Giáo án cả năm Sinh học Lớp 10 - 11 - 12 (2018-2019)

18p
thế nào?
HS: Nghiên cứu thông tin SGK, trả lời câu
hỏi.
GV: Nhận xét, bổ sung để hoàn thiện kiến
thức.
Hoạt động 2: Tìm hiểu quan hệ giữa các
cá thể trong quần thể
- GV: yêu cầu HS quan sát tranh 36.2 - 36.4
đọc ví dụ SGK và thảo luận để trả lời câu
hỏi :
- Giữa các cá thể trong quần thể có những
mối quan hệ nào?
HS: nêu QH hỗ trợ và QH cạnh tranh.
GV: Hãy nêu những biểu hiện và ý nghĩa
của quan hệ hỗ trợ giữa các cá thể trong
quần thể vào bảng 36?
HS: nêu được
- Các cây thông nhựa liền rễ nhau → Cây
sinh trưởng nhanh và khả năng chịu hạn tốt
hơn.
- Chó rừng hỗ trợ nhau trong đàn → Bắt
mồi và tự vệ tốt hơn.
- Nhóm các cây bạch đàn →dựa vào nhau
nên chống được gió bão.
HS: lấy thêm ví dụ: Chim ăn đàn dễ kiểm
ăn hơn chim ăn đơn độc vì chúng kích thích
nhau trong khi tìm mồi, báo hiệu cho nhau
nơi có nhiều thức ăn hoặc những chỗ trú
thuận tiện.
GV: Nghiên cứu thông tin SGK trang 158
và 159 trả lời câu hỏi:
- Quan hệ cạnh tranh xảy ra khi nào?
- Có những hình thức cạnh tranh nào phổ
biến? Nêu nguyên nhân và hiệu quả của các
hình thức cạnh tranh đó?
- Nguyên nhân của hiện tượng tự tỉa thưa ở
động vật? Nguyên nhân và hiệu quả của việc
phát tán cá thể động vật ra khỏi đàn là gì?
Nêu ví dụ?
HS: thảo luận trả lời
→ Nguyên nhân do các cây mọc gần nhau
nên thiếu sáng, chất dinh dưỡng….khi đó
cạnh tranh giữa các cá thể xảy ra gay gắt
- Dưới tác dụng của chọn lọc tự nhiên,
các cá thể không thích nghi sẽ bị tiêu diệt
hoặc phải di cư đi nơi khác. Các cá thể
còn lại thích nghi dần với điều kiện sống.
- Giữa các cá thể cùng loài hình thành
những mối quan hệ sinh thái và dần dần
hình thành quần thể ổn định, thích nghi
với điều kiện ngoại cảnh.
II. QUAN HỆ GIỮA CÁC CÁ THỂ
TRONG QUẦN THỂ (quan hệ cùng
loài).
1. Quan hệ hỗ trợ.
* Quan hệ hỗ trợ: là mối quan hệ giữa
các cá thể cùng loài hỗ trợ lẫn nhau trong
các hoạt động sống: lấy thức ăn, chống lại
kẻ thù, sinh sản ...
* Ý nghĩa: Quan hệ hỗ trợ đảm bảo cho
quần thể tồn tại ổn định, khai thác tối ưu
nguồn sống của môi trường, làm tăng khả
năng sống sót và sinh sản của các cá thể.
2. Quan hệ cạnh tranh.
* Nguyên nhân: Do mật độ cá thể của
quần thể tăng quá cao → nơi sống của các
cá thể trong quần thể chật chội và thiếu
thức ăn….
* Các hình thức cạnh tranh:
- Cạnh tranh giành nguồn sống như nơi ở,
ánh sáng, chất dinh dưỡng giữa các cá thể
cùng một quần thể.
- Cạnh tranh giữa các con đực tranh giành
con cái trong đàn hoặc ngược lại.
* Ý nghĩa: Nhờ có cạnh tranh mà số
lượng và sự phân bố của các cá thể trong
quần thể duy trì ở mức phù hợp với nguồn
sống và khoảng không gian sống, đảm
bảo cho sự tồn tại và phát triển của quần
thể.