын ажиллагааны
ºнгºрсºн ¿еийн т¿¿хийг эргэн харах сайхан
боломж энэ удаа тохиож байгаад би баяртай
байна. Аливаа т¿¿х ººрийн ул мºрийг
¿лдээдэг билээ. Урлаг бол материаллаг эд
з¿йлсээс урт удаан хугацаанд амьдрах
чадвартай, материас салгаж ¿звээс улс
тºрººс бол б¿р ч ил¿¿ урт удаан настайн
учир бид Та б¿хэнд урлагийн нэгэн т¿¿хийг
танилцуулъя хэмээн шийдсэн бºлгºº.
Мºр дагах эхний эрэл маань ºмнºх зууны
хориод он буюу Монгол Улс Засгийн
газрын тэтгэлгээр анх удаа алс холын
Герман орноо оюутан илгээсэн тэр цаг ¿е
р¿¿ биднийг хºтºлж байгаа юм. Тухайн ¿ед
Герман улсад боловсрол эзэмшсэн тэдгээр
залуусын ихэнх нь эх орондоо буцаж
ирснийхээ дараа урлаг, соёлын томоохон
з¿тгэлтн¿¿д болсон тºдийг¿й, тэд монгол
х¿ний оюун санааны амьдралд х¿чтэй
нºлººлсºн тºдийг¿й, тэдний оюуны б¿тээл
ºнºº ¿ед ч ¿нэ цэнээ алдааг¿й байгаа
билээ. Лувсаншаравын Намхайцэрэн гуай
тэдгээр залуусын нэгэн томоохон тºлººлºл
юм. Дараагийн мºр биднийг 1970-аад оны
¿е р¿¿ буюу Дрезден хотноо суралцаж,
хожмоо ººрийн урланг Монгол Улсын нийслэл
Улаанбаатар хотноо нээн ажиллуулж
буй Ц¿лтэмийн Энхжин р¿¿ хºтлºх ажээ.
Гурав дахь ¿е буюу хамгийн шинэхэн мºр
биднийг мастер сурагч Цэндийн Ган-Эрдэнийн
суралцаж буй ºнººгийн Мюнстер хот
руу хºтºлж байгаа нь сонирхол татдаг.
Гурван ¿еийн тºлººлºл болсон гурван
зураачийн тºрж, ºссºн цаг ¿е бас т¿¿х
ºг¿¿лдэг. Л.Намхайцэрэн гуай Богд хаант
Монгол улсын ¿ед тºрж, Энхжин БНМАУын
¿ед, харин Ган-Эрдэнэ Монгол Улсын
ºнºº ¿ед ºсºж ºндийжээ. ªнгºц харвал
тэд зºвхºн монгол гарал ¿¿слээрээ ººр
хоорондоо холбоотой мэт боловч энэ нь
маш ºнгºц харсан тохиолдолд юм. Учир гэвэл
тэдний боловсрол эзэмшсэн орон бол
Герман орон учраас тэд урлагийн сургуулиараа
х¿йн холбоотой билээ. Л.Намхайцэрэн
Ваймерийн Б¿гд Найрамдах улсын ¿ед,
Ц.Энхжин БНАГУ-ын ¿ед суралцаж байсан
бол Ц.Ган- Эрдэнэ ºнººгийн ХБНГУ-д
суралцаж буй юм. Ган-Эрдэнийн “Мºр” зургийн
адил монголын гурван тºр, германы
гурван тºрийн ººр ººр цаг ¿е дэх гурван
зураачид маань олон ул мºрийг ¿лдээжээ.
Энэ нь Монгол Улсад т¿гсэн германы болон
европын соёлын т¿¿хийн мºр, германд
суралцсан олон зураачдын мºр, мºн
т¿¿нчлэн олон сайхан нºхºрлºл, ¿ерхлийн
т¿¿хийн мºр юм.
Манай хоёр орон болоод хоёр орны ард
иргэдийн улс тºр, соёл, эдийн засаг, х¿нлэг
чанараар холбогдсон олон олон мºр¿¿д
хоёр орны олон талт хамтын ажиллагаа,
харилцаа холбоог ирээд¿йд улам эрчимж-
¿¿лэх болно гэдэгт би б¿рэн итгэлтэй байгаа
тºдийг¿й энэ нь ХБНГУ-ын ерºнхийлºгч
Проф. Др. Хорст Кºлэр 2008 оны есд¿гээр
сард Монгол Улсад албан ёсоор айлчлах
¿еэрээ зурсан “Монгол Улс, ХБНГУ хоорондын
иж б¿рэн т¿ншлэлийн харилцаа”-ны
тухай манай хоёр орны Засгийн газрын
хамтарсан мэдэгдлээр илэрлээ олж байгаа
билээ.
Монгол Улсад суугаа ХБНГУ-ын Элчин сайдын
яам Гёте институттэй хамтран Монголын
орчин ¿еийн урлагийн галерейд германы
орчин цагийн алдарт уран б¿тээлч
Гюнтер ¯йкэрийн “Морин хуур- Улаанбаатарт
зориулсан талын бишрэл” нэртэй
¿зэсгэлэнг зохион байгуулж, тус ¿зэсгэлэнгийн
нээлт бидний энэх¿¿ зургийн
¿зэсгэлэнгийн нээлттэй цаг хугацааны
хувьд бараг нэгэн цаг ¿ед тохиож байгаад
би ихэд билэгшээж, баяртай байна. Энэх¿¿
хоёр ¿зэсгэлэн манай хоёр орны хамтын
ажиллагаанд ººрийн мºрºº ¿лдээж, мºн
олон сайхан ¿зэсгэлэнг араасаа дагуулах
болтугай. “Аллианц” ХК, тус ¿зэсгэлэнг
гардан зохион байгуулсан “Аллианц”
компанийн Урлагийн салбарын ажилтан
хатагтай ¯.Галитц, хатагтай И.Штайнкруг
нарт хамтран ажиллаж, туслалцаа дэмжлэг
¿з¿¿лсэнд туйлаас талархаж буйгаа
илэрхийлье. Мºн манай гурван уран
б¿тээлчдийн тухай санаа, бодлоо бичиж
ир¿¿лсэн хатагтай Д.Гёттинг, хатагтай
Р.Борманн нарт талархал илэрхийлье.
Монгол Улсаас ХБНГУ-д суугаа
Онц бºгººд Б¿рэн эрхт Элчин сайд
Др. Т¿вдэндоржийн Галбаатар
5