04.12.2012 Aufrufe

Umberto Tozzi – Paul Carrack vom 7. bis 9 ... - Engadiner Post

Umberto Tozzi – Paul Carrack vom 7. bis 9 ... - Engadiner Post

Umberto Tozzi – Paul Carrack vom 7. bis 9 ... - Engadiner Post

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

Gövgia, 30 settember 2010 POSTA LADINA | 5<br />

«Piripiri» es ün grond success<br />

A Zernez daja annunzchas per duos cuors<br />

«Piripiri», il cuors d’integraziun<br />

sociolinguistica per persunas<br />

creschüdas da lingua portugaisa,<br />

chi vain organisà actualmaing<br />

da la Lia Rumantscha a<br />

Zernez, ha ün success enorm:<br />

24 persunas s’han annuzchadas.<br />

Pro’l cuors d’integraziun sociolinguistica<br />

per persunas da lingua portugaisa<br />

nu vaja be per imprender la lingua.<br />

Ils Portugais vöglian eir imprender a<br />

cugnuoscher la cultura. Cha dad avair<br />

decis da viver in Engiadina pretenda<br />

da far quai inandret, ha manià ün bap<br />

da trais uffants portugais chi van a<br />

scoula i’l Consorzi da scoula dad AfinZ<br />

(Ardez fin Zernez). Ch’ella vöglia pudair<br />

conversar cun persunas indige­<br />

nas illa lingua oriunda da la regiun e<br />

sustegner a seis uffants, ha manià<br />

ün’otra partecipanta.<br />

Bleras annunzchas pel cuors<br />

«Nus vain be a Flurina Plouda chi sa<br />

dar il cuors insembel cun l’accumpagnadra<br />

da lingua portugaisa, Lurdes<br />

Clalüna, e pudain perquai tour il plü<br />

da tuot 14 partecipants», declera Mario<br />

Pult da la Lia Rumantscha. Pel cuors<br />

a Zernez s’han però annunzchadas<br />

24 persunas. «In mardi saira vaina<br />

provà da far üna tscherta selecziun»,<br />

declera Pult. Chi hajan cumanzà il cuors<br />

cun quellas persunas chi nun han<br />

amo ingün’experienza cul rumantsch<br />

perquai cha quistas persunas douvran<br />

urgiaintamaing agüd e sustegn. Per<br />

tschels interessats ha pudü gnir chattada<br />

la soluziun da cumanzar il cuors<br />

als 1. november. Cha quai saja però<br />

gratià be grazcha a la prontezza da Ladina<br />

Campell chi assista dürant ün<br />

pêr sairadas a Flurina Plouda per imprender<br />

a cugnuoscher il concept dal<br />

cuors e sia realisaziun pratica, agiundscha<br />

Mario Pult.<br />

«Nus vain bleras persunas portugaisas<br />

chi vivan in noss cumüns. Il fat cha<br />

lur uffants frequaintan la scoula rumantscha<br />

tils intimescha d’imprender<br />

nossa lingua per s’integrar meglder<br />

illa cumünanza», prouva Mario Pult<br />

da declerar il grond interess pels cuors<br />

d’integraziun sociolinguistica. Cha<br />

dal rest saja gnü infuormà da maniera<br />

directa sur da la nouva sporta da Lia<br />

Rumantscha e dal Chantun. Il collavuratur<br />

da la Lia Rumantscha a Zernez,<br />

Gion Peider Mischol, ha contactà<br />

a bocca ed in scrit a tuot ils genituors<br />

dals uffants da lingua portugaisa chi<br />

van a scoula a Zernez ed Ardez sco eir<br />

ad oters cuntschaints. «E quai s’ha verifichà<br />

sco stupenda reclama», quinta<br />

Mario Pult. Ch’ün ulteriur fat allegraivel<br />

saja il sustegn finanzial garanti davart<br />

dals cumüns dad A fin Z chi muossa<br />

cha las suprastanzas cumünalas<br />

sustegnan l’integraziun, conclüda il<br />

collavuratur regiunal. (anr/mfo)<br />

La manadra dal cuors, la magistra Flurina Plouda, quinta als partecipants<br />

l’istorgia da «Violetto».<br />

Sent Daspö l’inviern passà promouva<br />

il cumün da Sent cha la populaziun<br />

resta in movimaint. Sün iniziativa da<br />

Marianne Werro, commembra da la<br />

suprastanza cumünala da Sent e respunsabla<br />

pel decasteri cultura e sport,<br />

es gnü lantschà il proget «Sent in movimaint».<br />

Cun quist proget survain<br />

mincha persuna da Sent chi’s partecipescha,<br />

ün punct per mincha<br />

mez’ura ch’ella es in movimaint. Minchün<br />

es svess respunsabel per manar<br />

la glista da puncts persunala e<br />

d’inoltrar quella üna jada al mais a<br />

l’administraziun cumünala. Quella<br />

publichescha daspö l’inviern passà la<br />

statistica anonima cul temp chi’d es<br />

gnü fat movimaint a Sent. Per Marian­<br />

Cuors d’integraziun<br />

Flurina Plouda Lazzarini ha elavurà<br />

ün concept chi cuntegna trais parts,<br />

nempe lingua, cultura ed ambiaint. Il<br />

böt dal cuors es cha davo 10 sairadas<br />

sapchan ils partecipants far üna simpla<br />

conversaziun in rumauntsch,<br />

ch’els hajan ün’idea da l’istorgia dal<br />

rumauntsch, ch’els possan congualar<br />

la cultura portugaisa cun quella engiadinaisa<br />

e ch’els sapchan ingio<br />

s’infuor mar per dumondas administrativas<br />

e/o da scoula. A Flurina Plouda<br />

staja a cour cha las partecipantas<br />

e’ls partecipants al cuors possan imprender<br />

a cugnuoscher la lingua e cultura<br />

rumantscha da maniera attractiva<br />

cun musica, chant e gös e chi detta<br />

ün barat da culturas. Per garantir<br />

l’anda maint accumpogna Lurdes Clalüna,<br />

duonna portugaisa maridada a<br />

Segl, a la manadra dal cuors. Il cuors<br />

düra 10 sairas à duos lecziuns. Ulteriuras<br />

infurmaziuns: Lia Rumantscha<br />

Zernez, tel. 081 860 07 61. (anr/mfo)<br />

Di da movimaint per la populaziun<br />

ne Werro nun es insomma na il böt da<br />

promouver la concurrenza tanter ils<br />

abitants, dimpersè da restar cun plaschair<br />

in movimaint.<br />

In dumengia, ils 3 october, ha uossa<br />

lö ün di da movimaint a Sent.<br />

L’ini zianta invida in nom dal cumün<br />

da Sent a tuot la populaziun ed interessents<br />

da’s movantar in cumpagnia<br />

pro la plazza da sport Palüzot. Il di da<br />

movimaint cumainza a las 11.30 cun<br />

ün pled da bainvgnü ed ün sot da<br />

cumpagnia. Da las 12.00 fin las 1<strong>7.</strong>00<br />

ve gnan preschantats differents sports<br />

e gös per provar oura: ballapè, unihockey,<br />

beach volley, pilates, aerobic,<br />

fin pro gimnastica per seniors. Tenor<br />

Marianne Werro vegnan organisats<br />

Difficulteds da chatter plavans indigens<br />

Las plaivs evangelicas in<br />

Grischun e cun que eir in Engiadina<br />

ed in Val Müstair sun<br />

actuelmaing bain occupedas.<br />

Que chi mauncha però sun predichants<br />

da lingua rumauntscha.<br />

In Engiadina e Val Müstair do que tenor<br />

Giovanni Caduff, l’actuar dal Cussagl<br />

da Baselgia Evangelica dal Grischun,<br />

be ün ravarenda indigen. El<br />

declera la situaziun in Grischun e pustüt<br />

illas regiuns ladinas: «Ultimamaing<br />

ans es que gratagio d’occuper<br />

praticamaing tuot las 98 plazzas da ravarendas<br />

da plaivs i’l chantun, da<br />

quellas tuochan 27 a las regiuns ladinas.<br />

Da quels 27 es il ravarenda da<br />

Scuol da lingua materna rumauntscha,<br />

och da la Germania e’ls oters da<br />

la Svizra tudas­cha. Da quels haun set<br />

imprais rumauntsch e’ls oters sun landervi<br />

ad imprender la lingua.» Scu<br />

aspet positiv per tuot il Grischun<br />

manzuna el cha’ls ravarendas haun in<br />

media ün’eted pü giuvna cu 50 ans.<br />

Render attractiv il stüdi da teologia<br />

Eir scha pel mumaint la Baselgia Evangelica<br />

Grischuna ho auncha avuonda<br />

ravarendas s’esa listess gnieu activ: «La<br />

baselgia ho incumbenzo ad üna persuna<br />

d’infuormer a scolaras e scolars al<br />

gimnasi e render pü attractiv il stüdi<br />

da teologia. Mieu grand giavüsch füss<br />

cha’ns gratagia uschè da chatter per<br />

l’avegnir avuonda glieud giuvna chi’s<br />

decidess per la professiun dal ravarenda»,<br />

declera el, «tauntpü cha la scolaziun<br />

düra magari lönch. Perque esa da<br />

guarder aduras.»<br />

Da ravarendas<br />

per ravarendas<br />

Il ravarenda da Tamins Georg Felix<br />

e sieu collega Christoph Stebler chi’d<br />

es eir plavan haun fundo la firma<br />

«mediallegra Stebler & Felix» dal 2001.<br />

Tuots duos mainan lur firma cumünaivla<br />

in möd assessoric. Predichants<br />

chi tscherchan üna plazza as paun annunzcher<br />

anonimamaing u haun eir<br />

la pussibilted da s’abunner, lura vegnan<br />

els infurmos persunelmaing. Actuelmaing<br />

sun que var 500 abunnents.<br />

Las candidatas e’ls candidats nu<br />

stöglian pajer ünguotta ne scu anonims<br />

ne scu abunnents. Las plaivs<br />

paun publicher lur annunzchas illa<br />

plattafuorma d’in ternet per üna<br />

tscherta tariffa. «Mediallegra» las cussagila,<br />

p.ex. cu cha’s pudess definir il<br />

profil per la plazza vacanta. Ils candidats<br />

derivan pelpü da regiuns da lingua<br />

tudas­cha, per part eir cun lingua<br />

taliauna u francesa. (anr/mdp)<br />

eir differents gös d’indschegn per giuvens<br />

e vegls. Plünavant ha lö eir üna<br />

gita da bike e da nordic walking guidada.<br />

Pro mincha singul post as poja ramassar<br />

puncts cotschens e nairs. E chi<br />

chi ramassa fin saira intuot duos<br />

puncts cotschens e quatter puncts<br />

nairs piglia tenor Werro automaticamaing<br />

part ad üna lottaria cun differents<br />

premis sportivs. A las 1<strong>7.</strong>00 finischa<br />

il di da movimaint culla valü­<br />

taziun da la concurrenza e cun ün sot<br />

da cumpagnia. Per tuot ils partecipants<br />

daja üna pitschna marendina.<br />

In cas da trid’ora han lö las occurenzas<br />

cun ün program restret illa sala da<br />

gimnastica a Sent. (nba)<br />

Situaziun illas plaivs ladinas<br />

Illas plaivs d’Engiadina e Val Müstair paun quasi tuot las plazzas da<br />

ravarenda gnir occupedas <strong>–</strong> sülla fotografia, la baselgia da Zernez.<br />

fotografia: Matteo De Pedrini<br />

Scu ill’economia privata<br />

«Per recruter ravarendas do que diversas<br />

pussibilteds», declera Michael<br />

Ott, ravarenda evangelic a Maiavilla<br />

ed anteriur plavan illas plaivs da La<br />

Punt, Bever, Samedan e da Schlarigna.<br />

«Insè funcziuna quecò illa<br />

Baselgia Evangelica naziunela scu<br />

ill’economia privata». Tenor Ott vegnan<br />

las plazzas li bras pel solit publichedas<br />

in giazettas u i’l organ ufficiel<br />

da la Baselgia Evangelica Naziunela,<br />

la «Reformierte Presse» e danouvmaing<br />

eir online, scha qualchün preferescha<br />

quista varianta per s’annunzcher.<br />

«Eir tar nus do que ün discuors<br />

d’ingaschamaint traunter la candidata<br />

u il candidat e la supra stanza da la<br />

plaiv» infuormescha el, «impü sto il<br />

provisor, il candidat, fer üna predgia<br />

davaunt la raspeda e tuot seguond eir<br />

preparer lecziuns da religiun. Scha’l<br />

Reto Rauch sco nouv manader da<br />

gestiun da la Pro Engiadina Bassa<br />

(PEB) ha cumanzà sia plazza da lavur<br />

als 15 settember 2010. «Intant stögl eu<br />

amo survgnir la survista da tuot las incumbenzas<br />

ed am leger illas actas»,<br />

declera’l sün dumonda. Per il secretari<br />

actual, Peder Rauch, va quist’eivna a<br />

fin sia lunga carriera pro la PEB. «Eu<br />

n’ha intant pudü surdar la bachetta a<br />

candidat accumplescha las premissas<br />

vain el tschernieu da la raspeda e scu<br />

ultim pass drouva el l’approbaziun da<br />

la sinoda dals ravarendas evangelics<br />

dal Grischun.» Scu cha Ott disch,<br />

paun las plaivs tscherner a lur predichant<br />

eir in üna procedura d’appellaziun:<br />

«A nu giouva üngüna rolla<br />

sch’ün ravarenda tschercha üna plazza<br />

u sch’el es fingià impiego in ün<br />

oter lö.» Il ravarenda da Schlarigna<br />

Marcus Schärer illustrescha la procedura<br />

tenor sia experienza: «Avaunt<br />

duos ans d’heja gieu da m’annunzcher<br />

per quista plazza. Eu sun gnieu a savair<br />

cha que daiva auncha 20 concurrents.<br />

La suprastanza m’ho invido<br />

duos voutas per am preschanter, üna<br />

da quellas eir cun mia partenaria.<br />

Zieva tuot las proceduras sun eau<br />

dvanto ravarenda cumünel i’l 2009.»<br />

(anr/mdp)<br />

Surdat la bachetta da la PEB<br />

meis successur», quinta Peder Rauch.<br />

Ufficialmaing finischa’l als 30 november<br />

da lavurar ed el retira a partir da<br />

quist’eivna chi vain amo il rest da las<br />

vacanzas. Per Reto Rauch es la nouva<br />

plaiv üna gronda sfida ed el es a partir<br />

dals 1. schner, cur cha’ls nouvs statüts<br />

e l’organigram da la PEB van in vigur,<br />

respunsabel per tuot ils affars da l’organisaziun<br />

regiunala. (nba)<br />

Il vegl e’l nouv secretari da la PEB: Peder Rauch (a schnestra) e Reto<br />

Rauch. fotografia: Nicolo Bass

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!