Nghiên cứu, áp dụng phương pháp dạy học hợp đồng phần phi kim lớp 10 – cơ bản (2016)

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN 

KHOA HÓA HỌC 

HUỲNH THỊ THÚY HẰNG 

NGHIÊN CỨU, ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP 

DẠY HỌC HỢP ĐỒNG PHẦN PHI KIM LỚP 10 – 

CƠ BẢN 

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Bình Định – Năm 2016 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN 

KHOA HÓA HỌC 

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP 

NGHIÊN CỨU, ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP 

DẠY HỌC HỢP ĐỒNG PHẦN PHI KIM LỚP 10 – 

Giáo viên hướng dẫn 

Sinh viên thực hiện 

Lớp 

CƠ BẢN 

: TS. Nguyễn Thị Kim Ánh 

: Huỳnh Thị Thúy Hằng 

: Sư phạm Hóa K35 

Niên khóa : 2012 - 2016 


Bình Định – Năm 2016 















LỜI CẢM ƠN 

Để hoàn thành luận văn này, em đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều tổ 

chức và cá nhân. 

Trước hết, em xin bày tỏ lòng biết ơn đến Quý thầy, cô là giảng viên của 

Khoa Hóa học - Trường Đại học Quy Nhơn đã tận tình giảng dạy, mở rộng và 

làm sâu sắc kiến thức chuyên môn trong suốt quá trình em học tập và nghiên 

cứu tại trường. 

Đồng thời, em cũng xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Kim 

Ánh – người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt thời gian thực hiện 

và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. 

Cuối cùng, xin cảm ơn gia đình, bạn bè luôn là chỗ dựa tinh thần vững 

chắc tạo điều kiện cho em thực hiện tốt khóa luận này. 

Trong quá trình thực hiện đề tài còn nhiều sơ sót, kính mong Quý thầy cô 

góp ý để luận văn này được hoàn thiện hơn. 

Sinh viên thực hiện 

Huỳnh Thị Thúy Hằng 
















LỜI CẢM ƠN 

MỤC LỤC 

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU 

DANH MỤC CÁC HÌNH 

MỤC LỤC 

Trang 

Phần 1 MỞ ĐẦU ............................................................................................. 1 

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................................ 1 

2. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ............................................. 2 

2.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 2 

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 2 

3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ....................................... 3 

3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................ 3 

3.2. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 3 

4. PHẠM VI, GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ................................ 3 

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 3 

6. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC .................................................................... 4 

7. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................... 4 

Phần 2 NỘI DUNG ......................................................................................... 4 

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DẠY HỌC THEO HỢP 

ĐỒNG .............................................................................................................. 5 

1.1. PHƯƠNG HƯỚNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC.................. 5 

1.1.1. Phương pháp dạy học tích cực............................................................ 5 

1.1.1.1. Phương pháp dạy học tích cực là gì? ........................................... 5 


1.1.1.2. Những dấu hiệu đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực ... 5 

1.1.1.3. Một số biện pháp đổi mới PPDH theo hướng tích cực ................ 7 















1.1.2. Quan điểm về dạy học phân hóa....................................................... 10 

1.1.2.1. Dạy học phân hóa là gì? ........................................................... 10 

1.1.2.2. Các yếu tố có thể sử dụng trong lớp học phân hóa .................... 11 

1.1.2.3. Các đặc điểm của một lớp học phân hóa ................................... 11 

1.2. NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG Ở 

TRƯỜNG THPT ............................................................................................ 13 

1.2.1. Khái niệm ......................................................................................... 13 

1.2.2. Bản chất dạy học theo hợp đồng ...................................................... 13 

1.2.3. Quy trình thực hiện dạy học theo hợp đồng ..................................... 14 

1.2.4. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp dạy học theo hợp đồng ........ 22 

1.2.4.1. Ưu điểm ..................................................................................... 22 

1.2.4.2. Hạn chế ...................................................................................... 23 

1.3. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP 

ĐỒNG Ở TRƯỜNG THPT ............................................................................ 24 

1.3.1. Đối với giáo viên .............................................................................. 24 

1.3.2. Đối với học sinh ............................................................................... 25 

Chương 2 ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG 

TRONG DẠY HỌC PHẦN PHI KIM – HÓA HỌC 10 CƠ BẢN ........... 25 

2.1. PHÂN TÍCH CHƯƠNG “NHÓM HALOGEN” HÓA HỌC LỚP 10 - CƠ 

BẢN ................................................................................................................ 25 

2.1.1. Vị trí của chương ............................................................................. 25 

2.1.2. Đặc điểm về nội dung của chương ................................................... 26 

2.1.2.1. Phân phối chương trình ............................................................. 26 

2.1.2.2. Mục tiêu của chương ................................................................ 27 

2.1.3. Áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng vào chương “Nhóm 


halogen” Hóa học 10 – Cơ bản ................................................................... 28 

2.1.3.1. Bài 26: Luyện tập Nhóm halogen .............................................. 28 















2.1.3.2. Bài 27: Bài thực hành số 2 Tính chất hóa học của khí clo và hợp 

chất khí của clo ....................................................................................... 47 

2.1.3.3. Bài 28: Bài thực hành số 3 Tính chất hóa học của Brom và Iot 54 

2.2. PHÂN TÍCH CHƯƠNG “OXI – LƯU HUỲNH” HÓA HỌC LỚP 10 – 

CƠ BẢN ......................................................................................................... 61 

2.2.1. Vị trí của chương .............................................................................. 61 

2.2.2. Đặc điểm về nội dung của chương ................................................... 61 

2.2.2.1. Phân phối chương trình ............................................................. 61 

2.2.2.2. Mục tiêu của chương ................................................................. 62 

2.2.3. Áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng vào chương “Oxi – Lưu 

huỳnh” Hóa học 10 – Cơ bản ..................................................................... 64 

2.2.3.1. Bài 34: Luyện tập Oxi và Lưu huỳnh ........................................ 64 

2.2.3.2. Bài 31: Bài thực hành số 4 Tính chất của Oxi, Lưu huỳnh ....... 82 

2.2.3.3. Bài 35: Bài thực hành số 5 Tính chất các hợp chất của Lưu huỳnh 

................................................................................................................ 90 

Chương 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ..................................................... 98 

3.1. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .................. 98 

3.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ....................................................... 98 

3.1.2. Nhiệm vụ thực hiện .......................................................................... 98 

3.2. KẾ HOẠCH THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................. 98 

3.2.1. Lựa chọn địa bàn, đối tượng và thời gian thực nghiệm .................... 98 

3.2.1.1. Địa bàn thực nghiệm.................................................................. 98 

3.2.1.2. Đối tượng thực nghiệm .............................................................. 98 

3.2.1.3. Thời gian thực nghiệm .............................................................. 99 

3.2.2. Phương pháp thực nghiệm ................................................................ 99 


3.2.3. Chuẩn bị cho thực nghiệm sư phạm ................................................. 99 

3.2.4. Tiến hành thực nghiệm ..................................................................... 99 















3.3. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .............................................. 100 

3.3.1. Kết quả đánh giá của giáo viên và học sinh ................................... 100 

3.3.1.1. Kết quả điều tra giáo viên ........................................................ 100 

3.3.1.2. Kết quả điều tra học sinh ......................................................... 101 

3.3.2. Thống kê kết quả ............................................................................ 102 

3.3.3. Xử lý số liệu thực nghiệm .............................................................. 103 

3.3.4. Phân tích kết quả thực nghiệm. ...................................................... 110 

3.3.4.1. Kết quả điều tra ....................................................................... 110 

3.3.4.2. Kết quả thực nghiệm sư phạm ................................................. 111 

Phần 3 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................... 113 

1. KẾT LUẬN .............................................................................................. 113 

2. KIẾN NGHỊ .............................................................................................. 114 

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 115 

PHỤ LỤC 
















DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 

CHỮ VIẾT TẮT 

ĐC 

DH 

DHPH 

ĐT 

GD 

GV 

HS 

PP 

PPDH 

PTHH 

SGK 

THPT 

TN 

TNSP 

DIỄN NGHĨA 

Đối chứng 

Dạy học 

Dạy học phân hóa 

Đào tạo 

Giáo dục 

Giáo viên 

Học sinh 

Phương pháp 

Phương pháp dạy học 

Phương trình hóa học 

Sách giáo khoa 

Trung học phổ thông 

Thực nghiệm 

Thực nghiệm sư phạm 
















Số hiệu 

bảng 

2.1 

2.2 

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU 

Tên bảng 

Phân phối chương trình chương “Nhóm Halogen” Hóa 

học 10 – cơ bản. 

Phân phối chương trình chương “Oxi – Lưu huỳnh” Hóa 

học 10 – cơ bản. 

Trang 

3.1 Kết quả thăm dò học sinh 100 

3.2 Tổng hợp kết quả thực nghiệm sư phạm 101 

3.3 

3.4 

Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất lũy tích bài 

kiểm tra 15 phút 

Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất lũy tích bài 

kiểm tra 1 tiết 

26 

60 

105 


3.5 Bảng phân loại kết quả học tập (đơn vị %) 109 

3.6 Mô tả và so sánh dữ liệu kết quả 2 bài kiểm tra 109 
















Số hiệu 

hình 

DANH MỤC CÁC HÌNH 

Tên hình 

Trang 

3.1 Đồ thị đường lũy tích bài kiểm tra 15 phút 105 

3.2 

Đồ thị phân loại kết quả học tập của học sinh bài kiểm 

tra 15 phút 


3.3 Đồ thị đường lũy tích bài kiểm tra 1 tiết 107 

3.4 

Đồ thị phân loại kết quả học tập của học sinh bài kiểm 

tra 1 tiết 














1 




1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 

Phần 1 

MỞ ĐẦU 

Đất nước ta đang trong giai đoạn đổi mới, giai đoạn công nghiệp hóa - 

hiện đại hóa để trở thành một nước công nghiệp, hội nhập với khu vực và thế 

giới. Do vậy nhiệm vụ hàng đầu đặt ra cho ngành GD và ĐT là xây dựng một 

nền GD Việt Nam hiện đại, khoa học và dân tộc, thích hợp với nền kinh tế thị 

trường Xã Hội Chủ Nghĩa, có khả năng hội nhập quốc tế. Nền GD này phải đào 

tạo ra con người Việt Nam có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, có khả năng 

thích ứng, hợp tác và năng lực giải quyết vấn đề, có kiến thức và kĩ năng nghề 

nghiệp. Để đạt được điều đó thì cần có sự chuyển biến toàn diện và mạnh mẽ 

trong việc đổi mới GD và ĐT. 

Định hướng chương trình giáo dục phổ thông với mục tiêu là giúp HS: 

Phát triển toàn diện về đạo đức, trí lực, thể chất, thẫm mĩ và các kĩ năng cơ bản, 

phát triển năng lực cá nhân, tính năng động, sáng tạo, hình thành nhân cách con 

người Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; 

….(Luật giáo dục 2005). Để đạt các mục tiêu đó thì khâu đột phá là đổi mới 

PPDH từ lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “phương pháp dạy 

học tích cực”. Làm cho “học” là quá trình kiến tạo: tìm tòi, khám phá, phát 

hiện, khai thác và xử lí thông tin,…HS tự mình hình thành hiểu biết, năng lực 

và phẩm chất. “Dạy” là quá trình tổ chức hoạt động nhận thức cho HS: cách tự 

học, sáng tạo, hợp tác,…dạy phương pháp và kĩ thuật lao động khoa học, dạy 

cách học.Với bộ môn Hóa học thì định hướng đổi mới PPDH cũng được coi 

trọng đó là: quan tâm và tạo mọi điều kiện để học sinh trở thành chủ thể hoạt 

động sáng tạo trong giờ học; để HS tự chiếm lĩnh kiến thức, kĩ năng về hóa học 


bằng nhiều biện pháp . 












2 




Như vậy các PPDH phải phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của 

người học. Tuy nhiên mỗi HS đều có những phong cách học tập khác nhau. 

Làm thế nào để giúp HS hiểu sâu và có cảm giác thoải mái trong học tập, HS 

được giao và thực hiện trách nhiệm của mình. PPDH theo hợp đồng là phương 

pháp được nghiên cứu dựa trên quan điểm “ Phong cách học tập” và “Dạy học 

phân hóa” đáp ứng được những yêu cầu trên. Từ lí do đó tôi đã chọn đề tài: “ 

Nghiên cứu, áp dụng phương pháp dạy học hợp đồng phần phi kim lớp 10 – cơ 

bản”. 

2. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 

2.1. Mục đích nghiên cứu 

Nghiên cứu và áp dụng PPDH theo hợp đồng nhằm giúp HS hiểu sâu, hiểu 

rõ hơn nội dung bài học. Sau khi thực hiện các nhiệm vụ theo yêu cầu, HS sẽ ý 

thức được trách nhiệm của bản thân trong việc lĩnh hội kiến thức. Nhờ đó hiệu 

quả học tập sẽ được nâng cao bền vững, tăng cường hợp tác giữa HS với HS, 

HS tham gia ở mức cao nhất và có cảm giác thoải mái trong học tập. 

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 

- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về PPDH theo hợp đồng: 

+ Tổng quan về lý thuyết dạy học theo hợp đồng. 

+ Nguyên tắc áp dụng, xây dựng, tổ chức dạy học theo hợp đồng. 

+ Áp dụng PPDH theo hợp đồng vào các bài dạy cho HS THPT. 

- Thiết kế kế hoạch dạy học theo PPDH theo hợp đồng cho các bài học 

phần “Phi kim” Hóa học 10 – cơ bản. 

- Nghiên cứu cách áp dụng và thực hiện đối với HS THPT 

- Tổ chức thực nghiệm sư phạm: 

+ Thử nghiệm, đánh giá tính khả thi và hiệu quả của việc áp dụng PPDH 


theo hợp đồng cho HS THPT. 

+ Xử lí thống kê các số liệu và rút ra kết luận. 












3 




3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 

3.1. Khách thể nghiên cứu 

Quá trình dạy và học môn Hóa học lớp 10 – cơ bản ở trường THPT. 

3.2. Đối tượng nghiên cứu 

Thiết kế kế hoạch dạy học theo PPDH theo hợp đồng phần “Phi kim” Hóa 

học lớp 10 – cơ bản, nghiên cứu cách áp dụng vào các bài học để nâng cao tính 

tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo và khả năng tiếp thu kiến thức của HS. 

4. PHẠM VI, GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 

- Phạm vi nghiên cứu: Phần “Phi kim”- SGK Hóa học lớp 10 THPT 

chương trình cơ bản. 

- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 12 năm 2015 đến tháng 5 năm 2016. 

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

- Phương pháp nghiên cứu lí luận: 

+ Nghiên cứu các văn bản, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Bộ Giáo dục và 

Đào tạo có liên quan đến đề tài. 

+ Nghiên cứu các tài liệu về lý luận dạy học, tâm lý học, giáo dục học và 

các tài liệu liên quan đến đề tài. 

+ Nghiên cứu chương trình và SGK Hóa học 10 THPT – cơ bản. 

+ Căn cứ vào nhiệm vụ đề tài, nghiên cứu tìm hiểu sâu PPDH theo hợp 

đồng và sử dụng kết hợp các PP thí nghiệm, học tập hợp tác theo nhóm, giải 

quyết vấn đề, PP trực quan,…khi nghiên cứu. 

- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 

+ Quan sát, trò chuyện với HS nhằm tìm hiểu các PPDH được áp dụng tại 

các trường THPT hiện nay và mức độ tiếp thu của HS. 

+ Tham khảo ý kiến của GV về kinh nghiệm dạy học và các PPDH. 


+ Điều tra thăm dò trước và sau TNSP. 












4 




+ Nghiên cứu khả năng áp dụng PPDH theo hợp đồng vào thực tiễn, khả 

năng hoạt động, chiếm lĩnh tri thức của HS thông qua PPDH theo hợp đồng. 

- Phương pháp TNSP: 

+ Tổ chức dạy học thực nghiệm đối với HS lớp 10 THPT – cơ bản theo 

PPDH theo hợp đồng. 

+ Đánh giá hiệu quả áp dụng PPDH theo hợp đồng vào các bài dạy nhằm 

nâng cao hiệu quả học tập của HS. 

- Phương pháp toán học: Xử lý kết quả TN bằng toán học thống kê. 

6. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC 

Nếu áp dụng PPDH theo hợp đồng một cách hợp lí và có phối hợp với các 

PPDH tích cực khác sẽ làm cho bài học trở nên hấp dẫn và lôi cuốn học sinh 

hơn. Đồng thời góp phần nâng cao năng lực nhận thức, tự học, tích cực chủ 

động học tập của học sinh. Từ đó nâng cao chất lượng dạy và học hóa ở trường 

THPT. 

7. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI 

Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo; khóa luận 

được trình bày trong 3 chương: 

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học theo hợp đồng. 

Chương 2: Áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng trong dạy học 

phần “Phi kim” Hóa học 10 – cơ bản. 

Chương 3: Thực nghiệm sư phạm. 


Phần 2 

NỘI DUNG 












5 




Chương 1 

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG 

1.1. PHƯƠNG HƯỚNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC 

1.1.1. Phương pháp dạy học tích cực. [3, 12] 

1.1.1.1. Phương pháp dạy học tích cực là gì? 

PPDH tích cực là những PPDH theo hướng phát huy tính tích cực, chủ 

động, sáng tạo, hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận 

thức của người học. [12] 

Trong dạy học tích cực, các hoạt động học tập được tổ chức, được định 

hướng bởi GV, người học tích cực tham gia vào các quá trình tìm kiếm, khám 

phá, phát hiện kiến thức, vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề trong thực 

tiễn, qua đó lĩnh hội nội dung học tập và năng lực sáng tạo. Trong dạy học tích 

cực, hoạt động học tập được thực hiện trên cơ sở hợp tác và giao tiếp ở mức độ 

cao. 

1.1.1.2. Những dấu hiệu đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực 

Phương pháp dạy học tích cực có những đặc điểm sau: 

a. Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh 

Hoạt động học tập của HS được đặt vào những tình huống của đời sống 

thực tế, người học trực tiếp quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn 

đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình. Từ đó nắm được kiến thức kĩ năng mới. 

Như vậy theo hướng này GV không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn hướng dẫn, 

tổ chức điều khiển hoạt động nhận thức ở HS. 













6 




b. Thông qua việc dạy và học, giáo viên rèn cho học sinh phương pháp tự học 

GV phải dạy cho HS phương pháp học tập thế nào là tốt, cốt lõi của 

phương pháp học đó là phương pháp tự học. Nếu rèn được cho HS có được kĩ 

năng và ý chí tự học thì sẽ tạo cho họ lòng ham học hỏi và khơi dậy trong họ 

sự quyết tâm chinh phục kiến thức. Vì vậy ngày nay, GD luôn đề cao vấn đề 

chủ động, sáng tạo. Điều này sẽ dẫn đến sự chuyển biến từ học một cách thụ 

động sang học một cách chủ động. 

c. Học tập cá nhân gắn liền với học tập hợp tác 

Trong một lớp học, khả năng tư duy của các HS là không giống nhau. Vì 

vậy, khi áp dụng PPDH tích cực buộc phải chấp nhận sự phân hóa về cường 

độ, tiến độ làm việc. Do đó đòi hỏi mỗi HS phải thực sự cố gắng, tự giác đánh 

giá đúng mức độ tư duy của bản thân để hoạt động có hiệu quả. Với những 

nhiệm vụ khó, đòi hỏi mỗi cá nhân phải bộc lộ bản thân, khẳng định hay bác 

bỏ mình có thể làm việc đơn lẻ hay cần phải hợp tác, thảo luận với các bạn. 

Nếu cần thiết, HS có thể hợp tác với GV hướng dẫn. Mục tiêu GD hiện nay 

luôn đề cao GD năng lực hợp tác. 

d. Phương pháp dạy học cần chú trọng đến sự quan tâm và hứng thú học tập 

của học sinh 

HS phải được chủ động lựa chọn vấn đề mà mình quan tâm, tự lực giải 

quyết các vấn đề trong nhiệm vụ được giao và trình bày được kết quả mà mình 

đã thực hiện. Việc giải quyết các vấn đề có thể được thực hiện đơn lẻ hoặc theo 

nhóm. Đó chính là dạy học theo cách lấy HS làm trung tâm. Thông qua việc 

dạy và học dựa trên hứng thú học tập của HS, HS sẽ phát huy được tính tích 

cực, tự giác và sẽ khơi dậy sự ham mê học tập của HS, rèn cho HS cách làm 

việc, phát triển tư duy, kĩ năng tổ chức, thực hiện công việc. 













7 




e. Đánh giá kết quả học tập cần dựa trên sự đánh giá của giáo viên và sự tự 

đánh giá của học sinh 

Trong dạy học truyền thống, HS là đối tượng được đánh giá và đánh giá 

thông qua kết quả thi cử. Việc đánh giá đó làm HS bị thụ động, học “vẹt”, học 

“đối phó” và dẫn đến tình trạng “chạy đua theo thành tích”. 

Trong DH tích cực, đánh giá nhằm khẳng định kết quả học tập thực sự của 

HS từ đó điều chỉnh PPDH cho phù hợp. Tự đánh giá là cách HS tự nhận xét 

về sự nỗ lực và tiến bộ của bản thân, thấy được những ưu điểm và nhược điểm 

của mình để có thể thay đổi để hoàn thiện. HS tự đánh giá thông qua các tiêu 

chí mà GV đã đề ra, nhờ đó HS sẽ nhìn lại quá trình học tập của mình và biết 

được mức độ hoàn thành các nhiệm vụ đã được giao. 

Ngoài tự đánh giá, GV cũng cần tổ chức cho HS đánh giá lẫn nhau, đánh 

giá “đồng đẳng”. Thông qua việc đánh giá như vậy HS có sự so sánh lẫn nhau, 

từ đó nhìn nhận lại chính mình và điều chỉnh lại cách học tập của bản thân cho 

phù hợp. 

Việc đánh giá kết quả học tập của HS còn là cách giúp GV nhìn nhận lại 

cách dạy của mình. Trong DH tích cực, việc đánh giá, kiểm tra không chỉ dừng 

lại ở mức độ ghi nhớ, tái hiện, lặp lại kiến thức, kĩ năng mà còn phải đánh giá 

ở mức độ cao hơn đó là khả năng tư duy logic, phân tích, tổng hợp, đánh giá và 

giải quyết các vấn đề, việc ứng dụng các kiến thức vào thực tiễn. 

1.1.1.3. Một số biện pháp đổi mới PPDH theo hướng tích cực 

Một số biện pháp được vận dụng để đổi mới các PPDH nhằm phát triển 

khả năng nhận thức, năng lực giải quyết vẩn đề và phát triển tư duy của HS 

được đặc biệt quan tâm và vận dụng một cách rộng rãi là: 

*Cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống 


Đổi mới PPDH không có nghĩa là loại bỏ các PPDH truyền thống như 

thuyết trình, đàm thoại, luyện tập mà cần bắt đầu bằng việc cải tiến để nâng cao 












8 




hiệu quả và hạn chế nhược điểm của chúng. Để nâng cao hiệu quả của các 

PPDH này, người GV trước hết cần nắm vững những yêu cầu và sử dụng thành 

thạo các kĩ thuật của chúng trong việc chuẩn bị cũng như tiến hành bài lên lớp 

như kĩ thuật đặt các câu hỏi và xử lí các câu trả lời trong đàm thoại, hay kĩ thuật 

làm mẫu trong luyện tập. Tuy nhiên, bên cạnh các PPDH truyền thống cần kết 

hợp các PPDH mới, có thể tăng cường tính tích cực nhận thức của HS trong 

thuyết trình, đàm thoại theo quan điểm DH giải quyết vấn đề. 

* Kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học 

Việc phối hợp đa dạng các PP và hình thức dạy học trong toàn bộ quá trình 

dạy học là phương hướng quan trọng để phát huy tính tích cực và nâng cao chất 

lượng dạy học. Tình trạng độc tôn của dạy học toàn lớp hay sự lạm dụng PP 

thuyết trình cần được khắc phục, đặc biệt thông qua làm việc nhóm. Trong thực 

tế, hiện nay nhiều GV đã cải tiến bài lên lớp theo hướng kết hợp thuyết trình 

của GV với hình thức làm việc nhóm, góp phần tích cực hóa hoạt động nhận 

thức của HS. 

*Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề 

Dạy học giải quyết vấn đề là quan điểm DH nhằm phát triển năng lực tư 

duy, khả năng nhận biết và giải quyết vấn đề. Học được đặt trong tình huống 

có vấn đề, đó là tình huống chứa đựng mâu thuẫn nhận thức, thông qua việc 

giải quyết vấn đề, giúp HS lĩnh hội tri thức, kĩ năng và PP nhận thức. DH giải 

quyết vấn đề là con đường cơ bản phát huy tính tích cực nhận thức của HS, có 

thể áp dụng trong nhiều hình thức DH với những mức độ tự học khác nhau của 

HS. Tình huống có vấn đề là những tình huống khoa học chuyên môn hoặc 

những tình huống gắn với thực tiễn. 

*Vận dụng dạy học theo tình huống 


Vận dụng DH theo tình huống là một quan điểm DH, trong đó việc DH 

được tổ chức theo một chủ đề phức hợp gắn với các tình huống thực tiễn cuộc 












9 




sống. Trong nhà trường, các môn học được phân theo các môn khoa học chuyên 

môn còn cuộc sống thì luôn diễn ra trong những mối quan hệ phức hợp. Vì vậy 

sử dụng các chủ đề DH phức hợp góp phần khắc phục tình trạng xa rời thực 

tiễn, rèn luyện cho HS năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp, liên môn. 

*Vận dụng dạy học định hướng hành động 

Vận dụng DH định hướng hành động là quan điểm DH nhằm làm cho hoạt 

động trí óc và hoạt động chân tay kết hợp chặt chẽ với nhau. Trong quá trình 

học tập, HS thực hiện các nhiệm vụ học tập và hoàn thành các sản phẩm hành 

động, có sự kết hợp linh hoạt giữa hoạt động trí tuệ và hoạt động tay chân. Vận 

dụng DH định hướng hành động có ý nghĩa quan trọng cho việc thực hiện 

nguyên lí GD kết hợp lí thuyết với thực tiễn, tư duy và hành động, nhà trường 

và xã hội. DH dự án là một hình thức điển hình của DH định hướng hành động. 

*Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin hợp lí 

hỗ trợ dạy học 

Phương tiện DH có vai trò quan trọng trong việc đổi mới PPDH, nhằm 

tăng cường tính trực quan và thí nghiệm, thực hành trong DH. Hiện nay, việc 

trang bị các phương tiện DH mới cho các trường THPT từng bước được tăng 

cường. Tuy nhiên, các phương tiện DH tự làm của GV luôn có ý nghĩa quan 

trọng, cần được phát huy. Đa phương tiện và công nghệ thông tin vừa là nội 

dung DH, vừa là phương tiện DH trong DH hiện đại. 

*Chú trọng phương pháp dạy học đặc thù bộ môn 

PPDH có mối quan hệ biện chứng với nội dung DH. Các PPDH đặc thù 

bộ môn được xây dựng trên cơ sở lí luận DH bộ môn. Ví dụ: Thí nghiệm là một 

PPDH đặc thù trong các môn khoa học tự nhiên, PP “Bàn tay nặn bột” đem lại 

hiệu quả cao trong việc dạy các môn khoa học. 


*Sử dụng các kĩ thuật dạy học phát huy tính tích cực và sáng tạo 












10 




Kĩ thuật DH là những cách thức hành động của GV và HS trong các tình 

huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển quá trình DH. Các kĩ thuật 

DH là những đơn vị nhỏ nhất của PPDH. Có những kĩ thuật DH chung, có 

những kĩ thuật đặc thù của từng PPDH. Ví dụ: kĩ thuật đặt câu hỏi trong đàm 

thoại. Ngày nay, người ta chú trọng pháp triển và sử dụng các kĩ thuật DH phát 

huy tính tích cực, sáng tạo như : kĩ thuật khăn trải bàn, mảnh ghép, sơ đồ KWL, 

sơ đồ tư duy… 

*Sử dụng các phương pháp dạy học mới 

Dạy học theo dự án, dạy học kiến tạo, dạy học theo góc, dạy học theo hợp 

đồng…là những PPDH mới nhằm phát huy tính tích cực cho HS. Các PP này 

đóng vai trò quan trọng trong việc phát huy tính tự lực, sáng tạo của HS. 

Việc vận dụng các PPDH trên cũng có giới hạn nhất định. Sự vận dụng 

những PPDH nhằm phát triển tư duy HS đòi hỏi thời gian và yêu cầu cao đối 

với người chuẩn bị cũng như năng lực của người GV. 

Tuy nhiên các PPDH nêu trên vẫn được đánh giá là PPDH tích cực đang 

được ngành giáo dục nước ta quan tâm, coi đó là những định hướng trong sự 

đổi mới mục tiêu, PPDH hiện nay. 

1.1.2. Quan điểm về dạy học phân hóa 

1.1.2.1. Dạy học phân hóa là gì? [11] 

DHPH là một hình thức dạy học mà người dạy dựa vào những khác biệt 

năng lực, sở thích cũng như các điều kiện học tập của mỗi cá nhân người học 

để điều chỉnh cách dạy phù hợp nhằm phát triển tốt nhất cho từng cá nhân 

người học đảm bảo hiệu quả giáo dục cao nhất. 

DHPH có thể thực hiện ở hai cấp độ: 

+ DHPH ở cấp độ vĩ mô: là sự tổ chức quá trình dạy học thông qua cách 


tổ chức các loại trường, lớp học khác nhau cho các đối tượng HS khác nhau, 

xây dựng các chương trình giáo dục khác nhau. 












11 




+ DHPH ở cấp vi mô: là tổ chức quá trình dạy học trong một tiết học, một 

lớp học có tính đến đặc điểm của cá nhân HS; là việc sử dụng những biện pháp 

phân hóa thích hợp trong một lớp học, cùng một chương trình và SGK. 

1.1.2.2. Các yếu tố có thể sử dụng trong lớp học phân hóa 

a. Phân hóa về nội dung 

Trình độ nhận thức và học tập của mỗi HS khác nhau, do đó sẽ có sự phân 

hóa về nội dung để phù hợp với từng đối tượng HS; có những nội dung câu hỏi, 

bài tập giúp các em yếu, trung bình tiếp thu được kiến thức cơ bản; có những 

câu hỏi, bài tập để các em khá, giỏi phát huy và nâng cao kiến thức. 

b. Phân hóa về quá trình 

Quá trình tổ chức lớp học, quá trình HS khai thác và tiếp thu kiến thức sẽ 

ảnh hưởng đến kết quả học tập của HS. Mỗi HS có sự khác nhau do đó cần có 

những con đường khác nhau để tiếp nhận kiến thức. Phân hóa về quá trình sẽ 

đảm bảo cho HS hứng thú học tập và dễ dàng chiếm lĩnh kiến thức học tập. 

c. Phân hóa về sản phẩm 

Việc chiếm lĩnh kiến thức như thế nào cũng ảnh hưởng đến khả năng tiếp 

thu và tùy thuộc vào khả năng của HS. Do vậy, cần có sự phân hóa về sản phẩm 

hay là kiến thức cuối mà HS nhận được. Cùng hướng tới kiến thức cơ bản như 

nhau nhưng tùy vào khả năng mà lượng kiến thức nhận được ở mỗi nhóm HS 

sẽ khác nhau. 

1.1.2.3. Các đặc điểm của một lớp học phân hóa 

a. Phân loại đối tượng theo phong cách học 

• Phong cách hăng hái 

Những HS thuộc phong cách này rất thích cái mới, thích làm thử, khi được 

giao nhiệm vụ thì hăng hái, nhiệt tình làm ngay một cách toàn tâm toàn ý mà 


không cần quan tâm đến việc lập kế hoạch. 

• Phong cách trầm ngâm 












12 




Những HS này thường dè dặt, kĩ tính. Họ thích quan sát, lắng nghe, thu 

thập thông tin và sàng lọc một cách cẩn thận, chậm có quyết định nhưng khi đã 

đưa ra quyết định thì có cơ sở chắn chắn. 

• Phong cách lý thuyết 

Những HS này thường sống trong một thế giới đầy ý tưởng, không bao 

giờ hài lòng khi chưa hiểu thấu vấn đề và bao giờ cũng giải thích ý kiến của 

mình theo những nguyên lý cơ bản. Họ rất muốn biết logic của hành động, 

không thích những người có tính chủ quan, mơ hồ, hành động tự do. 

• Phong cách thực dụng 

Những HS này luôn muốn giải quyết vấn đề, muốn thử xem các ý tưởng 

có khả thi hay không? Kết quả đến đâu? Thích thử nghiệm nhưng không thích 

phân tích dài dòng, tìm hiểu lý do một cách cặn kẽ. 

Bốn loại tính cách trên là cực đoan trên phương diện lý thuyết. Còn thực 

tế thì phần lớn mỗi người đều có ít hoặc nhiều các loại tính cách trên, trong đó 

có một loại tính cách nổi trội. 

b. Các đặc điểm của dạy học phân hóa 

• Dạy học các khái niệm chủ chốt và nguyên tắc cơ bản 

Tất cả HS có cơ hội để khám phá và áp dụng các khái niệm chủ chốt của 

bài học đang nghiên cứu. Tất cả HS hiểu được các nguyên tắc cơ bản cần cho 

việc nghiên cứu bài học. Như vậy, việc dạy học/ hướng dẫn cho phép người 

học phải suy nghĩ để hiểu và sử dụng những kế hoạch hành động một cách chắc 

chắn, đồng thời khuyến khích HS mở rộng và nâng cao hiểu biết của mình trong 

việc áp dụng những nguyên tắc và khái niệm chủ chốt. 

Dạy học dựa trên các khái niệm và các nguyên tắc cơ bản đòi hỏi GV cung 

cấp quyền học tập khác nhau. Trong các giờ học truyền thống, GV thường yêu 


cầu tất cả HS cùng làm một công việc, còn trong DHPH, tất cả các HS có cơ 

hội khám phá bài học thông qua các con đường và cách tiếp cận khác nhau. 












13 




• Tiến hành đánh giá sự sẵn sàng và tiến bộ của học sinh 

Tiến hành đánh giá sự sẵn sàng và tiến bộ của HS được đưa vào chương 

trình học. GV không cho rằng tất cả mọi HS cần một nhiệm vụ cho từng phần 

nghiên cứu, nhưng liên tục đánh giá sự sẵn sàng và quan tâm của HS, hỗ trợ 

khi HS cần hướng dẫn thêm, mở rộng phát hiện của HS hoặc nhóm HS khi các 

em đã sẵn sàng để học các phần tiếp theo. 

• Nhóm linh hoạt luôn được sử dụng 

Trong một lớp học phân hóa, HS có thể làm việc cá nhân, theo cặp hoặc 

theo nhóm. Hoạt động học tập có thể dựa trên sở thích hay phong cách học hoặc 

theo trình đô nhận thức hoặc kết hợp hai trong ba ý trên. 

1.2. NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG Ở 

TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 

1.2.1. Khái niệm 

Phương pháp dạy học theo hợp đồng là cách tổ chức học tập, trong đó 

người học làm việc theo một gói các nhiệm vụ trong một khoảng thời gian nhất 

định. 

1.2.2. Bản chất dạy học theo hợp đồng 

Trong dạy học theo hợp đồng: GV là người nghiên cứu thiết kế các nhiệm 

vụ, bài tập trong hợp đồng, tổ chức hướng dẫn HS nghiên cứu hợp đồng để 

chọn nhiệm vụ cho phù hợp với năng lực của HS. HS là người nghiên cứu hợp 

đồng, kí kết hợp đồng, thực hiện hợp đồng, nhằm đạt được mục tiêu dạy học 

nội dung cụ thể. 

Trong thời khóa biểu hàng tuần, người học sẽ có một khoảng thời gian 

nhất định (thời gian thực hiện hợp đồng) để thực hiện các nhiệm vụ của mình 

một cách tương đối độc lập. Người học sẽ là người chủ động xác định khoảng 


thời gian và thứ tự của từng hoạt động trong hợp đồng cần thực hiện tức là 

người học có thể quyết định nội dung nào cần nghiên cứu trước và có thể dành 












14 




bao nhiêu thời gian cho nội dung đó. Người học có thể quyết định tạo ra một 

môi trường làm việc cá nhân phù hợp để đạt kết quả theo hợp đồng đã kí. Người 

học phải tự giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình học tập với sự nỗ lực 

của GV hoặc của bạn học khác (nếu cần). 

GV có thể chắc chắn rằng mỗi HS đã kí hợp đồng tức là đã nhận trách 

nhiệm rõ ràng và sẽ hoàn thành nhiệm vụ vào thời gian xác định theo văn bản. 

1.2.3. Quy trình thực hiện dạy học theo hợp đồng 

Bước 1: Chọn nội dung và quy định về thời gian 

Chọn nội dung: Trước hết, GV cần xác định nội dung nào của môn học có 

thể dạy học thông qua hình thức này, điều này sẽ ảnh hưởng đến số lượng các 

hợp đồng phân công cho HS. Để đảm bảo đúng đặc điểm của PPDH theo hợp 

đồng, HS phải tự quyết định được thứ tự các nhiệm vụ cần thực hiện để hoàn 

thành bài tập được giao. Do vậy nhiệm vụ trong hợp đồng có thể chọn là một 

bài ôn tập hoặc luyện tập là phù hợp nhất. Hoặc cũng có thể là các bài thực 

hành mà trong đó có thể thực hiện các nhiệm vụ không theo thứ tự bắt buộc. 

Các nhiệm vụ được giao cần bắt đầu từ hợp đồng đơn giản đến hợp đồng với 

nhiệm vụ ngày càng phức tạp hơn. 

GV cần xác định nội dung của hợp đồng và phương pháp sử dụng. Với 

việc xác định nội dung các nhiệm vụ và xây dựng một hệ thống tổ chức có thể 

khảo sát được (thẻ, ngăn kéo, thư mục, …) GV có thể để các HS xác định hầu 

hết phần còn lại của hợp đồng trong giới hạn định hướng (ví dụ các nội dung 

môn học cần được nghiên cứu trong tuần và số lượng bài tập cần hoàn thành 

theo từng môn học). 

Quy định thời gian: GV phải quyết định thời gian của HS theo hợp đồng. 

Việc xác định thời gian của hợp đồng theo số tiết học trên lớp là tốt nhất để 


giúp HS quản lý thời gian tốt hơn. Thời gian tối thiểu cho dạy học theo hợp 

đồng nên là 90 phút. Đó là do HS cần có thêm thời gian nghiên cứu và kí hợp 












15 




đồng, có thời gian GV và HS nghiệm thu hợp đồng. Ngoài ra có thể bố trí cho 

HS thực hiện hợp đồng ngoài giờ học chính khóa hoặc ở nhà tùy theo nhiệm vụ 

cụ thể. 

Bước 2: Thiết kế kế hoạch bài học 

Sau khi đã xác định nội dung và thời gian, GV cần thiết kế kế hoạch bài 

học để làm cơ sở tổ chức dạy học theo hợp đồng. 

- Xác định mục tiêu của bài: 

Việc xác định mục tiêu của bài cần căn cứ vào chuẩn kiến thức kĩ năng đã 

quy định trong chương trình gồm kiến thức, kĩ năng, thái độ và năng lực hình 

thành cho HS của bài học. Tuy nhiên cũng có thể nên xác định thêm một số kĩ 

năng, thái độ chung cần đạt khi thực hiện theo phương pháp học theo hợp đồng, 

thí dụ như kĩ năng làm việc độc lập, kĩ năng tương tác, kĩ năng đánh giá đồng 

đẳng và kĩ năng tự đánh giá. Những kĩ năng này rất quan trọng trong việc hình 

thành và phát triển năng lực chung của người lao động do đổi mới PP mang lại. 

- Xác định phương pháp dạy học chủ yếu: 

Phương pháp cơ bản là dạy và học theo hợp đồng nhưng thường cần phải 

sử dụng phối hợp với các phương pháp, kĩ thuật khác, thí dụ như sử dụng 

phương tiện dạy học của bộ môn, sử dụng phương tiện dạy học hiện đại, giải 

quyết vấn đề, học tập hợp tác theo nhóm,…để tăng cường sự tham gia, học sâu 

và học thoải mái. 

- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 

Cần chuẩn bị các tài liệu, phiếu học tập, sách tham khảo, dụng cụ, thiết bị 

cần thiết để cho hoạt động của GV và HS đạt hiệu quả. Đặc biệt là GV phải 

chuẩn bị được một bản hợp đồng đủ chi tiết để HS có thể tìm hiểu dễ dàng, kí 

hợp đồng và thực hiện các nhiệm vụ một cách độc lập hoặc có sự hỗ trợ của 


GV và HS khác. 

- Thiết kế văn bản hợp đồng: 












16 




Học theo hợp đồng chỉ khả thi khi HS có thể đọc, hiểu và thực thi các 

nhiệm vụ một cách tương đối độc lập. Các tài liệu cho HS cần được chuẩn bị 

đầy đủ. Trước hết, học theo hợp đồng cần chủ yếu dựa trên những nội dung sẵn 

có ở sách giáo khoa, sách bài tập hoặc tài liệu có sẵn. Hợp đồng sẽ chỉ đơn giản 

là chỉ ra số trang và số các nhiệm vụ, bài tập nhất định. 

Ngoài ra nội dung hợp đồng còn bao gồm cả những nhiệm vụ được viết 

trên những tấm thẻ hoặc những phiếu học tập riêng. GV có thể bổ sung những 

nhiệm vụ mới hoặc sửa đổi bài tập đã có cho phù hợp với yêu cầu của học theo 

hợp đồng và đảm bảo mục tiêu bài học. Nội dung văn bản hợp đồng bao gồm 

nội dung nhiệm vụ cần thực hiện và có phần hướng dẫn thực hiện cũng như tự 

đánh giá kết quả. 

- Thiết kế các dạng bài tập, nhiệm vụ 

Một hợp đồng luôn phải đảm bảo tính đa dạng của các bài tập, nhiệm vụ. 

Không phải HS nào cũng có cách học tập và các nhu cầu giống nhau. Sự đa 

dạng bài tập, nhiệm vụ sẽ đảm bảo rằng trong học tập mỗi hợp đồng, tất cả các 

phương pháp học tập của mỗi HS đều được đề cập. Mặt khác, HS cũng cần 

được làm quen với những bài tập không đề cập trực tiếp đến quan điểm riêng 

của mình. Điều này mở rộng tầm nhìn của HS và cách thức các HS nhìn nhận 

vấn đề. 

Trong bản hợp đồng GV có thể kết hợp các nhiệm vụ cá nhân cụ thể với 

sự hướng dẫn của GV, bài tập trong nhóm nhỏ, bài tập chuyên sâu hơn, hoặc 

yêu cầu cần chú ý đặc biệt đối với một số quy tắc khi làm bài. 

+ Thiết kế những nhiệm vụ bắt buộc và tự chọn 

Một hợp đồng tốt tạo ra được sự khác biệt giữa nhiệm vụ bắt buộc và 

nhiệm vụ tự chọn. Điều này cho phép GV tôn trọng nhịp độ học tập khác nhau 


của HS. 












17 




Nhiệm vụ bắt buộc: Giúp cho mọi HS đều đạt được chuẩn kiến thức và kĩ 

năng của chương trình, đạt được yêu cầu của bài học và tạo điều kiện để mọi 

HS đều có thể thực hiện được với sự trợ giúp hoặc không cần trợ giúp. 

Nhiệm vụ tự chọn: Nếu GV chỉ hạn chế giao các bài tập bắt buộc, GV sẽ 

phải gặp phải nhiều vấn đề. Ví dụ: Một số HS tiếp thu nhanh sẽ hoàn thành bài 

tập sớm hơn còn những HS khác sẽ thiếu thời gian. 

Nhiệm vu tự chọn giúp HS vận dụng, mở rộng, làm sâu sắc kiến thức và 

rèn luyện kĩ năng có liên quan đến kiến thức đã học. 

Bài tập tự chọn không nhất thiết phải là “bài tập thú vị”, bài tập khó chỉ 

dành cho HS khá, giỏi. 

Nhiệm vụ bắt buộc và tự chọn đều phải thử thách HS. Một cách lí tưởng, 

tất cả HS kể cả những HS trung bình và yếu cũng nên được làm thêm những 

bài tập tự chọn và không nên có trường hợp ngoại lệ nào. 

+ Thiết kế bài tập, nhiệm vụ học tập có tính chất giải trí 

Nhiệm vụ mang tính giải trí: Tạo cơ hội để luyện tập sự cạnh tranh trong 

môi trường giải trí nhưng cũng gắn với những kiến thức kĩ năng đã học. Các ví 

dụ như: trò chơi, ngôn ngữ hay số học, luyện tập chương trình trên máy tính, 

trò chơi vòng tròn, trò chơi ô chữ, ai giải đúng, lắp mảnh ghép, … 

Những kĩ năng và kiến thức xã hội, giáo dục môi trường,… cũng là một 

phần không thể thiếu trong các bài tập, giúp học sinh rèn kỹ năng vận dụng 

kiến thức, kĩ năng của bài học vào thực tiễn. 

+ Thiết kế bài tập, nhiệm vụ mở và nhiệm vụ đóng 

Nhiệm vụ đóng: Nêu rõ những gì HS phải làm trong một giới hạn xác 

định. Dạng bài tập này cung cấp cho những HS sợ thất bại và bảo đảm an toàn 

cần thiết. Thí dụ: dạng bài trắc nghiệm khách quan. 


Nhiệm vụ mở: Thường chứa đựng một vài thử thách khó khăn hơn. Những 

bài tập mở khuyến khích HS tìm kiếm những cách làm mới, phát triển tư duy 












18 




bậc cao, đặc biệt đối với những HS có khả năng sáng tạo và xử lý vấn đề nhanh 

nhạy. 

+ Thiết kế các nhiệm vụ, bài tập cá nhân kết hợp với các nhiệm vụ, bài tập 

hợp tác theo nhóm. 

Một sự kết hợp khéo léo giữa các nhiệm vụ cá nhân với bạn cùng lớp hay 

các nhiệm vụ theo nhóm được xem là khá hiệu quả. Tuy nhiên làm việc theo 

nhóm chỉ tận dụng được phần rất nhỏ của sự khác biệt giữa các thành viên, một 

số HS sẽ chỉ ỷ lại vào người khác trong khi một số em khác lại nhanh chóng 

thể hiện năng lực lãnh đạo của mình. 

+ Thiết kế các nhiệm vụ, bài tâp độc lập và nhiệm vụ, bài tập được hướng 

dẫn với mức độ hỗ trợ khác nhau. 

Không phải nhiệm vụ nào cũng phải thực hiện một cách độc lập đối với 

tất cả HS. HS giỏi có thể thực hiện nhiệm vụ mà không cần sự hỗ trợ. Nhưng 

HS trung bình và yếu thì tất nhiên sẽ cần sự hỗ trợ với mức độ khác nhau thì 

mới hoàn thành nhiệm vụ. 

Mục đích là tạo điều kiện cho mọi HS có thể hoàn thành nhiệm vụ phù 

hợp với năng lực của mình. Thực tế dạy học đã chỉ ra rằng việc hỗ trợ chỉ có 

hiệu quả khi xuất phát từ nhu cầu của chính HS. 

- Thiết kế các hoạt động dạy học 

+ Các hoạt động của GV và HS có thể như sau: 

• Hoạt động 1: Kí hợp đồng 

Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Phương tiện 

Nêu mục tiêu bài học hoặc vấn 

đề của bài học 

Trao cho học HS hợp đồng 

chung đã có chữ kí của GV. 

Lắng nghe 

Nghiên cứu nội dung 


của hợp đồng. 












19 




GV trả lời 

Yêu cầu HS suy nghĩ chọn các 

vấn đề, có hỗ trợ hoặc không. 

Đặt câu hỏi về vấn đề 

còn chưa rõ. 

HS kí hợp đồng. 

• Hoạt động 2: Thực hiện hợp đồng 

Nếu hợp đồng chỉ yêu cầu HS thực hiện trên lớp có thể gồm hoạt động sau: 


Hướng dẫn thực hiện hợp đồng. 

Theo dõi và hỗ trợ. 

Có thể đưa ra trợ giúp nên hay 

không? 

Thực hiện hợp đồng theo 

nhịp độ cá nhân. 

Có thể xin nhận hỗ trợ từ 

GV hoặc HS khác. 

• Hoạt động 3: Nghiệm thu hợp đồng 

Có thể xin làm việc theo 

cặp nhóm (nếu cần thiết). 

Nếu hợp đồng chỉ yêu cầu HS thực hiện trên lớp có thể gồm hoạt động sau: 


Yêu cầu HS dừng làm việc và 

tự đánh giá. 

Yêu cầu trao đổi bài chéo 

nhau giữa 2 nhóm để HS 

không biết ai là người đánh 

giá bài của mình và ghi vào 

hợp đồng bằng nét bút khác. 

Nhận xét, đánh giá. 

Dừng làm việc cá nhân và tự 

đánh giá. 

Đánh giá bài của bạn khi giáo 

viên công bố đáp án của các 

nhiệm vụ: có thể chấm điểm 

hoặc chỉ đánh giá đúng /sai. 

HS ghi rõ họ tên vào bài làm 

của bạn. 


• Hoạt động 4: Củng cố, đánh giá 

Lắng nghe, chỉnh sửa 












20 




Trong khi thanh lý (nghiệm thu) hợp đồng có thể thiết kế các hoạt động 

để HS có thể đánh giá lẫn nhau và tự đánh giá kết quả các nhiệm vụ. GV có thể 

đưa ra kết luận đánh giá hoàn thiện. 

Trong một số trường hợp cần thiết phải củng cố khắc sâu kiến thức hoặc 

kĩ năng cụ thể, GV có thể cho thêm 1-2 bài tập để HS thực hiện trong thời gian 

ngắn. 

Bước 3: Tổ chức dạy học theo hợp đồng 

- GV cần giới thiệu phương pháp học theo hợp đồng, tập trung vào hình 

thức làm việc độc lập. 

HS có thể làm việc độc lập và tận dụng thời gian, điều này giúp tăng đáng 

kể mức độ tham gia của HS. Để đảm bảo mức độ tham gia cần phụ thuộc cách 

áp dụng phương pháp vào thực tế dạy học. Thay đổi, hướng tới một sự khác 

biệt trong PPDH theo hợp đồng là điều không thể thiếu. Chỉ khi khả năng của 

cá nhân từng HS được đề cập, các em mới thể phát triển và tiếp tục tham gia. 

+ Bố trí không gian lớp học: 

Trong PPDH theo hợp đồng, không nhất thiết phải sắp xếp lớp học mà có 

thể tổ chức trong lớp học nhỏ, không gian hạn chế, ít điều kiện di chuyển. 

Tuy nhiên để PPDH theo hợp đồng trở nên thoái mái và chuyên sâu hơn, 

GV nên tổ chức lại lớp học, kê lại bàn ghế để thu hút HS tập trung hơn. 

+ Tổ chức kí hợp đồng nhiệm vụ học tập: 

• GV nêu mục đích bài học, phương pháp học tập chủ yếu và trao hợp 

đồng cho HS. 

• HS nghiên cứu nội dung cả hợp đồng kĩ lưỡng để hiểu các nhiệm vụ 

trong hợp đồng. 

• GV và HS trao đổi những điều còn chưa rõ trong hợp đồng. 


• HS chọn nhiệm vụ theo năng lực của mình. 

• HS kí vào hợp đồng và đánh dấu nhiệm vụ đã chọn. 












21 




+ Tổ chức, hướng dẫn HS thực hiện hợp đồng: 

• HS tự lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ đã chọn. Tùy thời gian của hợp 

đồng mà GV tổ chức cho HS thực hiện ở lớp, nhà, thư viện… 

• GV yêu cầu HS thực hiện độc lập nhưng vẫn nhận được trợ giúp của GV 

và HS khác nếu cần. 

• Các nhiệm vụ hợp tác được thực hiện sau khi hoàn thành nhiệm vụ cá 

nhân. GV hướng dẫn HS hình thành nhóm tự phát, tự tổ chức hoàn thành nhiệm 

vụ. 

• Trong quá trình HS thực hiện tại lớp, GV cần theo dõi, hướng dẫn kịp 

thời khi HS gặp khó khăn. Hướng dẫn HS nhận phiếu hỗ trợ hoặc tăng mức hỗ 

trợ khi cần thiết. 

• HS trung bình, yếu, ngoài sự hỗ trợ của GV còn cần có sự giúp đỡ của 

HS khá giỏi thông qua hoạt động hợp tác chia sẻ. 

• GV có cơ hội hướng dẫn thông qua trả lời câu hỏi, chữa lỗi, giới thiệu 

ngắn gọn cho nhóm nhỏ, quy định thời gian cụ thể cho từng nhiệm vụ, quan 

sát, đánh giá… 

• HS có thể yêu cầu được trợ giúp hoặc hệ thống sữa lỗi. HS sử dụng đáp 

án đúng để tư sửa lỗi hoặc trao đổi bài để tự sửa lỗi. 

• Với những bài tập nhất định, có thể xem xét các PP khác như trong nhóm 

có thể giúp nhau tìm ra và sữa lỗi mắc phải. Học theo hợp đồng có thể lồng 

ghép các kĩ năng xã hội trong quá trình học tập. 

+ Tổ chức nghiệm thu hợp đồng: 

Trước thời hạn hợp đồng, GV thông báo cho HS một thời gian nhất định 

để HS nhanh chóng hoàn thành hợp đồng của mình. Nếu nhiệm vụ thực hiện ở 


nhà, GV dành thời gian để HS hoàn thành, chuẩn bị nghiệm thu tại lớp. Trước 

khi nghiệm thu, GV yêu cầu HS tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng. 












22 




Khi hoàn thành, HS vẫn có thể tham gia tích cực vào việc đanh giá. Thay 

vì đánh giá theo nhận xét GV và kết quả hoạt động thì hình thức đánh giá phạm 

vi rộng hơn, tổng hợp hơn có thể được áp dụng là tăng cường sự hoạt động của 

HS : HS tự đánh giá theo hướng dẫn của hợp đồng. 

+ GV có thể tổ chức cho HS đánh giá đồng đẳng: 

Cơ sở là bản hợp đồng. HS sẽ trình bày những hoạt động và kết quả. Điều 

này thể hiện sự tiến bộ và những khó khăn HS mắc phải. HS có thể trao đổi hợp 

đồng và kết quả để đánh giá lẫn nhau dưới sự hướng dẫn của GV. HS đánh giá 

phải ghi tên vào hợp đồng GV kiểm tra, đưa thông tin phản hồi. 

+ GV đánh giá và nghiệm thu hợp đồng trên cơ sở HS tự đánh giá, đánh 

giá đồng đẳng: 

Trên cở sở hai kiểu đánh giá trên, GV nhận xét, đánh giá riêng về từng cá 

nhân và kết quả thực hiện hợp đồng như thế nào. GV có thể phát hiện liệu hợp 

đồng có đủ khó hay quá khó khiến HS không thể thực hiện hợp đồng đúng hạn. 

Khi chuẩn bị hợp đồng tiếp theo, GV cần dựa trên đánh giá kết quả của hợp 

đồng trước.GV có thể nghiệm thu hợp đồng tại lớp của một số HS, còn HS khác 

sẽ được thu và đánh giá vào giờ sau. 

1.2.4. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp dạy học theo hợp đồng 

1.2.4.1. Ưu điểm 

PPDH theo hợp đồng là hình thức thay thế việc giảng dạy cho toàn thể lớp 

học của GV, cho phép GV quản lí và khảo sát được các hoạt động của HS, góp 

phần tạo cơ hội học tập cho tất cả HS trong lớp theo trình độ, nhịp độ và năng 

lực. Bên cạnh đó PPDH theo hợp đồng còn cho phép phân hóa trình độ và nhịp 

độ của người học, rèn luyện khả năng làm việc độc lập của người học, tạo điều 

kiện người học được hỗ trợ cá nhân mà không hỗ trợ đồng loạt , hoạt động của 


người học đa dạng và phong phú hơn . Cụ thể như sau: 












23 




- Cho phép phân hóa nhịp độ và trình độ của người học: HS được phép tự 

quyết định thứ tự thực hiện nhiêm vụ, chọn nhiệm vụ tự chọn, thời gian thực 

hiện . 

- Rèn luyện khả năng làm việc độc lập của người học: HS độc lập thực 

hiện nhiệm vụ có hoặc không cần sự hỗ trợ của GV hoặc HS khác. 

- Tạo điều kiện người học được hỗ trợ cá nhân mà không hỗ trợ đồng loạt: 

Sự hỗ trợ của GV qua các phiếu hỗ trợ căn cứ vào nhu cầu của người học mà 

không phải mọi HS đều được hỗ trợ giống nhau. Do đó phát huy được tính chủ 

động, sáng tạo của HS giỏi và tạo điều kiện để HS yếu được trợ giúp nhiều và 

thiết thực hơn. 

- Hoạt động của người học đa dạng, phong phú hơn: Do hình thức bài tập 

(nhiệm vụ ) đa dạng phong phú và cách thức thực hiện phần lớn do người học 

tự quyết định nên tạo nên sự đa dạng trong hoạt động của HS. 

- Tạo điều kiện cho người học được lựa chọn phù hợp với năng lực: HS 

chọn nhiệm vụ tự chọn hoặc chọn mức độ trợ giúp theo năng lực của mình. 

- HS được giao và nhận nhiệm vụ có trách nhiệm: HS đã kí hợp đồng với 

GV nên sẽ có trách nhiệm hơn trong việc thực hiện các nhiệm vụ theo hợp đồng 

đã kí. 

- Tăng cường sự tương tác giữa học sinh và giáo viên: GV không giảng 

bài nên có thời gian đi tới các cá nhân HS có yêu cầu hỗ trợ nên sẽ tăng cường 

sự tương tác giữa GV với HS. 

1.2.4.2. Hạn chế 

- Cần thời gian nhất định để làm quen: Đây là một PP mới nên cần hướng 

dẫn để HS biết cách học theo hợp đồng. HS cần được làm quen với cách làm 

việc độc lập và thực hiện cam kết theo hợp đồng. 













24 




- Không phải mọi nội dung đều có thể tổ chức học theo hợp đồng: Do đặc 

điểm của PP học theo hợp đồng nên chỉ chủ yếu áp dụng cho các nội dung ôn 

luyện tập, thực hành và một số nội dung lí thuyết rất hạn chế. 

- Thiết kế hợp đồng học tập đòi hỏi công phu và khó khăn với GV: Ví dụ 

như: Các tài liệu nhiệm vụ, đáp án… đều phải chuẩn bị trước. Các nhiệm vụ, 

bài tập phải đa dạng, phân hóa, kết hợp giải trí. 

- Phương pháp này khó thực hiện thường xuyên: Chỉ thực hiện có tính chất 

thay đổi hình thức tổ chức học tập nhằm phát triển tính chủ động, sáng tạo độc 

lập của HS. 

- Đối với Học sinh: Không phải mọi HS từ tiểu học đều có thể áp dụng 

PPDH này vì yêu cầu HS cần đọc hiểu hợp đồng, kí hợp đồng và làm việc độc 

lập kết hợp làm việc hợp tác với mức độ chủ động tương đối cao. Do đó PP này 

trở nên khó khăn khi áp dụng với học sinh nhỏ như mẫu giáo, lớp 1, lớp 2 ở cấp 

Tiểu học. 

1.3. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP 

ĐỒNG Ở TRƯỜNG THPT 

Tôi đã tiến hành điều tra thực trạng dạy học theo PPDH theo hợp đồng ở 

trường THPT Xuân Diệu bằng cách phỏng vấn trực tiếp để nắm thông tin sơ bộ 

và phát các phiếu điều tra cho 7 GV và 82 HS, kết quả thu được như sau: 

1.3.1. Đối với giáo viên 

Đối với GV, phần lớn GV đã nghe qua PPDH theo hợp đồng nhưng đều 

không biết rõ. Chỉ có 1 GV có tìm hiểu qua PPDH theo hợp đồng chiếm tỉ lệ 

14,29% nhưng chưa có GV nào áp dụng PPDH theo hợp đồng vào bài dạy. Sau 

khi được giới thiệu, trao đổi về PPDH theo hợp đồng, các GV đều cho rằng 


PPDH theo hợp đồng là PPDH tích cực, giúp cho HS chủ động, tự giác và sáng 

tạo trong học tập. Tuy nhiên, các GV cũng nhận định muốn áp dụng thành công 












25 




PPDH theo hợp đồng GV cần phải chuẩn bị tốt và có kỹ năng tổ chức, quản lí 

lớp. Việc áp dụng PPDH theo hợp đồng hiện nay ở trường phổ thông còn rất 

hạn chế. 

1.3.2. Đối với học sinh 

Về phía HS, sau khi giới thiệu về PPDH theo hợp đồng, tôi đã phát phiếu 

điều tra cho 82 HS và thu được kết quả: có 67 HS cảm thấy PPDH theo hợp 

đồng hay và rất hay (chiếm tỉ lệ 81,71 %) và có 15 HS cảm thấy bình thường 

(chiếm tỉ lệ 18,29 %); có 59 HS thích và rất thích học theo phương pháp này 

(chiếm tỉ lệ 71,95 %) và 23 HS cảm thấy bình thường (chiếm tỉ lệ 28,05 %). 

Tuy nhiên, các em đều chưa từng được học theo phương pháp này. 

* Nhận xét: 

Qua việc điều tra về thực trạng dạy học theo PPDH theo hợp đồng ở trường 

THPT Xuân Diệu, tôi nhận thấy rằng việc áp dụng PP này ở trương THPT còn 

khá hạn chế mặc dù PP này có khá nhiều ưu điểm. Do đó tôi tiến hành nghiên 

cứu và thực nghiệm PPDH theo hợp đồng ở trường THPT để có đánh giá khách 

quan hơn về hiệu quả của PPDH theo hợp đồng, đồng thời với mục tiêu giúp 

cho PPDH theo hợp đồng sẽ được áp dụng rộng rãi hơn để nâng cao chất lượng 

học tập của HS, nâng cao chất lượng dạy học và đem lại những kết quả tốt nhất 

cho nền giáo dục. 

Chương 2 

ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG TRONG 

DẠY HỌC PHẦN PHI KIM – HÓA HỌC 10 CƠ BẢN 

2.1. PHÂN TÍCH CHƯƠNG “NHÓM HALOGEN” HÓA HỌC LỚP 10 - 

CƠ BẢN 


2.1.1. Vị trí của chương [1] 












26 




Thuộc chương 5, SGK lớp 10 cơ bản. Trước đó HS đã được học các 

chương lí thuyết chủ đạo như: Nguyên tử; Bảng tuần hoàn các nguyên tố Hóa 

học và Định luật tuần hoàn; Liên kết hóa học; Phản ứng Oxi hóa – khử. 

2.1.2. Đặc điểm về nội dung của chương 

2.1.2.1. Phân phối chương trình 

Bảng 2.1. Phân phối chương trình chương “Nhóm halogen” 

Hóa học lớp 10 – cơ bản 

STT Tên bài Nội dung 

Bài 21 

Khái quát về 

nhóm halogen. 

Vị trí, cấu hình electron, cấu tạo 

nguyên tử của các nguyên tố, sự biến 

thiên tính chất vật lí, hóa học. 

Bài 22 Clo Tính chất vật lí, hóa học, ứng dụng, 

Bài 23 

Bài 24 

Hidro clorua 

Axit clohidric và 

muối clorua 

Sơ lược về hợp 

chất có oxi của clo 

điều chế, trạng thái tự nhiên. 

Tính chất vật lí, hóa học, điều chế 

hidro clorua, nhận biết ion clorua. 

Sơ lược nước Gia-ven và Clorua vôi. 

Bài 25 Flo- Brom- Iot Trạng thái tự nhiên, tính chất vật lí, 

Bài 26 

Luyện tập 

Nhóm Halogen 

hóa học, ứng dụng flo, brom, iot. 

Ôn tập cấu tạo nguyên tử, tính chất 

của các đơn chất halogen. 

Ôn tập tính chất của các hợp chất 

halogen. Cách điều chế. 

Thời 

lượng 

1 tiết 

1 tiết 

2 tiết 

1 tiết 

2 tiết 

2 tiết 













27 




Bài 27 

Bài 28 

Bài thực hành: 

tính chất hóa học 

của khí clo và 

hợp chất của clo. 

Bài thực hành: 

Tính chất hóa 

học của brom, 

iot. 

Điều chế khí clo và axit clohidric. 

Nghiên cứu tính chất hóa học của clo 

và hợp chất của clo. 

Nghiên cứu tính chất hóa học của 

brom, iot 

2.1.2.2. Mục tiêu của chương [2], [10], [14] 

a. Kiến thức 

❖ HS biết: 

1 tiết 

1 tiết 

- Vị trí của nhóm halogen trong BTH, cấu tạo nguyên tử, cấu hình electron 

và liên kết hóa học trong các phân tử halogen. 

- Tính chất vật lí, điều chế, ứng dụng các halogen Cl, Br, I, F và các hợp 

chất của chúng. 

❖ HS hiểu: 

- Tính oxi hóa mạnh của các nguyên tố halogen. 

- Sự giống nhau về tính chất hóa học và sự biến đổi có quy luật tính chất 

của đơn chất và hợp chất. 

- Nguyên tắc, phương pháp điều chế halogen và hợp chất quan trọng. 

❖ HS vận dụng: 

- Giải các bài tập liên quan đến kiến thức chương. 

- Giải thích các hiện tượng hóa học liên quan trong cuộc sống. 

b. Kĩ năng 

- Kĩ năng quan sát và làm thí nghiệm. 


- Kĩ năng cân bằng các phản ứng oxi hóa-khử. 

- Kĩ năng tư duy từ cấu tạo phân tử suy ra tính chất hóa học của chất. 












28 




c. Thái độ 

- Rèn luyện cho HS tinh thần tự giác, tích cực, chủ động trong học tập. 

- Bồi dưỡng cho HS tình yêu hóa học, lòng tin vào khoa học. 

- Giáo dục HS ý thức bảo vệ môi trường. 

d. Năng lực hình thành 

- Năng lực tự học: ôn và xem lại các kiến thức đã học có liên quan (lí 

thuyết chủ đạo). 

- Năng lực hợp tác: hoạt động theo nhóm để hoàn thành các nhiệm vụ 

được giao trong các giờ học. 

- Năng lực sáng tạo: giải quyết các tình huống bằng các cách khác nhau. 

- Năng lực tính toán: HS giải quyết các bài tập tính toán có liên quan đến 

nội dung kiến thức của chương. 

- Năng lực xã hội – giao tiếp: Thông qua kiến thức của chương, HS biết 

cách trình bày vấn đề và thể hiện thái độ, cách xử lý khi gặp các chất gây ô 

nhiễm môi trường và sức khỏe. 

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Đọc tên các hợp chất hóa học. 

- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề: HS đưa ra các tình huống có vấn đề 

và vận dụng các kiến thức trong chương để giải quyết. 

- Năng lực thí nghiệm – thực hành Hóa học: HS biết sử dụng hóa chất, 

dụng cụ, nắm vững các kĩ năng, thao tác khi tiến hành các thí nghiệm; Biết cách 

quan sát, giải thích hiện tượng: Quan sát thí nghiệm hóa học để nhận xét hiện 

tượng, kết hợp các kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng đó… 

2.1.3. Áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng vào chương “Nhóm 

halogen” Hóa học 10 – Cơ bản 

Một số kế hoạch dạy học được thiết kế theo phương pháp dạy học theo 


hợp đồng chương “Nhóm halogen” Hóa học 10 – cơ bản 

2.1.3.1. Bài 26: Luyện tập Nhóm halogen 












29 




Thời gian: 90 phút 

BÀI 26: LUYỆN TẬP NHÓM HALOGEN 

Kiến thức HS đã biết 

Tính chất vật lí, tính chất hóa học, 

điều chế và ứng dụng của các nguyên 

tố trong nhóm halogen và một số hợp 

chất của clo như axit clohidric, nước 

Giaven, clorua vôi 

1. Mục tiêu 

1.1. Kiến thức 

HS nắm vững: 

Lớp 10 chương trình cơ bản 

Kiến thức cần được hình thành 

- Hệ thống hóa kiến thức đã học theo 

sơ đồ tư duy. 

- Áp dụng giải các bài tập định tính, 

định lượng. 

- Vận dụng kiến thức hóa học để tham 

gia các bài tập vui, các vấn đề thực tế, 

thực tiễn. 

- Đặc điểm cấu hình electron của nguyên tử và cấu tạo phân tử của đơn 

chất các nguyên tố halogen. 

- Tính oxi hóa mạnh của các nguyên tố halogen, nguyên nhân sự biến thiên 

tính chất của đơn chất và hợp chất HX khi đi từ nguyên tố flo đến iot. 

- Tính tẩy màu của nước Gia-ven, Clorua vôi và cách điều chế. 

- Phương pháp điều chế các đơn chất halogen và hợp chất HX. 

- Cách nhận biết các ion halogenua. 

1.2. Kĩ năng 

- Vận dụng kiến thức nhóm halogen để giải bài tập định tính, định lượng. 

- Viết và cân bằng các phản ứng oxi hóa- khử. 

- Vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng hóa học có liên quan 

trong cuộc sống. 


1.3. Thái độ 

- Rèn cho HS tinh thần hợp tác, tích cực trong học tập. 












30 




- Bồi dưỡng HS tình yêu hóa học và lòng tin vào khoa học. 

- Giáo dục cho HS ý thức bảo vệ môi trường và đức tính cẩn thận khi tiếp 

xúc với các hóa chất. 

1.4. Năng lực hình thành 

- Năng lực hợp tác: HS thực hiện các nhiệm vụ trong hợp đồng theo nhóm. 

(Nhiệm vụ 1, 3, 5, 6) 

- Năng lực tự học: HS ôn lại các kiến thức về lí thuyết chủ đạo, các kiến 

thức đã học ở các bài trước trong nhóm halogen. 

- Năng lực tư duy, sáng tạo: HS giải các bài tập, tình huống theo các 

phương pháp khác nhau, tìm ra phương pháp hay nhất và ngắn nhất. 

- Năng lưc ngôn ngữ: Đọc tên các chất trong các phương trình hóa học, 

trong dãy chuyển hóa. (Nhiệm vụ 3,4) 

- Năng lực tính toán: HS giải các bài tập tính toán có liên quan đến tính 

chất của nhóm halogen. (Nhiệm vụ 5,7) 

- Năng lực xã hội – giao tiếp: HS trình bày sơ đồ tư duy, kết quả hoàn 

thành các nhiệm vụ. 

- Năng lực thực hành thí nghiệm: Thông qua bài tập về thí nghiệm thực 

hành điều chế khí clo trong phòng thí nghiệm (Nhiệm vụ 6). 

- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề: Thông qua tình huống trong đời sống 

thực tế, HS suy nghĩ và giải quyết các vấn đề có liên quan đến kiến thức nhóm 

halogen. (Nhiệm vụ 5) 













31 




2. Chuẩn bị 

2.1. Đồ dùng dạy học 

- GV: Hợp đồng DH, phiếu học tập, bảng phụ, máy chiếu, phiếu trợ giúp. 

- HS: Vở, bút, SGK, sách bài tập. 

2.2. Phương pháp và kĩ thuật dạy học 

- Phương pháp dạy học: Dạy theo hợp đồng. 

- Kĩ thuật dạy học: Sử dụng sơ đồ tư duy, khăn trải bàn. 

3. Tiến trình dạy học 

Thời gian tiến hành: 90 phút 

3.1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, tác phong (2 phút) 

3.2. Tiến trình bài mới: (88 phút) 

nhiệm vụ: 

Nội dung 

HOẠT ĐỘNG 1: Nghiên cứu và kí kết hợp đồng (6 phút) 

- GV: Đưa ra bản hợp đồng, giải thích một số nội dung trong hợp đồng. 

- HS: Xem hợp đồng, hỏi GV những điều chưa hiểu rõ rồi kí hợp đồng. 

HOẠT ĐỘNG 2 : Thực hiện hợp đồng (42 phút) 

Bảng ma trận mô tả năng lực hình thành cho HS thông qua bài tập của các 

Cấp độ nhận thức 

Biết 

(a) 

Hiểu 

(b) 

Vận 

dụng 

(c) 

Vận 


cao (d) 

Năng lực hình 

thành 

Bài tập lý thuyết 2 1 1 Năng lực tự học. 

Năng lực hợp tác. 

Năng lực giải 

quyết vấn đề. 

Năng lực ngôn 


ngữ. 












32 




Bài tập tính toán 1 2 Năng lực tính 

toán. 

Năng lực sáng tạo 

Bài tập thí nghiệm 1 Năng lực thực 

hành thí nghiệm. 

Năng lực hợp tác. 

Bài tập thực tế - thực tiễn 1 Năng lực xã hội – 

Tổng 2 2 3 2 

giao tiếp. 

Nhiệm vụ 1 (bắt buộc--làm ở nhà) (Sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy) 

- Ở tiết trước, GV chia lớp làm 2 nhóm, yêu cầu các nhóm về nhà hoàn 

thành bài tập: 

Bài tập 1: (a) Hệ thống hóa kiến thức cần nhớ chương “Nhóm halogen” 

bằng sơ đồ tư duy theo các nội dung kiến thức sau: 

+ Đặc điểm cấu hình lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố halogen, 

độ âm điện của các nguyên tố. 

+ Nêu tính chất hóa học đặc trưng của các đơn chất halogen. 

+ Nêu sự biến thiên tính chất hóa học trong nhóm halogen. 

+ Nêu các phương pháp điều chế các đơn chất halogen. 

+ Nêu cách phân biệt các ion halogenua. 

+ Tính chất của các hợp chất HX. 

- HS làm việc theo nhóm, tổng kết kiến thức chương 5 theo sơ đồ tư duy 

trên giấy A0. 













33 




Đáp án: 

Nhiệm vụ 2. (bắt buộc-- 6 phút) 

- GV yêu cầu HS giải bài tập 2 . 

Bài tập 2: (b) Cho khí clo đi qua dung dịch NaBr, ta thấy dung dịch có 

màu vàng. Tiếp tục cho khí Clo đi qua, ta thấy dung dịch mất màu. Lấy vài giọt 

dung dịch sau thí nghiệm nhỏ lên giấy quỳ tím thì giấy quỳ hóa đỏ. Hãy giải 

thích các hiện tượng và viết các PTHH. 

- HS tiến hành thực hiện. 


- GV phát phiếu hỗ trợ cho HS nếu cần thiết. 












34 




Phiếu hỗ trợ nhiệm vụ 2: 

Phiếu màu vàng (hỗ trợ ít) 

- Clo có tính oxi hóa mạnh hơn Brom ( đẩy brom ra khỏi muối của nó) 

- Brom thể hiện tính khử khi tác dụng với chất oxi hóa mạnh. 

- Viết các PTHH. 

Đáp án: Dung dịch có màu vàng là do có Br2 sinh ra: 

2 NaBr + Cl → 2 NaCl + Br 

2 2 

Nếu tiếp tục cho khí Cl2 đi qua thì dung dịch mất màu vì Br2 sẽ tác dụng 

với Cl2 theo phương trình: 

Br + 5 Cl + 6 H O 

→ 

2 2 2 3 

2HBrO + 10 HCl 

Dung dịch làm quỳ tím hóa đỏ chính là do 2 axit: HBrO3 và HCl. 

Nhiệm vụ 3. ( bắt buộc-- 10 phút) 

- GV tiến hành chia nhóm, mỗi nhóm hai người. 

- Hai HS thảo luận để thống nhất ý kiến về bài tập 3. 

Bài tập 3: (c) Hoàn thành chuỗi phản ứng hóa học sau: 

a. NaCl → HCl → Cl2 → NaCl → HCl → CuCl2→ AgCl. 

b. Cl2→ KClO3→ KCl → HCl → Cl2→ CaCl2→ Cl2→ X . 

Biết X làm mất màu quỳ tím. 


a. 2NaCl + H SO → Na SO + 2HCl 

4HCl + MnO 

Cl + 2NaOH 

2 4 2 4 

0 

t 

2 2 2 2 

2 2 

2NaCl + H SO 

2HCl + CuO 

CuCl + 2AgNO 

2 

⎯⎯→ 

→ 

→ 

2 4 2 4 

→ 

MnCl + Cl + 2H O 

NaCl + NaClO + H O 

Na SO + 2HCl 

CuCl + H O 

2 2 


→ 2AgCl + Cu(NO ) 

3 3 2 












35 




0 

0 

b. 3Cl + 6KOH ⎯⎯→ 5KCl + KClO + 3H O 

2KClO 

t 

2 3 2 

t 

3 2 

2KCl + H SO 

16HCl + 2KMnO 

Cl + Ca(OH) 

2 4 2 4 

Xt 

⎯⎯→ 

t 

4 0 

2 2 2 

30 

2 2 2 2 

CaOCl + 2HCl 

2 

Cl + H O 

2 2 

⎯⎯→ 

2KCl + 3O 

→ 

K SO + 2HCl 

0 

⎯⎯→ 

→ 

2KCl + 2MnCl + 8H O + 5Cl 

CaOCl + H O 

CaCl + Cl + H O 

HClO + HCl 

2 2 2 

Nhiêm vụ 4. (bắt buộc-- 6 phút) 


Bài tập 4: (b) Cho những chất sau: MnO2, KMnO4, K2Cr2O7 và dung dịch 

HCl. Giả sử các chất trên có khối lượng bằng nhau thì chất nào có thể điều chế 

được nhiều khí clo hơn? Viết các phương trình điều chế đó? 


- GV phát phiếu hỗ trợ nếu HS gặp khó khăn. 



Để giải bài tập này cần chú ý: 

- Viết phương trình hóa học. 

- Dựa vào phương trình hóa học, từ số mol của các chất oxi hóa tính ra số 

mol của khí Cl2. 

- So sánh số mol của khí Cl2 ở các PTHH và rút ra kết luận. 













36 




Phiếu màu đỏ (hỗ trợ nhiều) 

- Giả sử lấy lượng mỗi chất là a (g). 

- Phương trình hóa học: 

MnO + 4HCl 

→ 


2 2 2 2 

2KMnO + 16 HCl 

KCl + 2MnCl + 5Cl + 8 H O 

4 2 2 2 

K Cr O + 14 HCl 

→ 

→ 

2 CrCl +2 KCl + 7 H O 

2 2 7 3 2 

- Từ số mol của các chất oxi hóa tính ra số mol của khí Cl2. 

- So sánh số mol của khí Cl2 ở các PTHH và rút ra kết luận. 

Đáp án: Giả sử lấy lượng mỗi chất là a (g) 

MnO + 4HCl 

2 2 

→ 


2 2 2 2 

a 

a 

(mol) 

(mol) 

87 87 

2KMnO + 16HCl → KCl + 2MnCl + 5Cl + 8H O 

4 2 2 2 

a 

a 

(mol) 

(mol) 

158 63,2 

K Cr O + 14HCl → 2CrCl + 2KCl + 3Cl + 7H O 

Ta có: 

7 3 2 2 

a 

a 

(mol) 

(mol) 

294 98 

a a a 

 

63,2 87 98 

Nhiệm vụ 5. (bắt buộc--10 phút) 


. Vậy dùng KMnO4 điều chế Cl2 là nhiều nhất. 

- Hai HS thảo luận để thống nhất ý kiến về bài tập 5 và 6. 

Bài tập 5: (c) Cho 7,5 g hỗn hợp Mg và Al tác dụng với 500 ml dung dịch 

HCl dư, thu được 7,84 lit khí (đktc). 


a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu? 

b. Tính nồng độ mol của dung dịch HCl ban đầu, biết lượng HCl dư được 

trung hòa bởi 200 ml dung dịch NaOH 0,5 M. 












37 




Bài tập 6: (d) Tại sao nước máy thường dùng lại có mùi khí clo? 

- GV phát phiếu hỗ trợ nếu HS gặp khó khăn. 



a) - Viết phương trình hóa học. 

- Đặt số mol của Al , Mg lần lượt là a và b. 

- Thiết lập hệ phương trình và giải hệ ta tìm được a và b. 

b) - Số mol HCl dư = số mol NaOH. 

- Số mol HCl ban đầu = số mol HCl phản ứng + số mol HCl dư. 


Bài tập 5: a) Gọi a, b lần lượt là số mol của Mg và Al 

Mg + 2HCl 

2Al + 6HCl 

Ta có hệ phương trình: 

→ 

→ 

24a + 27b = 7,5 a = 0,2 

 

 

a + 1,5b = 0,35 b = 0,1 

M 

HCl H NaOH 

2 

MgCl + H 

2 2 

2AlCl + 3H 

 

3 2 

b) n = 2n + n = 2. 0,35 + 0,1 = 0,8 

C = 

Bài tập 6: 

0,8 

= 1,6 (M) 

0,5 

m = 4,8 %m 64% 

Mg 

= 

Mg 

 

 

m = 2,7 %m = 26% 

Al 

 

Al 

Trong hệ thống nước máy ở thành phố, người ta cho vào một lượng nhỏ 

khí clo có tác dụng diệt khuẩn. Một phần khí clo gây mùi và một phần tác dụng 

với nước: 

Cl + H O 

2 2 

HCl + HClO 


Axit hipoclorơ HClO sinh ra có tính oxi hóa rất mạnh nên có tác dụng khử 

trùng, sát khuẩn nước. 












38 




Nhiệm vụ 6. (bắt buộc-- 10 phút) (Sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn) 

- GV tiến hành chia lớp làm 4 nhóm, yêu cầu làm bài tập 7. 

Bài tập 7: (d) Trong phòng thí nghiệm, người ta thường tiến hành điều 

chế khí clo tinh khiết theo hình vẽ sau: 

Dd HHCl đặc 

Hãy giải thích tại sao lại mắc sơ đồ thí nghiệm như vậy? 

- GV cho HS tiến hành thảo luận đưa ra ý kiến. 

Đáp án: Khí clo điều chế ra có lẫn khí HCl và hơi nước nên phải dẫn qua 

dung dịch NaCl để hấp thu HCl; H2SO4 đặc để hấp thu hơi nước. Khí clo nặng 

hơn không khí, không tác dụng được với không khí nên có thể thu trực tiếp, 

bông tẩm dung dịch NaOH để hạn chế khí clo thoát ra ngoài không khí. 

Nhiệm vụ 7: (Tự chọn) 

dd NaCl 

MnO 2 

- GV lưu ý HS nào hoàn thành xong các nhiệm vụ trên mà vẫn còn thời 

gian thì có thể thực hiện thêm nhiệm vụ 7 vào vở bài tập. 

- HS thực hiện bài tập trên vào vở bài tập. 

Bài tập 8: (c) Cho 300 ml dung dịch có hòa tan 5,85 g NaCl tác dụng với 

200 ml dung dịch có hòa tan 34 g AgNO3, thu được một kết tủa và nước lọc. 

a. Tính khối lượng chất kết tủa thu được. 

b. Tính nồng độ mol của chất còn lại trong nước lọc. Cho rằng thể tích 

nước lọc thu được thay đổi không đáng kể. 

H 2 SO 4 đặc 

Bình thu khí clo 













39 
















40 




- HS thực hiện bài tập 8 nếu có thể. 




a) - Viết PTHH. 

- Dựa vào PTHH, từ số mol của NaCl và AgNO3 (so sánh số mol của 

2 chất) tính số mol kết tủa. 

- Từ số mol của kết tủa tính ra khối lượng kết tủa. 

b) - Tính thể tích của dung dịch. 

- Xác định số mol của các chất còn lại trong nước lọc. 

- Từ đó tính nồng độ mol. 


5,85 34 

n = = 0,1 (mol) ; n = = 0,2 (mol) 

NaCl AgNO 

58,5 3 

170 

a) NaCl + AgNO → AgCl + NaNO 

0,1mol 

Ta có nAgCl = 0,1 (mol) 

3 3 

0,1mol 

Vậy mAgCl = 143,5 . 0,1 = 14,35 (gam) 

b) Vdd = 300 + 200 = 500 (ml) 

0,1 

C = C = = 0,2 (M) 

M (NaNO 

3 

) M (AgNO 

3 du 

) 

0,5 













41 




Nhiệm vụ 8. Trò chơi ô chữ (Tự chọn) (a) 

Nếu thời gian hoàn thành các nhiệm vụ trên vẫn còn GV có thể cho HS 

suy nghĩ thêm về chơi trò chơi ô chữ. 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

1. Khí gì tan trong nước 

Ăn mòn được thủy tinh 

Dung dịch có ứng dụng 

Để khắc chữ khắc hình. 

2. Clo ẩm có tính chất gì? 

3. Axit gì nhận biết 

Bằng quỳ tím đổi màu 

Thêm vào bạc nitrat 

Tạo kết tủa trắng phau? 

4. Nguyên tố nào mà tên gọi của nó có nghĩa là: “hôi, thối”? 

5. Phản ứng giữa Cl2 và H2 cần có điều kiện gì? 

6. Dung dịch chứa NaCl và NaClO trong nước gọi là dung dịch gì? 

7. Người ta thường dùng dung dịch muối này để nhận biết gốc halogenua? 

- HS tham gia trò chơi ô chữ suy nghĩ và trả lời các câu hỏi trên. 













42 





1 H I D R O F L O R U A 

2 T A Y M A U 

3 C L O H I D R I C 

4 B R O M 

5 A N H S A N G 

6 J A V E L 

7 B A C N I T R A T 

HOẠT ĐỘNG 3: Nghiệm thu hợp đồng (25 phút) 

- GV: Cho HS trình bày các kết quả của các nhiệm vụ như: 

+ Ở nhiệm vụ 1: Cho HS treo sơ đồ tư duy đã chuẩn bị trước và gọi đại 

diện lên trình bày. 

+ Ở nhiệm vụ 3, 5: Gọi bất kì một HS trình bày kết quả thảo luận. 

+ Ở nhiệm vụ 2, 4: Gọi bất kì một HS nào trong lớp trình bày kết quả làm 

việc cá nhân. 

+ Ở nhiệm vụ 6: Cho HS trưng bày kết quả thảo luận nhóm và gọi đại diện 

nhóm lên trình bày. 

- HS: Quan sát, theo dõi các bạn khác trình bày các kết quả thực hiện 

nhiệm vụ được giao theo hợp đồng. 

- GV: Cho HS nhận xét lẫn nhau, tìm ra những điểm hay và các sai sót. 

- GV: Cho HS sửa chữa một số bài tự làm, nhận xét và chiếu đáp án của 

các nhiệm vụ. Sau đó yêu cầu HS đánh giá bài làm của mình vào bản hợp đồng 

và cho HS đánh giá đồng đẳng bài của nhau. 

- HS: Quan sát, so sánh, tự đánh giá về việc thực hiện các nhiệm vụ và 


đánh giá lẫn nhau. 












43 




HOẠT ĐỘNG 4: Nhận xét, đánh giá (15 phút) 

- GV : Thu thập kết quả thực hiện hợp đồng của HS, tổng kết lại kiến thức 

cần nắm vững. 

Nội dung 

- HS: Ghi chú ngắn gọn vào vở những kiến thức cần lưu ý. 

- GV: Cho HS làm bài kiểm tra nhanh. 

Bài kiểm tra nhanh (khoảng 5 – 10 phút) 

Các câu hỏi trong bài kiểm tra được xây dựng dựa vào bảng ma trận sau: 

Bài tập lý thuyết 

Bài tập tính toán 


Bài tập thực hành thí 

nghiệm 

Biết 

(a) 

Hiểu 

(b) 

1 2 

Vận 


(c) 

Vận 


cao (d) 

1 1 

1 1 

Tổng 1 3 1 2 


thành 

Năng lực tự học 

Năng lực thực hành 

thí nghiệm. 

Năng lực tính toán. 

Năng lực sáng tạo. 

Năng lực nêu và 

giải quyết vấn đề. 

Câu 1: (a) Dãy axit nào sau đây sắp xếp theo thứ tự tính axit giảm dần: 

A. HCl, HBr, HI, HF. C. HI, HBr, HCl, HF. 

B. HBr, HI, HF, HCl. D. HF, HCl, HBr, HI. 

Câu 2: (b) Đổ dung dịch AgNO3 lần lượt vào 4 dung dịch: NaF, NaCl, 

NaBr và NaI thì thấy: 

A. Cả 4 dung dịch đều tạo ra kết tủa; 

B. Có 3 dung dịch tạo ra kết tủa và 1 dung dịch không tạo kết tủa; 


C. Có 2 dung dịch tạo ra kết tủa và 2 dung dịch không tạo kết tủa; 

D. Có 1 dung dịch tạo ra kết tủa và 3 dung dịch không tạo kết tủa; 












44 




Câu 3: (d) Khí hidro clorua là chất khí tan rất nhiều trong nước tạo thành 

dung dịch axit clohdric. 

Trong thí nghiệm thử tính tan của khí hidroclorua trong nước, có hiện 

tượng nước phun mạnh vào bình chứa khí như hình vẽ mô tả dưới đây. Nguyên 

nhân gây nên hiện tượng đó là: 

A. Do khí HCl tác dụng với nước kéo nước vào bình. 

B. Do HCl tan mạnh làm giảm áp suất trong bình. 

C. Do trong bình chứa khí HCl ban đầu không có nước. 

D. Tất cả các nguyên nhân trên đều đúng 

Câu 4: (b) Hỗn hợp khí nào sau đây có thể cùng tồn tại? 

A. Cl2 và H2S B. Cl2 và O2 

C. HCl và NH3 D. Cl2 và HI 

Câu 5: (c) Đốt nhôm trong bình chứa khí clo dư, sau phản ứng thấy khối 

lượng chất rắn trong bình tăng 6,39 g. Khối lượng nhôm đã tham gia phản ứng 

là: 

A. 1,62g B. 0,86g C. 1,08g D. 3,24g 













45 




Câu 6: (d) Cho 20 g hỗn hợp bột Mg và Fe tác dụng với dung dịch HCl 

dư thấy có 1 g khí H2 thoát ra. Khối lượng muối clorua tạo ra trong dung dịch 

là bao nhiêu? 

A. 40,5 g B. 45,5 g C. 55,5 g D. 65,5 g 

Câu 7:(b) Trong các hình vẽ sau, xác định hình vẽ đúng nhất mô tả cách 

thu khí HCl trong phòng thí nghiệm. 

A. Hình 1 B. Hình 2 

C. Hình 3 D. Hình 4. 


Câu 1 2 3 4 5 6 7 

Đáp án C B B B A C B 













46 




Mẫu hợp đồng: Bài 26 Luyện tập chương “Nhóm Halogen” 

HỌ VÀ TÊN: ................................................. LỚP: .................................... 

Nhiệm 

vụ 

1 

Nội dung 

Vẽ sơ đồ tư 

duy 

Yêu 

cầu 

Nhóm (min) 


 

Tự đánh 

giá 

☺ 

2 Giải BT 6 ☺ 

3 Giải BT 10 ☺ 




7 Giải BT ☺ 

8 

Trò chơi ô 

chữ 

Nhiệm vụ bắt buộc 

Nhiệm vụ tự chọn 

Hoạt động cá nhân 

Nhóm đôi 

Hoạt động theo nhóm đông 

GV giảng bài 

BT thực hiện ở nhà 

☺ 

thời gian tối ưu 

đã hoàn thành 

gặp khó khăn 

tiến triển tốt 

☺rất thoải mái 

bình thường 

không hài lòng 

Tôi cam kết thực hiện theo đúng hợp đồng 


Học sinh 

(Ký, ghi rõ họ tên) 

Giáo viên 













47 




2.1.3.2. Bài 27: Bài thực hành số 2 Tính chất hóa học của khí clo và hợp 

chất khí của clo 

BÀI 27: BÀI THỰC HÀNH SỐ 2: TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA KHÍ 

CLO VÀ HỢP CHẤT CỦA KHÍ CLO 

Những kiến thức HS đã biết 

- Tính chất vật lí, hóa học của clo và 

một số hợp chất của clo. 

- Cách điều chế clo trong phòng thí 

nghiệm. 

- Cách điều chế axit clohiđric. 



Thời gian : 45 phút 

Những kiến thức cần hình thành 

Kĩ năng quan sát, tiến hành thí 

nghiệm. 

Giải thích hiện tượng thí nghiệm. 

Vận dụng vào giải quyết các vấn đề 

thực tế, thực tiễn. 

Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện các thí nghiệm: 

- Điều chế khí clo và tính tẩy màu của khí clo ẩm. 

- Điều chế axit clohiđric. 

- Phân biệt các dung dịch. 


- Sử dụng các dụng cụ, hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí 

nghiệm trên. 

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các PTHH. 


- Giúp HS hứng thú với môn học, say mê khoa học. 

- Rèn luyện tác phong làm việc khoa học, chính xác, tính cẩn thận. 

- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. 














48 




- Năng lực tự học: HS ôn lại kiến thức có liên quan đến nội dung thực 

hành: Tính chất hóa học và cách điều chế clo; Tính chất hóa học và cách điều 

chế axit clohiđric; Cách nhận biết ion Cl - . 

- Năng lực ngôn ngữ: HS đọc tên các loại hóa chất dùng trong các thí 

nghiệm, trong các phương trình phản ứng xảy ra. 

- Năng lực thực hành thí nghiệm hóa học: HS chọn đúng, đủ hóa chất, 

dụng cụ, lắp ráp dụng cụ thí nghiệm (điều chế axit clohidric), biết cách xử lý 

hóa chất sau khi thực hành. HS quan sát, giải thích hiện tượng thí nghiệm: HS 

quan sát hiện tượng các thí nghiệm sau đó giải thích các hiện tượng xảy ra (Vì 

sao miếng giấy màu ẩm bị mất màu khi tiếp xúc với khí clo ẩm; Vì sao giấy 

quỳ tím trong thí nghiệm 2 lại có màu đỏ sau khi nhúng vào ống nghiệm 2) 

- Năng lực tư duy: Suy nghĩ và vận dụng các kiến thức đã học để giải thích 

các hiện tượng quan sát được. (Vận dụng kiến thức về tính tẩy màu của khí clo 

ẩm để giải thích thí nghiệm 1, tính axit của dung dịch HCl để giải thích thí 

nghiệm 2) 

- Năng lực hợp tác: nhóm các HS hợp tác, phân chia công việc hợp lí để 

tiến hành thí nghiệm thành công. 

- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề: HS đưa ra các tình huống thí nghiệm 

xảy ra và nêu cách giải quyết. 


2.1. Giáo viên 

- Chuẩn bị hóa chất, dụng cụ cho mỗi nhóm: 

+ Dụng cụ: 6 ống nghiệm, 3 nút cao su, ống dẫn khí, đèn cồn, giá đỡ. 

+ Hóa chất: Tinh thể KMnO4, dung dịch HCl đậm đặc, giấy màu ẩm, muối 

ăn, dung dịch H2SO4 đậm đặc, nước cất, dung dịch HCl, NaCl, HNO3, quỳ tím. 


- Phiếu học tập 

2.2. Học sinh 












49 




- Ôn tập kiến thức liên quan đến các thí nghiệm trong bài thực hành. 

- Đọc bài trước để biết dụng cụ, hoá chất, cách tiến hành thí nghiệm. 

3. Danh mục các thí nghiệm 

Thí nghiệm 1: Điều chế khí clo. Tính tẩy màu của khí clo. (6 phút) 

Thí nghiệm 2: Điều chế axit clohiđric.(7 phút) 

Thí nghiệm 3: Bài tập thực nghiệm phân biệt các dung dịch.(5 phút) 

* Một số lưu ý khi làm thí nghiệm: 

Thí nghiệm 1: Khi điều chế khí Clo ống nghiệm phải được đậy kín, nếu 

cảm thấy có khí thoát ra phải xử lí ngay bằng dung dịch NaOH. 

Thí nghiệm 2: Phải cẩn thận khi sử dụng H2SO4 đậm đặc, ống nghiệm để 

dẫn khí HCl thoát ra phải được đậy kín bằng nút bông có tẩm NaOH. Đầu ống 

dẫn khí phải đặt trong nước. 

4. Phương pháp – kĩ thuật dạy học 

- Phương pháp: DH hợp đồng, đàm thoại nêu vấn đề, thảo luận nhóm. 

- Kĩ thuật: Kĩ thuật khăn trải bàn. 

5. Hoạt động dạy học (45 phút) 

5.1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số : 1 phút 

5.2. Vào bài mới : 

HOẠT ĐỘNG 1. Nghiên cứu và kí kết hợp đồng (4 phút) 

GV: Đưa ra mẫu hợp đồng, giải thích một số nội dung trong hợp đồng. 

HS: Xem hợp đồng, hỏi GV những điều chưa hiểu rõ trong hợp đồng. 

Nhiệm vụ 1: Củng cố lí thuyết (bắt buộc--ở nhà) 

Củng cố kiến thức về Clo và hợp chất của Clo. 

Nhiệm vụ 2: Thực hiện phiếu học tập (bắt buộc--6 phút) (Sử dụng kĩ 

thuật khăn trải bàn) 


Nhiệm vụ 3: Tiến hành thí nghiệm 1: Điều chế khí clo. Tính tẩy màu của 

khí clo. (bắt buộc --6 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 












50 




Nhiệm vụ 4: Tiến hành thí nghiệm 2: Điều chế axit clohiđric.(bắt buộc - 

- 8 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 5: Tiến hành thí nghiệm 3: Bài tập thực nghiệm phân biệt các 

dung dịch.(bắt buộc-- 5 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

HOẠT ĐỘNG 2. Thực hiện hợp đồng (25 phút) 

Nhiệm vụ 1: HS ôn lại kiến thức liên quan đến bài thực hành ở nhà. 

Nhiệm vụ 2: HS thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi trong phiếu học 

tập.Trong đó: 

+ Nhóm 1: thực hiện phiếu học tập số 1. 

Phiếu học tập số 1 

Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm điều chế khí 

clo và tính tẩy màu của khí clo ẩm (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ). 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm điều chế axit 

clohiđric? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm để phân biệt 

ba dung dịch HCl, NaCl, HNO3. 

+ Nhóm 4: Theo dõi, nhận xét câu trả lời của 3 nhóm trên. 

- Đại diện của các nhóm 1,2,3 báo cáo kết quả thảo luận của nhóm mình 

được trình bày trên bảng phụ. 

- Nhóm 4: Nhận xét, bổ sung. 


- GV: + Nhận xét các câu trả lời của các nhóm. 

+ Đưa ra các lưu ý khi tiến hành các thí nghiệm. 












51 




+ GV hướng dẫn cho HS các bước tiến hành thí nghiệm: 

Thí nghiệm 1: Điều chế khí clo. Tính tẩy màu của khí clo ẩm 

• Cho vào ống nghiệm khô và sạch một vài tinh thể KMnO4. 

• Nhỏ tiếp vào ống nghiệm vài giọt dung dịch HCl đậm đặc. (HCl đậm 

đặc bốc khói nên cần nhỏ nhanh vào ống nghiệm) 

• Đậy ống nghiệm bằng nút cao su có đính một băng giấy màu ẩm. 

• Quan sát hiện tượng xảy ra. 

• Viết các PTHH 

PTHH : 2KMnO + 16HCl → 2MnCl + 2KCl + 5Cl + 8H O 

Cl + H O 

2 2 

4 2 2 2 

HCl + HClO 

Thí nghiệm 2: Điều chế axit clohiđric 

• Cho vào ống nghiệm thứ nhất (phải khô và sạch) một ít muối ăn. 

• Cho tiếp vào ống nghiệm trên dung dịch H2SO4 đậm đặc sao cho thấm 

ướt lớp muối ăn. (Nhắc nhở HS cẩn thận khi làm thí nghiệm với axit đặc). 

• Cho vào ống nghiệm thứ hai khoảng 8 ml nước cất. 

• Lắp dụng cụ thí nghiệm như hình 5.11 SGK. Ở ống nghiệm 2, dùng bông 

tẩm dung dịch NaOH để đậy miệng ống nghiệm. 

• Đun cẩn thận ống thứ nhất đến khi sủi bọt khí mạnh thì ngừng đun. 

• Quan sát hiện tượng. 

• Nhúng mẩu giấy quỳ tím vào dung dịch trong ống thứ 2. Quan sát hiện 

tượng và giải thích. Viết PTHH. 

PTHH : NaCl + H SO 

0 

⎯⎯⎯→ NaHSO + HCl 

250 C 

2 4 4 

Chính khí HCl sinh ra làm quỳ tím hóa đỏ 













52 




Thí nghiệm 3: Bài tập thực nghiệm phân biệt các dung dịch 

• GV chuẩn bị 3 ống nghiệm đựng các dung dịch HCl, NaCl, HNO3 

(không ghi nhãn). 

• Các nhóm thảo luận để nêu dụng cụ, hóa chất, trình tự tiến hành thí 

nghiệm để phân biệt các dung dịch trên. 

• Các nhóm tiến hành các thí nghiệm đã đề xuất. 

Phương án nhận biết các dung dịch trên: Dùng quỳ tím nhận biết 2 axit, 

còn lại là muối, sau đó dùng dung dịch AgNO3 để nhận biết axit HCl. 

PTHH : HCl + AgNO 

→ 

AgCl + HNO 

3 3 

+ GV cho HS dự đoán hiện tượng xảy ra và viết PTPƯ 

Nhiệm vụ 3, 4, 5: 

+ Các nhóm lần lượt thực hiện các nhiệm vụ theo thứ tự. 

+ GV quan sát, theo dõi các thao tác thực hiện thí nghiệm của HS. Nhắc 

nhở, hướng dẫn nếu cần thiết. 

HOẠT ĐỘNG 3. Thanh lí hợp đồng (10 phút) 

GV: Cho các nhóm HS trưng bày sản phẩm thực hiện được. 

HS: Trình bày các sản phẩm và nêu ra những khó khăn gặp phải khi tiến 

hành các thí nghiệm. 

GV: Giải thích cho HS nguyên nhân dẫn đến những khó khăn đó. 

HS: Ghi những lưu ý vào vở và hoàn thành bảng tường trình. 

HOẠT ĐỘNG 4. Nhận xét, đánh giá (3 phút) 

GV: Đánh giá quá trình HS chuẩn bị và tiến hành thí nghiệm. 

HS: Lắng nghe và rút kinh nghiệm cho bài thực hành sau. 

GV: Cho HS tự đánh giá kết quả thực hiện hợp đồng theo bảng sau: 













53 




Hợp đồng bài 27: Tính chất hóa học của khí clo và hợp chất khí của clo 

HỌ VÀ TÊN: ................................................. LỚP: .................................... 

Nhiệm 

vụ 

1 

2 

3 

4 

5 

Nội dung 

Củng cố kiến 

thức 

Thực 

phiếu học tập 

hiện 

Tiến hành thí 

nghiệm 1 


nghiệm 2 


nghiệm 3 




Nhóm đôi 

Yêu 

cầu 




Nhóm (min) 


 

Tự đánh 

giá 

☺ 

6 ☺ 

6 ☺ 

8 ☺ 

5 ☺ 










Học sinh 


Giáo viên 













54 




HOẠT ĐỘNG 5. Dọn dẹp dụng cụ, hóa chất (2 phút) 

HS dọn dẹp dụng cụ, hóa chất, xử lý các hóa chất sau thí nghiệm, vệ sinh 

phòng thí nghiệm. 

2.1.3.3. Bài 28: Bài thực hành số 3 Tính chất hóa học của Brom và Iot 

BÀI 28: BÀI THỰC HÀNH SỐ 3 

TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA BROM VÀ IOT. 


- Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên 

của brom và iot 

- Tính chất hóa học, ứng dụng của 

brom và iot 

- Điều chế brom, iot trong công 

nghiệp. 






nghiệm. 




Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện thí nghiệm: 

- So sánh tính oxi hóa của brom và clo. 

- So sánh tính oxi hóa của brom và iot. 

- Tác dụng của iot với hồ tinh bột. 


- Sử dụng dụng cụ, hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí 

nghiệm chứng minh các tính chất của brom và iot. 

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các PTHH. 















55 




- Rèn luyện tác phong làm việc khoa học chính xác, tính cẩn thận, tiết 

kiệm hóa chất. 

- Giáo dục môi trường. 


- Năng lực tự học: HS ôn lại các kiến thức liên quan: tính chất hóa học của 

brom, iot (tính oxi hóa của brom, iot) 



- Năng lực thực hành thí nghiệm hóa học: HS chọn đúng, đủ hóa chất, 

dụng cụ, nắm vững cách tiến hành thí nghiệm và biết cách xử lý hóa chất sau 

khi tiến hành thí nghiệm. HS quan sát các hiện tượng thí nghiệm xảy ra và giải 

thích được các hiện tượng. (Vì sao dung dịch sau phản ứng có màu vàng cam 

ở thí nghiệm 1; Vì sao dung dịch sau phản ứng ở thí nghiệm 2 khi nhỏ dung 

dịch hồ tinh bột vào thì xuất hiện màu xanh đen; Vì sao khi đun nóng thì hỗn 

hợp dung dịch hồ tinh bột và iot mất màu) 


các hiện tượng quan sát được. (Vận dụng tính oxi hóa mạnh của clo so với brom 

để giải thích thí nghiệm 1; Tính oxi hóa mạnh của brom so với iot để giải thích 

thí nghiệm 2; Phản ứng màu của brom với iot để giải thích thí nghiệm 3) 


tiến hành thí nghiệm thành công, an toàn. 






- Chuẩn bị hóa chất, dụng cụ cho mỗi nhóm : 

+ Dụng cụ: 3 ống nghiệm, ống bóp cao su, kẹp ống nghiệm, đèn cồn. 












56 




+ Hóa chất: dung dịch NaBr và NaI, nước clo (GV điều chế trước khi tiến 

hành thí nghiệm khoảng 15 phút), nước brom, iot, dung dịch hồ tinh bột. 

- Phiếu học tập 


- Ôn tập các kiến thức liên quan đến các thí nghiệm trong bài thực hành. 

- Đọc bài trước để biết dụng cụ, hoá chất, cách tiến hành các thí nghiệm. 


- Thí nghiệm 1: So sánh tính oxi hóa của brom và clo. (6 phút) 

- Thí nghiệm 2: So sánh tính oxi hóa của brom và iot. (6 phút) 

- Thí nghiệm 3: Tác dụng của iot với hồ tinh bột. (7 phút) 


Thí nghiệm 1: Nước clo không bền dễ bị bay hơi nên cần cẩn thận hít phải 

khí clo bay hơi. 

Thí nghiệm 2: Nước brom dễ bay hơi, rất độc. HS cần cẩn thận khi làm thí 

nghiệm với nước brom. 



- Kĩ thuật: Khăn trải bàn. 


5.1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số (1 phút) 

5.2. Vào bài mới 


GV: Đưa ra mẫu hợp đồng, giải thích nội dung, yêu cầu trong hợp đồng. 














57 




oxi hóa. 

Nhiệm vụ 1: Củng cố lí thuyết (bắt buộc--ở nhà) 

Củng cố kiến thức về tính chất hóa học brom và iot, đặc biệt là khả năng 



Nhiệm vụ 3: Tiến hành thí nghiệm 1: So sánh tính oxi hóa của brom và 

clo. (bắt buộc --6 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 4: Tiến hành thí nghiệm 2: So sánh tính oxi hóa của brom và 

iot. (bắt buộc -- 6 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 5: Tiến hành thí nghiệm 3: Tác dụng của iot với hồ tinh bôt. 

(bắt buộc-- 7 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 



Nhiệm vụ 2: HS thảo luận nhóm, trả lời phiếu học tập.Trong đó: 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm so sánh tính 

oxi hóa của brom và clo? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ). 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm so sánh tính 

oxi hóa của brom và iot? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 




Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm tác dụng của 

iot với hồ tinh bột? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 












58 




+ Nhóm 4: Theo dõi, nhận xét câu trả lời của 3 nhóm trên. 

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, trình bày trên bảng phụ. 

- Nhóm 4: Nhận xét, bổ sung. 

- GV: 

+ Nhận xét các câu trả lời của các nhóm. 



Thí nghiệm 1. So sánh tính oxi hóa của brom và clo. 

GV hướng dẫn HS thực hiện các thao tác: 

• Rót vào ống nghiệm sạch và khô khoảng 1ml dung dịch NaBr. 

• Nhỏ tiếp vào ống nghiệm trên vài giọt nước clo. 

• Lắc nhẹ. 

• Quan sát hiện tượng xảy ra, giải thích và viết PTHH. 

PTHH : Cl + 2NaBr 

→ 

2NaCl + Br 

2 2 

Brom sinh ra sẽ làm dung dịch có màu vàng cam. 

Thí nghiệm 2. So sánh tính oxi hóa của brom và iot 


• Rót vào ống nghiệm sạch và khô khoảng 1ml dung dịch NaI. 

• Nhỏ tiếp vào ống nghiệm trên vài giọt nước brom. 

• Lắc nhẹ. 

• Quan sát hiện tượng xảy ra, giải thích và viết PTHH. 

PTHH: Br + 2NaI 

→ 

2NaBr + I 

2 2 

Thí nghiệm 3. Tác dụng của iot với hồ tinh bột 



• Cho vào ống nghiệm khoảng 1ml dung dịch hồ tinh bột. 

• Nhỏ tiếp 1 giọt nước iot vào ống nghiệm 












59 




• Quan sát hiện tượng. 

• Đun nóng ống nghiệm. Quan sát hiện tượng. 

• Để nguội ống nghiệm. Quan sát hiện tượng. 

Hiện tượng xảy ra: Ban đầu khi khi nhỏ iot vào dung dịch hồ tinh bột thì 

dung dịch có màu xanh đen. Khi đun nóng, dung dịch mất màu; để nguội thì 

màu xanh đen xuất hiện trở lại. Có hiện tượng trên vì iot có cấu trúc dạng lò 

xo, khi đun nóng cấu trúc này dãn ra, khi để nguội cấu trúc này xoắn trở lại. 

+ GV cho HS dự đoán hiện tượng xảy ra và viết các PTHH. 

Nhiệm vụ 3, 4, 5: 


+ GV quan sát, theo dõi các thao tác thực hiện thí nghiệm của HS. 



HS: Trình bày sản phẩm và nêu những khó khăn gặp phải khi tiến hành 

các thí nghiệm trên. 



















60 




Hợp đồng bài 28: Bài thực hành số 3 Tính chất hóa học của brom và iot 

HỌ VÀ TÊN: ................................................. LỚP: .................................... 

Nhiệm 

vụ 

1 

2 

3 

4 

5 

Nội dung 


thức 

Thực 


hiện 


nghiệm 1 


nghiệm 2 


nghiệm 3 




Nhóm đôi 

Yêu 

cầu 




Nhóm (min) 


 

Tự đánh 

giá 

☺ 

6 ☺ 

6 ☺ 

6 ☺ 

7 ☺ 










Học sinh 


Giáo viên 













61 







2.2. PHÂN TÍCH CHƯƠNG “OXI – LƯU HUỲNH” HÓA HỌC LỚP 10 – 

CƠ BẢN 

2.2.1. Vị trí của chương 

Thuộc chương 6, SGK lớp 10 cơ bản. Đây cũng là nhóm phi kim quan 

trọng và có nhiều ứng dụng trong thực tế. 

2.2.2. Đặc điểm về nội dung của chương 

2.2.2.1. Phân phối chương trình 

Bảng 2.2. Phân phối chương trình Chương “Oxi – Lưu huỳnh” 

Hóa học 10 – cơ bản 

STT Tên bài Nội dung 

Bài 29 Oxi- Ozon Tính chất hóa học cơ bản của khí oxi-ozon. 

Phương pháp điều chế khí oxi, vai trò của khí 

oxi đối với đời sống và sản xuất. 

Vai trò của ozon đối với trái đất 

Bài 30 Lưu huỳnh Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí lưu huỳnh. 

Bài 31 

Thực hành: 

Tính chất 

của oxi- lưu 

huỳnh. 

Tính chất hóa học của lưu huỳnh. 

Ứng dụng và sản xuất lưu huỳnh. 

Chứng minh: 

- Oxi và lưu huỳnh là những phi kim có tính 

oxi hóa mạnh. 

- Lưu huỳnh có tính khử. 

- Lưu huỳnh có thể biến đổi trạng thái theo 

nhiệt độ. 

Thời 

lượng 

2 tiết 

1 tiết 

1 tiết 













62 




Bài 32 

Bài 33 

Bài 34 

Bài 35 

Hidrosunfua 

Lưu huỳnh 

đioxit. 

Lưu huỳnh 

trioxit. 

Axit sunfuric 

Muối sunfat 

Luyện tập: 

Oxi- Lưu 

huỳnh 

Thực hành: 

Tính chất 

các hợp chất 

của lưu 

huỳnh. 

2.2.2.2. Mục tiêu của chương 

a. Kiến thức 

❖ HS biết: 

Tính chất hóa học của hidrosunfua. 

Trạng thái tự nhiên và điều chế hidrosunfua. 

Tính chất vật lí, tính chất hóa học , úng dụng, 

điều chế lưu huỳnh dioxit, lưu huỳnh trioxit. 

Tính chất vật lí, hóa học của axit sunfuric 

loãng và đặc. 

Vai trò của axit sunfuric. 

Phương pháp sản xuất axit sunfuric. 

Ôn tập lại các kiến thức: 

- Cấu tạo nguyên tử, độ âm điện, số oxi hóa 

của oxi, lưu huỳnh. 

- Tính chất hóa học của oxi - lưu huỳnh. 

- Tính chất hóa học hợp chất của lưu huỳnh. 

Chứng minh được: 

- Tính khử của hiđrosunfua. 

-Tính khử ,tính oxi hóa của lưu huỳnh đioxit. 

- Tính oxi hóa mạnh của axit sunfuric đặc. 

- Cấu tạo nguyên tử, độ âm điện, số oxi hóa của oxi- lưu huỳnh. 

2 tiết 

2 tiết 

2 tiết 

1 tiết 

- Tính chất vật lí, hóa học đặc trưng của các đơn chất oxi, lưu huỳnh và 

những hợp chất quan trọng của lưu huỳnh. 


- Ứng dụng và phương pháp điều chế oxi, lưu huỳnh. 

❖ HS hiểu: 












63 




- Nguyên nhân gây ra tính chất hóa học đặc trưng của oxi - lưu huỳnh. 

- Nguyên nhân gây ra tính chất hóa học của các hợp chất của lưu huỳnh. 

- Nguyên tắc điều chế oxi trong phòng thí nghiệm. 

❖ HS vận dụng: 

Vận dụng kiến thức đã học về cấu tạo nguyên tử, liên kết hóa học để dự 

đoán tính chất hóa học cơ bản của oxi, lưu huỳnh và các hợp chất của chúng. 

b. Kĩ năng 

c. Thái độ 

- Vận dụng các kiến thức đã học để làm các bài tập có liên quan. 

- Viết và cân bằng các phương trình oxi hóa khử. 

- Liên hệ kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng trong thực tế. 

- Rèn luyện cho HS tinh thần tự giác, tích cực, chủ động trong học tập. 

- Bồi dưỡng cho HS tình yêu hóa học, lòng tin vào khoa học. 

- Giáo dục HS ý thức bảo vệ môi trường. 

d. Năng lực hình thành 

- Năng lực tự học: ôn và xem lại các kiến thức đã học có liên quan (lí 

thuyết chủ đạo). 

- Năng lực hợp tác: hoạt động theo nhóm để hoàn thành các nhiệm vụ 

được giao trong các giờ học. 

- Năng lực sáng tạo: HS giải quyết các bài tập, tình huống theo nhiều cách 

khác nhau và tìm ra cách tối ưu nhất. 

- Năng lực tính toán: HS giải quyết các bài tập tính toán có liên quan đến 

nội dung kiến thức của chương. 

- Năng lực xã hội – giao tiếp: Thông qua kiến thức của chương, HS biết 

cách thể hiện thái độ, cách xử lý khi gặp các chất gây ô nhiễm môi trường và 


sức khỏe. 

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Đọc tên các hợp chất hóa học. 












64 




- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề: HS đưa ra các tình huống có vấn đề 

và vận dụng các kiến thức trong chương để giải quyết. 

- Năng lực thực hành thí nghiệm Hóa học: HS biết lựa chọn dụng cụ, hóa 

chất, biết được các kĩ năng, thao tác khi tiến hành thí nghiệm. HS quan sát thí 

nghiệm hóa học để nhận xét hiện tượng, kết hợp kiến thức đã học để giải thích 

các hiện tượng đó… 

2.2.3. Áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng vào chương “Oxi – Lưu 

huỳnh” Hóa học 10 – Cơ bản 

Một số kế hoạch dạy học được thiết kế theo phương pháp dạy học theo 

hợp đồng chương “Oxi – Lưu huỳnh” Hóa học 10 – cơ bản 

2.2.3.1. Bài 34: Luyện tập Oxi và Lưu huỳnh 

BÀI 34. LUYỆN TẬP OXI VÀ LƯU HUỲNH 



- Tính chất hóa học (đặc biệt tính oxi 

hóa) của các đơn chất O2, O3, S. 

- Tính chất hóa học của một số hợp chất: 

H2S, SO2, SO3, H2SO4. 

- Phương pháp điều chế Oxi và các hợp 

chất của lưu huỳnh trong phòng thí 

nghiệm. 



HS nắm vững: 

Lớp 10 chương trình cơ bản 

Kiến thức GV cần truyền đạt 

- Hệ thống hóa kiến thức đã học 

theo sơ đồ logic. 

- Áp dụng để giải các bài tập: viết 

PTHH, sơ đồ điều chế, bài tập nhận 

biết, hiện tượng phản ứng, bài tập 

có tính toán. 

- Vận dụng kiến thức hóa học để 

giải bài tập ô chữ, các vấn đề thực 

tế, thực tiễn. 













65 




- Đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử và cấu tạo 

phân tử của đơn chất oxi, lưu huỳnh và các hợp chất của lưu huỳnh. 

nghiệm. 

- Tính oxi hóa mạnh của oxi, ozon, lưu huỳnh. 

- Tính khử của S, H2S, SO2, SO3. 

- Tính oxi hóa mạnh của H2SO4. 

- Nguyên tắc điều chế oxi và các hợp chất chứa lưu huỳnh trong phòng thí 

- Cách nhận biết các ion sufua và ion sunfat. 


- Vận dụng kiến thức để giải bài tập định tính, định lượng. 

- Viết và cân bằng các phản ứng oxi hóa- khử. 

- Vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng hóa học có liên quan. 


- Rèn cho HS tinh thần hợp tác, tích cực trong học tập. 

- Bồi dưỡng HS tình yêu hóa học và lòng tin vào khoa học. 

- Giáo dục cho HS ý thức bảo vệ môi trường và đức tính cẩn thận khi tiếp 

xúc với các hóa chất. 


- Năng lực hợp tác: HS thực hiện một số nhiệm vụ trong hợp đồng theo 

nhóm. (Nhiệm vụ 1, 2, 5, 6) 

- Năng lực tự học: HS ôn lại các kiến thức về lí thuyết chủ đạo, các kiến 

thức đã học ở các bài trước trong nhóm Oxi – Lưu huỳnh. 

- Năng lực tư duy, sáng tạo: HS giải các bài tập, tình huống bằng các 

phương pháp khác nhau và chọn ra phương pháp hay nhất, ngắn nhất. 

- Năng lưc ngôn ngữ: Đọc tên các chất trong các phương trình hóa học, 


trong dãy chuyển hóa. (Nhiệm vụ 3) 












66 




- Năng lực tính toán: HS giải các bài tập tính toán có liên quan kiến thức 

Nhóm Oxi – Lưu huỳnh. (Nhiệm vụ 5, 7) 

- Năng lực xã hội – giao tiếp: HS trình bày sơ đồ tư duy và kết quả của 

các nhiệm vụ trong hợp đồng. 

- Năng lực thực hành thí nghiệm: Thông qua bài tập về thí nghiệm thực 

hành điều chế khí Oxi. (Nhiệm vụ 4) 

- Năng lực nêu và giải quyết vấn đề: HS giải quyết các vấn đề có liên quan 

đến nội dung kiến thức Oxi – Lưu huỳnh thông qua bài tập thực tế, thực tiễn. 

(Nhiệm vụ 6) 


2.1. Đồ dùng dạy học 

- GV: Hợp đồng DH, phiếu học tập, bảng phụ, máy chiếu, phiếu trợ giúp. 

- HS: Vở, bút, SGK, sách bài tập. 

2.2. Phương pháp và kĩ thuật dạy học 

- Phương pháp dạy học: Dạy theo hợp đồng. 

- Kĩ thuật dạy học: Sử dụng sơ đồ tư duy, Khăn trải bàn. 

3. Tiến trình dạy học 

Thời gian tiến hành: 90 phút 

3.1. Ổn định lớp 

Kiểm tra sĩ số, tác phong (2 phút) 

3.2. Tiến trình bài mới (88 phút) 

nhiệm vụ. 

HOẠT ĐỘNG 1: Nghiên cứu và kí kết hợp đồng (5 phút) 

- GV: Đưa ra bản hợp đồng, giải thích một số nội dung trong hợp đồng. 

- HS: Xem hợp đồng, hỏi GV những điều chưa hiểu rõ rồi kí hợp đồng. 

HOẠT ĐỘNG 2 : Thực hiện hợp đồng (45 phút) 


Bảng ma trận mô tả năng lực hình thành cho HS thông qua bài tập của các 












67 




Nội dung 


Biết 

(a) 

Hiểu 

(b) 

Vận 


(c) 

Vận 


cao (d) 

Năng lực 

hình thành 

Bài tập lý thuyết 2 1 1 Năng lực tự học. 

Năng lực giải 

quyết vấn đề. 

Năng lực hợp 

tác. 

Năng lực ngôn 

ngữ. 

Bài tập tính toán 2 Năng lực tính 

toán. 

Năng lực hợp 

tác. 

Năng lực sáng 

Bài tập thí nghiệm 1 Năng lực thực 

tạo 

hành thí nghiệm. 

Bài tập thực tế-thực tiễn 2 Năng lực xã hội 

Tổng 2 2 3 2 

giao tiếp. 

Nhiệm vụ 1 (bắt buộc--làm ở nhà) (Sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy) 

- Ở tiết trước, GV chia lớp làm 2 nhóm và yêu cầu các nhóm về nhà thực 

hiện bài tập 1 trên giấy A0 

Bài tập 1: (a) Hệ thống hóa kiến thức cần nhớ chương “Oxi – Lưu huỳnh” 


bằng sơ đồ tư duy theo các nộ dung kiến thức sau: 












68 




+ Nêu đặc điểm cấu tạo nguyên tử và độ âm điện của các nguyên tố oxi, 

lưu huỳnh. 

+ Nguyên tố oxi có những dạng thù hình nào? Tính chất hóa học cơ bản 

của các dạng thù hình đó? 

+ Trình bày tính chất hóa học cơ bản của lưu huỳnh và các hợp chất của 

lưu huỳnh (H2S, SO2, SO3, H2SO4)? 

- HS làm việc theo nhóm, tổng kết kiến thức chương 6 theo sơ đồ tư duy 

trên giấy A0. 



Nhiệm vụ 2. (bắt buộc-- 10 phút) 

- GV tiến hành chia nhóm, mỗi nhóm hai người 












69 




- GV yêu cầu các nhóm thảo luận giải bài tập 2 

Bài tập 2: 

(b) a. Hãy nhận biết các khí O2, N2, CO2, O3 (đựng trong 4 bình khác nhau) 

bằng phương pháp hóa học. 

(d) b. Hãy giải thích tại sao dây bạc đeo lâu ngày thường bị đen xỉn? 

- Các nhóm tiến hành thực hiện. 




a) Nhận biết các chất khí theo trình tự sau: 

- Dùng dung dịch KI và hồ tinh bột. 

- Dùng que đóm. 

- Dùng nước vôi trong. 

- Viết các PTHH của các phản ứng. 

b) Bởi vì trong cơ thể người có khí hiđrosufua. 

Viết PTHH của phản ứng xảy ra giữa bạc và hiđrosunfua. 


a) Nhận biết các chất khí theo trình tự sau: 

- Dùng dung dịch KI và hồ tinh bột để nhận ra O3 

2KI + H O + O 

→ 

I + 2KOH + O 

2 3 2 2 

- Dùng que đóm để nhận ra O2 

- Dùng nước vôi trong nhận ra CO2. 


CO + Ca(OH) 

→ 

CaCO + H O 

2 2 3 2 

Còn lại là N2. 

b) Bởi vì trong cơ thể người có khí hiđrosufua. 












70 

4Ag + 2H S + O 

→ 

2Ag S + 2H O 

2 2 2 2 
















71 




Nhiệm vụ 3. ( bắt buộc-- 10 phút) 

- GV yêu cầu HS thực hiện bài tập 3. 

Bài tập 3: (c) Hoàn thành chuỗi phản ứng hóa học sau: 

FeS ⎯⎯→ SO ⎯⎯→ SO ⎯⎯→ H SO ⎯⎯→ SO ⎯⎯→ Na SO ⎯⎯→ Na SO ⎯⎯→ NaCl 

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) 

2 2 3 2 4 2 2 3 2 4 

(8) 

H S ⎯⎯→ H SO 

(9) 

2 2 4 


- GV quan sát HS làm bài tập. 


4FeS + 11O 

0 

t 

2 2 2 3 2 

Xt 

2 2 ⎯⎯ ⎯⎯→ 2SO 

0 

3 

t 

2SO + O 

SO + H O 

3 2 2 4 

2H SO + Cu 

2 4 4 2 2 

SO + 2NaOH 

2 2 3 2 

Na SO + H SO 

2 3 2 4 2 4 2 2 

Na SO + HCl 

2 4 2 4 

2H S + 3O 

2 

→ 

⎯⎯→ 

H SO 

→ 

→ 

→ 

0 

⎯⎯→ 

H S + 4Cl + 4H O 

2Fe O + 8SO 

CuSO + SO + 2H O 

Na SO + H O 

→ 

Na SO + H O + SO 

NaCl + H SO 

2SO + 2H O 

t 

2 2 2 

→ 

2 2 2 2 4 

H SO + 8HCl 

Nhiêm vụ 4. (bắt buộc-- 5 phút) 


Bài tập 4: (b) Để điều chế oxi trong phòng thí nghiệm người ta phân hủy 

các hợp chất chứa oxi, kém bền với nhiệt như KMnO4 , KClO3 , H2O2 , … 

Hãy quan sát mô hình bên dưới và trả lời các câu hỏi: 













72 




Câu hỏi: 

1. Tại sao có thể thu khí oxi bằng cách đẩy nước? 

2. Nêu hiện tượng thí nghiệm, giải thích. 

3. Viết phương trình phản ứng hóa học. 



a) O2 ít tan trong nước nên có thể thu bằng cách đẩy nước. 

b) KMnO4 bị phân hủy, nước trong ống nghiệm bị đẩy ra ngoài chậu, phần 

nước còn lại trong ống nghiệm có bọt khí. 

c) 

2KMnO 

0 

⎯⎯→ K MnO + MnO + O 

t 

4 2 4 2 2 

Nhiệm vụ 5. (bắt buộc--10 phút) 


- Hai HS thảo luận để thống nhất ý kiến về bài tập 5. 

Bài tập 5: (c) Cho 3,72 gam hỗn hợp bột các kim loại Zn và Fe trong bột 

S dư. Chất rắn thu được sau phản ứng hòa tan bằng dung dịch H2SO4 loãng, dư 


thấy có 1,344 lít khí (đktc) thoát ra. 

a) Viết phương trình phản ứng xảy ra? 












73 




b) Xác định khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu? 




- Viết phương trình phản ứng. 

- Chất rắn gồm: ZnS, FeS và S dư. Chất rắn tác dụng với H2SO4 loãng, 

dư thu được khí H2S. 

- Thiết lập hệ phương trình và giải hệ. 


Fe + S 

→ 

FeS 

Zn + S → ZnS 

- Gọi số mol của Fe và Zn lần lượt là a và b. Theo đề bài ta có: 

56a + 65b = 3,72 

 

a + b = 0,06 

- Giải hệ trên tìm a và b. 

- Tính % khối lượng mỗi kim loại. 


Gọi a, b lần lượt là số mol của Zn và Fe trong hỗn hợp. 

Dư S nên Zn và Fe tác dụng hết. 

t 

a) Zn + S ⎯⎯→ ZnS 

a 

Fe + S 

b 

0 

0 

t 

⎯⎯→ 

ZnS + H SO 

a 

FeS + 

b 

a 

FeS 

b 

→ 

ZnSO + H S 

2 4 4 2 


H SO 

→ 

a 

FeSO + H S 

2 4 4 2 

b 












74 




b) 

65a + 56b = 3,72 a = 0,04 

 

 

a + b = 0,06 b = 0,02 

Vậy mZn = 2,6 g và mFe = 1,12 g 

Nhiệm vụ 6. (bắt buộc-- 10 phút) (Sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn) 

- GV chia lớp làm 4 nhóm và yêu cầu làm bài tập 6 trên bảng phụ. 

Bài tập 6: (d) Vì sao khi chúng ta sử dụng máy photocopy phải chú ý đến 

việc thông gió? 

- GV cho HS tiến hành thảo luận đưa ra ý kiến. 

Đáp án: Chúng ta đều biết khi máy photocopy làm việc thường xảy ra 

hiện tượng phóng điện cao áp do đó có thể sinh ra khí ozon. 

Với một lượng ít ozon trong không khí thì có tác dụng diệt khuẩn, diệt vi 

trùng. Nhưng nếu lượng ozon lại vượt qua giới hạn cho phép sẽ gây tổn hại cho 

đại não, phá hoại khả năng miễn dịch bệnh, gây mất trí nhớ, biến đổi nhiễm sắc 

thể, gây quái thai ở phụ nữ mang thai, v.v..Thậm chí ozon còn là chất gây ung 

thư nên tác hại của ozon không thể kể hết được. 

Hiển nhiên là lượng ozon do máy photocopy sinh ra rất bé nên nếu ngẫu 

nhiên mà tiếp xúc với nó cũng chưa có thể gây nguy hại cho cơ thể. Nhưng nếu 

tiếp xúc với ozon trong thời gian dài và nếu không chú ý làm thông gió căn 

phòng thì do ozon tập hợp nhiều trong phòng đến mức vượt tiêu chuẩn an toàn 

thì sẽ có ảnh hưởng đến sức khỏe con người. 

Cho nên khi sử dụng máy photocopy cần chú ý đến việc thông gió. 

Nhiệm vụ 7: (Tự chọn) 

- GV lưu ý HS nào hoàn thành xong các nhiệm vụ trên mà vẫn còn thời 

gian thì có thể thực hiện thêm nhiệm vụ 7 vào vở bài tập. 

Bài tập 7: (c) Nung 81,95 g hỗn hợp gồm KCl, KNO3, KClO3 (xúc tác 


thích hợp) đến khối lượng không đổi. Sản phẩm khí sinh ra tác dụng với hiđro, 












75 




thu được 14,4 g H2O. Sản phẩm rắn sinh ra được hòa tan trong nước rồi xử lí 

dung dịch này bằng dung dịch AgNO3, sinh ra 100,45 g AgCl kết tủa. 

a) Viết các phương trình hóa học. 

b) Xác định khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp dung dịch ban đầu. 

- HS thực hiện bài tập 7 nếu có thể. 

- GV phát phiếu hỗ trợ nếu HS yêu cầu. 



- Viết PTHH. 

- Xác định khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp ban đầu bằng cách lập 

và giải hệ phương trình. 


- Các phương trình hóa học: 

0 

(t ) 

⎯⎯→ 

3 2 2 

2KNO 2KNO + O 

o 

(t ) 

⎯⎯→ 

3 2 

2KClO 2KCl +3O 

- Xác định khối lượng muối trong hỗn hợp ban đầu: 

+Gọi a, b, c lần lượt là số mol của KCl, KNO3, KClO3. Ta có: 

74,5a + 101b + 122,5c = 81,95 

 

b + 3c = 0,8 

a + c = 0,7 

+ Giải hệ ta được a, b, c. 

+ Tính khối lượng mỗi muối. 



0 

2KNO ⎯⎯→ 2KNO + O 

(t ) 

3 2 2 

o 

2KClO ⎯⎯→ 2KCl +3O 

(t ) 

3 2 












76 




O + 2H 

→ 

2H O 

2 2 2 

- Gọi a, b, c lần lượt là số mol của KCl, KNO3, KClO3. Ta có: 

74,5a + 101b + 122,5c = 81,95 

 

b + 3c = 0,8 

a + c = 0,7 

- Giải hệ ta có: a = 0,5; b = 0,2; c = 0,2 

- Vậy khối lượng mỗi muối lần lượt là: 37,25; 20,2; 24,5. 

Nhiệm vụ 8. Trò chơi ô chữ (Tự chọn) (a) 

Nếu thời gian hoàn thành các nhiệm vụ trên vẫn còn GV có thể cho HS 

suy nghĩ thêm về chơi trò chơi ô chữ. 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

1. Khí hiđrosulfua có mùi gì? 

2. Nguyên tố nào mà tên gọi của nó có nghĩa là “quả đất”? 

3. Khí gì hấp thụ được 

Tia tử ngoại mặt trời 


Là lá chắn hữu hiệu 

Cho sự sống sinh sôi 












77 




nguội? 

sulfuric? 

4. Al và Fe sẽ như thế nào trong dung dịch H2SO4 đặc nguội và HNO3 đặc 

5. Nguyên tố nào mà tên gọi của nó có nghĩa là mặt trăng? 

6. Người ta thường dùng chất nào để lưu hóa cao su? 

7. Hiện tượng gì xảy ra khi cho BaCl2 vào dung dịch muối sulfat hoặc axit 

8. Tên thương mại của lưu huỳnh? 

9. Loại quặng phổ biến dùng để sản xuất axit sulfuric? 


1 M Ù I T R Ứ N G T H Ố I 

2 T E L U 

3 O Z O N 

4 T H Ụ Đ Ộ N G 

5 S E L E N 

6 L Ư U H U Ỳ N H 

7 K E T T U A 

8 D I E M S I N H 

9 P I R I T 

HOẠT ĐỘNG 3: Nghiệm thu hợp đồng (25 phút) 

- GV: Cho HS trình bày các kết quả của các nhiệm vụ như: 

+ Ở nhiệm vụ 1: Cho HS treo sơ đồ tư duy đã chuẩn bị trước và gọi đại 

diện lên trình bày. 

+ Ở nhiệm vụ 2, 5: Gọi bất kì HS nào lên trình bày kết quả thảo luận. 


+ Ở nhiệm vụ 3, 4: Gọi bất kì HS nào trong lớp lên bảng trình bày kết quả 

làm việc cá nhân. 












78 




+ Ở nhiệm vụ 6: Cho HS trưng bày kết quả thảo luận nhóm và gọi đại diện 

nhóm lên trình bày. 

- HS: Quan sát, theo dõi các bạn khác trình bày các kết quả thực hiện 

nhiệm vụ được giao theo hợp đồng. 

- GV: Cho HS nhận xét lẫn nhau, tìm ra những điểm hay và các sai sót. 

- GV: Cho HS sửa chữa một số bài tự làm, nhận xét và chiếu đáp án của 

các nhiệm vụ. Sau đó yêu cầu HS đánh giá bài làm của mình vào bản hợp đồng 

và cho HS đánh giá đồng đẳng bài của nhau. 

- HS: Quan sát, so sánh, tự đánh giá việc thực hiện các nhiệm vụ và đánh 

giá lẫn nhau. 

HOẠT ĐỘNG 4: Nhận xét, đánh giá (13 phút) 

- GV: Thu thập kết quả thực hiện hợp đồng của HS, tổng kết lại kiến thức 

cần nắm vững. 

Nội dung 

- HS: Ghi chú ngắn gọn vào vở những kiến thức cần lưu ý. 

- GV: Cho HS làm bài kiểm tra nhanh. 

Bài kiểm tra nhanh (khoảng 5 – 10 phút) 

Các câu hỏi trong bài kiểm tra được xây dựng dựa vào bảng ma trận sau: 


Biết 

(a) 

Hiểu 

(b) 

Vận 


(c) 

Vận 


cao (d) 


thành 

Bài tập lý thuyết 3 2 Năng lực tự học. 

Năng lực ngôn ngữ. 

Bài tập tính toán 1 Năng lực tính toán. 

Năng lực sáng tạo 

Bài tập thí nghiệm 1 Năng lực thí nghiệm 


Tổng 3 2 1 1 

thực hành. 












79 




Câu 1. (a) Cho phương trình hóa học sau: 

H SO + 8 HI → 4I + H S + 4H O 

2 4 dac 2 2 2 

Câu nào diễn tả không đúng tính chất của phản ứng trên. 

A. H2SO4 là chất oxi hóa, HI là chất khử. 

B. HI bị oxi hóa thành I2, H2SO4 bị khử thành H2S. 

C. H2SO4 oxi hóa HI thành I2 và nó bị khử thành H2S. 

D. I2 oxi hóa H2S thành H2SO4 và nó bị khử thành HI. 

Câu 2. (b) Có 2 mảnh giấy KI 

+ Một mảnh tẩm hồ tinh bột 

+ Một mảnh tẩm Phenolphtalein 

Cho luồng khí ozon qua 2 mảnh giấy trên. Màu sắc xuất hiện lần lượt ở 

mảnh giấy 1 và 2 là: 

A. Xanh, không màu C. Hồng, xanh đen 

B. Xanh đen, hồng D. Xanh, xanh đen 

Câu 3. (a) Dung dịch H2S để lâu ngoài không khí có hiện tượng gì? 

A. Không hiện tượng gì, dung dịch vẫn trong suốt. 

B. Dung dịch bị mất màu. 

C. Dung dịch bị vẩn đục màu vàng. 

D. Dung dịch bị vẩn đục, màu dung dịch chuyển từ màu hồng sang vàng. 

Câu 4. (d) Cho hình vẽ biểu diễn thí nghiệm của oxi với Fe 

3 


1 

2 

Mẩu than 












80 




Điền tên đúng cho các kí hiệu 1, 2, 3 đã cho: 

A. 1: Dây sắt; 2: Khí oxi; 3: Lớp nước 

B. 1: Mẩu than; 2: Khí oxi; 3: Lớp nước 

C. 1: Khí oxi; 2: Dây sắt; 3: Lớp nước 

D. 1: Lớp nước; 2: Khí oxi; 3: Dây sắt 

Câu 5. (b) Phương pháp để loại bỏ tạp chất HCl có lẫn trong khí H2S là: 

cho hỗn hợp khí lội từ từ qua một lượng dư dung dịch: 

A. NaHS B. Pb(NO3)2 

C. NaOH D. AgNO3 

Câu 6. (a) Trong các kim loại sau: Al, Cu, Ag, Fe, Zn, Cr, Mg số kim loại 

tác dụng được với dung dịch axit sunfuric đặc nguội là: 

A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 

Câu 7. (c) Cho 3,36 lit khí H2S (đktc) vào 400 ml dung dịch NaOH 0,5 

M. Sản phẩm tạo thành là: 

A. NaHS, H2Sdư B. Na2S, NaOHdư 

C. Hỗn hợp NaHS và Na2S D. Na2S 


Câu 1 2 3 4 5 6 7 

Đáp án D B C A B B C 













81 




Mẫu hợp đồng bài 34: Luyện tập Oxi và Lưu huỳnh 

HỌ VÀ TÊN: ................................................ LỚP: .................................... 

Nhiệm 

vụ 

Nội dung 

Yêu 

cầu 

Nhóm (min) 


 

Tự đánh 

1 Vẽ sơ đồ tư duy ☺ 






7 Giải BT ☺ 

8 Trò chơi ô chữ ☺ 




Nhóm đôi 












Học sinh 


Giáo viên 



giá 












82 




2.2.3.2. Bài 31: Bài thực hành số 4 Tính chất của Oxi, Lưu huỳnh 


- Tính chất vật lí, hóa học của oxi và 

lưu huỳnh. 

- Cách điều chế oxi trong phòng thí 

nghiệm. 

- Trạng thái tự nhiên và sản xuất lưu 

huỳnh. 




TÍNH CHẤT OXI – LƯU HUỲNH 




nghiệm. 

Giải thích hiện tượng quan sát được. 

Vận dụng kiến thức để giải quyết các 

vấn đề thực tế, thực tiễn. 

Biết được mục đích, các bước tiến hành và kĩ thuật thực hiện các thí 

nghiệm sau: 

- Tính oxi hoá của oxi. 

- Tính oxi hoá của lưu huỳnh. 

- Tính khử của lưu huỳnh. 

- Sự biến đổi trạng thái của lưu huỳnh theo nhiệt độ. 


- Sử dụng dụng cụ, hoá chất tiến hành thí nghiệm an toàn và thành công. 

- Quan sát hiện tượng, giải thích. Viết phương trình hóa học. 



- Rèn luyện tác phong làm việc khoa học chính xác, tính cẩn thận. 














83 





- Năng lực tự học: HS ôn lại các kiến thức có liên quan đến bài thực hành: 

Tính oxi hóa của Oxi, lưu huỳnh; tính khử của lưu huỳnh và sự biến đổi trạng 

thái của lưu huỳnh theo nhiệt độ. 



- Năng lực thí nghiệm thực hành hóa học: HS chọn đúng, đủ hóa chất, 

dụng cụ, tiến hành thí nghiệm an toàn, xử lý hóa chất sau thí nghiệm. HS quan 

sát hiện tượng thí nghiệm và giải thích các hiện tượng. (Vì sao khi đưa đoạn 

dây thép được mồi bằng mẩu than đun nóng vào bình chứa khí oxi thì đoạn dây 

cháy sáng; sự biến đổi trạng thái, màu sắc của S theo nhiệt độ; Hợp chất tạo 

thành khi đun nóng bột Fe với bột S, khi đốt cháy S trong bình đựng khí oxi là 

gì ?) 


các hiện tượng quan sát được. (Vận dụng tính oxi hóa của oxi; Tính oxi hóa và 

tính khử của lưu huỳnh; Tính chất vật lí của lưu huỳnh để giải thích các hiện 

tượng) 


tiến hành thí nghiệm. 





* Chuẩn bị hóa chất, dụng cụ cho mỗi nhóm : 

- Hoá chất: 


+ 2 – 3 bình chứa oxi. 












84 




+ 1 – 2 đoạn dây sắt khoảng 30 cm được cuộn thành hình lò xo và gắn 1 

mẩu gỗ nhỏ. 

+ Bột lưu huỳnh. 

+ Bột sắt. 

+ Quì tím. 

GV điều chế các bình khí oxi trước giờ thực hành. Các bình oxi cần có nút 

kín và để lại ít nước trong bình để bảo vệ bình. 

Cuốn các đoạn dây phanh xe đạp dài khoảng 30cm, một đầu cắm mẩu than 

hoặc mẩu gỗ que diêm nhỏ. 

Trộn đều hỗn hợp bột lưu huỳnh và bột sắt theo tỉ lệ 7: 4 về khối lượng. 

- Dụng cụ: 2 ống nghiệm, đèn cồn, đũa thuỷ tinh. 

* Các phiếu học tập. 





Thí nghiệm 1: Tính oxi hóa của oxi. (4 phút) 

Thí nghiệm 2: Sự biến đổi trạng thái lưu huỳnh theo nhiệt độ. (5 phút) 

Thí nghiệm 3: Tính oxi hóa của lưu huỳnh. (5 phút) 

Thí nghiệm 4: Tính khử của lưu huỳnh. (4 phút) 


- Cho một ít nước cất vào bình oxi để tránh vỡ bình khi tiến hành thí 

nghiệm về tính oxi hóa của oxi. 

- Dây sắt quấn hình lò xo, có gắn mẩu than hoặc gỗ que diêm để khơi mào 

cho phản ứng. 


- Dùng lượng bột lưu huỳnh ít để tránh hít quá nhiều hơi S độc. 












85 




- Dùng lượng hỗn hợp bột sắt và lưu huỳnh (4:7) ít vì phản ứng toả nhiệt 

mạnh có thể làm vỡ ống nghiệm. 

- Dùng dd NaOH để xử lí SO2 trước khi rửa bình khí thực hiện thí nghiệm 

tính khử của lưu huỳnh. 



- Kĩ thuật : Khăn trải bàn. 



5.2. Vào bài mới : 44 phút 




Nhiệm vụ 1: Củng cố lí thuyết (bắt buộc-- ở nhà) 

Ôn lại kiến thức về tính chất vật lí, hóa học của đơn chất oxi- lưu huỳnh. 



Nhiệm vụ 3: Tiến hành thí nghiệm 1: Tính oxi hóa của oxi.(bắt buộc -- 

4 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 4: Tiến hành thí nghiệm 2: Sự biến đổi trạng thái của lưu huỳnh 

theo nhiệt độ. (bắt buộc -- 5 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 5: Tiến hành thí nghiệm 3: Tính oxi hóa lưu huỳnh.(bắt buộc- 

-5 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 6: Tiến hành thí nghiêm 4: Tính khử của lưu huỳnh.(bắt buộc- 

-4 phút) (HS tiến hành thí nghiệm) 















86 






+ Nhóm 1: Thực hiện phiếu học tập số 1. 


Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm tính oxi hoá 

của đơn chất oxi? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ). 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm tính oxi hoá 

của đơn chất lưu huỳnh? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm tính khử của 

lưu huỳnh? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 



Hãy cho biết dụng cụ, cách tiến hành thí nghiệm sự biến đổi trạng thái của 

lưu huỳnh theo nhiệt độ? 

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận, trình bày trên bảng phụ. 




Thí nghiệm 1: Tính oxi hóa của oxi 



• Đốt mẩu gỗ nhỏ ở đầu dây sắt cho nóng đỏ trên ngọn lửa đèn cồn. 












87 




• Mở nút bình khí oxi và đưa nhanh dây sắt vào bình oxi, dây sắt ở vị trí 

1/3 chiều cao của bình từ đáy lên là tốt nhất. 

• Quan sát dây sắt khi phản ứng xảy ra, đầu dây sắt và thành bình sau khi 

phản ứng đã kết thúc. 

Hiện tượng: Dây sắt cháy sáng và tỏa nhiều nhiệt. 

PTHH : 4Fe + 3O 

0 

⎯⎯→ 2Fe O 

t 

2 2 3 

Thí nghiệm 2: Sự biến đổi trạng thái của lưu huỳnh theo nhiệt độ 


• Cho bột S vào ống nghiệm khô, khoảng 1cm chiều cao của ống. 

• Dùng đèn cồn đun nóng liên tục lưu huỳnh trong ống nghiệm. 

• Quan sát sự biến đổi trạng thái, màu sắc của lưu huỳnh theo nhiệt độ đến 

khi lưu huỳnh chuyển thành dạng hơi màu đỏ thì ngừng đun. 

• Độc tính của các chất SO2, hơi S. 

• GV cho HS dự đoán hiện tượng xảy ra, viết PTHH. 

Hiện tượng: Ban đầu lưu huỳnh là chất rắn màu vàng, sau đó nóng chảy 

thành chất lỏng màu vàng và cuối cùng là chất lỏng quánh nhớt màu nâu đỏ. 

Trong quá trình đun nóng lưu huỳnh có tạo ra khí SO2. 

PTHH : S + O 

0 

⎯⎯→ 

SO 

t 

2 2 

Thí nghiệm 3: Tính oxi hóa của lưu huỳnh 


• Cho hỗn hợp bột sắt và lưu huỳnh vào ống nghiệm khô, khoảng 1cm 

chiều cao của ống nghiệm. 

• Dùng kẹp ống nghiệm để kẹp ống nghiệm rồi đốt nóng hỗn hợp trên 

ngọn lửa đèn cồn đến khi một phần hỗn hợp nóng đỏ thì có thể tắt đèn cồn. 


• Quan sát hỗn hợp chất trong ống nghiệm khi phản ứng xảy ra và khi kết 

thúc phản ứng. 












88 




PTHH : S + Fe 

0 

t 

⎯⎯→ 

FeS 

Thí nghiệm 4: Tính khử của lưu huỳnh 


• Hơ nóng đầu đũa thuỷ tinh rồi lăn đầu đũa trên bột lưu huỳnh. 

• Đốt cháy bột S ngoài không khí rồi đưa nhanh vào bình khí oxi. 

• Quan sát ngọn lửa S cháy trong không khí và trong bình khí oxi. 

• Dùng quì tím để nhận biết khí tạo thành. 

PTHH : S + O 

0 

⎯⎯→ 

SO 

t 

2 2 

+ GV cho HS dự đoán hiện tượng xảy ra và viết PTPƯ 

Nhiệm vụ 3, 4, 5, 6: 





HS: Trình bày sản phẩm và nêu những khó khăn gặp phải khi tiến hành 

các thí nghiệm trên. 



















89 




Mẫu hợp đồng bài 31: Bài thực hành số 4 Tính chất Oxi – Lưu huỳnh 

HỌ VÀ TÊN: ................................................ LỚP: .................................... 

Nhiệm 

vụ 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

Nội dung 


thức 

Thực 


hiện 


nghiệm 1 


nghiệm 2 


nghiệm 3 


nghiệm 4 




Nhóm đôi 

Yêu 

cầu 

Nhóm (min) 


 

Tự đánh 

giá 

☺ 

7 ☺ 

 

 




 

 

 

4 ☺ 

 

5 ☺ 

5 ☺ 

4 ☺ 










Học sinh 


Giáo viên 













90 







2.2.3.3. Bài 35: Bài thực hành số 5 Tính chất các hợp chất của Lưu huỳnh 


TÍNH CHẤT CÁC HỢP CHẤT CỦA LƯU HUỲNH 


- Tính chất vật lí, hóa học của các 

hợp chất của lưu huỳnh. 

- Cách điều chế các hợp chất của lưu 

huỳnh trong phòng thí nghiệm. 

- Trạng thái tự nhiên và sản xuất các 

hợp chất quan trọng. 






nghiệm. 




Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện thí nghiệm: 

- Điều chế và chứng minh tính khử của hiđro sunfua. 

- Tính khử của lưu huỳnh đioxit. 

- Tính oxi hóa của lưu huỳnh đioxit. 

- Tính oxi hóa của axit sunfuric đặc. 


- Sử dụng dụng cụ, hoá chất để tiến hành thí nghiệm an toàn, thành công. 

- Quan sát hiện tượng, giải thích. 

- Viết phương trình hóa học 















91 




- Rèn luyện tác phong làm việc khoa học chính xác, tính cẩn thận. 



- Năng lực tự học: HS ôn lại kiến thức có liên quan đến nội dung thực 

hành: Hiđro sunfua có tính khử, Lưu huỳnh đioxit có tính khử và tính oxi hóa, 

axit sunfuric đặc có tính oxi hóa mạnh. 



- Năng lực thực hành thí nghiệm hóa học: HS chọn đúng, đủ các loại hóa 

chất, dụng cụ; Lắp dụng cụ thí nghiệm điều chế khí H2S; Tiến hành các thí 

nghiệm an toàn, thành công; Xử lý các hóa chất sau khi thí nghiệm. HS quan 

sát hiện tượng thí nghiệm, giải thích hiện tượng. (Màu ngọn lửa ở thí nghiệm 1 

có màu xanh nhạt; Lưu huỳnh đioxit làm mất màu dung dịch KMnO4; Khi dẫn 

khí SO2 vào dung dịch H2S dung dịch bị vẩn đục màu vàng; H2SO4 đặc tác 

dụng với Cu đun nóng tạo ra dung dịch màu xanh nhạt và có khí thoát ra). 

- Năng lực tư duy: Suy nghĩ và vận dụng kiến thức đã học để giải thích 

các hiện tượng quan sát được. (Vận dụng tính khử của H2S, tính khử và oxi hóa 

của SO2, tính oxi hóa mạnh của H2SO4 đặc để giải thích các hiện tượng) 


tiến hành thí nghiệm. 





* Chuẩn bị hóa chất, dụng cụ cho mỗi nhóm : 


- Hoá chất: 

+ Bột FeS và dung dịch HCl. 












92 




+ Bột Na2SO3 và dung dịch H2SO4 (để điều chế SO2). 

+ Dung dịch brom. 

+ Axit H2SO4 đặc. 

+ Lá Cu mỏng. 

+ Nước cất. 

+ Dung dịch NaOH (để xử lí các khí độc thoát ra). 

- Dụng cụ: 5 ống nghiệm, đèn cồn, nút cao su gắn ống vuốt nhọn, giá đỡ. 

* Các phiếu học tập. 





Thí nghiệm 1: Điều chế, chứng minh tính khử của hiđro sunfua. (5 phút) 

Thí nghiệm 2: Tính khử của lưu huỳnh đioxit. (4 phút) 

Thí nghiệm 3: Tính oxi hóa của lưu huỳnh đioxit. (5 phút) 

Thí nghiệm 4: Tính oxi hóa của axit sunfuric đặc. (4 phút) 

*Một số lưu ý khi làm thí nghiệm: 

- Ở thí nghiệm 1: nút cao su cần phải vừa khớp với miệng ống nghiệm, khi 

xuất hiện bọt khí cần phải đốt ở đầu ống vuốt nhọn ngay lập tức. 

KMnO4. 

- Ở thí nghiệm 2: dung dịch brom độc nên có thể thay bằng dung dịch 

- Ở thí nghiệm 3: Lưu ý HS cả hai chất khí SO2 và H2S đều là khí độc nên 

tránh hít phải. Để xử lí các khí này có thể thoát ra có thể dùng dung dich NaOH 

hoặc thuốc tím. 

- Ở thí nghiệm 4: Axit H2SO4 đặc gây bỏng nặng nếu dây phải vào da vì 


vậy cần cẩn thận khi làm thí nghiệm. 












93 




Khí thoát ra trong thí nghiệm này cần phải được xử lý bằng dung dịch 

NaOH hoặc dung dịch thuốc tím (bịt miệng ống nghiệm bằng bông có tẩm các 

dung dịch này). 



- Kĩ thuật : Khăn trải bàn. 



5.2. Vào bài mới : 44 phút 




Nhiệm vụ 1: Củng cố lí thuyết (bắt buộc-- ở nhà) 

HS ôn lại kiến thức về tính hóa học của các hợp chất như tính khử của 

H2S, tính khử và tính oxi hóa của SO2 và tính oxi hóa mạnh của H2SO4 đặc. 

Nhiệm vụ 2: Thực hiện phiếu học tập (bắt buộc - - 7 phút) (Sử dụng kĩ 


Nhiệm vụ 3: Tiến hành thí nghiệm 1: Điều chế và chứng minh tính khử 

của hiđro sunfua ( bắt buộc - - 5 phút).(HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 4: Tiến hành thí nghiệm 2: Tính khử của lưu huỳnh đioxit (bắt 

buộc - - 4 phút). (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 5: Tiến hành thí nghiệm 3: Tính oxi hóa của lưu huỳnh đioxit 

(bắt buộc - - 5 phút). (HS tiến hành thí nghiệm) 

Nhiệm vụ 6: Tiến hành thí nghiêm 4: Tính oxi hóa của axit sulfuric đặc 

(bắt buộc - - 4 phút).(HS tiến hành thí nghiệm) 













94 










Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ, cách tiến hành thí nghiệm điều chế và 

chứng minh tính khử của hiđro sunfua? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm tính khử của 

lưu huỳnh đioxit? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 



Hãy cho biết hoá chất, dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm tính oxi hóa 

của lưu huỳnh đioxit? (Mô tả cách tiến hành bằng hình vẽ) 



Hãy cho biết hóa chất, dụng cụ, cách tiến hành thí nghiệm tính oxi hóa của 

axit sunfuric đặc? ( Mô tả thí nghiệm bằng hình vẽ) 

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận trình bày trên bảng phụ. 





Thí nghiệm 1: Điều chế và chứng minh tính khử của hiđro sunfua 













95 




SGK. 

• Lắp dụng cụ điều chế khí H2S từ FeS và dung dịch HCl theo hình 6.8 

• Khi thấy trong ống nghiệm bắt đầu sủi bọt khí thì đốt khí thoát ra từ ống 

vuốt nhọn. 

• Quan sát màu ngọn lửa. 

Hiện tượng: Khi đốt H2S trong không khí, H2S cháy với ngọn lửa màu 

xanh nhạt. 

FeS + 2HCl 

2H S + 3O 

→ 

0 

⎯⎯→ 

FeCl + H S 

2 2 

2H O + 2SO 

t 

2 2 2 2 

Thí nghiệm 2: Tính khử của lưu huỳnh đioxit 


• Cho vào ống nghiệm sạch, khô bột Na2SO3 và dung dịch H2SO4 loãng 

(miệng ống nghiệm có nút cao su gắn ống dẫn khí). 

• Dùng kẹp ống nghiệm để kẹp ống nghiệm rồi đốt nóng hỗn hợp trên 

ngọn lửa đèn cồn. 

• Dẫn khí thoát ra vào dung dịch KMnO4. 

• Quan sát màu dung dịch KMnO4 trước và sau phản ứng. 

Hiện tượng: SO2 làm mất màu dung dịch KMnO4. 

Na SO + H SO 

→ 

Na SO + H O + SO 

2 3 2 4 2 4 2 2 

5SO + 2KMnO + 2H O 

→ 

K SO + 2MnSO + 2H SO 

2 4 2 2 4 4 2 4 

Thí nghiệm 3: Tính oxi hóa của lưu huỳnh đioxit 


• Ở thí nghiệm 1, sau khi đã quan sát được màu ngọn lửa H2S khi cháy thì 

lập tức thay nút cao su có gắn ống vuốt nhọn bằng nút cao su có gắn ống dẫn 


khí. 












96 




• Dẫn khí H2S được điều chế ở trên vào ống nghiệm có sẵn nước cất (ống 

nghiệm a) . 

• Ở thí nghiệm 2, sau khi quan sát thấy màu dung dịch KMnO4 bị mất thì 

lập tức dẫn khí SO2 vào ống nghiệm a ở trên. 

• Quan sát hiện tượng xảy ra trong ống nghiệm a. 

Hiện tượng: Dung dịch trong ống nghiệm a bị vẩn đục màu vàng: 

SO + 2H S 

→ 

3S + 2H O 

2 2 2 

Thí nghiệm 4: Tính oxi hóa của axit sunfuric đặc 


• Nhỏ vài giọt axit sunfuric đặc vào ống nghiệm sạch và khô. 

• Cho một vài lá đồng nhỏ vào ống nghiệm. 

• Đậy miệng ống nghiệm bằng bông gòn tẩm dung dịch thuốc tím. 

• Đun nóng nhẹ ống nghiệm trên ngọn lửa đèn cồn. 

• Quan sát màu dung dịch thuốc tím tẩm trên bông gòn và màu dung dịch 

trong ống nghiệm. 

PTHH của phản ứng: 

0 

t 

⎯⎯→ CuSO + 2H O + SO 

2 4 4 2 2 

2H SO + Cu 

+ GV cho HS dự đoán hiện tượng xảy ra và viết các PTHH. 

Nhiệm vụ 3, 4, 5, 6: 





HS: Trình bày sản phẩm, nêu khó khăn gặp phải khi làm thí nghiệm. 



HS : Ghi những lưu ý vào vở và hoàn thành bảng tường trình. 













97 






Hợp đồng bài 35: Bài thực hành số 5 Tính chất các hợp chất lưu huỳnh 

HỌ VÀ TÊN: ................................................. LỚP: .................................... 

Nhiệm 

vụ 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

Nội dung 


thức 

Thực 

hiện 



nghiệm 1 


nghiệm 2 


nghiệm 3 


nghiệm 4 

Yêu 

cầu 

Nhó 




Hoạt động theo nhóm đông đã hoàn thành 





m 

(min) 


Tự đánh 


HOẠT ĐỘNG 5:Dọn dẹp dụng cụ, hóa chất (2 phút) 



HS dọn dẹp dụng cụ, hóa chất, xử lý các hóa chất saphòng thí nghiệm. 



giá 

☺ 

7 ☺ 

 

 

 

 

 

 

5 ☺ 

4 ☺ 

5 ☺ 

4 ☺ 







Học sinh 

Giáo viên 




Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial





98 




Chương 3 

THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 

3.1. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 

3.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm 

Trên cơ sở những nội dung đã đề xuất ở phần trước, tôi tiến hành thực 

nghiệm sư phạm nhằm mục đích: 

- Bước đầu thử nghiệm sử dụng PPDH theo hợp đồng ở trường THPT 

thông qua phần phi kim lớp 10 - cơ bản. 

- Đánh giá chất lượng nội dung giáo án đã xây dựng và sử dụng. 

- Qua kết quả TNSP đánh giá hiệu quả của việc áp dụng PPDH hiện đại 

(PPDH theo hợp đồng) nhằm góp phần đổi mới PPDH ở trường THPT và phát 

huy tính tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo của HS. 

3.1.2. Nhiệm vụ thực hiện 

- Giảng dạy một số bài trong phần “Phi kim” – Hóa học 10 cơ bản. 

- Tiến hành cho HS làm các bài kiểm tra để đánh giá kết quả học tập của 

HS, từ đó đánh giá hiệu quả của PPDH theo hợp đồng. 

- Tiến hành thu thập ý kiến, nhận xét, đánh giá của GV và HS về PPDH 

theo hợp đồng. 

- Rút ra kết luận về việc áp dụng PPDH theo hợp đồng trong dạy học phần 

phi kim lớp 10 – cơ bản. 

3.2. KẾ HOẠCH THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 

3.2.1. Lựa chọn địa bàn, đối tượng và thời gian thực nghiệm 

3.2.1.1. Địa bàn thực nghiệm 

Trường THPT Xuân Diệu, huyện Tuy Phước – Bình Định. 

3.2.1.2. Đối tượng thực nghiệm 


- Hai lớp 10A5 và 10A7 trường THPT Xuân Diệu có: 

+ Số lượng HS tương đương nhau: 10A5 có 42 em và lớp 10A7 có 40 em. 












99 




+ Chất lượng học tập của HS nói chung và môn Hóa học nói riêng của 2 

lớp này tương đương nhau. 

+ Hai lớp 10A5 và 10A7 do cùng một GV phụ trách môn Hóa học. 

3.2.1.3. Thời gian thực nghiệm 

Từ tháng 2 năm 2016 đến tháng 4 năm 2016. 

3.2.2. Phương pháp thực nghiệm 

- Phương pháp dạy học: 

+ Với lớp đối chứng (ĐC): GV dạy học theo PP truyền thống, ít sử dụng 

các phương tiện dạy học như máy tính, máy chiếu, phiếu học tập. 

+ Với lớp thực nghiệm (TN): GV dạy học theo PPDH theo hợp đồng. 

- PP đánh giá chất lượng tiếp thu bài học của HS bao gồm các bước sau: 

+ Phát bài kiểm tra 15 phút sau khi dạy bài “ Luyện tập : Oxi và Lưu 

huỳnh” và bài kiểm tra 45 phút trong tiết kiểm tra 1 tiết. 

+ Chấm bài kiểm tra và xử lí số liệu thực nghiệm bằng phần mềm thống 

kê trong nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng. 

+ So sánh kết quả của lớp TN với lớp ĐC và kết luận. 

3.2.3. Chuẩn bị cho thực nghiệm sư phạm 

- Nắm vững các lý thuyết về PPDH theo hợp đồng. 

- Thiết kế các kế hoạch dạy học theo PPDH theo hợp đồng. 

- Tiếp xúc và phổ biến cho HS về PPDH theo hợp đồng. 

- Chuẩn bị chu đáo, đầy đủ thiết bị, dụng cụ, đồ dùng dạy học cần thiết. 

- Chuẩn bị các kiến thức về toán học thống kê để xử lí số liệu. 

3.2.4. Tiến hành thực nghiệm 

đồng. 

Bước 1: Phổ biến PPDH theo hợp đồng 

- Hướng dẫn cho HS về PPDH theo hợp đồng và cách thức học theo hợp 

















Bước 2: Xây dựng phiếu điều tra 

- Xây dựng phiếu điều tra dành cho GV và HS về thực trạng và hiệu quả 

của PPDH theo hợp đồng ở trường THPT. 

Bước 3: Tiến hành điều tra 

- Tiến hành trao đổi trực tiếp, tham khảo ý kiến của các GV đang giảng 

dạy môn Hóa học ở trường THPT về việc sử dụng PPDH theo hợp đồng. 

- Phát phiếu điều tra cho GV và HS để đánh giá thực trạng và hiệu quả của 

PPDH theo hợp đồng. 

- Tiến hành thực nghiệm như sau: 

+ Lớp TN (lớp 10A7) dạy học theo PPDH theo hợp đồng. 

+ Lớp ĐC (lớp 10A5) dạy học theo PPDH truyền thống. 

+ Tiến hành kiểm tra, đánh giá chất lượng tiếp thu kiến thức của HS bằng 

các bài kiểm tra 15 phút và 1 tiết (nội dung các đề kiểm tra được trình bày ở 

phần phụ lục 1). 

Bước 4: Thu thập số liệu, phân tích và đánh giá thông qua kết quả các 

bài kiểm tra 15 phút và 1 tiết 

- Xử lý, phân tích kết quả TNSP. 

- So sánh kết quả kiểm tra giữa lớp TN và lớp ĐC, từ đó rút ra kết luận về 

tính khả thi của đề tài. 

3.3. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 

3.3.1. Kết quả đánh giá của giáo viên và học sinh 

3.3.1.1. Kết quả điều tra giáo viên 

- GV đã đưa ra một số ý kiến về PPDH theo hợp đồng như sau: 

+ PPDH theo hợp đồng là một PP hay, giúp cho HS chủ động, tích cực, tự 

giác và sáng tạo trong học tập. 


+ PPDH theo góc giúp HS chiếm lĩnh tri thức một cách chủ động và hiểu 

sâu, nhớ lâu kiến thức hơn so với những HS học theo PP truyền thống. 
















+ PPDH theo góc cần được áp dụng rộng rãi ở trường THPT để nâng cao 

chất lượng dạy học. 

+ Với PP này các GV cần có những kĩ năng cơ bản để tổ chức và điều 

khiển lớp học, có sự chuẩn bị tốt cho một tiết học. 

3.3.1.2. Kết quả điều tra học sinh 

Để xem xét vai trò và ảnh hưởng của PPDH theo hợp đồng đối với HS, tôi 

đã phát phiếu điều tra cho 40 HS ở lớp TN và thu được kết quả ở bảng 3.1 

Bảng 3.1. Kết quả thăm dò học sinh 

Nội dung thăm dò HS Số HS Tỉ lệ % 

1. Em có thích học theo PP học theo hợp đồng 

không? 

a. Rất thích 

b. Thích 

c. Bình thường 

d. Không thích 

2. Khi học theo PP học theo hợp đồng, em thích 

làm nhiệm vụ nào nhất? 

a. Nhiệm vụ cá nhân 

b. Nhiệm vụ làm theo nhóm đôi 

c. Nhiệm vụ làm theo nhóm đông 

3. Em có thích những nhiệm vụ bắt buộc và tự 

chọn không? 

a. Rất thích 

b. Thích 


d. Không thích 

24 

13 

3 

0 

11 


19 

22 

14 

4 

0 

60,00 

32,50 

7,50 

0,00 

27,50 

25,00 

47,50 

55,00 

35,00 

10,00 


0,00 
















4. Qua bài dạy bằng PPDH theo hợp đồng, em thấy 

mức độ hiểu bài của bản thân như thế nào? 

a. Rất tốt 

b. Tốt 


d. Không tốt 

5. PP học theo hợp đồng giúp nâng cao tinh thần 

tự giác và tích cực, chủ động học tập môn Hóa học 

của em như thế nào? 

a. Rất tốt 

b. Tốt 


d. Không tốt 

3.3.2. Thống kê kết quả 

24 

14 

2 

0 

27 

11 

2 

0 

60,00 

35,00 

5,00 

0,00 

67,50 

27,50 

5,00 

0,00 

Tôi đã tiến hành bài kiểm tra 15 phút và 1 tiết để đánh giá chất lượng của 

PPDH theo hợp đồng ở lớp TN so với lớp ĐC, đồng thời đánh giá hiệu quả của 

việc áp dụng PPDH theo hợp đồng ở trường THPT. Các bài kiểm tra được tính 

theo thang điểm 10. Kết quả đánh giá được thể hiện ở bảng 3.2. 

Lớp 

TN 

10A7 

ĐC 

10A5 

Số 

HS 

40 

42 

Bảng 3.2. Tổng hợp kết quả thực nghiệm sư phạm 

Đề 

Điểm Xi 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 

Điểm 

TB 

15 ’ 0 0 0 0 4 7 13 8 6 2 0 6,28 

1 tiết 0 0 0 3 6 7 6 10 5 3 0 6,03 

15 ’ 0 0 0 6 10 10 9 5 2 0 0 5,07 


1 tiết 0 0 3 4 9 9 10 4 3 0 0 5,02 
















3.3.3. Xử lý số liệu thực nghiệm 

- Kết quả thực nghiệm được xử lý theo phương pháp thống kê toán học theo thứ 

tự sau: 

1. Lập bảng phân phối tần số, tần suất, tần suất lũy tích. 

2. Vẽ đồ thị đường lũy tích từ bảng phân phối tần suất lũy tích. 

3. Vẽ đồ thị phân loại kết quả học tập của HS. 

4. Phân tích dữ liệu: Tính toán bằng phần mềm Microsoft Office Excel. 

a. Mô tả dữ liệu 

STT Mô tả Công cụ đo lường 

1 Độ hướng tâm 

(sự tập trung tại khu vực trung tâm) 

Mốt (Mode) 

Trung vị (Median) 

Giá trị trung bình 

(Mean) 

2 Độ phân tán Độ lệch chuẩn (SD) 

Mốt (Mode): giá trị có tần số xuất hiện nhiều nhất trong dãy điểm số. 

Công thức tính: Mốt = Mode (number1, number2, …) 

Trung vị (Median) là điểm số nằm ở vị trí giữa trong dãy điểm số xếp 

theo thứ tự. 

số. 

ĐC. 

Công thức tính: Trung vị = Median (number1, number2, …) 

Giá trị trung bình (Mean) là điểm trung bình cộng của các điểm số. 

Công thức tính: Giá trị trung bình = Average (number1, number2, …) 

Độ lệch chuẩn (Standard Deviation): cho biết quy mô phân bố các điểm 

Công thức tính: Độ lệch chuẩn = Stdev (number1, number2, …) 


Trong đó: number1, number2, … là cột điểm số của lớp TN hoặc của lớp 
















b. So sánh dữ liệu 

STT Công cụ thống kê Mục đích 

1 T – test độc lập 

2 

Mức độ ảnh hưởng 

(ES) 

Kiểm chứng T – test độc lập 

So sánh các giá trị trung bình của hai 

lớp khác nhau 

Đánh giá độ lớn ảnh hưởng của tác 

động được thực hiện trong nghiên cứu 

Phép kiểm chứng t – test độc lập được sử dụng với dữ liệu liên tục (dữ liệu 

liên tục là dữ liệu có giá trị nằm trong một khoảng, ví dụ điểm kiểm tra HS có 

thể có giá trị nằm trong khoảng thấp nhất là 0 điểm và cao nhất là 10 điểm nếu 

tính theo thang điểm 10). 

Phép kiểm chứng t – test độc lập giúp ta xác định khả năng chênh lệch 

giữa giá trị trung bình của hai lớp TN và ĐC có xảy ra ngẫu nhiên hay không. 

Trong kiểm chứng t – test, chúng ta thường tính giá trị p, trong đó p là xác 

suất xảy ra ngẫu nhiên, giá trị p được quy định p < 0,05. 

Công thức tính: p = ttest(array1, array2, tails, type) 

Trong đó: array1, array2 là hai cột điểm số của lớp TN và lớp ĐC mà 

chúng ta định so sánh; tails (đuôi), type (dạng) là các tham số. 

- tails = 1: Kích thước mẫu giống nhau (số lượng HS ở lớp TN và ở lớp 

ĐC bằng nhau). 

- tails = 2: Kích thước mẫu khác nhau (số lượng HS ở lớp TN và ở lớp ĐC 

không bằng nhau). 

- type = 2: Biến đều (độ lệch chuẩn bằng nhau) 

- type = 3: Biến không đều (độ lệch chuẩn không bằng nhau). 

















Khi kết quả 

p≤ 0,05 

p≥ 0,05 

Có ý nghĩa 

Chênh lệch giữa giá trị trung bình của 2 lớp 

(chênh lệch không có khả năng xảy ra ngẫu nhiên) 

Không có ý nghĩa 

(chênh lệch có khả năng xảy ra ngẫu nhiên) 

Mức độ ảnh hưởng (ES) 

Mức độ ảnh hưởng cho biết độ lớn ảnh hưởng của tác động. Độ chênh lệch 

giá trị trung bình chuẩn (SMD) là công cụ đo mức độ ảnh hưởng. 

Công thức tính mức độ ảnh hưởng sử dụng độ chênh lệch giá trị trung bình 

chuẩn theo Cohen [4, tr 58]: 

SMD = 

Giá trị trung bình của lớp TN−Giá trị trung bình của lớp ĐC 

Độ lệch chuẩn của lớp ĐC 

Có thể giải thích mức độ ảnh hưởng bằng cách sử dụng các tiêu chí của 

Cohen, trong đó phân ra các mức độ ảnh hưởng từ rất nhỏ đến rất lớn: 

Giá trị mức độ ảnh hưởng 

Ảnh hưởng 

1,00 Rất lớn 

















Sau khi xử lí số liệu của các bài kiểm tra tôi thu được kết quả như sau: 

Điểm Xi 

BÀI KIỂM TRA 15 PHÚT 

Bảng 3.3. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất lũy tích 

Số HS đạt điểm Xi 

bài kiểm tra 15 ’ 

%HS đạt điểm Xi 


trở xuống 

TN ĐC TN ĐC TN ĐC 

0 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 

1 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 

2 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 

3 0 6 0,00 14,28 0,00 14,28 

4 4 10 10,00 23,81 10,00 38,10 

5 7 10 17,50 23,81 27,50 61,90 

6 13 9 32,50 21,43 60,00 83,33 

7 8 5 20,00 11,90 80,00 95,24 

8 6 2 15,00 4,76 95,00 100,00 

9 2 0 5,00 0,00 100,00 100,00 

10 0 0 0,00 0,00 100,00 100,00 

Tổng 40 42 100,00 100,00 

















50 

40 

30 

20 


Hình 3.1. Đồ thị đường lũy tích bài kiểm tra 15 phút 

0 

Biểu đồ 2 

Khá- Giỏi Trung Bình Yếu - Kém 

TN 

Hình 3.2. Đồ thị phân loại kết quả học tập của học sinh bài kiểm tra 15 ’ 


ĐC 
















Điểm Xi 

BÀI KIỂM TRA 1 TIẾT 

Bảng 3.4. Bảng phân phối tần số, tần suất, tần suất lũy tích 

Số HS đạt điểm Xi 

bài kiểm tra 1 tiết 



trở xuống 


0 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 

1 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 

2 0 3 0,00 7,14 0,00 7,14 

3 3 4 7,500 9,52 7,50 16,67 

4 6 9 15,00 21,43 22,50 38,10 

5 7 9 17,50 21,43 40,00 59,52 

6 6 10 15,00 23,81 55,00 83,33 

7 10 4 25,00 9,52 80,00 92,85 

8 5 3 12,50 7,14 92,50 100,00 

9 3 0 5,00 0,00 100,00 100,00 

10 0 0 2,50 0,00 100,00 100,00 

Tổng 40 42 100,00 100,00 

















50 

40 

30 

20 


0 

Hình 3.3. Đồ thị đường lũy tích bài kiểm tra 1 tiết 

Biểu đồ 4 

Khá -Giỏi Trung bình Yếu- Kém 

TN 

Hình 3.4. Đồ thị phân loại kết quả học tập của học sinh bài kiểm tra 1 tiết 


ĐC 












110 




* Trong đó các đồ thị 3.2 và 3.4 được vẽ dựa vào bảng số liệu: 

Đề kiểm 

tra 

Bảng 3.5. Bảng phân loại kết quả học tập. (đơn vị: %) 

Khá – Giỏi Trung bình Yếu – kém 


15 ’ 40,00 16,67 50,00 45,23 10,00 38,09 

1 tiết 45,00 16,67 32,50 45,23 22,50 38,10 

CÁC DỮ LIỆU 

Nguyên tắc phân loại: 

+ Khá – giỏi : Điểm 7 trở lên. 

+ Trung bình : Điểm từ 5 đến 6. 

+ Yếu kém : Điểm dưới 5. 

Bảng 3.6. Mô tả và so sánh dữ liệu kết quả 2 bài kiểm tra 

BÀI KIỂM TRA 

15 phút 1 tiết 

TN ĐC TN ĐC 

Mốt 6 5 7 6 

Trung vị 6 5 6 4 

Giá trị trung bình 6,28 5,07 6,03 5,02 

Độ lệch chuẩn 1,34 1,40 1,57 1,60 

Giá trị p của t – test 1,54.10 -4 2,3.10 -3 

Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn 0,86 0,63 

3.3.4. Phân tích kết quả thực nghiệm. 

3.3.4.1. Kết quả điều tra 

Sau khi tiến hành thăm dò ý kiến của GV và HS về việc áp dụng PPDH 

theo hợp đồng vào một số bài dạy trong bộ môn Hóa học và TNSP ở trường 


THPT Xuân Diệu, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, dựa trên kết quả tôi khái 

quát nên một số kết luận sau: 

- Nhận xét của GV về PPDH theo hợp đồng: 












111 




+ PPDH theo hợp đồng là một PP tích cực, kích thích tính sáng tạo, hứng 

thú học tập của HS, đảm bảo HS nắm vững, hiểu sâu và nhớ kiến thức. 

+ PPDH theo hợp đồng có tính khả thi khi áp dụng trong quá trình dạy học 

Hóa học ở trường phổ thông, cần được áp dụng rộng rãi ở trường THPT để 

nâng cao chất lượng dạy học. 

+ Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế: Dạy học theo PP này 

mất nhiều thời gian hơn theo cách dạy truyền thống; GV mất nhiều thời gian, 

công sức để thiết kế kế hoạch dạy học. 

- Kết quả thăm dò HS: Kết quả thu được cho thấy đa số các em đều cảm 

thấy thích thú khi học theo PPDH theo hợp đồng. Khi học theo PP này, các em 

chăm chú nghe giảng, tích cực tham gia các hoạt động, phát biểu ý kiến. Các 

em dần hình thành khả năng tư duy, liên hệ và vận dụng kiến thức để xử lí các 

tình huống học tập cũng như trong đời sống. 

3.3.4.2. Kết quả thực nghiệm sư phạm 

• Tỉ lệ học sinh yếu – kém, trung bình, khá – giỏi 

Tỉ lệ % HS đạt điểm Khá - giỏi ở lớp TN cao hơn tỉ lệ % HS đạt điểm 

Khá - giỏi ở lớp ĐC. Ngược lại, tỉ lệ % HS đạt điểm Yếu - kém ở lớp TN thấp 

hơn so với ở lớp ĐC. 

* Nhận xét: Việc vận dụng PPDH theo hợp đồng là khả thi và cho thấy 

dấu hiệu tích cực trong việc dạy và học (giảm tỉ lệ HS yếu – kém, tăng tỉ lệ HS 

khá – giỏi). 

• Đồ thị các đường lũy tích 

Đồ thị các đường lũy tích lớp TN luôn nằm bên phải và phía dưới các 

đường lũy tích của lớp ĐC . Đồ thị chứng tỏ chất lượng học tập của lớp TN tốt 

hơn lớp ĐC. 


• Giá trị các tham số đặc trưng 

Mode, trung vị của lớp TN cao hơn ở lớp ĐC (Bảng 3.6) 












112 




Điểm trung bình cộng của lớp TN cao hơn ở lớp ĐC (Qua 2 bài kiểm tra, 

điểm trung bình của lớp TN lần lượt là 6,28 và 6,03; điểm trung bình của lớp 

ĐC lần lượt là 5,07 và 5,02). Như vậy HS ở lớp TN nắm vững và vận dụng kiến 

thức, kĩ năng tốt hơn HS ở lớp ĐC. 

Phép kiểm chứng t – test điểm trung bình của hai bài kiểm tra sau tác động 

của hai lớp TN và ĐC có giá trị p lần lượt 1,54.10 -4 và 2,3.10 -3 là nhỏ hơn 0,05. 

Kết quả này khẳng định sự chênh lệch điểm trung bình của hai lớp không phải 

do ngẫu nhiên mà do tác động, nghiêng về lớp TN. 













113 




1. KẾT LUẬN 

Phần 3 

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

Từ mục đích và nhiệm vụ đặt ra, trong quá trình hoàn thành đề tài, tôi đã 

giải quyết các vấn đề sau: 

- Đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về DHPH, dạy học tích cực và tìm hiểu cơ 

sở lý luận của PPDH theo hợp đồng (Khái niệm PPDH theo hợp đồng, Bản chất 

của dạy học theo hợp đồng, Quy trình thực hiện, Ưu điểm và hạn chế của PPDH 

theo hợp đồng, …) 

- Điều tra và đánh giá thực trạng áp dụng PPDH theo hợp đồng ở trường 

THPT Xuân Diệu. 

- Đề xuất những nội dung có thể áp dụng PPDH theo hợp đồng vào phần 

“Phi kim” Hóa học 10 – cơ bản. 

- Thiết kế kế hoạch dạy học theo PPDH theo hợp đồng ở 2 dạng bài gồm 

dạng bài luyện tập và dạng bài thực hành thuộc phần “Phi kim” Hóa học 10 – 

cơ bản. 

- Xây dựng 2 đề kiểm tra cho các lớp ĐC và TN. 

- Sưu tầm và xây dựng 32 bài tập gồm: 14 bài tập trắc nghiệm và 18 bài 

tập tự luận, trong đó có 2 bài tập sử dụng sơ đồ tư duy, 5 bài tập có hình vẽ thí 

nghiệm, 3 bài tập thực tế - thực tiễn, 8 bài tập tính toán và 2 bài tập về trò chơi 

ô chữ. Các bài tập này nhằm phát triển cho HS được các năng lực: Năng lực 

hợp tác, năng lực tự học, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực ngôn ngữ, năng 

lực tính toán, năng lực nêu và giải quyết vấn đề, năng lực xã hội – giao tiếp, 

năng lực thực hành thí nghiệm. 

- TNSP tại trường THPT Xuân Diệu – tỉnh Bình Định: Bước đầu tiến hành 


TNSP và phân tích định tính, định lượng các kết quả cho thấy đề tài góp phần: 












114 




+ Tạo hứng thú học tập cho HS, HS chủ động, tích cực, sáng tạo trong quá 

trình học, chủ động tiếp thu kiến thức, nhớ lâu và hiểu sâu kiến thức. 

+ Rèn luyện cho HS có được PP, kỹ năng, thói quen và ý chí tự học. 

+ Góp phần làm cho tiết dạy của GV thành công và có tính hiệu quả cao. 

Các kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn đã cho thấy việc áp dụng 

PPDH theo hợp đồng vào các bài học trong bộ môn Hóa học ở trường THPT là 

cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Hóa học, nâng cao năng 

lực nhận thức của HS. 

2. KIẾN NGHỊ 

Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài, tôi nhận thấy để việc áp 

dụng PPDH theo hợp đồng vào quá trình dạy học được dễ dàng, thuận lợi và 

có hiệu quả cao thì cần chú trọng một số vấn đề sau: 

+ Để nâng cao chất lượng giờ học theo PPDH theo hợp đồng thì cần giảm 

số lượng HS trong một lớp học xuống còn từ 25 – 30 em. 

+ Tăng cường đầu tư thiết bị, hóa chất, dụng cụ thí nghiệm và các phương 

tiện trực quan khác để hỗ trợ cho nhu cầu đổi mới PPDH. 

PPDH theo hợp đồng là một trong những PPDH tích cực, là PPDH mới, 

cần được khai thác và sử dụng nhiều hơn nữa nhằm góp phần tích cực vào việc 

đổi mới giáo dục, đào tạo con người phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, 

hiện đại hóa đất nước. 













115 




TÀI LIỆU THAM KHẢO 

[1] Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sách giáo khoa Hóa học lớp 10 – Chương trình 

cơ bản và nâng cao, NXB Giáo dục. 

[2] Bộ Giáo dục và Đào tạo, Dự án phát triển giáo dục trung học phổ thông 

(2009) – Chỉ đạo chuyên môn giáo dục trường trung học phổ thông, 2009, Hà 

Nội. 

[3] Bộ Giáo dục và Đào tạo – Dự án Việt Bỉ, Dạy và học tích cực – Một số 

phương pháp và kỹ thuật dạy học, 2010, NXB Đại học Sư phạm. 

[4] Bộ Giáo dục và Đào tạo – Dự án Việt Bỉ, Nghiên cứu khoa học Sư phạm 

ứng dụng, 2010, NXB Đại học Sư phạm. 

[5] Cao Cự Giác, Thiết kế bài giảng Hóa học 10, 2009, NXB Hà Nội. 

[6] Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020. 

[7] Đặng Thị Oanh, Nguyễn Thị Sửu, Phương pháp dạy học môn Hóa học ở 

trường phổ thông, 2014, NXB Đại học Sư phạm. 

[8] Hoàng Nhâm, Hóa học vô cơ (Tập 2), 1999, NXB Giáo dục, Hà Nội. 

[9] Huỳnh Văn Út, Bài tập hay và khó Hóa học 10, 2011, NXB Đại học Quốc 

Gia Hà Nội. 

[10] Lê Xuân Trọng (Chủ biên), Sách giáo viên – Hóa học 10 cơ bản, 2006, 

NXB Giáo dục. 

[11] Nguyễn Bá Kim (Chủ biên), Lê Khắc Hành, Phương pháp dạy học đại 

cương môn tin học, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự án phát triển giáo viên trung 

học cơ sở, 2006, Hà Nội. 

[12] Trần Thị Tuyết Oanh (Chủ biên), Phạm Khắc Chương, Giáo trình Giáo 

dục học (Tập 1), 2006, NXB Đại học Sư phạm. 

[13] Tony Buzan, Sơ đồ tư duy, 2010, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh. 


[14] Vũ Anh Tuấn (Chủ biên), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng 

môn Hóa học lớp 10, NXB Giáo dục. 












i 




1.1. BÀI KIỂM TRA 15 PHÚT 

1.1.1. Đề kiểm tra 

PHỤ LỤC 

PHỤ LỤC 1 

BÀI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ 

Các câu hỏi trong bài kiểm tra được xây dựng dựa vào ma trận sau: 

Nội dung 


Biết 

(a) 

Hiểu 

(b) 

Vận 


(c) 

Vận 


cao (d) 

Năng lực 

hình thành 

Bài tập lý thuyết 2 3 1 -Năng lực tự 

học. 

-Năng lực tư 

duy. 

Bài tập tính toán 2 -Năng lực tính 

toán. 

Bài tập thí nghiệm 1 2 -Năng lực quan 

Bài tập thực tế - thực 

tiễn 

sát và giải thích 

hiện tượng. 

1 -Năng lực sáng 

Tổng 3 4 3 2 

Câu 1: (a) Phát biểu nào sau đây là không đúng: 

A. Trong y học, ozon được dùng để chữa sâu răng 

tạo. 

B. SO2 được dùng để tẩy trắng giấy, bột giấy, chất chống nấm mốc trong 

lương thực, thực phẩm 


C. Để phân biệt khí SO2 và khí CO2 ta dùng dung dịch brom 

D. Tính axit của H2CO3 < H2S < H2SO3 < H2SO4 












ii 




Câu 2: (b) Phát biểu nào sau đây là đúng: 

A. Để pha loãng axit H2SO4 đặc ta rót từ từ axit vào nước và khuấy nhẹ 

bằng đũa thủy tinh. 

hơn ozon 

B. Oxi và ozon đều có tính oxi hóa mạnh nhưng tính oxi hóa của oxi mạnh 

C. Fe tác dụng với Cl2 và H2SO4 loãng đều tạo ra muối sắt (II) 

D. H2S chỉ có tính oxi hóa và H2SO4 chỉ có tính khử 

Câu 3: (ĐHA08) (a) Trong phòng thí nghiệm, người ta điều chế oxi bằng 

cách nào sau đây: 

đây: 

A. Nhiệt phân KClO3 có xúc tác MnO2. 

B. Nhiệt phân Cu(NO3)2. 

C. Điện phân nước. 

D. Chưng cất phân đoạn không khí lỏng 

Câu 4: (b) Dãy chất nào sau đây vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử: 

A. Cl2, O3, S, SO2 B. SO2, S, Cl2, Br2 

C. Na, F2, S,H2S D. Br2, O2, Ca, H2SO4 

Câu 5: (a) Dung dịch H2SO4 loãng có thể tác dụng với cả 2 chất nào sau 

A. Cu và Cu(OH)2 B. Fe và Fe(OH)3 

C. C và CO2 D. S và H2S 

Câu 6: (CĐ08) (b) Trường hợp không xảy ra phản ứng hóa học là 

A. 3O2 + 2H2S → 2H2O + 2SO2. 

B. FeCl2 + H2S → FeS + 2HCl. 

C. O3 + 2KI + H2O→ 2KOH + I2 + O2. 

D. Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O. 


Câu 7: (c) Trộn m gam H2SO4 98% với 150 ml nước được dung dịch 

H2SO4 50% ( biết DH2O = 1g/ml). Giá trị m: 












iii 




A. 125,50g B. 200,16g 

C. 156,25g D. 105,00 

Câu 8: (c) Cho 13g Zn và 5,6g Fe tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng, 

dư thu được V lít khí (đktc). Giá trị của V: 

A. 4,48 B. 2,24 

C. 6,72 D. 67,2 

Câu 9: (d) Cho phản ứng của oxi với Na: 

Phát biểu nào sau đây không đúng? 

A. Na cháy trong oxi khi nung nóng. 

B. Lớp nước để bảo vệ đáy bình thuỷ tinh. 

C. Đưa ngay mẩu Na rắn vào bình phản ứng 

D. Cho Na cháy ngoài không khí rồi mới đưa nhanh vào bình. 

Câu 10: (c) H2SO4 đặc có thể làm khô tất cả các khí trong dãy chất khí 

nào sau đây? 

Oxi 

A. H2S, N2, He. B. HI, H2, CO. 

C. CO2, SO2, O2. D. Cl2, HBr, CO2 

Câu 11: (d) Cho phản ứng của Fe với Oxi như hình vẽ sau: 

Lớp nước 


Na 

Nước 

sắt 

O 2 

than 












iv 




Vai trò của lớp nước ở đáy bình là: 

A. Giúp cho phản ứng của Fe với Oxi xảy ra dễ dàng hơn. 

B. Hòa tan Oxi để phản ứng với Fe trong nước. 

C. Tránh vỡ bình vì phản ứng tỏa nhiệt mạnh. 

D. Cả 3 vai trò trên. 

Câu 12: (b) Khi điều chế oxi để tiến hành thí nghiệm, nếu oxi bị lẫn hơi 

nước, có thể dùng cách nào sau đây để làm khô khí oxi? 

A. Al2O3. 

B. Dung dịch H2SO4 đặc. 

C. Dung dịch Ca(OH)2. 

D. Dung dịch HCl. 

Phiếu trả lời trắc nghiệm: 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 

Đáp 

án 

1.1.2. Đáp án 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 


án 

D A A B B B C C C C C B 













v 




1.2. BÀI KIỂM TRA 1 TIẾT 

1.2.1. Đề kiểm tra 

Nội dung 

Các câu hỏi trong bài kiểm tra được xây dựng dựa vào ma trận sau: 


Biết 

(a) 

Hiểu 

(b) 

Vận 


(c) 

Vận 


cao (d) 


thành 

Bài tập lý thuyết 2 3 1 -Năng lực tự học. 

-Năng lực tư duy. 

Bài tập tính toán 2 1 -Năng lực tính toán. 

Bài tập thí nghiệm 1 1 -Năng lực quan sát 

và giải thích hiện 

tượng. 

Bài tập thực tế - thực tiễn 1 -Năng lực sáng tạo. 













vi 




I. Trắc nghiệm khách quan 

Câu 1:(a) Các số oxi hóa của S: 

BÀI KIỂM TRA 1 TIẾT 

Thời gian làm bài: 45 phút 

A. -4, 0, +2, +4 B. -2, 0, +4,+6 

C. -3, 0, +3, +5 D. -3, 0, +1 đến +5 

Câu2: (b) Phát biểu nào sau đây là đúng về phản ứng: 

H S + Cl + H O 

→ 

2 2 2 2 4 

H SO + HCl 

A. H2S là chất oxi hóa, Cl2 là chất khử 

B. H2S là chất khử, H2O là chất oxi hóa 

C. Cl2 là chất oxi hóa, H2O là chất khử 

D. Cl2 là chất oxi hóa, H2S là chất khử 

Câu 3: (b) Phân tử hoặc ion nào dưới đây có nhiều electron nhất: 

A. SO2 B. SO3 2- C. S 2- D. SO4 2- 

Câu 4: (b)Thuốc thử dùng để phân biệt 3 dung dịch H2SO4 loãng, 

Ba(OH)2, HCl là: 

A. Cu B. dung dich NaOH 

C. dung dịch NaNO3 D. dung dịch BaCl2 

Câu 5:(a) H2SO4 đặc khi tiếp xúc với đường, vải, giấy có thể làm chúng 

hóa đen do tính chất nào dưới đây: 

A. Oxi hóa mạnh B. Háo nước 

C. Axit mạnh D. Khử mạnh 













vii 

Câu 6: (b) Cho hình vẽ sau: 




Cho biết phản ứng nào xảy ra trong bình tam giác: 

A. SO2 + Br2 + 2H2O → 2HBr + H2SO4 

B. Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + SO2 + H2O 

C. 2SO2 + O2 → 2SO3 

D. Na2SO3 + Br2 + H2O Na2SO4 + 2HBr 

Câu 7: (c) Cho phản ứng: S + 2H2SO4 đặc → 3SO2 + 2H2O 

Tỉ lệ số nguyên tử S bị khử và số nguyên tử S bị oxi hóa: 

A. 1:2 B. 1:3 

C. 3:1 D. 2:1 

Câu 8: (c) Đốt cháy hoàn toàn m gam FeS2 thu được 2,24 lít khí SO2 

(đktc). Giá trị của m: 

dd H 2 SO 4 

Na 2 SO 3 

dd Br 2 

A. 6g B. 1,2g 

C. 12g D. 60g 

Câu 9: (c) Cho 9,6g Cu phản ứng hoàn toàn với dung dịch H2SO4 đặc 

nóng dư thu được V lít khí SO2 (đktc, sản phẩm khử duy nhất). Giá trị của V: 

A. 4,48 lít B. 3,36 lít 

C. 1,12 lít D. 2,24 lít 


Câu 10: (d) Cho phản ứng giữa lưu huỳnh với Hidro như hình vễ sau, 

trong đó ống nghiệm 1 để tạo ra H2, ống nghiệm thứ 2 dùng để nhận biết sản 












viii 




phẩm trong ống. 

Hãy cho biết hiện tượng quan sát được trong ống nghiệm 2 là: 

A. Có kết tủa đen của PbS 

B. Dung dịch chuyển sang màu vàng do S tan vào nước. 

C. Có kết tủa trắng của PbS 

D. Có cả kết tủa trắng và dung dịch vàng xuất hiện 

Phiếu trả lời trắc nghiệm: 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 


án 

Zn + 

HCl 

II. BÀI TẬP TỰ LUẬN 

Bài 1: (c) Khi bị rơi vãi thủy ngân trong phòng thí nghiệm, người ta thường 

rắc bột lưu huỳnh lên đó, hãy giải thích tại sao? 

Bài 2: (d) Cho 9,7g hỗn hợp A gồm Zn và Cu tác dụng vừa đủ với V ml 

dung dịch H2SO4 1M thu được 2,24 lít khí H2 (đktc) 

a, Tính % về khối lượng từng kim loại trong A và V 

b, Cũng một lượng hỗn hợp X trên đem hòa tan trong axit H2SO4 đặc nóng 

thu được V lít khí SO2 (đktc). Tính V 

1.2.2. Đáp án 

I. Trắc nghiệm khách quan 

S 

dd Pb(NO 3 ) 2 













ix 




Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 


án 

II. Bài tập tự luận 

B D D D B A D A B A 

Bài 1: Hg rất độc và dễ bay hơi, khi Hg rơi vãi ra ngoài thì phải rắc ngay 

bột S vì S tác dụng với Hg ngay ở nhiệt độ thường tạo ra HgS bền và ít độc 

hơn. 

Bài 2:a) Vì tạo khí H2 nên H2SO4 là axit loãng 

nH2 = 0,1 mol 

Cu + H2SO4(loãng) → không xảy ra 

Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2 

0,1 0,1 ←0,1 

mZn = 0,1 . 65 = 6,5g → mCu = 9,7 – 6,5 = 3,2g 

%Zn = 

VH2SO4 = 

b) nCu = 

6,5.100 % 

9,7 

0,1 

1 

3,2 

64 

= 0,1 lít 

= 67,01%, %Cu = 100 – 67,01 = 32,99% 

= 0,05 mol 

Cu + 2H2SO4 → CuSO4 + SO2 + 2H2O 

0,05→ 0,05 

Zn + 2H2SO4 → ZnSO4 + SO2 +2 H2O 

0,1 → 0,1 

nSO2 = 0,05 + 0,1 = 0,15 mol 

→ VSO2 = 0,15. 22,4 = 3,36 lít 













x 




PHỤ LỤC 2 

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 

2.1. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH VỀ 

THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC THEO HỢP ĐỒNG Ở TRƯỜNG THPT 

2.1.1. Phiếu trưng cầu ý kiến của giáo viên 

PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN GIÁO VIÊN 

Họ và tên: .................................................................................................. 

Trường: ...................................................................................................... 

Để đánh giá đúng thực trạng việc áp dụng PPDH hiện đại (PPDH theo hợp 

đồng) vào giảng dạy bộ môn Hóa học ở trường THPT, xin quý thầy/ cô hãy cho 

biết ý kiến của mình về các vấn đề sau: 

1. Thầy/ cô có biết PPDH theo hợp đồng không? 

a. Biết. 

b. Không biết. 

2. Thầy/ cô sử dụng PPDH theo hợp đồng trong môn Hóa học ở mức độ 

như thế nào? 

a. Rất thường xuyên. 

b. Thường xuyên. 

c. Thỉnh thoảng. 

d. Không có. 

3. Theo thầy/ cô PPDH theo hợp đồng góp phần rèn luyện tính chủ động, 

tích cực của HS ở mức độ nào? 

a. Rất tốt. 

b. Tốt. 

c. Bình thường. 


d. Không tốt. 












xi 




4. Theo thầy/ cô khi dạy học theo PPDH theo hợp đồng thì thái độ của HS 

như thế nào? 

a. Thích thú và tích cực học tập. 

b. Bình thường. 

c. Chán nản, không muốn học. 

5. Theo thầy/ cô khi dạy theo PPDH theo hợp đồng thì mức độ hiểu bài 

của HS như thế nào? 


b. Tốt. 



6. Theo thầy/ cô cơ sở vật chất của trường có đáp ứng đầy đủ để thực hiện 

việc giảng dạy theo PP hợp đồng không? 

a. Đầy đủ. 

b. Tạm được. 

c. Còn thiếu. 

Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của quý Thầy Cô giáo! 













xii 




PHIẾU ĐIỀU TRA DÀNH CHO HỌC SINH 

Họ và tên: .................................................................................................. 

Trường: ...................................................................................................... 

Lớp: ........................................................................................................... 

Để đánh giá đúng thực trạng việc áp dụng PPDH hiện đại (PPDH theo hợp 

đồng) vào giảng dạy bộ môn Hóa học ở trường THPT, em hãy cho biết ý kiến 

của mình về các vấn đề sau: 

1. Em có thích học môn Hóa học không? 

a. Rất thích. 

b. Thích. 


d. Không thích. 

2. Em có phát biểu xây dựng bài khi học môn Hóa học không? 





3. Thầy/ cô có cho các em quan sát hoặc làm thí nghiệm hóa học không? 





4. Em cảm thấy PP học theo hợp đồng như thế nào? 

a. Rất hay. 

b. Hay. 



d. Không hay. 












xiii 




5. Em thích học theo PP học theo hợp đồng không? 


b. Thích. 



6. Thầy/ cô sử dụng PPDH theo góc ở mức độ như thế nào? 





Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các em! 

2.2. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH VỀ 

HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ÁP DỤNG PPDH THEO HỢP ĐỒNG TRONG 

MÔN HÓA HỌC Ở TRƯỜNG THPT. 

2.2.1. Phiếu trưng cầu ý kiến của giáo viên 

PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN GIÁO VIÊN 

Họ và tên: .................................................................................................. 

Trường: ...................................................................................................... 

Sau khi tiến hành thực nghiệm về PPDH theo hợp đồng vào bài dạy Hóa 

học 10 – cơ bản. Chúng tôi tiến hành tìm hiểu về hiệu quả của PPDH theo hợp 

đồng vào giảng dạy bộ môn Hóa học ở trường THPT. Xin quý thầy/ cô vui lòng 

cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau: 

1. Theo thầy/ cô tiết dạy theo PPDH theo hợp đồng có hiệu quả không? 

a. Rất hiệu quả. 

b. Hiệu quả. 



d. Không hiệu quả. 












xiv 




2. Thầy/ cô có thích tiết dạy theo PPDH theo hợp đồng không? 


b. Thích. 



3. Theo thầy/ cô PPDH theo hợp đồng đáp ứng yêu cầu đổi mới PPDH ở 

mức độ nào? 


b. Tốt. 



4. Theo thầy/ cô có cần thiết áp dụng PPDH theo hợp đồng một cách 

thường xuyên không? 

a. Rất cần thiết. 

b. Cần thiết. 


d. Không cần thiết. 

5. Theo thầy/ cô những khó khăn thường gặp phải khi dạy học theo PPDH 

theo hợp đồng là: 

a. Chỉ áp dụng đối với lớp có nhiều HS khá giỏi. 

b. Không đủ thời gian trong khuôn khổ một tiết dạy. 

c. Tốn nhiều thời gian để chuẩn bị cho một tiết dạy. 

d. Ý kiến khác. 

6. Thầy/ cô có ý kiến gì để giúp cho các tiết học theo PPDH theo hợp đồng 

trong môn Hoa học thú vị và hiệu quả hơn? 


.................................................................................................................... 

Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các quý Thầy Cô giáo! 












xv 




2.2.2. Phiếu trưng cầu ý kiến của học sinh 

PHIẾU ĐIỀU TRA DÀNH CHO HỌC SINH 

Họ và tên: .................................................................................................. 

Trường: ...................................................................................................... 

Lớp: ........................................................................................................... 

Sau khi tiến hành thực nghiệm về PPDH theo hợp đồng vào bài dạy Hoa 

học 10 – cơ bản. Chúng tôi tiến hành tìm hiểu về hiệu quả của PPDH theo hợp 

đồng vào giảng dạy bộ môn Hóa học ở trường THPT. Em hãy cho biết ý kiến 

của mình về các vấn đề sau: 

1. Em thích học theo PP học theo hợp đồng không? 


b. Thích. 



2. Khi học theo PP học theo hợp đồng, em thích làm nhiệm vụ nào nhất? 

a. Nhiệm vụ cá nhân. 

b. Nhiệm vụ làm theo nhóm đôi. 

c. Nhiệm vụ làm theo nhóm đông. 

3. Em có thích những nhiệm vụ bắt buộc và tự chọn không? 


b. Thích. 



4. Qua bài dạy bằng PPDH theo hợp đồng, em thấy mức độ hiểu bài của 

bản thân như thế nào? 



b. Tốt. 












xvi 






5. PP học theo hợp đồng giúp nâng cao tinh thần tự giác và tích cực, chủ 

động học tập môn Hóa học của em như thế nào? 

a.Rất tốt. 

b.Tốt. 

c.Bình thường. 

d.Không tốt. 

6. Em có đề xuất ý kiến gì với thầy/ cô để giúp cho các tiết học theo PPDH 

theo hợp đồng trong môn Hóa học sôi nổi, thú vị và hiệu quả hơn? 

.................................................................................................................... 

Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các em

Nghiên cứu, áp dụng phương pháp dạy học hợp đồng phần phi kim lớp 10 – cơ bản (2016)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?