Welkom in Coevorden
actualisatie wensbeeld
centrum coevorden
Welkom in Coevorden
Verbeteren ruimtelijke
kwaliteiten
Parkeerstructuur
Fietsers
Wandelgebieden/loopstructuur
Verbetering kwaliteit/
panden/winkelpuien
Positionering centrum door
eenduidige uitstraling
Horecaconcentratie
Kernwinkelgebied
Prioriteiten woningbouw
Wonen boven winkels
PKort
Herstel vestingstructuur
PLang
De stad als museum
(gebieden en objecten)
Herbestemming cultuurhistorisch
waardevolle bebouwing
PKort
PLang
Wensbeeld
Sommige bedreigingen waaien weer
over; zij laten hun sporen wel na, maar
in betere tijden kunnen ze weer uitgewist.
Andere hebben permanente
gevolgen, tenminste als we het ons
laten overkomen en het hoofd -geknakt,
gekneveld en geknecht 1 - in de schoot
leggen van onze belegeraar(s). Zoals er
ook toen, met soms weinig middelen,
listige plannen konden worden gesmeed
voor een herovering, zijn er ook
nu plannen te smeden om de belegering
het hoofd te bieden.
Coevorden heeft
visie op de toekomst
Coevorden wordt ‘belegerd’. Stond in 1672 Bommen
Berend dreigend voor de poort met zijn vreeswekkend
wapentuig, anno 2012 wordt de in vroeger tijden
vermaarde vestingstad bedreigd door krimp, internet
en economische crisis. Een overheid die steeds minder
middelen heeft om in de stad te investeren en dit aan
de markt wil overlaten. Een markt die wel wil, maar ook
weinig in handen heeft om daadwerkelijk te investeren.
In de afgelopen ruim 10 jaar zijn op een
flink aantal plaatsen in de binnenstad
van Coevorden ingrepen gepleegd. Aan
de hand van het Wensbeeld centrum
Coevorden 2001 is gewerkt aan een
sterke binnenstad, een stadshart dat
weer bruisend moet worden en gekenmerkt
wordt door historie, water en
gezelligheid. De resultaten daarvan zijn
op vele plekken zichtbaar. De in 2001
gewenste versterking van de binnenstad
is nagenoeg gerealiseerd. De binnenstad
is echter nog niet af.
Het moment is daar om een vervolg te
geven aan het vernieuwen van de binnenstad
van Coevorden aan de hand
van nieuwe prioriteiten. Het vervolg
moet passen in de stappen die in de
afgelopen jaren al zijn gezet en daarmee
samenhangen.
De prioriteiten zijn mede een antwoord
op de bedreigingen die we het hoofd
moeten bieden. De belegering zal immers
nog wel even voortduren. Het
is aan ons –middenstand, bewoners,
marktpartijen en gemeente- om de
belegering het hoofd te bieden en de
binnenstad van Coevorden te versterken en zo nodig te
heroveren. De stad Coevorden heeft in het verleden de
nodige gevaren getrotseerd en overwonnen. Zij heeft het
in zich om tegenstand te bieden aan de bedreigingen
van tegenwoordig en de toekomst. Ons gemeentewapen
getuigt hier van: multis periculus supersum.
De structuur van de binnenstad biedt alle kansen om
verdere stappen te zetten. De compactheid en overzichtelijkheid
van de binnenstad betekent geborgenheid
en identiteit: waarden waar mensen mede als gevolg
van globalisering steeds meer naar op zoek zijn. Om dit
in Coevorden te kunnen bieden, moet er op een aantal
punten nog wel wat gebeuren.
Van bewegen naar beleven
De nu voorliggende visie is het wensbeeld voor het centrum
van Coevorden voor de komende jaren. Hierin zijn
de beslispunten en prioriteiten opgenomen waaraan gewerkt
moet worden als voortzetting op het proces dat in
1999 in de stad Coevorden is gestart. Dit proces is gestart
onder het motto Coevorden beweegt en heeft geleid tot
een vernieuwing van de binnenstad aan de hand van een
stedenbouwkundige visie die aangeeft hoe de stad er uit
moet zien. De stad is in de afgelopen jaren letterlijk in
beweging geweest. In de komende jaren zal het er vooral
om gaan om vanuit die basis de beleving van de stad te
vergroten en iedereen die in Coevorden is Welkom in
Coevorden te heten. Die beleving kan alleen gestalte krijgen
als het hele palet aan mogelijkheden wordt ingezet
en met elkaar wordt verbonden: de cultuurhistorie, de
bedrijvigheid, het woon- en vestigingsklimaat.
Het actuele wensbeeld is onder andere tot stand gekomen
in samenwerking met vertegenwoordigers van
betrokken partijen en belangenorganisaties in de stad
Coevorden. Samen met enkele externe adviseurs is in
focusgroepen aan de hand van de thema’s Cultuurhistorie,
Economie en Wonen een advies opgesteld over de
toekomstige prioriteiten in de stadsvernieuwing. In een
open proces is van gedachten gewisseld over de inhoud
van het actuele wensbeeld. Dit advies is mede bepalend
geweest voor de inhoud van het wensbeeld. Wij kunnen
zeggen dat het grootste deel van de inbreng van deze
focusgroepen ook terugkomt in dit wensbeeld. Op deze
plaats past het om nogmaals dank en waardering uit te
spreken naar de betrokkenen.
Prioriteiten
De prioriteiten voor de toekomst liggen in het algemeen
op het vlak van:
• het behoud en het herstel van de historische kenmerken
van de stad Coevorden. Dit is het identiteitskenmerk
en unique selling point voor de stad. Daar
waar mogelijk moet deze worden versterkt;
• de versterking van de beleving van de stad. Coevorden
kan zich nog beter positioneren als aantrekkelijke
stad waar wat te zien en te beleven valt, waar
het prettig en aangenaam winkelen en wonen is;
• het aanpakken van de leegstand en verpaupering. In
het verlengde daarvan is ook de kwaliteitsverbetering
van de panden in het centrum een prioriteit;
• een passende parkeerstructuur en –verwijzing.
8 9
Daarnaast zijn de nog niet gerealiseerde beslispunten van het
Wensbeeld 2001 integraal onderdeel van de visie die nu voorligt.
De visie die over deze punten in 2001 is geformuleerd, blijft onverkort
gelden. Concreet gaat het om de volgende beslispunten:
1. Herontwikkeling zwembadlocatie
2. Plein bij de Nederlands Hervormde Kerk
Samen sterk
Zoals de inwoners van Coevorden in vroeger tijden de handen
ineen sloegen in tijden van crisis en zorgen, is er ook nu het besef
dat voor de versterking van Coevorden we moeten uitgaan van
‘samen sterk’. De participatie van ondernemers, inwoners en
marktpartijen in de stadsvernieuwing is meer dan gewenst en
past in de tijd en het moment van de stadsvernieuwing. Na de
grondige stedenbouwkundige vernieuwing van de afgelopen
jaren, waarbij de gemeente zich heel actief heeft opgesteld, is
de tijd gekomen dat de vervolgstappen door andere partijen
worden opgepakt. De rol van de gemeente zal soms samenwerkend
zijn, maar in de meeste gevallen faciliterend of stimulerend
door inbreng van bijvoorbeeld kennis en kunde. In de toekomst
komt het aan op participatie van de betrokken partijen (bewoners,
ondernemers, marktpartijen) waarbij de gemeente de regie
voert, en vanuit die rol kaders stelt en richting geeft. Uitzondering
hierop vormt de maatregelen die wij willen nemen in de openbare
ruimte.
Hierna wordt aan de hand van de thema’s Cultuurhistorie,
Wonen, Economie en Verkeer een verantwoording gegeven van
de keuzes en beslispunten. Per thema worden de beslispunten
aangegeven en deze worden daarna samengevat in een integrale
kaart. Sommige beslispunten zijn niet nieuw, maar eerder een
bevestiging van de lijn die met het Wensbeeld uit 2001 is ingezet.
Naast de visievorming zijn uit het proces met de focusgroepen
ook concrete onderwerpen op tafel gekomen. Ook deze worden
genoemd en voor zover nodig voorzien van beslispunten. Tenslotte
wordt een zestal strategische projecten genoemd, waar wij
samen met de partners in de binnenstad verder vorm en inhoud
aan willen geven.
Kompas
Uit deze verantwoording zal blijken dat wij met dit actuele
wensbeeld het motto van water, historie en gezelligheid kunnen
voortzetten. Weliswaar een voortzetting met accentverschillen,
maar met dezelfde doelstelling om van Coevorden weer een
bruisend stadshart te maken waar de inwoners trots op zijn. Deze
thema’s blijven onverkort als sturende thema’s van toepassing. Dit
wensbeeld wil dan ook geen vervanger zijn van het Wensbeeld
uit 2001, maar een vervolg: het is geen nieuw kompas voor de
stadsvernieuwing, maar het wil het kompas richten op nieuwe
opgaven. Welkom in Coevorden geeft die richting en helpt ons
om te bepalen waar wij nu staan, waar wij naar toe willen en hoe
wij daar komen.
De focusgroepen zijn een mooi voorbeeld van hoe participatie
kan werken. Door middel van deelname en inbreng is het wensbeeld
mede tot stand gebracht. Daaruit is een aantal projecten
gekomen waarvan de betrokken partijen bereid zijn om ze te
realiseren. Bijvoorbeeld op het gebied van wonen, kwaliteitsverbetering
van de panden en citymanagement. De gemeente wil
een faciliterende en aanjagende rol daarin spelen, ook al betekent
dit dat soms een andere rol van ons wordt gevraagd dan we
gewend zijn.
10 11
4
Herstel vestingstructuur
De stad als museum
(gebieden en objecten)
Herbestemming cultuurhistorisch
waardevolle bebouwing
2
3
4
Cultuurhistorie
4
1
5
1. Herstel radiale stratenpatroon
2. Herstel stadsgracht
1
5
3
3. Friesse Poort & Bentheimerpoort
4. Stadsentrees
5. Bentheimerblok & Latijnse school
(Rijnsestraat)
4
Herstel van het stratenpatroon
en de vestinggracht
Het radiale stratenpatroon in de binnenstad wordt
herkenbaar gemaakt door een eenduidige uitstraling in
de openbare ruimte. De catalogus openbare ruimte van
2005 is voor ons daarin nog steeds het vertrekpunt 2 . Op
een aantal onderdelen wordt het stratenpatroon zoveel
mogelijk hersteld (1), waardoor de radiale structuur weer
heel kan worden gemaakt.
Coevorden heeft
een rijke historie
Hetzelfde geldt voor de vestinggracht. In de herontwikkeling
van de stationsomgeving is het beslispunt uit Wensbeeld
2001 opgenomen om de vestinggracht bij het
bedrijventerrein De Holwert zoveel mogelijk te herstellen(2).
Stad als museum
Tegelijk met de verbouwing van het stedelijk museum tot
erfgoedhuis wordt een begin gemaakt met de ‘stad als
museum’. Met dit project wordt beoogd het historisch
verhaal van Coevorden op een aantal punten in de binnenstad
weer zichtbaar te maken, met als gedachte dat
de historie niet alleen te vinden is in het museum, maar
ook op straat.
Gelukkig zijn er van deze vestingstad
nog enkele zichtbare elementen over:
het radiale stratenpatroon, een deel van
de vestinggracht, het Kasteel, Arsenaal,
Weeshuisweide en enkele kazernegebouwen.
Het is, samen met de cultuurhistorisch
waardevolle elementen van
na de vestingtijd, het historisch kapitaal
dat behouden moet blijven en hersteld
waar dat nog mogelijk is. Het maakt de
binnenstad van Coevorden immers tot
Als voormalige vestingstad heeft het vele verhalen
te vertellen over belegering, verovering en
herovering en welke betekenis dit had voor het
alledaagse leven. Een stad waar de reiziger, bisschop,
handelaar toen niet omheen kon. Een stad met een
militaire betekenis, waarin op historische momenten
sprake was van oorlog en oorlogsdreiging.
wat het is: een compact centrum,
dat overzichtelijk is en geborgenheid
en gezelligheid kan bieden.
De historie van Coevorden vormt
de verbindende factor voor nu en de
toekomst. Het is het identiteitskenmerk
van Coevorden en de stad onderscheidt
zich daarmee van de omgeving. Wij zien
het vestingverleden als de kans om de
stad te positioneren als plaats om te
winkelen, te recreëren, te wonen en
te werken. Het verhoogt de toeristischrecreatieve
waarde van Coevorden en
geeft mensen het gevoel dat zij welkom
in Coevorden zijn.
Wij willen daarom verder bouwen aan
het behoud en herstel van de cultuurhistorische
waarden van Coevorden
en de historie van Coevorden zo waarachtig
mogelijk verbeelden.
Coevorden is in het project Geopark De Hondsrug de
expeditiepoort Oorlog en Vrede 3 . De stad als museum
wil daarop aansluiten. Wij willen dit in de toekomst voortzetten
door:
• bronpunten in de binnenstad te markeren. Zij maken
zichtbaar en herkenbaar waar de historie van
Coevorden is te vinden en waar je de voormalige
vesting binnenkomt (3). Deze bronpunten zijn
onderdeel van een wandelroute;
• op deze en andere punten in de binnenstad verhalen
te vertellen over de historie van Coevorden. Om de
vindbaarheid en toegankelijkheid daarvan te vergroten
wordt ook gebruik gemaakt van passende moderne
technieken (QR-code, hologrammen, augmented
reality);
• (tijdelijke) lege of minder fraaie plekken in de
binnenstad te benutten om een historisch verhaal
van Coevorden uit te lichten door middel van
evenementen, fotoprints op gevels enz.
Om de herkenbaarheid van de voormalige vesting te
vergroten worden bovendien bij de punten waar de
bezoeker de binnenstad binnenkomt fraaie stadsentrees
gemaakt (4).
Herbestemming van historische
bebouwing en kwaliteitsverbetering
Door de Cultuurhistorische Inventarisatie (CHI) hebben
wij een goed beeld van de waardevolle bebouwing in
het centrum. Een aantal daarvan staat al enige tijd leeg,
waardoor de kwaliteit achteruit gaat. Wij willen samen
met eigenaren en partners strijden voor behoud van de
cultuurhistorisch waardevolle bebouwing en zoeken
naar een herbestemming, waardoor verpaupering wordt
tegengegaan. Een radiaal stratenpatroon zonder bebouwing
verliest immers zijn waarde. Leegstandsbeheer en
de inzet van andere instrumenten wordt door middel van
een tijdelijk gebruik, leegstand en verpaupering tegengegaan.
Voor monumenten zal dit vanwege de wettelijke
bescherming geen probleem vormen. Voor andere
bebouwing is dit minder het geval: het Bentheimerblok,
de Latijnse school (5) zijn kenmerkende voorbeelden
daarvan, maar het geldt voor alle bebouwing die in de
CHI een waarde toegekend heeft gekregen. Het gaat
daarbij niet alleen om bebouwing uit de vestingperiode,
maar ook om bebouwing van de periode daarna.
14 15
Coevorden heeft
vele verhalen te vertellen
Wij willen het proces van kwaliteitsverbetering van bebouwing
voortzetten. De verbetering van de kwaliteit van panden
komt de uitstraling van de binnenstad ten goede. De compactheid
van de historische binnenstad maakt dat een kleine
verbetering al leidt tot een impuls voor een groter geheel.
Wij willen dit doen, door bijvoorbeeld een spreekuur te
openen voor eigenaren die hun panden willen aanpassen en
nauw contact te onderhouden met ondernemers, winkeliers
en citymanagement om vraag en aanbod bij elkaar te brengen.
Uitgangspunt daarbij is het beeldkwaliteitsplan voor de
historische kern van Coevorden 4 .
Beslispunten
Voor de cultuurhistorie van Coevorden
gelden de volgende beslispunten:
• Het behoud van het historische stratenpatroon van
Coevorden. Dit geldt voor de radialen, de binnenringen,
de stegen en de middeleeuwse straten. De stappen die
zijn gezet om dit patroon herkenbaar en een eenduidige
uitstraling te geven, worden voortgezet, waarbij de
Catalogus openbare ruimte als vertrekpunt blijft gelden.
De ‘ontbrekende’ delen van het stratenpatroon worden
hersteld;
• De grachtenstructuur wordt zoveel mogelijk hersteld
door bij het bedrijventerrein De Holwert een gracht
aan te leggen die de voormalige buitengracht in het
Van Heutszpark ‘verbindt’ met de gracht ter hoogte van
het kanaal Coevorden-Zwinderen;
• De bronpunten die de historie van Coevorden vertellen
worden gemarkeerd. Het initiatief hiervoor ligt bij de
gemeente en wordt in samenwerking met ToReCo
uitgewerkt;
• Er worden stadsentrees gemaakt op de plekken waar je
de voormalige vesting binnenkomt, te beginnen bij de
Bentheimerbrug, de Burgemeester van der Lelysingel
en de Stationsstraat;
• Er wordt bij de gemeente een spreekuur geopend voor
eigenaren van panden in de binnenstad om advies te
krijgen over de verbetering van hun pand(en);
• Het tegengaan van leegstand en het zoeken naar
herbestemming is een verantwoordelijkheid van meerdere
partijen. De coördinatie van alle vragen op dit
gebied ligt bij het citymanagement.
16 17
Prioriteiten woningbouw
Wonen boven winkels
4
3
2
Wonen
1
1. Rijnsestraat
2. Sallandsestraat
3. Kasteel/Mijndert
van der thijnensingel
4. Molenbelt
Lange adem
De woningbouw voor deze doelgroepen is niet van de
een op de andere dag gerealiseerd. De woningcorporatie
en zorginstellingen in de binnenstad hebben uitgesproken
dat zij de haalbaarheid van deze strategische
projecten verder willen onderzoeken, waarbij realisatie
pas aan de orde is als de behoefte naar huisvesting
van deze doelgroepen vaststaat. Huisvesting van deze
doelgroepen wordt, wanneer haalbaar, gerealiseerd in de
volgende prioritaire gebieden:
• Rijnsestraat (1);
• Sallandsestraat (2);
• Kasteel/Mijndert van der Thijnensingel (3);
• Molenbelt (4).
De komende jaren zal voor de woningbouw in de binnenstad van
Coevorden prioriteit liggen bij het afmaken van de plannen die op de
plank liggen en waarvan een aantal nu wordt gerealiseerd. Het zijn
hoofdzakelijk projecten die hun oorsprong vinden in het Wensbeeld
centrum Coevorden 2001 en het Masterplan centrum Coevorden
2005.
Coevorden zorgt
voor wonen
In de tussentijd moet worden voorkomen dat leegstand
optreedt, (verdere) verpaupering en onnodige sloop van
eventuele cultuurhistorische bebouwing. In sommige
gevallen is er geen bebouwing en is het een kwestie van
tijdelijk groen aanleggen. Wij zijn er van overtuigd dat
iedereen er belang bij heeft dat de binnenstad schoon
en netjes blijft en willen daar dan ook samen met de
partners in de binnenstad voor zorgen. Ook hier kunnen
in de samenwerking met betrokkenen mooie resultaten
worden bereikt, bijvoorbeeld door:
• Leer/werktrajecten, waardoor met relatief weinig
middelen gebouwen kunnen worden opgeknapt en
werkzoekenden samen met bedrijven, woningcorporatie
en particuliere eigenaren ervaring kunnen
opdoen;
• Met de eigenaren van panden te bepalen welke
oplossingen er zijn voor de aanpak van de leegstand
en de verpaupering in de binnenstad en welk beleid
daarvoor moet worden gevoerd.
Met de realisatie van deze projecten
wordt ruimschoots voorzien in de behoefte
aan woningen voor de komende
10 jaar. Dit zorgt voor een dilemma
voor de binnenstad. Er zijn immers nog
plekken in de binnenstad die vragen om
een (nieuwe) invulling door middel van
renovatie of herontwikkeling.
De woningbouwstrategie voor de stad
Coevorden en de prognoses voor de
bevolkingsontwikkeling in deze regio
zijn leidend voor de keuzes die wij op
het gebied van wonen willen maken.
Dit betekent dat wij niet kiezen voor
reguliere woningbouw op nieuwe
plekken, behalve de plekken die uit het
Wensbeeld 2001 en het Masterplan
voortkomen.
Wij willen voor de prioritaire gebieden
inzetten op andere vormen van wonen:
wonen in combinatie met zorg (beschermd
wonen) en huisvesting van stagiaires
en pas afgestudeerden die in de
Coevorder bedrijven en zorginstellingen
werkzaam zijn (‘short stay’). Uit de bijeenkomsten
over dit thema is duidelijk
geworden dat deze doelgroepen nog
kansen bieden om tot een versterking
van het aanbod te komen.
Beslispunten
Voor het thema Wonen gelden de volgende beslispunten:
• Het afmaken van de woningbouwplannen die in het
kader van het Masterplan centrum Coevorden 2005
zijn gestart;
• In de prioritaire gebieden wordt, wanneer haalbaar,
woningbouw gerealiseerd ten behoeve van bijzondere
doelgroepen: ‘short stay’ en wonen gecombineerd
met zorg;
• Voor het opknappen van de gebouwde omgeving
in de binnenstad worden sociale contracten met de
partners in de binnenstad gesloten (gemeente, woningcorporatie,
city- en parkmanagement) 5 .
20 21
Verbetering kwaliteit/
panden/winkelpuien
Positionering centrum door
eenduidige uitstraling
Horecaconcentratie
Kernwinkelgebied
1
2
2
1
Economie
1. Kernwinkelgebied: eenduidige
uitstraling openbare ruimte
2. Molenstraat/schoolstraat:
eenduidige uitstraling
1
Coevorden heeft
economische kansen
De detailhandel in binnensteden in Nederland staat onder druk.
Internetwinkelen, afname in bevolkingsgroei en een consument die
steeds meer denkt vanuit het product en zich minder verbonden
voelt aan een winkel (shopping 3.0), maken dat het aantal winkelbezoeken
en de verblijfsduur van de consument in de winkelstraten
afnemen. In Coevorden zijn de effecten daarvan ook zichtbaar: op
sommige plaatsen ontstaat leegstand en achteruitgang en een middenstand
die zoekende is naar een antwoord op de ontwikkelingen
in de retail. Het distributieplanologisch onderzoek (DPO) van 2011 is
mede input geweest in de gesprekken over dit thema.
Om het economisch hart van de binnenstad te laten
blijven kloppen, wordt op de volgende onderwerpen
ingezet.
Kwaliteitsverbetering panden
Een binnenstad met kwaliteit en uitstraling heeft aantrekkingskracht
op de bezoeker. Dit betekent dat winkelpanden
en –puien een goede uitstraling moeten hebben. Op
sommige plekken in de winkelstraten zijn voorbeelden te
vinden van wat een kwaliteitsverbetering kan betekenen.
Wij willen pandeigenaren en winkeliers, die met hun pand
aan de slag willen, op weg helpen in wat zou kunnen en
moeten gebeuren om de uitstraling van hun panden te
verbeteren. De betrokken ondernemers bij de focusgroepen
hebben aangegeven samen met de eigenaren de
kwaliteit te verbeteren van de panden aan de Weeshuisstraat.
Een mooi voorbeeld van hoe in gezamenlijkheid
een verbetering tot stand kan worden gebracht.
Eenduidige uitstraling
openbare ruimte
In de afgelopen jaren hebben wij de openbare ruimte in
delen van de binnenstad opnieuw ingericht. De Catalogus
Openbare Ruimte van december 2005 is daarvoor
het uitgangspunt geweest. Dit proces moet worden
voortgezet, bijvoorbeeld in de winkelstraten van Coevorden
(1) en de straten die de winkelstraten kruisen (2).
Coevorden wordt daarmee mooier en aantrekkelijk.
Bovendien is er daarmee samenhang tussen de verscheidene
projecten in de binnenstad.
Kernwinkelgebied
Geen enkele binnenstad kan zonder visie over het
winkelhart. Voor Coevorden is helderheid nodig over
de plaats, rol en functie van het kernwinkelgebied, de
bereikbaarheid ervan en de verbindingen met andere
gebieden.
Het kernwinkelgebied in Coevorden wordt gevormd
door de Friesestraat, de Bentheimerstraat tot de kruising
Spoorhavenstraat/Oostersingel en de Sallandsestraat tot
aan de Kromme Elleboog/St. Jansstraat. Op en rondom
het Marktplein is gezelligheid in de vorm van horeca en
evenementen en andere activiteiten. Aan of in de directe
nabijheid van de Markt is ruimte voor een publiekstrekker
om de bezoeker van Coevorden ook hier naar toe te
verleiden.
In het centrum van Coevorden wordt voor voldoende
parkeerruimte gezorgd om voor korte duur te parkeren.
Voor langdurig bezoek is er vestingparkeren in de
periferie.
24 25
Citymanagement en marketing
Een goed functionerend winkelcentrum kan niet zonder
citymanagement en marketing. De positionering van
het centrum van de binnenstad is van levensbelang om
zichtbaar te zijn en aantrekkingskracht te organiseren. De
raakvlakken met de historie van Coevorden zijn duidelijk.
Het vestingverleden is een kernwaarde dat omgezet kan
worden in het unique selling point van Coevorden. Voor
de positionering van de stad waar gewinkeld, gewoond
en gerecreëerd kan worden, is dat het vertrekpunt. In
Coevorden kan wat beleefd worden en het is de combinatie
van functies (winkels, horeca, recreatie en cultuur)
die deze beleving vorm en inhoud geeft. Door de vesting
en het verleden daarvoor in te zetten, onderscheidt
Coevorden zich van de directe omgeving en kan het de
toerist, de woningzoekende en het bedrijf naar zich toe
trekken.
Beslispunten
Voor het thema economie gelden de volgende beslispunten:
• De kwaliteitsverbetering van de panden aan de
Weeshuisstraat wordt samen met ondernemers,
eigenaren en gemeente opgepakt;
• De stappen die zijn gezet in de verbetering van de
openbare ruimte worden voortgezet. Met de Catalogus
openbare ruimte als vertrekpunt willen wij
dit in ieder geval in het historische stratenpatroon
voortzetten, zoals de Friesestraat, Sallandsestraat en
Bentheimerstraat en de binnenringen;
• De positionering van Coevorden als stad waar wat
te beleven valt, de marketing die daarvoor nodig is,
krijgt handen en voeten in citymanagement. Citymanagement
vervult tevens een coördinerende rol
als het gaat om het tegengaan van leegstand en
verpaupering.
Met deze inzet kan een belangrijke bijdrage worden
geleverd aan de versterking van het stadshart in economisch
opzicht. Realiteit is echter dat de invloed ervan op
ontwikkelingen als internet, veranderend koopgedrag van
consumenten niet zonder de ondernemers en winkeliers
kan. Zij moeten opnieuw hun positie en toegevoegde
waarde voor de klant bepalen. Voor de klant is
het bezoeken van een winkel immers geen voorwaarde
meer voor het kopen van een product. Een focus op
onroerend goed en winst per transactie is verleden tijd,
de winkelier moet op zoek naar de nieuwe kansen die
shopping 3.0 biedt.
26
727
Verbeteren ruimtelijke
kwaliteiten
Parkeerstructuur
Fietsers
Wandelgebieden/loopstructuur
PKort
2
PKort
Verkeer
1
PLang
1. Verbetering openbare ruimte
N.H. Kerk-Tuinstraat & botersteeg
2. opheffen parkeerplaats
Weeshuisweide
30
Er zijn nog aanzienlijke verbeteringen
nodig op het gebied van verkeer en
parkeren. De catalogus openbare ruimte
van 2005 zal ook hiervoor het vertrekpunt
zijn. De structuur en de inrichting
van de openbare ruimte moeten uitstralen
dat een ieder die de binnenstad binnenkomt
zich ‘Welkom in Coevorden’
voelt en geleid wordt naar de plek waar
hij naar toe wil, kan of moet.
Belangrijk onderdeel van een goed functionerende binnenstad is
een duidelijke verkeers- en parkeerstructuur. In de afgelopen jaren
is in het kader van het Masterplan centrum Coevorden voornamelijk
gewerkt aan de kwaliteitsverbetering van de binnenstad en de openbare
ruimte. Het heeft op een aantal punten geleid tot een wijziging
in de verkeerstructuur, bijvoorbeeld aan de Melkkade en Spoorsingel
waar doorgaande verbindingen zijn weggehaald en het verblijfskarakter
is versterkt.
Coevorden timmert
aan de weg
Verkeer
Een van de beslispunten uit het Wensbeeld
2001 was de verlegging van de
Wilhelminasingel en de aanpassing van
de bestaande singel, zodanig dat de
radiale structuur tussen Sallandsestraat
en Schoolstraat zou kunnen worden
hersteld en er een driehoekig plein zou
kunnen komen. Als gevolg daarvan zou
een impuls worden gegeven aan de
leefbaarheid en het verblijf in dat gebied.
In de gebiedsvisie stationsomgeving van
2012 is naast de verlegging van de Wilhelminasingel
een variant opgenomen
waarin de Wilhelminasingel niet wordt
verlegd en de bestaande singel zodanig
wordt aangepast dat de ruimtelijke
kwaliteit, de leefbaarheid en het verblijf
worden verbeterd. In deze variant is verlegging
niet nodig. Deze variant is in het
voorjaar van 2012 besproken met de
bevolking en positief ontvangen.
In de gebiedsvisie voor de stationsomgeving is bovendien
een herinrichting van het stationsplein opgenomen. Doel
daarvan is om de bezoeker in dit gebied welkom te heten
in Coevorden en een aantrekkelijke verbinding te maken
tussen de Holwert en het kernwinkelgebied. Het nieuwe
stationsplein moet een aantrekkelijk beginpunt zijn van
een bezoek aan Coevorden. Een rode loper voor de bezoeker
van Coevorden. Op deze en andere startpunten
wordt de bezoeker de mogelijkheden aangereikt om de
binnenstad te verkennen, te beleven en gebruik te maken
van de voorzieningen.
Naast de plannen in de stationsomgeving willen wij op
korte termijn werken aan de herinrichting van de Van
Heutszsingel en de Burgemeester van der Lelysingel. De
huidige inrichting doet geen recht aan het karakter van
deze singel en de gebouwen die er aan staan. Bovendien
vormt het een barrière tussen de binnenstad en het Van
Heutszpark, waardoor dit fraaie gedeelte van de binnenstad
niet zichtbaar en vindbaar is voor de toerist als
bezoeker van de binnenstad.
Met de nieuwe inrichting van de singels zal er een
mooie verbinding ontstaan tussen het groen van het Van
Heutszpark en de binnenstad, zodat het onderdeel wordt
van de binnenstad en de belevering er van. Voor inwoners
en bezoekers van Coevorden betekent dit dat de
toegankelijkheid wordt vergroot.
Tot slot zullen wij ook binnen nu en een aantal jaren de
Bentheimerbrug gaan vervangen. Daarmee is een mooie
gelegenheid om een toegangspoort, een stadsentree,
naar de binnenstad te creëren. De manier waarop en hoe
de combinatie kan worden gevonden tussen de brug als
verkeerskundige verbinding en het cultuurhistorische
karakter van deze toegang moet nog worden uitgewerkt.
Parkeren
In de openbare ruimte in de binnenstad kan vrijwel overal
worden geparkeerd. En van die ruimte wordt ook volop
gebruik gemaakt. Het leidt tot een rommelig straatbeeld
met op sommige plekken een lage verblijfskwaliteit.
Wij willen toe naar een situatie waarin de openbare
parkeerruimte in de binnenstad alleen voor bezoekers
en winkelend publiek is bestemd dat kort in de binnenstad
wil verblijven. Voor het lang parkeren wordt ruimte
gecreëerd in de periferie. Ten oosten van de binnenstad
is ruimte voor lang parkeren gerealiseerd op de Pampert.
Bij de herinrichting van het stationsgebied zal in de
toekomst ook parkeerruimte worden gevonden voor lang
parkeren.
Deze ingrepen bieden de mogelijkheid om parkeerruimte
in de binnenstad op te ruimen en te hergroeperen op die
plaatsen waar kort parkeren ook echt wordt toegestaan.
Daarmee zijn er kansen om ‘rommelige’ situaties in de
binnenstad te verbeteren of de locaties een nieuwe impuls
te geven, in ieder geval op de volgende plekken:
• Het plein rond de Nederlands Hervormde Kerk (1) in
combinatie met de Tuinstraat en de Botersteeg;
• De Weeshuisweide (2).
31
Ook op andere wellicht minder prominente plekken kan
als gevolg van deze ingrepen parkeerruimte worden opgeheven,
omdat op andere centrale plaatsen in Coevorden
voldoende ruimte is.
Om de bezoeker van Coevorden op de juiste parkeerplaats
te krijgen wordt een parkeerverwijzing en –route
aangebracht.
Coevorden werkt
Samen met bewoners
De maatregelen op het gebied van verkeer en parkeren
leiden bovendien tot een toename in een aangenaam
verblijfsgebied voor wandelaar en fietser.
Beslispunten
Voor het thema verkeer en parkeren gelden de volgende
beslispunten:
• De parkeerruimte in de binnenstad is hoofdzakelijk
bestemd voor de bezoekers van Coevorden. Voor
bezoekers die kort verblijven in de binnenstad is er
parkeergelegenheid op centraal gelegen locaties
in het centrum. Voor bezoekers die langer willen
verblijven is er parkeergelegenheid in de periferie.
De eerste stap wij daarin willen zetten is de zonering
van diverse parkeerterreinen in de binnenstad. Een
systeem van betaald parkeren kan een volgende
stap zijn om dit doel te bereiken;
• Overbodige parkeerruimte in het centrum wordt
opgeheven en heringericht;
• Bij de herinrichting van openbare ruimte staat het
creëren van een aangenaam verblijfskwaliteit centraal.
De bezoeker en inwoner van Coevorden voelt
zich daardoor welkom in Coevorden.
32
33
In de focusgroepen is nog een heel scala aan onderwerpen aan
de orde gekomen die het noemen waard zijn, maar niet verbeeld
kunnen worden in kaarten. Wij willen ze niet ongenoemd laten,
omdat zij iets zeggen over het waardevolle proces dat wij met de
focusgroepen hebben gehad en zij niet los staan van wat hiervoor
bij de verschillende thema’s is gezegd. Zij kunnen dan ook onderdeel
zijn van de uitvoering van de prioriteiten die gesteld worden in dit
wensbeeld. Het gaat om de volgende onderwerpen:
Wat kunnen we
nog meer doen?
• Sterke en eenduidige promotie, bijvoorbeeld
door een gezamenlijke economische uitagenda,
gebruik van social media, professionalisering van
evenementen en een lichtkrant bij de centrale
ingangen van Coevorden. Bestaande en nieuwe
activiteiten in het centrum van Coevorden kunnen
bovendien nog sterker verbonden worden aan het
verleden. Het initiatief voor dit onderwerp ligt bij
citymanagement.
• We need you as an ambassador. Het verhaal
van Coevorden moet verteld, wil het tot de
verbeelding spreken en levend blijven. Daarmee
bedoelen wij niet alleen het vestingverleden, maar
ook de meer recente historie. Gebouwen, plekken
en straten komen tot leven aan de hand van de
verhalen die er verteld kunnen worden. Met moderne
technieken kan voorzien worden in deze
behoefte. Er zijn echter ook altijd mensen voor
nodig om de verhalen te vertellen en de historie
van Coevorden levend te houden. Ambassadeurs
kunnen bovendien zorgen voor de herkenbaarheid
en vindbaarheid van de bronpunten. Het
initiatief hiervoor ligt bij ToReCo.
• Wandelroutes. De bezienswaardigheden in
een stad of dorp zijn nog steeds het beste te zien
per voet. In Coevorden zijn er meer dan genoeg
bezienswaardigheden; zij zijn echter verspreid en
voor de bezoeker niet altijd te vinden en herkennen.
Wandelroutes met voor elk wat wils kunnen
daar, ook met gebruikmaking van moderne technieken,
verandering in brengen. Het historische
stratenpatroon is uitermate geschikt om logische
routes te creëren en de bezienswaardigheden met
elkaar te verbinden. Het samenspel tussen winkelen,
recreëren en historie is daarin belangrijk.
• Bedrijvigheid in de vesting. Het kleinschalige
karakter en de compactheid van het centrum
leent zich prima voor bepaalde typen bedrijvigheid,
bijvoorbeeld op het gebied van het ambacht.
Verder kan zondagopenstelling van de winkels
leiden tot meer aantrekkingskracht, want waarom
zijn de winkels gesloten op de dag dat wij blij zijn
en onszelf willen verwennen? 6 35
Daarnaast zijn er locaties in de binnenstad die nu of in de toekomst de aandacht vragen. Een passend
antwoord of een visie op wat er op die plekken moet gebeuren, is niet zomaar gevonden. Wij willen met
eigenaren en andere betrokkenen onderzoeken welke mogelijkheden zich hier kunnen voordoen. Het gaat
in ieder geval om de volgende plekken:
• Voormalige zwembadlocatie aan de Molenbelt;
• Supermarktlocatie aan de Spoorsingel/Kerkstraat;
• Voormalige locatie Roadhouse aan de Stationsstraat.
Verbeteren ruimtelijke
kwaliteiten
Parkeerstructuur
Fietsers
Wandelgebieden/loopstructuur
Verbetering kwaliteit/
panden/winkelpuien
Positionering centrum door
eenduidige uitstraling
Horecaconcentratie
Kernwinkelgebied
Prioriteiten woningbouw
Wonen boven winkels
PKort
Herstel vestingstructuur
PLang
De stad als museum
(gebieden en objecten)
Herbestemming cultuurhistorisch
waardevolle bebouwing
Holwert-Midden
Holwert-Zuid
PKort
RSP/Stationsgebied
PLang
Samenhang
Coevorden zoekt
de verbinding
36
Het wensbeeld is geen visie als het niet
samenhangt met projecten die al uitgevoerd
zijn of nog worden voorbereid.
De versterking en vernieuwing van de
binnenstad van Coevorden moet op integrale
wijze plaatsvinden, wil het kloppen
en een toegevoegde waarde hebben.
Een belangrijke conclusie is dat wij het motto van
het Wensbeeld 2001 kunnen voortzetten. Ook in
dit wensbeeld staan historie, water en gezelligheid
centraal, zij het met accentverschillen. De puzzel
van dit wensbeeld en de projecten die ter uitvoering
van het Masterplan zijn en worden gerealiseerd,
past daarmee ook prima in elkaar. Dit geldt
ook voor de projecten die worden voorbereid in
de stationsomgeving en de Holwert.
In de bijeenkomsten van de focusgroepen is
ruime aandacht besteed aan de relaties met deze
projecten. In de groep rondom het thema Economie
was er vooral veel zorg over de consequenties
van de herontwikkeling Holwert-Zuid voor het
kernwinkelgebied van Coevorden. Detailhandel in
dit gebied zou ten koste gaan van het winkelbestand
in de binnenstad.
Dit deel van de voormalige vesting verdient het
wat ons betreft om opnieuw te worden ontwikkeld,
waardoor het gebied functioneel bij de
binnenstad gaat horen en de bezoeker die vanaf
de Krimweg Coevorden binnenkomt zich welkom
voelt in Coevorden. Duidelijk is dat dit in de
huidige situatie niet het geval is. De verplichtingen
die voor dit project een aantal jaren geleden
zijn aangegaan, geven ook alle aanleiding om dit
project voort te zetten.
In de herinrichting van het stationsgebied willen
wij zorgen voor een stationsplein dat de bezoeker
van Coevorden ook welkom heet in Coevorden
en uitnodigt om een bezoek te brengen aan
de binnenstad. Via het stationsplein zal er een
verbinding tussen binnenstad, stationsplein en de
Holwert worden gerealiseerd. De kansen die ons
daarin met het Regio Specifiek Pakket (RSP) geboden
worden, willen wij graag waar maken.
37
Strategische projecten
1. opknappen panden aan de Weeshuisstraat
2. citymanagement
3. ‘short stay’ wonen
4. spreekuur voor ondernemers
5. reconstructie van heutszsingel
6. leegstandsbeheer
Coevorden heeft
werk te doen
Uit de bijeenkomsten van de focusgroepen zijn 6 projecten
naar voren gekomen waarvan de betrokken partijen
hebben aangegeven bereid te zijn de haalbaarheid verder
te onderzoeken en ze te realiseren. Deze 6 projecten
kunnen als voorbeeld dienen voor de realisatie van dit
wensbeeld en een impuls zijn voor anderen om samen sterk
de schouders eronder te zetten. Ze zijn een voorbeeld
voor het perspectief dat er kan zijn voor de vernieuwing
van de binnenstad in tijden waarin financiële mogelijkheden
beperkt.
1. Opknappen panden aan
de Weeshuisstraat
Met de herinrichting van de Weeshuisweide,
de restauratie van het kasteel en
de Hof van Coevorden is het kwaliteitsverschil
met de bebouwing aan de Weeshuisstraat
groot geworden. De Coevorder
Handelsvereniging (CHV) heeft het idee
gelanceerd om deze panden met de eigenaren,
ondernemers en De Bentheimer
op te knappen. Zij heeft gevraagd of de
gemeente wil faciliteren in dit project.
Het initiatief voor dit project ligt bij de
CHV. De gemeente zal haar bijdrage leveren
door partijen bij elkaar te brengen en
samen na te denken over hoe de kwaliteit
van de panden kan worden verbeterd.
Planning
2012/2013: partijen bij elkaar brengen,
haalbaarheid onderzoeken en voorbereiding
van uitvoering
2013: uitvoering
2. Citymanagement
In de binnenstad is er sprake geweest
van citymanagement van 2006 tot en
met 2011. De destijds gekozen vorm had
niet meer voldoende draagvlak. In 2012
opperden de ondernemers een nieuwe
vorm van citymanagement. Deze vorm
wordt in 2012 nader onderzocht en uitgewerkt.
Citymanagement is als speerpunt
ook opgenomen in het economisch
beleidsplan.
Het initiatief voor de uitvoering ligt bij de
CHV. De gemeente gaat een subsidierelatie
aan met de CHV en ondersteunt
ambtelijk.
Met dit project kan invulling worden
gegeven aan het beslispunt citymanagement
en kan de wens worden gerealiseerd
om tot eenduidige promotie en
marketing te komen, leegstand in de winkelstraten
tegen te gaan en de activiteiten
in het centrum centraler te organiseren.
Planning
2012: onderzoek naar de juiste vorm en
mogelijkheden van citymanagement
2013: inrichting organisatie en aanstelling
citymanager
2014: ontwikkelen organisatie
3. ‘Short stay’ wonen
Domesta en de zorginstellingen hebben
de bereidheid getoond om de haalbaarheid
te onderzoeken van ‘short stay’
wonen: woonruimte voor bijvoorbeeld
studenten, stagiaires, pas afgestudeerden.
Deze vorm van wonen kan in een
of meerdere van de prioritaire gebieden
worden gerealiseerd. Het is goed mogelijk
dat de behoefte aan dit type wonen
breder is dan alleen bij de zorginstellingen,
bijvoorbeeld bij de bedrijven in
Coevorden.
Het initiatief voor het onderzoeken van
de haalbaarheid en de behoefte ligt bij de
gemeente. De gemeente brengt in het
kader daarvan de betrokken partijen bij
elkaar.
Planning
2012- zomer 2013: behoefte- en haalbaarheidsonderzoek
(business cases)
najaar 2013: besluitvorming
2014: uitvoering
Wij willen samen met de betrokken partijen deze projecten
oppakken, daarvoor de aanjager zijn en de faciliteiten
bieden.
40
41
4. Spreekuur voor
ondernemers
Het proces van kwaliteitsverbetering van de
gebouwen in de binnenstad moet worden
voortgezet. Dit komt de uitstraling van
de binnenstad ten goede en leidt tot een
vergroting van gezelligheid en veiligheid in
de binnenstad. De gemeente wil eigenaren/winkeliers
bijstaan in de manier waarop
de uitstraling van panden kan worden
verbeterd en richt daarvoor een spreekuur
in voor ondernemers.
Het initiatief voor de uitvoering ligt bij de
gemeente.
Planning
2012: inrichting organisatie en communicatie
2013: uitvoering
5. Reconstructie Van
Heutszsingel
De reconstructie van de Van Heutszsingel
vanaf de rotonde aan het stationsplein tot
en met de Burgemeester Van der Lelysingel
biedt kansen om een aantal beslispunten
uit dit wensbeeld te realiseren:
• De stadsentree aan de Burgemeester
Van der Lelysingel;
• De verbinding van het Van Heutszpark
met het centrum door een groene
inrichting en vermindering van de
barrièrewerking van de singel zelf.
Door gebruik te maken van kenmerkende
punten (watertoren, monument
Mijndert van der Thijnen) kunnen
verbindingen worden gemaakt met
een van de fraaiste restanten van de
vestingperiode.
De regie voor dit project ligt bij de gemeente.
De inrichting van de singels wordt
met de bewoners voorbereid.
6. Leegstandsbeheer
Leegstand is funest voor de uitstraling in de
binnenstad en de waarde van het vastgoed.
Leegstandsbeheer kan ervoor zorgen dat
leegstand niet leidt tot verpaupering en
op termijn sloop door middel van tijdelijk
gebruik en een voortdurend zoeken naar
nieuwe huurders.
Wij willen dit project gezamenlijk met het
op te zetten citymanagement voorbereiden.
Er is een groot aantal partijen dat
betrokken is bij dit onderwerp en het citymanagement
kan daar de schakel in zijn.
Planning
2012: onderzoeken juiste vorm en mogelijkheden
2013: opzetten organisatie en contractvorming
2013: start uitvoering
Verwijzingen
1. Jan Pierre Rawie & Driek van Wissen, Rijmkroniek van Coevorden 1407-2007, 2008, p. 11
2. De Catalogus Openbare Ruimte Centrum Coevorden is door Buro Khandekar Stadsontwerp &
Landschapsarchitectuur in opdracht van de gemeente opgesteld en is onderdeel van de stedenbouwkundige
uitwerking van het Masterplan centrum Coevorden van 2005. De catalogus
is de leidraad geweest voor de herinrichtingen van de afgelopen jaren in de binnenstad.
3. Geopark De Hondsrug is een project dat ten doel heeft om het unieke verhaal van het gebied
De Hondsrug als geologische eenheid te versterken, zodanig dat de identiteit van het gebied
toeneemt, waardoor mensen zich meer verbonden voelen met hun eigen gebied en er met elkaar
gebouwd kan worden aan een duurzame toekomst. Het streven is om De Hondsrug op de
werelderfgoedlijst van de UNESCO te krijgen. Het Geopark kent een aantal expeditiepoorten,
waarvan Coevorden er een is. www.geoparkdehondsrug.eu
Planning
2012: voorbereiding en aanbesteding
2013: uitvoering
4. Het beeldkwaliteitsplan historische kern Coevorden is door Buro Khandekar Stadsontwerp &
Landschapsarchitectuur in opdracht van de gemeente opgesteld. Het plan bevat de stedenbouwkundige
richtlijnen en welstandscriteria die van toepassing zijn op de gebouwde omgeving
in de binnenstad en worden toegepast bij bouwkundige ingrepen in de binnenstad. Buro
Khandekar heeft in de uitvoering de rol van supervisor.
5. Onder sociale contracten verstaan wij de ontwikkeling van (vernieuwende) samenwerkingsvormen
tussen bedrijven en overheid, die voor beide een win-win situatie opleveren.
6. Molenaar, C. (2011), Het einde van winkels. De strijd om de klant, Den Haag, Academic Service,
p. 18.
42
43
Change language