26.09.2015 Views

descargar pdf - Revista fml | Revista de Medicina de Familia y ...

descargar pdf - Revista fml | Revista de Medicina de Familia y ...

descargar pdf - Revista fml | Revista de Medicina de Familia y ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ISSN: 1989-6832<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es<br />

Publicación oficial<br />

SUPLEMENTO<br />

Resúmenes <strong>de</strong> los trabajos presentados a las<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes SVMFiC<br />

Alboraya, Valencia, 18 <strong>de</strong> octubre <strong>de</strong> 2011<br />

<strong>fml</strong>. Octubre 2011; Volumen15, Suplemento 3. 33 páginas<br />

Publicación oficial SVMFiC y cá́tedra <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> UMH<br />

Artículos <strong>de</strong> acceso libre bajo una licencia Creative Commons: Uso y distribuciónn no<br />

restringidos, nombrando la fuente y sin hacer un uso comercial o modificando la obra.


XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

SVMFiC<br />

JUNTA DIRECTIVA<br />

Presi<strong>de</strong>nte<br />

Carlos Fluixá Carrascosa<br />

Vicepresi<strong>de</strong>ntes<br />

Juan V. Quintana Cerezal<br />

Enrique Soler Bahilo<br />

Tesorero<br />

Mª Carmen Torres Moya<br />

Secretaria<br />

Mª Ángeles Medina Martínez<br />

Vocal <strong>de</strong> Alicante<br />

Francisco Ortíz Díaz<br />

Vocal <strong>de</strong> Castellón<br />

Beatriz Lacomba Aladreu<br />

Vocal <strong>de</strong> Valencia<br />

Esteban Pucha<strong>de</strong>s Marqués<br />

Vocal <strong>de</strong> Pregrado<br />

Pilar Roca Navarro<br />

<strong>Revista</strong> <strong>fml</strong><br />

COMITÉ EDITORIAL<br />

Editor jefe<br />

Juan Vte. Quintana Cerezal<br />

Editores asociados<br />

Vicente Gil Guillén<br />

Heliodoro Ibáñez Bargues<br />

Domingo Orozco Beltrán<br />

Óscar Pérez Quintana<br />

Consejo editorial<br />

Francisco Beltrán Riquelme<br />

Jose Javier Blanquer Gregori<br />

Salvador Pertusa Martínez<br />

COMITÉ DE EXPERTOS<br />

Manuel Batalla Sales<br />

Francisco Beneyto Castelló<br />

Cristina Calvo Gil<br />

Antonio Fornós Garrigós<br />

Francisco Ortiz Díaz<br />

Vicente Palop Larrea<br />

Carlos Sanchiś Domenech<br />

Jose Manuel Soler Torró<br />

Francisco J. Val<strong>de</strong>rrama Zurián<br />

Cristina Vivas Maiques<br />

Vocal <strong>de</strong> médicos resi<strong>de</strong>ntes<br />

Lorena Rosell Panís<br />

Vocal <strong>de</strong> grupos <strong>de</strong> trabajo<br />

Inmaculada Cervera Pérez<br />

Vocal <strong>de</strong> docencia<br />

Pilar Botija Yagüe<br />

Vocal <strong>de</strong> investigación<br />

Francisca Gil Latorre<br />

Vocal <strong>de</strong> comunicación y prensa<br />

José J. Blanquer Gregori<br />

Vocal <strong>de</strong> empleo<br />

María Marín Marín<br />

2


XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

SECRETARÍA TÉCNICA Y CIENTÍFICA<br />

SVMFiC<br />

c/ Sta. Cruz <strong>de</strong> la Zarza 4 bajo.<br />

46021. Valencia.<br />

Tel. 963392756 - fax 963619460<br />

svmfyc@svmfyc.org - www.svmfyc.org<br />

SEDE<br />

Olympia Hotel.<br />

c/ Maestro Serrano 3 y 5. 46120<br />

Alboraia. Valencia.<br />

COMITÉ ORGANIZADOR Y CIENTÍFICO<br />

Lorena Rosell Panís<br />

Cristina Mora Rojo<br />

Lidia Gómez Martínez<br />

María Adsuar Adan<br />

Vocal <strong>de</strong> enlace<br />

Mª Carmen Galindo Martí<br />

Juan V. Quintana Cerezal<br />

PROGRAMA<br />

08.30 Recogida <strong>de</strong> material y bienvenida<br />

09.00 Mesa inaugural<br />

09.30 Talleres 1 y 2<br />

12.30 Defensa <strong>de</strong> los mejores casos y trabajos<br />

13.30 Comida<br />

15.00 Talleres 3 y 4<br />

17.30 entrega <strong>de</strong> premios y clausura<br />

Talleres:<br />

T1: Radiología<br />

T2: Infiltraciones y vendajes<br />

T3: La clínica y el laboratorio<br />

T4: Drogas<br />

COLABORADORES<br />

Almirall.<br />

Las empresas colaboradoras apoyan el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la SVMFiC y<br />

comparten en su integridad los criterios <strong>de</strong> in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia y calidad científica <strong>de</strong> la<br />

misma.<br />

.<br />

3


XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

*: Trabajos finalistas en su categoría<br />

**: Trabajo premiado en su categoría<br />

Trabajos y proyectos <strong>de</strong> investigación<br />

Trabajos <strong>de</strong> investigación<br />

<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

CRISIS Y SALUD MENTAL EN UNA ZONA DE SALUD SEMIURBANA**<br />

Navarro Vicente, Merce<strong>de</strong>s; Sempere Verdú, Ermengol; Pereira García, Alicia; Moreno Jiménez, María <strong>de</strong>l<br />

Monte; Sanz Santos, Anabel.<br />

PRESCRIPCIÓ DE SYMPTOMATIC SLOW ACTING DRUG FOR OSTEOARTHRITIS (SYSADOA) EN<br />

PACIENTS AMB ARTROSI*<br />

Sempere Manuel, Mara; Gonzálvez Perales, Jose Luis; Ruivo Rodrigues Sobreira, Marina; Vercher Llopis, Maria<br />

Isabel; Morera Llorca, Miquel.<br />

¿ORDENADOR O PACIENTE? RESULTADOS PRELIMINARES*<br />

Redondo L; Moreno J.; Verdú P.; Quirce F.; Antón C.<br />

PREVALENCIA DE HEPATITIS B EN ATENCION PRIMARIA*<br />

Domingo Regany, Emili; García García, Jose Ignacio; Ventura Pérez, María; Ruzafa Rodado, Hector.<br />

EVALUACIÓN DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA EN PACIENTES DE UN CENTRO DE ATENCIÓN<br />

PRIMARIA QUE RECIBEN TRATAMIENTO CON ANTICOAGULANTES ORALES*<br />

Renales Toboso, María; Chorro Vizcaino, Paloma; Del Castillo Alonso, Cintia; Cobas Rojas, Katia; Santamaria<br />

Campos, Cristina.<br />

Proyectos <strong>de</strong> investigación<br />

EFICACIA DE LA VITAMINA D ASOCIADA AL CALCIO EN LA PREVENCIÓN DE LA ENFERMEDAD<br />

VASCULAR EN PACIENTES HIPERTENSOS.*<br />

Magda Sanchez De La Cruz<br />

DETECCIÓN DEL ANCIANO FRAGIL EN LA CONSULTA DE ATENCIÓN PRIMARIA*<br />

Dominga Belandria Sánchez, Teresita Larrañaga, José Manuel Soler Torró<br />

CONSULTAS DE ATENCION PRIMARIA: ¿MEDICOS O ADMINISTRATIVOS?, ¿RUTINA O<br />

VARIABILIDAD?*<br />

Carmen Maria Mas García, Juan Ramirez Puche<br />

ENSAYO CLÍNICO ALEATORIZADO SIMPLE CIEGO PARA VALORAR LA EFICACIA Y SEGURIDAD LA<br />

DE FLUOXETINA EN EL TRATAMIENTO DE LA OBESIDAD.*<br />

Teresita Larrañaga Gutierrez, Dominga Belandria Sachez, Fransico Lluch Alberola, José Manuel Soler Torro,<br />

Maria Dololers Mahiques Solanes<br />

RECURRENCIA DEL ICTUS Y SU RELACIÓN CON ALGUNOS FACTORES DE RIESGO*<br />

Mari Carmen Moreno Anchel, Nelson Augusto León Monzón, Soraya González Caminero, Elena Correcher<br />

Salvador.<br />

Casos clínicos<br />

TERAPIA RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS**<br />

Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Juan Manuel Jiménez Guerrero, Alonso Rizo Guerrero, Silvia<br />

Juliana Domínguez Sarmiento<br />

VULVOVAGINITIS ATIPICA*<br />

Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />

ERISIPELOIDE ROSENBACH*<br />

Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, María Piles Cabo, Laura March Orti<br />

4


XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

FIEBRE SIN FOCO*<br />

Miriam Valladares<br />

<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

SÍNDROME DE EAGLE*<br />

Atienza Garrido I, Campos Olivé N, García De León Chocano S, Rivera Casares F, Richart Rufino MJ.<br />

EPISODIO AUTOLITICO INUSUAL<br />

Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasque, Lucia Royuela, Miriam Valladares Lemus<br />

HOMBRO DOLOROSO<br />

Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />

DOCTORA ME DUELE LA PIERNA<br />

Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasquez, Lucia Royuela Garcia, Maria Renales Toboso<br />

INTOXICACIÓN DIGITÁLICA EN EL PACIENTE ANCIANO<br />

Ana María Jiménez Martínez, Royuela García, Miriam Valladares Lemus, Idoia Aramburu Aizpiri, Cristina Mora<br />

Rojo<br />

DOCTOR, MI MARIDO ESTÁ RARO.<br />

Ana Jiménez, Idoia Aranburu, Teresa Orengo, Miriam Valladares<br />

MIELOMA<br />

Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Ignacio Antonio Pedro Salazar, Âsne Myklebust, María Isabel<br />

Bermú<strong>de</strong>z Giménez<br />

VARICELA PUSTULOSA<br />

Javi Sorribes<br />

DOCTORA, NOTO ALGO EN EL PALADAR.TORUS PALATINO<br />

Marta Ferrer Royo<br />

GRANDES LESIONES PARA TAN POCA CLINICA. TUMOR BRONCOGENICO<br />

Marta Ferrer Royo<br />

COMO EL CMV NO DA LA CARA, DA LA FIEBRE<br />

Tramontano A, Ferrer Royo M, Sorribes Monfort J, Jimenez Borillo E, Gomez Vives B.<br />

ABORTO TERAPÉUTICO<br />

María Piles Cabo, Rosa Barrachina Tortajada, Patricia Roth Damas, María Isabel Vercher Llopis, Ignacio Roca<br />

A<strong>de</strong>lantado.<br />

LESIÓN NECRÓTICA, ERITEMA ASCENDENTE LINEAL…¿QUÉ ME OCURRE?<br />

Antonio Cherino Talens, Susanna Bor<strong>de</strong>s Revert , Begona Lopez Canas, Sara Monllor Corcoles, Irene Orenga<br />

Damigo<br />

TAQUICARDIA AURICULAR MULTIFOCAL<br />

Antonio Peralto Vázquez , Elena Corada Molina.<br />

ALTERNATIVA TERAPEUTICA ANTIDIABÉTICA EN ATENCIÓN PRIMARIA<br />

Elena Nistor<br />

SINDROME CONSTITUCIONAL EN PACIENTE CON TBC REAGUDIZADA<br />

J.B. Medina, A.D. Rus, J.A.Cerballos, Y.A.Silvero<br />

DEMENCIA Y HEMOCROMATOSIS.<br />

Campos Olivé N, Atienza Garrido I, García De León Chocano S, Rivera Casares F, Catalán Macián JB<br />

UNA LUMBALGIA QUE CURA CON ANTIBIÓTICOS<br />

García De León Chocano S, Collar Pastor P, Campos Olivé N, Benitez Granados A, Rivera Casares F.<br />

HEMORROIDES INCÓGNITO<br />

Benitez Granados A, García De León Chocano S, Atienza Garrido I, Collar Pastor P, Rivera Casares F.<br />

5


XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

LA VÍA SUBCUTÁNEA;ALTERNATIVA EFICAZ EN ATENCIÓN PRIMARIA<br />

Ana María Jiménez Martínez, Lucía Royuela García, Idoia Aramburu Aizpiri, Guillermo Losa Rodriguez, Isabel<br />

Montejo Villa<br />

¿QUÉ ESCONDE UN SÍNDOME DE RAYNAUD?<br />

Sanchis Roca E, García De León Chocano S, Atienza Garrido I, Campos Olivé N, Rivera Casares F.<br />

¿CUÁNDO SE DEBE TOMAR EL TERCER FÁRMACO HIPOTENSOR?<br />

Estefanía Pérez Nicolásana Medina Salom, Alejandro Salanova Penalba, Andrea Pérez Granell, Francisco<br />

Carbonell Franco<br />

DOLOR DE CUELLO<br />

María José García Abad, Tania Ramirez<br />

MIGRAÑA EN EL EMBARAZO<br />

María José García Abad, Tania Ramirez<br />

DOCTORA, VEO DOBLE<br />

María José García Abad, Tania Ramirez<br />

TUBERCULOSIS PULMONAR<br />

Mª Isabel Montejovilla, Ana Jiménez Martinez, Anca Alexandra Ioana Oprisan, Paula Peris Campillo, Cristina<br />

López López<br />

ACIDOSIS LACTICA, CONVULSIONES<br />

Maria Isabel Cava Fuentes<br />

ABSCESO PARAFARÍNGEO<br />

Marta Latorre Poveda<br />

HIPERCALCEMIA<br />

Marta Latorre Poveda<br />

MUJER JOVEN CON GONALGIA Y LESIONES NODULARES EN EXTREMIDADES INFERIORES<br />

M.I Matilla García, A. Soto Hernán<strong>de</strong>z, D. Adam Ruiz , E. Martí Barrera<br />

HONGO QUE JUEGA AL DESPISTE<br />

Tania Ramirez Blasco<br />

EL PODER DE LAS ESTATINAS<br />

Tania Ramirez Blasco<br />

ELECTROCARDIOGRAMA EN URGENCIAS . UNA TRAMPA PARA MÉDICO RESIDENTE<br />

Ioana Oprisan<br />

EL PRURITO COMO PRIMER SÍNTOMA<br />

Gómez Vives B, Jiménez Borillo M.E, Romero Atanes M.J, Sorribes Monfort J., Tramontano A.<br />

SINDROME CEREBELOSO<br />

Yasmina Ahmed, Remei Raga<br />

ECCEMA HERPETICUM<br />

Mónica Martínez Lago, Jessica Mansilla Collado , Lour<strong>de</strong>s Oliver Albelda, Elena Camarasa Baixauli, Raquel<br />

Fernan<strong>de</strong>z De Castro.<br />

LEPTOSPIROSIS- FRACASO MULTIORGANICO; SINDROME DE WEIL<br />

Ignacio Pedro Salazar, Silvia J. Dominguez<br />

*: Trabajos finalistas en su categoría<br />

**: Trabajo premiado en su categoría<br />

6


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

TRABAJOS DE INVESTIGACIÓN<br />

CRISIS Y SALUD MENTAL EN UNA ZONA DE<br />

SALUD SEMIURBANA<br />

Navarro Vicente, Merce<strong>de</strong>s; Sempere Verdú,<br />

Ermengol; Pereira García, Alicia; Moreno Jiménez,<br />

María <strong>de</strong>l Monte; Sanz Santos, Anabel.<br />

Premio al mejor trabajo/proyecto <strong>de</strong><br />

investigación.<br />

INTRODUCCIÓN<br />

Se consi<strong>de</strong>ra que los períodos <strong>de</strong> crisis económica<br />

comportan un aumento <strong>de</strong>l sufrimiento emocional en<br />

la población que se traduciría en una mayor<br />

<strong>de</strong>manda por ansiedad aguda o crónica, <strong>de</strong>presión y<br />

en general por trastornos <strong>de</strong> adaptación. Este<br />

aumento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda se <strong>de</strong>bería traducir en un<br />

aumento en el consumo <strong>de</strong> psicofármacos.<br />

Poco se sabe respecto a la relación entre el consumo<br />

<strong>de</strong> psicofármacos y la crisis económica. En un<br />

informe reciente <strong>de</strong> la OMS sobre la influencia <strong>de</strong> la<br />

crisis económica en la salud mental <strong>de</strong> la población<br />

se hacía especial énfasis en el posible aumento en la<br />

tasa <strong>de</strong> suicidios, sin embargo este informe no<br />

menciona la posible influencia <strong>de</strong> la crisis en un<br />

hipotético incremento <strong>de</strong>l consumo. A principios <strong>de</strong><br />

este año se ha suscitado cierta polémica en la<br />

prensa no médica <strong>de</strong> algunos países <strong>de</strong> nuestro<br />

entorno (Gran Bretaña especialmente) sobre un<br />

posible incremento en el consumo <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos<br />

como consecuencia <strong>de</strong> la crisis. Sin embargo, este<br />

extremo ha sido refutado al analizar la serie<br />

temporal <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos <strong>de</strong>l National<br />

Health Service (NHS) británico, en don<strong>de</strong> se<br />

comprueba que el incremento experimentado en el<br />

consumo <strong>de</strong> AD <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el inicio <strong>de</strong> la crisis es similar<br />

al que venía experimentando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hacía más <strong>de</strong><br />

una década. En el momento actual, se precisan<br />

nuevos estudios que permitan clarificar la posible<br />

relación entre el consumo <strong>de</strong> tranquilizantes y la<br />

crisis económica.<br />

OBJETIVOS<br />

Principal:<br />

Conocer si la crisis económica ha comportado<br />

cambios en el consumo <strong>de</strong> psicofármacos en una<br />

zona <strong>de</strong> salud semiurbana con una elevada tasa <strong>de</strong><br />

paro y con varios barrios muy diferenciados física y<br />

socioeconómicamente.<br />

Secundario:<br />

Conocer la variabilidad en el consumo <strong>de</strong><br />

psicofármacos en función <strong>de</strong>l barrio <strong>de</strong> proce<strong>de</strong>ncia<br />

<strong>de</strong> los pacientes.<br />

DISEÑO<br />

Tipo <strong>de</strong> estudio: observacional, retrospectivo.<br />

Ámbito: pacientes <strong>de</strong> la zona <strong>de</strong> salud estudiada.<br />

Período: 2000-2010.<br />

Criterios <strong>de</strong> inclusión/exclusión:<br />

Consumo poblacional <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos o<br />

tranquilizantes, expresado en dosis <strong>de</strong>finida por mil<br />

habitantes y día (DHD).<br />

Proce<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> los datos:<br />

Facturación <strong>de</strong> recetas oficiales dispensadas en las<br />

oficinas <strong>de</strong> farmacia a cargo <strong>de</strong>l sistema público.<br />

Fuente <strong>de</strong> datos<br />

Base <strong>de</strong> datos GAIA <strong>de</strong> la Conselleria <strong>de</strong> Sanitat i<br />

Consum <strong>de</strong> la Generalitat Valenciana.<br />

Variables <strong>de</strong>l estudio:<br />

Barrio/proce<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> los pacientes:<br />

CS auxiliar 1.<br />

CS auxiliar 2.<br />

CS cabecera.<br />

CS auxiliar 3.<br />

Psicofármaco prescrito, expresado en DHD, <strong>de</strong> los<br />

grupos terapéuticos:<br />

Hipnóticos y tranquilizantes (grupos terapéuticos<br />

N05B y N05C).<br />

Anti<strong>de</strong>presivos (grupo terapéutico N06A).<br />

Período:<br />

2000-2010.<br />

Análisis <strong>de</strong>scriptivo <strong>de</strong> la distribución anual <strong>de</strong> cada<br />

una <strong>de</strong> las variables:<br />

Consumo total en DHD por grupo terapéutico y año.<br />

Consumo por consultorio periférico en DHD por<br />

grupo terapéutico y año.<br />

RESULTADOS<br />

Los resultados <strong>de</strong> DHD muestran un aumento en el<br />

consumo <strong>de</strong> psicofármacos en los últimos 10 años<br />

(incremento anti<strong>de</strong>presivos: 72.5%, incremento <strong>de</strong><br />

tranquilizantes: 58.7%), sin po<strong>de</strong>rse comprobar un<br />

aumento <strong>de</strong>l consumo en los años <strong>de</strong> crisis.<br />

Los resultados <strong>de</strong> DHD muestran gran variabilidad<br />

en la prevalencia <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> psicofármacos<br />

entre centros <strong>de</strong> salud: el consumo <strong>de</strong><br />

anti<strong>de</strong>presivos es mayor en los núcleos <strong>de</strong> alto<br />

po<strong>de</strong>r adquisitivo (DHD 2010 60.7 frente a 34.1)<br />

mientras que el consumo <strong>de</strong> tranquilizantes es<br />

mayor en los núcleos más humil<strong>de</strong>s (DHD 2010<br />

149.6 frente a 76.7).<br />

CONCLUSIONES<br />

En la época <strong>de</strong> crisis, en nuestra zona <strong>de</strong> salud, el<br />

aumento <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>presivos y<br />

tranquilizantes es similar al que estaba sucediendo<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> principios <strong>de</strong>l 2000.<br />

Existe gran variabilidad <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> fármacos<br />

entre los diferentes núcleos urbanos en función <strong>de</strong>l<br />

nivel socioeconómico.<br />

FINANCIACIÓN Y CONFLICTO DE INTERESES:<br />

Fondos propios.<br />

No hay conflicto <strong>de</strong> intereses.<br />

PALABRAS CLAVE<br />

Economic crises, psychotropic, mental health.<br />

PRESCRIPCIÓ DE SYMPTOMATIC SLOW ACTING<br />

DRUG FOR OSTEOARTHRITIS (SYSADOA) EN<br />

PACIENTS AMB ARTROSI<br />

Sempere Manuel, Mara; Gonzálvez Perales, Jose<br />

Luis; Ruivo Rodrigues Sobreira, Marina; Vercher<br />

Llopis, Maria Isabel; Morera Llorca, Miquel.<br />

7


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

INTRODUCCIÓ<br />

L’artrosi és la malaltia reumatològica més freqüent a<br />

Espanya, amb una prevalença <strong>de</strong>l 24 %.<br />

Malgrat que la majoria <strong>de</strong> les guies <strong>de</strong> pràctica<br />

clínica recomanen el paracetamol com l’analgèsic<br />

d’elecció; tenim la percepció que la prescripció <strong>de</strong><br />

SYSADOA ha augmentat <strong>de</strong> manera progressiva en<br />

el nostre entorn, encara que la seua eficàcia no ha<br />

sigut clarament <strong>de</strong>mostrada. Per este motiu i ja que<br />

el percentatge <strong>de</strong> prescripció diferida en Atenció<br />

Primaria (AP) oscil·la entre un 24-50%, <strong>de</strong>cidirem<br />

fer este treball d’investigació.<br />

OBJECTIUS.<br />

PRINCIPAL:<br />

Descriure el percentatge <strong>de</strong> pacients diagnosticats<br />

d’artrosi en un centre d’AP amb prescripció diferida<br />

<strong>de</strong> SYSADOA.<br />

SECUNDARIS:<br />

Quantificar el percentatge d’artròsics amb<br />

SYSADOA.<br />

Determinar quins SYSADOA s’empren i amb quina<br />

freqüència.<br />

Valorar possibles factors que puguen influir en la<br />

prescripció <strong>de</strong> SYSADOA (tractaments associats,<br />

comorbiditats o atenció hospitalària).<br />

DISSENY<br />

L’estudi es realitzà en l’àmbit d’AP, en un Centre <strong>de</strong><br />

Salut (CS) <strong>de</strong> la província <strong>de</strong> València. Es tracta d’un<br />

estudi <strong>de</strong>scriptiu transversal i retrospectiu.<br />

La població diana <strong>de</strong> l’estudi foren els pacients amb<br />

artrosi.<br />

Càlcul <strong>de</strong> la mida mostral: férem un estudi pilot amb<br />

el que <strong>de</strong>terminarem com percentatge aproximat <strong>de</strong><br />

la variable principal un 5%. Assumint una<br />

prevalença <strong>de</strong>l 24% i una població resi<strong>de</strong>nt major <strong>de</strong><br />

18 anys <strong>de</strong> 25.000 habitants, necessitarem 195<br />

pacients per garantir un nivell <strong>de</strong> confiança <strong>de</strong>l 95%<br />

i una precisió <strong>de</strong>l 3%.<br />

La mostra es seleccionà per aleatorització a partir<br />

<strong>de</strong>l total <strong>de</strong> pacients diagnosticats d’artrosi <strong>de</strong> tres<br />

assignacions <strong>de</strong> metges <strong>de</strong> família d’un mateix<br />

Centre <strong>de</strong> Salut.<br />

Les variables a estudi foren: edat, sexe, obesitat,<br />

alteracions digestives, diabetis mellitus, insuficiència<br />

renal crònica, procediments quirúrgics per a l’artrosi,<br />

tractament amb SYSADOA prescrit en els últims dos<br />

anys, tractament concomitant i nombre <strong>de</strong> visites<br />

hospitalàries relaciona<strong>de</strong>s amb esta malaltia.<br />

Recollirem les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> les històries clíniques en un<br />

tall transversal realitzat en el moment <strong>de</strong> l’estudi<br />

(agost 2011) i retrospectiu fins dos anys abans.<br />

Es realitzà una anàlisi estadístic <strong>de</strong>scriptiu amb<br />

components analítics a través <strong>de</strong>l programa IBM<br />

SPSS Statistics v19.<br />

A més <strong>de</strong>ls biaixos intrínsecs a qualsevol estudi<br />

<strong>de</strong>scriptiu, assumirem el biaix atribuïble a la<br />

recollida <strong>de</strong> da<strong>de</strong>s exclusiva <strong>de</strong> les històries<br />

clíniques.<br />

RESULTATS.<br />

Dels 195 pacients revisats, la mitja d’edat fou <strong>de</strong> 70<br />

anys, amb una <strong>de</strong>sviació estàndard (DS) <strong>de</strong> 11,8. El<br />

64% eren dones i el 36% homes.<br />

En els últims dos anys reberen SYSADOA iniciada en<br />

alguna consulta hospitalària el 4,6% <strong>de</strong>ls pacients<br />

revisats, amb un interval <strong>de</strong> confiança <strong>de</strong>l 95%<br />

(IC95%) <strong>de</strong> 1,7% al 7,6%. Açò suposà un 32,1%<br />

<strong>de</strong>l total <strong>de</strong> SYSADOA pautat.<br />

El 14,9% (IC95% 9,9%-19,9%) <strong>de</strong>ls pacients<br />

revisats reberen en algun moment SYSADOA. La<br />

duració mitja <strong>de</strong>l tractament fou <strong>de</strong> 12 mesos amb<br />

una DS <strong>de</strong> 8,9.<br />

Un 9,2% (IC95% 5,2%-13,3%) estava prenent<br />

SYSADOA en el moment <strong>de</strong> l’estudi. El més utilizat<br />

fou la glucosamina (68,4 %), seguida pel condroitísulfat<br />

(26,3%) i la diacerína (5,3%). El paracetamol<br />

fou el fàrmac prescrit amb major freqüència, 27,2%<br />

(IC95% 20,9%-33,4%), seguit pels antiinflamatoris<br />

no esteroïdals 9,7% (IC 95% 5,6% -13,9%).<br />

Trobàrem una associació significativa (p=0.002)<br />

entre la prescripció <strong>de</strong> SYSADOA i <strong>de</strong> paracetamol.<br />

No trobem cap associació entre les variables <strong>de</strong><br />

comorbiditat i la prescripció <strong>de</strong> SYSADOA.<br />

Els pacients que van rebre SYSADOA tenien<br />

registra<strong>de</strong>s un major nombre <strong>de</strong> visites hospitalàries<br />

<strong>de</strong>gu<strong>de</strong>s a l’artrosi (p=0.008).<br />

CONCLUSIONS.<br />

El nostre estudi revela un consi<strong>de</strong>rable nombre <strong>de</strong><br />

prescripcions <strong>de</strong> SYSADOA per a l’artrosi.<br />

Encara que la majoria <strong>de</strong> pacients que prenen<br />

SYSADOA iniciaren el tractament en AP, hi ha un<br />

elevat percentatge <strong>de</strong> prescripció diferida <strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

atenció hospitalària.<br />

FINANÇAMENT I CONFLICTE D’INTERESSOS.<br />

L’estudi no ha rebut cap finançament externa ni té<br />

cap conflicte d’interès.<br />

TERMES MESH: Osteoarthritis. Glucosamine. Drug<br />

Prescriptions<br />

¿ORDENADOR O PACIENTE? RESULTADOS<br />

PRELIMINARES<br />

Redondo L; Moreno J.; Verdú P.; Quirce F.; Antón C.<br />

INTRODUCCIÓN E IMPORTANCIA DEL TEMA<br />

En la práctica diaria <strong>de</strong> la medicina <strong>de</strong> familia, serían<br />

útiles programas bien diseñados <strong>de</strong> acuerdo con los<br />

propios profesionales y sus necesida<strong>de</strong>s.<br />

En nuestro Centro <strong>de</strong> Salud en Alicante, nos hemos<br />

planteado si el uso <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>nador en la consulta<br />

como herramienta <strong>de</strong> trabajo podría <strong>de</strong>teriorar la<br />

relación medico-paciente. A<strong>de</strong>más, la utilización <strong>de</strong>l<br />

actual programa específico para atención primaria<br />

requiere una <strong>de</strong>dicación adicional, lo cual ha<br />

<strong>de</strong>spertado el rechazo <strong>de</strong> muchos profesionales pues<br />

ralentiza el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> la consulta, precisando<br />

<strong>de</strong>dicar más tiempo a la pantalla que a mirar a los<br />

ojos <strong>de</strong>l paciente.<br />

¿Se siente el paciente peor atendido por el hecho <strong>de</strong><br />

que el médico <strong>de</strong>dique tambien su tiempo al<br />

or<strong>de</strong>nador?<br />

Otros autores <strong>de</strong>fien<strong>de</strong>n que el uso <strong>de</strong> la informática<br />

no <strong>de</strong>bería <strong>de</strong>teriorar la calidad asistencial. Por ello<br />

realizamos el presente estudio para <strong>de</strong>terminar si el<br />

8


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

tiempo <strong>de</strong>dicado a aten<strong>de</strong>r al or<strong>de</strong>nador disminuye<br />

la atención prestada al paciente, estableciendo<br />

menos contacto visual directo, pudiendo mermar la<br />

calidad <strong>de</strong> la atención y satisfacción <strong>de</strong>l paciente y<br />

poniendo en riesgo la <strong>de</strong>licada relación médicopaciente.<br />

Objetivos<br />

Estudiar el impacto <strong>de</strong> informatizar las consultas <strong>de</strong><br />

medicina <strong>de</strong> familia, en concreto <strong>de</strong>l programa<br />

Abucassis, mediante la medición <strong>de</strong>l tiempo<br />

requerido por dicha herramienta, el <strong>de</strong>dicado al<br />

paciente y su influencia en la comunicación medicopaciente.<br />

DISEÑO<br />

Ambito <strong>de</strong>l estudio: Centro <strong>de</strong> Salud que atien<strong>de</strong><br />

una población <strong>de</strong> 34.000 pacientes.<br />

Estudio: test piloto <strong>de</strong> carácter transversal.<br />

Material y método: grabaciones en vi<strong>de</strong>o <strong>de</strong><br />

consultas <strong>de</strong> medicina <strong>de</strong> familia sobre las que se<br />

efectuaron las mediciones <strong>de</strong> los tiempos<br />

correspondientes; el muestreo fue oportunístico.<br />

En total se realizaron 780 minutos <strong>de</strong> grabación<br />

(46.800 segs.) <strong>de</strong> los que 149,03 (8.942 segs.)<br />

conformaron la muestra <strong>de</strong>finitiva.<br />

Variables principales: tiempo total <strong>de</strong> consulta,<br />

tiempo <strong>de</strong> atención directa con el paciente, tiempo<br />

<strong>de</strong> atención al or<strong>de</strong>nador y otros tiempos invertidos<br />

en presencia <strong>de</strong>l paciente Los tiempos se midieron<br />

en segundos.<br />

Durante el análisis se apreció con frecuencia que el<br />

profesional realizaba casi imperceptibles cambios <strong>de</strong><br />

adaptación <strong>de</strong> la mirada <strong>de</strong>l paciente al or<strong>de</strong>nador o<br />

viceversa (“microadaptadores”). Se consi<strong>de</strong>raron los<br />

menores <strong>de</strong> dos segundos.<br />

Los resultados se muestran mediante frecuencias,<br />

medias y errores estándar (ES) y <strong>de</strong>sviaciones<br />

estándar.<br />

Las limitaciones <strong>de</strong> este estudio son las propias <strong>de</strong><br />

un test piloto con una muestra baja y centrados en<br />

una sola zona <strong>de</strong> salud.<br />

RESULTADOS<br />

Muestra analizada: 8.942 segundos <strong>de</strong> grabación<br />

<strong>de</strong>15 consultas completas realizadas por 6 medicos<br />

<strong>de</strong> familia.<br />

El tiempo medio por consulta fue 596,13 (ES:72,80)<br />

segundos (s.) con <strong>de</strong>sviación típica: 281,96s. El<br />

tiempo medio <strong>de</strong>dicado al paciente fue 183,87 s.<br />

(ES:29,82), un 30,84% <strong>de</strong>l total, al or<strong>de</strong>nador <strong>de</strong><br />

239,20 s. (ES:20,56), un 40,13% <strong>de</strong>l total, y a otros<br />

124,67 s. (ES28,33).<br />

Se contaron 314 microadaptadores, 20,93 por<br />

consulta, lo que resulta una media <strong>de</strong> 2,11<br />

adaptaciones por minuto.<br />

Si <strong>de</strong>scartáramos el tiempo <strong>de</strong>dicado a “otros”, el<br />

tiempo <strong>de</strong>dicado al programa informático supondría<br />

más <strong>de</strong> la mitad, el 56,54%, <strong>de</strong>l <strong>de</strong>dicado a la<br />

consulta con el paciente.<br />

CONCLUSIONES<br />

Los resultados muestran un evi<strong>de</strong>nte<br />

<strong>de</strong>splazamiento <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong>l profesional en la<br />

consulta (¡la mitad <strong>de</strong> ella!) hacia la herramienta<br />

informática actual. Pese a las limitaciones <strong>de</strong> la<br />

muestra pensamos que los resultados evi<strong>de</strong>ncian un<br />

importante cambio en el mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> relación<br />

asistencial, en <strong>de</strong>trimento <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong>dicado a la<br />

comunicación con el paciente y con consecuencias<br />

preocupantes respecto a la calidad y la satisfacción<br />

<strong>de</strong> la atención. Parece justificado la realización <strong>de</strong><br />

estudios más amplios y la discusión <strong>de</strong> sus<br />

resultados con profesionales, pacientes y<br />

responsables sanitarios.<br />

Trabajo no financiado y sin conflictos <strong>de</strong> intereses<br />

por ninguno <strong>de</strong> los autores.<br />

PREVALENCIA DE HEPATITIS B EN ATENCION<br />

PRIMARIA<br />

Domingo Regany, Emili; García García, Jose Ignacio;<br />

Ventura Pérez, María; Ruzafa Rodado, Hector.<br />

INTRODUCCIÓN E IMPORTANCIA DEL TEMA:<br />

Establecer medidas preventivas y tratamiento<br />

precoz para evitar el avance y complicaciones <strong>de</strong> la<br />

Hepatitis B.<br />

OBJETIVOS:<br />

Conocer la prevalencia <strong>de</strong> Hepatitis B en un centro<br />

<strong>de</strong> salud urbano.<br />

DISEÑO:<br />

Estudio observacional <strong>de</strong>scriptivo.<br />

Ámbito <strong>de</strong> estudio: Centro <strong>de</strong> atención primaria.<br />

Se incluyen para el estudio variables, sexo, hepatitis<br />

B, carga viral, complicaciones secundarias, exitus y<br />

tratamiento, en una población <strong>de</strong> n = 2060; para el<br />

calculo estadístico se emplea el programa G-Stat.<br />

RESULTADOS:<br />

Total <strong>de</strong> pacientes con Hepatitis B 72; varones 53%,<br />

mujeres 47%, estimándose una prevalencia<br />

respecto al total <strong>de</strong> población asignada <strong>de</strong> 3.49%,<br />

carga viral 0 94.4%; < 100 2.8%, 100-600 1.4%,<br />

complicaciones 1.4% por cirrosis hepática, exitus<br />

1.4% secundaria a complicaciones por hepatopatia<br />

crónica; fueron <strong>de</strong>rivados a especializada sin llegar a<br />

recibir tratamiento a excepción el que presento una<br />

complicación hepática pautando medidas <strong>de</strong><br />

estabilización a espera <strong>de</strong> trasplante que no se llevo<br />

a cabo por fallecimiento. Infección pasada 87.5%;<br />

hepatitis crónica replicativa 1.4%; infección en fase<br />

no replicativa 11.1%. Pacientes con infección<br />

concomitante B y C 9.7% (p


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

TÉRMINOS MESH:<br />

Hepatitis B; Prevention; Treatment<br />

EVALUACIÓN DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA<br />

EN PACIENTES DE UN CENTRO DE ATENCIÓN<br />

PRIMARIA QUE RECIBEN TRATAMIENTO CON<br />

ANTICOAGULANTES ORALES<br />

Renales Toboso, María; Chorro Vizcaino, Paloma;<br />

Del Castillo Alonso, Cintia; Cobas Rojas, Katia;<br />

Santamaria Campos, Cristina.<br />

INTRODUCCIÓN E IMPORTANCIA DEL TEMA:<br />

Importante prevalencia <strong>de</strong>l Tratamiento con<br />

Anticoagulación Oral (TAO).<br />

Necesidad <strong>de</strong> controles periódicos en los Centros <strong>de</strong><br />

Salud <strong>de</strong> Atención Primaria (CSAP).<br />

Influencia <strong>de</strong> numerosos factores en la variabilidad<br />

<strong>de</strong>l INR (International Normalized Ratio).<br />

OBJETIVOS:<br />

Principal: Evaluar si existe un mejor control en<br />

nuestros pacientes tras recibir una sesión educativa,<br />

mediante la <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong>l INR antes y <strong>de</strong>spués.<br />

Secundarios: Determinar la causa por la que reciben<br />

TAO, inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> efectos adversos,<br />

autoconocimiento antes y <strong>de</strong>spués, comorbilidad y<br />

polifarmacia.<br />

DISEÑO DEL ESTUDIO:<br />

Población y ámbito <strong>de</strong>l estudio: 60 pacientes que<br />

reciben TAO en un CSAP, controlados durante 6<br />

meses (septiembre 2010 - marzo 2011).<br />

Tipo <strong>de</strong> estudio: Estudio experimental <strong>de</strong><br />

intervención educativa antes y <strong>de</strong>spués.<br />

MATERIAL Y MÉTODOS:<br />

Instrumentos <strong>de</strong> medida y fuentes <strong>de</strong> información:<br />

Revisión <strong>de</strong> historia clínica electrónica ABUCASIS.<br />

Control <strong>de</strong> mediciones por coagulómetro portátil.<br />

Cuestionario <strong>de</strong> autoconocimiento y hojas <strong>de</strong><br />

seguimiento.<br />

Criterios <strong>de</strong> inclusión:<br />

Recibir TAO <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace un año.<br />

Voluntariedad <strong>de</strong>l paciente.<br />

Edad entre 40 y 90 años.<br />

Criterios <strong>de</strong> exclusión:<br />

Cirugía mayor programada durante el estudio.<br />

Participar en otro estudio.<br />

Alcoholismo.<br />

Diagnóstico <strong>de</strong> <strong>de</strong>mencia y no contar con cuidador.<br />

Variables:<br />

Edad.<br />

Sexo.<br />

Peso.<br />

Talla.<br />

IMC (Indice <strong>de</strong> Masa Corporal)<br />

Patología por la que precisa TAO.<br />

Comorbilidad asociada.<br />

Polifarmacia.<br />

Autoconocimiento pre y post-test.<br />

Complicaciones hemorrágicas y trombóticas<br />

INR pre y post-test.<br />

Intervención:<br />

Grupos <strong>de</strong> 10 pacientes en sesiones <strong>de</strong> 20 minutos.<br />

Se informa sobre TAO, sus indicaciones, duración,<br />

controles, complicaciones e interacciones con otros<br />

tratamientos.<br />

Muestreo:<br />

No probabilístico <strong>de</strong> tipo consecutivo.<br />

Análisis estadístico:<br />

SPSS versión 19.<br />

Sesgos y limitaciones:<br />

Podría existir un sesgo en la estimación <strong>de</strong> efectos<br />

adversos, ya que el hospital utiliza otro sistema<br />

informático.<br />

El mismo por no haberse introducido en ABUCASIS o<br />

en el programa SINTROM la totalidad <strong>de</strong> los datos<br />

referidos a diagnóstico, tratamiento o efectos<br />

adversos.<br />

RESULTADOS:<br />

En la muestra total <strong>de</strong> pacientes, los valores<br />

encontrados son:<br />

Edad: 73 ± 10 años.<br />

Peso: 77,5 ± 13,6 kg.<br />

Talla: 163,8 ± 8,3 cm.<br />

IMC: 24 ± 4,66.<br />

Edad: Indice <strong>de</strong> buen control en el el 100% entre 40<br />

y 60 años, y en el 70% entre 60 y 90.<br />

Sexo: Indices <strong>de</strong> control óptimo <strong>de</strong>l 72,4% en<br />

varones (48,3% <strong>de</strong> la muestra) y <strong>de</strong>l 71% en<br />

mujeres (51,7%).<br />

Comorbilidad asociada: El 21% presenta diagnóstico<br />

<strong>de</strong> 1 a 4 patologías crónicas(69,2% bien<br />

controlado). El 53,3% presenta diagnóstico <strong>de</strong> entre<br />

5 y 8 patologías crónicas (75% está bien<br />

controlado). El 16% presenta más <strong>de</strong> 9 patologías<br />

(33,3% fuera <strong>de</strong> rango).<br />

Polifarmacia: El 80% <strong>de</strong> los pacientes cumple los<br />

criterios (consumo <strong>de</strong> cinco o más fármacos <strong>de</strong><br />

forma crónica) <strong>de</strong> los que el 29,2% no estaba en<br />

rango al inicio <strong>de</strong>l estudio.<br />

Diagnóstico por el que reciben TAO: el 61,7% <strong>de</strong> los<br />

pacientes presenta fibrilación auricular no valvular,<br />

el 13,3%, prótesis valvular, el 8,3%, cardiopatía<br />

isquémica / miocardiopatía dilatada, el 6,7%,<br />

trombosis venosa profunda, el 5%, fibrilación<br />

auricular valvular, el 3,3%, tromboembolismo<br />

pulmonar y el 1,7%, acci<strong>de</strong>nte cerebro-vascular.<br />

Indice <strong>de</strong> autoconocimiento válido: <strong>de</strong>l 20% al inicio,<br />

<strong>de</strong>l 83,3% al finalizar.<br />

Sólo se observan diferencias significativas en el INR<br />

pre y post- text respecto a sexo y polifarmacia.<br />

CONCLUSIONES:<br />

No se observan diferencias significativas acerca <strong>de</strong><br />

un mejor control en el TAO tras la intervención<br />

eucativa. Esto sugiere que nuestros pacientes tienen<br />

conocimientos suficientes acerca <strong>de</strong>l manejo <strong>de</strong>l<br />

TAO, o bien que la influencia <strong>de</strong> la intervención<br />

educativa es irrelevante.<br />

FINANCIACIÓN:<br />

Ninguna.<br />

PALABRAS CLAVE:<br />

Atención Primaria.<br />

TAO.<br />

Intervención Educativa.<br />

10


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

PROYECTOS DE INVESTIGACIÓN<br />

EFICACIA DE LA VITAMINA D ASOCIADA AL<br />

CALCIO EN LA PREVENCIÓN DE LA<br />

ENFERMEDAD VASCULAR EN PACIENTES<br />

HIPERTENSOS.<br />

Magda Sanchez De La Cruz<br />

Hipertensión arterial, Riesgo cardiovascular,<br />

Vitamina D<br />

JUSTIFICACIÓN DEL ESTUDIO<br />

El <strong>de</strong>rivado hormonal <strong>de</strong> la vitamina D, la 1.25-<br />

hidroxivitamina D o calcitriol, se ha implicado en<br />

muchos procesos fisiológicos más allá <strong>de</strong> la<br />

homeostasis <strong>de</strong>l calcio y fósforo.<br />

Los datos experimentales sugieren que afecta<br />

directamente el músculo cardíaco, controla la<br />

secreción <strong>de</strong> la hormona paratiroi<strong>de</strong>a, que regula el<br />

sistema renina-angiotensina-aldosterona, y modula<br />

el sistema inmunológico. Debido a estos efectos<br />

biológicos, la <strong>de</strong>ficiencia <strong>de</strong> vitamina D se ha<br />

asociado con la hipertensión arterial (HTA), algunos<br />

tipos <strong>de</strong> enfermeda<strong>de</strong>s vasculares e insuficiencia<br />

cardíaca. El tratamiento con vitamina D disminuye la<br />

presión arterial (PA) en pacientes con hipertensión y<br />

modifica el perfil <strong>de</strong> citocinas en pacientes con<br />

insuficiencia cardíaca. 1,2<br />

Aunque los datos observacionales que unen el<br />

estado <strong>de</strong> vitamina D con la enfermedad<br />

cardiovascular parecen robustos, los suplementos <strong>de</strong><br />

vitamina D no se recomiendan como tratamiento <strong>de</strong><br />

rutina en los enfermos cardíacos, ya que se carece<br />

<strong>de</strong> ensayos prospectivos y aleatorizados que puedan<br />

evaluar estos efectos con suficiente potencia<br />

estadística. Sin embargo, la suplementación es con<br />

frecuencia apropiada por otras razones y pue<strong>de</strong><br />

mejorar la salud cardiovascular en <strong>de</strong>terminados<br />

pacientes. 1,2<br />

OBJETIVOS<br />

Objetivo primario:<br />

Medir el impacto sobre la PA (cambios en sus<br />

valores), en pacientes con HTA esencial, tras la<br />

suplementación con vitamina D + calcio, comparado<br />

con calcio.<br />

Objetivos secundarios:<br />

Evaluar la prevención <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> enfermedad<br />

cardiovascular y sus complicaciones en pacientes<br />

hipertensos, suplementados con vitamina D + calcio.<br />

Determinar la modificación <strong>de</strong> factores <strong>de</strong> riesgo<br />

cardiovascular (cambios en masa, volumen y función<br />

ventricular, cambios en perfil lipídico, diabetes) y<br />

ocurrencia <strong>de</strong> eventos cardiovasculares adversos<br />

(incluida mortalidad por eventos adversos<br />

cardiovasculares) tras la suplementación.<br />

MATERIAL Y MÉTODOS<br />

De noviembre/2011 a enero/2014, realizaremos un<br />

estudio experimental, aleatorizado, controlado,<br />

doble ciego estratificado, en 2 grupos <strong>de</strong> pacientes<br />

con HTA esencial, comparando regímenes <strong>de</strong><br />

tratamiento <strong>de</strong> vitamina D + calcio, y grupo control<br />

con placebo + calcio (dosis <strong>de</strong> suplementación<br />

800UI <strong>de</strong> vitmina D + 1200 mg <strong>de</strong> calcio, y 1200 mg<br />

<strong>de</strong> calcio + placebo). Los pacientes serán<br />

seleccionados <strong>de</strong> Atención Primaria, y consulta<br />

hospitalaria <strong>de</strong> HTA, con los siguientes criterios <strong>de</strong><br />

inclusión:<br />

Ambos sexos, eda<strong>de</strong>s comprendidas entre 45-70<br />

años.<br />

Cifras <strong>de</strong> TA al diagnóstico > 140/90 mmHg (PAM ><br />

105 mmHg).<br />

Factores asociados a riesgo cardiovascular (no son<br />

excluyentes: tabaquismo; alcoholismo;<br />

se<strong>de</strong>ntarismo; diabetes mellitus; dislipemia, eventos<br />

cardiovasculares previos; IMC 25-39; cambios en<br />

masa; volumen y función ventricular (HVI);<br />

biomarcadores predictores <strong>de</strong> eventos<br />

cardiovasculares adversos proteína C reactiva<br />

(PCR), péptido natriurético tipo B (BNP),<br />

fibrinógeno, homocisteína, y relación albúmina -<br />

creatinina urinaria).<br />

Quedando excluidos: pacientes con IMC > 40;<br />

oncológicos terminales; VIH +; paliativos no<br />

oncológicos.<br />

A lo largo <strong>de</strong>l estudio, mediremos: valores <strong>de</strong> TA al<br />

inicio <strong>de</strong>l estudio, cada 3 meses, y al finalizar; y<br />

marcadores <strong>de</strong> riesgo cardiovascular.<br />

Evaluaremos como variables <strong>de</strong>pendientes; raza;<br />

IMC; insuficiencia renal crónica;<br />

Osteoporosis/Osteopenia; insuficiencia hepática; uso<br />

<strong>de</strong> fármacos concomitantes; grado <strong>de</strong> exposición<br />

solar.<br />

Para el análisis <strong>de</strong> resultados, usaremos SSPS<br />

v.19.0; con análisis multivariante y regresión<br />

logística.<br />

Los datos <strong>de</strong> observación que une el estado <strong>de</strong><br />

vitamina D con la enfermedad cardiovascular<br />

parecen robustos, los suplementos <strong>de</strong> vitamina D<br />

no se recomienda como tratamiento <strong>de</strong> rutina para<br />

la enfermedad cardíaca hasta el <strong>de</strong>finitivo <strong>de</strong> los<br />

ensayos clínicos.<br />

Por esto nos planteamos realizar este estudio don<strong>de</strong><br />

pudiésemos evi<strong>de</strong>nciar los resultados <strong>de</strong>l beneficio.<br />

DETECCIÓN DEL ANCIANO FRAGIL EN LA<br />

CONSULTA DE ATENCIÓN PRIMARIA<br />

Dominga Belandria Sánchez, Teresita Larrañaga,<br />

José Manuel Soler Torró<br />

INTRODUCCIÓN Y JUSTIFICACIÓN<br />

El envejecimiento es un proceso normal asociado<br />

con una alteración progresiva <strong>de</strong> las respuestas<br />

homeostáticas adaptativas <strong>de</strong>l organismo, que<br />

provocan cambios en la estructura y función <strong>de</strong> los<br />

diferentes sistemas y a<strong>de</strong>más aumenta la<br />

vulnerabilidad <strong>de</strong>l individuo al estrés ambiental y a<br />

la enfermedad. 1<br />

El aumento <strong>de</strong> la expectativa <strong>de</strong> vida, la reducción<br />

<strong>de</strong> la mortalidad y la disminución <strong>de</strong> las tasas <strong>de</strong><br />

fecundidad, está produciendo la inversión <strong>de</strong> la<br />

pirámi<strong>de</strong> <strong>de</strong> población a nivel mundial. El índice <strong>de</strong><br />

11


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

envejecimiento en España ha pasado <strong>de</strong>l 7,2% en<br />

1950 al 8,2% en 1960 y a un 17% en el 2001. La<br />

evaluación funcional es la resultante <strong>de</strong> la<br />

interacción <strong>de</strong> los elementos biológicos, psicológicos<br />

y sociales, lo que constituye quizás el reflejo más fiel<br />

<strong>de</strong> la integridad <strong>de</strong>l individuo a lo largo <strong>de</strong>l proceso<br />

<strong>de</strong> envejecimiento. La medición <strong>de</strong> la capacidad<br />

funcional; es el mejor <strong>de</strong>terminante <strong>de</strong> la situación<br />

vital en que se encuentra el paciente y <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong><br />

asistencia que precisa. Demostrando ser un<br />

excelente predictor <strong>de</strong> episodios adversos en<br />

personas mayores hospitalizadas, institucionalizadas<br />

o en la comunidad. 8 Ya que “la pérdida <strong>de</strong> la función<br />

trae consigo <strong>de</strong>ficiencias que provocan incapacidad y<br />

consecuente <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia funcional”. 3 En el esfuerzo<br />

por prevenir o retrasar la aparición <strong>de</strong> la<br />

<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia y/o discapacidad ha surgido el<br />

concepto <strong>de</strong> fragilidad como una condición asociada<br />

a un mayor riesgo <strong>de</strong> situaciones adversas para la<br />

salud <strong>de</strong> los adultos mayores y se consi<strong>de</strong>ra<br />

actualmente como un estado <strong>de</strong><br />

prediscapacidad. (13,19)<br />

Se <strong>de</strong>be tener presente que el anciano frágil es un<br />

subgrupo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> las personas mayores en riesgo;<br />

Por lo tanto se encuentra en riesgo <strong>de</strong> discapacidad<br />

y <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia, pero todavía no las presenta, y es<br />

quien más se beneficiara <strong>de</strong> cualquier intervención<br />

precoz, que pueda prevenir, y/o retrasar el <strong>de</strong>terioro<br />

funcional y la <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia. 19<br />

Fragilidad y discapacidad son dos entida<strong>de</strong>s<br />

claramente relacionadas, pero no son términos<br />

intercambiables. Ya que la <strong>de</strong>tección <strong>de</strong> la fragilidad<br />

física suele ser previa a la aparición <strong>de</strong> la<br />

discapacidad y pue<strong>de</strong> ser es susceptible <strong>de</strong><br />

intervención.<br />

Palabras Claves: Anciano frágil ; Evaluación<br />

funcional; Prediscapacidad.<br />

OBJETIVOS DEL ESTUDIO<br />

Objetivo General:<br />

.- Estudiar la prevalencia <strong>de</strong> fragilidad y sus<br />

factores asociados, en la población <strong>de</strong> personas<br />

mayores <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una localidad <strong>de</strong> 28307<br />

habitantes, correspondientes en su totalidad a una<br />

zona básica <strong>de</strong> salud.<br />

Objetivos específicos <strong>de</strong>l estudio :<br />

1.- Determinar la prevalencia <strong>de</strong> fragilidad en<br />

personas con edad igual o mayor a 65 años<br />

adscritas a una zona básica <strong>de</strong> salud.<br />

2.- I<strong>de</strong>ntificar y cuantificar los condicionantes <strong>de</strong><br />

fragilidad presentes en personas con edad igual o<br />

mayor a 65 años adscritas a una zona básica <strong>de</strong><br />

salud.<br />

3. - I<strong>de</strong>ntificar cuáles son los grupos <strong>de</strong> ancianos<br />

más frágiles.<br />

4.- Utilizar la valoración funcional como método para<br />

<strong>de</strong>tectar fragilidad en el anciano.<br />

APLICABILIDAD Y UTILIDAD DE LOS<br />

RESULTADOS<br />

Posibilidad <strong>de</strong> modificar el rumbo hacia el <strong>de</strong>terioro y<br />

la discapacidad.<br />

La valoración funcional, principal método para<br />

<strong>de</strong>terminar la fragilidad en atención primaria.<br />

DISEÑO Y METODOLOGÍA<br />

HIPÓTESIS: ¿Cuál es la prevalencia <strong>de</strong> fragilidad<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la población <strong>de</strong> ancianos <strong>de</strong> 65 años o<br />

más adscritos a una zona básica <strong>de</strong> salud y que<br />

características <strong>de</strong> fragilidad presentan ?<br />

TIPO DE ESTUDIO: Descriptivo y transversal.<br />

POBLACIÓN:<br />

Población diana: Población <strong>de</strong> ancianos con edad<br />

igual o mayor <strong>de</strong> 65 años.<br />

Población <strong>de</strong> estudio: Ancianos con edad igual o<br />

mayor <strong>de</strong> 65 años, adscritos a una zona básica <strong>de</strong><br />

salud<br />

MUESTRA:<br />

La muestra ajustada a las pérdidas será <strong>de</strong> 572<br />

personas <strong>de</strong> un total <strong>de</strong> población <strong>de</strong> 4874 <strong>de</strong><br />

personas con eda<strong>de</strong>s iguales o mayores <strong>de</strong> 65 años.<br />

Con un intervalo <strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong>l 95%, una<br />

proporción esperada <strong>de</strong> 16% y una precisión <strong>de</strong>l<br />

3%. La selección será mediante un muestreo<br />

sistemático, con K igual a 8.<br />

CRITERIOS DE INCLUSIÓN:<br />

Anciano con edad igual o mayor <strong>de</strong> 65 años.<br />

Inscritos en un centro <strong>de</strong> salud.<br />

Hombres y Mujeres.<br />

Todas las razas.<br />

CRITERIOS DE EXCLUSIÓN:<br />

Discapacidad previa a los 65 años y asociada al<br />

nacimiento y/o infancia; factores externos no<br />

orgánicos.<br />

Discapacidad mental tutelada.<br />

Enfermeda<strong>de</strong>s orgánicas crónicas <strong>de</strong> la infancia.<br />

Enfermeda<strong>de</strong>s psiquiátricas. (Excluyendo al anciano<br />

tratado por diagnósticos <strong>de</strong> ansiedad y/o <strong>de</strong>presión<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> un año previo al ingreso al estudio).<br />

Persona mayor en final <strong>de</strong> situación <strong>de</strong> vida. (Pa<strong>de</strong>ce<br />

una enfermedad en fase terminal con una<br />

expectativa <strong>de</strong> vida inferior a 6 meses <strong>de</strong> vida).<br />

Enfermeda<strong>de</strong>s raras <strong>de</strong>l adulto.<br />

Enfermedad orgánica que limite la movilidad <strong>de</strong><br />

forma crónica e irreversible.<br />

METODOLOGÍA DE RECOGIDA DE DATOS:<br />

ABUCASIS.<br />

Báscula y centímetro.<br />

Cronómetro <strong>de</strong>cimal <strong>de</strong> minutos (<strong>de</strong> 0.01 min).<br />

Criterios <strong>de</strong> paciente anciano frágil.<br />

Test Levántate y anda cronometrado.<br />

Velocidad <strong>de</strong> marcha.<br />

Evaluación <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s instrumentales <strong>de</strong> la<br />

vida diaria. ( Indice <strong>de</strong> Lawton y Brody).<br />

VARIABLES:<br />

Edad en años cumplidos:<br />

Cuantitativa discreta<br />

Peso Kg<br />

Cuantitativa discreta<br />

Sexo: F o M<br />

Nominal<br />

Raza (Caucásico; Asiático Norafricano; Hispano )<br />

Nominal<br />

Ingresos hospitalarios en el último año: SI/NO<br />

Dicotómica<br />

Vive solo: SI/NO<br />

Dicotómica<br />

12


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Viu<strong>de</strong>z reciente: SI/NO<br />

Dicotómica<br />

Cambio reciente <strong>de</strong> domicilio: SI/NO<br />

Dicotómica<br />

Uso <strong>de</strong> más <strong>de</strong> tres fármacos: SI/NO<br />

Nominal<br />

Enfermedad crónica incapacitante: SI/NO<br />

Nominal<br />

Enfermedad terminal: SI/NO<br />

Nominal<br />

Necesidad <strong>de</strong> atención domiciliaria médica o <strong>de</strong><br />

enfermería al menos una vez al mes: SI/NO<br />

Nominal<br />

Deterioro ( cognitivo y <strong>de</strong>presión): SI/NO<br />

Nominal<br />

Situación económica precaria: SI/NO<br />

Nominal<br />

CONSULTAS DE ATENCION PRIMARIA:<br />

¿MEDICOS O ADMINISTRATIVOS?, ¿RUTINA O<br />

VARIABILIDAD?<br />

Carmen Maria Mas García, Juan Ramirez Puche<br />

Importancia Del Tema: Las consultas <strong>de</strong> AP pue<strong>de</strong>n<br />

estar sobrecargadas <strong>de</strong> trabajo administrativo.<br />

Valorar este trabajo como propio <strong>de</strong>l MAP, sus<br />

límites y su importancia, es fundamental en la<br />

preparación <strong>de</strong> resi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> MF.<br />

OBJETIVOS:<br />

Primario: Prevalencias <strong>de</strong> consultas administrativas<br />

puras en consulta <strong>de</strong> AP<br />

Secundarios:<br />

Número total <strong>de</strong> consultas, por cualquier motivo, en<br />

un periodo <strong>de</strong> 4 meses.<br />

Número <strong>de</strong> consultas por patologías agudas o<br />

crónicas.<br />

Número <strong>de</strong> consultas administrativas con consulta<br />

por motivo <strong>de</strong> patologías crónicas o agudas.<br />

DISEÑO: Durante los meses <strong>de</strong> octubre a Enero,<br />

clasificaremos las consultas <strong>de</strong> nuestros pacientes<br />

<strong>de</strong> cupo en consulta administrativas y en consulta<br />

por patología aguda o crónica.<br />

Tipo <strong>de</strong> estudio: Observacional.(prevalencias)<br />

Material: Listado diario <strong>de</strong> consulta <strong>de</strong> Abucassis.<br />

Método: Vamos poniendo junto al nombre <strong>de</strong>l<br />

paciente las iniciales: AD(administrativo) y NAD (No<br />

Administrativo)<br />

Inclusión: Pacientes que vienen a consulta, por<br />

consulta a <strong>de</strong>manda y urgentes.<br />

Exclusión: Citados que no vienen a consulta.<br />

Tamaño <strong>de</strong> la muestra: Todos los pacientes que<br />

acudan a nuestra consulta durante los meses <strong>de</strong><br />

estudio<br />

Aleatorización: No existe<br />

Variables: 2 variables cualitativas: Administrativa<br />

(AD), No Administrativa (NAD)<br />

Intervención: Definir el trabajo administrativo propio<br />

<strong>de</strong> AP y el que no lo es.<br />

Estrategia <strong>de</strong> análisis estadístico: Xi cuadrado<br />

Sesgos: La <strong>de</strong>finición <strong>de</strong> consulta es imprecisa, el<br />

control <strong>de</strong> medicación cuando viene a renovar<br />

recetas que consi<strong>de</strong>ramos administrativo, pue<strong>de</strong> no<br />

ser administrativa pura. Existe por tanto un sesgo a<br />

favor <strong>de</strong> las consultas administrativas.<br />

LIMITACIONES: No contempla a los pacientes que<br />

resuelven su patología fuera <strong>de</strong>l sistema, ya sea por<br />

vanal o por opción <strong>de</strong> medicinas alternativas.<br />

TERMINOS MESH:<br />

Physicians, Family, Pathology, Clinical Consultation<br />

ENSAYO CLÍNICO ALEATORIZADO SIMPLE<br />

CIEGO PARA VALORAR LA EFICACIA Y<br />

SEGURIDAD LA DE FLUOXETINA EN EL<br />

TRATAMIENTO DE LA OBESIDAD.<br />

Teresita Larrañaga Gutierrez, Dominga Belandria<br />

Sachez, Fransico Lluch Alberola, José Manuel Soler<br />

Torro, Maria Dololers Mahiques Solanes<br />

Los riesgos <strong>de</strong> salud asociados con la obesidad son<br />

bien conocidos y la eficacia <strong>de</strong> las dietas como única<br />

intervención para la reducción <strong>de</strong> peso con<br />

frecuencia fracasa. Fluoxetina es un inhibidor<br />

específico <strong>de</strong> la recaptación <strong>de</strong> serotonina con una<br />

afinidad muy mínima por los receptores<br />

serotoninérgicos, lo que provoca una disminución en<br />

la ingesta <strong>de</strong> alimentos. El fin <strong>de</strong> este trabajo es<br />

valorar la eficacia combinada <strong>de</strong> la fluoxetina junto<br />

a una dieta hipocalórica frente a la dieta hipocalórica<br />

sola en pacientes obesos.<br />

OBJETIVO PRINCIPAL<br />

Análisis y comparación <strong>de</strong> la pérdida <strong>de</strong> peso<br />

comparando el grupo <strong>de</strong> tratamiento con dieta<br />

hipocalórica versus el grupo con dieta hipocalórica y<br />

fluoxetina, así como establecer el perfil <strong>de</strong> seguridad<br />

en este segundo grupo.<br />

OBJETIVOS SECUNDARIOS<br />

1Análisis <strong>de</strong> las cifras <strong>de</strong> Presión arterial.<br />

2- Análisis <strong>de</strong> las cifras <strong>de</strong> Colesterol total y sus<br />

fracciones (HDL y LDL).<br />

3- Análisis <strong>de</strong> la cifras <strong>de</strong> Triglicéridos.<br />

4- Análisis <strong>de</strong> la cifra <strong>de</strong> Hemoglobina glicosilada.<br />

5- Análisis efectos secundarios.en ambos grupos <strong>de</strong><br />

estudio.<br />

DISEÑO<br />

-Ensayo clínico aleatorizado simple ciego controlado.<br />

METODOLOGIA<br />

1-A partir <strong>de</strong>l momento <strong>de</strong> inicio <strong>de</strong>l estudio se<br />

pesaran y se medirán los pacientes que acudan a la<br />

consulta.<br />

2-Se realizara el cálculo <strong>de</strong>l IMC. Cuando sea<br />

igual o mayor a 30 se invitara al paciente a<br />

participar en el estudio.<br />

3-Tras la explicación y si acce<strong>de</strong> a participar en el<br />

mismo tras la lectura y tras firma <strong>de</strong>l consentimiento<br />

informado se realizara un sorteo para incluirlo en el<br />

grupo placebo (dieta 1500 calorías) o grupo <strong>de</strong><br />

intervención (dieta 1500 calorías más fluoxetina a<br />

dosis <strong>de</strong> 60 mgs día.<br />

4-Se incluirán pacientes hasta alcanzar la muestra<br />

pre<strong>de</strong>terminada.<br />

5-En el grupo <strong>de</strong> intervención se iniciara fase <strong>de</strong><br />

titulación durante las tres primeras semanas .Se irá<br />

13


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

aumentando durante cada semana la dosis <strong>de</strong><br />

fluoxetina. De 20 mgs en la primera,40 mgs en la<br />

segunda y a partir <strong>de</strong> la tercera semana 60 mgs. Se<br />

valorara la tolerancia <strong>de</strong> la medicación.<br />

5-Se realizara la medida <strong>de</strong> las variables a las 8,16 y<br />

24 semanas en que finalizara el estudio.<br />

CRITERIOS DE INCLUSION<br />

1-Pacientes adscritos a nuestro cupo entre 18-65<br />

años.<br />

2-Pacientes que firmen el consentimiento informado.<br />

3-Pacientes con IMC igual o superior a 30.<br />

CRITERIOS DE EXCLUSIÓN<br />

1-Pacientes en tratamiento para la obesidad en<br />

cualquier forma.<br />

2-Pacientes con enfermeda<strong>de</strong>s graves y/o<br />

terminales.<br />

3-Pacientes en tratamiento con anti<strong>de</strong>presivos.<br />

4-Pacientes con enfermeda<strong>de</strong>s psiquiátricas graves.<br />

5-Pacientes alérgicos y/o con intolerancia conocida a<br />

la fluoxetina.<br />

CALCULO DE TAMAÑO DE LA MUESTRA<br />

La variable principal es la pérdida pon<strong>de</strong>ral media y<br />

se va a comparar la pérdida pon<strong>de</strong>ral media en el<br />

grupo intervención respecto al grupo control ( por<br />

tanto comparación <strong>de</strong> 2 medias), prueba T <strong>de</strong><br />

comparación <strong>de</strong> medias De grupos in<strong>de</strong>pendientes.<br />

Si <strong>de</strong>cimos que tendremos un 20% <strong>de</strong> pérdidas:<br />

sumamos 14 individuos (7 a cada grupo), por lo<br />

tanto: n= 70 (35 individuos en cada grupo).<br />

VARIABLES<br />

1-Principal: Peso e IMC.<br />

2-Secundarias:<br />

-Presión arterial sistólica y diastólica.<br />

-Colesterol total, hdl y ldl colesterol.<br />

-Triglicéridos.<br />

-Hemoglobina glicosilada.<br />

INTRUMENTOS DE MEDIDA<br />

-Báscula y tallimetro.<br />

-Aparato <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> presión arterial electrónico<br />

mo<strong>de</strong>lo Omron<br />

-Laboratorio <strong>de</strong> referencia <strong>de</strong> nuestra área.<br />

ESTUDIO ESTADISTICO:<br />

La variable que se utiliza para el cálculo <strong>de</strong>l tamaño<br />

<strong>de</strong> la muestra es la variable <strong>de</strong> respuesta principal.<br />

Análisis comparativos:<br />

Comparación <strong>de</strong> las medias <strong>de</strong> disminución<br />

porcentual <strong>de</strong> peso entre el grupo <strong>de</strong> tratamiento y<br />

el control: test comparativo <strong>de</strong> medias para grupos<br />

in<strong>de</strong>pendientes.<br />

3 - Calcular el intervalo <strong>de</strong> confianza para la<br />

diferencia <strong>de</strong> medias para la disminución porcentual.<br />

4 - a - Comparación <strong>de</strong> las medias <strong>de</strong> peso <strong>de</strong>l<br />

inicio y al final <strong>de</strong>l Seguimiento en ambos grupos <strong>de</strong><br />

tratamiento por separado y constantemente.<br />

b- Prueba <strong>de</strong> comparación <strong>de</strong> medias entre grupos<br />

apareados: prueba <strong>de</strong> test <strong>de</strong> Stu<strong>de</strong>nt para grupos<br />

apareados.<br />

5 - Analizar si otras variables influyen sobre las<br />

diferencias <strong>de</strong> las medias <strong>de</strong> disminución <strong>de</strong> peso:<br />

Prueba <strong>de</strong> T <strong>de</strong> Stu<strong>de</strong>nt para media <strong>de</strong><br />

gruposin<strong>de</strong>pendientes.<br />

6 - Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> regresión lineal múltiple<br />

-Variable repuesta: disminución porcentual <strong>de</strong><br />

peso(peso inicial - peso final/ peso inicial x 100)<br />

-Variables explicativas: tratamiento, sexo, edad,<br />

nivel <strong>de</strong> glucemia, cifras <strong>de</strong> tensión arterial, raza,<br />

dieta, ejercicio, fumadores, café, talla, peso, IMC.<br />

7 - Los cálculos estadísticos se realizarán con el<br />

paquete SPSS versión 15.0<br />

RECURRENCIA DEL ICTUS Y SU RELACIÓN CON<br />

ALGUNOS FACTORES DE RIESGO<br />

Mari Carmen Moreno Anchel, Nelson Augusto León<br />

Monzón, Soraya González Caminero, Elena<br />

Correcher Salvador.<br />

En el presente proyecto <strong>de</strong> investigación se preten<strong>de</strong><br />

conocer la efectividad <strong>de</strong> las medidas <strong>de</strong> control <strong>de</strong><br />

los factores <strong>de</strong> riesgo cardiovascular (TA, DM, c-LDL,<br />

obesidad y tabaquismo) para prevenir recurrencias<br />

en personas que han pa<strong>de</strong>cido un ACV valorando la<br />

necesidad <strong>de</strong> modificar la terapéutica. A<strong>de</strong>más se<br />

estimará la tasa <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> nuevos eventos<br />

cardiovasculares y la mortalidad en pacientes que<br />

han sufrido recurrencia <strong>de</strong> ACV.<br />

Hipótesis principal:<br />

El control <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong> riesgo cardiovascular es<br />

efectivo para prevenir recurrencias en personas que<br />

ya han pa<strong>de</strong>cido un ACV.<br />

Objetivos:<br />

Objetivo general: Valorar la efectividad <strong>de</strong> las<br />

medidas <strong>de</strong> control <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong> riesgo<br />

cardiovascular para prevenir recurrencias en<br />

personas que ya han pa<strong>de</strong>cido un ACV.<br />

Objetivos específicos:<br />

Valorar la necesidad <strong>de</strong> modificar la terapeútica para<br />

conseguir evitar las recurrencias <strong>de</strong> ACV en<br />

pacientes que han pa<strong>de</strong>cido un ACV<br />

Estimar la tasa <strong>de</strong> recurrencia <strong>de</strong> ACV en pacientes<br />

que no han tenido buen control <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong><br />

riesgo cardiovasculares<br />

Estimar la tasa <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> nuevos eventos<br />

cardiovasculares en pacientes que han pa<strong>de</strong>cido un<br />

ACV<br />

Estimar la tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>de</strong> pacientes que han<br />

sufrido recurrencia <strong>de</strong> ACV u otro evento<br />

cardiovascular.<br />

METODOLOGÍA<br />

Estudio <strong>de</strong>scriptivo longitudinal retrospectivo,<br />

observacional sin grupo control. Estudio series <strong>de</strong><br />

casos.<br />

Muestra:<br />

Tamaño <strong>de</strong> la muestra: 144 pacientes. Dado que la<br />

recurrencia <strong>de</strong> ACV es aproximadamente <strong>de</strong>l 10%<br />

Criterios <strong>de</strong> inclusión:<br />

Pacientes que han sufrido un ACV <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Enero 2008<br />

a Diciembre 2008 y han sido ingresados en el CHUV.<br />

Hombres y mujeres mayores <strong>de</strong> 18 años.<br />

Departamento 9 <strong>de</strong> Valencia.<br />

Criterios <strong>de</strong> exclusión:<br />

Menores <strong>de</strong> 18 años.<br />

Muerte por una causa ajena a ECV.<br />

14


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

No realización <strong>de</strong> controles médicos.<br />

Muestreo: aleatorio sistemático. Constante <strong>de</strong> la<br />

muestra: N. Se extrae la primera unidad al azar y se<br />

le suma la constante sucesivamente.<br />

Variables:<br />

Edad<br />

Sexo<br />

Peso<br />

Talla<br />

Tipo <strong>de</strong> ACV<br />

TA en el momento <strong>de</strong>l ACV y al año<br />

Hemoglobina glicosilada en el momento <strong>de</strong>l ACV y al<br />

año<br />

Colesterol LDL en el momento <strong>de</strong>l ACV y al año<br />

Tabaquismo en el momento <strong>de</strong>l ACV y al año<br />

Presencia <strong>de</strong> FA<br />

Tratamiento anticoagulante y/o antiagregante al año<br />

<strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Tratamiento HTA al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Tratamiento <strong>de</strong> la DM al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Tratamiento <strong>de</strong> la dislipemia al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Otras enfermeda<strong>de</strong>s asociadas posteriores al ACV<br />

Recurrencia <strong>de</strong>l ictus<br />

Tipo <strong>de</strong> enfermedad al fallecimiento<br />

Tiempo ocurrido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el primer ACV al fallecimiento<br />

<strong>de</strong>l paciente por causa ACV/ECV<br />

Variables <strong>de</strong>rivadas:<br />

Control lipídico al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Control <strong>de</strong> la tensión arterial al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Control diabetes mellitus al año <strong>de</strong> sufrir ACV<br />

Control Obesidad<br />

Descripción <strong>de</strong> resultados:<br />

Se realizará una <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong>l porcentaje <strong>de</strong><br />

pacientes bien y mal controlados al año <strong>de</strong> sufrir el<br />

ACV.<br />

Se comparará la tasa <strong>de</strong> recurrencia y mortalidad <strong>de</strong><br />

ACV y la aparición <strong>de</strong> nuevos ECV entre los<br />

pacientes bien y mal controlados.<br />

Análisis <strong>de</strong> subgrupos:<br />

Analizar por separado cada factor <strong>de</strong> riesgo en<br />

relación a la recurrencia/mortalidad <strong>de</strong>l ACV.<br />

Analizar la proporción <strong>de</strong> pacientes que tienen <strong>de</strong><br />

buen control terapéutico.<br />

Relación <strong>de</strong> la mortalidad por otra ECV y ACV previo.<br />

Relación entre la recurrencia/mortalidad por<br />

enfermedad cardiovascular/ACV y el tratamiento<br />

Estudiar si a los pacientes que han sufrido un ictus<br />

se ha prescrito la medicación recomendada<br />

Términos MESH<br />

ACV<br />

Recurrencia<br />

FRCV<br />

Limitaciones <strong>de</strong>l estudio:<br />

Factor <strong>de</strong> confusión: la tensión arterial, que se<br />

disminuye al hacer la media <strong>de</strong> las últimas cifras<br />

obtenidas.<br />

Sesgo <strong>de</strong> no respuesta: si los datos no se<br />

encuentran recogidos, excluimos al paciente <strong>de</strong>l<br />

estudio.<br />

CASOS CLÍNICOS<br />

TERAPIA RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS<br />

Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Juan<br />

Manuel Jiménez Guerrero, Alonso Rizo Guerrero,<br />

Silvia Juliana Domínguez Sarmiento<br />

Premio al mejor caso clínico<br />

-Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />

Atención Primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: mujer <strong>de</strong> 29 años que acu<strong>de</strong> a<br />

consulta <strong>de</strong> Atención Primaria con un cuadro<br />

ansioso-<strong>de</strong>presivo, solicitando apoyo farmacológico.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: casada, hijo <strong>de</strong> 5 años;<br />

fumadora, no medicación actualmente; migraña,<br />

síndrome <strong>de</strong>presivo hace años que trató con<br />

benzodiazepinas durante 5 años. Tenía gran<br />

<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia al fármaco y encontró muy difícil la<br />

<strong>de</strong>shabituación.<br />

Exploración: labilidad emocional, insomnio,<br />

ansiedad, preocupación excesiva por salud familiar,<br />

hiperresponsabilidad, preocupación por el tamaño <strong>de</strong><br />

sus mamas.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial: reacción <strong>de</strong> adaptación,<br />

<strong>de</strong>presión mayor, distimia, dismorfofobia<br />

Diagnóstico: distimia<br />

Tratamiento: TRP (terapia <strong>de</strong> resolución <strong>de</strong><br />

problemas) + tratamiento farmacológico<br />

1º sesión: i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> problemas<br />

2º sesión: planteamiento <strong>de</strong> posibles soluciones,<br />

búsqueda <strong>de</strong> recursos<br />

3º sesión: valoración <strong>de</strong> los problemas resueltos y<br />

cómo afrontar los que todavía permanecen o los que<br />

puedan surgir<br />

Evolución: en el plazo <strong>de</strong> 2 meses la paciente ha<br />

solucionado gran parte <strong>de</strong> sus problemas, refiere<br />

gran mejoría <strong>de</strong> los síntomas y ha <strong>de</strong>jado el<br />

tratamiento farmacológico por su cuenta.<br />

Discusión y conclusiones.<br />

Existe evi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> que la TRP en casos como el<br />

<strong>de</strong>scrito, es tanto o más efectiva que el tratamiento<br />

farmacológico. El tratamiento idóneo combina<br />

farmacoterapia ( especialmente en el período agudo<br />

) y la TRP. Para ello se precisa <strong>de</strong> una formación y<br />

unas habilida<strong>de</strong>s por parte <strong>de</strong>l profesional, así como<br />

<strong>de</strong> un tiempo más prolongado y repartido en varias<br />

sesiones para <strong>de</strong>dicar al paciente.<br />

Palabras clave (términos MeSH).<br />

TRP – Distimia – Atención Primaria<br />

VULVOVAGINITIS ATIPICA<br />

Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />

Caso finalista en su categoría<br />

AMBITO DEL CASO: Atención primaria<br />

DESCRIPCION DEL CASO<br />

15


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: Mujer 20 años, remitida por la<br />

matrona, por presentar dolor vulvar acompañado <strong>de</strong><br />

secreción vaginal blanca espesa que no ha mejorado<br />

con Gine-micetal (flutrimazol 100 mg crema<br />

vaginal). Días previos presentó una herida cortante<br />

en región púbica con el rasurado.<br />

Al Examen: Buen estado general, afebril. Piercing<br />

genital en región superior <strong>de</strong>l clítoris. Genitales<br />

externos: e<strong>de</strong>ma y enrojecimiento que compromete<br />

pubis, introito vaginal y labios mayores y menores,<br />

con secreción vaginal blanca espesa abundante y<br />

presencia <strong>de</strong> lesiones satélites.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: Fumadora 20<br />

cigarrillos/día. Nulípara.<br />

2010: SIL (Lesión Escamosa Intraepitelial) bajo<br />

grado, HPV (Virus Papiloma humano) negativo.<br />

2011: Cistitis aguda. Candidiasis vaginal.<br />

Tratamiento habitual: Anticonceptivos orales.<br />

DESARROLLO<br />

Diagnóstico diferencial: Candidiasis, herpes genital,<br />

<strong>de</strong>rmatitis, Streptococo grupo B, Stafilococo aureus,<br />

Escherichia coli<br />

Juicio Diagnóstico Inicial: Candidiasis vulvovaginal<br />

Plan: Clotrimazol 500 mg cp vaginal+ Cotrimazol<br />

crema por 10 días.<br />

Evolución: Discreta mejoría. Toma <strong>de</strong> cultivo<br />

secreción vaginal. Persistencia <strong>de</strong> dolor vulvar,<br />

afebril. Cultivo: SAMR (S. aureus meticilin<br />

resistente). Sensible: quinolonas y mupirocina.<br />

Negativo para hongos.<br />

Diagnóstico Final: Vulvitis por SAMR<br />

Plan: Retirar piercing. Ciprofloxacino 500 mg vo 1-0-<br />

1 por 10 días. Bactroban (mupirocina 2% tópica)<br />

c/12horas por 10 días. Evolución favorable.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES: Entre las<br />

condiciones que producen vulvovaginitis se incluyen<br />

causas infecciosas y no infecciosas. Aunque Candida<br />

albicans es el agente más común, es importante<br />

consi<strong>de</strong>rar otros patógenos. El diagnóstico <strong>de</strong>be<br />

basarse en la anamnesis, examen físico y<br />

microbiología. Se recomienda ante un paciente con<br />

infección <strong>de</strong> tejidos superficial o sistémica investigar<br />

la presencia <strong>de</strong> piercing, siendo el S. aureus el<br />

organismo más frecuente reportado en portadores<br />

<strong>de</strong> piercing infectados.<br />

3 PALABRAS CLAVES: vulvovaginitis, S. aureus,<br />

piercing<br />

ERISIPELOIDE DE ROSENBACHPatricia Roth<br />

Damas, Cristina Vivas Maiques, María Piles Cabo,<br />

Laura March Orti<br />

Caso finalista en su categoría<br />

-Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />

Atención Primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: varón 30 años con lesión<br />

cutánea <strong>de</strong> 24h <strong>de</strong> evolución. Refiere corte previo en<br />

la zona <strong>de</strong> la lesión con utensilio cortante en el<br />

trabajo, manipulando carnes.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: no alergias ni patologías<br />

conocidas. No toma medicamentos. Carnicero.<br />

Descripción <strong>de</strong> la lesión: placa eritematoviolácea<br />

inflamatoria <strong>de</strong> 5x2 cm en dorso y bor<strong>de</strong> cubital <strong>de</strong>l<br />

3º <strong>de</strong>do <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong>recha, caliente, irregular, <strong>de</strong><br />

bor<strong>de</strong>s <strong>de</strong>finidos.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial: eritema fijo medicamentoso,<br />

celulitis, lesión tuberculosa, erisipela, esporotricosis,<br />

granuloma por Mycobacterium marinum.<br />

Juicio clínico: Erisipeloi<strong>de</strong> <strong>de</strong> Rosenbach.<br />

Tratamiento: Penicilina vía oral 250-500mg/8 días o<br />

eritromicina 250mg/3 días.<br />

Evolución: tras una semana, la lesión evoluciona<br />

favorablemente ha reducido su tamaño, no hay<br />

e<strong>de</strong>ma ni dolor en el <strong>de</strong>do afectado y no ha tenido<br />

otra sintomatología.<br />

Discusión y conclusiones.<br />

Dada la ausencia <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> medicamentos, signos<br />

o síntomas <strong>de</strong> infección tuberculosa o antece<strong>de</strong>nte<br />

<strong>de</strong> pinchazo por algún vegetal o manejo <strong>de</strong> pescado,<br />

<strong>de</strong>scartamos que la lesión sea producida por los<br />

<strong>de</strong>más posibles diagnósticos citados.<br />

El paciente es carnicero y dada la alta frecuencia <strong>de</strong><br />

infecciones cutáneas por estafilococo y estreptococo,<br />

nos inclinamos por el diagnóstico <strong>de</strong> erisipeloi<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />

Rosenbach.<br />

Ante un caso similiar, recomendamos la realización<br />

<strong>de</strong> una buena anamnesis, ya que los antece<strong>de</strong>ntes<br />

personales, profesionales y farmacológicos son datos<br />

fundamentales que ayudan al diagnóstico correcto<br />

<strong>de</strong> la enfermedad.<br />

Palabras clave:<br />

Erisipeloi<strong>de</strong> – Carnicero - Erysipelothrix<br />

rhusiopathiae<br />

FIEBRE SIN FOCO<br />

Miriam Valladares<br />

Caso finalista en su categoría<br />

ÁMBITO DEL CASO CLÍNICO: UNIDAD DE CORTA<br />

ESTANCIA<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO<br />

MOTIVO DE CONSULTA: Hombre <strong>de</strong> 49 años con<br />

malestar general, dolor dorsolumbar, escalofríos y<br />

distermia <strong>de</strong> tres días. Sin síntomas <strong>de</strong> foco<br />

infeccioso.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: Hipertensión arterial,<br />

Lumbalgia.<br />

TRATAMIENTO HABITUAL:<br />

Valsartan/hidroclorotiazida, Diclofenac intramuscular<br />

(autoprescrito).<br />

EXPLORACIÓN FÍSICA: TA 145/80, FC: 121 lpm,<br />

Sat.O2 basal 97%, T 39.3ºC. Exploración por<br />

sistemas sin hallazgos.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />

Leucocitos 14,590, (88% neutrófilos), PCR: 34.2,<br />

urea: 80, creatinina: 2.16. Orina normal. Rx tórax<br />

normal. Ecografía: esteatosis hepática.<br />

DESARROLLO<br />

16


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

EVOLUCIÓN: Ingresa como fiebre sin foco e<br />

insuficiencia renal, con antibioterapia empírica<br />

(ceftriaxona), retirada <strong>de</strong> medicación habitual y<br />

perfusiones.<br />

A las 48 horas está apirético, pero con análisis:<br />

Leucocitos 18,100 (85.3% neutrófilos), PCR 388,<br />

procalcitonina: 5.76 (se aña<strong>de</strong> clindamicina).<br />

A las 72 horas aparece dolor e impotencia funcional<br />

en ca<strong>de</strong>ra <strong>de</strong>recha.<br />

Se realiza resonancia magnética, <strong>de</strong>mostrando<br />

piomiositis <strong>de</strong> glúteo mayor <strong>de</strong>recho.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Fiebre <strong>de</strong> corta<br />

evolución sin foco claro e insuficiencia renal aguda.<br />

JUICIO DIAGNÓSTICO:<br />

PIOMIOSITIS DE GLÚTEO DERECHO YATRÓGENA<br />

INSUFICIENCIA RENAL AGUDA POR DICLOFENAC<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />

La administración intramuscular incontrolada <strong>de</strong><br />

AINE pue<strong>de</strong> producir piomiositis, infección muscular<br />

profunda que se pue<strong>de</strong> presentar como una<br />

infección bacteriana y con pobreza <strong>de</strong> síntomas al<br />

inicio, lo que dificulta un diagnóstico rápido. La<br />

Resonancia Magnética es la mejor técnica<br />

diagnóstica.<br />

Los efectos vasculares <strong>de</strong> los AINE pue<strong>de</strong>n precipitar<br />

insuficiencia renal aguda, sobre todo en hipertensos<br />

(como es el caso). En nuestro paciente, la<br />

coexistencia <strong>de</strong>l tratamiento con ARA II y quizá un<br />

balance hídrico negativo empeoró la situación.<br />

El paciente fue dado <strong>de</strong> alta con función renal<br />

normal, apirético y parámetros <strong>de</strong> infección<br />

negativos.<br />

PALABRAS CLAVE: Piomiositis, Insuficiencia renal<br />

aguda, Diclofenac<br />

SÍNDROME DE EAGLE<br />

Atienza Garrido I, Campos Olivé N, García De León<br />

Chocano S, Rivera Casares F, Richart Rufino MJ.<br />

Caso finalista en su categoría<br />

1. ÁMBITO DEL CASO:<br />

Atención Primaria<br />

2. DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />

Antece<strong>de</strong>ntes:<br />

Mujer <strong>de</strong> 59 años, no fumadora, hipertensa, con<br />

cervicalgia intermitente idiopática.<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />

Odinofagia, sensación distérmica y afonía. Se<br />

observa una orofaringe hiperémica y se diagnostica<br />

<strong>de</strong> faringitis aguda, pautándose tratamiento<br />

sintomático.<br />

Un mes <strong>de</strong>spués persiste la odinofagia, <strong>de</strong><br />

predominio izquierdo, que se irradia hacia oído<br />

homolateral, junto con disfonía y sensación <strong>de</strong><br />

cuerpo extraño. Se remite a Otorrinolaringología,<br />

don<strong>de</strong> se objetiva aumento <strong>de</strong> dolor a la presión<br />

selectiva sobre fosa amigdalina izquierda.<br />

Pruebas complementarias:<br />

Tomografía computerizada cervical: apófisis<br />

estiloi<strong>de</strong>s <strong>de</strong> longitud aumentada.<br />

3. DESARROLLO:<br />

Diagnóstico diferencial:<br />

Faringoamigdalitis <strong>de</strong> repetición, disfunción<br />

temporomandibular, arteritis <strong>de</strong> la temporal,<br />

patología <strong>de</strong>ntal, sialolitiasis, cuerpo extraño<br />

faríngeo, tumores <strong>de</strong> faringe y <strong>de</strong> base <strong>de</strong> la lengua.<br />

Juicio clínico:<br />

Síndrome <strong>de</strong> Eagle (SE), que justifica tanto el<br />

cuadro clínico que motiva la consulta actual, como la<br />

cervicalgia intermitente que pa<strong>de</strong>ce la paciente.<br />

Evolución y tratamiento:<br />

La paciente mejora parcialmente con tratamiento<br />

farmacológico. Se plantea tratamiento quirúrgico<br />

pero la paciente lo rechaza. El tratamiento, con<br />

anestésicos locales y/o quirúrgico, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />

disminuir la sintomatología, mejora la calidad <strong>de</strong><br />

vida <strong>de</strong>l paciente.<br />

4. DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />

El SE es causado por una apófisis estiloi<strong>de</strong>s<br />

elongada, por osificación <strong>de</strong>l ligamento estilohioi<strong>de</strong>o.<br />

Pue<strong>de</strong> cursar con odinofagia recurrente,<br />

disfagia, dolor temporo-mandibular, otalgia e incluso<br />

cervicalgia.<br />

Es un diagnóstico a tener en cuenta dados los<br />

síntomas tan inespecíficos con los que se manifiesta<br />

pero que, por otro lado, son tan frecuentes en las<br />

consultas <strong>de</strong> Atención Primaria.<br />

5. PALABRAS CLAVE:<br />

Síndrome <strong>de</strong> Eagle, apófisis estiloi<strong>de</strong>s, odinofagia.<br />

EPISODIO AUTOLITICO INUSUAL<br />

Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasque,<br />

Lucia Royuela, Miriam Valladares Lemus<br />

AMBITO DEL CASO: Urgencias<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />

ANTECEDENTES PERSONALES:<br />

No alergias<br />

Enolismo<br />

Trastorno Adaptativo Mixto<br />

Tratamiento: Escitalopram 20 mg/día, Lorazepam 15<br />

mg/día.<br />

MOTIVO DE CONSULTA:<br />

Varón <strong>de</strong> 47 años traido por SVB al encontrarse<br />

caído en vía pública, tras haber ingerido 20 hojas <strong>de</strong><br />

Tejo (recogidas en un jardín público) y alcohol, con<br />

fines autolíticos.<br />

EXPLORACIÓN FÍSICA:<br />

FC: 90 lpm TA: 135/85 mmHg Tº: 36.6ºC<br />

Eupnéico<br />

Agitado, consciente, orientado, aliento enólico, sin<br />

focalidad neurológica.<br />

Auscultación cardiorrespiratoria normal.<br />

Abdomen anodino.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />

GASOMETRÍA ARTERIAL: pH 7.38, PCO2 44, PO2<br />

76.7, HCO3 25, SaO2: 94.3%.<br />

ECG: Ritmo sinusal, 95 lpm, BCRDHH.<br />

ANALÍTICA: Glucosa 99, Creatinina 0.74, K+ 3.8,<br />

Na+138, GOT 30, GPT 19, Amilasa 97, Leucocitos<br />

17


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

5.900, Hb 13.7, Plaquetas 213.000, INR 0.98.<br />

RADIOGRAFÍA TÓRAX: Sin hallazgos patológicos.<br />

INTERCONSULTA PSIQUIATRÍA:<br />

Relato coherente, reconociendo haber sido<br />

provocado por consumo <strong>de</strong> alcohol, sus rasgos <strong>de</strong><br />

personalidad y secundario a factor estresante.<br />

Manifiesta intención <strong>de</strong> abandonar consumo enólico<br />

y retomar antabus. No i<strong>de</strong>ación autolítica actual. No<br />

sintomatología afectiva ni psicótica.<br />

DIAGNÓSTICO:<br />

INTOXICACIÓN ENÓLICA E INGESTA DE TEJO<br />

INTENTO AUTOLÍTICO<br />

BCRDHH<br />

TRATAMIENTO:<br />

Contención mecánica, Tiaprizal 2 amp IM, Tiamina<br />

100 mg IM, SF 0.9%.<br />

DISCUSIÓN:<br />

El tejo común (Taxus baccata) es un árbol conífero<br />

<strong>de</strong> hoja perenne contiene alcaloi<strong>de</strong>s tóxicos (taxina,<br />

taxol) sobre todo en las hojas. Su ingesta produce<br />

alteraciones digestivas (vómitos, dolor abdominal),<br />

neurológicas (midriasis, convulsiones, coma) y<br />

cardiológicas (hiperkalemia, trastornos <strong>de</strong> la<br />

conducción, frecuencia). De 50 a 100 gr <strong>de</strong> hojas en<br />

infusión pue<strong>de</strong>n llevar a la muerte.<br />

Se ubica en jardines, cementerios y norte <strong>de</strong> la<br />

Península Ibérica.<br />

PALABRAS CLAVES: TAXUS. SUICIDE.<br />

INTOXICATION.<br />

HOMBRO DOLOROSO<br />

Elika Mariela Rodriguez Ulloa<br />

AMBITO DEL CASO: UHD<br />

DESCRIPCION DEL CASO<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: Varón 61 años, ingresa en la<br />

UHD (Unidad <strong>de</strong> hospitalización a domicilio)<br />

proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> Oncología una vez <strong>de</strong>cidido<br />

tratamiento sintomático para seguimiento en<br />

domicilio. Presenta dolor en hombro izquierdo <strong>de</strong><br />

características mecánicas, EVA 6 (Escala Visual<br />

analógica), sin traumatismo previo.<br />

Al Examen: Buen estado general, consciente y<br />

orientado. Afebril. Hombro izquierdo: mínimo<br />

aumento <strong>de</strong> partes blandas en cara anterior, dolor<br />

en articulación acromioclavicular, dolor y limitación<br />

<strong>de</strong> rangos articulares a la extensión (20°) y<br />

abducción (90°), no crepitación. Ascitis no a tensión.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: No alergias<br />

medicamentosas. Ex fumador <strong>de</strong> puros. DM 2.<br />

A<strong>de</strong>nocarcinoma <strong>de</strong> colon (Enero 2010), metástasis<br />

pulmonares y hepáticas, carcinomatosis peritoneal,<br />

QT con respuesta parcial, se suspen<strong>de</strong> por<br />

progresión <strong>de</strong> enfermedad. Neutropenia febril post<br />

QT (Julio y agosto 2010). Paracentesis evacuadora<br />

c/6 semanas por ascitis neoplásica.<br />

Tratamiento: Avandia 0-1-0, Uni diamicron 1-0-0,<br />

Dianben 1-0-0, Seguril 1-1-0, Aldactone 100 0-1-0,<br />

Omeprazol 1-0-0, O2 en gafas nasales a 2 Lx’<br />

DESARROLLO<br />

Diagnóstico diferencial: Sindrome <strong>de</strong> manguito<br />

rotador, bursitis subacromial, artrosis <strong>de</strong> hombro,<br />

artritis por microcristales, metástasis, cardiopatía<br />

isquémica.<br />

Juicio Diagnóstico Inicial: Sindrome <strong>de</strong> manguito<br />

rotador<br />

Evolución: Se inicia tratamiento con Ibuprofeno 600<br />

mg vo 1-1-1, con mejoría parcial. A los 2 meses,<br />

empeoramiento <strong>de</strong>l dolor, aumento progresivo <strong>de</strong><br />

partes blandas en cara anterior <strong>de</strong> hombro y mayor<br />

limitación funcional. EVA 8. Se inicia analgesia 2º<br />

escalón con Pazital 1 cp/8 h aumentando a 2 cp/8h.<br />

Pruebas complementarias:<br />

Rx hombro: Osteólisis tercio externo clavícula<br />

izquierda.<br />

Biopsia partes blandas (PAAF): Extensión <strong>de</strong><br />

carcinoma <strong>de</strong> células escamosas.<br />

Se inicia analgesia 3º escalón con Fentanilo 25 mcg.<br />

Dolor no llega a estar controlado, requiere 2-3<br />

rescates/d <strong>de</strong> Sevredol 10 mg.<br />

Diagnóstico final: Hombro doloroso secundario a<br />

metástasis ósea.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES: El hombro doloroso<br />

engloba una gran variedad <strong>de</strong> etiologías intra como<br />

extraarticulares, la mayoría <strong>de</strong> origen articular<br />

(90%) pero <strong>de</strong>be realizarse una anamnesis y<br />

exploración completa para <strong>de</strong>scartar otras<br />

patologías. Recordar que en el momento <strong>de</strong>l<br />

diagnóstico <strong>de</strong>l cáncer <strong>de</strong> colon hay metástasis en el<br />

15-20% <strong>de</strong> los casos, sin embargo las metástasis<br />

óseas son muy poco frecuentes (4-6%). El cambio<br />

en las características <strong>de</strong>l dolor (<strong>de</strong>spierta por la<br />

noche, no calma en reposo y necesita un aumento<br />

<strong>de</strong> la analgesia) que pasa a ser inflamatorio nos<br />

obliga a seguir el estudio y a plantearnos otros<br />

diagnósticos.<br />

3 PALABRAS CLAVES: hombro, dolor óseo, lesión<br />

osteolítica.<br />

DOCTORA ME DUELE LA PIERNA<br />

Idoia Aramburu Aizpiri, Mauricio Dreyer Vasquez,<br />

Lucia Royuela Garcia, Maria Renales Toboso<br />

AMBITO: URGENCIAS<br />

MOTIVO DE CONSULTA: Mujer <strong>de</strong> 82 años que hace<br />

una hora comienza con dolor súbito en cara interna<br />

<strong>de</strong> muslo y pierna izquierda con impotencia<br />

funcional.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: Niega alergias.HTA.<br />

ACXFA. Neoplasia renal. Ciática.No fumadora. No<br />

enolismo. Colecistectomizada.Tratamiento :<br />

Seguril,Masdil<br />

retard,Adiro,Daflon<br />

500,Omeprazol,Loracepam.<br />

EXPLORACION FISICA: TA: 156/77 mmHg; FC 95<br />

lpm; Sat O2 97%; Tª 36ºC.<br />

Consciente y orientada con lenguaje conservado.<br />

Auscultación cardiaca: arrítmica, sin soplos .<br />

Auscultación respiratoria: murmullo vesicular<br />

conservado sin ruidos sobreañadidos. Abdomen:<br />

anodino. Extremida<strong>de</strong>s inferiores con e<strong>de</strong>mas y<br />

18


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

signos <strong>de</strong> insuficiencia venosa crónica bilaterales.<br />

Miembro inferior izquierdo: frialdad,pali<strong>de</strong>z cutánea<br />

distal. Pulso femoral presente, pedio ausente.<br />

Parestesias. Movilidad conservada. Miembro inferior<br />

<strong>de</strong>recho: pulsos conservados. No signos <strong>de</strong> TVP.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />

Analitica: glucosa 153, urea 63, creatinina 1.42, PCR<br />

49. Leucocitos 8860.Hb 12. INR 1.1, Dimero D ><br />

2000, NT pro BNP 8165.<br />

Rx tórax: shp<br />

ECG: ACxFA 95 lpm.<br />

ECO doppler MII: trombosis completa <strong>de</strong>s<strong>de</strong> tercio<br />

proximal <strong>de</strong> Arteria Femoral Superficial extendida a<br />

Arteria poplítea y Tronco tibioperoneo, Arteria pedia<br />

y tibial posterior. Permeabilidad <strong>de</strong> Arteria Femoral<br />

Común y Profunda. E<strong>de</strong>ma <strong>de</strong> tejido celular<br />

subcutáneo en pantorrilla y tobillo.<br />

Interconsulta a Cirujano Vascular<br />

DIAGNOSTICO DIFERENCIAL: Trombosis venosa<br />

profunda, insuficiencia cardiaca, neuropatía aguda<br />

compresiva, disección arterial, embolismo cardiaco,<br />

aneurisma trombosado , trombosis en arteria<br />

arteriosclerótica.<br />

JUICIO CLINICO: Isquemia arterial aguda grado IIA<br />

TRATAMIENTO: Paracetamol 1gr iv; Clexane<br />

60mg/12h sc.<br />

EVOLUCION: AngioTC en 48h: obstrucción tercio<br />

medio Arteria Femoral Superficial con<br />

repermeabilización en tercio distal y permeabilidad<br />

vascular distal.<br />

CONCLUSIONES: La <strong>de</strong>tallada historia clínica y la<br />

exploración exhaustiva <strong>de</strong> los pulsos por el médico<br />

<strong>de</strong> atención primaria orienta la sospecha diagnóstica<br />

y urgencia <strong>de</strong>l proceso.<br />

PALABRAS CLAVE: ISQUEMIA-PULSO-DOLOR<br />

INTOXICACIÓN DIGITÁLICA EN EL PACIENTE<br />

ANCIANO<br />

Ana María Jiménez Martínez, Royuela García, Miriam<br />

Valladares Lemus, Idoia Aramburu Aizpiri, Cristina<br />

Mora Rojo<br />

ÁMBITO DEL CASO: Unidad <strong>de</strong> Hospitalización a<br />

Domicilio (UHD).<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />

Varón <strong>de</strong> 86 años, atendido en la Consulta <strong>de</strong><br />

Control <strong>de</strong> Síntomas <strong>de</strong> UHD, con I. Barthel <strong>de</strong><br />

90/100, T. Pffeifer <strong>de</strong> 2 errores, y antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong><br />

diabetes mellitus, hipertensión arterial, dislipemia,<br />

fibrilación auricular y cardiopatía isquémica crónica.<br />

En tratamiento con Metformina, Simvastatina,<br />

Digoxina, Sintorm, Mononitrato <strong>de</strong> Isosorbida,<br />

Enalapril, Furosemida y Citicolina.<br />

Acu<strong>de</strong> sin cita ante episodios intermitentes <strong>de</strong><br />

diarrea <strong>de</strong> quince días <strong>de</strong> evolución, sin asociarse a<br />

dolor abdominal, náuseas o vómitos. No fiebre ni<br />

otra sintomatología.<br />

A la exploración física <strong>de</strong>staca TA <strong>de</strong> 84/45 con FC<br />

<strong>de</strong> 55 lpm. Resto anodino.<br />

Se realiza análisis <strong>de</strong> sangre que muestra<br />

hemograma, ionograma, función renal y hepática<br />

anodinos junto a valores <strong>de</strong> digoxinemia normales<br />

(0,85 mg/dl).<br />

DESARROLLO:<br />

Diagnóstico diferencial: Gastroenteritis aguda,<br />

intoxicación digitálica, etc.<br />

Juicio clínico: Intoxicación digitálica en paciente<br />

anciano<br />

Tratamiento y evolución: Tras hipo<strong>de</strong>rmoclisis,<br />

reducción <strong>de</strong> dosis <strong>de</strong> Digoxina y suspensión <strong>de</strong><br />

Enalapril, se evi<strong>de</strong>nció importante mejoría clínica en<br />

el control realizado a la semana siguiente.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />

En el paciente anciano la intoxicación digitálica es<br />

más prevalente que en el adulto joven. A ello<br />

contribuyen el <strong>de</strong>terioro <strong>de</strong>l índice <strong>de</strong> filtración<br />

glomerular, la menor ingesta hídrica y la<br />

polifarmacia.<br />

En este grupo poblacional, la sospecha clínica con<br />

náuseas, vómitos, diarrea y alteraciones<br />

cardiocirculatorias, <strong>de</strong>be ser más importante incluso<br />

que la <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> los niveles plasmáticos <strong>de</strong><br />

digoxina, que pue<strong>de</strong>n permanecer en rango aún con<br />

intoxicación presente.<br />

PALABRAS CLAVE:<br />

Digitálicos; Intoxicación digitálica; Paciente anciano.<br />

DOCTOR, MI MARIDO ESTÁ RARO.<br />

Ana Jiménez, Idoia Aranburu, Teresa Orengo,<br />

Miriam Valladares<br />

ÁMBITO DEL CASO: hospitalario.<br />

PRESENTACIÓN:<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: alteraciones en el<br />

comportamiento.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: alcoholismo crónico con<br />

hepatopatía secundaria, hace 6 meses diagnosticado<br />

<strong>de</strong> diplopia.<br />

Enfermedad actual: varón <strong>de</strong> 57 años que presenta<br />

en la última semana discurso incoherente, conductas<br />

inapropiadas, <strong>de</strong>sorientación témporo espacial y<br />

alucinaciones visuales.<br />

Exploración física: consciente y <strong>de</strong>sorientado<br />

témporo-espacialmente. Lenguaje fluido y<br />

confabulante. Pupilas isocóricas e hiporeactivas.<br />

Leve dismetría izquierda. Marcha atáxica, con<br />

aumento <strong>de</strong> base <strong>de</strong> sustentación y tán<strong>de</strong>m dificil.<br />

Resto <strong>de</strong> exploración anodina.<br />

Pruebas complementarias):<br />

Análitica: alteración transaminasas.<br />

EEG: signos <strong>de</strong> irritación poco evi<strong>de</strong>ntes en región<br />

temporal izquierda.<br />

TAC y RNM craneal: signos <strong>de</strong> atrofia córticosubcortical<br />

cerebral y cerebelosa.<br />

DESARROLLO:<br />

Juicio diagnóstico: encefalopatía <strong>de</strong> Wernicke.<br />

Diagnóstico diferencial: lesiones vasculares<br />

cerebrales; encefalopatía hepática, etc.<br />

Tratamiento: tiamina, clometiazol, abstinencia<br />

alcohólica.<br />

19


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Evolución: enfermedad estable siguiendo control en<br />

la UCA y Atención Primaria. Durante el transcurso<br />

<strong>de</strong>l tiempo el paciente presenta trastorno amnésico<br />

que afecta a la memoria anterógrada: cuadro<br />

compatible con la enfermedad <strong>de</strong> Korsakoff.<br />

CONCLUSIONES:<br />

Los antece<strong>de</strong>ntes personales en este caso nos<br />

orientaron a pensar no en un proceso vascular sino<br />

en una patología por un déficit nutricional, todo ello<br />

muy importante en primaria. Pero <strong>de</strong>stacar también<br />

que <strong>de</strong>bemos trabajar la labor preventiva en nuestra<br />

consulta, incluido prevención <strong>de</strong> trastornos por<br />

sustancias/drogas.<br />

También po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que gracias al seguimiento<br />

constante <strong>de</strong>l paciente, se diagnosticó <strong>de</strong><br />

enfermedad <strong>de</strong> Korsakoff, mejorando la calidad <strong>de</strong><br />

vida <strong>de</strong>l paciente y manejando la situación familiar.<br />

PALABRAS CLAVE: diplopia, amnesia, Wernicke.<br />

MIELOMA<br />

Patricia Roth Damas, Cristina Vivas Maiques, Ignacio<br />

Antonio Pedro Salazar, Âsne Myklebust, María Isabel<br />

Bermú<strong>de</strong>z Giménez<br />

Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />

Atención Primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: mujer <strong>de</strong> 54 años con historia<br />

<strong>de</strong> lumbociatalgia <strong>de</strong> años <strong>de</strong> evolución que ha<br />

empeorado en los últimos 3 meses. Ha estado en<br />

tratamiento con diversos fármacos (<br />

antiinflamatorios, analgésicos, rehabilitación ) sin<br />

mejoría.<br />

Anamnesis: dolor predominantemente nocturno que<br />

aumenta con la se<strong>de</strong>stación. Síndrome<br />

constitucional.<br />

Exploración: signos <strong>de</strong> Lasegue y Bragard positivos.<br />

Pruebas complementarias:<br />

2003- Analítica normal. Factor reumatoi<strong>de</strong> negativo.<br />

HLA B27 negativo. TC (Tomografía computarizada)<br />

<strong>de</strong> sacroilíacas y RM (Resonancia Magnética) lumbar<br />

informados como coxartrosis leve; no signos <strong>de</strong><br />

enfermedad reumática inflamatoria.<br />

2006- TC lumbar: espondiloatrosis. Abombamientos<br />

discales difusos. Protusión central L4-L5.<br />

2011- Nuevo TC lumbar y estudio con gammagrafía:<br />

Mieloma Múltiple Ig G kappa, lesión única en sacro.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial: neoplasia, traumatismo,<br />

hernia, espondilolistesis, osteoporosis, enfermedad<br />

<strong>de</strong>generativa, artritis inflamatoria, abscesos,<br />

osteomielitis.<br />

Juicio clínico: Mieloma Múltiple<br />

Discusión y conclusiones.<br />

Ante una lumbociatalgia <strong>de</strong> tiempo <strong>de</strong> evolución que<br />

no mejora tras tratamiento conservador, hemos <strong>de</strong><br />

plantearnos otros diagnósticos y valorar cuándo<br />

pedir una prueba <strong>de</strong> imagen complementaria.<br />

El síndrome constitucional y el dolor nocturno nos<br />

parecen síntomas <strong>de</strong> alarma a consi<strong>de</strong>rar. Los<br />

resultados <strong>de</strong> las pruebas <strong>de</strong> imagen anteriores no<br />

explican los signos y síntomas que la paciente<br />

refiere actualmente.<br />

Pese a haber sido realizados estudios <strong>de</strong> imagen<br />

previos normales, nos planteamos la realización <strong>de</strong><br />

un nuevo TC lumbar con la sospecha <strong>de</strong> algún<br />

proceso tumoral.<br />

palabras clave (términos MeSH):<br />

mieloma múltiple – lumbociatalgia – TC lumbar<br />

VARICELA PUSTULOSA<br />

Javi Sorribes<br />

Ámbito <strong>de</strong>l caso: Urgencias / Hospitalización<br />

<strong>Medicina</strong> Interna<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta. Paciente varón <strong>de</strong> 36 años que<br />

acu<strong>de</strong> a Urgencias por presentar un cuadro <strong>de</strong> 5 días<br />

<strong>de</strong> evolución con lesiones vesiculosas, que han sido<br />

diagnosticadas <strong>de</strong> Varicela, sin tratamiento. Acu<strong>de</strong><br />

por empeoramiento <strong>de</strong>l estado general, febrícula y<br />

mala evolución <strong>de</strong> las vesículas a pústulas.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes Personales. Sin alergias conocidas. Sin<br />

otros antece<strong>de</strong>ntes personales <strong>de</strong> interés. Hijo<br />

tratado en los días previos por varicela.<br />

Exploración Física. Buen aspecto general, consciente<br />

y orientado. Auscultación cardiopulmonar normal.<br />

Lesiones pustulosas por cuerpo y cabeza, algunas <strong>de</strong><br />

ellas con fondo necrótico. Sin focalidad neurológica.<br />

Pruebas complementarias.<br />

Hemograma, estudio básico <strong>de</strong> coagulación,<br />

Bioquímica y sedimento <strong>de</strong> orina: Sin hallazgos<br />

patológicos.<br />

Rx <strong>de</strong> tórax: Sin hallazgos patológicos<br />

Serología: Positivo para Varicela Zoster IgM.<br />

Cultivos <strong>de</strong> exsudados <strong>de</strong> las lesiones negativos.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial. Ante un cuadro <strong>de</strong> estas<br />

características, cabe plantearse el diagnóstico<br />

diferencial con: Impétigo, picaduras <strong>de</strong> insectos,<br />

infestación por Sarcoptes scabiei (acarosis),<br />

<strong>de</strong>rmatitis herpetiforme, etc. El antece<strong>de</strong>nte familiar<br />

y las lesiones no <strong>de</strong>jan lugar a dudas en este caso.<br />

Juicio clínico. Varicela pustulosa.<br />

Tratamiento. El paciente ingresa ante su malestar<br />

general, con antitérmicos, Valaciclovir 1g/8h,<br />

Amoxicilina / Ac Clavulánico 875/125mg/8h y curas<br />

tópicas <strong>de</strong> las lesiones con antisépticos.<br />

Evolución. El paciente permanece ingresado durante<br />

tres días con el tratamiento <strong>de</strong>scrito. Tras la mejoría<br />

clínica, se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> su Alta para continuar con el<br />

tratamiento ambulatorio. Asintomático en la<br />

actualidad.<br />

Discusión y conclusiones.<br />

La varicela pustulosa es poco frecuente, aunque<br />

<strong>de</strong>be tenerse en cuenta en casos como el que<br />

presentamos. Este caso nos enseña como la<br />

pustulización <strong>de</strong> las lesiones no implica<br />

necesariamente sobreinfección.<br />

MesH: Chickenpox, Varicella-zoster virus, Case<br />

20


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Reports<br />

DOCTORA, NOTO ALGO EN EL PALADAR.TORUS<br />

PALATINO<br />

Marta Ferrer Royo<br />

ÁMBITO: Atención primaria<br />

MOTIVO DE CONSULTA: Mujer <strong>de</strong> 35 años que<br />

refiere notarse un bulto en el paladar <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace<br />

unos meses que se le hace más gran<strong>de</strong>, lo nota<br />

cuando lo toca con la lengua pero no refiere ninguna<br />

molestia.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: Candidiasis vaginales<br />

<strong>de</strong> repetición.<br />

EXPLORACIÓN FÍSICA: Asintomática. ORL:<br />

Protuberancia ósea <strong>de</strong> base sésil en parte media <strong>de</strong>l<br />

paladar duro sin alteraciones mucosas ni<br />

ulceraciones. (se adjuntarían las fotos en el póster)<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS: Ortopantomografia<br />

sin alteraciones.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: otro tipo <strong>de</strong><br />

excrescencia ósea bucal es el torus mandibular,<br />

rebor<strong>de</strong> óseo lobulado localizado en la cara interna<br />

<strong>de</strong> la mandíbula generalmente premolar.<br />

JUICIO CLÍNICO: Torus palatino<br />

TRATAMIENTO: Lo recomendado sería su exéresis<br />

que únicamente <strong>de</strong>be realizarse si existe alteración<br />

<strong>de</strong> la fonación, si aparece inflamación,ulceración,<br />

traumatismo <strong>de</strong> repetición, osteomielitis, carcinoma.<br />

Si el paciente requiere prótesis bucal. En este caso<br />

no estaba indicada.<br />

EVOLUCIÓN: Se tranquilizó a la paciente, realizando<br />

seguimiento <strong>de</strong> la lesión ósea, ya que por el<br />

momento carece <strong>de</strong> importancia patológica.<br />

CONCLUSIÓN: El torus palatino es un crecimiento<br />

lento <strong>de</strong> la apófisis palatina <strong>de</strong>l maxilar superior que<br />

se extiene<strong>de</strong> anterioposteriormente en la linea<br />

media <strong>de</strong>l paladar cuya prevalencia es <strong>de</strong>l 20% más<br />

frecuente en mujeres (2:1) que afecta<br />

aproximadamente a población entre 30-40 años.<br />

Hay que diferenciarlo con el torus mandibular,<br />

también asintomático y <strong>de</strong> crecimiento lento que<br />

aparece en la cara interna mandibular y su<br />

prevalencia es <strong>de</strong>l 8% afectando en mayor<br />

proporción a varones.<br />

Una vez más un ejemplo <strong>de</strong> la importancia <strong>de</strong> la<br />

entrevista clinica y <strong>de</strong> la relación médico/paciente<br />

que sirvió para tranquilizar completamente a la<br />

paciente.<br />

PALABRAS CLAVE: torus palatino, excrescencia ósea<br />

bucal, torus mandibular<br />

GRANDES LESIONES PARA TAN POCA CLINICA.<br />

TUMOR BRONCOGENICO<br />

Marta Ferrer Royo<br />

ÁMBITO: Urgencias Hospitalarias<br />

MOTIVO DE CONSULTA: Varón <strong>de</strong> 68 años con<br />

disminución <strong>de</strong> fuerza en hemicuerpo <strong>de</strong>recho y<br />

movimientos tónico-clónicos en MSD y levemente en<br />

MID <strong>de</strong> aproximadamente 2 minutos <strong>de</strong> duración sin<br />

incontinencia <strong>de</strong> esfínteres ni mor<strong>de</strong>dura <strong>de</strong> lengua.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: HTA en tratamiento<br />

con enalapril, torasemida, felodipino y metoprolol.<br />

Enolismo mo<strong>de</strong>rado. Exfumador. Barthel previo 100<br />

EXPLORACIÓN FISICA: Consciente e incapaz <strong>de</strong><br />

compren<strong>de</strong>r ór<strong>de</strong>nes, estado postcrítico, pares<br />

craneales conservados y simétricos, fuerza en<br />

hemilado <strong>de</strong>recho 0/5, Fuerza en lado izquierdo 5/5.<br />

Reflejo cutáneo plantar flexor bilateral. Sensibilidad<br />

y dismetrías no valorables. No rigi<strong>de</strong>z <strong>de</strong> nuca ni<br />

signos meningeos.ACP:Tonos ritmicos sin<br />

soplos,MVC sin ruídos añadidos, Tª37.7ºC, Sat2<br />

96%, TA 150/85, Fc 85lpm.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS: (imágenes se<br />

adjuntarían en el póster) Rx tórax: masa <strong>de</strong> gran<br />

tamaño en LSI. TAC cerebral: LOE hipo<strong>de</strong>nsa en<br />

lóbulo frontal <strong>de</strong>recho. LOE hiper<strong>de</strong>nsa en zona<br />

parietal izquierda. Resultados analticos PCR 55mg/l,<br />

mioglobina 619ng/ml,leucocitos 13000/µl,<br />

neutrofilos 11700/µl,resto normal.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Crisis epiléptica.<br />

Tumor cerebral primario.<br />

JUICIO CLÍNICO: Tumor broncogénico T4N2M1 con<br />

metástasis cerebrales<br />

TRATAMIENTO: Paliativo<br />

EVOLUCIÓN: Paliativa, el paciente falleció a los dos<br />

meses <strong>de</strong> su diagnóstico.<br />

CONCLUSIÓN: Nadie pensamos que se podía tratar<br />

<strong>de</strong> un tumor broncogénico ante dicha<br />

sintomatología. Se enlenteció su diagnóstico porque<br />

el paciente no acudió a su médico aunque refería<br />

astenia y anorexia <strong>de</strong> 6 meses <strong>de</strong> evolución y dos<br />

esputos hemoptoicos <strong>de</strong> poca cantidad en el último<br />

mes. El paciente y su entorno pensaron que se<br />

trataba <strong>de</strong> una <strong>de</strong>presión justificada por el<br />

fallecimiento <strong>de</strong> un hermano.<br />

PALABRAS CLAVE: tumor broncogénico, metástasis<br />

cerebrales, epilepsia<br />

COMO EL CMV NO DA LA CARA, DA LA FIEBRE<br />

Tramontano A, Ferrer Royo M, Sorribes Monfort J,<br />

Jimenez Borillo E, Gomez Vives B.<br />

ÁMBITO: Atención primaria<br />

MOTIVO DE CONSULTA: Varón <strong>de</strong> 34 años,<br />

previamente sano que presenta episodio <strong>de</strong> fiebre<br />

termometrada <strong>de</strong> hasta 38.2 ºC,anorexia y astenia<br />

sin otra sintomatología <strong>de</strong> diez dias <strong>de</strong> evolución.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: ningún antece<strong>de</strong>nte<br />

<strong>de</strong> interés<br />

EXPLORACIÓN FÍSICA: BEG ;Tº:37.5 ºC; FC:100<br />

lpm.<br />

ORL: Faringe <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la normalidad.<br />

ACP:tonos ritmicos sin soplos;MVC sin ruidos<br />

sobreañadidos<br />

ABD:blando y <strong>de</strong>presible sin masas ni megalias<br />

blumberg negativo.<br />

21


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Exploración musculoesquelética normal<br />

No a<strong>de</strong>nopatías.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS: Rx<br />

Toráx:SHP;Analitica: anticuerpos heterófilos<br />

negativos, enzimas hepáticas ligeramente<br />

aumentadas;aglutinación para brucellla y salmonella<br />

negativas;Serología para hepatitis A,B y C<br />

negativas.Anticuerpos para Ebstein Barr IgM y IgG<br />

negativos;citomegalovirus IgM y IgG positivas.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Infección por VEB. Un<br />

Síndrome mononucleósido con anticuerpos<br />

heterófilos negativos, enzimas hepáticas ligeramente<br />

aumentadas y a<strong>de</strong>nomegalias ausentes o escasas es<br />

generalmente sugestivo <strong>de</strong> infección por CMV.<br />

JUICIO CLÍNICO: Infección por citamegalovirus en el<br />

adulto<br />

TRATAMIENTO: Antipireticos sin tratamiento<br />

antiviral especifico<br />

EVOLUCIÓN: La fiebre <strong>de</strong>sapareció en 5 días pero la<br />

astenia persistió durante 2-3 semanas más<br />

CONCLUSIÓN: La infección por<br />

citomegalovirus(CMV)tiene un alta inci<strong>de</strong>ncia aunque<br />

generalmente cursa <strong>de</strong> forma asintomatica.Dado<br />

que la enfermedad por CMV en el adulto sano tiene<br />

habitualmente una evolución benigna ,no<br />

requiriendo un tratamiento antiviral<br />

específico,generalmente no es necesaria la<br />

<strong>de</strong>mostración histológica.<br />

PALABRAS CLAVE: fiebre, infección, CMV.<br />

ABORTO TERAPÉUTICO<br />

María Piles Cabo, Rosa Barrachina Tortajada, Patricia<br />

Roth Damas, María Isabel Vercher Llopis, Ignacio<br />

Roca A<strong>de</strong>lantado.<br />

Ámbito <strong>de</strong>l caso:<br />

Urgencias.<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso:<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta: Mujer <strong>de</strong> 35 años, gestante <strong>de</strong><br />

22 semanas, que acu<strong>de</strong> a urgencias por cuadro<br />

clínico <strong>de</strong> una semana <strong>de</strong> evolución caracterizado<br />

por presentar elevación mantenida <strong>de</strong> la presión<br />

arterial (185/100 mmHg) con sintomatología<br />

hipertensiva (cefalea, epigastralgia y mareo).<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: No alergias ni patologías<br />

conocidas.<br />

Exploración física y pruebas complementarias:<br />

Exploración física <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la normalidad. Ecografía<br />

sin alteraciones en el feto. En la analítica <strong>de</strong>staca<br />

anemia microangiopática, trombocitopenia y<br />

elevación <strong>de</strong> transaminasas y dímero-D, con<br />

empeoramiento notable durante las 12 horas<br />

siguientes.<br />

Desarrollo:<br />

Diagnóstico diferencial: Preeclampsia, hígado graso<br />

agudo <strong>de</strong>l embarazo, gastroenteritis, trombopenia<br />

gestacional.<br />

Juicio clínico: Síndrome HELLP (Hemolysis, Elevated<br />

Liver enzymes, Low Platelet count)<br />

Tratamiento: Es ingresada en el hospital con<br />

tratamiento antihipertensivo y corticoterapia. Pese al<br />

tratamiento la paciente presenta empeoramiento<br />

clínico y analítico por lo que ante la imposibilidad <strong>de</strong><br />

garantizar la estabilidad materna hasta la etapa <strong>de</strong><br />

viabilidad fetal se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>, con el consentimiento <strong>de</strong><br />

la paciente, finalizar la gestación.<br />

Evolución: Es dada <strong>de</strong> alta ocho días más tar<strong>de</strong>,<br />

asintomática y sin alteración analítica. Des<strong>de</strong><br />

entonces se mantiene estable y sin recaída, aunque<br />

presenta hipertensión arterial controlada con<br />

antihipertensivos y en seguimiento por su médico <strong>de</strong><br />

atención primaria.<br />

Discusión y conclusiones:<br />

El síndrome HELLP es una complicación grave que se<br />

caracteriza por presentar anemia hemolítica<br />

microangiopática, aumento <strong>de</strong> enzimas hepáticas y<br />

trombocitopenia. Las alteraciones en la analítica, la<br />

hipertensión y el hecho <strong>de</strong> que se trataba <strong>de</strong> una<br />

gestante, nos hicieron pensar en este síndrome.<br />

Dada la gravedad <strong>de</strong> la enfermedad <strong>de</strong>bemos<br />

tenerla siempre presente en gestantes con<br />

hipertensión arterial o sintomatología hipertensiva.<br />

Palabras clave:<br />

Preeclampsia, síndrome HELLP, hipertensión.<br />

LESIÓN NECRÓTICA, ERITEMA ASCENDENTE<br />

LINEAL…¿QUÉ ME OCURRE?<br />

Antonio Cherino Talens, Susanna Bor<strong>de</strong>s Revert ,<br />

Begona Lopez Canas, Sara Monllor Corcoles, Irene<br />

Orenga Damigo<br />

TAQUICARDIA AURICULAR MULTIFOCAL<br />

Antonio Peralto Vázquez , Elena Corada Molina.<br />

ATENCIÓN PRIMARIA y URGENCIAS<br />

Paciente 92 años,acu<strong>de</strong> en múltiples ocasiones al<br />

Médico <strong>de</strong> Atención Primaria (MAP) y Urgencias<br />

presentando dolor abdominal continuo <strong>de</strong> meses <strong>de</strong><br />

evolución, epigástrico irradiado a hipocondrios,<br />

región lumbar, acompañado <strong>de</strong> náuseas, vómitos,<br />

palpitaciones.<br />

Examen físico: tonos arrítmicos sin soplos. Abdomen<br />

blando, doloroso a la palpación <strong>de</strong> hemiabdomen<br />

superior sin signos <strong>de</strong> peritonismo. Puño-percusión<br />

renal <strong>de</strong>recha positiva.<br />

ECG: Taquicardia <strong>de</strong> QSR estrecho a 110 lpm, con al<br />

menos 3 ondas P <strong>de</strong> diferente morfología.<br />

Analítica: Hemoglobina 9.8, Hematocrito 29.8,<br />

Leucocitos 6.70 (80% Neutrófilos), PCR 3.37,<br />

Creatinina 1.0. CEA 9.8, CA 125 95.5<br />

Radiodiagnóstico: TAC: Engrosamiento <strong>de</strong> pared<br />

gástrica; Gastroscopia: Tumoración en cardias,<br />

signos <strong>de</strong> sangrado, dura, infiltra esófago distal.<br />

Retracción antral. Biopsia: A<strong>de</strong>nocarcinoma gástrico<br />

evolucionado.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL (DE TAM): Flutter<br />

auricular, fibrilación auricular, taquicardia sinusal.<br />

DIAGNÓSTICOS: TAM. Infección tracto urinario.<br />

Insuficiencia renal aguda. Colelitiasis múltiple.<br />

Neoplasia gástrica (no estadiada).<br />

TRATAMIENTO: Dado al mal estado general <strong>de</strong> la<br />

22


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

paciente, edad y evolución <strong>de</strong> la neoplasia, se<br />

adopta tratamiento paliativo.<br />

DISCUSIÓN: A pesar <strong>de</strong> ser pluripatológica, nos<br />

centramos en la TAM: taquicardia <strong>de</strong> QRS estrecho,<br />

producida por múltiples causas. Debido a la baja<br />

prevalencia y ser una taquicardia poco conocida, el<br />

primer instinto <strong>de</strong>l médico es revertir a ritmo sinusal<br />

con cardioversión, como se haría en el caso <strong>de</strong><br />

otras taquicardias auriculares con las que se realiza<br />

el Diagnóstico diferencial. En este caso se<br />

contraindica este procedimiento, siendo <strong>de</strong> mayor<br />

importancia tratar la patología <strong>de</strong> base, con lo que la<br />

mayoría <strong>de</strong> estas taquicardias revierten. El<br />

tratamiento farmacológico es únicamente<br />

coadyuvante utilizando betabloqueantes y<br />

calcioantagonistas.<br />

-Disminución glucemia (140 mg/dl ayunas, 100<br />

mg/dl preprandrial) y HbA1 ( 8.6%)<br />

-Mejoría <strong>de</strong> la Función Renal(Microalbuminuria:<br />

11.100 mg/l)<br />

-Aumento <strong>de</strong> colesterol :261 mg/dl y LDL:<br />

159mg/dl, sin disminución relevante <strong>de</strong>l peso: 88.5<br />

kg.<br />

–Disminución <strong>de</strong>l perímetro abdominal:106 cm,<br />

como factor predictivo <strong>de</strong> riesgo cardiovascular<br />

,teniendo en cuenta que la paciente no ha<br />

cumplido dieta ni ejercicio.<br />

-Para mejor control y tras los resultados,se<br />

aumenta la dosis a 1.8 mg/día<br />

PALABRAS CLAVE:<br />

-Análogos GLP-1<br />

-Sobrepeso<br />

-Diabetes<br />

ALTERNATIVA TERAPEUTICA ANTIDIABÉTICA<br />

EN ATENCIÓN PRIMARIA<br />

Elena Nistor<br />

Caso clínico mujer <strong>de</strong> 56 años, diagnosticada<br />

anteriormente con Diabetes Mellitus 2 en consulta<br />

atención primaria y tratada con IDPP4 y BIGUANIDA<br />

cada 12 horas.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes patológicos :<br />

-Hipertensión arterial,Dislipemia,<br />

-Obesidad<br />

-Se<strong>de</strong>ntarismo<br />

-Mala cumplidora <strong>de</strong> dietas<br />

Exploracion y Pruebas complementarias (mayo<br />

2011):<br />

-Perímetro Abdominal: 126 cm<br />

-PESO: 89 Kg<br />

-HbA1: 11.9 %<br />

-Glucemia BASAL: 220 mg/dl<br />

-Colesterol Total: 232 mg/dl<br />

-LDL:131 mg/dl<br />

-Microalbuminuria: 21.500 mg/l<br />

DESARROLLO:<br />

Se plantea introducir otro antidiabético y<br />

observación durante 4 meses , mayoseptiembre,con<br />

examen físico cada 2 semanas y<br />

un control analítico 4 meses <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l nuevo<br />

tratamiento .<br />

PLAN:<br />

Una alternativa <strong>de</strong>l tratamiento antidiabético, <strong>de</strong><br />

menos uso en Atención Primaria, dado que:<br />

-La paciente muestra resistencia a la<br />

Insulinización,pero acepta la inyección.<br />

-Sobrepeso<br />

-Mala cumplidora <strong>de</strong> dietas y ejercicio físico .<br />

Iniciamos LIRAGLUTIDE, análogo GLP1 , durante 4<br />

meses, una inyección diaria subcutánea, en dosis<br />

inicial <strong>de</strong> 0.6 mg/día y <strong>de</strong> 1.2 mg/dia 2 semanas<br />

<strong>de</strong>spués, asociado a METFORMINA 850 mg cada 12<br />

horas . El fármaco enlentece el transito<br />

intestinal,con perdida <strong>de</strong> apetito y <strong>de</strong> peso.<br />

RESULTADOS Y CONCLUSIONES( SEPTIEMBRE<br />

2011):<br />

SINDROME CONSTITUCIONAL EN PACIENTE<br />

CON TBC REAGUDIZADA<br />

J.B. Medina, A.D. Rus, J.A.Cerballos, Y.A.Silvero<br />

MOTIVO DE CONSULTA<br />

Paciente indigente que acu<strong>de</strong> por:cuadro<br />

constitucional con pérdida <strong>de</strong> peso <strong>de</strong> 8kg en 1mes;<br />

masa submandibular <strong>de</strong>recha; tos productiva.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES<br />

No RAM. No HTA. No DM. No Dislipi<strong>de</strong>mia.<br />

Tabaquismo activo.<br />

Tuberculosis(TBC) pulmonar antigua,<br />

IQ: apendicectomia, oclusión intestinal<br />

EXPLORACIÓN FÍSICA<br />

TA:120/70mmHg FC:65lpm FR:24rpm T:38.4ºC<br />

SatO2-basal:97%.<br />

Cabeza: Masa blanda no dolorosa,submandibular<br />

<strong>de</strong>recha.<br />

ACP: rítmico sin soplos, hipoventilación apical<br />

<strong>de</strong>recha, sin ruidos patológicos.<br />

Abdomen: anodino<br />

SNC: no focalidad neurológica aguda.<br />

Extremida<strong>de</strong>s:normales.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIA<br />

Analítica <strong>de</strong>staca: PCR-241,1mg/l; Fibrinogeno-<br />

832mg/dl;Leucocitosis-14.2 x10e9/l con <strong>de</strong>sviación<br />

izquierda. Orina: Nitritos:positivo, Leucocitos:500<br />

leucos/ul, bacteriuria.<br />

Rx-torax: Lesión en epífisis medial <strong>de</strong> clavícula<br />

<strong>de</strong>recha, sospecha condrosarcoma.<br />

DIAGNÓSTICOS EN URGENCIAS<br />

SINDROME CONSTITUCIONAL. INFECCIÓN DE<br />

TRACTO URINARIO (ITU)<br />

EVOLUCIÓN: en <strong>Medicina</strong> Interna se realizan:<br />

Urocultivo: E.coli<br />

Esputo: No BAAR.<br />

TC cervico-toraco-abdominal: Lesión lítica clavícula<br />

<strong>de</strong>recha. Sospecha encondroma sin po<strong>de</strong>r <strong>de</strong>scartar<br />

condrosarcoma. Nódulo suprarrenal izquierdo <strong>de</strong> 12<br />

mm . Nódulo cavitado en LSI en probable<br />

reactivación <strong>de</strong> TBC.<br />

Fibrobroncoscopia: normal.<br />

23


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

DISCUCIÓN:<br />

1. Diagnostico al alta: Lesión osteolítica clavicular <strong>de</strong><br />

probable etiología tumoral a estudio. Tuberculosis<br />

pulmonar a estudio. Nódulo cavitado en LSI.ITU.<br />

Nódulo suprarrenal izquierdo<br />

2. Se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> el alta con tratamiento ambulatorio<br />

con: Rimstar durante dos meses, Rifinah durante<br />

siete meses mas, pendiente <strong>de</strong> realizar biopsia<br />

clavicular y seguimiento TBC pulmonar.<br />

3. Es discutible el cuadro constitucional <strong>de</strong>l paciente<br />

que pue<strong>de</strong> ser dado tanto <strong>de</strong> la reagudización <strong>de</strong>l<br />

TBC como <strong>de</strong> la presencia <strong>de</strong>l tumor oseo.<br />

4. Se observa el aumento <strong>de</strong> la TBC pulmonar en<br />

Urgencias dado el aumento <strong>de</strong> los pacientes<br />

indigentes .<br />

DEMENCIA Y HEMOCROMATOSIS.<br />

Campos Olivé N, Atienza Garrido I, García De León<br />

Chocano S, Rivera Casares F, Catalán Macián JB<br />

Ámbito <strong>de</strong>l caso:<br />

Atención Primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso:<br />

Antece<strong>de</strong>ntes:<br />

Paciente varón <strong>de</strong> 64 años con antece<strong>de</strong>ntes<br />

familiares <strong>de</strong> hemocromatosis y personales <strong>de</strong><br />

hipertensión y dislipemia.<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />

Consulta por un episodio <strong>de</strong> amnesia transitoria y<br />

posteriormente refiere que olvida el nombre <strong>de</strong><br />

gente conocida, no encuentra algunas cosas, repite<br />

frases, se le olvida conducir, hablando se queda en<br />

blanco... Está apático, sin iniciativa, no participa en<br />

las conversaciones. No se nota <strong>de</strong>primido. Se altera<br />

cuando no entien<strong>de</strong> las cosas. La esposa refiere que<br />

los conocidos le notan con dificultad para<br />

expresarse.<br />

Exploración:<br />

Se practica test minimental con resultado <strong>de</strong> 17/30.<br />

Pruebas complementarias:<br />

Resonancia magnética: cambios involutivos corticosubcorticales<br />

acusados para su edad.<br />

Espectro y SPET cerebral: hipoperfusión <strong>de</strong> los<br />

lóbulos temporal y parietal <strong>de</strong>rechos y <strong>de</strong> ambos<br />

lóbulos frontales compatible con <strong>de</strong>mencia tipo<br />

Alzheimer<br />

Analítica: hormonas tiroi<strong>de</strong>as, vitamina B12 y ácido<br />

fólico normales, si<strong>de</strong>remia 112 y ferritina 589.<br />

Estudio molecular <strong>de</strong> hemocromatosis hereditaria:<br />

mutación C282Y, heterocigoto.<br />

Desarrollo:<br />

Diagnóstico diferencial:<br />

Demencia frontal <strong>de</strong> inicio versus Alzheimer.<br />

Juicio clínico:<br />

Demencia tipo Alzheimer secundaria a<br />

hemocromatosis hereditaria.<br />

Tratamiento:<br />

Memantina y prometax, añadiendo quetiapina si<br />

agresividad o irritabilidad.<br />

Discusión y conclusiones:<br />

Ante un paciente con síntomas <strong>de</strong> <strong>de</strong>mencia y<br />

antece<strong>de</strong>ntes personales o familiares <strong>de</strong><br />

hemocromatosis, se <strong>de</strong>bería hacer un estudio<br />

molecular para dicha enfermedad hereditaria, ya<br />

que al existir una asociación causal entre<br />

hemocromatosis con mutación <strong>de</strong>l gen C282Y y<br />

Alzheimer, si tratamos la misma mejorarán los<br />

síntomas <strong>de</strong> la <strong>de</strong>mencia.<br />

5. Palabras Clave:<br />

Hemocromatosis, Demencia, Alzheimer<br />

UNA LUMBALGIA QUE CURA CON<br />

ANTIBIÓTICOS<br />

García De León Chocano S, Collar Pastor P, Campos<br />

Olivé N, Benitez Granados A, Rivera Casares F.<br />

Ámbito:<br />

Atención primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales:<br />

Varón <strong>de</strong> 38 años, natural <strong>de</strong> Pakistán, en España<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace siete. Sin antece<strong>de</strong>ntes personales <strong>de</strong><br />

interés.<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />

Dolor articular súbito <strong>de</strong> ca<strong>de</strong>ra izquierda. Se<br />

diagnostica <strong>de</strong> lumbalgia tratandose con analgesia.<br />

A los 6 días acu<strong>de</strong> a urgencias por dolor glúteo<br />

<strong>de</strong>recho irradiado a cara anterior <strong>de</strong>l muslo,<br />

intermitente, cefalea frontal <strong>de</strong> 3 días <strong>de</strong> evolución<br />

con fotofobia y fonofobia y fiebre hasta 39º.<br />

Exploración física:<br />

Dolor a la palpación en glúteo, apófisis espinosas L4-<br />

L5 y sacro. Lasègue izquierdo positivo.<br />

Pruebas complementarias:<br />

Radiografía tórax, pelvis, abdomen y ecografía<br />

abdominal sin hallazgos patológicos.<br />

Destaca Leucocitosis <strong>de</strong> 14500, con neutrofilia <strong>de</strong><br />

86,2 %. Linfocitos 7,7 %. Proteína C Reactiva 28,6.<br />

Se diagnostica síndrome febril sin foco y lumbalgia<br />

indicando control <strong>de</strong> temperatura y analgesia.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial:<br />

Causas <strong>de</strong>generativas, cambios estructurales,<br />

inflamatorios, infecciones, neoplasias.<br />

Evolución:<br />

Durante el siguiente mes consulta en varias<br />

ocasiones, ajustándose tratamiento analgésico. Ante<br />

la persistencia <strong>de</strong>l dolor y febricula se realiza<br />

resonancia magnética.<br />

Juicio clínico:<br />

Sacroileitis séptica unilateral izquierda, miositis y<br />

absceso <strong>de</strong> psoas izquierdo por staphylococcus<br />

aureus meticilin sensible.<br />

Tratamiento:<br />

Ingreso en Unidad <strong>de</strong> Enfermeda<strong>de</strong>s Infecciosas,<br />

drenandose la colección <strong>de</strong> psoas e indicándose<br />

Ciprofloxacino y Cloxacilina, con resolución total <strong>de</strong>l<br />

cuadro a las dos semanas.<br />

Discusión y conclusiones.<br />

La importancia <strong>de</strong> este caso radica en saber<br />

24


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

diferenciar una lumbalgia mecánica frente a otras <strong>de</strong><br />

diferentes etiologías. Para ello nos ayudaremos <strong>de</strong><br />

pruebas complementarias como radiografías,<br />

resonancia magnética y analítica.<br />

Es importante no menospreciar una lumbalgia que<br />

asocie algún signo <strong>de</strong> alarma, como en este caso la<br />

persistencia <strong>de</strong>l dolor a pesar <strong>de</strong> analgesia o la<br />

fiebre mantenida.<br />

3 palabras clave (términos MeSH):<br />

Lumbalgia, sacroileitis, miositis.<br />

la patología hemorroidal, con sangrado final,<br />

disconfort y dolor con la <strong>de</strong>fecación. La tinción<br />

melanocítica está ausente en un 30% <strong>de</strong> casos.<br />

Sería <strong>de</strong> vital importancia disponer <strong>de</strong> anuscopio en<br />

consulta, a utilizar en los casos <strong>de</strong> hemorroi<strong>de</strong>s que<br />

no respon<strong>de</strong>n a<strong>de</strong>cuadamente. Remitiremos a<br />

rectosigmoidoscopia si no logramos un diagnóstico.<br />

Palabras clave (términos MeSH):<br />

Melanoma anal, hemorroi<strong>de</strong>s, anuscopio.<br />

HEMORROIDES INCÓGNITO<br />

Benitez Granados A, García De León Chocano S,<br />

Atienza Garrido I, Collar Pastor P, Rivera Casares F.<br />

Ámbito <strong>de</strong>l caso.<br />

Atención Primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales:<br />

Mujer <strong>de</strong> 75 años diabética, hipertensa, bocio<br />

nodular operado asintomático.<br />

Tratamiento: metformina y clortalidona.<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />

Dolor anal por hemorroi<strong>de</strong>s. Se tratan con fármacos<br />

antiestreñimiento.<br />

Veinte días más tar<strong>de</strong> persiste el dolor. Se sospecha<br />

hemorroi<strong>de</strong> externa trombosada.<br />

Se remite a urgencias, don<strong>de</strong> se cita a consultas <strong>de</strong><br />

cirugía general en diez días.<br />

Sin embargo, acu<strong>de</strong> a urgencias por tumoración<br />

sangrante perianal e ingresa para exéresis <strong>de</strong><br />

nódulo.<br />

Exploración física:<br />

Destaca tumoración <strong>de</strong> 3.5 cm <strong>de</strong> diámetro en<br />

región perianal <strong>de</strong>recha en margen anal, no<br />

<strong>de</strong>pendiente en principio <strong>de</strong> canal anal, sangrante y<br />

con manchado pultáceo.<br />

Pruebas complementarias:<br />

Biopsia: MELANOMA NODULAR, con ulceración <strong>de</strong>l<br />

epitelio, que infiltra mucosa y submucosa, con<br />

afectación <strong>de</strong> los bor<strong>de</strong>s <strong>de</strong> resección.<br />

Resonancia magnética y tomografía computerizada:<br />

afectación ganglionar importante en mesorrecto,<br />

inguinales bilateral y ca<strong>de</strong>nas ilíacas <strong>de</strong>rechas,<br />

metástasis hepáticas y óseas.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial:<br />

Fisura anal, condiloma anal, prolapso rectal, cáncer<br />

anal y enfermedad <strong>de</strong> Crohn.<br />

Juicio clínico:<br />

Melanoma nodular<br />

Evolución y tratamiento:<br />

Ingresa en oncología tratándose con Quimioterapia<br />

(Zometa + Dacarbazina) y analgesia. Diez días más<br />

tar<strong>de</strong> fallece.<br />

Discusión y conclusiones:<br />

La importancia <strong>de</strong> este caso radica en saber<br />

diferenciar un caso <strong>de</strong> hemorroi<strong>de</strong>s <strong>de</strong> otros<br />

problemas, como un melanoma anal. La forma <strong>de</strong><br />

aparición más frecuente <strong>de</strong>l melanoma anal simula<br />

LA VÍA SUBCUTÁNEA;ALTERNATIVA EFICAZ EN<br />

ATENCIÓN PRIMARIA<br />

Ana María Jiménez Martínez, Lucía Royuela García,<br />

Idoia Aramburu Aizpiri, Guillermo Losa Rodriguez,<br />

Isabel Montejo Villa<br />

ÁMBITO DEL CASO: Unidad <strong>de</strong> Hospitalización<br />

Domiciliaria (UHD).<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />

Varón <strong>de</strong> 62 años, atendido en la Consulta <strong>de</strong><br />

Control <strong>de</strong> Síntomas <strong>de</strong> UHD, <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

Oncología, para cuidados sintomáticos paliativos <strong>de</strong><br />

carcinoma microcítico <strong>de</strong> pulmón.<br />

Ante <strong>de</strong>terioro funcional severo <strong>de</strong><br />

aproximadamente un mes <strong>de</strong> evolución se hace<br />

necesaria su atención en el domicilio.<br />

Su familia refiere pobre ingesta hídrica y <strong>de</strong><br />

alimentos aunque conserva la vía oral. Presenta<br />

astenia y somnolencia creciente con <strong>de</strong>terioro<br />

funcional severo secundario (I.Barthel: 15/100),<br />

manteniendo a<strong>de</strong>cuado nivel cognitivo.<br />

A la exploración física <strong>de</strong>staca sequedad cutáneomucosa<br />

con TA <strong>de</strong> 100/60 y FC <strong>de</strong> 120 lpm.<br />

DESARROLLO:<br />

Juicio clínico: Deshidratación en paciente con<br />

carcinoma <strong>de</strong> pulmón avanzado.<br />

Tratamiento y evolución: Ante sospecha <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>shidratación, confirmada posteriormente con<br />

resultados analíticos, se inicia hipo<strong>de</strong>rmoclisis en el<br />

domicilio, manteniéndose ésta hasta su mejoría<br />

clínica (cuarto día <strong>de</strong> ingreso).<br />

Tras un periodo <strong>de</strong> estabilidad durante quince días,<br />

presenta disminución severa <strong>de</strong> la ingesta con<br />

pérdida <strong>de</strong> la vía oral incluso para fármacos. Se<br />

inicia en este momento la administración <strong>de</strong> la<br />

medicación a través <strong>de</strong> una vía subcutánea. Al<br />

segundo día <strong>de</strong> su inicio el paciente fallece en su<br />

domicilio sin complicaciones.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />

La vía subcutánea es una alternativa eficaz, segura<br />

y <strong>de</strong> fácil manejo para la administración tanto <strong>de</strong><br />

fármacos como <strong>de</strong> fluidos en la atención <strong>de</strong>l paciente<br />

en su domicilio.<br />

La hipo<strong>de</strong>rmoclisis es un método alternativo <strong>de</strong><br />

hidratación que permite una a<strong>de</strong>cuada reposición <strong>de</strong><br />

líquidos con escasos efectos adversos.<br />

Indicamos la administración <strong>de</strong> fármacos por vía<br />

subcutánea cuando existe pérdida <strong>de</strong> vía oral o<br />

<strong>de</strong>ficiente control <strong>de</strong> síntomas.<br />

PALABRAS CLAVE: Vía subcutánea; hipo<strong>de</strong>rmoclisis;<br />

25


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

<strong>de</strong>shidratación.<br />

¿QUÉ ESCONDE UN SÍNDOME DE RAYNAUD?<br />

Sanchis Roca E, García De León Chocano S, Atienza<br />

Garrido I, Campos Olivé N, Rivera Casares F.<br />

Ámbito <strong>de</strong>l caso<br />

Atención primaria<br />

Descripción <strong>de</strong>l caso<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales:<br />

Varón <strong>de</strong> 75 años con antece<strong>de</strong>ntes personales <strong>de</strong><br />

hipertensión arterial, insuficiencia cardiaca,<br />

cardiopatía isquémica, acci<strong>de</strong>nte isquémico<br />

transitorio, artrosis y cuadros catarrales frecuentes.<br />

Motivo <strong>de</strong> consulta:<br />

Parestesias en <strong>de</strong>dos <strong>de</strong> ambas manos, intensa<br />

pali<strong>de</strong>z, que recupera al frotar y calentar. Se<br />

diagnostica síndrome <strong>de</strong> Raynaud recomendándose<br />

protegerse <strong>de</strong>l frío.<br />

Nueve meses <strong>de</strong>spués, tras un cuadro catarral<br />

refiere dolor torácico continuo.<br />

Pruebas complementarias:<br />

Radiografía <strong>de</strong> tórax: pinzamiento <strong>de</strong>l seno costofrénico<br />

<strong>de</strong>recho, borramiento <strong>de</strong>l ápex cardíaco,<br />

bronquiectasias basales <strong>de</strong>rechas y<br />

espondiloartrosis.<br />

A los tres meses persiste dolor prescribiéndose<br />

<strong>de</strong>xibuprofeno.<br />

Se practica analítica: <strong>de</strong>staca creatinina 2.2, anemia<br />

normocitica y normocrómica con hemoglobina 6.2 y<br />

calcio 12.<br />

Se remite a urgencias e ingresa.<br />

Desarrollo<br />

Diagnóstico diferencial:<br />

Conectivopatías, neoplasias, enfermeda<strong>de</strong>s<br />

hematológicas, fármacos.<br />

Juicio clínico:<br />

Tras biopsia <strong>de</strong> médula ósea, se diagnostica Mieloma<br />

Múltiple IgG kappa, estadio III-B<br />

Tratamiento:<br />

Melfalán- Prednisona<br />

Evolución:<br />

Resonancia magnética <strong>de</strong> columna: aspecto<br />

parcheado <strong>de</strong> somas vertebrales.<br />

Radiografía <strong>de</strong> cráneo: lesiones en sacabocado.<br />

Ingresa a los diez días por neumonía en lóbulo<br />

superior <strong>de</strong>recho con evolución favorable.<br />

Ingresa nuevamente a los dos meses por<br />

bronconeumonía produciéndose exitus.<br />

Discusión y conclusiones:<br />

La importancia <strong>de</strong> este caso es saber hacer un buen<br />

diagnóstico diferencial ante un paciente con<br />

síndrome <strong>de</strong> Raynaud, ya que, aunque el 90% <strong>de</strong> las<br />

ocasiones es primario, el otro 10% restante es<br />

secundario, la mayoria <strong>de</strong> las ocasiones a<br />

conectivopatias.<br />

Por lo tanto, ante crisis asimétricas, alteración <strong>de</strong><br />

pulsos o lesiones graves que nos hagan sospechar<br />

síndrome <strong>de</strong> Raynaud secundario, habría que<br />

realizar una analítica en la que <strong>de</strong>bemos incluir<br />

anticuerpos antinucleares, positivos en un 85% <strong>de</strong><br />

los secundarios.<br />

3 palabras clave(términos MeSH):<br />

Raynaud, Mieloma Multiple, anticuerpos<br />

antinucleares<br />

¿CUÁNDO SE DEBE TOMAR EL TERCER<br />

FÁRMACO HIPOTENSOR?<br />

Estefanía Pérez Nicolásana Medina Salom, Alejandro<br />

Salanova Penalba, Andrea Pérez Granell, Francisco<br />

Carbonell Franco<br />

Varón <strong>de</strong> 71 años, con antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> Diabetes<br />

Mellitus 2, Hipertensión Arterial y Dislipemia mixta<br />

que, estando tratado con Valsartan 160 miligramos,<br />

Indapamida 2,5 mg y Lercanidipino 20 mg, tomados<br />

todos por la mañana, acu<strong>de</strong> a consulta programada<br />

remitido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la consulta <strong>de</strong> enfermería por mal<br />

control <strong>de</strong> su tensión arterial.<br />

Ante esta situación se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> planificar una MAPA<br />

para valorar el grado <strong>de</strong> control y el perfil<br />

circadiano, en aras a la posibilidad <strong>de</strong> tener que<br />

reajustar la toma horaria <strong>de</strong> los fármacos<br />

hipotensores, especialmente si se ha <strong>de</strong> introducir<br />

un cuarto fármaco.<br />

En la MAPA se aprecia un grado <strong>de</strong> control a<strong>de</strong>cuado<br />

en todos los periodos, <strong>de</strong>stacando una profundidad<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong>l 19% en el periodo <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso,<br />

siendo toda la carga farmacológica matutina.<br />

Con ello se concluye que existía un fenómeno <strong>de</strong><br />

bata blanca estando el paciente bien controlado y, lo<br />

que es más importante, que, a pesar <strong>de</strong> llevar los<br />

tres fármacos a primera hora <strong>de</strong> la mañana, tiene un<br />

perfil circadiano Dipper, cercano al Extreme Dipper,<br />

por lo que se mantiene el mismo horario <strong>de</strong><br />

administración <strong>de</strong> los fármacos.<br />

Al hilo <strong>de</strong> este caso queremos comentar que<br />

administrar el tercer fármaco, o incluso el segundo,<br />

en horario nocturno sin una MAPA previa, como<br />

algunos <strong>de</strong>fien<strong>de</strong>n, es arriesgado, puesto que en<br />

nuestro paciente se podría haber generado un<br />

excesivo <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong> la TA en el periodo <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>scanso llegando, probablemente, a un perfil<br />

extreme Dipper, con el riesgo <strong>de</strong> hipoperfusión<br />

miocárdica nocturna que ello conlleva.<br />

DOLOR DE CUELLO<br />

María José García Abad, Tania Ramirez<br />

Varón <strong>de</strong> 18 años que acu<strong>de</strong> a consulta <strong>de</strong> atención<br />

primaria por presentar dolor cervical y retroesternal<br />

<strong>de</strong> 48 horas <strong>de</strong> evolución; aumenta en la inspiración<br />

profunda. No existe una clara disnea; (en el<br />

entrenamiento <strong>de</strong> futbol se agota más), no disfagia,<br />

tono <strong>de</strong> voz normal. No antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong><br />

traumatismo, no vómitos ni ingesta <strong>de</strong> cuerpo<br />

extraño.<br />

26


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: sin interés. No<br />

fumador. No hábitos tóxicos.<br />

EXPLORACIÓN:<br />

Inspección: no impresiona <strong>de</strong> gravedad, buen<br />

estado. Pali<strong>de</strong>z cutánea.<br />

Dolor a la palpación y movilización cervical.<br />

Crepitantes en ambos lados <strong>de</strong>l cuello, <strong>de</strong><br />

predominio <strong>de</strong>recho, no extendiéndose a pared<br />

costal.<br />

Auscultación cardiaca: tonos rítmicos sin soplos.<br />

Auscultación pulmonar: murmullo vesicular<br />

conservado, no se auscultan crepitantes, ni roncus<br />

ni sibilantes.<br />

Exploración orofaríngea: faringe hiperémica.<br />

No focalidad neurológica.<br />

CONSTANTES: 36, 2ºC TA: 115/ 74 FC: 85<br />

lpm SAT 02: 99%<br />

***Se <strong>de</strong>riva al paciente al hospital ***<br />

HOSPITAL :<br />

ANALÍTICA: 14000 Leucocitos (Ne 75%) PCR 1<br />

mg/dl. Resto normal.<br />

ECG: Ritmo sinusal a 65 lpm. Sin alteraciones en la<br />

repolarización ni signos <strong>de</strong> isquemia.<br />

RX CUELLO, TÓRAX PA Y LATERAL: Enfisema<br />

subcutáneo cervical, neumomediastino y mínimo<br />

neumotórax apical <strong>de</strong>recho.<br />

IMPRESIÓN DIAGNÓSTICA: ENFISEMA<br />

SUBCUTÁNEO CERVICAL Y NEUMOMEDIASTINO<br />

ESPONTÁNEO.<br />

DIAGNOSTICO DIFERENCIAL DE<br />

NEUMOMEDIASTINO:<br />

Causa Idiopática/ Espontáneo.<br />

Perforación/ ruptura <strong>de</strong> esófago, tráquea; bronquios<br />

principales.<br />

Lesión <strong>de</strong> vísceras huecas, cervicales o<br />

abdominales.<br />

DISCUSION:<br />

“ Los síntomas que acompañan al neumomediastino<br />

oscilan <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ninguno hasta graves”.<br />

Se adopta una actitud conservadora con reposo<br />

relativo y antibiótico <strong>de</strong> amplio espectro profiláctico.<br />

MIGRAÑA EN EL EMBARAZO<br />

María José García Abad, Tania Ramirez<br />

Gestante <strong>de</strong> 27 años y 24 semanas <strong>de</strong> gestación,<br />

acu<strong>de</strong> a urgencias hospitalarias por episodio <strong>de</strong><br />

disartria, parestesias peribucales y pérdida <strong>de</strong><br />

fuerza en miembro superior <strong>de</strong>recho. El día anterior<br />

presentó el mismo episodio, que fue autolimitado,<br />

cesando espontáneamente en 30 minutos. Des<strong>de</strong><br />

hace 3 días refiere cefalea frontal.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: sin interés. No<br />

fumadora. G3 P1 A1 (interrupción voluntaria).<br />

EXPLORACIÓN:<br />

Buen estado general; normocoloreada,<br />

normohidratada, consciente y orientada.<br />

Auscultación cardiaca: tonos rítmicos sin soplos.<br />

Auscultación pulmonar: murmullo vesicular<br />

conservado, no ruidos añadidos.<br />

Extremida<strong>de</strong>s: pulsos pedios presentes y simétricos.<br />

No e<strong>de</strong>mas.<br />

Neurológica: Consciente con disartria, paresia ocular<br />

externa <strong>de</strong>recha. Pupilas isocóricas y<br />

normoreactivas. Disminución <strong>de</strong> la fuerza <strong>de</strong> la<br />

mano <strong>de</strong>recha 2/ 5. No rigi<strong>de</strong>z <strong>de</strong> nuca. Signos<br />

meníngeos negativos.<br />

CONSTANTES: 36ºC TA: 117/ 68 FC: 78<br />

lpm SAT 02: 99%<br />

ANALÍTICA: en rango.<br />

ECG: Ritmo sinusal a 70 lpm. Sin alteraciones en la<br />

repolarización ni signos <strong>de</strong> isquemia.<br />

TAC CRANEO: Sin hallazgos patológicos (SHP)<br />

RMN CEREBRAL: SHP<br />

EVOLUCIÓN :<br />

Se administra Perfalgan 1gr intravenoso y Diazepan<br />

5mg Sublingual, tras ser valorada la paciente por<br />

Neurólogo y ginecólogo <strong>de</strong> guardia; la<br />

sintomatología tras este tratamiento ce<strong>de</strong> y la<br />

paciente se encuentra asintomática.<br />

DIAGNOSTICO DIFERENCIAL:<br />

Malformacion arterio-venosa cerebral<br />

Trombosis <strong>de</strong>l seno venoso<br />

Sd. Antifosfolípido<br />

Esclerosis múltiple<br />

Hemorragia subaracnoi<strong>de</strong>a<br />

Lesión ocupante <strong>de</strong> espacio (LOE)<br />

IMPRESIÓN DIAGNÓSTICA: CEFALEA EN GESTANTE<br />

COMPATIBLE CON CRISIS MIGRAÑOSA CON AUREA.<br />

Se ingresa en servicio <strong>de</strong> neurología para<br />

observación, con vía heparinizada y paracetamol<br />

1gr/ 8h vía oral, permaneciendo asintomática.<br />

DOCTORA, VEO DOBLE<br />

María José García Abad, Tania Ramirez<br />

Varón <strong>de</strong> 58 años que acu<strong>de</strong> a consulta <strong>de</strong> atención<br />

primaria por visión doble <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hace 15 días, es<br />

una diplopía monocular <strong>de</strong>recha; se acompaña <strong>de</strong><br />

leve mareo; no vértigo; no cefalea; la visión no se<br />

modifica con los cambios <strong>de</strong> postura <strong>de</strong> la cabeza.<br />

Niega ingesta <strong>de</strong> tóxicos y ningún fármaco nuevo.<br />

No traumatismo previo.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES: Sd. De ASA triada<br />

(Alergia a antiinflamatorios, asma bronquial<br />

persistente, poliposis nasosinusal). Hipertensión.<br />

Dislipemia.<br />

EXPLORACIÓN:<br />

Buen estado general; normocoloreado,<br />

normohidratado, consciente y orientado. No<br />

impresiona <strong>de</strong> gravedad.<br />

Auscultación cardiaca: tonos rítmicos sin soplos.<br />

Oftalmo- Neurológica: .Glasgow 15. Pupilas<br />

isocóricas y normoreactivas.MOE normal. No<br />

nistagmus. No asimetrías faciales. Fuerza y<br />

sensibilidad conservada en extremida<strong>de</strong>s superiores<br />

e inferiores. Campimetría normal. No rigi<strong>de</strong>z <strong>de</strong><br />

nuca. Signos meníngeos negativos. Marcha estable.<br />

Romberg negativo.<br />

CONSTANTES: 35ºC TA: 147/ 105 FC: 91<br />

27


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Lpm SAT 02: 95%<br />

***Se remite a Hospital ***<br />

ANALÍTICA: en rango.<br />

ECG: Ritmo sinusal a 75 Lpm. Sin alteraciones en la<br />

repolarización ni signos <strong>de</strong> isquemia.<br />

TAC CRANEO: No se observa patología aguda<br />

intracerebral. Hallazgos sugestivos <strong>de</strong> osteoma<br />

osteoi<strong>de</strong> frontoetmoidal anterior <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> 22 x 25<br />

mm con interrupción <strong>de</strong> la pared superolateral<br />

orbitaria <strong>de</strong>recha.<br />

DIAGNOSTICO DIFERENCIAL:<br />

Ante una paciente con una diplopia <strong>de</strong>scartar <strong>de</strong><br />

forma urgente una lesión compresiva. Diferenciar<br />

diplopía monocular <strong>de</strong> la binocular; y las<br />

alteraciones oftalmológicas <strong>de</strong> las neurológicas<br />

según sintomatología acompañante.<br />

IMPRESIÓN DIAGNÓSTICA: Diplopia monocular<br />

<strong>de</strong>recha por lesión compresiva: Osteoma Osteoi<strong>de</strong><br />

frontoetmoidal.<br />

EVOLUCIÓN : Exéresis <strong>de</strong>l osteoma frontal por<br />

abordaje externo con incisión supraciliar.<br />

TUBERCULOSIS PULMONAR<br />

Mª Isabel Montejovilla, Ana Jiménez Martinez, Anca<br />

Alexandra Ioana Oprisan, Paula Peris Campillo,<br />

Cristina López López<br />

AMBITO DEL CASO: Centro <strong>de</strong> Salud.<br />

DESCRIPCION DEL CASO:<br />

Varón inmigrante <strong>de</strong> 44 años acu<strong>de</strong> a consulta por<br />

presentar tos, esputos hemoptoicos y fiebre. Tiene<br />

antece<strong>de</strong>ntes patológicos <strong>de</strong> VHC. Es fumador <strong>de</strong><br />

tabaco y cannabis, y ex-bebedor.<br />

A la exploración <strong>de</strong>staca Tª: 38ºC, TA: 132/82, FC:<br />

76 lpm, y auscultación pulmonar con crepitantes en<br />

ambos ápices.<br />

Se le realiza una Rx tórax <strong>de</strong> urgencias en la que se<br />

objetiva imagen compatible con caverna tuberculosa<br />

en lóbulo superior <strong>de</strong>recho.<br />

Ante la sospecha <strong>de</strong> TBC en paciente con VHC y<br />

riesgo <strong>de</strong> incumplir el tratamiento, se <strong>de</strong>riva el<br />

paciente al hospital para aislamiento aéreo y<br />

tratamiento antituberculoso.<br />

Se le realizó microbiología <strong>de</strong> esputo don<strong>de</strong> se<br />

encontraron bacilos ácido-alcohol resistentes,<br />

leucocitos y células epiteliales.<br />

Posteriormente pasó a Hospital <strong>de</strong> media estancia,<br />

para asegurar el cumplimiento <strong>de</strong>l tratamiento.<br />

DESARROLLO:<br />

Diagnóstico diferencial: Infecciones (TBC…),<br />

Neoplasia...<br />

Juicio clínico: Tuberculosis pulmonar infiltrativa BK<br />

positiva.<br />

Tratamiento y evolución: tras el ingreso hospitalario<br />

se procedió a aislamiento aéreo y instauración <strong>de</strong><br />

tratamiento antituberculoso. Una vez dado <strong>de</strong> alta,<br />

continúa tratamiento en hospitalización <strong>de</strong> media<br />

estancia, encontrándose actualmente asintomático.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />

España registra 16,6 casos <strong>de</strong> TBC por cada 100.000<br />

habitantes. Es la 3ª <strong>de</strong> las enfermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>claración obligatoria. Esta enfermedad está<br />

creciendo, sobretodo, entre la población inmigrante<br />

joven que viven en condiciones precarias y en<br />

grupo. Suele diagnosticarse en los centros <strong>de</strong> salud<br />

y en urgencias. Las personas <strong>de</strong> este grupo tienen<br />

alto riesgo <strong>de</strong> abandono <strong>de</strong>l tratamiento.<br />

PALABRAS CLAVES:<br />

Tuberculosis pulmonar, VHC, inmigrante.<br />

ACIDOSIS LACTICA, CONVULSIONES<br />

Maria Isabel Cava Fuentes<br />

Ámbito: Urgencia Hospitalaria<br />

- Historia clínica:<br />

Mujer, 89 años, sin alergias medicamentosas,<br />

antece<strong>de</strong>ntes: Hipertensión arterial, Insuficiencia<br />

renal crónica, Dislipemia, Diabetes Mellitus tipo2,<br />

Fibrilación auricular, Glaucoma crónico, CardiopatÍa<br />

isquémica, en tratamiento con<br />

Metformina875mg:1c/12h,<br />

Mevacor1c/24h,<br />

Tardyferon1c/12h,<br />

Seguril40mg:1/2c/24h,<br />

Lopresor1c/12h,<br />

Uniket20mg:1c/8h,<br />

Omeprazol20mg: 1c/24h, Sintrom. Atendida por<br />

crisis convulsiva tónico-clónica generalizada <strong>de</strong> larga<br />

evolución, que no cediendo con valium.<br />

-Exploración física:<br />

Mal estado general, inconsciente, pali<strong>de</strong>z cutánea,<br />

mala perfusión periférica, arreactiva, presentando<br />

convulsiones. Gasgow 3.<br />

TA:104/63mmHg, FC:142lpm, SatO2:80%,<br />

Glucemia capilar hight<br />

Auscultación: cardíaca(Taquicardia),<br />

pulmonar(Roncos generalizados).<br />

Exploración abdominal: Anodina.<br />

Circulación periférica: pulsos distales débiles pero<br />

presentes.<br />

-Pruebas complementarias:<br />

Hemograma: Leucocitos10.200(N69.1%),<br />

Hematies4.1, Hb12.4g/dl, Hto40.0%,<br />

Plaquetas261.000.<br />

Bioquímica: Glucosa1627mg/dl,<br />

Urea/Cr:82/3.1mg/dl, Na/K122/6.3,<br />

Lactato17.0mmol/l .CKtotal61U/l.<br />

TroponinaT41ng/L, Mioglobina191ng/ml.<br />

Gasometría arterial: pH6.96, pCO2:38.7mmHg,<br />

pO2:198mmHg, HCO3:8.3mmol/L, EBA-<br />

23.5mmol/L.<br />

Hemostasia: T.Protombina49.9s, I.Quick15%,<br />

INR:5.5.<br />

TAC craneal: Infarto isquémico focal parietal<br />

<strong>de</strong>recho en sustancia blanca próximo a la<br />

convexidad. No sangrado ni signos <strong>de</strong> lesión<br />

ocupante <strong>de</strong> espacio.<br />

-Diagnóstico diferencial:<br />

Crisis tónico-clónica generalizada <strong>de</strong> origen<br />

metabólico o neurológico .<br />

Coma hiperosmolar.<br />

Acidosis láctica por Metformina o convulsiones.<br />

Fracaso renal.<br />

28


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

-Diagnóstico: Coma hiperosmolar, Acidosis láctica<br />

por convulsiones, Fracaso renal.<br />

-Tratamiento, evolución:<br />

Paciente en críticos tras valoración, se inicia<br />

ventilación con ambú, colocación <strong>de</strong> dos vías<br />

periféricas, monitorización, administración: Propofol<br />

y Midazolam para realizar TAC craneal ya que<br />

presentaba convulsiones tónico-clónicas.<br />

Posteriormente fue ingresada en Unidad <strong>de</strong> Cuidados<br />

Intensivos.<br />

-Conclusiones:<br />

La originalidad recae en que el coma hiperosmolar<br />

con acidosis láctica se presentó con convulsiones, su<br />

causa se asocia habitualmente a Metformina. Se<br />

intentó realizar hemofiltración sin éxito y a pesar <strong>de</strong><br />

ello la paciente mejoró.<br />

ABSCESO PARAFARÍNGEO<br />

Marta Latorre Poveda<br />

ANTECEDENTES PERSONALES<br />

No RAMc. Demencia Alzheimer. DM tipo 2<br />

insulino<strong>de</strong>pendiente.<br />

ANAMNESIS<br />

Varón <strong>de</strong> 77 años, que vive en resi<strong>de</strong>ncia, acu<strong>de</strong> a<br />

consulta acompañado por familiares. Refieren fiebre<br />

<strong>de</strong> 3 días <strong>de</strong> evolución, odinodisfagia y otalgia.<br />

Expectoración amarillenta. Sin otra sintomatología.<br />

Des<strong>de</strong> hace 24 horas en tratamiento con<br />

amoxicilina-clavulánico y paracetamol sin mejoría.<br />

EXPLORACIÓN<br />

TA 113/88, Tª 37.9 ºC, FC 115, Sat O2 95%<br />

REG, normohidratado, normocoloreado, consciente y<br />

orientado.<br />

ORL: absceso-masa periamigdalino izquierdo con<br />

supuración amarillenta-sanguinolenta. No<br />

a<strong>de</strong>nopatías.<br />

Resto <strong>de</strong> exploración anodina.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL<br />

ABSCESO VS NEOPLASIA<br />

SE REMITE A URGENCIAS HOSPITALARIAS<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS<br />

Laboratorio: <strong>de</strong>staca PCR 24.7, sin leucocitosis.<br />

TAC cervical: ocupación <strong>de</strong>l espacio paralaríngeo,<br />

pliegue aritenoepiglóticoy seno piriforme izquierdos<br />

por masa <strong>de</strong> partes blandas <strong>de</strong> predominio<br />

hipo<strong>de</strong>nso con débil captación periférica <strong>de</strong>l<br />

contraste, que no posee gas en su interior y que<br />

plantea el diagnóstico diferencial entre neoplasia <strong>de</strong><br />

laringe o absceso a dicho nivel.<br />

INGRESO EN ORL<br />

TRATAMIENTO<br />

Amoxicilina-clavulánico, clindamicina, ciprofloxacino,<br />

corticoi<strong>de</strong> a altas dosis e hidratación, vía parenteral.<br />

Vigilancia vía aérea y control para <strong>de</strong>cidir cirugía en<br />

caso <strong>de</strong> complicaciones.<br />

EVOLUCIÓN<br />

Favorable con antibioterapia y corticoterapia, a los 3<br />

días mejoría. Se <strong>de</strong>scarta neoplasia.<br />

DIAGNÓSTICO<br />

ABSCESO PARAFARÍNGEO<br />

TRATAMIENTO AL ALTA<br />

Antibioterapia 4 días más, pauta <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte <strong>de</strong><br />

corticoi<strong>de</strong>s. Paracetamol. Consulta con odontólogo y<br />

ORL.<br />

CONCLUSIONES<br />

EL TAC ES LA PRUEBA DE ELECCIÓN EN PACIENTE<br />

QUE PRESENTE ODINODISFAGIA Y QUE EN<br />

EXPLORACIÓN OBSERVEMOS ABSCESO-MASA.<br />

IMPORTANTES COMPLICACIONES:<br />

1. TROMBOSIS DE LA VENA YUGULAR INTERNA<br />

2. RUPTURA CAROTÍDEA<br />

3. OBSTRUCCIÓN VÍA AEREA<br />

4. SEPSIS<br />

HIPERCALCEMIA<br />

Marta Latorre Poveda<br />

ANTECEDENTES PERSONALES<br />

No RAMc. No enfermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> interés. No IQ.<br />

Estudiante. Niega hábito tabáquico y enólico.<br />

ANTECEDENTES FAMILIARES<br />

Sin interés.<br />

ANAMNESIS<br />

Varón <strong>de</strong> 18 años que acu<strong>de</strong> por dolor axial <strong>de</strong> un<br />

año <strong>de</strong> evolución, hombro y muñeca izquierda,<br />

región aquilea bilateral sobretodo <strong>de</strong>recha, <strong>de</strong><br />

características mixtas, con interrupción <strong>de</strong>l <strong>de</strong>scanso<br />

nocturno en el último mes, afebril, relata pérdida<br />

pon<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> 2 kg en 3 meses. Mejora con analgesia.<br />

***Se objetiva hipercalcemia en 2 analíticas<br />

previas. No aftas orales ni genitales, no diarrea ni<br />

rectorragia, no psoriasis no uretritis ni cólicos<br />

nefríticos.<br />

EXPLORACIÓN<br />

TA 130/70, Tª 36.5 ºC, FC 72 lpm, Sat O2 97%.<br />

BEG, normohidratado, normocoloreado. ACP,<br />

abdomen y neurológico: anodinos. No<br />

a<strong>de</strong>nomegalias. No alteraciones cutáneas. Maniobras<br />

sacroiliacas y ciáticas negativas.<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL HIPERCALCEMIA<br />

1º Corregir por albúmina<br />

2º Confirmar en otra <strong>de</strong>terminación<br />

3º PTH<br />

Elevada —Calciuria —Elevada --HPTP (<strong>de</strong>scartar<br />

fármacos)<br />

--Baja --HHF (<strong>de</strong>scartar<br />

enfermedad renal)<br />

*Aclaramiento <strong>de</strong> calcio/Aclaramiento <strong>de</strong> creatinina<br />

- Baja- - Cáncer<br />

-- Hipertiroidismo<br />

-- Enfermeda<strong>de</strong>s granulomatosas<br />

-- Fármacos<br />

REMITIDO A URGENCIAS HOSPITALARIAS. INGRESO<br />

PARA DESCARTAR PATOLOGÍA TUMORAL<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS<br />

Laboratorio: hipercalcemia. Hipocalciuria en orina<br />

24h. Resto <strong>de</strong> marcadores normales.<br />

ECG: RS 70 lpm. No bloqueos. Repolarización sin<br />

alteraciones.<br />

29


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

Serie y gammagrafías óseas, ecografía cervical, TAC<br />

cervicotoracoabdominopélvico: sin hallazgos.<br />

EVOLUCIÓN<br />

Favorable.<br />

DIAGNÓSTICO<br />

HIPERCALCEMIA HIPERCALCIÚRICA FAMILIAR.<br />

Confirmar mediante estudio genético.<br />

CONCLUSIONES<br />

CAUSAS MÁS FRECUENTES DE HIPERCALCEMIA SON<br />

EL HIPERPARATIROIDISMO PRIMARIO Y EL CÁNCER.<br />

IMPORTANTE: CORREGIR CALCIO POR ALBÚMINA Y<br />

CONFIRMAR HIPERCALCEMIA EN 2<br />

DETERMINACIONES.<br />

MUJER JOVEN CON GONALGIA Y LESIONES<br />

NODULARES EN EXTREMIDADES INFERIORES<br />

M.I Matilla García, A. Soto Hernán<strong>de</strong>z, D. Adam Ruiz<br />

, E. Martí Barrera<br />

RESUMEN<br />

El eritema nodoso (EN) es un proceso frecuente y<br />

plurietiológico caracterizado por brotes <strong>de</strong> nódulos<br />

cutáneos inflamatorios y dolorosos que afectan a la<br />

superficie pretibial <strong>de</strong> las extremida<strong>de</strong>s inferiores.<br />

Se acompaña en un 80% <strong>de</strong> los casos <strong>de</strong><br />

poliartralgias más frecuentes en tobillos y rodillas y<br />

rara vez se observa artritis.<br />

Caso clínico: Mujer <strong>de</strong> 23 años, consulta por<br />

gonalgia izquierda.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes personales: Episodio lumbociatalgia y<br />

dolor hombro. No toma anovulatorios. Fumadora.<br />

Faringitis hace meses.<br />

Una semana <strong>de</strong>spués presenta lesiones nodulares<br />

dolorosas en cara anterior tibia <strong>de</strong> ambas piernas.<br />

Se sospecha EN y se solicita radiografía <strong>de</strong> rodillas,<br />

Mantoux, y analítica general. Se pauta tratamiento<br />

con amoxicilina- clavulánico, varidasa y reposo. Ante<br />

la normalidad <strong>de</strong> las pruebas analíticas y<br />

persistencia <strong>de</strong>l dolor y <strong>de</strong> lesiones cutáneas se<br />

solicitan pruebas complementarias que incluyen:<br />

radiografía tórax, eco <strong>de</strong> la zona eritematosa<br />

nodular, análisis <strong>de</strong> orina y bioquímica con<br />

antiestreptolisina (ASLO), proteína C reactiva<br />

(PCR), velocidad sedimentación (VSG) y factor<br />

reumatoi<strong>de</strong> (FR), <strong>de</strong>stacando un ASLO <strong>de</strong> 722 U/Ml.<br />

No ha realizado reposo.<br />

Discusión: Ha sido necesario pautar corticoi<strong>de</strong>s<br />

orales pauta <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte durante dos meses ante<br />

la persistencia <strong>de</strong> lesiones nodulares y eritematosas<br />

en tobillos al cabo <strong>de</strong> 3 meses.<br />

Hemos valorado el caso infeccioso por estreptococo<br />

y <strong>de</strong> características no típicas (crónico o migratorio).<br />

Su evolución dilatada en el tiempo podría respon<strong>de</strong>r<br />

al incumplimiento <strong>de</strong>l reposo terapéutico.<br />

Conclusión:<br />

Dado que esta patología afecta más frecuentemente<br />

a mujeres jóvenes, es importante la labor <strong>de</strong>l<br />

médico <strong>de</strong> familia para no <strong>de</strong>scuidar el aspecto<br />

epi<strong>de</strong>miológico y muy importante una buena<br />

anamnesis dirigida, así como las medidas<br />

terapéuticas no farmacológicas.<br />

PALABRAS CLAVE: Eritema nodoso, Mujer joven,<br />

Gonalgia.<br />

HONGO QUE JUEGA AL DESPISTE<br />

Tania Ramirez Blasco<br />

MC: varón <strong>de</strong> 36 años que acu<strong>de</strong> por dolor y e<strong>de</strong>ma<br />

<strong>de</strong> ca<strong>de</strong>ra <strong>de</strong>recha que irradia a miembro inferior<br />

<strong>de</strong>recho (MID) y fiebre <strong>de</strong>


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

miembro superior izquierdo (MSI)<br />

AP: No RAMc. HTA con dieta hiposódica. No<br />

fumador. No Intervenciones.<br />

EF: Peso: 80.5kg altura:168cm<br />

PA:125/75mmHg 84lpm Eupneico en reposo,<br />

afebril.<br />

Cardiopulmonar y Abdomen: normal. Miembros<br />

inferiores: no e<strong>de</strong>mas, pedios+. NEUROLÓGICA: no<br />

soplo carotí<strong>de</strong>o. Consciente y orientado. Pupilas<br />

normorreactivas e isocóricas. No alteraciones <strong>de</strong>l<br />

lenguaje, ni conocimiento. No dismetrías. Fuerza<br />

muscular MSD 5/5, MSI 3/5. Hipoestesia en MSI.<br />

Resto normal. No alteraciones <strong>de</strong> la marcha,<br />

Romberg -.<br />

JD: Acci<strong>de</strong>nte Cerebrovascular (ACV)<br />

Se <strong>de</strong>riva a Puertas <strong>de</strong> Urgencias para pruebas<br />

complementarias:<br />

EC: Analítica, Electrocardiograma y RX Tórax: sin<br />

hallazgos patológicos. TC CRANEAL: sin alteraciones.<br />

TTO: el paciente se encuentra estable, se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> alta<br />

con doble antiagregación y antihipertensivo. Su MAP<br />

aña<strong>de</strong> Pravastatina.<br />

Seguimiento por Neurología:<br />

ECO-BICAROTÍDEA: estenosis en ambos lados <strong>de</strong> las<br />

carótidas internas (>70%) con repercusión<br />

hemodinámica, no placas <strong>de</strong> ateroma calcificadas, ni<br />

ulceradas. RM: no lesión encefálica. Arteriografía<br />

cerebral: que <strong>de</strong>scarta TTO con en<strong>de</strong>rectomía.<br />

JD: ACV territorio Arteria Cerebral Media <strong>de</strong>recha<br />

con estenosis significativa bicarotí<strong>de</strong>a.<br />

2ª ECO-BICAROTÍDEA a los 4meses: sin hallazgos<br />

patológicos.<br />

DD:<br />

ACV isquémico/hemorrágico<br />

absceso intracraneal<br />

botulismo<br />

encefalitis<br />

hiperglucemia/hipoglucemia<br />

urgencia/emergencia hipertensiva<br />

<strong>de</strong>sór<strong>de</strong>nes psiquiátricos<br />

conversión<br />

uremia<br />

injuria espinal<br />

neoplasia intracraneal<br />

migraña compleja<br />

epilepsia<br />

DISCUSIÓN: Importancia <strong>de</strong>l control <strong>de</strong> los factores<br />

<strong>de</strong> riesgo cardiovascular tanto en profilaxis primaria<br />

como secundaria. En este caso <strong>de</strong>stacar el papel <strong>de</strong>l<br />

hipolipemiante, con el que <strong>de</strong>sapareció la estenosis<br />

carotí<strong>de</strong>a en 4 meses.<br />

ELECTROCARDIOGRAMA EN URGENCIAS . UNA<br />

TRAMPA PARA MÉDICO RESIDENTE<br />

Ioana Oprisan<br />

AMBITO CLINICO: Urgencias <strong>de</strong> Atencion Primaria<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />

-Hombre <strong>de</strong> 31 años <strong>de</strong> edad que acu<strong>de</strong> por<br />

presentar dolor centrotorácico que empezó hace 4<br />

horas, irradiado al cuello, con sensación <strong>de</strong><br />

compresión en éste, acompañado <strong>de</strong> náuseas y<br />

sudoración, que se autolimita en 30 minutos. Sin<br />

pali<strong>de</strong>z, sin disnea.<br />

-APP: Depresión, fumador <strong>de</strong> 30 cigarros al día, 8<br />

años.<br />

-Exploración física: tº 35´9, TA 99/67, Pulso 69,<br />

SatO2 98, resto normal.<br />

-Pruebas complementarias: ECG en ritmo sinusal a<br />

87 lpm, con elevación en cara inferior (D-II, D-III Y<br />

aVF), V3-V6 con punto J <strong>de</strong> 1mV, ondas T ¿?. Resto<br />

normal.<br />

DESAROLLO:<br />

-Diagnostico diferencial:<br />

1) Etiología cardíaca: Infarto agudo <strong>de</strong>l<br />

miocardio, Pericarditis aguda, Espasmo coronario.<br />

2) Etiología extracardíaca <strong>de</strong> elevación S-T:<br />

Enfermeda<strong>de</strong>s cerebrales (Acci<strong>de</strong>ntes vasculares<br />

hemorrágicos o isquémicos), Enfermeda<strong>de</strong>s<br />

abdominales (Peritonitis aguda, Pancreatitis,<br />

Colecistitis aguda, Hernia hiatal), Drogas,<br />

Metabólicas, Ansiedad, Tabaquismo, Inmersión en<br />

agua fría.<br />

-Juicio clínico: Repolarización precoz.<br />

-Evolución: Los cambios electrocardiográficos <strong>de</strong> la<br />

RP son <strong>de</strong> tipo permanente y es necesario hacer<br />

ECG periódicos para hacer un seguimineto correcto<br />

y mantener controlados los factores <strong>de</strong> riesgo<br />

cardiovasculares.<br />

DISCUSIONES Y CONCLUSIONES:<br />

La prevalencia <strong>de</strong> RP es <strong>de</strong> 2% hasta 13% en los<br />

pacientes que acu<strong>de</strong>n a un servicio <strong>de</strong> emergencia y<br />

es más frecuente en hombres jovenes (20-40 años),<br />

<strong>de</strong>portistas y sanos. En los últimos años se estan<br />

realizando estudios clinicos ya que se sospecha la<br />

existencia <strong>de</strong> relación entre RP y Síndrome <strong>de</strong><br />

Brugada, sin que hasta el momento se haya podido<br />

establecer una clara conexión. Se consi<strong>de</strong>ra que es<br />

imprescindible que el médico en general, sobre todo<br />

el MAP y <strong>de</strong> Urgencias, conozca la existencia <strong>de</strong> esta<br />

entidad.<br />

PALABRAS CLAVE: Repolarización precoz ,Infarto<br />

agudo <strong>de</strong>l miocardio, Pericarditis aguda<br />

EL PRURITO COMO PRIMER SÍNTOMA<br />

Gómez Vives B, Jiménez Borillo M.E, Romero Atanes<br />

M.J, Sorribes Monfort J., Tramontano A.<br />

ÁMBITO DEL CASO: Urgencias.<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO:<br />

MOTIVO DE CONSULTA: Varón, 80 años, acu<strong>de</strong> a<br />

urgencias hace dos meses con prurito, piel<br />

eritematosa sin habones que había aparecido tras<br />

toma <strong>de</strong> amoxicilina. Ha aumentado en intensidad y<br />

en extensión progresivamente a pesar <strong>de</strong>l<br />

tratamiento corticoi<strong>de</strong>o y antihistamínico, ocupando<br />

casi el 100% <strong>de</strong> la superficie corporal y presentando<br />

<strong>de</strong>scamación.<br />

ANTECEDENTES PERSONALES:<br />

Diabetes Mellitus, Bronquitis crónica.<br />

31


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

EXPLORACIÓN FÍSICA:<br />

Regular estado general, consciente y orientado,<br />

eupneico. No e<strong>de</strong>ma <strong>de</strong> glotis.<br />

Murmullo vesicular disminuido en ambos campos<br />

pulmonares.<br />

Piel: eritema <strong>de</strong>scamativo generalizado respetando<br />

cara y mucosas.<br />

E<strong>de</strong>ma con fóvea en miembros inferiores.<br />

PRUEBAS COMPLEMENTARIAS:<br />

Temperatura: 36ºC. Tensión arterial: 125/76.<br />

Hemograma: 11.000 leucocitos; 87.4 % neutrófilos.<br />

Bioquímica: Glucosa: 111 mg/dl; Urea: 76 mg/dl;<br />

Proteinas totales: 5.4 g/dl; albúmina: 3.7 mg/dl;<br />

PCR: 55,90; CPK: 283 U/L; Mioglobína: 91.1.<br />

Radiografía <strong>de</strong> tórax: signos <strong>de</strong> bronquitis crónica.<br />

Electrocardiograma: ritmo sinusal a 100 latidos por<br />

minuto.<br />

DESARROLLO:<br />

DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL:<br />

Psoriasis, <strong>de</strong>rmatitis seborreica, <strong>de</strong>rmatitis <strong>de</strong><br />

contacto, <strong>de</strong>rmatitis atópica, mastocitosis, micosis<br />

fungoi<strong>de</strong>, sindrome <strong>de</strong> Sezary, pitiriasis rubra pilar,<br />

linfoma , leucemia, toxico<strong>de</strong>rmia yatrogénica.<br />

JUICIO CLÍNICO: Toxico<strong>de</strong>rmia secundaria a<br />

amoxicilina.<br />

TRATAMIENTO:<br />

Corticoterapia y claritromicina 500mg cada12<br />

horas,10 dias.<br />

EVOLUCIÓN: Ingresó por ser una urgencia<br />

<strong>de</strong>rmatológica.<br />

Durante este periodo se realizó anatomia patológica<br />

(punch): tejido cutáneo con <strong>de</strong>rmatitis perivascular<br />

superficial <strong>de</strong> predominio cronico con aislados<br />

eosinófilos y cuerpos <strong>de</strong> Civatte, compatible con una<br />

toxico<strong>de</strong>rmia. Evolucionó favorablemente y<br />

disminuyó progresivamente la <strong>de</strong>scamación y el<br />

prurito.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES:<br />

La eritro<strong>de</strong>rmia pue<strong>de</strong> ser una urgencia vital que<br />

requiere ingreso hospitalario y tratamiento<br />

inmediato por tener una implicación sistémica en la<br />

que se pier<strong>de</strong> mucho calor y líquido, pudiéndose<br />

<strong>de</strong>senca<strong>de</strong>nar fallo cardíaco. Sin olvidar el riesgo <strong>de</strong><br />

sobreinfección cutánea o sistémica bacteriana y<br />

síndrome <strong>de</strong> shock tóxico.<br />

No olvi<strong>de</strong>mos el prurito pue<strong>de</strong> ser el primer su<br />

primer síntoma.<br />

TRES PALABRAS CLAVE: Eritro<strong>de</strong>rmia, amoxicilina,<br />

prurito.<br />

SINDROME CEREBELOSO<br />

Yasmina Ahmed, Remei Raga<br />

ÁMBITO DEL CASO: Urgencias<br />

DESCRIPCIÓN DEL CASO: Paciente mujer <strong>de</strong> 53<br />

años, sin antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> interés, acu<strong>de</strong> a urgencias<br />

por un cuadro <strong>de</strong> 24 horas <strong>de</strong> evolución <strong>de</strong><br />

sensación <strong>de</strong> pérdida <strong>de</strong> equilibrio y bradipsiquia. A<br />

la exploración <strong>de</strong>staca Pali<strong>de</strong>z muco-cutánea,<br />

e<strong>de</strong>ma palpebral , Tensión arterial 215/103, leve<br />

bradicardia sinusal. En exploración neurológica<br />

ataxia axial con aumento <strong>de</strong> la base <strong>de</strong> sustentación<br />

y reflejo patelar <strong>de</strong>recho algo disminuido. Analítica<br />

con discreta anemia normocítica normocrómica y<br />

TAC cerebral normal.<br />

DESARROLLO: Por el e<strong>de</strong>ma palpebral y la<br />

hipertensión arterial podríamos pensar en<br />

Insuficiencia Renal pero las cifras <strong>de</strong> creatinina son<br />

normales. La anemia leve por sí sola no explicaría la<br />

clínica neurológica que si pue<strong>de</strong> simular un<br />

acci<strong>de</strong>nte cerebrovascular por lo que ingresa en<br />

Neurología don<strong>de</strong> se realiza RNM cerebral que lo<br />

<strong>de</strong>scarta. En Laboratorio Central <strong>de</strong>staca<br />

hipercolesterolemia importante y T4-libre 0.1 ng/dl,<br />

TSH 91.06 ng/dl con Ac antitiroi<strong>de</strong>os positivos. En<br />

ECO tiroi<strong>de</strong>a se objetiva Tiroiditis. Se diagnostica <strong>de</strong><br />

Hipotiroidismo Primario y se inicia tratamiento con<br />

L-tiroxina con mejoría <strong>de</strong> la sintomatología clínica.<br />

DISCUSIÓN: En casos <strong>de</strong> hipotiroidismo, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />

la clínica clásica, pue<strong>de</strong> haber alteraciones<br />

neurológicas que involucran, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> trastornos<br />

neuropsiquiátricos, el equilibrio, el sistema sensorial<br />

y el neuromuscular. El síndrome cerebeloso asociado<br />

al hipotiroidismo consiste en ataxia <strong>de</strong>l tronco, sin<br />

nistagmus, ni dismetría como presenta nuestra<br />

paciente.<br />

CONCLUSIONES: Resulta importante conocer las<br />

manifestaciones neurológicas <strong>de</strong>l hipotiroidismo, por<br />

cuanto no pocas veces son su manifestación inicial,<br />

y porque la mayoría <strong>de</strong> estos trastornos tiene una<br />

buena respuesta al tratamiento con levotiroxina.<br />

PALABRAS CLAVE: Hormonas tiroi<strong>de</strong>as,<br />

Hipotiroidismo, Alteraciones Neurológicas.<br />

ECCEMA HERPETICUM<br />

Mónica Martínez Lago, Jessica Mansilla Collado ,<br />

Lour<strong>de</strong>s Oliver Albelda, Elena Camarasa Baixauli,<br />

Raquel Fernan<strong>de</strong>z De Castro.<br />

ÁMBITO DEL CASO: Atención Primaria.<br />

DESCRIPCIÓN:<br />

-MOTIVO DE CONSULTA: Hombre <strong>de</strong> 18<br />

años que presenta exantema vesiculoso<br />

pruriginoso y discretamente doloroso que ha<br />

evolucionado y diseminado en 7 días, acompañado<br />

<strong>de</strong> sensación distérmica y a<strong>de</strong>nopatías inguinales.<br />

-ANTECEDENTES PERSONALES: Sin interés,<br />

correctamente vacunado.<br />

-EXPLORACIÓN FÍSICA:<br />

Lesiones vesiculosas en evolución hasta vesículopústulas,<br />

umbilicadas en el centro con ten<strong>de</strong>ncia a<br />

coaslescer, <strong>de</strong> distribución generalizada en el tronco,<br />

más llamativa en región dorsal. Las lesiones más<br />

evolucionadas presentan placas costrosas con<br />

hemorragia.<br />

Buen estado general, a<strong>de</strong>nopatías inguinales, resto<br />

normal.<br />

-PRUEBAS<br />

COMPLEMENTARIAS:<br />

Hemograma, Bioquímica, Serología VIH; Cultivo y<br />

PCR <strong>de</strong>l líquido <strong>de</strong> las vesículas.<br />

32


<strong>fml</strong>. <strong>Revista</strong> <strong>de</strong> <strong>Medicina</strong> <strong>de</strong> <strong>Familia</strong> y Atencioń Primaria<br />

www.revista<strong>fml</strong>.es ISSN: 1989-6832<br />

XIII Jornadas <strong>de</strong> Resi<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la SVMFiC. <strong>fml</strong>. 2011; 15 Supl 3:33p<br />

DESARROLLO:<br />

-DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL: Varicela;<br />

Infección diseminada Varicela Zoster (VVZ);<br />

Infección diseminada Herpes simplex (VHS);<br />

Impétigo; Dermatitis <strong>de</strong> contacto; Infección <strong>de</strong><br />

heridas (Estafilococo, Pseudomona, Cándida),<br />

Eccema vaccinial.<br />

-JUICIO CLÍNICO: Eccema herpeticum (EH)<br />

por VHS.<br />

-TRATAMIENTO:<br />

-Valaciclovir 1g/8h vía oral, 7-10 días.<br />

-Cura lesiones Cristalmina®<br />

-EVOLUCIÓN buena.<br />

DISCUSIÓN Y CONCLUSIONES<br />

El EH es la diseminación cutánea <strong>de</strong>l VHS, la<br />

mayoría tipo1, en pacientes con enfermeda<strong>de</strong>s<br />

crónicas <strong>de</strong> la piel o daño <strong>de</strong> la barrera epidérmica<br />

(<strong>de</strong>rmatitis atópica) y pacientes<br />

inmunocomprometidos.<br />

Complicaciones:<br />

sobreinfección bacteriana <strong>de</strong> lesiones, viremia con<br />

compromiso <strong>de</strong> otros órganos, sepsis bacteriana o<br />

queratitis herpética.<br />

El caso coinci<strong>de</strong> con una forma primaria <strong>de</strong> EH. Es<br />

una patología muy poco frecuente y potencialmente<br />

grave, <strong>de</strong> ahí la importancia <strong>de</strong>l diagnóstico y<br />

tratamiento precoz sistémico con aciclovir o<br />

valaciclovir, que han disminuido la letalidad <strong>de</strong> esta<br />

patología <strong>de</strong>l 50% a menos <strong>de</strong>l 10%.<br />

Bilirrubina total 2.07mg/dL, creatincinasa 14897U/L,<br />

hemoglobina 9.9g/dL, leucocitos 11.7 x10^9/L,<br />

plaquetas 18 x10^9/L. Radiografía <strong>de</strong> tórax:<br />

infiltrados algodonosos bilaterales que se confirman<br />

en la tomografía computarizada. Ingreso en unidad<br />

<strong>de</strong> cuidados intensivos iniciándose antibioterapia con<br />

ceftriaxona. Precisa intubación orotraqueal,<br />

ventilación mecánica, soporte inotrópico y<br />

hemodiálisis durante 72 horas. Se confirma<br />

serología <strong>de</strong> leptospira. Requiere transfusión <strong>de</strong><br />

plaquetas y dos concentrados <strong>de</strong> hematíes dado la<br />

trombopenia, hemorragia alveolar y un episodio <strong>de</strong><br />

rectorragia autolimitado. Tras estabilización alta con<br />

doxiciclina 100mg cada 24 horas durante 7 días.<br />

Diagnóstico diferencial: síndrome hemolítico<br />

urémico, vasculitis, lupus eritematoso sistémico,<br />

púrpura trombocitopénica trombótica, sepsis.<br />

Un elevado grado <strong>de</strong> sospecha, el diagnóstico precoz<br />

y la terapia intensiva podrían influir en disminuir la<br />

mortalidad <strong>de</strong> estos pacientes.<br />

Palabras claves: Leptospirosis, fracaso renal agudo,<br />

enfermedad <strong>de</strong> weil´s<br />

3 PALABRAS CLAVE :<br />

-Eccema<br />

-Herpes<br />

-Inmunocomprometidos<br />

LEPTOSPIROSIS- FRACASO MULTIORGANICO;<br />

SINDROME DE WEIL<br />

Ignacio Pedro Salazar, Silvia J. Dominguez<br />

La leptospirosis es una zoonosis ampliamente<br />

distribuida en el mundo. Los animales domésticos y<br />

salvajes son el principal reservorio y fuente <strong>de</strong><br />

infección. En el hombre se produce como<br />

consecuencia <strong>de</strong>l contacto directo <strong>de</strong> la orina <strong>de</strong><br />

dichos animales, agua o terrenos húmedos<br />

contaminados. La afectación en los seres humanos<br />

varía <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la infección subclínica hasta el <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> un síndrome <strong>de</strong> disfunción multiorgánica severa<br />

(5-10%), conocida como Enfermedad <strong>de</strong> Weil.<br />

Caso clínico: Varón <strong>de</strong> 35 años, agricultor que<br />

trabaja en el arroz. Acu<strong>de</strong> al Hospital por fiebre <strong>de</strong> 4<br />

días <strong>de</strong> evolución, algias generalizadas, astenia y<br />

<strong>de</strong>bilidad progresiva en extremida<strong>de</strong>s inferiores<br />

impidiéndole la <strong>de</strong>ambulación. Exploración física:<br />

hipotenso, taquicárdico, taquipneico, febrícula,<br />

ictérico, hemorragia conjuntival bilateral, sibilantes<br />

espiratorios, abdomen doloroso en hipocondrio<br />

<strong>de</strong>recho y hepatomegalia y dolor en ambos<br />

miembros inferiores. Analítica: creatinina<br />

4.98mg/dL, urea 95mg/dL, GOT 332U/L, GPT 93U/L,<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!