Nieuwe Markt, een eerste verkenning naar toekomstige kwaliteiten
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Nieuwe</strong> <strong>Markt</strong><br />
Rotterdam, september 2012<br />
<strong>een</strong> <strong>eerste</strong> <strong>verkenning</strong> <strong>naar</strong> <strong>toekomstige</strong> <strong>kwaliteiten</strong>
aanleiding<br />
Al jaren speelt de gedachte <strong>een</strong> plan te ontwikkelen voor de locatie hoek<br />
<strong>Nieuwe</strong> <strong>Markt</strong> / Pannekoekstraat. Deze plek oogt als <strong>een</strong> nooit opgevuld<br />
kaalslag gat. Met het opvullen van de grote bouwlocaties aan de Binnenrotte<br />
heeft het gebied <strong>een</strong> duidelijke omgrenzing en achterland gekregen<br />
en wordt het onbenutte potentieel als fijnkorrelige laagbouw enclave met<br />
bijzondere winkels, bedrijven, horeca en woningen steeds beter zichtbaar.<br />
Nu de omgeving weer stabiel is, en bekend is geworden dat Erasmus University<br />
College zich gaat vestigen in de oude bibliotheek, is het zaak weer<br />
loop in het gebied te krijgen en te behouden (Hoogstraat - M<strong>een</strong>t en Binnenrotte<br />
- Mariniersweg). Het moment is aangebroken om de <strong>toekomstige</strong><br />
<strong>kwaliteiten</strong> nader te verkennen en in beeld te brengen.<br />
<strong>eerste</strong> indruk<br />
<strong>een</strong> snelle analyse van de directe omgeving van de Oude Bibliotheek toont contrasten:<br />
• <strong>een</strong> historische gebouw versus wederopbouwarchitectuur<br />
• <strong>een</strong> dominerend en beeldbepalend monumentaal blok versus relatief neutrale kleinschalige<br />
modernistische blokken<br />
• <strong>een</strong> expressieve pannendaken kap versus 2-3 lagen platte daken
aanpak<br />
NXTlandscapes en D~B architecten zijn van mening dat<br />
het gebied bijzondere <strong>kwaliteiten</strong> en potenties heeft, die<br />
zich goed lenen voor <strong>een</strong> gefaseerde en kleinschalige<br />
aanpak. Een benadering die passend is bij de sfeer en<br />
schaal van het gebied, en actueel en realistisch aansluit op<br />
de huidige ontwikkelingen in de markt. Daarbij is het zaak<br />
<strong>een</strong> helder beeld te schetsen van de bijzondere sfeer die<br />
dit stukje Rotterdam uitstraalt. Hier proef je nog iets van<br />
het oude centrum van de stad, maar ook van het optimisme,<br />
waarmee de stad na de oorlog de toekomst tegemoet<br />
zag. In de ‘limelight’ van meer imposante projecten is hier<br />
<strong>een</strong> enclave gespaard gebleven die klaar is om als <strong>een</strong> bijzonder<br />
eilandje in de stad gekoesterd te worden.<br />
Onderlinge afstemming, ruimtelijk, programmatisch en financieel,<br />
van de afzonderlijke ingrepen/projecten is in onze<br />
opvatting essentieel voor het bereiken van <strong>een</strong> gebalanceerd<br />
eindresultaat. Om het bijzondere karakter van het gebied<br />
verder uit te bouwen en vat te krijgen op alle kansen op<br />
meerwaarde en <strong>een</strong> duurzame toekomst, is in onze visie <strong>een</strong><br />
integrale gem<strong>een</strong>schappelijke onderlegger nodig, waarin<br />
alle stakeholders zich kunnen herkennen en <strong>een</strong> bijdrage<br />
willen leveren. Wij doen hiertoe graag deze voorzet!<br />
transformatie<br />
• gesloten rode bakstenen gevels met gaten versus transparante architectuur met<br />
open etalages, glazen puien en licht gekleurde materialen<br />
• continue winkel-facades met plotselinge onderbrekingen en dode plinten<br />
• fijnkorrelige laagbouw versus kloeke volumineuze hoogbouw<br />
• heldere straatprofielen versus onduidelijke pleinruimtes<br />
Om op deze contrasten het juiste antwoord te geven, ofwel de juiste schakel te<br />
vinden, is de clou van de opgave. Dit vereist nader stedenbouwkundig onderzoek<br />
<strong>naar</strong> de onderlinge ruimtelijke relaties en verhoudingen in het gebied, <strong>een</strong> <strong>verkenning</strong><br />
<strong>naar</strong> passende architectuurbeelden en <strong>een</strong> onderkenning van de programmatische<br />
<strong>kwaliteiten</strong> van de locatie. Bovenal vereist dit dat gangmakers en betrokken partijen<br />
zich bewust worden van de eigen rol om hier gezamenlijk iets tot stand te brengen.<br />
NXTlandscapes en D~B architecten stellen voor om<br />
door middel van <strong>een</strong> aantal specifieke ingrepen, die<br />
in tijd en plaats los van elkaar gerealiseerd kunnen<br />
worden, <strong>een</strong> transformatie op gang te brengen die<br />
het bijzondere karakter van het gebied recht doet en<br />
verder uitbouwt.<br />
Ondanks dat we van mening zijn dat er in de binnenstad<br />
van Rotterdam minstens woonruimte voor<br />
50.000 nieuwe inwoners gerealiseerd zou moeten<br />
worden, geloven wij dat deze locatie niet de juiste<br />
is voor verdere verdichting. Vooral het kleinschalige,<br />
fijnkorrelige en diverse karakter van deze wederopbouwenclave<br />
is de karakteristiek die hier gekoesterd<br />
zou moeten worden.
wat is zo kenmerkend aan de omgeving van de <strong>Nieuwe</strong> <strong>Markt</strong> ?<br />
Het Pannekoekstraatgebied heeft <strong>een</strong> aantal <strong>kwaliteiten</strong> waarvan Rotterdam er maar weinig heeft en die daarom gekoesterd, benut en<br />
geconsolideerd zouden moeten worden. Hoe kun je bijvoorbeeld de huidige diversiteit van het winkelaanbod versterken? De komst van<br />
Erasmus University College zal ontegenzeggelijk <strong>een</strong> enorme impuls aan het gebied geven. Eindelijk <strong>een</strong> plek waar de universiteit zichtbaar<br />
wordt in de binnenstad van Rotterdam. Het gebied kent ook enkele mindere punten die niet bijdragen aan <strong>een</strong> toekomstbestendige<br />
koers voor het gebied als ze niet geadresseerd worden tijdens het transformatieproces.<br />
huidige <strong>kwaliteiten</strong><br />
• unieke tweezijdige winkels met 2 voorkanten<br />
• kleinschalig winkel / horeca gebied<br />
• arty en trendy uitstraling<br />
• divers winkelaanbod zonder ‘standaard’ ketenwinkels<br />
• relatief betaalbaar voor trendy en ‘ambachtelijke’ middenstand<br />
• veel jongerenhuisvesting<br />
• uitstraling weekmarkt aan de Binnenrotte<br />
• rustige enclave<br />
minpunten<br />
• misplaatste en gedateerde stadsvernieuwing aan de Herenplaats<br />
• gebrekkige aansluiting onderdoorgang <strong>naar</strong> de Hoogstraat<br />
• dominante uitstraling parkeren Prinsenhof<br />
• gebrekkige definitie ruimte rond ‘Maagd van Holland’<br />
• doorsnijding van het voetgangersgebied met autoverkeer<br />
• overgedimensioneerde ruimte aan de Herenplaats<br />
• gedateerde buitenruimte poffertjespaviljoen<br />
• verborgen en weinig uitnodigende toegangen
uitgangspunten voor transformatie van de omgeving van de <strong>Nieuwe</strong> <strong>Markt</strong><br />
Versterking en nadere definitie van het historische ensemble Oude Bibliotheek / Maagd van Holland fontein als scharnierpunt in<br />
het gebied, zodat het monumentale gebouw als zelfstandig blok met <strong>een</strong> alzijdige uitstraling wordt herkend en het historische<br />
hart van het gebied weer voelbaar wordt gemaakt. Parkeren op maaiveld in de Prinsenhof, onder <strong>een</strong> overkapping waarop midden<br />
in het gebied <strong>een</strong> nieuwe ‘groene long’ gerealiseerd kan worden. Aantrekkelijke nieuwe architectuur op markante punten, met <strong>een</strong><br />
hoogbouw accent aan de kop van de Pannekoekstraat en bij de M<strong>een</strong>t. Herstel van de continuiteit van de plint, door opvullen van<br />
gaten en begeleiding van nieuwe looproutes. Omvorming middengebied tot langszaamverkeersgebied met <strong>een</strong> nieuwe circulatie<br />
voor autoverkeer. Aansluiting looproutes op omliggende winkelstraten en toegangen tot het gebied. Halvering stedelijke ruimte<br />
Herenplaats. Versmalling rooilijn aan kop van Pannekoekstraat, waardoor meer ruimte voor nieuwbouw en voortgezette plint.<br />
Expressieve losstaande nieuwbouw bij Oude Bibliotheek, met <strong>een</strong> plint die aansluit op de omgeving.<br />
Sloop<br />
Op enkele plekken is verwijdering van bestaande<br />
bebouwing onvermijdelijk om ruimte te bieden aan de<br />
transformatie van het gebied. Het jaren 80 woningblok<br />
aan de Herenplaats zou prima als tijdelijke studentenhuisvesting<br />
t.b.v. het nieuwe Erasmus University College<br />
kunnen worden benut, om vervolgens het veld te<br />
ruimen voor nieuwbouw met riante appartementen.<br />
Realisatie nieuwbouw<br />
Inbreiding met <strong>een</strong> studentenflatje bij de Pannekoekhof.<br />
Een nieuwe plint met winkels en stadswoningen<br />
op de kop van de Herenplaats. <strong>Nieuwe</strong><br />
winkelplinten aan noord- en oostzijde van de Oude<br />
Bibliotheek. Met aan de Pannekoekstraat, <strong>een</strong> markant<br />
nieuw gebouw dat ruimte biedt aan <strong>een</strong> mogelijke<br />
uitbreiding van Erasmus University College.<br />
Versterking programmatische diversiteit<br />
Stimuleren van diverse winkelaanbod door duidelijke<br />
omschrijving van gewenste branchering. Met de komst<br />
van Erasmus University College in september 2013 in<br />
de oude bibliotheek krijgt de zichtbaarheid van de universiteit<br />
in de binnenstad <strong>een</strong> belangrijke impuls. Een<br />
“Erasmus University College Store” in de nieuwbouw<br />
aan de M<strong>een</strong>t zou <strong>een</strong> prachtig startschot vormen.<br />
Verbetering toegankelijkheid van het gebied<br />
Uitnodigende nieuwbouw bij de verborgen entrees<br />
van het gebied, voldoende parkeervoorzieningen en<br />
<strong>een</strong> duidelijke scheiding tussen <strong>een</strong> nieuw centraal<br />
gelegen aan<strong>een</strong>gesloten voetgangersgebied, en omliggende<br />
wegen voor auto’s en overig verkeer zorgen er<br />
voor dat de toegankelijkheid en begaanbaarheid van<br />
het gebied <strong>een</strong> stevige impuls krijgen.<br />
Herstel van de ‘loop’ in het gebied<br />
Continue winkelplinten van oost <strong>naar</strong> west en van<br />
zuid <strong>naar</strong> noord, door toevoeging van nieuwe winkelunits,<br />
nieuwbouw aan de kop van de Pannekoekstraat,<br />
<strong>een</strong> nieuwe doorlopende steeg naast de Oude<br />
Bibliotheek en het autovrij maken van het middengebied,<br />
versterken de ‘loop’ en maken het gebied beter<br />
‘doorwaadbaar’ voor bezoekers.<br />
Aanpassing van de buitenruimte<br />
Robuuste bomen en <strong>een</strong> sobere inrichting van de<br />
buitenruimte met aandacht voor detail en duurzame<br />
materialisering complementeren de ruimtelijke en<br />
programmatische ingrepen van deze transformatie.<br />
Groene daken, vertikaal groen en <strong>een</strong> aansprekende<br />
groene inrichting van de nieuwe overkapping van de<br />
parkeergarage vormen de finishing touch.
NXTLANDSCAPES<br />
landscape architecture urban design regional planning<br />
www.nxtlandscapes.nl info@nxtlandscapes.nl<br />
Wijnstraat 96 3011 TR Rotterdam 010 436 9005