Xây dựng hệ thống bài tập dùng cho dạy học tích cực chương Đại cương về kim loại - Hoá học 12 ban...

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

http://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

I. MỞ ĐẦU 

I.1. Lí do chọn đề tài 

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 

Xây dựng hệ thống bài tập dùng cho dạy học tích cực 

chương Đại cương về kim loại - Hoá học 12 ban 

Đất nước đang trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, mặc 

dù có những chuyển biến tích cực về mọi mặt, song Giáo dục - Đào tạo nước ta 

vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập so với yêu cầu phát trriển của đất nước, nội dung 

chương trình còn thiếu về lí thuyết, nặng về thi cử, ít gắn với thực tế cuộc sống. 

Phương pháp dạy học nặng về truyền thụ một chiều ít phát huy tính tích cực, tự 

lực chủ động, sáng tạo của học sinh. Vì vậy đổi mới phương pháp dạy học ở cấp 

bậc nói chung và ở trường PTTH nói riêng đang được Đảng và Nhà nước ta hết 

sức quan tâm. Nhiều công trình khoa học liên quan đến đổi mới phương pháp 

dạy học đã được các nhà giáo dục nghiên cứu và vận dụng thành công trong 

thực tiễn. 

Để đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, đòi hỏi ngành giáo dục phải 

đổi mới đồng thời cả mục đích, nội dung phương pháp và hình thức dạy học. 

Một trong những mục tiêu đó được quy định tại điều 28 Luật giáo dục: “Phương 

pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo 

của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng năng 

lực tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức 

vào thực tiễn”. 

Sử dụng bài tập hoá học là một trong các phương pháp dạy học quan trọng 

nhất để nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Đối với học sinh giải bài tập là 

một phương pháp học tập tích cực. 

Trong hệ thống kiến thức hoá học thì kiến thức về phần kim loại rất quan 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÍ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

trọng đối với học sinh phổ thông đặc biệt là học sinh lớp 12. Căn cứ vào chủ 

trương của Đảng, Nhà nước và của ngành, nhận thức được tầm quan trọng của 

việc sử dụng bài tập ở trường phổ thông tôi đã chọn đề tài: “Xây dựng hệ thống 

Skype : live:daykemquynhonbusiness 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

1 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial





bài tập dùng cho dạy học tích cực chương Đại cương về kim loại - Hoá học 

12 ban ” 




I.2. Mục đích nghiên cứu 

Nghiên cứu sử dụng bài tập tự luận và trắc nghiệm khách quan trong dạy 

học các chương hoá học vô cơ lớp 12 ban nhằm phát huy tính cực, chủ động, 

sáng tạo của học sinh. Qua đó nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học hoá học ở 

trường THPT. 

I.3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

- Nghiên cứu cơ sở lí luận về nhận thức, tính cực trong học tập và sử dụng bài 

tập hoá học để nâng cao tính tích cực học tập của học sinh. 

- Nghiên cứu nội dung, chương trình SGK, bài tập định tính và bài tập định 

lượng phần Hoá học kim loại. Trên cơ sở đó biên soạn hệ thống bài tập tự luận 

và trắc nghiệm khách quan các chương trình hoá học vô cơ lớp 12 ban - THPT. 

- Nghiên cứu sử dụng BTH trong dạy học theo từng kiểu bài cụ thể để phát huy 

tính tích cực của học sinh. 

- Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở trường THPT BắC SƠN 

I.4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 

I.4.1. Khách thể nghiên cứu: 

Quá trình dạy học hoá học ở trường THPT. 

I.4.2. Đối tượng nghiên cứu: 

- Cơ sở lí luận về nhận thức, tính tích cực học tập và sử dụng bài tập để nâng cao 

tính tích cực học tập của học sinh. 

- Hệ thống bài tập tự luận và trắc nghiệm khách quan dùng để phát huy tính tích 

cực của học sinh trong dạy học các chương hoá học vô cơ lớp 12 ban . 

I.5. Phạm vi nghiên cứu 

Nội dung kiến thức và phương pháp sử dụng bài tập để phát huy tính tích 


cực của học sinh trong dạy học các chương hoá học vô cơ lớp 12 ban . 

I.6. Phương pháp nghiên cứu 

- Nghiên cứu lí luận về nhận thức và tính tích cực nhận thức. 





2 










- Nghiên cứu nội dung các chương hoá học vô cơ lớp 12 ban . 

- Điều tra thực tiễn: điều tra cơ bản về năng lực tư duy của học sinh. 

- Trao đổi kinh nghiệm với giáo viên hoá học trong và ngoài tỉnh. 

- Xây dựng, lựa chọn hệ thống bài tập tự luận và trắc nghiệm khách quan các 

chương hoá học vô cơ lớp 12 ban nhằm phát triển tư duy học sinh. 

- Thực nghiệm sư phạm và xử lí kết quả. 

I.7. Giả thuyết khoa học 

Nếu trong các giờ dạy hoá học nói chung và các giờ dạy học các chương 

hoá học vô cơ lớp 12 nói riêng được tiến hành việc sử dụng bài tập tự luận và 

bài tập trắc nghiệm theo hướng tích cực hoạt động nhận thức, phát triển tư duy 

nâng cao khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn của học sinh thì sẽ nâng cao 

chất lượng dạy và học ở trường THPT. 





II. NỘI DUNG 


3 










II.1. Cơ sở lí luận về nhận thức và tính tích cực của việc sử dụng bài tập 

hóa học trong dạy học 

II.1.2. Một số vấn đề về tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh trong quá 

trình dạy học hóa học 

II.1.2.1. Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh trong quá trình dạy học 

Việc đổi mới phương pháp dạy học cần phải phát huy tính tích cực, tự giác, 

chủ động của học sinh (HS); bồi dưỡng năng lực tự học, rèn luyện kĩ năng vận 

dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm đem lại hứng thứ cho học 

sinh. 

Đầu tiên giáo viên (GV) tổ chức tình huống học tập bằng cách đặt vấn đề 

và giao nhiệm vụ cho học sinh. Học sinh hăng hái nhận nhiệm vụ, trong quá 

trình giải quyết nhiệm vụ học sinh sẽ gặp khó khăn và nảy sinh vấn đề cần tìm 

tòi giải quyết. Những khó khăn ban đầu của học sinh được giáo viên gợi ý để 

các vấn đề được diễn ra một cách chính xác, phù hợp với mục tiêu và các nội 

dung cụ thể đã đề ra. 

Trong quá trình hoạt động nhận thức giáo viên theo dõi, định hướng, chỉ 

đạo sự trao đổi, tranh luận của học sinh và có những gợi ý cần thiết; học sinh 

chủ động tìm tòi giải quyết vấn đề đặt ra theo một tiến trình hợp lí. 

Cuối cùng GV bổ sung, tổng kết, khái quát hoá, chuẩn hóa kiến thức, kiểm 

tra kết quả, nhận xét, đánh giá và thực hiện công việc cần thiết khác. 

II.1.2.2. Điều kiện đảm bảo cho việc tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh 

Để đảm bảo cho việc tổ chức tốt các hoạt động nhận thức cho học sinh cần 

thực hiện các điều kiện sau đây: 

- Tăng cường trang bị dụng cụ, hoá chất, máy móc, thiết bị dạy học cho các 

trường phổ thông. 

- Nâng cao về tiềm lực hoá học cho GV, trong đó có kiến thức hoá học, kĩ 

năng sử dụng các phương tiện kỹ thuật dạy học. 


- Nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm của GV trong đó có kỹ thuật dạy 

học, đặc biệt là năng lực sử dụng các phương pháp dạy học mới, GV phải xác 

định đúng yêu cầu trọng tâm từng giờ học, biết phân phối thời gian hợp lí. 





4 










- Giảm số học sinh trong lớp xuống dưới 35 học sinh/ lớp 

- Có chính sách thoả đáng đối với GV dạy giỏi. 

- Tiến hành đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hoạt động hoá người 

học. Trước mắt là hoàn thiện chất lượng các phương pháp dạy học hiện có, đa 

dạng hoá phù hợp với các cấp học, các loại hình trường, sáng tạo ra những 

phương pháp dạy học mới. 

II.1.2.3. Một số biện pháp bảo đảm cho học sinh tự lực hoạt động nhận thức có 

hiệu quả 

Muốn cho học sinh hình thành năng lực học tập sáng tạo phải chuẩn bị 

những điều kiện cần thiết, những điều kiện tốt nhất để học sinh có thể thực hiện 

thành công các hoạt động nhận thức: 

- Cần tạo ra những mâu thuẫn nhận thức bằng cách xây dựng tình huống có 

vấn đề. Tạo động cơ, hứng thú học tập bằng những tác động bên ngoài như 

khích lệ, khen thưởng…Tuy nhiên quan trọng nhất vẫn là sự kích thích bên 

trong bằng mâu thuẫn nhận thức, mâu thuẫn giữa nhiệm vụ mới phải giải quyết 

với khả năng biện có của học sinh còn bị hạn chế, chưa đầy đủ cần phải cố gắng 

vươn lên tìm một phương pháp mới, kiến thức mới. Thường xuyên đặt học sinh 

vào chủ thể tham gia giải quyết những mâu thuẫn nhận thức, tạo ra thói quen ở 

họ lòng ham thích hoạt động trí óc có chiều sâu, tự giác tích cực. 

- GV phải biết động viên, giúp đỡ và tổ chức lớp học sao cho các học sinh 

mạnh dạn tham gia thảo luận, phát biểu ý kiến của mình, mạnh dạn nêu thắc 

mắc, lật ngược vấn đề chứ không chờ phán xét của GV. Bản thân GV cần dành 

nhiều thời gian cho học sinh phát biểu thảo luận, từng bước tăng dần tốc độ suy 

nghĩ và làm việc của học sinh. 

- Cần tạo những điều kiện tốt nhất để học sinh có thể thành công những 

nhiệm vụ được giao, học sinh là chủ thể của hoạt động nhận thưc, sự thành công 

của họ trong việc giải quyết vấn đề học tập có tác dụng làm cho họ tự tin, hứng 


thú, mạnh dạn suy nghĩ những vấn đề ngày càng khó hơn. 

- Tăng cường mức độ nhận thức của học sinh, các em phải là chủ thể hoạt 

động đặc biệt là hoạt động tư duy. 





5 










- Đặc trưng của bộ môn hoá học là thực nghiệm, tận dụng khai thác đặc thù 

của bộ môn hoá học, tạo ra các hình thức hoạt động của học sinh một cách 

phong phú và đa dạng. Do đó phải tăng cường sử dụng thí nghiệm và phương 

tiện trực quan. 

- GV nên lựa chọn một logic nội dung bài học thích hợp, phải hình thành 

năng lực giải quyết vấn đề từ thấp đến cao. Đây chính là biện pháp quan trọng 

để tăng mức độ hoạt động tự lực, chủ động, tính tích cực của học sinh và phát 

triển tư duy cho các em. 

II.1.2. Tính tích cực nhận thức 

II.1.2.1. Học tập là quá trình nhận thức tích cực 

Để đánh giá quá trình học tập L.N.Tônxtôi có viết “Kiến thức chỉ thực sự là 

kiến thức khi nào nó là thành quả của những cố gắng của tư duy chứ không phải 

của trí nhớ”. 

Học sinh sẽ thông hiểu, ghi nhớ những cái gì đã trải qua hoạt động nhận 

thức của bản thân bằng cách này hay cách khác thông qua hoạt động trí tuệ. GV 

chỉ tạo nên những điều kiện cần thiết để kích thích hoạt động nhận thức của học 

sinh, còn việc nắm vững kiến thức diễn ra tuỳ theo mức độ biểu lộ tính tích cực 

trí tuệ và lòng ham hiểu biết, năng kiểu trí tuệ của mỗi em. Quá trình học tập có 

những quy luật của sự học tập và được coi như quá trình hoạt động nhận thức. 

II.1.2.2. Quá trình hoạt động trí tuệ trong học tập 

II.1.2.2.1. Sự lĩnh hội tài liệu học tập (nhận thức cảm tính, biểu tượng) 

Bất cứ sự nhận thức nào cũng bắt đầu từ cảm giác và tri giác. Trong quá 

trình giảng dạy hoá học GV có thể biểu diễn thí nghiệm, giới thiệu tài liệu, cho 

học sinh quan sát thí nghiệm để hình thành các mối liên hệ tạm thời tương ứng 

hay những biểu tượng. 

Biểu tượng đó là những dấu ấn ghi lại trong ý thức con người về các hình 

tượng vật thể và các hiện tượng đã được tri giác. Trong các biểu tượng chỉ có 


những tính chất và các dấu hiệu bên ngoài của hiện tượng (hình dáng, màu sắc, 

trạng thái, dạng vận động…) là được ghi lại. 

II.1.2.2.2. Sự thông hiểu tài liệu học tập (sự nhận thức – tư duy) 





6 










Sự nhận thức không chỉ giới hạn ở sự tri giác các hiện tượng được nghiên 

cứu và sự hình thành các biểu tượng mà cần tìm ra bản chất các hiện tượng, 

những mối liên hệ và sự phụ thuộc nhân quả giữa chúng. 

Quá trình nhận thức tiếp tục đòi hỏi phải thực hiện những thao tác tư duy 

nhất định: phân tích, so sánh, suy diễn để tìm dấu hiệu bản chất của một loạt 

hiện tượng cùng loại và khái quát chúng. Quá trình này không tự diễn ra mà đòi 

hỏi phải có một sự kích thích nhất định cho tư duy, tính tích cực hoạt động trí 

tuệ của học sinh. 

Yếu tố thúc đẩy tư duy gồm: 

- Những nhiệm vụ nhận thức nảy sinh trên cơ sở tri giác như: nguyên nhân 

của hiện tượng, yếu tố nào là nền tảng của các hiện tượng… 

- Những nghịch lí nảy sinh VD: Al, Cr không tác dụng với HNO 3 đặc, 

nguội; gắn một mảnh Zn vào vỏ tàu thì làm giảm sự phá huỷ của vỏ tàu… 

- Là những sự ngạc nhiên chưa có trong vốn kiến thức của học sinh. Chính 

các câu hỏi “cái gì?”, “tại sao?”, “do đâu?”, “vì nguyên nhân gì?” đã kích thích 

óc tìm tòi , hoạt động tư duy của học sinh. 

Khi giải quyết vấn đề, trả lời các câu hỏi tại sao? Như thế nào? Để tìm hiểu bản 

chất hiện tượng nghiên cứu cần phải có các tài liệu để phân tích đối chiếu. Đây 

chính là các tư liệu cho hoạt động tư duy. Nếu tài liệu đó không có hoặc không 

đủ thì tư duy không bị kích thích và vấn đề nảy sinh không được trả lời, quá 

trình tư duy bị chấm dứt. 

Để kích thích tính tích cực tư duy của học sinh N.V.Vezilin đưa ra những biện 

pháp quan trọng nhất là: 

+ Cấu trúc logic trong trình bày của tài liệu giáo khoa. 

+ Khi đặt vấn đề nghiên cứu phải có sự khái quát hoá. 

+ Thường xuyên luyện tập kĩ năng đưa ra định nghĩa, suy lí phân loại vật 

thể hiện tượng. 


+ Sử dụng câu hỏi, bài tập gắn kiến thức với ứng dụng, thực tiễn. 

II.1.2.2.3. Giai đoạn ghi nhớ, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo 





7 










Nội dung học tập đã được thông hiểu chỉ trở thành kiến thức của học sinh 

khi nào các em nắm vững nó một cách thành thạo và có thể tái hiện nó một cách 

rành mạch và đúng đắn. Đây chính là quá trình ghi nhớ, lĩnh hội cái đã hiểu 

trong nhận thức học tập. 

Sự hoạt động trí tuệ để vận dụng kiến thức đã ghi nhớ có liên quan đến sự 

rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo. Kiến thức đã lĩnh hội sẽ mở rộng được tầm hiểu biết 

chung của học sinh và trở thành công cụ độc đáo của hoạt động trí tuệ để chỉ đạo 

hành vi học tập đó là kỹ năng, kỹ xảo. 

Kỹ năng là năng lực của học sinh có thể hoàn thành các hành động nào đó 

gắn liền với việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Kỹ xảo được coi là kỹ năng 

thành thạo đã đạt tới mức tự động hoá và đặc trưng bởi một trình độ hoàn hảo 

nhất định. Sự hoạt động để hình thành kỹ năng và kỹ xảo bao gồm cả sự vận 

dụng kiến thức ban đầu vào thực tiễn và cả công việc rèn luyện tiếp tục để hoàn 

thiện hoạt động đó. 

II.1.2.2.4. Ôn luyện và vận dụng kiến thức 

Hoạt động của học sinh sau quá trình ghi nhớ, vận dụng, hình thành kỹ 

năng đòi hỏi phải ôn tập định kỳ các nội dung đã học, đào sâu và hệ thống hoá 

kiến thức, hiểu sâu trình tự logic của chúng. 

Muốn cho quá trình học tập của học sinh trở thành quá trình nhận thức tích 

cực, nắm kiến thức vững chắc, sâu sắc học sinh cần thực hiện một chu trình đầy 

đủ những hoạt động trí tuệ sau: 

- Những hoạt động tri giác tài liệu nghiên cứu (trực tiếp, gián tiếp) 

- Thông hiểu tài liệu đó 

- Ghi nhớ nội dung đã thông hiểu 

- Rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo bằng các bài tập luyện tập 

- Khái quát hoá và hệ thống kiến thức nhằm xác lập những mối liên hệ 

trong từng vấn đề, giữa các vần đề và giữa các môn học. 


II.1.2.3. Những nguyên tắc sư phạm cần đảm bảo để nâng cao tính tích cực 

nhận thức. 

II.1.2.3.1. Tính tích cực nhận thức học tập 





8 










Trong quá trình nhận thức, học sinh phải va chạm với những luận điểm, 

những mâu thuẫn, những sự kiện, cần phải đối chiếu chúng để tìm những dấu 

hiệu bản chất và khái quát hoá chúng đưa ra những kết luận, nhận xét. Sự chỉ 

đạo của GV giúp cho quá trình nhận thức được hợp lý, nhanh chóng hơn. Quá 

trình tư duy và sự nhận thức đòi hỏi sự tập trung chú ý lâu dài, sự hoạt động của 

trí tuệ và sự căng thẳng của tâm lí. 

II.1.2.3.2. Những nguyên tắc nâng cao tính tích cực nhận thức 

Trong dạy học muốn nâng cao tính tích cực nhận thức của học sinh cần 

đảm bảo các nguyên tắc sau: 

- Nguyên tắc 1: Việc dạy học được tiến hành ở mức độ phải gắng sức. 

Nguyên tắc này nêu lên sự cần thiết phải lôi cuốn học sinh vào hoạt động nhận 

thức tích cực, kích thích sự ham hiểu biết của học sinh có chú trọng đến năng 

lực và khả năng của học sinh sao cho mỗi học sinh phải huy động hết mức trí lực 

của mình. 

- Nguyên tắc 2: Việc nắm vững kiến thức lí thuyết phải chiếm ưu thế. Nội 

dung lí thuyết, khái niệm là cơ sở cho tư duy, hoạt động trí tuệ trong quá trình 

học tập. 

- Nguyên tắc 3: Trong quá trình dạy học phải duy trì nhịp độ khẩn trương 

các hoạt động nghiên cứu tài liệu, việc củng cố kiến thức cũ được tiến hành 

trong khi nghiên cứu kiến thức mới. 

- Nguyên tắc 4: Trong dạy học phải chú ý đến sự phát triển trí tuệ của tất cả 

các đối tượng học sinh. 

- Nguyên tắc 5: Phải làm cho học sinh ý thức được mục đích quá trình học 

tập của mình. Khi học sinh ý thức được mục đích học tập của mình thì nhu cầu 

nhận thức, sự say mê, hứng thú học tập của học sinh được tăng lên rõ rệt. 

II.1.2.4. Tính tích cực nhận thức học tập 

Tính tích cực nhận thức trong hoạt động học tập liên quan chặt chẽ với 


động cơ học tập. Nếu có động cơ học tập đúng sẽ tạo ra hứng thú nhận thức. 

Hứng thú nhận thức là tiền đề của sự tự giác. Hứng thú và tự giác là hai yếu tố 

tâm lí tạo nên tính tích cực. Tính tích cực nảy inh nếp tư duy độc lập, là mầm 





9 










mống của sự sáng tạo. Ngược lại phong cách học tập độc lập, tích cực, sáng tạo 

sẽ phát triển ở học sinh tính tự giác, hứng thú nhận thức, bỗi dưỡng động cơ học 

tập. 

Tính tích cực học tập biểu hiện ở những dấu hiệu sau: 

mới. 

- Hăng hái trả lời câu hỏi của GV, bổ sung câu trả lời của bạn. 

- Thích phát biểu ý kiến của mình trước vấn đề nêu ra. 

- Hay nêu thắc mắc, đòi hỏi giải thích những vấn đề chưa đủ rõ. 

- Chủ động vận dụng kiến thức kỹ năng đã được học để nhận thức vấn đề 

- Tập trung chú ý vào các vấn đề đang học, kiên trì hoàn thành các bài tập 

không nản chí trước những vấn đề khó khăn. 

GV phải ý thức được những biểu hiện này để động viên khuyến khích kịp thời 

và nắm được các quy luật của sự học tập, vận dụng chúng một cách khéo léo 

trong công tác dạy học. 

II.1.3. Sử dụng bài tập hóa học để nâng cao tinh tích cực của học sinh 

II.1.3.1. Ý nghĩa tác dụng của bài tập đối với việc dạy học hoá học. 

Bài tập hoá học là phương tiện cơ bản để dạy học sinh vận dụng các kiến thức 

hoá học vào thực tế đời sống, sản xuất và tập nghiên cứu khoa học. Kiến thức 

học sinh tiếp thu được chỉ có ích khi được sử dụng nó. Đối với học sinh giải bài 

tập là một phương pháp học tập tích cực. Bài tập hoá học có những tác dụng trí 

dục và đức dục to lớn sau đây: 

+ Rèn cho học sinh khả năng vận dụng được các kiến thức đã học, biến 

những kiến thức tiếp thu được qua các bài giảng của thầy thành kiến thức của 

chính mình. Khi vận dụng kiến thức nào đó, kiến thức đó sẽ được nhớ lâu. 

+ Đào sâu và mở rộng kiến thức đã học một cách sinh động, phong phú, 

hấp dẫn. Chỉ có vận dụng các kiến thức vào giải các bài tập học sinh mới nắm 

vững kiến thức một cách sâu sắc. 


+ Ôn tập, củng cố và hệ thống hoá kiến thức một cách thuận lợi nhất. 

+ Rèn luyện được những kỹ năng cần thiết về hoá học như kỹ năng cân 

bằng ptpư; kỹ năng tính toán theo công thức hoá học và phương trình hoá học; 





10 










kỹ năng thực hành như đun nóng, nung, sấy, hoà tan, lọc… kỹ năng nhận biết 

các hoá chất góp phần vào việc giáo dục kỹ thuật tổng hợp cho học sinh. 

+ Phát triển năng lực nhận thức, rèn trí thông minh cho học sinh. Một bài 

tập có nhiều các giải: có cách giải thông thường theo các bước quen thuộc 

nhưng cũng có cách giải độc đáo, thông minh rất ngắn gọn mà lại chính xác. Ra 

một bài tập rồi yêu cầu học sinh giải bằng nhiều cách, tìm những cách giải ngắn 

nhất, hay nhất đó là một cách rèn luyện trí thông minh cho các em. 

+ Giáo dục tư tưởng, đạo đức, tác phong như rèn luyện tính kiên nhẫn, 

trung thực, sáng tạo, chính xác, khoa học. Nâng cao lòng yêu thích học tập bộ 

môn… 

II.1.3.2. Phân loại bài tập hoá học 

II.1.3.2.1. Dựa vào nội dung có thể phân bài tập hoá học thành 4 loại 

* Bài tập định tính: là dạng bài tập có liên hệ với sự quan sát để mô tả, giải thích 

các hiện tượng hoá học. Các dạng bài tập định tính: 

- Giải thích, chứng minh, viết phương trình phản ứng. 

- Nhận biết, phân biệt các chất. 

- Tách các chất ra khỏi hỗn hợp. 

- Điều chế… 

* Bài tập định lượg (bài toán hoá học): là loại bài tập cần dùng các kỹ năng toán 

học kết hợp với kỹ năng hoá học để giải. Căn cứ vào nội dung có các dạng bài 

tập định lượng như: 

- Dựa vào thành phần để xác định công thức hoá học. 

- Tính theo công thức, phương trình hoá học. 

- Bài tập về nồng độ dung dịch 

- Tính phần trăm các chất trong hỗn hợp… 

* Bài tập thực nghiệm: là dạng bài tập có liên quan đến kỹ năng thực hành 

* Bài tập tổng hợp: là dạng bài tập có tính chất gồm các dạng trên. 


II.1.3.2.2. Dựa vào hình thức thể hiện có thể phân bài tập hoá học thành 2 loại 





11 










* Bài tập trắc nghiệm khách quan: là loại bài tập hay câu hỏi có kèm câu trả lời 

sẵn và yêu cầu học sinh suy nghĩ rồi dùng 1 kí hiệu đơn giản đã quy ước để trả 

lời. Các dạng bài tập trắc nghiệm khách quan: 

- Bài tập điền khuyết 

- Bài tập đúng sai 

- Bài tập ghép đôi 

- Bài tập nhiều lựa chọn 

Ưu điểm của bài tập trắc nghiệm khách quan là: 

- Trong một thời gian ngắn có thể kiểm tra được nhiều nội dung kiến thức, 

tránh được tình trạng học tủ, học lệch. 

- Việc chấm điểm là khách quan, không phụ thuộc vào người chấm nên độ 

tin cậy cao hơn các phương pháp kiểm tra đánh giá khác. 

- Rèn luyện cho học sinh khả năng nhận biết, khai thức, xử lý thông tin và 

khả năng tư duy phán đoán nhanh. 

- Giúp người học tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của mình một cách 

khách quan. 

Tuy nhiên loại bài tập trắc nghiệm khách quan cũng có những nhược điểm sau: 

- Ít góp phần phát triển ngôn ngữ hoá học. 

- Không thể dùng để kiểm tra kỹ năng thực hành hoá học. 

- GV chỉ biết kết quả suy nghĩ của học sinh mà không biết quá trinh suy 

nghĩ, sự nhiệt tình, hứng thú của học sinh với nội dung được kiểm tra. 

Trong 4 loại bài tập trắc nghiệm khách quan trên thì bài tập nhiều lựa chọn là 

loại hay dùng nhất vì có nhiều ưu điểm hơn như: xác suất ngẫu nhiên thấp, chấm 

được bằng máy. 

* Bài tập tự luận: là dạng bài tập yêu cầu học sinh phải kết hợp cả kiến thức hoá 

học, ngôn ngữ hoá học và công cụ toán học để trình bày nội dung của bài toán 

hoá học. 


Bài tập tự luận cho phép GV kiểm tra kiến thức của học sinh ở góc độ hiểu và 

khả năng vận dụng. 





12 










Trên thực tế, sự phân loại trên chỉ có tính tương đối. Có những bài vừa có nội 

dung bài tập định tính lại vừa có nội dung bài tập định lượng… 

II.1.3.3. Sử dụng bài tập trong quá trình dạy học hoá học 

II.1.3.3.1. Sử dụng bài tập hoá học để hình thành khái niệm hoá học. [20,6] 

- Khi hình thành khái niệm GV thường nêu lên định nghĩa hoặc cho học sinh đọc 

định nghĩa rồi GV giải thích, qua đó mà học sinh ghi nhớ các dấu hiệu bản chất 

của nó. 

- GV cũng có thể lựa chọn, xây dựng hệ thống bài tập hoá học phù hợp để điều 

khiển hướng dẫn học sinh tư duy, tìm ra những dấu hiệu bản chất của khái niệm 

cần hình thành và phát biểu được khái niệm bằng ngôn ngữ hoá học. Sau đó GV 

chỉnh lí, phát biểu chính xác hoá khái niệm và tổ chức cho học sinh vận dụng 

khái niệm đó. 

II.1.3.3.2. Sử dụng các bài toán có nội dung biện luận để tăng cường tính suy 

luận cho học sinh khi học bài tập hoá học. 

Nhiều bài tập có phần tính toán rất đơn giản nhưng có nội dung biện luận hoá 

học phong phú, sâu sắc là phương tiện tốt để rèn luyện tư duy hoá học cho học 

sinh. 

II.1.3.3.3. Tăng cường sử dụng bài tập thực nghiệm [20,7] 

Khi giải bài tập thực nghiệm, học sinh phải biết vận dụng kiến thức để giải bằng 

lí thuyết sau đó tiến hành thí nghiệm để kiểm nghiệm tính đúng đắn của những 

bước giải bằng lí thuyết và rút ra kết luận về cách giải. 

+ Bước giải lí thuyết: GV hướng dẫn học sinh phân tích lí thuyết, xây dựng 

các bước giải, dự đoán hiện tượng, kết quả thí nghiệm, lựa chọn hoá chất, dụng 

cụ cho thí nghiệm, dự kiến cách tiến hành thí nghiệm. 

+ Tiến hành thí nghiệm kiểm nghiệm bước giải lí thuyết: 

an toàn, thành công. 

hiện tượng đó. 

- Sử dụng dụng cụ hoá chất, lắp thiết bị, thao tác thí nghiệm đảm bảo 


- Mô tả đầy đủ, đúng hiện tượng thí nghiệm và giải thích đúng các 





13 










và kết luận. 

- Đối chiếu kết quả thí nghiệm với việc giải lí thuyết, rút ra nhận xét 

II.1.3.3.4. Tăng cường sử dụng bài tập thực tiễn [20,9] 

Việc tăng cường sử dụng bài tập thực tiễn trong các bài dạy giúp học sinh vận 

dụng các kiến thức hoá học để giải quyết các vấn đề thực tiễn có liên quan đến 

hoá học. Thông qua việc giải các bài tập thực tiễn học sinh sẽ thấy việc học hoá 

học có ý nghĩa hơn, hứng thú hơn. Các bài tập liên quan đến các kiến thức thực 

tiễn có thể dùng để tạo tình huống có vấn đề khi nghiên cứu kiến thức mới, củng 

cố, vận dụng kiến thức. 

II.1.3.3.5. Sử dụng sơ đồ, đồ thị trong việc giải, chữa bài tập 

Có thể sử dụng sơ đồ ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình dạy học hoá học đặc 

biệt là giai đoạn ôn tập, củng cố, hoàn thiện hệ thống hoá kiến thức, kỹ năng 

cũng như kiểm tra đánh giá chất lượng học tập của học sinh. 

Dùng sơ đồ khi giải, chữa bài tập GV tiết kiệm được lời nói và thời gian vì nó là 

hình thức trình bày ngắn gọn nhất, cô đọng nhất, nêu bật được những dấu hiệu 

bản chất của các định nghĩa, các hiện tượng và khái niệm. 

II.1.4. Tiểu kết 

Sau khi nghiên cứu một số vấn đề về tổ chức hoạt động nhận thức cho học 

sinh trong quá trình dạy học, chúng tôi nhận thấy việc đổi mới phương pháp dạy 

học cần phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của học sinh; bồi dưỡng năng 

lực tự học; rèn luyện kỹ năng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh. 

GV phải biết tổ chức tình huống học tập, giao nhiệm vụ cho học sinh. Trong quá 

trình thực hiện học sinh gặp khó khăn nhưng dưới sự chỉ đạo của GV, học sinh 

tự giác hoạt động, chủ động, sáng tạo trong việc tìm tòi giải quyết vấn đề đặt ra. 

GV thấy được tác dụng của việc sử dụng bài tập hoá học trong quá trình dạy học 

để nâng cao tính tích cực của học sinh. Từ đó phải biết sử dụng bài tập hoá học 

phù hợp trong khi dạy kiến thức mới, trong giờ luyện tập, ôn tập để giờ học đạt 


hiệu quả cao. 

II.2. Hệ thống bài tập dùng cho dạy học tích cực chương Đại cương về kim 

loại - hóa học vô cơ 12 ban . 





14 










II.2.1. Bài tập tự luận 

Bài 1: Hãy so sánh những điểm giống nhau và khác nhau giữa 

a) Liên kết kim loại với liên kết ion 

b) Liên kết kim loại với liên kết cộng hoá trị. 

a) Liên kết kim loại với liên kết ion: 

Giải 

* Giống nhau: Liên kết kim loại với liên kết ion đều do lực hút tĩnh điện giữa 

các phân tử tích điện trái dấu. 

* Khác nhau: Lực hút tĩnh điện trong liên kết ion là do các ion dương (cation) và 

các ion âm (anion), trong liên kết kim loại là do ion dương kim loại và các 

electron tự do. 

b) Liên kết kim loại với liên kết cộng hoá trị: 

* Giống nhau: Liên kết kim loại với liên kết cộng hoá trị đều do những electron 

hoá trị chung cho nguyên tử hoặc ion kim loại. 

* Khác nhau: Những electron hoá trị chung trong liên kết kim loại là của tất cả 

các nguyên tử có mặt trong đơn chất kim loại, trong liên kết cộng hoá trị là cặp 

electron chung giữa hai nguyên tử liên kết với nhau. 

Bài 2: Cho biết thứ tự phản ứng xảy ra và giải thích khi: 

a) Cho Zn đến dư vào dung dịch hỗn hợp các muối: Cu(NO 3 ) 2 , AgNO 3 , NaNO 3 , 

Fe(NO 3 ) 2 , Fe(NO 3 ) 3 . 

b) Cho hỗn hợp kim loại gồm Al, Fe, Cu, Zn vào dung dịch AgNO 3 lấy dư. 

Giải 

a) Vì tính oxi hoá của: Ag + > Fe 3+ > Cu 2+ > Fe 2+ > Zn 2+ > Na + => Thứ tự phản 

ứng là: 

Zn + 2Ag + → Zn 2+ + 2Ag↓ 

Zn + 2Fe 3+ → Zn 2+ + 2Fe 2+ 


Zn + Cu 2+ → Zn 2+ + Cu↓ 

Zn + Fe 2+ → Zn 2+ + Fe↓ 

b) Vì tính khử của AL > Zn > Fe > Cu > Fe 2+ > Ag => Thứ tự phản ứng là: 





15 










Al + 3Ag + →Al 3+ + 3Ag↓ 

Zn + 2Ag + →Zn 2+ + 2Ag↓ 

Fe + 2Ag + →Fe 2+ + 2Ag↓ 

Cu + 2Ag + → Cu 2+ + 2Ag↓ 

Fe 2+ + Ag + →Fe 3+ + Ag↓ 

Bài 3: Cho hỗn hợp A gồm bột các kim loại Mg và Fe vào dung dịch B gồm 

Cu(NO 3 ) 2 và AgNO 3 , lắc đều cho đến khi phản ứng xong thì thu được hỗn hợp 

rắn D gồm ba kim loại và dung dịch E gồm hai muối. 

Cho biết hỗn hợp rắn D gồm những kim loại nào và dung dịch E gồm những 

muối nào? Giải thích và viết phương trình hoá học. 

Giải 

Vì Mg là kim loại có tính khử mạnh hơn Fe, ion Ag + có tính oxi hoá mạnh hơn 

ion Cu 2+ nên Mg tác dụng với dung dịch AgNO 3 trước: 

Mg + 2AgNO 3 → Mg(NO 3 ) 2 + 2Ag↓ (1) 

Trường hợp 1: Sau (1) dư Mg (AgNO 3 hết). 

Mg sẽ tác dụng với một phần dung dịch Cu(NO 3 ) 2 , sinh ra kim loại mới là Cu 

Mg + Cu(NO 3 ) 2 → Mg(NO 3 ) 2 + Cu↓ (2) 

Một phần Fe trong hỗn hợp tác dụng với Cu(NO 3 ) 2 còn dư sau (2) sinh ra 

Fe(NO 3 ) 2 , kim loại mới là Cu và một lượng bột Fe dư 

Fe + Cu(NO 3 ) 2 → Fe(NO 3 ) 2 + Cu↓ (3) 

Trường hợp 2: Sau (1) còn dư AgNO 3 (Mg hết). 

Một phần Fe sẽ tác dụng với AgNO 3 còn dư ở (1) 

Fe + 2AgNO 3 → Fe(NO 3 ) 2 + 2Ag↓ (4) 

Một phần Fe còn lại sau (4) tác dụng hết với Cu(NO 3 ) 2 , sinh ra Fe(NO 3 ) 2 và kim 

loại Cu. 


Fe + Cu(NO 3 ) 2 → Fe(NO 3 ) 2 + Cu↓ (5) 

Sau (5) còn dư một lượng bột Fe 





16 







Vậy hỗn hợp chất rắn D gồm ba kim loại: A, Cu, Fe còn dư, dung dịch E gồm 

hai muối: Mg(NO 3 ) 2 , Fe(NO 3 ) 2 . 




Bài 4: Pin điện hoá được cấu tạo bởi các cặp oxi hoá - khử sau: Fe 2+ /Fe và 

Cu 2+ /Cu 

Hãy cho biết: 

a) Dấu và tên của các điện cực trong pin điện hoá 

b) Những phản ứng xảy ra ở các điện cực và phản ứng oxi hoá - khử trong pin 

điện hoá. 

c) Tính suất điện động chuẩn của pin điện hoá. 

a) Điện cực Fe (cực -) 

Điện cực Cu (cực +) 

Giải 

b) KHi pin điện hoá hoạt động, ở các điện cực xảy ra những phản ứng sau: 

- Ở cực (-) (Anôt): Fe →Fe 2+ + 2e 

- Ở cực (+) (Catôt): Cu 2+ + 2e → Cu 

Phản ứng oxi hoá - khử xảy ra trong pin điện hoá 

Fe + Cu 2+ →Fe 2+ + Cu 

c) Suất điện động chuẩn của pin điện hoá Fe – Cu 

E 0 pđh = E 0 (Cu 2+ /Cu) – E 0 (Fe 2+ /Fe) 

= 0,34V – (-0,44V) 

= 0,78V 

Bài 5: Điện phân dung dịch AgNO 3 với điện cực trơ. Nhận thấy có khí thoát ở 

một điện cực và có chất rắn bám vào điện cực còn lại. 

a) Giải thích các hiện tượng quan sát được, trình bày sơ đồ của sự điện phân và 

viết phương trình hoá học của sự điện phân. 


b) Sau một thời gian, người ta ngừng điện phân và tách khối lượng kim loại ra 

khỏi điện cực, làmkhô, cân được 2,16g. Hãy tính thể tích khí thu được (ở đktc)? 





17 










c) Biết thời gian điện phân kéo dài 20 phút với cường độ dòng điện không đổi. 

Tính cường độ dòng điện đã dùng? 

Giải 

a) Khi có dòng điện đi vào dung dịch, ion Ag + di chuyển về catôt và ion NO 3 - di 

chuyển về anôt. 

- Ở anôt (cực +) có NO 3 - , H 2 O. Vì H 2 O dễ bị oxi hoá hơn nên khí thoát ra là oxi. 

- Ở catôt (cực -) có Ag + , H 2 O. Vì Ag + dễ bị khử hơn, do vậy có kim loại Ag bám 

trên catôt. 

* Sơ đồ điện phân 

Catôt (-) ← AgNO 3 → Anôt (+) 

Ag + , H 2 O (H 2 O) H 2 O, NO 3 

- 

Ag + + 1e → Ag 

Phương trình điện phân: 2AgNO 3 + H 2 O 

b) 2AgNO 3 + H 2 O 

H 2 O → 2H + + 1 2 O 2 + 2e 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ 2Ag + 1 2 O 2 + 2HNO 3 

2,16 

108 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ 2Ag + 1 2 O 2 + 2HNO 3 

2,16 1 . 

108 4 

=> V O 2 

(đktc) = 2,16 . 

1 .22,4 = 0,112 (1) 

108 4 

c) Theo công thức m = 

2,16.96500.1 

I = = 1,61( A ) 

108.1200 

Bài 6: 

A. I. t m. F. 

n 

⇒ I = 

n. F A. 

t 

a) Điện phân dung dịch CuSO 4 với các điện cực bằng đồng. 

Viết phương trình hoá học của phản ứng ở các điện cực. 


b) Biết anôt là một đoạn dây đồng có đường kính 2mm được nhúng sâu 5cm 

trong dung dịch CuSO 4 . Tính thể tích và khối lượng đồng nhúng trong dung 

dịch. 





18 










c) Biết cường độ dòng điện không đổi là 1,2A. Hãy tính thời gian từ khi bắt đầu 

điện phân cho đến khi đoạn dây đồng nhúng trong dung dịch bị oxi hoá hoàn 

toàn và tan vào dung dịch. 

d) Khối lượng catôt biến đổi thế nào sau điện phân? 

Cho biết khối lượng riêng của đồng là 8,29g/cm 3 

a) Catôt (cực -): Cu 2+ + 2e → Cu 

Anôt (cực –): Cu →Cu 2+ + 2e 

Giải 

b) Thể tích điện cực đồng được nhúng trong dung dịch CuSO 4 : 

V 

Cu = π .R 2 .h (R =1 mm, h = 5cm) 

V Cu = 3,1416.0,1.0,1.5 = 0,15708 (cm 3 ) 

Có khối lượng m = 8,29.0,15708 = 1,3022 (g) 

c) m = 

A. I. t m. n. F 1,3022.2.96500 

⇒ t = = = 3272( s) 

n. F A. I 64.1, 2 

d) Sau khi kết thúc điện phan, khối lượng catôt tăng bằng khối lượng anôt bị hoà 

tan. Khối lượng catôt tăng 1,3022 g. 

Bài 7: Điện phân 200ml dung dịch muối nitrat kim loại R hoá trị I, điện cực trơ 

cho đến khi trên bề mặt catôt xuất hiện bọt khí thì ngừng điện phân. 

Để trung hoà dung dịch sau điện phân, phải dùng 250 ml dung dịch NaOH 

0,8M. Mặt khác, nếu ngâm một thanh kẽm có khối lượng 50g vào 200 ml dung 

dịch muối natri kim loại nói trên, phản ứng xong, khối lượng thanh kẽm tăng 

thêm 30,2% so với khối lượng ban đầu. 

a) Tính nồng độ mol của dung dịch muối nitrat trước điện phân. 

b) Tìm công thức hoá học của muối nitrat kim loại R 

Giải 

a) Điện phân dung dịch RNO 3 cho đến khi trên bề mặt catôt xuất hiện bọt khí. 


Suy ra toàn bộ ion R + đã bị khử hết và đến lượt H 2 O bị khử sinh ra H 2 . 

2RNO 3 + H 2 O 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ 2R +2HNO 3 + 1/2 O 2 ↑ (1) 





19 










HNO 3 + NaOH → NaNO 3 + H 2 O (2) 

0,6.0,25 0,8.0,25 

Từ (1) => 

C 

n 

M ( RNO3 

) 

= n = 0,2 (mol) 

HNO3 RNO3 

0, 2 

= = 1( M ) 

0, 2 

b) Zn + 2RNO 3 → Zn(NO 3 ) 2 + 2R 

0,1 0,2 0,2 

m thanh Zn tăng = 0,2. M R – 0,1.65 = 30, 2 .50 

100 

=> M R = 108 

Kim loại R là Ag. Công thức muối: AgNO 3 . 

Bài 8: [13,115] 

Cho một dòng điện có cường độ I không đổi đi qua 2 bình điện phân mắc nối 

tiếp, bình 1 chứa 100 ml dung dịch CuSO 4 0,01M, bình 2 chứa 100 ml dung dịch 

AgNO 3 0,01M. Biết rằng sau thời gian điện phân 500s thì bên bình 2 xuất hiện 

khí bên catôt. 

a) Tính cường độ dòng điện I đã dùng 

b) Tính khối lượng Cu bám trên catôt và thể tích khí (ở đktc) xuất hiện bên anôt 

của bình 1. 

Giải 

a) Hai bình điện phân mắc nối tiếp nên cường độ dòng điện qua 2 bình là như 

nhau. 

Bình 1: CuSO 4 + H 2 O 

Bình 2: 2AgNO 3 + H 2 O 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ Cu↓ + H 2 SO 4 + 0,5 O 2 ↑ 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ 2Ag↓ + HNO 3 + 1/2 O 2 

Trong bình 2 bắt đầu xuất hiện khí bên catôt vậy vừa hết Ag + nên có khí thoát ra 


do điện phân H 2 O 

n Ag + = 0,1.0,01 = 0,001 (mol) 





20 










0,001 = 

I.500 

1.96500 

=> I = 0,193A 

b) Khối lượng Cu ở bình 1: 

m Cu = 64.0,193.500 = 0, 032( g) 

< 0,001.64 = 0,064(g) 

2.96500 

0, 032 

nO 

= 0,5. n 0.5. 0, 00025( ) 

2 Cu = = mol 

64 

=> V 

O 2 

= 0,00025.22,4.10 3 = 5,6 (ml) 

Bài 9: Ngâm một lá sắt trong dung dịch HCl, sắt bị ăn mòn chậm. Khi thêm vài 

giọt dung dịch CuSO 4 vào dung dịch axit, sắt bị ăn mòn nhanh. 

Hãy giải thích điều quan sát được. 

Giải 

Sắt bị ăn mòn chậm trong dung dịch HCl là do các bọt khí H 2 sinh ra bọc lấy lá 

sắt, cản trở sự tiếp cận của ion H + với các nguyên tử sắt. Khi thêm vài giọt dung 

dịch CuSO 4 thì Fe khử ion Cu 2+ thành Cu bám trên lá Fe: 

Fe + CuSO 4 → FeSO 4 + Cu↓ 

Lúc này Fe bị ăn mòn nhanh vì xảy ra hiện tượng ăn mòn điện hoá. 

Trong dung dịch HCl, lá Fe kim loại là cực âm. 

Tại cực âm, Fe bị oxi hoá: Fe → Fe 2+ + 2e 

Kim loại Cu là cực dương, tại cực dương, ion H + bị khử: 2H + + 2e → H 2 

Kết quả: Fe bị ăn mòn nhanh và bọt khí H 2 thoát ra ở cả lá Fe và tinh thể Cu. 

Bài 10: Hãy trình bày phương pháp hoá học tách riêng từng kim loại ra khỏi hỗn 

hợp các muối sau: MgCO 3 , K 2 CO 3 , BaCO 3 

Giải 

Vì K, Mg, Ba đều là kim loại có tính khử rất mạnh nên phương pháp tốt nhất để 


điều chế ba kim loại này là điện phân muối clorua nóng chảy. Do đó cần phải 

tách và biến các muối cacbonat thành muối clorua rồi đem điện phaâ nóng chảy. 

* Hoà tan hỗn hợp ba muối vào nước chỉ có K 2 CO 3 tan 





21 










Lọc lấy dung dịch K 2 CO 3 cho tác dụng với dung dịch HCl dư 

K 2 CO 3 + 2HCl → 2KCl + CO 2 ↑ + H 2 O 

Đem cô cạn được KCl, nung nóng chảy KCl rồi tiến hành điện phân nóng chảy 

2KCl 

Dpnc 

⎯⎯⎯→ 2K + Cl 2 

* Hoà tan phần rắn gồm MgCO 3 , BaCO 3 trong dung dịch HCl 

MgCO 3 + 2HCl → MgCl 2 + CO 2 ↑ + H 2 O 

BaCO 3 + 2HCl → BaCl 2 + CO 2 ↑ + H 2 O 

Thêm dung dịch NH 3 đến dư vào dung dịch nhận được để tạo kết tủa Mg(OH) 2 

NH 3 + HCl → NH 4 Cl 

MgCl 2 + 2NH 3 + 2H 2 O → Mg(OH) 2 + 2NH 4 Cl 

Lọc lấy Mg(OH) 2 rồi hoà tan trong HCl được dung dịch MgCl 2 . Sau đó cô cạn, 

nung nóng chảy MgCl 2 rồi tiến hành điện phân nóng chảy thu được Mg. 

MgCl 2 

Dpnc 

⎯⎯⎯→ Mg + Cl 2 

Dung dịch còn lại chứa: BaCl 2 , NH 4 Cl, NH 3 dư. Cô cạn dung dịch chỉ còn 

BaCl 2 , sau đó đem điện phân nóng chảy thu được Ba. 

BaCl 2 

Dpnc 

⎯⎯⎯→ Ba + Cl 2 

Bài 11: Từ hợp chất Cu(OH) 2 , MgO, FeS 2 hãy lựa chọn một phương pháp thích 

hợp để điều chế những kim loại tương ứng. Minh hoạ bằng phản ứng hoá học. 

Giải 

*Điều chế Cu từ Cu(OH) 2 : Có thể dùng 3 phương pháp thuỷ luyện, nhiệt lyện và 

điện phân. Trong đó phương pháp điện phân có độ tinh khiết cao. Chuyển 

Cu(OH) 2 thành muối tan, sau đó điện phân: 

Cu(OH) 2 + 2HCl → CuCl 2 + H 2 O 

CuCl 2 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ Cu + Cl 2 

* Điều chế Mg từ MgO: Chuyển MgO thành MgCl 2 , sau đó dùng phương pháp 


điện phân MgCl 2 nóng chảy. 

MgO + 2HCl → MgCl 2 + H 2 O 





22 










MgCl 2 

Dpnc 

⎯⎯⎯→ Mg + Cl 2 

* Điều chế Fe từ FeS 2 : Nung FeS 2 trong không khí được Fe 2 O 3 , sau đó dùng 

phương pháp nhiệt luyện: 

4FeS 2 + 11O 2 

Fe 2 O 3 + 3CO (dư) 

0 

t 

⎯⎯→8SO 2↑ + 2Fe 2 O 3 

0 

t 

⎯⎯→3CO 2 + 2Fe 

Bài 12: Điện phân 100 ml dung dịch gồm Cu(NO 3 ) 2 0,2M và AgNO 3 0,1M, 

trong thời gian 25 phút với cường độ dòng điện không đổi là 0,965A. 

a) Tính khối lượng chất rắn thu được ở catôt sau điện phân. 

b) Tính nồng độ mol của các chất còn lại sau điện phân. Cho rằng thể tích dung 

dịch sau điện phân thay đổi không đáng kể. 

a) 2AgNO 3 + H 2 O 

Giải 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ 2Ag↓ + 2HNO 3 + ½ O 2 

m Ag = 108.0,965.25.60 = 1,62 > 0,01.108 = 1,08 

96500 

Do đó AgNO 3 đã bị điện phân hết và thời gian còn lại Cu(NO 3 ) 2 bị điện phân. 

m Ag = 0,01.108 = 1,08 g 

Thời gian điện phân hết AgNO 3 là: t = 1,08.96500 = 1000( s) 

108.0,965 

=> Thời gian điện phân Cu(NO 3 ) 2 = 25.60 – 1000 = 500 (s) 

Cu(NO 3 ) 2 + H 2 O 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ Cu↓ + 2HNO 3 + 0,5O 2↑ 

64.0,965.500 

m Cu = 0,16 < 0,02.64 = 1, 28 

2.96500 

Khối lượng chất rắn thu được ở catôt = 1,08 + 0,16 = 1,24 (g) 

b) n Cu = 0,0025 mol 

n 

n 

HNO3 

Cu( NO3 

) 

= 0,01+ 2.0, 0025 = 0, 015( mol) 


sau điện phân = 0,02 – 0,0025 = 0,0175 (mol) 





23 










C M (HNO 3 ) = 0, 015 = 0,15( M ) 

0,1 

C M (Cu(NO 3 ) 2 ) = 0, 0175 = 0,175( M ) 

0,1 

II.2.2. Bài tập trắc nghiệm 

Câu 1: Tính chất vật lý nào dưới đây của kim loại không phải do các electron 

tự do gây ra? 

A. Ánh kim B. Tính cứng 

C. Tính dẻo D. Tính dẫn điện và nhiệt 

Gợi ý: Các tính chất vật lý: Ánh kim, tính dẻo, tính dẫn điện và nhiệt của kim 

loại đều do các electron tự do gây ra. Còn tính cứng của kim loại phụ thuộc vào 

mạng tinh thể và bán kính nguyên tử của từng kim loại. 

Câu 2: Dãy các kim loại được xếp theo chiều tính dẫn điện tăng từ trái sang 

phải là 

A. Au, Cu, Al, Ag B. Ag, Au, Cu, Al 

C. Al, Au, Cu, Ag 

D. Cu, Ag, Au, Al 

Gợi ý: Nếu quy ước độ dẫn điện của Hg là đơn vị thì độ dẫn điện của Ag là 49, 

Cu là 46, Au là 35, Al là 26 

Câu 3: Tính chất hoá học đặc trưng của kim loại là 

A. Tính oxi hoá và khử B. Tính bazơ 

C. Tính oxi hoá D. Tính khử 

Gợi ý: Nguyên tử kim loại có số electron lớp ngoài cùng nhỏ, nên dễ dàng cho 

electron này thể hiện tính khử 

M →M n+ + ne 

Câu 4: Kết luận nào sau đây là sai? 

A. Kim loại đa hoá trị đều có tính oxi hoá và tính khử 


B. Tính khử của kim loại càng mạnh thì tính oxi hoá của ion kim loại đó càng 

yếu. 





24 










C. Trong các kim loại đa hoá trị thì ion kim loại ở bậc oxi hoá thấp nhất chỉ có 

tính khử, ở bậc oxi hoá cao nhất chỉ có tính oxi hoá, ở bậc oxi hoá trung gian có 

cả tính oxi hoá và tính khử. 

D. Trong dãy điện hoá, kim loại phía trái bị ion kim loại phía phải oxi hoá. 

Gợi ý: Kim loại chỉ có tính khử, tức là chỉ có khả năng nhường electron hoá trị 

để tạo thành ion dương. 

Câu 5: Hãy chọn định nghĩa đúng nhất sau đây: 

A. Hợp kim là hỗn hợp nhiều kim loại 

B. Hợp kim là chất rắn thu được sau khi nung nóng chảy hỗn hợp nhiều kim 

loại khác nhau hoặc hỗn hợp kim loại với phi kim. 

C. Tinh thể của hợp kim là tinh thể thu được khi nung nóng chảy hỗn hợp 

nhiều kim loại. 

D. Hợp kim là chất rắn thu được khi nung nóng chảy kim loại với hợp kim. 

Gợi ý: Dựa vào định nghĩa hợp kim trong sách giáo khoa hoá học lớp 12. 

Câu 6: Liên kết hoá học trong hợp kim thuộc loại liên kết nào sau đây? 

A. Liên kết 

B. Liên kết cho - nhận 

C. Liên kết cộng hoá trị 

D. Liên kết kim loại và liên kết cộng hoá trị 

Gợi ý: Trong hợp kim, liên kết kim loại được hình thành giữa các nguyên tử 

trong tinh thể kim loại. Nếu tinh thể hợp kim kết tinh dạng hợp chất hoá học còn 

có dạng liên kết cộng hoá trị. 

Câu 7: Sắt có khả năng tạo ra hợp kim X với cacbon là tinh thể hợp chất hoá 

học, trong hợp kim X có 93,34% Fe. X ứng với công thức hoá học nào? 

A. FeC 3 B. Fe 3 C C. FeC D. (FeC) n 

Gợi ý: Đặt công thức của X là Fe n C m ta có: 

n : m = 

=> X là Fe 3 C 

93,34 6, 66 

: 3:1 

56 12 = 






25 










Câu 8: Dãy các kim loại được xếp theo thứ tự tính khử tăng dần từ trái sang 

phải là 

A. Al, Mg, Zn B. Zn, Al, Mg 

C. Zn, Mg, Al D. Mg, Zn, Al 

Gợi ý: Dựa vào thế điện cực chuẩn của các cặp oxi hoá - khử. Thế điện cực 

chuẩn của cặp oxi hoá - khử có giá trị càng nhỏ thì tính khử cảu kim loại càng 

mạnh. E 0 (Mg 2+ /Mg) = -2,34V, E 0 (Zn 2+ /Zn) = -0,76V, E 0 (Al 3+ /Al) = -1,76V 

Câu 9: Cách nào sau đây có thể giúp người ta tách lấy Ag ra khỏi hỗn hợp gồm 

Ag và Cu? 

dư 

A. Ngâm hỗn hợp vào lượng dư AgNO 3 

B. Ngâm hỗn hợp vào lượng dư dung dịch FeCl 3 

C. Nung hỗn hợp với oxi dư rồi hoà tan hỗn hợp thu được vào dung dịch HCl 

D. A, B, C đều đúng 

Gợi ý: 

A. Cu tan đi do Cu + 2AgNO 3 →Cu(NO 3 ) 2 + 2Ag↓ 

B. Cu tan đi do Cu + 2FeCl 3 →CuCl 2 + 2FeCl 2 

C. Ag không bị oxi hoá, chỉ có Cu bị oxi hoá thành oxit sau đó tan trong axit 

Cu + 1 2 O 2 

0 

t 

⎯⎯→ CuO 

CuO + HCl → CuCl 2 + H 2 O 

Câu 10: Ngâm một lá Zn trong dung dịch muối sunfat có chứa 4,48 g ion kim 

loại điện tích 2+. Sau phản ứng khối lượng lá Zn tăng thêm 1,88g. Công thức 

hoá học của muối sunfat là 

A. CuSO 4 B. FeSO 4 C. NiSO 4 CdSO 4 

Gợi ý: Gọi ion kim loại điện tích 2+ là R 2+ với số mol là x. 

Zn + R 2+ → Zn 2+ + R↓ 


x x x 

Khối lượng tăng = M R . x – 65.x = 1,88 (*) 

M R .x = 4,48. Thay vào (*) có x = 0,04 





26 










=> M R = 112 (Câu dẫn) 

Câu 11: Trong pin điện hoá Ni – Cu, quá trình khử trong pin là 

A. Ni → Ni 2+ + 2e B. Cu → Cu 2+ + 2e 

C. Ni 2+ + 2e →Ni D. Cu 2+ + 2e → Cu 

Gợi ý: Cực âm là Ni, có quá trình oxi hoá Ni: Ni → Ni 2+ + 2e 

Cực dương là Cu, có quá trình khử Cu 2+ : Cu 2+ + 2e → Cu 

Câu 12: [10,48] 

Cho thế điện cực chuẩn: 

0 0 

+ 2+ 

Ag / Ag Zn / Zn 

E = 0,80 V , E = −0,76V 

0 0 

2+ + 

Cu / Cu 2 H / H2 

E = 0,34 V , E = 0,00V 

Suất điện động chuẩn của pin điện hoá nào lớn hơn? 

A. 2Ag + + H 2 → 2Ag + 2H + B. Zn + 2H + → Zn 2+ + H 2 

C. Zn + Cu 2+ →Zn 2+ + Cu 

Gợi ý: E 0 pđh H - Ag = 0,80V, E 0 pđh Zn - 

2 

H 2 

= 0,76V, 

D. Cu + 2Ag + →Cu 2+ + 2Ag 

E 0 pđh Zn - Cu = 0,34V – (-0,76V) = 1,10V, E 0 pđh Cu - Ag = 0,80V – 0,34V = 0,46V 

Câu 13: Phản ứng oxi hoá khử trong pin điện hoá: 

2Cr + 3Ni 2+ → 2Cr 3+ + 3Ni 

Biết suất điện động chuẩn của pin E 0 pđh = 0,51V và E 0 (Ni 2+ /Ni) = 0,23V 

Thế điện cực chuẩn E 0 (Cr 3+ /Cr) có giá trị là 

A. 0,28V B. 0,54V C. -0,74V D. 0,74V 

Gợi ý: E 0 pđh Cr - Ni = E 0 (Ni 2+ /Ni) - E 0 (Cr 3+ /Cr) 

=> E 0 (Cr 3+ /Cr) = -0,23V – 0,51V = -0,74V 

Câu 14: Trong quá trình điện phân, những ion dương chuyển về 

A. cực âm, ở đó xảy ra sự khử 

B. cực âm, ở đó xảy ra sự oxi hoá 

C. cực dương, ở đó xảy ra sự khử 


D. cực dương, ở đó xảy ra sự oxi hoá 

Câu 15: Trong quá trình điện phân KCl nóng chảy, ở anôt xảy ra phản ứng 

A. ion clorua bị khử B. ion clorua bị oxi hoá 





27 










C. ion kali bị khử D. ion kali bị oxi hoá 

Gợi ý: Anôt (+): 2Cl - → Cl 2 + 2e => Cl - bị oxi hoá 

Câu 16: Trong quá trình điện phân dung dịch Cu(NO 3 ) 2 với các điện cực 

graphit, ở cực dương xảy ra phản ứng nào sau đây? 

A. Cu → Cu 2+ + 2e 

B. 2H 2 O + 2e → 2OH - + H 2↑ 

C. H 2 O → 2H + + 1 2 O 2↑ + 2e 

D. Cu 2+ + 2e → Cu 

Gợi ý: Catôt (-): Cu 2+ + 2e → Cu 

Anôt (+): H 2 O → 2H + + 1 2 O 2↑ + 2e 

Câu 17: Khi điện phân dung dịch Na 2 SO 4 trong nước thu được 

A. Na, H 2 , S B. H 2 SO 4 C. Na, S D. H 2 , O 2 

Gợi ý: Sự điện phân dung dịch Na 2 SO 4 thực chất là điện phân H 2 O, Na 2 SO 4 là 

chất dẫn điện. 

2H 2 O 

Dp 

⎯⎯→ 2H 2 + O 2↑ 

Câu 18: Cho 4 dung dịch muối: CuSO 4 , K 2 SO 4 , NaCl, KNO 3 dung dịch nào sau 

khi điện phân cho ra một dung dịch axit (điện cực trơ) 

A. CuSO 4 B. K 2 SO 4 D. NaCl D. KNO 3 

Gợi ý: Để có được một dung dịch axit sau khi điện phân thì muối phải chứa 1 

cation có thể bị khử bên catôt và một anion không thể bị oxi hoá bên anôt (NO 3 - , 

SO 4 2- ). Khi đó bên anôt H 2 O sẽ bị oxi hoá cho ra H + . Chỉ có CuSO 4 thoả mãn. 

Catôt: Cu 2+ + 2e → Cu 

Anôt: H 2 O → 2H + + 1 2 O 2↑ + 2e 

CuSO 4 + H 2 O 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ Cu + H 2 SO 4 + 1 2 O 2↑ 


Câu 19: Khi điện phân dung dịch muối trong nước, trị số pH ở khu vực gần một 

điện cực tăng lên. Dung dịch muối đem điện phân là 





28 










A. CuSO 4 B. AgNO 3 C. K 2 SO 4 D. KCl 

Gợi ý: Các dung dịch CuSO 4 , AgNO 3 khi điện phân pH < 7 vì sản phẩm tạo ra 

axit. Điện phân K 2 SO 4 thực chất là điện phân H 2 O tạo ra H 2 và O 2 . 

Còn điện phân dung dịch KCl ở catôt: 2H 2 O + 2e →2OH - + H 2↑ 

Câu 20: Điện phân dung dịch hỗn hợp NaCl, FeCl 3 , CuCl 2 . Thứ tự điện phân ở 

catôt là 

A. Cu 2+ , Fe 3+ , Na + , H 2 O B. Fe 3+ , Cu 2+ , Fe 2+ , H 2 O 

C. Cu 2+ , Fe 3+ , H 2 O D. Cu 2+ , Fe 3+ , Fe 2+ , H 2 O 

Gợi ý: E 0 (Fe 3+ /Fe 2+ ) = 0,77V, E 0 (Cu 2+ /Cu) = 0,345V, E 0 (Fe 2+ /Fe) = -0,44V 

Cation kim loại nào có E 0 lớn hơn thì điện phân trước, các ion Na + , K + , Ba 2+ , 

Mg 2+ , Ca 2+ , Al 3+ không bao giờ bị điện phân trong dung dịch mà H 2 O tham gia 

điện phân. 

Câu 21: Điện phân dung dịch hỗn hợp gồm AgNO 3 , Fe(NO 3 ) 3 và Cu(NO 3 ) 2 (với 

điện cực trơ). Các kim loại lần lượt xuất hiện tại catôt theo thứ tự là 

A. Ag, Cu, Fe 

B. Fe, Ag, Cu 

C. Fe, Cu, Ag D. Cu, Ag, Fe 

Gợi ý: E 0 (Fe 3+ /Fe 2+ ) = 0,77V, E 0 (Cu 2+ /Cu) = 0,345V, E 0 (Fe 2+ /Fe) = -0,44V, 

E 0 (Ag + /Ag) = 0,80V. 

Dưới tác dụng của dòng điện ion Ag + bị khử thành Ag, sau đó đến Fe 3+ . Nhưng 

Fe 3+ chỉ bị khử đến Fe 2+ , lúc này Cu 2+ bị khử thành Cu. Cuối cùng Fe 2+ bị khử 

thành Fe. (Nếu tính thì E 0 (Fe 3+ /Fe) = -0,04V) 

Câu 22: Điện phân dung dịch chứa NaCl và HCl (có vách ngăn) có thêm vài 

giọt quỳ tím. Màu của dung dịch sẽ biến đổi như thế nào trong quá trình điện 

phân? 

A. Đỏ sang tím B. Đỏ sang xanh 

C. Đỏ sang tím rồi sang xanh 

D. Chỉ một màu đỏ 

Gợi ý: Dung dịch chứa NaCl (trung tính) và HCl (axit) nên lúc đầu quỳ có màu 


đỏ. 

- Khi điện phân lúc đầu: Catôt: 2H + + 2e →H 2↑ 

Anôt: 2Cl - → Cl 2↑ 





29 










2HCl 

Dp 

⎯⎯→H 2↑+ Cl 2↑ 

Khi hết dung dịch HCl, trong dung dịch chỉ còn NaCl trung tính nên quỳ có màu 

tím. 

- Tiếp theo có sự điện phân của dung dịch NaCl 

2NaCl + 2H 2 O 

Dpddcmn 

⎯⎯⎯⎯⎯→2NaOH + Cl 2↑+ H 2↑ 

Xuất hiện dung dịch NaOH nên quỳ có màu xanh 

Câu 23: Điện phân dung dịch chứa NaOH 10 -3 M và Na 2 SO 4 10 -3 M. 

(Giả sử thể tích dung dịch thay đổi không đáng kể). pH của dung dịch sau điện 

phân có giá trị là 

A. pH = 3 B. pH = 9 C. pH = 11 D. pH =10 

Gợi ý: Điện phân dung dịch chứa NaOH và Na 2 SO 4 thực chất là điện phân H 2 O. 

Muối Na 2 SO 4 có môi trường trung tính. Nồng độ của NaOH không đổi [OH - ] = 

10 -3 →[H + ] = 10 -11 . 

Câu 24: Điện phân hoàn toàn 33,3 g muối của một kim loại M hoá trị II, người 

ta thu được 6,72 l khí clo (ở đktc). M là k nào sau đây? 

A. Cu B. Mg C. Ca D. Zn 

Gợi ý: MCl 2 

6,72 

22, 4 

Dp 

⎯⎯→M + Cl 2↑ 

6,72 

22, 4 

6,72 

.(M+71) = 33,3 => M = 40 

22, 4 

Câu 25: Điện phân 400 ml dung dịch AgNO 3 0,1M và Cu(NO 3 ) 2 0,1M với 

cường độ dòng điện I = 10A, anôt bằng bạch kim. Sau thời gian t, ta ngắt dòng 

điện cân lại catôt, thấy catôt nặng thêm m g, trong đó có 1,28 g Cu. Giá trị của 

m là 

A. 1,28 g B. 5,60 g C. 4,32 g D. 2,28 g 


Gợi ý: 

n AgNO 3 

= 0,04 

2AgNO 3 + H 2 O 

Dpdd 

⎯⎯⎯→ 2Ag + 2HNO 3 + 1/2O 2 

0,04 0,04 





30 










m Ag = 0,04.108 = 4,32(g) 

m Cu = 1,28 (g) 

Khối lượng catôt tăng = 4,32 + 1,28 = 5,60 (g) 

Câu 26: Nhúng hai lá kim loại Zn và Cu vào một dung dịch axit H 2 SO 4 loãng 

rồi nối hai lá kim loại bằng một dây dẫn. Khi đó sẽ có 

A. dòng electron chuyển từ lá Cu sang lá Zn 

B. dòng ion H + trong dung dịch chuyển về lá Zn 

C. dòng electron chuyển từ lá Zn sang lá Cu và dòng ion H + trong dung dịch 

chuyển về lá Cu 

D. dòng electron chuyển từ lá Cu sang lá Zn và dòng ion H + trong dung dịch 

chuyển về là ZN 

Gợi ý: Lá Zn (-): Zn → Zn 2+ + 2e 

Lá Cu (+): 2H + + 2e →H 2↑ 

Do kim loại, dung dịch luôn luôn trung hoà điện nên dòng electron chuyển từ lá 

Zn sang lá Cu và dòng ion H + trong dung dịch chuyển về lá Cu 

Câu 27: [9,81] 

Trường hợp nào sau đây xảy ra quá trình ăn mòn hoá học? 

A. Để vật liệu bằng gang ngoài không khí ẩm 

B. Ngâm kẽm trong dung dịch H 2 SO 4 loãng có vài giọt dung dịch CuSO 4 

C. Thiết bị bằng thép sản xuất NaOH, Cl 2 tiếp xúc với Cl 2 

D. Tôn lợp nhà bị xây xát, tiếp xúc với không khí ẩm. 

Gợi ý: Thiết bị bằng thép sản xuất NaOH, Cl 2 thường xuyên tiếp xúc với Cl 2 sẽ 

có phản ứng: 2Fe + 3Cl 2 →2FeCl 3 

Câu 28: Một sợi dây Fe nối với một sợi dây Cu, để ngoài không khí ẩm. Sau 

một thời gian có hiện tượng 

A. ở chỗ nối dây Cu bị mủn và đứt 

B. ở chỗ nối dây Fe bị mủn và đứt 


C. dây Cu và Fe bị đứt 

D. không có hiện tượng gì 





31 










Gợi ý: ở chỗ nối xảy ra hiện tượng ăn mòn điện hoá, cực âm là Fe, cực dương là 

Cu => ở chỗ nối dây Fe bị mủn và đứt. 

Câu 29: Trong không khí ẩm, vật làm bằng chất liệu nào dưới đây xảy ra hiện 

tượng sắt bị ăn mòn điện hoá? 

A. Tôn (sắt tráng kẽm) B. Sắt nguyên chất 

C. Sắt tây (sắt tráng thiếc) 

D. Hợp kim gồm Al và Fe 

Gợi ý: Trong ăn mòn điện hoá thì chỉ có cực âm bị ăn mòn. A. cực âm là Zn, C. 

cực âm là Fe, D. cực âm là Al 

Câu 30: Để điều chế các kim loại Na, Mg, Ca trong công nghiệp, người ta dùng 

cách nào trong các cách sau? 

A. Điện phân dung dịch muối clorua bão hoà tương ứng có vách ngăn 

B. Dùng H 2 hoặc CO khử oxit kim loại tương ứng ở nhiệt độ cao 

C. Dùng kim loại K cho tác dụng với dung dịch muối clorua tương ứng 

D. Điện phân nóng chảy muối clorua khan tương ứng. 






32 










III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

*Sau một thời gian nghiên cứu đề tài: “Xây dựng, lựa chọn hệ thống bài tập 

tự luận và trắc nghiệm khách quan dùng để phát huy tính tích cực của học sinh 

trong dạy học chương ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI - hoá học vô cơ lớp 12 ban 

trường THPT” đã hoàn thành. Tôi đã thực hiện được các nhiệm vụ đã đề ra, cụ 

thể là: 

1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài như vấn đề về tổ chức hoạt động 

nhận thức cho học sinh trong quá trình dạy học hoá học, tính tích cực nhận thức 

và sử dụng bài tập hoá học để nâng cao tính tích cực của học sinh. 

2. Nghiên cứu chi tiết chương ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI -hoá học vô 

cơ lớp 12 ban và xây dựng, lựa chọn được các bài tập tự luận và trắc nghiệm để 

sử dụng trong quá trình dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. 

3. Nghiên cứu sử dụng bài tập hoá học trong dạy học theo từng kiểu bài cụ 

thể để phát huy tính tích cực của học sinh. 

4. Tiến hành thực nghiệm sư phạm các bài tập đã xây dựng và lựa chọn tại 

trường THPT: Trần Nguyên Hãn. 

5. Đã chấm được 400 bài kiểm tra ở các lớp 12 và phân tích kết qủa thực 

nghiệm cho thấy hiệu quả của phương pháp sử dụng bài tập hoá học trong quá 

trình dạy học. 

nghị sau: 

* Qua nghiên cứu và tiến hành thực nghiệm đề tài, chúng tôi có một số kiến 

+ Cần đưa các bài tập tự luận và trắc nghiệm vào SGK với số lượng nhiều 

hơn và nội dung phong phú hơn. 

+ Cần tăng cường số lượng và chất lượng các bài tự luận và trắc nghiệm 

trong kiểm tra đánh giá. 

+ Các cấp quản lí giáo dục cần quan tâm hơn nữa đến việc tăng cường cơ 

sở vật chất trường học, tạo điều kiện tốt để GV có thể áp dụng các phương pháp 


dạy học tích cực. 

* Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu đã thu được, tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu 

nhằm hoàn thiện hơn nữa hệ thống bài tập hoá học vô cơ lớp 12 ban 

để rèn 





33 










luyện tư duy cho học sinh nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả của 

quá trình dạy học ở trường THPT, đáp ứng yêu cầu đào tạo và bồi dưỡng nhân 

tài cho đất nước. 

Do điều kiện thời gian có hạn, kinh nghiệm của bản thân chưa nhiều nên 

đề tài không tránh khỏi hạn chế. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của các 

thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. 






34 










TÀI LIỆU THAM KHẢO 

1. Ngô Ngọc An. Bài tập nâng cao hoá học vô cơ chuyên đề kim loại. NXB Hải 

Phòng, 2000 

2. Ngô Ngọc An, Phạm Thị Nguyệt. Bài tập nâng cao hoá học 12 ôn thi tú tài, 

luyện thị đại học, bồi dưỡng học sinh giỏi. NXB trẻ, 1998 

3. Cao Thị Thiên An. Bộ đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học – cao đẳng Hoá 

Học. NXB đại học quốc gia Hà Nội, 2007 

4. Từ Ngọc Ánh, Phùng Ngọc Trác, Nguyễn Đức Vận. Giới thiệu đề thi tuyển 

sinh năm học 2001 – 2002. NXB Đại Học Quốc Gia Hà Nội, 2001 

5. Nguyễn Ngọc Bảo. Phát triển tính tích cực, tự lực của học sinh trong quá trình 

dạy học. NXB giáo dục, 1995 

6. Nguyễn Cương, phương pháp dạy học và thí nghiệm hoá học. NXB giáo dục, 

1999. 

7. Nguyễn Tinh Dung. Hoá học phân tích, phần II Các phản ứng ion trong dung 

dịch nước. Đại học sư phạm, 1986 

8. Trần Thị Đà, Đặng Trần Phách. Cơ sở lí thuyết các phản ứng hoá học. NXB 

giáo dục, 2006. 

9. Cao Cự Giác. Các dạng đề thi trắc nghiệm hoá học. NXB giáo dục, 2007. 

10. Nguyễn Thu Hằng, Đào Hữu Vinh. Phương pháp trả lời đề tri trắc nghiệm 

môn hoá học. NXB Hà Nội, 2007. 

11. Võ Tường Huy. Tuyển tập 30 đề thi mẫu hoá học 12. NXB trẻ . 1997 

12. Võ Tường Huy. Tuyển tập 351 bài toán hoá học. NXB trẻ, 2000. 

13. Nguyễn Thanh Khuyến. Phương pháp giải toán hoá học vô cơ. NXB giáo 

dục, 1998. 






35 










MỤC LỤC 

I. MỞ ĐẦU 1 

I.1. Lí do chọn đề tài 1 

I.2. Mục đích nghiên cứu 2 

I.3. Nhiệm vụ nghiên cứu 2 

I.4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 2 

I.5. Phạm vi nghiên cứu 2 

I.6. Phương pháp nghiên cứu 2 

I.7. Giả thuyết khoa học 3 

II. NỘI DUNG 4 

II.1. Cơ sở lí luận về nhận thức và tính tích cực của việc sử dụng bài 

tập hóa học trong dạy học 

II.1.2. Một số vấn đề về tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh 

trong quá trình dạy học hóa học 

II.1.3. Sử dụng bài tập hóa học để nâng cao tinh tích cực của học 

sinh 

Trang 

II.1.4. Tiểu kết 14 

II.2. Hệ thống bài tập dùng cho dạy học tích cực chương Đại cương 

về kim loại - hóa học vô cơ 12 ban . 

II.2.1. Bài tập tự luận 15 

II.2.2. Bài tập trắc nghiệm 24 

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 33 

TÀI LIỆU THAM KHẢO 35 


4 

4 

10 

15 





36

Xây dựng hệ thống bài tập dùng cho dạy học tích cực chương Đại cương về kim loại - Hoá học 12 ban...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?