Nieuwe Markt, een eerste verkenning naar toekomstige kwaliteiten

Nieuwe Markt
Rotterdam, september 2012
een eerste verkenning naar toekomstige kwaliteiten

aanleiding
Al jaren speelt de gedachte een plan te ontwikkelen voor de locatie hoek
Nieuwe Markt / Pannekoekstraat. Deze plek oogt als een nooit opgevuld
kaalslag gat. Met het opvullen van de grote bouwlocaties aan de Binnenrotte
heeft het gebied een duidelijke omgrenzing en achterland gekregen
en wordt het onbenutte potentieel als fijnkorrelige laagbouw enclave met
bijzondere winkels, bedrijven, horeca en woningen steeds beter zichtbaar.
Nu de omgeving weer stabiel is, en bekend is geworden dat Erasmus University
College zich gaat vestigen in de oude bibliotheek, is het zaak weer
loop in het gebied te krijgen en te behouden (Hoogstraat - Meent en Binnenrotte
- Mariniersweg). Het moment is aangebroken om de toekomstige
kwaliteiten nader te verkennen en in beeld te brengen.
eerste indruk
een snelle analyse van de directe omgeving van de Oude Bibliotheek toont contrasten:
• een historische gebouw versus wederopbouwarchitectuur
• een dominerend en beeldbepalend monumentaal blok versus relatief neutrale kleinschalige
modernistische blokken
• een expressieve pannendaken kap versus 2-3 lagen platte daken

aanpak
NXTlandscapes en D~B architecten zijn van mening dat
het gebied bijzondere kwaliteiten en potenties heeft, die
zich goed lenen voor een gefaseerde en kleinschalige
aanpak. Een benadering die passend is bij de sfeer en
schaal van het gebied, en actueel en realistisch aansluit op
de huidige ontwikkelingen in de markt. Daarbij is het zaak
een helder beeld te schetsen van de bijzondere sfeer die
dit stukje Rotterdam uitstraalt. Hier proef je nog iets van
het oude centrum van de stad, maar ook van het optimisme,
waarmee de stad na de oorlog de toekomst tegemoet
zag. In de ‘limelight’ van meer imposante projecten is hier
een enclave gespaard gebleven die klaar is om als een bijzonder
eilandje in de stad gekoesterd te worden.
Onderlinge afstemming, ruimtelijk, programmatisch en financieel,
van de afzonderlijke ingrepen/projecten is in onze
opvatting essentieel voor het bereiken van een gebalanceerd
eindresultaat. Om het bijzondere karakter van het gebied
verder uit te bouwen en vat te krijgen op alle kansen op
meerwaarde en een duurzame toekomst, is in onze visie een
integrale gemeenschappelijke onderlegger nodig, waarin
alle stakeholders zich kunnen herkennen en een bijdrage
willen leveren. Wij doen hiertoe graag deze voorzet!
transformatie
• gesloten rode bakstenen gevels met gaten versus transparante architectuur met
open etalages, glazen puien en licht gekleurde materialen
• continue winkel-facades met plotselinge onderbrekingen en dode plinten
• fijnkorrelige laagbouw versus kloeke volumineuze hoogbouw
• heldere straatprofielen versus onduidelijke pleinruimtes
Om op deze contrasten het juiste antwoord te geven, ofwel de juiste schakel te
vinden, is de clou van de opgave. Dit vereist nader stedenbouwkundig onderzoek
naar de onderlinge ruimtelijke relaties en verhoudingen in het gebied, een verkenning
naar passende architectuurbeelden en een onderkenning van de programmatische
kwaliteiten van de locatie. Bovenal vereist dit dat gangmakers en betrokken partijen
zich bewust worden van de eigen rol om hier gezamenlijk iets tot stand te brengen.
NXTlandscapes en D~B architecten stellen voor om
door middel van een aantal specifieke ingrepen, die
in tijd en plaats los van elkaar gerealiseerd kunnen
worden, een transformatie op gang te brengen die
het bijzondere karakter van het gebied recht doet en
verder uitbouwt.
Ondanks dat we van mening zijn dat er in de binnenstad
van Rotterdam minstens woonruimte voor
50.000 nieuwe inwoners gerealiseerd zou moeten
worden, geloven wij dat deze locatie niet de juiste
is voor verdere verdichting. Vooral het kleinschalige,
fijnkorrelige en diverse karakter van deze wederopbouwenclave
is de karakteristiek die hier gekoesterd
zou moeten worden.

wat is zo kenmerkend aan de omgeving van de Nieuwe Markt ?
Het Pannekoekstraatgebied heeft een aantal kwaliteiten waarvan Rotterdam er maar weinig heeft en die daarom gekoesterd, benut en
geconsolideerd zouden moeten worden. Hoe kun je bijvoorbeeld de huidige diversiteit van het winkelaanbod versterken? De komst van
Erasmus University College zal ontegenzeggelijk een enorme impuls aan het gebied geven. Eindelijk een plek waar de universiteit zichtbaar
wordt in de binnenstad van Rotterdam. Het gebied kent ook enkele mindere punten die niet bijdragen aan een toekomstbestendige
koers voor het gebied als ze niet geadresseerd worden tijdens het transformatieproces.
huidige kwaliteiten
• unieke tweezijdige winkels met 2 voorkanten
• kleinschalig winkel / horeca gebied
• arty en trendy uitstraling
• divers winkelaanbod zonder ‘standaard’ ketenwinkels
• relatief betaalbaar voor trendy en ‘ambachtelijke’ middenstand
• veel jongerenhuisvesting
• uitstraling weekmarkt aan de Binnenrotte
• rustige enclave
minpunten
• misplaatste en gedateerde stadsvernieuwing aan de Herenplaats
• gebrekkige aansluiting onderdoorgang naar de Hoogstraat
• dominante uitstraling parkeren Prinsenhof
• gebrekkige definitie ruimte rond ‘Maagd van Holland’
• doorsnijding van het voetgangersgebied met autoverkeer
• overgedimensioneerde ruimte aan de Herenplaats
• gedateerde buitenruimte poffertjespaviljoen
• verborgen en weinig uitnodigende toegangen

uitgangspunten voor transformatie van de omgeving van de Nieuwe Markt
Versterking en nadere definitie van het historische ensemble Oude Bibliotheek / Maagd van Holland fontein als scharnierpunt in
het gebied, zodat het monumentale gebouw als zelfstandig blok met een alzijdige uitstraling wordt herkend en het historische
hart van het gebied weer voelbaar wordt gemaakt. Parkeren op maaiveld in de Prinsenhof, onder een overkapping waarop midden
in het gebied een nieuwe ‘groene long’ gerealiseerd kan worden. Aantrekkelijke nieuwe architectuur op markante punten, met een
hoogbouw accent aan de kop van de Pannekoekstraat en bij de Meent. Herstel van de continuiteit van de plint, door opvullen van
gaten en begeleiding van nieuwe looproutes. Omvorming middengebied tot langszaamverkeersgebied met een nieuwe circulatie
voor autoverkeer. Aansluiting looproutes op omliggende winkelstraten en toegangen tot het gebied. Halvering stedelijke ruimte
Herenplaats. Versmalling rooilijn aan kop van Pannekoekstraat, waardoor meer ruimte voor nieuwbouw en voortgezette plint.
Expressieve losstaande nieuwbouw bij Oude Bibliotheek, met een plint die aansluit op de omgeving.
Sloop
Op enkele plekken is verwijdering van bestaande
bebouwing onvermijdelijk om ruimte te bieden aan de
transformatie van het gebied. Het jaren 80 woningblok
aan de Herenplaats zou prima als tijdelijke studentenhuisvesting
t.b.v. het nieuwe Erasmus University College
kunnen worden benut, om vervolgens het veld te
ruimen voor nieuwbouw met riante appartementen.
Realisatie nieuwbouw
Inbreiding met een studentenflatje bij de Pannekoekhof.
Een nieuwe plint met winkels en stadswoningen
op de kop van de Herenplaats. Nieuwe
winkelplinten aan noord- en oostzijde van de Oude
Bibliotheek. Met aan de Pannekoekstraat, een markant
nieuw gebouw dat ruimte biedt aan een mogelijke
uitbreiding van Erasmus University College.
Versterking programmatische diversiteit
Stimuleren van diverse winkelaanbod door duidelijke
omschrijving van gewenste branchering. Met de komst
van Erasmus University College in september 2013 in
de oude bibliotheek krijgt de zichtbaarheid van de universiteit
in de binnenstad een belangrijke impuls. Een
“Erasmus University College Store” in de nieuwbouw
aan de Meent zou een prachtig startschot vormen.
Verbetering toegankelijkheid van het gebied
Uitnodigende nieuwbouw bij de verborgen entrees
van het gebied, voldoende parkeervoorzieningen en
een duidelijke scheiding tussen een nieuw centraal
gelegen aaneengesloten voetgangersgebied, en omliggende
wegen voor auto’s en overig verkeer zorgen er
voor dat de toegankelijkheid en begaanbaarheid van
het gebied een stevige impuls krijgen.
Herstel van de ‘loop’ in het gebied
Continue winkelplinten van oost naar west en van
zuid naar noord, door toevoeging van nieuwe winkelunits,
nieuwbouw aan de kop van de Pannekoekstraat,
een nieuwe doorlopende steeg naast de Oude
Bibliotheek en het autovrij maken van het middengebied,
versterken de ‘loop’ en maken het gebied beter
‘doorwaadbaar’ voor bezoekers.
Aanpassing van de buitenruimte
Robuuste bomen en een sobere inrichting van de
buitenruimte met aandacht voor detail en duurzame
materialisering complementeren de ruimtelijke en
programmatische ingrepen van deze transformatie.
Groene daken, vertikaal groen en een aansprekende
groene inrichting van de nieuwe overkapping van de
parkeergarage vormen de finishing touch.

NXTLANDSCAPES
landscape architecture urban design regional planning
www.nxtlandscapes.nl info@nxtlandscapes.nl
Wijnstraat 96 3011 TR Rotterdam 010 436 9005