Beliebige Dreiecke - Michael-buhlmann.de
Beliebige Dreiecke - Michael-buhlmann.de
Beliebige Dreiecke - Michael-buhlmann.de
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
<strong>Michael</strong> Buhlmann<br />
Mathematik-Formelsammlung<br />
> Geometrie<br />
> Trigonometrie (Dreiecksberechnung)<br />
> <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong><br />
Eine ebene geometrische Figur aus drei Punkten (Ecken) A, B, C und <strong>de</strong>n Seiten a, b, c heißt<br />
Dreieck ∆ABC, das Rechnen mit <strong>Dreiecke</strong>n nennt man Trigonometrie. Die Winkel im Dreieck heißen<br />
α, β, γ und liegen bei <strong>de</strong>n Punkten A, B, C. Gegeben sei ein beliebiges Dreieck ∆ABC mit <strong>de</strong>n<br />
Seiten a, b, c und <strong>de</strong>n Winkeln α, β, γ. Der Inkreis berührt die Dreieckseiten, <strong>de</strong>r Umkreis läuft<br />
durch die Dreiecksecken. Die drei Seitenhalbieren<strong>de</strong>n halbieren jeweils von <strong>de</strong>r gegenüberliegen<strong>de</strong>n<br />
Ecke aus die Dreiecksseite, die drei Winkelhalbieren<strong>de</strong>n halbieren die jeweiligen Dreieckswinkel.<br />
<strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong><br />
Winkelsumme α+β+γ = 180°<br />
α = 180° – β – γ β = 180“ – α – γ γ = 180° – α – β<br />
Umfang<br />
U = a + b + c<br />
a = U – b – c b = U – a – c c = U – a – b<br />
Flächeninhalt<br />
1<br />
A ah<br />
a<br />
2<br />
A 2<br />
1 bh<br />
A 2<br />
1 ch<br />
= =<br />
b<br />
=<br />
c<br />
a =<br />
2A<br />
h a<br />
2A<br />
h a<br />
=<br />
a<br />
<strong>Michael</strong> Buhlmann, Mathematik-Formelsammlung > Geometrie > Trigonometrie > <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong> 1
=<br />
c =<br />
2A<br />
h b<br />
2A<br />
h c<br />
2A<br />
h b<br />
=<br />
b<br />
2A<br />
h c<br />
=<br />
c<br />
1 1 1 A = ab sin γ A = ac sin β A = bc sin α<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2A<br />
a =<br />
bsin γ<br />
2A<br />
a =<br />
csin β<br />
2A<br />
b =<br />
csinα<br />
2<br />
a<br />
A =<br />
sin β sin γ<br />
2sinα<br />
2A<br />
b =<br />
asin γ<br />
2A<br />
c =<br />
asin β<br />
2A<br />
c =<br />
bsinα<br />
2<br />
b<br />
A =<br />
sinα<br />
sin γ<br />
2sin β<br />
2A<br />
sin γ =<br />
ab<br />
2A<br />
sin β =<br />
ac<br />
2<br />
c<br />
A =<br />
sin α =<br />
2A<br />
bc<br />
sin α sin β<br />
2sin γ<br />
a + b + c<br />
s = A = s( s − a)(<br />
s − b)(<br />
s − c)<br />
(Heronsche Formel)<br />
2<br />
Höhen<br />
A =<br />
α β<br />
cot cot cot<br />
2 2 2<br />
2 γ<br />
r I<br />
h a<br />
= bsin γ<br />
h b<br />
= a sin γ<br />
h c<br />
= asin β<br />
h a<br />
= csin β<br />
h b<br />
= csinα<br />
h c<br />
= bsinα<br />
h<br />
a<br />
: h : h =<br />
b<br />
c<br />
1 1 1<br />
: :<br />
a b c<br />
h<br />
h<br />
a<br />
=<br />
b<br />
b<br />
a<br />
h<br />
h<br />
a<br />
=<br />
c<br />
c<br />
a<br />
h<br />
h<br />
b<br />
=<br />
c<br />
c<br />
b<br />
Satz <strong>de</strong>s Pythagoras<br />
a<br />
a =<br />
2<br />
+ 2 2<br />
1<br />
h c<br />
c = a + h<br />
2 2<br />
1 a<br />
a<br />
a =<br />
2<br />
+ 2 2<br />
2<br />
h b<br />
b = a + h<br />
2 2<br />
2 a<br />
2<br />
h a<br />
h a<br />
=<br />
= c<br />
c<br />
2<br />
2<br />
− a<br />
2<br />
1<br />
− a<br />
2<br />
1<br />
a 1 + a 2 = a bzw.<br />
a 1 – a 2 = a bzw.<br />
a 2 – a 1 = a<br />
a<br />
a<br />
= c<br />
− h<br />
2 2 2<br />
1 a<br />
=<br />
c<br />
− h<br />
2 2<br />
1 a<br />
a<br />
a<br />
= b<br />
− h<br />
2 2 2<br />
2 a<br />
=<br />
b<br />
− h<br />
2 2<br />
2 a<br />
2<br />
h a<br />
h a<br />
=<br />
= b<br />
b<br />
2<br />
2<br />
− a<br />
2<br />
2<br />
− a<br />
2<br />
2<br />
b<br />
b =<br />
2<br />
+ 2 2<br />
1<br />
h a<br />
a = b + h<br />
2 2<br />
1 b<br />
b<br />
b =<br />
2<br />
+ 2 2<br />
2<br />
h c<br />
c = b + h<br />
2 2<br />
2 b<br />
2<br />
h b<br />
h b<br />
=<br />
= a<br />
a<br />
2<br />
2<br />
− b<br />
2<br />
1<br />
− b<br />
2<br />
1<br />
b 1 + b 2 = b bzw.<br />
b 1 – b 2 = b bzw.<br />
b 2 – b 1 = b<br />
b<br />
b<br />
= a<br />
− h<br />
2 2 2<br />
1 b<br />
=<br />
a<br />
− h<br />
2 2<br />
1 b<br />
b<br />
b<br />
= c<br />
− h<br />
2 2 2<br />
2 b<br />
=<br />
c<br />
− h<br />
2 2<br />
2 b<br />
2<br />
h b<br />
h b<br />
=<br />
= c<br />
c<br />
2<br />
2<br />
− b<br />
2<br />
2<br />
− b<br />
2<br />
2<br />
<strong>Michael</strong> Buhlmann, Mathematik-Formelsammlung > Geometrie > Trigonometrie > <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong> 2
c<br />
c =<br />
2<br />
+ 2 2<br />
1<br />
h b<br />
b = c + h<br />
2 2<br />
1 c<br />
c<br />
c =<br />
2<br />
+ 2 2<br />
2<br />
h a<br />
a = c + h<br />
2 2<br />
2 c<br />
2<br />
h c<br />
h c<br />
=<br />
= b<br />
2<br />
b<br />
2<br />
− c<br />
2<br />
1<br />
− c<br />
2<br />
1<br />
c 1 + c 2 = c bzw.<br />
c 1 – c 2 = c bzw.<br />
c 2 – c 1 = c<br />
c<br />
c<br />
= b<br />
− h<br />
2 2 2<br />
1 c<br />
=<br />
b<br />
− h<br />
2 2<br />
1 c<br />
c<br />
c<br />
= a<br />
− h<br />
2 2 2<br />
2 c<br />
=<br />
a<br />
− h<br />
2 2<br />
2 c<br />
2<br />
h c<br />
h c<br />
=<br />
= a<br />
a<br />
2<br />
2<br />
− c<br />
2<br />
2<br />
− c<br />
2<br />
2<br />
Trigonometrische<br />
Funktionen<br />
h c<br />
sin α =<br />
b = h c<br />
= bsinα<br />
b<br />
sinα<br />
h c<br />
c 1<br />
cos α =<br />
b = c<br />
1<br />
= bcosα<br />
b<br />
cosα<br />
c 1<br />
tan α =<br />
h c<br />
c<br />
1<br />
h c<br />
c<br />
1<br />
= h c<br />
= c 1<br />
tanα<br />
tanα<br />
h b<br />
sin α =<br />
c = h b<br />
= csinα<br />
c<br />
sinα<br />
b 2<br />
cos α =<br />
c = b<br />
2<br />
= c cosα<br />
c<br />
cosα<br />
h b<br />
b 2<br />
tan α =<br />
h b<br />
b<br />
2<br />
h b<br />
b<br />
2<br />
= h b<br />
= b 2<br />
tanα<br />
tanα<br />
h c<br />
sin β =<br />
a = h asin β<br />
a<br />
sin β<br />
c<br />
=<br />
c 2<br />
cos β =<br />
a = c<br />
2<br />
= acosβ<br />
a<br />
cos β<br />
h c<br />
c 2<br />
tan β =<br />
h c<br />
c<br />
2<br />
h c<br />
c<br />
2<br />
= h c tan β<br />
tan β<br />
c<br />
= 2<br />
h a<br />
sin β =<br />
c = h csin β<br />
c<br />
sin β<br />
a<br />
=<br />
a 1<br />
cos β =<br />
c = a<br />
1<br />
= ccosβ<br />
c<br />
cos β<br />
h a<br />
a 1<br />
tan β =<br />
h a<br />
a<br />
1<br />
h a<br />
a<br />
1<br />
= h a tan β<br />
tan β<br />
a<br />
= 1<br />
h b<br />
sin γ =<br />
a = h asin γ<br />
a<br />
sin γ<br />
b<br />
=<br />
b 1<br />
cos γ =<br />
a = b<br />
1<br />
= acosγ<br />
a<br />
cosγ<br />
h b<br />
b 1<br />
tan γ =<br />
h b<br />
b<br />
1<br />
h b<br />
b<br />
1<br />
= h b tan β<br />
tan β<br />
b<br />
= 1<br />
<strong>Michael</strong> Buhlmann, Mathematik-Formelsammlung > Geometrie > Trigonometrie > <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong> 3
Sinussatz<br />
h a<br />
sin γ =<br />
b = h bsin γ<br />
b<br />
sin γ<br />
a<br />
=<br />
a 2<br />
cos γ =<br />
b = a<br />
2<br />
= bcosγ<br />
b<br />
cosγ<br />
tan γ =<br />
a<br />
b<br />
h a<br />
a<br />
sinα<br />
=<br />
sin β<br />
2<br />
a b c<br />
= =<br />
sinα<br />
sin β sin γ<br />
h a<br />
a 2<br />
h a<br />
a<br />
2<br />
= h a tanγ<br />
tanγ<br />
a<br />
= 2<br />
b<br />
c<br />
sin β<br />
=<br />
sinγ<br />
a<br />
c<br />
=<br />
sin α<br />
sin γ<br />
sinα<br />
sin β<br />
a<br />
b<br />
a = b<br />
b = a sinα = sin β sin β = sinα<br />
sin β<br />
sinα<br />
b<br />
a<br />
sin β<br />
sin γ<br />
b<br />
c<br />
b = c<br />
c = b sin β = sin γ sin γ = sin β<br />
sin γ<br />
sin β<br />
c<br />
b<br />
sinα<br />
sin γ<br />
a<br />
c<br />
a = c<br />
c = a sinα = sin γ sin γ = sinα<br />
sin γ<br />
sinα<br />
c<br />
a<br />
Cosinussatz<br />
Mollwei<strong>de</strong>sche<br />
Formeln<br />
Tangenssatz<br />
a + b<br />
c<br />
b + c<br />
a<br />
c + a<br />
b<br />
a<br />
b<br />
c<br />
2<br />
2<br />
2<br />
= b<br />
= c<br />
2<br />
2<br />
= a<br />
2<br />
α − β<br />
cos<br />
=<br />
2<br />
γ<br />
sin<br />
2<br />
β − γ<br />
cos<br />
=<br />
2<br />
α<br />
sin<br />
2<br />
γ −α<br />
cos<br />
=<br />
2<br />
β<br />
sin<br />
2<br />
+ c<br />
+ a<br />
+ b<br />
2<br />
2<br />
2<br />
− 2bc<br />
cosα<br />
− 2ca<br />
cos β<br />
− 2ab<br />
cos γ<br />
a − b<br />
c<br />
b − c<br />
a<br />
c − a<br />
b<br />
α − β<br />
sin<br />
=<br />
2<br />
γ<br />
cos<br />
2<br />
β − γ<br />
sin<br />
=<br />
2<br />
α<br />
cos<br />
2<br />
γ −α<br />
sin<br />
=<br />
2<br />
β<br />
cos<br />
2<br />
α + β γ<br />
tan cot<br />
a + b<br />
=<br />
2<br />
=<br />
2<br />
a − b α − β α − β<br />
tan tan<br />
2 2<br />
b<br />
cosα<br />
=<br />
a<br />
cos β =<br />
cos γ =<br />
a<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
+ c − a<br />
2bc<br />
2<br />
+ c − b<br />
2ac<br />
2<br />
+ b − c<br />
2ab<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<strong>Michael</strong> Buhlmann, Mathematik-Formelsammlung > Geometrie > Trigonometrie > <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong> 4
+ c<br />
b − c<br />
=<br />
β + γ<br />
tan<br />
2<br />
=<br />
β − γ<br />
tan<br />
2<br />
α<br />
cot<br />
2<br />
β − γ<br />
tan<br />
2<br />
a + c<br />
a − c<br />
=<br />
α + γ<br />
tan<br />
2<br />
=<br />
α − γ<br />
tan<br />
2<br />
β<br />
cot<br />
2<br />
α − γ<br />
tan<br />
2<br />
Halbwinkelsätze<br />
α<br />
sin =<br />
2<br />
( s −b)(<br />
s −c)<br />
bc<br />
β<br />
sin =<br />
2<br />
( s − a)(<br />
s − c)<br />
ac<br />
γ<br />
sin =<br />
2<br />
( s − a)(<br />
s −b)<br />
ab<br />
s =<br />
a + b + c<br />
2<br />
α<br />
cos =<br />
2<br />
s ( s − a)<br />
bc<br />
β<br />
cos =<br />
2<br />
s ( s − b)<br />
ac<br />
γ<br />
cos =<br />
2<br />
s ( s − c)<br />
ab<br />
α<br />
tan =<br />
2<br />
( s −b)(<br />
s −c)<br />
s(<br />
s −a)<br />
β<br />
tan =<br />
2<br />
( s − a)(<br />
s − c)<br />
s(<br />
s −b)<br />
γ<br />
tan =<br />
2<br />
( s − a)(<br />
s −b)<br />
s(<br />
s − c)<br />
Seitensätze a + b > c b + c > a a + c > b<br />
Seitenhalbieren<strong>de</strong><br />
Winkelhalbieren<strong>de</strong><br />
Umkreisradius<br />
1 2 2 2 1 2<br />
s 2( )<br />
2<br />
a<br />
= b + c − a = b + c + 2bccosα<br />
2<br />
2<br />
1 2 2 2 1 2<br />
s 2( )<br />
2<br />
b<br />
= a + c − b = a + c + 2accosβ<br />
2<br />
2<br />
1 2 2 2 1 2<br />
s 2( )<br />
2<br />
c<br />
= a + b − c = a + b + 2abcosγ<br />
2<br />
2<br />
w<br />
w<br />
w<br />
α<br />
β<br />
γ<br />
α<br />
bc<br />
= 1 2 cos<br />
2<br />
bc[(<br />
b + c)<br />
− a<br />
2 ] = 2<br />
b + c<br />
b + c<br />
β<br />
ac<br />
= 1 2 cos<br />
2<br />
ac[(<br />
a + c)<br />
− b<br />
2 ] = 2<br />
a + c<br />
a + c<br />
γ<br />
ab<br />
= 1 2 cos<br />
2<br />
ab[(<br />
a + b)<br />
− c<br />
2 ] = 2<br />
a + b<br />
a + b<br />
a b c<br />
r U<br />
= = =<br />
2sin α 2sin β 2sin<br />
γ<br />
r<br />
U<br />
=<br />
bc<br />
2h<br />
a<br />
=<br />
ac<br />
2h<br />
b<br />
=<br />
ab<br />
2h<br />
c<br />
Inkreisradius<br />
A ( s − a)(<br />
s − b)(<br />
s − c)<br />
r I<br />
= =<br />
s<br />
s<br />
s =<br />
a + b + c<br />
2<br />
r I<br />
α<br />
= ( s − a)tan<br />
2<br />
r I<br />
β<br />
= ( s − b)tan<br />
2<br />
r I<br />
γ<br />
= ( s − c)tan<br />
2<br />
<strong>Michael</strong> Buhlmann, Mathematik-Formelsammlung > Geometrie > Trigonometrie > <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong> 5
α β γ<br />
r I<br />
= s tan tan tan<br />
2 2 2<br />
r = 4<br />
I<br />
r U<br />
α β γ<br />
sin sin sin<br />
2 2 2<br />
<strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong><br />
<strong>Michael</strong> Buhlmann, Mathematik-Formelsammlung > Geometrie > Trigonometrie > <strong>Beliebige</strong> <strong>Dreiecke</strong> 6