SKKN THIẾT KẾ GIÁO ÁN DẠY HỌC CHƯƠNG 4 HÓA HỌC 10 - NC THEO HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH CỰC

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

1 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

MỤC LỤC 

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT -------------------------------------------------------- 3 

MỞ ĐẦU ----------------------------------------------------------------------------------------- 5 

I. Lí do chọn đề tài ------------------------------------------------------------------------ 5 

II. Mục đích nghiên cứu ------------------------------------------------------------------ 6 

III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu -------------------------------------------------- 6 

IV. Phương pháp nghiên cứu ------------------------------------------------------------ 6 

IV. Tính mới của đề tài ------------------------------------------------------------------- 7 

NỘI DUNG -------------------------------------------------------------------------------------- 9 

I. CƠ SỞLÍ LUẬN ------------------------------------------------------------------------ 9 

I.1. Khái quát chung về dạy học tích cực ----------------------------------------- 9 

I.2. Tháp hiệu quả học tập Learning Pyramid --------------------------------- 11 

II. THỰC TRẠNG CỦA HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY 

HỌC HIỆN NAY ------------------------------------------------------------------------ 12 

II.1. Những hạn chế của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học --------- 12 

II.2. Một số nguyên nhân dẫn đến hạn chế của việc đổi mới phương pháp 12 

III. GIẢI PHÁP NGHIÊN CỨU ------------------------------------------------------ 13 

III.1. Giải pháp --------------------------------------------------------------------- 13 

III. 2. Quy trình nghiên cứu ------------------------------------------------------ 13 

IV: ĐÁNH GIA KẾT QUẢ ------------------------------------------------------------ 16 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

IV.1. Đặc điểm, tình hình chung ở trường THPT Nguyễn khuyến --------- 16 

IV.2. Phân tích dữ liệu và bàn luận kết quả ------------------------------------ 17 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial



2 



KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ --------------------------------------------------------- 19 




I. Kết luận -------------------------------------------------------------------------------- 19 

II. Khuyến nghị -------------------------------------------------------------------------- 19 

PHỤ LỤC -------------------------------------------------------------------------------------- 21 

Phụ lục 1. Thiết kế một số giáo án dạy học ------------------------------------------ 21 

Phụ lục 2: Đề kiểm tra 15 phút chương thực nghiệm và đối chứng -------------- 39 

Phụ lục 3: Điểm kiểm tra sau tác động lớp 10a1 ----------------------------------- 47 











3 



DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 




STT Chữ viết tắt Từ thay thế 

1 GV Giáo viên 

2 HS Học sinh 

3 THPT Trung học phổ thông 

4 PPDH Phương pháp dạy học 

5 PPCT Phân phối chương trình 

6 TTC Tính tính cực 

7 TB Trung bình 

8 NC Nâng cao 











4 
















5 



MỞ ĐẦU 




I. Lí do chọn đề tài 

Trong những thập kỷ vừa qua, Việt Nam đã và đang thực hiện công 

cuộc Công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Để giành được những thắng lợi 

trong chiến lược này chúng ta cần phải có đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ kỹ 

thuật và đội ngũ công nhân viên có trình độ sử dụng tốt các phương tiện kỹ 

thuật đáp ứng những đòi hỏi cao của con người. Chính vì vậy Đảng và Nhà 

nước đã giao cho ngành giáo dục phải "Giáo dục toàn diện cho học sinh" để 

sau này trở thành con người phát triển toàn diện, những chủ nhân của đất n- 

ước. Một trong những nhiệm vụ được đặt ra là tiếp tục đổi mới mạnh mẽ 

phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ 

động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối 

truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách 

nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và tự đổi mới tri 

thức, kỹ năng, phát triển năng lực. 

Chúng ta đã sử dụng tốt phương pháp lấy học sinh làm trung tâm trong 

mọi môn học. Thầy, Cô giáo đóng vai trò là người hướng dẫn, chỉ đạo. Và bộ 

môn Hóa học có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo nói 

chung, của trường THPT nói riêng. 

Hóa học là môn khoa học tự nhiên, nghiên cứu về tính chất của các 

nguyên tố cũng như tính chất của các đơn chất và hợp chất của chúng. Trong 

các trường THPT, môn Hóa là môn học mà học sinh còn hạn chế trong việc 

nắm vững lý thuyết cũng như giải quyết bài tập dẫn đến chất lượng học tập bộ 

môn hóa học chưa cao. Nguyên nhân không nhỏ đến từ ý thức học tập của các 

em. Đa số các em chưa thật sự chuẩn bị bài trước khi đến lớp hoặc có chuẩn bị 


bài nhưng chưa phù hợp yêu cầu, nội dung của bài học, từ đó các em tiếp thu 










6 






kiến thức một cách thụ động, không khắc sâu kiến thức dẫn đến khả năng giải 

bài tập vận dụng còn hạn chế. 

Để có sự định hướng đúng đắn, hướng dẫn học sinh phương pháp tự học 

phù hợp, giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách chủ động, phát huy tính 

tích cực của học sinh, nâng cao hiệu quả dạy và học.Tôi đã mạnh dạn viết đề 

tài sáng kiến kinh nghiệm: “THIẾT KẾ GIÁO ÁN DẠY HỌC CHƯƠNG 4 

HÓA HỌC 1O - NC THEO HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH CỰC”nhằm “Nâng 

cao chất lượng học tập môn Hóa học của học sinh”. 

II. Mục đích nghiên cứu 

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận dạy học, lý thuyết về các phương pháp và kỹ 

thuật dạy học tích cực tôi đã tiến hành sử dụng phương pháp dạy học giúp cho 

học sinh chủ động hơn trong lĩnh hội kiến thức. Tạo cho học sinh lòng yêu 

thích bộ môn. Học sinh không còn cảm thấy Hoá học là một môn học nặng nề 

và đáng sợ nữa. 

III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

Học sinh lớp 10a1 trườngTHPT Nguyễn Khuyến. 

Hệ thống lý thuyết về các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực 

theo định hướng năng lực ở trường phổ thông. 

Dạy nâng cao cho đội tuyển học sinh giỏi. 

IV. Phương pháp nghiên cứu 

Nghiên cứu lý thuyết về lý luận dạy học nói chung và lý luận dạy Học 

hoá học nói riêng. 


Nghiên cứu các hình thức tổ chức việc dạy học Hoá học. 










7 






Trên cơ sở hệ thống kiến thức sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham 

khảo và thông qua kinh nghiệm học tập giảng dạy của bản thân, xây 

dựng các cơ sở lí thuyết, phương pháp giải và một số bài tập vận dụng. 

Phương pháp thực nghiệm và thống kê. Thực nghiệm sư phạm để kiểm 

nghiệm tính thực tiễn và hiệu quả của phương án đã đề xuất. 

Tổ chức dạy và đánh giá tại trường THPT Nguyễn Khuyến. 

IV. Tính mới của đề tài 

5.1. Giả thuyết khoa học của đề tài 

Sử dụng phương pháp dạy học tích cưc trong dạy học môn Hóa học sẽ 

nâng cao hứng thú học tập của học sinh, từ đó giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn 

về nội dung kiến thức của các bài học. 

5.2. Những đóng góp mới của đề tài 

Tổng quan về bản chất của phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn 

đề, cách xây dựng và giải quyết tình huống có vấn đề trong dạy học Hóa học ở 

trường phổ thông. 

Sử dụng phương pháp dạy học tích cưc trong trong dạy học hóa học. 

Thiết kế, sưu tầm áp dụng một số giáo án mẫu có sử dụng phương pháp 

dạy học tích cực. 

Áp dụng vào giảng dạy và rút kinh nghiệm trong tổ bộ môn của trương 

THPT Nguyễn Khuyến một số bài trong chương trình hoá học lớp 10. Cụ thể 

Trong quá trình dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, có 

hiệu quả trong tiết dạy, tôi nhận thấy chương 4 “Phản ứng oxi hóa – khử” sách 

giáo khoa lớp 10 cơ bản, sách giáo khoa lớp 10 nâng cao là kiến thức quan 


trọng xuyên suốt quá trình học bộ môn hóa học. 










8 
















9 



NỘI DUNG 




I. CƠ SỞLÍ LUẬN 

I.1. Khái quát chung về dạy học tích cực 

I.1.1.Thế nào là tính tích cực học tập? 

Tính tích cực (TTC) là một phẩm chất vốn có của con người, bởi vì để tồn 

tại và phát triển con người luôn phải chủ động, tích cực cải biến môi trường tự 

nhiên, cải tạo xã hội. Vì vậy, hình thành và phát triển TTC xã hội là một trong 

những nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục. 

Tính tích cực học tập - về thực chất là TTC nhận thức, đặc trưng ở khát 

vọng hiểu biết, cố gắng trí lực và có nghị lực cao trong qúa trình chiếm lĩnh tri 

thức. TTC nhận thức trong hoạt động học tập liên quan trước hết với động cơ 

học tập. Động cơ đúng tạo ra hứng thú. Hứng thú là tiền đề của tự giác. Hứng 

thú và tự giác là hai yếu tố tạo nên tính tích cực. Tính tích cực sản sinh nếp tư 

duy độc lập. Suy nghĩ độc lập là mầm mống của sáng tạo. Ngược lại, phong 

cách học tập tích cực độc lập sáng tạo sẽ phát triển tự giác, hứng thú, bồi 

dưỡng động cơ học tập. TTC học tập biểu hiện ở những dấu hiệu như: hăng hái 

trả lời các câu hỏi của giáo viên, bổ sung các câu trả lời của bạn, thích phát 

biểu ý kiến của mình trước vấn đề nêu ra; hay nêu thắt mắc, đòi hỏi giải thích 

cặn kẽ những vấn đề chưa đủ rõ; chủ động vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học 

để nhận thức vấn đề mới; tập trung chú ý vào vấn đề đang học; kiên trì hoàn 

thành các bài tập, không nản trước những tình huống khó khăn… 

TTC học tập thể hiện qua các cấp độ từ thấp lên cao như: 

- Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động của thầy, của bạn… 


- Tìm tòi: độc lập giải quyết vấn đề nêu ra, tìm kiếm cách giải quyết khác 

nhau về một số vấn đề… 










10 






- Sáng tạo: tìm ra cách giải quyết mới, độc đáo, hữu hiệu. 

I.1.2. Phương pháp dạy học tích cực 

Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn, được dùng ở nhiều 

nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính 

tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. 

"Tích cực" trong PPDH - tích cực được dùng với nghĩa là hoạt động, chủ 

động, trái nghĩa với không hoạt động, thụ động chứ không dùng theo nghĩa trái 

với tiêu cực. 

PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận 

thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người 

học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy, tuy 

nhiên để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so 

với dạy theo phương pháp thụ động. 

Muốn đổi mới cách học phải đổi mới cách dạy. Cách dạy chỉ đạo cách học, 

nhưng ngược lại thói quen học tập của trò cũng ảnh hưởng tới cách dạy của 

thầy. Chẳng hạn, có trường hợp học sinh đòi hỏi cách dạy tích cực hoạt động 

nhưng giáo viên chưa đáp ứng được, hoặc có trường hợp giáo viên hăng hái áp 

dụng PPDH tích cực nhưng không thành công vì học sinh chưa thích ứng, vẫn 

quen với lối học tập thụ động. Vì vậy, giáo viên phải kiên trì dùng cách dạy 

hoạt động để dần dần xây dựng cho học sinh phương pháp học tập chủ động 

một cách vừa sức, từ thấp lên cao. Trong đổi mới phương pháp dạy học phải 

có sự hợp tác cả của thầy và trò, sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với 

hoạt động học thì mới thành công. Như vậy, việc dùng thuật ngữ "Dạy và học 

tích cực" để phân biệt với "Dạy và học thụđộng". 


I.1.3. Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực 

- Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh. 










11 






- Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học. 

- Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác 

- Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò. 

I.2. Tháp hiệu quả học tập Learning Pyramid 

Một nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả ghi nhớ kiến thức của học sinh trong 

dạy học tích cực theo kết quả mô tả trong tháp hiệu quả học tập. 

Mô hình tháp học tập: Sự tập trung và nhớ của người học tăng lên theo các 

hoạt động đa dạng. 

Như vậy nếu quá trình tiếp thu kiến thức của HS thụ động thì kết quả ghi 

nhớ rất nhỏ. Việc thảo luận nhóm, được làm thực hành và đặc biệt khi hướng 


dẫn và truyền đạt cho bạn khác thì hiệu quả thu nhận và nhớ kiến thức rất lớn. 










12 






II. THỰC TRẠNG CỦA HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY 

HỌC HIỆN NAY 

II.1. Những hạn chế của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học 

Bên cạnh nhiều kết quả bước đầu đạt được việc đổi mới phương pháp 

dạy học còn nhiều hạn chế cần phải khắc phục: 

- Hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở trường THPT chưa mang 

lại kết quả cao. Truyền thụ tri thức một chiều vẫn là chủ đạo. 

- Số giáo viên thường xuyên chủ động phối hợp áp dụng các phương 

pháp dạy học phát huy tính tích cực chưa nhiều. 

- Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lý thuyết. Việc rèn kỹ năng 

sống, kỹ năng giải quyết các tính huống thực tiễn cho học sinh chưa được quan 

tâm. 

- Việc ứng dụng công nghệ thông tin, các phương tiện dạy học chưa 

được rộng rãi. 

- Hoạt động kiểm tra đánh giá chưa được khách quan, chính xác. 

- Giáo viên dạy còn mang nặng quan điểm thi gì, học đó. 

II.2. Một số nguyên nhân dẫn đến hạn chế của việc đổi mới phương pháp 

Thực trạng trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có một số 

nguyên nhân cơ bản sau. 

- Nhận thức về sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm 

tra đánh giá và ý thức thực hiện đổi mới của một bộ phận giáo viên và cán bộ 

quản lý chưa cao. 

- Lý luận về các phương pháp dạy học tích cực chưa được nghiên cứu 

sâu, nên áp dụng còn chưa đạt hiệu quả. 

- Chỉ chú trọng đến đánh giá cuối kì, chưa chú trọng dến đánh giá 

thường xuyên và kỹ năng vận dụng vào thực tiễn của học sinh. 

- Nguồn lực phục vụ cho quá trình đổi mới phương pháp dạy học trong 


nhà trường như: Cơ sở vật chất, thiết bị, hạ tầng công nghệ thông tin…còn 

thiếu . 










13 






III. GIẢI PHÁP NGHIÊN CỨU 

III.1. Giải pháp 

Trong quá trình giảng dạy, nhằm nâng cao chất lượng học tập của HS, 

tôi đã tiến hành một số giải pháp để khắc phục hiện trạng trên: 

- Tích cực sử dụng giáo án điện tử, thí nghiệm thực hành trực quan 

nhằm mô tả một cách hiệu quả các hiện tượng hóa học xảy ra. 

- Dùng phiếu học tập hướng dẫn HS tự tìm hiểu kiến thức trước tiết học 

– nhớ sâu sắc kiến thức hơn 

- Dùng sơ đồ để giúp HS hệ thống và ôn tập kiến thức 

- Tăng cường kiểm tra bài cũ bằng nhiều hình thức: Kiểm tra vấn đáp 

với 1 – 3 HS, kiểm tra 5 phút bằng giấy sau đó thu bài của một số HS bất kì, 

chấm điểm. 

- Thiết kế giáo trình dạy học để giúp học sinh tự tìm hiểu kiến thức 

trước, trong tiết học kết hợp củng cố kiến thức và bài tập vận dụng sau mỗi tiết 

học. 

Trong các giải pháp đã thực hiện, giải pháp thay thế: “Thiết kế giáo 

trình dạy học để giúp học sinh tự tìm hiểu kiến thức trước, trong tiết học kết 

hợp củng cố kiến thức và bài tập vận dụng sau mỗi tiết học” khiến tôi tâm đắc 

nhất. Tôi tiến hành giải pháp này trên các bài 25 – PHẢN ỨNG OXI HÓA 

KHỬ, bài 26 – PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HÓA HỌC VÔ CƠ, thuộc 

chương PHẢN ỨNG HÓA HỌC lớp 10 NC. Giải pháp đã đạt được một số 

hiệu quả: Lớp học năng động hơn, HS tích cực phát biểu, nêu ý kiến nhiều hơn; 

hiểu bài sâu sắc, nhanh thuộc bài hơn, biết vận dụng kiến thức để giải nhanh 

các bài tập, nâng cao kĩ năng thực hành giải bài tập của học sinh. 


III. 2. Quy trình nghiên cứu 










14 






III.2.1. Đối với chương thực nghiệm và chương đối chứng 

- Ở chương đối chứng: Thiết kế và tiến hành bài học chỉ chủ yếu sử 

dụng PPDH truyền thống, sử dụng tranh ảnh sách giáo khoa. 

- Ở chương thực nghiệm: Thiết kế giáo trình dạy học có sự lồng ghép 

linh hoạt các nội dung cho học sinh hoạt động nhóm để tự tìm hiểu kiến thức 

trước, trong tiết học kết hợp củng cố kiến thức và bài tập vận dụng sau mỗi tiết 

học. Thêm vào đó, sau bài giảng giáo viên dành vài phút để hướng dẫn học 

sinh chuẩn bị bài ở nhà theo nội dung đã thiết kế sẵn. 

III.2.2. Thời gian thực hiện 

Thời gian tiến hành thực nghiệm vẫn theo phân phối chương trình của 

Bộ GD&ĐT, kế hoạch dạy học của nhà trường, kế hoạch bộ môn của tổ và 

theo thời khóa biểu để đảm bảo tính khách quan. 

Hình thức phối hợp các PPDH theo hướng tích cực ở lớp thực nghiệm 

HS tự nghiên cứu bài 

theo giáo trình GV đã 

thiết kế sẵn trước khi 

đến lớp 

HS trình bày ý kiến về 

nội dung đã nghiên cứu 

trong tiết học. GV nhận 

xét và kết lại nội dung 

GV củng cố kiến thức 

trọng tâm cho HS, hướng 

dẫn HS sử dụng kiến 

thức vừa học làm bài tập 

vận dụng 

Thu được kiến thức 

Thu được kỹ năng 

giải bài tập 

Thu được kỹ năng 

trình bày một vấn đề 

trước đám đông 











15 






III.2.3. Đo lường 

Kiểm tra sau tác động của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng được 

thực hiện bằng bài kiểm tra 10 phút sau khi học xong bài 26 – Phân loại phản 

ứng trong hóa học, bài kiểm tra gồm 10 câu trắc nghiệm nhằm đảm bảo tính 

khách quan. Nội dung kiểm tra cụ thể, gắn liền với kiến thức môn học. 

Sau kiểm tra, Tôi tiến hành chấm bài theo đáp án đã xây dựng và kiểm 

chứng độ giá trị của dữ liệu để xác định xem giải pháp có tính thực tiễn hay 

không. 











16 



IV: ĐÁNH GIA KẾT QUẢ 




IV.1. Đặc điểm, tình hình chung ở trường THPT Nguyễn Khuyến 

IV.1.1. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học bộ môn 

1. Thuận lợi 

- Giáo viên luôn nhận thức được vai trò chủ chốt và quan trọng của người 

thầy. 

- Ban giám hiệu quan tâm đến chất lượng đội ngũ và chất lượng chuyên 

môn 

2. Khó khăn 

- Trang thiết bị thí nghiệm còn chưa đồng bộ. 

IV.1.2. Tình hình học sinh 

1.Thuận lợi 

- Nhiều học sinh có hứng thú học tập bộ môn hoá. 

- Nhiều gia đình quan tâm đến con cái, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho 

con học tập. 

2.Khó khăn 

- Một số học sinh còn lơ là, chưa thật tích cực trong học tập. 

- Đa số còn thụ động trong lĩnh hội kiến thức. Chưa biết cách phát huy 

khả năng tự học và sáng tạo. 

- Trình độ không đồng đều, Hầu hết học sinh không được trang bị kiến 


thức cơ bản theo dàn ý nhất định. Đặc biệt các học sinh mới chuyển cấp. Dẫn 

đến nhiều em còn “sợ” môn hoá. 










17 






IV.2. Phân tích dữ liệu và bàn luận kết quả 

Điểm kiểm tra sau tác động của hai chương được phân tích ở phụ lục 

3,kết quả trình bày ở bảng 1 và biểu đồ sau: 

Bảng 1: So sánh điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động 

Chương Thực nghiệm 

Chương đối chứng 

Điểm trung Bình 7.02 8.74 

10 

9 

8 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

1 

0 

Chương Thực nghiệm 

Chương đối chứng 

Biểu đồ so sánh điểm kiểm tra sau tác động của chương thực nghiệm 

và chương đối chứng 

Sau tác động, điểm trung bình của chương day thực nghiệm là 8.74 – 

cao hơn so với điểm trung bình kiểm tra của lớp đối chứng là 7,02. Điều này 

chứng tỏ việc áp dụng thiết kế giáo trình dạy học một số bài trong Chương 4: 

PHẢN ỨNG OXI HÓA - KHỬ đã giúp chất lượng học tập của học sinh lớp 

10A1 được nâng lên đáng kể. Học sinh hiểu bài, nhanh thuộc bài hơn, nắm 


vững trọng tâm bài học, và điểm kiểm tra cũng cao hơn. Với phương pháp học 

truyền thống, không áp dụng giáo trình dạy học thì kết quả thấp hơn. Vậy nên 










18 






biện pháp thay thế này có ảnh hưởng rất lớn, cho thấy đây là biện pháp tốt, có 

tính thực tiễn, có ý nghĩa đối với đề tài và ứng dụng trong hoạt động giảng 

dạy. Biện pháp này có thể áp dụng vào những bài học khác trong chương trình 

Hóa học 10 nói riêng và bộ môn Hóa học nói chung. 

Học sinh hiểu bài sâu, nắm vững được kiến thức trọng tâm và vận dụng 

để giải được các bài tập. Như vậy, giả thuyết của đề tài “Thiết kế giáo trình 

dạy học chương Phản ứng oxi hóa khử nhằm nâng cao chất lượng học tập 

môn Hóa học của học sinh lớp 10A1 trường THPT Nguyễn Khuyến” được 

kiểm chứng. 











19 



KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 




I. Kết luận 

- Thông qua việc áp dụng giáo trình dạy học được thiết kế sẵn, bước đầu 

tôi thu được kết quả khả quan, nhận thấy đã từng bước nâng cao được chất 

lượng học tập của HS, đa số HS học tập tích cực, và có hiệu quả rõ rệt, tham 

gia đóng góp ý kiến xây dựng bài nhiều hơn. 

- Tạo điều kiện cho HS phát triển kĩ năng nghiên cứu tài liệu, tạo được 

thói quen tự học, tự nghiên cứu, rèn luyện khả năng đọc sách và tìm kiếm 

thông tin. Học sinh có ý thức tự giác, nghiêm túc trong việc chuẩn bị bài mới 

trước khi đến lớp. 

- Hình thành được cho HS phương pháp hệ thống kiến thức thông qua 

sơ đồ, giúp HS hiểu bài và nắm vững kiến thức cũng như vận dụng được kiến 

thức để giải quyết vấn đề hiệu quả hơn. 

II. Khuyến nghị 

- Mỗi năm có rất nhiều các đề tài sáng kiến kinh nghiệm của giáo viên 

nhưng chưa được phổ biến và áp dụng rộng rãi. Chúng tôi kiến nghị với cấp 

trên, nhà trường và tổ chuyên môn tuyển chọn, kết hợp các đề tài đã nghiên 

cứu, các sáng kiến kinh nghiệm nhằm giúp giáo viên tham khảo nâng cao hiệu 

quả giảng dạy. 

- Giáo viên cùng bộ môn giành thời gian để trao đổi, học hỏi kinh 

nghiệm lẫn nhau, luôn nắm bắt tình hình thực tế HS để cùng nhau thảo luận 

đưa ra biện pháp giảng dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh. Không 

ngừng tự học, tự bồi dưỡng để cải tiến phương pháp giảng dạy, nghiên cứu tìm 

ra giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, phát huy tinh tích cực của HS. 











20 






- Học sinh phải luôn nhận thức được tầm quan trọng của việc học để có 

thái độ học tập đúng đắn, ý thức tự học, tự rèn luyện bản thân, nỗ lực và chăm 

chỉ trong học tập để sớm chiếm lĩnh tri thức của nhân loại. 

Trong một khuôn khổ và phạm vi nghiên cứu, áp dụng đề tài còn hạn 

hẹp, chắc chắn sẽ không khỏi thiếu sót, rất mong sự đóng góp chân thành của 

quý đồng nghiệp để đề tài ngày càng được hoàn thiện và áp dụng rộng rãi hơn. 











21 



PHỤ LỤC 




I. Mục tiêu 

1. Kiến thức: 

Phụ lục 1. Thiết kế một số giáo án dạy học 

Bài 25 . PHẢN ỨNG OXI HÓA - KHỬ (tiết 1) 

HS hiểu được: 

- Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi 

số oxi hóa của nguyên tố. 

- Chất oxi hóa là chất nhận e, chất khử là chất nhường e. Sự oxi hóa là 

sự nhường e, sự khử là sự nhận e. 

HS biết được: 

- Các bước lập pthh của phản ứng oxi hóa – khử. 

- Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa – khử trong thực tiễn. 

2. Kỹ năng: 

- Phân biệt được chất oxi hóa và chất khử, sự oxi hóa và sự khử trong 

phản ứng oxi hóa – khử cụ thể. 

- Lập được pthh của phản ứng oxi hóa – khử dựa vào số oxi hóa (cân 

bằng theophương pháp thăng bằng e). 

3. Thái độ : 

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc nắm vững kiến thức về phản ứng 

oxi hóa - khử đối với phản ứng hóa học và bảo vê môi trường từ đó có thái độ 

học tập tích cực và yêu thích bộ môn hóa học. 

4. Trọng tâm: 

- Khái niệm phản ứng oxi hóa - khử. 


- Lập phương trình phản ứng hóa học của phản ứng oxi hóa -khử 

II. Chuẩn bị 










22 






1. Giáo viên:Phiếu học tập, giáo án. 

2. Học sinh: 

- Xem lại phần phản ứng oxi hóa khử ở cấp 2. 

- Khái niệm phản ứng oxi hóa- khử và quy tắc xác định số oxi hóa. 

III. Phương pháp 

Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, hoạt động nhóm, đồ dùng trực quan, 

phát huy tính tích cực của HS. 

IV. Tiến trình dạy học 

1. Ổn định: (1 phút) 

2. Kiểm tra bài cũ:(4 phút) 

Câu hỏi:Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong các chất sau: HCl, 

Cl 2 , H 2 SO 4 , NaNO 3 , NH + 4 , SO 2- 4 ? 

3.Giảng bài mới: 

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung ghi bảng 

- Giới thiệu bài học 

- Tiến hành chia lớp 

làm 4 nhóm phát 

phiếu học tập cho 4 

nhóm thảo luận 

trong vòng 8 phút 

- Giáo viên nhận xét 

bổ sung và kết luận 

lại quá trình làm 

việc nhóm của HS. 

Nhóm 1 

+ Viết cân bằng ptpư 

- Nghe giảng bài. 

- Tiến hành chia 

nhóm theo yêu cầu 

của GV. 

I – Phản ứng oxi hóa- khử. 

1. Phản ứng của Na với O 2 . 

Sự oxi hóa 

0 0 

Na + O2 

→2 Na 

1 

Sự khử 

+ 2 

Na → Na + + 1e 

O + 2e → O 2- 

2Na + + O 2- → Na 2 O 

Nhận xét: 

2 

O − (1) 


+ Na nhường e gọi là chất khử 










23 



Na cháy trong Oxi? 

(chất bị oxi hóa). 




+ Na 2 O là hợp chất 

ion hay CHT? 

+ Sự hình thành các 

ion đó? 

+ Xác định SOH của 

các nguyên tố? 

+ Nhận xét sự thay 

đổi SOH của các 

chất trước và sau 

phản ứng để tìm ra 

chất khử, chất oxi 

hóa, sự khử, sự oxi 

hóa. 

Nhóm 2: 

+ Viết cân bằng ptpư 

Fe tác dụng với 

CuSO 4 ? 


các nguyên tố? 

+ Nhận xét sự thay 

đổi SOH của các 

chất trước và sau 

phản ứng để tìm ra 

chất khử, chất oxi 


hóa. 

Nhóm 3: 

+ Viết ptpư H 2 và 

Cl 2 ? 

+ HCl là hợp chất 

- Thảo luận và trả lời 

câu hỏi theo phiếu 

học tập. 



học tập. 

+ Sự nhường e của Na gọi là sự 

oxi hóa (hay quátrình oxi hóa, có 

SOH tăng). 

+ O thu e gọi là chất oxi hóa 

(chất bị khử). 

+ Sự thu e của O gọi là sự khử 

(hay quá trình khử, có SOH 

giảm). 

Vậy phản ứng (1) có sự cho – 

nhận e hay có sự thay đổi SOH 

của một số nguyên tố được gọi là 

phản ứng oxi hóa – khử . 

2. Phản ứng Fe + dd CuSO 4 

0 

Fe + 2 

- 2e 

+ 2e 

Cu 

+ SO 4 → Fe 

+ 2 

SO 4 + Cu 0 

(2) 

Nhận xét: 

+ Fe là chất khử, chất bị oxi hóa, 

quá trình oxi hóa. 

+ Ion 

+ 2 

thu e gọi là chất oxi 

Cu 

hóa, chất bị khử, quá trình khử. 

→ (2) là pứ 

oxi hóa – khử. 

3. Phản ứng của H 2 với Cl 2 . 


0 

H + 

2 

0 

Cl 2 → 2 

1 

H + − 

Cl 

1 

(3) 










24 






ion hay CHT? Sự 

hình thành HCl ? 


các nguyên tố? Nhận 

xét sự thay đổi 

SOH? 

+ Dựa vào dấu hiệu 

nào để kết luận phản 

ứng là phản ứng 

oxi hóa – khử ? 

Nhóm 4: 

+ Nhận xét, bổ sung 

phần trả lời của các 

nhóm. 

+Đưa ra các định 

nghĩa hoàn chỉnh về: 

Chất khử, chất oxi 


hóa và phản ứng oxi 

hóa – khử ? 

- Giáo viên nhận xét 

bổ sung và kết luận 

lại quá trình làm 

việc nhóm của HS. 

4. Dặn dò: (1 phuùt) 



học tập. 



học tập. 

Phản ứng (3) góp chung e tạo hợp 

chất CHT, không có sự cho – 

nhận e. Nhưng có sự dịch chuyển 

cặp e chung về phía Clo có ĐAĐ 

lớn hơn. Vậy Phản ứng (3) có sự 

chuyển e có sự thay đổi SOH. 

→ (3) là pứ 

4. Định nghĩa: 

Làm các bài tập 1,2,3 và 4 trang 82, 83 sgk. 

oxi hóa – khử. 

+ Chất khử (chất bị oxi hóa) là 

chất nhường e. 

+ Chất oxi hóa (chất bị khử) là 

chất thu electron. 

+ Quá trình oxi hóa (sự oxi hóa) 

là quá trình nhường e. 

+ Quá trình khử (sự khử) là quá 

trình thu electron. 

Vậy: Phản ứng oxi hóa – khử là 

phản ứng hóa học trong đó có sự 

chuyển e giữa các chất phản ứng; 

hay phản ứng oxi hóa – khử là 

phản ứng hóa học trong đó có sự 

thay đổi SOH của một số nguyên 

tố. 


Xem nội dung “Lập phương trình hóa học cho phản ứng oxi hóa 

khử”. 










25 
















26 



Bài 25 . PHẢN ỨNG OXI HÓA - KHỬ (tiết 2) 




I. MỤC TIÊU BÀI DẠY 

1. Kiến thức 

a. Học sinh biết: 

- Các bước lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa - khử 

theo phương pháp thăng bằng electron. 

- Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa - khử trong thực tiễn. 

b. Học sinh hiểu: 

- Nguyên tắc của phương pháp thăng bằng electron. 

c. Học sinh vận dụng: 

- Lập phương trình hóa học của một số phản ứng oxi hóa - khử theo 

phương pháp thăng bằng electron. 

2.Kĩ năng 

- Củng cố các kĩ năng xác định số oxi hóa; xác định chất oxi hóa và 

chất khử, sự oxi hoá và sự khử trong phản ứng oxi hoá - khử cụ thể; xác 

định phản ứng oxi hóa - khử. 

- Lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá - khử dựa 

vào số oxi hoá ( theo phương pháp thăng bằng electron). 

- Tư duy và phản xạ nhanh trong các câu hỏi của phần trò chơi. 

3. Tình cảm, thái độ 

- Thông qua việc tự mình lập phương trình hóa học của một số phản 

ứng theo từng bước, học sinh sẽ rèn được tính cẩn thận (vì học sinh biết sai 

một bước thì sẽ dẫn đến kết quả sai). 

- Việc nắm vững kiến thức bài học sẽ khiến học sinh hứng thú hơn 

với bộ môn hoá học từ đó có ý thức học tập tích cực. 

- Qua phần ý nghĩa của phản ứng oxi hóa - khử, học sinh biết liên hệ 

giữa kiến thức của bài học với thực tiễn đời sống và sản xuất. 


II. TRỌNG TÂM 










27 






- Các bước lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa - khử theo 

phương pháp thăng bằng electron. 

III. CHUẨN BỊ 

1. Giáo viên 

- Giáo án word, giáo án power point trình chiếu và phiếu học tậpphần kiến 

thức xác định số oxi hóa. 

- Chuẩn bị phần bài mới: Lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa - 

khử; ý nghĩa của phản ứng oxi hóa - khử. 

PHẦN TRẮC NGHIỆM KIỂM TRA BÀI CŨ 

Hãy chọn đáp án đúng nhất 

trong những câu hỏi sau 

Câu 1. Số oxi hóa của Nitơ trong các chất sau: N 2 , NO, NO 2 , HNO 3 , Cu(NO 3 ) 2 lần lượt là: 

A. 0; +2; +4; +5; +5 B. +2; 0; +4; +5; +5 

C. 0; +2; +4; +5; +4 D. 0; +4; +2; +5; +5 

Câu 2. Cho phản ứng sau: SO 2 + 2H 2 O + Br 2 → H 2 SO 4 + 2HBr 

Vai trò của SO 2 trong phản ứng là: 

A.Chất oxi hóa 

B. Chất khử 

C. Chất bị oxi hóa D. Cả B và C đều đúng 

Câu 3. Cho phản ứng sau: 2HNO 3 + 3H 2 S → 3S+ 2NO +4H 2 O 

Vai trò của HNO 3 trong phản ứng là: 

A.Chất oxi hóa 

B. Chất bị khử 

C. Cả A và B đều đúng D. Chất khử. 

Câu 4. Cho phản ứng: 

3Mg + 4H 2 SO 4 → 3MgSO 4 + S+ 4H 2 O 











28 






PHIẾU HỌC TẬP 

Lập phương trình hóa học của các phản ứng oxi hóa - khử sau theo phương pháp thăng bằng 

electron 

NHÓM 1) MnO 2 + HCl → MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

NHÓM 2) Cu + HNO 3 → Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O 











29 



2. Học sinh 




- Ôn tập lại phần kiến thức của tiết trước (các định nghĩa chất khử, chất oxi 

hóa, quá trình khử, quá trình oxi hóa và phản ứng oxi hóa - khử). 

IV. NỘI DUNG BÀI 

- Ổn định lớp. 

Hoạt động của 

giáo viên 

- Chiếu câu hỏi 

liên quan đến bài 

cũ cho HS trả lời. 

- Giới thiệu bài 

học 

- Hướng dẫn HS 

cân bằng một 

phương trình phản 

ứng theo phương 

pháp thăng bằng 

electron phương 

trình phản ứng (*) 

- Tiến hành chia 

lớp làm 4 nhóm 

phát phiếu học tập 

cho 4 nhóm thảo 

luận trong vòng 8 

phút 

- Giáo viên nhận 

xét bổ sung và kết 

luận lại quá trình 

làm việc nhóm 


học sinh 

- HS trả lời câu 

hỏi theo yêu cầu 

của Giáo Viên 

- Lăng nghe. 

-Chú ý nghe 

giảng. 

- Thảo luận 

nhóm và cử đại 

diện trình bày. 

- HS lắng nghe 

*Phần trắc nghiệm 

Nội dung bài 

Đáp án: 1-A; 2- D; 3- C; 4- D; 5- B 

I. Phản ứng oxi hóa - khử 

II. 

Lập phương trình hóa học của 

phản ứng oxi hóa - khử. 

1. Nguyên tắc 

- Tổng số electron do chất khử nhường phải 

đúng bằng tổng số electron mà chất oxi hóa 

nhận. 

2. Các bước thực hiện 

Bước 1: Xác định số oxi hóa của những 

nguyên tố có số oxi hóa thay đổi. 

Bước 2: Viết quá trình oxi hóa và quá trình 

khử, cân bằng mỗi quá trình. 


Bước 3: Tìm hệ số thích hợp sao cho tổng 

số electron do chất khử nhường bằng tổng số 

electron mà chất oxi hóa nhận. 










30 






của HS. 

đặt câu hỏi nếu 

cần và ghi bài. 

Bước 4: Đặt hệ số của chất oxi hóa và chất 

khử vào sơ đồ phản ứng. Hoàn thành phương 

trình hóa học. 

b)Bước 1: 

+ 3 

2 

0 0 

t 

2 O3 

+ 3 

+ 

C O ⎯⎯→ 2Fe+ 

3CO2 

(*) 

Fe 

Bước 2+3: 

3× C + 2 

4 

⎯ ⎯→ C 

+ 

+ 2e(quá trình oxi hóa ) 

2× 

Bước 4: 

+ 3 

Fe+ 

3e 

⎯→ 

Fe 

0 

(quá trình khử ) 

Fe 2 O 3 + 3 CO → 2 Fe + 3 CO 2 

Nhóm 1: 

Bước 1: 

+ 4 

Mn O2 

+ H Cl ⎯→ 

Mn Cl2 

+ Cl 2 + H 

2O 

Bước 2+3: 

−1 

1× 2Cl ⎯→Cl 

2+ 

2e 

+ 4 

0 

+ 2 

(quá trình oxi hóa ) 

1× Mn + 2e 

⎯→ 

Mn (quá trình khử ) 

Bước 4: 

MnO 2 + 4HCl → MnCl 2 +Cl 2 + 2H 2 O 

Nhóm 2: 


Bước 1: 

−1 

+ 2 

0 










31 






. 

0 

+ 5 

+ 2 

+ 2 

Cu+ 

HNO3 

⎯→Cu( NO3 

) 

2 

+ NO+ 

H 

2O 

Bước 2+3: 

0 

2 

3× C u ⎯ ⎯→ Cu 

+ + 2e 


2× 

Bước 4: 

+ 5 

+ 2 

N + 3e 

⎯→ 

N (quá trình khử ) 

3Cu +8HNO 3 → 3Cu(NO 3 ) 2 +2NO + 4H 2 O 

Nhóm 3: 

Bước 1: 

+ 7 

−1 

+ 2 

KMnO4 + H Cl ⎯→ 

KCl + MnCl 2 + Cl2 

+ H 

2O 

Bước 2+3: 

−1 

5× 2Cl ⎯→Cl 

2+ 

2e 

2× 

Bước 4: 

+ 7 

0 


+ 2 

Mn + 5e 

⎯→ 

Mn (quá trình khử ) 

2KMnO 4 +16HCl→ 2KCl + 2MnCl 2 

+5Cl 2 + 8H 2 O 

Nhóm 4: 

Bước 1: 


0 

+ 5 

+ 3 

+ 2 

Fe+ 

HNO3 

⎯→ 

Fe( NO3 

) 

2 

+ NO+ 

H 

2O 

0 










32 



Bước 2+3: 




-Các em đã được 

nghiên cứu về 

định nghĩa, cách 

lập phương trình 

hóa học của phản 

ứng oxi hóa - khử, 

vậy hãy nêu một 

số trường hợp xảy 

ra phản ứng oxi 

hóa - khử trong 

thực tiễn mà em 

biết? 

Giáo viên nêu và 

chiếu lên màn 

hình một số hình 

ảnh về phản ứng 

oxi hóa - khử 

trong thực tiễn: 

* Củng cố 

- Học sinh liên 

hệ thực tế để trả 

lời, ví dụ như: sự 

cháy của than, 

củi; sắt gỉ ... 

. 

- Theo dõi các 

hình ảnh trên 

màn hình. 

1× Fe ⎯ ⎯→ Fe 

+ + 3e 


1× 

Bằng 5 câu hỏi liên quan đến bài học, các nhóm học sinh thảo luận và ghi đáp 

án vào bảng phụ. 

0 

Bước 4: 

+ 5 

3 

+ 2 

N + 3e 

⎯→ 

N (quá trình khử ) 

Fe +4HNO 3 → Fe(NO 3 ) 3 +NO + 2H 2 O 

III. Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa - 

khử. 

- Sự hô hấp, sự quang hợp của cây xanh, sự 

trao đổi chất và hàng loạt quá trình sinh học 

khác đều có cơ sở là các phản ứng oxi hóa - 

khử. 

- Sự đốt cháy nhiên liệu trong động cơ, các 

quá trình điện phân,...Hàng loạt quá trình sản 

xuất như luyện kim, chế tạo hóa chất,...đều 

không thực hiện được nếu thiếu các phản ứng 

oxi hóa - khử. 











33 



Câu 1: Vai trò của Oxi trong phản ứng: C + O 2 → CO 2 ? 




Câu 2: Chất khử trong phản ứng: 2Fe + 3Cl 2 → 2FeCl 3 

Câu 3: Số phân tử HNO 3 đóng vai trò là chất oxi hóa trong phản ứng: 

Cu + HNO 3 → Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O? 

Câu 4: Trong phản ứng :Fe 2 O 3 + CO → Fe + CO 2 . Tổng hệ số nguyên tối giản 

của Fe 2 O 3 và CO là bao nhiêu 

Câu 5: Điền vào dấu “...” sau: Phản ứng oxi hóa - khử là phản ứng hóa học 

trong đó có sự chuyển ... giữa các chất phản ứng. 

*Dặn dò và bài tập về nhà 

- Ôn lại các bước lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa - khử 

theo phương pháp thăng bằng electron. 

- Làm bài 6,7 - Sách giáo khoa (trang 103, 104) 

- Làm bài 4.13 trang 31 và 4.19, 4.20 trang 32 ( Sách bài tập hóa học 10- 

Nâng cao). 

- Tham khảo phần tư liệu: Lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa 

- khử theo phương pháp tăng - giảm số oxi hóa. 











34 






I. MỤC TIÊU: 

1.Kiến thức: 

Bài 26 : PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG 

TRONG HOÁ HỌC VÔ CƠ (Tiết 1) 

Hiểu được: các phản ứng hoá học được chia thành 2 loại: phản ứng oxi hoá 

- khử và không phải là phản ứng oxi hoá - khử. 

2.Kĩ năng: 

Nhận biết được một phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hoá - khử 

sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố. 

3.Thái độ: Tích cực, chủ động 

II. TRỌNG TÂM: Phân loại phản ứng thành 2 loại. 

dựa vào 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thảo luận nhóm, nêu và giải quyết vấn 

đề đặt ra. 

IV. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ: 

*Giáo viên: Giáo án, bảng phụ, phiếu học tập. 

Cho các phương trình phản ứng sau: 

1)4 P + 5O 

3) BaCl 

2 

4)2KNO 

5)3NaOH 

+ FeCl 

6) CaO + SO 

7) Mg + Cu( 

NO ) 

PHIẾU HỌC TẬP 

t 

⎯⎯→ 2P O 

t 

⎯⎯→ Fe O 

+ Na SO 

3 

2 

2)2Fe( 

OH ) 

3 

t 

⎯⎯→ 2KNO 

2 

⎯→ 

BaSO 

⎯→CaSO 

8) Mg + 2HCl 

⎯→ 

MgCl 

o 

2 

o 

3 

o 

4 

3 

2 

2 

5 

2 

2 

3 

+ 3H 

O 

+ O 

↑ 

⎯→3NaCl 

+ Fe( 

OH ) 

3 

⎯→ 

Mg( 

NO ) 

2 

2 

4 

+ H 

2 

2 

↓ + 2NaCl 

3 

↑ 

2 

3 

+ Cu ↓ 


Nhóm 1: Tìm hiểu về phản ứng hóa hợp? Xác định số oxi hóa của các 

↓ 










35 






chất trong phản ứng đó? Rút ra kết luận? 

Nhóm 2: Tìm hiểu về phản ứng phân hủy? Xác định số oxi hóa của các 


Nhóm 3: Tìm hiểu về phản ứng thế? Xác định số oxi hóa của các chất 

trong phản ứng đó? Rút ra kết luận? 

Nhóm 4: Tìm hiểu về phản ứng trao đổi? Xác định số oxi hóa của các 


*Học sinh: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. 

V. THIẾT KẾ BÀI GIẢNG: 

1.Ổn định lớp: (1') 

2.Giảng bài mới: 


giáo viên 

Hoạt động 1: 

GV: yêu cầu HS 

nhắc lại những 

phản ứng hóa học 

vô cơ đã học trong 

chương trình lớp 8. 


GV: chia lớp thành 

4 nhóm và tiến 

hành thảo luận 

nhóm ( phiếu học 

tập). 


học sinh 

HS: trả lời 

HS : thảo luận 

nhóm và hoàn 

thành phiếu học 

tập, đại diện trình 

bày. 

Nội dung 

I. PHẢN ỨNG CÓ SỰ THAY ĐỔI 

SỐ OXI HÓA VÀ PHẢN ỨNG 

KHÔNG CÓ SỰ THAY ĐỔI SỐ OXI 

HÓA: 


1.Phản ứng hóa hợp: 










36 






Nhóm 1: 

1. Trong các phản 

ứng trên, phản ứng 

nào là phản ứng 

hóa hợp, xác định 

số oxi hóa và nhận 

xét về sự thay đổi 

số oxi hóa trong 

phản ứng? 

2. Cho biết phản 

ứng hóa hợp có 

phải là phản ứng 

oxi hóa – khử 

không? Vì sao? 

Nhóm 2: 




phân hủy, xác định 




phản ứng? 


ứng phân hủy có 




Nhóm 3: 




thế, xác định số 

Ví dụ 1: 

0 

0 

2 

+ 5−2 

4 P + 5O 

⎯→2P 

O 

+ 2−2 

+ 4−2 

+ 2+ 

4−2 

Ví dụ 2: MgO + CO ⎯→MgCO 

* Nhận xét: 

2 

Trong phản ứng hóa hợp, số oxi hóa của 

các nguyên tố có thể thay đổi hoặc 

không thay đổi. 

2.Phản ứng phân hủy: 

Ví dụ 1: 

Ví dụ 2: 

* Nhận xét : 

+ 1 5 2 0 

t 

+ 1 3 2 0 

3 2 2 

2 KNO ⎯⎯→ 2 KNO + O ↑ 

+ 3−2+ 

1 

2 

5 

3 

0 + 3−2 

+ 1−2 

t 

Fe2O3 

+ H 

2 

2Fe( 

OH ) 3 

⎯⎯→ 

3 

Trong phản ứng phân hủy, số oxi hóa 

của các nguyên tố có thể thay đổi hoặc 

không thay đổi. 

3. Phản ứng thế: 

Ví dụ 1: 

0 + 2 + 5− 2 + 2 + 5−2 0 

Mg+ Cu( NO ) ⎯⎯→ Mg( NO ) + Cu ↓ 

Ví dụ 2: 

3 2 3 2 

0 + 1− 1 + 2−1 0 

Mg+ 2 HCl ⎯⎯→ MgCl + H ↑ 

*Nhận xét : 

2 2 

Trong phản ứng thế, số oxi hóa một số 

nguyên tố luôn có sự thay đổi. 

4. Phản ứng trao đổi: 


Ví dụ 1: 

O 










37 






oxi hóa và nhận 



phản ứng? 


ứng thế có phải là 

phản ứng oxi hóa – 

khử không? Vì 

sao? 

Nhóm 4: 

1.Trong các phản 



trao đổi, xác định 




phản ứng? 


ứng trao đổi có 




GV: gọi HS trong 

nhóm nhận xét và 

bổ sung. 

GV: nhận xét và 

bổ sung. 


GV : cho HS xem 

một số hình ảnh và 

HS xem hình ảnh, 

video. 

+ 2− 1 + 1+ 6− 2 + 2+ 6− 2 + 1−1 

2+ 2 4 

⎯⎯→ 

4 

↓ + 2 

BaCl Na SO BaSO NaCl 

Ví dụ 2: 

+ 1− 2+ 1 + 3− 1 + 1+ 1 + 3 − 2+ 

1 

3NaOH + FeCl → 3 NaCl+ Fe( OH ) ↓ 

*Nhận xét: 

3 3 

Trong phản ứng trao đổi số oxi hóa tất 

cả các nguyên tố luôn không có sự thay 

đổi. 











38 






video liên quan 

đến các loại phản 

ứng trong hóa học 

vô cơ. 


GV: có nhiều cách 

để phân loại phản 

ứng hóa học. 

-Việc chia ra các 

loại phản ứng: hóa 

hợp, phân hủy, thế, 

trao đổi…dựa trên 

cơ sở nào? 

-Nếu lấy cơ sở là 

số oxi hóa nguyên 

tố thì chia phản 

ứng hóa thành mấy 

loại? 

3. Củng cố: (7') 

Câu 1. Dấu hiệu nhận biết một phản ứng oxi hóa – khử là 

A. tạo ra chất kết tủa. 

B. tạo ra chất khí. 

HS : trả lời, nghe 

giảng và ghi bài. 

-Có thể dựa vào 

chất tham gia 

phản ứng và chất 

tạo thành sau phản 

ứng. 

-Thành hai loại: 

Phản ứng có sự 

thay đổi số oxi 

hóa và phản ứng 

không có sự thay 

đổi số oxi hóa các 

nguyên tố. 

C. có sự thay đổi màu sắc của các chất. 

II. KẾT LUẬN: 

D. có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố. 

- Phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa các 

nguyên tố là phản ứng oxi hóa - khử. 

Ví dụ : phản ứng thế, phản ứng hóa hợp, 

phản ứng phân hủy. 

- Phản ứng hóa học không có sự thay 

đổi số oxi hóa , không phải là phản ứng 

oxi hóa - khử. 

Ví dụ : phản ứng trao đổi, phản ứng hóa 

hợp, phản ứng phân hủy. 


Câu 2. Loại phản ứng nào sau đây luôn luôn không là phản ứng oxi hóa – 

khử? 










39 






A. Phản ứng hóa hợp. B. Phản ứng phân hủy. 

C. Phản ứng thế trong hóa học vô cơ. D. Phản ứng trao đổi. 

Câu 3. Cho phản ứng : 2Na + Cl 2 → 2NaCl . Trong phản ứng này, nguyên 

tử natri 

A. bị oxi hóa. B. bị khử. 

C. không bị oxi hóa và không bị khử. D. Vừa bị oxi hóa và bị khử 

Câu 4. Trong những phản ứng sau đây, phản ứng nào là phản ứng oxi hóa – 

khử? Giải thích? 

a) SO 3 + H 2 O → H 2 SO 4 

b)CaCO 3 + 2HCl→ CaCl 2 + CO 2 + H 2 O 

c)C + H 2 O→ CO + H 2 

d)CO 2 + Ca(OH) 2 → CaCO 3 + H 2 O 

e) Ca + 2H 2 O→ Ca(OH) 2 + H 2 

g)2KMnO 4 → K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2 

4. Dặn dò: (1') 

- Bài tập về nhà : 2,3,5,7, 8,9 SGK trang 87 

- Học bài và chuẩn bị bài mới. 

Phụ lục 2: Đề kiểm tra 15 phút chương thực nghiệm và đối chứng 

Chương thực nghiêm: 

TRƯỜNG THPT NGUYỄN KHUYẾN 

MÔN: HÓA HỌC 

Họ và tên: ………………………………………….Lớp: 10ª1 

KIỂM TRA 15 PHÚT 

CHƯƠNG BTH 


(K=39, Na=23, Mg=24, O=16, C=12, Si=28, P = 31, S = 32, Cl= 35,5, Ca= 40, N= 14) 










40 






Chọn đáp án đúng và điền vào bảng sau: 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 

Đáp án 

Câu 1: Nguyên tố R có công thức oxit cao nhất là R 2 O 5 . Vậy công thức hợp 

chất khí với hiđro là 

A. RH 5 B. RH 2 C. RH 3 D. RH 4 

Câu 2. Theo quy luật biến đổi tính chất các đơn chất trong bảng tuần hoàn thì 

A. Kim loại mạnh nhất là natri B. Phi kim mạnh nhất là clo 

C. Phi kim mạnh nhất là oxi D. Phi kim mạnh nhất là flo 

Câu 3. Ion R + có cấu hình electron phân lớp ngoài cùng là 3p 6 . R thuộc chu kì 

nào? Nhóm nào? 

A. Chu kì 4, nhóm IIA B. Chu kì 4, nhóm IA 

C. Chu kì 3, nhóm VIA D. Chu kì 3, nhóm VIIIA 

Câu 4. Trong BTH các nguyên tố, số chu kì nhỏ và chu kì lớn là 

A. 3 và 3 B. 4 và 3 C. 3 và 4 D. 4 và 4 

Câu 5. Cho các nguyên tố 9 F, 16 S, 17 Cl, 14 Si. Chiều giảm dần tính phi kim của 

chúng là 

A. Si > S > Cl > F B. F > Cl > Si > S 

C. Si >S >F >Cl D. F > Cl > S > Si 

Câu 6. Cho 4,4 gam hỗn hợp hai kim loại ở 2 chu kì liên tiếp và thuộc nhóm 

IIA của bảng tuần hoàn, tác dụng với dung dịch axit clohiđric dư thấy có 

3,36lít khí H 2 bay ra(đktc). (cho Mg = 24, Ca = 40, Sr = 87, Ba = 137). Hai 

kim loại đó là 

A. Be, Mg. B. Ba, Sr. C. Ca, Ba. D. Mg, Ca. 

Câu 7. Hợp chất với hiđro của nguyên tố X có công thức XH 3 . Biết % về khối 

lượng của oxi trong oxit cao nhất của X là 74,07 %. X là nguyên tố nào sau 

đây 

A. P B. S C. N D. Si 











41 



Câu 8. Anion X - có cấu hình electron ngoài cùng là 3s 2 3p 6 . Nguyên tố X là 




A. Lưu huỳnh B. Clo C. Canxi D. Kali 

Câu 9. Nguyên tử nguyên tố các kim loại có tính chất đặc trưng 

A. Nhường electron tạo thành ion dương 

B. Nhường electron tạo ion âm 

C. Nhận electron tạo thành ion âm 

D. Nhận electron tạo ion dương 

Câu 10. Nguyên tố có độ âm điện lớn nhất trong BHTTH là 

A.C B. O C. F D. Cs 











42 










CHƯƠNG BTH 

(K=39, Na=23, Mg=24, O=16, C=12, Si=28, P = 31, S = 32, Cl= 35,5, Ca= 40, N= 14) 



Đáp án 

Câu 1: Xét các nguyên tố nhóm IA trong bảng tuần hoàn, điều khẳng định nào 

sau đây là đúng ? Các nguyên tố nhóm IA: 

A. Dễ nhận thêm 1 electron để đạt cấu hình bền vững 

B. Dễ nhường 2 electron lớp ngoài cùng 

C. Được gọi là kim loại kiềm thổ 

D. Dễ nhường 1 electron để đạt cấu hình bền vững 

Câu 2. Một ntố R có cấu hình electron 1s 2 2s 2 2p 3 . Công thức oxit cao nhất và 

công thức hợp chất với hiđro của R là 

A. RO 2 và RH 4 B. RO 2 và RH 2 C. R 2 O 5 và RH 3 D. RO 3 và RH 

Câu 3: Cation R + có cấu hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 2p 6 . Vị trí của 

R trong bảng tuần hoàn là: 

A. Chu kỳ 3, nhóm VIA B. Chu kỳ 3, nhóm IA 

C. Chu kỳ 3, nhóm VIIA D. Chu kỳ 2, nhóm VIIA 

Câu 4: Cho các nguyên tử 4 Be, 11 Na, 12 Mg, 19 K. Chiều giảm dần tính bazơ của 

các hiđroxit là: 

A. Be(OH) 2 > Mg(OH) 2 > NaOH > KOH. 

B. Be(OH) 2 > Mg(OH) 2 > KOH > NaOH. 


C. KOH > NaOH > Mg(OH) 2 > Be(OH) 2. 

D. Mg(OH) 2 > Be(OH) 2 > NaOH > KOH 










43 



Câu 5.Nguyên tố M ở chu kỳ 5, nhóm IB. Cấu hình electron của M là 




A. 1s² 2s²2p 6 3s²3p 6 3d 10 4s²4p 6 5s 1 . 

B. 1s² 2s²2p 6 3s²3p 6 3d 10 4s²4p 6 4d 10 5s 1 . 

C. 1s² 2s²2p 6 3s²3p 6 3d 10 4s²4p 6 4d 9 5s². 

D. 1s² 2s²2p 6 3s²3p 6 3d 10 4s²4p 6 4d 8 5s 1 . 

Câu 6. Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R 2 O 5 . Trong hợp chất của R 

với hiđro ở thể khí có chứa 8,82 % hiđro về khối lượng. Công thức phân tử của 

hợp chất khí với hiđro là 

A. NH 3 . B. H 2 S. C. PH 3 . D. CH 4 . 

Câu 7. Hòa tan 4g kim loại X ở nhóm IIA vào nước, thu được 2,24 lít H 2 

(đktc). Kim loại M là 

A. Mg B. Ca C. Sr D. Be 

Câu 8.Anion X - có cấu hình electron lớp ngoài cùng là: 3s 2 3p 6 . Nguyên tố X 

là 

A. Cl(Z=17) B. Ca(Z=20) C. S(Z=16) D. K(Z=19) 

Câu 9. Nhóm IIA còn gọi là nhóm 

A.Khí hiếm 

B. Halogen 

C. Kim loại kiềm D. Kim loại kiềm thổ 

Câu 10. Nguyên tử X có tổng hạt proton, nơtron, electron là 48, nguyên tử X 

là: 

A.Kim loại 

B. Phi kim 

C. Khí hiếm D. Không xác định 











44 



Chương đối chứng: 







CHƯƠNG 4 




Đáp án 

Câu 1: Tìm định nghĩa sai? 

A.Chất oxi hóa là chất có khả năng nhận electron 

B. Chất khử là chất có khả năng nhận electron 

C. Chất khử là chất có khả năng nhường electron 

D. Sự oxi hóa là quá trình nhường electron 

Câu 2: Trong phản ứng : CuO + H 2 → Cu + H 2 O . Chất oxi hóa là: 

A. H 2 B. Cu C. CuO D. H 2 O 

Câu 3: Theo quan điểm mới, quá trình oxi hóa là quá trình 

A. thu electron. B. nhường electron. 

C. kết hợp với oxi. D. khử bỏ oxi 

Câu 4: Trong phản ứng: 2Na + Cl 2 → 2NaCl, các nguyên tử Na 

A. bị oxi hóa. B. vừa bị oxi hóa, vừa bị khử. 

C. bị khử. D. không bị oxi hóa, không bị khử 

Câu 5: Trong các phản ứng dưới đây, phản ứng nào không phải là phản ứng 

oxi hóa khử? 


A. Fe + 2HCl → FeCl 2 + H 2 B. FeS + 2HCl → FeCl 2 + H 2 S 

C. 2FeCl 3 + Cu → 2FeCl 2 + CuCl 2 D. Fe + CuSO 4 → FeSO 4 + Cu 










45 



Câu 6: Trong phản ứng oxi hóa - khử, chất oxi hóa là chất có số oxi hóa 




A. tăng B. giảm 

C. không đổi D. Vừa tăng vừa giảm 

Câu 7: Trong các phản ứng hóa học, các nguyên tử kim loại 

A. thể hiện tính khử hoặc tính oxi hóa B. chỉ thể hiện tính khử 

D. chỉ thể hiện tính oxi hóa C. không có tính khử, tính oxi hóa 

Câu 8: Trong phân tử NH 4 NO 3 thì số oxi hoá của 2 nguyên tử nitơ là 

A. +1 và +1 B. – 4 và +6 C. -3 và +5 D. -3 và +6 

Câu 9: Tổng hệ số của các chất trong phản ứng: 

FeO + H 2 SO 4 đặc,nóng →Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O là 

A. 10 B. 12 C. 11 D. 13 

Câu 10: Cho sơ đồ phản ứng sau: Zn + HNO 3 → Zn(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O. Khi 

cân bằng thì hệ số của HNO 3 là: 

A. 9 B. 7 C. 10 D. 8 











46 









CHƯƠNG 4 




Đáp án 

Câu 1: Số oxi hóa của Mn trong đơn chất Mn, của Fe trong FeCl 3 , của S trong 

SO 3 , của P trong PO 3- 4 lần lượt là 

A. 0; +3; +6; +5. B. 0; +3; +5; +6. 

C. 0; +3; +5; +4. D. 0; +5; +3; +5. 

Câu 2: Trong các phản ứng dưới đây, phản ứng nào là phản ứng oxi hóa khử? 

A. Fe + 2HCl → FeCl 2 + H 2 B. FeS + 2HCl → FeCl 2 + H 2 S 

C.CaCO 3 →CaO + CO 2 D. FeO + 2HCl→ FeCl 2 + H 2 O 

Câu 3: Tổng hệ số của các chất trong phản ứng: 

FeO + H 2 SO 4 đặc,nóng →Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O là 

A. 10 B. 12 C. 11 D. 13 

Câu 4: Trong phản ứng : CuO + H 2 → Cu + H 2 O . Chất khử là: 

A. H 2 B. Cu C. CuO D. H 2 O 

Câu 5:Nguyên tố có tính oxi hóa mạnh nhất là 

A.O 2 B.F 2 C.Cl 2 D.N 2 

Câu 6: Trong phản ứng: 2Na + Cl 2 → 2NaCl, các nguyên tử Cl 2 

A. bị oxi hóa. B. vừa bị oxi hóa, vừa bị khử. 

C. bị khử. D. không bị oxi hóa, không bị khử 


Câu 7: Trong các phản ứng hóa học, các nguyên tử phi kim 










47 






A. thể hiện tính khử hoặc tính oxi hóa B. chỉ thể hiện tính khử 

D. chỉ thể hiện tính oxi hóa C. không có tính khử, tính oxi hóa 

Câu 8: Theo quan điểm mới, sự khử là 

A. sự thu electron B. sự kết hợp với oxi 

C. sự nhường electron D. sự khử bỏ oxi. 

Câu 9: Cho phương trình phản: aFe + bHNO 3 →cFe(NO 3 ) 3 + dNO + eH 2 O. 

Khi cân bằng thì tổng hệ số (a+b) là: 

A.4 B. 5 C. 11 D. 13 

Câu 10: Trong phản ứng oxi hóa - khử, chất khử là chất có số oxi hóa 

A. tăng B. giảm 

C. không đổi D. Vừa tăng vừa giảm 

Phụ lục 3: Điểm kiểm tra sau tác động lớp 10a1 

STT Họ tên Điểm chương 

đối chứng 

Điểm chương 

thực nghiệm 

1 Phạm Ngọc Anh 6 7 

2 Phan Tuyết Băng 7 7 

3 Nguyễn Minh Châu 4 9 


4 Võ Quốc Đạt 6 9 










48 






5 Trương Kha Đông Dương 8 8 

6 Hứa Nhất Duy 7 9 

7 Châu Gia Hân 9 8 

8 Lý Gia Hân 7 9 

9 Kim Vũ Hằng 6 6 

10 Huỳnh Thanh Huy 7 7 

11 Nguyễn Nghiêm Gia Huy 7 8 

12 Trần Lệ Huyền 6 10 

13 Đình Vĩ Khang 8 10 

14 Lê Phúc Khang 7 7 

15 Phan Chí Khanh 9 10 

16 Vưu Tú Khanh 5 10 

17 Ngô Đình Đăng Khôi 7 7 

18 Trần Hải Lâm 6 9 

19 Lê Thị Hồng Ngọc 7 10 

20 Triệu Trọng Nguyên 7 10 

21 Nguyễn Hữu Nguyện 7 7 

22 Triệu Thi Yến Nhi 7 10 

23 Lâm Huỳnh Như 6 9 


24 Châu Vĩnh Phát 7 7 










49 



25 Trần Tấn Phú 7 7 




26 Nguyễn Tú Phụng 7 10 

27 Nguyễn Như Quỳnh 9 10 

28 Trần Thị Thu Thảo 7 9 

29 Lưu Quốc Thịnh 6 9 

30 Ngô Thơm 7 9 

31 Trần Thị Anh Thư 10 10 

32 Trần Tiến Anh Thư 6 9 

33 Cao Lưu Tuyết Trân 9 9 

34 Trần Thị Bảo Trang 8 9 

35 Ong Thị Thanh Trúc 6 10 

36 Ngô Sài Ủ 6 8 

37 Cao Mỹ Uyên 9 10 

38 Lâm Thị Ngọc Yến 7 10 

Trung Bình 7.02 8.74

SKKN THIẾT KẾ GIÁO ÁN DẠY HỌC CHƯƠNG 4 HÓA HỌC 10 - NC THEO HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH CỰC

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?