descargar pdf - Revista fml | Revista de Medicina de Familia y ...
descargar pdf - Revista fml | Revista de Medicina de Familia y ...
descargar pdf - Revista fml | Revista de Medicina de Familia y ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ISSN: 1989-6832<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es<br />
Publicación oficial<br />
SUPLEMENTO<br />
Resúmenes <strong>de</strong> los trabajos presentados a las<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes SVMFiC<br />
Alboraya, Valencia, 18 <strong>de</strong> octubre <strong>de</strong> 2011<br />
<strong>fml</strong>. Octubre 2011; Volumen15, Suplemento 3. 33 páginas<br />
Publicación oficial SVMFiC y cá́tedra <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> UMH<br />
Artículos <strong>de</strong> acceso libre bajo una licencia Creative Commons: Uso y distribuciónn no<br />
restringidos, nombrando la fuente y sin hacer un uso comercial o modificando la obra.
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
SVMFiC<br />
JUNTA DIRECTIVA<br />
Presi<strong>de</strong>nte<br />
Carlos Fluixá Carrascosa<br />
Vicepresi<strong>de</strong>ntes<br />
Juan V. Quintana Cerezal<br />
Enrique Soler Bahilo<br />
Tesorero<br />
Mª Carmen Torres Moya<br />
Secretaria<br />
Mª Ángeles Medina Martínez<br />
Vocal <strong>de</strong> Alicante<br />
Francisco Ortíz Díaz<br />
Vocal <strong>de</strong> Castellón<br />
Beatriz Lacomba Aladreu<br />
Vocal <strong>de</strong> Valencia<br />
Esteban Pucha<strong>de</strong>s Marqués<br />
Vocal <strong>de</strong> Pregrado<br />
Pilar Roca Navarro<br />
<strong>Revista</strong> <strong>fml</strong><br />
COMITÉ EDITORIAL<br />
Editor jefe<br />
Juan Vte. Quintana Cerezal<br />
Editores asociados<br />
Vicente Gil Guillén<br />
Heliodoro Ibáñez Bargues<br />
Domingo Orozco Beltrán<br />
Óscar Pérez Quintana<br />
Consejo editorial<br />
Francisco Beltrán Riquelme<br />
Jose Javier Blanquer Gregori<br />
Salvador Pertusa Martínez<br />
COMITÉ DE EXPERTOS<br />
Manuel Batalla Sales<br />
Francisco Beneyto Castelló<br />
Cristina Calvo Gil<br />
Antonio Fornós Garrigós<br />
Francisco Ortiz Díaz<br />
Vicente Palop Larrea<br />
Carlos Sanchiś Domenech<br />
Jose Manuel Soler Torró<br />
Francisco J. Val<strong>de</strong>rrama Zurián<br />
Cristina Vivas Maiques<br />
Vocal <strong>de</strong> médicos resi<strong>de</strong>ntes<br />
Lorena Rosell Panís<br />
Vocal <strong>de</strong> grupos <strong>de</strong> trabajo<br />
Inmaculada Cervera Pérez<br />
Vocal <strong>de</strong> docencia<br />
Pilar Botija Yagüe<br />
Vocal <strong>de</strong> investigación<br />
Francisca Gil Latorre<br />
Vocal <strong>de</strong> comunicación y prensa<br />
José J. Blanquer Gregori<br />
Vocal <strong>de</strong> empleo<br />
María Marín Marín<br />
2
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
SECRETARÍA TÉCNICA Y CIENTÍFICA<br />
SVMFiC<br />
c/ Sta. Cruz <strong>de</strong> la Zarza 4 bajo.<br />
46021. Valencia.<br />
Tel. 963392756 - fax 963619460<br />
svmfyc@svmfyc.org - www.svmfyc.org<br />
SEDE<br />
Olympia Hotel.<br />
c/ Maestro Serrano 3 y 5. 46120<br />
Alboraia. Valencia.<br />
COMITÉ ORGANIZADOR Y CIENTÍFICO<br />
Lorena Rosell Panís<br />
Cristina Mora Rojo<br />
Lidia Gómez Martínez<br />
María Adsuar Adan<br />
Vocal <strong>de</strong> enlace<br />
Mª Carmen Galindo Martí<br />
Juan V. Quintana Cerezal<br />
PROGRAMA<br />
08.30 Recogida <strong>de</strong> material y bienvenida<br />
09.00 Mesa inaugural<br />
09.30 Talleres 1 y 2<br />
12.30 Defensa <strong>de</strong> los mejores casos y trabajos<br />
13.30 Comida<br />
15.00 Talleres 3 y 4<br />
17.30 entrega <strong>de</strong> premios y clausura<br />
Talleres:<br />
T1: Radiología<br />
T2: Infiltraciones y vendajes<br />
T3: La clínica y el laboratorio<br />
T4: Drogas<br />
COLABORADORES<br />
Almirall.<br />
Las empresas colaboradoras apoyan el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la SVMFiC y<br />
comparten en su integridad los criterios <strong>de</strong> in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia y calidad científica <strong>de</strong> la<br />
misma.<br />
.<br />
3
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
*: Trabajos finalistas en su categoría<br />
**: Trabajo premiado en su categoría<br />
Trabajos y proyectos <strong>de</strong> investigación<br />
Trabajos <strong>de</strong> investigación<br />
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
CRISIS Y SALUD MENTAL EN UNA ZONA DE SALUD SEMIURBANA**<br />
Navarro Vicente, Merce<strong>de</strong>s; Sempere Verdú, Ermengol; Pereira García, Alicia; Moreno Jiménez, María <strong>de</strong>l<br />
Monte; Sanz Santos, Anabel.<br />
PRESCRIPCIÓ DE SYMPTOMATIC SLOW ACTING DRUG FOR OSTEOARTHRITIS (SYSADOA) EN<br />
PACIENTS AMB ARTROSI*<br />
Sempere Manuel, Mara; Gonzálvez Perales, Jose Luis; Ruivo Rodrigues Sobreira, Marina; Vercher Llopis, Maria<br />
Isabel; Morera Llorca, Miquel.<br />
¿ORDENADOR O PACIENTE? RESULTADOS PRELIMINARES*<br />
Redondo L; Moreno J.; Verdú P.; Quirce F.; Antón C.<br />
PREVALENCIA DE HEPATITIS B EN ATENCION PRIMARIA*<br />
Domingo Regany, Emili; García García, Jose Ignacio; Ventura Pérez, María; Ruzafa Rodado, Hector.<br />
EVALUACIÓN DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA EN PACIENTES DE UN CENTRO DE ATENCIÓN<br />
PRIMARIA QUE RECIBEN TRATAMIENTO CON ANTICOAGULANTES ORALES*<br />
Renales Toboso, María; Chorro Vizcaino, Paloma; Del Castillo Alonso, Cintia; Cobas Rojas, Katia; Santamaria<br />
Campos, Cristina.<br />
Proyectos <strong>de</strong> investigación<br />
EFICACIA DE LA VITAMINA D ASOCIADA AL CALCIO EN LA PREVENCIÓN DE LA ENFERMEDAD<br />
VASCULAR EN PACIENTES HIPERTENSOS.*<br />
Magda Sanchez De La Cruz<br />
DETECCIÓN DEL ANCIANO FRAGIL EN LA CONSULTA DE ATENCIÓN PRIMARIA*<br />
Dominga Belandria Sánchez, Teresita Larrañaga, José Manuel Soler Torró<br />
CONSULTAS DE ATENCION PRIMARIA: ¿MEDICOS O ADMINISTRATIVOS?, ¿RUTINA O<br />
VARIABILIDAD?*<br />
Carmen Maria Mas García, Juan Ramirez Puche<br />
ENSAYO CLÍNICO ALEATORIZADO SIMPLE CIEGO PARA VALORAR LA EFICACIA Y SEGURIDAD LA<br />
DE FLUOXETINA EN EL TRATAMIENTO DE LA OBESIDAD.*<br />
Teresita Larrañaga Gutierrez, Dominga Belandria Sachez, Fransico Lluch Alberola, José Manuel Soler Torro,<br />
Maria Dololers Mahiques Solanes<br />
RECURRENCIA DEL ICTUS Y SU RELACIÓN CON ALGUNOS FACTORES DE RIESGO*<br />
Mari Carmen Moreno Anchel, Nelson Augusto León Monzón, Soraya González Caminero, Elena Correcher<br />
Salvador.<br />
Casos clínicos<br />
TERAPIA RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS**<br />
Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Juan Manuel Jiménez Guerrero, Alonso Rizo Guerrero, Silvia<br />
Juliana Domínguez Sarmiento<br />
VULVOVAGINITIS ATIPICA*<br />
Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />
ERISIPELOIDE ROSENBACH*<br />
Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, María Piles Cabo, Laura March Orti<br />
4
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
FIEBRE SIN FOCO*<br />
Miriam Valladares<br />
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
SÍNDROME DE EAGLE*<br />
Atienza Garrido I, Campos Olivé N, García De León Chocano S, Rivera Casares F, Richart Rufino MJ.<br />
EPISODIO AUTOLITICO INUSUAL<br />
Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasque, Lucia Royuela, Miriam Valladares Lemus<br />
HOMBRO DOLOROSO<br />
Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />
DOCTORA ME DUELE LA PIERNA<br />
Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasquez, Lucia Royuela Garcia, Maria Renales Toboso<br />
INTOXICACIÓN DIGITÁLICA EN EL PACIENTE ANCIANO<br />
Ana María Jiménez Martínez, Royuela García, Miriam Valladares Lemus, Idoia Aramburu Aizpiri, Cristina Mora<br />
Rojo<br />
DOCTOR, MI MARIDO ESTÁ RARO.<br />
Ana Jiménez, Idoia Aranburu, Teresa Orengo, Miriam Valladares<br />
MIELOMA<br />
Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Ignacio Antonio Pedro Salazar, Âsne Myklebust, María Isabel<br />
Bermú<strong>de</strong>z Giménez<br />
VARICELA PUSTULOSA<br />
Javi Sorribes<br />
DOCTORA, NOTO ALGO EN EL PALADAR.TORUS PALATINO<br />
Marta Ferrer Royo<br />
GRANDES LESIONES PARA TAN POCA CLINICA. TUMOR BRONCOGENICO<br />
Marta Ferrer Royo<br />
COMO EL CMV NO DA LA CARA, DA LA FIEBRE<br />
Tramontano A, Ferrer Royo M, Sorribes Monfort J, Jimenez Borillo E, Gomez Vives B.<br />
ABORTO TERAPÉUTICO<br />
María Piles Cabo, Rosa Barrachina Tortajada, Patricia Roth Damas, María Isabel Vercher Llopis, Ignacio Roca<br />
A<strong>de</strong>lantado.<br />
LESIÓN NECRÓTICA, ERITEMA ASCENDENTE LINEAL…¿QUÉ ME OCURRE?<br />
Antonio Cherino Talens, Susanna Bor<strong>de</strong>s Revert , Begona Lopez Canas, Sara Monllor Corcoles, Irene Orenga<br />
Damigo<br />
TAQUICARDIA AURICULAR MULTIFOCAL<br />
Antonio Peralto Vázquez , Elena Corada Molina.<br />
ALTERNATIVA TERAPEUTICA ANTIDIABÉTICA EN ATENCIÓN PRIMARIA<br />
Elena Nistor<br />
SINDROME CONSTITUCIONAL EN PACIENTE CON TBC REAGUDIZADA<br />
J.B. Medina, A.D. Rus, J.A.Cerballos, Y.A.Silvero<br />
DEMENCIA Y HEMOCROMATOSIS.<br />
Campos Olivé N, Atienza Garrido I, García De León Chocano S, Rivera Casares F, Catalán Macián JB<br />
UNA LUMBALGIA QUE CURA CON ANTIBIÓTICOS<br />
García De León Chocano S, Collar Pastor P, Campos Olivé N, Benitez Granados A, Rivera Casares F.<br />
HEMORROIDES INCÓGNITO<br />
Benitez Granados A, García De León Chocano S, Atienza Garrido I, Collar Pastor P, Rivera Casares F.<br />
5
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
LA VÍA SUBCUTÁNEA;ALTERNATIVA EFICAZ EN ATENCIÓN PRIMARIA<br />
Ana María Jiménez Martínez, Lucía Royuela García, Idoia Aramburu Aizpiri, Guillermo Losa Rodriguez, Isabel<br />
Montejo Villa<br />
¿QUÉ ESCONDE UN SÍNDOME DE RAYNAUD?<br />
Sanchis Roca E, García De León Chocano S, Atienza Garrido I, Campos Olivé N, Rivera Casares F.<br />
¿CUÁNDO SE DEBE TOMAR EL TERCER FÁRMACO HIPOTENSOR?<br />
Estefanía Pérez Nicolásana Medina Salom, Alejandro Salanova Penalba, Andrea Pérez Granell, Francisco<br />
Carbonell Franco<br />
DOLOR DE CUELLO<br />
María José García Abad, Tania Ramirez<br />
MIGRAÑA EN EL EMBARAZO<br />
María José García Abad, Tania Ramirez<br />
DOCTORA, VEO DOBLE<br />
María José García Abad, Tania Ramirez<br />
TUBERCULOSIS PULMONAR<br />
Mª Isabel Montejovilla, Ana Jiménez Martinez, Anca Alexandra Ioana Oprisan, Paula Peris Campillo, Cristina<br />
López López<br />
ACIDOSIS LACTICA, CONVULSIONES<br />
Maria Isabel Cava Fuentes<br />
ABSCESO PARAFARÍNGEO<br />
Marta Latorre Poveda<br />
HIPERCALCEMIA<br />
Marta Latorre Poveda<br />
MUJER JOVEN CON GONALGIA Y LESIONES NODULARES EN EXTREMIDADES INFERIORES<br />
M.I Matilla García, A. Soto Hernán<strong>de</strong>z, D. Adam Ruiz , E. Martí Barrera<br />
HONGO QUE JUEGA AL DESPISTE<br />
Tania Ramirez Blasco<br />
EL PODER DE LAS ESTATINAS<br />
Tania Ramirez Blasco<br />
ELECTROCARDIOGRAMA EN URGENCIAS . UNA TRAMPA PARA MÉDICO RESIDENTE<br />
Ioana Oprisan<br />
EL PRURITO COMO PRIMER SÍNTOMA<br />
Gómez Vives B, Jiménez Borillo M.E, Romero Atanes M.J, Sorribes Monfort J., Tramontano A.<br />
SINDROME CEREBELOSO<br />
Yasmina Ahmed, Remei Raga<br />
ECCEMA HERPETICUM<br />
Mónica Martínez Lago, Jessica Mansilla Collado , Lour<strong>de</strong>s Oliver Albelda, Elena Camarasa Baixauli, Raquel<br />
Fernan<strong>de</strong>z De Castro.<br />
LEPTOSPIROSIS- FRACASO MULTIORGANICO; SINDROME DE WEIL<br />
Ignacio Pedro Salazar, Silvia J. Dominguez<br />
*: Trabajos finalistas en su categoría<br />
**: Trabajo premiado en su categoría<br />
6
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
TRABAJOS DE INVESTIGACIÓN<br />
CRISIS Y SALUD MENTAL EN UNA ZONA DE<br />
SALUD SEMIURBANA<br />
Navarro Vicente, Merce<strong>de</strong>s; Sempere Verdú,<br />
Ermengol; Pereira García, Alicia; Moreno Jiménez,<br />
María <strong>de</strong>l Monte; Sanz Santos, Anabel.<br />
Premio al mejor trabajo/proyecto <strong>de</strong><br />
investigación.<br />
INTRODUCCIÓN<br />
Se consi<strong>de</strong>ra que los períodos <strong>de</strong> crisis económica<br />
comportan un aumento <strong>de</strong>l sufrimiento emocional en<br />
la población que se traduciría en una mayor<br />
<strong>de</strong>manda por ansiedad aguda o crónica, <strong>de</strong>presión y<br />
en general por trastornos <strong>de</strong> adaptación. Este<br />
aumento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda se <strong>de</strong>bería traducir en un<br />
aumento en el consumo <strong>de</strong> psicofármacos.<br />
Poco se sabe respecto a la relación entre el consumo<br />
<strong>de</strong> psicofármacos y la crisis económica. En un<br />
informe reciente <strong>de</strong> la OMS sobre la influencia <strong>de</strong> la<br />
crisis económica en la salud mental <strong>de</strong> la población<br />
se hacía especial énfasis en el posible aumento en la<br />
tasa <strong>de</strong> suicidios, sin embargo este informe no<br />
menciona la posible influencia <strong>de</strong> la crisis en un<br />
hipotético incremento <strong>de</strong>l consumo. A principios <strong>de</strong><br />
este año se ha suscitado cierta polémica en la<br />
prensa no médica <strong>de</strong> algunos países <strong>de</strong> nuestro<br />
entorno (Gran Bretaña especialmente) sobre un<br />
posible incremento en el consumo <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos<br />
como consecuencia <strong>de</strong> la crisis. Sin embargo, este<br />
extremo ha sido refutado al analizar la serie<br />
temporal <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos <strong>de</strong>l National<br />
Health Service (NHS) británico, en don<strong>de</strong> se<br />
comprueba que el incremento experimentado en el<br />
consumo <strong>de</strong> AD <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el inicio <strong>de</strong> la crisis es similar<br />
al que venía experimentando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hacía más <strong>de</strong><br />
una década. En el momento actual, se precisan<br />
nuevos estudios que permitan clarificar la posible<br />
relación entre el consumo <strong>de</strong> tranquilizantes y la<br />
crisis económica.<br />
OBJETIVOS<br />
Principal:<br />
Conocer si la crisis económica ha comportado<br />
cambios en el consumo <strong>de</strong> psicofármacos en una<br />
zona <strong>de</strong> salud semiurbana con una elevada tasa <strong>de</strong><br />
paro y con varios barrios muy diferenciados física y<br />
socioeconómicamente.<br />
Secundario:<br />
Conocer la variabilidad en el consumo <strong>de</strong><br />
psicofármacos en función <strong>de</strong>l barrio <strong>de</strong> proce<strong>de</strong>ncia<br />
<strong>de</strong> los pacientes.<br />
DISEÑO<br />
Tipo <strong>de</strong> estudio: observacional, retrospectivo.<br />
Ámbito: pacientes <strong>de</strong> la zona <strong>de</strong> salud estudiada.<br />
Período: 2000-2010.<br />
Criterios <strong>de</strong> inclusión/exclusión:<br />
Consumo poblacional <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos o<br />
tranquilizantes, expresado en dosis <strong>de</strong>finida por mil<br />
habitantes y día (DHD).<br />
Proce<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> los datos:<br />
Facturación <strong>de</strong> recetas oficiales dispensadas en las<br />
oficinas <strong>de</strong> farmacia a cargo <strong>de</strong>l sistema público.<br />
Fuente <strong>de</strong> datos<br />
Base <strong>de</strong> datos GAIA <strong>de</strong> la Conselleria <strong>de</strong> Sanitat i<br />
Consum <strong>de</strong> la Generalitat Valenciana.<br />
Variables <strong>de</strong>l estudio:<br />
Barrio/proce<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> los pacientes:<br />
CS auxiliar 1.<br />
CS auxiliar 2.<br />
CS cabecera.<br />
CS auxiliar 3.<br />
Psicofármaco prescrito, expresado en DHD, <strong>de</strong> los<br />
grupos terapéuticos:<br />
Hipnóticos y tranquilizantes (grupos terapéuticos<br />
N05B y N05C).<br />
Anti<strong>de</strong>presivos (grupo terapéutico N06A).<br />
Período:<br />
2000-2010.<br />
Análisis <strong>de</strong>scriptivo <strong>de</strong> la distribución anual <strong>de</strong> cada<br />
una <strong>de</strong> las variables:<br />
Consumo total en DHD por grupo terapéutico y año.<br />
Consumo por consultorio periférico en DHD por<br />
grupo terapéutico y año.<br />
RESULTADOS<br />
Los resultados <strong>de</strong> DHD muestran un aumento en el<br />
consumo <strong>de</strong> psicofármacos en los últimos 10 años<br />
(incremento anti<strong>de</strong>presivos: 72.5%, incremento <strong>de</strong><br />
tranquilizantes: 58.7%), sin po<strong>de</strong>rse comprobar un<br />
aumento <strong>de</strong>l consumo en los años <strong>de</strong> crisis.<br />
Los resultados <strong>de</strong> DHD muestran gran variabilidad<br />
en la prevalencia <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> psicofármacos<br />
entre centros <strong>de</strong> salud: el consumo <strong>de</strong><br />
anti<strong>de</strong>presivos es mayor en los núcleos <strong>de</strong> alto<br />
po<strong>de</strong>r adquisitivo (DHD 2010 60.7 frente a 34.1)<br />
mientras que el consumo <strong>de</strong> tranquilizantes es<br />
mayor en los núcleos más humil<strong>de</strong>s (DHD 2010<br />
149.6 frente a 76.7).<br />
CONCLUSIONES<br />
En la época <strong>de</strong> crisis, en nuestra zona <strong>de</strong> salud, el<br />
aumento <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos y<br />
tranquilizantes es similar al que estaba sucediendo<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> principios <strong>de</strong>l 2000.<br />
Existe gran variabilidad <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> fármacos<br />
entre los diferentes núcleos urbanos en función <strong>de</strong>l<br />
nivel socioeconómico.<br />
FINANCIACIÓN Y CONFLICTO DE INTERESES:<br />
Fondos propios.<br />
No hay conflicto <strong>de</strong> intereses.<br />
PALABRAS CLAVE<br />
Economic crises, psychotropic, mental health.<br />
PRESCRIPCIÓ DE SYMPTOMATIC SLOW ACTING<br />
DRUG FOR OSTEOARTHRITIS (SYSADOA) EN<br />
PACIENTS AMB ARTROSI<br />
Sempere Manuel, Mara; Gonzálvez Perales, Jose<br />
Luis; Ruivo Rodrigues Sobreira, Marina; Vercher<br />
Llopis, Maria Isabel; Morera Llorca, Miquel.<br />
7
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
INTRODUCCIÓ<br />
L’artrosi és la malaltia reumatològica més freqüent a<br />
Espanya, amb una prevalença <strong>de</strong>l 24 %.<br />
Malgrat que la majoria <strong>de</strong> les guies <strong>de</strong> pràctica<br />
clínica recomanen el paracetamol com l’analgèsic<br />
d’elecció; tenim la percepció que la prescripció <strong>de</strong><br />
SYSADOA ha augmentat <strong>de</strong> manera progressiva en<br />
el nostre entorn, encara que la seua eficàcia no ha<br />
sigut clarament <strong>de</strong>mostrada. Per este motiu i ja que<br />
el percentatge <strong>de</strong> prescripció diferida en Atenció<br />
Primaria (AP) oscil·la entre un 24-50%, <strong>de</strong>cidirem<br />
fer este treball d’investigació.<br />
OBJECTIUS.<br />
PRINCIPAL:<br />
Descriure el percentatge <strong>de</strong> pacients diagnosticats<br />
d’artrosi en un centre d’AP amb prescripció diferida<br />
<strong>de</strong> SYSADOA.<br />
SECUNDARIS:<br />
Quantificar el percentatge d’artròsics amb<br />
SYSADOA.<br />
Determinar quins SYSADOA s’empren i amb quina<br />
freqüència.<br />
Valorar possibles factors que puguen influir en la<br />
prescripció <strong>de</strong> SYSADOA (tractaments associats,<br />
comorbiditats o atenció hospitalària).<br />
DISSENY<br />
L’estudi es realitzà en l’àmbit d’AP, en un Centre <strong>de</strong><br />
Salut (CS) <strong>de</strong> la província <strong>de</strong> València. Es tracta d’un<br />
estudi <strong>de</strong>scriptiu transversal i retrospectiu.<br />
La població diana <strong>de</strong> l’estudi foren els pacients amb<br />
artrosi.<br />
Càlcul <strong>de</strong> la mida mostral: férem un estudi pilot amb<br />
el que <strong>de</strong>terminarem com percentatge aproximat <strong>de</strong><br />
la variable principal un 5%. Assumint una<br />
prevalença <strong>de</strong>l 24% i una població resi<strong>de</strong>nt major <strong>de</strong><br />
18 anys <strong>de</strong> 25.000 habitants, necessitarem 195<br />
pacients per garantir un nivell <strong>de</strong> confiança <strong>de</strong>l 95%<br />
i una precisió <strong>de</strong>l 3%.<br />
La mostra es seleccionà per aleatorització a partir<br />
<strong>de</strong>l total <strong>de</strong> pacients diagnosticats d’artrosi <strong>de</strong> tres<br />
assignacions <strong>de</strong> metges <strong>de</strong> família d’un mateix<br />
Centre <strong>de</strong> Salut.<br />
Les variables a estudi foren: edat, sexe, obesitat,<br />
alteracions digestives, diabetis mellitus, insuficiència<br />
renal crònica, procediments quirúrgics per a l’artrosi,<br />
tractament amb SYSADOA prescrit en els últims dos<br />
anys, tractament concomitant i nombre <strong>de</strong> visites<br />
hospitalàries relaciona<strong>de</strong>s amb esta malaltia.<br />
Recollirem les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> les històries clíniques en un<br />
tall transversal realitzat en el moment <strong>de</strong> l’estudi<br />
(agost 2011) i retrospectiu fins dos anys abans.<br />
Es realitzà una anàlisi estadístic <strong>de</strong>scriptiu amb<br />
components analítics a través <strong>de</strong>l programa IBM<br />
SPSS Statistics v19.<br />
A més <strong>de</strong>ls biaixos intrínsecs a qualsevol estudi<br />
<strong>de</strong>scriptiu, assumirem el biaix atribuïble a la<br />
recollida <strong>de</strong> da<strong>de</strong>s exclusiva <strong>de</strong> les històries<br />
clíniques.<br />
RESULTATS.<br />
Dels 195 pacients revisats, la mitja d’edat fou <strong>de</strong> 70<br />
anys, amb una <strong>de</strong>sviació estàndard (DS) <strong>de</strong> 11,8. El<br />
64% eren dones i el 36% homes.<br />
En els últims dos anys reberen SYSADOA iniciada en<br />
alguna consulta hospitalària el 4,6% <strong>de</strong>ls pacients<br />
revisats, amb un interval <strong>de</strong> confiança <strong>de</strong>l 95%<br />
(IC95%) <strong>de</strong> 1,7% al 7,6%. Açò suposà un 32,1%<br />
<strong>de</strong>l total <strong>de</strong> SYSADOA pautat.<br />
El 14,9% (IC95% 9,9%-19,9%) <strong>de</strong>ls pacients<br />
revisats reberen en algun moment SYSADOA. La<br />
duració mitja <strong>de</strong>l tractament fou <strong>de</strong> 12 mesos amb<br />
una DS <strong>de</strong> 8,9.<br />
Un 9,2% (IC95% 5,2%-13,3%) estava prenent<br />
SYSADOA en el moment <strong>de</strong> l’estudi. El més utilizat<br />
fou la glucosamina (68,4 %), seguida pel condroitísulfat<br />
(26,3%) i la diacerína (5,3%). El paracetamol<br />
fou el fàrmac prescrit amb major freqüència, 27,2%<br />
(IC95% 20,9%-33,4%), seguit pels antiinflamatoris<br />
no esteroïdals 9,7% (IC 95% 5,6% -13,9%).<br />
Trobàrem una associació significativa (p=0.002)<br />
entre la prescripció <strong>de</strong> SYSADOA i <strong>de</strong> paracetamol.<br />
No trobem cap associació entre les variables <strong>de</strong><br />
comorbiditat i la prescripció <strong>de</strong> SYSADOA.<br />
Els pacients que van rebre SYSADOA tenien<br />
registra<strong>de</strong>s un major nombre <strong>de</strong> visites hospitalàries<br />
<strong>de</strong>gu<strong>de</strong>s a l’artrosi (p=0.008).<br />
CONCLUSIONS.<br />
El nostre estudi revela un consi<strong>de</strong>rable nombre <strong>de</strong><br />
prescripcions <strong>de</strong> SYSADOA per a l’artrosi.<br />
Encara que la majoria <strong>de</strong> pacients que prenen<br />
SYSADOA iniciaren el tractament en AP, hi ha un<br />
elevat percentatge <strong>de</strong> prescripció diferida <strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
atenció hospitalària.<br />
FINANÇAMENT I CONFLICTE D’INTERESSOS.<br />
L’estudi no ha rebut cap finançament externa ni té<br />
cap conflicte d’interès.<br />
TERMES MESH: Osteoarthritis. Glucosamine. Drug<br />
Prescriptions<br />
¿ORDENADOR O PACIENTE? RESULTADOS<br />
PRELIMINARES<br />
Redondo L; Moreno J.; Verdú P.; Quirce F.; Antón C.<br />
INTRODUCCIÓN E IMPORTANCIA DEL TEMA<br />
En la práctica diaria <strong>de</strong> la medicina <strong>de</strong> familia, serían<br />
útiles programas bien diseñados <strong>de</strong> acuerdo con los<br />
propios profesionales y sus necesida<strong>de</strong>s.<br />
En nuestro Centro <strong>de</strong> Salud en Alicante, nos hemos<br />
planteado si el uso <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>nador en la consulta<br />
como herramienta <strong>de</strong> trabajo podría <strong>de</strong>teriorar la<br />
relación medico-paciente. A<strong>de</strong>más, la utilización <strong>de</strong>l<br />
actual programa específico para atención primaria<br />
requiere una <strong>de</strong>dicación adicional, lo cual ha<br />
<strong>de</strong>spertado el rechazo <strong>de</strong> muchos profesionales pues<br />
ralentiza el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> la consulta, precisando<br />
<strong>de</strong>dicar más tiempo a la pantalla que a mirar a los<br />
ojos <strong>de</strong>l paciente.<br />
¿Se siente el paciente peor atendido por el hecho <strong>de</strong><br />
que el médico <strong>de</strong>dique tambien su tiempo al<br />
or<strong>de</strong>nador?<br />
Otros autores <strong>de</strong>fien<strong>de</strong>n que el uso <strong>de</strong> la informática<br />
no <strong>de</strong>bería <strong>de</strong>teriorar la calidad asistencial. Por ello<br />
realizamos el presente estudio para <strong>de</strong>terminar si el<br />
8
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
tiempo <strong>de</strong>dicado a aten<strong>de</strong>r al or<strong>de</strong>nador disminuye<br />
la atención prestada al paciente, estableciendo<br />
menos contacto visual directo, pudiendo mermar la<br />
calidad <strong>de</strong> la atención y satisfacción <strong>de</strong>l paciente y<br />
poniendo en riesgo la <strong>de</strong>licada relación médicopaciente.<br />
Objetivos<br />
Estudiar el impacto <strong>de</strong> informatizar las consultas <strong>de</strong><br />
medicina <strong>de</strong> familia, en concreto <strong>de</strong>l programa<br />
Abucassis, mediante la medición <strong>de</strong>l tiempo<br />
requerido por dicha herramienta, el <strong>de</strong>dicado al<br />
paciente y su influencia en la comunicación medicopaciente.<br />
DISEÑO<br />
Ambito <strong>de</strong>l estudio: Centro <strong>de</strong> Salud que atien<strong>de</strong><br />
una población <strong>de</strong> 34.000 pacientes.<br />
Estudio: test piloto <strong>de</strong> carácter transversal.<br />
Material y método: grabaciones en vi<strong>de</strong>o <strong>de</strong><br />
consultas <strong>de</strong> medicina <strong>de</strong> familia sobre las que se<br />
efectuaron las mediciones <strong>de</strong> los tiempos<br />
correspondientes; el muestreo fue oportunístico.<br />
En total se realizaron 780 minutos <strong>de</strong> grabación<br />
(46.800 segs.) <strong>de</strong> los que 149,03 (8.942 segs.)<br />
conformaron la muestra <strong>de</strong>finitiva.<br />
Variables principales: tiempo total <strong>de</strong> consulta,<br />
tiempo <strong>de</strong> atención directa con el paciente, tiempo<br />
<strong>de</strong> atención al or<strong>de</strong>nador y otros tiempos invertidos<br />
en presencia <strong>de</strong>l paciente Los tiempos se midieron<br />
en segundos.<br />
Durante el análisis se apreció con frecuencia que el<br />
profesional realizaba casi imperceptibles cambios <strong>de</strong><br />
adaptación <strong>de</strong> la mirada <strong>de</strong>l paciente al or<strong>de</strong>nador o<br />
viceversa (“microadaptadores”). Se consi<strong>de</strong>raron los<br />
menores <strong>de</strong> dos segundos.<br />
Los resultados se muestran mediante frecuencias,<br />
medias y errores estándar (ES) y <strong>de</strong>sviaciones<br />
estándar.<br />
Las limitaciones <strong>de</strong> este estudio son las propias <strong>de</strong><br />
un test piloto con una muestra baja y centrados en<br />
una sola zona <strong>de</strong> salud.<br />
RESULTADOS<br />
Muestra analizada: 8.942 segundos <strong>de</strong> grabación<br />
<strong>de</strong>15 consultas completas realizadas por 6 medicos<br />
<strong>de</strong> familia.<br />
El tiempo medio por consulta fue 596,13 (ES:72,80)<br />
segundos (s.) con <strong>de</strong>sviación típica: 281,96s. El<br />
tiempo medio <strong>de</strong>dicado al paciente fue 183,87 s.<br />
(ES:29,82), un 30,84% <strong>de</strong>l total, al or<strong>de</strong>nador <strong>de</strong><br />
239,20 s. (ES:20,56), un 40,13% <strong>de</strong>l total, y a otros<br />
124,67 s. (ES28,33).<br />
Se contaron 314 microadaptadores, 20,93 por<br />
consulta, lo que resulta una media <strong>de</strong> 2,11<br />
adaptaciones por minuto.<br />
Si <strong>de</strong>scartáramos el tiempo <strong>de</strong>dicado a “otros”, el<br />
tiempo <strong>de</strong>dicado al programa informático supondría<br />
más <strong>de</strong> la mitad, el 56,54%, <strong>de</strong>l <strong>de</strong>dicado a la<br />
consulta con el paciente.<br />
CONCLUSIONES<br />
Los resultados muestran un evi<strong>de</strong>nte<br />
<strong>de</strong>splazamiento <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong>l profesional en la<br />
consulta (¡la mitad <strong>de</strong> ella!) hacia la herramienta<br />
informática actual. Pese a las limitaciones <strong>de</strong> la<br />
muestra pensamos que los resultados evi<strong>de</strong>ncian un<br />
importante cambio en el mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> relación<br />
asistencial, en <strong>de</strong>trimento <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong>dicado a la<br />
comunicación con el paciente y con consecuencias<br />
preocupantes respecto a la calidad y la satisfacción<br />
<strong>de</strong> la atención. Parece justificado la realización <strong>de</strong><br />
estudios más amplios y la discusión <strong>de</strong> sus<br />
resultados con profesionales, pacientes y<br />
responsables sanitarios.<br />
Trabajo no financiado y sin conflictos <strong>de</strong> intereses<br />
por ninguno <strong>de</strong> los autores.<br />
PREVALENCIA DE HEPATITIS B EN ATENCION<br />
PRIMARIA<br />
Domingo Regany, Emili; García García, Jose Ignacio;<br />
Ventura Pérez, María; Ruzafa Rodado, Hector.<br />
INTRODUCCIÓN E IMPORTANCIA DEL TEMA:<br />
Establecer medidas preventivas y tratamiento<br />
precoz para evitar el avance y complicaciones <strong>de</strong> la<br />
Hepatitis B.<br />
OBJETIVOS:<br />
Conocer la prevalencia <strong>de</strong> Hepatitis B en un centro<br />
<strong>de</strong> salud urbano.<br />
DISEÑO:<br />
Estudio observacional <strong>de</strong>scriptivo.<br />
Ámbito <strong>de</strong> estudio: Centro <strong>de</strong> atención primaria.<br />
Se incluyen para el estudio variables, sexo, hepatitis<br />
B, carga viral, complicaciones secundarias, exitus y<br />
tratamiento, en una población <strong>de</strong> n = 2060; para el<br />
calculo estadístico se emplea el programa G-Stat.<br />
RESULTADOS:<br />
Total <strong>de</strong> pacientes con Hepatitis B 72; varones 53%,<br />
mujeres 47%, estimándose una prevalencia<br />
respecto al total <strong>de</strong> población asignada <strong>de</strong> 3.49%,<br />
carga viral 0 94.4%; < 100 2.8%, 100-600 1.4%,<br />
complicaciones 1.4% por cirrosis hepática, exitus<br />
1.4% secundaria a complicaciones por hepatopatia<br />
crónica; fueron <strong>de</strong>rivados a especializada sin llegar a<br />
recibir tratamiento a excepción el que presento una<br />
complicación hepática pautando medidas <strong>de</strong><br />
estabilización a espera <strong>de</strong> trasplante que no se llevo<br />
a cabo por fallecimiento. Infección pasada 87.5%;<br />
hepatitis crónica replicativa 1.4%; infección en fase<br />
no replicativa 11.1%. Pacientes con infección<br />
concomitante B y C 9.7% (p
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
TÉRMINOS MESH:<br />
Hepatitis B; Prevention; Treatment<br />
EVALUACIÓN DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA<br />
EN PACIENTES DE UN CENTRO DE ATENCIÓN<br />
PRIMARIA QUE RECIBEN TRATAMIENTO CON<br />
ANTICOAGULANTES ORALES<br />
Renales Toboso, María; Chorro Vizcaino, Paloma;<br />
Del Castillo Alonso, Cintia; Cobas Rojas, Katia;<br />
Santamaria Campos, Cristina.<br />
INTRODUCCIÓN E IMPORTANCIA DEL TEMA:<br />
Importante prevalencia <strong>de</strong>l Tratamiento con<br />
Anticoagulación Oral (TAO).<br />
Necesidad <strong>de</strong> controles periódicos en los Centros <strong>de</strong><br />
Salud <strong>de</strong> Atención Primaria (CSAP).<br />
Influencia <strong>de</strong> numerosos factores en la variabilidad<br />
<strong>de</strong>l INR (International Normalized Ratio).<br />
OBJETIVOS:<br />
Principal: Evaluar si existe un mejor control en<br />
nuestros pacientes tras recibir una sesión educativa,<br />
mediante la <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong>l INR antes y <strong>de</strong>spués.<br />
Secundarios: Determinar la causa por la que reciben<br />
TAO, inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> efectos adversos,<br />
autoconocimiento antes y <strong>de</strong>spués, comorbilidad y<br />
polifarmacia.<br />
DISEÑO DEL ESTUDIO:<br />
Población y ámbito <strong>de</strong>l estudio: 60 pacientes que<br />
reciben TAO en un CSAP, controlados durante 6<br />
meses (septiembre 2010 - marzo 2011).<br />
Tipo <strong>de</strong> estudio: Estudio experimental <strong>de</strong><br />
intervención educativa antes y <strong>de</strong>spués.<br />
MATERIAL Y MÉTODOS:<br />
Instrumentos <strong>de</strong> medida y fuentes <strong>de</strong> información:<br />
Revisión <strong>de</strong> historia clínica electrónica ABUCASIS.<br />
Control <strong>de</strong> mediciones por coagulómetro portátil.<br />
Cuestionario <strong>de</strong> autoconocimiento y hojas <strong>de</strong><br />
seguimiento.<br />
Criterios <strong>de</strong> inclusión:<br />
Recibir TAO <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace un año.<br />
Voluntariedad <strong>de</strong>l paciente.<br />
Edad entre 40 y 90 años.<br />
Criterios <strong>de</strong> exclusión:<br />
Cirugía mayor programada durante el estudio.<br />
Participar en otro estudio.<br />
Alcoholismo.<br />
Diagnóstico <strong>de</strong> <strong>de</strong>mencia y no contar con cuidador.<br />
Variables:<br />
Edad.<br />
Sexo.<br />
Peso.<br />
Talla.<br />
IMC (Indice <strong>de</strong> Masa Corporal)<br />
Patología por la que precisa TAO.<br />
Comorbilidad asociada.<br />
Polifarmacia.<br />
Autoconocimiento pre y post-test.<br />
Complicaciones hemorrágicas y trombóticas<br />
INR pre y post-test.<br />
Intervención:<br />
Grupos <strong>de</strong> 10 pacientes en sesiones <strong>de</strong> 20 minutos.<br />
Se informa sobre TAO, sus indicaciones, duración,<br />
controles, complicaciones e interacciones con otros<br />
tratamientos.<br />
Muestreo:<br />
No probabilístico <strong>de</strong> tipo consecutivo.<br />
Análisis estadístico:<br />
SPSS versión 19.<br />
Sesgos y limitaciones:<br />
Podría existir un sesgo en la estimación <strong>de</strong> efectos<br />
adversos, ya que el hospital utiliza otro sistema<br />
informático.<br />
El mismo por no haberse introducido en ABUCASIS o<br />
en el programa SINTROM la totalidad <strong>de</strong> los datos<br />
referidos a diagnóstico, tratamiento o efectos<br />
adversos.<br />
RESULTADOS:<br />
En la muestra total <strong>de</strong> pacientes, los valores<br />
encontrados son:<br />
Edad: 73 ± 10 años.<br />
Peso: 77,5 ± 13,6 kg.<br />
Talla: 163,8 ± 8,3 cm.<br />
IMC: 24 ± 4,66.<br />
Edad: Indice <strong>de</strong> buen control en el el 100% entre 40<br />
y 60 años, y en el 70% entre 60 y 90.<br />
Sexo: Indices <strong>de</strong> control óptimo <strong>de</strong>l 72,4% en<br />
varones (48,3% <strong>de</strong> la muestra) y <strong>de</strong>l 71% en<br />
mujeres (51,7%).<br />
Comorbilidad asociada: El 21% presenta diagnóstico<br />
<strong>de</strong> 1 a 4 patologías crónicas(69,2% bien<br />
controlado). El 53,3% presenta diagnóstico <strong>de</strong> entre<br />
5 y 8 patologías crónicas (75% está bien<br />
controlado). El 16% presenta más <strong>de</strong> 9 patologías<br />
(33,3% fuera <strong>de</strong> rango).<br />
Polifarmacia: El 80% <strong>de</strong> los pacientes cumple los<br />
criterios (consumo <strong>de</strong> cinco o más fármacos <strong>de</strong><br />
forma crónica) <strong>de</strong> los que el 29,2% no estaba en<br />
rango al inicio <strong>de</strong>l estudio.<br />
Diagnóstico por el que reciben TAO: el 61,7% <strong>de</strong> los<br />
pacientes presenta fibrilación auricular no valvular,<br />
el 13,3%, prótesis valvular, el 8,3%, cardiopatía<br />
isquémica / miocardiopatía dilatada, el 6,7%,<br />
trombosis venosa profunda, el 5%, fibrilación<br />
auricular valvular, el 3,3%, tromboembolismo<br />
pulmonar y el 1,7%, acci<strong>de</strong>nte cerebro-vascular.<br />
Indice <strong>de</strong> autoconocimiento válido: <strong>de</strong>l 20% al inicio,<br />
<strong>de</strong>l 83,3% al finalizar.<br />
Sólo se observan diferencias significativas en el INR<br />
pre y post- text respecto a sexo y polifarmacia.<br />
CONCLUSIONES:<br />
No se observan diferencias significativas acerca <strong>de</strong><br />
un mejor control en el TAO tras la intervención<br />
eucativa. Esto sugiere que nuestros pacientes tienen<br />
conocimientos suficientes acerca <strong>de</strong>l manejo <strong>de</strong>l<br />
TAO, o bien que la influencia <strong>de</strong> la intervención<br />
educativa es irrelevante.<br />
FINANCIACIÓN:<br />
Ninguna.<br />
PALABRAS CLAVE:<br />
Atención Primaria.<br />
TAO.<br />
Intervención Educativa.<br />
10
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
PROYECTOS DE INVESTIGACIÓN<br />
EFICACIA DE LA VITAMINA D ASOCIADA AL<br />
CALCIO EN LA PREVENCIÓN DE LA<br />
ENFERMEDAD VASCULAR EN PACIENTES<br />
HIPERTENSOS.<br />
Magda Sanchez De La Cruz<br />
Hipertensión arterial, Riesgo cardiovascular,<br />
Vitamina D<br />
JUSTIFICACIÓN DEL ESTUDIO<br />
El <strong>de</strong>rivado hormonal <strong>de</strong> la vitamina D, la 1.25-<br />
hidroxivitamina D o calcitriol, se ha implicado en<br />
muchos procesos fisiológicos más allá <strong>de</strong> la<br />
homeostasis <strong>de</strong>l calcio y fósforo.<br />
Los datos experimentales sugieren que afecta<br />
directamente el músculo cardíaco, controla la<br />
secreción <strong>de</strong> la hormona paratiroi<strong>de</strong>a, que regula el<br />
sistema renina-angiotensina-aldosterona, y modula<br />
el sistema inmunológico. Debido a estos efectos<br />
biológicos, la <strong>de</strong>ficiencia <strong>de</strong> vitamina D se ha<br />
asociado con la hipertensión arterial (HTA), algunos<br />
tipos <strong>de</strong> enfermeda<strong>de</strong>s vasculares e insuficiencia<br />
cardíaca. El tratamiento con vitamina D disminuye la<br />
presión arterial (PA) en pacientes con hipertensión y<br />
modifica el perfil <strong>de</strong> citocinas en pacientes con<br />
insuficiencia cardíaca. 1,2<br />
Aunque los datos observacionales que unen el<br />
estado <strong>de</strong> vitamina D con la enfermedad<br />
cardiovascular parecen robustos, los suplementos <strong>de</strong><br />
vitamina D no se recomiendan como tratamiento <strong>de</strong><br />
rutina en los enfermos cardíacos, ya que se carece<br />
<strong>de</strong> ensayos prospectivos y aleatorizados que puedan<br />
evaluar estos efectos con suficiente potencia<br />
estadística. Sin embargo, la suplementación es con<br />
frecuencia apropiada por otras razones y pue<strong>de</strong><br />
mejorar la salud cardiovascular en <strong>de</strong>terminados<br />
pacientes. 1,2<br />
OBJETIVOS<br />
Objetivo primario:<br />
Medir el impacto sobre la PA (cambios en sus<br />
valores), en pacientes con HTA esencial, tras la<br />
suplementación con vitamina D + calcio, comparado<br />
con calcio.<br />
Objetivos secundarios:<br />
Evaluar la prevención <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> enfermedad<br />
cardiovascular y sus complicaciones en pacientes<br />
hipertensos, suplementados con vitamina D + calcio.<br />
Determinar la modificación <strong>de</strong> factores <strong>de</strong> riesgo<br />
cardiovascular (cambios en masa, volumen y función<br />
ventricular, cambios en perfil lipídico, diabetes) y<br />
ocurrencia <strong>de</strong> eventos cardiovasculares adversos<br />
(incluida mortalidad por eventos adversos<br />
cardiovasculares) tras la suplementación.<br />
MATERIAL Y MÉTODOS<br />
De noviembre/2011 a enero/2014, realizaremos un<br />
estudio experimental, aleatorizado, controlado,<br />
doble ciego estratificado, en 2 grupos <strong>de</strong> pacientes<br />
con HTA esencial, comparando regímenes <strong>de</strong><br />
tratamiento <strong>de</strong> vitamina D + calcio, y grupo control<br />
con placebo + calcio (dosis <strong>de</strong> suplementación<br />
800UI <strong>de</strong> vitmina D + 1200 mg <strong>de</strong> calcio, y 1200 mg<br />
<strong>de</strong> calcio + placebo). Los pacientes serán<br />
seleccionados <strong>de</strong> Atención Primaria, y consulta<br />
hospitalaria <strong>de</strong> HTA, con los siguientes criterios <strong>de</strong><br />
inclusión:<br />
Ambos sexos, eda<strong>de</strong>s comprendidas entre 45-70<br />
años.<br />
Cifras <strong>de</strong> TA al diagnóstico > 140/90 mmHg (PAM ><br />
105 mmHg).<br />
Factores asociados a riesgo cardiovascular (no son<br />
excluyentes: tabaquismo; alcoholismo;<br />
se<strong>de</strong>ntarismo; diabetes mellitus; dislipemia, eventos<br />
cardiovasculares previos; IMC 25-39; cambios en<br />
masa; volumen y función ventricular (HVI);<br />
biomarcadores predictores <strong>de</strong> eventos<br />
cardiovasculares adversos proteína C reactiva<br />
(PCR), péptido natriurético tipo B (BNP),<br />
fibrinógeno, homocisteína, y relación albúmina -<br />
creatinina urinaria).<br />
Quedando excluidos: pacientes con IMC > 40;<br />
oncológicos terminales; VIH +; paliativos no<br />
oncológicos.<br />
A lo largo <strong>de</strong>l estudio, mediremos: valores <strong>de</strong> TA al<br />
inicio <strong>de</strong>l estudio, cada 3 meses, y al finalizar; y<br />
marcadores <strong>de</strong> riesgo cardiovascular.<br />
Evaluaremos como variables <strong>de</strong>pendientes; raza;<br />
IMC; insuficiencia renal crónica;<br />
Osteoporosis/Osteopenia; insuficiencia hepática; uso<br />
<strong>de</strong> fármacos concomitantes; grado <strong>de</strong> exposición<br />
solar.<br />
Para el análisis <strong>de</strong> resultados, usaremos SSPS<br />
v.19.0; con análisis multivariante y regresión<br />
logística.<br />
Los datos <strong>de</strong> observación que une el estado <strong>de</strong><br />
vitamina D con la enfermedad cardiovascular<br />
parecen robustos, los suplementos <strong>de</strong> vitamina D<br />
no se recomienda como tratamiento <strong>de</strong> rutina para<br />
la enfermedad cardíaca hasta el <strong>de</strong>finitivo <strong>de</strong> los<br />
ensayos clínicos.<br />
Por esto nos planteamos realizar este estudio don<strong>de</strong><br />
pudiésemos evi<strong>de</strong>nciar los resultados <strong>de</strong>l beneficio.<br />
DETECCIÓN DEL ANCIANO FRAGIL EN LA<br />
CONSULTA DE ATENCIÓN PRIMARIA<br />
Dominga Belandria Sánchez, Teresita Larrañaga,<br />
José Manuel Soler Torró<br />
INTRODUCCIÓN Y JUSTIFICACIÓN<br />
El envejecimiento es un proceso normal asociado<br />
con una alteración progresiva <strong>de</strong> las respuestas<br />
homeostáticas adaptativas <strong>de</strong>l organismo, que<br />
provocan cambios en la estructura y función <strong>de</strong> los<br />
diferentes sistemas y a<strong>de</strong>más aumenta la<br />
vulnerabilidad <strong>de</strong>l individuo al estrés ambiental y a<br />
la enfermedad. 1<br />
El aumento <strong>de</strong> la expectativa <strong>de</strong> vida, la reducción<br />
<strong>de</strong> la mortalidad y la disminución <strong>de</strong> las tasas <strong>de</strong><br />
fecundidad, está produciendo la inversión <strong>de</strong> la<br />
pirámi<strong>de</strong> <strong>de</strong> población a nivel mundial. El índice <strong>de</strong><br />
11
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
envejecimiento en España ha pasado <strong>de</strong>l 7,2% en<br />
1950 al 8,2% en 1960 y a un 17% en el 2001. La<br />
evaluación funcional es la resultante <strong>de</strong> la<br />
interacción <strong>de</strong> los elementos biológicos, psicológicos<br />
y sociales, lo que constituye quizás el reflejo más fiel<br />
<strong>de</strong> la integridad <strong>de</strong>l individuo a lo largo <strong>de</strong>l proceso<br />
<strong>de</strong> envejecimiento. La medición <strong>de</strong> la capacidad<br />
funcional; es el mejor <strong>de</strong>terminante <strong>de</strong> la situación<br />
vital en que se encuentra el paciente y <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong><br />
asistencia que precisa. Demostrando ser un<br />
excelente predictor <strong>de</strong> episodios adversos en<br />
personas mayores hospitalizadas, institucionalizadas<br />
o en la comunidad. 8 Ya que “la pérdida <strong>de</strong> la función<br />
trae consigo <strong>de</strong>ficiencias que provocan incapacidad y<br />
consecuente <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia funcional”. 3 En el esfuerzo<br />
por prevenir o retrasar la aparición <strong>de</strong> la<br />
<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia y/o discapacidad ha surgido el<br />
concepto <strong>de</strong> fragilidad como una condición asociada<br />
a un mayor riesgo <strong>de</strong> situaciones adversas para la<br />
salud <strong>de</strong> los adultos mayores y se consi<strong>de</strong>ra<br />
actualmente como un estado <strong>de</strong><br />
prediscapacidad. (13,19)<br />
Se <strong>de</strong>be tener presente que el anciano frágil es un<br />
subgrupo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> las personas mayores en riesgo;<br />
Por lo tanto se encuentra en riesgo <strong>de</strong> discapacidad<br />
y <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia, pero todavía no las presenta, y es<br />
quien más se beneficiara <strong>de</strong> cualquier intervención<br />
precoz, que pueda prevenir, y/o retrasar el <strong>de</strong>terioro<br />
funcional y la <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia. 19<br />
Fragilidad y discapacidad son dos entida<strong>de</strong>s<br />
claramente relacionadas, pero no son términos<br />
intercambiables. Ya que la <strong>de</strong>tección <strong>de</strong> la fragilidad<br />
física suele ser previa a la aparición <strong>de</strong> la<br />
discapacidad y pue<strong>de</strong> ser es susceptible <strong>de</strong><br />
intervención.<br />
Palabras Claves: Anciano frágil ; Evaluación<br />
funcional; Prediscapacidad.<br />
OBJETIVOS DEL ESTUDIO<br />
Objetivo General:<br />
.- Estudiar la prevalencia <strong>de</strong> fragilidad y sus<br />
factores asociados, en la población <strong>de</strong> personas<br />
mayores <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una localidad <strong>de</strong> 28307<br />
habitantes, correspondientes en su totalidad a una<br />
zona básica <strong>de</strong> salud.<br />
Objetivos específicos <strong>de</strong>l estudio :<br />
1.- Determinar la prevalencia <strong>de</strong> fragilidad en<br />
personas con edad igual o mayor a 65 años<br />
adscritas a una zona básica <strong>de</strong> salud.<br />
2.- I<strong>de</strong>ntificar y cuantificar los condicionantes <strong>de</strong><br />
fragilidad presentes en personas con edad igual o<br />
mayor a 65 años adscritas a una zona básica <strong>de</strong><br />
salud.<br />
3. - I<strong>de</strong>ntificar cuáles son los grupos <strong>de</strong> ancianos<br />
más frágiles.<br />
4.- Utilizar la valoración funcional como método para<br />
<strong>de</strong>tectar fragilidad en el anciano.<br />
APLICABILIDAD Y UTILIDAD DE LOS<br />
RESULTADOS<br />
Posibilidad <strong>de</strong> modificar el rumbo hacia el <strong>de</strong>terioro y<br />
la discapacidad.<br />
La valoración funcional, principal método para<br />
<strong>de</strong>terminar la fragilidad en atención primaria.<br />
DISEÑO Y METODOLOGÍA<br />
HIPÓTESIS: ¿Cuál es la prevalencia <strong>de</strong> fragilidad<br />
<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la población <strong>de</strong> ancianos <strong>de</strong> 65 años o<br />
más adscritos a una zona básica <strong>de</strong> salud y que<br />
características <strong>de</strong> fragilidad presentan ?<br />
TIPO DE ESTUDIO: Descriptivo y transversal.<br />
POBLACIÓN:<br />
Población diana: Población <strong>de</strong> ancianos con edad<br />
igual o mayor <strong>de</strong> 65 años.<br />
Población <strong>de</strong> estudio: Ancianos con edad igual o<br />
mayor <strong>de</strong> 65 años, adscritos a una zona básica <strong>de</strong><br />
salud<br />
MUESTRA:<br />
La muestra ajustada a las pérdidas será <strong>de</strong> 572<br />
personas <strong>de</strong> un total <strong>de</strong> población <strong>de</strong> 4874 <strong>de</strong><br />
personas con eda<strong>de</strong>s iguales o mayores <strong>de</strong> 65 años.<br />
Con un intervalo <strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong>l 95%, una<br />
proporción esperada <strong>de</strong> 16% y una precisión <strong>de</strong>l<br />
3%. La selección será mediante un muestreo<br />
sistemático, con K igual a 8.<br />
CRITERIOS DE INCLUSIÓN:<br />
Anciano con edad igual o mayor <strong>de</strong> 65 años.<br />
Inscritos en un centro <strong>de</strong> salud.<br />
Hombres y Mujeres.<br />
Todas las razas.<br />
CRITERIOS DE EXCLUSIÓN:<br />
Discapacidad previa a los 65 años y asociada al<br />
nacimiento y/o infancia; factores externos no<br />
orgánicos.<br />
Discapacidad mental tutelada.<br />
Enfermeda<strong>de</strong>s orgánicas crónicas <strong>de</strong> la infancia.<br />
Enfermeda<strong>de</strong>s psiquiátricas. (Excluyendo al anciano<br />
tratado por diagnósticos <strong>de</strong> ansiedad y/o <strong>de</strong>presión<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> un año previo al ingreso al estudio).<br />
Persona mayor en final <strong>de</strong> situación <strong>de</strong> vida. (Pa<strong>de</strong>ce<br />
una enfermedad en fase terminal con una<br />
expectativa <strong>de</strong> vida inferior a 6 meses <strong>de</strong> vida).<br />
Enfermeda<strong>de</strong>s raras <strong>de</strong>l adulto.<br />
Enfermedad orgánica que limite la movilidad <strong>de</strong><br />
forma crónica e irreversible.<br />
METODOLOGÍA DE RECOGIDA DE DATOS:<br />
ABUCASIS.<br />
Báscula y centímetro.<br />
Cronómetro <strong>de</strong>cimal <strong>de</strong> minutos (<strong>de</strong> 0.01 min).<br />
Criterios <strong>de</strong> paciente anciano frágil.<br />
Test Levántate y anda cronometrado.<br />
Velocidad <strong>de</strong> marcha.<br />
Evaluación <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s instrumentales <strong>de</strong> la<br />
vida diaria. ( Indice <strong>de</strong> Lawton y Brody).<br />
VARIABLES:<br />
Edad en años cumplidos:<br />
Cuantitativa discreta<br />
Peso Kg<br />
Cuantitativa discreta<br />
Sexo: F o M<br />
Nominal<br />
Raza (Caucásico; Asiático Norafricano; Hispano )<br />
Nominal<br />
Ingresos hospitalarios en el último año: SI/NO<br />
Dicotómica<br />
Vive solo: SI/NO<br />
Dicotómica<br />
12
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Viu<strong>de</strong>z reciente: SI/NO<br />
Dicotómica<br />
Cambio reciente <strong>de</strong> domicilio: SI/NO<br />
Dicotómica<br />
Uso <strong>de</strong> más <strong>de</strong> tres fármacos: SI/NO<br />
Nominal<br />
Enfermedad crónica incapacitante: SI/NO<br />
Nominal<br />
Enfermedad terminal: SI/NO<br />
Nominal<br />
Necesidad <strong>de</strong> atención domiciliaria médica o <strong>de</strong><br />
enfermería al menos una vez al mes: SI/NO<br />
Nominal<br />
Deterioro ( cognitivo y <strong>de</strong>presión): SI/NO<br />
Nominal<br />
Situación económica precaria: SI/NO<br />
Nominal<br />
CONSULTAS DE ATENCION PRIMARIA:<br />
¿MEDICOS O ADMINISTRATIVOS?, ¿RUTINA O<br />
VARIABILIDAD?<br />
Carmen Maria Mas García, Juan Ramirez Puche<br />
Importancia Del Tema: Las consultas <strong>de</strong> AP pue<strong>de</strong>n<br />
estar sobrecargadas <strong>de</strong> trabajo administrativo.<br />
Valorar este trabajo como propio <strong>de</strong>l MAP, sus<br />
límites y su importancia, es fundamental en la<br />
preparación <strong>de</strong> resi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> MF.<br />
OBJETIVOS:<br />
Primario: Prevalencias <strong>de</strong> consultas administrativas<br />
puras en consulta <strong>de</strong> AP<br />
Secundarios:<br />
Número total <strong>de</strong> consultas, por cualquier motivo, en<br />
un periodo <strong>de</strong> 4 meses.<br />
Número <strong>de</strong> consultas por patologías agudas o<br />
crónicas.<br />
Número <strong>de</strong> consultas administrativas con consulta<br />
por motivo <strong>de</strong> patologías crónicas o agudas.<br />
DISEÑO: Durante los meses <strong>de</strong> octubre a Enero,<br />
clasificaremos las consultas <strong>de</strong> nuestros pacientes<br />
<strong>de</strong> cupo en consulta administrativas y en consulta<br />
por patología aguda o crónica.<br />
Tipo <strong>de</strong> estudio: Observacional.(prevalencias)<br />
Material: Listado diario <strong>de</strong> consulta <strong>de</strong> Abucassis.<br />
Método: Vamos poniendo junto al nombre <strong>de</strong>l<br />
paciente las iniciales: AD(administrativo) y NAD (No<br />
Administrativo)<br />
Inclusión: Pacientes que vienen a consulta, por<br />
consulta a <strong>de</strong>manda y urgentes.<br />
Exclusión: Citados que no vienen a consulta.<br />
Tamaño <strong>de</strong> la muestra: Todos los pacientes que<br />
acudan a nuestra consulta durante los meses <strong>de</strong><br />
estudio<br />
Aleatorización: No existe<br />
Variables: 2 variables cualitativas: Administrativa<br />
(AD), No Administrativa (NAD)<br />
Intervención: Definir el trabajo administrativo propio<br />
<strong>de</strong> AP y el que no lo es.<br />
Estrategia <strong>de</strong> análisis estadístico: Xi cuadrado<br />
Sesgos: La <strong>de</strong>finición <strong>de</strong> consulta es imprecisa, el<br />
control <strong>de</strong> medicación cuando viene a renovar<br />
recetas que consi<strong>de</strong>ramos administrativo, pue<strong>de</strong> no<br />
ser administrativa pura. Existe por tanto un sesgo a<br />
favor <strong>de</strong> las consultas administrativas.<br />
LIMITACIONES: No contempla a los pacientes que<br />
resuelven su patología fuera <strong>de</strong>l sistema, ya sea por<br />
vanal o por opción <strong>de</strong> medicinas alternativas.<br />
TERMINOS MESH:<br />
Physicians, Family, Pathology, Clinical Consultation<br />
ENSAYO CLÍNICO ALEATORIZADO SIMPLE<br />
CIEGO PARA VALORAR LA EFICACIA Y<br />
SEGURIDAD LA DE FLUOXETINA EN EL<br />
TRATAMIENTO DE LA OBESIDAD.<br />
Teresita Larrañaga Gutierrez, Dominga Belandria<br />
Sachez, Fransico Lluch Alberola, José Manuel Soler<br />
Torro, Maria Dololers Mahiques Solanes<br />
Los riesgos <strong>de</strong> salud asociados con la obesidad son<br />
bien conocidos y la eficacia <strong>de</strong> las dietas como única<br />
intervención para la reducción <strong>de</strong> peso con<br />
frecuencia fracasa. Fluoxetina es un inhibidor<br />
específico <strong>de</strong> la recaptación <strong>de</strong> serotonina con una<br />
afinidad muy mínima por los receptores<br />
serotoninérgicos, lo que provoca una disminución en<br />
la ingesta <strong>de</strong> alimentos. El fin <strong>de</strong> este trabajo es<br />
valorar la eficacia combinada <strong>de</strong> la fluoxetina junto<br />
a una dieta hipocalórica frente a la dieta hipocalórica<br />
sola en pacientes obesos.<br />
OBJETIVO PRINCIPAL<br />
Análisis y comparación <strong>de</strong> la pérdida <strong>de</strong> peso<br />
comparando el grupo <strong>de</strong> tratamiento con dieta<br />
hipocalórica versus el grupo con dieta hipocalórica y<br />
fluoxetina, así como establecer el perfil <strong>de</strong> seguridad<br />
en este segundo grupo.<br />
OBJETIVOS SECUNDARIOS<br />
1Análisis <strong>de</strong> las cifras <strong>de</strong> Presión arterial.<br />
2- Análisis <strong>de</strong> las cifras <strong>de</strong> Colesterol total y sus<br />
fracciones (HDL y LDL).<br />
3- Análisis <strong>de</strong> la cifras <strong>de</strong> Triglicéridos.<br />
4- Análisis <strong>de</strong> la cifra <strong>de</strong> Hemoglobina glicosilada.<br />
5- Análisis efectos secundarios.en ambos grupos <strong>de</strong><br />
estudio.<br />
DISEÑO<br />
-Ensayo clínico aleatorizado simple ciego controlado.<br />
METODOLOGIA<br />
1-A partir <strong>de</strong>l momento <strong>de</strong> inicio <strong>de</strong>l estudio se<br />
pesaran y se medirán los pacientes que acudan a la<br />
consulta.<br />
2-Se realizara el cálculo <strong>de</strong>l IMC. Cuando sea<br />
igual o mayor a 30 se invitara al paciente a<br />
participar en el estudio.<br />
3-Tras la explicación y si acce<strong>de</strong> a participar en el<br />
mismo tras la lectura y tras firma <strong>de</strong>l consentimiento<br />
informado se realizara un sorteo para incluirlo en el<br />
grupo placebo (dieta 1500 calorías) o grupo <strong>de</strong><br />
intervención (dieta 1500 calorías más fluoxetina a<br />
dosis <strong>de</strong> 60 mgs día.<br />
4-Se incluirán pacientes hasta alcanzar la muestra<br />
pre<strong>de</strong>terminada.<br />
5-En el grupo <strong>de</strong> intervención se iniciara fase <strong>de</strong><br />
titulación durante las tres primeras semanas .Se irá<br />
13
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
aumentando durante cada semana la dosis <strong>de</strong><br />
fluoxetina. De 20 mgs en la primera,40 mgs en la<br />
segunda y a partir <strong>de</strong> la tercera semana 60 mgs. Se<br />
valorara la tolerancia <strong>de</strong> la medicación.<br />
5-Se realizara la medida <strong>de</strong> las variables a las 8,16 y<br />
24 semanas en que finalizara el estudio.<br />
CRITERIOS DE INCLUSION<br />
1-Pacientes adscritos a nuestro cupo entre 18-65<br />
años.<br />
2-Pacientes que firmen el consentimiento informado.<br />
3-Pacientes con IMC igual o superior a 30.<br />
CRITERIOS DE EXCLUSIÓN<br />
1-Pacientes en tratamiento para la obesidad en<br />
cualquier forma.<br />
2-Pacientes con enfermeda<strong>de</strong>s graves y/o<br />
terminales.<br />
3-Pacientes en tratamiento con anti<strong>de</strong>presivos.<br />
4-Pacientes con enfermeda<strong>de</strong>s psiquiátricas graves.<br />
5-Pacientes alérgicos y/o con intolerancia conocida a<br />
la fluoxetina.<br />
CALCULO DE TAMAÑO DE LA MUESTRA<br />
La variable principal es la pérdida pon<strong>de</strong>ral media y<br />
se va a comparar la pérdida pon<strong>de</strong>ral media en el<br />
grupo intervención respecto al grupo control ( por<br />
tanto comparación <strong>de</strong> 2 medias), prueba T <strong>de</strong><br />
comparación <strong>de</strong> medias De grupos in<strong>de</strong>pendientes.<br />
Si <strong>de</strong>cimos que tendremos un 20% <strong>de</strong> pérdidas:<br />
sumamos 14 individuos (7 a cada grupo), por lo<br />
tanto: n= 70 (35 individuos en cada grupo).<br />
VARIABLES<br />
1-Principal: Peso e IMC.<br />
2-Secundarias:<br />
-Presión arterial sistólica y diastólica.<br />
-Colesterol total, hdl y ldl colesterol.<br />
-Triglicéridos.<br />
-Hemoglobina glicosilada.<br />
INTRUMENTOS DE MEDIDA<br />
-Báscula y tallimetro.<br />
-Aparato <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> presión arterial electrónico<br />
mo<strong>de</strong>lo Omron<br />
-Laboratorio <strong>de</strong> referencia <strong>de</strong> nuestra área.<br />
ESTUDIO ESTADISTICO:<br />
La variable que se utiliza para el cálculo <strong>de</strong>l tamaño<br />
<strong>de</strong> la muestra es la variable <strong>de</strong> respuesta principal.<br />
Análisis comparativos:<br />
Comparación <strong>de</strong> las medias <strong>de</strong> disminución<br />
porcentual <strong>de</strong> peso entre el grupo <strong>de</strong> tratamiento y<br />
el control: test comparativo <strong>de</strong> medias para grupos<br />
in<strong>de</strong>pendientes.<br />
3 - Calcular el intervalo <strong>de</strong> confianza para la<br />
diferencia <strong>de</strong> medias para la disminución porcentual.<br />
4 - a - Comparación <strong>de</strong> las medias <strong>de</strong> peso <strong>de</strong>l<br />
inicio y al final <strong>de</strong>l Seguimiento en ambos grupos <strong>de</strong><br />
tratamiento por separado y constantemente.<br />
b- Prueba <strong>de</strong> comparación <strong>de</strong> medias entre grupos<br />
apareados: prueba <strong>de</strong> test <strong>de</strong> Stu<strong>de</strong>nt para grupos<br />
apareados.<br />
5 - Analizar si otras variables influyen sobre las<br />
diferencias <strong>de</strong> las medias <strong>de</strong> disminución <strong>de</strong> peso:<br />
Prueba <strong>de</strong> T <strong>de</strong> Stu<strong>de</strong>nt para media <strong>de</strong><br />
gruposin<strong>de</strong>pendientes.<br />
6 - Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> regresión lineal múltiple<br />
-Variable repuesta: disminución porcentual <strong>de</strong><br />
peso(peso inicial - peso final/ peso inicial x 100)<br />
-Variables explicativas: tratamiento, sexo, edad,<br />
nivel <strong>de</strong> glucemia, cifras <strong>de</strong> tensión arterial, raza,<br />
dieta, ejercicio, fumadores, café, talla, peso, IMC.<br />
7 - Los cálculos estadísticos se realizarán con el<br />
paquete SPSS versión 15.0<br />
RECURRENCIA DEL ICTUS Y SU RELACIÓN CON<br />
ALGUNOS FACTORES DE RIESGO<br />
Mari Carmen Moreno Anchel, Nelson Augusto León<br />
Monzón, Soraya González Caminero, Elena<br />
Correcher Salvador.<br />
En el presente proyecto <strong>de</strong> investigación se preten<strong>de</strong><br />
conocer la efectividad <strong>de</strong> las medidas <strong>de</strong> control <strong>de</strong><br />
los factores <strong>de</strong> riesgo cardiovascular (TA, DM, c-LDL,<br />
obesidad y tabaquismo) para prevenir recurrencias<br />
en personas que han pa<strong>de</strong>cido un ACV valorando la<br />
necesidad <strong>de</strong> modificar la terapéutica. A<strong>de</strong>más se<br />
estimará la tasa <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> nuevos eventos<br />
cardiovasculares y la mortalidad en pacientes que<br />
han sufrido recurrencia <strong>de</strong> ACV.<br />
Hipótesis principal:<br />
El control <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong> riesgo cardiovascular es<br />
efectivo para prevenir recurrencias en personas que<br />
ya han pa<strong>de</strong>cido un ACV.<br />
Objetivos:<br />
Objetivo general: Valorar la efectividad <strong>de</strong> las<br />
medidas <strong>de</strong> control <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong> riesgo<br />
cardiovascular para prevenir recurrencias en<br />
personas que ya han pa<strong>de</strong>cido un ACV.<br />
Objetivos específicos:<br />
Valorar la necesidad <strong>de</strong> modificar la terapeútica para<br />
conseguir evitar las recurrencias <strong>de</strong> ACV en<br />
pacientes que han pa<strong>de</strong>cido un ACV<br />
Estimar la tasa <strong>de</strong> recurrencia <strong>de</strong> ACV en pacientes<br />
que no han tenido buen control <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong><br />
riesgo cardiovasculares<br />
Estimar la tasa <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> nuevos eventos<br />
cardiovasculares en pacientes que han pa<strong>de</strong>cido un<br />
ACV<br />
Estimar la tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>de</strong> pacientes que han<br />
sufrido recurrencia <strong>de</strong> ACV u otro evento<br />
cardiovascular.<br />
METODOLOGÍA<br />
Estudio <strong>de</strong>scriptivo longitudinal retrospectivo,<br />
observacional sin grupo control. Estudio series <strong>de</strong><br />
casos.<br />
Muestra:<br />
Tamaño <strong>de</strong> la muestra: 144 pacientes. Dado que la<br />
recurrencia <strong>de</strong> ACV es aproximadamente <strong>de</strong>l 10%<br />
Criterios <strong>de</strong> inclusión:<br />
Pacientes que han sufrido un ACV <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Enero 2008<br />
a Diciembre 2008 y han sido ingresados en el CHUV.<br />
Hombres y mujeres mayores <strong>de</strong> 18 años.<br />
Departamento 9 <strong>de</strong> Valencia.<br />
Criterios <strong>de</strong> exclusión:<br />
Menores <strong>de</strong> 18 años.<br />
Muerte por una causa ajena a ECV.<br />
14
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
No realización <strong>de</strong> controles médicos.<br />
Muestreo: aleatorio sistemático. Constante <strong>de</strong> la<br />
muestra: N. Se extrae la primera unidad al azar y se<br />
le suma la constante sucesivamente.<br />
Variables:<br />
Edad<br />
Sexo<br />
Peso<br />
Talla<br />
Tipo <strong>de</strong> ACV<br />
TA en el momento <strong>de</strong>l ACV y al año<br />
Hemoglobina glicosilada en el momento <strong>de</strong>l ACV y al<br />
año<br />
Colesterol LDL en el momento <strong>de</strong>l ACV y al año<br />
Tabaquismo en el momento <strong>de</strong>l ACV y al año<br />
Presencia <strong>de</strong> FA<br />
Tratamiento anticoagulante y/o antiagregante al año<br />
<strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Tratamiento HTA al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Tratamiento <strong>de</strong> la DM al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Tratamiento <strong>de</strong> la dislipemia al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Otras enfermeda<strong>de</strong>s asociadas posteriores al ACV<br />
Recurrencia <strong>de</strong>l ictus<br />
Tipo <strong>de</strong> enfermedad al fallecimiento<br />
Tiempo ocurrido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el primer ACV al fallecimiento<br />
<strong>de</strong>l paciente por causa ACV/ECV<br />
Variables <strong>de</strong>rivadas:<br />
Control lipídico al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Control <strong>de</strong> la tensión arterial al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Control diabetes mellitus al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />
Control Obesidad<br />
Descripción <strong>de</strong> resultados:<br />
Se realizará una <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong>l porcentaje <strong>de</strong><br />
pacientes bien y mal controlados al año <strong>de</strong> sufrir el<br />
ACV.<br />
Se comparará la tasa <strong>de</strong> recurrencia y mortalidad <strong>de</strong><br />
ACV y la aparición <strong>de</strong> nuevos ECV entre los<br />
pacientes bien y mal controlados.<br />
Análisis <strong>de</strong> subgrupos:<br />
Analizar por separado cada factor <strong>de</strong> riesgo en<br />
relación a la recurrencia/mortalidad <strong>de</strong>l ACV.<br />
Analizar la proporción <strong>de</strong> pacientes que tienen <strong>de</strong><br />
buen control terapéutico.<br />
Relación <strong>de</strong> la mortalidad por otra ECV y ACV previo.<br />
Relación entre la recurrencia/mortalidad por<br />
enfermedad cardiovascular/ACV y el tratamiento<br />
Estudiar si a los pacientes que han sufrido un ictus<br />
se ha prescrito la medicación recomendada<br />
Términos MESH<br />
ACV<br />
Recurrencia<br />
FRCV<br />
Limitaciones <strong>de</strong>l estudio:<br />
Factor <strong>de</strong> confusión: la tensión arterial, que se<br />
disminuye al hacer la media <strong>de</strong> las últimas cifras<br />
obtenidas.<br />
Sesgo <strong>de</strong> no respuesta: si los datos no se<br />
encuentran recogidos, excluimos al paciente <strong>de</strong>l<br />
estudio.<br />
CASOS CLÍNICOS<br />
TERAPIA RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS<br />
Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Juan<br />
Manuel Jiménez Guerrero, Alonso Rizo Guerrero,<br />
Silvia Juliana Domínguez Sarmiento<br />
Premio al mejor caso clínico<br />
-Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />
Atención Primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: mujer <strong>de</strong> 29 años que acu<strong>de</strong> a<br />
consulta <strong>de</strong> Atención Primaria con un cuadro<br />
ansioso-<strong>de</strong>presivo, solicitando apoyo farmacológico.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: casada, hijo <strong>de</strong> 5 años;<br />
fumadora, no medicación actualmente; migraña,<br />
síndrome <strong>de</strong>presivo hace años que trató con<br />
benzodiazepinas durante 5 años. Tenía gran<br />
<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia al fármaco y encontró muy difícil la<br />
<strong>de</strong>shabituación.<br />
Exploración: labilidad emocional, insomnio,<br />
ansiedad, preocupación excesiva por salud familiar,<br />
hiperresponsabilidad, preocupación por el tamaño <strong>de</strong><br />
sus mamas.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial: reacción <strong>de</strong> adaptación,<br />
<strong>de</strong>presión mayor, distimia, dismorfofobia<br />
Diagnóstico: distimia<br />
Tratamiento: TRP (terapia <strong>de</strong> resolución <strong>de</strong><br />
problemas) + tratamiento farmacológico<br />
1º sesión: i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> problemas<br />
2º sesión: planteamiento <strong>de</strong> posibles soluciones,<br />
búsqueda <strong>de</strong> recursos<br />
3º sesión: valoración <strong>de</strong> los problemas resueltos y<br />
cómo afrontar los que todavía permanecen o los que<br />
puedan surgir<br />
Evolución: en el plazo <strong>de</strong> 2 meses la paciente ha<br />
solucionado gran parte <strong>de</strong> sus problemas, refiere<br />
gran mejoría <strong>de</strong> los síntomas y ha <strong>de</strong>jado el<br />
tratamiento farmacológico por su cuenta.<br />
Discusión y conclusiones.<br />
Existe evi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> que la TRP en casos como el<br />
<strong>de</strong>scrito, es tanto o más efectiva que el tratamiento<br />
farmacológico. El tratamiento idóneo combina<br />
farmacoterapia ( especialmente en el período agudo<br />
) y la TRP. Para ello se precisa <strong>de</strong> una formación y<br />
unas habilida<strong>de</strong>s por parte <strong>de</strong>l profesional, así como<br />
<strong>de</strong> un tiempo más prolongado y repartido en varias<br />
sesiones para <strong>de</strong>dicar al paciente.<br />
Palabras clave (términos MeSH).<br />
TRP – Distimia – Atención Primaria<br />
VULVOVAGINITIS ATIPICA<br />
Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />
Caso finalista en su categoría<br />
AMBITO DEL CASO: Atención primaria<br />
DESCRIPCION DEL CASO<br />
15
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: Mujer 20 años, remitida por la<br />
matrona, por presentar dolor vulvar acompañado <strong>de</strong><br />
secreción vaginal blanca espesa que no ha mejorado<br />
con Gine-micetal (flutrimazol 100 mg crema<br />
vaginal). Días previos presentó una herida cortante<br />
en región púbica con el rasurado.<br />
Al Examen: Buen estado general, afebril. Piercing<br />
genital en región superior <strong>de</strong>l clítoris. Genitales<br />
externos: e<strong>de</strong>ma y enrojecimiento que compromete<br />
pubis, introito vaginal y labios mayores y menores,<br />
con secreción vaginal blanca espesa abundante y<br />
presencia <strong>de</strong> lesiones satélites.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: Fumadora 20<br />
cigarrillos/día. Nulípara.<br />
2010: SIL (Lesión Escamosa Intraepitelial) bajo<br />
grado, HPV (Virus Papiloma humano) negativo.<br />
2011: Cistitis aguda. Candidiasis vaginal.<br />
Tratamiento habitual: Anticonceptivos orales.<br />
DESARROLLO<br />
Diagnóstico diferencial: Candidiasis, herpes genital,<br />
<strong>de</strong>rmatitis, Streptococo grupo B, Stafilococo aureus,<br />
Escherichia coli<br />
Juicio Diagnóstico Inicial: Candidiasis vulvovaginal<br />
Plan: Clotrimazol 500 mg cp vaginal+ Cotrimazol<br />
crema por 10 días.<br />
Evolución: Discreta mejoría. Toma <strong>de</strong> cultivo<br />
secreción vaginal. Persistencia <strong>de</strong> dolor vulvar,<br />
afebril. Cultivo: SAMR (S. aureus meticilin<br />
resistente). Sensible: quinolonas y mupirocina.<br />
Negativo para hongos.<br />
Diagnóstico Final: Vulvitis por SAMR<br />
Plan: Retirar piercing. Ciprofloxacino 500 mg vo 1-0-<br />
1 por 10 días. Bactroban (mupirocina 2% tópica)<br />
c/12horas por 10 días. Evolución favorable.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES: Entre las<br />
condiciones que producen vulvovaginitis se incluyen<br />
causas infecciosas y no infecciosas. Aunque Candida<br />
albicans es el agente más común, es importante<br />
consi<strong>de</strong>rar otros patógenos. El diagnóstico <strong>de</strong>be<br />
basarse en la anamnesis, examen físico y<br />
microbiología. Se recomienda ante un paciente con<br />
infección <strong>de</strong> tejidos superficial o sistémica investigar<br />
la presencia <strong>de</strong> piercing, siendo el S. aureus el<br />
organismo más frecuente reportado en portadores<br />
<strong>de</strong> piercing infectados.<br />
3 PALABRAS CLAVES: vulvovaginitis, S. aureus,<br />
piercing<br />
ERISIPELOIDE DE ROSENBACHPatricia Roth<br />
Damas, Cristina Vivas Maiques, María Piles Cabo,<br />
Laura March Orti<br />
Caso finalista en su categoría<br />
-Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />
Atención Primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: varón 30 años con lesión<br />
cutánea <strong>de</strong> 24h <strong>de</strong> evolución. Refiere corte previo en<br />
la zona <strong>de</strong> la lesión con utensilio cortante en el<br />
trabajo, manipulando carnes.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: no alergias ni patologías<br />
conocidas. No toma medicamentos. Carnicero.<br />
Descripción <strong>de</strong> la lesión: placa eritematoviolácea<br />
inflamatoria <strong>de</strong> 5x2 cm en dorso y bor<strong>de</strong> cubital <strong>de</strong>l<br />
3º <strong>de</strong>do <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong>recha, caliente, irregular, <strong>de</strong><br />
bor<strong>de</strong>s <strong>de</strong>finidos.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial: eritema fijo medicamentoso,<br />
celulitis, lesión tuberculosa, erisipela, esporotricosis,<br />
granuloma por Mycobacterium marinum.<br />
Juicio clínico: Erisipeloi<strong>de</strong> <strong>de</strong> Rosenbach.<br />
Tratamiento: Penicilina vía oral 250-500mg/8 días o<br />
eritromicina 250mg/3 días.<br />
Evolución: tras una semana, la lesión evoluciona<br />
favorablemente ha reducido su tamaño, no hay<br />
e<strong>de</strong>ma ni dolor en el <strong>de</strong>do afectado y no ha tenido<br />
otra sintomatología.<br />
Discusión y conclusiones.<br />
Dada la ausencia <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> medicamentos, signos<br />
o síntomas <strong>de</strong> infección tuberculosa o antece<strong>de</strong>nte<br />
<strong>de</strong> pinchazo por algún vegetal o manejo <strong>de</strong> pescado,<br />
<strong>de</strong>scartamos que la lesión sea producida por los<br />
<strong>de</strong>más posibles diagnósticos citados.<br />
El paciente es carnicero y dada la alta frecuencia <strong>de</strong><br />
infecciones cutáneas por estafilococo y estreptococo,<br />
nos inclinamos por el diagnóstico <strong>de</strong> erisipeloi<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
Rosenbach.<br />
Ante un caso similiar, recomendamos la realización<br />
<strong>de</strong> una buena anamnesis, ya que los antece<strong>de</strong>ntes<br />
personales, profesionales y farmacológicos son datos<br />
fundamentales que ayudan al diagnóstico correcto<br />
<strong>de</strong> la enfermedad.<br />
Palabras clave:<br />
Erisipeloi<strong>de</strong> – Carnicero - Erysipelothrix<br />
rhusiopathiae<br />
FIEBRE SIN FOCO<br />
Miriam Valladares<br />
Caso finalista en su categoría<br />
ÁMBITO DEL CASO CLÍNICO: UNIDAD DE CORTA<br />
ESTANCIA<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO<br />
MOTIVO DE CONSULTA: Hombre <strong>de</strong> 49 años con<br />
malestar general, dolor dorsolumbar, escalofríos y<br />
distermia <strong>de</strong> tres días. Sin síntomas <strong>de</strong> foco<br />
infeccioso.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: Hipertensión arterial,<br />
Lumbalgia.<br />
TRATAMIENTO HABITUAL:<br />
Valsartan/hidroclorotiazida, Diclofenac intramuscular<br />
(autoprescrito).<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA: TA 145/80, FC: 121 lpm,<br />
Sat.O2 basal 97%, T 39.3ºC. Exploración por<br />
sistemas sin hallazgos.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />
Leucocitos 14,590, (88% neutrófilos), PCR: 34.2,<br />
urea: 80, creatinina: 2.16. Orina normal. Rx tórax<br />
normal. Ecografía: esteatosis hepática.<br />
DESARROLLO<br />
16
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
EVOLUCIÓN: Ingresa como fiebre sin foco e<br />
insuficiencia renal, con antibioterapia empírica<br />
(ceftriaxona), retirada <strong>de</strong> medicación habitual y<br />
perfusiones.<br />
A las 48 horas está apirético, pero con análisis:<br />
Leucocitos 18,100 (85.3% neutrófilos), PCR 388,<br />
procalcitonina: 5.76 (se aña<strong>de</strong> clindamicina).<br />
A las 72 horas aparece dolor e impotencia funcional<br />
en ca<strong>de</strong>ra <strong>de</strong>recha.<br />
Se realiza resonancia magnética, <strong>de</strong>mostrando<br />
piomiositis <strong>de</strong> glúteo mayor <strong>de</strong>recho.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Fiebre <strong>de</strong> corta<br />
evolución sin foco claro e insuficiencia renal aguda.<br />
JUICIO DIAGNÓSTICO:<br />
PIOMIOSITIS DE GLÚTEO DERECHO YATRÓGENA<br />
INSUFICIENCIA RENAL AGUDA POR DICLOFENAC<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />
La administración intramuscular incontrolada <strong>de</strong><br />
AINE pue<strong>de</strong> producir piomiositis, infección muscular<br />
profunda que se pue<strong>de</strong> presentar como una<br />
infección bacteriana y con pobreza <strong>de</strong> síntomas al<br />
inicio, lo que dificulta un diagnóstico rápido. La<br />
Resonancia Magnética es la mejor técnica<br />
diagnóstica.<br />
Los efectos vasculares <strong>de</strong> los AINE pue<strong>de</strong>n precipitar<br />
insuficiencia renal aguda, sobre todo en hipertensos<br />
(como es el caso). En nuestro paciente, la<br />
coexistencia <strong>de</strong>l tratamiento con ARA II y quizá un<br />
balance hídrico negativo empeoró la situación.<br />
El paciente fue dado <strong>de</strong> alta con función renal<br />
normal, apirético y parámetros <strong>de</strong> infección<br />
negativos.<br />
PALABRAS CLAVE: Piomiositis, Insuficiencia renal<br />
aguda, Diclofenac<br />
SÍNDROME DE EAGLE<br />
Atienza Garrido I, Campos Olivé N, García De León<br />
Chocano S, Rivera Casares F, Richart Rufino MJ.<br />
Caso finalista en su categoría<br />
1. ÁMBITO DEL CASO:<br />
Atención Primaria<br />
2. DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />
Antece<strong>de</strong>ntes:<br />
Mujer <strong>de</strong> 59 años, no fumadora, hipertensa, con<br />
cervicalgia intermitente idiopática.<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />
Odinofagia, sensación distérmica y afonía. Se<br />
observa una orofaringe hiperémica y se diagnostica<br />
<strong>de</strong> faringitis aguda, pautándose tratamiento<br />
sintomático.<br />
Un mes <strong>de</strong>spués persiste la odinofagia, <strong>de</strong><br />
predominio izquierdo, que se irradia hacia oído<br />
homolateral, junto con disfonía y sensación <strong>de</strong><br />
cuerpo extraño. Se remite a Otorrinolaringología,<br />
don<strong>de</strong> se objetiva aumento <strong>de</strong> dolor a la presión<br />
selectiva sobre fosa amigdalina izquierda.<br />
Pruebas complementarias:<br />
Tomografía computerizada cervical: apófisis<br />
estiloi<strong>de</strong>s <strong>de</strong> longitud aumentada.<br />
3. DESARROLLO:<br />
Diagnóstico diferencial:<br />
Faringoamigdalitis <strong>de</strong> repetición, disfunción<br />
temporomandibular, arteritis <strong>de</strong> la temporal,<br />
patología <strong>de</strong>ntal, sialolitiasis, cuerpo extraño<br />
faríngeo, tumores <strong>de</strong> faringe y <strong>de</strong> base <strong>de</strong> la lengua.<br />
Juicio clínico:<br />
Síndrome <strong>de</strong> Eagle (SE), que justifica tanto el<br />
cuadro clínico que motiva la consulta actual, como la<br />
cervicalgia intermitente que pa<strong>de</strong>ce la paciente.<br />
Evolución y tratamiento:<br />
La paciente mejora parcialmente con tratamiento<br />
farmacológico. Se plantea tratamiento quirúrgico<br />
pero la paciente lo rechaza. El tratamiento, con<br />
anestésicos locales y/o quirúrgico, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />
disminuir la sintomatología, mejora la calidad <strong>de</strong><br />
vida <strong>de</strong>l paciente.<br />
4. DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />
El SE es causado por una apófisis estiloi<strong>de</strong>s<br />
elongada, por osificación <strong>de</strong>l ligamento estilohioi<strong>de</strong>o.<br />
Pue<strong>de</strong> cursar con odinofagia recurrente,<br />
disfagia, dolor temporo-mandibular, otalgia e incluso<br />
cervicalgia.<br />
Es un diagnóstico a tener en cuenta dados los<br />
síntomas tan inespecíficos con los que se manifiesta<br />
pero que, por otro lado, son tan frecuentes en las<br />
consultas <strong>de</strong> Atención Primaria.<br />
5. PALABRAS CLAVE:<br />
Síndrome <strong>de</strong> Eagle, apófisis estiloi<strong>de</strong>s, odinofagia.<br />
EPISODIO AUTOLITICO INUSUAL<br />
Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasque,<br />
Lucia Royuela, Miriam Valladares Lemus<br />
AMBITO DEL CASO: Urgencias<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />
ANTECEDENTES PERSONALES:<br />
No alergias<br />
Enolismo<br />
Trastorno Adaptativo Mixto<br />
Tratamiento: Escitalopram 20 mg/día, Lorazepam 15<br />
mg/día.<br />
MOTIVO DE CONSULTA:<br />
Varón <strong>de</strong> 47 años traido por SVB al encontrarse<br />
caído en vía pública, tras haber ingerido 20 hojas <strong>de</strong><br />
Tejo (recogidas en un jardín público) y alcohol, con<br />
fines autolíticos.<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA:<br />
FC: 90 lpm TA: 135/85 mmHg Tº: 36.6ºC<br />
Eupnéico<br />
Agitado, consciente, orientado, aliento enólico, sin<br />
focalidad neurológica.<br />
Auscultación cardiorrespiratoria normal.<br />
Abdomen anodino.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />
GASOMETRÍA ARTERIAL: pH 7.38, PCO2 44, PO2<br />
76.7, HCO3 25, SaO2: 94.3%.<br />
ECG: Ritmo sinusal, 95 lpm, BCRDHH.<br />
ANALÍTICA: Glucosa 99, Creatinina 0.74, K+ 3.8,<br />
Na+138, GOT 30, GPT 19, Amilasa 97, Leucocitos<br />
17
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
5.900, Hb 13.7, Plaquetas 213.000, INR 0.98.<br />
RADIOGRAFÍA TÓRAX: Sin hallazgos patológicos.<br />
INTERCONSULTA PSIQUIATRÍA:<br />
Relato coherente, reconociendo haber sido<br />
provocado por consumo <strong>de</strong> alcohol, sus rasgos <strong>de</strong><br />
personalidad y secundario a factor estresante.<br />
Manifiesta intención <strong>de</strong> abandonar consumo enólico<br />
y retomar antabus. No i<strong>de</strong>ación autolítica actual. No<br />
sintomatología afectiva ni psicótica.<br />
DIAGNÓSTICO:<br />
INTOXICACIÓN ENÓLICA E INGESTA DE TEJO<br />
INTENTO AUTOLÍTICO<br />
BCRDHH<br />
TRATAMIENTO:<br />
Contención mecánica, Tiaprizal 2 amp IM, Tiamina<br />
100 mg IM, SF 0.9%.<br />
DISCUSIÓN:<br />
El tejo común (Taxus baccata) es un árbol conífero<br />
<strong>de</strong> hoja perenne contiene alcaloi<strong>de</strong>s tóxicos (taxina,<br />
taxol) sobre todo en las hojas. Su ingesta produce<br />
alteraciones digestivas (vómitos, dolor abdominal),<br />
neurológicas (midriasis, convulsiones, coma) y<br />
cardiológicas (hiperkalemia, trastornos <strong>de</strong> la<br />
conducción, frecuencia). De 50 a 100 gr <strong>de</strong> hojas en<br />
infusión pue<strong>de</strong>n llevar a la muerte.<br />
Se ubica en jardines, cementerios y norte <strong>de</strong> la<br />
Península Ibérica.<br />
PALABRAS CLAVES: TAXUS. SUICIDE.<br />
INTOXICATION.<br />
HOMBRO DOLOROSO<br />
Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />
AMBITO DEL CASO: UHD<br />
DESCRIPCION DEL CASO<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: Varón 61 años, ingresa en la<br />
UHD (Unidad <strong>de</strong> hospitalización a domicilio)<br />
proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> Oncología una vez <strong>de</strong>cidido<br />
tratamiento sintomático para seguimiento en<br />
domicilio. Presenta dolor en hombro izquierdo <strong>de</strong><br />
características mecánicas, EVA 6 (Escala Visual<br />
analógica), sin traumatismo previo.<br />
Al Examen: Buen estado general, consciente y<br />
orientado. Afebril. Hombro izquierdo: mínimo<br />
aumento <strong>de</strong> partes blandas en cara anterior, dolor<br />
en articulación acromioclavicular, dolor y limitación<br />
<strong>de</strong> rangos articulares a la extensión (20°) y<br />
abducción (90°), no crepitación. Ascitis no a tensión.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: No alergias<br />
medicamentosas. Ex fumador <strong>de</strong> puros. DM 2.<br />
A<strong>de</strong>nocarcinoma <strong>de</strong> colon (Enero 2010), metástasis<br />
pulmonares y hepáticas, carcinomatosis peritoneal,<br />
QT con respuesta parcial, se suspen<strong>de</strong> por<br />
progresión <strong>de</strong> enfermedad. Neutropenia febril post<br />
QT (Julio y agosto 2010). Paracentesis evacuadora<br />
c/6 semanas por ascitis neoplásica.<br />
Tratamiento: Avandia 0-1-0, Uni diamicron 1-0-0,<br />
Dianben 1-0-0, Seguril 1-1-0, Aldactone 100 0-1-0,<br />
Omeprazol 1-0-0, O2 en gafas nasales a 2 Lx’<br />
DESARROLLO<br />
Diagnóstico diferencial: Sindrome <strong>de</strong> manguito<br />
rotador, bursitis subacromial, artrosis <strong>de</strong> hombro,<br />
artritis por microcristales, metástasis, cardiopatía<br />
isquémica.<br />
Juicio Diagnóstico Inicial: Sindrome <strong>de</strong> manguito<br />
rotador<br />
Evolución: Se inicia tratamiento con Ibuprofeno 600<br />
mg vo 1-1-1, con mejoría parcial. A los 2 meses,<br />
empeoramiento <strong>de</strong>l dolor, aumento progresivo <strong>de</strong><br />
partes blandas en cara anterior <strong>de</strong> hombro y mayor<br />
limitación funcional. EVA 8. Se inicia analgesia 2º<br />
escalón con Pazital 1 cp/8 h aumentando a 2 cp/8h.<br />
Pruebas complementarias:<br />
Rx hombro: Osteólisis tercio externo clavícula<br />
izquierda.<br />
Biopsia partes blandas (PAAF): Extensión <strong>de</strong><br />
carcinoma <strong>de</strong> células escamosas.<br />
Se inicia analgesia 3º escalón con Fentanilo 25 mcg.<br />
Dolor no llega a estar controlado, requiere 2-3<br />
rescates/d <strong>de</strong> Sevredol 10 mg.<br />
Diagnóstico final: Hombro doloroso secundario a<br />
metástasis ósea.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES: El hombro doloroso<br />
engloba una gran variedad <strong>de</strong> etiologías intra como<br />
extraarticulares, la mayoría <strong>de</strong> origen articular<br />
(90%) pero <strong>de</strong>be realizarse una anamnesis y<br />
exploración completa para <strong>de</strong>scartar otras<br />
patologías. Recordar que en el momento <strong>de</strong>l<br />
diagnóstico <strong>de</strong>l cáncer <strong>de</strong> colon hay metástasis en el<br />
15-20% <strong>de</strong> los casos, sin embargo las metástasis<br />
óseas son muy poco frecuentes (4-6%). El cambio<br />
en las características <strong>de</strong>l dolor (<strong>de</strong>spierta por la<br />
noche, no calma en reposo y necesita un aumento<br />
<strong>de</strong> la analgesia) que pasa a ser inflamatorio nos<br />
obliga a seguir el estudio y a plantearnos otros<br />
diagnósticos.<br />
3 PALABRAS CLAVES: hombro, dolor óseo, lesión<br />
osteolítica.<br />
DOCTORA ME DUELE LA PIERNA<br />
Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasquez,<br />
Lucia Royuela Garcia, Maria Renales Toboso<br />
AMBITO: URGENCIAS<br />
MOTIVO DE CONSULTA: Mujer <strong>de</strong> 82 años que hace<br />
una hora comienza con dolor súbito en cara interna<br />
<strong>de</strong> muslo y pierna izquierda con impotencia<br />
funcional.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: Niega alergias.HTA.<br />
ACXFA. Neoplasia renal. Ciática.No fumadora. No<br />
enolismo. Colecistectomizada.Tratamiento :<br />
Seguril,Masdil<br />
retard,Adiro,Daflon<br />
500,Omeprazol,Loracepam.<br />
EXPLORACION FISICA: TA: 156/77 mmHg; FC 95<br />
lpm; Sat O2 97%; Tª 36ºC.<br />
Consciente y orientada con lenguaje conservado.<br />
Auscultación cardiaca: arrítmica, sin soplos .<br />
Auscultación respiratoria: murmullo vesicular<br />
conservado sin ruidos sobreañadidos. Abdomen:<br />
anodino. Extremida<strong>de</strong>s inferiores con e<strong>de</strong>mas y<br />
18
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
signos <strong>de</strong> insuficiencia venosa crónica bilaterales.<br />
Miembro inferior izquierdo: frialdad,pali<strong>de</strong>z cutánea<br />
distal. Pulso femoral presente, pedio ausente.<br />
Parestesias. Movilidad conservada. Miembro inferior<br />
<strong>de</strong>recho: pulsos conservados. No signos <strong>de</strong> TVP.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />
Analitica: glucosa 153, urea 63, creatinina 1.42, PCR<br />
49. Leucocitos 8860.Hb 12. INR 1.1, Dimero D ><br />
2000, NT pro BNP 8165.<br />
Rx tórax: shp<br />
ECG: ACxFA 95 lpm.<br />
ECO doppler MII: trombosis completa <strong>de</strong>s<strong>de</strong> tercio<br />
proximal <strong>de</strong> Arteria Femoral Superficial extendida a<br />
Arteria poplítea y Tronco tibioperoneo, Arteria pedia<br />
y tibial posterior. Permeabilidad <strong>de</strong> Arteria Femoral<br />
Común y Profunda. E<strong>de</strong>ma <strong>de</strong> tejido celular<br />
subcutáneo en pantorrilla y tobillo.<br />
Interconsulta a Cirujano Vascular<br />
DIAGNOSTICO DIFERENCIAL: Trombosis venosa<br />
profunda, insuficiencia cardiaca, neuropatía aguda<br />
compresiva, disección arterial, embolismo cardiaco,<br />
aneurisma trombosado , trombosis en arteria<br />
arteriosclerótica.<br />
JUICIO CLINICO: Isquemia arterial aguda grado IIA<br />
TRATAMIENTO: Paracetamol 1gr iv; Clexane<br />
60mg/12h sc.<br />
EVOLUCION: AngioTC en 48h: obstrucción tercio<br />
medio Arteria Femoral Superficial con<br />
repermeabilización en tercio distal y permeabilidad<br />
vascular distal.<br />
CONCLUSIONES: La <strong>de</strong>tallada historia clínica y la<br />
exploración exhaustiva <strong>de</strong> los pulsos por el médico<br />
<strong>de</strong> atención primaria orienta la sospecha diagnóstica<br />
y urgencia <strong>de</strong>l proceso.<br />
PALABRAS CLAVE: ISQUEMIA-PULSO-DOLOR<br />
INTOXICACIÓN DIGITÁLICA EN EL PACIENTE<br />
ANCIANO<br />
Ana María Jiménez Martínez, Royuela García, Miriam<br />
Valladares Lemus, Idoia Aramburu Aizpiri, Cristina<br />
Mora Rojo<br />
ÁMBITO DEL CASO: Unidad <strong>de</strong> Hospitalización a<br />
Domicilio (UHD).<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />
Varón <strong>de</strong> 86 años, atendido en la Consulta <strong>de</strong><br />
Control <strong>de</strong> Síntomas <strong>de</strong> UHD, con I. Barthel <strong>de</strong><br />
90/100, T. Pffeifer <strong>de</strong> 2 errores, y antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong><br />
diabetes mellitus, hipertensión arterial, dislipemia,<br />
fibrilación auricular y cardiopatía isquémica crónica.<br />
En tratamiento con Metformina, Simvastatina,<br />
Digoxina, Sintorm, Mononitrato <strong>de</strong> Isosorbida,<br />
Enalapril, Furosemida y Citicolina.<br />
Acu<strong>de</strong> sin cita ante episodios intermitentes <strong>de</strong><br />
diarrea <strong>de</strong> quince días <strong>de</strong> evolución, sin asociarse a<br />
dolor abdominal, náuseas o vómitos. No fiebre ni<br />
otra sintomatología.<br />
A la exploración física <strong>de</strong>staca TA <strong>de</strong> 84/45 con FC<br />
<strong>de</strong> 55 lpm. Resto anodino.<br />
Se realiza análisis <strong>de</strong> sangre que muestra<br />
hemograma, ionograma, función renal y hepática<br />
anodinos junto a valores <strong>de</strong> digoxinemia normales<br />
(0,85 mg/dl).<br />
DESARROLLO:<br />
Diagnóstico diferencial: Gastroenteritis aguda,<br />
intoxicación digitálica, etc.<br />
Juicio clínico: Intoxicación digitálica en paciente<br />
anciano<br />
Tratamiento y evolución: Tras hipo<strong>de</strong>rmoclisis,<br />
reducción <strong>de</strong> dosis <strong>de</strong> Digoxina y suspensión <strong>de</strong><br />
Enalapril, se evi<strong>de</strong>nció importante mejoría clínica en<br />
el control realizado a la semana siguiente.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />
En el paciente anciano la intoxicación digitálica es<br />
más prevalente que en el adulto joven. A ello<br />
contribuyen el <strong>de</strong>terioro <strong>de</strong>l índice <strong>de</strong> filtración<br />
glomerular, la menor ingesta hídrica y la<br />
polifarmacia.<br />
En este grupo poblacional, la sospecha clínica con<br />
náuseas, vómitos, diarrea y alteraciones<br />
cardiocirculatorias, <strong>de</strong>be ser más importante incluso<br />
que la <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> los niveles plasmáticos <strong>de</strong><br />
digoxina, que pue<strong>de</strong>n permanecer en rango aún con<br />
intoxicación presente.<br />
PALABRAS CLAVE:<br />
Digitálicos; Intoxicación digitálica; Paciente anciano.<br />
DOCTOR, MI MARIDO ESTÁ RARO.<br />
Ana Jiménez, Idoia Aranburu, Teresa Orengo,<br />
Miriam Valladares<br />
ÁMBITO DEL CASO: hospitalario.<br />
PRESENTACIÓN:<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: alteraciones en el<br />
comportamiento.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: alcoholismo crónico con<br />
hepatopatía secundaria, hace 6 meses diagnosticado<br />
<strong>de</strong> diplopia.<br />
Enfermedad actual: varón <strong>de</strong> 57 años que presenta<br />
en la última semana discurso incoherente, conductas<br />
inapropiadas, <strong>de</strong>sorientación témporo espacial y<br />
alucinaciones visuales.<br />
Exploración física: consciente y <strong>de</strong>sorientado<br />
témporo-espacialmente. Lenguaje fluido y<br />
confabulante. Pupilas isocóricas e hiporeactivas.<br />
Leve dismetría izquierda. Marcha atáxica, con<br />
aumento <strong>de</strong> base <strong>de</strong> sustentación y tán<strong>de</strong>m dificil.<br />
Resto <strong>de</strong> exploración anodina.<br />
Pruebas complementarias):<br />
Análitica: alteración transaminasas.<br />
EEG: signos <strong>de</strong> irritación poco evi<strong>de</strong>ntes en región<br />
temporal izquierda.<br />
TAC y RNM craneal: signos <strong>de</strong> atrofia córticosubcortical<br />
cerebral y cerebelosa.<br />
DESARROLLO:<br />
Juicio diagnóstico: encefalopatía <strong>de</strong> Wernicke.<br />
Diagnóstico diferencial: lesiones vasculares<br />
cerebrales; encefalopatía hepática, etc.<br />
Tratamiento: tiamina, clometiazol, abstinencia<br />
alcohólica.<br />
19
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Evolución: enfermedad estable siguiendo control en<br />
la UCA y Atención Primaria. Durante el transcurso<br />
<strong>de</strong>l tiempo el paciente presenta trastorno amnésico<br />
que afecta a la memoria anterógrada: cuadro<br />
compatible con la enfermedad <strong>de</strong> Korsakoff.<br />
CONCLUSIONES:<br />
Los antece<strong>de</strong>ntes personales en este caso nos<br />
orientaron a pensar no en un proceso vascular sino<br />
en una patología por un déficit nutricional, todo ello<br />
muy importante en primaria. Pero <strong>de</strong>stacar también<br />
que <strong>de</strong>bemos trabajar la labor preventiva en nuestra<br />
consulta, incluido prevención <strong>de</strong> trastornos por<br />
sustancias/drogas.<br />
También po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que gracias al seguimiento<br />
constante <strong>de</strong>l paciente, se diagnosticó <strong>de</strong><br />
enfermedad <strong>de</strong> Korsakoff, mejorando la calidad <strong>de</strong><br />
vida <strong>de</strong>l paciente y manejando la situación familiar.<br />
PALABRAS CLAVE: diplopia, amnesia, Wernicke.<br />
MIELOMA<br />
Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Ignacio<br />
Antonio Pedro Salazar, Âsne Myklebust, María Isabel<br />
Bermú<strong>de</strong>z Giménez<br />
Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />
Atención Primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: mujer <strong>de</strong> 54 años con historia<br />
<strong>de</strong> lumbociatalgia <strong>de</strong> años <strong>de</strong> evolución que ha<br />
empeorado en los últimos 3 meses. Ha estado en<br />
tratamiento con diversos fármacos (<br />
antiinflamatorios, analgésicos, rehabilitación ) sin<br />
mejoría.<br />
Anamnesis: dolor predominantemente nocturno que<br />
aumenta con la se<strong>de</strong>stación. Síndrome<br />
constitucional.<br />
Exploración: signos <strong>de</strong> Lasegue y Bragard positivos.<br />
Pruebas complementarias:<br />
2003- Analítica normal. Factor reumatoi<strong>de</strong> negativo.<br />
HLA B27 negativo. TC (Tomografía computarizada)<br />
<strong>de</strong> sacroilíacas y RM (Resonancia Magnética) lumbar<br />
informados como coxartrosis leve; no signos <strong>de</strong><br />
enfermedad reumática inflamatoria.<br />
2006- TC lumbar: espondiloatrosis. Abombamientos<br />
discales difusos. Protusión central L4-L5.<br />
2011- Nuevo TC lumbar y estudio con gammagrafía:<br />
Mieloma Múltiple Ig G kappa, lesión única en sacro.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial: neoplasia, traumatismo,<br />
hernia, espondilolistesis, osteoporosis, enfermedad<br />
<strong>de</strong>generativa, artritis inflamatoria, abscesos,<br />
osteomielitis.<br />
Juicio clínico: Mieloma Múltiple<br />
Discusión y conclusiones.<br />
Ante una lumbociatalgia <strong>de</strong> tiempo <strong>de</strong> evolución que<br />
no mejora tras tratamiento conservador, hemos <strong>de</strong><br />
plantearnos otros diagnósticos y valorar cuándo<br />
pedir una prueba <strong>de</strong> imagen complementaria.<br />
El síndrome constitucional y el dolor nocturno nos<br />
parecen síntomas <strong>de</strong> alarma a consi<strong>de</strong>rar. Los<br />
resultados <strong>de</strong> las pruebas <strong>de</strong> imagen anteriores no<br />
explican los signos y síntomas que la paciente<br />
refiere actualmente.<br />
Pese a haber sido realizados estudios <strong>de</strong> imagen<br />
previos normales, nos planteamos la realización <strong>de</strong><br />
un nuevo TC lumbar con la sospecha <strong>de</strong> algún<br />
proceso tumoral.<br />
palabras clave (términos MeSH):<br />
mieloma múltiple – lumbociatalgia – TC lumbar<br />
VARICELA PUSTULOSA<br />
Javi Sorribes<br />
Ámbito <strong>de</strong>l caso: Urgencias / Hospitalización<br />
<strong>Medicina</strong> Interna<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta. Paciente varón <strong>de</strong> 36 años que<br />
acu<strong>de</strong> a Urgencias por presentar un cuadro <strong>de</strong> 5 días<br />
<strong>de</strong> evolución con lesiones vesiculosas, que han sido<br />
diagnosticadas <strong>de</strong> Varicela, sin tratamiento. Acu<strong>de</strong><br />
por empeoramiento <strong>de</strong>l estado general, febrícula y<br />
mala evolución <strong>de</strong> las vesículas a pústulas.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes Personales. Sin alergias conocidas. Sin<br />
otros antece<strong>de</strong>ntes personales <strong>de</strong> interés. Hijo<br />
tratado en los días previos por varicela.<br />
Exploración Física. Buen aspecto general, consciente<br />
y orientado. Auscultación cardiopulmonar normal.<br />
Lesiones pustulosas por cuerpo y cabeza, algunas <strong>de</strong><br />
ellas con fondo necrótico. Sin focalidad neurológica.<br />
Pruebas complementarias.<br />
Hemograma, estudio básico <strong>de</strong> coagulación,<br />
Bioquímica y sedimento <strong>de</strong> orina: Sin hallazgos<br />
patológicos.<br />
Rx <strong>de</strong> tórax: Sin hallazgos patológicos<br />
Serología: Positivo para Varicela Zoster IgM.<br />
Cultivos <strong>de</strong> exsudados <strong>de</strong> las lesiones negativos.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial. Ante un cuadro <strong>de</strong> estas<br />
características, cabe plantearse el diagnóstico<br />
diferencial con: Impétigo, picaduras <strong>de</strong> insectos,<br />
infestación por Sarcoptes scabiei (acarosis),<br />
<strong>de</strong>rmatitis herpetiforme, etc. El antece<strong>de</strong>nte familiar<br />
y las lesiones no <strong>de</strong>jan lugar a dudas en este caso.<br />
Juicio clínico. Varicela pustulosa.<br />
Tratamiento. El paciente ingresa ante su malestar<br />
general, con antitérmicos, Valaciclovir 1g/8h,<br />
Amoxicilina / Ac Clavulánico 875/125mg/8h y curas<br />
tópicas <strong>de</strong> las lesiones con antisépticos.<br />
Evolución. El paciente permanece ingresado durante<br />
tres días con el tratamiento <strong>de</strong>scrito. Tras la mejoría<br />
clínica, se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> su Alta para continuar con el<br />
tratamiento ambulatorio. Asintomático en la<br />
actualidad.<br />
Discusión y conclusiones.<br />
La varicela pustulosa es poco frecuente, aunque<br />
<strong>de</strong>be tenerse en cuenta en casos como el que<br />
presentamos. Este caso nos enseña como la<br />
pustulización <strong>de</strong> las lesiones no implica<br />
necesariamente sobreinfección.<br />
MesH: Chickenpox, Varicella-zoster virus, Case<br />
20
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Reports<br />
DOCTORA, NOTO ALGO EN EL PALADAR.TORUS<br />
PALATINO<br />
Marta Ferrer Royo<br />
ÁMBITO: Atención primaria<br />
MOTIVO DE CONSULTA: Mujer <strong>de</strong> 35 años que<br />
refiere notarse un bulto en el paladar <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace<br />
unos meses que se le hace más gran<strong>de</strong>, lo nota<br />
cuando lo toca con la lengua pero no refiere ninguna<br />
molestia.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: Candidiasis vaginales<br />
<strong>de</strong> repetición.<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA: Asintomática. ORL:<br />
Protuberancia ósea <strong>de</strong> base sésil en parte media <strong>de</strong>l<br />
paladar duro sin alteraciones mucosas ni<br />
ulceraciones. (se adjuntarían las fotos en el póster)<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS: Ortopantomografia<br />
sin alteraciones.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: otro tipo <strong>de</strong><br />
excrescencia ósea bucal es el torus mandibular,<br />
rebor<strong>de</strong> óseo lobulado localizado en la cara interna<br />
<strong>de</strong> la mandíbula generalmente premolar.<br />
JUICIO CLÍNICO: Torus palatino<br />
TRATAMIENTO: Lo recomendado sería su exéresis<br />
que únicamente <strong>de</strong>be realizarse si existe alteración<br />
<strong>de</strong> la fonación, si aparece inflamación,ulceración,<br />
traumatismo <strong>de</strong> repetición, osteomielitis, carcinoma.<br />
Si el paciente requiere prótesis bucal. En este caso<br />
no estaba indicada.<br />
EVOLUCIÓN: Se tranquilizó a la paciente, realizando<br />
seguimiento <strong>de</strong> la lesión ósea, ya que por el<br />
momento carece <strong>de</strong> importancia patológica.<br />
CONCLUSIÓN: El torus palatino es un crecimiento<br />
lento <strong>de</strong> la apófisis palatina <strong>de</strong>l maxilar superior que<br />
se extiene<strong>de</strong> anterioposteriormente en la linea<br />
media <strong>de</strong>l paladar cuya prevalencia es <strong>de</strong>l 20% más<br />
frecuente en mujeres (2:1) que afecta<br />
aproximadamente a población entre 30-40 años.<br />
Hay que diferenciarlo con el torus mandibular,<br />
también asintomático y <strong>de</strong> crecimiento lento que<br />
aparece en la cara interna mandibular y su<br />
prevalencia es <strong>de</strong>l 8% afectando en mayor<br />
proporción a varones.<br />
Una vez más un ejemplo <strong>de</strong> la importancia <strong>de</strong> la<br />
entrevista clinica y <strong>de</strong> la relación médico/paciente<br />
que sirvió para tranquilizar completamente a la<br />
paciente.<br />
PALABRAS CLAVE: torus palatino, excrescencia ósea<br />
bucal, torus mandibular<br />
GRANDES LESIONES PARA TAN POCA CLINICA.<br />
TUMOR BRONCOGENICO<br />
Marta Ferrer Royo<br />
ÁMBITO: Urgencias Hospitalarias<br />
MOTIVO DE CONSULTA: Varón <strong>de</strong> 68 años con<br />
disminución <strong>de</strong> fuerza en hemicuerpo <strong>de</strong>recho y<br />
movimientos tónico-clónicos en MSD y levemente en<br />
MID <strong>de</strong> aproximadamente 2 minutos <strong>de</strong> duración sin<br />
incontinencia <strong>de</strong> esfínteres ni mor<strong>de</strong>dura <strong>de</strong> lengua.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: HTA en tratamiento<br />
con enalapril, torasemida, felodipino y metoprolol.<br />
Enolismo mo<strong>de</strong>rado. Exfumador. Barthel previo 100<br />
EXPLORACIÓN FISICA: Consciente e incapaz <strong>de</strong><br />
compren<strong>de</strong>r ór<strong>de</strong>nes, estado postcrítico, pares<br />
craneales conservados y simétricos, fuerza en<br />
hemilado <strong>de</strong>recho 0/5, Fuerza en lado izquierdo 5/5.<br />
Reflejo cutáneo plantar flexor bilateral. Sensibilidad<br />
y dismetrías no valorables. No rigi<strong>de</strong>z <strong>de</strong> nuca ni<br />
signos meningeos.ACP:Tonos ritmicos sin<br />
soplos,MVC sin ruídos añadidos, Tª37.7ºC, Sat2<br />
96%, TA 150/85, Fc 85lpm.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS: (imágenes se<br />
adjuntarían en el póster) Rx tórax: masa <strong>de</strong> gran<br />
tamaño en LSI. TAC cerebral: LOE hipo<strong>de</strong>nsa en<br />
lóbulo frontal <strong>de</strong>recho. LOE hiper<strong>de</strong>nsa en zona<br />
parietal izquierda. Resultados analticos PCR 55mg/l,<br />
mioglobina 619ng/ml,leucocitos 13000/µl,<br />
neutrofilos 11700/µl,resto normal.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Crisis epiléptica.<br />
Tumor cerebral primario.<br />
JUICIO CLÍNICO: Tumor broncogénico T4N2M1 con<br />
metástasis cerebrales<br />
TRATAMIENTO: Paliativo<br />
EVOLUCIÓN: Paliativa, el paciente falleció a los dos<br />
meses <strong>de</strong> su diagnóstico.<br />
CONCLUSIÓN: Nadie pensamos que se podía tratar<br />
<strong>de</strong> un tumor broncogénico ante dicha<br />
sintomatología. Se enlenteció su diagnóstico porque<br />
el paciente no acudió a su médico aunque refería<br />
astenia y anorexia <strong>de</strong> 6 meses <strong>de</strong> evolución y dos<br />
esputos hemoptoicos <strong>de</strong> poca cantidad en el último<br />
mes. El paciente y su entorno pensaron que se<br />
trataba <strong>de</strong> una <strong>de</strong>presión justificada por el<br />
fallecimiento <strong>de</strong> un hermano.<br />
PALABRAS CLAVE: tumor broncogénico, metástasis<br />
cerebrales, epilepsia<br />
COMO EL CMV NO DA LA CARA, DA LA FIEBRE<br />
Tramontano A, Ferrer Royo M, Sorribes Monfort J,<br />
Jimenez Borillo E, Gomez Vives B.<br />
ÁMBITO: Atención primaria<br />
MOTIVO DE CONSULTA: Varón <strong>de</strong> 34 años,<br />
previamente sano que presenta episodio <strong>de</strong> fiebre<br />
termometrada <strong>de</strong> hasta 38.2 ºC,anorexia y astenia<br />
sin otra sintomatología <strong>de</strong> diez dias <strong>de</strong> evolución.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: ningún antece<strong>de</strong>nte<br />
<strong>de</strong> interés<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA: BEG ;Tº:37.5 ºC; FC:100<br />
lpm.<br />
ORL: Faringe <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la normalidad.<br />
ACP:tonos ritmicos sin soplos;MVC sin ruidos<br />
sobreañadidos<br />
ABD:blando y <strong>de</strong>presible sin masas ni megalias<br />
blumberg negativo.<br />
21
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Exploración musculoesquelética normal<br />
No a<strong>de</strong>nopatías.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS: Rx<br />
Toráx:SHP;Analitica: anticuerpos heterófilos<br />
negativos, enzimas hepáticas ligeramente<br />
aumentadas;aglutinación para brucellla y salmonella<br />
negativas;Serología para hepatitis A,B y C<br />
negativas.Anticuerpos para Ebstein Barr IgM y IgG<br />
negativos;citomegalovirus IgM y IgG positivas.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Infección por VEB. Un<br />
Síndrome mononucleósido con anticuerpos<br />
heterófilos negativos, enzimas hepáticas ligeramente<br />
aumentadas y a<strong>de</strong>nomegalias ausentes o escasas es<br />
generalmente sugestivo <strong>de</strong> infección por CMV.<br />
JUICIO CLÍNICO: Infección por citamegalovirus en el<br />
adulto<br />
TRATAMIENTO: Antipireticos sin tratamiento<br />
antiviral especifico<br />
EVOLUCIÓN: La fiebre <strong>de</strong>sapareció en 5 días pero la<br />
astenia persistió durante 2-3 semanas más<br />
CONCLUSIÓN: La infección por<br />
citomegalovirus(CMV)tiene un alta inci<strong>de</strong>ncia aunque<br />
generalmente cursa <strong>de</strong> forma asintomatica.Dado<br />
que la enfermedad por CMV en el adulto sano tiene<br />
habitualmente una evolución benigna ,no<br />
requiriendo un tratamiento antiviral<br />
específico,generalmente no es necesaria la<br />
<strong>de</strong>mostración histológica.<br />
PALABRAS CLAVE: fiebre, infección, CMV.<br />
ABORTO TERAPÉUTICO<br />
María Piles Cabo, Rosa Barrachina Tortajada, Patricia<br />
Roth Damas, María Isabel Vercher Llopis, Ignacio<br />
Roca A<strong>de</strong>lantado.<br />
Ámbito <strong>de</strong>l caso:<br />
Urgencias.<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso:<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta: Mujer <strong>de</strong> 35 años, gestante <strong>de</strong><br />
22 semanas, que acu<strong>de</strong> a urgencias por cuadro<br />
clínico <strong>de</strong> una semana <strong>de</strong> evolución caracterizado<br />
por presentar elevación mantenida <strong>de</strong> la presión<br />
arterial (185/100 mmHg) con sintomatología<br />
hipertensiva (cefalea, epigastralgia y mareo).<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: No alergias ni patologías<br />
conocidas.<br />
Exploración física y pruebas complementarias:<br />
Exploración física <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la normalidad. Ecografía<br />
sin alteraciones en el feto. En la analítica <strong>de</strong>staca<br />
anemia microangiopática, trombocitopenia y<br />
elevación <strong>de</strong> transaminasas y dímero-D, con<br />
empeoramiento notable durante las 12 horas<br />
siguientes.<br />
Desarrollo:<br />
Diagnóstico diferencial: Preeclampsia, hígado graso<br />
agudo <strong>de</strong>l embarazo, gastroenteritis, trombopenia<br />
gestacional.<br />
Juicio clínico: Síndrome HELLP (Hemolysis, Elevated<br />
Liver enzymes, Low Platelet count)<br />
Tratamiento: Es ingresada en el hospital con<br />
tratamiento antihipertensivo y corticoterapia. Pese al<br />
tratamiento la paciente presenta empeoramiento<br />
clínico y analítico por lo que ante la imposibilidad <strong>de</strong><br />
garantizar la estabilidad materna hasta la etapa <strong>de</strong><br />
viabilidad fetal se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>, con el consentimiento <strong>de</strong><br />
la paciente, finalizar la gestación.<br />
Evolución: Es dada <strong>de</strong> alta ocho días más tar<strong>de</strong>,<br />
asintomática y sin alteración analítica. Des<strong>de</strong><br />
entonces se mantiene estable y sin recaída, aunque<br />
presenta hipertensión arterial controlada con<br />
antihipertensivos y en seguimiento por su médico <strong>de</strong><br />
atención primaria.<br />
Discusión y conclusiones:<br />
El síndrome HELLP es una complicación grave que se<br />
caracteriza por presentar anemia hemolítica<br />
microangiopática, aumento <strong>de</strong> enzimas hepáticas y<br />
trombocitopenia. Las alteraciones en la analítica, la<br />
hipertensión y el hecho <strong>de</strong> que se trataba <strong>de</strong> una<br />
gestante, nos hicieron pensar en este síndrome.<br />
Dada la gravedad <strong>de</strong> la enfermedad <strong>de</strong>bemos<br />
tenerla siempre presente en gestantes con<br />
hipertensión arterial o sintomatología hipertensiva.<br />
Palabras clave:<br />
Preeclampsia, síndrome HELLP, hipertensión.<br />
LESIÓN NECRÓTICA, ERITEMA ASCENDENTE<br />
LINEAL…¿QUÉ ME OCURRE?<br />
Antonio Cherino Talens, Susanna Bor<strong>de</strong>s Revert ,<br />
Begona Lopez Canas, Sara Monllor Corcoles, Irene<br />
Orenga Damigo<br />
TAQUICARDIA AURICULAR MULTIFOCAL<br />
Antonio Peralto Vázquez , Elena Corada Molina.<br />
ATENCIÓN PRIMARIA y URGENCIAS<br />
Paciente 92 años,acu<strong>de</strong> en múltiples ocasiones al<br />
Médico <strong>de</strong> Atención Primaria (MAP) y Urgencias<br />
presentando dolor abdominal continuo <strong>de</strong> meses <strong>de</strong><br />
evolución, epigástrico irradiado a hipocondrios,<br />
región lumbar, acompañado <strong>de</strong> náuseas, vómitos,<br />
palpitaciones.<br />
Examen físico: tonos arrítmicos sin soplos. Abdomen<br />
blando, doloroso a la palpación <strong>de</strong> hemiabdomen<br />
superior sin signos <strong>de</strong> peritonismo. Puño-percusión<br />
renal <strong>de</strong>recha positiva.<br />
ECG: Taquicardia <strong>de</strong> QSR estrecho a 110 lpm, con al<br />
menos 3 ondas P <strong>de</strong> diferente morfología.<br />
Analítica: Hemoglobina 9.8, Hematocrito 29.8,<br />
Leucocitos 6.70 (80% Neutrófilos), PCR 3.37,<br />
Creatinina 1.0. CEA 9.8, CA 125 95.5<br />
Radiodiagnóstico: TAC: Engrosamiento <strong>de</strong> pared<br />
gástrica; Gastroscopia: Tumoración en cardias,<br />
signos <strong>de</strong> sangrado, dura, infiltra esófago distal.<br />
Retracción antral. Biopsia: A<strong>de</strong>nocarcinoma gástrico<br />
evolucionado.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL (DE TAM): Flutter<br />
auricular, fibrilación auricular, taquicardia sinusal.<br />
DIAGNÓSTICOS: TAM. Infección tracto urinario.<br />
Insuficiencia renal aguda. Colelitiasis múltiple.<br />
Neoplasia gástrica (no estadiada).<br />
TRATAMIENTO: Dado al mal estado general <strong>de</strong> la<br />
22
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
paciente, edad y evolución <strong>de</strong> la neoplasia, se<br />
adopta tratamiento paliativo.<br />
DISCUSIÓN: A pesar <strong>de</strong> ser pluripatológica, nos<br />
centramos en la TAM: taquicardia <strong>de</strong> QRS estrecho,<br />
producida por múltiples causas. Debido a la baja<br />
prevalencia y ser una taquicardia poco conocida, el<br />
primer instinto <strong>de</strong>l médico es revertir a ritmo sinusal<br />
con cardioversión, como se haría en el caso <strong>de</strong><br />
otras taquicardias auriculares con las que se realiza<br />
el Diagnóstico diferencial. En este caso se<br />
contraindica este procedimiento, siendo <strong>de</strong> mayor<br />
importancia tratar la patología <strong>de</strong> base, con lo que la<br />
mayoría <strong>de</strong> estas taquicardias revierten. El<br />
tratamiento farmacológico es únicamente<br />
coadyuvante utilizando betabloqueantes y<br />
calcioantagonistas.<br />
-Disminución glucemia (140 mg/dl ayunas, 100<br />
mg/dl preprandrial) y HbA1 ( 8.6%)<br />
-Mejoría <strong>de</strong> la Función Renal(Microalbuminuria:<br />
11.100 mg/l)<br />
-Aumento <strong>de</strong> colesterol :261 mg/dl y LDL:<br />
159mg/dl, sin disminución relevante <strong>de</strong>l peso: 88.5<br />
kg.<br />
–Disminución <strong>de</strong>l perímetro abdominal:106 cm,<br />
como factor predictivo <strong>de</strong> riesgo cardiovascular<br />
,teniendo en cuenta que la paciente no ha<br />
cumplido dieta ni ejercicio.<br />
-Para mejor control y tras los resultados,se<br />
aumenta la dosis a 1.8 mg/día<br />
PALABRAS CLAVE:<br />
-Análogos GLP-1<br />
-Sobrepeso<br />
-Diabetes<br />
ALTERNATIVA TERAPEUTICA ANTIDIABÉTICA<br />
EN ATENCIÓN PRIMARIA<br />
Elena Nistor<br />
Caso clínico mujer <strong>de</strong> 56 años, diagnosticada<br />
anteriormente con Diabetes Mellitus 2 en consulta<br />
atención primaria y tratada con IDPP4 y BIGUANIDA<br />
cada 12 horas.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes patológicos :<br />
-Hipertensión arterial,Dislipemia,<br />
-Obesidad<br />
-Se<strong>de</strong>ntarismo<br />
-Mala cumplidora <strong>de</strong> dietas<br />
Exploracion y Pruebas complementarias (mayo<br />
2011):<br />
-Perímetro Abdominal: 126 cm<br />
-PESO: 89 Kg<br />
-HbA1: 11.9 %<br />
-Glucemia BASAL: 220 mg/dl<br />
-Colesterol Total: 232 mg/dl<br />
-LDL:131 mg/dl<br />
-Microalbuminuria: 21.500 mg/l<br />
DESARROLLO:<br />
Se plantea introducir otro antidiabético y<br />
observación durante 4 meses , mayoseptiembre,con<br />
examen físico cada 2 semanas y<br />
un control analítico 4 meses <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l nuevo<br />
tratamiento .<br />
PLAN:<br />
Una alternativa <strong>de</strong>l tratamiento antidiabético, <strong>de</strong><br />
menos uso en Atención Primaria, dado que:<br />
-La paciente muestra resistencia a la<br />
Insulinización,pero acepta la inyección.<br />
-Sobrepeso<br />
-Mala cumplidora <strong>de</strong> dietas y ejercicio físico .<br />
Iniciamos LIRAGLUTIDE, análogo GLP1 , durante 4<br />
meses, una inyección diaria subcutánea, en dosis<br />
inicial <strong>de</strong> 0.6 mg/día y <strong>de</strong> 1.2 mg/dia 2 semanas<br />
<strong>de</strong>spués, asociado a METFORMINA 850 mg cada 12<br />
horas . El fármaco enlentece el transito<br />
intestinal,con perdida <strong>de</strong> apetito y <strong>de</strong> peso.<br />
RESULTADOS Y CONCLUSIONES( SEPTIEMBRE<br />
2011):<br />
SINDROME CONSTITUCIONAL EN PACIENTE<br />
CON TBC REAGUDIZADA<br />
J.B. Medina, A.D. Rus, J.A.Cerballos, Y.A.Silvero<br />
MOTIVO DE CONSULTA<br />
Paciente indigente que acu<strong>de</strong> por:cuadro<br />
constitucional con pérdida <strong>de</strong> peso <strong>de</strong> 8kg en 1mes;<br />
masa submandibular <strong>de</strong>recha; tos productiva.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES<br />
No RAM. No HTA. No DM. No Dislipi<strong>de</strong>mia.<br />
Tabaquismo activo.<br />
Tuberculosis(TBC) pulmonar antigua,<br />
IQ: apendicectomia, oclusión intestinal<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA<br />
TA:120/70mmHg FC:65lpm FR:24rpm T:38.4ºC<br />
SatO2-basal:97%.<br />
Cabeza: Masa blanda no dolorosa,submandibular<br />
<strong>de</strong>recha.<br />
ACP: rítmico sin soplos, hipoventilación apical<br />
<strong>de</strong>recha, sin ruidos patológicos.<br />
Abdomen: anodino<br />
SNC: no focalidad neurológica aguda.<br />
Extremida<strong>de</strong>s:normales.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIA<br />
Analítica <strong>de</strong>staca: PCR-241,1mg/l; Fibrinogeno-<br />
832mg/dl;Leucocitosis-14.2 x10e9/l con <strong>de</strong>sviación<br />
izquierda. Orina: Nitritos:positivo, Leucocitos:500<br />
leucos/ul, bacteriuria.<br />
Rx-torax: Lesión en epífisis medial <strong>de</strong> clavícula<br />
<strong>de</strong>recha, sospecha condrosarcoma.<br />
DIAGNÓSTICOS EN URGENCIAS<br />
SINDROME CONSTITUCIONAL. INFECCIÓN DE<br />
TRACTO URINARIO (ITU)<br />
EVOLUCIÓN: en <strong>Medicina</strong> Interna se realizan:<br />
Urocultivo: E.coli<br />
Esputo: No BAAR.<br />
TC cervico-toraco-abdominal: Lesión lítica clavícula<br />
<strong>de</strong>recha. Sospecha encondroma sin po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>scartar<br />
condrosarcoma. Nódulo suprarrenal izquierdo <strong>de</strong> 12<br />
mm . Nódulo cavitado en LSI en probable<br />
reactivación <strong>de</strong> TBC.<br />
Fibrobroncoscopia: normal.<br />
23
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
DISCUCIÓN:<br />
1. Diagnostico al alta: Lesión osteolítica clavicular <strong>de</strong><br />
probable etiología tumoral a estudio. Tuberculosis<br />
pulmonar a estudio. Nódulo cavitado en LSI.ITU.<br />
Nódulo suprarrenal izquierdo<br />
2. Se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> el alta con tratamiento ambulatorio<br />
con: Rimstar durante dos meses, Rifinah durante<br />
siete meses mas, pendiente <strong>de</strong> realizar biopsia<br />
clavicular y seguimiento TBC pulmonar.<br />
3. Es discutible el cuadro constitucional <strong>de</strong>l paciente<br />
que pue<strong>de</strong> ser dado tanto <strong>de</strong> la reagudización <strong>de</strong>l<br />
TBC como <strong>de</strong> la presencia <strong>de</strong>l tumor oseo.<br />
4. Se observa el aumento <strong>de</strong> la TBC pulmonar en<br />
Urgencias dado el aumento <strong>de</strong> los pacientes<br />
indigentes .<br />
DEMENCIA Y HEMOCROMATOSIS.<br />
Campos Olivé N, Atienza Garrido I, García De León<br />
Chocano S, Rivera Casares F, Catalán Macián JB<br />
Ámbito <strong>de</strong>l caso:<br />
Atención Primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso:<br />
Antece<strong>de</strong>ntes:<br />
Paciente varón <strong>de</strong> 64 años con antece<strong>de</strong>ntes<br />
familiares <strong>de</strong> hemocromatosis y personales <strong>de</strong><br />
hipertensión y dislipemia.<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />
Consulta por un episodio <strong>de</strong> amnesia transitoria y<br />
posteriormente refiere que olvida el nombre <strong>de</strong><br />
gente conocida, no encuentra algunas cosas, repite<br />
frases, se le olvida conducir, hablando se queda en<br />
blanco... Está apático, sin iniciativa, no participa en<br />
las conversaciones. No se nota <strong>de</strong>primido. Se altera<br />
cuando no entien<strong>de</strong> las cosas. La esposa refiere que<br />
los conocidos le notan con dificultad para<br />
expresarse.<br />
Exploración:<br />
Se practica test minimental con resultado <strong>de</strong> 17/30.<br />
Pruebas complementarias:<br />
Resonancia magnética: cambios involutivos corticosubcorticales<br />
acusados para su edad.<br />
Espectro y SPET cerebral: hipoperfusión <strong>de</strong> los<br />
lóbulos temporal y parietal <strong>de</strong>rechos y <strong>de</strong> ambos<br />
lóbulos frontales compatible con <strong>de</strong>mencia tipo<br />
Alzheimer<br />
Analítica: hormonas tiroi<strong>de</strong>as, vitamina B12 y ácido<br />
fólico normales, si<strong>de</strong>remia 112 y ferritina 589.<br />
Estudio molecular <strong>de</strong> hemocromatosis hereditaria:<br />
mutación C282Y, heterocigoto.<br />
Desarrollo:<br />
Diagnóstico diferencial:<br />
Demencia frontal <strong>de</strong> inicio versus Alzheimer.<br />
Juicio clínico:<br />
Demencia tipo Alzheimer secundaria a<br />
hemocromatosis hereditaria.<br />
Tratamiento:<br />
Memantina y prometax, añadiendo quetiapina si<br />
agresividad o irritabilidad.<br />
Discusión y conclusiones:<br />
Ante un paciente con síntomas <strong>de</strong> <strong>de</strong>mencia y<br />
antece<strong>de</strong>ntes personales o familiares <strong>de</strong><br />
hemocromatosis, se <strong>de</strong>bería hacer un estudio<br />
molecular para dicha enfermedad hereditaria, ya<br />
que al existir una asociación causal entre<br />
hemocromatosis con mutación <strong>de</strong>l gen C282Y y<br />
Alzheimer, si tratamos la misma mejorarán los<br />
síntomas <strong>de</strong> la <strong>de</strong>mencia.<br />
5. Palabras Clave:<br />
Hemocromatosis, Demencia, Alzheimer<br />
UNA LUMBALGIA QUE CURA CON<br />
ANTIBIÓTICOS<br />
García De León Chocano S, Collar Pastor P, Campos<br />
Olivé N, Benitez Granados A, Rivera Casares F.<br />
Ámbito:<br />
Atención primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales:<br />
Varón <strong>de</strong> 38 años, natural <strong>de</strong> Pakistán, en España<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace siete. Sin antece<strong>de</strong>ntes personales <strong>de</strong><br />
interés.<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />
Dolor articular súbito <strong>de</strong> ca<strong>de</strong>ra izquierda. Se<br />
diagnostica <strong>de</strong> lumbalgia tratandose con analgesia.<br />
A los 6 días acu<strong>de</strong> a urgencias por dolor glúteo<br />
<strong>de</strong>recho irradiado a cara anterior <strong>de</strong>l muslo,<br />
intermitente, cefalea frontal <strong>de</strong> 3 días <strong>de</strong> evolución<br />
con fotofobia y fonofobia y fiebre hasta 39º.<br />
Exploración física:<br />
Dolor a la palpación en glúteo, apófisis espinosas L4-<br />
L5 y sacro. Lasègue izquierdo positivo.<br />
Pruebas complementarias:<br />
Radiografía tórax, pelvis, abdomen y ecografía<br />
abdominal sin hallazgos patológicos.<br />
Destaca Leucocitosis <strong>de</strong> 14500, con neutrofilia <strong>de</strong><br />
86,2 %. Linfocitos 7,7 %. Proteína C Reactiva 28,6.<br />
Se diagnostica síndrome febril sin foco y lumbalgia<br />
indicando control <strong>de</strong> temperatura y analgesia.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial:<br />
Causas <strong>de</strong>generativas, cambios estructurales,<br />
inflamatorios, infecciones, neoplasias.<br />
Evolución:<br />
Durante el siguiente mes consulta en varias<br />
ocasiones, ajustándose tratamiento analgésico. Ante<br />
la persistencia <strong>de</strong>l dolor y febricula se realiza<br />
resonancia magnética.<br />
Juicio clínico:<br />
Sacroileitis séptica unilateral izquierda, miositis y<br />
absceso <strong>de</strong> psoas izquierdo por staphylococcus<br />
aureus meticilin sensible.<br />
Tratamiento:<br />
Ingreso en Unidad <strong>de</strong> Enfermeda<strong>de</strong>s Infecciosas,<br />
drenandose la colección <strong>de</strong> psoas e indicándose<br />
Ciprofloxacino y Cloxacilina, con resolución total <strong>de</strong>l<br />
cuadro a las dos semanas.<br />
Discusión y conclusiones.<br />
La importancia <strong>de</strong> este caso radica en saber<br />
24
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
diferenciar una lumbalgia mecánica frente a otras <strong>de</strong><br />
diferentes etiologías. Para ello nos ayudaremos <strong>de</strong><br />
pruebas complementarias como radiografías,<br />
resonancia magnética y analítica.<br />
Es importante no menospreciar una lumbalgia que<br />
asocie algún signo <strong>de</strong> alarma, como en este caso la<br />
persistencia <strong>de</strong>l dolor a pesar <strong>de</strong> analgesia o la<br />
fiebre mantenida.<br />
3 palabras clave (términos MeSH):<br />
Lumbalgia, sacroileitis, miositis.<br />
la patología hemorroidal, con sangrado final,<br />
disconfort y dolor con la <strong>de</strong>fecación. La tinción<br />
melanocítica está ausente en un 30% <strong>de</strong> casos.<br />
Sería <strong>de</strong> vital importancia disponer <strong>de</strong> anuscopio en<br />
consulta, a utilizar en los casos <strong>de</strong> hemorroi<strong>de</strong>s que<br />
no respon<strong>de</strong>n a<strong>de</strong>cuadamente. Remitiremos a<br />
rectosigmoidoscopia si no logramos un diagnóstico.<br />
Palabras clave (términos MeSH):<br />
Melanoma anal, hemorroi<strong>de</strong>s, anuscopio.<br />
HEMORROIDES INCÓGNITO<br />
Benitez Granados A, García De León Chocano S,<br />
Atienza Garrido I, Collar Pastor P, Rivera Casares F.<br />
Ámbito <strong>de</strong>l caso.<br />
Atención Primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales:<br />
Mujer <strong>de</strong> 75 años diabética, hipertensa, bocio<br />
nodular operado asintomático.<br />
Tratamiento: metformina y clortalidona.<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />
Dolor anal por hemorroi<strong>de</strong>s. Se tratan con fármacos<br />
antiestreñimiento.<br />
Veinte días más tar<strong>de</strong> persiste el dolor. Se sospecha<br />
hemorroi<strong>de</strong> externa trombosada.<br />
Se remite a urgencias, don<strong>de</strong> se cita a consultas <strong>de</strong><br />
cirugía general en diez días.<br />
Sin embargo, acu<strong>de</strong> a urgencias por tumoración<br />
sangrante perianal e ingresa para exéresis <strong>de</strong><br />
nódulo.<br />
Exploración física:<br />
Destaca tumoración <strong>de</strong> 3.5 cm <strong>de</strong> diámetro en<br />
región perianal <strong>de</strong>recha en margen anal, no<br />
<strong>de</strong>pendiente en principio <strong>de</strong> canal anal, sangrante y<br />
con manchado pultáceo.<br />
Pruebas complementarias:<br />
Biopsia: MELANOMA NODULAR, con ulceración <strong>de</strong>l<br />
epitelio, que infiltra mucosa y submucosa, con<br />
afectación <strong>de</strong> los bor<strong>de</strong>s <strong>de</strong> resección.<br />
Resonancia magnética y tomografía computerizada:<br />
afectación ganglionar importante en mesorrecto,<br />
inguinales bilateral y ca<strong>de</strong>nas ilíacas <strong>de</strong>rechas,<br />
metástasis hepáticas y óseas.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial:<br />
Fisura anal, condiloma anal, prolapso rectal, cáncer<br />
anal y enfermedad <strong>de</strong> Crohn.<br />
Juicio clínico:<br />
Melanoma nodular<br />
Evolución y tratamiento:<br />
Ingresa en oncología tratándose con Quimioterapia<br />
(Zometa + Dacarbazina) y analgesia. Diez días más<br />
tar<strong>de</strong> fallece.<br />
Discusión y conclusiones:<br />
La importancia <strong>de</strong> este caso radica en saber<br />
diferenciar un caso <strong>de</strong> hemorroi<strong>de</strong>s <strong>de</strong> otros<br />
problemas, como un melanoma anal. La forma <strong>de</strong><br />
aparición más frecuente <strong>de</strong>l melanoma anal simula<br />
LA VÍA SUBCUTÁNEA;ALTERNATIVA EFICAZ EN<br />
ATENCIÓN PRIMARIA<br />
Ana María Jiménez Martínez, Lucía Royuela García,<br />
Idoia Aramburu Aizpiri, Guillermo Losa Rodriguez,<br />
Isabel Montejo Villa<br />
ÁMBITO DEL CASO: Unidad <strong>de</strong> Hospitalización<br />
Domiciliaria (UHD).<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />
Varón <strong>de</strong> 62 años, atendido en la Consulta <strong>de</strong><br />
Control <strong>de</strong> Síntomas <strong>de</strong> UHD, <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
Oncología, para cuidados sintomáticos paliativos <strong>de</strong><br />
carcinoma microcítico <strong>de</strong> pulmón.<br />
Ante <strong>de</strong>terioro funcional severo <strong>de</strong><br />
aproximadamente un mes <strong>de</strong> evolución se hace<br />
necesaria su atención en el domicilio.<br />
Su familia refiere pobre ingesta hídrica y <strong>de</strong><br />
alimentos aunque conserva la vía oral. Presenta<br />
astenia y somnolencia creciente con <strong>de</strong>terioro<br />
funcional severo secundario (I.Barthel: 15/100),<br />
manteniendo a<strong>de</strong>cuado nivel cognitivo.<br />
A la exploración física <strong>de</strong>staca sequedad cutáneomucosa<br />
con TA <strong>de</strong> 100/60 y FC <strong>de</strong> 120 lpm.<br />
DESARROLLO:<br />
Juicio clínico: Deshidratación en paciente con<br />
carcinoma <strong>de</strong> pulmón avanzado.<br />
Tratamiento y evolución: Ante sospecha <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>shidratación, confirmada posteriormente con<br />
resultados analíticos, se inicia hipo<strong>de</strong>rmoclisis en el<br />
domicilio, manteniéndose ésta hasta su mejoría<br />
clínica (cuarto día <strong>de</strong> ingreso).<br />
Tras un periodo <strong>de</strong> estabilidad durante quince días,<br />
presenta disminución severa <strong>de</strong> la ingesta con<br />
pérdida <strong>de</strong> la vía oral incluso para fármacos. Se<br />
inicia en este momento la administración <strong>de</strong> la<br />
medicación a través <strong>de</strong> una vía subcutánea. Al<br />
segundo día <strong>de</strong> su inicio el paciente fallece en su<br />
domicilio sin complicaciones.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />
La vía subcutánea es una alternativa eficaz, segura<br />
y <strong>de</strong> fácil manejo para la administración tanto <strong>de</strong><br />
fármacos como <strong>de</strong> fluidos en la atención <strong>de</strong>l paciente<br />
en su domicilio.<br />
La hipo<strong>de</strong>rmoclisis es un método alternativo <strong>de</strong><br />
hidratación que permite una a<strong>de</strong>cuada reposición <strong>de</strong><br />
líquidos con escasos efectos adversos.<br />
Indicamos la administración <strong>de</strong> fármacos por vía<br />
subcutánea cuando existe pérdida <strong>de</strong> vía oral o<br />
<strong>de</strong>ficiente control <strong>de</strong> síntomas.<br />
PALABRAS CLAVE: Vía subcutánea; hipo<strong>de</strong>rmoclisis;<br />
25
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
<strong>de</strong>shidratación.<br />
¿QUÉ ESCONDE UN SÍNDOME DE RAYNAUD?<br />
Sanchis Roca E, García De León Chocano S, Atienza<br />
Garrido I, Campos Olivé N, Rivera Casares F.<br />
Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />
Atención primaria<br />
Descripción <strong>de</strong>l caso<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales:<br />
Varón <strong>de</strong> 75 años con antece<strong>de</strong>ntes personales <strong>de</strong><br />
hipertensión arterial, insuficiencia cardiaca,<br />
cardiopatía isquémica, acci<strong>de</strong>nte isquémico<br />
transitorio, artrosis y cuadros catarrales frecuentes.<br />
Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />
Parestesias en <strong>de</strong>dos <strong>de</strong> ambas manos, intensa<br />
pali<strong>de</strong>z, que recupera al frotar y calentar. Se<br />
diagnostica síndrome <strong>de</strong> Raynaud recomendándose<br />
protegerse <strong>de</strong>l frío.<br />
Nueve meses <strong>de</strong>spués, tras un cuadro catarral<br />
refiere dolor torácico continuo.<br />
Pruebas complementarias:<br />
Radiografía <strong>de</strong> tórax: pinzamiento <strong>de</strong>l seno costofrénico<br />
<strong>de</strong>recho, borramiento <strong>de</strong>l ápex cardíaco,<br />
bronquiectasias basales <strong>de</strong>rechas y<br />
espondiloartrosis.<br />
A los tres meses persiste dolor prescribiéndose<br />
<strong>de</strong>xibuprofeno.<br />
Se practica analítica: <strong>de</strong>staca creatinina 2.2, anemia<br />
normocitica y normocrómica con hemoglobina 6.2 y<br />
calcio 12.<br />
Se remite a urgencias e ingresa.<br />
Desarrollo<br />
Diagnóstico diferencial:<br />
Conectivopatías, neoplasias, enfermeda<strong>de</strong>s<br />
hematológicas, fármacos.<br />
Juicio clínico:<br />
Tras biopsia <strong>de</strong> médula ósea, se diagnostica Mieloma<br />
Múltiple IgG kappa, estadio III-B<br />
Tratamiento:<br />
Melfalán- Prednisona<br />
Evolución:<br />
Resonancia magnética <strong>de</strong> columna: aspecto<br />
parcheado <strong>de</strong> somas vertebrales.<br />
Radiografía <strong>de</strong> cráneo: lesiones en sacabocado.<br />
Ingresa a los diez días por neumonía en lóbulo<br />
superior <strong>de</strong>recho con evolución favorable.<br />
Ingresa nuevamente a los dos meses por<br />
bronconeumonía produciéndose exitus.<br />
Discusión y conclusiones:<br />
La importancia <strong>de</strong> este caso es saber hacer un buen<br />
diagnóstico diferencial ante un paciente con<br />
síndrome <strong>de</strong> Raynaud, ya que, aunque el 90% <strong>de</strong> las<br />
ocasiones es primario, el otro 10% restante es<br />
secundario, la mayoria <strong>de</strong> las ocasiones a<br />
conectivopatias.<br />
Por lo tanto, ante crisis asimétricas, alteración <strong>de</strong><br />
pulsos o lesiones graves que nos hagan sospechar<br />
síndrome <strong>de</strong> Raynaud secundario, habría que<br />
realizar una analítica en la que <strong>de</strong>bemos incluir<br />
anticuerpos antinucleares, positivos en un 85% <strong>de</strong><br />
los secundarios.<br />
3 palabras clave(términos MeSH):<br />
Raynaud, Mieloma Multiple, anticuerpos<br />
antinucleares<br />
¿CUÁNDO SE DEBE TOMAR EL TERCER<br />
FÁRMACO HIPOTENSOR?<br />
Estefanía Pérez Nicolásana Medina Salom, Alejandro<br />
Salanova Penalba, Andrea Pérez Granell, Francisco<br />
Carbonell Franco<br />
Varón <strong>de</strong> 71 años, con antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> Diabetes<br />
Mellitus 2, Hipertensión Arterial y Dislipemia mixta<br />
que, estando tratado con Valsartan 160 miligramos,<br />
Indapamida 2,5 mg y Lercanidipino 20 mg, tomados<br />
todos por la mañana, acu<strong>de</strong> a consulta programada<br />
remitido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la consulta <strong>de</strong> enfermería por mal<br />
control <strong>de</strong> su tensión arterial.<br />
Ante esta situación se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> planificar una MAPA<br />
para valorar el grado <strong>de</strong> control y el perfil<br />
circadiano, en aras a la posibilidad <strong>de</strong> tener que<br />
reajustar la toma horaria <strong>de</strong> los fármacos<br />
hipotensores, especialmente si se ha <strong>de</strong> introducir<br />
un cuarto fármaco.<br />
En la MAPA se aprecia un grado <strong>de</strong> control a<strong>de</strong>cuado<br />
en todos los periodos, <strong>de</strong>stacando una profundidad<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong>l 19% en el periodo <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso,<br />
siendo toda la carga farmacológica matutina.<br />
Con ello se concluye que existía un fenómeno <strong>de</strong><br />
bata blanca estando el paciente bien controlado y, lo<br />
que es más importante, que, a pesar <strong>de</strong> llevar los<br />
tres fármacos a primera hora <strong>de</strong> la mañana, tiene un<br />
perfil circadiano Dipper, cercano al Extreme Dipper,<br />
por lo que se mantiene el mismo horario <strong>de</strong><br />
administración <strong>de</strong> los fármacos.<br />
Al hilo <strong>de</strong> este caso queremos comentar que<br />
administrar el tercer fármaco, o incluso el segundo,<br />
en horario nocturno sin una MAPA previa, como<br />
algunos <strong>de</strong>fien<strong>de</strong>n, es arriesgado, puesto que en<br />
nuestro paciente se podría haber generado un<br />
excesivo <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong> la TA en el periodo <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>scanso llegando, probablemente, a un perfil<br />
extreme Dipper, con el riesgo <strong>de</strong> hipoperfusión<br />
miocárdica nocturna que ello conlleva.<br />
DOLOR DE CUELLO<br />
María José García Abad, Tania Ramirez<br />
Varón <strong>de</strong> 18 años que acu<strong>de</strong> a consulta <strong>de</strong> atención<br />
primaria por presentar dolor cervical y retroesternal<br />
<strong>de</strong> 48 horas <strong>de</strong> evolución; aumenta en la inspiración<br />
profunda. No existe una clara disnea; (en el<br />
entrenamiento <strong>de</strong> futbol se agota más), no disfagia,<br />
tono <strong>de</strong> voz normal. No antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong><br />
traumatismo, no vómitos ni ingesta <strong>de</strong> cuerpo<br />
extraño.<br />
26
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: sin interés. No<br />
fumador. No hábitos tóxicos.<br />
EXPLORACIÓN:<br />
Inspección: no impresiona <strong>de</strong> gravedad, buen<br />
estado. Pali<strong>de</strong>z cutánea.<br />
Dolor a la palpación y movilización cervical.<br />
Crepitantes en ambos lados <strong>de</strong>l cuello, <strong>de</strong><br />
predominio <strong>de</strong>recho, no extendiéndose a pared<br />
costal.<br />
Auscultación cardiaca: tonos rítmicos sin soplos.<br />
Auscultación pulmonar: murmullo vesicular<br />
conservado, no se auscultan crepitantes, ni roncus<br />
ni sibilantes.<br />
Exploración orofaríngea: faringe hiperémica.<br />
No focalidad neurológica.<br />
CONSTANTES: 36, 2ºC TA: 115/ 74 FC: 85<br />
lpm SAT 02: 99%<br />
***Se <strong>de</strong>riva al paciente al hospital ***<br />
HOSPITAL :<br />
ANALÍTICA: 14000 Leucocitos (Ne 75%) PCR 1<br />
mg/dl. Resto normal.<br />
ECG: Ritmo sinusal a 65 lpm. Sin alteraciones en la<br />
repolarización ni signos <strong>de</strong> isquemia.<br />
RX CUELLO, TÓRAX PA Y LATERAL: Enfisema<br />
subcutáneo cervical, neumomediastino y mínimo<br />
neumotórax apical <strong>de</strong>recho.<br />
IMPRESIÓN DIAGNÓSTICA: ENFISEMA<br />
SUBCUTÁNEO CERVICAL Y NEUMOMEDIASTINO<br />
ESPONTÁNEO.<br />
DIAGNOSTICO DIFERENCIAL DE<br />
NEUMOMEDIASTINO:<br />
Causa Idiopática/ Espontáneo.<br />
Perforación/ ruptura <strong>de</strong> esófago, tráquea; bronquios<br />
principales.<br />
Lesión <strong>de</strong> vísceras huecas, cervicales o<br />
abdominales.<br />
DISCUSION:<br />
“ Los síntomas que acompañan al neumomediastino<br />
oscilan <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ninguno hasta graves”.<br />
Se adopta una actitud conservadora con reposo<br />
relativo y antibiótico <strong>de</strong> amplio espectro profiláctico.<br />
MIGRAÑA EN EL EMBARAZO<br />
María José García Abad, Tania Ramirez<br />
Gestante <strong>de</strong> 27 años y 24 semanas <strong>de</strong> gestación,<br />
acu<strong>de</strong> a urgencias hospitalarias por episodio <strong>de</strong><br />
disartria, parestesias peribucales y pérdida <strong>de</strong><br />
fuerza en miembro superior <strong>de</strong>recho. El día anterior<br />
presentó el mismo episodio, que fue autolimitado,<br />
cesando espontáneamente en 30 minutos. Des<strong>de</strong><br />
hace 3 días refiere cefalea frontal.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: sin interés. No<br />
fumadora. G3 P1 A1 (interrupción voluntaria).<br />
EXPLORACIÓN:<br />
Buen estado general; normocoloreada,<br />
normohidratada, consciente y orientada.<br />
Auscultación cardiaca: tonos rítmicos sin soplos.<br />
Auscultación pulmonar: murmullo vesicular<br />
conservado, no ruidos añadidos.<br />
Extremida<strong>de</strong>s: pulsos pedios presentes y simétricos.<br />
No e<strong>de</strong>mas.<br />
Neurológica: Consciente con disartria, paresia ocular<br />
externa <strong>de</strong>recha. Pupilas isocóricas y<br />
normoreactivas. Disminución <strong>de</strong> la fuerza <strong>de</strong> la<br />
mano <strong>de</strong>recha 2/ 5. No rigi<strong>de</strong>z <strong>de</strong> nuca. Signos<br />
meníngeos negativos.<br />
CONSTANTES: 36ºC TA: 117/ 68 FC: 78<br />
lpm SAT 02: 99%<br />
ANALÍTICA: en rango.<br />
ECG: Ritmo sinusal a 70 lpm. Sin alteraciones en la<br />
repolarización ni signos <strong>de</strong> isquemia.<br />
TAC CRANEO: Sin hallazgos patológicos (SHP)<br />
RMN CEREBRAL: SHP<br />
EVOLUCIÓN :<br />
Se administra Perfalgan 1gr intravenoso y Diazepan<br />
5mg Sublingual, tras ser valorada la paciente por<br />
Neurólogo y ginecólogo <strong>de</strong> guardia; la<br />
sintomatología tras este tratamiento ce<strong>de</strong> y la<br />
paciente se encuentra asintomática.<br />
DIAGNOSTICO DIFERENCIAL:<br />
Malformacion arterio-venosa cerebral<br />
Trombosis <strong>de</strong>l seno venoso<br />
Sd. Antifosfolípido<br />
Esclerosis múltiple<br />
Hemorragia subaracnoi<strong>de</strong>a<br />
Lesión ocupante <strong>de</strong> espacio (LOE)<br />
IMPRESIÓN DIAGNÓSTICA: CEFALEA EN GESTANTE<br />
COMPATIBLE CON CRISIS MIGRAÑOSA CON AUREA.<br />
Se ingresa en servicio <strong>de</strong> neurología para<br />
observación, con vía heparinizada y paracetamol<br />
1gr/ 8h vía oral, permaneciendo asintomática.<br />
DOCTORA, VEO DOBLE<br />
María José García Abad, Tania Ramirez<br />
Varón <strong>de</strong> 58 años que acu<strong>de</strong> a consulta <strong>de</strong> atención<br />
primaria por visión doble <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace 15 días, es<br />
una diplopía monocular <strong>de</strong>recha; se acompaña <strong>de</strong><br />
leve mareo; no vértigo; no cefalea; la visión no se<br />
modifica con los cambios <strong>de</strong> postura <strong>de</strong> la cabeza.<br />
Niega ingesta <strong>de</strong> tóxicos y ningún fármaco nuevo.<br />
No traumatismo previo.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES: Sd. De ASA triada<br />
(Alergia a antiinflamatorios, asma bronquial<br />
persistente, poliposis nasosinusal). Hipertensión.<br />
Dislipemia.<br />
EXPLORACIÓN:<br />
Buen estado general; normocoloreado,<br />
normohidratado, consciente y orientado. No<br />
impresiona <strong>de</strong> gravedad.<br />
Auscultación cardiaca: tonos rítmicos sin soplos.<br />
Oftalmo- Neurológica: .Glasgow 15. Pupilas<br />
isocóricas y normoreactivas.MOE normal. No<br />
nistagmus. No asimetrías faciales. Fuerza y<br />
sensibilidad conservada en extremida<strong>de</strong>s superiores<br />
e inferiores. Campimetría normal. No rigi<strong>de</strong>z <strong>de</strong><br />
nuca. Signos meníngeos negativos. Marcha estable.<br />
Romberg negativo.<br />
CONSTANTES: 35ºC TA: 147/ 105 FC: 91<br />
27
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Lpm SAT 02: 95%<br />
***Se remite a Hospital ***<br />
ANALÍTICA: en rango.<br />
ECG: Ritmo sinusal a 75 Lpm. Sin alteraciones en la<br />
repolarización ni signos <strong>de</strong> isquemia.<br />
TAC CRANEO: No se observa patología aguda<br />
intracerebral. Hallazgos sugestivos <strong>de</strong> osteoma<br />
osteoi<strong>de</strong> frontoetmoidal anterior <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> 22 x 25<br />
mm con interrupción <strong>de</strong> la pared superolateral<br />
orbitaria <strong>de</strong>recha.<br />
DIAGNOSTICO DIFERENCIAL:<br />
Ante una paciente con una diplopia <strong>de</strong>scartar <strong>de</strong><br />
forma urgente una lesión compresiva. Diferenciar<br />
diplopía monocular <strong>de</strong> la binocular; y las<br />
alteraciones oftalmológicas <strong>de</strong> las neurológicas<br />
según sintomatología acompañante.<br />
IMPRESIÓN DIAGNÓSTICA: Diplopia monocular<br />
<strong>de</strong>recha por lesión compresiva: Osteoma Osteoi<strong>de</strong><br />
frontoetmoidal.<br />
EVOLUCIÓN : Exéresis <strong>de</strong>l osteoma frontal por<br />
abordaje externo con incisión supraciliar.<br />
TUBERCULOSIS PULMONAR<br />
Mª Isabel Montejovilla, Ana Jiménez Martinez, Anca<br />
Alexandra Ioana Oprisan, Paula Peris Campillo,<br />
Cristina López López<br />
AMBITO DEL CASO: Centro <strong>de</strong> Salud.<br />
DESCRIPCION DEL CASO:<br />
Varón inmigrante <strong>de</strong> 44 años acu<strong>de</strong> a consulta por<br />
presentar tos, esputos hemoptoicos y fiebre. Tiene<br />
antece<strong>de</strong>ntes patológicos <strong>de</strong> VHC. Es fumador <strong>de</strong><br />
tabaco y cannabis, y ex-bebedor.<br />
A la exploración <strong>de</strong>staca Tª: 38ºC, TA: 132/82, FC:<br />
76 lpm, y auscultación pulmonar con crepitantes en<br />
ambos ápices.<br />
Se le realiza una Rx tórax <strong>de</strong> urgencias en la que se<br />
objetiva imagen compatible con caverna tuberculosa<br />
en lóbulo superior <strong>de</strong>recho.<br />
Ante la sospecha <strong>de</strong> TBC en paciente con VHC y<br />
riesgo <strong>de</strong> incumplir el tratamiento, se <strong>de</strong>riva el<br />
paciente al hospital para aislamiento aéreo y<br />
tratamiento antituberculoso.<br />
Se le realizó microbiología <strong>de</strong> esputo don<strong>de</strong> se<br />
encontraron bacilos ácido-alcohol resistentes,<br />
leucocitos y células epiteliales.<br />
Posteriormente pasó a Hospital <strong>de</strong> media estancia,<br />
para asegurar el cumplimiento <strong>de</strong>l tratamiento.<br />
DESARROLLO:<br />
Diagnóstico diferencial: Infecciones (TBC…),<br />
Neoplasia...<br />
Juicio clínico: Tuberculosis pulmonar infiltrativa BK<br />
positiva.<br />
Tratamiento y evolución: tras el ingreso hospitalario<br />
se procedió a aislamiento aéreo y instauración <strong>de</strong><br />
tratamiento antituberculoso. Una vez dado <strong>de</strong> alta,<br />
continúa tratamiento en hospitalización <strong>de</strong> media<br />
estancia, encontrándose actualmente asintomático.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />
España registra 16,6 casos <strong>de</strong> TBC por cada 100.000<br />
habitantes. Es la 3ª <strong>de</strong> las enfermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>claración obligatoria. Esta enfermedad está<br />
creciendo, sobretodo, entre la población inmigrante<br />
joven que viven en condiciones precarias y en<br />
grupo. Suele diagnosticarse en los centros <strong>de</strong> salud<br />
y en urgencias. Las personas <strong>de</strong> este grupo tienen<br />
alto riesgo <strong>de</strong> abandono <strong>de</strong>l tratamiento.<br />
PALABRAS CLAVES:<br />
Tuberculosis pulmonar, VHC, inmigrante.<br />
ACIDOSIS LACTICA, CONVULSIONES<br />
Maria Isabel Cava Fuentes<br />
Ámbito: Urgencia Hospitalaria<br />
- Historia clínica:<br />
Mujer, 89 años, sin alergias medicamentosas,<br />
antece<strong>de</strong>ntes: Hipertensión arterial, Insuficiencia<br />
renal crónica, Dislipemia, Diabetes Mellitus tipo2,<br />
Fibrilación auricular, Glaucoma crónico, CardiopatÍa<br />
isquémica, en tratamiento con<br />
Metformina875mg:1c/12h,<br />
Mevacor1c/24h,<br />
Tardyferon1c/12h,<br />
Seguril40mg:1/2c/24h,<br />
Lopresor1c/12h,<br />
Uniket20mg:1c/8h,<br />
Omeprazol20mg: 1c/24h, Sintrom. Atendida por<br />
crisis convulsiva tónico-clónica generalizada <strong>de</strong> larga<br />
evolución, que no cediendo con valium.<br />
-Exploración física:<br />
Mal estado general, inconsciente, pali<strong>de</strong>z cutánea,<br />
mala perfusión periférica, arreactiva, presentando<br />
convulsiones. Gasgow 3.<br />
TA:104/63mmHg, FC:142lpm, SatO2:80%,<br />
Glucemia capilar hight<br />
Auscultación: cardíaca(Taquicardia),<br />
pulmonar(Roncos generalizados).<br />
Exploración abdominal: Anodina.<br />
Circulación periférica: pulsos distales débiles pero<br />
presentes.<br />
-Pruebas complementarias:<br />
Hemograma: Leucocitos10.200(N69.1%),<br />
Hematies4.1, Hb12.4g/dl, Hto40.0%,<br />
Plaquetas261.000.<br />
Bioquímica: Glucosa1627mg/dl,<br />
Urea/Cr:82/3.1mg/dl, Na/K122/6.3,<br />
Lactato17.0mmol/l .CKtotal61U/l.<br />
TroponinaT41ng/L, Mioglobina191ng/ml.<br />
Gasometría arterial: pH6.96, pCO2:38.7mmHg,<br />
pO2:198mmHg, HCO3:8.3mmol/L, EBA-<br />
23.5mmol/L.<br />
Hemostasia: T.Protombina49.9s, I.Quick15%,<br />
INR:5.5.<br />
TAC craneal: Infarto isquémico focal parietal<br />
<strong>de</strong>recho en sustancia blanca próximo a la<br />
convexidad. No sangrado ni signos <strong>de</strong> lesión<br />
ocupante <strong>de</strong> espacio.<br />
-Diagnóstico diferencial:<br />
Crisis tónico-clónica generalizada <strong>de</strong> origen<br />
metabólico o neurológico .<br />
Coma hiperosmolar.<br />
Acidosis láctica por Metformina o convulsiones.<br />
Fracaso renal.<br />
28
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
-Diagnóstico: Coma hiperosmolar, Acidosis láctica<br />
por convulsiones, Fracaso renal.<br />
-Tratamiento, evolución:<br />
Paciente en críticos tras valoración, se inicia<br />
ventilación con ambú, colocación <strong>de</strong> dos vías<br />
periféricas, monitorización, administración: Propofol<br />
y Midazolam para realizar TAC craneal ya que<br />
presentaba convulsiones tónico-clónicas.<br />
Posteriormente fue ingresada en Unidad <strong>de</strong> Cuidados<br />
Intensivos.<br />
-Conclusiones:<br />
La originalidad recae en que el coma hiperosmolar<br />
con acidosis láctica se presentó con convulsiones, su<br />
causa se asocia habitualmente a Metformina. Se<br />
intentó realizar hemofiltración sin éxito y a pesar <strong>de</strong><br />
ello la paciente mejoró.<br />
ABSCESO PARAFARÍNGEO<br />
Marta Latorre Poveda<br />
ANTECEDENTES PERSONALES<br />
No RAMc. Demencia Alzheimer. DM tipo 2<br />
insulino<strong>de</strong>pendiente.<br />
ANAMNESIS<br />
Varón <strong>de</strong> 77 años, que vive en resi<strong>de</strong>ncia, acu<strong>de</strong> a<br />
consulta acompañado por familiares. Refieren fiebre<br />
<strong>de</strong> 3 días <strong>de</strong> evolución, odinodisfagia y otalgia.<br />
Expectoración amarillenta. Sin otra sintomatología.<br />
Des<strong>de</strong> hace 24 horas en tratamiento con<br />
amoxicilina-clavulánico y paracetamol sin mejoría.<br />
EXPLORACIÓN<br />
TA 113/88, Tª 37.9 ºC, FC 115, Sat O2 95%<br />
REG, normohidratado, normocoloreado, consciente y<br />
orientado.<br />
ORL: absceso-masa periamigdalino izquierdo con<br />
supuración amarillenta-sanguinolenta. No<br />
a<strong>de</strong>nopatías.<br />
Resto <strong>de</strong> exploración anodina.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL<br />
ABSCESO VS NEOPLASIA<br />
SE REMITE A URGENCIAS HOSPITALARIAS<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS<br />
Laboratorio: <strong>de</strong>staca PCR 24.7, sin leucocitosis.<br />
TAC cervical: ocupación <strong>de</strong>l espacio paralaríngeo,<br />
pliegue aritenoepiglóticoy seno piriforme izquierdos<br />
por masa <strong>de</strong> partes blandas <strong>de</strong> predominio<br />
hipo<strong>de</strong>nso con débil captación periférica <strong>de</strong>l<br />
contraste, que no posee gas en su interior y que<br />
plantea el diagnóstico diferencial entre neoplasia <strong>de</strong><br />
laringe o absceso a dicho nivel.<br />
INGRESO EN ORL<br />
TRATAMIENTO<br />
Amoxicilina-clavulánico, clindamicina, ciprofloxacino,<br />
corticoi<strong>de</strong> a altas dosis e hidratación, vía parenteral.<br />
Vigilancia vía aérea y control para <strong>de</strong>cidir cirugía en<br />
caso <strong>de</strong> complicaciones.<br />
EVOLUCIÓN<br />
Favorable con antibioterapia y corticoterapia, a los 3<br />
días mejoría. Se <strong>de</strong>scarta neoplasia.<br />
DIAGNÓSTICO<br />
ABSCESO PARAFARÍNGEO<br />
TRATAMIENTO AL ALTA<br />
Antibioterapia 4 días más, pauta <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte <strong>de</strong><br />
corticoi<strong>de</strong>s. Paracetamol. Consulta con odontólogo y<br />
ORL.<br />
CONCLUSIONES<br />
EL TAC ES LA PRUEBA DE ELECCIÓN EN PACIENTE<br />
QUE PRESENTE ODINODISFAGIA Y QUE EN<br />
EXPLORACIÓN OBSERVEMOS ABSCESO-MASA.<br />
IMPORTANTES COMPLICACIONES:<br />
1. TROMBOSIS DE LA VENA YUGULAR INTERNA<br />
2. RUPTURA CAROTÍDEA<br />
3. OBSTRUCCIÓN VÍA AEREA<br />
4. SEPSIS<br />
HIPERCALCEMIA<br />
Marta Latorre Poveda<br />
ANTECEDENTES PERSONALES<br />
No RAMc. No enfermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> interés. No IQ.<br />
Estudiante. Niega hábito tabáquico y enólico.<br />
ANTECEDENTES FAMILIARES<br />
Sin interés.<br />
ANAMNESIS<br />
Varón <strong>de</strong> 18 años que acu<strong>de</strong> por dolor axial <strong>de</strong> un<br />
año <strong>de</strong> evolución, hombro y muñeca izquierda,<br />
región aquilea bilateral sobretodo <strong>de</strong>recha, <strong>de</strong><br />
características mixtas, con interrupción <strong>de</strong>l <strong>de</strong>scanso<br />
nocturno en el último mes, afebril, relata pérdida<br />
pon<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> 2 kg en 3 meses. Mejora con analgesia.<br />
***Se objetiva hipercalcemia en 2 analíticas<br />
previas. No aftas orales ni genitales, no diarrea ni<br />
rectorragia, no psoriasis no uretritis ni cólicos<br />
nefríticos.<br />
EXPLORACIÓN<br />
TA 130/70, Tª 36.5 ºC, FC 72 lpm, Sat O2 97%.<br />
BEG, normohidratado, normocoloreado. ACP,<br />
abdomen y neurológico: anodinos. No<br />
a<strong>de</strong>nomegalias. No alteraciones cutáneas. Maniobras<br />
sacroiliacas y ciáticas negativas.<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL HIPERCALCEMIA<br />
1º Corregir por albúmina<br />
2º Confirmar en otra <strong>de</strong>terminación<br />
3º PTH<br />
Elevada —Calciuria —Elevada --HPTP (<strong>de</strong>scartar<br />
fármacos)<br />
--Baja --HHF (<strong>de</strong>scartar<br />
enfermedad renal)<br />
*Aclaramiento <strong>de</strong> calcio/Aclaramiento <strong>de</strong> creatinina<br />
- Baja- - Cáncer<br />
-- Hipertiroidismo<br />
-- Enfermeda<strong>de</strong>s granulomatosas<br />
-- Fármacos<br />
REMITIDO A URGENCIAS HOSPITALARIAS. INGRESO<br />
PARA DESCARTAR PATOLOGÍA TUMORAL<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS<br />
Laboratorio: hipercalcemia. Hipocalciuria en orina<br />
24h. Resto <strong>de</strong> marcadores normales.<br />
ECG: RS 70 lpm. No bloqueos. Repolarización sin<br />
alteraciones.<br />
29
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
Serie y gammagrafías óseas, ecografía cervical, TAC<br />
cervicotoracoabdominopélvico: sin hallazgos.<br />
EVOLUCIÓN<br />
Favorable.<br />
DIAGNÓSTICO<br />
HIPERCALCEMIA HIPERCALCIÚRICA FAMILIAR.<br />
Confirmar mediante estudio genético.<br />
CONCLUSIONES<br />
CAUSAS MÁS FRECUENTES DE HIPERCALCEMIA SON<br />
EL HIPERPARATIROIDISMO PRIMARIO Y EL CÁNCER.<br />
IMPORTANTE: CORREGIR CALCIO POR ALBÚMINA Y<br />
CONFIRMAR HIPERCALCEMIA EN 2<br />
DETERMINACIONES.<br />
MUJER JOVEN CON GONALGIA Y LESIONES<br />
NODULARES EN EXTREMIDADES INFERIORES<br />
M.I Matilla García, A. Soto Hernán<strong>de</strong>z, D. Adam Ruiz<br />
, E. Martí Barrera<br />
RESUMEN<br />
El eritema nodoso (EN) es un proceso frecuente y<br />
plurietiológico caracterizado por brotes <strong>de</strong> nódulos<br />
cutáneos inflamatorios y dolorosos que afectan a la<br />
superficie pretibial <strong>de</strong> las extremida<strong>de</strong>s inferiores.<br />
Se acompaña en un 80% <strong>de</strong> los casos <strong>de</strong><br />
poliartralgias más frecuentes en tobillos y rodillas y<br />
rara vez se observa artritis.<br />
Caso clínico: Mujer <strong>de</strong> 23 años, consulta por<br />
gonalgia izquierda.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes personales: Episodio lumbociatalgia y<br />
dolor hombro. No toma anovulatorios. Fumadora.<br />
Faringitis hace meses.<br />
Una semana <strong>de</strong>spués presenta lesiones nodulares<br />
dolorosas en cara anterior tibia <strong>de</strong> ambas piernas.<br />
Se sospecha EN y se solicita radiografía <strong>de</strong> rodillas,<br />
Mantoux, y analítica general. Se pauta tratamiento<br />
con amoxicilina- clavulánico, varidasa y reposo. Ante<br />
la normalidad <strong>de</strong> las pruebas analíticas y<br />
persistencia <strong>de</strong>l dolor y <strong>de</strong> lesiones cutáneas se<br />
solicitan pruebas complementarias que incluyen:<br />
radiografía tórax, eco <strong>de</strong> la zona eritematosa<br />
nodular, análisis <strong>de</strong> orina y bioquímica con<br />
antiestreptolisina (ASLO), proteína C reactiva<br />
(PCR), velocidad sedimentación (VSG) y factor<br />
reumatoi<strong>de</strong> (FR), <strong>de</strong>stacando un ASLO <strong>de</strong> 722 U/Ml.<br />
No ha realizado reposo.<br />
Discusión: Ha sido necesario pautar corticoi<strong>de</strong>s<br />
orales pauta <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte durante dos meses ante<br />
la persistencia <strong>de</strong> lesiones nodulares y eritematosas<br />
en tobillos al cabo <strong>de</strong> 3 meses.<br />
Hemos valorado el caso infeccioso por estreptococo<br />
y <strong>de</strong> características no típicas (crónico o migratorio).<br />
Su evolución dilatada en el tiempo podría respon<strong>de</strong>r<br />
al incumplimiento <strong>de</strong>l reposo terapéutico.<br />
Conclusión:<br />
Dado que esta patología afecta más frecuentemente<br />
a mujeres jóvenes, es importante la labor <strong>de</strong>l<br />
médico <strong>de</strong> familia para no <strong>de</strong>scuidar el aspecto<br />
epi<strong>de</strong>miológico y muy importante una buena<br />
anamnesis dirigida, así como las medidas<br />
terapéuticas no farmacológicas.<br />
PALABRAS CLAVE: Eritema nodoso, Mujer joven,<br />
Gonalgia.<br />
HONGO QUE JUEGA AL DESPISTE<br />
Tania Ramirez Blasco<br />
MC: varón <strong>de</strong> 36 años que acu<strong>de</strong> por dolor y e<strong>de</strong>ma<br />
<strong>de</strong> ca<strong>de</strong>ra <strong>de</strong>recha que irradia a miembro inferior<br />
<strong>de</strong>recho (MID) y fiebre <strong>de</strong>
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
miembro superior izquierdo (MSI)<br />
AP: No RAMc. HTA con dieta hiposódica. No<br />
fumador. No Intervenciones.<br />
EF: Peso: 80.5kg altura:168cm<br />
PA:125/75mmHg 84lpm Eupneico en reposo,<br />
afebril.<br />
Cardiopulmonar y Abdomen: normal. Miembros<br />
inferiores: no e<strong>de</strong>mas, pedios+. NEUROLÓGICA: no<br />
soplo carotí<strong>de</strong>o. Consciente y orientado. Pupilas<br />
normorreactivas e isocóricas. No alteraciones <strong>de</strong>l<br />
lenguaje, ni conocimiento. No dismetrías. Fuerza<br />
muscular MSD 5/5, MSI 3/5. Hipoestesia en MSI.<br />
Resto normal. No alteraciones <strong>de</strong> la marcha,<br />
Romberg -.<br />
JD: Acci<strong>de</strong>nte Cerebrovascular (ACV)<br />
Se <strong>de</strong>riva a Puertas <strong>de</strong> Urgencias para pruebas<br />
complementarias:<br />
EC: Analítica, Electrocardiograma y RX Tórax: sin<br />
hallazgos patológicos. TC CRANEAL: sin alteraciones.<br />
TTO: el paciente se encuentra estable, se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> alta<br />
con doble antiagregación y antihipertensivo. Su MAP<br />
aña<strong>de</strong> Pravastatina.<br />
Seguimiento por Neurología:<br />
ECO-BICAROTÍDEA: estenosis en ambos lados <strong>de</strong> las<br />
carótidas internas (>70%) con repercusión<br />
hemodinámica, no placas <strong>de</strong> ateroma calcificadas, ni<br />
ulceradas. RM: no lesión encefálica. Arteriografía<br />
cerebral: que <strong>de</strong>scarta TTO con en<strong>de</strong>rectomía.<br />
JD: ACV territorio Arteria Cerebral Media <strong>de</strong>recha<br />
con estenosis significativa bicarotí<strong>de</strong>a.<br />
2ª ECO-BICAROTÍDEA a los 4meses: sin hallazgos<br />
patológicos.<br />
DD:<br />
ACV isquémico/hemorrágico<br />
absceso intracraneal<br />
botulismo<br />
encefalitis<br />
hiperglucemia/hipoglucemia<br />
urgencia/emergencia hipertensiva<br />
<strong>de</strong>sór<strong>de</strong>nes psiquiátricos<br />
conversión<br />
uremia<br />
injuria espinal<br />
neoplasia intracraneal<br />
migraña compleja<br />
epilepsia<br />
DISCUSIÓN: Importancia <strong>de</strong>l control <strong>de</strong> los factores<br />
<strong>de</strong> riesgo cardiovascular tanto en profilaxis primaria<br />
como secundaria. En este caso <strong>de</strong>stacar el papel <strong>de</strong>l<br />
hipolipemiante, con el que <strong>de</strong>sapareció la estenosis<br />
carotí<strong>de</strong>a en 4 meses.<br />
ELECTROCARDIOGRAMA EN URGENCIAS . UNA<br />
TRAMPA PARA MÉDICO RESIDENTE<br />
Ioana Oprisan<br />
AMBITO CLINICO: Urgencias <strong>de</strong> Atencion Primaria<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />
-Hombre <strong>de</strong> 31 años <strong>de</strong> edad que acu<strong>de</strong> por<br />
presentar dolor centrotorácico que empezó hace 4<br />
horas, irradiado al cuello, con sensación <strong>de</strong><br />
compresión en éste, acompañado <strong>de</strong> náuseas y<br />
sudoración, que se autolimita en 30 minutos. Sin<br />
pali<strong>de</strong>z, sin disnea.<br />
-APP: Depresión, fumador <strong>de</strong> 30 cigarros al día, 8<br />
años.<br />
-Exploración física: tº 35´9, TA 99/67, Pulso 69,<br />
SatO2 98, resto normal.<br />
-Pruebas complementarias: ECG en ritmo sinusal a<br />
87 lpm, con elevación en cara inferior (D-II, D-III Y<br />
aVF), V3-V6 con punto J <strong>de</strong> 1mV, ondas T ¿?. Resto<br />
normal.<br />
DESAROLLO:<br />
-Diagnostico diferencial:<br />
1) Etiología cardíaca: Infarto agudo <strong>de</strong>l<br />
miocardio, Pericarditis aguda, Espasmo coronario.<br />
2) Etiología extracardíaca <strong>de</strong> elevación S-T:<br />
Enfermeda<strong>de</strong>s cerebrales (Acci<strong>de</strong>ntes vasculares<br />
hemorrágicos o isquémicos), Enfermeda<strong>de</strong>s<br />
abdominales (Peritonitis aguda, Pancreatitis,<br />
Colecistitis aguda, Hernia hiatal), Drogas,<br />
Metabólicas, Ansiedad, Tabaquismo, Inmersión en<br />
agua fría.<br />
-Juicio clínico: Repolarización precoz.<br />
-Evolución: Los cambios electrocardiográficos <strong>de</strong> la<br />
RP son <strong>de</strong> tipo permanente y es necesario hacer<br />
ECG periódicos para hacer un seguimineto correcto<br />
y mantener controlados los factores <strong>de</strong> riesgo<br />
cardiovasculares.<br />
DISCUSIONES Y CONCLUSIONES:<br />
La prevalencia <strong>de</strong> RP es <strong>de</strong> 2% hasta 13% en los<br />
pacientes que acu<strong>de</strong>n a un servicio <strong>de</strong> emergencia y<br />
es más frecuente en hombres jovenes (20-40 años),<br />
<strong>de</strong>portistas y sanos. En los últimos años se estan<br />
realizando estudios clinicos ya que se sospecha la<br />
existencia <strong>de</strong> relación entre RP y Síndrome <strong>de</strong><br />
Brugada, sin que hasta el momento se haya podido<br />
establecer una clara conexión. Se consi<strong>de</strong>ra que es<br />
imprescindible que el médico en general, sobre todo<br />
el MAP y <strong>de</strong> Urgencias, conozca la existencia <strong>de</strong> esta<br />
entidad.<br />
PALABRAS CLAVE: Repolarización precoz ,Infarto<br />
agudo <strong>de</strong>l miocardio, Pericarditis aguda<br />
EL PRURITO COMO PRIMER SÍNTOMA<br />
Gómez Vives B, Jiménez Borillo M.E, Romero Atanes<br />
M.J, Sorribes Monfort J., Tramontano A.<br />
ÁMBITO DEL CASO: Urgencias.<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />
MOTIVO DE CONSULTA: Varón, 80 años, acu<strong>de</strong> a<br />
urgencias hace dos meses con prurito, piel<br />
eritematosa sin habones que había aparecido tras<br />
toma <strong>de</strong> amoxicilina. Ha aumentado en intensidad y<br />
en extensión progresivamente a pesar <strong>de</strong>l<br />
tratamiento corticoi<strong>de</strong>o y antihistamínico, ocupando<br />
casi el 100% <strong>de</strong> la superficie corporal y presentando<br />
<strong>de</strong>scamación.<br />
ANTECEDENTES PERSONALES:<br />
Diabetes Mellitus, Bronquitis crónica.<br />
31
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA:<br />
Regular estado general, consciente y orientado,<br />
eupneico. No e<strong>de</strong>ma <strong>de</strong> glotis.<br />
Murmullo vesicular disminuido en ambos campos<br />
pulmonares.<br />
Piel: eritema <strong>de</strong>scamativo generalizado respetando<br />
cara y mucosas.<br />
E<strong>de</strong>ma con fóvea en miembros inferiores.<br />
PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />
Temperatura: 36ºC. Tensión arterial: 125/76.<br />
Hemograma: 11.000 leucocitos; 87.4 % neutrófilos.<br />
Bioquímica: Glucosa: 111 mg/dl; Urea: 76 mg/dl;<br />
Proteinas totales: 5.4 g/dl; albúmina: 3.7 mg/dl;<br />
PCR: 55,90; CPK: 283 U/L; Mioglobína: 91.1.<br />
Radiografía <strong>de</strong> tórax: signos <strong>de</strong> bronquitis crónica.<br />
Electrocardiograma: ritmo sinusal a 100 latidos por<br />
minuto.<br />
DESARROLLO:<br />
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL:<br />
Psoriasis, <strong>de</strong>rmatitis seborreica, <strong>de</strong>rmatitis <strong>de</strong><br />
contacto, <strong>de</strong>rmatitis atópica, mastocitosis, micosis<br />
fungoi<strong>de</strong>, sindrome <strong>de</strong> Sezary, pitiriasis rubra pilar,<br />
linfoma , leucemia, toxico<strong>de</strong>rmia yatrogénica.<br />
JUICIO CLÍNICO: Toxico<strong>de</strong>rmia secundaria a<br />
amoxicilina.<br />
TRATAMIENTO:<br />
Corticoterapia y claritromicina 500mg cada12<br />
horas,10 dias.<br />
EVOLUCIÓN: Ingresó por ser una urgencia<br />
<strong>de</strong>rmatológica.<br />
Durante este periodo se realizó anatomia patológica<br />
(punch): tejido cutáneo con <strong>de</strong>rmatitis perivascular<br />
superficial <strong>de</strong> predominio cronico con aislados<br />
eosinófilos y cuerpos <strong>de</strong> Civatte, compatible con una<br />
toxico<strong>de</strong>rmia. Evolucionó favorablemente y<br />
disminuyó progresivamente la <strong>de</strong>scamación y el<br />
prurito.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />
La eritro<strong>de</strong>rmia pue<strong>de</strong> ser una urgencia vital que<br />
requiere ingreso hospitalario y tratamiento<br />
inmediato por tener una implicación sistémica en la<br />
que se pier<strong>de</strong> mucho calor y líquido, pudiéndose<br />
<strong>de</strong>senca<strong>de</strong>nar fallo cardíaco. Sin olvidar el riesgo <strong>de</strong><br />
sobreinfección cutánea o sistémica bacteriana y<br />
síndrome <strong>de</strong> shock tóxico.<br />
No olvi<strong>de</strong>mos el prurito pue<strong>de</strong> ser el primer su<br />
primer síntoma.<br />
TRES PALABRAS CLAVE: Eritro<strong>de</strong>rmia, amoxicilina,<br />
prurito.<br />
SINDROME CEREBELOSO<br />
Yasmina Ahmed, Remei Raga<br />
ÁMBITO DEL CASO: Urgencias<br />
DESCRIPCIÓN DEL CASO: Paciente mujer <strong>de</strong> 53<br />
años, sin antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> interés, acu<strong>de</strong> a urgencias<br />
por un cuadro <strong>de</strong> 24 horas <strong>de</strong> evolución <strong>de</strong><br />
sensación <strong>de</strong> pérdida <strong>de</strong> equilibrio y bradipsiquia. A<br />
la exploración <strong>de</strong>staca Pali<strong>de</strong>z muco-cutánea,<br />
e<strong>de</strong>ma palpebral , Tensión arterial 215/103, leve<br />
bradicardia sinusal. En exploración neurológica<br />
ataxia axial con aumento <strong>de</strong> la base <strong>de</strong> sustentación<br />
y reflejo patelar <strong>de</strong>recho algo disminuido. Analítica<br />
con discreta anemia normocítica normocrómica y<br />
TAC cerebral normal.<br />
DESARROLLO: Por el e<strong>de</strong>ma palpebral y la<br />
hipertensión arterial podríamos pensar en<br />
Insuficiencia Renal pero las cifras <strong>de</strong> creatinina son<br />
normales. La anemia leve por sí sola no explicaría la<br />
clínica neurológica que si pue<strong>de</strong> simular un<br />
acci<strong>de</strong>nte cerebrovascular por lo que ingresa en<br />
Neurología don<strong>de</strong> se realiza RNM cerebral que lo<br />
<strong>de</strong>scarta. En Laboratorio Central <strong>de</strong>staca<br />
hipercolesterolemia importante y T4-libre 0.1 ng/dl,<br />
TSH 91.06 ng/dl con Ac antitiroi<strong>de</strong>os positivos. En<br />
ECO tiroi<strong>de</strong>a se objetiva Tiroiditis. Se diagnostica <strong>de</strong><br />
Hipotiroidismo Primario y se inicia tratamiento con<br />
L-tiroxina con mejoría <strong>de</strong> la sintomatología clínica.<br />
DISCUSIÓN: En casos <strong>de</strong> hipotiroidismo, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />
la clínica clásica, pue<strong>de</strong> haber alteraciones<br />
neurológicas que involucran, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> trastornos<br />
neuropsiquiátricos, el equilibrio, el sistema sensorial<br />
y el neuromuscular. El síndrome cerebeloso asociado<br />
al hipotiroidismo consiste en ataxia <strong>de</strong>l tronco, sin<br />
nistagmus, ni dismetría como presenta nuestra<br />
paciente.<br />
CONCLUSIONES: Resulta importante conocer las<br />
manifestaciones neurológicas <strong>de</strong>l hipotiroidismo, por<br />
cuanto no pocas veces son su manifestación inicial,<br />
y porque la mayoría <strong>de</strong> estos trastornos tiene una<br />
buena respuesta al tratamiento con levotiroxina.<br />
PALABRAS CLAVE: Hormonas tiroi<strong>de</strong>as,<br />
Hipotiroidismo, Alteraciones Neurológicas.<br />
ECCEMA HERPETICUM<br />
Mónica Martínez Lago, Jessica Mansilla Collado ,<br />
Lour<strong>de</strong>s Oliver Albelda, Elena Camarasa Baixauli,<br />
Raquel Fernan<strong>de</strong>z De Castro.<br />
ÁMBITO DEL CASO: Atención Primaria.<br />
DESCRIPCIÓN:<br />
-MOTIVO DE CONSULTA: Hombre <strong>de</strong> 18<br />
años que presenta exantema vesiculoso<br />
pruriginoso y discretamente doloroso que ha<br />
evolucionado y diseminado en 7 días, acompañado<br />
<strong>de</strong> sensación distérmica y a<strong>de</strong>nopatías inguinales.<br />
-ANTECEDENTES PERSONALES: Sin interés,<br />
correctamente vacunado.<br />
-EXPLORACIÓN FÍSICA:<br />
Lesiones vesiculosas en evolución hasta vesículopústulas,<br />
umbilicadas en el centro con ten<strong>de</strong>ncia a<br />
coaslescer, <strong>de</strong> distribución generalizada en el tronco,<br />
más llamativa en región dorsal. Las lesiones más<br />
evolucionadas presentan placas costrosas con<br />
hemorragia.<br />
Buen estado general, a<strong>de</strong>nopatías inguinales, resto<br />
normal.<br />
-PRUEBAS<br />
COMPLEMENTARIAS:<br />
Hemograma, Bioquímica, Serología VIH; Cultivo y<br />
PCR <strong>de</strong>l líquido <strong>de</strong> las vesículas.<br />
32
<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />
www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />
XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />
DESARROLLO:<br />
-DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Varicela;<br />
Infección diseminada Varicela Zoster (VVZ);<br />
Infección diseminada Herpes simplex (VHS);<br />
Impétigo; Dermatitis <strong>de</strong> contacto; Infección <strong>de</strong><br />
heridas (Estafilococo, Pseudomona, Cándida),<br />
Eccema vaccinial.<br />
-JUICIO CLÍNICO: Eccema herpeticum (EH)<br />
por VHS.<br />
-TRATAMIENTO:<br />
-Valaciclovir 1g/8h vía oral, 7-10 días.<br />
-Cura lesiones Cristalmina®<br />
-EVOLUCIÓN buena.<br />
DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES<br />
El EH es la diseminación cutánea <strong>de</strong>l VHS, la<br />
mayoría tipo1, en pacientes con enfermeda<strong>de</strong>s<br />
crónicas <strong>de</strong> la piel o daño <strong>de</strong> la barrera epidérmica<br />
(<strong>de</strong>rmatitis atópica) y pacientes<br />
inmunocomprometidos.<br />
Complicaciones:<br />
sobreinfección bacteriana <strong>de</strong> lesiones, viremia con<br />
compromiso <strong>de</strong> otros órganos, sepsis bacteriana o<br />
queratitis herpética.<br />
El caso coinci<strong>de</strong> con una forma primaria <strong>de</strong> EH. Es<br />
una patología muy poco frecuente y potencialmente<br />
grave, <strong>de</strong> ahí la importancia <strong>de</strong>l diagnóstico y<br />
tratamiento precoz sistémico con aciclovir o<br />
valaciclovir, que han disminuido la letalidad <strong>de</strong> esta<br />
patología <strong>de</strong>l 50% a menos <strong>de</strong>l 10%.<br />
Bilirrubina total 2.07mg/dL, creatincinasa 14897U/L,<br />
hemoglobina 9.9g/dL, leucocitos 11.7 x10^9/L,<br />
plaquetas 18 x10^9/L. Radiografía <strong>de</strong> tórax:<br />
infiltrados algodonosos bilaterales que se confirman<br />
en la tomografía computarizada. Ingreso en unidad<br />
<strong>de</strong> cuidados intensivos iniciándose antibioterapia con<br />
ceftriaxona. Precisa intubación orotraqueal,<br />
ventilación mecánica, soporte inotrópico y<br />
hemodiálisis durante 72 horas. Se confirma<br />
serología <strong>de</strong> leptospira. Requiere transfusión <strong>de</strong><br />
plaquetas y dos concentrados <strong>de</strong> hematíes dado la<br />
trombopenia, hemorragia alveolar y un episodio <strong>de</strong><br />
rectorragia autolimitado. Tras estabilización alta con<br />
doxiciclina 100mg cada 24 horas durante 7 días.<br />
Diagnóstico diferencial: síndrome hemolítico<br />
urémico, vasculitis, lupus eritematoso sistémico,<br />
púrpura trombocitopénica trombótica, sepsis.<br />
Un elevado grado <strong>de</strong> sospecha, el diagnóstico precoz<br />
y la terapia intensiva podrían influir en disminuir la<br />
mortalidad <strong>de</strong> estos pacientes.<br />
Palabras claves: Leptospirosis, fracaso renal agudo,<br />
enfermedad <strong>de</strong> weil´s<br />
3 PALABRAS CLAVE :<br />
-Eccema<br />
-Herpes<br />
-Inmunocomprometidos<br />
LEPTOSPIROSIS- FRACASO MULTIORGANICO;<br />
SINDROME DE WEIL<br />
Ignacio Pedro Salazar, Silvia J. Dominguez<br />
La leptospirosis es una zoonosis ampliamente<br />
distribuida en el mundo. Los animales domésticos y<br />
salvajes son el principal reservorio y fuente <strong>de</strong><br />
infección. En el hombre se produce como<br />
consecuencia <strong>de</strong>l contacto directo <strong>de</strong> la orina <strong>de</strong><br />
dichos animales, agua o terrenos húmedos<br />
contaminados. La afectación en los seres humanos<br />
varía <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la infección subclínica hasta el <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong> un síndrome <strong>de</strong> disfunción multiorgánica severa<br />
(5-10%), conocida como Enfermedad <strong>de</strong> Weil.<br />
Caso clínico: Varón <strong>de</strong> 35 años, agricultor que<br />
trabaja en el arroz. Acu<strong>de</strong> al Hospital por fiebre <strong>de</strong> 4<br />
días <strong>de</strong> evolución, algias generalizadas, astenia y<br />
<strong>de</strong>bilidad progresiva en extremida<strong>de</strong>s inferiores<br />
impidiéndole la <strong>de</strong>ambulación. Exploración física:<br />
hipotenso, taquicárdico, taquipneico, febrícula,<br />
ictérico, hemorragia conjuntival bilateral, sibilantes<br />
espiratorios, abdomen doloroso en hipocondrio<br />
<strong>de</strong>recho y hepatomegalia y dolor en ambos<br />
miembros inferiores. Analítica: creatinina<br />
4.98mg/dL, urea 95mg/dL, GOT 332U/L, GPT 93U/L,<br />
33