„POLAND”

Streszczenie 5 Streszczenie Marta Struzik, Artur Malczewski Monitoring zjawiska używania nielegalnych substancji psychoaktywnych oraz związanych z tym problemów prowadzony jest od lat 70., czyli właściwie od początku istnienia problemu narkotyków w Polsce. Pomimo ograniczeń metodologicznych związanych z charakterem badanego zjawiska oraz dostępnością i wiarygodnością niektórych danych, możliwe jest uzyskanie w miarę rzetelnego obrazu rozmiarów problemu i trendów w jego rozwoju. Badania wśród młodzieży szkolnej Popyt na narkotyki mierzony jest rozpowszechnieniem ich konsumpcji. Dysponujemy kilkoma źródłami informacji na ten temat, w szczególności danymi dotyczącymi rozpowszechnienia używania narkotyków wśród młodzieży szkolnej. Najnowsze wyniki pochodzą z badania zleconego przez KBPN w 2008 r. Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej CBOS. Był to kolejny pomiar, którego pierwsza edycja odbyła się w 2003 r. Celem projektu było zbadanie aktualnej konsumpcji substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną. Badanie zrealizowano metodą audytoryjną i objęło młodzież uczęszczającą do ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych. Łącznie zrealizowano 1 400 ankiet. Badani uczniowie pytani byli o używanie narkotyków w ciągu ostatniego roku, a następnie proszeni o wymienienie trzech używanych substancji psychoaktywnych. W 1992 r. 5% ankietowanych przyznała się do używania narkotyków. Odsetki wzrastały w każdej edycji badania, by osiągnąć 24% w 2003 r. W 2008 r. kontakt z narkotykami w ciągu ostatniego roku zadeklarowało 15%, czyli nastąpił spadek o 9 punktów procentowych w stosunku do pomiaru z 2003 r. W ostatnim badaniu 12% respondentów miało kontakt z marihuaną lub haszyszem (2003 r. – 18%), a 2% z amfetaminą (2003 r. – 8 %). Innowacyjnym elementem badań w 2008 r. było dodanie do ankiety dodatkowych pytań o używanie narkotyków, które stanowiły częściowo powtórzenie już wcześniej sformułowanych zagadnień. W dalszej części ankiety respondenci proszeni byli zatem o zaznaczenie substancji, które zażywali kiedykolwiek w życiu, w ciągu ostatnich 12 miesięcy oraz 30 dni. Udzielając odpowiedzi badani korzystali z przedstawionej kafeterii substancji. Wyniki badania, na podstawie pytania zamkniętego, wskazują, że najbardziej rozpowszechnionymi substancjami psychoaktywnymi używanymi przez młodzież, chociaż raz w życiu są: marihuana i haszysz (30,5%), leki uspokajające i nasenne bez zaleceń lekarza (21,8%) oraz amfetamina (9%). W ww. badaniu pytano także o stosowanie tzw. „dopalaczy”, do których używania przyznało się 3,5% badanych, co jest porównywalne z używaniem chociaż raz w życiu grzybów halucynogennych (3,6%), sterydów anabolicznych (3,4%) oraz leków przeciwkaszlowych (3,2%). Ponadto rozpowszechnienie używania alkoholu w połączeniu z marihuaną oraz alkoholu z tabletkami wyniosło odpowiednio: 17,3% i 12,2%. Wyniki powyższego badania potwierdzają wcześniejsze rezultaty ogólnopolskiego audytoryjnego badania ankietowego na temat używania alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną z roku 2007, w którym odnotowano stabilizację trendu, a w niektórych przypadkach nawet tendencję spadkową. Badanie to było kolejnym pomiarem prowadzonym co 4 lata na reprezentatywnej próbie uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych oraz klas drugich szkół ponadgimnazjalnych, w ramach międzynarodowego Europejskiego Programu Badań Ankietowych w Szkołach ESPAD. Wyniki pomiaru z 2007 r. wskazały na spadek o 3 punkty procentowe, w porównaniu do 2003 r. używania konopi w kategorii