55459 Haeckel: Die Welträtsel 437 griff, indem die einen den Reiz der Lichtstrahlen, die anderen den Eindruck der Schallwellen, eine dritte Gruppe die chemische Einwirkung riechender Substanzen usw. auffingen. Im Laufe langer Zeiträume bewirkten diese äußeren Sinnesreize eine allmähliche Veränderung der physiologischen und weiterhin auch der morphologischen Eigenschaften dieser Oberhautstellen; damit zugleich veränderten sich die sensiblen Nerven, welche die von ihnen aufgenommenen Eindrücke zum Gehirn leiteten. Die Selektion verbesserte Schritt für Schritt die besonderen Umbildungen derselben, welche sich als nützlich erwiesen, und schuf so zuletzt im Laufe vieler Jahrmillionen jene bewunderungswürdigen Instrumente, welche als Auge und Ohr unsere teuersten Güter darstellen; ihre Einrichtung ist so wunderbar zweckmäßig, daß sie uns zu der irrtümlichen Annahme einer »Schöpfung nach vorbedachtem Bauplan« führen könnte. Die besondere Eigentümlichkeit jedes Sinnesorganes und seines spezifischen Nerven hat sich aber erst durch Gewohnheit und Übung – d.h. durch Anpassung – allmählich entwickelt und ist dann durch Vererbung von Generation zu Generation übertragen worden. Albrecht Rau hat diese Auffassung ausführlich begründet in seinem vortrefflichen Werke über »Empfindung und Denken; eine physiologische Untersuchung über die Natur des menschlichen Verstandes« (1896). Dort ist sowohl Digitale Bibliothek Band 2: Philosophie
55460 Haeckel: Die Welträtsel 438 die richtige Deutung des Müllerschen Gesetzes von den spezifischen Sinnesenergien gegeben, als auch eine scharfsinnige Erörterung über ihre Beziehungen zum Gehirn und besonders im letzten Kapitel eine ausgezeichnete, auf den Schultern von Ludwig Feuerbach stehende »Philosophie der Sinnlichkeit«; ich schließe mich diesen überzeugenden Ausführungen durchaus an. Die kritische Vergleichung der Sinnestätigkeit beim Menschen und bei den übrigen Wirbeltieren ergibt eine Anzahl überaus wichtiger Tatsachen, welche wir erst den eingehenden Forschungen des neunzehnten Jahrhunderts und besonders seiner zweiten Hälfte verdanken. Ganz besonders gilt dies von den beiden höchstentwickelten, den »ästhetischen Sinneswerkzeugen«, Auge und Ohr. Dieselben zeigen im Stamme der Wirbeltiere einen anderen und verwickelteren Bau als bei den übrigen Tieren und entwickeln sich auch im Embryo derselben auf eigentümliche Weise. Diese typische Ontogenese und Struktur der Sensillen bei sämtlichen Wirbeltieren erklärt sich durch Vererbung von einer gemeinsamen Stammform. Innerhalb des Stammes aber zeigt sich eine große Mannigfaltigkeit der Ausbildung im einzelnen, und diese ist bedingt durch die Anpassung an die Lebensweise der einzelnen Arten, durch den gesteigerten oder geminderten Gebrauch der einzelnen Teile. Digitale Bibliothek Band 2: Philosophie
55023 Haeckel: Die Welträtsel 1 Er
55024 Haeckel: Die Welträtsel 2 Vo
55026 Haeckel: Die Welträtsel 4 be
55028 Haeckel: Die Welträtsel 6 mi
55030 Haeckel: Die Welträtsel 8 sp
55032 Haeckel: Die Welträtsel 10 M
55034 Haeckel: Die Welträtsel 12 v
55036 Haeckel: Die Welträtsel 14 n
55038 Haeckel: Die Welträtsel 16 n
55040 Haeckel: Die Welträtsel 18 g
55042 Haeckel: Die Welträtsel 20 P
55044 Haeckel: Die Welträtsel 22 l
55046 Haeckel: Die Welträtsel 24 s
55048 Haeckel: Die Welträtsel 26 M
55050 Haeckel: Die Welträtsel 28 s
55052 Haeckel: Die Welträtsel 30 M
55054 Haeckel: Die Welträtsel 32 b
55056 Haeckel: Die Welträtsel 34 g
55058 Haeckel: Die Welträtsel 36 w
55060 Haeckel: Die Welträtsel 38 g
55062 Haeckel: Die Welträtsel 40 Z
55064 Haeckel: Die Welträtsel 42 D
55066 Haeckel: Die Welträtsel 44 m
55068 Haeckel: Die Welträtsel 46 I
55070 Haeckel: Die Welträtsel 48 b
55072 Haeckel: Die Welträtsel 50 M
55074 Haeckel: Die Welträtsel 52 B
55076 Haeckel: Die Welträtsel 54 B
55078 Haeckel: Die Welträtsel 56 L
55080 Haeckel: Die Welträtsel 58 o
55082 Haeckel: Die Welträtsel 60 s
55084 Haeckel: Die Welträtsel 62 w
55086 Haeckel: Die Welträtsel 64 D
55088 Haeckel: Die Welträtsel 66
55090 Haeckel: Die Welträtsel 68 a
55092 Haeckel: Die Welträtsel 70 u
55094 Haeckel: Die Welträtsel 72 d
55096 Haeckel: Die Welträtsel 74 b
55098 Haeckel: Die Welträtsel 76 a
55100 Haeckel: Die Welträtsel 78 z
55102 Haeckel: Die Welträtsel 80 t
55104 Haeckel: Die Welträtsel 82 d
55106 Haeckel: Die Welträtsel 84 s
55108 Haeckel: Die Welträtsel 86 t
55110 Haeckel: Die Welträtsel 88 e
55112 Haeckel: Die Welträtsel 90 n
55114 Haeckel: Die Welträtsel 92 e
55116 Haeckel: Die Welträtsel 94 w
55118 Haeckel: Die Welträtsel 96 a
55120 Haeckel: Die Welträtsel 98 N
55122 Haeckel: Die Welträtsel 100
55124 Haeckel: Die Welträtsel 102
55126 Haeckel: Die Welträtsel 104
55128 Haeckel: Die Welträtsel 106
55130 Haeckel: Die Welträtsel 108
55132 Haeckel: Die Welträtsel 110
55134 Haeckel: Die Welträtsel 112
55136 Haeckel: Die Welträtsel 114
55138 Haeckel: Die Welträtsel 116
55140 Haeckel: Die Welträtsel 118
55142 Haeckel: Die Welträtsel 120
55144 Haeckel: Die Welträtsel 122
55146 Haeckel: Die Welträtsel 124
55148 Haeckel: Die Welträtsel 126
55150 Haeckel: Die Welträtsel 128
55152 Haeckel: Die Welträtsel 130
55154 Haeckel: Die Welträtsel 132
55156 Haeckel: Die Welträtsel 134
55158 Haeckel: Die Welträtsel 136
55160 Haeckel: Die Welträtsel 138
55162 Haeckel: Die Welträtsel 140
55164 Haeckel: Die Welträtsel 142
55166 Haeckel: Die Welträtsel 144
55168 Haeckel: Die Welträtsel 146
55170 Haeckel: Die Welträtsel 148
55172 Haeckel: Die Welträtsel 150
55174 Haeckel: Die Welträtsel 152
55176 Haeckel: Die Welträtsel 154
55178 Haeckel: Die Welträtsel 156
55180 Haeckel: Die Welträtsel 158
55182 Haeckel: Die Welträtsel 160
55184 Haeckel: Die Welträtsel 162
55186 Haeckel: Die Welträtsel 164
55188 Haeckel: Die Welträtsel 166
55190 Haeckel: Die Welträtsel 168
55192 Haeckel: Die Welträtsel 170
55194 Haeckel: Die Welträtsel 172
55196 Haeckel: Die Welträtsel 174
55198 Haeckel: Die Welträtsel 176
55200 Haeckel: Die Welträtsel 178
55202 Haeckel: Die Welträtsel 180
55204 Haeckel: Die Welträtsel 182
55206 Haeckel: Die Welträtsel 184
55208 Haeckel: Die Welträtsel 186
55210 Haeckel: Die Welträtsel 188
55212 Haeckel: Die Welträtsel 190
55214 Haeckel: Die Welträtsel 192
55216 Haeckel: Die Welträtsel 194
55218 Haeckel: Die Welträtsel 196
55220 Haeckel: Die Welträtsel 198
55222 Haeckel: Die Welträtsel 200
55224 Haeckel: Die Welträtsel 202
55226 Haeckel: Die Welträtsel 204
55228 Haeckel: Die Welträtsel 206
55230 Haeckel: Die Welträtsel 208
55232 Haeckel: Die Welträtsel 210
55234 Haeckel: Die Welträtsel 212
55236 Haeckel: Die Welträtsel 214
55238 Haeckel: Die Welträtsel 216
55240 Haeckel: Die Welträtsel 218
55242 Haeckel: Die Welträtsel 220
55244 Haeckel: Die Welträtsel 222
55246 Haeckel: Die Welträtsel 224
55248 Haeckel: Die Welträtsel 226
55250 Haeckel: Die Welträtsel 228
55252 Haeckel: Die Welträtsel 230
55254 Haeckel: Die Welträtsel 232
55256 Haeckel: Die Welträtsel 234
55258 Haeckel: Die Welträtsel 236
55260 Haeckel: Die Welträtsel 238
55262 Haeckel: Die Welträtsel 240
55264 Haeckel: Die Welträtsel 242
55266 Haeckel: Die Welträtsel 244
55268 Haeckel: Die Welträtsel 246
55270 Haeckel: Die Welträtsel 248
55272 Haeckel: Die Welträtsel 250
55274 Haeckel: Die Welträtsel 252
55276 Haeckel: Die Welträtsel 254
55278 Haeckel: Die Welträtsel 256
55280 Haeckel: Die Welträtsel 258
55282 Haeckel: Die Welträtsel 260
55284 Haeckel: Die Welträtsel 262
55286 Haeckel: Die Welträtsel 264
55288 Haeckel: Die Welträtsel 266
55290 Haeckel: Die Welträtsel 268
55292 Haeckel: Die Welträtsel 270
55294 Haeckel: Die Welträtsel 272
55296 Haeckel: Die Welträtsel 274
55298 Haeckel: Die Welträtsel 276
55300 Haeckel: Die Welträtsel 278
55302 Haeckel: Die Welträtsel 280
55304 Haeckel: Die Welträtsel 282
55306 Haeckel: Die Welträtsel 284
55308 Haeckel: Die Welträtsel 286
55310 Haeckel: Die Welträtsel 288
55312 Haeckel: Die Welträtsel 290
55314 Haeckel: Die Welträtsel 292
55316 Haeckel: Die Welträtsel 294
55318 Haeckel: Die Welträtsel 296
55320 Haeckel: Die Welträtsel 298
55322 Haeckel: Die Welträtsel 300
55324 Haeckel: Die Welträtsel 302
55326 Haeckel: Die Welträtsel 304
55328 Haeckel: Die Welträtsel 306
55330 Haeckel: Die Welträtsel 308
55332 Haeckel: Die Welträtsel 310
55334 Haeckel: Die Welträtsel 312
55336 Haeckel: Die Welträtsel 314
55338 Haeckel: Die Welträtsel 316
55340 Haeckel: Die Welträtsel 318
55342 Haeckel: Die Welträtsel 320
55344 Haeckel: Die Welträtsel 322
55346 Haeckel: Die Welträtsel 324
55348 Haeckel: Die Welträtsel 326
55350 Haeckel: Die Welträtsel 328
55352 Haeckel: Die Welträtsel 330
55354 Haeckel: Die Welträtsel 332
55356 Haeckel: Die Welträtsel 334
55358 Haeckel: Die Welträtsel 336
55360 Haeckel: Die Welträtsel 338
55362 Haeckel: Die Welträtsel 340
55364 Haeckel: Die Welträtsel 342
55366 Haeckel: Die Welträtsel 344
55368 Haeckel: Die Welträtsel 346
55370 Haeckel: Die Welträtsel 348
55372 Haeckel: Die Welträtsel 350
55374 Haeckel: Die Welträtsel 352
55376 Haeckel: Die Welträtsel 354
55378 Haeckel: Die Welträtsel 356
55380 Haeckel: Die Welträtsel 358
55382 Haeckel: Die Welträtsel 360
55384 Haeckel: Die Welträtsel 362
55386 Haeckel: Die Welträtsel 364
55388 Haeckel: Die Welträtsel 366
55390 Haeckel: Die Welträtsel 368
55392 Haeckel: Die Welträtsel 370
55394 Haeckel: Die Welträtsel 372
55396 Haeckel: Die Welträtsel 374
55398 Haeckel: Die Welträtsel 376
55400 Haeckel: Die Welträtsel 378
55402 Haeckel: Die Welträtsel 380
55404 Haeckel: Die Welträtsel 382
55406 Haeckel: Die Welträtsel 384
55510 Haeckel: Die Welträtsel 488
55512 Haeckel: Die Welträtsel 490
55514 Haeckel: Die Welträtsel 492
55516 Haeckel: Die Welträtsel 494
55518 Haeckel: Die Welträtsel 496
55520 Haeckel: Die Welträtsel 498
55522 Haeckel: Die Welträtsel 500
55524 Haeckel: Die Welträtsel 502
55526 Haeckel: Die Welträtsel 504
55528 Haeckel: Die Welträtsel 506
55530 Haeckel: Die Welträtsel 508
55532 Haeckel: Die Welträtsel 510
55534 Haeckel: Die Welträtsel 512
55536 Haeckel: Die Welträtsel 514
55538 Haeckel: Die Welträtsel 516
55540 Haeckel: Die Welträtsel 518
55542 Haeckel: Die Welträtsel 520
55544 Haeckel: Die Welträtsel 522
55546 Haeckel: Die Welträtsel 524
55548 Haeckel: Die Welträtsel 526
55550 Haeckel: Die Welträtsel 528
55552 Haeckel: Die Welträtsel 530
55554 Haeckel: Die Welträtsel 532
55556 Haeckel: Die Welträtsel 534
55558 Haeckel: Die Welträtsel 536
55560 Haeckel: Die Welträtsel 538
55562 Haeckel: Die Welträtsel 540
55564 Haeckel: Die Welträtsel 542
55566 Haeckel: Die Welträtsel 544
55568 Haeckel: Die Welträtsel 546
55570 Haeckel: Die Welträtsel 548
55572 Haeckel: Die Welträtsel 550
55574 Haeckel: Die Welträtsel 552
55576 Haeckel: Die Welträtsel 554
55578 Haeckel: Die Welträtsel 556
55580 Haeckel: Die Welträtsel 558
55582 Haeckel: Die Welträtsel 560
55584 Haeckel: Die Welträtsel 562
55586 Haeckel: Die Welträtsel 564
55588 Haeckel: Die Welträtsel 566
55590 Haeckel: Die Welträtsel 568
55592 Haeckel: Die Welträtsel 570
55594 Haeckel: Die Welträtsel 572
55596 Haeckel: Die Welträtsel 574
55598 Haeckel: Die Welträtsel 576
55600 Haeckel: Die Welträtsel 578
55602 Haeckel: Die Welträtsel 580
55604 Haeckel: Die Welträtsel 582
55606 Haeckel: Die Welträtsel 584
55608 Haeckel: Die Welträtsel 586
55610 Haeckel: Die Welträtsel 588
55612 Haeckel: Die Welträtsel 590
55614 Haeckel: Die Welträtsel 592
55616 Haeckel: Die Welträtsel 594
55618 Haeckel: Die Welträtsel 596
55620 Haeckel: Die Welträtsel 598
55622 Haeckel: Die Welträtsel 600
55624 Haeckel: Die Welträtsel 602
55626 Haeckel: Die Welträtsel 604
55628 Haeckel: Die Welträtsel 606