e- sixa jyot

rinZ_¡ kdr`®s kpdreL$

e - rinp Äep¡s

Volume : 1

5, June - 2020

e -rinp Äep¡s

L$p¡fp¡_p k„L$ë`

ly„ l„d¡ip„ dpõL$

`l¡fu fpMui.

ly„ hpf„hpf kpby/

k¡_¡V$pBTf\u lp\ ^p¡Bi.

ly„ b¡ NS>_u v|$fu

b_phu fpMui.

rS>ëgp `„Qpes, dl¡kpZp

rS>ëgp rinZ krdrs, dl¡kpZp

ંુ

તં ી થાનથે ી

‘e - િશ ા યોત’ મેગેિઝન કાિશત કરવા પાછળનો ઉ શે શાળાઓની શૈ િણક ગુણવ ા સુધારવા માટ,ે િશ ણમાં

આવેલ પ રવતન અને નવીન યાસોથી સૌને વાકફે કરવા, શાળાઓમાં થતી ઉ ક ૃ કામગીરીને ો સા હત કરવા તેમજ િશ ક,

િવ ાથ ારા થયેલ શૈ િણક નવાચાર, ભૌિતક િવચાર, ેરણાદાયી લેખ, વૃિતઓ િવગેરેનું આદાન- દાન કરવા માટ ે િજ ા

િશ ણ સિમિત, મહેસાણા તથા મહેસાણા િજ ાના િશ કોના સહયોગથી ‘ઇ-િશ ા યોત’ નામનું મેગેિઝન શ કરવામાં

આવેલ છ.ે તેને આ તબ ે હ શુભે છા પાઠવું છ ુ ં અને આ યાસ પ રણામલ ી અને ખૂબ ઉપયોગી િનવડશે તેવું મા ં મંત ય છ.ે

વતમાન વાહને લગતા લેખો, ેરણાદાયી સંગોને લગતા લેખો, િશ ણ થા અંગેના લેખો, િવ ાથ ઓ માટ ે િશ કો

ારા કરવામાં આવેલા સફળ શૈ િણક યાસોને લગતા લેખો, સંદિભત શાળાના આચાય , િશ કો અને એસ.એમ.સી. ારા

શાળાની ભૌિતક સુધારણા અને શાળાની શૈ િણક સુધારણા માટ ે કરેલ ય નોને લગતા લેખ તેમજ િશ ક, િવ ાથ ઓ ારા

મૌિલક લખાયેલ ેરણાદાયી લેખો, શાળાઓ ારા થયેલ સં થાકીય યાસોને લગતા લેખો, સામાિજક

ગૃિતને લગતા લેખો

તેમજ માનવીય અિભગમ ને લગતા લેખો િશ કો, િવ ાથ ઓ, િશ ણિવદો, અિભભાવકો(વાલીઓ), િવચારકો, સમાજ

સુધારકો, િજ

ા પંચાયતના કમચારીઓ ારા આ ઈ-િશ ા યોત મેગેિઝનમાં આપવામાં આવે અને આ બધા લોકોને આ

મેગેિઝનના મા યમથી અિભ યિ તનો લાભ મળશે તેવો મુ ય ઉ શે છ.ે

કોરોના સંક પ –

k હ ંુ

હમેશા ં મા ક પહેરી રાખીશ.

k હ ંુ બે ગજની દૂરી બનાવી રાખીશ.

k હ ંુ વારં વાર સાબુ /સેનેટાઈઝરથી હાથ ધોઇશ

િશ ણએ સતત ચાલતી અને પ રવતનશીલ

યા છ.ે વતમાન સમયના વાહમાં િવ ાથ અને િશ કોએ પોતાના

થાને જ ઊભા રહેવું હશે તો સતત અ યાસમય બની રહેવું પડશે. આવા સં ગોમાં િશ ણ યે િચ વધે અને યિ ત વ

િવકાસ અને વન ઘડતરમાં ેરણાદાયી બની રહે તે માટ ે તં ી થાનેથી િવનંતી ક ં છ ુ ં ક ે િશ ણ સાથે સંકળાયેલ અને સૂિચત

કરેલ સૌ પોતાની અનુકળતાએ ૂ અચૂકપણે લેખ આપે અને અચૂકપણે િનયિમત રીતે ‘ઈ-િશ ા યોત’ મેગેિઝનના લેખોનું વાંચન

કરે તેવી અ યથના.

તા. ૩૦/૦૫/૨૦૨૦

એમ.વાય.દ

ણી (IAS)

જ ા વકાસ અ ધકારી

જ ા પંચાયત,મહેસાણા

1

June - 2020

શભુ

ે છા સદં ેશ

મહારા સયા રાવ ગાયકવાડના સમયથી જ ગુજરાતના િશ ણમાં જને ો ડકો ં વાગે છ ે તેવા

આનત દેશ મહેસાણાના આંગણેથી િજ ા પંચાયત, મહેસાણા અને િજ ા િશ ણ સિમિત ,મહેસાણા ારા

‘e - િશ ા યોત’ ડિજટલ મેગેિઝન કાિશત થવા જઈ ર ું છ ે તે ણી ખૂબ જ આનંદ થયો.

‘e - િશ ા યોત’ મેગેિઝન ારા િજ ાના િશ કો અને િવ ાથ ઓને તેમજ િશ ણ સાથે ડાયેલા સૌને

દશા દશન મળી રહેશે. આ ઇ – મેગેિઝન ારા િશ ણને લગતી સારી બાબતોનું આદાન– દાન થશે. િશ કો

અને િવ ાથ ઓને માગદશન, કળે વણી, સા હ ય, ેરક સંગો, ેરણાદાયી લેખો, યિ ત વ િવકાસ, િશ કો -

િવ ાથ ઓ અને શાળાઓ ારા થયેલી ે કામગીરી - વગેરે િશ ણના િવિવધ પાસાઓને આવરી લેતું આ

‘e - િશ ા યોત’ મેગેિઝન િશ ણ સાથે ડાયેલ સૌના માટ ે ઉપયોગી અને ેરણાદાયી બની રહેશે એમાં શંકાને

કોઈ થાન નથી. આ ઇ-મેગેિઝન િસ કરવાનો હેતું ખરેખર ખૂબ જ સંશનીય છ.ે િશ ણ અને

સમાજઉપયોગી આ ઉમદાકાય માટ ે હ ંુ િજ ા િવકાસ અિધકારી ી એમ.વાય.દિ ણી (IAS)સાહેબ અને િજ ા

ાથિમક િશ ણાિધકારી ી િ મતાબેન પટલે ને હદયપૂવકના અિભનંદ પાઠવું છ. ુ ં

આ ‘e - િશ ા યોત’ મેગેિઝન વધુને વધુ લોકભો ય બને અને િશ ણને બળવ ર બનાવવા ઉપયોગી

સાિબત થાય તેવી ભાવનાઓ સાથે હા દક શુભે છાઓ પાઠવું છ. ુ ં

તા. ૦૧/૦૬/૨૦૨૦

જ

શીલાબેન પટેલ

મુખ

ા પંચાયત, મહેસાણા

2

June - 2020

શભુ


વનમાં ડગલેને પગલે િશ ણની જ ર પડ ેછ.ે િશ ણ વગર માનવીનું વન અધૂ ં છ.ે િશ ણ એ માનવ

વનની દ ય યોતી છ.ે માટ ે જ માનવ વનના ઘડતરમાં િશ ણનું ખૂબ મહ વ છ.ે કોઈ પણ રા અને

સમાજના િવકાસના પાયામાં િશ ણ છ ે યારે િશ ક જ સમાજનો રાહબર છ ે તેમ કહેવું અિતશયોિ ત ભયુ નથી.

િશ ક જ ભાવી પેઢીનું ઉ મ િનમાણ કરે છ.ે

િજ ા પંચાયત, મહેસાણા અને િજ ા િશ ણ સિમિત, મહેસાણા ારા િશ ણ અને સમાજને સીધું

પશતું ‘e - િશ ા યોત’ ડિજટલ મેગેિઝન કાિશત થવા જઈ ર ું છ ે તે ણી અ યંત આનંદની લાગણી

અનુભવું છ. ુ ં આ ઇ-મેગેિઝન ારા િજ ાની છવે ાડાની શાળાઓ સુધી નાિવ યસભર સમાચાર, ઇનોવેશન,

વૃિ ઓ, િવચારો, સંગો વગેરે જશે. જ ેિશ કો અને િવ ાથ ઓને ેરણા, ો સાહન અને માગદશન આપનાર

બની રહેશે. શાળાઓ, િશ કો ,િવ ાથ ઓએ કરેલી ઉ ક ૃ કામગીરીનું આદાન- દાન કરી શાળાઓના સવાગી

િવકાસમાં આ ઇ-મેગેિઝન ખૂબ મદદ પ બનશે તેવો મને પૂરો િવ વાસ છ ે અને તેનો સિવશેષ આનંદ પણ

છ.ે સમ રાજયમાં િશ ણ સાથે

િજ

ા છ.ે

ડાયેલા સૌના માટ ે આ ઇ-મેગેિઝન ેરણાદાયી બની રહેશે. મહેસાણા

ાએ કરેલી આ શુભ શ આત આવનારા દવસોમાં સમ રા ય માટ ે દશા સૂચક બની રહેશે તેવી મને

સમ િશ ણ જગતમાં યાપક રીતે ઉપયોગી થનાર આ ‘e - િશ ા યોત’ ડિજટલ મેગેિઝન કાિશત

કરવા બદલ હ ંુ િજ ા િવકાસ અિધકારી ી એમ.વાય.દિ ણી (IAS)સાહેબ અને િજ ા ાથિમક

િશ ણાિધકારી ી િ મતાબેન પટલે ને અંતઃકરણથી અિભનંદ પાઠવું છ ુ ં અને આ ઇ–મેગેિઝનની ઉ રો ર

સફળતા માટ ે હા દક શુભકામનાઓ પાઠવું છ. ુ ં

તા. ૦૧/૦૬/૨૦૨૦

હસમુખભાઇ ચૌધરી

ચેરમેન

જ ા શ ણ સ મ ત,મહેસાણા

3

June - 2020

શભુ


સમ દેશ યારે દન- િત દન ડિજટલ યુગ તરફ જઇ ર ો છ ે યારે મહેસાણા િજ

ા પંચાયત અને

િજ

ા િશ ણ સિમિત, મહેસાણા ારા 'e - િશ ા યોત' ડિજટલ મેગેિઝન કાિશત કરવા માટ ે જ ે િનણય

લીધેલ છ ે તેનાથી ખૂબ જ આનંદ અને ગૌરવની લાગણી અનુભવાય છ.ે 'e - િશ ા યોત' મેગેિઝનના માદયમ

થકી િશ ણ અને સમાજઉપયોગી સારા કાય ના િનિમ બનવા મળે તે િશ ણ સાથે

ડાયેલ સૌના માટ ે

ગૌરવની વાત છ.ે રા અને સમાજ યારે િશ ણ થકી જ ગિતના પંથે આગળ વધી શક ે છ ે યારે મૂ યોની

િત ા,ચા ર ઘડતર, યિ ત વ િવકાસ, આપણી સં કિતનું ૃ ગૌરવ, વન લ ી િશ ણ, વગેરે જવે ી આજના

િશ ણની પાયાની જ રયાતોને ેણાદાયી લેખો, િવચારો, વૃિ ઓ વગેરે ારા પોષણ મળે તેવા શુભ આશય

સાથે સંપાદક મંડળ અને િજ ાના સાર વત િમ ોના સહયોગથી 'e - િશ ા યોત' નામનું મેગેિઝન શ

કરવામાં આવેલ છ.ે

િશ ણ સમાજ ઘડતરમાં પાયાનું કાય કરે છ ે યારે શૈ િણક હેતુ મા થી કાિશત થનાર 'e - િશ ા

યોત' મેગેિઝનના થમ અંકના શુભ આરં ભે સંલ સૌ યિ ત િવશેષને હદયપૂવકના અિભનંદ અને ખૂબ ખૂબ

શુભે છાઓ પાઠવું છ.મને ુ ં િવ વાસ છ ે ક ે આ યાસ ખૂબ જ પ રણામલ ી બનશે. આ 'e - િશ ા યોત'

મેગેિઝનમાં ઉ મ િવચારો અને વૃિ સભર લેખ દર મ હને િજ ા પંચાયતના િમ ો, િજ ાના સૌ સાર વત

િમ ો, શાળાઓ, િવ ાથ ઓ વગેરે તરફથી આપવામાં આવે અને બધા લોકોને આ મેગેિઝનના મા યમથી

અિભ યિ તનો લાભ મળે તેમજ સૌ િશ ણના નૂતન વાહોથી વાકફે રહીને ખરા અથમાં 'િશ ા યોત'

ફલે ાવીએ એવા શુભ આશયથી આ ઇ-મેગેિઝનનો શુભારં ભ કરીએ. મા શારદા સૌના ાનમાં વધારો કરે એ જ

અ યથના.

તા. ૩૦/૦૫/૨૦૨૦

ીમતી તાબેન પટેલ

જ ા ાથ મક શ ણા ધકારી

મહેસાણા

4

June - 2020

શભુ


િજ

માનનીય મહેસાણા િજ

ા િવકાસ અિધકારી ી એમ. વાય. દિ ણી (IAS) સાહેબ અને મહેસાણા

ા ાથિમક િશ ણાિધકારી ી િ મતાબેન પટલે આપ સૌ ભેગા મળી શૈ િણક હેતુ સર “ઈ-િશ ા યોત”

ડિજટલ મેગેિઝનની શ આત કરી ર ા છો તે ણીને અમારા અંતરને ખૂબ જ આનંદ થઈ ર ો છ.ે

આ “ઈ-િશ ા યોત" મેગેિઝનના મા યમથી આપ િશ ણ સમાજમાં ખૂબ જ સુંદર સેવાનો ારં ભ

કરી ર ા છો. આજના સમયમાં સમાજને સં કારી અને સુસં કત ૃ કરી દેશના ભાિવને ઘડવાનું કામ તો િશ ક

િમ ો પૂરી િન ા અને માિણકતા સાથે કરી જ ર ા છ ે યારે િશ ણ

જ રી છ.ે તે માટ ે આ મેગેિઝન સદાય ક ટબ રહે તેવી અમારી હદયપૂવકની શુભે છાઓ છ.ે

યે સમાજ વધુ ગૃત બને તે પણ ખૂબ

ઈ - મેગેિઝનના મા યમથી િશ ણની તમામ ઘટનાઓ, બાળકો, િશ કો અને શાળાએ કરેલ ઉમદા

કામગીરી અને તેમણે મેળવેલ િસિ ઓ ઉપરાંત િશ ણમાં કરેલ નવતર યોગો સમાજ સમ

તુત કરી

સમાજને ગૃત કરવાનો અને સ ય મા હતીથી સમાજને અવગત કરવાનો એક સુંદર ય ન આપ કરશો એ

ણી િશ કોમાં આનંદનું મોજુ ંફરી ર ું છ.ે

આ ગૌરવવાિ વત કાય થકી આપ સમાજ સેવાના કાયમાં િનિમ બનો એવી ાથના સાથે આ

“ઈ-િશ ા યોત” મેગેિઝન ઉ રો-ઉ ર ગિત કરી સફળતાના િશખરો સર કરે તે માટ ે મહેસાણા િજ

ાથિમક િશ ક સંઘ માનનીય િજ ા િવકાસ અિધકારી ી એમ. વાય. દિ ણી (IAS) સાહેબ અને િજ ા

ાથિમક િશ ણાિધકારી ી િ મતાબેન પટલે તથા તેમની ટીમને દયપૂવક શુભે છાઓ પાઠવે છ.ે

ા

તા. ૦૨/૦૬/૨૦૨૦

ી રાકે શકમાર બાબુલાલ પટેલ

ુ

મહામં ી

મહેસાણા જ ા ાથ મક શ ક સંઘ

ુ ી અ નકમાર કા લાલ પટેલ

મુખ

મહેસાણા જ ા ાથ મક શ ક સંઘ

5

June - 2020

s„Óu

îu A¡d. hpe. v$rnZu (IAS)

rS>ëgp rhL$pk Ar^L$pfu, dl¡kpZp

(AÝenîu)

kls„Óu

îudsu [õdspb¡_ `V$¡g

rS>ëgp âp\rdL$ rinZpr^L$pfu, dl¡kpZp

k„`pv$L$ d„X$m - kæek|rQ

îudsu Adub¡_ `V$¡g

îu cfscpB Qp¥^fu

îu `ygqL$scpB Å¡iu

îu dyL$¡irk„l T¡X$. fpW$p¡X$

îu qv$_¡icpB A¡d. âÅ`rs

îu k„S>eLy$dpf bu. `V$¡g

îu fd¡icpB A¡d. v$¡kpB

îu A¡d. ApB. `V$¡g

îu `V$¡g d_ycpB L$¡. Qp¡L$ku

îu `f¡icpB A¡d. d¡hpX$p

îu d_ujLy$dpf bu. âÅ`rs

îu dyL$¡iLy$dpf S>¡. `fuM

îu L$p¥igLy$dpf A¡. ky\pf

îu `„L$S>Ly$dpf S>¡. Qp¥lpZ

_peb rS>ëgp rhL$pk Ar^L$pfu, dl¡kpZp

rS>ëgp rlkpbu Ar^L$pfu, dl¡kpZp

_peb rS>ëgp âp\rdL$ rinZpr^L$pfu, dl¡kpZp

OIC P & M kdN° rinp, dl¡kpZp

OIC MIS & Planning kdN° rinp, dl¡kpZp

ku.Apf.ku.L$pµ.Apµ., gpX$p¡g, sp.rhÅ`yf

ku.Apf.ku.L$pµ.Apµ., dNfp¡X$p, sp.rhk_Nf

r_h©Ñ rârÞk`pgîu, A¡d.A¡_.L$p¡g¡S>, sp.rhk_Nf

`|h® Q¡fd¡_îu, rS>ëgp rinZ krdrs, dl¡kpZp

ApQpe®îu, fZR>p¡X$`yfp âp. ipmp, sp.KTp

ApQpe®îu, gÿdu`yfp(X$p) âp. ipmp, sp.M¡fpgy

D`rinL$îu, fZ¡gp âp. ipmp, sp.b¡QfpÆ

D`rinL$îu, Å¡fZ„N âp. ipmp, sp.dl¡kpZp

D`rinL$îu, ksgpkZp spgyL$p âp. Ly$dpf ipmp, sp.ksgpkZp

6

June - 2020

ુ

ુ

ુ

અનુ મ ણકા

મ વષય લેખક પૃ

1 િજ ા િવકાસ અિધકારી ીની કલમે એમ, વાય. દિ ણી 8

2 સાં ત સમયનું િશ ણકાય િ મતા પટલે 10

3 યોગનું શૈ િણક મહ વ પુલ કત શી 12

4 કોઈ પણ કામને નાનું ન માનો પટલે મનુભાઇ ક.ે ચોકસી 14

5 ચાલો ‘િવ વ પયાવરણ દન િનિમ ે સંક પ કરીએ ’

સંજયકમાર ુ બી. પટલે 16

ુ

6 કોરોના વાઇરસની મહામારી વ ચે ડિજટલ િશ ણ ડૉ. િમ હર સોલંકી 19

7 DIKSHA - THE DIGITAL PLATFORM મનહરકમાર સોલંકી 21

8 ગુણવ ાનો પયાય જપે ુર પે.સે ટર શાળા રાકશે ભાઇ બી. પટલે 23

9 એક હફાળો ંૂ પશ - ( ેરક કથા) અિનતાબેન આર. મકવાણા 25

ુ

10 દ યાંગ બાળકોના વનમાં નવી રોશની મનીષભાઇ ડી. પટલે 27

11 દીકરીની ચતુરાઈ ક પેશકમાર ડી. સુથાર 30

12 િશ ક-ઇનોવેશન અને સમાજના સહયોગથી શાળાનો સવાગી િવકાસ રમેશ એ. ચાવડા 32

13 માટ વગ બનાવવા માટ ે મારો એક યાસ સીતારામ ક.ે રાવળ 34

14 સમાચારપ ની શાળામાં શ આત કરણભાઇ પી. ચૌધરી 35

15 એક મુલાકાત જ રી હૈ મુકશે કમાર ુ . પરીખ 36

16 કમાણા અનુપમ ા. શાળા -૨, ઉ ચ િશખરો સર કરતી ઉ મ શાળા શૈલેષભાઇ બી. પટલે 38

17 ભણેલું સસલું - વિનિમત બાળવાતા ગાય ીબેન આર. પટલે 41

18 ફતેહપુરા (િપ) ાથિમક શાળા : એક ે શાળા ભીખાભાઇ બી. ચૌધરી 43

19 ગાંધીનગરની શૈ િણક સફર અ તકમાર બી. ઠાકોર 46

20 જિમયતપુરા ાથિમક શાળા - પોતાની આગવી ઓળખ જનકકમાર . પટલે 48

21 મારી શાળા મારા મોબાઇલમાં ભરતકમાર બી. પિત 50

22 હોિશયાર કોણ ? દલીપિસંહ પી. રાજપૂત 52

23 ા ોજે ટઃ એક િશ કની કલમે ુિવતાબેન એચ. પિત 54

24 પ રવતન લાવી શકાય છ ે હરલ આર. માંગુ કયા 57

ુ

25 સમ યા અને તેનો ઉકલે ડૉ. હષદ સોલંકી 58

26 વડનગરનો વારસો તાના - રીરી દપકકમાર એચ. રાવલ 59

27 લોકડાઉનમાં ધબકતી અમારી વાવ અનુપમ ા. શાળા અંજનાબેન એ. ગો વામી 61

28 એક વા જવે ી શાળા - નવા સુદાસણા ાથિમક શાળા અ તિસંહ પી. રાઠોડ 63

29 િશ કની શાળા યેની િન ા બચુભાઇ પી. પટલે 66

30 ામજનોના સહકારથી શાળા િવકાસ ધૃવલકમારી ુ એમ. પરમાર 67

31 એક ઝલક : ૧. ટડી ૉમ હૉમ સંકલન 68

૨. પ રવારનો માળો સલામત અને હફાળો ંૂ

સંકલન 69

7

June - 2020

ંુ

િજ લા િવકાસ અિધકારી

મહેસાણા િજ

ીની કલમે

ા પંચાયત ારા ‘e - િશ ા યોત’ ડિઝટલ મૅગેિઝન કાિશત કરવા માટ ે જ ે િનણય

લીધેલ છ ે તેનાથી હ ખૂબ જ સ તા અનુભવું છ. ુ ં ઈ-મેગેિઝનની શુભ શ આત માટ ે થમ અંકમાં ાથિમક

િશ ણની ગુણવ ા સુધારવા માટને ા મારા ય નો અને વૃિ અંગેના િવચારો ય ત ક ં છ. ુ ં

મા સર વતીના મુખેથી નીકળતી િવ ા, સાધના અને સં કાર સાં ત સમયમાં યિ તના વન ઘડતરમાં

ખૂબ જ ઉપયોગી છ.ે વષ થી િશ ણ ે ે િવિશ કારની ઉ ક ૃ કામગીરી તથા વૃિ ઓ િવ ાથ ઓ અને

િશ કો ારા થતી આવી છ.ે યિ તના ઘડતરમાં મૌિલક િશ ણ એ ખૂબ જ અગ યનો ભાગ ભજવે છ.ે િતભાને

િનખારવા યિ ત વ િવકાસ, ચા ર ય ઘડતર, મૂ યિન ા, સમાજ પ રવતન, રાજકીય ગિતિવિધ, સમજણ

શિ ત વગરે બાબતોમાં શૈ િણક યાસો યિ તને ચાઈએ લઈ ય છ.ે

લૉકડાઉનની પ રિ થિતમાં યારે િવ ાથ ઓ શાળાએ જઈ શકતા નથી તેવા િવકટ સં

ગોમાં િવ ડયો

કૉ ફર સ તેમજ ટકૅ નોલો ના ઉપયોગથી િવ ાથ ઓ પોતાની શૈ િણક વૃિ થી વંિચત ન રહે તે માટ ે િજ ા

પંચાયત, ાથિમક િશ ણાિધકારી ી-મહેસાણા અને િજ

ાના િશ કો ારા િવ ાથ ઓને ગુણવ ાસભર

શૈ િણક વૃિ ઓ, ેરણાદાયી લેખો, િવિશ બાબતો, નવતર યોગો વગેરે મળી રહે તેમજ િવ ાથ ઓ

પ રણામલ ી કામગીરી કરે તે મુજબનું આયોજન અને અમલવારી કરવામાં આવેલ છ.ે

કોરોનાએ સમ િવ

વમાં ભરડો લીધો છ ે તેવા સમયે કોરોનાથી બચવા માટ ે તં ારા અટકાયતી પગલાં

લેવાઈ ર ા છ.ે પરં તુ સાથે સાથે કોરોના બાબતે ગૃિત આવે એટલે ક ે ‘કોિવડ – ૧૯’ વાઈરસથી અવગત થાય તે

રીતે ક ાવારી ારા કોરોનામાં સાવધાની હેઠળ નવતર યોગ કરેલ છ.ે ક થી સુધી કોરોનાની મા હતી અને

બચાવ અંગેના ઉપયોગની િવગતે સમજ આપી છ.ે લોકોમાં કોરોનાનો માનિસક ડર વેશી ચૂ યો છ.ે આવા કપરા

સમયે લોકોને ગ મત સાથે કોરોના અંગે ગૃત કરવાની આ અનોખી પહેલ છ.ે ક

માંડી વયોવૃ તમામ લોકોને કોરોના િવશેની સુંદર સમજ આપવામાં આવેલ છ.ે

ાવારી ારા નાના બાળકોથી

‘ઘર એ જ પાઠશાળા’ ઍિ લકશે ન શ કરવામાં આવેલ છ.ે ધોરણ-૩ થી ૮ ના િવ ાથ ઓ ઘરે બેઠા

અ યાસ કરી શક ે તે માટ ે આ ઍિ લકશે ન લો ચ કરવામાં આવેલ છ.ે ગુજરાત સરકારની ેરણાથી સમ િશ ા

ગાંધીનગર ારા ‘Study from home’ અને GCERT ગાંધીનગર ારા ‘પ રવારનો માળો, સલામત અને હફાળો’ ંૂ

કાય મ ચાલી ર ો છ.ે જ ે કાય મનું તમામ સા હ ય એક જ જ યાએથી સરળતાથી એક જ મા યમથી આ

ઍિ લકશે નની મદદથી મળી રહેશે. અ યાસના ઢીકરણ માટને ી ધોરણવાઇઝ સા


ણી (IAS)

ા હક Quiz આ

ઍિ લકશે નમાં મૂકવામાં આવી છ.ે જથે ી બાળકો આનંદ સાથે પોતાનું વમૂ યાંકન કરી શકશે અને પોતાને મળેલ

કોર ણી શકશે. બાળકો ઘરે બેસી ઑનલાઈન ગેઈમ રમી શક ે તેવી ગિણતની તેમજ અ ય રમતોનો સમાવેશ

8

June - 2020

ંુ

કરેલ છ.ે ગૃહકાય િવભાગ પણ આપેલ છ.ે મહેસાણા િજ

ામાં ધોરણ- ૩ થી ધોરણ – ૮ના અંદાિજત ૧ લાખ

૮૦ હ ર જટે લા બાળકો છ.ે આ બાળકોના વાલીઓમાંથી જ ે લોકો પાસે ઍ ડોઈડ ફોન હશે તેઓ આ

ઍિ લકશે નનો ઉપયોગ કરીને પોતાના સંતાનોને ઘરે બેઠા અ યાસ કરાવી શકશે.

વતમાન લોકડાઉનની પ રિ થિતમાં વાિષક પરી ાઓ લેવાયેલ નથી. તેથી પરી ાના

િવ ાથ ઓને ઘરેથી લખવા સૂચના આપેલ છ.ે આવા સં

પ ો

ગોમાં િવધાથ ઓ પોતે પોતાની મૌિલક રીતે જ આ

પ ોના જવાબો લખે તેવી અપીલ પણ અમારા ારા િવધાથ ઓને કરવામાં આવેલ. જને ો ખૂબ સારો િતસાદ

મળેલ છ.ે

િશ કોએ લોકડાઉનના સમયમાં આરો યને લગતી સેવાઓ F.P.S થી અનાજ િવતરણ અને essential

goods િવતરણ તથા સો યલ ડ ટ સ ગની કામગીરીમાં પણ ખૂબ જ સા ં યોગદાન આપેલ છ.ે જ ેસરાહનીય છ.ે

િજ ાના તમામ સરકારી ાથિમક િશ કોનો આ તબ ે હ આભાર માનું છ ુ ં ક ે કોરોના જવે ી મહામારીમાં

મદદ પ થવા ૬૨૩૦ ાથિમક િશ કોએ ૧ (એક) દવસનો પગાર એક કરોડ સ ાવીસ લાખ છ ીસ હ

આઠસો ા ં િપયા જટે લી રકમ માન. મુ યમં ી ી રાહત ફંડમાં અપણ કરેલ છ.ે આ તબ

વૃિ માટ ે તમામ િશ કોનો હા દક આભાર માનું છ. ુ ં

ર

ે આવી ેરણાદાયી

ઇ-મેગેિઝનના આ થમ લેખમાં સાં ત પ રિ થિતને આવરી લઈ મારી િશ ણ િવષયક વૃિ ઓ અને

િવચારો ય ત કરેલ છ.ે આ મેગેિઝન િશ ણિવદો, િશ કો, અિભભાવકો(વાલીઓ) િવ ાથ ઓ, િવચારકો,

સમાજ સુધારકો તેમજ સૌને ખૂબ જ ઉપયોગી નીવડશે, તે માટ ે હા દક શુભકામનાઓ પાઠવું છ. ુ ં


ણી (IAS)

જ ા વકાસ અ ધકારી

જ ા પંચાયત, મહેસાણા

ઇ વરની સૃિ માં બાળક એક

અ ભુત-િનદ ષ સજન છ.ે

આપણે તેની સમ માનપૂવક

ઊભા રહીને, તેના િવકાસ મને

ઓળખીને તેને અનુકળતા ૂ કરી આપીએ.

- િગજુભાઇ બધેકા

9

June - 2020

સાં ત સમયનુ ં િશ

ણાકાય

સાં ત સમયમાં COVID-19 કોરોના વૈ વક મહામારીમાં સમ માનવ

ત પોતાના અિ ત વને

ટકાવવાના યાસો કરી રહી છ.ે ઠપ થયેલા ઉ ોગ ધંધાને રાબેતા મુજબ કરવાના યાસ ચાલી ર ા છ.ે હજુ પણ

લગભગ ઘણી બધી

હેર સેવાઓ અટકી ગઈ છ ે યારે િશ ણ સેવાનો રથ અિવરતપણે ચાલતો રહે તે માટ ે

આપણે સૌએ ભેગા મળી અસરકારક ય નો કયા છ.ે આવી મુ કલે ીના સમય દરિમયાન િજ

ાની ાથિમક

શાળાઓ આરો ય અને સલામતીના કારણે બંધ કરવી પડી છ.ે શાળામાં અ યાસ કરતાં િવ ાથ ઓ માટ ે

‘શાળા બંધ છ ે પરં તુ શૈ િણક કાય બંધ નથી’, તે ઉિ તને સાથક કરતાં સમ રાજયમાં લૉકડાઉન હોવા છતાં

િજ

ાની તમામ શાળાઓના ધોરણ 3 થી 8 ના બાળકોને એકમ કસોટીની પુિ તકાઓ સૌ િશ કો ારા

સાવચેતીપૂવક તેમના ઘરે પહ ચાડી તેમને ઢકરણ અને મહાવરાની પૂરતી તકો આપવામાં આવી. રા યની

સમ િશ ા કચેરી અને

.સી.ઈ.આર.ટી. ગાંધીનગર ારા આપવામાં આવેલ “STUDY FROM HOME”

સા ા હક વા યાય કાય મોબાઈલ વો સ ઍપના મા યમથી મહેસાણા િજ ાના ધોરણ 3 થી 9 ના બાળકોને

િશ કો, સી.આર.સી., બી.આર.સી., કળે વણી િનરી ક, ટી.પી.ઈ.ઓ વગેરે સૌ િશ ણ વો રયસનાં સ હયારા

યાસોથી પહ ચાડવામાં આ યું છ.ે િશ કો ારા િવ ાથ ઓને મોબાઈલ વો સઍપના મા યમથી સતત

માગદશન પણ આપવામાં આ યું છ.ે આ યાસો ઉ મ કાયમાં પ રણ યા છ.ે .સી.ઇ.આર.ટી., ગાંધીનગર ારા

સા રત થતો “પ રવારનો માળો – સલામત અને હફાળો” ંૂ કાય મ પણ રોજ ે રોજ મોબાઈલ વો સઍપના

મા યમથી બાળકો સુધી પહોચાડવામાં આ યો છ.ે આ કાય મ અંતગત આવતી િવિવધ વૃિ ઓ ઘણા બધા

બાળકોએ

ઈ છ ે અને પોતાના ઘરે રહીને જ ઘણી બધી વૃિ ઓ કરી પણ છ.ે ઘણી બધી જ યાએ ઘરના

તમામ સ યો ારા આ કાય મને

વામાં આ યો છ.ે આ કાય મ ારા િવ ાથ ઓને સતત 51 દવસ સુધી

ેરણા અને ો સાહન આપવામાં આ યું છ.ે વાલીઓને પણ િશ ક સમાજ યે ગૌરવ થાય તેવા આ કાય મને

યેક બાળક સુધી પહ ચાડવા માટ ે િજ

ાના સમ િશ ણ તં એ ખૂબ સરાહનીય કામગીરી કરી છ.ે લૉક

ડાઉનના સમય ગાળામાં જ સો યલ ડ ટ સના તમામ િનયમોના પાલન સાથે ધોરણ 3 થી 8 ના િવ ાથ ઓના

ઘરે ઘરે જઈ તેમને વાિષક પરી ાના પ ો પૂરા પાડી તેમનું મૂ યાંકન કરવાની ઉ મ કામગીરી િજ ાના

િશ કો ારા થયેલ છ.ે મહેસાણા િજ

પણ િજ

કાયરત છ.ે િજ

ાના િશ ણ તં ારા િનિમત ‘ઘર એજ પાઠશાળા’ એ લીકશે ન ારા

ાના બાળકોને સતત ઢકરણ, મહાવરો અને શૈ િણક અનુભવો પૂરા પાડવાના ઉ મ ય નો હાલ

ાની ઘણી બધી શાળાઓ િવ ાથ ઓના વાલીઓના મોબાઈલના ઉપયોગથી ધોરણ મુજબ

વો સઍપ ુપ બનાવી તેમને સતત શૈ િણક માગદશન આપી રહી છ.ે િજ

ાના િશ ણના મોિનટર ગ ટાફ

ારા પણ િશ કો,વાલીઓ અને િવ ાથ ઓ સાથે સતત વાતાલાપ થાય છ ે અને તેમને જ રી માગદશન પણ

આપવામાં આવે છ.ે

10

June - 2020

તા પટેલ

વષ 2019-2020 ના શૈ િણક સ ોમાં ધોરણ 3 થી 5 માં ભણતા િવ ાથ ઓની વાંચન, ગણન, લેખન

અને અથ હણની મતાઓ વધુ સારી રીતે િવકસે તે માટ ે મહેસાણા િજ

ા ારા ‘’ ાિવ ય ક પ કાય મ

અમલમાં મૂકવામાં આવેલ. આ બાબતે િજ ાની યેક શાળામાં િવ ાથ ઓનું મૂ યાંકન થયેલ છ.ે આ કૌશ યો

િવ ાથ ઓ સારી રીતે હ તગત કરે તે માટ ે ધોરણ 3 થી 5 ના િશ કો ારા સમ વષ દરિમયાન ખૂબ સારા

ય નો થયેલા છ ે અને ઘણા બધા િવ ાથ ઓએ વાંચન, ગણન, લેખન અને અથ હણમાં ખૂબ સારી મતા િસિ

પણ મેળવેલ છ.ે ભાષાદીપ કાય મ ારા પણ ાિવ ય ક પ કાય મને ખૂબ સારો વેગ મળેલ છ.ે વષ 2020-

2021 ના આગામી શૈ િણક સ માં પણ ાિવ ય ક પ અંતગત ધોરણ 3 થી 5 ના િવ ાથ ઓ માટ ે િવશેષ કામ

કરવામાં આવનાર છ.ે 60 મા ગુજરાત ગૌરવ દન િનિમ ે ગુજરાતના કોરોના વો રયસને ો સાહન મળે તેમજ

બાળકો પણ વૃિ મય રહે અને તેમને ેરણા અને ો સાહન મળે તે માટ ે િચ , કા ય લેખન અને િનબંધ

લેખન પધાનું આયોજન કરવામાં આવેલ. ઘરે રહીને જ સમ િજ ાની ાથિમક તેમજ મા યિમક શાળાના

ઘણા બધા િવ ાથ ઓએ આ પધાઓમાં ઉ સાહપૂવક ભાગ લીધેલ છ.ે શાળાઓ બંધ હોવા છતાં આ કામગીરી

ખૂબ સારી રીતે થઈ છ.ે

માન. િજ

ા િવકાસ અિધકારી ી મનોજ દિ ણી સાહેબના નેતૃ વ તેમજ ેરક માગદશન હેઠળ દર

મ હને કાિશત થનાર ‘e – િશ ા યોત’ મેગેિઝનનો થમ અંક િશ ણ સાથે ડાયેલ સૌના માટ ે કાિશત

કરતાં અ યંત હષ અને ગૌરવની લાગણી અનુભવીએ છીએ. આ મેગેિઝનમાં મહેસાણા િજ ાના િવ ાથ ઓ,

િશ કો અને શાળાઓની સાફ યગાથા, િશ ક િમ ોના સફળ શૈ િણક અનુભવો, નવાચાર, ેમ અને હફ ંૂ થકી

િવ ાથ ઓના

વનમાં લાવેલ સકારા મક પ રણામો, ેરણાદાયી કા યો,વાતાઓ વગેરેનો સમાવેશ થાય છ.ે

િશ ણિવદોનું િચંતન તેમજ િજ ા મોિનટર ગ િસ ટમ થકી થયેલ ઉ ક ૃ યાસો, િવ ાથ ઓ અને િશ કો

ારા થયેલ જન

ગૃિત તેમજ સામાિજક જવાબદારી જવે ી બાબતોનો સમાવેશ આ મેગેિઝનમાં કરવામાં આ યો

છ.ે આમ, આવા વૈ વક મહામારીના સમયમાં પણ િશ ણકાયને

યથાશિ ત માણે આહિત આપનાર સૌ કમવીરોને અિભનંદન.

ુ

વંત રાખવાના મહાય માં પોતાની

21મી સદીના 21 મા વષમાં વેશવાના થોડા મ હનાઓ બાકી છ.ે 20મી સદીના અંતમાં હતા યારે ઘણા

બધા િશ ણિવદો પાસેથી સાંભળવા મળતું ક ે 21 મી સદી એ ાન તેમજ િવ ાન અને ટૅ નોલૉ ની સદી છ ે અને

અ યારે ખરેખર એવુ જ થયું છ.ે ખૂબ બધા અવનવા સંશોધનોએ દુિનયાને નાની બનાવી દીધી છ.ે દરેક ે ે નીત

નવા સંશોધનો થઈ ર ા છ.ે પરં તુ ાંડને ખૂંદનાર માણસ આજ ેકોરોના વાઇરસ સામે લાચાર બ યો છ.ે સમ

દુિનયાનું િવ ાન આજ ે કોરોનાનો ઉકલે શોધી ર ું છ ે યારે પરમ કપાળુ ૃ પરમા માને ાથના કરીએ ક ે કોઇની

ચેતના જગાવી આ મહામારીમાંથી સમ માનવસમૂહને બચાવે.

તા પટેલ

જ ા ાથ મક શ ણા ધકારી,


11

June - 2020

ુ

ુ

યોગનુ ં શૈ

િણાક મહ વ

ા તા વક

પુલિકત જોશી

ે ું

ે

ે

ે ે ે

ે ે ે

પહેલું સુખ તે તે નયા. આ સૂ મનુ યને શારી રક તંદુર તીનું મહ વ દશાવે છ.ે તંદુર ત શરીરમાં તંદુર ત મનનું

િનમાણ થાય છ.ે આ સનાતન સ યની સમજણ આખા િવ ને આપણા મહાન દેશ ભારતે કરાવી છ.ે શરીર તંદુર ત રાખવાની

ઘણી બધી પ િતઓ છ તે બધામાં યોગને સવ મ થાન મ છ.ે આપણા દેશના વડા ધાન ી માનનીય નરે ભાઈ મોદીના

યાસોથી આજ ેિવ યોગ દનની ઉજવણી આખું િવ કરે છ.ે દર વષ ૨૧મી જૂને ‘િવ વ યોગ દન’ તરીક ઉજવવામાં આવે છ.ે

આ ઉજવણીની શ આત ૨૧ જૂન ૨૦૧૫થી થયેલી છ.ે તો િમ ો,યોગ િવશે ણીએ, સમ એ અને યોગ કરીને પોતાની માનિસક

અને શારી રક તંદુર તી વધારીએ. યોગ એ ાચીન ભારતીય િવ ા છ.ે ભારતમાં ઋિષમુિનઓએ ત અનુભવથી માિણત

કરેલ પૂણ વા યની એ પ િત છ.ે યોગ એ સંપૂણ િવ ાન છ અને એનાથી આગળ વધી યોગ એ િવ ાન, ત વ ાન અને સાચી

વનશૈલીનો િ વેણી સંગમ છ એમ કહી શકાય. યોગનો લાભ મેળવવા માટ કોઈપણ િલંગ, િત, રા , ધમ ક સં દાયની

મયાદા નથી. પોતાની મા યતાઓ, ધમ, પંથ, ક પરં પરા છો ા વગર સૌ યોગનો લાભ ઉઠાવી શક છ.ે આજ તો સમ િવ માં

યોગ િવષયક િજ ાસા વધતી વા મળે છ.ે

યાેગનાે અથ:

સં કત ૃ ભાષાના ‘યુજ’ ધાતુમાંથી યોગ શ દ બ યો છ,ે જને ો અથ થાય છ ે ‘ ડાણ’ ક ે ‘િમલન’. ગીતામાં ક ું છ ે ક ે સમતા

એ યોગ છ.ે સુખ-દુઃખ, માન-અપમાન, રાગ- ષે , જય-પરાજય વગેરે ોમાં િચ પર તેની અસર થવા ન દેવી તે યોગ છ.ે િચ ને

િ થર કરવું તેને યોગ કહે છ.ે બધી િચંતાઓને ય ને િચંતાર હત બનવું તે યોગ છ.ે દરેક કમને કશળતાપૂવક ુ કરવું અને ઈ રની

યાદમાં કરવું તેને યોગ કહે છ.ે કોઈપણ િવપરીત પ રિ થિતમાં અડગ રહેવાની શિ ત એટલે યોગ. યોગનો મુ ય ઉ ે ય યિ તને

ત બનાવવાનો છ,ે ‘ વ’ ને એટલે ક ે પોતાની તને ઓળખતા શીખવાનો છ.ે યોગ ારા વા ય, એકા તા, કાયકશળતા, ુ

સમ વબોધ અને આનંદબોધ ા કરી શકાય છ.ે તન-મનનું સંતુલન એટલે યોગ. કમિ યો પર કાબૂ એટલે યોગ. મનની

એકા તા વધારવા અને તનાવમાંથી મુ ત બનવા યોગ ઉપયોગી થાય છ.ે યિ તના યિ ત વ િવકાસ માટ ે યોગ ઉપયોગી િવષય

છ.ે

યાેગનું શ ણમાં મહ :

યોગ એ ભારતીય સં કિતના ૃ િશ ણનો પાયો છ.ે િવ ાથ ઓ માટ ે અ ય તમામ િવષયો કરતાં યોગ િવશેષ ઉપયોગી િવષય છ.ે

P યોગ ારા બુિ નો િવકાસ થાય છ ે અને એકવાર બુિ િવકાસ થાય તો પછી ગમે તેવા અઘરા િવષયો પણ સરળતાથી સમ

શકાય છ.ે આજ ે િવ ાથ ઓને અ યાસ મના મુ ાઓમાં સમજ ન પડવી, યાદ ન રહેવું, મગજ થાકી જવું, ટે શન અનુભવવું,

ભણવામાં કટં ાળો આવવો વગેરે જવે ી ઘણી માનિસક અને બૌિ ક સમ યાઓ વા મળે છ.ે યોગ આ સમ યાનો ઉકલે છ.ે

P એક વ તુ બી વ તુમાં ઓગળી ય અથવા સુમેળ સાધે તેને યોગ કહેવાય છ.ે યોગમાં મન અને શરીરનું ડાણ થાય છ.ે

યોગથી ( યાં શરીર હોય યાં મન રહેવાથી) સમજણ અને મૃિત બંને વધે છ.ે

P ાન એટલે બહારના જગતનો અનુભવ. આ અનુભવ ાનેિ યો ારા થાય છ.ે યોગ ાનેિ યોને શુ અને સ મ બનાવે છ.ે

આ રીતે યોગથી ાન સંપાદન મતા વધે છ.ે

P ચેતાતં ની કાય મતાનો બધો આધાર કરોડર ની િ થિત થાપકતા ઉપર છ.ે યોગ કરોડર ને િ થિત થાપક બનાવે છ,ે

આ રીતે યોગથી સંવેદનના પાંતરણની શુ , સાચી અને ભાવી છાપ િચ ઉપર પડ ે છ.ે આ છાપ પ અને ઢ હોવાથી

મૃિત પાકી બને છ,ે ાન િચરં વી બને છ.ે

12

June - 2020

ુ

P હવે યાંથી આગળ વધીને અંતઃકરણની વાત કરીએ. મન, બુિ , િચ અને અહકાર ં એ તમામ મળીને અંતઃકરણ બને છ.ે

આપ ં અંતઃકરણ એ ાન ાિ નું ખ ં મા યમ છ.ે અંતઃકરણ સ મ ન હોય તો ગમે તેટલી સામ ી હોવા છતાં ાન ાિ

થતી નથી. ાન ાિ માટ ે અંતઃકરણને યો ય બનાવવું ઈએ. આ કાય યોગથી થઈ શક ે છ.ે

P મન ચંચળ છ,ે તે હમેશા ં સંક પ-િવક પ કરે છ.ે મન ઉ ેજના અનુભવે છ.ે મન આસ ત બની ય છ.ે મન રાગ- ષે જવે ા

અનુભવે છ.ે યારે મન અશાંત હોય યારે જ ેસંવેદનાઓનું િવચારોમાં પાંતર થાય છ ે તે અ ત ય ત હોય છ.ે ઉ ેિજત મનમાં

પણ િવચારો વેરિવખેર હોય છ.ે િભ િભ િવષયોમાં આસ ત થયેલું મન સંવેદનને પોતાના રં ગે રં ગી નાખે છ.ે તેથી

ખરેખર ાન ાિ કરવી હોય તો મનને એકા કરવું પડ,ે શાંત કરવું પડ ેઅને અનાસકત બનાવવું પડ,ે જ ેયોગના અ યાસથી

શ ય છ.ે યોગ કરવાથી િબનજ રી િવચારો ઓછા થાય છ ે તેથી જ રી િવચારોની શિ ત વધે છ.ે

P મન એકા બનતાં યાન વધે છ.ે યાનથી િચ શુિ થાય છ.ે ાન ાિ માટ ે િચ શુિ ની આવ યકતા છ ે જ. એ રીતે પણ

યોગ ઉપયોગી છ.ે

P ખૂબ જ સાધનસામ ી હોય અને તમામ ભૌિતક સગવડો હોય તો જ સા ં ભણી શકાય એ મ છ,ે એ એક ખોટી સમજ છ,ે

ખોટો યાલ છ.ે ખરેખર બુિ િવકાસ થાય તો બધુ જ આવડ,ે બધું જ સમ ય, આપોઆપ યાદ રહે અને ભણવાનું સહેલું લાગે.

િશ ણમાં બા સાધન સામ ી ઉપર ભાર આપવાને બદલે િવ ાથ ની બૌિ ક મતા વધે એના પર ભાર મૂકવાની જ જ ર

છ.ે આ મતા િવકસાવવામાં યોગ ખૂબ મદદ પ થાય છ.ે

P આપણી ાચીન િશ ણ યવ થામાં ાન ાિ સાધના યોગના અ યાસથી શ થતી હતી. આજ ેપણ ાન ાિ ની શ આત

યો ય રીતે યોગથી જ થવી ઈએ. િવ ાથ ને યોગની સૈ ાંિતક મા હતી ગોખવવાની આ વાત નથી. યાદ રાખીએ ક ે યોગ એ

વાંચવાનો, ભણવાનો ક ે સાંભળવાનો િવષય નથી. પણ િનયિમત ાયોિગક કાયનો અને અનુભૂિતનો િવષય છ.ે ારં િભક યૌિગક

યાઓથી શ કરી યવહા રક યા મક કાય કરવામાં આવે તો િવ ાથ ઓને ખૂબ જ ફાયદો થાય.

P અ યાસને કારણે િવ ાથ ના શરીર અને મન થાકી ય છ.ે એ થાકને દૂર કરી એમના અંદર નવી ફિત અને તાજગી લાવવાનું

ૂ

કામ પણ યોગથી થઈ શક ે છ.ે

P િવ ાથ ઓને શારી રક કળે વણી આપવા માટ ે શાળાઓમાં રમતો રમાડાય છ,ે પણ રમતોમાં િનિ ત સં યામાં જ િવ ાથ ઓને

ડી શકાય છ.ે યોગાસનોમાં યેક િવ ાથ ને તેનો લાભ આપી શકાય છ.ે

P યોગથી તન તંદુર ત બને છ,ે મન શુ થાય છ ે અને બુિ કશા ુ બને છ.ે

P યિ ત વ િનમાણ, વન િવકાસ, સમૃ સમાજ યવ થા અને રા િનમાણમાં યોગ ખૂબ જ દાન કરી શક.ે યોગનું શૈ િણક

મહ વ ઘ ં જ છ.ે

આ સમજ સાથે, યોગનો પૂરતો લાભ મળે છ ે ક ે નહ તેનું સતત મૂ યાંકન કરતાં રહી ઘરમાં અને શાળામાં િવ ાથ ની શૈ િણક

યામાં યોગનો યોગ થવો ઈએ.

અહ યાદ રાખીએ ક ે નાના (ધો 1 થી 4 ના) બાળકોનું મન ચંચળ હોય છ.ે તેઓ પૂરક-કભં ક-રેચક વગેરેનું િનયમન કરી

શકતા નથી. તેમને મુ ત રીતે રમવું ગમે છ.ે તેમની રમતમાં જ યોગ છ.ે તેમન ે સમજપૂવક સુખયોગ કરાવવો. સામા ય યૌિગક

યાઓ કરાવવી.

પૂરક : વાસ લેવાની યા.

કભં ુ ક : વાસ રોકવાની યા

રેચક : વાસ છોડવાની યા (ઉ છવાસ) શરીરની મન ઉપર જ ે અસર થાય છ ે તેના કરતાં મનની શરીર ઉપરની અસર વધુ

બળવ ર હોય છ.ે

પુલિકત જોશી

નાયબ જ ા ાથ મક શ ણા ધકારી


13

June - 2020

ુ

ંુ

ુ

ં

કોઈ પણા કામને નાનુ ં ન માનો

આપણા દેશનો આજનો યુવાન ભૂલથી પણ

- પટેલ મનુભાઈ કે .ચોકસી

નાતક થઈ ય તો તેનો પારો આસમાને ચડી જતો હોય છ ે અને

તેની આંખો ખભે આવી જતી હોય છ.ે તેને ગામડાના નાના- નાના કારીગરો અને તેમના રોજગાર ધંધા તુ છ લાગે છ ે

જવે ા ક ે સુથાર, લુહાર, મોચી , દર , નાઈ, કભં ુ ાર વગેરે. આ લોકો પોતાના બાપની મરના હોય તો પણ તેમની સાથે તું

– તારી જવે ા અપમાનજનક શ દોથી વાત કરે છ.ે તેમની સાથે બેહદું વતન કરતાં હોય છ.ે તેમની મ કરી કરતાં પણ

ૂ

ખચકાતાં નથી. તેને પોતાના બાપદાદાનો ધંધો પણ ગમતો નથી. નોકરીની શોધમાં અને તે પણ પોતાની પસંદગીની

નોકરી મેળવવા અડધી િજદં ગી રખડવામાં વેડફી નાખે છ.ે હ ં તો આ નોકરી ન ક ં . હ ં ભણેલો ગણેલો છ. ુ ં મારાથી આ કામ

ન થાય. મને તો મારી ડી ી માણે નોકરી મળે તો જ નોકરી ક ં . આવા ચૂંથારમાં ને ચૂંથારમાં મર થઈ જવાથી નોકરીની

તક ગુમાવી બેસે છ,ે યારે પોતે બદનામી વહોરે છ ે અને િશ ણને બદનામ કરે છ ે ક ે ભણવાનો કોઈ જ અથ નથી. આના

કરતાં ન ભ યો હોત તો સા ં . ભ યાથી કોઈનું ભલું થતું નથી વગેરે. પરં તુ નોકરી ન મળે યાં સુધી પોતાના બાપદાદાનો

ધંધો શીખી લે તો એમાં ખોટ ું શું છ?ે અરે! સરકારી નોકરી ન મળે તો ાઈવેટ કપં ની ક ે દુકાનમાં નાની મોટી નોકરી મેળવી

અનુભવ ન મેળવી શકાય? પરં તુ આ ભાઈની પોિઝશન માં પંકચર પડી જતું હોય છ ે અને તેની ડ ીને લાંછન લાગી જતું

હોય છ.ે આવા લોકો દરેક કામને નાનું માની ગુ તા ંિથથી પીડાય છ.ે પછી બેકાર થઈ રખ ા કરે છ ે અને યસન જવે ા

ખોટા ર તે પણ ચડી જતાં હોય છ.ે પોતાની િજદં ગી તે જ બગાડી નાખે છ ે અને લોકોના હાંસીપા બની ય છ.ે તેથી

જ કોઈએ સાચું જ ક ું છ.ે “હસો હસો ખૂબ હસો પણ િજદં ગીને હસવા સમ ન બનાવો”

આવા લોકોને દાખલો બેસે તે માટને ું એક સુંદર ાંત જ ેહકીકત છ ે તે સમજવા જવે ું છ.ે

અમે રકામાં એક ગરીબ ઘરનો દીકરો લોકોની મદદથી ભણી-ગણી મોટો ઍિ જિનયર થયો. નોકરી માટ ે ખૂબ

દોડા-દોડી કરી પરં તુ નોકરી મળતી ન હતી. એક દવસ એક કપં નીમાં ચાર-પાંચ ઍિ જિનયરોની

યા માટ ે પેપરમાં

હેરાત વાંચી ક ે તરત યાં પહ ચી ગયો. યાં લાઈન લાગી હતી યાં ઊભો ર ો. થોડી વાર પછી કપં નીના માણસે ક ું

ક ે અમારે જ ેજ યાઓ ભરવાની હતી તે માટ ે યો ય માણસો િસલે ટ થઈ ગયા છ ે માટ ે તમે બધા ઘેર જઈ શકો છો. આ

સાંભળી આ ગરીબ છોકરો ટે શનમાં આવી ગયો, છતાં પટાવાળા ભાઈને િવનંિત કરી ક ે મારે મન ૅ ેજર સાહેબને મળવું છ.ે

પટાવાળાએ તેને બાજુમાં બેસાડી મન ૅ ેજરને વાત કરી ક ે કોઈ ભાઈ આપને મળવા માગે છ.ે તો મન ૅ ેજરે થોડીવાર પછી

અંદર બોલાવી પૂ ું “બોલો ભાઈ! શું કામ છ?ે ” તો આ ભાઈએ િવનંિત સાથે ગળગળા અવાજ ે ક ું “સાહેબ મારી

પ રિ થિત ખૂબ જ ખરાબ છ.ે ઘેર ખાવા માટ ે અ

નો દાણો નથી. હ ઍિ જિનયર છ ુ ં છતાં આપની કપં નીમાં ગમે તેવી

નાની મોટી નોકરી કરવા પણ તૈયાર છ ુ ં માટ ે મને નોકરી આપો.” યારે મન ૅ ેજરે ોભ સાથે ક ું.” અમારે યાં તો

ટાઈપરાઈટર ( લાક)ની

યા જ ખાલી છ ે પરં તુ તમે આવડા મોટા ઍિ જિનયર છો તો તમને આવી નાની નોકરી માટ ે

કવે ી રીતે ઑફર કરી શકીએ?” યારે આ ભાઈ એ ક ું,”સાહેબ મને ટાઈપ આવડ ેછ ે હ ુ તે નોકરી માટ ે પણ તૈયાર છ.” ુ ં

14

June - 2020

ુ

આ છોકરાની કાકલૂદી ભરી વાત સાંભળી તેને ટાઈપરાઈટર (કલાક)ની નોકરીનો ઓડર આપી દીધો. ઑડર મ ો તો

તેની આંખમાંથી હષનાં આંસુ આવી ગયા અને ખુશ થઈ ગયો.

મોટો ઍિ જિનયર હોવા છતાં ઓછા પગારની એક મામૂલી કલાકની નોકરી વીકારી કપં નીમાં િન ાપૂવક ખંત

અને મહેનત કરવા લા યો. પોતાને સ પવામાં આવતું કામ તો કરતો સાથે સાથે મોટા અિધકારીઓનાં પ ો ક ે બીજુ ં કઈં

પણ ટાઈપનું કામ હોય તો તે પણ કરવા લા યો. ઘણીવાર તો ટાઈપ મશીન ઘેર લઈ જતો અને રાતે તથા શિન-રિવની

ર ના દવસે પણ િવના વળતરે કામ કરતો તેથી બધા જ લોકોના દલમાં થાન મેળવી લીધું. બધા જ અિધકારીઓ

અને કમચારીઓનો માનીતો બની ગયો.

દોઢ – બે વષ પછી એક ઍિ જિનયર વય મયાદાને લીધે િનવૃ થયા તો કપં નીએ આ છોકરાને જ તે યા માટ ે

પસંદ કય અને ઍિ જિનયર તરીકને ી નોકરીનો ઓડર આપી દીધો જથે ી તેનો પગાર ણથી ચાર ગણો થયો. છતાં

લાકની નોકરીમાં જ ે પગાર મળતો તેટલી રકમમાં જ ગુ રો કરી પૈસા બચાવીને તે કપં નીના શેર ખરીદી તે કપં નીનો

શેર હો ડર થયો. ણેક વષ બાદ કપં નીના િનયમ મુજબ ડાયરેકટરોની ચૂંટણી આવી તેમાં બધા જ કમચારીઓ અને

અિધકારીઓએ તેને ચૂંટણી લડવા ો સા હત કય . તેણે ઉમેદવારી ન ધાવી, ચૂંટણી લ ો અને તી પણ ગયો અને

કપં નીનો વહીવટકતા ( ડરે ટર) થયો. બી ણ વષ ચૂંટણી આવી તેમાં પણ ઉમેદવારી કરી તો યો અને કપં નીનો

મૅનેિજગં ડરે ટર થયો. ફરી ી વખતે ચૂંટણી આવી તેમાં પણ ઉમેદવારી ન ધાવી. ચૂંટણી લ ો અને તી ગયો.

એટલું જ નહ પણ તે કપં નીનો ચેરમેન થઈ ગયો.

કોઈપણ કામને નાનું નહ માનનાર આ ગરીબ છોકરો ૧૯૨૯-૩૦માં અમે રકાનો રા પિત બની ગયો જને ું નામ

છ ે હબટ હવર. આ ભાઈએ પણ આજના ભારતના યુવાનની જમે ઠસમાં ું ને ઠસમાં ું નાની નોકરી ન કરવાનું ન ી કયુ

હોત તો શું તે આ ક ાએ પહ ચી શ યો હોત? માટ ે જ દરેક િવ ાથ એ આ ાંત ઉપરથી મનમાં ગાંઠ વાળવાની છ ે ક ે

જ ે નોકરી મળે તે વીકારી લઈ અનુભવ મેળવવો અને તે પણ ન મળે તો બાપદાદાના ધંધામાં અનુભવ મેળવી વન

ગુ રો કરતાં જવું અને સાથે સાથે સારી નોકરી માટ ે ય નો ચાલુ રાખવા. ખાલી રખડપ ી કરી િજદં ગી બગાડવા કરતાં

કોઈપણ નાના કામને વીકારી મોટા થવું.

પટેલ મનુભાઇ કે . ચૉ ી

પૂવ ચેરમેન જ ા શ ણ સ મ ત, મહેસાણા

લીસ વોટરપાક

મહેસાણા-ઊઝં ા હાઈવેરોડ, મહેસાણા

હબટ હવર ુ

15

June - 2020

ૃ

ચાલો ‘િવ પય વરણા િદન’ િનિમ ે સકં પ કરીએ…

- પટેલ સંજયકમાર બળદેવભાઈ

ુ

સમ િવ વમાં લોકોની પયાવરણ યે ગૃતતા વધે તથા લોકો પૃ વીને હ રયાળી બનાવવા અને પયાવરણ

સંર ણ કાયમાં સહભાગી બને તેવા ઉમદા હેતુથી ૫ જૂનના રોજ ‘િવ વ પયાવરણ દન’ ની ઉજવણી કરવામાં આવે છ.ે

સૌ થમ આપણે પયાવરણને સમ એ: પયાવરણ એટલે સ વોની આસપાસ આવેલ અને સ વો સાથે

સંકળાયેલ એવા ઘટકો ક ે જ ે સ વ ક ે િન વ બંનેને અસર કરે છ.ે ભૌિતક,રાસાયિણક, જિૈ વક, સાં કિતક, ૃ આિથક,

સામાિજક વગેરે પ રબળોનો સમાવેશ પયાવરણમાં થાય છ.ે ટકં ૂ માં એવું પણ કહી શકાય ક ે માનવીના વારસા િસવાયની

દરેક બાબત ક ે જ ેમાનવીને અસર કરે છ ે તે તેનું પયાવરણ છ.ે િવ વમાં દવસે ને દવસે જ ેરીતે પયાવરણ ખમાતું ય

છ ે તે તાં ાકિતક સંસાધનોનો િવવેકપૂવક ઉપયોગ કરવા માટ ે જન

ગૃિત લાવવી જ રી છ.ે પયાવરણની ળવણીથી

જ શુ હવા, લીલીછમ વન પિત, પૂરતા માણમાં વરસાદ, ભૂગભજળની

ળવણી, પશુઓને પૂરતો ઘાસચારો,

આરો ય દ વાતાવરણ, ાકિતક ૃ ત વોની ળવણી વગેરે શ ય બનશે.પયાવરણને બચાવીશું તો જ આપણે બચીશું.

વ પયાવરણ દવસ : ૧૯૭૨માં ૫મી જૂને ટૉકહોમ ખાતે સમ િવ વના િતિનિધઓ ‘પયાવરણની ળવણી’

માટ ે એકમત થયા. પયાવરણની ળવણી માટ ે હેરનામું બહાર પાડવામાં આ યું. તેના ભાગ પે સંયુ ત રા સંઘ ારા

તા- ૫મી જૂનના દવસને ‘િવ વ પયાવરણ દન’ તરીક ે ઉજવવાનું ન ી કરવામાં આ યું.‘િવ વ પયાવરણ દન’ ઉજવવા

માટને ો મુ ય હેતુ તંદુર ત પયાવરણના મહ વ િવશે વૈ વક ગૃતતા વધારવી, કિત ૃ અને પૃ વીની સુર ા માટ ે કટે લીક

વૃિ ઓ હાથ ધરીને પયાવરણને લગતા િવિવધ મુ ાઓને ઉકલે વા જથે ી બધા સ વો માટ ે સકારા મક અને વ છ-

વ થ વાતાવરણનું સજન થાય. ૧૫, ડસે બર ૧૯૭૩ના રોજ જનરલ ઍસે બલીએ ઠરાવ ારા પયાવરણીય મુ ાઓ

પર િવિશ કામ કરવા માટ ે United Nations Environment Programme (UNEP) સંયુ ત રા પયાવરણ કાય મ

ઍજ સીની રચના કરી. જ ે અ યારે વૈ વક લેટફોમ બની ગયું છ.ે સંયુ ત રા સંઘ પયાવરણ દન ઉજવણીના

આયોજન માટ ે િવષયની પસંદગી કરી સૂ આપે છ.ે દર વષ િવ વ પયાવરણ દવસે અલગ-અલગ િવષયો સાથે અલગ-

અલગ દેશને યજમાની સ પવામાં આવે છ.ે પયાવરણ સામે ખતરો હોય તેવી કોઈ એક બાબત દર વષ લઈને િવ વ

સમુદાયને ગૃત કરવામાં આવે છ.ે વષ ૨૦૧૮માં િવ વ પયાવરણ દનની યજમાની ભારતે કરી હતી. જને ો િવષય હતો

‘બીટ લાિ ટક પો યુશન – લાિ ટક દૂષણ હટાવો’ આ િવષય ારા ભારતે સમ િવ વને સંદેશ આપેલો ક ે આપણે

રોિજદં ા વનમાં કવે ા અને કવે ી રીતે ફરે ફારો કરીને લાિ ટક દૂષણ ઘટાડીને િવ વને શુ અને આરો ય દ રાખી

શકીએ.વષ ૨૦૧૯માં િવ વ પયાવરણ દવસની યજમાની ચીને કરી હતી. જને ો િવષય હતો વાયુ દૂષણ. ચાલુ વષ

કોલંિબયા જમની સાથે પાટનરિશપ કરી પયાવરણ દવસની યજમાની કરી ર ું છ.ે આ વષનો િવષય છ ે જવૈ િવિવધતા

(BIODIVERSITY). વોમાં મળતી િવિવધતા એટલે Biodiversity. જવૈ િવિવધતા એ કિતનું ૃ અિભ અંગ છ.ે આજ

કાલ માનવીય વૃિ ને કારણે જવૈ િવિવધતા નાશ પામી રહી છ ે યારે તેનું ર ણ કરવું તે આપણી નૈિતક ફરજ છ.ે

16

June - 2020

ુ

આપણે ગિત અને િવકાસના ઉ ચતમ િશખરો સર કયા છ ે તેનું ગૌરવ અનુભવીએ છીએ પરં તુ પયાવરણને

કટે લું નુકસાન કયુ છ ે તે પાછળ વળીને યું નથી.પયાવરણને નુકસાન કરવા પાછળ કોઈ એક બે નહ પણ અઢળક

કારણો જવાબદાર છ.ે કિતને ૃ વારં વાર નુકસાન એ કોઈ કદરત ુ સિજત આપિ નથી પરં તુ માનવસિજત આફત છ.ે

િવ ાન અને ટકૅ નૉલૉ

ની અભૂતપૂવ િસિ ઓથી હરખાઈને માનવીએ કદરતને ુ નાથવા, સંપિ ની જમાવટ કરવા તેમજ

ભૌિતક યવ થાઓ ઊભી કરવા જ ે ખતરા પી અખતરા કયા તેના લીધે જ દૂષણે માઝા મૂકી છ.ે જને ા કારણે આજ ે

િવ વ સમ દૂષણનો મોટો ખતરો ઊભો થયો છ,ે જવે ા ક ે હવાનું દૂષણ, જમીનનું દૂષણ, ઘ ઘાટનું દૂષણ, કાશનું

દૂષણ, પાણીનું દૂષણ, રે ડયો ઍિ ટવ ત વનું દૂષણ, િવ યુયલ દૂષણ, યિ તગત દૂષણ વગેરે. ઔ ોિગકતા

અને શહેરીકરણ, માનવીના મોજશોખ અને ઘણી બધી ચીજવ તુઓના વૈભવશાળી ઉપયોગ વગેરેને કારણે દૂષણ થયું

છ.ે મોટા મોટા કારખાનાઓ થાપી તેના ઝેરી ગેસ ારા હવા તથા દૂિષત પાણી ારા સરોવરો,નાની-મોટી નદીઓ અને

સમુ ને દૂિષત કયા છ.ે હવા, જળ અને જમીનને દૂિષત કરવામાં કઇં બાકી રા યું નથી. પયાવરણને એટલી હદે

િછ િભ કરી ના યું છ ે ક ે કદરતી ુ સમતુલાને પણ ખોરવી નાખી છ.ે આના કારણે એકબી ને આધારે ટકતી – નભતી

વંતસૃિ ની વનશૈલીને ઘ ં બધુંનુકસાન થયું છ.ે ખોરાક અને પાણી દન- િત દન દૂિષત બનતા ય છ.ે જને ા

કારણે માનવીના આરો ય અને આયુ ય માટ ે પણ મોટો ખતરો ઊભો થયો છ.ે ીન હાઉસઈફે ટ, લૉબલ વૉિમગ,

લાઈમે ટ ચે જ વગેરે વૈ વક ક ાની સમ યાઓ બની ચૂકી છ.ે પયાવરણીય સમ યાની અસર મા જ ેતે થળ પૂરતી

રહેતી નથી, તેની અસર ઘણા બધા િવ તારોમાં અને લાંબાગાળાની હોય છ.ે ટકં ૂ માં કહ ંુ તો આપણે જ આપણા

પયાવરણની સમતુલાને ખમમાં મૂકી ર ા છીએ.

આ િવ વમાં કાળા માથાના માનવીએ ઘણા બધા ઈનોવેશન કયા. પરં તુ િવ ાનના માનવા મુજબ એક વાઈરસનું

Innovation એટલે Covid ૧૯. આ Innovation કટે લું ખતરનાક સાિબત થઈ ર ું છ ે ક ે તેનાથી હવે આપણે પ રિચત

છીએ જ. પરમ કપાળુ ૃ પરમા માને ાથના કરીએ ક ે સવ જનસમુદાય પર આવી પડલે ી આપદાના સુખદ ઉકલે માટ ે

કપા ૃ કરે. મહામારીના કારણે દુિનયાના મોટાભાગના દેશોમાં લૉકડાઉનની િ થિતનું િનમાણ થયું. લૉકડાઉનએ સમ

િવ વના પયાવરણ માટ ે મોટી ભેટ સમાન સાિબત થઈ ર ું છ.ે હકીકતમાં લૉકડાઉનના કારણે કદરતે ુ સમ િવ વને એક

સંદેશ આપવાનો યાસ કય છ.ે માનો ક ે આખી દુિનયા પંદર દવસ પોતાના ઘરમાં Home Quarantineનો ચુ ત અમલ

કરે તો!! પયાવરણને થતું કટે લું બધું નુકસાન અટકાવી શકાય.આનો મોટો ફાયદો એ થાય ક ે સામા ય લોકોની

આરો યની િ થિત ખૂબ સારી રીતે સુધરી શક ે છ.ે કદરતના આ સંદેશને

સમજવામાં આવે તો દુિનયાના મોટા ભાગના

શહેરોમાં વાસ લેવામાં મુ કલે ી પડ ે તેવી હવા, વ છ થઈ છ.ે જળ દૂષણ પર પણ િનયં ણ આ યું છ.ે ાકિતક ૃ રીતે

આવાતો ઘણા ફાયદા થયા છ.ે સાચી વા તિવકતા તો એ છકે ે લૉકડાઉનના સમયમાં પયાવરણને ખૂબ જ રાહત થઈ છ.ે

ભિવ યમાં આજ રીતે કાબન ઉ સજનનું િનયં ણ કરવામાં આવે તો ધરતી પરનું ઘ ં બધુ સંકટ ઓછ ુ ં થઈ શક ે તેમ છ.ે

જગં લો, રણ દેશ, નદીઓ, મેદાનો, દ રયાકાંઠો જવે ા વૈિવ યસભર પ રસરતં ના પ રણામે દેશ, દુિનયા અને

તેમાંય આપ ં ગુજરાત રા ય વાન પિતક અને ાણી સૃિ નું વૈિવ ય ધરાવે છ.ે પ રણામે દેશ અને રા યમાં િવ વ

17

June - 2020

ંુ

ંુ

ં

ં

ક ાએ દુલભ કહી શકાય તેવા ાણીઓ, દ રયાઈ વો તથા વન પિત

વા મળે છ.ે ભારત અને તેમાંય ગુજરાતની

સમૃિ અને િવકાસ આજ ે િવ વક ાએ યાન ખચી રહેલ છ ે યારે તેના પાયામાં ાકિતક ૃ સંપદાનું મોટ ું યોગદાન છ.ે

પયાવરણીય સંપદા વ છ, વ થ અને ટકાઉ હશે તો જ સાચો િવકાસ શ ય બનશે. ગુજરાત અને દેશને સતત

ગિતના પંથે અ ેસર રાખવા હશે અને કદરતે ુ આપેલી અણમોલ સંપિ ને સાચવવી હશે તો આપણે પયાવરણની

ળવણી અને તેનું સંર ણ કરતાં શીખવું પડશે. સહએ ુ સંવેદનશીલ બની કિતના ૃ સંર ણ અને સંવધન માટ ે પોતાનું

યોગદાન ફરિજયાત આપવું જ પડશે. અ હસા ં આપણો વનમં છ.ે આપણે સં કિતનું ૃ જતન કરવાવાળી છીએ, તો

ચાલો ૫મી જૂન ‘િવ વ પયાવરણ દન’ િનિમ ે કટે લાક સંક પ કરીએ....

- હ ંુ મારા જ મ દવસે એક છોડ વાવીશ અને તેને ઉછરે ીશ.

- હ ંુ સાઈકલનો વધુ ઉપયોગ કરીશ.

- હ ંુ પાણી અને વીજળીનો કરકસરપૂવક ઉપયોગ કરીશ.

- હ લાિ ટકની થેલીના બદલે હમેશા કાપડની જ થેલીનો ઉપયોગ કરીશ.

- હ ંુ યારેય અ નો બગાડ નહ ક ં .

- હ ંુ કચરો કચરા પેટીમાં જ નાખીશ અને તેનો યો ય િનકાલ કરીશ.

- હ ંુ

હમેશાં ં પયાવરણને હાિનકારક ના હોય તેવી વ તુઓનો જ ઉપયોગ કરીશ.

- હ પયાવરણનું ર ણ અને જતન કરવા હર હમેશાં ત પર રહીશ તેમજ અ ય લોકોને પણ સમ વીશ.

પટેલ સંજયકમાર બળદેવભાઈ

ુ

સી.અાર.સી.કાે-અાે ડનેટર,લાડાેલ

તા.– વ

પુર જ. મહે સાણા

હ રયાળી વાવાે

સમૃ પામાે

વૃ વાવાે

પયાવરણ બચાવાે

18

June - 2020

કોરોના વાઇરસની મહામારી વ ચે િડિજટલ િશ

ણા

ડૉ. મ હર સોલંકી

કોરોના વાઇરસની મહામારી અને લૉકડાઉનના કપરા સમયમાં િજ ા િવકાસ અિધકારી ી એમ. વાય.

દિ ણી સાહેબની ેરણાથી રા યમાં સૌ થમ ેરણાદાયી યોગ 'ઘર એ જ પાઠશાળા' મોબાઇલ ઍિ લકશે ન

ારા ધોરણ ૩ થી ૮ ના િવ ાથ ઓ આનંદ સાથે વમૂ યાંકન કરી શક ે તેવા શુભ આશય સાથે મહેસાણા

િજ ાના િવ ાથ ઓ માટ ે અમલમાં મૂ યો.

કોરોના વાઇરસના સં મણ અટકાયતી પગલાંના ભાગ પે િજ ામાં લૉકડાઉન

છ.ે આ સમયે િવ ાથ ઓ આનંદ સાથે અ યાસ કરી શક ે તે માટ ે િજ ા િવકાસ

અિધકારી, ી એમ. વાય. દિ ણી સાહેબની ેરણા અને િજ ા ાથિમક

િશ ણાિધકારી, િ મતાબેન પટલે અને નાયબ િજ ા ાથિમક િશ ણાિધકારી

પુલકીભાઇ શીના માગદશન હેઠળ ડૉ. િમ હર સોલંકી, (મહેસાણા ાથિમક શાળા નં.૩) અને રિવ પટલે

(સી.આર.સી. કો. ઑ. સૂરજ) ારા મોબાઇલ એિ લકશે ન તૈયાર કરવામાં આવી. આ એિ લકશે નમાં િવ ાથ ઓ

આનંદ સાથે પોતાનું વમૂ યાંકન કરી શક ે છ.ે આ ઉપરાંત બાળકો તે પોતાનું પ રણામ ણીને ઘરે બેઠા-બેઠા

ઓનલાઇન એ યુકશે નલ ગેમ રમી શક ે તેવો નવતર યોગ રા યમાં સૌ થમ મહેસાણા િજ ા ારા કરાયો

છ.ે

આ ઍિ લકશે ન લે ટોર પરથી ડાઉનલોડ કરી શકાશે. જને ી િલંક નીચે મુજબ છ.ે

https://play.google.com/store/apps/details?id=appinventor.ai_Mihir181087.Diet_Meh કોરોના

વાઇરસની મહામારી અને લૉકડાઉનના સમયગાળામાં રા ય સરકારના માગદશન હેઠળ િવ ાથ ઓ માટ ે

સમ િશ ા અિભયાન ારા ટડી ૉમ હોમ અને .સી.ઇ.આર.ટી., ગાંધીનગર ારા 'પ રવારનો માળો

સલામત અને હફાળો' ંૂ કાય મ ચાલી ર ા છ.ે જમે ાં ધોરણ ૩ થી ૮ િવ ાથ ઓને અ યાસલ ી સા હ ય પૂ ં

પાડવામાં આવી ર ું છ.ે આ ઍિ લકશે નમાં આ સા હ યનો સમાવેશ કરવામાં આવેલ છ.ે આ કાય મોનું તમામ

સા હ ય એક જ જ યાએ સરળતાથી આ ઍિ લકશે નની મદદથી મળી રહેશે. ટડી ૉમ હોમ કાય મમાં

19

June - 2020

ઉપલ ધ સા હ યનો િવ ાથ ઓએ કરેલ અ યાસના ઢકરણ માટ ે ધોરણ મુજબ અને અઠવા ડક િ વઝ આ

એિ લકશે નમાં મૂકવામાં આવી છ.ે જથે ી િવ ાથ ઓ આનંદ સાથે પોતાનું વમૂ યાંકન કરી શકશે અને પોતાને મળેલ

કોર ણી શકશે. િવ ાથ ઓ ઘરે બેસી ઓનલાઈન ગેમ રમી શક ે તેવી ગિણતની અને અ ય રમતોનો સમાવેશ કરેલ

છ.ે ધોરણ ૩ થી ૮ ના િવ ાથ ઓ ઘરે બેસી સરળતાથી અ યાસનો મહાવરો કરવા ગૃહકાય િવભાગ પણ આપવામાં

આ યો છ.ે

ડૉ. િમ હર એન. સોલંકી અને િનલેશભાઈ િ વેદી ઉપિશ ક મહેસાણા ાથિમક શાળા નં.૩ ારા કોરોના

વાઇરસની મહામારી અને લોકડાઉન વ ચે ડિજટલ િશ ણકાય કરવાનો એક નવીન અિભગમ અપના યો છ.ે ડિજટલ

ઈ-પાઠ ારા રોજ િવ ાથ ઓ સાથે ઓનલાઈન િશ ણ કાય કરી ર ા છ.ે આ ઓનલાઈન સેશનમાં શાળાના

િવ ાથ ઓ અને વાલીઓ ઘરે બેઠા-બેઠા ડાયા છ.ે ડિજટલ િશ ણ સાથે-સાથે કોરોના મહામારીથી સાવચેતી

રાખવાનું માગદશન પણ આપવામાં આવે છ.ે

ડૉ. િમ હર એન. સોલંકી અને આઈ.સી.ટી. ટીમ ારા લૉકડાઉના સમયનો ઉપયોગ કરી િવ ાથ ઓ સાથે-સાથે

િશ કો માટ ે પણ ઓનલાઈન ી આઈ.સી.ટી. વકશોપ ફોર ડિજટલ ઍ યુકશે ન કરે છ.ે જમે ાં રોજ ૪ વાગે મહેસાણા

િજ ાના અને ગુજરાતના અલગ-અલગ િજ ાઓમાંથી રોજ સરેરાશ ૭૦ થી ૯૦ િશ કો આ ઓનલાઈન ડિજટલ

વકશોપમાં ડાઈ આ વકશોપનો લાભ ઘરે બેઠાં મેળવે છ.ે અ યાર સુધી ૨૦ થી વધુ ઓનલાઈન વકશોપ કયા છ.ે જમે ાં

૧૩૦૦ થી વધુ િશ કોએ આ વકશોપનો લાભ મેળ યો છ.ે આ વકશોપમાં શીખેલા ટોિપકનો ઉપયોગ પોતાની શાળામાં

કરે છ.ે જને ો સીધો લાભ શાળાના િવ ાથ ઓને મળે છ.ે

આ મારા નવતર કાયની ન ધ આઈ.આઈ.એમ.,અમદાવાદ, આઈ ટ ુ વી ફાઉ ડશે ન, દરૂ દશન ડી.ડી. યૂઝ અને

વતમાનપ ો ારા લેવામાં આવી છ.ે

ડિજટલ િશ ણમાં ૫૦ થી વધુ લેશ

ટે ટ, ૩૦ થી વધુ ઓનલાઈન ટે ટ,

0

ગૂગલ મેપ, ૩ડી મેપ, ૩૬૦ યૂઝ,

એઆર.વીઆર. એપ, ઓનલાઈન

સ ટ ફકટે ટે ટ જમે ાં ટે ટ આપે અને

કોર સ ટ ફકટે મળે, ી આઈ.સી.ટી.

વકશોપ ઑનલાઈન અને ઑફલાઈન,

અ યાસ માટ ે ઉપયોગી વી ડયો બના યાં

છ ે અને ધોરણ ૭ ગુજરાતીની એઆર

બૂ સ બનાવી છ.ે જને ા ારા િવ ાથ ઓ

આ મહામારીના સમયમાં ઘરે બેસી

અ યાસ કરી શક.ે

આશા છ ે ક ે શૈ િણક ગુણવ ા સુધારણામાં મારા આ ડિજટલ િશ ણના નવતર યોગો િશ ણ સાથે ડાયેલા

સૌને ઉપયોગી થશે.

ડૉ. મ હર સોલંકી

ઉ. શ. મહેસાણા શાળા નં. ૩

તા. મહેસાણા, જ. મહેસાણા

20

June - 2020

DIKSHA - THE DIGITAL PLATFORM

સોલંકી મનહરકમાર જયંતીલાલ

ુ

21 મી સદી ડિજટલ ાંિતની સદી છ ે અને ખાસ કરીને હાલ ચાલતા વૈ વક COVID-19 ના

લૉકડાઉનમાં ઑનલાઈન ટડી ખાસ ચિલત થયું છ.ે આ માટ ે સામા ય લોકો જુદા-જુદા લેટફોમ શોધતા હોય

છ ે અને તેનો ઉપયોગ કરતા હોય છ.ે આજ ેટકૅ નોલો

નો િશ ણમાં ઉપયોગ અસરકારક સાિબત થયો છ.ે અને

આ માટ ે ડિજટલ ક ટે ટ િવ ાથ ઓ અને િશ કો સુધી સરળતાથી પહ ચાડવા માટ ે GCERT ારા GROWER

તથા NCERT અને MHRD

ારા NROER અને DIKSHA લેટફોમ પર િવિવધ સા હ ય િવિવધ વ પે

મુકવામાં આવેલ છ.ે તો આ વૈ વક મહામારી સમયગાળામાં અને તે પછીના સમયમાં આ DIKSHA લેટફોમ

ઉપયોગી નીવડ ેએ માટ ે અહ મા હતી આપવામાં આવેલ છ.ે

DIKSHA THE DIGITAL PLATFORM

DIKSHA એટલે Digital Infrastructure For Knowledge Sharing જ ેMHRD ારા શ કરવામાં આવેલ અને

િશ કોને ડિજટલ ક ટે ટ પૂ ં પાડતું રા ીય ક ાનું લેટફોમ છ.ે આ અ વયે GCERT ારા થમ ધોરણ 6 થી 8

ના ગિણત- િવ ાનના નવા પા

પુ તકમાં QR- CODE મક ૂ ી Energized કરવામાં આવી. આ QR CODE ની

મદદથી િવ ાથ , વાલી અને િશ ક ગમે તે સમયે સરળતાથી ઇ-મટે રયલ ઈ અને સમ શક ે છ.ે અહ

મૂકવામાં આવેલ મટે રયલ 5 થી 7 િમિનટ નાના વી ડયો વ પે મૂકવામાં આવેલ છ.ે આ વી ડયો જ ેતે િવષયના

હેતુ િસ કરવા, સંક પના પ કરવા અને રોિજદં ા વનમાં વપરાતા ઉદાહરણ ક ે િવશેષ ડી સમજ

િવકસાવતા હોય એ રીતે િશ કો ારા જ તૈયાર કરવામાં આવેલ છ.ે આ DIKSHA લેટફોમ મોબાઈલ, ક યૂટર

ક ે લપૅ ટોપમાં વાપરી શકાય છ.ે આ માટ ે ધોરણ 6 થી 8 ના પા

પુ તકમાં કઈ રીતે ઉપયોગ કરવો તેની મા હતી

પણ આપવામાં આવેલ છ.ે

મોબાઈલમાં DIKSHA ઍ લીકશે ન ડાઉનલોડ કરી સરળતાથી તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છ.ે આ માટ ે લે-

ટોર માંથી https://play.google.com/store/apps/details?id=in.gov.diksha.app િલંક ારા ડાઉનલોડ કરી

શકાય છ ે અને લેપટોપ ક ે ક પુટરમાં કોઈ પણ ાઉઝરમાં www.diksha.gov.in િલંક ારા સરળતાથી તેનો

ઉપયોગ કરી શકાય છ.ે DIKSHA લેટફોમમા ં જુદી-જુદી રીતે લૉગીન થવાય

છ ે પરં તુ સૌથી સામા ય અને સરળ રીત LOGIN PAGE સૌથી નીચે આપેલ

login with google છ.ે જમે ાં તમે જ ેઍકાઉ ટ ઍિ ટવ હશે તેનાથી તમે login

થઇ જશો. મોબાઈલમાં login થયા બાદ અને બધા ધોરણ અને મી ડયમ પસંદ

કયા બાદ માણેની ીન વા મળશે. જમે ાં જ ે તે ધોરણ અને િવષય પસંદ

કરીને અનુ પ વી ડયો ઈ શકાય છ.ે આ ઉપરાંત કોઈ ચો સ મુ ા િવશે

ણવું હોય તો આપેલ આઇકોન પર િ લક કરી જ ે તે મુ ાના QR-CODE ને કને

કરવાથી તેને અનુ પ િવડીઓ ઈ શકાય છ.ે

21

June - 2020

જયારે કોઈ ાઉઝરમાં DIKSHA પૉટલ ખોલશો તો

તમને આવી ીન વા મળશે. અહી ગુજરાતી

મી ડયમ અને ધોરણ પસંદ કરવાથી વી ડયો

શકાશે.

આ ઉપરાંત કોઈ ચો

ઈ

સ મુ ાનો વી ડયો વા માટ ે જ ે

તે QRCODE ની નીચે આપેલ છ અંકના નંબર ને

ENTER QR CODE માં નાખતા ં તે મુ ાને અનુ પ

વી ડયો ઈ શકાય છ.ે

આ ઉપરાંત હાલ GCERT ારા ચાલતા ઓનલાઈન

સ ટ ફકટે કોસ જવે ા ક ે

1. Certificate Course on Basic Educational

Statistics - Batch 2

2. ગાંધી નું િશ ણ દશન (Gandhian Philosophy

on Education)

3. Online Certificate Course on Content Presentation Skill Development પણ DIKSHA લેટફોમ પર

ચાલે છ.ે

આ કોસમાં અગાઉ ભરેલ ગગ ૂ લ ફોમ આધારે તમે જ ે કોસ માટ ે ભરેલ હોય તે કોસ પસંદ કરવાનો છ.ે

એક કરતાં વધુ કોસ પસંદ કરેલ હોય તો એક કરતા ં વધુ કોસ પણ કરી શકો છો. આ માટ ે આપને અગાઉ કહેલ તે માણે

login થઇ નીચે કોસ માટને ો િવક પ આપેલ છ ે તેના પર િ લક કરી ઉપર સચબારમાં GCERT લખવાથી આપેલ તમામ

કોસ દેખાશે. અને પછી આપ જ ે કોસ પસંદ કરવા માગતા હોય તે કોસમાં ઈન થઇ તાલીમ લઇ શકો છો. તાલીમના

અંતે આપને GCERT તરફથી સ ટ ફકટે આપવામાં આવશે હવે પછી લેવાનાર તાલીમ (૧) સ ટ ફકટે કોસ ઈન

ગુજરાતી લ વજ (૨) સ ટ ફકટે કોસ ઈન સો યલ સાય સ (૩) સ ટ ફકટે કોસ ઈન મેથેમે ટકસ (૪) સ ટ ફકટે કોસ ઈન

સાય સ પણ DIKSHA પોટલ પર લેવામાં આવશે.

આ ઉપરાંત આપ જુદા જુદા િવષયની તાલીમ લઇ શકો છો જમે ક ે 2021 લેવાનાર PISA ટે ટ અને અ ય કોસ.

આ ઉપરાંત હાલ ચાલતા COVID-19 માટને ા જુદા જુદા કોસ જવે ા ક ે BESIC COVID-19, COVID-AWAERNESS

જવે ા મુ ા પર આપ તાલીમ લઇ આ વૈ વક મહામારીમાં શું સાવચેતી રાખવી અને અ ય મા હતી પણ મેળવી શકો છ.ે

આ તાલીમના અંતે આપને એક સ ટ ફકટે આપવામાં આવશે.

ાઉઝર માં login થવા માટને ો વી ડયો : https://youtu.be/aml7G7W0yH4

મોબાઈલમાં login થવા માટને ો વી ડયો: https://youtu.be/YHvMr2my0sQ

login થવા માટ ે અને COVID કોસમાં ડાવા માટને ી PPT(medical staff): shorturl.at/fikOT

સંદભ:- વન િશ ણ અંક - Online Certificate Course on Content Presentation Skill Development તાલીમ

તમે

સોલંકી મનહરકમાર જયંતીલાલ

ુ

ઉ. શ., ગવાડા ાથ મક ક ા શાળા

તા- વ

પુર, જ-મહેસાણા

22

June - 2020

ગુણાવ

ાનો પય ય જપે રુ પે.સે ટર શાળા

મહેસાણા િજ ાના િવ પુર તાલુકામાં સાબરમતી નદીના કનારે આગલોડ જનૈ તીથની બાજુમાં જપે ુર

ગામમાં જપે ુર પે.સે ટર શાળા આવેલી છ.ે શાળામાં મુ ય િશ ક અને નવ િશ કો ફરજ બ

વે છ.ે હાલમાં શાળામાં

ધોરણ-૧ થી ૮માં ૨૫૬ િવ ાથ ઓ અ યાસ કરે છ.ે આ પે.સે ટર શાળાએ ૧૩ શાળાઓના વહીવટની જવાબદારી

સાથે-સાથે શાળા પ રવારે ટીમ વકથી શૈ િણક ગુણવ ા બાબતે ખૂબ જ શંસનીય કાય કયુ છ.ે પ રણામે શાળાએ

ગુણો સવમાં સતત A+ ેડ મેળ યો છ.ે શાળાએ NASમાં ખૂબ સારા પ રણામો મેળ યા છ.ે શાળાના િશ કો ારા

ધોરણ-૧ અને ૨માં ા પ િતથી ખૂબ જ સારી રીતે િવ ાથ ઓને િશ ણ આપવામાં આવે છ. ે ધોરણ-૧ અને ૨ના

િશિ કા બહેનોએ

ા પ િતથી વગખંડમા ં સાચા અથમાં ાણ પૂયા છ ે એમ કહીએ તો અિતશયોિ ત નથી. શાળાના

ા વગ ની અ ય િજ ાના િજ ા ાથિમક િશ ણાિધકારી, નાયબ ાથિમક િશ ણાિધકારી, ડાયટના ાચાય,

કળે વણી િનરી કો ારા મુલાકાત લેવામાં આવેલ છ ે જ ે શાળા માટ ે ગૌરવ સમાન છ.ે ધોરણ-૧ અને ૨માં

ા ારા

િશ ણની સાથે-સાથે પાયાનું અં ે િશ ણ પણ આપવામાં આવે છ,ે પ રણામે ગામની ન કમાં બે મોટી સૅ ફ

ફાયના સ શાળાઓ હોવા છતાં ગામના તમામ બાળકો ગામની જ ાથિમક શાળામાં વેશ મેળવે છ.ે સાથે-સાથે

શાળાના તમામ િશ કો પણ પોતાના સંતાનોને આ જ શાળામાં ભણાવે છ ે જ ેશાળા માટ ે િવિશ બાબત છ.ે ધોરણ-૩ થી

૮માં અ યાસ કરતા િવ ાથ ઓએ વાંચન, ગણન અને લેખનમાં અપેિ ત િસિ ા કરી છ.ે શાળામાં ધોરણ-૩ થી

૮માં ક યૂટર લેબ ારા ક યૂટર િશ ણ આપવામાં આવે છ.ે ધોરણ - ૭ અન ે ૮ માં ાનકજં ુ ોજે ટ અંતગત

ઇ ટરનેટના મા યમથી િશ ણ આપવામાં આવે છ ે પ રણામે િવ ાથ ઓ ઉ સાહથી શીખે છ.ે શાળાની અ ય પાયાની

સુિવધાઓમાં ક યૂટર લેબ, યોગ શાળા, પુ તકાલય, બાયસેગ હૉલ ઉપલ ધ છ.ે

શાળામાં રા ીય પવ ની ઉજવણીમાં ગામના તમામ લોકો હાજર રહીને િવ ાથ ઓમાં રહેલી િવિશ શિ ત

અને કળાને ઉદાર હાથે લોકફાળો આપીને ો સા હત કરીને શાળા પ રવારનો ઉ સાહ વધારે છ.ે સાચે જ ામજનોને

શાળા યે ખૂબ મમ વ છ.ે ૨૦૧૨માં શાળાએ બે દવસ ામજનોના પૂણ સહયોગથી ભ યાિતભ ય શતા દી

મહો સવની ઉજવણી કરેલી એ શાળા માટ ે કાયમી સંભાર ં છ.ે શાતા દી મહો સવમાં દસ લાખ િપયાની બચત

થયેલી. જને ો જ રયાતના સમયે શાળાના િવકાસમાં ખચ કરવામાં આવે છ ે જને ો વહીવટ િશ ણ િવકાસ સિમિત કરે છ.ે

એસ.એમ.સીની સાથે-સાથે ગામના આગેવાનોની બનેલી ૧૨ સ યોની િશ ણ િવકાસ સિમિત પણ ખૂબ જ સ ય રીતે

શાળા પ રવારની સાથે રહીને િશ ણની ગુણવ ા અને ભૌિતક સુિવધાઓ માટ ે સતત મદદ પ બને છ.ે િશ ણ િવકાસ

સિમિત શાળાના િશ કો સાથે અવારનવાર િમ ટગં કરીને શાળાના

ો બાબતે િચંતન કરીને તેને હલ કરવામાં સતત

િશ કોની સાથે રહે છ.ે શાળાની એસ.એમ.સીમાં તમામ સ યો નાતક અને અનુ નાતક છ.ે એસ.એમ.સીમાં પી.ઍચ.ડી

અને એમ.બી.એની લાયકાત ધરાવતા સ યો પણ છ.ે આમ,એસ.એમ.સીના તમામ સ યો િશિ ત હોવાથી શાળાના

શૈ િણક,ભૌિતક અને અ ય કાય માં ખૂબ ઉપયોગી અને સહભાગી બની ર ા છ.ે શાળાન ે

પણ મળેલ છ ે જ ેશાળા માટ ે સોનામાં સુગંધ સમાન છ.ે

રાકે શભાઇ.બી.પટેલ

ે એસ.એમ.સી. નો ઍવોડ

23

June - 2020

ૃ

૨૦૧૨થી અ યાર સુધીમાં NMMS(નેશનલ મેરીટ િમ સ કમ કોલરશીપ) પરી ામાં મહેસાણા િજ

ામાં સૌથી

વધુ ૫૨ (બાવન) િવ ાથ ઓએ મેરીટમાં થાન મેળવી ા. ૧૮,૨૪,૦૦૦/- જટે લી માતબર િશ યવૃિ મેળવી શાળાને

રાજય ક ાએ ગૌરવાિ વત કરી છ.ે શાળાના િશ કો ારા શાળા સમય પહેલાં NMMS પરી ાની િવના મૂ યે તૈયારી

કરાવવામાં આવે છ.ે શાળાના ઘણા િવ ાથ ઓએ ાથિમક અને મા યિમક િશ યવૃિ પરી ામાં મેરીટમાં થાન મેળવી

િશ યવૃિ મેળવેલ છ.ે આ પરી ામાં િવ ાથ ઓએ રાજયના મેરીટમાં મોખરાનું થાન મેળવી શાળાનું નામ ઉ વળ

કરેલ છ.ે શાળાના િવ ાથ ઓએ જવાહર નવોદય િવ ાલય વેશ પરી ામાં પણ સફળતા મેળવી છ.ે ખેલ મહાકભં ુ માં

શાળાના ઘણા િવ ાથ ઓએ તાલુકા, િજ ા અને રાજય સુધી ભાગ લઇ પા રતોિષક મેળવી શાળાનું ગૌરવ વધારેલ છ.ે

દર વષ ગિણત-િવ ાન દશનમાં શાળાના િવ ાથ ઓ ારા તૈયાર કરેલી કિત િજ

ા ક ાએ નૉિમનેટ થાય છ,ે જ ે

શાળા માટ ે ગૌરવ પ છ.ે મહેસાણા ડાયટ ારા શાળા વ છતા એવોડ અંતગત શાળાને તાલુકાની ે વ છ શાળાનો

એવોડ મળેલ છ ે જ ેશાળા અને ગામ માટ ે ગૌરવ સમાન છ.ે ગત વષ શાળાએ ધોરણ-૨માં ૪૨ િવ ાથ ઓના વગખંડમાં

વાંચન,ગણન અને લેખનમાં ૧૦૦% િસિ મેળવી હતી. દરેક િવ ાથ ઓ શાળાકીય વાિષક પરી ાના પ રણામમાં ે

દેખાવ કરે છ ે જ ે શાળાની ગુણવ ાની સાચા અથમાં તીિત કરાવે છ.ે શાળાકીય સ ાંત પરી ાઓના આધારે િજ

ક ાએ િશ ક દનના દવસે રાજયના માન. નાયબ મુ યમં ી ી નીિતનભાઇ પટલે ના હ તે નવ િવ ાથ ઓનું

િતભાશાળી િવ ાથ ઓ તરીક ે સ માન કરવામાં આ યું હતું. ધોરણ-૬ થી ૮માં દર બે વષ િવ ાથ ઓના અ ર

સુધારણા માટ ે ોજે ટ કરવામાં આવે છ ે જને ાથી ખૂબ સારા પ રણામો મ ા છ.ે વષ દરિમયાન યો તી સહ અ યાિસક

વૃિ ઓમાં પણ િવ ાથ ઓ તાલુકા અને િજ

આમ શાળામાં ફરજ બ

ા ક ાએ ે દશન કરે છ.ે

વતા મુ ય િશ ક અને િશ કો શાળામાં સાચા અથમાં સમિપત ભાવનાથી કાય કરી

ર ા છ ે જને ા કારણે શાળા સાચા અથમાં તીથભૂિમ બની છ.ે શાળાની ગિતની કદરના ભાગ પે શાળાના મુ ય િશ કને

તાલુકાના ે િશ કનો એવોડ આપી સ માિનત કરવામાં આવેલ છ.ે સાચે જ શાળા દરેક ે ે સતત સાત યપૂણ ગિત

કરી રહી છ.ે

ા

રાકે શભાઇ.બી.પટેલ

મુ. શ,જપે ુર પે.સે ર શાળા

તા. વ પુર, જ. મહેસાણા

24

June - 2020

એક હંફાળો પશ - ( રે ક કથા)

ૂ

અ નતાબેન આર. મકવાણા

આજ ેઅમારી શાળાને દુ હનની જમે શણગારવામાં આવી હતી. આમેય ાથિમક શાળાઓ તો ઘણા બધાં

દુઃખદ અને સુખદ અનુભવોની સા ી રહી હોય છ.ે એટલે ઘણીવાર આવા દુઃખદ અને સુખદ સંગો યા હોય

છ.ે પણ આજનો સંગ સુખ અને દુઃખ બંનેની િમિ ત લાગણીઓ વાળો હતો. અમારી શાળાના વડીલ

િશ ક ીનો િનવૃિ િવદાય સમારં ભ હતો. શાળાનું ાંગણ મહેમાનોથી દીપી ઉ ું હતું. મહેમાનોની વાગતની

જવાબદારી મારી િશરે હતી. હ ંુ મ ઘેરા મહેમાનોને ભાવપૂવક આવકારતી હતી. એટલામાં એક સોળેક વષની

દીકરી આવીને મારા પગમાં પડી. મ એને ઉભી કરી અને તેની સામે અિનમેષ નજરે તા યા કયુ. હ ંુ ભૂતકાળના એ

દવસોમાં ખોવાઈ ગઈ. મને છ વષ પહેલાની એ ઘટના િચ પટની જમે દેખાવા લાગી.

અ ય શાળામાંથી બદલી કરાવીને હ ંુ આ શાળામાં આવી હતી. મારે માટ ે આ શાળાનું વાતાવરણ નવું હતું.

મારા માટ ે બાળકો પણ નવા અને બાળકો માટ ે હ ંુ નવી િશિ કા બહેન હતી. મને સાતમું ધોરણ ભણાવવા માટ ે

આપવામાં આ યું. થોડાંક દવસો થયા હશે ક ે મારા યાનમાં આ યું ક ે બધા બાળકો મારી સાથે હળતા - મળતા

થઇ ગયા. થોડાંક સમયમાં તો મને બધા જ બાળકોનો નામ

ગ પ રચય થઇ ગયો. વગમાં યારે પણ હ ંુ

િશ ણકાય કરાવતી યારે મા ં યાન જતું ક ે આખાય વગમાં એક દીકરી ચપ ૂ ચાપ બેસી જ રહેતી, કશું જ

બોલતી પણ નહ ક ે જવાબ પણ આપતી ન હ. કોઈ પણ વૃિ માં ભાગ જ ન લે ! પછી મ તેના િવશે વગના

બાળકોને પૂ ું તો પાયલે ક ું ક ે બહેન તે તો આમ જ બેસી રહે છ.ે ટાફમાં મ આ છોકરીની વાત કરી, યારે

ટાફિમ ો કહેવા ક ે લા યા ક ે તેની વાતમાં ડા ન ઊતરો તેના ઘરનાં બધા સ યો માથાભારે છ.ે એટલે મ પણ

એ વાત પર પૂણતા મૂકી દીધી. પરં તુ જયારે હ ંુ વગમાં યારે મા ં મન તેની પાછળ જ દોડતું. એક દવસ

રસેસનો સમય હતો. વગમાં તે બાળકી છે

ે નીકળી. હ ંુ બેસી રહી હતી. મ તેને મારી પાસે બોલાવી મારા હાથમાં

તેનો હાથ લીધો અને ક ું વાહ ! બેટા તારા નખ તો કટે લા લાંબા છ ે અને નેઈલપૉિલશનો કલર તો બહ જ મ ત ુ

છ.ે મારા માટ ે લાવીશ ? મને આ કલર ખૂબ ગમે છ.ે તેણે હા પાડી અને જતી રહી. બી દવસે ાથનાસભામાં

મારી નજર તેના પર પડી. તે ખુશ જણાઈ. યારે વગના બધાં િવ ાથ ઓ વગખંડમાં આ યાં યારે હાજરી

પૂરવાનો સમય થયો. યારે તરત જ તે મારી પાસે આવી અને ક ું, “બહેન, આ લો નેઈલપૉિલશ તમારા માટ ે

લાવી.” પછી તો ધીમે-ધીમે અમે બંને એકબી માટ ે નેઈલપૉિલશ લાવતા. એક જ કલર સાથે લગાવતા. મ ધીમે-

ધીમે તેનો િવ વાસ યો. એક દવસ મ તેને પૂ ું ક ે તું કમે આમ ચૂપચાપ બેસી રહે છ?ે કશુંય બોલતી નથી

અને અ ય છોકરીઓ સાથે પણ ભળતી નથી? કલમાં ૂ પણ તારી હાજરી ખૂબ જ ઓછી હોય છ.ે આંખોમાં આંસુ

સાથે તેણે ક ુંક,ે “બેન શું ક ં ? મને યાંય ગમતું નથી. મારી મ મી નથી, તે મરી ગઈ છ ે અને મારા પ પા દા

25

June - 2020

ંુ

ુ

ુ

પીવે છ.ે મારી ફોઈઓ સાસરેથી અહ પાછી આવીને રહે છ ે અને અમારા સાથે ઝઘડા કરે છ.ે ફ ત મારા દાદા જ

મને સા ં રાખે છ.ે ગરીબ અને અિશિ ત પ રવારની આ દીકરીની વાત સાંભળી મારી આંખમાં ઝળઝિળયાં આવી

ગયા. મ ક ું, "કઈ વાંધો ન હ, બેટા તારે રોજ કલમાં આવવાનું. મ આવશે. કઈં પણ તકલીફ પડ ેતો મને કહેજ ે

ૂ

હ છ ુ ં ને !”હવે તેનામાં પ રવતન આવવા લા યું, તે ખુશ રહેવા લાગી. રીસેસમાં મારી સાથે વાતો કરવા લાગી, મન

ભરીને વવા લાગી. આમ કરતાં-કરતાં વષ પૂ ં થયું . તે સાતમાં ધોરણમાં પાસ થઇ આગળ બી શાળામાં

ભણવા જતી રહી પણ અવાર નવાર મને ફોન કરતી. યારે મને તે મળી યારે કહે, “બેન આજ ેમારા માટ ે ખૂબ

જ આનંદનો દવસ છ.ે ” મ પૂ ું, “કમે ?” તે કહે, “તમે મને મ ા એટલે.” મ ક ું ક,ે “આવું કમે કહે છ ે ? ” તે

કહે, “બેન આજ ેહ ં તમારા લીધે નિસગનું ભણી રહી છ. ુ ં તમે મારી ન ક ન આ યા હોત તો હ ં કદાચ તે સમયે

ભણવાનું છોડી દેત. પણ તમારા લીધે મારામાં હમત ં આવી અને આજ ે હ ંુ

નિસગનું ભણી રહી છ. ુ ં મારા સમાજ

માટ ે છોકરીઓનું નિસગમાં ભણવું એટલે ખૂબ જ ગૌરવભયુ કહેવાય. મારા માટ ે સારા ઘરના માંગા પણ આવવા

લા યા છ.ે પણ ભણવાનું પૂ ં થશ ે એટલે િવચારીશ. મ ક ું, “દીકરી, કોઈ સમાજ નીચો નથી હોતો. તું’ તો એક

સં કારી, મહેનતુ અને હોિશયાર છો એટલે ભણવાનું પૂ ં કર.” મ માથે હાથ મૂકીને આશીવાદ આ યા. બાજુમાંથી

મારા ટાફના એક િશ કબેન ીએ બૂમ મારી ક ે બેન ચાલો કાય મ શ થઇ ગયો છ.ે િશ ક પાસે આપવા જવે ું

અમૂ ય િવ ાદાન એ ેમ છ.ે ઈિતહાસ સા ી છ ે ક ે ેમ અને સાચી સમજણથી વાિલયા લૂંટારામાંથી વા મી ક પણ

થાય છ.ે તો બાળક તો ેમ ભૂ યું હોય છ.ે તેને યો ય દશા અને િશ ા આપવામાં આવે તો મૂ યિન

નાગ રકનું િનમાણ કરી શકાય છ.ે

નાધ : અા ેરક સંગ અેક સ ઘટના છ. ે

અ નતાબેન આર. મકવાણા,

ઉ. શ. ઉદેલા ા. શાળા,

તા. બેચરા . જ. મહેસાણા.

ઇ વરના િવક પે પૂ શકાય

તેવું પા એટલે બાળક.

26

June - 2020

િદ યાગં બાળકોના વનમા ં નવી રોશની

“ અમોને દયાની ન હ પણ તમારા સાથ સહકારની જ ર છ ે “

મનીષભાઈ ડી.પટેલ

આ વા ય યાંકને યાંક તો દરેક યિ તએ વાં યુ જ હશે અને તે દ યાંગ બાળકો માટ ે વપરાય છ.ે કોઈ

પણ દ યાંગ બાળકને

ઇને આપણા મનમાં દયાની ભાવના જ મે છ.ે પણ સાચા અથમાં આવા બાળકો માટ ે

દયાની ન હ પણ સાચા મનથી સાથ અને સહકારની જ ર હોય છ ે અને આવો સાથ સહકાર એમને નવું વન

અને નવી રાહ મેળવવામાં ખૂબ જ મદદ કરે છ.ે અમે ખરેખર આ સાથક થતું યું છ ે અને ઢ િવ વાસથી પૂણ કયુ

છ.ે

મહેસાણા િજ

ાના કડી તાલુકામાં લુણાસણ

નામનું ગામ છ.ે ગામમાં સરકારી શાળા છ.ે જમે ાં

બાળકો ક

ોલ સાથે અ યાસ કરે છ.ે હસતાં રમતાં

ક ોલ કરતાં બાળકો શાળામાં ય છ.ે શાળામાં

કતે ન અને પાયલ બંને સગા ભાઈ-બહેન પણ ધોરણ -

7માં અ યાસ કરે છ.ે તેમના િપતાનું નામ રમણભાઈ ને

માતાનું નામ ભીખીબેન છ.ે બી બાળકોની જમે તેમને

પણ ભણવામાં ખૂબ જ રસ છ.ે આગળ વધવાની ઈ છા

છ.ે શાળાની બધી જ વૃિ ઓમાં ભાગ પણ લે છ.ે પણ બંને બાળકોની કોઈ તકલીફ (ખામી) બી બાળકો કરતાં

તેમને જુદા પાડતી હતી. બંનેને ખામી એક સરખી હતી.આ ખામી બ

ે આંખોની િ ની હતી. એમ પણ કહી

શકાય ક ે બંને બાળકોને કાંઈ દેખાતું જ ન હતું. બંને અંધ હતા તેવું ન કહી શકાય. પણ હા જમે જમે દવસ પસાર

થાય તેમ તેમ તેમને દેખાવાનું ઓછ ુ ં થતું જતું હતું. આંખોમાંથી સતત પાણી નીક ા કરતું હતું અને આ યા

જ મથી સતત જ ચાલી રહી હતી. બંને બાળકોને જ મથી જ મોિતયો હતો અને આ વાતની

સ યને હતી.

ણ ઘરનાં દરેક

શાળાના િશ ક, આચાય બધાને આ વાતની ણ હતી. શાળામાં જયારે આરો ય તપાસ થતી યારે પણ

આ વાતની ન ધ લેવાતી હતી. પરં તુ આ બાબતે કોઈ િવશેષ કામગીરી થયેલી નહ . આમ ને આમ દવસો પસાર

થતા ગયા. એવું ન હતું ક ે કોઈ કાંઈ કરી શકતું ન હતું. પરં તુ ા ય વન, અ ાનતા અને સામાિજક અંધ ાના

કારણે ઘણીવાર માતા-િપતા દવા, ડો ટર કરતાં અંધ ામાં વધારે િવ વાસ કરવા લાગે છ ે અને એવું જ આ બ ે

બાળકોના માતા-િપતાએ પણ કયુ. જ ે ા ય િવ તારમાં સામા ય ઘરમાં રહે છ.ે ખેતી કામ અને છટક ૂ મજૂરી કરી

ઘર પ રવાર ચલાવે છ.ે

27

June - 2020

કડી તાલુકામાં બી.આર.સી. ખાતે આઈ.ઇ.ડી.યુિનટ કાયરત છ ે અને તેમાં 5 રસૉસ ટીચર કાયરત છ.ે અમે

તમામ ટાફ ે પોતાનાથી બનતા બધા જ ય નો બાળકો માટ ે કયા છ.ે પણ કહેવાય છ ે ને ક ે દરેક કામ માટને ો એક

સાચો સમય હોય છ ે અને તે ઘણા સમય પછી બંને બાળકોના વનમાં આ યો. આઈ.ઇ.ડી. ટાફ કડીના બે

રસૉસ ટીચર આરતીબેન િમ ી અને અંકલે વરીબેન પરમારના અથાગ ય નોથી આ કામ પૂ ં પાડવામાં

આ યું છ.ે કદાચ એમ પણ માની શકાય ક ે આ કામનો યશ આ બ ે િશિ કા બહેનોને મળવાનો હશે. જ ે આ

વાતથી સાથક થતો જણાય છ.ે ઘણા જ સમયથી શું કરવું ? કવે ી રીતે કરવું ? આ ય ન અને િવચાર ચા યા

કરતો હતો. એ ય નને સાકાર કરવા સતત શાળા મુલાકાત કરી, વાલી મુલાકાત કરી ને મા હતી મેળવી. ણવા

મ ું ક ે બંને બાળકોને જ મથી જ મોિતયો છ ે અને મોિતયો એટલી હદે પાકી ગયો છ ે ક ે ગમે યારે આંખોને

નુકસાન થઇ શક ે તેમ હતું. આંખોની િ સંપૂણ પણે જવાનો ભય હતો. બાળકોના માતા-િપતાને ખૂબ જ

સમ યા છતાં અંધ ાના લીધે બાળકોના માતા-િપતા ઑપરેશન માટ ે તૈયાર ન હતા. ઘ ં સમ યા છતાં

એક ના બે ના થતા. પરં તુ અમારા ારા ય નો તો અમે ચાલુ રા યા.

શાળામાં કણાવતી હૉિ પટલના સહયોગથી આંખની ચકાસણી અંગે ચૅક-અપ કે પનું આયોજન કરવામાં

આવેલ હતું. જમે ાં અમોને ઑપરેશન માટને ી તારીખ મળી. ફરીથી પાછા બાળકોના માતા-િપતાને સમ યા.

અમારી ઘણી બધી સમ વટ બાદ વાલી ઑપરેશન કરાવવા માટ ે તૈયાર થયા. પરં તુ હૉિ પટલમાં ને મિણ

મૂકવાનો ખચ િપયા ૪૦,૦૦૦/- (ચાલીસ હ ર) જવે ો થશે તે વાત સાંભળીને દ યાંગ બાળકોના વાલી િનરાશ

થઈ ઑપરેશન િવષે અસમંજસમાં પડી ગયા અને ઑપરેશન નથી કરાવું તેવું કહેવા લા યા. અમે ખચની

જવાબદારી લીધી અને તમામ ખચ તે ભોગવી લેવાનો િનધાર કય .

બાળકોના ઑપરેશન પહેલાની ૉસેસ ઘણી જ

લાંબી હતી. બંને બાળકોના ચૅક-અપ કરવામાં આ યા. બંને

બાળકોના ઑપરેશનના આ કામને પૂણ કરવા માટ ે અમારે

ઘણી જ મુ કલે ીઓનો સામનો કરવો પ ો, જમે ક,ે ફટનેસ

ટે ટ, ફટનેસ સ ટ, રપોટ કરાવવા. ચૅક-અપ કરાવવા,

ટીપાં નાંખવા, કડીથી વાલી અને બાળકોને સાથે લઇ જવા-

લાવવા માટને ી સગવડ કરવી વગેરે. ઑપરેશન માટને ી જુદી

જુદી તારીખો લઈ વાલી સાથે સતત સંપકમાં રહી વાલીને

દરેક ોસેસની સમજણ પૂરી પાડવાની અમે જવાબદારી

સતત પૂરી પાડી. ઍ સ રે, સુગર, લડ ટે ટ બધા જ રપોટ

માટ ે એક િવભાગથી બી િવભાગ સુધી જવું પડલે પણ

કહેવત છ ે ને ક ે સા કાય કરવામાં થાક નથી લાગતો.

28

June - 2020

કણાવતી હૉિ પટલ આંગણજ યાં કતે નના એક આંખના ઑપરેશનની થમ તારીખ ૧૪/૧૨/૨૦૧૮

આપવામાં આવી. કતે નનું થમ ઑપરેશન સફળ ર ું. બી આંખનું ઑપરેશન ૨/૦૧/૨૦૧૯ ના દવસે થયું.

બંને ઑપરેશન સફળ ર ા. પાયલના થમ ઑપરેશનમાં થોડી તકલીફ ઉભી થઇ. જ ેતારીખ આપવામાં આવી

હતી તેના આગળના દવસે પાયલને તાવ આવવાથી તેના ઑપરેશનની તારીખ લંબાવવી પડી તેથી તેની આંખનું

ઑપરેશન તારીખ ૨૬/૧૨/૧૮ ના રોજ થયું.પાયલની બંને આંખના પડદા ખરાબ હોવાથી 2,50,000 િપયાનો

ખચ હતો. બંને દ યાંગ બાળકો માટને ા અમારા િન વાથ ય નોથી અિભભૂત થઈ ઑપરેશનના તમામ ખચની

જવાબદારી કણાવતી હૉિ પટલ ટ ટ ે લીધી. બાળકોના સફળ ઑપરેશન પછી બંનેની આંખોમાં સતત સમયસર

ટીપાં નાખવા સ હતની યાનમાં રાખવા જવે ી બાબતો વાલીને સમ

વવામાં આવી. બંને બાળકોના ઑપરેશન

સફળતાપૂવક થઇ ગયા પછી વાલી એ મારો,મારા સી.આર.સી. ી જગદીશભાઈ પટલે અને બંને બહેનો સ હત

કડી આઈ.ઇ.ડી. ટાફનો ખૂબ ખૂબ આભાર મા યો. બંને બાળકોની આંખોમાં ખૂબ જ તેજ અને તેમના ચહેરા

ઉપર િ મત

આભાર મા યો.

ઇને અમને પણ આંખોમાં આંસુ આવી ગયા. બધા ગ ગ થઇ ગયા અને ભગવાનનો ખૂબ જ

બંને બાળકોના ઑપરેશન સફળતાપૂવક થઇ ગયા એમાં ગવ લેવા જવે ી વાત તો યારે થઇ ક ે કણાવતી

હૉિ પટલના કોઈ નવા ૉજે ટનું ઉ ઘાટન કરવા આપણા લોક લાડીલા માન.મુ યમં ી ી િવજયભાઈ પાણી

સાહેબ આવવાના હતા. આ ઉ ઘાટન કાય મમાં અમારા ટાફ અને બંને બાળકોને આમં ણ આપવામાં આ યું.

અમારા િજ ા કો.ઑડ નેટર ી સુરેશભાઈ ડાભી સાહેબ અને અમારો ટાફ અમે બંને બાળકોને લઈને

ઉ ઘાટન કાય મમાં કણાવતી હૉિ પટલ ગયા. યાં માન.મુ યમં ી ી િવજયભાઈ પાણી સાહેબે બંને

બાળકોના ઑપરેશનની ખાસ ન ધ લીધી. માન. મુ યમં ી ી િવજયભાઈ પાણી સાહેબે યાં અમને અિભનંદન

પાઠ યા તેમજ અમા ં અને બંને બાળકોનું સ માન પણ કયુ. અમારા કામની પણ ન ધ લેવાઈ જ ેઅમારા માટ ે ખૂબ

જ ગૌરવની વાત છ.ે

અમારા સફળ ય નોથી કતે ન અને પાયલ બંને સગા ભાઈ-બહેનોના વનમાં એક નવી રોશની આવી

તેનો અમને અનહદ આનંદ છ.ે આ પુ ય કાયમાં સહયોગી કણાવતી હૉિ પટલ ટ ટ,અમારા િજ

ા કો.ઓ ડનેટર

ી સુરેશભાઈ ડાભી સાહેબ, કડી તાલુકાના તમામ સી.આર.સી. િમ ો, આઈ.ઇ.ડી. ટાફના િમ ો અને િશ કોનો

હદયપૂવક આભાર માનું છ. ુ ં બસ અંતમાં એટલું જ કહેવાનું ક,ે અમા ં કામ અને અમારો યેય દ યાંગ બાળકોને

ગિત તરફ લઇ જવા અને દરેક ે ે તેમની મદદ કરવા માટને ો પણ છ.ે

મનીષભાઈ ડી.પટેલ

બી.આર.સી.કો – ઓ ડનેટર, કડી

જ. મહેસાણા

29

June - 2020

ુ

ૂ

ુ

ૂ

દીકરીની ચતરુ ાઈ

સુથાર ક ેશકમાર ડા ાલાલ

ુ

સુંદરપુર નામનું સરસ મ નું ગામ હતું. ગામના પાદરે ખળખળ કરતી એક નદી વહેતી હતી. ગામના લોકો ખેતીવાડી

અને પશુપાલનનો યવસાય કરી પોતાનું ગુજરાન ચલાવતા. ગામમાં લોકો સંપ અને ભાઈચારાથી હળીમળીને રહેતા.

ગામમાં ગંગા, જમના અને ગોદાવરી નામની ણ બહેનપણીઓ રહેતી. ક ે તેઓ બાજુના ગામની દીકરીઓ અને

સુંદરપુરમાં પરણીને આવેલી એટલે તેમની િમ તા ચાલીસ વષની મરે પણ પહેલાંના જવે ી જ જળવાઈ રહેલી. નદીએ પાણી

ભરવા ય, ખેતરે ય ક ે ગામમાં કોઈ હેર સંગ હોય યારે એકબી ને પ રવારના સુખ-દુ:ખની વાતો કરે. આ ણેયને એક-

એક સંતાન જમે ાં ગંગા અને જમનાને દીકરો અને ગોદાવરીને દીકરી હતી. આ ણેયના સંતાનો ાથિમક શાળા સુધી એક જ

વગમાં ભણતા હતા,પછી બાજુના ગામમાં મા યિમક િશ ણ મેળવી ઉ ચ અ યાસ માટ ે શહેરમાં ગયા. ગંગાનો દીકરો

ઍિ જિનય રં ગનું અને જમનાનો દીકરો ડૉકટરીનું ભણતો હતો.

ગોદાવરીની દીકરી હીર પણ તે જ શહેરમાં કૉલેજ કરતી હતી. ગંગા અને જમનાના દીકરાઓ કરતા પણ ગોદાવરીની

દીકરી ભણવામાં હોિશયાર હતી. આિથક પ રિ થિત સારી ન હોવાથી હીર ને કૉલેજમાં ભણવા મૂકી. હીરનું સામા ય ાન બહ ંુ

તેજ હતું એટલે ગંગા અને જમનાને તેની થોડી ઈષા આવતી હતી. ઉનાળાનું વેકશે ન હોવાથી બધા ગામમાં જ હતા. ણેય

બહેનપણીઓ ગંગા, જમના અને ગોદાવરી સાથે નદીએ પાણી ભરવા નીકળી. સામેથી ગંગા અને જમનાના દીકરા આવતા હતા.

ગામના ચોરે બેઠલે ા તમામને ઈને ગંગા બોલી- 'જુઓ,આ મારો દીકરો ઍિ જિનય રં ગનું ભણે છ.ે ' જમના પણ શમાં આવીને

બોલી ઉઠી, 'અને મારો દીકરો ડૉકટરીનું ભણે છ.ે ' ગોદાવરી કઇં બોલી ન હ. એટલામાં હીર પણ યાં આવી અને તેણે પોતાની

માના માથા ઉપરથી પાણીનું બેડ ું પોતાના માથે લઈ લીધું અને બોલી મા હ ં છ ુ ં યાં સુધી તારે કામ કરવાની જ ર નથી. હીર

પોતાની માતા સાથે ઘર તરફ ચાલી નીકળી,પછી ગોદાવરી પણ ચોરે બેઠલે ા સૌને ઈ બોલી, 'આ છ ે મારી દીકરી હીર! તમે સૌ

ણો છો ક ે તે કટે લી હોિશયાર અને બુિ શાળી છ.ે સાથે સાથે ગુણવાન અને સં કારી પણ છ.ે ' ગામના લોકોને પણ હીર યે ઘ ં

માન હતું.

એક દવસ ગામમાં કોઈ મોટા નેતા મુલાકાત માટ ે આ યા.ગામની વ છતા અને આદર સ કાર ઈ તેઓ ખુશ થયા.

નેતાને થયું ક ે ગામમાં કઇં ક સા ં કામ કરતો ઉ. તેમણે સભા ભરી અને ામજનોને ક ું, “જ ે કોઈ મારા પાંચ ોના સાચા

ઉ ર આપી શકશે, તેને હ ંુ પંદર લાખ િપયાનું ઈનામ આપીશ. જમે ાથં ી દસ લાખ િપયા જવાબ આપનારના અને પાંચ લાખ

િપયા ગામની સુિવધા માટ ે વાપરી શકાશે.” આ સાંભળી ગામનાં લોકો ખુશ થઈ ગયા. સરપંચ ી પણ ઉ સુ તાવશ બો યા,

હા...હા... સાહેબ! ો તો મૂકો ગામ સમ ...જ ર તમને સાચા જવાબો મળશે. નેતા એ પાંચ ો ગામના ચોરે લાગેલા બોડ

ઉપર લખા યા.

ો:- (1) મને રાખની દોરી બનાવી આપો?

(2) મારી પાસે રહેલી લાકડીનો મૂળ બાજુનો છડે ો કયો છ?ે

(3) એવું કયું ઝાડ છ ે જને ે બાર ડાળી, દરેક ડાળી પર ીસ જટે લા પાન,પંદર ફલ અને સાત ફળ આવે છ.ે દરેક ફળમાં

એકએક બીજ છપાયેલ છ?ે

(4) ગામના પાણીથી ભરેલા કવાને દૂધથી ભરી આપો?

(5) એવી કઈ વ તુ છ ે જને ે ખાવા ખરીદીએ છીએ છતાં યારેય ખાતા નથી?

નેતા ના આ પાંચ ો ગામના લોકોએ વાં યા. બધા લોકો િવચારતા થઈ ગયા, પણ દરેક ોના સાચા જવાબ આવડ ે

તેવી કોઈ યિ ત મળી ન હ. અડધા કલાક બાદ નેતા બો યા, 'હવે કોણ જવાબ આપવા અહ આવશે?' કોઈ ઊભું થયું ન હ.

એટલે નેતા અને તેમની સાથે આવેલા અ ય પદાિધકારીઓ અને અિધકારીઓ આમતેમ નજર કરી વા લા યા ક ે કોઈ આવે

છ ે ક ે ન હ! છવે ટ ે નેતા બો યા ક,ે હ ંુ તો ગામના લોકોને બહ ુ હોિશયાર સમજતો હતો, પણ તમે બધા તો સાવ અભણ લાગો છો.

30

June - 2020

ંુ

ુ

ુ

ુ

ે

ે ુ

ે ે

ુ ં

ે

ે

ે

ે ે ે

ૂ

ે

ે ે

ગંગા, જમનાના દીકરા અને ગોદાવરીની દીકરી પણ યાં હાજર હતી. એટલામાં તો હીર નેતા ની વાત સાંભળી મંચ ઉપર આવી

અને બોલી, 'સાહેબ! મારા ગામના લોકો બહ ંુ હોિશયાર છ.ે પણ આવા સામા ય ોના જવાબ તો મારા જવે ા નાના ભણતા

યિ તઓ પણ આપી શક.ે ' નેતા એ ક ું, શું આ ોના જવાબ તને આવડ છ?ે હીર બોલી, હા..! આના જવાબ તો સાવ સરળ

જ છ.ે નેતા ને નવાઈ લાગી તેમણે પહેલા તો હીરનું નામ યું. યારબાદ ોના જવાબ આપવા ક ું. હીરે થમ ના

જવાબ માટ થાળીમાં દોરી મૂકી અને તેને તેમાં જ સળગાવી. દોરીનો ટકડો સળગી એમને એમ દોરીના આકારમાં જ રાખ બની

થાળીમાં પ ો ર ો. હીરે નેતા ને ક ું, 'સાહેબ! જુઓ, આ બની ગઈ રાખની દોરી.' નેતા ખુશ થઈ ગયા.

હવે બી ના જવાબ માટ નેતા ની લાકડી હાથમાં લીધી અને બોલી, 'સાહેબ! બી ના જવાબ માટ મને પંદર

િમિનટનો સમય આપો. હ હમણાં પાછી આવું છ.' નેતા એ પરવાનગી આપી. લોકો િવચારમાં પડી ગયા ક હીર લાકડી લઈને યાં

ગઈ હશે? પંદર િમિનટ બાદ હીર પાછી આવી અને નેતા ને લાકડી બતાવતાં ક ું, 'સાહેબ! લાકડીનો આ થોડોક ડો છડે ો છ તે

મૂળ બાજુનો ભાગ છ,ે અને પાતળો છડે ો છ તે થડનો ભાગ છ.ે ' આ સાંભળી યાં હાજર બધા લોકો તથા નેતા આ યચ કત થઈ

ગયા. નેતા એ પૂ ું, 'હીર બેટા! તને કઈ રીતે ખબર પડી ક આ છડે ો મૂળ છ ક થડ.' હીર બોલી, 'તમે મને જ ેપંદર િમિનટ આપી

હતી તે સમયે મ મારા ગામના પાદરે વહેતી નદીમાં આ લાકડી ડબાડી. જ ેછડે ો ઉપરની બાજુ ર ો તે થડ અને નીચેની બાજુ ર ો

તે મૂળનો ભાગ છ તે ન ી કયુ.' નેતા એ હીરને શાબાશી આપી. હવે હીરને ી નો જવાબ આપવાનો હતો. હીર બોલી,

એવું વષ પી ઝાડ છ.ે જને બાર મ હના પી ડાળીઓ છ દરેક ડાળીને ીસ દવસ પી પાન છ.ે પખવા ડયા પી પંદર-પંદર ફલ

ૂ

અને અઠવા ડયા પી સાત-સાત ફળ છ ે અને દરેક અઠવા ડયાને એક-એક દવસ(વાર) પી બીજ છપાયેલછ.ે ' બોલો સાહેબ,

ુ

જવાબ સાચો છ ે ક ે ખોટો? નેતા હ યા અને બો યા, સાચો બેટા, સાચો. હવે ચોથા પ નો જવાબ આપ. ગામ લોકો પણ

ૂ

ે

ં ૂ ુ ં ૂ

ં ૂ ં

ૂ

ે

ે ે

ે

ૂ

ે

ે

ં

અવઢવમાં પડી ગયા ક,ે હીર ગામના પાણીથી ભરેલા કવાને દૂધથી કઈ રીતે ભરશે?

હીર ને ઈ ગોદાવરીને ગવ પણ થતો હતો ને િચંતા પણ થતી હતી ક હવે મારી દીકરી શું કરશે? હીર એના ચહેરા પર

મધુર હા ય ફરકાવતી, નેતા ને ક ું, 'સાહેબ! ચાલો, હવે હ કવાને દૂધથી ભરી દેવા ઉ છ, એટલે તમે એ કવામાં રહેલું પાણી

ખાલી કરી આપો.' નેતા એ હીરને ક ું, 'પાણી હ કઈ રીતે ખાલી કરી આપું? હીર પણ બોલી તો પાણી ભરેલા કવામાં દૂધ પણ હ

કઈ રીતે ભરી આપું? કવો ખાલી થાય તો જ અંદર દૂધ ભરાય ને? ચોથા ના જવાબથી નેતા ને અનહદ સંતોષ થયો. હવે

છે ા નો જવાબ ખૂબ સરળ હતો. પાંચમા ના જવાબમાં હીર બોલી ક-ે સાહેબ! થાળી ને આપણે ખાવા માટ ખરીદીએ

છીએ પણ ખાતા નથી.'

સૌ ગામના લોકો અને નેતા ને હીર માટ માન થયું. નેતા એ હીરના મા-બાપને એટલે ક ગોદાવરી અને તેના પિતને મંચ

પર બોલા યા. આટલી સમજદાર અને હોિશયાર દીકરીના ઉછરે અને સં કાર માટ ગોદાવરી અને તેના પિતનું નેતા એ

ફલહારથી સ માન કયુ. હીરને પંદર લાખ િપયાનો ચેક આ યો. જમે ાંથી પાંચ લાખ િપયા ગામની સુિવધા માટ વાપરવાની

સલાહ આપી. નેતા એ ગામ લોકોને ક ું- 'જુઓ, તમારા ગામની દીકરી હીરે આજ તમારા ગામનું નામ રોશન કયુ છ.ે બધા

લોકો પોતાની દીકરીઓને ભણાવ અને સારા સં કાર આપ .'

'બેટી બચાવો, બેટી પઢાઓ'

'દીકરો-દીકરી એક સમાન,

દીકરી ભણાવે તે મહાન.'

નેતા પોતાનું વ ત ય પૂ કરી ચા યા ગયા. હવે ગોદાવરી અને તેના પ રવાર યે આખા ગામને માન

વ યું. ગંગા, જમનાને પણ થયું, ખરેખર! હીર ખૂબ હોિશયાર છ.ે ગોદાવરીએ ન ી કયુ ક,ે 'હીર ને વધુ આગળ ભણાવીને જ ર

મોટી યિ ત બનાવીશ.'

સુથાર ક ેશકમાર ડા ાલાલ

ુ

ઉ. શ., ખેરાલુ ાથ મક ક ા શાળા-1

તા :- ખેરાલુ, જ :- મહેસાણા

31

June - 2020

ુ

ુ

િશ ક-ઇનોવશે ન અને સમાજના સહયોગથી

શાળાનો સવ ગી િવકાસ

ચાવડા રમેશ અનુપ

દોલતપુર (ડા.) ાથિમક શાળામાં મેહલભાઈ સૌ થમ િશ ક તરીક ે વષ 2001 માં ડાયા. પોતે ટૅ નોલો

ના ણકાર

અને વગના િવ ાથ ઓ ટૅ નોલૉ થી િવમુખ રહે તે કમે ચાલે? એ સમયે ક યૂટર પણ ઉપલ ધ ન હતું યારે આ િશ ક ે

િવ ાથ ઓના િશ ણકાય માટ ે વખચ લપૅ ટોપ વસા યું અને તેની મદદથી િવ ાથ ઓને જૂથમાં બેસાડી તૈયાર કરેલ વિનિમત

શૈ િણક સામ ીથી શૈ િણક કાય કરાવવા લા યાં.

મિ ટમી ડયા લાસ મના િનમાણ માટ ે વષ 2013/14 માં મેહલભાઈએ પોતે 5000 િપયાનું યોગદાન આ યુ . અને

ુ

બાકીની 25000 િપયા જટે લી રકમ એસ.એમ.સી અ ય , અ ય સ યો,તમામ ામજનો તથા શાળાના િશ કિમ ોની મદદથી

એકઠી કરી અને શાળામાં તાલુકાનો સૌ થમ મ ટીમીડીયા વગખંડ આ રીતે લોકસહકારથી તૈયાર કય .આ ઉપરાંત શાળામાં

વીજળી વારં વાર આવન

વન થતી હોઇ મ ટીમી ડયા મની સાધનસામ ી જળવાઇ રહે તે માટ ે 12000 િપયા ના વખચ

બેટરી બક ૅ અપ પણ આ િશ ક ે વસા યું અને આ મ ટીમી ડયા મની શ આત કરવામાં આવી. સાત વષ પહેલાં આવો વગ

આવી કોઈ અંત રયાળ શાળામાં હોય એ ક પના પણ હિષત કરે છ.ે મેહલભાઈએ ટૅ નોલો

ના મા યમથી શૈ િણક સામ ી

તૈયાર કરી. તે હવે નાના લેપટોપના બદલે ોજે ટરની મદદથી મોટા પડદા પર િનહાળવા લા યા. ધોરણ 6 થી 8 ના

િવ ાથ ઓને વિનિમત તૈયાર કરેલ 82 ppt, વિનિમત િવ ડયો, યૂ- ૂબ પરથી એકમ અનુ પ વી ડયો ડાઉનલોડ કરવા

તેમજ પી.ડી.એફ અને િચ ોની મદદથી શૈ િણક કાય કરાવવા લા યા.

આ શાળા 2017 માં “ ાનકજં ોજે ટ” ુ

માં પસંદ થવાથી ધોરણ 7 અને 8 ના વગ

ડિજટલ બ યા. ધોરણ-6 થી 8ના તમામ

િવ ાથ ઓ માટ ે 60 ટબે લેટ પણ ઉપલ ધ થયા.

ગામમાં ક ે

યાં પાકા મકાનો પણ નથી અને યાં

િવ ાથ ઓના ઘરે વાલી પાસે ઍ ડોઇડ મોબાઇલ

પણ નથી. તેવા િવ ાથ ઓને નવીન ટૅ નોલો

ારા આંગળીના ટરે વે િશ ણકાયનો સુંદર

અનુભવ ા થયો.

મેહલભાઈએ ુ ICT TOOLS USE IN EDUCATION અંતગત િવિવધ શૈ િણક ટૂ

સના ઉપયોગ વડ ે િવિવધ શૈ િણક

ઇનોવેશન હાથ ધરેલ છ.ે શાળાના િવ ાથ ઓને પણ િશ ણના અઘરા મુ ાઓ ટૅ નોલો

ના મા યમથી સરળતાથી અને રસ દ

પૂવક શીખવી શકાયા છ ે અને હાલમાં ઘણા બધા શૈ િણક ઇનોવેશન શાળાના િવ ાથ ઓ માટ ે કાયરત છ.ે

મે-2013 માં શૈ િણક ઇનોવેશન ે ે સમ ગુજરાત રા યના દરેક િજ ા માણે એક ઇનોવે ટવ િશ કની

પસંદગીમાં મહેસાણા િજ ામાંથી મેહલભાઈની પસંદગી થતાં ગુજરાત રા યના ત કાલીન મુ યમં ી માન. ી નરે ભાઇ

ુ

મોદી સાહેબ, ી આનંદીબેન પટલે , ી ભૂપે

થઈ હતી. આ ઉપરાંત વષ:- 2014/15 થી લઈ વષ:-2019/20 સુધીના િજ

ફિે ટવલમા ં સળંગ ભાગ લઈ પોતાના શૈ િણક ઇનોવેશન િજ

ા કરનાર િશ ક બ યા છ.ે

િસંહ ચુડાસમા સાહેબ, અને ી વસુબેન િ વેદી સાથે તે અંગે ચચા માટ ે પસંદગી

ા અને રા યક ાના 6 ઍજયુકશે નલ ઇનોવેશન

ા અને રા યના િશ કો સુધી પહોચાડી એક અનોખી િસિ

32

June - 2020

શાળાની સફળતા - ઇનોવે ટવ શૈ િણક કાય થી શાળાને થયેલ િવિશ લાભ

P મેહલભાઈના ુ ઇનોવે ટવ શૈ િણક કાયને યાનમાં રાખીને કલક ાની MY SCOOL SERVER (M.S.S) એ એક સવર પર

ચાલતી 15 ક યૂટરની અ યાધુિનક લેબ ગુજરાત રા યની 4 શાળાઓના ટકૅ નોસેવી િશ કોને પસંદ કરી તેમની શાળાને

આપી. જને ો લાભ િવ પુર તાલુકાની એકમા તેમની દોલતપુરા (ડા) શાળાને મ ો.

P વષ: 2018/19 માં િવ પુર તાલુકા ે િશ ક પા રતોિષકમાં . 5000/- અને વષ:- 2019/20 માં મહેસાણા િજ ા ે

િશ ક પા રતોિષકમાં મળેલ . 15000/- ની રકમ શાળાના િવ ાથ ઓના શૈ િણક કાય માટ ે શાળાને અપણ કરેલ છ.ે

P મુંબઈની OOBEDU.PVT કપં ની ારા િશ ણમાં AR- Augmented Reality ના અસરકારક ઉપયોગથી ભાિવત થઇને

મેહલભાઈના ુ ઘરે કુ

રયર ારા િપયા 5000/- ની AR કીટ િવ ાથ ઓના િશ ણના ઉપયોગ માટ ે તેમને ભેટમાં આપી.

P શાળાની શૈ િણક ઇનોવે ટવ વૃિ ઓ ક ે જ ેસોિશયલ મી ડયા ફસે બૂક અને વો સ ઍપમાં ઇને તેનાથી ભાિવત થઈને એક

સેવા ભાવી ભાઈએ નામ ન આપવાની શરતે રામ ભરોસે ા. 7000/- મેહલભાઈના ખાતામાં જમા કરેલ છ ે અને બી

ુ

ા.4000/- તેમણે ઉમેરી કલ ુ ા. 11૦૦૦/- નું MSS SERVER WI-FI ROUTER ક ે જ ેકલકતાથી મંગાવીને વસાવેલ છ.ે જને ી

મદદથી 4૦ જટે લા ટબે લેટ, મોબાઈલ ક ે લપૅ ટોપ, સી.પી.યુ ઈ ટરનેટ વગર સવર સાથે ડી 1૦૦ િમટરની રે જમાં ગમે યાં

િવધાથ ઓ િશ ણ મેળવી શક ે છ.ે

P મેહલભાઈના ુ ઇનોવે ટવ શૈ િણક કાય તેમજ વૃિતઓ ક ે જઓે ફસે બક ૂ અને અ ય સોિશયલ મી ડયામાં શેર કરતા હતા

તેનાથી ભાિવત થઈને અમદાવાદના િનરવભાઈ ચોકસી,આિશષભાઈ પટલે ,િવરલભાઈ પટલે અને તુષારભાઈ માથુર 50

ચની માટ LED TV માટ ે ા. 18000/- ઑનલાઇન મેહલભાઈના ુ બક ખાતામાં જમા કયા અને બાકીની રકમ મેહલભાઇએ ુ

ઉમેરી અને તા. 26-11-19 નાં રોજ દોલતપુરા શાળામાં આ 50 ચની માટ LED TV િવ ાથ ઓનાં શૈ િણક કાય માટ ે

વગખંડમાં ફીટ કરવામા આવી.

P IIM અમદાવાદમાં project and research associate તરીક ે કામ કરી ગુજરાતના હ

રો િશ કોને ઈનોવેશનની દશામાં

દોરતા, એવા સંકતે સાવિલયા સાહેબે આગામી 9/2/2020 ના રોજ યો ઇ રહેલા એમના લ સંગે એક અ ભૂત સંદેશો

આપતી ઈનોવે ટવ કકં ો ી બનાવી સમ ગુજરાતને એક ઉ મ અને ઐિતહાિસક સંદેશો આ યો છ.ે જમે ાં ઇનોવેશન

ફિે ટવલમાં રા ય ક ાએ પહ ચેલા અ યાર સુધીના મેહલભાઈના છ ઇનોવેશનનો સારાંશ અને તેમના િવિશ કાયની

ુ

વાચાને એમની કકં ો ીમાં થાન આપી એક ઉ મ સંદેશાને લાખો િશ કો અને સમાજ સુધી પહ ચાડયો છ.ે

P આ ઇનોવેટીવ પિ કા અબુધાબીમાં ઓઈલ&ગેસ િવભાગમાં નોકરી કરતાં ચૌધરી મેહલભાઇને ુ સોિશયલ મી ડયાના

મા યમથી મળી અને તેઓ ી ારા મેહલભાઈનો મોબાઈલના મા યમથી સંપક કરવામાં આ યો અને તેમના ઇનોવે ટવ કાય

ુ

િવષે સંપૂણ મા હતી મેળવી તેમની શાળાને પણ જ રી શૈ િણક સામ ી પૂરી પાડવાની વાત મૂકી છ ે અને િપયા 10000/- ની

રકમ ઓનલાઇન મેહલભાઈના ખાતામાં જમા કરી જ ેતેમને શાળામાં ાથનાસભા માટ ે સાઉ ડ સી ટમ ખરીદવા માટ ે ખચ

ુ

કરેલ છ.ે મેહલભાઈ ચૌધરીએ પ રવાર સાથે શાળાની મુલાકાત પણ લીધેલ છ ે અને શાળાની િવિવધ વૃિ ઓથી ભાિવત

ુ

પણ થયેલ છ ે અને ભિવ યમાં પણ શાળાને આિથક મદદ કરવાની વાત કરેલ છ.ે

આમ એક િશ કના સતત ઇનોવે ટવ ય નોને લીધે અને તેમના મા યમથી શાળાને સૌથી વધુ લાભ મળેલ છ.ે

ચાવડા રમેશ અનુપ

મુ. શ. દોલતપુરા(ડા) ા. શાળા

તા :- ખેરાલુ, જ :- મહેસાણા

33

June - 2020

ંુ

માટ વગ બનાવવા માટે મારો એક યાસ

રાવળ સીતારામ કરશનભાઇ

ઘણી બધી માટ શાળાઓ અને ડિજટલ વગ યા પછી મને થયું ક ે મારી શાળામાં પણ માટ વગ બનાવવો ઈએ

જથે ી માટવક થઈ શક.ે પરં તુ મારી શાળામાં બે ક યૂટર પૈકી એક જૂનું હોવાથી અને બીજુ ં શાળાના વહીવટી કાયમાં વપરાતું

હોવાથી બાળકોને ટૅ નોલો કલ ઍ યુકશે નનો લાભ આપવામાં સમ યા રહેતી હતી. વળી ગામ નાનું હોવાથી લોકફાળો પણ

મળી શક ે તેમ ન હોતો. તેમજ મારી શાળામાં ધોરણ 1 થી 7 છ ે અને ટાફમાં મા ચાર જ િશ કિમ ો હોવાથી દરેક િશ કને બે

ધોરણનો અ યાસ મ શીખવવો પડ ે તેવી પ રિ થિત હતી. માટ ે મારે પણ બે ધોરણ લેવા પડ,ે આવા સં

ગોમાં મારી શાળામાં

મારા વગને માટ બનાવવો જ રી લા યો.

આ બધા િવચારો સાથે મને થયું ક ે હ જને ાથી ઉજળો છ ુ ં તેવી મારી શાળા અને મારા બાળકો માટ ે મારે પણ યોગદાન

આપવું ઈએ અને હ ંુ મારા વ-ખચ એમ.આઈ. કપં નીનું 32'' ચનું માટ ટી.વી.લા યો. તેના ારા િવિવધ િવષયોના

ઍ યુકશે નલ વી ડઓ બતાવું છ ુ ં અને સાથે સાથે પા પુ તકમાં આપેલ િલંક અને યુ.આર. કોડ સચ કરીને બાળકોને જ ે તે

િવષયવ તુનું સરલીકરણ તથા મહાવરો કરવામાં સરળતા રહે છ.ે િવિવધ સાઈ સ, ચેનલ અને યૂ- ૂબ ઉપર ઈ ટરનેટ ારા

િવિવધ આઉટડોર લિનગ પોઇ

સ જવે ા ક ે િજયો ા ફકલ મુ ાઓ જને ે વગખંડમાં લાવી શકતા નથી તેવા તથા મુલાકાત પણ ના

લઇ શકાય તેવા મુ ાઓ સચ કરીને તેનું તલ પશ િશ ણ આપવામાં આવે છ.ે આ માટ ે બાળકોને પણ સચ કરતા શીખવવામાં

આ યું તો કટે લાક મુ ા તે સચ કરીને મહાવરો કરે છ.ે કા યો અને ડકણાં વગેરે સચ કરીને રાગ પણ શીખે છ.ે બાયસેગ ારા

સા રત શૈ િણક કાય મો પણ બતાવી શકાય છ.ે આમ, માટ ટી.વી.ના આધારે મારો વગ એક નાનો માટવગ બ યો જને ો

ઉપયોગ શાળાના તમામ િશ કો પણ કરે છ.ે નાનકડા આયોજન ાર ભગીરથ કાય કરી શકાય એવો યાલ િવકિસત થયો છ.ે

રાવળ સીતારામ કરશનભાઇ

ઉ. શ., લ ીપુર (ઐઠોર) ા.શાળા

તા. ઊઝં ા, જ. મહેસાણા

34

June - 2020

ુ

સમાચારપ

ની શાળામા ં શ આત...

ચૌધરી િકરણભાઈ તાપભાઈ

મેઘાઅિલયાસણા ાથિમક શાળાના િવ ાથ ઓ વતમાન વાહો, ભારત દેશ,ગુજરાત રા ય તેમજ

િવ વ અને ાદેિશક મા હતીથી વાકફે થાય તે માટ ે શાળામાં ાથનાસભામાં દરરોજ સમાચાર વાંચન િવ ાથ ઓ

ારા કરવામાં આવે છ.ે પરં તુ કટે લીકવાર ઈ ટરનેટની ખામીને કારણે ક ે શાળાના વહીવટી કાયને લીધે

િવ ાથ ઓ ક યૂટર ારા સમાચાર મેળવી શકતા ન હતા ક ે વધારે સમાચાર સમયની મયાદાને કારણે ાથના

સભામાં રજૂ કરી શકતા ન હતા. શાળાના ધોરણ-7ના વગખંડમાં િ તીય સ ના ગુજરાતી ભાષાના 'અખબારી

ન ધ' એકમ અંતગત િવ ાથ ઓને પૂછતાં ણકારી મળીક ે વગના તેમજ શાળાના બહ જ ઓછા િવ ાથ ઓના

ઘરે સમાચાર પ આવતું હતું. ાથના સભામાં પણ જનરલ-નોલેજ તથા વતમાન વાહો ક ે ઘટનાઓ અંગે ો

પૂછવામાં આવતા યારે ઘણા બધા િવ ાથ ઓ અ ણ હતા. તેથી શાળામાં એક સમાચારપ શ કરવાનો

િવચાર આ યો અને તે માટને ા ય નો શ કયા અને યુઆરી-2020 થી શાળામાં 'સંદેશ સમાચારપ 'ની

શ આત થઈ.

સમાચારપ ની શાળામાં શ આત કરવા માટ ે સૌ થમ શાળાના િશ ક તરીક ે મ યુઆરી માસના

દાતા તરીક ે નામ હેર કયુ તેમજ વાલીઓ સમ આ તાવ રજૂ કય . મને બી છ મ હનાના દાતાઓ

સમાચારપ માટ ે મળી ગયા. સમાચાર પ ની શ આત થતાં સમાચાર પ વાંચન માટને ા એક ટે ડની

જ રીયાત ઉભી થઈ. તે માટ ે શાળાના આચાય ી િજ ાશાબેન તેમજ િશ ક ી જયંિતભાઈ ચૌધરીના

ય નોથી શાળાને સમાચારપ ના ટે ડના દાતા ગામમાંથી મળી ગયા અને 4000 િપયાનું એક સમાચારપ નું

ટે ડ શાળાને ભેટ વ પે મ ું.

આમ શાળામાં સમાચારપ ની શ આત થઈ તેમજ શાળાના ધોરણ-1 થી 8 ના િવ ાથ ઓ રસેસ

દરિમયાન સમાચારપ નું વાંચન કરતા થયા. શાળાના િવ ાથ ઓ િવ વ, દેશ, રાજય તેમજ ાદેિશક વતમાન

વાહો તેમજ જનરલ-નૉલેજ ણતા થયા.તેમના ાનમાં વધારો થયો.

ચૌધરી િકરણભાઈ તાપભાઈ

ઉ. શ., મેઘાઅ લયાસણા ા. શાળા

તા, જ- મહેસાણા

35

June - 2020

એક મલુ

ાકાત જ રી હૈ

મુકે શકમાર

વણલાલ પરીખ

ુ

શિનવારની એક સુ ભાતે હ મારા ધોરણ સાતના વગખંડમાં અં ે િવષયનું િશ ણકાય કરાવી

ંુ

ર ો હતો. અં ે પેિલંગ 'Railway Station' બોડમાં લ યો. મ રેલવે ટશે ન િવશેનું વણન કરવાનું

િવ ાથ ઓને ક ું. ણ-ચાર િવ ાથ ઓએ વણન કયુ. મ યું ક ે લગભગ પા પુ તકમાં યેલા રેલવે ટશે નના

િચ નું જ વણન હતું. મ પૂ ું ક,ે “કટે લા િવ ાથ ઓ રેલવે ટશે ન ગયા છ?ે ” તો ઉ ર આ યજનક હતો. વગમાં

સ

ાટો છવાઈ ગયો. એક પણ િવ ાથ એ વા તિવક રેલવે ટશે નનો અનુભવ કય ન હતો. યાર બાદ મ તેમને

પૂ ું ક,ે “તમારે રેલવે ટશે ન વું છ?ે ”દરેકના ચહેરા પર આનંદ છવાઈ ગયો અને રેલવે ટશે ન વા અધીરા

બ યા. મ આચાય ી સાથે વાત કરી અને મહેસાણાના રેલવે ટશે ન ઉપરાંત અ ય થળોની મુલાકાત કરાવવાનું

ન

ી કયુ. મ દૂધસાગર ડરે ી,સરકારી હોિ પટલ, Dy. S. P ઑ ફસ તેમજ રેલવે ટશે નની મુલાકત માટને ી મંજૂરી

મેળવી લીધી અને દવસ ન

ી કરી બાળકોને મહેસાણાના ચાર થળોની શૈ િણક મુલાકાત કરાવી.

સૌ થમ મહેસાણાની આગવી ઓળખ અને જને ા લીધે 'િમ ક િસટી મહેસાણા' એવા નામે પણ ઓળખાય

છ,ે તે 'દૂધસાગર ડરે ી'ના દરવાજ ે હ ંુ અને મારા સ ર િવ ાથ ઓ

સવારે નવ વા યે પહ યા. જ રી ફોમાિલટી પૂરી કરી અમે

'દૂધસાગર ડરે ી'ના મુ ય હોલમાં ગોઠવાયા. યાં ડરે ીના સમ

ઈિતહાસ પરની ડૉ યુમે ટરી બતાવવામાં આવી. િવ ાથ ઓએ

ડરે ીનો ઈિતહાસ

યો. ડરે ી તરફથી પૌિ ક દૂધ અને ના તો

આરોગી અમે ડરે ીના જ એક કમચારી જ ેઅમારા માગદશક બ યા

હતા તેમની પાછળ-પાછળ ડરે ીના ૉડ શન િવભાગની મુલાકાતે

પહ યા. તેમણે ખૂબ જ િવશદ અને જ રી મા હતી આપીને દરેક િવભાગ બતા યા. િવ ાથ ઓના

જવાબ પણ આ યા. અમે તેમનો ખૂબ-ખૂબ આભાર મા યો

મં

અમારી મુલાકાતનાં બી થળે DYSP ઑ ફસની મુલાકાતે ગયા. પૂવ મંજૂરીને આધારે માનનીય DYSP

તાબેન વણઝારા મેડમે અમને ઉ સાહપૂવક આવકાયા. િવ ાથ ઓને જવાબદાર અિધકારી કઈ રીતે બની

શકાય, પોલીસની સ ા, તેનાં કાય અને ફરજ િવશે મા હતી આપી.

િવ ાથ ઓએ તેમની સાથે

ોના

ો રી કરી. મેડમે બાળકોને ખૂબ જ

હળવાશથી તમામ જવાબ આ યા.પોલીસ અંગેનો ખોટો હાઉ દૂર

થવાથી અમે પણ આવા જવાબદાર અિધકારી બનીશું એવા વ નો

સાથે રેલવે ટશે ન તરફ ગયા.

36

June - 2020

ુ

રેલવેના અિધકારી સાહેબ ીએ તરત જ એક અિધકારી ીને

અમારા માગદશન માટ ે ફાળવી આ યા. તેઓએ રેલવેતં નું સમ

સંચાલન, સુર ા, તકદે ારી, તેમજ કાળ રાખવાની બાબતોથી અવગત

કરા યા. બાળકોને ન કથી ટને વાની મ પડી. મ વ ચે જ પૂ ું, “હવે

તમે રેલવે ટશે નનું વણન કરી શકશો ?” બધા િવ ાથ ઓએ જયઘોષ

કરતા હોય તેમ 'હા' પાડી.

મહેસાણા િસિવલ હૉિ પટલમાં પહ યાં, યાં P.R.O. મેડમ ીએ

અમને આવકાયા. દરેક િવભાગમાં લઇ જઈને બાળકોને મા હતી આપી.

આરો ય અને તંદુર તી ળવવાની સલાહ પણ આપી. ભિવ યમાં ડૉ ટર

ક ે નસ જવે ા ઉમદા સેવાકાય માટને ી કાર કદ બનાવી શકાય તે બાબતે પણ

માગદશન આ યું.

હવે બાળકોને શહેરના અલગ જ અંદાજ અને નામ ધરાવતા

'િબલાડીબાગ'ની અંદર િવિવધ રમતો ારા મોજમ તી કરાવી. ગ મત

સાથે ાન મેળવી અમે અમારી શાળાએ સુરિ ત પહ ચી ગયા. ગમે તે

પ રિ થિત આવી પડશે તેનો સામનો કરવાની તૈયારી હોવાથી જ િશ ક

િવ ાથ ઓને ેિ ય િશ ણકાય કરાવી શક ે છ.ે

ફરી એકવાર વગખંડમાં 'નદી' િવશેના િનબંધકાયમાં પુ ત કયું ાન

ગટ થયું. તેથી અમારા રણેલા ગામ પાસે વહેતી પેણ નદીના તટમાં

બેસીને બાળકો પાસે િનબંધલેખન કાય કરા યું. વગખંડમાં કરેલ

િનબંધલેખન અને નદીના તટમાં બેસીને કરેલ િનબંધલેખનમાં ખૂબ જ મોટો

તફાવત હતો.

કટે લાક શૈ િણક મુ ાઓ એવા હોય છ ે ક ે વગખંડમાં એની સંક પના

પ થઇ શકતી નથી. યારે તેને લગતું સંદભ સા હ ય ક ે ટકૅ નોલો ના

ઉપયોગ ારા ઑ ડયો-વી ડયો ારા ક ે તેથી પણ ઉ મ

થળની બ

મુલાકાત લઇને અનુભવો પૂરા પાડવામાં આવે તો આ રીતે જમે ગળામાં શીરો ઊતરે તેમ તે િવષયનું ાન ઉતરી

ય. ખરેખર યારેક વા તિવક પ રિ થિતથી અવગત થવા એક મુલાકાત પણ જ રી હોય છ.ે

નદીતટ ે િનબંધ લેખનનો વી ડયો : https://youtu.be/wuWRQkXtylw

મુકે શકમાર

ઉ. શ., રણેલા પ. ે સે

તા.બેચરા

વણલાલ પરીખ

ર શાળા

, જ.મહેસાણા

37

June - 2020

કમાણાા અનુપમ ાથિમક શાળા -૨

ઉ ચ િશખરો સર કરતી ઉ

મ શાળા

કમાણા અનુપમ ાથિમક શાળા-૨ શાળાના આચાય, િશ કો અને SMC સિમિતના સંયુ ત િન ાપૂવકના

ય નો થકી આ શાળા વષ ૧૯૭૭-'૭૮માં ' ે શાળા' બની. વષ ૨૦૦૬માં આ શાળાએ અનુપમ શાળાનું

િબ દ મેળ યું અને વષ ૨૦૦૮માં 'ગુણવ ા શાળા' નો એવોડ મેળવી િવસનગર પંથકમાં 'તાલુકાની ે શાળા'

તરીકને ી નામના ા કરી છ.ે GCERT ારા આયોિજત ' વ છ શાળા ઍવોડ-૨૦૧૭'નું સ માન પણ ા કરી

ચૂકલે ી શાળા હવે ગુજરાત સરકારના ડિજટલ િશ ણને સાથક કરતી ' ાનકજં ુ ૉજે ટ યોજના'માં પણ

પસંદગી પામી અને સં કારની સાથે ટૅ નોલો

શાળાના વકાસની વ તરતી ત ે

સરકારી ાથિમક શાળાઓમાં પાયાના િશ ણ સબંધી

ગુણવ ા ઉપર લોકમાનસમાં એક

થી ાન આપતી ' માટ શાળા' પણ બની છ.ે

ાથિચ અં કત

થયેલું આજ ે પણ વા મળે છ,ે યારે અમારી શાળાના

િશ કોએ આ પડકારોનો નીડરતાથી સામનો કરી

િશ ણની ગુણવ ામાં ે તા ા કરી છ.ે ગુણવ ા

બાબતે એક માઈલ ટોન થાિપત કય છ.ે વાંચન,

લેખન અને ગણનના ઉપચારા મક કાયને એક િમશન

તરીક ે વીકારી, ધોરણ ૧ થી ૮ના દરેક ે દરેક બાળકને

તૈયાર કરવામાં કોઈ કસર છોડી નથી અને તેનાજ પ રણામે અમે ગુણો સવમાં આજ ેછે

A+ ેડ ા કરી શ યા છીએ.

બાળકાેના

ઘડતર માટે પુ તકાલય

ા પાંચ વષથી A અને

વામી િવવેકાનંદે ક ું છ ે ક,ે ‘સારા પુ તકો િવનાનું ઘર મશાન જવે ું છ.ે ' આ ઉિ ત પરથી ક પના કરો ક ે

પુ તકાલય વગરનો વગખંડ કવે ો હશે? શાળા પુ તકાલયથી શોભે છ ે અને અમારી શાળાની શોભા વગ

પુ તકાલય છ.ે શાળાના દરેક વગખંડમાં પુ તકાલયની સુિવધા ઊભી કરવામાં આવી છ.ે જમે ાં બાળકો અને

િશ કો પોતાના મનગમતા પુ તકો, શાળા પુ તકાલયમાંથી મેળવી વગ પુ તકાલયમાં રાખે છ ે અને િવ ાંિત

સમયે વાંચન કરે છ.ે આ ઉપરાંત, બાળકોની વાંચન ભૂખ સંતોષવા માટ ે શાળામાં પુ તક પરબ છ,ે જમે ાં બાળ

સા હ યને લગતા બાલસૃિ , ઝગમગ, સાય સ િસટી, િવ ાન દપણ વગેરે જવે ાં સામિયકો મૂકવામાં આવે છ ે અને

દર શિનવારે ાથનાસભામાં િવ ાથ ઓ ારા પુ તક સમી ા કરવામાં આવે છ.ે

શૈલેષભાઇ બી. પટેલ

38

June - 2020

રાેટરી

બ વસનગરનાે WASH IN SCHOOLS ( WinS) ાજ ૅ ે

અમારી શાળામાં યુિનસેફ અને રોટરી લબ િવસનગર ારા હૅ ડ

વોશ, સિૅ નટશે ન વ છતા અને વ છ પાણી બાબતે બાળકોમાં

ગૃિત આવે તથા તેમના

વનમાં વ છતા, એક સં કાર તરીક ે

ઉતરી આવે તે માટ ે UNISEF અને ROTARY લબ ારા એક

અનોખો ૉજે ટ હાથ ધય છ.ે જ ે અંતગત દરેક વગખંડમાંથી બે

બાળકોને વ છતાદૂત તરીક ે પસંદ કરવામાં આ યા. શાળાના દરેક

બાળકમાં મ યાહન ભોજન પહેલા ં અને શૌચાલયના ઉપયોગ પછી હાથ ધોવાની ટવે િવકસાવવા માટ ે સઘન

ય નો કરવામાં આ યા, અને તેના પ રણામ વ પે આજ ે સમ શાળામાં એક પણ એવું બાળક નથી જ ે નાન

કયા વગર શાળામાં આવતું હોય. બધા જ બાળકો હૅ ડ વૉશથી હાથ ધોવે છ ે અને UV વોટર લા ટનું ચો ખું

પાણી બોટલમાં ભરીને જ પીવે છ.ે ROTARY લબ ારા શાળામાં હૅ ડ વૉિશંગ યુિનટ પણ બનાવી આપવામાં

આ યું છ.ે

વ ાલય પુર

ાર

વ છતા અને આરો યને સીધો સંબંધ છ.ે ભારત સરકારના વ છતા અિભયાનને અમારી શાળાના

િશ કો અને બાળકોએ દેશ સેવા તરીક ે વીકારી, પોતાના

વનમાં વણી લીધેલ છ.ે ાથના પહેલા શાળાના

કે પસની સફાઈ િવ ાથ ઓ ારા કરવામાં આવે છ.ે તેનું મૉિનટ રં ગ પણ બાળ સંસદ સિમિત ારા કરવામાં

આવે છ.ે

દર શિનવારે છે ા અડધા કલાકમાં તમામ વગખંડોમાં ફનાઇલનો ઉપયોગ કરી પોતું કરવામાં આવે છ.ે

સેિનટશે નની સફાઈ ગામના સફાઈ કામદાર ારા િનયિમત રીતે કરવામાં આવે છ.ે UV યૉરીફાયર ારા ચો ખું

કરેલ પાણી ટાંકીમાં ભરવામાં આવે છ.ે જમે ાંથી િવ ાથ ઓ પોતાની પાસે રહેલી બોટલ ભરી પાણી પીવે છ.ે દરેક

િવ ાથ પાસે પોતાનો હાથ માલ હોય છ.ે છોકરા અને છોકરીઓ માટ ે અલાયદા ટૉયલેટ અને યુરીનલની સુિવધા

39

June - 2020

છ ે અને તેમાં વૉશબેસીન, દપણ, સાબુની સગવડ પણ ઊભી કરવામાં આવી છ.ે દરેક ટૉયલેટમાં ચોવીસ કલાક

પાણીનું કને શન અને છત ઉપર પાણીની ટાંકી પણ આપવામાં આવેલ છ.ે આમ, વ છતાને એક સં કાર તરીક ે

િનહાળતી આ શાળાને ' વ છ િવ ાલય પુર કાર-૨૦૧૬' માં આપવામાં આ યો.

ONGC અને રાેટરીના સહયાેગથી ક ૂટર લેબનું નમાણ

આજના આધુિનક યુગમાં ક યૂટરનું ાન ન હોય તેને અભણ ગણવામાં આવે છ.ે ટૅ નોલૉ ની હરણફાળ વ ચે

અમારી શાળાના બાળકો કદમ િમલાવી શક ે તે માટ ે રોટરી લબ િવસનગરના સહયોગથી ONGC મહેસાણા

તરફથી ૧,૯૦,૦૦૦ િપયાનું માતબર દાન મેળવી ખૂબ જ સુંદર ક યૂટર લેબનું િનમાણ કરવામાં અમને

સફળતા મળી છ.ે આ ક યૂટર લેબ ફિનચર સાથે આધુિનક સુિવધાઓથી સ છ ે અને મિ ટમી ડયા ૉજે ટર

ારા ક યૂટરનું ાન આપવામાં આવે છ.ે

બા પરી ાઅાેમાં શાળાનાે દેખાવ

રા ય પરી ા બોડ ારા દર વષ લેવામાં આવતી NMMS ની પરી ામાં અમારી શાળાના બાળકો વષ ૨૦૧૪ થી

સતત મહેસાણા િજ ાના મેરીટમાં થાન મેળવી શાળાનું ગૌરવ વધારી ર ા છ.ે

શૈલેષભાઇ બી. પટેલ

મુ શ ક, કમાણા-૨ ાથ મક શાળા

તા. વસનગર, જ.મહેસાણા

40

June - 2020

ભણેાલ ંુ સસલંુ

એક જગં લ હતું. જગં લમાં ઘણા બધા ાણીઓ રહેતા હતા. તેમાં એક સસલાનું બ ચું પણ રહેતું હતું.

તેઓ રોજ નદી કનારે ફરવા જતા. યાં બધાં બ ચાં ભેગા થઈ નદીના પાણીમાં રમતાં, હાતા,ં છબછિબયા કરતાં

અને મ કરતાં.નદીમાં રહેતી માછલીઓ, કાચબા અને મગર સાથે વાતો કરતાં અને મ કરતાં.

એક દવસ સસલાનું બ ચું નદીથી આગળ

નીકળી ફરતું-ફરતું ગામમાં પહો યું અને ગામમાં

આવેલી ાથિમક શાળા આગળ ગયું. શાળા

પાસે બાળકોનો અવાજ સાંભળી તે યાં થોડીવાર

બેઠ. ું તેણે યું તો શાળામાં બાળકો ભણતાં હતાં.

ગીતો ગાતાં હતાં. બગીચામાં ફરતાં હતાં.

મ યાહન ભોજનમાં જમતાં હતાં. જુદી જુદી

વૃિ ઓ કરતાં હતાં. આ વાની તેને તો મ

આવી ગઈ. શાળા છટી ૂ યાં સુધી તે યાંજ બેસી

બધ ુંતું ર ું. આજનો દવસ તેના માટ ે કઇં ક અલગ જ હતો. તેને તો આજ ેશાળામાં ખૂબ જ મ આવી.

રોજના મ માણે તે અને તેના િમ ો નદી કનારે રમવા ગયા. યાં તેણે પોતાના િમ ોને વાત કરી ક ે

આપણા ગામમાં એક ાથિમક શાળા છ.ે હ ંુ

કાલે યાં ગયું તો યાં આપણા જવે ા નાના-

નાના બાળકો ભણતાં હતાં. ખૂબ મ

કરતાં હતાં. િશ કો બાળકોને સરસ

ભણાવતા હતા. જુદી-જુદી

કરાવતા હતા. શાળામાં સરસ મ

વૃિ ઓ

નો

બગીચો હતો યાં બાળકો હ ચકા પણ

ખાતા હતા. લપસણી પર લપસતા હતા.

તેમને ઇને હ ંુ પણ યાં હ ચકા ખાવા ગયું

.હ ચકા ખાવાની મને પણ ખૂબ મ

પટેલ ગાય ીબેન રમેશચં

આવી.શાળામાં પીવા માટ ે ઠડ ં ુંપાણી પણ હતું. આ બધી વાત સાંભળી તેના િમ ો ખૂબ ખુશ થઈ ગયા.

41

June - 2020

બધા બ ચાં નદી કનારે રમવા લા યા. સસલાનું બ ચું તો આજ ેપણ શાળા આગળ જઈ બેસી ગયું. ધીમે ધીમે તે

શાળાની અંદર ગયું. શાળામાં સસલાના બ ચાને ઈ બાળકો તેને રસેસના સમયે ઘરેથી લાવેલો ના તો

આપતા. મ યાહન ભોજનમાં જમાડતા. તેની સાથે રમતાં. બ ચું તો રોજ આ રીતે શાળામાં જવા લા યું. તે

િશ કો ભણાવતા તે વગ આગળ બેસી સાંભળતું અને ઘરે જઈ િશ કોએ ભણાવેલું યાદ કરતું. શાળામાં થતી

િવિવધ વૃિ ઓ પણ તે તું. એક દવસ શાળામાં ફ ગા ફોડવાની વૃિ કરાવી. તેમાં તેને ખૂબ જ મ પડલે ી.

ુ

તે રોજ શાળામાં જ ેકઈં શીખતું તે જગં લમાં જઈ બધા બ ચાને ભેગા કરી શીખવતું. સમય જતાં તેને તો વાંચતાં-

લખતાં, ગણતાં આવડી ગયું. તેણે તેના િમ ોને પણ વાંચતાં-લખતાં, ગણતાં શીખ યું.

એક દવસ જગં લના રા િસંહે જગં લના

ાણીઓનો િશકાર કરવાનું ન ી કયુ.

સસલાના બ ચાને થયું ક ે આજ ે જગં લનો

રા િસંહ બધા જ ાણીઓને મારી નાખશે.

િસંહથી બચવાના તે ઉપાયો િવચારવા લા યું.

તેને શાળામાં કરાવેલી ફ ગા ફોડવાની વૃિ

ુ

યાદ આવી. તેણે જગં લના બધા ાણીઓને

ભેગા કરી િસંહને ભગાડવાની યુિ ત કરી.

ગામમાંથી ઘણા બધા ફુ

ગા લાવી તેને ફલાવી ુ

તૈયાર કયા. બધા જ ાણીઓ સંતાઈ ગયા અને િસંહની આવવાની રાહ ઈ બેઠા હતાં. િસંહ િશકાર માટ ે આ યો.

ાડ પાડતો િશકાર કરવાની તૈયારી સાથે િસંહ તો મોઢં ુ ફલાવતો ુ ફલાવતો ુ આવતો હતો. આજ ે તો પેટ ભરીને

ભોજન મળવાની ખુશીમાં િસંહ તો ખૂબ જ ખુશ હતો. સંતાયેલા જગં લના ાણીઓએ િસંહને આવતો ઈ

ફલાવેલા ુ ફુ ગા એકી સાથે ફોડયા. બધા ફુ ગા એકી સાથે ફટવાથી ૂ રદાર અવાજ થયો. આ અવાજથી

ગભરાઈને િસંહ તો ઊભી પૂંછડીએ નાઠો. િસંહના િવકરાળ પં થી બચી જવાથી જગં લના ાણીઓ ખૂબ ખુશ

થયા અને બધા ાણીઓએ સસલાના બ ચાનો આભાર મા યો. સસલાનું બ ચું નાનું હતું પણ ચતુર હતું. બધા

ાણીઓએ બ ચાને પૂ ું ક ે આ િવચાર તને કવે ી રીતે આ યો? તો સસલાના બ ચાએ માંડીને િનશાળની બધી

વાત કરી. હ ંુ

રોજ શાળામાં છ, ુ ં ભ ં છ ુ ં અને જગં લના બી બ ચાઓને પણ ભણાવું છ. ુ ં જગં લના ાણીઓ

બ ચાની આ વાત સાંભળી તેના ઉપર ગવ કરવા લા યા. સસલાનું બ ચું ભ યું હતું તેથી તેનું ભણતર અને

ઘડતર મુસીબતના સમયે કામ લા યું. જગં લના બધા ાણીઓએ પણ વીકાયુ ક ે સા ં ભણતર મુસીબતોમાંથી

પણ માગ બતાવે છ.ે

ન મત બાળવાતાઃ

પટેલ ગાય ીબેન રમેશચં

સી.આર.સી. કો.ઓ., વ પુર-૨

તા. વ પુર, જ. મહેસાણા

42

June - 2020

ફતેહપરુ ા (િપ.) ાથિમક શાળા : એક ે શાળા

િપલવાઈ

આજ ે વાત કરવી છ ે િવ

પુર તાલુકાના

લ ટરમાં આવેલી ફતેહપુરા (િપ)

ાથિમક શાળાની. તેની થાપના તા.૧ ફે ુઆરી

૧૯૫૮માં થઈ. દેશી નિળયાંવાળું બે વગખંડો

ધરાવતું મકાન. જમે ાં શ આતમાં ૧ થી ૫ ધોરણ

ચાલતાં. ૫૪ િવ ાથ ઓ અને ૩ િશ કોથી શોભતી

આ શાળામાં ૧૯૮૭માં મારી િશ ક તરીકને ી

િનમણૂક થઈ. નોકરીની શ આતથી જ એક ‘ ે

શાળા’ િનમાણનું વ ન હતું. તે માટ ે મ સતત

વૃિ શીલ અને ય નશીલ રહી, ૧૯૮૯માં વાલી

મંડળની થાપના કરી. નવીન ાથિમક શાળાના

મકાન િનમાણનો િવચાર મૂ યો. સુંદર શાળાના

વ નના િવચારને ગામલોકોએ વીકાય . તેના માટ ે એક કારોબારી સિમિતની રચના કરી. ૬ વગખંડો ધરાવતું

સુંદર પાક ું ધાબાવાળું મકાન બનાવવાનો લાન તૈયાર કરા યો. દાતા ીઓ તથા સૌ ામજનોએ આપેલ દાન

અને સહકારથી સને ૧૯૯૧માં ૬ વગખંડો ધરાવતું પાક ું ધાબાવાળું મકાન િનમાણ પા યું. સુંદર મ નો આકષક

બગીચો બના યો. જ ર માણે ધોરણ ૧ થી ૮ ના વગ શ કયા. તેમજ ાથના હૉલ, ક યૂટર મ વગેરેની

સગવડો ઊભી કરવામાં આવી.

ે શાળા િનમાણના વ ન તરફ આગળ વધવા માટ ે સૌ થમ તાલુકા ક ાએ આદશ શાળા હરીફાઈમાં

ભાગ લીધો. સને ૨૦૦૦ની સાલમાં સંપૂણ ટાફની ભરતી થતાં ફરી એકવાર શાળા િવકાસ તરફ દોટ મૂકી. સને

૨૦૦૨માં અમારી શાળાના યજમાન પદે પાટણ અને મહેસાણા િજ

ાની ૯૮ અનુપમ ાથિમક શાળાઓનો

અિભવાદન સમારોહ ત કાલીન િશ ણમં ી ી આનંદીબેન પટલે ના વરદ હ તે યોજવામાં આ યો. માનનીય

િશ ણમં ી ીના વરદ હ તે શાળાની વેબસાઈટ પણ લૉ ચ કરી, એ દવસે અમારી શાળાને વેબસાઇટ બાબતે

ગુજરાત રા યની િજ ા પંચાયતની થમ ાથિમક શાળા બનવાનું સૌભા ય ા થયું. તેમજ

લોકભાગીદારીથી સંપૂણ ખચ કરી શાળાના મકાનનું િનમાણ કરનાર િજ ાની થમ શાળા બની. આમ,

િવકાસની કડે ી ઉપર સતત આગળ વધતા ર ા.

ભીખાભાઈ બી.ચૌધરી

તાલુકા ક ાના રમતો સવ, સાં કિતક ૃ કાય મ તથા િવ ાન મેળાના યજમાન પદે રહી સુચા ં આયોજન

43

June - 2020

ુ

કરી, સમ તાલુકામાં શાળાની સુવાસ સરાવી. આ ઉપરાંત, િજ ા િશ ણ સિમિત,મહેસાણા અને િજ ા

િશ ણ તાલીમ ભવન, કકસ ારા આયોિજત િવિવધ તાલીમ અને શૈ િણક કાય મો પણ શાળામાં યો

શાળાને મળેલ ગૌરવશાળી ઍવોડની િવગત :

$ અનુપમ શાળા ઍવોડ - સને ૨૦૦૨

$

ઍવોડ ટ ુ કલ ૂ - તાલુકા થમ

$ શાળા ગુણવ ા ઍવોડ - તાલુકા થમ

$ ઇ ટલે ઍવોડ

$ શાળા વ છતા ઍવોડ

$

આચાય ી ભીખાભાઈ ચૌધરી : રા ય પા રતોિષક ઍવોડ, િચ કટ ૂ ઍવોડ અને ગુ ગૌરવ ઍવોડ.

આમ, સપનાની સુંદર શાળાનું િનમાણ થતા અમારી શાળાની ૧૬ જુદાં-જુદાં રા યોએ મુલાકાત લીધી.

તેમજ ૩ આંતરરા ીય મુલાકાતો પણ લેવાઈ. આ ઉપરાંત, િશ ણિવદ ડૉ. રિવ

યા.

ભાઈ દવે, ગુજરાત રા ય

ાથિમક િશ ણ િનયામક ીઓ, સમ રા યના ડાયટ ાચાય તેમજ ગુજરાત રા ય િશ ણ િવભાગના

ત કાલીન અ સિચવ જયંિત રિવ મેડમે પણ મુલાકાત કરી. આમ, અનેકિવધ મુલાકાતોથી સમ ગુજરાત

રા યમાં િજ ા પંચાયતની સરકારી શાળા કવે ી હોય.! તેની વાત અને િવચાર મૂકવામાં અમે સફળ ર ા.

વષ ૨૦૧૦માં ગુજરાત સરકાર ારા ા ૉજે ટને મહેસાણા િજ ાના િવ પુર તાલુકામાં અમલી

બનાવવામાં આ યો, યારે સમ તાલુકાની પંદર શાળાઓ પૈકી અમારી શાળાએ ા ૉજે ટનું નેતૃ વ કરી

રા યના અિધકારી ીઓથી લઈ િશ કો સુધી ા ૉજે ટનું િનદશન કરાવી, માગદશન પૂ ં પાડી ા ૉજે ટ

સફળ બના યો છ.ે

ગુજરાત સરકાર ારા શ કરવામાં આવેલ નામાંકન, વેશો સવ,

ા ૉજે ટ, ગુણો સવ, ાનકજં ુ

ૉજે ટ, વાચન-ગણન-લેખન અિભયાન, રમતો સવ, વાસન, વ છતા, મ યાહન ભોજન યોજના, બા

વાંચન, ગિણત-િવ ાન કોનર, ભાષા કોનર, િમનરલ પાણી જવે ા અનેકિવધ ૉજે ટ અને કાય મોનો સંપૂણ

અમલ કરીએ છીએ.

વાંચન, લેખન, ગણન અિભયાન અંતગત િપલવાઈના સી.આર.સી.કો.ઑ. ી જગદીશભાઈ િવહોલ

દરેક બાળકની યિ તગત ચકાસણી કરી, તેની ોફાઈલનું િનમાણ કરી. દરેક મુલાકાત વખતે બાળકના

િસિ આંકને નજર સમ રાખી, જ રી સૂચનો કરી બાળકોનું વાંચન, લેખન અને ગણન મજબૂત બને તે માટને ા

ઉ મ યાસો કયા છ.ે સુંદર મ ના ‘ ાથનાસં હ’ના િનમાણ માટ ે તેમના તરફથી દાન મ ું.

એ

44

June - 2020

શાળા ક ાએ બાળકોને િશ ણ માટને ી તમામ તકો મળી રહે તે માટ ે શાળામાં લોક ભાગીદારીથી

‘બાયસેગ

સારણ’ િનહાળવા માટ ે ધોરણ ૬-૭-૮માં મોટા L.E.D ટી.વી લગા યા. આ ઉપરાંત, લોક

ભાગીદારીથી થમ ક યૂટર લા યા અને બી ૭ ક યૂટર વસાવી ‘ ે ક યૂટર લેબનું’ િનમાણ કરેલ છ.ે

શાળા િનરી ણ, સુચા િશ ણકાય તેમજ બાળકોની શૈ િણક ગુણવ ા માટ ે

ટાફ મ તેમજ

વગખંડોમાંપ ૧૪ જટે લા CCTV કમે ેરા લગાવીને શાળા જતનનું કામ થયેલ છ.ે

ામજનો તરફથી િતિથ ભોજન, બાળકોના આઈકાડ તેમજ આિથક રીતે ગરીબ બાળકોને નોટબુક,

ચોપડા, કપં ાસપેટી, બેગ, પગરખા ં વગેરેનું દાન સતત મળતું ર ું છ.ે છે ા ઘણા વષ માં ામજનોના ઉ મ

સહકાર થકી એક સપનાની સુંદર શાળાનું િનમાણ કરવામાં સફળ ર ા છીએ.

સને ૨૦૦૮માં શાળાના ૫૦ વષ પૂણ થતાં ‘સુવણ જયંતી’ની ભ ય ઉજવણી કરી હતી. જમે ાં શાળાના

તમામ ભૂતપૂવ િવ ાથ ઓનું શાલ ઓઢાડી સ માન કયુ હતું. ગામના તમામ બાળકો આજ ાથિમક શાળામાં

અ યાસ કરે છ.ે ગામનું કોઈ બાળક ખાનગી શાળામાં માતૃભાષાનું િશ ણ મેળવવા જતું નથી. જ ે અમારા માટ ે

ગૌરવની બાબત છ.ે ે શાળાનું િનમાણ કરવામાં સતત સહયોગ આપનાર શાળા પ રવાર, એસ.એમ.સી.,

સી.આર.સી., બી.આર.સી., ામજનો તથા િજ ા િશ ણ સિમિત અને િજ ા િશ ણ તાલીમ ભવન, મહેસાણા

તેમજ અ ય અિધકારી ી અને પદાિધકારી ીઓનો આભાર ય ત ક ં છ. ુ

ભીખાભાઈ બી.ચૌધરી

આચાય ી, ફતેહપુરા ા.શાળા

તા. વ પુર, જ.મહેસાણા

45

June - 2020

ુ

ૃ

અમારી

ગાધં ીનગરની શૈ િણાક સફર

રણંગ ાથિમક શાળાના ધોરણ-૮ ના િવ ાથ ઓએ તા.૧૧ મી સ ટે બર ૨૦૧૯ના રોજ

ગાંધીનગર મુકામે શૈિ ણક સફર માણી. િવ ાન િશ ક અ

તભાઈ ઠાકોર અને સામાિજક િવ ાનના િશ ક

કૌશલભાઈ સુથાર ારા ધોરણ-૮ ના િવ ાથ ઓ િવ ાન િવષયના એકમ ‘વન પિત અને ાણીઓનું સંર ણ’

તથા સામાિજક િવ ાનના એકમ ‘મહા માના માગ પર-૧ અને ૨’ િવશે ય ાન મળે તે હેતુસર

ગાંધીનગરમાં આવેલ દાંડી કટીર, િવધાનસભા ભવન અને ઈ

ોડા પાક કિત ઉ ાનની એક દવસીય િપકિનક

કરાવી.અમારી શાળાના ધોરણ-૮ ના ૩૬ િવ ાથ ઓ સાથે અમે મહા મા ગાંધી મં દરે સવારે ૯:૩૦ કલાક ે

પહ યા હતા. યાં આવેલ ‘દાંડી કટીર’ની ુ મુલાકાત માટને ી ટ કટ લીધી. સવારે ૧૦:૦૦ કલાક ે અમે દાંડી

કટીરમાં ુ વેશ કય .બહારથી દેખાતો શંક ુ આકારનો ડોમ ઈ શાળાના િવ ાથ ઓ ખૂબ ખુશ થયા.પરં તુ તેમને

આ ડોમ ની અંદર શું વાનું હશે? એની િજ ાસા હતી. યારે અમે િવ ાથ ઓ સાથે ડોમ ની અંદર વેશ કય

યારે અમને દાંડી કટીરના ુ કમચારીઓ ારા દરેક િશ ક અને દરેક િવ ાથ ને અલગ-અલગ હેડફોન આપવામાં

આ યા.દાંડી કટીરની ુ અંદર ગાંધી ના સમ વન િવશે લખાણ અને મા હતી િચ ો અને ફોટો ા સ વ પે છ.ે

જમે ાં અ તન તકિનકીથી સ ઑ ડયો-વી ડયોનો સુભગ સમ વય વા મળે છ.ે યારે જ ે તે ફોટો ા સ ક ે

િચ ો પાસે અમે પહ યા યારે અમને આપેલ હેડફોનમાં સંપૂણ મા હતી સાંભળવા મળતી.દાંડી કટીરમાં ુ આપણા

રા િપતા મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી ના જ મથી મૃ યુપયત સુધીના એમના વન સંગો િવશે ણકારી

મળી. આઝાદીની લડતમાં તેમને સાથ-સહકાર આપનાર દરેક નામી - અનામી યિ તઓ અને ાંિતકારીઓ િવશે

ણવા મ ું. એમનું સ ય અને અ હસામય ં વન ખૂબ ેરણાદાયી છ.ે યાં બનાવેલ ટને ના મોડલે માં બેસી

ગાંધીબાપુના વન ઉપર આધા રત એક નાની ફ મ પણ િનહાળી. સાચુકલી ટને માં બેઠા હોય તેઓ અનુભવ

થયો. અમારા િવ ાથ ઓને દાંડી કટીરમાં ુ ગાંધીબાપુના વન સંગો ણી ખૂબ આંનદ થયો. બાપુને મ ાનો

આંનદ..!

અમે બધા યાંથી બહાર નીકળી બગીચામાં બાળકો સાથે ર યા પણ ખરા. વન ભોજનની જમે ઘરેથી

બનાવી લાવેલ ભોજન યાં સૌ સાથે મળી જ યા.પછી અમે ‘િવધાનસભા ભવન’ વા ગયા. િસ યુ રટીથી સ

િવધાનસભા ભવનમાં આવેલો બગીચો િનહા

ો. પૂ ય ગાંધીબાપુની િતમાનાં દશન કયા. પછી િવધાનસભા

ગૃહ િનહા ું. મં ી ીઓની ઑ ફસ િનહાળી. િમ નાન ભાઈ માળીએ અને અ ય િમ ોએ િવ ાથ ઓને

િવધાનસભા િવશેની મા હતી સરસ રીતે આપી. િવધાનસભા ભવનની બ મુલાકાતનો આનંદ િવ ાથ ઓને તો

ે ૃ

આ યો અને અમને પણ...

અમે બપોરે ૧:૦૦ કલાક ‘ઈ ોડા પાક કિત ઉ ાન’ પહ યા. ઈ ોડા પાકની ટ કટ લીધી. સૌ થમ

અમે ડાયનાસૉર પાકમાં વે યા. યાંના કમચારીબેને અમને પાક િવશેની મા હતી અને સાવચેતી જણાવી.

46

June - 2020

અ

તકમાર બી.ઠાકોર

ુ

ડાયનાસોર પાકમાં માંસાહારી ડાયનોસોર અને શાકાહારી ડાયનાસૉરના મહાકાય ટૅ ય ૂ

ઈ અમે તો દંગ જ

રહી ગયા. પૃ વી પરના લુ થયેલા વ ડાયનાસૉર િવશે મા હતી ણી િવ ાથ ઓને મ આવી. ઈ ોડા

પાકમાં આવેલ અવનવી ઔષધીય વન પિતઓ તથા િવિવધ તનાં થોર ઈ િવ ાથ ઓને ખૂબ નવાઈ લાગી.

િવશાળ પ ીગૃહમાં જુદા-જુદા રં ગ, પ અને કદવાળા પ ીઓ યા. સપગૃહમાં િવિવધ તના સાપ ઈ

િવ ાથ ઓ ખુશ થયા. યારબાદ હરણ ,કાિળયાર, મગર અને કાચબા, વાઘ, દીપડો, શાહડી વગેરે જવે ા ાણીઓ

ુ

પણ યા. વહેલ માછલીનું િવશાળ હાડિપંજર પણ યું. ખૂબ મ આવી. અમારો આખો દવસ આનંદ અને

ઉ સાહમાં પૂરો થયો. અમે યાં મકાઈ ડોડો અને

નાિળયેરના પાણીની પણ મ લીધી.

આમ,િવ ાથ ઓ આનંદ, ઉ સાહ અને

મુલાકાત ારા િવ ાન અને સામાિજક િવ ાનમાં

આવતા એકમો સરળતાથી શી યા.અમારી સફર

સફળ થઈ.

બ

અ

તકમાર બી.ઠાકોર

ુ

ઉ. શ., જોરણંગ ા.શાળા

તા. જ.મહેસાણા

47

June - 2020

પટેલ જનકકમાર ુ ેમ ભાઇ

કડી તાલુકાના છવે ાડ ે આવેલું અંત રયાળ ગામ એટલે

જિમયતપુરા. જિમયતપુરા ગામ અહ યા 'ઠીકરીયા'ના હલામણા ુ

નામે ણીતું છ.ે અહ ની શાળા એટલે કોઈ જગં લમાં આવેલી ઋિષ

મુિનની પિવ અને શાંત તાપસ ભૂિમ.

કડી તાલુકાની એકમા ‘ ીન શાળા’ એટલે જિમયતપુરા

ાથિમક શાળા. ધોરણ ૧ થી ૭ ની આ શાળામાં કદરતના ુ ખોળે

બાળકો કિતવંદના ૃ કરે છ.ે શાળામાં સરકાર ી ારા જ ે પણ

કાય મો અમલમાં મૂકવામાં આવે છ ે તેનું સુંદર રીતે પાલન કરવામાં

આવે છ.ે અહ નાનકડા ાંગણમાં ૧૨૦ થી વધુ કારની વન પિત

ઉછરે વામાં આવેલી છ.ે બાળકો આ વન પિતઓને ઓળખે છ ે અને

તેનો ઉપયોગ પણ કરે છ.ે

શાળામાં આવેલ ‘ કચન ગાડન’ મ યા ભોજનમાં વપરાતી

શાકભા પૂરી પાડ ે છ.ે ‘ઔષધ બાગ’માં અનેક કારની

ઔષિધઓ ઉગાડલે ી છ,ે જને ો જ રયાત સમયે બાળકો ઉપયોગ

કરે છ.ે ક પો ટપીટમાં શાળાના જિૈ વક કચરાનું ખાતર બનાવી શાળામાં જ તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છ.ે શાળામાંના કચરાનું

વગ કરણ કરી જુદા - જુદા રં ગની કચરાપેટીમાં કચરો નાંખી તેનો િનકાલ કરવામાં આવે છ.ે

વરસાદી પાણીનો સં હ તેમજ રચાજ કરવાની યવ થા પણ શાળામાં કરવામાં આવી છ.ે શાળામાં ઉછરે વામાં આવેલી

તમામ વન પિતને ટપક િસંચાઈથી િસંચન કરવામાં આવે છ.ે બાળકો બાળપણથી જ પાણીનું મહ વ સમજ ે છ ે અને તેનો

િવવેકપૂવક ઉપયોગ પણ કરે છ.ે

શાળાની તમામ દવાલો પર સુંદર િચ કામ કરીને તેને બોલતી કરી છ.ે બાળકો ફરસદના સમયે દોરેલાં િચ ો અને

ુ

લખેલ મા હતીમાંથી િશ ણ મેળવે છ.ે શાળામાં ચાલતી િવિવધ વૃિ ઓમાં તમામ બાળકો રસપૂવક ભાગ લે છ.ે

ાથનાથી શ કરીને બાળકો સાંજ ેછટ ૂ ે યાં સુધી શાળામાં અનેક કારની વૃિ ઓ કરતા હોય છ.ે ાથનામાં સંગીતના

સાધનો સાથે કમાર-ક ુ યા સ માણમાં ભાગ લે છ.ે ગુજરાતી, હ દી અને અં ે ણેય ભાષામાં િત ાપ બોલાવવામાં આવે

છ.ે શાળાના તમામ બાળકો મ યા ભોજન લે છ.ે બાળકો જમતાં હોય યારે સાઉ ડ સી ટમના મા યમથી અવનવાં બાળગીતો

અને જ-ે તે સ ની કિવતાઓ સંભળાવવામાં આવે છ.ે રસેસમાં બાળકો ઇ ડોર ગેમ, આઉટડોર ગેમ રમે છ.ે બાગકામ અને ઈતર

વાંચન પણ કરે છ.ે દરરોજ સાંજ ેજુદા - જુદા િવષયોમાંથી ોતરી કરવામાં આવે છ.ે દરેક બાળક એક બોલી તેનો જવાબ

આપી બેસી

જિમયતપરુ ા ાથિમક શાળા

પોતાની આગવી ઓળખ

ય. આમ, િવષયવ તુનો મહાવરો કરાવવામાં આવે છ.ે િવિવધ વૃિ ઓ અને કાય મો ારા િશ ણ અને

48

June - 2020

ુ

સં કારની સાથે સાથે વનઘડતર પણ કરવામાં આવે છ.ે

ગુણો સવમાં અમારી શાળાએ સતત A ેડ મેળ યો છ.ે અમારી શાળાના બે બાળકો જવાહર નવોદયની પરી ા પાસ

કરી આગળ અ યાસ કરી ર ા છ.ે રમતો સવમાં પણ શાળા સુંદર દેખાવ કરી રહી છ.ે ‘શાળા વ છતા એવોડ ’ પણ શાળાએ

મેળ યો છ.ે િશ કિમ ો દરેક બાળકમાં રહેલી િવિશ શિ તઓને ઓળખી તેને બહાર લાવવાનો યાસ કરે છ.ે

‘શાળા અમારી તીથ ભૂિમ, ાનગંગા યાં વહે’ આ સૂિ તને શાળા પ રવારે વનમં બના યો છ.ે ર

ઓ પડ ે યારે

બાળકો િનરાશ થઈ ય છ.ે કારણ એમને ઘર કરતાં શાળામાં બહ મ આવે છ.ે વેકશે ન પૂણ થતાં પહેલા જ દવસે લગભગ ૯૫

ુ

ટકા બાળકો હાજર હોય છ ે અને વેકશે ન પડવાના છે

પડ ે યારે િશ કો પણ ફાળો આપે છ.ે

ા દવસ સુધી તમામ બાળકો શાળામાં િનયિમત આવે છ.ે શાળા માટ ે જ ર

આમ, જિમયતપુરા ાથિમક શાળા આજ ે સમ ગામનું પાિણયા ં હોય તેમ શોભી રહી છ.ે આબાલવૃ સૌને પોતીકી

લાગે છ ે અને બાળકોને તો પોતાની દો ત લાગે છ.ે

પટેલ જનકકમાર ેમ ભાઇ

મુ. શ., જ મયતપુરા ા. શાળા

તા.કડી, જ.મહેસાણા

49

June - 2020

મારી શાળા મારા મોબાઇલમા.ં ....

પ ત ભરતકમાર ભેમાભાઇ

ુ

આજ ેિવ વ ટૅ નોલો ે ે હરણફાળ ભરી ર ું છ.ે ટૅ નોલો એ માનવીના કામ

સરળ અને ઝડપી કરી આ યાં છ.ે આજ ે િવ વમાં એવું કોઈ ે બાકી નથી, યાં

મોબાઇલની દુિનયાએ પગ પેસારો ન કય હોય. મોબાઇલની દુિનયામાં ઍ ડોઇડ

આવતાં મોબાઇલના પ, રં ગ અને કામ બદલાઈ ગયા છ.ે આજ ે મોબાઈલ એક

કૉપ રેટ ઑ ફસ બની ગયો છ.ે તો સાથે સાથે બે ક અને પો ટ ઑ ફસનું પણ કામ કરે

છ.ે અ યારે ચાલતી મહામારી COVID-19 ના સમયગાળામાં મોબાઇલની દુિનયા

અને તેના સારા પાસાઓનો િવ વ અને આપણે અનુભવ કરી ર ા છીએ. આ

મહામારીમાં ઘણી ઑ ફસોના કામ ઘરે બેસીને પણ કરવા પ ા છ,ે તો કટે લીક

કૉપ રેટ ઑ ફસોનું સંચાલન ઘરમાં બેસીને થઈ ર ું છ.ે આ સમયગાળામાં મારે પણ

મારી શાળાના કટે લાંક કામ ઘરે બેસીને કરવાનાં થયાં. જ ે અનુસંધાને મારી પાસે

મારી શાળાના બાળકો તેમજ મારી શાળાની કટે લીક અગ યની મા હતી હાથવગી

હોવી જ રી હતી. વળી આ મહામારીમાં બાળકો અને વાલીઓ સુધી વારં વાર તેમના

વન અને અ યાસને લગતી, રાશનને લગતી, તેમજ કુ

કગં કૉિ ટગં ન ે લગતી

વાલીઓ, બાળકો, બે ક તેમજ મારી શાળામાં નોકરી કરતા િશ ક િમ ો સુધી

પહ ચાડવી જ રી હતી. આ માટ ે મારે શાળામાં દરરોજ જવું ના પડ ે તેમજ શાળાના

વહીવટી પ કો ઘરે ન લાવવા પડ,ે દરેક બાળકની મા હતી મોબાઇલમાં એક જ િ લકથી ઉપલ ધ થાય તો આ

કામ સરળતાથી કરી શકાય તેવું મને લા યું. આ વાત મ મારા ભ ી નાગેશ પિતને કરી ક ે જ ેઅમદાવાદ

િ થત એક IT કપં નીમાં નોકરી કરે છ.ે તેણે મને જણા યુ ક ે તમે જ ે કહો છો તે કામ ખૂબ જ સરળ છ.ે તેના માટ ે

આપણે એક મોબાઈલ ઍ ડોઇડ ઍિ લકશે ન બનાવીએ. જને ાથી આપણે ONLINE ADMITION FORM

CREAT કરીને દરેક વાલી સુધી પહ ચાડી શકીશું. તેમજ દરેક બાળક ક ે જ ેહાલ આપણી શાળામાં અ યાસ કરે

છ ે તેમનો ડટે ા અપલોડ કરી શકીશું જથે ી આપણે વારં વાર શાળામાં જઈને બાળકો અને િશ કોની મા હતીને

લગતી ફાઈલો ક ે પ કો વા નહ પડ.ે યાર બાદ અમા ં કામ શ થયું. અમે આ ઍ ડોઇડ ઍિ લકશે નનું નામ

મોટા કોઠાસણા શાળા એવું આ યું. આ ઍિ લકશે નને યુઝરનેમ અને લૉિગન પાસવાડથી ોટે ટ કરવામાં આવી.

યારબાદ તેની લે-આઉટ ડઝાઇન અમે બંને સાથે મળીને બનાવી. આ ઍિ લકશે નમાં કયાં કયાં મેનૂ ઉમેરવાં તે

ન ી કરવા માટ ે અમે અમારી સાથે કામ કરતા િશ કો સાથે વાતચીત કરી. ન ી કરવામાં આવેલ મેનૂ અને

સબમેનૂ ીન શૉટની ફોટો કૉપીમાં ઈ શકશો. આ ઍિ લકશે નની મદદથી કયા કારની અને કવે ી મા હતી

આચાય અને િશ કને હાથવગી થઈ શક ે તે પણ તમે નીચેના ીન શોટમાં ઈ શકો છો. આ ઍિ લકશે નની

મદદથી શાળામાં નવા દાખલ થયેલા બાળકો ઉમેરી પણ શકાશે તેમજ શાળા છોડી ગયેલ બાળકોની િવગત પણ

ણી શકાશે. આ ઍિ લકશે નથી હાલ મારી શાળામાં જ ેબાળકો અ યાસ કરે છ ે તેની સંપૂણ િવગતો મળી જશે.

50

June - 2020

તેમજ સને 2020-2021 અને યારબાદ અ યાસ કરનાર તમામ બાળકોની ધોરણવાર મા હતી મળી રહેશે.

આ ઍિ લકશે નની મદદથી સતત ગેર હાજર અને અિનયિમત ક ે જ ે બાળકો સતત 4 દવસ કોઈ કારણોથી

શાળામાં આવી શ યાં નથી તેમના માટ ે એક મસ ૅ ેજ જનરેટ થશે અને તે તેમના વાલીના મોબાઈલ ઉપર જશે જ ેઆ

ઍિ લકશે નમાં આપેલો હશે. બાળકોના વાલીઓને સા ા હક કસોટીના ગુણ અને બાળકની ગિતનો અહેવાલ

મૅસેજ ારા મોકલી શકાશે. આ િવગત યા પછી તમને એ વાત ચો સ થશે ક ે આ મા હતી તો SSA GUJARAT

ની વેબસાઇટ ઉપર પણ ઉપલ ધ છ.ે તો આ ઍ લીકશે ન બનાવવાની જ રયાત કમે ઊભી થઈ ? તો તમને જણાવી

દ ક ે SSA GUJARAT ચાલુ કરવા માટ ે ઇ ટરનેટ જ રી છ.ે યારે આ ઍ લીકશે ન ચાલુ કરવા ઇ ટરનેટ જ રી

નથી. SSA GUJARAT ઉપર મૂકવામાં આવેલી મા હતીમાં આપની પાસે બાળકના વાલીની સંપૂણ િવગત હોતી નથી.

ઇ ટરનેટ ૉ લે સના કારણે આ સાઇટ યારેક લો પણ ચાલે છ.ે

અંતમાં આપ સવને જણાવવાનું ક ે આ ઍિ લકશે નની મદદથી મારી આખી શાળાની તમામ મા હતી મારા

મોબાઇલમાં આવી ગઈ.

પ ત ભરતકમાર ુ ભેમાભાઇ

ઉ. શ. મોટા કોઠાસણા ાથ મક શાળા

તાલુકો-સતલાસણા, જ ો-મહેસાણા

51

June - 2020

ંુ

ંૂ

ંૂ

હોિશયાર કોણા ?

રાજપૂત દલીપ સહ ભાત સહ

અ યાસ પૂણ કયા બાદ ફરીથી શાળાએ જવાનું થયું અને શાળા સાથેનો નાતો વંત થયો. કોઈપણ નોકરીનો

થમ દવસ આનંદિવભોર કરી દેનાર હોય છ.ે શાળાની થમ દવસની હાજરી પણ મારા માટ ે ઘણી જ મહ વની હતી.

શાળા એ તો ભગવાનનો બગીચો કહેવાય યાં બાળક પે ફલ ૂ ખીલતાં હોય છ.ે િપતાની વાતો સાંભળી મનમાં ોની

બક ઊભી થતી ક ે શાળા કવે ી હશે ? બાળકો કવે ી ગ મત કરતાં હશે ? શું શાળા એ ભગવાનનું મં દર હશે ? શું બાળક

એ નાજુક ફલ ૂ જવે ું હોય ? આવા ો દવસ-રાત થતા જને ું િનરાકરણ કરવા હ ંુ મથામણ કરતો. પણ આ બધા જ

ોના જવાબ કવે ી રીતે મળે ? આજ ે મા તર બની ગયો યારે આ બધાજ ોના જવાબ બાળકોના િનદ ષ હાલથી

મળી ગયા. શાળા પી આ મં દરમાં બાળક દીવા પે ઝગમગે તે માટ ે તેમાં ઘી હોમવું એ આપણી િશ ક તરીક ે ફરજ છ.ે

શાળામાં બાળકને હફ ક ે ેમ આપવો અિનવાય છ.ે બાળક હોિશયાર હોવા છતાં ેમની હફ ન મળતાં તે પોતાની સુષુ

શિ તઓ બતાવી શકતો નથી. મારી શાળામાં પણ કઈં ક આવું જ બનેલું જ ેમને સારી પેઠ ે યાદ છ.ે

“ ગુજરાતની મુ ય ભાષા કઈ છ ે ? મ વગમાં હસીને પૂ ું .

“ ગુજરાતી” જવાબ મ ો.

બાળકનો આ જવાબ સાંભળતાની સાથે જ “શાબાશ” એવા શ દ સાથે મ એને

ો સાહન આ યું. એ વાતની મને બરાબર ખબર હતી ક ે બાળકને ો સાહન આપવામાં આવે તો બાળકની

ાસાવૃિ માં વધારો થાય છ.ે માટ ે વગમાં ો પૂછવા એ મારી જૂની આદત હતી. એક વખત વગમાં પૂછતાં,

વગના બધા જ બાળકોએ આંગળી ચી કરી પણ વગમાં સૂનમૂન બેઠલે ા પેલા બાળક ઉપર મારી નજર ગઈ.

“ કમે બેટા, કઈં તકલીફ છ?ે ”

“ ના ” એને જવાબ આ યો.

હ તેને બી સવાલ પૂછ ુ ં એ પહેલા તો વગના બાળકો હસવા લા યા. મ કારણ પૂ ું.

“ સર, તેને ડાયાિબટીસ છ ે ” વગના એક બાળક ે જવાબ આ યો.

“ ડાયાિબટીસ ? ” આ શ દ સાંભળતાં જ મારા પગ નીચેથી જમીન ખસી ગઈ હોય તેમ હ ંુ તેની

સામે તો ર ો. થોડીવાર ત ધ થઈ મનમાં િવચારવા લા યો , અરે ભગવાન આટલી મરે ડાયાિબટીસ ? હ ંુ તેની

સામે દયનીય ભાવે ઈ ર ો. ભૂ યો િશકારી જ ેપેઠ ે િશકારની રાહ વે છ,ે તેવી રીતે હ ંુ તેની સામે ઈ ર ો.

“સાહેબ”, તે ભણવામાં પાછળ ચાલે (િ ય બાળક) છ.ે ” દબાયેલા અવાજ ેબાળકોમાંથી અવાજ આ યો.

“ કમે ? ” મ ગંભીરતાથી પૂ ું.

“ તે ોના જવાબ નથી આપતો ” એક બાળક ે સહજતાથી જવાબ આ યો. મ પાઠ ભણાવતાં

વધુ એક પૂ ો, “ ગુજરાતની રાજધાની કઈ ? ”

“ ગાંધીનગર” જવાબ મ ો.

“ ભારત દેશની રાજધાની કઈ? ” મ સહજ ભાવે સવાલ કય .

52 June - 2020

ૂ

ૂ

પણ આ સવાલ પૂછતાં જ મુશળધાર વરસાદ વરસતાં જમે ર તા સૂમસામ થઈ ય તેમ વગમાં સ ાટો છવાઈ ગયો.

કદાચ આ સાંભ ો જ ના હોય તેમ બધા ચૂપ થઈ ગયા. સહેજ િવચારી હ ંુ તેનો જવાબ આપવા જઈ ર ો હતો,

યારે મારી નજર પેલા છે ી પાટલી બેઠલે ા છોકરા ઉપર ગઈ. તે બાળક ધીમે ધીમે પોતાની આંગળી ચી કરવાનો

ય ન કરી ર ો હતો. મ તરત જ પૂ ું,

“ બેટા, બોલ તને આવડ ેછ ે ? ”

“ હા, સાહેબ ” તોતડાઈને તેણે ક ું.

મ તેને ઉભો થઈ બોલવા ક ું , તેણ ે જવાબ આ યો. સાહેબ, હ ંુ ભારતની જ નહ , દુિનયાના ઘણા બધા દેશોની રાજધાની

ં છ. ુ ં તેનો જવાબ સાંભળી ઘડીક તો હ ંુ અવાક રહી ગયો. મ તેને ો કયા. તેણે જવાબ આપવાની શ આત કરી.

ભારતની દ હી, પા ક તાનની લાહોર , ચીનની બેઇિજગં , નેપાળની કાઠમંડ, ૂ આવા લગભગ ઘણાબધા દેશોની

રાજધાનીનાં નામ તે ફટાફટ બોલી ગયો. બાળકની આ સામા ય ાનનાં જવાબ ઝડપથી આપવાની શિ ત ઈ મારી

આંખો પહોળી થઈ ગઈ.

“ અરે, આ તે શું ? ”

ે ે

ું

ુ ૂ

ભગવાન આ તો ક ર મા છ ક શું ? આવડ ું બાળક ને આટલી બધી બુિ મતા ધરાવતો હશે ? મારા મનમાં ોનું

ઘોડાપૂર ઉમ ું. તેની બોલવાની છટા ણે કમાનમાંથી તીર છ હોય તેવી વેધક હતી. મારી કતુહલતાનો પાર ન ર ો.

આ ઉપરાંત તેને ગુજરાતના િજ ા અને તાલુકાની પણ વાત કરી. વગમાં સ ાટો છવાઈ ગયો હોય તેમ બાળકો તેની

સામે કતહલતાથી ઈ ર ા.

તો જવાબ મ

ો ક,ે

“ આટલી મર ! ”

“ આટલું બધું ાન ! ”

“ યાંથી શી યો હશે ? ” વગેરે જવે ા ોનો વરસાદ મારા મનમાં થયો. મ તેને બોલાવી પૂ ું

ુ ં

ે

ે ે ે

ે ે ે ું ે

“ મારા પ પા નોકરી કરે છ,ે મને રોજ સામા ય ાનની ચોપડી વાંચવાનું કહે છ.ે તેમના આદેશ અનુસાર હ ંુ

દરરોજ ચોપડી વાંચું છ ” આ સાંભળી હ ંુ ભાવિવભોર બની ગયો. મારી આંખમાંથી આંસુ આવી ગયા. મ વગમાં

બાળકોને સમ યું ક દરેક બાળકની અંદર એક શિ ત રહેલી હોય છ.ે કોઈને સાધારણ યારેય ના સમજવું તેમજ

કોઈની મ ક યારેય ન કરવી. આજ સમ યું ક બાળકમાં અથાગ શિ ત રહેલી હોય છ,ે મા જ ર છ ેમથી તેને

બહાર લાવવાની. ગાંધી ના શ દો પણ તા થાય છ ક “બાળકમાં જ કઈં પ છ તેને બહાર લાવો તે જ સાચી

કળે વણી.”

આમ, વગમાં કોઈ બાળક િવશે અિભ ાય ના બાંધી શકાય ક ે આ હોિશયાર છ ે અને આ ભણવામાં પાછળ ચાલે

(િ ય બાળક) છ.ે દરેકની અંદર કઈં ક ને કઈં ક શિ ત રહેલી હોય છ.ે બાળકોને શીખવવામાં ેમ અને હફ આપવામાં ંૂ

આવે તો વગમાં કલરવ કરતાં આ બાળ પી પ ીઓની શિ ત આપણે ણી શકીએ.

જય હદ ં

રાજપૂત દલીપ સહ ભાત સહ

ઉ. શ., મુલસણ ાથ મક શાળા

તા. જ. મહેસાણા

53

June - 2020

ા ૉજકે ટ - િશ

કની કલમે

તાવનાઃ

પોિષત કરતો

ુ વતાબેન.એચ.

ચાઈ ડ સાઈકૉલો મુજબ િવ ાથ જ ે ાન વૃિ ારા મેળવે છ,ે તે હમેશાં િચરં વી હોય છ.ે આ હકીકત

ા ૉજે ટ હાલ ગુજરાતની તમામ ાથિમક શાળાઓના ધો-1 અને 2 માં અમલમાં છ.ે આ રસ દ

િશ ણ થામાં બાળકને ભણવાની ખૂબ જ મ આવે છ.ે જથે ી તેની સીધી અસર બાળકોની હાજરી પર પડ ે છ ે અને

બાળકો િનયિમત શાળાએ આવે છ.ે જ ેખૂબ જ ફાયદાકારક બાબત કહી શકાય.

િવ પુર તાલુકાની મહાદેવપુરા(ડા) ાથિમક શાળામાં વષ 2010 થી હ ંુ ા વગમાં િવ ાથ ઓને શૈ િણક કાય

કરાવું છ. ુ ં ા અિભગમ મુજબ કામગીરી કરતાં મારા િવ ાથ ઓને શૈ િણક અને સવાગીય િવકાસમાં ઘણો બધો

ફાયદો થયો છ.ે આ અિભગમમાં િવ ાથ ઓને શીખવાનો અને વૃિ ઓ કરવાનો ખૂબ આનંદ આવે છ.ે આ અિભગમ

મુજબ કામગીરી કરવાની મને પણ ખૂબ જ મ આવે છ.ે ા િશ ણકાય કરતાં કરતાં છે ા કટે લાક વષ ના ધો-1 અને

2 ના અનુભવ અને આ પ િતના ફાયદા તથા રચના મક બાબતો િવશે િવચારતાં તેને ‘e – િશ ા યોત’ મગ ૅ ેિઝન

મારફત િશ ણ સાથે ડાયેલ િવશાળ સમુદાય સામે મૂકવા માટ ે લેિખકાને આ લેખ લખવાની ેરણા મળી. આશા છ ે ક ે તે

ભિવ યમાં તેનો બહોળો ફાયદો બાળકોના િશ ણકાયમાં મળી રહેશે.

ા ોજે ટની સંક પનાઃ

ાને વૃિ ારા ાન જવે ા નામથી આપણે ઓળખીએ છીએ. િશ ણિવ ો ારા િશ ણજગતમાં અનેકિવધ

િશ ણ ણાલીનું િનમાણ થયેલ છ.ે આ તમામ ણાલી યાંક િશ કકે ી, પાઠયપુ તકકે ી િવશેષ વા મળેલ છ.ે

બાળકે ી િશ ણ પ િતતો ા ૉજે ટમાં જ આપણને વા મળે છ.ે િશ ણજગતમાં બાળ મનોિવ ાન, શૈ િણક

મનોિવ ાન જવે ા મસમોટા શ દો યો ય છ.ે પરં તુ તે શ દોનું િતિબંબ વગખંડમાં ખૂબ જ ઓછ ુ ં વા મળે છ.ે જ ે

આપણે આ ૉજે ટ એટલે ક ે

ા અિભગમમાં ખૂબ સારી રીતે ઈ શકીએ છીએ. બાળ મનોિવ ાન, બાળકે ી િશ ણ

પ િત, RTE -2009, NCF -2005, CCE, ક ટ શન ઑફ નૉલેજ ( તે શીખવું) જવે ી મૂળભૂત બાબતો આ

અિભગમમાં સમૃ રીતે વા મળે છ.ે

પ ત

ા એ રઝ ટ ઍ ોચ કરતાં ૉસેસ એ ોચ વધુ વા મળે છ.ે બાળક કવે ી રીતે

શીખે છ?ે બાળક શેના ારા શીખે છ?ે બાળક સૌથી વધુ કોની પાસેથી શીખે છ?ે જવે ા ોના ઉ ર આપણને આ ા

ોજે ટમાં વા મળે છ.ે િશ ણ

યામાં િશ ક – િવ ાથ , િવ ાથ - િવ ાથ , િવ ાથ – સામ ી જવે ી આંતર યા

યાથી બાળકો િચરં વી ાન મેળવે છ.ે આ બધી બાબતો ા અિભગમમાં ખૂબ સારી રીતે વા મળે છ.ે ામાં

દરેક િવષયવ તુના મુ ાનું અ યયન ચ છ.ે િવષયવ તુની સંક પના, સંક પના પ ીકરણ, મહાવરો, વઅ યયન,

મૂ યાંકન, િનદાન અને ઉપચાર જવે ી શૈ િણક સાઈકલ સતત ચાલતી

વા મળે છ.ે સહપાઠી િશ ણ, વઅ યયન,

મૂ યાંકન, ઉપચારા મક કાય એ ાનું હાદ છ.ે ટકડીવાર ૂ વગખંડ યવ થાપન, જૂથવાર વગ યવ થાપન, શીખવાની

54

June - 2020

ગિત અનુસાર યવ થાપન એ

ામાં ખૂબ મહ વની બાબતો છ.ે સહપાઠી િશ ણ યવ થાપનમાં િવ ાથ પોતાના જ

ધોરણ, િવષયના મુ ા શીખે છ ે અને જ ર પડ ે યાં તેના સાથી િવ ાથ ને પણ શીખવે છ.ે આમાં આગળ જતાં

િવ ાથ ઓમા પાયાની સંક પનાનું સુ ઢકરણ િવશેષ થાય છ.ે NCF – 2005 ના િસ ાંતો અનુસાર ક ટકશન ઓફ

નૉલેજની પ રક પના પણ સહપાઠી િશ ણ યવ થાપનમાં વધુ સફળ થતી વા મળે છ.ે

ા વગમાં ગુજરાતી અને ગિણતના અલગ અલગ િવષય ખંડો હોય છ.ે એક િશ ક હોય યાં એક જ વગમાં

બંને િવષયની કામગીરી થાય છ.ે

ામાં પાઠય મના જુદા-જુદા એકમોને કાડ વ પે નાના નાના ભાગમાં વહચવામાં

આવેલ છ.ે લેડરમાં ‘O’ વતુળનું િચ ન દશાવેલ હોય યાં િવ ાથ એ વગખંડમાં લગાવેલ ચાર રં ગ (ગુલાબી, લીલો,

છીકણી અને વાદળી) ધરાવતા જૂથમાં બેસીને જ ે–તે વૃિ કરવાની છ ે ક ે િવષયવ તુનો મુ ો શીખવાનો છ ે . તેમજ ‘D’

િ કોણનું િચ ન દશાવેલ હોય યાં િવ ાથ એ પોતાની વ-અ યયનપોથીમાં કાય કરવાનું છ.ે આ ચાર જૂથ િમક રીતે

સમ

એ તો ગુલાબી રં ગને િશ ણ સમિથત જૂથ, લીલા રં ગને સહપાઠી જૂથ , છીકણી ક ે ક થઈ રં ગ ને વ અ યયન જૂથ

તેમજ વાદળી રં ગને મૂ યાંકન જૂથ તરીક ે ઓળખવામાં આવે છ.ે િવ ાથ કાડ આધા રત પોતાનું કાય જ ેતે જૂથમાં બેસીને

કરે છ ે એટલે વગખંડમાં પણ બાળકોના ચાર જૂથ કાયરત ઈ શકાય છ.ે

ગુલાબી રં ગમાં િશ કનું થાન રહે છ.ે યાં િવ ાથ િવષયવ તુના મુ ાની સંક પના િસ કરી લીલા રં ગના

જૂથમાં જઈ પોતાનું કાય કરે છ.ે અહ તે સહપાઠીની મદદ લઈ શક ે છ.ે યારબાદ તે ક થાઈ રં ગના જૂથમાં જઈ જ ે તે

િવષયવ તુનું વ અ યયન કાય કરી વાદળી રં ગના જૂથમાં ય છ.ે યાં િવ ાથ નું મૂ યાંકનકાય થાય છ.ે આમ, સઘળી

િશ ણ યા આપમેળે રસ દ રીતે િશ કના માગદશન હેઠળ ચાલે છ.ે ા ૉજે ટની િશ ણ થા િવ ાથ અને

િશ કને તાણાવાણાની જમે ગૂંથે છ.ે સતત વૃિ શીલ રહેતા િવ ાથ ઓ અને એ દરેકની સાથ ે સતત માગદશનની

દોરીથી િશ ક તેમાં સતત કાયરત રહેતા વા મળે છ.ે

િશ ણ યાની શ આતમાં સવારે અડધો કલાક સમૂહકાય -1 માં આવતી મૌિખક ગીત, વાતા, ડકણાં,

ો રી જવે ી વૃિ ઓ િશ ક િવ ાથ ઓને કરાવે છ.ે સાંજના છે ા એક કલાકમાં થમ અડધો કલાક સમૂહકાય -2

માં આપેલ લેિખત વૃિ ઓ િશ ક સમૂહમાં કરાવે છ ે અને પાછળનો અડધો કલાક બંને િવષયની ટીચર હે ડ બુક પાછળ

આપેલી રમતોમાંથી કોઈ પણ રમત રમાડવામાં આવે છ.ે જ ેિશ ણના કોઈને કોઈ ક સે

ને સપોટ કરે છ.ે

વગખંડમાં ચાટ વ પે સમ પાઠય મનો એક લેડર લગાવેલ હોય છ.ે જમે ાં િવ ાથ આગળનું કાડ અથવા

વૃિ ઈ ત ે કરી શક ે છ.ે આ જ લેડર િવ ાથ ની વઅ યયન પોથીની પાછળ પણ આપેલ છ.ે જમે ાં તે શીખેલી બાબતો

માટ ે ટીક કરી આગળ વધે છ.ે લેડર ન જુએ તો પણ તે પોતાની વકબુકના આધારે આગળનું કાય કરી શક ે છ.ે

ા ૉજે ટ માટને ી વૃિ ઓ માટ ે જ રી તમામ TLM (teaching learning materials)જ ે તે િવષય િશ ક

વગમાં જ રાખે છ.ે જ ેસંક પના પ ીકરણ તો કયારેક ઢકરણ કરાવવા માટ ે ઉપયોગી થાય છ.ે પાસાની િવિવધ રમતો

પણ અહી આનંદદાયક િશ ણ પૂ ં પાડ ેછ.ે તદુપરાંત અ ય રમતોને પણ િવષયવ તુ િશ ણ સાથે ડવામાં આવી છ ે જ ે

બાળકોને અ યાસ સાથે જકડી રાખવામા મદદ પ થાય છ.ે

55

June - 2020

ુ

શાળા:

ા ોજે ટના લાભ:

વષ થી ઘણા બધા શૈ િણક ૉજે ટના અ યાસ બાદ સૌથી વધુ અસરકારક એવો ા

ૉજે ટ િવ ાથ ઓના મનોજગતને િશ ણના

વે છાએ ડબવા ૂ તૈયાર રહે છ.ે

ભાષા અને ગિણત િશ ણનો પાયો છ.ે જને ા

અનેકિવધ રં ગોથી ભરી દે છ.ે જમે ાં તેઓ

શાળા ક ાએ િવચારીએ તો ધો-1 અને 2 એ

પર આગળના િશ ણની મજબૂત ઈમારત

ઊભી થવાની છ.ે ા ૉજે ટમાં વૃિ ઓ ારા મેળવેલ ાન િચરં વી સાિબત થાય છ ે

જને ા પર િવ ાથ આગળના ધોરણોનો અ યાસ

િવ વાસપૂવક કરી શક ે છ.ે

િશ ક:

ા િશ ણ થાની સમ

યાને સમજલે તથા લાસ મ મન ૅ ેજમે ટમાં કશળ િશ ક સરળતાથી

અિભગમ મુજબ કાય કરી શક ે છ.ે લેકચર પ િતમાં સતત બોલવાનું થાય છ ે યારે અહી એક-એક િવ ાથ સાથે કામ

કરવાનું થાય છ ે અને તેમને સતત માગદશન આપવાનું થાય છ.ે બીજુ ં ક ે ઝડપથી શીખનાર િવ ાથ ને સરળતાથી

સમ ઈ જતાં િશ ક તેની પાછળ ન રહેતા તે ધીમું શીખનાર િવ ાથ માટ ે વધુ સમય ફાળવી શક ે છ.ે સહપાઠી જૂથમાં

િવ ાથ મદદ કરતો હોવાથી િશ કનો

િવ ાથ ઓને જ રયાત મુજબ િશ ણ

િવ ાથ :

મ ઓછો થાય છ.ે આમ એકદં રે પોતાની સૂઝબૂઝથી કામ લઈ િશ ક

યા સાથે ડી શક ે છ.ે

િવ ાથ ના પ ે વાત કરીએ તો તેના યિ ત વ િવકાસને તથા શીખવાની યાને ણે અહી પાંખો મળી ય

છ.ે તે વૃિ કરતો, રમતો, બોલતો, અિભનય કરતો, ગીત-ગાતો એમ ઘણી બધી યાઓ ારા શીખતો

હોિશયાર અથવા તો ઝડપથી શીખનારને પોતાની ગિત મુજબ શીખવાની મ આવે છ.ે તો ધીમું શીખનારને પોતાની

ગિત મુજબ શીખવાની તક મળે છ.ે સાથે સાથે િશ ક અને સહપાઠીઓનું માગદશન તો ખ ં જ. ઉપરાંત ગેરહાજરીના

લીધે િવ ાથ ના િશ ણને કોઈ નુકસાન થતું નથી, તે બી દવસે પોતાના પોઈ ટથી જ આગળ શીખવા લાગે છ.ે

િન કષ:

સમ તયા િનહાળતા એકદં રે ા ૉજે ટમાં િશ ક એક અ ય દોરીથી વગના તમામ બાળક સાથે ડાય છ.ે

િવ ાથ પણ િશ ક સાથે િનખાલસતાથી દરેક વૃિ સાથે ડાતા તેના યિ ત વ િવકાસને પણ વેગ મળે છ.ે પાયાનું

િશ ણ આપતો આ ૉજે ટ ગુજરાતની ાથિમક શાળાઓના ધો.1 અને 2 ના િવ ાથ ઓના પાયાના ાનને તેમના

ય છ.ે

ા

ુ વતાબેન.એચ. પ ત

ઉ. શ., મહાદેવપુરા (ડા) ાથ મક શાળા

તા. વ પુર જ ો.મહેસાણા

56

June - 2020

ુ

ંુ

ંુ

ુ

પિરવતન લાવી શકાય છે

એક દવસની વાત છ,ે હ ંુ થોડા બાળકો સાથે પયાવરણ યોગશાળાને લગતી વૃિ સમ

હરલ આર. માંગુિકયા

વી રહી હતી. ાથના શ

થવાને હજુ દસેક િમિનટની વાર હતી, એટલામા ં પાંચ-છ બાળકો મારી પાસે આ યા. તે પૈકી સા હલ નામનો છોકરો બો યો, “બેન,

હમણાંથી િનશાળમાં બહ મ આવે છ ે નય?” મારા કાન ચમ યા, બધુ કામ પડતુ મૂકી હ તે બાળકો તરફ વળી. મ પણ ક ુ , “

હા, બહ ુ મ આવે છ.ે એમ પણ મને તો િનશાળમા ં બાળકો સાથે કામ કરવુ ખૂબ ગમે છ.ે તમને શું શ ુંગમે છ?ે ” આશા બોલી,

“બેન, મને તો શાળાના બગીચામા ં કામ કરવુ ખૂબ ગમે છ.ે તમે મને સ પેલો છોડ

યો? સૌથી ચો થઇ ગયો છ.ે ” “હમમ...

સરસ, આશાબેન તમે તો છોડની સારી માવજત કરી છ.ે ” મ તેના કામની ન ધ લેતા ક ું . રાકશે બો યો, “બેન, મને તો ોજે ટ

કરવાની મ આવે છ,ે તમે ોજે ટ આપો ઇ દાડો હ ઘરે જઇને મોબાઇલમા ં સચ કરીને બધ ુંશોધ ું છ.” “એટલે મોબાઇલ મળે

તેમા ં મ પડ ેછ?ે ” તેના સામે હસીને મ ક ું . સમીર બો યો, “બેન, મને તો આપણી િનશાળન ું બધ ુંગમે છ.ે ” ઉષા બોલી, “બેન, હ ંુ

િનશાળે ના આવ ુંતો મને ગમત ુંનથી. ઘરે તો કટં ળો આવે છ.ે ” બધા બાળકો વરાફરતી બોલતા હતા પણ સા હલભાઇને

“હમણાથં ી કમે બહ ુ મ આવે છ ે એ વાત કઈં સમ તી ન હતી. એટલામા ં સં દપથી ના રહેવાય ુંએ મુ ાનીની વાત પર આવી

ગયો અને બોલી ઉ

ો, “બેન, ચાલોને આપણે બંટીના ઘરે જઇએ”. “હ ંુ અને આચાયાબેન હજુ કાલે જ તો ગયા હતા.” મ જવાબ

વા ો. શા માટ ે “હમણાથં ી િનશાળમા ં બવ મ આવે છ.ે ” એ વાત કદાચ મને સમ ઈ ગઈ હતી પણ ખા ી તો કરવી જ પડ ે

ને..? એટલે મ ઉમેય, ુ “એકાતરા બાળકોને બોલાવવા ગામમા ં જવાનુ?” સા હલ બોલી ઉ

ો, “બેન, આજ ે જઇએ, બંટી

િસવાયના બધા આવી ગયા છ.ે બંટી આવી ય તો આપણો વગ પણ “બાહબિલ” બની ય, આપણને પણ ાથનામાં ઉભા

ુ

કરશે, આપણો પણ ફોટો પાડશે, બધા આપણા માટ ે તાળીઓ પાડશે અને પેલો મેમે ટો, આ ખો દવસ આપણા લાસમા ં રાખવા

મળશે. એક જ વાસે સા હલભાઇ તો પોતાના મનનો ઉહાપો કહી ના યો.” બેન... બેન.. ચાલોને જઇએ, અમે પણ આવીએ

તમારા સાથે બેન.. ચાલોને જઇએ “બાળકો એકી સાથે બોલવા માંડયા. બાળકોની પોતાના વગને 'બાહબિલ વગ' બનાવવાની

ુ

તાલાવેલી ઇ મને પણ આનંદ થાયો.

મારી શાળા, શારદા મં દર ઇ ાડ ા. શાળા, મહેસાણા િજ ાના કડી તાલુકાના કરણનગર લ ટરમા ં આવેલી છ.ે

હવે બ ય ુંએવુ ક ે અમારા સી.આર.સી રીનાબેને શાળામા ં બાળકોની 100% હાજરી માટ ે 'બાહબિલ ુ વગ' નામનો એક નવતર

યોગ હાથ ધય છ,ે જને ા ભાગ પે તેમણે લ ટરની તમામ શાળાઓમા ં બે-બે મેમે ટો આ યા છ.ે 'બાહબિલ વગ' બનનારા

ુ

વગના તમામ બાળકોને ાથનાસભામા ં ઊભા કરી તાળીઓ વડ ે બહમાન ુ કરાય છ.ે પહેલી વખત 'બાહબિલ ુ વગ' બનનારના

ાથનાસભામા ં મેમે ટો આપતા ફોટા પણ પાડવામા ં આવે છ.ે મેમે ટો આખો દવસ તે બાળકોના વગમા ં જ રહે છ.ે આ બધ ંુ

બાળકો માટ ે બહ ુ જ એ સાઇટ ગ હોય છ.ે બાળકોમા ં પોતાનો વગ 'બાહબિલ' ુ બને તે માટ ે પધાઓ થાય છ ે અને પ રણામે

વગની હાજર સં યામા ં વધારો થતો જણાયો છ.ે મારા વગના બાળકોની તાલાવેલી ઇ મને પણ ખા ી થઇ ગઇ છ ે ક ે આપણા

તરફથી મળતા નાનામાં નાના ં ો સાહકો વડ ેપ રવતન લાવી શકાય છ.ે

હરલ આર. માંગુિકયા

ઉ. શ., શારદા મં દર ઇ ાડ ા. શાળા

તા.કડી જ.મહેસાણા

57

June - 2020

સમ યા અને તેનો ઉકેલ

ડૉ. હષદ સોલંકી

િશ ણકાય દરિમયાન ઘણી વાર એવી સમ યાઓ ક ે ો યાન પર આવતા હોય છ ે ક ે એનું િનરાકરણ લાવવું ખૂબ જ

જ રી બની જતું હોય છ.ે આ િનરાકરણ લાવવા માટ ે િશ ક ે ધીરજ અને િન ાપૂવક સમ યા પર કામ કરવું પડતું હોય છ.ે

મારી કડી ાથિમક શાળા નંબર-૧માં કામ કરતાં કરતાં એ વાત યાન પર આવેલી ક ે વગખંડ ક ે શાળા ક ાએ જ ેિવિવધ

વૃિ ઓના આયોજન કરવામાં આવે છ ે એમાં સહભાગી થવામાં શાળાની (દરેક વગની) ક યાઓનું માણ ખૂબ ચું રહેતું. ઘણી

વાર તો એવું પણ વા મ ું ક ે કોઈ વૃિ માં ભાગ લેનાર તમામ િત પધ ઓ ક યા જ હોય. એક િ એ આ બાબત આનંદ દ

અને સંતોષ દ હતી ક ે ક યાઓ મોટી સં યામાં ભાગ લઇ રહી છ ે પણ કમારોની ઓછી ને યારેક તો સાવ ન હવ ભાગીદારી

ુ

િચંતાનો િવષય પણ હતી. આ િચંતાને કારણે જ તુત સમ યા પર િવચાર કરવાનું બ યું. કમારોની નહીવ ભાગીદારીનો અથ

ુ

એવો તો ન હતો જ ક ે એમનામાં કોઈ કૌશ ય ક ે શ યતાઓ હતી જ ન હ. મા ં પ માનવું છ ે ક ે લગભગ દરેક બાળકમાં કોઈને

કોઈ આવડત રહેલી જ હોય છ.ે ફક એટલો જ ક ે કોઈની એ આવડત હ બહાર આવી શકી નથી. આ મા યતાને કે માં રાખીને

કમારોની આવડત ક ે કૌશ યને કમે કરી ગટ પ આપવું એ બાબત પર િવચાર કરવાનું બ યું.

ુ

ાથિમક િશ ણ અંતગત ધોરણ ૬ થી ૮ માં અ યાસ કરતા બાળકો માટ ે શૈ િણક અને સહ શૈ િણક વૃિ ઓ ખૂબ

મહ વ ધરાવે છ.ે આવી વૃિ ઓમાં ભાગીદાર થવાથી બાળકોની ભીતર પડલે ી શ યતાઓને બહાર આવવાનો અવકાશ મળે છ,ે

જ ે બાળકના યિ ત વના છપા કોણને ખોલીને એના કૌશ યોને યવિ થત આકાર આપવાનું કામ કરે છ.ે અ યાસ દરિમયાન

ૂ

કવે ળ વગખંડમાં બેસીને પુ તકોનું ાન મેળવવું એ જ અપેિ ત નથી. પરં તુ અ યાસ િસવાય શૈ િણક સહશૈ િણક િવિવધ

વૃિ ઓમાં ભાગીદાર થઈને પોતાના સામ યને બહાર લાવવા એ આપ ં મૂળ યેય છ.ે આ યેયને પહોચી વળવા અનેક

કારની વૃિ ઓ ખૂબ મહ વની જવાબદારી અદા કરતી હોય છ.ે આવી વૃિ ઓ દરિમયાન બાળકની વાિચક, લેિખત, મૌિખક

ક ે આંિગક અિભ યિ ત એના િવ ાથ વને પૂરતો ઓપ આપનારી નીવડતી હોય છ.ે જ ેઆગળ જતાં એના યિ ત વને પૂણતયા

સમથ બનાવતી હોય છ.ે

સમ યાના ઉકલે માટ ે સૌ થમ તો એના સંભિવત કારણો િવચારી યા, જમે ક ે કમારોને ુ હેરમાં વૃિ ઓમાં ભાગ

લેતા શરમ આવતી હોય, પોતે સા ં દશન ન હ કરી શક ે તેવો ડર તેમને સતાવતો હોય, તેમના રસ- િચને કળે વવામાં યાંક

કચાશ રહી ગઈ હોય, તેમનામાં આ મિવ વાસનો અભાવ હોય. વૃિ ઓની મહ ા તેઓ સમજતા ના હોય. આ સંભિવત

કારણોને યાનમાં રાખીને એના માટ ે અસરકારક ઉપાયો િવચારીને એને અમલમાં મૂકવામાં આ યા. સૌ િશ કોની મદદથી

બાળકોના રસ- િચ કળે વાય તેવા યાસો કરવામાં આ યા. બાળકોમાં રહેલો ડર દૂર થાય અને એમનામાં આ મિવ વાસ ગે એ

માટ ે ે રત કરવામાં આ યા. કમાર ુ િવ ાથ ઓની શરમ દૂર થાય એ માટ ે એમને સામૂ હક વૃિ ઓમાં ડીને પછી યિ તગત

તેમજ કમાર ુ ક યા િમ વૃિ ઓ આપવામાં આવી. જ ે તે બાળકોને એમની રસ- િચ મુજબ મૌિખક, વાિચક, લેિખત, આંિગક

એવી વૃિ ઓ આપવામાં આવી.

ઉપર મુજબ ય નો કયા પછી જણાયું ક ે કમાર ુ િવ ાથ ઓ જુદી જુદી વૃિ ઓમાં રસ અને ઉ સાહપૂવક ભાગ લેતા

થાય છ.ે વૃિ ઓમાં ભાગ લેવો એ અગ યનું છ.ે ઉ મ દશન એ પછીની વાત છ ે એવી સમજણ આપવાથી પણ સારા પ રણામ

મ ા.

શ યા.

આમ, અમારી શાળામાં ઉપર મુજબ ય નો કરવાથી કમાર ુ િવ ાથ ઓને જુદી જુદી વૃિ ઓમાં ભાગ લેતા કરી

ડો. હષદ સોલંકી

ઉ. શ., કડી તાલુકા ા. શાળા નં.-૧, કડી

તા. કડી, જ. મહેસાણા

58

June - 2020

વડનગરનો વારસો તાના-રીરી

રાવલ દપકકમાર હરીલાલ ુ

સોળમી સદીમાં ભકત કિવ નરિસંહ

મહેતાની દીકરી કવં ુ રબાઇએ પોતાની પુ ી

શિમ ાને વડનગર પરણાવી હતી. શિમ ાને બે

દીકરીઓ હતી. જમે નાં નામ તાના અને રીરી હતાં.

તાના-રીરીએ સંગીતની આકરી સાધના કરીને રાગ-

રાિગણીઓને આ મસાત કયા હતા. બ

59

June - 2020

ે બહેનો

ભૈરવ, વસંત, દીપક અને મ હાર જવે ા રાગોને

એકદમ ચો

સાઇપૂવક ગાઇ શકતી હતી. સોળમી

સદીના એ સમયમાં દ હીના બાદશાહ અકબરના

દરબારમાં નવ ર નો હતા. એ નવ ર નોમાં એક

તાનસેન હતા. તાનસેન સંગીતના ખર ાની હતા,

પણ તાના-રીરી જટે લા નહ .

એક વખત અકબર બાદશાહે તાનસેનને દીપક રાગ ગાઇને દવડાઓ સળગાવવાનું ક ું. તાનસેન ણતાં

હતા ક ે દીપક રાગ ગાવવાથી દીવડા ં સળગી ઉઠ,ે પણ સાથે એ રાગ ગાનારાના શરીરમાં પણ દાહ ઉપડ ે છ.ે

શરીરમાં ઉપડલે ા એ દાહને શાંત કરવાનો એક જ ઉપાય હતો, મ હાર રાગ ગાઇને વરસાદ વરસાવવો !!!

તાનસેન મ હાર રાગ ચો

સાઇપૂવક ગાઇ શકતા ન હતા એટલે પહેલા ં તો તેમણે અકબર બાદશાહને દીપક

રાગ ગાવાની સિવનય ના પાડી. પણ અકબર બાદશાહે દ કરી એટલે એમણે દીપક રાગ ગાયો અને દીવડાઓ

એ રાગ થકી ગટી ઉઠયા. એ સાથે જ તાનસેનના શરીરમાં પણ અગન ઉપડયો. તાનસેન પોતાના શરીરમાં

ઉપડલે ા અગનઝાળને શાંત કરવા મ હાર રાગ ચો સાઇપૂવક ગાઇ શકતી ય કતની શોધમાં નીક ા.

યો ય ય કતની શોધ કરતાં-કરતાં તાનસેન વડનગર પહ યા. રાત થઇ હોવાથી શિમ ા તળાવે મુકામ

કય . વહેલી સવારે ગામની બહેનો શિમ ા તળાવમાં પાણી ભરવા માટ ે આવવા લાગી.તાના-રીરી પણ આવી.

રીરીએ પાણીનો એક ઘડો ભય . જયારે તાના પાણીનો ઘડો ભરતી હતી અને ફરી પાછી ઘડાનું પાણી તળાવમાં

પાછ ુ ં ઠાલવતી હતી. “તાના બહેન આ તું શું કરે છ?ે ” કતૂહલવશ ુ રીરીએ તાનાને પછૂ યું. “રીરી, હ ંુ ઘડામાં પાણી

ભ ં છ ુ ં યારે પાણી ભરવાનો અવાજ આવે છ,ે એ અવાજ મ હાર રાગ જવે ો નીકળશે યારે જ હ ંુ ઘડો પાણીથી

ભરીને ઘરે લઇ જઇશ. તાનાએ પોતાની બહેનને જવાબ આ યો.” તાનાએ અલગ-અલગ રીતે ઘડામાં પાણી ભયુ

અને જયારે મ હાર રાગ જવે ો પાણી ભરવાનો અવાજ આ યો યારે તે ખુશ થઇ અને ઘડો માથા ઉપર મક ૂ યો.

શિમ ા તળાવના કનારે તાનસેન બ

ે બહેનોને િનહાળી ર ા હતા. તાનાની વાત સાંભળીને તેમને હાશકારો

ંુ

ે

થયો. હ જ ે ય કતની શોધમાં છ ુ ં એ તો આ બે બહેનો જ છ ે .જ ે ય કત પાણી ભરવાના અવાજને મ હાર રાગની

સાથે સરખામણી કરી શક ે તે મ હાર રાગ તો ચો સાઇપૂવક ગાઇ શક ે જ. તાનસેન આમ િવચારતા એ બ ે

બહેનો પાસે ગયા અને પોતે એક ા ણ છ ે એવી ઓળખાણ આપી અને પોતાના શરીરમાં લાગેલી અગનદાહ

િવશે વાત કરી. અગનદાહને શાંત કરવા એ બ

ે બહેનોને મ હાર રાગ ગાવાની તાનસેને વાત કરી. તાના-

રીરીએ પોતાના િપતાની સંમિત લઇને તળાવ પાસે આવેલા હાટકે વર મહાદેવના મં દરમાં મ હાર રાગ ગાવાની

શ આત કરી.તાનપુરાના તાર ઉપર નાજુક કોમળ આંગળીઓ રમવા લાગી.તાના-રીરીએ મેઘ મ હાર છડે યો

અને થોડી જ વારમાં મેઘ વરસી પડયો. તાનસેનના તન અને મનનો અગનદાહ શાંત પડયો. તાનસેને બ

બહેનોનો આભાર મા યો. તાના-રીરીએ આ બાબતની વાત કોઇને ન કરવાનું તાનસેન પાસેથી વચન લીધું. થોડા

સમય બાદ તાનસેન અકબરના દરબારમાં ફરી હાજર થયો યારે તેના અગનદાહને શાંત પડલે ો ઇને અકબરે

તેને પછૂ યું, તાનસેન તમે તો કહેતા હતા ને ક ે તમારા શરીરનો અગનદાહ શાંત પડી શક ે તેમ નથી તો આ ચમ કાર

કમે થયો ? વચનથી બંધાયેલા તાનસેને અકબર બાદશાહને ખોટી વાત કરી. બાદશાહને સંતોષ થયો નહી એટલે

એમણે તાનસેનને મૃ યુદંડની સ

ની બીક બતાવી યારે તાનસેને સાચી વાત જણાવી દીધી.

તાનસેનની વાત સાંભળીને અકબરે તાના-રીરીને માનભેર પોતાના દરબારમાં લાવવાનો

હકમ કય . સેનાપિતઓ તાના-રીરીને દ હી લાવવા માટ ે વડનગર આ યા. સેનાપિતઓએ બાદશાહની ઇ છા

ુ

જણાવી પણ તાના-રીરીને કશુંક અઘ ટત લાગતાં દ હી આવવાની ના પાડી. આથી સેનાપિતઓ તાના-રીરીને

બળજબરથી દ હી લઇ જવા દબાણ કરવા લા યા.બ

ે બહેનોએ મનોમંથન કરી આ મબિલદાનનો માગ

અપના યો. ઇ દેવની પૂ કરી બ ે બહેનોએ અિ નાન કયુ. તાના-રીરી િવશે તાનસેનને વાત ણવા મળી

યારે તેને ખૂબ જ આઘાત લા યો. તાનસેને બ

ે મહાન બહેનોના માનમાં "નોમ....તોમ....ઘરાનામા...તાના-

રીરી..."આલાપ જગતભરમાં િસ કય . આજ ે પણ સંગીત ો કોઇપણ આલાપને ગાવાનું શ કરે એ પહેલા ં

નોમ....તોમ....ઘરાનામા...તાના-રીરી...આલાપ ગાઇને તાના-રીરીને

રીરીની દેરીઓ આજ ેપણ હયાત છ.ે

ાંજિલ અિપત કરે છ.ે વડનગરમાં તાના-

સરકાર ારા વડનગરમાં તાના-રીરી બગીચામાં તાના-રીરી શા ીય સંગીતનું ભ ય

આયોજન કરવામાં આવે છ ે જને ે હ રો દશકો દર વષ માણે છ ે .

રાવલ દપકકમાર હરીલાલ ુ

સી.આર.સી. કો.ઓ ડનેટર, કહીપુર

તા. વડનગર. જ. મહેસાણા

60

June - 2020

લૉકડાઉનમા ં ધબકતી અમારી

વાવ અનુપમ ાથિમક શાળા

અંજનાબેન અમૃતભારથી ગો

કદરતના ુ ખોળે અને અરવ ીની િગ રમાળાની વ ચે મહેસાણા િજ ાના સતલાસણા તાલુકાનાં વાવ ગામમાં

આવેલી શાળા એટલે અમારી વાવ અનુપમ ે ાથિમક

શાળા. અમારી શાળામાં 1 થી 8 ધોરણ અને

તાલુકાની ાથિમક શાળાઓમાં સૌથી મોટી અને

ામી

આચાય ી સાથે 15 ગુ જનો છ.ે સતલાસણા

સૌથી વધુ િવ ાથ ઓ ધરાવતી અમારી

વાવ શાળા છ.ે વ છ અને સુંદર વાતાવરણમાં આવેલી સુર ય શાળા છ.ે અ તન

ટકૅ નૉલો થી સુસ વગખંડો,દરેક બાળકને શાળામાં આવવું ગમે તેવો િશ કોનો

હફભય ંૂ અને ેમભય વહેવાર, બાળકો રમી

શક ે તેવું પૂરતું મેદાન, િવ ાથ ઓનો

સવાગી િવકાસ થાય તે માટ ે હરપળ ત પર

એવા આચાય ી, ગુ જનો, SMC સ યો

અને ામજનો. શાળામાં િવ ાથ ઓને વષ દરિમયાન પધાઓમાં ઉ સાહથી અને

યો ય માગદશન આપીને ભાગ લેવડાવવામાં આવે

છ ે અને િવ ાથ ઓ સફળતાના િશખરો સર કરે

છ.ે િવિવધ ૉજકે ટ, વૃિ ઓ, પુ તકાલય, િવષય કૉનર ારા િવ ાથ ઓના ાનમાં વધારો કરવામાં આવે છ.ે

દાતાઓના દાનની સરવાણીનો હમેશા ં શાળાને લાભ મળતો ર ો છ.ે

આમ, હમેશા ં ધબકતી અમારી શાળાને વતમાન સમયની કોરોના વાઇરસની

વૈ વક મહામારીમાં લૉકડાઉનની િવકટ પ રિ થિતમાં પણ ટકૅ નોલો

ના મા યમથી

િશ કોએ વંત રાખવાનો સતત યાસ કય છ.ે યારે ગુજરાત સરકારના િશ ણ

િવભાગ ારા તારીખ- 16/3/2020 થી 29/3/2020 સુધી શાળાઓમાં ર

ઓ હેર

કરવામાં આવી યારે શાળા પ રવાર અને વાલીગણ િચંતાતુર બ યા ક ે િવ ાથ ઓનાં

અ યાસનું અને પરી ાનું શું થશે ? યારે સૌની કોઠાસૂઝથી ન ી કરવામાં આ યું ક ે

વાલીઓના વો સઍપ ગૃપ બનાવવા અને િશ કોએ માગદશન પૂ ં પાડવું. થોડા જ

સમયમાં સૌ ટે નોલૉ ના મા યમથી ડાઈ ગયાં અને ર ઓમાં પણ શાળા અ યાસ

અને િવિવધ

વૃિ ઓથી ધબકવા લાગી.જ ે િવ ાથ ઓને વો સઍપની સુિવધા

ઉપલ ધ ન હતી તેવા િવ ાથ ઓને તેમના મહો

ાના િવ ાથ િમ ો મદદ કરતાં.

મોબાઈલના શૈ િણક કાયમાં સૌથી પહેલા ચેનલના કાય મોના ટાઈમટબે લ પરથી િવ ાથ ઓને ટીવીના

શૈ િણક કાય મો તાં કયા. યારબાદ એકમ કસોટી અને ભાષાદીપના પુ તકો બાળકો સુધી પહ ચા ા. એકમ

કસોટીના પેપરો ડાઉનલોડ કરી ગૃપમાં મૂ યાં. બી સ ની સામિયક મૂ યાંકન કસોટીઓ િવ ાથ ઓને પુનરાવતન

માટ ે લખવા આપવામાં આવી. ભાષાદીપની તમામ વૃિ ઓ પણ પૂરી કરાવવામાં આવી.

અ યાસની સાથે શાળામાં થતી આજનું પંચાંગ, આજનો દન િવશેષ, આજનો દીપક અને જનરલ નૉલેજ જવે ી

દૈિનક વૃિ ઓ પણ લૉકડાઉન અને વૅકશે નના સમયમાં થાય છ.ે COVID-19 માટ ે સરકાર ી ારા સૂચવેલ મા હતીથી

61

June - 2020

ં

ં

તેમને વાકફે કરીએ છીએ.અફવાઓથી દૂર રહેવા કહીએ છીએ. તેમજ “કોરોના વાઇરસ” અંતગત િવ ાથ ઓને િ ય

એવી િચ પધાનું આયોજન કરવામાં આ યું. જમે ાં ઘણા બધા િવ ાથ ઓએ ઉ સાહથી ભાગ લીધો. િશ ણ િવભાગ

ારા આપવામાં આવતું “STUDY FROM HOME” ગૃહકાય દરેક િવ ાથ સુધી િનયિમત પહોચા ું અને જ ે રીતે

અઠવા ડક ગૃહકાય લખાય તો િવ ાથ ઓ “જય હદ 1”, બી અઠવા ડયાનું લખાયતો “જય હદ 2” એમ મસર

લખતા. ગૃહકાય લખવામાં બાળકોને અનેરો આનંદ આવતો.આ ઉપરાંત િવ ાથ ઓની સજના મક શિ તનો િવકાસ

કરવા માટ ે કાગળકામ, ચીટકકામ, ઘર સુશોભનના નમૂના, વૉલપીસ, િવિવધ વાનગીઓ, વે ટમાથ ં ી બે ટ નમૂના

બનાવવા આ યા. બધાએ ખૂબ ઉ સાહથી કામ કયુ.

લૉકડાઉનમાં દરરોજ બાળકો માટ ે એક ઑ ડયો વાતા વો સઍપ ગૃપમાં મૂકવામાં આવતી.ઘણીવાર િશ કો

અને િવ ાથ ઓએ બનાવેલી ઑ ડયો વાતાઓ પણ મૂકવામાં આવેલ છ.ે બાળકોને વાલાયક ફ મોની િલંક પણ

મૂકવામાં આવે છ.ે િવ ાનના યોગોના વી ડયો તૈયાર કરી બાળકો ગૃપમાં મૂક ે છ.ે આ ઉપરાંત પુ તકાલયના પુ તકોની

યાદી ગૃપમાં મૂકલે છ,ે િવ ાથ ઓ જ ે પુ તકોના નંબર આપે છ ે અમે તેમના સુધી તે પુ તકો પહ ચાડીએ છીએ. િવિવધ

ભાષાઓની રમતો અને કિવતાઓના ઑ ડયો મૂકવામાં આવે છ.ે નવીન પા પુ તકોની PDF મૂકવામાં આવે છ.ે

”પ રવારનો માળો સલામત અને હફાળો” ંૂ GCERT ારા રજૂ થયેલ તે દવસ માણે િવ ાથ ઓને પહ ચાડલે છ ે અને

િવ ાથ ઓ તેમાં આપેલ વૃિતઓ કરેલ છ.ે ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર જ મજયંતી અંતગત બાળકોએ િનબંધલેખન

પણ કરેલ છ.ે

તા. ૦૧/૦૫/૨૦૨૦ ગુજરાત ગૌરવ દન સંગે “ગુજરાત કોરોના વો રયસ” અંતગતની િનબંધ પધા,

િચ પધા અને કા ય પધામાં િવ ાથ ઓએ ખૂબ જ ઉ સાહથી ભાગ લીધેલ છ ે અને વાલીઓએ િજ ામાં તેનો મેઈલ

કરેલ છ.ે ધોરણ 1 અને 2 ાવગમાં વગ િશ કો ારા િવ ાથ ઓને દરરોજ એક પેજ ભાષા અને ગિણતનું કામ

આપવામાં આવે છ.ે વાલીિમ ો ખૂબ જ ઉ સાહથી બાળકોને કામ કરાવે છ.ે WORKPLACEનું ાન પણ બાળકોને

પહ ચાડીએ છીએ. િ તીય સ ાંત કસોટીના પેપર િવ ાથ ઓને ઘરે જઈ બ પહ ચાડયા છ.ે વતનમાં પહ ચી ગયેલ

િવ ાથ ઓને વો સઍપ ગૃપ મારફત પહ ચાડવામાં આવેલ છ.ે આ બાબતે િવ ાથ ઓએ સરસ કામ કરેલ છ.ે

ચાલુ વષ લૉકડાઉનના સમયમાં શાળામાં ધોરણ 1 થી 8 ના વેશ માટ ે અમે વાવ અનુપમ ે ાથિમક

શાળાની વેશ િલંક બનાવેલ છ,ે જમે ાં િવ ાથ ઓના ઍડિમશન શ થઈ ગયેલ છ.ે તેમજ શાળાની કોઈ િવશેષ સૂચના

હોય ક ે અનાજ િવતરણ કરવાનું હોય ક ે અ યાસને લગતી કોઈ બાબત

હોય, દરેક બાબતે અમે ઑનલાઈનથી િશ કો, િવ ાથ ઓ અને

વાલીઓ આ લૉકડાઉનના સમયમાં સાથે ર ા છીએ. આ કાયમાં

અમને વાલીઓનો ખૂબ જ સહકાર મળેલ છ.ે આમ,કોરોના વૈ વક

મહામારીને કારણે દેશમાં ભલે લૉકડાઉન થયું હોય, શાળાઓ બંધ

હોય,શૈ િણક કાય બંધ હોય પણ અમારી વાવ અનુપમ ે ાથિમક

શાળામાં િશ ણકાય લોક નથી થયું. પણ માં સર વતીના આશીવાદથી

અમારી શાળામાં ગુ ગણ, િવ ાથ ગણ, વાલીગણ અને ામજનોના સહકારથી ાનની સરવાણી ટકૅ નોલૉ ના

મા યમથી સતત વહેતી રહી છ ે અને અમારી શાળા લૉકડાઉનમાં પણ ધબકતી રહી છ.ે

અંજનાબેન અમૃતભારથી ગો

62

June - 2020

ામી

ઉ. શ., વાવ અનુપમ ાથ મક શાળા

તા.સતલાસણા , જ.મહેસાણા

એક જોવા જવે ી શાળા

નવા સુદાસણાા

શૈ િણક

નવા સુદાસણા ાથિમક શાળા મહેસાણા િજ ાના સતલાસણા તાલુકામાં અરવ ીની િગ રમાળાઓ

વૃિ ઓ

વ ચે કદરતના ુ ખોળે આવેલી સુંદર અને નયનર ય શાળા છ.ે

શાળામાં હાલ ધોરણ ૧ થી ૮ ના વગ ચાલે છ.ે જમે ાં ૬ િશ કો

અને ૧૨૬ િવ ાથ ઓ છ.ે શાળામાં દર વષ વૈિવ યપૂણ વૃિ ઓ

કરવામાં આવે છ.ે શાળાએ ા કરેલ િસિ ઓમાં શાળાના

િશ કો, બાળકો, શાળા યવ થાપન સિમિત, ામ પંચાયત અને

ામજનોનો મહ વનો ફાળો આપેલ છ.ે શાળામાં ચાલતી િવિવધ

વૃિ ઓની એક ઝાંખી કરવાનો ય ન કરીએ.

શાળામાં સ વાર વાલી સંમેલન, વાસ-પયટન, વન િવભાગ િશિબર, મહાનુભાવોના દન િવશેષની

ઉજવણી, તહેવારોની ઉજવણી, રા ીયપવની ઉજવણી, સાં કિતક ૃ કાય મ, વન ભોજન અને િશ કો તથા

િવ ાથ ઓને BISAG

BISAG STUDIO

બાળકોના જ મ દવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છ.ે

િશ કો ારા પોતાના જ મ દવસે શાળા લાઈ ેરીમાં દસ

પુ તકોનું દાન અને બાળકોને િતિથભોજન આપવામાં

આવે છ.ે શાળામાં ામજનોની

ગૃિત અથ “દીકરી દેવો

ભવ” જવે ા કાય મોનું આયોજન કરવામાં આવે છ.ે આ

ઉપરાંત શાળા ારા “સવ રોગ િનદાન કૅ પ”, “આંખ માટ ે

મોિતયા કૅ પ” પણ કરવામાં આવે છ.ે વષ ૨૦૧૯માં

GCERT ગાંધીનગર , િજ

િજ

ા િશ ણ અને તાલીમ ભવન,

ા િશ ણ સિમિત મહેસાણાના સહયોગથી શાળાના

ટુ

ડયોમાં પાઠમાં ભાગ લેવાની તક સાંપડી. આ ઉપરાંત ણ દવસ ગાંધીનગરનો

શૈ િણક વાસ અને EXCURSION TRIP FOR STUDENTS ૉજે ટ અંતગત િવ મ સારાભાઈ રીસચ

સે ટરની મુલાકાતનો લાભ પણ ા થયેલ છ.ે શાળાના બાળકોના બુિ આંકમાં વધારો થાય તે હેતુસર

શાળામાં દર વષ જવાહર નવોદય પરી ા, રા ય પરી ા બોડ ારા યો

તી િશ યવૃિ પરી ા , NMMS જવે ી

પધા મક પરી ા અંગે બાળકોને માગદશન આપવામાં આવે છ.ે તેના પ રપાક વ પ શાળાના િવ ાથ ઓ

નવોદય િવ ાલયમાં અ યાસ કરી ર ા છ.ે

ાથિમક શાળા

રાઠોડ અ ત સહ વણ સહ

63

June - 2020

નવા સુદાસણા ાથિમક શાળાની િસિ ઓને યાનમાં લેતા વ છતા એવોડ , ે SMC ઍવોડ ,

ગુણો સવમાં A ેડ , શાળાના આચાય ી અ

િશ ક ઍવોડ ા થયેલ છ.ે િવ ાન િશ ક ી િચરાગભાઈ પટલે

તિસંહ રાઠોડને તાલુકા ે િશ ક ઍવોડ અને િતભાશાળી

ે િવ ાનમેળામાં ણ વખત િજ

ાક ા સુધી

તાલુકાનું નેતૃ વ કરેલ છ.ે િચરાગભાઈ હાલ શાળાના પયાવરણ સુધારા ઉપર ઇનોવેશન કરી ર ા છ.ે તેમનું આ

ઇનોવેશન િજ

ા િશ ણ સિમિત ારા પસંદગી પામી પુર કત ૃ કરવામાં આવેલ છ.ે નવા સુદાસણા ાથિમક

શાળાને ા થયેલ સમ િસિ ઓ પાછળ િજ ાના અિધકારી ીઓનું સતત માગદશન મળેલ છ.ે

શાળાની ઇનોવે ટવ વૃિ ઓ :

શાળામાં બાળકોને અ યાસમાં નવીનતા લાગે અને િચ ઉભી થાય તે હેતુસર ઇનોવે ટવ વૃિ ઓ હાથ

ધરેલ છ.ે જમે ાં ભાષા અને પયાવરણ િવષયમાં ઇનોવે ટવ વૃિ ઓ કરેલ છ.ે .

પયાવરણ અંગે

ગૃતતા : પયાવરણ યોગશાળા

શાળામાં અ યાસ કરતા બાળકોમાં અને ગામમાં પયાવરણ અંગે ગૃતતા લાવવા માટ ે શાળા પ રવાર,

વાલી મંડળ અને ગામનું યુવક મંડળ સાથે મળી આ અિભયાન હાથ ધરેલ છ.ે આ અિભયાન અંતગત એક

િમ ટગં નું આયોજન કરવામાં આ યું. જમે ાં બાળકોના જ મ દવસે બાળકો ારા વહેચવામાં આવતી ચૉકલેટ થા

નાબદ ૂ કરવામાં આવી અને તેના બદલે ચૉકલેટનો ખચ અ યાસમાં ઉપયોગી થાય તેવી વ તુઓ રબર, પેિ સલ,

સંચો, ફળફળા દ વગેરે વ તુઓનું િવતરણ કરવામાં આવે છ.ે આ યોગથી શાળામાં બાળકો ારા ચૉકલેટના

રેપરનો કચરો પડતો બંધ થઇ ગયો અને શાળા લાિ ટક મુ ત કરવાનો અને બાળકોમાં ચૉકલેટની ખરાબ

આદત છોડાવવાનો હેતુ િસ થઇ ગયો. આ ઉપરાંત વ તુઓ વહેચવાથી શાળામાં ગરીબ વગના બાળકોને વ તુ

વ પે મદદ પણ મળવા લાગી.

શાળામાં ઇકો લબ ૉજે ટ ઘણા વષથી ચાલે છ.ે વષ ૨૦૧૯માં િશ ણ િવભાગ ારા ચાલુ કરવામાં

છોડની માવજત

છોડ ઉછેરની મા હતી

આવેલ પયાવરણ યોગશાળા

ૉજકે ટથી આ વિ ૃ

ને એક નવી દશા

મળી. શાળામાં કચન ગાડન અંતગત

મેથી, મીઠો, લીમડો, લ બુડી, સરગવો,

લસણ, દૂધી, કારેલાં વગેરે ઉછરે વામાં

આવે છ.ે યારબાદ આ તૈયાર થયેલ

વ તુઓનો ઉપયોગ શાળાના મ યા ન

ભોજનમાં કરવામાં આવે છ.ે શાળામાં ઔષધબાગ પણ તૈયાર કરેલ છ.ે આ ૉજે ટ બાળકોને સાથે રાખી

કરવાથી બાળકોમાં તેના વાવેતર, ઉછરે વાની પ િત,માવજત અને તેના વપરાશ જવે ા અ યાસને લગતી

અ યયન મતાઓ િસ થાય છ.ે બાળકો ઘરે પણ આ વૃિ ઓ કરતા થયા છ.ે

64

June - 2020

ૂ

પયાવરણ યોગશાળા અંતગત શાળાને મળેલ િપયા ૧૫૦૦૦

ા ટમાંથી ટપક િસંચાઈ ૉજે ટ

અમલમાં મક ૂ વામાં આવેલ છ.ે જને ા થકી બાળકોમાં પાણી બચાવો જવે ા મૂ યોનું િસંચન થતું વા મ ું. આ

વૃિ ને વેગ આપવા શાળામાં ZERO BUDGET ORGANIC FARMING ોજે ટ અમલી કરેલ છ.ે જમે ાં

િવ ાન િશ ક ી િચરાગભાઈના માગદશન હેઠળ ટીમ બનાવી કામ ચાલી ર ું છ.ે જમે ાં શાળામાં ક પો ટ

ખાતરનો એક ખાડો તૈયાર કરવામાં આ યો છ ે અને તેમાં શાળાના લીમડા, આસોપાલવ, વડ અને અ ય

વન પિતના સૂકાં અને લીલાં પાંદડા અને ગામમાંથી મળતું છાિણય ું ખાતર નાખવામાં આવે છ ે અને આ તૈયાર

થયેલ ખાતર આખું વષ શાળાના ફલ-છોડ ૂ અને વન પિત તૈયાર કરવામાં ઉપયોગી થાય છ.ે આ વૃિ ઓ

બાળકોને સાથે રાખી કરવાથી બાળકો પયાવરણ અને ખેતીની નવી પ િતઓથી ણકાર બને છ.ે જ ે તેમને

ભિવ યમાં મદદ પ થવા પામશે. આ વાત ફ ત શાળા સુધી િસિમત ન રાખતાં ગામના ખેડત ૂ િમ ો સુધી પહોચે

તે હેતુથી ખેડત સંમેલન પણ કરવામાં આવે છ.ે આ ૉજે ટ ચાલુ વષ િવ ાનમેળામાં િજ

પામેલ છ.ે િવશેષ વાત

ાક ા સુધી થાન

ણી આનંદ થાય ક ે શાળામાં ચાલતા પયાવરણ યોગશાળા ોજે ટની ન ધ િશ ણ

િવભાગ ારા ચાલતી SSA WEBSITE માં પયાવરણ યોગશાળાના પોટલના મુ ય DESKBORD ઉપર તારીખ

૨૯ ફે ુઆરી ૨૦૧૯ ના રોજ લીધેલી વા મળી.

શાળાની ભૌિતક સુિવધા અને લોક સહકાર :

શાળામાં હાલના આધુિનક સમયને અનુ પ લોક સહકારથી િવિવધ ભૌિતક સુિવધાઓ ઉભી કરવામાં

આવેલ છ ે . જમે ાં શાળાનો આકષક વેશ ાર , શાળા સલામતી માટ ે CCTV કમે ેરા, ક યટ ૂ ર મ, બાળકોને પીવા

માટ ે િમનરલ લા ટની યવ થા , બાળકોને જ યા બાદ હાથ અને થાળી ધોવા માટ ે અલગ પરબની સુિવધા ,

રસેસના સમય દરિમયાન બેસવા બાંકડા , પ ીઓને ચણ નાખવા ચબૂતરો અને

વ છ શૌચાલયનો સમાવેશ થાય છ.ે શાળામાં અ યાસ કરી ગયેલ ભૂતપૂવ

િવ ાથ ઓનું યુવક મંડળ પણ બનાવેલ છ.ે જ ે શાળા માટ ે અલગથી ભંડોળ આપે છ.ે

જમે ાંથી ગરીબ બાળકોને વેટર , નોટબૂક અને ચોપડાનું િવતરણ કરવામાં આવે છ.ે

શાળામાં દર વષ ગામ તરફથી ૧૫ થી વધારે િતિથભોજન પણ આપવામાં આવે છ.ે આ

સુિવધાઓ ઉભી કરવામાં શાળાના િશ કો, SMC , વાલીઓ , યુવક મંડળ અને ગામ

પંચાયતનો સાથ સહકાર મળેલ છ.ે

હાથ ધોવાની વ ા

CCTV કે મેરા

રાઠોડ અ ત સહ વણ સહ

મુ. શ., નવા સુદાસણા ા. શાળા

તા. સતલાસણા, જ. મહેસાણા

65

June - 2020

ં

િશ કની શાળા યેની િન ા

પટેલ બચુભાઇ ભુદાસ

બેચરા તાલુકાની અમારી સુરપુરા ાથિમક શાળાના ઉ સાહી િશ ક ી િવજયકમાર ુ ભીખાભાઈ

રાવળ શાળાના શૈ િણક અને ભૌિતક િવકાસ માટ ે હરહમેશ ય નશીલ હોય છ.ે સદર િશ ક સમયદાન

આપીને શાળા સમયબાદ વારં વાર ગામના ગૃત લોકોનો સંપક કરીને શાળા િવકાસ માટને ી વાત રજૂ કરતા.

શાળાનું મુ ય વેશ ાર સારી િ થિતમાં ન હોવાથી નવીન વેશ ારની ખાસ જ રયાત હોવાથી િશ ક ી ારા

ગામના સરપંચ ી કમલેશભાઈ દેસાઈની મુલાકાત કરવામાં આવેલી. યારબાદ સરપંચ ીના સહકારથી તે

સમયના બેચરા ધારાસ ય ી રજનીભાઈ પટલે ની મુલાકાત કરીને િપયા 1,00,000 અને સંસદસ ય

ીમતી જય ીબેન પટલે પાસેથી િપયા 2,00,000 નું દાન મેળવવામાં આવેલ. જ ે દાનમાંથી શાળાના દરેક

વગખંડમાં શૈ િણક ટાઇ સ લગાવવામાં આવી અને શાળામાં નવીન ગેટ બનાવવામાં આવેલ. દરેક વગખંડમાં

લગાવેલી શૈ િણક ટાઇ સનો લાભ િવધાથ ઓ પોતાના શૈ િણક કાયમાં પણ કરી ર ા છ.ે આ ઉપરાંત ચાલુ

વષના બેચરા તાલુકાના ે િશ ક તરીક ે મળેલી રકમ િવજયભાઈએ શાળાના મેઈન ગેટના કલરકામ અને

પેઇિ ટગં માટ ે વાપરી શાળા યેની િન ાનું એક ઉ મ ઉદાહરણ પુ પાડલે છ.ે

પટેલ બચુભાઇ ભુદાસ

મુ શ ક, સુરપુરા ા. શાળા

તા. બેચરા જ.મહેસાણા

66

June - 2020

ંુ

ામજનોના સહકારથી શાળા િવકાસ

પરમાર ધૃવલકમારી.એમ ુ

કમનાં બંધનથી બંધાયેલા સેવા કમિન િશ કિમ ો સાથે હ ંુ આજથી ૫ (પાંચ) વષ

પહેલાં સુણક ાથિમક શાળામાં H TAT આચાય તરીક ે ડાયેલી છ. ુ ં છે ા પાંચ વષમાં શાળાના બાળકોના

િવકાસ માટ ે હ ંુ અને મારા સાથી િશ કિમ ોએ પાછળ વળીને યું નથી.

મહેસાણા િજ ાનું પાટણ િજ ાની સરહદને પશતું અ યંત ાચીન મહ વ ધરાવતું સુણક ગામ

સમૃ અડીખમ ઊભું છ.ે િસ રાજ જયિસંહનાં સમયથી આ ગામ ‘સોનાની નગરી’ તરીક ે ઓળખાય છ.ે

હ ંુ અને મારા તમામ સાથી િમ ો બાળકોના િવકાસ માટ ે પૂરી લગનથી મહેનત કરીએ છીએ. જ ે

ામજનો, SMC તેમજ અ ણી નાગ રકો અ યંત સ છ.ે ામજનો સમ અમે SMC ને સાથે રાખીને ાથના

હૉલ સાથે ક યૂટર લેબ બનાવવાની વાત કરી તો અમારી મહેનત અને બાળકોનો િવકાસ ઇને ામજનોએ

અમારી વાતને સહષ વીકારી લીધી. આ ગામના લોકો અ યંત માયાળુ અને ઉદાર છ.ે તેમણે સુણોક શાળા માટ ે

૪ (ચાર) લાખ િપયાનું દાન તેમજ ૉજે ટર, લપૅ ટોપ, ક યૂટર (સાત નંગ) LED TV નું માતબર દાન આ યું

છ.ે

ક યૂટર લેબ બનાવવા માટ ે ચણતર, લા ટર, મજૂરીનાં દાતા, કલરકામના દાતા, લાઇટ ફી ટગં નાં દાતા,

ફિનચરનાં દાતા, AC ના પણ દાતા અમને મળી ર ા છ.ે ફ ત ૨ મ હનાના ટકં ૂ ા સમયગાળામાં અમારો અ તન

ાથનાહૉલ (A.C.સાથે) અને કૉ યુટર લેબ આકાર લેવા જઈ ર ો છ.ે તે માટ ે અમારો શાળા પ રવાર

ગામલોકોનો ખૂબ આભારી છ.ે SMC પ રવાર અને મારા સાથી િશ કિમ ોને હ દયપૂવક િબરદાવું છ. ુ ં

ચાણ યએ સાચા અથમાં ક ું છ ે ક,ે

“ િશ ક કભી સાધારણ ન હ હોતા

લય ઓર િનમાણ ઉસકી ગોદ મ પલતે હૈ .”

જય િશ ક

ઈને

પરમાર ધૃવલકમારી.એમ ુ

સુણક ા.શાળા

ઊઝં ા, જ.મહેસાણા

67

June - 2020

એક ઝલક

ટડી ોમ હૉમ

લાડાેલ ા. ક ા શાળા, તા. વ પુર

નગીનપુરા ા. શાળા, તા.

ેટાણા

ગણેશપુરા ા. શાળા, તા. વસનગર

સબલપુર ા. શાળા, તા. વડનગર

ગીલાેસણ ા. શાળા, તા. મહે સાણા

અલદેસણ ા. શાળા, તા. કડી

68

June - 2020

ુ

એક ઝલક

પિરવારનો માળો

જેતલવાસણા ા. શાળા, તા. વસનગર

કહીપુર ા. શાળા, તા. વડનગર

નવા ફદેડા ા. શાળા, તા. વ

પુર

દેણપ ા. ક

ા શાળા, તા. વસનગર

મહાદેવપુરા(ડા) ા. શાળા, તા. વ પુર અમરપુર(ખ) ા. શાળા, તા. વ પુર

69

June - 2020

જ લા પંચાયત મહસાણા અન ે જ લા શ ણ સિમિત,મહસાણા ારા કા શત થનાર

e – શ ા યોતમ આપી શકાય તેવા લેખ અંગેની કટલી િવગતો

ે

ે

ે

૧. વતમાન વાહને લગતા લેખ

▪ શૈ િણક ગુણવ ા સુધારણા માટ વતમાન સમયમાં રા ય સરકારે અમલમાં મૂકલે િવિશ બાબતોના અમલીકરણ

સંદભના લેખ.

▪ િશ ણને લગતી વતમાન સમયની સારી બાબતોને લગતા લેખ.

▪ શૈ િણક ગુણવ ા સુધારણા માટ હકારા મક સૂચનોને લગતા લેખ.

▪ આગામી સમયમાં રા ય, િજ ા ારા શૈ િણક ગુણવ ા સુધારણા માટ અમલીકરણમાં મૂકવામાં આવનાર બાબતોને

લગતા લેખ.

૨. ેરણાદાયી સંગોને લગતા લેખ

▪

▪

▪

વગખંડમાં બનેલ સારી શૈ િણક ઘટનાઓ સંદભ.

િશ ક ારા શાળામાં ક ે વગખંડમાં અમલમાં મૂકાયેલ સારી શૈ િણક વૃિ સંદભ.

અ ય િશ કોને મો ટવેશન મળે તે સંદભના ેરણાદાયી લેખ.

ે ે ે

ે

ે ે

3. શ ણ થા અંગે નવતર અ ભગમ અપનાવી વ ાથ ઓને ભણાવવા બાબતે શ ક ારા કરવામાં

આવેલ શ ણ પ તના યાસોને લગતી વગતો સંદભના લેખ.

૪. શાળાના આચાય , શ કો અને SMC ારા શાળાની ભૌ તક વ ા સુધારવા અને શાળાની શૈ ણક

ગુણવ ા સુધારણા માટે કરેલ વશેષ યાસોને લગતા લેખ.

દા.ત.

▪ શાળાએ િવશેષ દાન/ભેટ મેળવેલ હોય.

▪ શાળાએ િવ ાથ ઓની શૈ િણક ગુણવ ા બાબતે ઉ ચ પ રણામો હાંસલ કરેલ હોય.

▪ ક યાઓનાં િશ ણ માટ વધુ કાળ લઈ તે માટ િવશેષ યાસો કરેલ હોય ક પ રણામ મેળવેલ હોય.

▪ િવિવધ પધા મક પરી ાઓમાં શાળાના િવ ાથ ઓ ારા િવશેષ િસિ ઓ મેળવવામાં આવેલ હોય.

▪ િતભાશાળી િવ ાથ ઓની સં યામાં શાળાનું પ રણામ ઉ ચ આવે તે માટ કરેલ યાસોને લગતા લેખ.

૫. શ ક, વ ાથ ારા કોઈ પુ તક વાંચેલ હોય અને તે સંદભ ેરણાદાયી બાબતો મળી આવેલ હોય તો તે

અંગેના લેખ.

૬. સં ાકીય યાસોને લગતા લેખ

▪ શાળા, SMC,વાલીઓ ારા કરવામાં આવેલ ય નો સંદભ.

▪ િજ ાની થાિનક સં થાઓ તરફથી િશ ણ થયેલ યાસો સંદભ.

70

June - 2020

ે

ે

ે

ે ે

▪ િજ ા ારા શાળાઓના ભૌિતક અને શૈ િણક િવકાસ માટ અમલમાં મૂકાયેલ વૃિ ઓ, ોજકે ટ વગેરે સંદભ

▪ િજ ા અને તાલુકા લેવલે િશ ણમાં પ રવતન લાવવા માટ અિધકારી ી, પદાિધકારી ીઓના દાન સંદભ

૭. વ ાથ ઓ ારા થયેલ યાસોને લગતા લેખ

▪ િવ ાથ ઓ ારા સફળ શાળા સંચાલન થતું હોય તે સંદભ.

▪ િવ ાથ ઓ ારા જન ગૃિતના કાય મો થતાં હોય તે સંદભ.

▪ િવ ાથ ઓ ારા તેમના અ યાસ મને લઈ કોઈ િવિશ નવીન વૃિ , યોગો કરવામાં આવેલ હોય.

▪ િવ ાથ ઓએ કરેલ િવિશ ઇનોવેશન સંદભ.

▪ િશ ણમાં બદલાવ માટ રાજય સરકારના િશ ણના િવિવધ િવભાગો અને િજ ા િશ ણતં ારા અમલમાં મૂકાયેલ

િવિવધ વૃિ ઓ, યોગો વગેરેમાં િવ ાથ ઓએ િવશેષ પ રણામ મેળ યું હોય તો તે સંદભ.

▪ િવ ાથ ઓ ારા િવચારવામાં આવેલ વૃિ સંદભ.

૮. સામા જક ગૃ તને લગતા લેખ

▪ જન ગૃિત માટ સરકાર ીના યાસોને િશ ક અમલીકરણમાં મૂકી આ બાબતે પ રણામલ ી કામગીરી કરેલ હોય તે

સંદભ.

▪

▪

શાળાની શૈ િણક ગુણવ ા સુધારવા સામાિજક ે ે િશ ક ે કરેલ કામગીરી સંદભ.

સામાિજક પ રવતનો લાવવાની ભૂિમકા િનભાવેલ હોય તે સંદભની કામગીરી બાબતે.

૯. માનવીય અ ભગમને લગતા લેખ

▪ શાળાઓ, િશ કો, િવ ાથ ઓ અને િજ ાની જુદી જુદી કચેરીઓ ારા પણ માનવીય અિભગમને લઈને ઘણીબધી

કામગીરી થતી હોય છ.ે જથે ી આ બાબતને લગતા લેખ આપી શકાય.

વધુ વગતો માટે આ નંબર ઉપર સંપક કરવો – ૯૯૦૯૫ ૩૫૦૮૨, ૯૯૭૮૯ ૧૧૦૯૭

71

June - 2020

ૂ

લેખકો માટે

ે

ે ે ે

ે ે ે

@e-િશ ા યોત માટને ા લેખ ુિત ફો ટ,સાઈઝ ૧૨માં ક યૂટરાઇઝ કરી તેની સૉફટ કોપી e-િશ ા યોતના

ઇ-મેલ એડસે – e.shikshajyotmehsana@gmail.com પર મોકલવી. આ અંક અંગેના ભાવ – િતભાવો પણ

આ ઇ –મેઇલ એડસે ઉપર મોકલવા.

@ ાથિમક િશ ણની ગુણવ ા સુધારણા માટ ઉપયોગી બને અને િશ કની શૈ િણક ગુણવ ામાં વધારો કરે

તેવા તેમજ ેરણાદાયી લેખો આવકાય છ.ે

@શૈ િણક નવાચારને લગતા લેખ આવકાય છ.ે

@ ાથિમક િશ ણમાં શૈ િણક પ રવતન, નવીન િવચારધારાના અમલીકરણ, સામાિજક અને શૈ િણક

લોક ગૃિત તથા સામાિજક પ રવતન યોગદાન આપનાર યિ ત ક સં થા િવશેની મા હતી તથા પ રચય

લેખ આવકાય છ.ે

@લેખ મૌિલક, સુવા ય, સજના મક તેમજ ડણીદોષ ર હત, ુિત ફો ટ સાઈઝ ૧૨માં િ ટ કરેલો હોવો

ઈએ. વડ કોપી મેઇલ કરો યારે તેની સાથે ફોટો ાફ અલગથી મેઇલ કરવા.

@ ડણી માટ આપ સાથ ગુજરાતી ડણીકોશ ક ભગવ ગોમંડલ ડણીકોશનો ઉપયોગ કરી શકો છો. જ

ઓનલાઈન પણ ઉપલ ધ છ.ે

@આ શૈ િણક સામિયકમાં લેખ અનુકળતા મુજબ ગટ થશે. તે અંગેની િવશેષ

ણ લેખક સાથે કરવામાં

આવશે નહી.

@લેખના લખાણ અંગેની સંપૂણ જવાબદારી જ-ે તે લેખકની રહેશે.

@લેખમાં ગટ થતા િવચાર – િવગત સાથે તં ી, સહતં ી ક ે સંપાદકમંડળ સહમત છ ે એવું માનવું નહ .

72

June - 2020

73

June - 2020

e- sixa jyot

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

Template löschen?

Als Template speichern ?