Entzündung-akute Phase-Proteine - Mtaschule-os.de
Entzündung-akute Phase-Proteine - Mtaschule-os.de
Entzündung-akute Phase-Proteine - Mtaschule-os.de
Verwandeln Sie Ihre PDFs in ePaper und steigern Sie Ihre Umsätze!
Nutzen Sie SEO-optimierte ePaper, starke Backlinks und multimediale Inhalte, um Ihre Produkte professionell zu präsentieren und Ihre Reichweite signifikant zu maximieren.
Klinische Chemie & Hämatologie<br />
Vorlesung: Entzündung & Akute <strong>Phase</strong> Reaktion<br />
Dr. med. Michael Erren<br />
Institut für Klinische Chemie und<br />
Laboratoriumsmedizin/Zentrallaboratorium<br />
Universitätsklinikum Münster<br />
Albert-Schweitzer-Strasse 33<br />
D-48149 Münster<br />
Tel.: 0251 83-47229<br />
Fax: 0251 83-47229<br />
zlab-lehre.uni-muenster.<strong>de</strong><br />
erren@uni-muenster.<strong>de</strong>
Immunsystem<br />
Humoral<br />
Zytokine<br />
Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong><br />
Komplementsystem<br />
Antigenunspezifisch<br />
Antigenspezifisch<br />
Antikörper<br />
Zellulär<br />
Granulozyten<br />
Monozyten/Makrophagen<br />
Natürliche Killer-Zellen<br />
T-Lymphozyten<br />
B-Lymphozyten
Diagn<strong>os</strong>tische Parameter<br />
1. Temperatur<br />
2. Blutsenkung (BSR)<br />
3. Blutbild + Differential Blutbild<br />
4. Durchflußzytometrie<br />
5. Eiweißelektrophorese<br />
6. Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong> (CRP, SAA)<br />
7. Zytokine (IL6, TNF)<br />
8. Procalcitonin, Neopterin<br />
9. Komplementfaktoren<br />
10. Immunglobuline, spezifische Antikörper
Entzündung<br />
Standardantwort auf Gewebeschädigung<br />
• Funktion:<br />
– Erkennung einer Schädigung<br />
– Begrenzung: Neutralisation, Degradation u. Eliminierung<br />
• Fremdsubstanzen<br />
• nekrotischem/neoplastischem Zellmaterial<br />
• Häufigste Ursache:<br />
– Infektion!
Fieber<br />
Phagozyt<strong>os</strong>e<br />
(Bakterien, Fremdstoffe, Zelltrümmer)<br />
Endogene Pyrogene<br />
Granulozyten<br />
Monozyten<br />
(akut) (chronisch)<br />
Sollwertverschiebung ZNS
Typische Fieberkurven
Unklare Fieberzustän<strong>de</strong><br />
• 40% Infektionen<br />
(> 1 Woche)<br />
• 20% Autoimmunerkrankungen<br />
• 20% Neoplasien<br />
• 10% Verschie<strong>de</strong>ne<br />
(Leber- & Darmerkrankungen, Medikamente)<br />
• 10% ungeklärt
Blutsenkungsreaktion (BSR)<br />
Dysproteinämie<br />
– α 1/2 -<strong>Proteine</strong><br />
– Fibrinogen<br />
– Immunglobuline (IgM)<br />
– Immunkomplexe<br />
Indikation<br />
– Lupus erythemato<strong>de</strong>s<br />
– Polymyalgia rheumatica<br />
– Arteriitis temporalis<br />
– Neoplasien
Ansatz<br />
– 1,6 ml Blut<br />
– 0,4 ml Natrium-Citrat 3,8%<br />
– 20 cm Glas/Plastikröhrchen<br />
Fehlerquellen<br />
– Volumen + Mischfehler<br />
– Temperatur<br />
– Antiplogistika<br />
Referenzwerte<br />
– Männer < 15 mm / 1. Std.<br />
– Frauen < 20 mm / 1. Std.<br />
– Im Alter höher
Leukozyt<strong>os</strong>en<br />
• Infektionen (lokal/systemisch)<br />
• Nekr<strong>os</strong>e (Trauma, OP, Myokard-Infarkt)<br />
• Stoffwechselstörungen<br />
(Gicht, Urämie, Azid<strong>os</strong>e, Vergiftung)<br />
• Tumoren<br />
• Starke körperliche Belastungen<br />
• Cave: Glucocorticoid-Therapie!
Differential-Blutbild<br />
Granulozyten<br />
Bakteriell Viral Steril Allergisch Chronisch<br />
(↑↑↑) (↨) ↑ (↑) (↑)<br />
Linksverschiebung<br />
↑ (↑)<br />
Monozyten<br />
↑<br />
Lymphozyten<br />
↑ (↓)<br />
E<strong>os</strong>inophile<br />
↑
Linksverschiebung
Segmentkerniger<br />
Stabkerniger<br />
Toxische Granula<br />
Döhle-Körperchen
Vi<strong>de</strong>o-Streaming
Leukozyten-Differenzierungs-Kanal<br />
(AC/DC Wi<strong>de</strong>rstandsmeßprinzip)<br />
Wechselstrom<br />
(hochfrequent)<br />
Kern/Plasma-Verhältnis<br />
Gleichstrom<br />
Zellvolumen
Leukozyten-Differenzierungs-Kanal<br />
RF<br />
Luftblasen<br />
Granulozyten<br />
Erythrozyten<br />
Trümmer<br />
Monozyten<br />
Lymphozyten<br />
DC
Prinzip <strong>de</strong>r Reagenz-Wirkung<br />
im IMI-Kanal<br />
<strong>Proteine</strong><br />
Lipi<strong>de</strong><br />
Sysmex-Reagenz<br />
Reifer Leukozyt<br />
Unreifer Leukozyt
IMI-Kanal<br />
Immature Myeloid Information (IMI)<br />
Neutrophiler E<strong>os</strong>inophiler Basophiler Monozyt Lymphozyt<br />
Blau<br />
Wechselstrom<br />
Stabkerniger<br />
Thrombozyten-<br />
Aggregate<br />
Metamyelozyt<br />
Myelozyt<br />
Promyelozyt<br />
Myeloblast<br />
Progenitorzellen<br />
Gleichstrom
Vi<strong>de</strong>o-Streaming
500<br />
CD4+-cells/µl<br />
CD4+-Cells/µl<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
Pneumocystis carinii<br />
CMV<br />
0<br />
Zeit
Lymphozyten-Subpopulationen<br />
1. T-Lymphozyten (CD3)<br />
• T-Helfer (CD4)<br />
• T-Suppressor (CD8)<br />
2. B-Lymphozyten (CD19)<br />
3. Natürliche Killerzellen (NK)
Oberflächenmarker:<br />
Myeloische Reihe + AML-Subtypen<br />
M<br />
0<br />
M<br />
1<br />
M<br />
2<br />
M<br />
3<br />
M<br />
4<br />
M<br />
5a<br />
M<br />
5b<br />
M<br />
6<br />
M<br />
7<br />
CD7 +/- +/- - - - +/- - - -<br />
CD11c - - - - +/- +/- + - -<br />
CD13 +/- + + + + +/- +/- +/- +/-<br />
CD14 - - - - +/- +/- +/- - -<br />
CD15 - +/- +/- +/- +/- + + - -<br />
CD19 - - +/- - - - - - -<br />
CD33 +/- +/- +/- + + + + +/- +/-<br />
CD34 + + +/- - +/- - - - -<br />
CD41a - - - - - - - - +<br />
CD42b - - - - - - - - +<br />
CD45 + + + + + + + +/- +/-<br />
CD61 - - - - - - - - +<br />
CD68 - - - + +/- + + - -<br />
CD71 - - - - - - - + -<br />
Gly A - - - - - - - + -<br />
HLA-DR + + + - + + + +/- +/-<br />
MPO +/- +/- + + + + +/- - -<br />
TdT +/- +/- +/- - - - - - -
IL1-α, IL6, TNF-α, IFN-γ,<br />
TGF-β, LIF, EGF
P<strong>os</strong>itive + Negative<br />
Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong><br />
I. Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong><br />
-CRP<br />
-SAA<br />
II.<br />
- α 1 : α 1 -Antitrypsin<br />
- α 2 : Haptoglobin<br />
Caeruloplasmin<br />
- β: Fibrinogen<br />
III.<br />
IV.<br />
Immunglobuline<br />
Transportproteine<br />
-Albumin
Biologische Funktionen:<br />
Antikörper + C-reaktives Protein (CRP)
Nierentransplantation:<br />
IL6 + CRP vs. Kreatinin + Harnstoff<br />
Abst<strong>os</strong>sung<br />
80 02.02 05.02 07.02 09.02 12.02 14.02 16.02 19.02 21.02 23.02<br />
nterleukin 6 10,8 8,8 40 59 68 24 10 13 9 2<br />
60<br />
CRP 2,2 0,8 0,7 1,9 4,2 6,8 6,7 2 1<br />
pg/ml<br />
40<br />
20<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
Interleukin 6<br />
CRP<br />
0<br />
02.02 05.02 07.02 09.02 12.02 14.02 16.02 19.02 21.02 23.02<br />
0<br />
mg/dl<br />
3,5<br />
3<br />
2,5<br />
2<br />
1,5<br />
1<br />
0,5<br />
0<br />
mg/dl<br />
02.02 05.02 07.02 09.02 12.02 14.02 16.02 19.02 21.02 23.02<br />
mg/dl<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Kreatinin<br />
Harnstoff
Neonatologie<br />
– Amnion-Infekt-Syndrom (AIS)<br />
• Klinik:<br />
Vorzeitiger Blasensprung,<br />
fetale + mütterliche Tachykardie,<br />
weicher Uterus,<br />
Fieber, Leukozyt<strong>os</strong>e<br />
• Entscheidungsgrenze:<br />
CRP<br />
IL6<br />
> 20 mg/l<br />
> 10 ng/l<br />
Pädiatrie<br />
– Frühgeborenen-Sepsis<br />
• Klinik<br />
Neutropenie + Linksverschiebung,<br />
Thrombopenie<br />
DD: fetale Asphyxie, Mekonium-Aspiration,<br />
zerebrale Blutung, Schock<br />
• Entscheidungsgrenze:<br />
CRP<br />
IL6<br />
TNF-α<br />
> 10 mg/l<br />
> 10 ng/l<br />
> 10 ng/l
Herzinfarkt: CRP und relatives Risiko<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
men<br />
women<br />
1<br />
0<br />
1. Qrtl. 2. Qrtl. 3. Qrtl. 4. Qrtl.<br />
Quartile (CRP mg/l)<br />
women 7.3<br />
men 2.1<br />
Women’s Health Study (Ridker PM NEJM, 1997)<br />
Physicians’ Health Study (Ridker PM Circulation, 1998)
Komplementsystem<br />
Labordiagn<strong>os</strong>tik<br />
Konzentration<br />
-C3c<br />
-C4<br />
- C1-Inhibitor<br />
Funktion<br />
- CH50/CH100<br />
- C1-Inhibitoraktivität
Antikörper-Antwort
Procalcitonin (PCT) vs. Mikrobiologie<br />
Systemische Infektion<br />
– Gram negative Bakterien<br />
> 100 ng/ml<br />
– Gram p<strong>os</strong>itive Bakterien<br />
> 50 ng/ml<br />
– Parasiten & Pilze<br />
> 10 ng/ml<br />
– Negativ bei:<br />
Viren, intrazellulären Erregern<br />
=> Neopterin<br />
Lokale Infektion<br />
– zu unempfindlich<br />
Vorteile<br />
– Abnahmezeitpunkt je<strong>de</strong>rzeit<br />
– Volumen klein<br />
– Gefäße, Transport & Lagerung<br />
unproblematisch<br />
– Keine Kontamination<br />
– Auch gekapselte Prozesse<br />
(Abszess)<br />
– Schnelles Ergebnis<br />
– Quantitatives Ergebnis<br />
– Preiswert<br />
Nachteile<br />
– Keine Keimi<strong>de</strong>ntifizierung<br />
– Kein Antibiogramm
Procalcitonin + Neopterin<br />
vs.<br />
CRP + Interleukin 6
Lipopolysaccharid-Bin<strong>de</strong>n<strong>de</strong>s-Protein (LBP)<br />
bei Abszess
Klausur<br />
Hinweis<br />
!
Differential-Blutbild<br />
Granulozyten<br />
Bakteriell Viral Steril Allergisch Chronisch<br />
(↑↑↑) (↨) ↑ (↑) (↑)<br />
Linksverschiebung<br />
↑ (↑)<br />
Monozyten<br />
↑<br />
Lymphozyten<br />
↑ (↓)<br />
E<strong>os</strong>inophile<br />
↑