Tradičné receptárium regiónov v ŽSK, 2. časť - Žilinský samosprávny ...

Európsky fond regionálneho rozvoja | „Investícia do vašej budúcnosti“ | Projekt: Krásy a zaujímavosti Žilinského kraja
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego | „Inwestujemy w Twoją przyszłość“ | Projekt: Piękno i atrakcje Kraju Żylińskiego
European Regional Development Fund | “Investment in your future” | Project: Beauty and Attractions of the Žilina Region
Tradicné
Tradicne ˇ
receptarium ´
´ ˇ
regionov ZSK
Zbior ´ tradycyjnych przepisow ´
z regionow ´ SKZ˙
Traditional RecipeGuide
to Zilina ˇ regions
ČASŤ
CZĘŚĆ
PART2

PREHĽAD REGIÓNOV V ŽILINSKOM SAMOSPRÁVNOM KRAJI
PRZEGLĄD REGIONÓW W SAMORZĄDOWYM KRAJU ŻYLIŃSKIM
OVERVIEW OF REGIONS IN THE ŽILINA SELFGOVERING REGION
Legenda / Key
Horné Považie
Kysuce
Orava
Liptov
Turiec
Štátna hranica
Granica państwowa
State Border
Hranica kraja
Granica kraju samorządowego
Region border
Cestné komunikácie
Drogi
Roads
Vodné toky
Cieki wodne
Rivers
Vodné plochy
Powierzchnie wodne
Lakes
Obec
Gmina
Village
Copyright 2013.
Žilinský samosprávny kraj | Samorządowy Kraj Żyliński | Žilina Selfgoverning Region
© Všetky práva vyhradené | Wszelkie prawa zastrzeżone | All rights reserved

Przedmowa
´
Foreword
Spis tresci ´
Obsah
Contents
Juraj Blanár
predseda Žilinského
samosprávneho kraja
Przewodniczący
Samorządowego
Kraju Żylińskiego
Chairman of the
Žilina Selfgoverning
Region
Milí čitatelia a návštevníci nášho kraja,
keď sa povie tradičná slovenská kuchyňa, väčšine z nás
iste ako prvé napadnú bryndzové halušky, lokše, haruľa
či podlesníky. Kulinárske dedičstvo našich predkov je však
oveľa pestrejšie a rozmanitejšie, o čom sa môžete presvedčiť
na nasledujúcich stranách receptária. Nájdete v ňom recepty
typické pre každý región nášho kraja, nielen kysuckú kvačkovú
polievku, liptovský kapustník, strapáky z Horného Považia, ale
i oravský brmbol či makové rohy z Turca. Spoznajte Žilinský
kraj prostredníctvom tradičných chutí a vôní, vyberte si z jedál
sladkých, slaných, sviatočných i bežných, jedál, ktoré tvoria
neraz i v dnešnej modernej dobe základ jedálnička.
Drodzy czytelnicy i wszyscy odwiedzający nasz kraj,
kuchnia słowacka kojarzy się zazwyczaj w pierwszej
kolejności z haluszkami z bryndzą, plackami z ciasta
ziemniaczanego – tzw. lokszami, babką ziemniaczaną czy
podpłomykami znanymi jako „podlesníky“. Dziedzictwo
kulinarne, które zostało nam przekazane przez naszych
przodków, jest jednak o wiele bardziej urozmaicone,
o czym świadczą przepisy umieszczone na kolejnych stronach
niniejszej publikacji. Znajdą w niej Państwo przepisy typowe
dla poszczególnych regionów naszego Kraju, nie tylko
kisucką zupę brukwiową, liptowski kapuśniak, „strapáky“
z Górnego Poważa, także orawski „brmbol“ czy rożki z makiem
z regionu Turiec. Zapraszamy Państwa do zapoznania się
z Krajem Żylińskim poprzez tradycyjne smaki i zapachy
mnogości dań słodkich i słonych, uroczystych i codziennych
– potraw, które nadal stanowią podstawę tutejszej diety.
Dear readers and visitors to our Region,
When one says “traditional Slovak cuisine”, most of us
first think of “bryndzové halušky” (sheep cheese gnocchi),
“lokše” (flat bread), “haruľa” (potato pie) or “podlesníky”
(potato pancakes). Our ancestors´ culinary heritage, however,
is much more colourful and varied, and the following pages
of this RecipeGuide will convince you. Here you can find
recipes that are typical for each sub-region of the Žilina
Region. Included are such delicacies as Kysuce “kvačková
polievka” (pork soup), Liptov “kapustník” (cabbage pastry),
Horné Považie “strapáky” (cabbage gnocchi), Orava “brmbol”
(thick soup), or Turiec “makové rohy” (poppy seed pasta).
Learn more about the Žilina Region through traditional
tastes and scents, choose from sweet or savoury dishes,
festive or common meals – many of them are the basis of
our diet even in today’s modern times.
REGIÓNY ŽILINSKÉHO KRAJA 06
REGIONY KRAJU ŻYLIŃSKIEGO
SUB-REGIONS OF THE ZILINA REGION
RECEPTY Z HORNÉHO POVAŽIA 08
PRZEPISY Z GÓRNEGO POWAŻA
RECIPES FROM HORNÉ POVAŽIE
RECEPTY Z KYSÚC 16
PRZEPISY Z KISUC
RECIPES FROM KYSUCE
RECEPTY Z ORAVY 24
PRZEPISY Z ORAWY
RECIPES FROM ORAVA
RECEPTY Z LIPTOVA 32
PRZEPISY Z LIPTOWA
RECIPES FROM LIPTOV
RECEPTY Z TURCA 40
PRZEPISY Z TURCA
RECIPES FROM TURIEC
TRADIČNÉ RECEPTÁRIUM REGIÓNOV ŽSK
ZBIÓR TRADYCYJNYCH PRZEPISÓW Z REGIONÓW SKŻ
TRADITIONAL RECIPEGUIDE TO ŽILINA SUB-REGIONS
Vydal / Wydał / Issued by: Žilinský samosprávny kraj / Samorządowy Kraj Żyliński / Žilina Selfgoverning Region
Autori fotiek / Autorzy zdjęć / Photographs by: M KREO
Jazyková korektúra / Korekta językowa / Proofreading by: Jana Gelatíková
Preklad / Tłumaczenie / Translated by: Ján Gažo (EN), Zuzanna Fajth (PL)
Grafické spracovanie a tlač / Opracowanie graficzne i druk / Graphic design and layout: M KREO s.r.o., www.mkreo.sk
Prvé vydanie / Wydanie pierwsze / First issue
ISBN 978-80-971353-2-4

Regiony ´ Zilinskeho ˇ ´ kraja
Regiony Kraju ˙Zylinskiego
´
Jedálniček Kysučanov v minulosti
nebol pestrý, pokrmy boli skromné,
obsahovali len to, čo si ľudia tvrdou
prácou dopestovali či dochovali. Prevažujúcu
časť ich obživy tvorili múčne jedlá,
nenáročné na prípravu. Horské oblasti Kysúc
priali kapuste, ktorá mala v regionálnej
strave osobitý význam a konzumovali
ju po celý rok. Pravidelným jedlom boli
i kaše či polievky pripravované zo strukovín,
ako hrach, fazuľa či šošovica.
Neúrodná pôda a studené podnebie
na Orave nepriali v minulosti rozvoju
poľnohospodárstva. Jedlá, ktoré si Oravci
pripravovali, boli lacné, no výdatné. Ľudia
v tomto kraji boli chudobní, a tak sa
poväčšine varilo zo zemiakov, kapusty či
obilnín, z ktorých pripravovali obľúbené
obilninové kaše. V oravskej strave majú
zastúpenie i mliečne výrobky. Korbáčiky
z kravského mlieka a údené oštiepky sa
stali oravskou špecialitou.
Podobný jedálny lístok mali v minulosti aj
obyvatelia Liptova. Ich stravovanie bolo
založené predovšetkým na domácich
zdrojoch. Hlavným zamestnaním ľudí
v tomto regióne bolo roľníctvo, pastierstvo
a chov dobytka a od toho sa odvíjala
aj ich obživa.
Gazdiné z Turca varili pokrmy z poľnohospodárskych
plodín z vlastných polí.
Zemiaky a kapustu jedli všetci, kvaka
a strukoviny sa striedali s rôznymi múčnymi
jedlami. Mestská inteligencia, zemania
a remeselníci v Turci zase obľubovali
sladké jedlá.
Rovnako i šľachta z Horného Považia
si potrpela na kvalitné jedlo. V hradoch
a kaštieľoch pripravovali kuchári špeciality
z teľacieho mäsa, vtáctva, diviny či
kapúnov. Bežní obyvatelia jedávali to, čo
dala úroda a čo sa im podarilo dochovať.
Sub – regions of the Zilina ˇ Region
Dawna dieta mieszkańców regionu Kysuce nie była zbytnio urozmaicona. Jedzono
skromnie, a potrawy przygotowywano wyłącznie z tego, co ludzie potrafili wyhodować
dzięki ciężkiej pracy. Przeważającą część jadłospisu stanowiły proste w przygotowaniu
dania mączne. Warunki panujące w górskich obszarach regionu sprzyjały uprawie
kapusty pełniącej szczególną rolę w dawnej diecie, gdzie była obecna przez cały rok. Regularnie
jedzono także kasze oraz zupy z roślin strączkowych – grochu, fasoli i soczewicy.
Nieurodzajna gleba i zimny klimat regionu Orava nie sprzyjały kiedyś rozwojowi rolnictwa.
Potrawy przyrządzane przez mieszkańców Orawy były tanie, lecz pożywne. Ludzie
w tym kraju byli biedni, więc zazwyczaj gotowano dania z ziemniaków i kapusty oraz ze
zbóż, z których przyrządzano kasze. W diecie Orawian zajmowały ważne miejsce także
produkty mleczne. Korbacze serowe z mleka krowiego i wędzone oscypki stały się specjalnością
tego regionu.
Podobny jadłospis był w przeszłości typowy także dla mieszkańców regionu Liptow. Potrawy
przyrządzali przede wszystkim z własnych produktów. Tutejsza ludność zajmowała
się głównie rolnictwem i hodowlą bydła, co miało także wpływ na ich sposób odżywiania.
Gospodynie z regionu Turiec gotowały potrawy z produktów wyhodowanych na własnych
polach. Wszyscy jedli ziemniaki i kapustę, a brukiew i rośliny strączkowe przyrządzano
na przemian z różnymi daniami mącznymi.
Inteligencja miejska, ziemianie i rzemieślnicy w regionie Turiec lubili z kolei dania słodkie.
Szlachta z regionu Horné Považie przywiązywała dużą wagę do jakości potraw. Kucharze
zatrudnieni w zamkach i pałacach przyrządzali smakołyki z cielęciny, drobiu i dzikiego
ptactwa, dziczyzny lub kapłonów. Natomiast zwykli ludzie jedli to, co przyniosły żniwa lub
co potrafili wyhodować.
In the past, the standard menu in Kysuce was not very varied. Meals were modest
and contained only the stuff grown or bred by the hard working people.
Their diet consisted mostly of farinaceous dishes with undemanding preparation.
Mountain areas of Kysuce were suitable for growing cabbage that was especially significant
in the region’s diet and was consumed all year round. Other regular dishes
included mashes and soups prepared from legumes, such as peas, beans and lentils.
The infertile soil and cold climate in Orava were hostile to the development of agriculture
in the past. The Orava people used to prepare cheap but hearty meals, and
as most people here were poor, common cooking ingredients included potatoes,
cabbage, and crops, from which they prepared popular cereal porridge. The Orava
diet also included dairy products – plaited cheese strings and smoked “oštiepok”
(sheep cheese) became true Orava specialties.
A similar menu was also common for the Liptov people. Their diet was based mostly
on domestic and household resources. People in this region were usually occupied by
farming, herding and cattle breeding, and their subsistence was adequate.
Housewives from Turiec cooked dishes from agricultural crops grown in their own
fields. Everybody ate potatoes and cabbage, “kvaka” and legumes alternated with various
farinaceous dishes. Urban intelligentsia, squires and craftsmen in Turiec preferred
sweet dishes.
Similarly, the nobility in Horné Považie required quality food. Chefs at castles and chateaus
prepared specialties from veal, birds, game and capons. Common people ate
what the harvest gave them and what they managed to grow or breed.
06 07

Recepty z Horneho ´ Povazia ˇ
Przepisy z Gornego ´ Powaza ˙ Recipes from Horne ´ Povzie ˇ
Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
´
Strapaky
Strapaki
Strapaky
´
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Anna Saganová
POTREBUJEME: polohrubú múku, droždie, mlieko, vajce, soľ, bravčovú masť,
prášok do pečiva, zemiaky, maslo alebo olej.
SKŁADNIKI: mąka poznańska, drożdże, mleko, jajko, sól, smalec wieprzowy,
proszek do pieczenia, ziemniaki, masło lub olej.
INGREDIENTS: plain flour, yeast, milk, egg, salt, lard, baking powder, potatoes,
butter or oil.
Z polohrubej múky, droždia, mlieka a vajca pripravíme
kysnuté cesto. Pridáme štipku soli, bravčovú
masť a prášok do pečiva. Necháme vykysnúť.
Z mąki poznańskiej, drożdży, mleka i jajka wyrobić
ciasto drożdżowe, dodać szczyptę soli, smalec i proszek
do pieczenia. Odstawić do wyrośnięcia.
Knead yeast dough from flour, milk, yeast and
egg. Add a pinch of salt, lard and baking powder.
Let the dough rise.
Plnku si pripravíme z kyslej kapusty, ktorú udusíme
do polomäkka na slaninke, pridáme čierne korenie
a soľ.
Przygotować farsz z kapusty kiszonej uduszonej do
półmiękkości na boczku, doprawić czarnym pieprzem
i solą.
Prepare the filling from sauerkraut simmered on
bacon until semi-tender, add black pepper and
salt.
Bochníky rozvaľkáme na štvorce, pridáme kapustu,
do stredu kapusty dáme kôpku uvarených a omastených
zemiakov. Cesto preložíme zo štyroch strán.
Bochenki rozwałkować na kwadraty, nałożyć
kapustę, na środek kapusty nakładać porcję
ugotowanych i okraszonych ziemniaków, ciasto
przełożyć z czterech stron.
Roll out the dough loaves into squares; add cabbage
and a small pile of boiled and greased potatoes
in the middle of the cabbage. Fold-in all
four sides of the dough square.
Necháme vykysnúť, pred pečením potrieme rozpusteným
maslom alebo olejom. Pečieme pri miernej
teplote doružova.
Odstawić do wyrośnięcia, przed wstawieniem do
piekarnika posmarować roztopionym masłem
lub olejem. Piec w umiarkowanej temperaturze
na złocisty kolor.
Let rise, and then rub with molten butter or oil.
Bake at medium heat until it turns pinkish.
08 09

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Asi pol kilogramu bravčovej pečienky pomelieme.
Pridáme päť vajec, soľ, mleté čierne korenie, strúhanku,
sódu bikarbónu alebo prášok do pečiva.
Około pół kilograma wątróbki wieprzowej zmielić,
dodać pięć jaj, sól, pieprz czarny mielony, bułkę
tartą, sodę oczyszczoną lub proszek do pieczenia.
Mince 0.5 kg of pork liver. Add 5 eggs, salt,
ground black pepper, bread crumbs, baking soda
or baking powder.
Dochutíme rozotretým cesnakom, všetko dobre
vymiešame. Pečieme na rozpálenej masti alebo
oleji.
Doprawić roztartym czosnkiem, dokładnie wymieszać.
Smażyć na rozgrzanym smalcu lub oleju.
Add squeezed garlic to taste, and stir well. Fry on
hot lard or oil.
Pecienkove ˇ ´ placky
Placki z watrobki ˛ ´
Liver pancakes
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: kolektív autorov z Lietavskej Závadky (Helena Zjavková, Emília Hubočanová,
Anna Saganová, Martina Hubočanová, Alžbeta Šotníková, Cecília Chobotová, Anastázia Chobotová, Anna Šupejová)
POTREBUJEME: 1/2 kg bravčovej pečienky, 5 vajec, 2 lyžice strúhanky, soľ, mleté
čierne korenie, štipku sódy bikarbóny alebo prášku do pečiva, cesnak, masť.
SKŁADNIKI: 1/2 kg wątróbki wieprzowej, 5 jaj, 2 łyżki bułki tartej, sól, pieprz
czarny mielony, szczypta sody oczyszczonej lub proszku do pieczenia,
czosnek, smalec.
Hmotu naberáme polievkovou lyžicou a ukladáme
na masť, opekáme z oboch strán asi po dve minúty.
Masę nabierać łyżką do zupy i kłaść na smalcu,
smażyć z obu stron przez około dwie minuty.
Pick the dough with a table spoon and lay on hot
lard, then roast for two minutes on each side.
Podávame so zemiakmi a zeleninovým šalátom.
Podawać z ziemniakami i surówką z warzyw.
INGREDIENTS: 0.5 kg pork liver, 5 eggs, 2 spoons bread crumbs, salt, ground
black pepper, a pinch of baking soda or baking powder, garlic, lard.
Serve with potatoes and vegetable salad.
10 11

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Pochutka ´' z kyslej kapusty
Przysmak z kapusty kiszonej
Sauerkraut delicacy
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Anastázia Chobotová
POTREBUJEME: kyslú kapustu, bobkový list, celé čierne korenie, 3 až 4 zemiaky,
masť, múku, cesnak.
SKŁADNIKI: kapusta kiszona, liść laurowy, ziarna czarnego pieprzu, 3 lub
4 ziemniaki, smalec, mąka, czosnek.
Kyslú kapustu uvaríme domäkka s bobkovým listom
a celým čiernym korením. Kyslú vodu zlejeme
a necháme si ju zvlášť.
Kapustę kiszoną ugotować do miękkości z liściem
laurowym i ziarnami czarnego pieprzu.
Odlać wodę pozostałą po gotowaniu i pozostawić
na później do doprawienia.
Simmer the sauerkraut until tender with bay leaf
and whole black pepper. Drain and keep the sour
water separately.
Kapustu utlačíme tĺčikom a pridáme 3 až 4 uvarené
očistené zemiaky. Zmes so zemiakmi ešte utlačíme,
pridáme vodu na rozriedenie.
Kapustę ubić tłuczkiem i dodać 3 lub 4 ugotowane
obrane ziemniaki. Masę z ziemniaków jeszcze
raz ubić i rozrzedzić wodą.
Beat the sauerkraut with a pestle and add 3 or 4
peeled boiled potatoes. Knead the dough again,
add water to thinner it if necessary.
Z masti a múky pripravíme zásmažku, dáme do nej
rozotretý cesnak. Zásmažku zmiešame s kapustou,
dochutíme uvarenou kapustovou vodou.
Ze smalcu i mąki przygotować zasmażkę, dodać
do niej roztarty czosnek. Zasmażkę wymieszać
z kapustą, doprawić wodą z gotowania kapusty.
Prepare roux from lard and flour, and add squeezed
garlic in it. Stir the roux with the dough, and
add the sauerkraut water to taste.
Podávame s uvareným údeným alebo čerstvým
mäsom a celými uvarenými zemiakmi.
Podawać z ugotowanym mięsem lub wędliną
i ziemniakami ugotowanymi w całości.
INGREDIENTS: sauerkraut, bay leaf, black pepper, 3 – 4 potatoes, lard, flour,
garlic.
Serve with cooked smoked or fresh meat, and
with whole boiled potatoes.
12 13

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Očistené zemiaky uvaríme a vymiešame na jemnú
kašu – pyré.
Obrane ziemniaki ugotować i ubić na delikatne puree.
Peal the potatoes and boil them. Then mash
them into a fine puree.
Hlivu ustricovú alebo iné huby uvaríme, podusíme
na masle a rasci.
Boczniaki lub inne grzyby ugotować, udusić na maśle
i kminku.
Simmer oyster mushroom or other mushrooms
on butter and cumin.
Zemiaky s hubami
Ziemniaki z grzybami
Potatoes with mushrooms
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: kolektív autotov z Lietavskej Závadky (Helena Zjavková, Emília Hubočanová,
Anna Saganová, Martina Hubočanová, Alžbeta Šotníková, Cecília Chobotová, Anastázia Chobotová, Anna Šupejová)
POTREBUJEME: zemiaky, hlivu ustricovú alebo iné huby, maslo, rascu.
Udusené huby ľahko zmiešame so zemiakmi, aby
bola masa redšia.
Uduszone grzyby delikatnie wymieszać z ziemniakami
tak, by uzyskać niezbyt gęstą masę.
Add simmered mushrooms to the potatoes and
stir gently to make the dough thinner.
Podávame s čiernym chlebom.
SKŁADNIKI: ziemniaki, boczniaki lub inne grzyby, masło, kminek.
Podawać z czarnym chlebem.
INGREDIENTS: potatoes, oyster mushroom or other mushrooms, butter, cumin.
Serve with dark bread.
14 15

Przepisy z Kisuc
Kysucka ´
kvackova ˇ ´
polievka
Kisucka zupa z brukwi
Kysuce ´ “kvacka”soup ˇ
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Agnesa Straková
Recepty z Kysuc ´
Recipes from Kysuce
POTREBUJEME: solené bravčové mäso (môže byť aj kolienko, planý bôčik
alebo pliecko), nastrúhané kvačky, 1 nastrúhanú mrkvu, celé čierne korenie,
zemiaky, soľ.
Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Mäso osolíme aspoň týždeň dopredu a dáme do
hrnca. Zalejeme vodou podľa potreby, pridáme celé
čierne korenie.
Mięso zasypać solą co najmniej tydzień wcześniej.
Solone mięso umieścić w garnku, zalać wodą według
potrzeby, dodać całe ziarenka czarnego pieprzu.
Salt the meat at least one week in advance and
put into pot. Pour water as needed, add whole
black pepper.
Keď sa mäso dovára, dáme do polievky hrubšie nastrúhané
kvačky a postrúhanú mrkvu. Varíme 10 až
15 minút.
Gdy mięso jest prawie ugotowane, dodać do
zupy brukiew i marchew starte na tarce z dużymi
oczkami. Gotować przez 10-15 minut.
Simmer the meat. Before finished, add thicker
grated “kvačky” to the broth, and add grated
carrot. Simmer for 10 to 15 minutes.
Do polievky treba dať toľko kvačiek, aby nebola
hustá ani riedka.
Do zupy należy dodać tyle brukwi, żeby nie była
ani za rzadka, ani za gęsta.
The resulting soup should be neither too thick,
nor too thin. Therefore, put a precisely unspecified
amount of “kvačky” into the broth.
SKŁADNIKI: Solone mięso wieprzowe (może być golonka, boczek lub łopatka),
brukiew starta na tarce, jedna starta marchewka, ziarna czarnego pieprzu,
ziemniaki, sól.
INGREDIENTS: salted pork (hock, flitch or shoulder), grated “kvačky”, 1 grated
carrot, whole black pepper, potatoes, salt.
Polievku dochutíme soľou a čiernym korením. Celé
zemiaky do polievky treba variť osobitne.
Zupę doprawić solą i czarnym pieprzem. Ziemniaki
do zupy należy gotować osobno w całości.
Season the soup with salt and black pepper. Separately
cook whole potatoes to go to the soup.
16 17

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Uvaríme zemiaky, necháme ich vychladnúť a rozotrieme
na kašu.
Ugotować ziemniaki, odstawić do wystygnięcia
i ubić na puree.
Cook potatoes, then let them chill out and mash
them.
Pridáme múku (najprv sa dávala hrubá, neskôr
hladká) a jedno vajíčko. Všetko zmiešame.
Dodać mąkę (dawniej dodawano krupczatkę, później
tortową) i jedno jajko. Całość wymieszać wyrabiając
zwarte ciasto.
Add flour and one egg. Knead well.
Sulance ˇ´
'
Kopytka
“Sulance”rolled ˇ´'
gnocchi
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Darina Hnidková
Z tuhého cesta odtrhávame kúsky, z ktorých šúľame
tenšie valčeky.
Oderwać kawałki ciasta i następnie uformować
niezbyt grube wałki.
Tear off pieces of thick dough, then roll them into
thinner gnocchi cylinders.
POTREBUJEME: zemiaky, hladkú alebo hrubú múku, vajcia, mak, maslo, tvaroh
alebo mletú škoricu, soľ.
SKŁADNIKI: ziemniaki, mąka tortowa lub krupczatka, jajka, mak, masło, twaróg
lub mielony cynamon, sól.
INGREDIENTS: potatoes, plain flour, eggs, poppy seeds, butter, curd or ground
cinnamon, salt.
Varíme ich v slanej vode, po uvarení dochutíme
makom, maslom, tvarohom či mletou škoricou.
Gotować w osolonej wodzie, po ugotowaniu polać
masłem i posypać makiem, twarogiem lub mielonym
cynamonem.
Cook the gnocchi cylinders in salted water. When
ready, put on plate and add poppy seeds, butter,
curd or ground cinnamon
18 19

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Tvaroh rozmiešame s cukrom a maslom, pridáme
vajcia, múku, krupicu, soľ, všetko spolu zmiešame.
Twaróg wymieszać z cukrem i masłem, dodać jajka,
mąkę, grysik, sól, wszystko razem wymieszać.
Combine curd with sugar and butter, add eggs,
flour, semolina, salt, and stir everything together
thoroughly.
Cesto rozdelíme na kúsky veľkosti orecha, roztlačíme
do formy pagáčika.
Ciasto podzielić na kawałki wielkości orzecha,
spłaszczyć.
Divide the dough into scoops, the size of a walnut,
and press the scoops into the shape of a bun.
Syrniky
´
Kluski serowe
“Syrniky”cheese ´ cookies
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Jana Tomášková
POTREBUJEME: 50 g práškového cukru, 50 g masla, 2 vajcia, 80 g krupicovej
múky, 70 g krupice, 2 dcl sladkej smotany, 20 g škoricového cukru a soľ.
SKŁADNIKI: 50 g cukru pudru, 50 g masła, 2 jajka, 80 g mąki krupczatki, 70 g
grysiku, 2 dcl śmietanki, 20 g cukru cynamonowego, sól.
Uvaríme vo vriacej vode.
Ugotować we wrzącej wodzie.
Cook in boiling water.
Uvarené posypeme škoricovým cukrom a polejeme
smotanou.
Ugotowane kluski posypać cukrem cynamonowym
i polać śmietanką.
INGREDIENTS: 50g icing sugar, 50g butter, 2 eggs, 80g semolina flour, 70g
semolina, 2dcl sweet cream, 20g cinnamon sugar, salt.
When cooked, sprinkle with cinnamon sugar and
pour with cream.
20 21

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Zemiakove ´ pagace ´ ˇ
Ciastka ziemniaczane – pagacze
Potato buns
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Ingrid Pinková
POTREBUJEME: 2 šálky v šupke uvarených zemiakov, 6 šálok polohrubej múky,
1 šálku oleja, 1 šálku kvásku (mlieko + droždie + čajovú lyžička cukru), 2 vajcia
(1 na potretie), soľ, mletú rascu, červenú papriku, sezam.
Na pomúčenej doske zmiešame pretlačené uvarené
zemiaky s olejom, múkou, soľou, vajcom a kváskom,
spravíme cesto, necháme ho vykysnúť.
Na posypanym mąką blacie wymieszać ugotowane
i przeciśnięte przez praskę ziemniaki z olejem,
mąką, solą, jajkiem i rozczynem. Wyrobić ciasto
i odstawić do wyrośnięcia.
Mash the potatoes. Dust the desk with flour.
Combine the mashed potatoes with oil, flour, salt,
egg and leaven. Knead dough and let it rise.
Rozvaľkáme ho asi na 1 cm hrúbku, trikrát preložíme,
znova rozvaľkáme a pohárom vykrajujeme pagáče.
Rozwałkować ciasto na grubość ok. 1 cm, przełożyć
trzykrotnie, ponownie rozwałkować i wykrawać
szklanką kółka-pagacze.
Roll out the dough to 1 cm thick, fold it three
times and roll it out again. Cut out round buns
using a glass.
Kolieska necháme na plechu trochu nakysnúť, potrieme
rozšľahaným vajíčkom.
Kółka ułożyć na blasze do pieczenia i odstawić na
chwilę do wyrośnięcia, posmarować rozbełtanym
jajkiem.
Leave the buns rise a bit on a baking tray, and
then brush them with a beaten egg.
SKŁADNIKI: 2 filiżanki ziemniaków ugotowanych w mundurkach, 6 filiżanek
mąki poznańskiej, 1 filiżanka oleju, 1 filiżanka rozczynu (mleko + 1 kostka
drożdży + 1 łyżeczka cukru), 2 jajka (jedno do smarowania), sól, kminek mielony,
papryka w proszku, sezam.
INGREDIENTS: 2 cups jacket cooked potatoes, 6 cups plain flour, 1 cup oil,
1 cup leaven (milk + yeast + 1 tea spoon sugar), 2 eggs (1 egg for rubbing),
salt, ground cumin, red pepper, sesame.
Posypeme drvenou rascou, červenou paprikou alebo
rascou a dáme piecť.
Posypać tłuczonym kminkiem, papryką w proszku
lub sezamem i upiec w piekarniku.
Sprinkle with ground cumin, red pepper or whole
cumin, and bake.
22 23

Recepty z Oravy
Przepisy z Orawy
Recipes from Orava
Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Ošúpané, na kocky pokrájané zemiaky dáme variť
do jemne osolenej vody. Pridáme trochu korenia
a papriky.
Obrane ziemniaki pokrojone w kosteczkę ugotować
w lekko osolonej wodzie, dodać odrobinę
pieprzu i papryki.
Cook the peeled, diced potatoes in slightly salted
water. Add a little pepper and paprika.
Brmbol
Brmbol
“Brmbol”soup
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Anna Beňušová
POTREBUJEME: zemiaky, múku, vajcia, soľ, korenie, papriku.
SKŁADNIKI: ziemniaki, mąka, jajka, sól, pieprz, papryka w proszku.
Keď sú zemiaky takmer uvarené, hádžeme k nim do
vriacej vody halušky z redšieho cesta, urobeného
z múky, vajca a vody.
Gdy ziemniaki są prawie ugotowane, wrzucić do
wody, w której się gotują, kluski – haluszki z niezbyt
gęstego ciasta przyrządzonego z mąki, jajka i wody.
Knead thinner dough from flour, egg and water.
Make gnocchi from the dough. When the potatoes
are nearly cooked, add the gnocchi to the boiling
water.
Krátko povaríme.
Gotować przez chwilę.
Simmer briefly.
Uvarené jedlo zahustíme zátrepkou z dvoch decilitrov
vody a lyžice múky.
Ugotowaną potrawę zagęścić zasmażką z 200 ml
wody i łyżki mąki.
INGREDIENTS: potatoes, flour, eggs, salt, pepper, paprika.
Prepare roux from 2dcl water and 1 spoon flour.
Thicken the soup with the roux.
24 25

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Hríbiky si nakrájame a udusíme ich na masti alebo
oleji spolu s nadrobno pokrájanou cibuľkou.
Grzyby pokroić i udusić na smalcu lub oleju wraz
z drobno pokrojoną cebulką.
Slice the mushrooms and sauté them in lard or
oil, together with finely chopped onion.
Hotové jedlo zahustíme kyslou smotanou. Uvaríme
zemiaky ako prílohu.
Gotową potrawę zagęścić kwaśną śmietaną.
Ugotować ziemniaki jako dodatek.
Thicken the prepared meal with sour cream. Cook
potatoes as a side dish.
Hriby ´
na smotane
Grzyby w ´ smietanie
Mushrooms on cream
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Marica Daňová
POTREBUJEME: hríby, masť, cibuľu, kyslú smotanu, soľ, vegetu.
SKŁADNIKI: grzyby, smalec, cebula, kwaśna śmietana, sól, wegeta.
Dochutíme soľou a vegetou.
Doprawić do smaku solą i wegetą.
Season with salt and “vegeta”.
Podávame s chlebom, zemiakmi, prípadne s knedľou.
Podawać z chlebem, ziemniakami lub z knedlami.
INGREDIENTS: mushrooms, lard, onion, sour cream, salt, “vegeta” seasoning.
Serve with bread, potatoes or dumpling.
26 27

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Očistenú kapustu postrúhame na plátky a osolíme,
pridáme vajcia s múkou a vypracujeme cesto.
Oczyszczoną kapustę zetrzeć na tarce i posolić,
dodać jajka z mąką i wyrobić ciasto.
Clean and rinse the cabbage and grate to slices.
Season with salt, add eggs and flour, prepare
dough.
Menšie kúsky cesta rozvaľkáme na pomúčenej
doske na placky.
Nieduże kawałki ciasta rozwałkować na posypanym
mąką blacie uzyskując kształt placuszków.
Dust the desk with flour. Roll out smaller pieces of
dough into flat pancakes.
Placky z kapusty
Placki z kapusty
Cabbage pancakes
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: kolektív autorov DSS, Moyzesova 27, Žilina
Na rozpálenom tuku ich opečieme z oboch strán
dozlata.
Smażyć w rozgrzanym tłuszczu z obu stron na
złocisty kolor.
In hot lard, fry the pancakes on both sides until
golden.
POTREBUJEME: 400 g hlávkovej kapusty, 150 g hladkej múky, 1 až 2 vajcia,
bravčovú masť, soľ.
SKŁADNIKI: 400 g kapusty białej, 150 g mąki tortowej, 1 - 2 jajka, smalec
wieprzowy, sól.
INGREDIENTS: 400g cabbage, 150g fine plain flour, 1 or 2 eggs, lard, salt.
Takéto placky môžeme pripraviť aj z patizónu alebo
kalerábu, prípadne môžeme tieto druhy zeleniny
skombinovať.
Podobne placuszki możemy przyrządzić również
z kabaczka lub kalarepy, możemy także połączyć
te warzywa.
Similar pancakes can also be prepared from
pattypan squash or kohlrabi, or these kinds of vegetables
can be combined.
28 29

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Polievka drzkova ˇ ´
Zupa z flaczkow ´
Tripe soup
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Peter Beňuš
POTREBUJEME: 1/2 kg držiek, krupicovú múku, soľ, cibuľu, mrkvu, petržlen,
2 strúčiky cesnaku, masť, mleté korenie, červenú papriku, majoránku.
SKŁADNIKI: 1/2 kg flaczków, mąka krupczatka, sól, cebula, marchew, pietruszka,
2 ząbki czosnku, smalec, pieprz mielony, papryka w proszku, majeranek.
INGREDIENTS: 1/2 kg tripe, semolina flour, salt, onions, carrot, parsley, 2 cloves
garlic, lard, ground pepper, red pepper, marjoram.
Držky dobre umyjeme, odstránime blany a prípadné
nečistoty, vytrieme soľou a krupicovou múkou,
niekoľkokrát premyjeme.
Flaczki dokładnie umyć, usunąć błony i ewentualne
nieczystości, wysmarować solą i mąką krupczatką,
Kilkakrotnie przemyć.
Clean and rinse the tripe. Remove ligaments and
other impurities. Wipe with salt and semolina flour,
then rinse several times.
Držky dáme variť do studenej vody. Pridáme zeleninu
– cibuľu, mrkvu, petržlen, cesnak. Vodu 2 až
3-krát vymeníme.
Flaczki przełożyć do garnka z zimną wodą i gotować
wraz z warzywami – cebulą, marchwią, pietruszką
i czosnkiem. Wodę zmienić dwu- lub trzykrotnie.
Put the tripe into cold water and cook it. Add vegetables:
onion, carrot, parsley, garlic. Change
water 2 or 3 times.
Z masti a nakrájanej cibuľky spravíme zápražku,
zalejeme ju vodou, kde sa varili držky, dochutíme
podľa vlastnej predstavy.
Ze smalcu i pokrojonej cebulki przygotować zasmażkę,
zalać wodą, w której gotowały się flaczki,
doprawić do smaku według własnych preferencji.
Prepare roux from lard and chopped onion. Pour
the tripe cooking water over the roux, and season
to taste.
Trochu papriky dáme na masť a horúcu vlejeme do
polievky. Pridáme na drobnejšie rezance pokrájané
držky, necháme ešte trochu vrieť.
Odrobinę papryki wsypać do rozgrzanego smalcu
i jeszcze gorące wlać do zupy. Dodać flaczki pokrojone
w nieduże paseczki, gotować jeszcze przez chwilę.
Put a little red pepper on hot lard, and then add
it to the soup. Add noodles cut into small pieces
and simmer some more.
30 31

Recepty z Liptova
Przepisy z Liptowa
Recipes from Liptov
Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Očistené zemiaky postrúhame, osolíme, okoreníme,
pridáme múku a vypracujeme cesto.
Obrane ziemniaki zetrzeć na tarce, posolić, doprawić
pieprzem, dodać mąkę i wyrobić ciasto.
Grate peeled potatoes. Add salt and pepper, then
add flour and knead dough.
Bryndzove ´
halusky ˇ
Haluszki z bryndza ˛
“Bryndzove ´ halusky”– ˇ sheep cheese gnocchi
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Miroslava Dubecká
POTREBUJEME: 1 kg zemiakov, 300 g bryndze, 1 lyžička soli, na špičku noža čierne
mleté korenie, 300 g polohrubej múky, 1/4 masla, 200 g údenej slaniny,
masť.
Do väčšieho hrnca dáme variť osolenú vodu, na
haluškárni alebo na drevenej doštičke po častiach
hádžeme halušky do vriacej vody.
W większym garnku zagotować osoloną wodę.
Za pomocą specjalnego sitka do haluszek lub
drewnianej deseczki i noża wrzucać stopniowo
kluseczki do osolonego wrzątku.
Boil salted water in a large pot. Put the dough
on a cutting board, from which cut off individual
gnocchi into boiling water.
Keď vyplávajú na povrch, vyberieme ich sitkom
do iného hrnca. Na halušky rozmrvíme bryndzu
a na plátky pokrájané maslo, všetko zmiešame.
Gdy wypłyną na powierzchnię, wyjąć je za pomocą
sitka i przełożyć do innego garnka. Na haluszki
pokruszyć bryndzę oraz masło pokrojone w plasterki,
wymieszać.
When gnocchi begin to surface, take them out of
water with a mesh strainer and put them into a
large bowl. Sprinkle with sour sheep cheese and
sliced butter, then stir well.
Bryndzové halušky polejeme masťou, pridáme
opraženú slaninku a podávame.
SKŁADNIKI: 1 kg ziemniaków, 300 g bryndzy, 1 łyżeczka soli, czarny pieprz - na
czubku noża, 300g mąki poznańskiej, 1/4 kostki masła, 200g wędzonej słoniny,
smalec.
INGREDIENTS: 1 kg potatoes, 300g “bryndza“ sheep cheese, 300g plain flour,
200g smoked bacon, 1/4 butter, a pinch of black ground pepper, salt, lard.
Haluszki z bryndzą polać smalcem, dodać podsmażony
boczek i podawać.
Sprinkle with hot lard, add roast bacon and serve.
32 33

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Tvaroznik ˇ ´
Ciasto serowe
Curd cake
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Iveta Zuskinová
POTREBUJEME: hladkú a polohrubú múku, tvaroh, mlieko, droždie, maslo,
cukor, vajcia, mletú škoricu, citrónovú kôru, premyté hrozienka, soľ.
POSÝPKA: maslo, kryštálový cukor, hrubá múka.
SKŁADNIKI: mąka poznańska i tortowa, mleko, drożdże, cukier, jajka, twaróg,
masło, mielony cynamon, skórka z cytryny, opłukane rodzynki, sól.
POSÝPKA: masło, cukier kryształ, mąka krupczatka.
INGREDIENTS: plain flour, milk, yeast, sugar, eggs, ground cinnamon, lemon
peel, rinsed raisins, salt, curd.
ICING: butter, castor sugar, flour
Pripravíme si cesto z rovnakého množstva hladkej
a polohrubej múky, pridáme kvások pripravený
z vlažného mlieka, droždia a trochy cukru.
Wyrobić ciasto z jednakowych ilości mąki tortowej
i poznańskiej, dodać rozczyn przygotowany
z letniego mleka, drożdży i odrobiny cukru.
Prepare leaven from yeast, lukewarm milk and
a little sugar. Combine with flour.
Potom kvások vlejeme do múky, pridáme 1 až 2 vaječné
žĺtky, osminku masla, trochu soli a vymiesime
cesto. Necháme ho na teplom mieste vykysnúť.
Następnie wlać rozczyn do mąki, dodać 1 - 2
żółtka, 125 g masła, szczyptę soli i wyrobić ciasto.
Odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia.
Add 1 or 2 egg yolks, a bit of butter, a pinch of salt
and knead dough. Let it rise in a warm place.
Cesto rozdelíme na toľko častí, koľko plechov tvarožníka
chceme upiecť. Namočenou rukou roztlačíme
na pomastený plech vrstvu cesta.
Ciasto podzielić na tyle części, ile blach ciasta serowego
chcemy upiec. Ręką zamoczoną w wodzie rozprowadzić
warstwę ciasta na natłuszczoną blachę.
Divide the dough into as many parts as many baking
sheets you have. Rub the sheets with butter. With
wet hands, spread a layer of dough on the sheet.
Pripravíme si plnku z tvarohu, do ktorého dáme trochu
soli. Pridáme vajíčka, kryštálový cukor, mletú škoricu,
postrúhame citrónovú kôru, pridáme hrozienka.
Przygotować nadzienie z twarogu, do którego
należy dodać szczyptę soli, jajka, cukier kryształ,
mielony cynamon, startą skórkę z cytryny i rodzynki.
Prepare a stuffing from curd with a pinch of salt.
Add eggs, granulated sugar, ground cinnamon,
grated lemon peel, and raisins.
34 35

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Na doske vypracujeme cesto, vyvaľkáme na hrúbku
pol centimetra.
Na stolnicy wyrobić ciasto, rozwałkować na grubość
pół centymetra.
Knead dough on a desk and roll it out to a 5mm-
-thickness.
Vykrojíme kolieska, na rozohriatom oleji vysmážame
z obidvoch strán.
Wykrawać kółka, w rozgrzanym tłuszczu smażyć
z obu stron.
Cut out round shapes and fry them on both sides
in hot oil.
Fanky ´
Faworki
“Funky”donuts
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Ľubica Kecerová
Na zlatisto vysmažené fánky dáme trošku džemu.
Na faworki usmażone na złocisty kolor nałożyć
odrobinę dżemu.
When donuts turn golden, put a little jam on
each donut.
olej.
POTREBUJEME: 250 g tvarohu, 250 g hladkej múky, 1 celé vajce, 1 malú lyžičku
práškového cukru, džem, štipku soli (na špičku noža), štipku sódy bikarbóny,
SKŁADNIKI: 250 g twarogu, 250 g mąki tortowej, 1 całe jajko, 1 płaska łyżeczka
cukru pudru, szczypta soli (na czubku noża), szczypta sody oczyszczonej, olej.
Pred podávaním posypeme práškovým cukrom.
Przed podaniem posypać cukrem pudrem.
INGREDIENTS: 250g curd, 250g fine plain flour, 1 egg, 1 teaspoon icing sugar,
jam, a pinch of salt, a pinch of baking soda, oil.
Sprinkle with icing sugar and serve.
36 37

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Všetky ingrediencie spolu vymiesime, pridáme kapustu.
Wszystkie składniki wymieszać, dodać kapustę.
Combine all ingredients and knead dough. Add
cabbage.
Dáme piecť na vymastený plech.
Przełożyć na natłuszczoną blachę.
Bake the pies on a greased baking sheet.
Kapustnik ´ – metenik ´
Kapusniak ´ – „metenik”
“Metenik”cabbage pie
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Blandína Berková
POTREBUJEME: polohrubú múku, prášok do pečiva, 1 dl mlieko, 250 g kyslej
kapusty, soľ, cesnak, maslo.
SKŁADNIKI: mąka poznańska, proszek do pieczenia, 1 dcl mleka, 25 dkg kapusty
kiszonej, sól, czosnek, masło.
Pečieme do chrumkava.
Piec w piekarniku do momentu, gdy będą
chrupiące.
Bake until crisp.
Po upečení potrieme maslom a cesnakom.
Po upieczeniu posmarować masłem i czosnkiem.
INGREDIENTS: plain flour, baking powder, 1dcl milk, 250g sauerkraut, salt,
garlic, butter.
After baking, rub with butter and garlic.
38 39

Recepty z Turca
Przepisy z Turca
Recipes from Turiec
Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Granadir ´
mars ˇ
Granadier marsz
Grenadier march
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Marta Falátová
POTREBUJEME: zemiaky, polohrubú múku, vajcia, masť alebo olej, cibuľu,
cesnak, mrkvu, sladkú papriku, soľ, mleté čierne korenie.
SKŁADNIKI: ziemniaki, mąka poznańska, jajka, smalec albo olej, cebula, czosnek,
marchew, słodka papryka w proszku, sól, pieprz mielony.
INGREDIENTS: potatoes, plain flour, eggs, lard or oil, onion, garlic, carrot, sweet
peppers, salt, ground black pepper.
Očistíme zemiaky a pokrájame na kocky. Rozpustíme
masť, upražíme cibuľu a cesnak, pridáme sladkú
papriku.
Ziemniaki obrać i pokroić w kostkę. Smalec
stopić, usmażyć cebulę i czosnek, dodać słodką
paprykę.
Peel potatoes and dice them. Melt lard, and fry
chopped onion with garlic and sweet pepper.
Potom pridáme zemiaky a nakrájanú mrkvu, podľa
chuti pridáme soľ a korenie. Zalejeme všetko vodou
a dusíme do mäkka.
Następnie dodać ziemniaki i pokrojoną marchew,
doprawić do smaku solą i pieprzem. Wszystko zalać
wodą i dusić do miękkości.
Then add diced potatoes and chopped carrots,
add salt and pepper to taste. Pour over with water
and simmer until tender.
Z múky, vajec a soli pripravíme cesto, vyvaľkáme ho
na hrúbku 2 milimetre. Nakrájame na malé štvorčeky.
Z mąki, jajek i soli wyrobić ciasto i rozwałkować
na grubość 2 mm. Pokroić w małe kwadraciki.
Combine flour, eggs and salt to make dough. Roll
out the dough to a 2mm-thickness. Cut it into
small squares.
Kúsky cesta uvaríme, precedíme, zmiešame s uvarenou
zemiakovou masou, necháme ešte trochu podusiť.
Podávame s kyslou uhorkou alebo čalamádou.
Kawałki ciasta ugotować, odcedzić, wymieszać
z ugotowaną masą ziemniaczaną, dusić jeszcze
przez chwilę. Podawać z ogórkami konserwowymi
lub sałatką warzywną w zalewie octowej.
Put the dough squares into boiling water and cook.
Then strain them and combine with cooked potato
stuff. Simmer for few minutes. Serve with pickled
gherkin and other pickles
40 41

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Sušené slivky, hrušky a jabĺčka umyjeme, v hrnci
zalejeme vodou a spoločne uvaríme, podľa chuti
pridáme cukor.
Suszone śliwki, gruszki i jabłka umyć, przełożyć do
garnka, zalać wodą i ugotować. Dodać cukru do
smaku.
Rinse dried plums, pears and apples, and put them
into a pot of water to cook. Add sugar to taste.
Na panvici rozpustíme masť, opražíme trochu múky
a zalejeme malým množstvom vody. Dobre premiešame,
aj s uvareným sušeným ovocím.
Na patelni stopić smalec, usmażyć na nim odrobinę
mąki i zalać niewielką ilością wody. Dokładnie
wymieszać z ugotowanymi suszonymi owocami.
Melt lard on a pan, fry a little flour, and then pour
a little water. Stir well, add dried fruits and stir again.
Trepaky ´
Trepaki
“Trepaky”fruit ´ dish
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Zora Mintálová-Zubercová (podľa Želmíry Paceľovej z Podhradia, narodenej roku 1933)
POTREBUJEME: za hrsť sušených sliviek, hrušiek a jabĺk, podľa chuti cukor, masť,
múku, 4 až 5 zemiakov, soľ.
SKŁADNIKI: Garść suszonych śliwek, gruszek i jabłek, cukier do smaku, smalec,
mąka, 4-5 ziemniaków, sól.
Medzitým očistíme zemiaky, pokrájame ich na
„krížeľky“ a dáme variť do osolenej vody.
W międzyczasie obrać ziemniaki, pokroić w ćwiartki
i ugotować w osolonej wodzie.
Meanwhile, peel and rinse potatoes, dice them
and then put them into salted water to cook.
Uvarené scedíme, popučíme a podávame spolu
s trepákmi.
Ugotowane ziemniaki odcedzić, utłuc i podawać
wraz z „trepakami“.
INGREDIENTS: 1 handful dried plums, pears and apples, sugar to taste, lard,
flour, 4 or 5 potatoes, salt.
When cooked, strain the potatoes, mash them
and serve with “trepáky”, whatever that may be.
42 43

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Makove ´
rohy
Rozki ˙ z makiem
Poppy seed horns
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Zora Mintálová- Zubercová (upravené podľa spomienok nebohej Alžbety Zubercovej
z Martina, narodenej roku 1894)
POTREBUJEME: 1 kg miešanej múky, 1 lyžičku soli, 150 g cukru, vanilkový cukor,
citrónovú kôru, 100 g masla, 50 g masti (oleja), 3 žĺtky, 50 g droždia, 5 až 7 dl
mlieka, maslo na vymastenie plechu, 1 lyžičku cukru a vody na potretie.
PLNKA: 150 g práškového cukru, 1 dl mlieka, 200 g zomletého maku, škoricový cukor.
SKŁADNIKI: 1 kg mąki mieszanej, 1 łyżeczka soli, 150 g cukru, wanilia, skórka
z cytryny, 100 g masła, 50 g smalcu (oleju), 3 żółtka, 50 g drożdży, 5 - 7 dl
mleka, masło do wysmarowania blachy, 1 łyżeczka cukru i woda do posmarowania.
NADZIENIE: 150 g cukru pudru, 1 dl mleka, 200 g zmielonego maku, cukier cynamonowy.
INGREDIENTS: 1 kg mixed flour, 1 teaspoon salt, 150g sugar, vanilla, lemon peel,
100g butter, 50g lard (oil), 3 egg yolks, 50g yeast, 5 to 7dcl milk, butter to grease
baking sheet, 1 teaspoon sugar and water to rub.
FILLING: 150g icing sugar, 1dcl milk, 200g ground poppy seed, cinnamon sugar.
Do múky pridáme soľ, cukor, potlčenú vanilku alebo
vanilínový cukor, postrúhanú citrónovú kôru,
vykysnutý kvások, roztopené maslo a masť.
Do mąki dodać sól, cukier, potłuczoną wanilię lub
cukier waniliowy, startą skórkę z cytryny, wyrośnięty
rozczyn, roztopione masło i smalec.
Combine flour, salt, sugar, powdered vanilla or
vanilla sugar, grated lemon peel, leavened sourdough,
molten butter and lard.
Žĺtky rozmiešame v malom množstve mlieka. Cesto
vymiesime, posypeme múkou, prikryjeme čistým
obrúskom a necháme vykysnúť.
Żółtka rozbełtać w niewielkiej ilości mleka. Wyrobić
ciasto, posypać mąką, przykryć czystą ściereczką
i odstawić do wyrośnięcia.
Stir egg yolks in a little milk. Knead dough, sprinkle
it with flour, cover it with a clean cloth and let rise.
Plnka: Cukor povaríme v mlieku, pridáme zomletý
mak, škoricový cukor a chvíľu povaríme. Každé cesto
osobitne vyvaľkáme, natrieme plnkou, skrútime.
Nadzienie: cukier z mlekiem zagotować, dodać
zmielony mak, cukier cynamonowy i przez chwilę
gotować. Każdy kawałek ciasta osobno rozwałkować,
posmarować nadzieniem, zawinąć.
Stuffing: Melt sugar in boiling milk, add milled
poppy, cinnamon sugar and briefly cook. Roll out
each piece of dough separately, put stuffing on
top, and then roll it.
Vykysnuté rohy potrieme žĺtkom, do ktorého pridáme
lyžičku cukru a vody. Rohy spočiatku pečieme
v teplej rúre, ku koncu v mierne teplej.
Wyrośnięte rożki posmarować żółtkiem, do którego
należy dodać łyżeczkę cukru i wody. Rożki
piec na początku w gorącym, a pod koniec w
średnio nagrzanym piekarniku.
When risen, rub the horns with yolk mixed with
one teaspoon sugar and water. Bake the horns in
a pre-heated oven, and then reduce heat.
44 45

Postup Sposob ´ przygotowania Preparation
Zemiaky uvaríme v šupke, olúpeme a postrúhame.
Pridáme do nich preosiatu múku, vajce a štipku soli.
Pirohy hruskove ˇ ´
Pierogi z gruszkami
Pear pasties
Autor receptu / Autor przepisu / Recipe by: Zora Mintálová-Zubercová (upravené podľa spomienok nebohej informátorky z Lipovca,
narodenej roku 1913)
POTREBUJEME: 500 g zemiakov, 300 g hrubej múky, 1 vajce, štipku soli, vodu.
PLNKA: 4 hrste sušených hrušiek, voda, cukor, škorica.
POSÝPKA: 1/2 šálky maku, maslo, cukor.
SKŁADNIKI: 500 g ziemniaków, 300 g mąki krupczatki, 1 jajko, szczyptę soli, woda.
NADZIENIE: 4 garści suszonych gruszek, woda, cukier, cynamon.
DO POSYPANIA: 1/2 filiżanki maku, masło, cukier.
INGREDIENTS: 500g potatoes, 300g flour, 1 egg, a pinch of salt, water.
STUFFING: 4 handfuls dried pears, water, sugar, cinnamon..
ICING: 1/2 cup poppy seeds, butter, sugar.
Ziemniaki ugotować w mundurkach, obrać a zetrzeć
na tarce. Dodać do nich przesianą mąkę, jajko
i szczyptę soli.
Cook potatoes in their jacket, then peel and grate
them. Add sifted flour, egg and a pinch of salt.
Vymiesime cesto a vyvaľkáme na hrúbku 2 cm. Na
polovicu vyvaľkaného cesta poukladáme kopčeky
uvarených sušených hrušiek.
Wyrobić ciasto i rozwałkować na grubość 2 cm.
Na połowę rozwałkowanego ciasta nałożyć małe
porcje ugotowanych suszonych gruszek.
Knead dough and roll it out to a 2cm thickness.
Put scoops of cooked dried pears on one half of
the dough.
Preložíme druhou polovicou cesta, aby bola plnka
uprostred, pokrájame na štvorčeky, prstami okolo kôpok
popritláčame okraje. Dáme variť asi na dve minúty.
Przykryć drugą połową ciasta, pokroić w kwadraty
z nadzieniem na środku, palcami przycisnąć brzegi
wokół nadzienia. Gotować przez około 2 minuty.
Cover the scoops with the other half of the dough,
so that the stuffing is in the middle. Cut it into
squares and press the square edges with fingers.
Then cook them for about two minutes.
Uvarené pirohy vyberieme, necháme odkvapkať,
dáme na misu, polejeme roztopeným maslom,
cukrom a makom.
Ugotowane pierogi wyjąć, odcedzić, przełożyć
na miskę, polać roztopionym masłem i posypać
cukrem i makiem.
When the pasties are cooked, take them out to
drain. Put them in a bowl, and sprinkle with molten
butter, sugar and poppy seeds.
46 47