STRAŻACKI STRAŻACKI

KURIER STRAŻACKI NR 149-150
KS
Przemysław Osiński
ratownik medyczny
mgr Zdrowia Publicznego
Respirator transportowy
to urządzenie medyczne stosowane
do prowadzenia wentylacji
zastępczej, które automatycznie
dostarcza objętość
oddechową według nastawionych
parametrów. Dzięki małym
rozmiarom, odporności na
uszkodzenia i prostej obsłudze
aparat ten z powodzeniem
może być używany w pomocy
przedszpitalnej jako alternatywa
dla worka samorozprężalnego.
W strukturach Krajowego
Systemu Ratowniczo-Gaśniczego
wentylacja zastępcza
za pomocą worka samorozprężalnego
i maski twarzowej jest
podstawową metodą tlenoterapii
czynnej stosowaną w przypadku
osób, u których doszło
do zatrzymania oddechu lub
ciężkich zaburzeń oddychania.
Technika ta wymusza jednak
na ratownikach prowadzących
wentylację jednoczesnego
wykonywania kilku czynności,
takich jak: utrzymywanie
drożności dróg oddechowych,
dociskanie maski do
twarzy, ściskanie worka samorozprężalnego
oraz kontrolo-
Respirator transportowy
wanie częstości i objętości dostarczanych
wdechów. W pewnych
sytuacjach (np: działania
w ograniczonych przestrzeniach,
przedłużający się czas
trwania wentylacji, wentylacja
podczas transportu i przemieszczania)
prowadzenie tlenoterapii
workiem samorozprężalnym
może być utrudnione.
Z tego powodu, na wyposażenie
jednostek straży pożarnej
jako jeden z elementów
zestawu R-2 wprowadzono respirator
transportowy.
Rozpoczynając wentylację
zastępczą za pomocą respiratora
w pierwszej kolejności
należy odkręcić zawór butli
zasilającej i włączyć urządzenie
właściwym przyciskiem.
Następnie za pomocą pokrętła
na panelu kontrolnym nastawić
odpowiednie dla wieku
pacjenta parametry wentylacji
takie jak: częstość oddechów
i objętość oddechowa. Częstość
oddechów (f) jest to liczba
oddechów wykonanych
w ciągu minuty. Objętość oddechowa
(VT - tidal volume)
jest to objętość gazów dostarczana
do dróg oddechowych
w trakcie pojedynczego wdechu.
W niektórych respiratorach
zamiast objętości oddechowej
używany jest inny parametr
– objętość minutowa
(MV – minute volume). Jest
to objętość gazów dostarczona
do dróg oddechowych w
ciągu jednej minuty. Dzieląc
ją przez częstość oddechów
(f) możemy obliczyć wartość
objętości oddechowej (VT).
W respiratorach transportowych
parametry te są ze sobą
sprzężone i regulowane za pomocą
jednego pokrętła. Aby
ułatwić wybór właściwych parametrów
oddechowych dla
pacjenta z danej grupy wiekowej,
niektóre respiratory posiadają
naniesione orientacyjne
zakresy wentylacji odpowiednie
dla niemowląt, dzieci
i osób dorosłych.
Bezpośrednio przed użyciem
respiratora należy przeprowadzić
kontrolę jego funkcjonowania.
Odczytać wartość
ciśnienia na reduktorze
butli tlenowej, zwrócić uwagę
na występowanie ewentualnych
wycieków tlenu, poszukiwać
charakterystycznych
dźwięków pracy urządzenia,
sprawdzić czy występuje
przepływ objętości oddechowej
przez zawór wylotowy
(zastawka jednokierunkowa
powinna cyklicznie otwierać
się i zamykać zgodnie z
nastawioną częstością oddychania,
a strumień przepływającego
gazu powinien być wyczuwalny).
Następnie na zawór
wylotowy nałożyć maskę
twarzową o odpowiednim rozmiarze.
W celu ochrony zaworu
przed skażeniem, zabrudzeniem
krwią i wymiocinami zaleca
się stosowanie filtrów antybakteryjnych.
Ratownik odpowiedzialny
za prowadzenie wentylacji
powinien zając pozycję za
głową poszkodowanego, skontrolować
jamę ustną, ewentualnie
usunąć widoczne ciała
obce. Wykorzystując odpowiednie
metody bezprzyrządowe
udrożnić drogi oddechowe
i wprowadzić rurkę ustno-gardłową.
Następnie do twarzy
pacjenta przyłożyć maskę twarzową
i docisnąć ją obiema rękoma,
zwracając uwagę na
utrzymanie drożności dróg oddechowych
w trakcie wentylacji.
Respirator automatycznie
będzie dostarczał objętość
oddechową według nastawionych
parametrów. W trakcie
wentylacji należy bezwzględnie
kontrolować jej przebieg.
Podczas każdego wdechu
zwrócić szczególną uwagę
na ruchy przedniej ściany
klatki piersiowej oraz wskazania
ciśnieniomierza na panelu
kontrolnym. Wskazówka
manometru będzie pokazywała
cykliczne zmiany ciśnienia
w drogach oddechowych odzwierciedlające
fazy: wdechową
i wydechową. W ramach
kwalifikowanej pierwszej pomocy
tlenoterapię czynną powinno
się prowadzić wysokimi
stężeniami tlenu. W przypadku,
gdy na wyposażeniu jednostki
straży pożarnej znajduje
się urządzenie, które posiada
możliwość wyboru wartości
stężenia tlenu w gazach oddechowych
tzw. tryb Air Mix
nie należy z niego korzystać,
a przełącznik ustawić w pozycji
No Air Mix (100% O 2
).
Nowoczesne respiratory
używane w pomocy przedszpitalnej
posiadają wiele dodatkowych
funkcji, które rozszerzają
możliwości ich zastosowania.
Jedną z nich jest tzw.
tryb pracy Manual, czyli ręczne
wyzwalanie wdechu stosowane
podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Funkcja
ta pozwala precyzyjnie wygenerować
oddechy zastępcze
w przerwach pomiędzy uciskaniem
klatki piersiowej. W tym
celu, jeden z ratowników oburącz
dociska maskę do twarzy
poszkodowanego, jednocześnie
udrażniając drogi oddechowe,
podczas gdy drugi ratownik
przyciskiem na panelu
kontrolnym inicjuje wdech.
W niektórych respiratorach zastosowano
rozwiązania techniczne
pozwalające prowadzić
wentylację przez jednego ratownika,
który dzięki umieszczeniu
przycisku wyzwalającego
w pobliżu zaworu wylotowego,
jednocześnie udrażnia
drogi oddechowe, dociska
maskę i inicjuje wdech. Inną
funkcją spotykaną w przenośnych
respiratorach jest wentylacja
na żądanie, czyli tzw.
tryb pracy Demand. W praktyce
stosuje się ją u osób, które
samodzielnie oddychają i wymagają
tlenoterapii 100% tlenem.
Po przyłożeniu maski
do twarzy, respirator wykrywa
początek spontanicznego wdechu
i inicjuje przepływ gazów
do dróg oddechowych do momentu,
w którym rozpozna początek
swobodnego wydechu.
Dodatkową zaletą prowadzenia
tlenoterapii za pomocą respiratora
jest zasilanie go bezpośrednio
z butli ze sprężonym
tlenem medycznym. Przy zachowaniu
szczelności pomiędzy
maską a twarzą, metoda ta
zapewnia izolację układu oddechowego
ratowanej osoby
4
5