01.06.2021 Aufrufe

Leseprobe: Krummenacher/Thommen/Brodmann: Einführung in die Betriebswirtschaft

  • Keine Tags gefunden...

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

Lösungen zu den Aufgaben s<strong>in</strong>d <strong>in</strong> e<strong>in</strong>em separaten Lösungsband veröffentlicht:<br />

<strong>Krummenacher</strong>, Alfred: <strong>E<strong>in</strong>führung</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> <strong>Betriebswirtschaft</strong> – Aufgaben<br />

und Lösungen.<br />

Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek<br />

Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet <strong>die</strong>se Publikation <strong>in</strong><br />

der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten<br />

s<strong>in</strong>d im Internet über http://dnb.dnb.de abrufbar.<br />

Das Werk e<strong>in</strong>schliesslich aller se<strong>in</strong>er Teile ist urheberrechtlich geschützt.<br />

Jede Verwertung ist ohne Zustimmung des Verlags unzulässig.<br />

Dies gilt <strong>in</strong>sbesondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen<br />

und <strong>die</strong> E<strong>in</strong>speicherung und Verarbeitung <strong>in</strong> elektronischen<br />

Systemen.<br />

© 2016 Versus Verlag AG, Zürich<br />

Weitere Informationen zu Büchern aus dem Versus Verlag unter<br />

www.versus.ch<br />

Umschlagbild und Kapitelillustrationen: Brigitte Fries · Zürich<br />

Satz und Herstellung: Versus Verlag · Zürich<br />

Druck: Kösel · Krugzell<br />

Pr<strong>in</strong>ted <strong>in</strong> Germany<br />

ISBN 978-3-03909-266-6


5<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Vorwort<br />

Smartphones, Tablets und Internet verändern sichtbar unsere Lebensgewohnheiten.<br />

Onl<strong>in</strong>e-Abläufe verlangen deshalb heute den gebührenden<br />

Stellenwert im Market<strong>in</strong>g und allen anderen Geschäfts-, Unterstützungs-<br />

und Managementprozessen. Dies hat <strong>in</strong> <strong>die</strong>ser 5. Auflage den<br />

entsprechenden Niederschlag gefunden. Das St. Galler Management-<br />

Modell der 4. Generation wurde zwar berücksichtigt, das Unternehmungsgeschehen<br />

kann jedoch e<strong>in</strong>facher mit dem vorhergehenden Modell<br />

erfasst werden, daher wurde der bisherige Aufbau weitgehend belassen.<br />

Tiefz<strong>in</strong>spolitik der Notenbanken, verschärfte Eigenmittelanforderungen<br />

an <strong>die</strong> Banken sowie Rentenreform 2020 haben <strong>die</strong> Kapitel<br />

über Bankbetriebs- und Versicherungslehre entsprechend geprägt. Dieser<br />

anspruchsvollen Aufgabe hat sich neu Daniel <strong>Brodmann</strong> angenommen,<br />

der <strong>in</strong> <strong>die</strong>ser 5. Auflage zu unserem bereits bestehenden Autorenteam<br />

stösst.<br />

Dieses Fachbuch will Theorie und Praxis der <strong>Betriebswirtschaft</strong> allgeme<strong>in</strong>verständlich<br />

vermitteln. Es ist e<strong>in</strong> bereits etabliertes Lehr- und<br />

Arbeitsbuch für das Schwerpunktfach Wirtschaft und Recht an Gymnasien<br />

mit wirtschaftsrechtlichem Profil, für den betriebswirtschaftlichen<br />

Unterricht an technischen Fach(hoch)schulen sowie für BWL- und<br />

Managementkurse zur Erlangung e<strong>in</strong>es betriebswirtschaftlichen Nachdiplomabschlusses<br />

oder e<strong>in</strong>es höheren (kaufmännischen) Fachdiploms.<br />

Auch Sachbearbeiter und Führungskräfte, <strong>die</strong> ihre betriebswirtschaftlichen<br />

Kenntnisse im Selbststudium erweitern möchten, f<strong>in</strong>den <strong>in</strong> <strong>die</strong>sem<br />

Buch e<strong>in</strong> verständliches und doch anspruchsvolles Lehrmittel.


6 Vorwort<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Dank der umfassenden Darstellung vieler wichtiger Lern<strong>in</strong>halte bildet<br />

<strong>die</strong>ses Lehrbuch auch e<strong>in</strong>e ideale Grundlage für das immer wichtiger<br />

werdende selbstorganisierte Lernen (SOL). Dazu <strong>die</strong>nen auch <strong>die</strong> Aufgaben<br />

<strong>in</strong> Teil VI. Lösungen zu den Aufgaben s<strong>in</strong>d <strong>in</strong> e<strong>in</strong>em separaten<br />

Lösungsband veröffentlicht:<br />

<strong>Krummenacher</strong>, Alfred: <strong>E<strong>in</strong>führung</strong> <strong>in</strong> <strong>die</strong> <strong>Betriebswirtschaft</strong> – Aufgaben<br />

und Lösungen.<br />

Mit der Ergänzung durch <strong>die</strong> Fachgebiete Bankbetriebs- und Versicherungslehre<br />

umfasst <strong>die</strong>ses Buch auch <strong>die</strong> für <strong>die</strong> Schweiz wichtigsten<br />

Dienstleistungsbranchen.<br />

Wie <strong>in</strong> den vorangegangenen Auflagen möchten wir allen Fachkolleg<strong>in</strong>nen<br />

und -kollegen für <strong>die</strong> wertvollen H<strong>in</strong>weise danken. Unser besonderer<br />

Dank gilt auch dem Team des Versus Verlages, das uns bei Gestaltung<br />

und Drucklegung wiederum kompetent begleitet und betreut hat.<br />

Buch am Irchel, Zürich und Niederlenz,<br />

im März 2016<br />

Alfred <strong>Krummenacher</strong><br />

Jean-Paul <strong>Thommen</strong><br />

Daniel <strong>Brodmann</strong>


7<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Inhaltsübersicht<br />

Teil I Unternehmerisches Denken und Handeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

Kapitel 1 Kundenorientierung und Wertschöpfungsprozesse . . . . . 21<br />

Kapitel 2 Unternehmung und Umwelt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

Teil II Geschäftsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />

Kapitel 3 Market<strong>in</strong>gprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85<br />

Kapitel 4 Innovationsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />

Kapitel 5 Leistungserstellungsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />

Teil III Unterstützungsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187<br />

Kapitel 6 Personalmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189<br />

Kapitel 7 F<strong>in</strong>anzmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223<br />

Kapitel 8 Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245<br />

Teil IV Managementprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273<br />

Kapitel 9 Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275<br />

Kapitel 10 Wertschöpfungsorientierte Führung . . . . . . . . . . . . . . . 313<br />

Kapitel 11 Visionen, Normen und Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331<br />

Kapitel 12 Strategisches Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />

Teil V Spezielle <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383<br />

Kapitel 13 Bankbetriebslehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385<br />

Kapitel 14 Versicherungslehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />

Teil VI Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />

Literaturverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />

Stichwortverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497


8 Inhaltsübersicht<br />

.............................................................................................................................................................................


9<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Inhaltsverzeichnis<br />

Teil I: Unternehmerisches Denken und Handeln<br />

Kapitel 1:<br />

Kundenorientierung<br />

und Wertschöpfungsprozesse<br />

1.1 Kundennutzen steht im Zentrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

1.2 Anforderungen an <strong>die</strong> Management-Kompetenz . . . . . . . . . . . 26<br />

1.3 Wertschöpfungsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />

1.3.1 Wertschöpfungsbegriff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28<br />

1.3.1.1 Volkswirtschaftliche Wertschöpfung . . . . . . . 28<br />

1.3.1.2 <strong>Betriebswirtschaft</strong>liche Wertschöpfung . . . . . 29<br />

1.3.2 Wertschöpfungskette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

1.3.3 Erkenntnisse aus dem Wertschöpfungsmanagement . . 33<br />

1.4 Entscheidungsmethodik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34<br />

1.4.1 Problembegriff und -kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

1.4.2 Komplexität und vernetztes Denken . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

1.4.3 Phasen des Problemlösungsprozesses . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

1.4.3.1 Problemerfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

1.4.3.2 Problembearbeitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

1.4.3.3 Entscheidungsf<strong>in</strong>dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

1.4.3.4 Realisierungsphase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

1.4.3.5 Evaluation der Resultate . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

1.4.3.6 Beispiel Problemlösungsprozess und<br />

Nutzwertanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

1.4.4 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45


10 Inhaltsverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Kapitel 2:<br />

Unternehmung und<br />

Umwelt<br />

2.1 Unternehmung als System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

2.1.1 Systemorientierte Betrachtungsweise . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

2.1.2 Das St. Galler Management-Modell . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />

2.1.3 Anspruchsgruppen und Umweltsphären . . . . . . . . . . . . 53<br />

2.1.3.1 Stakeholderkonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

2.1.3.2 Umweltsphären . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

2.1.3.3 Issue Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

2.1.4 Austauschbeziehungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />

2.1.4.1 Austausch der Ressourcen . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />

2.1.4.2 Austausch von Werten und Anliegen . . . . . . . 63<br />

2.1.5 Ordnungsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />

2.1.6 Unternehmung als System von Prozessen . . . . . . . . . . . 65<br />

2.1.7 Stabilität und Wandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

2.2 Kennzeichen e<strong>in</strong>er Unternehmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

2.2.1 Gew<strong>in</strong>norientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

2.2.2 Branche oder Wirtschaftssektor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

2.2.3 Grösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />

2.2.4 Unternehmungswachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

2.2.5 Grad der geografischen Ausbreitung . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

2.2.6 Rechtsform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

2.3 Ziele der Unternehmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

2.3.1 Ziel<strong>in</strong>halte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

2.3.2 Zielformulierungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

2.3.3 Zielbeziehungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Teil II: Geschäftsprozesse<br />

Kapitel 3:<br />

Market<strong>in</strong>gprozesse<br />

3.1 Market<strong>in</strong>gkonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />

3.1.1 Market<strong>in</strong>gprozesse im Zentrum der Wertschöpfung . . . 88<br />

3.1.2 Market<strong>in</strong>gziele und -strategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />

3.1.3 Marktsegmentierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />

3.1.4 Marktfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92<br />

3.2 Marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

3.2.1 Zweck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

3.2.2 Methoden der Marktforschung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />

3.2.2.1 Primär- und Sekundärmarktforschung . . . . . . 98<br />

3.2.2.2 Methoden der Primärmarktforschung . . . . . . . 99<br />

3.2.2.3 Auswahlverfahren der Informationsträger . . 101<br />

3.3 Market<strong>in</strong>g<strong>in</strong>strumente: Off- und Onl<strong>in</strong>e . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />

3.4 Produktpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />

3.4.1 Produktpolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . . . . . 104<br />

3.4.2 Gestaltung des Absatzprogrammes . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

3.4.3 Produktpositionierung und -gestaltung . . . . . . . . . . . . 106<br />

3.4.4 Produktpolitische Möglichkeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . 109


Inhaltsverzeichnis 11<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

3.4.5 Produktlebenszyklus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />

3.4.5.1 Modell des Produktlebenszyklus . . . . . . . . . 110<br />

3.4.5.2 Nutzen des Produktlebenszyklus-Modells . . 111<br />

3.5 Distributionspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

3.5.1 Distributionspolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . 113<br />

3.5.2 Absatzmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

3.5.2.1 Absatzweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

3.5.2.2 Absatzorgane des Handels . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

3.5.2.3 E<strong>in</strong>zelhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

3.5.2.4 Grosshandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

3.5.2.5 Onl<strong>in</strong>e-Handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

3.5.3 Logistische Distribution oder Distributions-Logistik . 120<br />

3.6 Konditionenpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />

3.6.1 Konditionenpolitisches Entscheidungsfeld . . . . . . . . . 121<br />

3.6.2 Preisbildung und Marktformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

3.6.2.1 Theoretische Grundlagen der Preisbildung . 122<br />

3.6.2.2 Marktformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

3.6.3 Praxisorientierte Preisbestimmung . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

3.6.4 Preisdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />

3.6.5 Preisgestaltung im Produkt-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

3.6.6 Rabattpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

3.6.7 Affiliate-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />

3.7 Kommunikationspolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

3.7.1 Kommunikationspolitisches Entscheidungsfeld . . . . . 131<br />

3.7.2 Public Relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />

3.7.3 Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />

3.7.3.1 Werbekonzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

3.7.3.2 Display-Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />

3.7.3.3 Onl<strong>in</strong>e-Rubrikenmärkte . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

3.7.3.4 E-Mail-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

3.7.3.5 Mobile Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

3.7.3.6 Zielgruppenbestimmung . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />

3.7.3.7 Werbeerfolgskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />

3.7.4 Sponsor<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />

3.7.5 Product Placement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />

3.7.6 Verkaufsförderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />

3.7.7 Persönlicher Verkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

3.7.8 Suchmasch<strong>in</strong>enmarket<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />

3.7.9 Onl<strong>in</strong>e-Dialog und -Kooperation . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />

3.7.10 Social-Media-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />

3.7.11 Cross-Media-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />

3.7.12 Kundenfokus über alle Kontaktpunkte . . . . . . . . . . . . 146<br />

3.8 Market<strong>in</strong>g-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147


12 Inhaltsverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Kapitel 4:<br />

Innovationsprozesse<br />

Kapitel 5:<br />

Leistungserstellungsprozesse<br />

4.1 Innovationsprozesse im Rahmen der Wertschöpfung . . . . . . . 152<br />

4.2 Forschungs- und Entwicklungsstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

4.2.1 Market<strong>in</strong>gorientiertes Vorgehen . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

4.2.2 Technologieorientiertes Vorgehen . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />

4.3 Gründe für <strong>die</strong> rasante Produktentwicklung . . . . . . . . . . . . . . 155<br />

5.1 Beschaffungsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />

5.1.1 Supply Cha<strong>in</strong> Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />

5.1.2 Wertschöpfung <strong>in</strong> Lieferketten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />

5.1.3 Aufgaben der Materialwirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . 163<br />

5.1.4 Beschaffungsarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />

5.1.5 ABC-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />

5.1.6 Optimales Beschaffungs- und Lagerprogramm . . . . . . 167<br />

5.1.7 Optimale Bestellmenge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

5.2 Produktionsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />

5.2.1 Höhe und Ausmass der Fertigungstiefe . . . . . . . . . . . . 169<br />

5.2.2 Produktion und Ökologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />

5.2.3 Fertigungstyp und Fertigungsverfahren . . . . . . . . . . . . 172<br />

5.2.4 Planungs- und Kontrollsysteme . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

5.2.4.1 Netzplantechnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

5.2.4.2 Computerunterstützte Steuerung des<br />

Produktionsablaufs (CIM) . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

5.2.5 Just-<strong>in</strong>-Time-Produktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

5.3 Produktions- und Kostentheorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

5.3.1 Kosten als Entscheidungsgrundlagen . . . . . . . . . . . . . 177<br />

5.3.1.1 Fixe und variable Kosten . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

5.3.1.2 Gesamtkosten, Durchschnittskosten,<br />

Grenzkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />

5.3.2 Produktions- und Kostenfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

5.3.2.1 Komb<strong>in</strong>ation der Produktionsfaktoren . . . . . 182<br />

5.3.2.2 Produktions- und Kostenfunktion vom<br />

Typ A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

Teil III: Unterstützungsprozesse<br />

Kapitel 6:<br />

Personalmanagement<br />

6.1 Ausrichtung auf Wertschöpfungsprozesse . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />

6.2 Personalbedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />

6.2.1 Quantitativer Personalbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />

6.2.2 Qualitativer Personalbedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />

6.3 Personalbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />

6.3.1 Personalwerbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />

6.3.2 Personalauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196


Inhaltsverzeichnis 13<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

6.3.3 Auswahlverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />

6.3.3.1 Bewerbungsunterlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />

6.3.3.2 Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

6.3.3.3 Testverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />

6.3.3.4 Assessment Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />

6.4 Personale<strong>in</strong>satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

6.5 Personalmotivation und -honorierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

6.5.1 Anreizarten und Bedürfnisstruktur der Arbeitnehmer 203<br />

6.5.2 Lohnpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

6.5.2.1 Lohn und Lohngerechtigkeit . . . . . . . . . . . . 205<br />

6.5.2.2 Arbeitsbewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />

6.5.2.3 Traditionelle Lohnformen . . . . . . . . . . . . . . 210<br />

6.5.2.4 Moderne Lohnformen . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />

6.5.2.5 Betriebliche Sozialleistungen . . . . . . . . . . . . 213<br />

6.5.2.6 Betriebliches Vorschlagswesen . . . . . . . . . . 214<br />

6.5.3 Nichtmonetäre Anreize . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />

6.6 Personalentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

6.6.1 Formen der Personalentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

6.6.2 Laufbahnplanung (Karriereplanung) . . . . . . . . . . . . . 217<br />

6.6.3 E-Learn<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />

6.6.4 Coach<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />

6.7 Personalfreistellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />

Kapitel 7:<br />

F<strong>in</strong>anzmanagement<br />

7.1 Kostenwahrheit <strong>in</strong> den Wertschöpfungsprozessen . . . . . . . . 226<br />

7.2 Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />

7.2.1 F<strong>in</strong>anzbuchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />

7.2.2 Betriebsbuchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

7.2.3 Ergänzende Bereiche des Rechnungswesens . . . . . . . 229<br />

7.3 F<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

7.3.1 Kapital und Vermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

7.3.2 Hauptformen der F<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

7.3.3 Aufgaben des F<strong>in</strong>anzmanagements . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

7.4 F<strong>in</strong>anzplanung und -kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233<br />

7.4.1 F<strong>in</strong>anzplanung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233<br />

7.4.2 F<strong>in</strong>anzkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

7.5 Optimale F<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />

7.5.1 Optimierungsprobleme bei der F<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . 237<br />

7.5.2 Rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238<br />

7.5.3 Liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239<br />

7.5.4 Sicherheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

7.5.5 Unabhängigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />

7.5.6 F<strong>in</strong>anzimage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />

7.5.7 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242


14 Inhaltsverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Kapitel 8:<br />

Investitionen<br />

8.1 Investitionsarten und -planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

8.1.1 Wertschöpfung durch Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

8.1.2 Arten von Investitionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

8.1.3 Investitionsentscheidungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />

8.2 Investitionsrechenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />

8.2.1 Überblick . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />

8.2.2 Statische Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />

8.2.2.1 Kostenvergleichsrechnung . . . . . . . . . . . . . . 254<br />

8.2.2.2 Gew<strong>in</strong>nvergleichsrechnung . . . . . . . . . . . . . . 257<br />

8.2.2.3 Rentabilitätsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />

8.2.2.4 Amortisationsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />

8.2.2.5 Beurteilung der statischen Verfahren . . . . . . 262<br />

8.2.3 Dynamische Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263<br />

8.2.3.1 Kapitalwertmethode<br />

(Net Present Value Method) . . . . . . . . . . . . . 266<br />

8.2.3.2 Methode des <strong>in</strong>ternen Z<strong>in</strong>ssatzes<br />

(Internal Rate of Return Method) . . . . . . . . 268<br />

8.2.3.3 Annuitätenmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />

8.2.3.4 Beurteilung der dynamischen Verfahren . . . . 270<br />

8.2.4 Praxisbezug von Investitionsrechenverfahren . . . . . . . 271<br />

Teil IV: Managementprozesse<br />

Kapitel 9:<br />

Organisation<br />

9.1 Organisation als Managementaufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278<br />

9.2 Formale und <strong>in</strong>formale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />

9.3 Organisationsbauste<strong>in</strong>e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />

9.3.1 Arten von Stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />

9.3.2 Aufgaben, Kompetenzen, Verantwortung . . . . . . . . . . 281<br />

9.4 Organisations<strong>in</strong>strumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />

9.4.1 Organigramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />

9.4.2 Stellenbeschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283<br />

9.4.3 Funktionendiagramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284<br />

9.5 Organisationspr<strong>in</strong>zipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />

9.5.1 Stellenbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285<br />

9.5.2 Leitungspr<strong>in</strong>zipien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />

9.5.2.1 E<strong>in</strong>l<strong>in</strong>iensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />

9.5.2.2 Mehrl<strong>in</strong>iensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />

9.5.3 Entscheidungskompetenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

9.6 Aufbau- und Ablauforganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

9.6.1 Aufbauorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

9.6.2 Ablauforganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />

9.6.2.1 Arbeitsanalyse und Arbeitssynthese . . . . . . . 293<br />

9.6.2.2 Ziele der Ablauforganisation . . . . . . . . . . . . 294


Inhaltsverzeichnis 15<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

9.6.3 Zusammenhang zwischen Aufbau- und<br />

Ablauforganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />

9.7 Organisationsformen <strong>in</strong> der Praxis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />

9.7.1 Funktionale Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />

9.7.1.1 Re<strong>in</strong> funktionale Organisation . . . . . . . . . . . 296<br />

9.7.1.2 Stabl<strong>in</strong>ienorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 297<br />

9.7.2 Spartenorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />

9.7.3 Management-Hold<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

9.7.4 Matrixorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />

9.7.5 Produktmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303<br />

9.7.6 Netzwerk-Organisation und virtuelle Organisation . . 304<br />

9.7.7 Projektorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />

9.7.8 Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />

9.8 Prozessorientierung und Arbeitsteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />

9.9 Organisationsentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />

Kapitel 10:<br />

Wertschöpfungsorientierte<br />

Führung<br />

Kapitel 11:<br />

Visionen, Normen<br />

und Kultur<br />

10.1 Kundenbezogene Wertschöpfung als Führungsaufgabe . . . . 316<br />

10.2 Führungsstil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />

10.2.1 Klassifikation von Führungsstilen . . . . . . . . . . . . . . . 316<br />

10.2.2 Verhaltensgitter (Managerial Grid)<br />

von Blake/Mouton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319<br />

10.3 Management-by-Techniken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321<br />

10.4 Management-Ansätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

10.4.1 Lean Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

10.4.2 Total Quality Management (TQM) . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

10.4.3 Das europäische EFQM-Excellence-Modell . . . . . . . 324<br />

10.5 Projektmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />

10.5.1 Begriff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325<br />

10.5.2 Projektmerkmale und -arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />

10.5.3 Projektphasen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />

10.6 Bus<strong>in</strong>essplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />

11.1 Vision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />

11.2 Leitbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />

11.3 Corporate Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338<br />

11.4 Unternehmungskultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

11.4.1 Merkmale der Unternehmungskultur . . . . . . . . . . . . . 341<br />

11.4.2 Wirkungen von Unternehmungskulturen . . . . . . . . . 342<br />

11.4.3 Analyse und Gestaltung der Unternehmungskultur . . 344<br />

11.5 Interkulturelles Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345


16 Inhaltsverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Kapitel 12:<br />

Strategisches<br />

Management<br />

12.1 Ziele und Aufgaben des strategischen Managements . . . . . . . 352<br />

12.2 Umwelt- oder Unternehmungsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />

12.2.1 SWOT-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353<br />

12.2.1.1 Umweltanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />

12.2.1.2 Unternehmungsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . 355<br />

12.2.2 Wettbewerbsanalyse (Branchenanalyse) . . . . . . . . . . . 357<br />

12.2.3 Konzept der Erfahrungskurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />

12.2.4 Portfolio-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />

12.2.5 Gap-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />

12.2.6 Benchmark<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />

12.2.7 Balanced Scorecard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />

12.3 Unternehmungsstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />

12.3.1 Strategieentwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366<br />

12.3.1.1 Allgeme<strong>in</strong>e strategische Grundsätze . . . . . . . 366<br />

12.3.1.2 Produkt-Markt-Strategien . . . . . . . . . . . . . . 367<br />

12.3.1.3 Wettbewerbsstrategien nach Porter . . . . . . . 368<br />

12.3.1.4 Normstrategien der Marktwachstums-<br />

Marktanteils-Matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />

12.3.1.5 SWOT-Strategieoptionen . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

12.3.1.6 Strategie der Kernkompetenzen . . . . . . . . . . 372<br />

12.3.1.7 Risiko und Risikomanagement . . . . . . . . . . . 373<br />

12.3.2 Strategieumsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

12.3.3 Strategieevaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

12.4 Strategische Erfolgsfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />

Teil V: Spezielle <strong>Betriebswirtschaft</strong>slehre<br />

Kapitel 13:<br />

Bankbetriebslehre<br />

13.1 Grundlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

13.1.1 Grundfunktionen e<strong>in</strong>er Geschäftsbank . . . . . . . . . . . . 388<br />

13.1.2 E<strong>in</strong>teilungskriterien für <strong>die</strong> Bankgeschäfte . . . . . . . . . 388<br />

13.2 Bankgeschäfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />

13.2.1 Passivgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />

13.2.1.1 Verhalten des Anlegers . . . . . . . . . . . . . . . . . 392<br />

13.2.1.2 E<strong>in</strong>lage- und Anlagemöglichkeiten . . . . . . . . 392<br />

13.2.2 Aktivgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

13.2.2.1 Kriterien der Kreditwürdigkeit . . . . . . . . . . . 394<br />

13.2.2.2 Kreditarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

13.2.3 Indifferente Bankgeschäfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398<br />

13.3 Struktur und bisherige Entwicklung der Geschäftsbanken . . . 402<br />

13.3.1 Merkmale der e<strong>in</strong>zelnen Geschäftsbanken . . . . . . . . . 402<br />

13.3.2 Entwicklung der Geschäftsbanken von 1945 bis<br />

vor Ausbruch der F<strong>in</strong>anzkrise 2007 . . . . . . . . . . . . . . . 404


Inhaltsverzeichnis 17<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

13.4 Strukturwandel im Bankenwesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />

13.4.1 Ursachen für den Strukturwandel . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />

13.4.1.1 Die «kritische Grösse» nimmt zu . . . . . . . . . 408<br />

13.4.1.2 Das Universalbankkonzept muss<br />

überdacht werden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408<br />

13.4.1.3 Kunden- statt Produktorientierung . . . . . . . . 410<br />

13.4.1.4 Private Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />

13.4.1.5 Zunehmende Bedeutung von personen- und<br />

standortunabhängigen Verkaufskanälen . . . . 414<br />

13.5 Auswirkungen der F<strong>in</strong>anzkrise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />

13.5.1 Massnahmen zur Erhöhung der Sicherheit<br />

der Banken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />

13.5.1.1 E<strong>in</strong>legerschutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415<br />

13.5.1.2 Liquiditätsvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

13.5.1.3 Eigenmittelvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

13.5.2 Aufweichung des Bankgeheimnisses . . . . . . . . . . . . . 418<br />

Kapitel 14:<br />

Versicherungslehre<br />

14.1 Grundlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />

14.1.1 Schutz vor Risiken – e<strong>in</strong> langgehegter Wunsch<br />

der Menschheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />

14.1.2 Welche Sicherheit erbr<strong>in</strong>gen Versicherungen? . . . . . 424<br />

14.1.3 Ziel der äusseren Sicherheit ist <strong>die</strong><br />

Risikobewältigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />

14.2 Merkmale der Versicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />

14.2.1 Grundpr<strong>in</strong>zipien der Versicherung . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />

14.2.2 Versicherungsarten und Versicherungsträger . . . . . . . 428<br />

14.2.2.1 Personenversicherungen . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

14.2.2.2 Sach- und Vermögensversicherungen . . . . . 432<br />

14.3 Probleme ausgewählter Sozialversicherungen . . . . . . . . . . . . 435<br />

14.3.1 AHV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />

14.3.2 Berufliche Vorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440<br />

14.3.3 Krankenversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

14.3.4 Arbeitslosenversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />

14.3.5 Umbau des Sozialstaates – <strong>die</strong> Herausforderung<br />

des 21. Jahrhunderts? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />

Teil VI: Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451<br />

Literaturverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493<br />

Stichwortverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497<br />

Autoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511


497<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Stichwortverzeichnis<br />

A<br />

ABC-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />

Abfallbegrenzung . . . . . . . . . . . . . . 171 – 172<br />

Ablauforganisation . . . . . . . . . . 282, 293, 295<br />

Ablaufplanung, Dilemma der . . . . . . . . . . 294<br />

Absatz<br />

direkter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />

<strong>in</strong>direkter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />

-kanal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />

-methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

-organe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

-programm . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 – 105<br />

-breite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

Optimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

-tiefe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

-weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />

Abschöpfungsstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

Abteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />

Abweichungsanalyse . . . . . . . . . . . . . 229, 380<br />

Abz<strong>in</strong>sungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . 263 – 265<br />

Affiliate-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

AIDA-Ansatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />

Akkordlohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />

Akkreditiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233, 397<br />

akquisitorische Distribution . . . . . . . . . . . . 113<br />

Aktivgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388, 394<br />

Alternativkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

Alters- und H<strong>in</strong>terlassenen-<br />

versicherung . . . . . . . . . . . . . 429, 431, 435<br />

Alters(last)quotient . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437<br />

Altersvorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429, 431<br />

Amortisationsrechnung . . . . . . . . . . 260 – 262<br />

Amortisationszeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />

Anbieter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

Anforderungsgerechtigkeit . . . . . . . . . . . . 206<br />

Angebotsfunktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

angewandte Forschung . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

Anlage-<br />

-beratung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401, 410<br />

-sparkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

-vermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

Anleihensobligation . . . . . . . . . . . . . 393, 399<br />

Annuität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269<br />

Anreizarten . . . . . . . . . . . . 203 – 204, 212, 216<br />

Anspruchsgruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Arbeit, Humanisierung der . . . . . . . . . . . . 201<br />

Arbeits-<br />

-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />

-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206, 208<br />

-gruppe, teilautonome . . . . . . . . . . . . . 202<br />

-monotonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

-platzgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

-platzwechsel . . . . . . . . . . . . . . . . 194, 202<br />

-produktivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

-synthese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293<br />

-teilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

-zeitgestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

Arbeitslosenversicherung . . . . . 429, 432, 446<br />

Arbeitslosigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446<br />

Assessment Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200<br />

Audit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

Aufbauorganisation . . . . . . 282, 291 – 292, 295<br />

Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281, 283, 291<br />

Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />

Auftragsabwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

Auftragserteilung, E<strong>in</strong>heit der . . . . . . . . . . 289


498 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

B<br />

Ausbr<strong>in</strong>gungsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Ausgleichsreserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437<br />

Aussen<strong>die</strong>nst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

Aussenf<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

Automatenverkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Bagatellrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />

Balanced Scorecard . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />

Balkendiagramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />

Bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Filialtypen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />

Geschäfts- . . . . . . . . . . . . . . 402, 404 – 406<br />

Gross- . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 – 403, 406<br />

Kantonal- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 406<br />

Raiffeisen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 407<br />

Regional- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 407<br />

Sorgfaltspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />

Strukturwandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />

Universal- . . . . . . . . . . . . . . 402, 407 – 408<br />

Bank-<br />

-betriebslehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385<br />

-bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

-garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

-geheimnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418<br />

-geschäfte . . . . . . . . . . . . . . . 388, 392, 407<br />

Bankengesetzgebung . . . . . . . . . . . . . . . . . 402<br />

Bankenstruktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />

Bank<strong>in</strong>g<br />

Offshore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413<br />

Onshore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413<br />

Barwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />

Basel III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />

Baugruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Bedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

Bedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 – 25<br />

-pyramide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204<br />

Beförderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />

Befragung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

Belohnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />

Benchmark<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362<br />

Benutzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />

Beobachtung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

berufliche Vorsorge . . . . . . . . . . . . . . 431, 440<br />

Beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 – 165<br />

Beschaffungs-<br />

-ablauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />

-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />

-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />

-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />

-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

Beschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

Beschäftigungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

Bestellmenge, optimale . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

Beteiligungsf<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . 231<br />

Betrieb<br />

Dienstleistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

Sachleistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

betriebliches Vorschlagswesen . . . . . . . . . 214<br />

C<br />

Betriebs-<br />

-buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

-haftpflichtversicherung . . . . . . . . . . . 434<br />

-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />

-maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

-m<strong>in</strong>imum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

-optimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

-sachversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

-statistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />

-stoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

-unterbrechungs-Versicherung . . . . . . 434<br />

Bewerberauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

Bilanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

-regel, goldene . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

bilanzneutrale Bankgeschäfte . . . . . . . . . . 389<br />

Blankokredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Bonitätsprüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

Bonus-Malus-System . . . . . . . . . . . . 433, 443<br />

Branchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 – 355<br />

-kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />

-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />

Break-even-Analyse . . . . . 127, 255, 257, 259<br />

Break-even-Punkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

Buchhaltung<br />

Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

F<strong>in</strong>anz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 – 228<br />

Bürgschaftskredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Bus<strong>in</strong>ess Reeng<strong>in</strong>eer<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . 311<br />

Bus<strong>in</strong>essplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328<br />

CAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />

CAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175<br />

CAQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

Card Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />

«Cash Cows» . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 371<br />

Cash Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />

Chancen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />

Channel Hopp<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />

CIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 – 175<br />

Coach<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 – 220<br />

Computer Aided Manufactur<strong>in</strong>g <br />

(CAM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

Computer Integrated Manufactur<strong>in</strong>g <br />

(CIM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 – 175<br />

Computer-based Tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g (CBT) . . . . . . . 218<br />

Convenience Store . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Corporate Governance . . . . . . . . . . . 338 – 340<br />

«Cost Driver» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />

Cost-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />

Cross-Channel-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . 146<br />

Cross-Media-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . 144 – 145<br />

Customer Life Cycle . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />

Customer Relationship Management <br />

(CRM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />

Customer Relationship Market<strong>in</strong>g . . . . . . . 96


Stichwortverzeichnis 499<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

D<br />

E<br />

Defensivstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

Degenerationsphase . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

Degustation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

Delegation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

Denken<br />

ganzheitliches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

nicht-l<strong>in</strong>eares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />

vernetztes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />

Depot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Derivate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />

Design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Des<strong>in</strong>vestitionsstrategie . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

Desk Research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />

Detailhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

Devisengeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />

Devisenswap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400<br />

Dienstleistungs-<br />

-betrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

-market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94, 106<br />

-zentrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409<br />

Differenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 154, 369<br />

Distributions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />

Preis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 – 128<br />

Produkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />

Differenzierungsstrategie . . . . . . . . . . . . . 369<br />

Dilemma der Aufbauplanung . . . . . . . . . . 294<br />

Discountgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />

Diskontierungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />

Display-Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />

Distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

akquisitorische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

logistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113, 120<br />

physische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />

Distributions-<br />

-differenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />

-grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

-logistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113, 120<br />

Diversifikation . . . . . . . . . . . . . 109, 367 – 368<br />

horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

laterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

vertikale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

Diversifikations<strong>in</strong>vestition . . . . . . . . . . . . 249<br />

Division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />

«Dogs» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 371<br />

Dreisäulenpr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />

Durchschnittskostenkurve . . . . . . . . . . . . . 183<br />

Durchschnittsmethode . . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />

E-Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />

E-Commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Effektenbörsengeschäft . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Effektivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Effizienz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

EFQM-Excellence-Modell . . . . . . . . . . . . 325<br />

EFT/POS-System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />

Eigenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

Eigenf<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Eigenf<strong>in</strong>anzierungsgrad . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

Eigenkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

-rentabilität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Eigenleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />

Eigenmarke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Eigentümer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

<strong>E<strong>in</strong>führung</strong>s<strong>in</strong>terview . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

<strong>E<strong>in</strong>führung</strong>sphase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />

E<strong>in</strong>heit der Auftragserteilung . . . . . . . . . . 289<br />

E<strong>in</strong>heitskrankenkasse . . . . . . . . . . . . . . . . 445<br />

E<strong>in</strong>kaufs-<br />

-gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />

-zentrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />

E<strong>in</strong>kommenssplitt<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />

E<strong>in</strong>l<strong>in</strong>ienorganisation . . . . . . . . . . . . 289 – 290<br />

E<strong>in</strong>l<strong>in</strong>iensystem . . . . . . . . . . . . . . . . 289 – 290<br />

E<strong>in</strong>satzgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

E<strong>in</strong>stellungs<strong>in</strong>terview . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

E<strong>in</strong>trittsbarrieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

E<strong>in</strong>zelhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

Formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

E<strong>in</strong>zelunternehmung . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />

E-Learn<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />

Electronic Shopp<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />

Elementaraufgabe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

E-Mail-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

Emissionsbegrenzung . . . . . . . . . . . . 171 – 172<br />

Emissionsgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

Entscheidungs-<br />

-delegation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />

-dezentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

-f<strong>in</strong>dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42, 343<br />

-kompetenz . . . . . . . . . . . . . 285, 291, 308<br />

-kriterien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

-strukturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327<br />

-zentralisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

Entsorgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />

Entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

Erfolgs-<br />

-beteiligung . . . . . . . . . . . . . . . . . 203, 212<br />

-faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380<br />

-position, strategische . . . . . . . . . 352, 355<br />

-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

-ziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

ergebnisbezogene Leistungsvergütung . . 212<br />

Erhebung<br />

Teil- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Voll- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Erneuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

Ersatz<strong>in</strong>vestition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Ersche<strong>in</strong>ungsbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

Ertragsgesetz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

Erweiterungs<strong>in</strong>vestition . . . . . . . . . . 249, 257<br />

Erwerbsersatzordnung . . . . . . . . . . . 429, 432<br />

Evaluation der Resultate . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

Existenzbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

Experten-Coach<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219


500 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

F<br />

Fachgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

Fachkompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Fachmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 – 118<br />

Factor<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Factory Outlet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

Fähigkeitsprofil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />

Family Office . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391, 413<br />

Faustpfandkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Fayol’sche Brücke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />

Fehlmengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

Fertigfabrikate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Fertigung<br />

Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

Gruppen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

Kanban- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

Serien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

Synchron- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

Fertigungs-<br />

-tiefe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />

-typ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

-verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

Festhypothek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

Field Research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

Filialnetz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />

Filialtypen (Bank-BWL) . . . . . . . . . . . . . . 409<br />

F<strong>in</strong>ancial Leas<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

F<strong>in</strong>anz-<br />

-bild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />

-buchhaltung . . . . . . . . . . . . . . . . 227 – 228<br />

-Hold<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

-image . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />

-kennzahlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

dynamische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

statische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

-management . . . . . . . . . . . . . . . . 226, 232<br />

-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234<br />

kurzfristiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234<br />

langfristiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />

-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233, 330<br />

-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

f<strong>in</strong>anzielles Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

F<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230, 330<br />

aus Abschreibungsgegenwerten . . . . . 232<br />

aus Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Aussen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

Beteiligungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Innen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Kredit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />

risikoangepasste . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

Selbst- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

G<br />

F<strong>in</strong>anzierungsregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239<br />

goldene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

horizontale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

klassische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

vertikale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

F<strong>in</strong>anzierungsziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

F<strong>in</strong>ma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />

Firmenkunden . . . . . . . . . . . . . 390, 410, 412<br />

Fluktuationsrate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />

Form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Forschung<br />

angewandte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

Grundlagen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

Forschung und Entwicklung (F&E)<br />

F&E-Strategie . . . . . . . . . . . . . . . 153 – 154<br />

Fragmentierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />

Franchise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />

Franchis<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />

Freizügigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

Fremdfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

Fremdf<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Fremdkapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

-geber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

Fr<strong>in</strong>ge Benefits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214<br />

Fristen-<br />

-kongruenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

-parallelität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

-transformation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Führung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Führungs-<br />

-ebene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

-grundsätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

-stil . . . . . . . . . . . . . . . 203, 292, 316 – 317<br />

autoritärer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />

kooperativer . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />

situativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318<br />

-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />

-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Funktionendiagramm . . . . . . . . . . . . 282, 284<br />

Funktionenzentralisation . . . . . . . . . 285, 287<br />

Futures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />

ganzheitliches Denken . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

Gap-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 – 362<br />

Gebäude-<br />

-haftpflichtversicherung . . . . . . . . . . . 434<br />

-sachversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

-versicherung . . . . . . . . . . . . . . . 424, 434<br />

Gebrauchsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Gefahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />

-geme<strong>in</strong>schaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

Geld-<br />

-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

-prämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />

-wäscherei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419<br />

Generalpolice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433


Stichwortverzeichnis 501<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Gerechtigkeit<br />

Anforderungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Leistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Personalmarkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Unternehmungserfolgs- . . . . . . . . . . . . 207<br />

Verhaltens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Gesamtkapitalrentabilität . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Geschäfts-<br />

-bank . . . . . . . . . . . . . . 388, 402, 404 – 406<br />

-bereichsleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />

-e<strong>in</strong>heiten, strategische . . . . . . . . . . . . 360<br />

-felder, strategische . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />

-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 75<br />

Formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />

kapitalbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />

personenbezogene . . . . . . . . . . . . . . . . . 75<br />

Gesetz der grossen Zahl . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

Gestaltungsebenen . . . . . . . . . . . . . . . . 31 – 32<br />

Gesundheitskasse (HMO) . . . . . . . . . 431, 444<br />

Gew<strong>in</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

-grenze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

-maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 67, 127<br />

-schwelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185, 259<br />

-schwellenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />

-vergleichsrechnung . . . . . . . . . . 257 – 258<br />

-ziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Gläubiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Glaubwürdigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 63, 345<br />

Gleichgewichtspreis . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

goldene Bilanzregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

goldene F<strong>in</strong>anzierungsregel . . . . . . . . . . . 240<br />

graue Em<strong>in</strong>enz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />

Grenzkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181, 183<br />

-kurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

Grossbank . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 – 403, 406<br />

Grosshandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 – 120<br />

Grossrisiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />

Grundbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

Grundlagenforschung . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

Grundnutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />

Grundpfandkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Grundversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

Gruppenfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

Gruppenmitgliedschaft . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

Güter<br />

Ausbr<strong>in</strong>gungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

E<strong>in</strong>satz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

freie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Gebrauchs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

immaterielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Input- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

knappe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

kollektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63<br />

Komplementär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

H<br />

Güter (Forts.)<br />

Konsum- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Output- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Substitutions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

unverbundene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Verbrauchs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Gutsche<strong>in</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

Hagelversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Halbfabrikate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Handel<br />

Detail- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

E<strong>in</strong>zel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

Gross- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 – 120<br />

Handels-<br />

-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116, 119<br />

-funktionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

-marke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Hausarzt-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . 431, 444<br />

Hausratversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Health Ma<strong>in</strong>tenance Organization . . 431, 444<br />

Hedge Fund . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />

Herstellermarke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Hilfsstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

HMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431, 444<br />

Hold<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

F<strong>in</strong>anz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

Management- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

-Obergesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />

Human Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

Human Resources Management <br />

(HRM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />

Humanisierung der Arbeit . . . . . . . . . . . . 201<br />

Humanvermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

Hypothek<br />

Fest- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

Geldmarkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

Hypothekarkredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

Hypothekarz<strong>in</strong>s . . . . . . . . . . . . . . . . 396 – 397<br />

I<br />

Ideenmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214<br />

Imponderabilien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />

<strong>in</strong>differente Bankgeschäfte . . . . 389, 398, 400<br />

Individualbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

Informationsmanagement . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Informationstechnologie . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Innenf<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Innovation<br />

Produkt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109, 153<br />

Prozess- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 – 154<br />

Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

Innovationsfähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

Innovationsprozess . . . . . . . . . . . . . . 152, 154


502 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

J<br />

K<br />

Inputgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Inputm<strong>in</strong>imierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Input-Output-Betrachtung . . . . . . . . . . . . . 171<br />

Instanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />

Integration<br />

Rückwärts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

Vorwärts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

<strong>in</strong>terkulturelles Management . . . . . . . 345 – 346<br />

Internal Rate of Return (IRR) . . . . . . . . . . 268<br />

Internationalisierungsstrategie . . . . . . . . . . 74<br />

<strong>in</strong>terner Z<strong>in</strong>ssatz, Methode . . . . . . . . . . . . 268<br />

Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Interview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

<strong>E<strong>in</strong>führung</strong>s- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

E<strong>in</strong>stellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199<br />

Invalidenversicherung . . . . . . . . . . . . 429, 431<br />

Investition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230, 248<br />

Diversifikations- . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Entscheidungsprozess . . . . . . . . . . . . . 250<br />

Ersatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Erweiterungs- . . . . . . . . . . . . . . . 249, 257<br />

Rationalisierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Umstellungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Investitions-<br />

-antrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />

-arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 – 249<br />

-entscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250<br />

-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

-market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />

-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

dynamische . . . . . . . . . . . . . . 254, 263<br />

Praxisbezug . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271<br />

statische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />

Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253<br />

-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

-zweck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Investment Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . 391, 401, 410<br />

Investment Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

Investor Relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />

ISO 9000 bis 9004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

Issue Management . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 – 59<br />

Issues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 – 59<br />

IT-Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Job Enlargement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

Job Enrichment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202<br />

Job Rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202<br />

Just-<strong>in</strong>-time-Beschaffung . . . . . . . . . . . . . 164<br />

Just-<strong>in</strong>-time-Produktion . . . . . . . . . . 176, 323<br />

Kaizen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

Kalkulation, Misch- . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

Kalkulationsz<strong>in</strong>ssatz . . . . . . . . . . . . . 267 – 269<br />

kalkulatorischer Ausgleich . . . . . . . . . . . . 129<br />

Kanban . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176, 323<br />

Kantonalbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 406<br />

Kapazität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 – 178<br />

Kapazitätsauslastung . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />

Kapazitätsausnutzungsgrad . . . . . . . . . . . 178<br />

Kapital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

Fremd- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

Kapital-<br />

-bedarf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233<br />

-deckungsverfahren . . . . . . . . . . 430, 435<br />

-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />

-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />

-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264, 266, 268<br />

Kapitalisierungsfaktor . . . . . . . . . . . . . . . 264<br />

Karenzfrist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />

Kassenliquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

Kassenobligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Kauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />

Käufer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />

-gruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />

Kennzahlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

Kernkompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . 304, 372<br />

Kernprozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Kollektivbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

Kommunikation . . . . . . . . . . . . 131, 341, 343<br />

Kommunikationsbeziehung . . . . . . . . . . . 289<br />

Kommunikationspolitik . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

Kompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281, 283<br />

Fach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Kern- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />

Methoden- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />

System- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Komplementärgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Komplementärprodukt . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

Komplexität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />

komplizierte Systeme . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

Konditionenpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />

Konflikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />

Konkurrenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

atomistische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

vollkommene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

Konsumentenverhalten . . . . . . . . . . . . . . . . 95<br />

Konsumgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

-market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />

Konto<br />

Anlagespar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Spar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Term<strong>in</strong>geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Z<strong>in</strong>sstufen-Spar- . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Kontrolle<br />

F<strong>in</strong>anz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236<br />

Prämissen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

Werbeerfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />

Kontrollspanne . . . . . . . . . . . . . . . . . 289, 292<br />

Konzentrationsstrategie . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

Konzern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

Kopfprämie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

Kopfstelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409


Stichwortverzeichnis 503<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177, 228<br />

absolut-fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

Alternativ- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

Beschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />

Betriebs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />

degressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

durchschnittliche . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />

fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />

variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />

Durchschnitts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

Fehlmengen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

fixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

Gesamt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />

Grenz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181, 183<br />

<strong>in</strong>tervallfixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254<br />

Lager- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />

Leer- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />

Nutz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />

Opportunitäts- . . . . . . . . . . . . . . . 121, 182<br />

progressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

proportionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

regressive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

sprungfixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

Stück- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181, 183<br />

variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

Kosten-<br />

-artenrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

-degression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />

-explosion im Gesundheitswesen . . . . 442<br />

-führerschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

-kategorien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

-m<strong>in</strong>imierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />

-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

-punkt<br />

kritischer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

optimaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

-reduzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />

-reduzierungspotenzial . . . . . . . . . . . . 369<br />

-remanenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />

-stellenrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

-theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

-trägerrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229<br />

-treiber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226<br />

-vergleichsrechnung . . . . . . . . . . 254, 256<br />

Kosten- und Leistungsrechnung . . . . . . . . 228<br />

Krankenversicherung . . . . . . . . 429, 432, 441<br />

Kredit<br />

Blanko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Bürgschafts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Faustpfand- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

gedeckter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Grundpfand- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Hypothekar- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

ohne Deckung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Verpflichtungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

Zessions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

L<br />

Kredit-<br />

-deckung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

-f<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

-limite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

-vermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

-würdigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394<br />

Krisenmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

kritische Grösse . . . . . . . . . . . . . . . . 407 – 408<br />

Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

Kumulationsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . 261<br />

Kunden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55, 95<br />

-bedürfnisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89<br />

-berater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411<br />

-b<strong>in</strong>dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />

-<strong>die</strong>nst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Firmen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390<br />

-gruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287, 409<br />

-loyalität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96, 130<br />

-nutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />

-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410<br />

-perspektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363<br />

Retail- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391<br />

-verhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95, 130<br />

Kündigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />

Lager-<br />

-hausverkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />

-kosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167<br />

-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />

-wesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

Landeskultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346<br />

Land<strong>in</strong>g Page . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

Laufbahnl<strong>in</strong>ie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

Lean Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

Lean Production . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

Leas<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Lebenslauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />

Lebensversicherung . . . . . . . . . . . . . 430 – 432<br />

Leerkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />

Leerzeiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />

Leistungs-<br />

-bed<strong>in</strong>gungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

-bereitschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />

-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

-menge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />

-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 – 26<br />

-potenzial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />

-vergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />

-vergütung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />

-zeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />

-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Leitbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 – 335<br />

Leitpreis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127


504 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

M<br />

Leitungs-<br />

-gliederung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 – 293<br />

-pr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . 285, 289, 308<br />

-spanne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289, 292<br />

-system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />

Leverage-Effekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238<br />

LIBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

Lieferanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

Lieferbereitschaftsgrad . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />

Lieferketten, Wertschöpfung <strong>in</strong> . . . . . . . . 161<br />

Lieferzuverlässigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />

l<strong>in</strong>earer Prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />

L<strong>in</strong>ienstelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Liquidität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239<br />

1. Grades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

2. Grades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

Kassen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

Liquiditätsreserven . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

Liquiditätsvorschriften . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

Logistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

Distributions- . . . . . . . . . . . . . . . . 113, 120<br />

logistische Distribution . . . . . . . . . . . 113, 120<br />

Lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

Akkord- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211<br />

Prämien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />

Zeit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />

Lohn-<br />

-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />

-gerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

-gruppenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . 208<br />

-höhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

-satzdifferenzierung . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Lückenanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />

Luxusbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

Make-or-Buy-Entscheidung . . . . . . . . . . . 170<br />

Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30, 55<br />

by Exception . . . . . . . . . . . . . . . . 321 – 322<br />

by Objectives . . . . . . . . . . . . . . . . 321 – 322<br />

Cash Management . . . . . . . . . . . . . . . . 235<br />

F<strong>in</strong>anz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226, 232<br />

Human Resources Management <br />

(HRM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />

<strong>in</strong>terkulturelles . . . . . . . . . . . . . . . 345 – 346<br />

Issue Management . . . . . . . . . . . . . . 58 – 59<br />

Lean Management . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

Portfolio- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370, 401<br />

Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 – 326<br />

Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425<br />

Stakeholder- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54, 59<br />

strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349<br />

Supply Cha<strong>in</strong> Management . . . . . . . . . 160<br />

Total Quality Management . . . . . 323 – 324<br />

Wealth- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391, 413<br />

Management-<br />

-Hold<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

-kompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />

-Modell (St. Galler) . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />

-prozesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30, 64<br />

-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Managerial Grid . . . . . . . . . . . . . . . . 319 – 321<br />

Marke<br />

Eigen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Handels- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Hersteller- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Markenartikel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />

Affiliate- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

Cross-Channel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />

Cross-Media- . . . . . . . . . . . . . . . 144 – 145<br />

Customer Relationship Market<strong>in</strong>g . . . . 96<br />

Dienstleistungs- . . . . . . . . . . . . . . 94, 106<br />

E-Mail- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

Investitionsgüter- . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />

Konsumgüter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94<br />

Mobile Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

Multi-Channel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />

Onl<strong>in</strong>e- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />

Performance- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

Social-Media- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />

Suchmasch<strong>in</strong>en- . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />

Telefon- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Market<strong>in</strong>g-<br />

-Automatisation . . . . . . . . . . . . . . . . . 145<br />

-<strong>in</strong>strument . . . . . . . . . . . 90, 93, 100, 102<br />

-Markttest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

-konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />

-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90, 147<br />

-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />

-resultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91<br />

-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />

-überbau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Markierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Markt<br />

Absatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />

Fach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 – 118<br />

Geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

gesättigter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

Kapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

vollkommener . . . . . . . . . . . . . . . 123, 126<br />

Markt-<br />

-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354<br />

-anteil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

relativer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360<br />

-durchdr<strong>in</strong>gung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />

-e<strong>in</strong>tritt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

-e<strong>in</strong>trittsbarrieren . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . 367 – 368<br />

-formen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

-forschung . . . . . . . . . . . . . . 89, 93, 97 – 98<br />

Datenquellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

Methoden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />

Primär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

Sekundär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98<br />

Stichprobe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

-leistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />

-nische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

-potenzial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

-preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

-risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

-segmentierung . . . . . . . . . . . . . . . . 91 – 92


Stichwortverzeichnis 505<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

N<br />

Markt- (Forts.)<br />

-teilnehmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

-test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

-volumen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

-wachstum . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358, 360<br />

-wachstums-Marktanteils-<br />

Matrix . . . . . . . . . . . . . . 360 – 361, 370<br />

Match<strong>in</strong>g-Regeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Materialwirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . 163 – 164<br />

Matrixorganisation . . . . . . . . . . . . . . 302, 308<br />

Matrix-Projektorganisation . . . . . . . . 306 – 307<br />

Maximumpr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Mäzenatentum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />

Mehrfachunterstellung . . . . . . . . . . . . . . . 290<br />

Mehrl<strong>in</strong>iensystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

Menschenorientierung . . . . . . . . . . . . . . . . 320<br />

Mentor<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />

Messen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />

Methode des vernetzten Denkens . . . . . . . . 38<br />

Methodenkompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Microsites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

M<strong>in</strong>imumpr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Misch<strong>in</strong>dex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430<br />

Mischkalkulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

Mitarbeiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

Mittelflussrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . 228<br />

Mobile Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

Monopol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

Motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343<br />

Motorfahrzeug-Haftpflichtversicherung . . 434<br />

Motorfahrzeug-Kaskoversicherung . . . . . 434<br />

Multi-Channel-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . 145<br />

Muttergesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

Nachfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

-befriedigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />

-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />

Nachfrager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

Nachwuchsprodukt . . . . . . . . . . . . . . 361, 371<br />

Nebennutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Netzplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174, 282<br />

-technik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

Netzwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />

-Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />

von Ärzten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444<br />

Neuwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />

nicht-l<strong>in</strong>eares Denken . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />

Nische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370<br />

Non-Profit-Organisation . . . . . . . . . . . . 67 – 68<br />

Normalleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207<br />

Normstrategien . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 370<br />

Nummernkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />

Nutzen<br />

Grund- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />

Neben- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Zusatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Nutzkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180<br />

Nutzwertanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252<br />

O<br />

öffentlich-rechtliche Körperschaften . . . . 429<br />

Offertstellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

Offshore Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413<br />

Off-the-job tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

ökologische Ziele . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 171<br />

ökonomisches Pr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Ökosystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

Oligopol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

Omnibusumfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

Onl<strong>in</strong>e-<br />

-Dialog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />

-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />

-Market<strong>in</strong>g-Mittel . . . . . . . . . . . . . . . . 104<br />

-Marktplätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

-Rubrikenmärkte . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />

-Verkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

-Werbemittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />

-Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />

Onshore Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413<br />

On-the-job tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

Operat<strong>in</strong>g Leas<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

operatives Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Opportunitätskosten . . . . . . . . . . . . . 121, 182<br />

optimale Bestellmenge . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

Optimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

Optimumpr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Ordnungsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />

Organigramm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />

Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30, 278<br />

Ablauf- . . . . . . . . . . . . . . . . 282, 293, 295<br />

als System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

Aufbau- . . . . . . . . . . . . 282, 291 – 292, 295<br />

E<strong>in</strong>l<strong>in</strong>ien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 – 290<br />

funktionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296<br />

Matrix- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302, 308<br />

Matrix-Projekt- . . . . . . . . . . . . . . 306 – 307<br />

Netzwerk- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304<br />

Non-Profit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 – 68<br />

optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289<br />

Profit- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />

re<strong>in</strong>e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307<br />

Sparten- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299, 308<br />

Stabl<strong>in</strong>ien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297, 308<br />

Stab-Projekt- . . . . . . . . . . . . . . . . 306 – 307<br />

Strukturierungspr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . 285<br />

Team- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />

virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305<br />

Organisations-<br />

-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310<br />

-form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291<br />

-grundsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />

-handbuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />

-<strong>in</strong>strumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281<br />

-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357<br />

divisionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

objektorientierte . . . . . . . . . . . . . . 286<br />

regionale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />

-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76


506 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

P<br />

Outplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />

Outputgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

Outputmaximierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Outsourc<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33, 170<br />

Panel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

-umfrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

Passivgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388, 392<br />

Pausenregelung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

Pay-back-Methode . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />

Pensionskasse . . . . . . . . . . . . . . 428 – 429, 431<br />

Performance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Performance-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

Personal-<br />

-auswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />

-bedarfsermittlung . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />

-beschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />

-e<strong>in</strong>satz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

-fluktuation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194<br />

-freistellung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />

-freistellungsmassnahmen . . . . . . . . . . 221<br />

-honorierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

-motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203<br />

-werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196<br />

Personenversicherung . . . . . . . . . . . . 428, 431<br />

Phasen des Problemlösungsprozesses . . . . . 39<br />

Phone-Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />

Planung<br />

Beschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />

F<strong>in</strong>anz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233<br />

Lager- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164<br />

Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

4 P’s Model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102<br />

Portfolio-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359<br />

Portfolio-Management . . . . . . . . . . . 370, 401<br />

Positionierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 – 107<br />

POS-System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414<br />

Postponement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />

PR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132, 140<br />

-Instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />

Prämien<br />

Geld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />

Kopf- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

-lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />

Prämissenkontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

Preis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125<br />

-bildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />

-differenzierung . . . . . . . . . . . . . . 127 – 128<br />

-elastizität . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 – 125<br />

-festsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

-führerschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />

-gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

-politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />

-reduktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

-theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122<br />

-untergrenze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

kurzfristige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

Price/Earn<strong>in</strong>gs-Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Pr<strong>in</strong>zip der Solidarität . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

Pr<strong>in</strong>zip des kürzesten Weges . . . . . . . . . . 290<br />

Private Bank<strong>in</strong>g . . . . . . . . 391, 398, 410, 412<br />

private Vorsorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431<br />

Privat-Haftpflichtversicherung . . . . . . . . . 434<br />

Problem-<br />

-bearbeitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

-beurteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

-erkennung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

-lösungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

-strukturierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

Probleme<br />

e<strong>in</strong>fache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

komplexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

komplizierte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

Product Placement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />

Produkt<br />

Komplementär- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

Nachwuchs- . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 371<br />

Problem- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361<br />

strukturiertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />

Substitutions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

Produkt-<br />

-ablösung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />

-differenzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />

-diversifikation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109<br />

-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . 367 – 368<br />

-gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . 106, 123<br />

-gruppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

-<strong>in</strong>novation . . . . . . . . . . . . . . . . . 109, 153<br />

-kern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106<br />

-lebenszyklus . . . . . . . . 57, 110, 112, 359<br />

-manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />

-Markt-Matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />

-Markt-Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />

-Markttest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

-Mix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

-orientierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410<br />

-positionierung . . . . . . . . . . . . . . 106 – 107<br />

-probe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

-variante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

-zentralisation . . . . . . . . . . . . . . . 286 – 287<br />

Produktehaftpflichtversicherung . . . . . . . 434<br />

Produktion, Just-<strong>in</strong>-time- . . . . . . . . . 176, 323<br />

Produktion, ökologische . . . . . . . . . . . . . . 171<br />

Produktions-<br />

-faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

-funktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182<br />

-güter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

-kontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

-mängel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

-planung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174, 176<br />

-programm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177<br />

-prozess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />

-steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

-theorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177


Stichwortverzeichnis 507<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Q<br />

R<br />

Produktivität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

Produkt-Markt-Strategie . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Profit-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299<br />

Profit-Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

Projekt-<br />

-aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />

-leiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />

-management . . . . . . . . . . . . . . . . 325 – 326<br />

-manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302<br />

-merkmale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326<br />

-organisation . . . . . . . . . . . . . . . . 306 – 307<br />

-phase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 – 328<br />

-plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />

Prozess<br />

Beschaffungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160<br />

-Coach<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219<br />

Geschäfts- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

-<strong>in</strong>novation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 – 154<br />

Innovations- . . . . . . . . . . . . . . . . . 152, 154<br />

Kern- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Management- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30, 64<br />

Market<strong>in</strong>g- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />

-perspektive, <strong>in</strong>terne . . . . . . . . . . . . . . 363<br />

Problemlösungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

Produktions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169<br />

Unterstützungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Public Relations (PR) . . . . . . . . . . . . 132, 140<br />

Qualitätssystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

Qualitätszirkel . . . . . . . . . . . . . . 215, 323 – 324<br />

«Question Marks» . . . . . . . . . . . . . . . 361, 371<br />

Quota-Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Rabatte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

Rabattpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121, 129<br />

Raiffeisenbank . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 407<br />

Random-Verfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Rangfolgeverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208<br />

Rangreihenverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />

Rationalisierungs<strong>in</strong>vestition . . . . . . . . . . . 249<br />

Realisierungsphase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

Rechnungswesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />

Rechtsform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

Referenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />

Referenzz<strong>in</strong>ssatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

Regionalbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 407<br />

Reifephase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

Reihung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208<br />

Relaunch<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 – 112<br />

Rentabilität . . . . . . . . . . . . . 78, 238, 260, 358<br />

Eigenkapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Gesamtkapital- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Rentabilitätsrechnung . . . . . . . . . . . . . . . . 259<br />

Rentenbarwert . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 – 265<br />

-rechnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266<br />

Ressourcenstärke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155<br />

S<br />

Retailkunden . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391, 410<br />

Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373, 425<br />

Bagatell- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />

f<strong>in</strong>anzielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Gross- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />

IT- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Management- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

Markt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

mittleres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />

ökologisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />

operatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

strategisches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

unternehmerisches . . . . . . . . . . . . . . . 373<br />

Risiko-<br />

-abwälzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />

-akzeptanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />

-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />

-ausgleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

-bewältigung . . . . . . . . . . . . . 66, 425 – 426<br />

-bewertung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />

-management . . . . . . . . . . . . . . . 374, 425<br />

Instrumente . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426<br />

-matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376<br />

-portfolio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376, 378<br />

-Report<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 – 378<br />

-steuerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377<br />

-transformation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

-überwachung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />

-vermeidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />

-verm<strong>in</strong>derung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378<br />

Risk Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374<br />

Rohstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Rückflussfrist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />

Rückstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Rückversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Rückwärts<strong>in</strong>tegration . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

Sachleistungsbetrieb . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

Sachversicherung . . . . . . . . . . . . . . . 432, 434<br />

Sachziel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Sales Promotion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />

Sättigungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

Sättigungsphase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />

Schuldner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Schwächen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />

Search Eng<strong>in</strong>e Advertis<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . 142<br />

Search Eng<strong>in</strong>e Optimisation . . . . . . . . . . . 142<br />

Segmentierungskriterien . . . . . . . . . . . . . . 91<br />

Selbstbehalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430, 443<br />

Selbstf<strong>in</strong>anzierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Selbstverwirklichung . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

Sensitivitätsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . 270<br />

Serienfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

Service-Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Sicherheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424


508 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

7-S-Modell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 – 381<br />

Social Media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />

-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />

Solidarität . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

Sorgfaltspflicht der Banken . . . . . . . . . . . 419<br />

Sortimentsbreite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

Sortimentstiefe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

Sozialgerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Sozial<strong>in</strong>novation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153<br />

Sozialkompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />

Sozialkontrakt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435<br />

Sozialkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

Sozialleistungen . . . . . . . . . . . . . . . . 203, 213<br />

Sozialpolitik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448<br />

Sozialstaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447<br />

Sozialversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

«Sparen 3» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Sparkasse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403, 407<br />

Sparkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Sparte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298<br />

Spartenorganisation . . . . . . . . . . . . . . 299, 308<br />

Spezialgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

Spezialisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />

Spezialisierungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . 201<br />

Sponsor<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139<br />

St. Galler Management-Modell . . . . . . . 51 – 52<br />

Staat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55<br />

Stab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Stabl<strong>in</strong>ienorganisation . . . . . . . . . . . . 297, 308<br />

Stab-Projektorganisation . . . . . . . . . . 306 – 307<br />

Stabsstelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Stakeholder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 – 54<br />

-konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

-management . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54, 59<br />

Standardisierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412<br />

Standort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287<br />

<strong>in</strong>nerbetrieblicher . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

<strong>in</strong>ternationaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

lokaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

mult<strong>in</strong>ationaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

nationaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

regionaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

Stärken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372<br />

«Stars» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 371<br />

Statistical Process Control . . . . . . . . . . . . 323<br />

Stelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279<br />

L<strong>in</strong>ien- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Stabs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Stellen<br />

-beschreibung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282<br />

Stellenbildung . . . . . . . . . . . . . . 285 – 286, 308<br />

Stichprobe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

Abschöpfungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

Defensiv- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

Des<strong>in</strong>vestitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

Differenzierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

Internationalisierungs- . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

Investitions- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371<br />

T<br />

Strategie (Forts.)<br />

Konzentrations- . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

Kostenführerschaft . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

Market<strong>in</strong>g- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90<br />

Norm- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361, 370<br />

Produkt-Markt- . . . . . . . . . . . . . . 367, 375<br />

Unternehmungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />

Wachstums- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />

Weissgeld- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />

Wettbewerbs- . . . . . . . . . . . . . . . 358, 368<br />

Strategie-<br />

-entwicklung . . . . . . . . . . . . . . . . 365 – 366<br />

-evaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . 365, 379<br />

-implementierung . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />

-typen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369<br />

-umsetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379<br />

strategische Erfolgsposition . . . . . . . 352, 355<br />

strategisches Management . . . . . . . . . . . . 349<br />

strategisches Risiko . . . . . . . . . . . . . . . . . 375<br />

strukturierte Produkte . . . . . . . . . . . . . . . . 399<br />

Strukturierungspr<strong>in</strong>zipien . . . . . . . . . . . . . 285<br />

Strukturwandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407<br />

Stückkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181<br />

-kurve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183<br />

Stufenwertzahlverfahren . . . . . . . . . . . . . 209<br />

Stufung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208<br />

Substitutionsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Substitutionsprodukt . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

Suchmasch<strong>in</strong>en<br />

-market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />

-optimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />

-werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142<br />

Supply Cha<strong>in</strong> Management . . . . . . . . . . . 160<br />

SWOT-Analyse . . . . . . . . . . . . . . . . 353, 371<br />

Synchronfertigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

-denken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

-kompetenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

kompliziertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36<br />

soziales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

Tageslose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176<br />

Taguchi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323<br />

«Task Forces» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306<br />

Teamanreiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212<br />

Teamorganisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308<br />

technischer Fortschritt . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />

Technologieattraktivität . . . . . . . . . . . . . . 155<br />

teilautonome Arbeitsgruppe . . . . . . . . . . . 202<br />

Teile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Teilerhebung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Telefon-Market<strong>in</strong>g . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Term<strong>in</strong>e<strong>in</strong>haltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />

Term<strong>in</strong>geldkonto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

Market<strong>in</strong>g<strong>in</strong>strument-Markttest . . . . . 100<br />

-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

Produkt-Markttest . . . . . . . . . . . . . . . . 100


Stichwortverzeichnis 509<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

U<br />

Tochtergesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300<br />

Too big to fail (TBTF) . . . . . . . . . . . . . . . 417<br />

Total Quality Control . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

Total Quality Management . . . . . . . . 323 – 324<br />

Transformation<br />

Fristen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Risiko- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Volumen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Transformationsfunktion . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Transportversicherung . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Transportwesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

Treuhandgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Überbeschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

Überdeckung, personelle . . . . . . . . . . . . . . 197<br />

Übere<strong>in</strong>stimmungsausmass . . . . . . . . . . . . 342<br />

Überlebensstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367<br />

Umfrage<br />

Omnibus- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

Panel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

qualitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100<br />

quantitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99<br />

repräsentative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Umlageverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . 430, 435<br />

Umlaufvermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

Umsatz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

Umstellungs<strong>in</strong>vestition . . . . . . . . . . . . . . . 249<br />

Umsystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Umverteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429<br />

Umwelt-<br />

-belastung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

-management . . . . . . . . . . . . . . . . 171 – 172<br />

-schutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />

-sphären . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56<br />

-vere<strong>in</strong>barkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />

Umwelt als Ressource . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

Unabhängigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241<br />

Unfallversicherung . . . . . . . . . . 428 – 429, 432<br />

Universalbank . . . . . . . . . . . . . . 402, 407 – 408<br />

Unterbeschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

Unterdeckung, personelle . . . . . . . . . . . . . 197<br />

Unterlegungspflicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416<br />

Unternehmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 75<br />

Unternehmungs-<br />

-analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 – 356<br />

-grösse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71<br />

-grundsätze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

-kultur . . . . . . . . . . . . . 342, 344, 346, 357<br />

Ist-Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345<br />

Kernfaktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

Soll-Kultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344<br />

Übere<strong>in</strong>stimmungsausmass . . . . . . 342<br />

Umweltvere<strong>in</strong>barkeit . . . . . . . . . . . 342<br />

Verankerungsgrad . . . . . . . . . . . . . 342<br />

-leitbild . . . . . . . . . . . . . . . . 334 – 335, 337<br />

-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365<br />

-umwelt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />

Unterstützungsprozess . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Unterversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />

V<br />

Verankerungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342<br />

Verantwortung . . . . . . . . . . . . . . . . . 281, 283<br />

Verbrauchsgüter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Veredlungsgrad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

Verflechtungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309<br />

verhaltensbezogene <br />

Leistungsvergütung . . . . . . . . . . . . . . 212<br />

Verhaltensgerechtigkeit . . . . . . . . . . . . . . 206<br />

Verhaltensgitter . . . . . . . . . . . . . . . . 319 – 321<br />

Verhandlungsstärke . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

Verkauf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

Verkaufsförderung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140<br />

Vermeiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />

Verm<strong>in</strong>dern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />

Vermögen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

Anlage- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

Human- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248<br />

Umlauf- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230<br />

Vermögens-<br />

-struktur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240<br />

optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237<br />

-versicherung . . . . . . . . . . . . . . . 433 – 434<br />

-verwaltung . . . . . . . . . . . . . 401, 410, 412<br />

vernetztes Denken . . . . . . . . . . . . . . . . 36, 38<br />

Verpackung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Verpflichtungskredit . . . . . . . . . . . . . . . . 397<br />

Versandhandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

Versetzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />

Versicherer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />

Versicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />

Alters- und H<strong>in</strong>terlassenen- <br />

(AHV) . . . . . . . . . . . . . . 429, 431, 435<br />

Arbeitslosen- . . . . . . . . . . . . 429, 432, 446<br />

Betriebshaftpflicht- . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Betriebssach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Betriebsunterbrechungs- . . . . . . . . . . . 434<br />

Gebäude- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424, 434<br />

Gebäudehaftpflicht- . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Grund- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

Hagel- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Hausrat- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Invaliden- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429, 431<br />

Kranken- . . . . . . . . . . . . . . . 429, 432, 441<br />

Lebens- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 – 432<br />

Motorfahrzeug-Haftpflicht- . . . . . . . . 434<br />

Motorfahrzeug-Kasko- . . . . . . . . . . . . 434<br />

Personen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428, 431<br />

Privathaftpflicht- . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Produktehaftpflicht- . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Rück- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Sach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432, 434<br />

Sozial- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

Transport- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434<br />

Unfall- . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 – 429, 432<br />

Unter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />

Vermögens- . . . . . . . . . . . . . . . . 433 – 434<br />

Zusatz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441


510 Stichwortverzeichnis<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

W<br />

Versicherungs-<br />

-arten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

-gesellschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424<br />

-lehre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421<br />

-nehmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />

-obligatorium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428<br />

-police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />

-träger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 – 429<br />

-vertrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427<br />

Vertragshändlersystem . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

Verwahrungsgeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . 401<br />

Verwerten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />

Verz<strong>in</strong>sung<br />

effektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />

<strong>in</strong>terne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />

virtuelle Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . 305<br />

virtuelle Unternehmung . . . . . . . . . . . . . . 305<br />

Vision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334<br />

Vollbeschäftigung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

Vollerhebung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Volumengeschäft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />

Volumentransformation . . . . . . . . . . . . . . 388<br />

Vorratsbeschaffung . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165<br />

Vorschlagswesen . . . . . . . . . . . . . . . . 203, 214<br />

Vorsorgepr<strong>in</strong>zip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />

Vorwärts<strong>in</strong>tegration . . . . . . . . . . . . . . . . . 368<br />

Wahlbedürfnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

Warenhaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />

Warenpräsentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

Wealth Management . . . . . . . . . . . . . 391, 413<br />

Web-based Tra<strong>in</strong>ig (WBT) . . . . . . . . . . . . 218<br />

Webseiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

Website . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120<br />

Weissgeldstrategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420<br />

Weiterbildung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

Werbe-<br />

-botschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />

-erfolgskontrolle . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />

-geschenk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

-konzept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-me<strong>die</strong>n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-mittel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 – 134<br />

-objekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-ort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-periode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-subjekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-träger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 – 134<br />

-ziele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

Werbung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132<br />

Werkstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62<br />

Wertschöpfung . . . . . . . . . . . . . . . 28 – 29, 161<br />

betriebswirtschaftliche . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

Faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

<strong>in</strong> Lieferketten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161<br />

volkswirtschaftliche . . . . . . . . . . . . . . . . 28<br />

Z<br />

Wertschöpfungskette . . . . . . . . . . . . . . 27, 30<br />

Wertschöpfungspartnerschaften . . . . . . . . 161<br />

Wertvorstellungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341<br />

Wertvorstellungsprofil . . . . . . . . . . . . . . . 336<br />

Wettbewerbs-<br />

-fähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26, 152<br />

-kräfte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358<br />

-strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358, 368<br />

Wiedergew<strong>in</strong>nungsfaktor . . . . . . . . . . . . . 270<br />

Wiedergew<strong>in</strong>nungszeit . . . . . . . . . . . . . . . 260<br />

Wirtschaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

Wirtschaftlichkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Wirtschaftssektor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

Zahlungsvermittlung . . . . . . . . . . . . 388, 400<br />

Zeit-<br />

-lohn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210<br />

-m<strong>in</strong>imierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294<br />

-wert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433<br />

Zentralabteilung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280<br />

Zentralbereich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301<br />

Zentrale Dienste . . . . . . . . . . . . . . . . 280, 298<br />

Zentralstellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280, 298<br />

Zero Defects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

Zertifizierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324<br />

Zessionskredit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395<br />

Zeugnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198<br />

Ziel-<br />

-ausmass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

-gruppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

-bestimmung . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />

-massstab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Ziele<br />

Erfolgs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

F<strong>in</strong>anz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

F<strong>in</strong>anzierungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232<br />

Führungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Gew<strong>in</strong>n- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

Haupt- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79<br />

Leistungs- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

ökologische . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 171<br />

Organisations- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Sach- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

soziale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76<br />

Zwischen- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />

Z<strong>in</strong>ssatz<br />

<strong>in</strong>terner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268<br />

Kalkulations- . . . . . . . . . . . . . . . 267 – 269<br />

Referenz- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396<br />

Z<strong>in</strong>sstufen-Sparkonto . . . . . . . . . . . . . . . . 393<br />

Zufallsauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

Zusatzleistung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

Zusatznutzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107<br />

Zusatzversicherung . . . . . . . . . . . . . . . . . 441<br />

Zweiklassenmediz<strong>in</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . 445


511<br />

.............................................................................................................................................................................<br />

Autoren und Künstler<strong>in</strong><br />

Alfred <strong>Krummenacher</strong><br />

Jean-Paul <strong>Thommen</strong><br />

Daniel <strong>Brodmann</strong><br />

Alfred <strong>Krummenacher</strong>, Dr. oec. HSG, ist als Prüfungsexperte für Diplomarbeiten<br />

und Abschlussprüfungen im betriebswirtschaftlichen Bereich<br />

an diversen Lehranstalten tätig. Er unterrichtete bis 2013 <strong>Betriebswirtschaft</strong><br />

an der Postmaturitären Wirtschaftsausbildung (PWA) an der<br />

Kaderschule Zürich und bis 2011 <strong>die</strong> Fächer Wirtschaft und Recht an der<br />

Kantonsschule Büelra<strong>in</strong>, W<strong>in</strong>terthur.<br />

Jean-Paul <strong>Thommen</strong>, Dr. oec. publ., ist ordentlicher Professor für Organisation<br />

und Personal an der EBS Universität für Wirtschaft und Recht<br />

(Deutschland) und Titularprofessor an der Universität Zürich. Er ist<br />

Autor verschiedener Standardwerke der <strong>Betriebswirtschaft</strong>:<br />

<strong>Betriebswirtschaft</strong> und Management<br />

Lexikon der <strong>Betriebswirtschaft</strong>. Managementkompetenz von A bis Z<br />

Glaubwürdigkeit im Stakeholder-Management<br />

Market<strong>in</strong>g (mit Andreas Lucco, Brian Rüeger, Rudolf Ergenz<strong>in</strong>ger)<br />

Human Resource Management (mit Markus Gmür)<br />

<br />

<br />

Irrgarten des Managements (mit Wilhelm J. Backhausen)<br />

Spurenwechsel – Das Reflexions- und Notizbuch für erfolgreiches<br />

Handeln<br />

Daniel <strong>Brodmann</strong>, lic. oec. publ. und dipl. Handelslehrer, verfügt über<br />

langjährige Erfahrung im Bildungswesen. Als Hochschuldozent und<br />

Dozent <strong>in</strong> der Erwachsenenbildung sowie durch se<strong>in</strong>e Tätigkeit im Treuhandbereich<br />

verb<strong>in</strong>det er Schule und Wirtschaftspraxis. Er ist Autor verschiedener<br />

Rechnungswesen-Lehrmittel.

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!