СУИС-ийн дүрэм журмын эмхэтгэл

МОНГОЛ УЛСЫН СОЁЛ

УРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ

ДҮРЭМ, ЖУРМЫН ЭМХЭТГЭЛ

2020

Улаанбаатар хот

2020 он

ДҮРЭМ, ЖУРМЫН ЭМХЭТГЭЛ 2020

Эмхэтгэсэн

Хянан тохиолдуулсан

Захиргаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний газар

Я.СУМЪЯА

Хэвлэлийн эхийг бэлтгэсэн

И.АНХЖАРГАЛ

Цаасны хэмжээ: 60/90х8

Хэвлэлийн хуудас

51 х.х

“Соёмбо Принтинг” ХХК-д

хэвлэв.

© Зохиогчийн зөвшөөрөлгүй хэвлэн олшруулахыг хориглоно.

ГАРЧИГ

Дүрэм, журмын эмхэтгэл 2020

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ. НИЙТЛЭГ ХЭРЭГЛЭГДЭХ ДҮРЭМ, ЖУРАМ..............................................5-51

Соёл, урлагийн их сургуулийн дүрэм........................................................................................5-15

Соёл, урлагийн их сургуулийн хөдөлмөрийн дотоод журам.................................................16-26

Соёл, урлагийн их сургуулийн багш, ажилтны ёс зүйн дүрэм...............................................27-36

Соёл, урлагийн их сургуулийн суралцагчийн ёс зүйн дүрэм.................................................37-44

Тушаал, албан тоот боловсруулах, бүртгэх, биелэлтэд хяналт тавих журам......................45-49

Архив, албан хэрэг хөтлөх журам...........................................................................................50-51

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ. ЗӨВЛӨЛ, ХУРАЛД ХОЛБОГДОХ ЖУРАМ ..........................................52-64

Соёл, урлагийн их сургуулийн Эрдмийн зөвлөлийн дүрэм...................................................52-54

СУИС-ийн бүтцийн сургууль, хүрээлэнгийн эрдмийн зөвлөлийн үлгэрчилсэн дүрэм.........55-56

СУИС-ийн Захиргааны зөвлөлийн ажиллах журам................................................................57-58

Ректоратын зөвлөгөөний журам................................................................................................... 59

Соёл, урлагийн их сургуулийн Уран сайхны зөвлөлийн журам.............................................60-61

Соёл, урлагийн их сургуулийн Удирдах зөвлөлийн дүрэм....................................................62-64

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭНИЙ ЖУРАМ.............................65-108

СУИС-ийн үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх журам...............................65-103

СУИС-ийн дотоод хяналт, шалгалтын журам.....................................................................104-106

Баримт бичиг нягтлан шалгах комиссын журам.................................................................107-108

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. БАГШЛАХ БҮРЭЛДЭХҮҮН, СУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА,

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭТЭЙ ХОЛБООТОЙ ЖУРАМ ...............................................................109-202

СУИС-ийн багшийг аттестатчилах журам........................................................................... 109-111

Соёл, урлагийн их сургуулийн тэнхимд тавигдах шаардлага, профессор багш

ажиллуулах журам ............................................................................................................... 112-129

СУИС-д ажиллаж буй өндөр настны хөдөлмөр эрхлэлтийг зохицуулах журам ..............130-131

СУИС-ийн профессорын багийн үйл ажиллагааны журам................................................132-134

СУИС-ийн судалгааны үйл ажиллагааг дэмжих “Судалгааны сан” бүрдүүлэхэд

баримтлах журам .................................................................................................................135-136

СУИС-д эрдэм шинжилгээ, сургалт, уран бүтээл, соёлын үйлдвэрлэлийн төв байгуулж

ажиллуулах журам ...............................................................................................................137-138

Соёл, урлагийн их сургуулийн “Эгшиглэн” эко зуслангийн дотоод журам........................139-140

СУИС-ийн “Хүндэт доктор”, “Хүндэт профессор” цол олгох журам..................................141-143

СУИС-ийн дэд профессор, профессор цол олгох журам..................................................144-146

СУИС-ийн профессор багш, ажилтныг шагнаж урамшуулах журам ................................147-155

СУИС-ийн профессор багш нарын эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилд грант

олгох журам...........................................................................................................................156-157

СУИС-ийн “Оны шилдэг багш” шалгаруулах журам...........................................................158-170

СУИС-ийн “Оны шилдэг сургууль”, “Оны шилдэг тэнхим” шалгаруулах журам ..............171-180

С.Лувсанвандангийн нэрэмжит судалгааны баримтын сангийн баримт бүрдүүлэлт,

ашиглалтын нийтлэг журам ................................................................................................181-189

СУИС-ийн инновацын түр журам ........................................................................................190-193

СУИС-ийн оюутны зөвлөх багш ажиллуулах журам .........................................................194-195

СУИС-ийн оюутны цахим үйлчилгээний машин ашиглах журам............................................196

Хос, хавсарга, богино хугацааны сургалтын хөтөлбөр хэрэгжүүлэхэд

баримтлах журам .................................................................................................................197-199

СУИС-ийн профессор багш, ажилтан, ажилчдын цаг бүртгэл, ажлын цаг

ашиглалтад хяналт тавих журам ........................................................................................200-202

ТАВДУГААР БҮЛЭГ. СУРАЛЦАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХОЛБОГДОХ ЖУРАМ ........203-339

Соёл, урлагийн их сургуулийн бакалаврын сургалтын журам .........................................203-238

Соёл, урлагийн их сургуулийн магистрын сургалтын журам ............................................239-254

Соёл, урлагийн их сургуулийн доктор (Ph.D)-ын сургалт явуулах, зэрэг

хамгаалуулахад баримтлах журам .....................................................................................255-269

3


Соёл, урлагийн их сургуулийн хөтөлбөрийн хорооны журам ...........................................270-272

СУИС-ийн магистрын төгсөлтийн уран бүтээл, судалгааны үр дүнг нэгтгэн бичих,

хэвлүүлэх, хүлээлгэн өгөхөд баримтлах журам ................................................................273-279

Докторын диссертацийн эх бэлтгэх, хэвлүүлэх, диссертаци, судалгааны

үр дүнг хүлээлгэн өгөхөд баримтлах журам.......................................................................280-293

Ахисан түвшний (магистр, докторын) сургалтын төлбөр тооцоо, багц цаг, үнэлгээ

тооцох журам........................................................................................................................294-295

Соёл, урлагийн их сургуульд суралцагчдад тэтгэлэг олгох журам...................................296-298

Соёл, урлагийн их сургуулийн захирлын нэрэмжит тэтгэлэг олгох журам.......................299-300

Соёл, урлагийн их сургуульд оюутнаар хөдөлмөр эрхлүүлэх, магистрант, докторантыг

туслахаар ажиллуулах журам..............................................................................................301-303

СУИС-ийн сургалт, судалгаа шинжилгээний ажилд мөрдөх ном зүй, эш татсан

материалыг бичиж, тэмдэглэх заавар.................................................................................304-309

СУИС-ийн оюутны дотуур байрны журам...........................................................................310-312

СУИС-ийн төгсөлтийн ёслолын хувцас, түүнийг хэрэглэх журам.....................................313-316

СУИС-д И сургалт эрхлэхэд баримтлах нийтлэг журам....................................................317-319

СУИС-ийн бэлтгэл анги хөтөлбөрт оюутан элсүүлэх түр журам.......................................320-321

СУИС-ийн Монгол хэлний бэлтгэл ангийн сургалтын журам............................................322-323

СУИС-ийн Сургалтын хөтөлбөрийн баримт бичигт тавигдах нийтлэг шаардлага...........324-334

Суралцагчдын èäýâõ, îðîëöîî, нийгэмд чиглэсэн ажлыã үнэлэх түр журам ..................335-339

ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ. НОМЫН САНГИЙН ДҮРЭМ, ЖУРАМ .......................................... 340-343

Соёл, урлагийн их сургуулийн номын сангийн дүрэм........................................................340-341

Номын сангийн үйлчилгээний дотоод журам.....................................................................342-343

ДОЛООДУГААР БҮЛЭГ. ГАДААД ХАРИЛЦААТАЙ ХОЛБООТОЙ ЖУРАМ .................... 344-356

Соёл урлагийн их сургуулийн профессор багш, ажилтан албан хэргээр

гадаадад зорчих журам........................................................................................................344-345

Соёл урлагийн их сургуулийн профессор багш, ажилтнуудыг гадаад улсад

сургалтад хамруулах журам....................................................................................................... 346

Гадаадын зочид, төлөөлөгчдөд үйлчлэхэд баримтлах журам..........................................347-349

Соёл, урлагийн их сургуульд гадаадын мэргэжилтэн, багш урьж ажиллуулах журам....350-352

Соёл, урлагийн их сургуульд гадаадын иргэдийг суралцуулах журам.............................353-356

НАЙМДУГААР БҮЛЭГ. ТӨСӨВ, САНХҮҮГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ .................357-383

Соёл, урлагийн их сургуулийн төсөв, санхүүгийн үйл ажиллагааны журам....................357-360

Соёл, урлагийн их сургуулийн нягтлан бодох бүртгэлийн бодлого ба горим...................361-373

Соёл, урлагийн их сургуулийн мөнгөн кассын ажиллагааны журам.................................374-376

Соёл, урлагийн их сургуулийн эд хөрөнгө хариуцагчийн дүрэм.......................................377-379

Сургууль хоорондын тооцоо хийх журам............................................................................380-381

СУИС-ийн санхүүжилтээр хэрэгжих төслийн түр журам....................................................382-383

ЕСДҮГЭЭР БҮЛЭГ. УРАН БҮТЭЭЛ, НИЙГМИЙН ТҮНШЛЭЛТЭЙ ХОЛБООТОЙ ЖУРАМ .384-400

Соёл, урлагийн их сургуулийн “Оюутан” театрын үйл ажиллагааны журам ...................384-386

Соёл, урлагийн их сургуулийн “Оюутан” театрын зөөврийн тоног төхөөрөмжийг

ашиглах журам.....................................................................................................................387-388

Соёл урлагийн их сургуулийн дуу бичлэгийн студийн үйл ажиллагааны журам.............389-390

Соёл, урлагийн их сургуулийн Радио, телевиз, медиа урлагийн сургуулийн

“Анхны бүтээл” телевизийн студийн журам .......................................................................391-395

СУИС-ийн цахим хуудасны үйл ажиллагааг зохицуулах журам .......................................396-398

Соёл, урлагийн их сургуулийн Дүрслэх, дизайн урлагийн сургуулийн оюутан, төгсөгчдийн

курсын болон дипломын ажлыг үнэлэх, хадгалах, хянах, зарцуулах тухай журам.........399-400

АРАВДУГААР БҮЛЭГ. БУСАД ЖУРАМ ..................................................................................401-406

Соёл, урлагийн их сургуулийн музейн үйл ажиллагааны журам......................................401-402

Соёл урлаг хэвлэлийн газрын үйл ажиллагааны журам....................................................403-406

4


НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ. НИЙТЛЭГ ХЭРЭГЛЭГДЭХ ДҮРЭМ, ЖУРАМ

ÑÎ¨Ë, ÓÐËÀÃÈÉÍ ÈÕ ÑÓÐÃÓÓËÈÉÍ Ä¯ÐÝÌ

СУИС-ийн Удирдах зөвлөлийн 2019 оны 4 дүгээр

сарын 3-ны өдрийн 01 тоот тогтоолын хавсралт

НЭГ. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ

1.1. Монгол Улсын Соёл, урлагийн их сургууль (цаашид “СУИС” гэх) нь “сургалт-судалгаа-уран

бүтээл, соёлын үйлдвэрлэл”-ийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг төрийн өмчийн их сургууль мөн.

1.2.СУИС нь Монгол Улсын “Үндсэн хууль”, “Боловсролын тухай” хууль, “Дээд боловсролын

тухай” хууль, “Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын нийгмийн баталгааны тухай хууль”,

“Шинжлэх ухаан, технологийн тухай” хууль, “Соёлын тухай” хууль болон холбогдох бусад хууль

тогтоомж, эрх зүйн бусад акт, төрийн захиргааны төв байгууллагын шийдвэр, энэхүү дүрмийн хүрээнд

үйл ажиллагаагаа явуулна.

1.3.СУИС-ийн хөгжлийн алсын хараа нь бүс нутгийн шилдэг сургуулиудын эгнээнд багтсан

соёл, урлагийн төрөлжсөн их сургууль болоход оршино.

1.4. СУИС-ийн эрхэм зорилго нь Соёл урлагийн мэргэжлээр авьяаслаг бүтээлч, шилдэг уран

бүтээлч, мэргэжилтнийг бэлтгэж, төрөөс соёл урлагийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэхэд

дэмжлэг үзүүлэхүйц судалгааны ажлыг явуулдаг Монгол үндэсний соёл урлагийн гол уурхай болоход

чиглэнэ.

1.5. СУИС-ийн үнэт зүйл нь:

- Арга, билэг

- Үндэсний соёл

- Авьяас

- Хөдөлмөр

- Бүтээлч сэтгэлгээ

- Эрх чөлөө

- Сургалт, урлаг, ёс суртахууны өндөр хэм хэмжээ

1.6. СУИС нь уриатай байна. Уриа нь “Бид сайн сайханд дагуулна”.

1.7. СУИС-ийн удирдлага, бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны үндсэн чиг, эрх үүрэг,

хариуцлагыг зохицуулахад энэхүү дүрмийг баримтална.

1.8. СУИС нь нийтийн өмчид суурилсан, хамтын болон өөрийн удирдлагатай ашгийн төлөө бус

үйл ажиллагаа явуулдаг хуулийн этгээд байна.

1.9. СУИС-ийн төв байр, удирдлага нь Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотод байрлана.

СУИС-ийн албан ёсны хаяг нь “Монгол Улс, Улаанбаатар хот, 15140, Чингэлтэй дүүрэг, Бага тойруу-

26, Соёл, урлагийн их сургууль.

1.10. СУИС-ийн оноосон нэрийг англи хэлээр “Mongolian National University of Arts and Culture”

гэх ба товчилсон нэр нь “MNUAC”, цахим хуудас нь www.mnuac.edu.mn байна. Мөн орос хэлээр

“Монгольский Государственный Университет Культуры и Исскуств” (МГУКИ), хятад хэлээр 蒙古国国立

艺术文化大学 , франц хэлээр Université nationale mongole des arts et de la culture гэж нэрлэнэ.

1.11. СУИС нь тогтоосон журмын дагуу үйлдсэн тамга, тэмдэг, албан бичгийн хэвлэмэл хуудас

хэрэглэх бөгөөд өөрийн бэлгэдэл, тугтай байна.

ХОЁР. СУИС-ИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮНДСЭН ЧИГ ҮҮРЭГ

СУИС нь дараах үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

2.1. Бакалавр, магистр, докторын сургалт, ахлах сургууль, гүнзгийрүүлсэн болон нарийн

мэргэжлийн, бэлтгэл, мөн мэргэжил дээшлүүлэх сургалтыг явуулах;

2.2. Соёл урлагийн чиглэлээр улсын хэмжээний, салбарын урт, богино хугацааны хөтөлбөр

боловсруулах, хэрэгжүүлэхэд оролцох, зөвлөгөө өгөх;

2.3. Зорилтот суурь болон хэрэглээний судалгаа хийх, шинэ мэдлэг бүтээж, сургалт,

судалгааны эргэлтэд оруулах, бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

5


2.4. Гэрээт, захиалгат, төлөвлөгөөт сэдэв, асуудлаар судалгаа, уран бүтээл, туршилт зохион

бүтээлтийн ажлыг гүйцэтгэж, инновацыг нэвтрүүлэх, гарааны компани, инкубатор байгуулах үйл

ажиллагаа эрхлэх;

2.5.Олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдсөн сургалт, судалгааны хөтөлбөр модулиудыг

боловсруулан хэрэгжүүлэх, гадаад харилцаа, улс хоорондын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх;

2.6.Үндэсний болон олон улсын хэмжээний консорциум, холбоо, нэгдэл, парк, кластерт нэгдэн

орох;

2.7. Оюуны өмчийг баталгаажуулах, эзэмших, патент-лицензийн үйл ажиллагаа эрхлэх;

2.8. Зөвлөх үйлчилгээ, уран бүтээл зуучлалын үйлчилгээ эрхлэх;

2.9. СУИС-ийн үйл ажиллагааг сурталчлах, үндэсний болон олон улсын хэмжээний наадам,

үзэсгэлэн, форум, тэмцээн, соёл урлагийн үйл ажиллагаанд оролцох, зохион байгуулах.

ГУРАВ. СУИС-ИЙН БҮТЭЦ

3.1. СУИС нь үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлээр сургалт, судалгааны нэгж (бүтцийн сургууль,

салбар сургууль, коллеж, тэнхим, профессорын баг, эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, төв, институт,

ахлах сургууль) –тай байна.

3.2. СУИС-ийн үндсэн үйл ажиллагааг зохион байгуулахад оролцох үйлчилгээний нэгж (номын

сан, дадлагын бааз, оюутны дотуур байр, театр, студи, урлан, музей, оюутны хөгжлийн төв, зайны

сургалтын төв, мэргэжил дээшлүүлэх төв, хэвлэлийн газар, гарааны компани, эмчийн нэгж зэрэг)-тэй

байна. Нэгжүүдийн үйл ажиллагааг захирлын тушаалаар баталсан журмаар зохицуулна.

3.3. Бүтцийн сургууль нь СУИС-ийн байнгын үйл ажиллагааны нэг хэсгийн хүрээнд мэргэжлийн

дагнасан үйл ажиллагаа явуулна. Бүтцийн болон салбар сургуулийн бүтэц, зохион байгуулалтыг

тухайн сургуулийн санал, Эрдмийн зөвлөлийн саналыг үндэслэн СУИС-ийн Захирлын тушаалаар

баталгаажуулна.

3.4. СУИС нь үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлээр алба, хэлтэс, газартай байна. Эдгээрийн

бүтэц, зохион байгуулалт, орон тоог Захиргааны зөвлөлийн саналыг үндэслэн СУИС-ийн захирал

батална. Алба, хэлтэс, газрын даргыг эрхэлсэн дэд захирлын саналыг үндэслэн Захирал томилно.

3.5. СУИС нь сургалтын технологийн шинэчлэл, чанарын асуудал хариуцсан орон тооны бус

байнгын үйл ажиллагаатай хороодтой /хөтөлбөрийн хороо, чанарын үнэлгээ, хөгжлийн хороо зэрэг/

байна. Хороодын бүрэлдэхүүнийг нэгжийн саналыг үндэслэн Захирлын тушаалаар батална.

3.6. СУИС-ийн бүтцэд хамаарагдах нэгжүүд хуулийн этгээдийн эрх эдлэхгүй. Тэдгээр нь

батлагдсан төсвийн хүрээнд бие даан ажиллаж, ажлынхаа чанар, үр дүнг сургуулийн удирдлагын өмнө

хариуцна.

3.7. СУИС нь харьяалалдаа коллеж, эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, мэргэжлийн болон

төрөлжсөн сургалттай ахлах сургууль, гарааны компани байгуулах асуудлыг нэгжийн саналыг

үндэслэн Монгол Улсын хууль тогтоомжид нийцүүлэн шийдвэрлэнэ.

3.8. СУИС-ийн бүтэц зохион байгуулалттай холбоотой асуудлыг дараах байдлаар шийднэ.

Үүнд:

3.8.1. Бүтцийн сургууль, хүрээлэн, дээд сургууль, коллеж, ахлах сургууль, гарааны

компани байгуулах, өөрчлөх, татан буулгах асуудлыг СУИС-ийн Удирдах зөвлөл

шийдвэрлэнэ.

3.8.2. Сургалт, судалгааны төв байгуулах, татан буулгах асуудлыг СУИС-ийн Эрдмийн

зөвлөл шийдвэрлэнэ.

3.8.3. Их сургуулийн дотор тэнхим, профессорын баг, захиргааны болон бусад

нэгжүүдийг байгуулах, өөрчлөх, татан буулгах асуудлыг СУИС-ийн Захиргааны

зөвлөл шийдвэрлэнэ.

ДӨРӨВ. СУИС-ИЙН УДИРДЛАГА

4.1. СУИС-ийн өөрийн удирдлагыг сургуулийн Удирдах зөвлөл, мэргэжлийн удирдлагыг

Эрдмийн зөвлөл, захиргааны удирдлагыг Захиргааны зөвлөл хэрэгжүүлнэ. Сургалтын онцлогоос

хамааран уран сайхны зөвлөлтэй байж болно.

А. Удирдах зөвлөл

4.2. Удирдах зөвлөлийг Монгол Улсын Боловсролын тухай хуулийн 36 дугаар зүйлд заасны

дагуу байгуулна. Удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд сургуулийн багш, төгсөгчийн төлөөлөл байна.

Удирдах зөвлөл нь боловсролын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний баталсан “Удирдах

6


зөвлөлийн үйл ажиллагааны үлгэрчилсэн дүрэм”-ийг үндэслэн боловсруулж баталсан өөрийн

дүрэмтэй байна.

4.3. СУИС-ийн Удирдах зөвлөл нь дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

4.3.1. СУИС-ийн хөгжлийн бодлого, стратеги төлөвлөгөө, хөтөлбөрийг хэлэлцэн батлах,

тэдгээрт нэмэлт өөрчлөлт оруулах;

4.3.2. Захиргааны саналыг үндэслэн СУИС-ийн бүтэц, зохион байгуулалт, дүрмийг

хэлэлцэж батлах;

4.3.3. СУИС-ийн жилийн төсөв, хөрөнгө оруулалтын хуваарийг баталж, гүйцэтгэл,

зарцуулалтад хяналт тавих;

4.3.4. Сургалтын нэг багц цагийн төлбөр, гадаад оюутны сургалтын төлбөр, дотуур

байрны үйлчилгээний төлбөр, хураамжийн хэмжээг тогтоох;

4.3.5. СУИС-ийн үйл ажиллагааны тайланг хэлэлцэж үнэлэлт, дүгнэлт өгөх;

4.3.6. Бүтцийн сургууль, хүрээлэн, дээд сургууль, коллеж, ахлах сургууль, гарааны

компани байгуулах, өөрчлөх, татан буулгах тухай СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөлийн

саналыг хэлэлцэн эрх бүхий байгууллагаар шийдвэрлүүлэх.

Б. Эрдмийн зөвлөл

4.4. СУИС нь сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын чиглэлийг тогтоож, түүний

онол, арга зүйн түвшин, ач холбогдол, үр дүнг хэлэлцэж санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий Эрдмийн

зөвлөлтэй байна.

4.5. Эрдмийн зөвлөлийн үйл ажиллагааг журмаар зохицуулна.

4.6. Эрдмийн зөвлөл нь дарга, эрдэмтэн нарийн бичгийн даргатай байна. Эрдмийн

зөвлөлийн дарга нь СУИС-ийн захирал байна.

4.7. Эрдмийн зөвлөл нь сургуулийн үндсэн нэгжийн захиргаанаас санал болгосон тэргүүлэх

профессорууд, эрдмийн зэрэгтэй багш нарын төлөөллөөс бүрдэнэ. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүнээр

салбарын тэргүүлэх эрдэмтэд ажиллаж болно.

4.8. Эрдмийн зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь нийт гишүүдийн хуралдаан байна.

Хуралдааны хооронд чиг үүрэгт хамаарах үндсэн асуудлаар төрөлжсөн хороод ажиллана.

4.9. СУИС-ийн эрдмийн зөвлөл дараах эрх үүргийг хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

4.9.1. СУИС-ийн үйл ажиллагааны хөтөлбөр, хөгжлийн хэтийн төлөв, чиглэл, сургалт,

эрдэм шинжилгээний ажлын агуулга, технологийн асуудлыг хэлэлцэж тодорхойлох;

4.9.2. Бүтцийн болон салбар сургууль, нэгжийн эрдэм шинжилгээний ажлын тайланг

хэлэлцэж, үнэлэлт дүгнэлт гаргах;

4.9.3. Багш, эрдэм шинжилгээний ажилтанд цол олгох, тэднийг төрийн шагнал болон

академийн гишүүнд нэр дэвшүүлэх;

4.9.4. Гадаадын их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагатай байгуулсан

хамтын ажиллагааны гэрээ хэлцлийн биелэлтийг зохион байгуулах, олон улсын

байгууллагад гишүүнээр элсэх санал дэвшүүлэх;

4.9.5. Дотоод, гадаадын эрдэмтэн, уран бүтээлч, төр, олон нийтийн зүтгэлтэнд хүндэт

доктор, хүндэт профессор цол олгох;

4.9.6.Соёл, урлагийн боловсрол, шинжлэх ухааны бодлого, судалгааны шинэ чиглэл

бий болгох асуудлаар боловсруулсан хөтөлбөр, санал дүгнэлт, зөвлөмжийг хэлэлцэн

шийдвэрлэх;

4.9.7.Эрдмийн зөвлөлийн ажиллах журмыг зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэн баталж

мөрдөх.

В. Хөтөлбөрийн хороо

4.10.СУИС нь сургалтын нэгдсэн бодлогыг хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн хороотой байх бөгөөд

Эрдмийн зөвлөлөөс баталсан журмын дагуу үйл ажиллагаа явуулна. СУИС-ийн Хөтөлбөрийн хороо

нь Ерөнхий хороо, хөтөлбөрийн дэд хороод гэсэн бүтэцтэйгээр ажиллана.

4.11.СУИС-ийн Хөтөлбөрийн хороо нь суралцагчдад шаталсан сургалтын хөтөлбөрийн

хүрээнд ерөнхий суурь болон үндсэн, хавсарга, хос мэргэжлийн хичээлд тавих шалгуур үзүүлэлт, багц

цаг тооцох, шилжүүлэх нөхцөлийг тогтоож, дан ба салбар дундын хамтарсан хөтөлбөрийг

боловсруулах, шинэчлэх, мэргэжлийн шинжилгээ хийх, бодлого зөвлөмж, түүнийг хэрэгжүүлэхтэй

холбоотой шийдвэр гаргана.

4.12. СУИС-ийн Хөтөлбөрийн хороо дараах чиг үүрэгтэй байна.

7


4.12.1. СУИС-ийн сургалтын хөтөлбөрийг Монгол улсын боловсролын тухай хууль

тогтоомж, СУИС-ийн сургалтын нэгдсэн бодлого, шинжлэх ухааны хөгжил,

хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээтэй уялдуулж, олон улсын боловсролын

жишигт нийцүүлэн боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

4.12.2. Чиг үүргийн дагуу хэлэлцэж буй асуудлын талаар шинжлэх ухааны

үндэслэлтэй мэргэжлийн үнэлгээ хийх, сургалтын үйл ажиллагааны чанарын

шаардлагыг хангах, оюутан суралцагчдын сурах үйл ажиллагааг идэвхжүүлэх;

4.12.3. Хөтөлбөрийн цагийн багтаамж, оюутны сонголт хийх арга зам, хувилбар болон

тавигдах шаардлага, шалгуур үзүүлэлт зэрэг зохицуулалтын механизмыг нарийвчлан

тогтоох;

4.12.4. Сургалтыг зохион байгуулахад шаардлагатай багшлах боловсон хүчний нөөц,

чадавх, ном, сурах бичиг, номын сан, анги танхимын хүртээмж зэргийг судалж, санал

боловсруулан шийдвэр гаргах.

Г. СУИС-ийн захирал

4.13. СУИС-ийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг захирал удирдана. Захирал нь түүнийг томилсон

төрийн захиргааны төв байгууллагатай үр дүнгийн гэрээ байгуулан төрийн захиргааны төв байгууллага

болон Удирдах зөвлөлд ажлаа тайлагнана.

4.14. СУИС-ийн Захирал сургуулийн удирдлагыг Монгол Улсын хууль тогтоомж, энэхүү дүрэм,

сургуулийн дотоод журам, үүсгэн байгуулагчтай байгуулсан гэрээний дагуу хэрэгжүүлнэ.

4.15. СУИС үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлээр тэргүүн дэд захирал, дэд захиралтай байна.

Захирал дэд захирлуудыг томилж, албан тушаалд тавих шаардлага, ажлын байрны тодорхойлолтыг

батална.

4.16. Захирлыг эзгүй байх хугацаанд албан үүргийг нь аль нэг дэд захирал түр орлон

гүйцэтгэж болно. Захирлын эзгүй байх хугацаанд түүнийг төлөөлж дэд захирал гарын үсэг зурна.

Төрийн байгууллагуудтай захирал, түүний эзгүйд орлож буй дэд захирал төлөөлөн харилцана.

Захирлын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч гаргасан шийдвэрийнхээ хариуцлагыг өөрөө хүлээнэ.

4.17. СУИС нь үндсэн үйл ажиллагааныхаа чиглэлээр газар, хэлтэстэй байна. Эдгээрийн тоо,

бүтэц, орон тоог холбогдох асуудал эрхэлсэн дэд захирал, газрын даргын саналыг үндэслэн захирал

батална. Газар, хэлтсийн даргыг эрхэлсэн дэд захирлын саналыг үндэслэн захирал томилно.

4.18. Захирал нь дараах эрх, үүргийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулна.

4.18.1. Дээд боловсрол, шинжлэх ухаан, соёл урлаг, технологийг хөгжүүлэх төрийн

бодлогод нийцүүлэн сургуулиа хөгжүүлэх чиглэл, хөтөлбөр, төлөвлөгөө боловсруулан

Захиргааны зөвлөл, Эрдмийн зөвлөл, Удирдах зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн

шийдвэрлүүлж, хэрэгжүүлэх, тайлагнах;

4.18.2. Сургуулийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдах, зохион байгуулах, ерөнхий

менежерийн бүрэн эрхийг хуулийн дагуу хэрэгжүүлэх;

4.18.3. СУИС-ийн нэгж, бүтцийн болон салбар, харьяа сургуулийг хэвийн, тогтвортой

ажиллах нэгдсэн зохицуулалт, удирдлагаар хангах, үр дүнг хариуцах;

4.18.4. Монгол Улсын “Төсвийн тухай” хуульд заасан бүрэн эрхийг эдэлж, үүргийг

хүлээх;

4.18.5. Удирдах болон гүйцэтгэх ажилтны ажлын байрны тодорхойлолтыг батлах,

ажилд томилох, хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах, биелэлтийг дүгнэх, сахилгын шийтгэл

ногдуулах, хөдөлмөрийн гэрээ цуцлах; багш нарыг сонгон шалгаруулалтын дүнг

үндэслэн ажилд авах, чөлөөлөх;

4.18.6. Суралцагчдын суралцах нөхцөлийг бүрдүүлж, тэдний эрүүл мэнд, аюулгүй

байдлыг хангах, нийгмийн үйлчилгээнд хамруулах;

4.18.7. Багш, ажилтан, ажилчид, уран бүтээлч, эрдэм шинжилгээний ажилтан үр

бүтээлтэй ажиллах нөхцөл бүрдүүлж, тэднийг хөгжүүлэх;

4.18.8. Үйл ажиллагааны үр дүнгийн талаар СУИС-ийн хамт олон, Эрдмийн зөвлөл,

Удирдах зөвлөл, боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад

тайлагнах;

4.18.9. СУИС-ийг төлөөлж, гадаад, дотоодын байгууллагатай холбоо тогтоох, гэрээ

хэлцэл байгуулах, хамтын ажиллагааг бэхжүүлж, сургалт, судалгаа, уран бүтээлийн

түншлэлийг өргөжүүлэх;

8


4.18.10. Үндсэн болон харьяаллын, үйлчилгээний нэгж байгуулах, татан буулгах,

бүтэц зохион байгуулалтыг өөрчлөх саналаа Удирдах зөвлөл, Эрдмийн зөвлөл, үүсгэн

байгуулагчид тавьж шийдвэрлүүлэх, гарсан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх;

4.18.11. Тодорхой эрх үүргийг холбогдох албан тушаалтанд шилжүүлэх, итгэмжлэх;

4.18.12. Тодорхой асуудлаар Удирдах зөвлөлийг хуралдуулах саналыг Зөвлөлийн

даргад тавих;

4.18.13. Хууль тогтоомжид заасан бусад эрх, үүрэг.

Д. Захиргааны болон захирлын зөвлөл

4.19. Захиргааны зөвлөл нь СУИС-ийн хамтын удирдлагын зарчмыг хэрэгжүүлэх, захиргааны

шуурхай удирдлагыг хангах, үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах чиг үүрэгтэй.

4.20. Захиргааны зөвлөлийн бүрэлдэхүүн, ажиллах журмыг захирлын тушаалаар батална.

4.21. СУИС-ийн Захиргааны зөвлөл дараах эрх хэмжээг хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

4.21.1. Соёл, урлагийн их сургуулийн дүрмийг хэлэлцэж, Удирдах зөвлөлөөр

батлуулах;

4.21.2. Сургуулийн үйл ажиллагаа, хөгжлийн хэтийн төлөвийн тухай асуудал

боловсруулж, Эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцүүлэх;

4.21.3. Сургуулийн дотоод дүрэм, журам, зааврыг хэлэлцэж батлах;

4.21.4. Сургуулийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хяналт тавих,

үнэлэлт дүгнэлт өгөх;

4.21.5. СУИС-ийн бүтцийн болон салбар, нэгжийн удирдлагын тайланг хэлэлцэх, үйл

ажиллагаанд нь үнэлэлт, дүгнэлт өгөх;

4.21.6. Багш, ажилтан шинээр ажилд авах, чөлөөлөх, ажил өөрчлөх, хөдөлмөрийн

гэрээ цуцлах, хариуцлага хүлээлгэх зэрэг асуудлыг хэлэлцэж, санал гаргах, захиралд

танилцуулах;

4.21.7. Багш, ажилтан, суралцагчдыг шагнаж урамшуулах, төр, олон нийт, аж ахуйн

байгууллагын шагналд тодорхойлох;

4.21.8. СУИС-ийн бүтцийн болон салбар, харьяа нэгжийг байгуулах, өөрчлөх, татан

буулгах асуудлыг хэлэлцэх.

4.22. Захирал нь удирдлагын шийдвэрийг үндэслэлтэй, шуурхай гаргаж байх нөхцөлийг хангах

зорилгоор тэргүүн дэд захирал, дэд захирал, газар, хэлтэс, албаны дарга нар (шаардлагатай үед

мэргэжилтэн) оролцсон Захирлын зөвлөлийг хуралдуулна. Захирлын зөвлөлийн чиг үүргийг тусгай

журмаар зохицуулна.

ТАВ. СУИС-ИЙН СУРГУУЛЬ, ИНСТИТУТ, ХҮРЭЭЛЭНГИЙН УДИРДЛАГА,

БҮТЭЦ, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ

5.1. СУИС нь сургалт, судалгааны үйл ажиллагааг хэвийн, тогтвортой явуулах нөхцөлийг

хангасан бүтэц, зохион байгуулалт бүхий сургууль (бүтцийн сургууль, салбар сургууль, ахлах

сургууль), институт, хүрээлэнтэй байна.

5.2. Сургууль, институт, хүрээлэн нь үйл ажиллагааны үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх ажил

үүргийг албан тушаалтан, нэгжид зохистой хуваарилсан, зохион байгуулалтын оновчтой бүтэцтэй

байна.

5.3. Сургууль, институт, хүрээлэн нь үйл ажиллагаа, үндсэн хөрөнгө, санхүүгийн холбогдолтой

баримт бичгийг хууль тогтоомжид нийцүүлэн хөтөлж, архивын хадгаламжийн нэгж болгон хадгална.

Сургуулийн үйл ажиллагаанд холбогдох статистик мэдээ, бүртгэл, мэдээллийг бүрэн хөтөлж,

суралцагчид, төгсөгчдийн сурлага, тэдэнд олгосон боловсролын баримт бичгийн талаарх мэдээллийг

үрэгдүүлэхгүй, засвар, өөрчлөлт хийхгүй, бодитой байлгах нөхцөлийг бүрдүүлж ажиллана.

5.4. СУИС болон сургууль, институт, хүрээлэнгийн хоорондын харилцааг тусгай журам,

гэрээгээр зохицуулна.

5.5. Сургууль, институт, хүрээлэнгийн захирлыг СУИС-ийн захирлын тушаалаар 3 жилийн

хугацаатай томилно.

5.6. Сургууль, институт, хүрээлэнгийн захирал жил бүр үйл ажиллагааны төлөвлөгөө

боловсруулан мөрдөж, биелэлтийг хамт олны хуралд болон Захиргааны зөвлөлд тайлагнана.

5.7. Сургууль, институт, хүрээлэнгийн захирал тухайн албан тушаалд томилогдсон хугацаа

дуусахаас 30 хоногийн өмнө хамт олонд ажлаа тайлагнаж, үнэлүүлэх бөгөөд тэр нь түүнийг улируулан

томилох, үр дүнгийн гэрээг цуцлах үндэслэл болно.

9


5.8. Сургууль, хүрээлэн эрдмийн зөвлөл, уран сайхны зөвлөлтэй байж болно. 5.9.

Сургууль, институт, хүрээлэнгийн захирлын ажлын үндсэн чиг үүрэг:

5.9.1. СУИС-ийн нэгдсэн бодлого, стратеги, СУИС-ийн дүрэм, эрдмийн зөвлөлийн

шийдвэр, СУИС-ийн захирлын тушаалаар баталсан журмын хүрээнд сургуулийн

сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлыг удирдах, үндсэн нэгжийн үйл

ажиллагааг удирдах;

5.9.2. Үндсэн нэгжийг хөгжүүлэх бодлого, хөтөлбөр боловсруулан мөрдөж ажиллах;

5.9.3. Сургууль, институт, хүрээлэнгийн захирлын дэргэд түүнд зөвлөх, шийдвэрийн

үндэслэлд санал өгөх эрхтэй Захиргааны зөвлөл байх бөгөөд бүрэлдэхүүнд СУИС-ийн

аль нэг газрын дарга тухайн сургуулийг төлөөлж орно.

5.9.4. Шаталсан мэргэжлийн сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулах, хэрэгжүүлэх,

гүйцэтгэлд хяналт тавих, магадлан итгэмжлүүлэх ажлыг удирдлагаар хангаж, зохион

байгуулах;

5.9.5. Сургалтын үйл ажиллагаа, үйлдвэрлэлийн дадлагыг хянах, зохицуулах;

5.9.6. Суралцагчийн багц цагийг тооцох, анги дэвшүүлэх;

5.9.7. Суралцагчийг шалгалтад оруулахтай холбоотой харилцааг зохицуулах,

шийдвэрлэх;

5.9.8. СУИС-ийн дүрэм, журмын хүрээнд элсэлт, төгсөлтийн ажлыг зохион байгуулах;

5.9.9. Сургууль ба нийгмийн харилцаа холбоог хөгжүүлэх, төгсөгчдийг ажлын байрны

мэдээллээр хангах, ажлын байранд зуучлах, мэргэжил дээшлүүлэх боломж олгох,

сургуулийг хөгжүүлэхэд төгсөгч, дэмжигчдийг татан оролцуулах механизм бий болгож

хэрэгжүүлэх;

5.9.10. Сургуулийн хүний нөөцийн бодлогыг шийдвэрлүүлэх;

5.9.11. Хуваарилагдсан төсөв, орлогыг захиран зарцуулах, гүйцэтгэлийг ил тод

мэдээлэх;

5.9.12. Үндсэн нэгжийн материаллаг баазыг бэхжүүлэх, багш, ажилтан, суралцагчдын

ажиллах, суралцах таатай орчин, нөхцөл бүрдүүлэх;

5.9.13. Сургуулийн нэгжийн үйл ажиллагаанд үнэлэлт, дүгнэлт өгөх, удирдлагыг

томилуулах саналыг СУИС-ийн захиралд танилцуулах;

5.9.14. Сургуулийн гадаад, дотоод хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх;

5.9.15. Багш, ажилтантай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах, гэрээ цуцлах саналыг СУИСийн

захиралд уламжилж, шийдвэрлүүлэх.

5.10.Сургууль, институт нь сургалтын үйл ажиллагаа, чанарын удирдлагыг хэрэгжүүлэх

үүрэгтэй Сургалтын албатай байна.

5.11. Сургууль, институт, хүрээлэнгийн орон тоог чиглэл бүрээр ялгавартайгаар Захиргааны

зөвлөл тогтооно.

5.12. Бүтцийн сургуулийн тэнхимийн эрхлэгч нь шинжлэх ухааны тухайн салбараар

мэргэшсэн, их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагад 5-аас доошгүй жил ажилласан,

докторын зэрэгтэй эрдэмтэн эсвэл соёл, урлагийн мэргэжлийн байгууллагад мэргэжлээрээ 5-аас

доошгүй жил ажилласан, магистр болон түүнээс дээш зэрэгтэй уран бүтээлч, багш байна.

5.13. Бүтцийн сургуулийн тэнхимийн эрхлэгчийг тухайн хамт олны саналыг үндэслэн, захирал

санал болгосноор СУИС-ийн захирал томилно.

5.14. Бүтцийн сургуулийн тэнхимийн эрхлэгч жил бүр тайлан тавьж, хамт олноор үнэлүүлнэ.

Хамт олны ердийн олонх хангалтгүй гэж үнэлсэн, СУИС болон үндсэн нэгжийн захиргааны өмнө

хүлээсэн үүргээ зохих ёсоор гүйцэтгээгүй эрхлэгчийг өөрчлөх саналыг тухайн бүтцийн сургуулийн

захирал СУИС-ийн захиралд тавина. Энэ нөхцөлд захирал, захирлын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч

ажлын тав хоногт багтаан хариу өгөх, эсвэл эрхлэгчийг ажлаас чөлөөлнө.

5.15. Тэнхимийн хэрэгжүүлэх чиг үүрэг:

5.15.1. Холбогдох мэргэжлээр шаталсан бакалавр, магистр, докторын сургалтын

хөтөлбөрийг боловсруулан, гүйцэтгэлийг хариуцан хэрэгжүүлж, хөтөлбөрийн үр дүн,

чанар байдалд байнгын дүн шинжилгээ, өөрийн үнэлгээ хийж, магадлан итгэмжлүүлэх;

5.15.2.Хөдөлмөрийн зах зээлийн хэрэгцээ, нийгмийн захиалга, мэргэжлийн хөгжлийн

чиг хандлагын дагуу сургалтын хөтөлбөрийг боловсронгуй болгох, зохих журамд

нийцсэн сургалтын агуулга, стандартыг боловсруулах;

5.15.3.Мэргэжлийн ном, сурах бичиг, хичээлийн хэрэглэгдэхүүн, гарын авлага,

10


аргачилсан заавар боловсруулах, суралцагчдыг үзүүлэн таниулах болон суралцах

материалаар хангах ажлыг зохион байгуулж, багш нарынхаа мэргэжлийн сургалт, заах

аргын ажлыг нэгдсэн удирдлагаар хангах;

5.15.4.Үйлдвэрлэл, багшлах болон танилцах дадлага, бие даах ажил, ангийн ажил

(төсөл), бакалаврын болон магистрын төгсөлтийн ажил, диссертац удирдах,

суралцагчийн мэдлэг чадварыг улирлын явц, эцэст дүгнэх, төгсөлтийн шалгалтыг

зохион байгуулах;

5.15.5.Сургалт, судалгааны ажлын нэгдлийг хангах, судалгааны үр дүнг үйлдвэрлэл

практикт нэвтрүүлэх, нийгмийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн мэргэжлийн үйлчилгээ

үзүүлэх;

5.15.6.Багшлах бүрэлдэхүүнийг эрдэмжүүлэх, мэргэжлийн мэдлэг, багшлах ур чадварыг

нь дээшлүүлэх, гадаад хэлний чадварыг сайжруулах ажлыг зохион байгуулах, ажлын үр

бүтээлийг нь үнэлэн дүгнэх;

5.15.7.Багш, эрдэм шинжилгээний болон туслах ажилтны ажил үүргийн хуваарь, албан

тушаалын зэрэглэл, цагийн ачааллыг гаргах, гүйцэтгэлийг хянах, багш ажилтны ёс зүйд

хяналт тавих;

5.15.8.Сургалт, эрдэм шинжилгээний ажлын орчин нөхцөлийг сайжруулах, мэргэжлийн

эрдэм судлалын ажлын тэргүүлэх чиглэлийг тогтоох, судалгааны төсөл боловсруулах,

өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх, эрдэм шинжилгээний ажлын санхүүжилтийн эх үүсвэр

олох, төсөл хэрэгжүүлэхэд санаачилга гаргах;

5.15.9.Тэнхим эрдэм шинжилгээний семинарыг бакалавр, магистр, докторын сургалт,

судалгаа, уран бүтээлийн чиглэлээр тогтмол явуулах, мэргэжлийн сургалт, заах арга,

онол практикийн хурал зохион байгуулах, судалгааны үр дүнг хэвлэн нийтлүүлэх;

5.15.10.Мэргэжлийн салбарын суралцагчдыг эрдэм шинжилгээний ажил, уран бүтээл

хийх арга барилд сургах, авьяас чадварыг нь нээн хөгжүүлэх, иргэний соёл

төлөвшүүлэх;

5.15.11.Төгсөгчдийн мэргэжлийг дээшлүүлэх, тэдэнтэй тогтвортой хамтран ажиллах

механизм бүрдүүлэх, төгсөгчдийн мэргэжлийн чадвар болон сургалтын хөтөлбөрт

үнэлгээ авах зэргээр ажил олгогчидтой хамтран ажиллах;

5.15.12. Тэнхим, урлан, студи, лабораторийн хөгжлийн чиг хандлага, зорилго, зорилтыг

урт ба дунд хугацаагаар төлөвлөх, хэрэгжилтийг үе шаттайгаар зохион байгуулах;

5.15.13.Гадаад харилцааг өргөжүүлэх, төрийн болоод холбогдох мэргэжлийн

байгууллага, гадаад, дотоодын их, дээд сургууль, мэргэжлийн тэнхим, эрдэм

шинжилгээний болон бизнесийн байгууллагатай түншлэл, хамтын ажиллагааг

хөгжүүлэх, хамтарсан хөтөлбөрийг санаачилж хэрэгжүүлэх;

5.15.14. СУИС-ийн дүрэм, журамд заасан бусад чиг үүргийг хангах.

5.16. Профессорын багийн хэрэгжүүлэх чиг үүрэг:

5.16.1. Судалгааны төсөл боловсруулан эрдэм шинжилгээний ажлын санхүүжилтийн

эх үүсвэр олох;

5.16.2. Сургалтын багц цагийн хэмжээнд мэргэжлийн хичээлүүдийг заах, ахисан

түвшний сургалтын чанарыг сайжруулах;

5.16.3. Сургалт судалгааны ажлын нэгдлийг хангах;

5.16.4. Мэргэжлийн чиглэлийн дагуу эрдэм шинжилгээний хурал, семинар, сургалт

зохион байгуулах, гадны профессоруудтай хамтарсан төсөл хөтөлбөр санаачлах;

5.16.5. Суралцагчдыг эрдэм шинжилгээний ажлын арга барилд сургах, авьяас

чадварыг нээн хөгжүүлэх;

5.16.6. Судалгааны чиглэлийн дагуу сургууль, орон нутаг, улсын түвшинд олон нийтийн

үйлчилгээ үзүүлэх;

5.16.7. Судалгааны ажлын онолын түвшнийг тасралтгүй дээшлүүлэх зарчим

баримтлан ажиллах;

5.16.8. Судалгааны ажлын үр дүнгийн нийгэм, эдийн засгийн үр нөлөөг дээшлүүлэх,

хэрэгжүүлэхийн тулд санаачилга гаргах;

5.16.9. Мэргэжлийн ном, сурах бичиг, гарын авлагыг нэмэгдүүлэх ажлыг санаачлах,

удирдах, зохион байгуулах;

5.16.10.СУИС-ийн дүрэм, журамд заасан бусад чиг үүргийг хангах.

11


5.17. Үндсэн болон бүтцийн нэгжийн дэргэд шинжлэх ухааны тодорхой чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажил эрхэлдэг судалгааны төв байгуулж болно.

5.17.1. Судалгааны төвийн бүтэц, ажиллах журмыг үндсэн нэгжийн Эрдмийн

зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэн батална.

5.17.2. Судалгааны төв нь өөрийгөө санхүүжүүлэх зарчмаар ажиллах бөгөөд орлогын

тодорхой хувийг үндсэн буюу бүтцийн нэгжид хуваарилах үүрэг хүлээнэ.

ЗУРГАА. СУИС-ИЙН БАГШ, АЖИЛТАН

6.1. СУИС-ийн багш, ажилтан нь яс үндэс, гарал үүсэл, шашин шүтлэг, нас, хүйс, улс төрийн

үзэл бодол, гэр бүлийн байдал зэрэг ямар нэгэн ялгаварлал, давуу тал, гадуурхлаас ангид байна.

6.2. Багш, ажилтан нь хууль тогтоомж, энэхүү дүрэм, СУИС-д хүчин төгөлдөр мөрдөж буй

журмууд, СУИС-ийн багш, ажилтны ёс зүйн дүрмийг мөрдөн ажиллана.

6.3. Багш, ажилтны албан тушаалын ангилал, зэрэглэл, шатлалыг бүтцийн сургууль,

холбогдох нэгжийн саналыг үндэслэн Захирлын тушаалаар баталж мөрдөнө.

6.4. Багш, ажилтны ажлын сул орон тоог нийтэд зарлаж, сонгон шалгаруулж авна. Гадаад,

дотоодын тэргүүлэх эрдэмтэн, уран бүтээлчийг урилгын профессорын орон тоонд ажиллуулж болно.

6.5. Удирдах албан тушаалтан, профессор багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан, ажилтан

ажилчид нь тухайн албан тушаалын тодорхойлолтод заасан ажил үүргийг Захирал, бүтцийн

сургуулийн захирал, хүрээлэн, төв, институтийн захиралтай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээний үндсэн

дээр гүйцэтгэнэ.

6.6. СУИС-ийн багш дараах эрх эдэлнэ. Үүнд:

6.6.1.Сургалтын үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөл бололцоо (ажиллах өрөө,

ширээ, сандал, интернэтэд холбогдсон компьютер, бичгийн хэрэгсэл, холбогдох мэдээ,

мэдээлэл зэрэг)-гоор хангуулах;

6.6.2.Сургалтад шинжлэх ухааны нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн онол, сургалт, эрдэм

шинжилгээний ажлын дэвшилтэт технологи, арга барил, боловсролын стандартад

нийцсэн сурах бичиг, сургалтын хэрэглэгдэхүүнийг сонгон хэрэглэх;

6.6.3.Суралцагчид зөвлөгөө өгөх, шаардлага тавих, суралцагчийн мэдлэг, чадвар,

дадлыг үнэлэх, тэдний авьяас, бие сэтгэцийн хөгжилд тодорхойлолт өгөх;

6.6.4.Суралцагчийг сонгон суралцуулах, мэргэжлийн сургалт зохион байгуулах;

6.6.5.Судалгаа, шинжилгээ, уран бүтээлийн ажил хийх, мэргэжлийн дагуу зөвлөхөөр

ажиллах;

6.6.6.Сургуулийн удирдах болон мэргэжлийн байгууллагад сонгох, сонгогдох,

мэргэжлийн нийгэмлэг, холбоонд сонгуульт үүрэг гүйцэтгэх;

6.6.7.Хөдөлмөрөө бодитой үнэлүүлэх, нийгмийн зохих хангамж, хөнгөлөлт эдлэх;

6.6.8.Эрдэм судлал, бүтээлийн чөлөө авах;

6.6.9.Эрдмийн зэрэг цолны нэмэгдэл эдлэх;

6.6.10 Хууль тогтоомжид заасан бусад эрх.

6.7. Багш дараах үүрэг хүлээнэ. Үүнд:

6.7.1.Хуваарьт хичээлийг төлөвлөсөн цагт тасралтгүй, чанартай хөтлөн явуулж,

боловсролын стандарт хэрэгжүүлэх;

6.7.2.Багшийн ёс зүй, нэр төрийг эрхэмлэн сахих;

6.7.3.Суралцагчдад сурах төлөвлөгөөгөө боловсруулах, бие даан ажиллахад нь

мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө, чиглэл өгч, удирдах;

6.7.4.Онолын мэдлэг, заах арга, ур чадвараа дээшлүүлэх;

6.7.5.Суралцагчийн бие даасан байр суурь, үзэл бодолд хүндэтгэлтэй хандаж, тэднийг

ялгаварлан гадуурхахгүй байх, нэр төрийг нь хүндэтгэн хамгаалах;

6.7.6.Суралцагч бүрийн онцлог байдлыг хүлээн зөвшөөрч хүнлэг харилцах, өөрийгөө

хөгжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх;

6.7.7.Суралцагчийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд анхаарал тавих;

6.7.8.Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлыг эрхлэн явуулах;

6.7.9.Хууль тогтоомжид заасан болон байгууллагын дотоод журам, сургуулийн үйл

ажиллагаатай холбоотой бусад үүргийг чанд биелүүлэх;

6.7.10.Төгсөлтийн ажлыг стандартад заасны дагуу чанартай удирдах.

12


6.8. Багшийн гүйцэтгэх сургалт, судалгаа, уран бүтээл, нийтэд үйлчлэх ажлын ачаалал,

түүнийг тооцох журмыг сургуулийн Эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцэн захирлын тушаалаар баталж,

мөрдөнө.

6.9. Их сургуулийн үйл ажиллагааны үнэлгээний үзүүлэлтэд СУИС-ийн онцлогоос хамаарч

улсын алдар цолтой, уран бүтээлч багш нарын тоо, эзлэх хувийг эрдмийн зэрэг цолтой багш нарын

адилаар авч үзнэ.

6.10. Багш, ажилтны ажлыг тусгай журмын дагуу дүгнэнэ. Журамд ажлыг дүгнэх шалгуур,

үзүүлэлтүүд, дүгнэх хугацаа, зохион байгуулалтыг тодорхой тусгасан байна.

6.11. Захиргаа, аж ахуй, инженер-техникийн, үйлдвэрлэлийн, сургалт, судалгааны туслах

ажилтан болон бусад ажилтны эрх үүргийг Монгол Улсын хөдөлмөрийн тухай хууль тогтоомж, СУИСийн

хөдөлмөрийн дотоод журам, албан тушаалын ажлын байрны тодорхойлолтод тусгаж ажиллана.

Эдгээр ажилтны хөдөлмөрийн харилцааг хөдөлмөрийн гэрээ, контрактаар зохицуулна.

ДОЛОО. СУИС-ИЙН СУРАЛЦАГЧИД

7.1. СУИС-д Монгол Улсын болон гадаадын иргэнийг яс үндэс, гарал үүсэл, хүйс, нас шашин

шүтлэг харгалзахгүйгээр холбогдох хууль, журмын дагуу элсүүлэн суралцуулна. Суралцагч нь зохих

журмын дагуу элсэлтийн шалгалт өгч, захирлын тушаалаар сургуульд элссэн байна.

7.2. Суралцагч дараах эрхийг эдэлнэ. Үүнд:

7.2.1. Зохих шаардлагыг хангасан сургалт явуулах хичээлийн байр, ширээ, сандал,

үзүүлэн таниулах, студи, театр, хөгжмийн зэмсэг, туслах төхөөрөмж, номын сан,

лаборатори, дадлага- туршилтын газар, сургалт, эрдэм шинжилгээний зориулалттай

бусад хэрэгсэл, интернэтийн сүлжээ зэрэг суралцахад шаардлагатай нөхцөл

бололцоогоор хангуулах, тэдгээрийг зохих журмын дагуу ашиглах;

7.2.2. Сургуулийн санал болгосон хичээлээс сонгон судлах, хувийн төлөвлөгөө гаргах,

зөвлөгөө чиглэл авах, суралцах хугацаа, хэлбэрийн талаар санал тавьж

шийдвэрлүүлэх; хүндэтгэх шалтгааны улмаас хагас, бүтэн жилийн чөлөө эдлэх,

төлбөрийн зөрүүг буцааж авах;

7.2.3. Сургууль, багшийн үйл ажиллагаатай холбогдох асуудлаар санал шүүмжлэл

гаргах, шаардлага тавих;

7.2.4. Хууль, тогтоомж, дүрэм журамд заасны дагуу тусламж, тэтгэмж авах, хөнгөлөлт

эдлэх;

7.2.5. Сургалтын төлбөр, бусад санхүүжилтийн зарцуулалт, ашиглалтын талаар

мэдээлэл авах, хяналт тавих;

7.2.6. Зарим хичээлийг бие даан судлах;

7.2.7. Эрдэм шинжилгээний ажил, бага хуралд оролцох;

7.2.8. Бүтээлээ хэвлүүлэхээр санал дэвшүүлж, шийдвэрлүүлэх;

7.2.9.Сургалт, судалгаа, уран бүтээл, нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаатай

холбоотой асуудлыг хэлэлцэх, шийдвэрлэхэд шууд буюу төлөөллөөр оролцох;

7.2.10. Магистрант бол оюутанд мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх, түүний судалгааны болон

дадлагын ажлыг удирдах;

7.2.11. Докторант бол хичээл заах, оюутан, магистрантын эрдэм шинжилгээний ажил

удирдах;

7.2.12. Мэргэжлийн уралдаан тэмцээнд оролцох;

7.2.13. Төсөл хөтөлбөр санаачлах, оролцох;

7.2.14. Хууль тогтоомжид заасан бусад эрх.

7.3. Суралцагч дараах үүрэг хүлээнэ. Үүнд:

7.3.1. Сургалтын хөтөлбөрийн агуулгыг хугацаанд нь бүрэн эзэмших;

7.3.2. Сургуулийн дүрэм, дотоод журам, сургалтын гэрээний нөхцөлийг сахих;

7.3.3. Сургалтын төлбөрийг гэрээний дагуу хугацаанд нь төлөх;

7.3.4. Суралцах арга барилыг эзэмших;

7.3.5. Багш, шавийн харилцааг хүндэтгэн дээдлэх;

7.3.6. Сургуулийн дүрэм, дотоод журмыг хүндэтгэн сахих;

7.3.7. Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, өөрийгөө болон нөхдийгөө түүнээс

хамгаалах;

7.3.8. Хууль тогтоомжид заасан бусад үүрэг.

13


7.4. Суралцагчийг шилжүүлэх, хасах, тэдэнд чөлөө олгох, түүний сургалтын төлбөр болон

хүлээх хариуцлагатай холбоотой асуудлыг холбогдох журам, заавар, сургалтын гэрээний хүрээнд


7.5. Өөр сургуулийн суралцагч шилжин ирж суралцаж болно. Ийнхүү шилжин сурахад түүний

багц цагийг хүлээн зөвшөөрөх асуудлыг холбогдох журмаар зохицуулна. Шилжин ирж буй

суралцагчийн сургалтын холбогдолтой баримт бичгийн бодит байдлыг хянасны үндсэн дээр түүнийг

шилжүүлэн суралцуулах эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ.

7.6. Суралцагч сургуулийнхаа дүрэм, журмын хүрээнд өөр сургуулиас багц цаг цуглуулж

болно.

7.7. Мэргэжил дээшлүүлэх сургалтад хамрагдах, өөр сургуульд сурч буй боловч тухайн

сургуульд хоёр дахь мэргэжил эзэмшихээр буюу эсвэл багц цаг цуглуулахаар суралцах боломжийг

иргэдэд холбогдох дүрэм журмын дагуу олгоно.

7.8. Сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажилд өндөр амжилт үзүүлсэн, иргэний

идэвх, санаачилга гаргаж, манлайлсан суралцагчийг шагнаж урамшуулна.

7.9. СУИС-ийн дүрэм, журам, оюутантай байгуулсан суралцах гэрээг зөрчиж, буруутай нь

тогтоогдсон оюутан, суралцагчийг сануулах, сургуулиас хөөх, гэмт хэргийн шинжтэй бол хуулийн

байгууллагад шилжүүлэн шийдвэрлэх зэрэг арга хэмжээг авах шийдвэрийг хамаарах нэгжийн

саналаар сургуулийн Захирал шийдвэрлэнэ.

7.10. Сахилгын арга хэмжээг зөрчлийг илрүүлснээс хойш 1 сарын дотор авна.

НАЙМ. БАГШ, АЖИЛТАН, ОЮУТНЫ ӨӨРИЙН УДИРДЛАГЫН БАЙГУУЛЛАГА

8.1. СУИС-ийн багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан, суралцагчдын эрх ашгийг хамгаалах

зорилготой, сайн дурын үндсэн дээр эвлэлдэн нэгдсэн байгууллага өөрийн удирдлагын зарчимд

тулгуурлан ажиллаж болно.

8.2. Багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан, оюутны байгууллага нь зөвхөн СУИС-ийн багш,

ажилтан, суралцагчдын төлөөллөөс бүрэлдэнэ.

8.3. СУИС-ийн багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан, оюутны төв байгууллага нь төрийн бус

байгууллагын тухай хуульд зааснаар байгуулагдаж, үйл ажиллагаа явуулж болно. Үйл ажиллагаа

явуулахдаа бусдыг өдөөн хатгах, уруу татах, худал ташаа мэдээлэлд үндэслэн ямар нэгэн үйл

ажиллагаа явуулахыг хориглоно.

8.4. Сургуулийн дэргэдэх багш, ажилтан, оюутны байгууллагын ажиллах журмыг СУИС-ийн

багш, ажилтан, оюутны төв байгууллага батална.

8.5.Багш, ажилтан, оюутны байгууллагын ажиллах журам, энэ дүрэм болон холбогдох хууль

тогтоомжид нийцсэн байна.

ЕС. СУРГУУЛИЙН ЭДИЙН ЗАСАГ, ХӨРӨНГИЙН БҮРДҮҮЛЭЛТ

9.1. Санхүүгийн эх үүсвэрээ нэмэгдүүлэх, багш, ажилтан суралцагчийн нийгмийн баталгааг

дээшлүүлэх зорилгоор хууль тогтоомжид нийцүүлэн явуулсан ажил, үйлчилгээнээс олсон орлогоо

Боловсролын тухай хуульд заасан зориулалтын дагуу захиран зарцуулах эрхийг сургуулийн захирал

эдэлнэ.

9.2. Үүсгэн байгуулагчаас сургуульд нийлүүлсэн хөрөнгө болон тухайн сургуулийн үйл

ажиллагааных нь явцад бий болсон хөрөнгийг өөрийн үндсэн үйл ажиллагааны зорилго, дүрэм, үүсгэн

байгуулагчтай байгуулсан гэрээнд нийцүүлэн зориулалтын дагуу үр ашигтай зарцуулна.

9.3. СУИС-ийн санхүүжилт дараах эх үүсвэрээс бүрдэнэ:

9.3.1. Улсын төсвийн хөрөнгө;

9.3.2. Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлын төслийн болон уран бүтээлийн санхүүжилт;

9.3.3. Бүтцийн сургуулиуд болон нэгжийн үйл ажиллагаа, сургалтын багц цагийн төлбөр;

9.3.4. Ажил, үйлчилгээний орлого;

9.3.5. Дотоод, гадаадын байгууллага, иргэдийн хандив;

9.3.6. Зээл, тусламж;

9.3.7. Бусад.

9.4. Сургуульд хандивласан хөрөнгийг сургуулийн санхүүгийн тайланд тусгаж, зориулалтын

дагуу ашиглана. Уг хөрөнгө нь хууль ёсны эх үүсвэртэй байна.

9.5. Сургууль санхүүгийн үйл ажиллагаандаа аудитын болон санхүүгийн хяналтын эрх бүхий

байгууллагаар шалгалт хийлгэж, дүнг хамт олонд ил тод мэдээлж байна.

14


9.6. Сургууль хөгжлийн сантай байж болно. Сангийн журмыг Удирдах зөвлөлийн хурлаар

хэлэлцэж, Захирлын тушаалаар батална.

9.7. Сургууль дотоод аудитортай байна. Дотоод аудитын ажиллах журмыг тусгай журмаар

зохицуулна.

АРАВ. УДИРДЛАГЫН ШИЙДВЭР, БИЧИГ БАРИМТ

10.1. Удирдах зөвлөл ба Эрдмийн зөвлөл нь хэлэлцсэн асуудлаар тогтоол, захиргааны зөвлөл

нь хурлын тэмдэглэл тус тус гаргана.

10.2. Захирал тушаал, албан даалгавар гаргана.

10.3. Бүтцийн сургууль, ахлах сургууль, институт, хүрээлэнгийн захирлууд тушаал,

захиргааны зөвлөл нь хурлын тэмдэглэл гаргана.

10.4. СУИС нь архив, албан хэргийн хөтлөлтийг холбогдох хууль тогтоомжид нийцүүлэн

явуулах ба холбогдох статистик, бүртгэл мэдээллийг бүрэн хөтөлнө.

10.5. СУИС-ийн төгсөгчдөд нэг загварын диплом, энгэрийн тэмдэг олгоно.

10.6. СУИС нь өөрийн сонин сэтгүүл, хэвлэлтэй байж болно.

АРВАН НЭГ. ДҮРЭМД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ БА ХҮЧИН ТӨГӨЛДӨР БОЛОХ

11.1. Сургуулийн дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах санаачилгыг Удирдах зөвлөл, Эрдмийн

зөвлөл болон захирлын зөвлөлийн гишүүд, түүнчлэн багш, ажилтан, суралцагч гаргаж болно.

11.2. Сургуулийн дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлыг Удирдах зөвлөлийн хурлаар

хэлэлцэж батлах бөгөөд баталсан тухай шийдвэр гаргаснаар хүчин төгөлдөр болно.

---ооОоо---

15


Захирлын 2018 оны 4 дүгээр сарын 30-ны өдрийн

А/160 дугаар тушаалын хавсралт

СОЁЛ, УРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛИЙН

ХӨДӨЛМӨРИЙН ДОТООД ЖУРАМ

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1. Соёл, урлагийн их сургуулийн хөдөлмөрийн дотоод журам нь профессор багш, ажилтан,

ажиллагсад, нийт суралцагсдын хөдөлмөрийн харилцаа, сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн

үйл ажиллагааг зохицуулна.

1.2. Энэ журмыг Монгол Улсын Эрүүл мэнд, нийгмийн хамгааллын сайдын 2000 оны 213 тоот

тушаалаар баталсан “Хөдөлмөрийн дотоод журам боловсруулах загвар”-ыг үндэслэн боловсруулав.

1.3.Энэхүү журмын зорилго нь профессор багш, ажилтан, ажиллагсдын хөдөлмөрийг оновчтой

зохион байгуулах, ажлын цагийг үр бүтээлтэй ашиглах, ажил, үйлчилгээний чанар, сахилга,

хариуцлагыг дээшлүүлэх, Хөдөлмөрийн тухай хууль, Боловсролын тухай хууль, Дээд боловсролын

тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хууль, Тэтгэвэр,

тэтгэмжийн болон холбогдох бусад хууль, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан эрхийн актууд, сургуулийн

дүрмийг Соёл урлагийн их сургуулийн хэмжээнд хэрэгжүүлэхэд чиглэнэ.

1.4. Хөдөлмөрийн олон талт харилцааны явцад үүссэн асуудлыг сургуулийн захиргаа Монгол

улсад дагаж мөрдөж байгаа хуулиуд, тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам, сургуулийн дүрэм,

хамтын гэрээ, хэлэлцээр, хөдөлмөрийн гэрээнд үндэслэн шийдвэрлэнэ.

1.5. Энэхүү журмыг хөдөлмөрийн гэрээнд оролцогч талууд чанд дагаж мөрдөх үүрэгтэй.

1.6. Журмын хэрэгжилтэд хөдөлмөрийн харилцаанд оролцогч талууд хяналт тавина.

Хоёр. Хөдөлмөрийн удирдлага, зохион байгуулалт

2.1. Соёл, урлагийн их сургуулийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг захирал удирдана. Захирлын

дэргэд зөвлөх эрхтэй Захиргааны зөвлөл ажиллана. Зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг дэд захирлууд,

бүтцийн сургууль болон хүрээлэн, институтийн захирлуудыг оролцуулж, захирлын тушаалаар

батална.

2.2. Захиргааны зөвлөлийн журмыг СУИС-ийн Захирлын тушаалаар батална.

2.3. Захирал нь Монгол Улсын хууль тогтоомж, сургуулийн дүрэм, журмын хэмжээнд үйл

ажиллагаа явуулж, сургуулийн үйл ажиллагаатай холбоотой асуудлаар тушаал гаргаж, хэрэгжилтэд

хяналт тавина.

2.4. СУИС-ийн эдийн засаг, хөгжлийн асуудлаар орон тооны бус зөвлөл Захирлын дэргэд

ажиллуулж болно.

2.5. СУИС-ийн захирал орон тооны зөвлөхтэй байж болно. Зөвлөхийг захирлын тушаалаар

томилно.

2.6. СУИС-ийн захиргааны бүтцэд Сургалтын бодлогын; Оюутны үйлчилгээний; Санхүү, эдийн

засгийн; Захиргаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний; Эрдэм шинжилгээ, инновац, магистр,

докторантурын; Гадаад харилцааны, Уран бүтээлийн асуудал эрхэлсэн нэгжүүд ажиллана.

Мэргэжил дээшлүүлэх төв, ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчид, бүрэн дунд

боловсролтой иргэдэд мэргэжлийн анхан, дунд түвшний ур чадвар эзэмшүүлэх сургалтын нэгж байж

болох бөгөөд тэдгээр нь өөрсдийн хүлээсэн үүргийн дагуу үйл ажиллагаа явуулж, гүйцэтгэл, үр дүнг

захирлын өмнө бүрэн хариуцаж ажиллана.

2.7. Бүтцийн болон салбар сургууль нь тэнхим, сургалтын алба болон санхүү, үйлчилгээний

хэсэг, номын сантай байна.

2.8. Бүтцийн болон салбар сургуулиуд сургалтын онцлогоос хамаарч, эрдэм шинжилгээ, уран

сайхны зөвлөлтэй байж болно.

2.9. СУИС-ийн дэд захирлууд, Эрдмийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга, Уран бүтээлийн

зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга, газрын дарга нар, ерөнхий нягтлан бодогч, аж ахуйн менежер,

бүтцийн сургуулийн захирал, тэнхимийн эрхлэгч, сургалтын албаны дарга, нягтлан бодогч, номын

сангийн эрхлэгч нь удирдлагын тухайн шат шатандаа хариуцсан тодорхой ажил үүрэг,

үйлчилгээнийхээ гүйцэтгэл, үр дүнг хөдөлмөрийн гэрээ, ажлын байрны тодорхойлолтын дагуу

хэрэгжүүлж, дээд шатны даргын өмнө хариуцна.

16


2.10. Захирлын эрх шилжүүлж орлон ажиллах үүргийг тэргүүн дэд захирал, бүтцийн

сургуулийн захирлын үүргийг сургалтын албаны дарга, хоёулаа эзгүйд захиргааны зөвлөлийн аль нэг

гишүүн, газар, албадын дарга нарын эзгүйд тус газар, албаны мэргэжилтэн, тэнхимийн эрхлэгчийн

эзгүйд аль нэг профессор багш, ерөнхий нягтлан бодогчийн эзгүйд нягтлан бодогч түүний ажлыг орлон

ажиллана.

2.11. Захирал 21 хоногоос дээш хугацаанд эзгүй тохиолдолд эрх шилжүүлэх тушаалыг

СУИС-ийн захирал гаргана.

2.12. Соёл, урлагийн их сургуулийн дэд захирлууд, бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн,

институт, ахлах сургуулийн захирал, газар, алба, нэгжийн дарга, эрхлэгч, тэнхимийн эрхлэгч,

профессор багш, ажилтан, ажилчдыг СУИС-ийн захирал ажилд томилж, ажлаас чөлөөлнө. Тэдний

гүйцэтгэх ажил, үүргийг ажлын байрны тодорхойлолт, хөдөлмөрийн гэрээгээр зохицуулна.

2.13. Бүтцийн сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн тэргүүлэх профессор,

профессор багш, ажилтан, ажилчдыг тухайн харьяалах сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах

сургуулийн захирлын саналыг үндэслэн СУИС-ийн захирал ажилд томилж, ажлаас чөлөөлнө.

Гурав. Соёл урлагийн их сургуулийн дотоод үйл ажиллагаа

3.1. Захирал Монгол Улсын хууль тогтоомж, сургуулийн дүрэм, журмын хүрээнд үйл

ажиллагаа явуулж, сургуулийн үйл ажиллагаатай холбоотой асуудлаар тушаал гаргаж, гарын үсэг

зурж, байгууллагын тэмдгээр баталгаажуулна. Захирлын тушаалыг сургуулийн хамт олон дагаж

мөрдөх үүрэгтэй.

3.2. Тушаалын төсөл боловсруулсан ажилтан өөрийн харьяалах газар, алба, нэгжийн дарга,

эрхлэгчид танилцуулсны дараа бусад газар, алба, нэгжийн дарга нарын саналыг авч тушаалын төсөлд

тусган, дэд захирлууд, СУИС-ийн захиралд танилцуулна.

3.3. Захирлын тушаалын хэрэгжилтэд дэд захирлууд, Захиргаа, хяналт-шинжилгээ,

үнэлгээний газар, холбогдох газар, алба, үндсэн нэгжийн дарга, эрхлэгч, захирлууд хяналт тавьж,

хэрэгжилтийг захиралд танилцуулж байна.

Дөрөв. Төлөвлөгөө, тайлан, түүнд тавих хяналтын тогтолцоо

4.1.Сургуулийг тогтвортой хөгжүүлэх үйл ажиллагааг ойрын, дунд, урт хугацааны зорилтот ба

стратегийн төлөвлөгөөний дагуу явуулна. Төлөвлөгөөний биелэлт, үр дүнд хөдөлмөрийн харилцаанд

оролцогч талууд хяналт тавина.

4.2.Байгууллагын эрхэм зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг жилээр төлөвлөж,

төрийн захиргааны төв байгууллагатай үр дүнгийн гэрээ байгуулж ажиллана. Жилийн ажлын

төлөвлөгөөнд сургуулийн эрхэм зорилгод хүрэх зорилттой холбогдуулан тухайн жилд шийдвэрлэх

асуудал, авах арга хэмжээ, холбогдох санхүүгийн эх үүсвэрүүдийг тодорхойлж, нийт хамт олны

саналыг тусгаж, захиргааны зөвлөлөөр хэлэлцэж, захирал батална.

4.3. СУИС-ийн төлөвлөгөөнд тусгасан ажлуудын хэрэгжилтийг хагас, бүтэн жилээр дүгнэж,

тайлан бичиж, Захиргааны зөвлөлийн хурал, Удирдах зөвлөлөөр хэлэлцүүлж, шийдвэрийн биелэлтийг

хангаж ажиллах ба төрийн захиргааны төв байгууллагад тайлагнана.

4.4. Сургуулийн үндсэн нэгжүүд (бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах

сургууль, газар, нэгж, албад) сургуулийн жилийн ажлын төлөвлөгөөг үндэслэн, хамт олны саналыг

тусгаж, төлөвлөгөөтэй ажиллана. Захиргааны газруудын жилийн ажлын төлөвлөгөөг СУИС-ийн

захирал, бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн ажлын төлөвлөгөөг

тухайн нэгжийн захирал батална.

4.5.СУИС-ийн эрдмийн зөвлөл, уран сайхны зөвлөлийн жилийн ажлын төлөвлөгөөг гишүүдийн

хурлаар хэлэлцүүлж, зөвлөлийн дарга батална.

4.6.Үндсэн нэгжийн ажлын төлөвлөгөөний гүйцэтгэл, биелэлтэд нэгжийн эрхлэгч, дарга,

захирлууд хяналт тавьж ажиллана.

4.7.Жилийн ажлын төлөвлөгөөний биелэлтийг хичээлийн жилийн улирал бүрийн төгсгөлд

тухайн хариуцсан нэгж нь тайлан хэлбэрээр гаргаж, дээд шатны удирдлагад гаргаж өгөх үүрэгтэй.

Тайланг тусгай загварын дагуу бүтцийн сургуулиуд, захиргааны газрууд гаргаж, Захиргаа, хяналтшинжилгээ,

үнэлгээний газарт хүргүүлсний дараа нэгтгэн гаргана.

4.8.Үндсэн нэгжүүдийн ажлын төлөвлөгөөний биелэлтийг тухайн нэгжийн багш, ажилтнуудын

хурлаар хэлэлцэж, шийдвэрийг хэрэгжүүлж ажиллана.

17


4.9. Профессор багш, ажилтан, ажилчид жилийн ажлаа улирал, жилээр төлөвлөж ажиллах ба

профессор багшийн ажлын төлөвлөгөөг тэнхимийн эрхлэгч; нэгжийн удирдлагын жилийн ажлын

төлөвлөгөөг бүтцийн сургуулийн захирал баталж, биелэлтэд нь хяналт тавьж, үр дүнг тооцож

ажиллана.

Тав. Дотоод ажлын зохион байгуулалт

5.1.СУИС-ийн захирал долоо хоног бүрийн тогтсон өдөр дэд захирлууд, захиргааны газрын

дарга нарыг оролцуулан удирдлагын шуурхай зөвлөгөөн хийж байна.

5.2.Зөвлөгөөнөөр сургуулийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг хэлэлцэж, удирдлагаас өгсөн үүрэг

даалгаврын биелэлт, явцын талаар мэдээллийг сонсож, дараагийн долоо хоногт гүйцэтгэх ажил,

үйлчилгээний хэлбэр зэргийг тогтоно.

5.3.Зөвлөгөөнөөр ярилцсан ажил, үүрэг, даалгаврын биелэлтэд хяналт-шинжилгээ,

үнэлгээний нэгжийн дотоод ажил хариуцсан мэргэжилтэн хяналт тавьж ажиллана.

5.4. Долоо хоног бүрийн тогтсон өдөр сургуулийн дотоод ажлын өдөр болох ба тэр өдрийг нийт

ажилтны ажлын уулзалт, мэдээллийн цаг болгон зохицуулж болно.

5.5.СУИС-ийн үйл ажиллагааг зохицуулах эрхзүйн актууд болон захирлын тушаал, албан

бичгийн боловсруулалт хууль тогтоомжид нийцэж байгаад хяналт тавих, зөвлөх, шаардлагатай үед

шүүх, хууль, хяналтын байгууллагын өмнө СУИС-ийг төлөөлөх үүрэг гүйцэтгэх хуулийн зөвлөх


Зургаа. Тэмдэг, хэвлэмэл хуудас хэрэглэх, албан хэрэг хөтлөлт,

хадгалалт, хамгаалалт

6.1. Соёл, урлагийн их сургуулийн тэмдгийг захирал барина. Захирлыг эзгүйд түр орлох дэд

захирал тушаалаар тамга, тэмдэг хэрэглэх ба түүнийг тусгай битүүмжлэлтэй шүүгээ /сейф/-д

хадгална. СУИС-ийн тамга, тэмдгийг захирлын туслах буюу нарийн бичгийн дарга хариуцан хадгална.

Бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн тэмдгийг тухайн нэгжийн

захирал барих бөгөөд хадгалах үүргийг мөн хүлээнэ.

6.2. Албан хэргийн хэвлэмэл хуудсыг хэрэглэх, хадгалах, баримт бичгийг боловсруулах, албан

хэрэг хөтлөх, хувилах, олшруулах, тэдгээрийг албажуулах, ёсчлох, архивын нэгж болгох үйл

ажиллагааг холбогдох хууль тогтоомжид нийцүүлэн захирлын туслах, оффис менежер хариуцан

гүйцэтгэнэ.

6.3. Бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн захирал, сургалтын

бодлогын, эрдэм шинжилгээ, инновац, магистр докторантурын, санхүү, эдийн засгийн газрын дарга

нар, бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн сургалтын болон санхүү,

үйлчилгээний хэсгийн дарга, эрхлэгч, нярав, архивын ажилтан тус тус тэмдэг хэрэглэнэ.

6.4. Тэмдэг эзэмших эрх бүхий албан тушаалтнууд тэмдгийн хадгалалт, хамгаалалтыг

хариуцна.

6.5. Захирлын туслах, оффис менежер, нэгжүүд тухайн онд боловсруулсан бичиг баримтаа

хадгаламжийн нэгж болгож, дараа оны нэгдүгээр улиралд багтаан архив хариуцсан ажилтанд

хүлээлгэн өгнө.

Долоо. Хоёр ба гурван талт харилцаа, гадаад харилцаа, хамтын ажиллагаа

7.1. Сургууль үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлэхийн тулд боловсролын асуудал эрхэлсэн болон

бусад төрийн захиргааны төв байгууллагын газар, хэлтэс, албад, тэдгээрийн удирдлага, дотоод,

гадаадын их, дээд сургууль, коллеж, урлаг, соёлын байгууллага, аймаг нийслэл, дүүргийн Засаг

даргын тамгын газар, хууль, хяналт шалгалт, аудитын байгууллага, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний

байгууллагууд, иргэдтэй харилцаж ажиллана.

7.2. Гадаадын байгууллагуудтай холбоо тогтоон харилцан хамтран ажиллахдаа тодорхой

гэрээ, хэлэлцээр байгуулж, түүний хүрээнд үйл ажиллагаа явуулна.

7.3. Гадаад, дотоодын байгууллагуудтай харилцсан тухай болон үр дүнгийн мэдээллийн санг

тухайн асуудлыг хариуцсан нэгж бүрдүүлнэ.

Найм. Иргэнийг ажилд авах, ажлаас чөлөөлөх

8.1. Сул байгаа орон тоонд ажилд орохыг хүссэн иргэний материалыг бүтцийн болон салбар

сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургууль, захиргааны газрууд, нэгжийн саналыг үндэслэн

18


Захиргаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний газар хүлээн авч судлан, нээлттэй сонгон шалгаруулалтын

зарчмаар сонгон шалгаруулж, тэнцсэн хүмүүсийг СУИС-ийн захиралд болон Захиргааны зөвлөлийн

хуралд танилцуулан хэлэлцэж, Захирлын тушаалаар ажилд авна.

8.2. СУИС-д захиргааны ажилтан, профессор багш, ажилтан, ажилчдыг ажилд авахдаа тухайн

ажлын байрны тодорхойлолтод заасан шаардлагыг хангасан мэргэжил, боловсролын зэрэгтэй, ажил

гүйцэтгэх туршлага, чадвар, ёс суртахуунтай, ажил хэрэгч хүнийг сонгон шалгаруулж авна.

8.3. Ажилд орохыг хүссэн иргэн дараах баримт бичгийг бүрдүүлнэ.

а. Өргөдөл

б. Төрийн албан хаагчийн анкет

в. Боловсролын үнэмлэх, диплом, сертификат

г. Иргэний үнэмлэх

д. Намтар /гурван үеийн/

е. Нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэр

ж. Бүтээлийн жагсаалт

з. 2 хувь цээж зураг

и.Урьд ажиллаж байсан байгууллага /ажиллаж байгаагүй бол оршин суугаа нутаг

дэвсгэрийн хөдөлмөр зохицуулалтын албаны/-ын тодорхойлолт

й. Сургууль төгсөөд шууд орж байгаа тохиолдолд төгссөн сургуулийн тодорхойлолт

8.4. Профессор багш, эрдэм шинжилгээний жинхэнэ ажилтны орон тоонд ажиллах хүнийг

авахдаа СУИС-ийн Захирлын тушаалаар баталсан тусгай журмыг баримтална.

8.5. СУИС-ийн захиргаа, бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуульд

ажилтан, ажилчин авахдаа тухайн сонгон шалгаруулалтын ажлын хэсэг, газар, нэгж, албаны дарга,

эрхлэгч, захирал, дэд захирлуудын саналыг үндэслэн Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж,

Захирлын тушаалаар шийдвэрлэнэ.

8.6. Ажилд орсон профессор багш, ажилтан, ажилчинтай Монгол Улсын “Хөдөлмөрийн тухай”

хуулийн заалт, ажлын байрны тодорхойлолт, хамтын гэрээг үндэслэн хөдөлмөрийн гэрээг бичгээр

үндсэн нэгжийн захирал байгуулна. СУИС-ийн захиргааны газар, нэгж, албадын орон тоонд ажилд

орсон иргэнтэй хууль тогтоомжийн дагуу хөдөлмөрийн гэрээг бичгээр СУИС-ийн захирал байгуулна.

8.7. Хөдөлмөрийн гэрээний гол болон бусад нөхцөлийг гэрээнд тусгах, хөдөлмөрийн гэрээний

биелэлтийг хангах ажлыг захирлаас эрх олгосон албан тушаалтан хариуцан гүйцэтгэнэ. Хөдөлмөрийн

гэрээний гол болон бусад нөхцөлүүдийг талууд тодорхойлно.

8.8. Хугацаатай хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа дуусахад талууд түүнийг цуцлах санал

тавиагүй тохиолдолд уг гэрээг анх байгуулсан хугацаагаар сунгагдсанд тооцно.

8.9. Шинээр ажилд орж байгаа профессор багш, ажилтан, ажилчинд нэгжийн эрхлэгч, дарга,

захирал нэгжийнхээ үйл ажиллагаа, эрхэм зорилго, зорилт, эрхлэх ажил, албан тушаалын зэрэглэл,

цалин хөлсний хэмжээ, гүйцэтгэх үүрэг, ажлын байрны тодорхойлолт, холбогдох хууль, дүрэм, журам,

нийгмийн хамгааллын асуудлыг танилцуулна.

8.11. Анх ажилд орж байгаа иргэнийг албан тушаалын онцлогийг харгалзан 3 сар хүртэл

хугацаагаар туршилтын журмаар ажиллуулж болно. Туршилтын хугацаанд идэвх, санаачилгатай сайн

ажилласан ажилтныг холбогдох албан тушаалтан, хурлын шийдвэрийг үндэслэн захирлын тушаалаар

жинхэнэ ажилтнаар баталж, хөдөлмөрийн гэрээг шинэчлэн байгуулна.

8.12. Хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгох, цуцлах асуудлыг Хөдөлмөрийн тухай хууль,

холбогдох бусад хуулиуд болон сургуулийн дүрэм, дотоод журмыг үндэслэн хөдөлмөрийн гэрээг

байгуулж, ажилд авсан Захирлын тушаалаар шийдвэрлэнэ.

8.13. Ажил олгогч нь ажиллагсдыг нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалд даатгуулж,

дэвтэрт сар бүр шимтгэл, хураамж төлсөн тухай бичилт хийж баталгаажуулж байх ба ажлаас

чөлөөлөгдсөн, халагдсан тохиолдолд нийгмийн даатгалын дэвтэр, эрүүл мэндийн даатгалын дэвтрийг

бүрэн бичилттэйгээр зохих эзэнд ажил хүлээлцсэн акт, тойрох хуудсыг үндэслэн хүлээлгэн өгч байна.

8.14. Ажлаас чөлөөлөгдсөн иргэнд тэтгэмж олгох асуудлыг Хөдөлмөрийн тухай хууль болон

энэхүү журмын дагуу шийдвэрлэж болно.

8.15. Өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох үндэслэлээр ажлаас чөлөөлөгдсөн профессор багш,

ажилтан эрхэлж байсан ажлаа үргэлжлүүлэн хийх хүсэлт гаргавал ажлын шаардлага, тухайн хүний

ажлын мэдлэг, чадвар, туршлага, хариуцлага, эрүүл мэнд зэргийг харгалзан Захиргааны зөвлөлийн

хурлаар хэлэлцэж, Захирлын тушаалаар шийдвэрлэн, эрхлэх ажил, албан тушаал, хугацаа, цалин

хөлсийг тодорхой зааж, хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажиллуулж болно.

19


Ес. Ажил олгогчийн эрх, үүрэг

9.1. Ажил олгогч дор дурдсан эрх эдэлнэ.

9.1.1.Сургуулийн захирал, бусад удирдах ажилтан хууль, тогтоомжид нийцүүлэн профессор

багш, ажилтан, ажилчдын төлөөллийн саналыг харгалзан хөдөлмөрийн дотоод журам баталж,

мөрдүүлэх,

9.1.2.Профессор багш, ажилтан, ажилчдаас хөдөлмөрийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ

биелүүлэхийг шаардах ба хууль тогтоомжид заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэх.

9.2. Ажил олгогч дор дурдсан үүрэг хүлээнэ.

9.2.1.Ажилтныг мэргэжлийн дагуу ажиллуулж, хөдөлмөрийг оновчтой зохион байгуулах

9.2.2.Ажлын байрыг шаардлагатай тавилга, техник хэрэгсэл, хөгжмийн зэмсэг, аппарат

хэрэгсэл, багаж, тоног төхөөрөмж, мэдээлэл харилцааны сүлжээ, материал зэргээр хангаж,

хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн нөхцөлийг бүрдүүлэх;

9.2.3. Цалин хөлсний хэмжээг тогтоож олгох;

9.2.4. Нэмэгдэл хөлс, илүү цагаар ажилласан хөлс, олговор, тэтгэмж олгох;

9.2.5. Албан тушаал хавсран гүйцэтгэх, орлон ажиллах үед цалин, хөлсийг хууль, тогтоомж,

дүрэм, журам, хөдөлмөрийн гэрээг үндэслэн олгох

9.2.6. Байгууллагын үйл ажиллагаа, материаллаг баазыг бэхжүүлэх, ажлын дутагдал,

доголдлыг арилгах талаар ажилтны гаргасан санаачилга, зарчимч шүүмжлэлийг хүлээн авч, дэмжих,

хүсэлтийг шийдвэрлэж шуурхай хариу өгөх

9.2.7. Мэдлэг, боловсролоо дээшлүүлэх, бичсэн ном, гарын авлагаа хэвлүүлэхэд нь дэмжлэг

үзүүлэх

9.2.8. Монгол Улсын хууль тогтоомж, тэдгээрийг хэрэгжүүлэх талаар эрх бүхий байгууллагын

батлан гаргасан дүрэм, журам, сургуулийн дүрэм, журмууд, хөдөлмөрийн гэрээний биелэлтэд хяналт

тавих, үнэлэлт дүгнэлт өгөх

Арав. Профессор багш, ажилтан, ажилчдын эрх, үүрэг

10.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчид дор дурдсан эрх эдэлнэ.

10.1.1.Профессор багш, ажилтан, ажилчин нь хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин

хөлс, тэтгэвэр, тэтгэмж, олговор авах, амрах, хууль ёсны ашиг сонирхлоо хамгаалах, хөдөлмөрийн ба

хамтын гэрээ, хэлэлцээрт заасан бусад хөнгөлөлт эдлэх;

10.1.2.Хөдөлмөрөө үнэлүүлэх, шат дараалсан шагнал урамшил хүртэх, төрийн дээд

байгууллагад тодорхойлуулах;

10.1.3.Удирдах зөвлөл, эрдмийн зөвлөл, уран бүтээлийн зөвлөлд сонгогдох;

10.1.4.Сургууль, хүрээлэн, институт, тэнхим, төв, санхүү, материаллаг баазын ахиц дэвшил,

хөгжлийн асуудлаар төсөл боловсруулж, хэрэгжүүлэх, санаачилга гаргах, хэрэгжүүлэхэд оролцох;

10.2. Профессор багш, ажилтан, ажилчин дор дурдсан үүрэг хүлээнэ. Үүнд:

10.2.1.Монгол Улсын Үндсэн хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Хөдөлмөрийн тухай хууль,

Боловсролын тухай хууль, холбогдох бусад хууль, тогтоомж, сургуулийн дүрэм, журмыг мөрдөж,

ажлын байрны тодорхойлолт, хөдөлмөрийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлж ажиллах;

10.2.2.Эрхэлсэн ажил, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний технологийн горимыг чанд сахин биелүүлж,

санаачилга, үр бүтээлтэй, үлгэр дуурайлтай ажиллах, удирдах ажилтны өгсөн үүрэг, даалгаврыг

хугацаанд нь чанартай гүйцэтгэж, ажлын цагийг зохистой ашиглах;

10.2.3.Аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн журам, зааврыг хөдөлмөрийн үйл ажиллагаандаа

чанд дагаж мөрдөх;

10.2.4. Мэргэжлийн мэдлэг, гадаад хэл, мэдээлэл, харилцааны техник, технологийн мэдлэг,

чадвараа байнга дээшлүүлж, судалгаа шинжилгээний бүтээл туурвих;

10.2.5.Ажлын цагийг хатуу баримтлах;

10.2.6.Ажлын байранд утаат тамхи татах, согтууруулах ундаа үл хэрэглэх, согтууруулах,

мансуурах зүйл хэрэглэсэн үедээ сургуулийн орчинд нэвтрэхгүй, ажил үүрэг гүйцэтгэхгүй байх;

10.2.7.Сургалтын үйл ажиллагаанд харшлахгүйгээр өөр байгууллагад хөдөлмөрийн гэрээ,

контрактаар ажиллах тохиолдолд харьяалах сургууль, нэгжийн захиргаанд заавал мэдэгдэх;

10.2.8.СУИС-ийн багш, ажилтны ёс зүйн дүрмийг чанд мөрдөх;

10.2.9.Эд хөрөнгийн хариуцлага хүлээх;

10.3.Суралцагсдын үнэлгээг санаатайгаар өөрчлөхийг завдах, сургалтын бичиг баримтыг

хуурамчаар үйлдэх нь тухайн этгээдтэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах үндэслэл болно.

20


Арван нэг. Ажил, амралтын цагийн горим

11.1. Ажлын цаг

11.1.1.Ажилтны долоо хоногийн ажлын цаг нь 40, ажлын өдрийн үргэлжлэх хугацаа 8 цаг

байна.

11.1.2.Сургалтын ажил өглөө 7 цаг 40 минутад эхэлнэ. Хичээлийн анги танхимыг ээлжээр

ашиглаж байгаа тохиолдолд сургалтын ажлыг 20.00 цагт дуусгана. Нэг удаагийн ганцаарчилсан

хичээлийн үргэлжлэх хугацаа 50 минут, бусад хичээлийн үргэлжлэх хугацаа 90 минут байна.

Завсарлага 10 минут үргэлжилнэ.

11.1.3.Захиргаа, аж ахуйн ажилтны ажлын цаг 09.00 цагт эхэлж, өдөр 13.00-14.00 цагт

завсарлаж, орой 18.00 цагт дуусна.

11.1.4.Ажилтан, ажилчдын ажлын цаг ашиглалтыг хариуцсан нэгжийн дарга нар, багш нарын

цаг ашиглалт, оюутны ирц, хичээлд оролцож байгаа байдлыг тэнхимийн эрхлэгч, бүтцийн болон

салбар сургуулийн сургалтын алба өдөр тутам бүртгэж, хянана. Ажлын цаг ашиглалтыг цаг бүртгэлийн

системээр бүртгэж, хянаж болно.

11.1.5.Үйлчилгээний ажилчид өдөр бүр 07.00-19.00 цагийн хооронд, хувцас өлгөгч

07.30-18.30 цагийн хооронд ажиллана. Ажлын цагийг Хөдөлмөрийн тухай хуульд нийцүүлэн тухайн

харьяалах нэгжийн удирдлага зохицуулна.

11.1.6.Хичээлийн жилийн улирлын амралт, оюутны зуны амралтын хугацаанд багш, ажилтныг

сургалтын болон бусад зохион байгуулалтын ажилд татан оролцуулж болно.

11.1.7.Оюутан хичээлийн анги танхим, лаборатори, студи, урланд 07.00-21.00 цаг хүртэл

мэргэжлийн багшийн зөвшөөрснөөр бие даан ажиллаж болно. Энэ хугацааг бүтцийн сургуулийн

захирлын зөвшөөрлөөр өөрчилж болно.

11.1.8.Хичээлийн байрны жижүүр, манаач, ээлжийн слесарийн хөдөлмөрийн цагийг

хөдөлмөрийн гэрээгээр зохицуулна.

11.1.9.Цагийн бүртгэл хариуцсан нэгж, ажилтан нь ажлын цагийн бүртгэлийг сард 2 удаа цалин

олгохоос нэг хоногийн өмнө Санхүү, эдийн засгийн газар болон бүтцийн сургууль, хүрээлэн, институт,

ахлах сургуулийн санхүүд хүргүүлнэ.

11.1.10.Ажилтан ажлын цагаар өөр байгууллагад ажиллах үед нэгж, албадын дарга, эрхлэгчид

мэдэгдэж, гадуур ажлаар явах тухайгаа бүртгэлийн дэвтэрт тэмдэглүүлнэ.

11.1.11. Ажлын цагийн бүртгэл нь тухайн ажилтан, ажилчинд цалин хөлс олгох баримт болно.

11.2. Амралтын цаг

11.2.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчдын тухайн жилийн ээлжийн амралтыг хичээлийн

жилийн төгсгөлд захирлын тушаалаар олгоно.

11.2.2. Профессор багш, ажилтан, ажилчид ажлын байрны нөхцөлөөс хамаарч Хөдөлмөрийн

тухай хуулийн 79 дүгээр зүйлийн 79.5.6 дахь хэсэгт заасан хэмжээгээр буюу хамтын гэрээнд зааснаар

нэмэгдэл амралтыг эдэлнэ.

11.2.3.Ажлын зайлшгүй шаардлагаар ээлжийн амралтаа биеэр эдэлж чадаагүй ажилтныг

тухайн жилд нь багтаан амруулах ба нөхөн амруулах боломжгүй бол мөнгөн урамшуулал олгоно.

Ажилласан нэг өдрийн мөнгөн урамшууллын хэмжээ нь тухайн хүний албан тушаалын нэг өдрийн

цалин, хөлстэй тэнцүү байна.

11.2.4.Профессор багш, ажилтан, ажилчдын ээлжийн амралт эдлэх эрх нь ажилд томилогдсон

өдрөөс 11 сар ажилласны дараа үүснэ. Багш, ажилтан, ажилчин ажилд томилогдсоноос хойш 6 сарын

хугацаа өнгөрсөн, цаашид үргэлжлүүлэн ажиллах нь тодорхой, уг ажилтантай ажлаас халагдах тооцоо

хийгээгүй байгаа бол ээлжийн амралтыг ажилласан хугацаанд нь ногдуулж биш ажлын бүтэн жилээр

тооцож олгоно.

11.2.5.Тухайн жилийн ээлжийн амралт эдэлснээс хойш 6 сарын дараа дараагийн ээлжийн

амралтын эрх үүснэ.

Арван хоёр. Цалин, хөлс, шагнал, урамшуулал, тэтгэмж, түр чөлөө

12.1. Цалин хөлс

12.1.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчдын үндсэн цалингийн сүлжээг ажил, үйлчилгээний

онцлог, мэргэжлийн ур чадвар, ажлын дадлага, туршлага зэргийг харгалзан хөдөлмөрийн зах зээл дэх

цалингийн түвшинтэй уялдуулан төрийн захиргааны эсвэл төрийн үйлчилгээний ангилал, шатлалыг

жишиг болгон тогтооно.

21


12.1.2.Цалингийн нэмэгдэл, нэмэгдэл хөлсийг холбогдох хууль тогтоомж, хамтын гэрээ,

“Профессор багш нарын ажлын хэмжээ, түүнийг тооцох үлгэрчилсэн журам” -ын дагуу олгоно.

12.1.3.Профессор багш, ажилтан, ажилчдын цалин хөлсийг сар бүрийн 8, 23-ны өдөр олгох

бөгөөд тэр өдрүүд нийтээр амрах баярын болон долоо хоногийн бямба, ням гаригтай давхацвал өмнөх

ажлын өдөр нь цалин хөлсийг олгоно.

12.1.4.Цагийн багш нарын ажлын хөлсийг тэнхимийн эрхлэгчийн хянаж, тухайн сургуулийн

захирал баталсан цагаар нь тооцож сар тутам олгоно.

12.1.5.Профессор багш, ажилтан, ажилчдад ажил, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний үр дүнгийн

шагналыг нөхцөл, журам болон гэрээнд заасан хэмжээгээр олгож болно.

12.1.6.Бусдаас илүү өндөр бүтээмж, ур чадвар гарган ажиллаж байгаа багш, ажилтан,

ажилчдыг урамшуулахад “СУИС-ийн шагнал, урамшуулал олгох журам”-ыг баримтална. Журмыг

захирлын тушаалаар батална.

12.1.7.Профессор багш, ажилтны олон жилийн хөдөлмөрийн амжилт, бүтээлийг үнэлж төр

засгийн шагналд тодорхойлно.

12.1.8.Эрдэм шинжилгээний ажил, сургалт, уран бүтээл, үйлдвэрлэл, бизнесийн үйл

ажиллагаагаар сургуульд орлого оруулсан багш, ажилтныг оруулсан орлогын 10 хүртэл хувиар

урамшуулж болно. Урамшууллыг тусгай журмаар зохицуулна. Гадаад оюутан элсүүлэх ажлыг

удирдан зохион байгуулсан ажилтанд гадаад магистрын сургалтын төлбөрийн 15 кредиттэй тэнцэх

хэмжээний урамшуулал олгож болно.

12.2. Тэтгэвэр, тэтгэмж, олговор, нөхөн төлбөр

12.2.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчдад тэтгэвэр, тэтгэмж, олговор, нөхөн төлбөр тогтоож

олгох асуудлыг Монгол Улсын “Хөдөлмөрийн тухай” хууль, “Төрийн албаны тухай” хууль, гэрээ,

хэлэлцээр, хөдөлмөрийн гэрээгээр зохицуулна.

12.2.2. Профессор багш, ажилтан, ажилчдын Нийслэлийн нийтийн тээврийн хэрэгслээр

зорчих хөнгөлөлтийг сургуулийн эдийн засаг, санхүүгийн чадвар бололцоотой уялдуулан нэмэгдэл

цалингийн бүтцэд багтаан зохицуулж болно.

12.2.3. Профессор багш, ажилтан, ажилчин хүнд, удаан хугацаагаар өвчилсөн тохиолдолд

тухайн хүний ажлын байрыг харьяалах нэгж дараах тэтгэмжийг олгоно.

а/ 0-3 сар 500,000 төгрөг, б/ 3-аас дээш сар 1,000,000 хүртэл төгрөг.

12.2.4.Профессор багш, ажилтан, ажилчин нас барсан тохиолдолд СУИС-ийн захиргаанаас

тухайн профессор багш, ажилтан, ажилчдын нэг сарын үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний нэг

удаагийн буцалтгүй тусламжийг ар гэрт нь олгоно. Профессор багш ажилтан, ажилчны гэр бүлийн

гишүүн /төрүүлсэн болон үрчлэн авсан эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, төрсөн ах, эгч, дүү, хүүхэд/ нас барсан

тохиолдолд 300,000 төгрөгийн нэг удаагийн буцалтгүй тусламжийг үзүүлнэ.

12.2.5. Профессор багш, ажилтан, ажилчдын ам бүлийн гишүүнд ногдох бодит орлого

амьжиргааны баталгаажих түвшингээс доогуур бол жилд нэг удаа 100,000 төгрөгийн түлшний тусламж

үзүүлж болно.

12.2.6. Тус сургуульд ажиллаж байгаад өндөр насны тэтгэвэрт гарсан ахмад настан нас

барсан тохиолдолд СУИС-ийн захиргаанаас 300,000 төгрөгийн мөнгөн тэтгэмжийг ар гэрт нь олгоно.

12.2.7. СУИС-ийн бүтцийн болон салбар сургууль, хүрээлэн, институтэд үндсэн орон тоон дээр

тасралтгүй, үр бүтээлтэй ажилласан профессор багш, ажилтан, ажиллагсад, удирдах ажилтан нь

Хөдөлмөрийн тухай хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомжид заасны дагуу анх тэтгэвэр

тогтоолгож, ажлаас чөлөөлөгдөж байгаа бол тэтгэвэр тогтоосон баримтад үндэслэн нэг удаагийн

тэтгэмжийг дараах байдлаар олгоно. Үүнд:

Профессор багш, ажилтан, ажилчин СУИС-д 4 жил хүртэл ажилласан тохиолдолд тэтгэвэрт

гарахад нь 1 сарын; 5-10 жил ажилласан тохиолдолд 3 сарын; 11-15 жил ажилласан тохиолдолд 5

сарын; 16-21 жил ажилласан тохиолдолд 6 сарын; 22-оос дээш жил ажилласан тохиолдолд 8 сарын

үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн тэтгэмж тус тус олгоно. Тэтгэвэрт гарч буй ажилтан

сургуулийн хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулсан, гадны хөрөнгө оруулалтыг татсан, санаачилсан

төсөл хөтөлбөр нь хэрэгжсэн бол тэтгэмжийг хэрэгжүүлэх үндэслэл болно. Энэ тухайгаа албан

хүсэлтдээ тэмдэглэж нэгжийн ахлагчаар баталгаажуулна.

12.2.7.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчин нь тэтгэвэрт гарах тухай саналаа тэтгэвэр

тогтоолгохын өмнөх оны эхний хагас жилд багтаан харьяалах нэгжийн захиргаанд өгч, дараа жилийн

төсөвт тусган, зарцуулна. Гэхдээ өгөх тэтгэмжийн хэмжээ тухайн нэгжийн санхүүгийн чадавхаас

шалтгаалж болно.

22


12.2.7.2. Соёл урлагийн их сургуульд ажиллаж байгаад өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгосон

боловч тус сургуулиас тэтгэмж авалгүй ажиллаж байгаа өндөр настан ажлаасаа чөлөөлөгдсөн

тохиолдолд сургуулийн санхүүгийн боломжоос шалтгаалан 1-3 сарын үндсэн цалинтай тэнцэх

хэмжээний тэтгэмж олгож болно.

12.2.8. Дараах тохиолдолд дээрх тэтгэмжийг олгохгүй. Үүнд:

12.2.8.1.Ажиллаж байх сүүлийн 3 жилийн хугацаанд сахилгын зөрчил гаргасан, байгууллагын

хөдөлмөрийн дотоод журам зөрчсөн бол;

12.2.8.2. Сүүлийн 5 жилд 4 ба түүнээс дээш сараар ажиллаагүй бол (энд жирэмсний болон

амаржсаны чөлөөтэй, хүүхэд асрах чөлөөтэй байх хугацаа хамаарахгүй);

12.2.9.Уран бүтээлийн тайлан тоглолт зохион байгуулж байгаа багш нарт “Оюутан” театрын

байрны түрээсийн төлбөрийн 50 хүртэлх хувийн хөнгөлөлт үзүүлнэ.

12.2.10. Профессор багш, ажилтан, ажилчин хүнд, удаан хугацаагаар өвчилж, дотоод болон

гадаадад өндөр үнэтэй эмчилгээ, шинжилгээнд хамрагдсан тохиолдолд нэгжийн санхүүгийн

чадавхаас шалтгаалан тухайн эмчилгээ болон шинжилгээний үнийн дүнгийн 50 хүртэл хувьтай тэнцэх

хэмжээний зардлыг тухайн хүний ажлын байрыг харьяалах байгууллага, нэгж олгож болно.

12.2.11. Шинээр гэр бүл болж байгаа ажилтанд 500,000 төгрөгийн мөнгөн урамшуулал

(тэтгэмж) тухайн ажилтныг харьяалах нэгж олгож болно.

12.3. Профессор багш, ажилтан, ажилчинд олгох түр чөлөө

12.3.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчинд 1 сар хүртэлх хугацаагаар цалинтай чөлөө олгож

болно. Дараах нөхцөлд цалинтай чөлөө олгоно.

12.3.1.1. Ар гэрийн гачигдал

12.3.1.2. Өөрөө эрүүл мэндийн оношилгоо, эмчилгээнд хамрагдах

12.3.1.3. Гэр бүлийн гишүүн /төрүүлсэн эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, төрсөн ах, эгч, дүү, хүүхэд/

хүндээр өвчилсөн тохиолдолд асрах

12.3.1.4. Бусад хүндэтгэн үзэх нөхцөл байдал

12.3.2. Шинэ эцэгт тухайн ажилтныг харьяалах нэгжийн захирал ажлын 5 хүртэл хоногийн

цалинтай чөлөө олгож болно.

12.3.3. Гал түймэр, үер ус, хүчтэй салхи зэрэг байгалийн гамшиг, осолд орох, өртөх, хорио

цээрийн бүсэд байх хугацааг түр чөлөөтэйд тооцож үндсэн цалингийн 50 хувийг олгоно.

12.3.4. Эрдэм шинжилгээний ажил, судалгааны ач холбогдол, өгөөжийг харгалзан 45 хоногийн

хугацаатай цалинтай чөлөө олгож болно. Ажлын үр дүнг СУИС-ийн эрдмийн зөвлөлийн хурлаар

хэлэлцэж, зохих үр дүнд хүрээгүй гэж үзвэл цалинг буцаан суутгана.

12.3.5. Цалинтай чөлөөний хугацааг сунгахгүй.

12.3.6. Профессор багш, ажилтан, ажилчинд дараах тохиолдолд цалингүй чөлөө олгож болно.

12.3.6.1. Ажилтан мэргэжил дээшлүүлэхэд нь зориулж 3 сар хүртэл хугацаагаар;

12.3.6.2. Профессор багш гадаадын их дээд сургууль, судалгааны байгууллагад зочин багш,

судлаачаар ажиллах, мэргэжил дээшлүүлэх, докторын дараах хөтөлбөрт хамрагдахад нь 1 жил хүртэл

хугацаагаар;

12.3.6.3. Профессор багш, ажилтан, ажилчинд ар гэрийн гачигдал, өөрөө эрүүл мэндийн

оношилгоо, эмчилгээнд хамрагдах, гэр бүлийн гишүүн /төрүүлсэн эцэг, эх, эхнэр, нөхөр, төрсөн ах, эгч,

дүү, хүүхэд/ хүндээр өвчилсөн тохиолдолд асрах, гэр бүлийн хүнээ дагаж гадаадад суух зэрэг

шалтгааны улмаас 1 жил хүртэл хугацаагаар;

12.3.6.4. Хүүхэд асрах чөлөө хүссэн эх /эцэг/, нярай хүүхэд үрчлэн авсан эх /эцэг/-д чөлөөг

Хөдөлмөрийн тухай хуульд зааснаар;

12.3.6.5. Бусад хүндэтгэн үзэх нөхцөл байдал.

12.3.7. Профессор багш, ажилтан, ажилчин чөлөө хүссэн бичгээр гаргасан хүсэлтээ, нотлох

баримтын хамт харьяалах нэгжийн удирдлагад гаргах бөгөөд арав хүртэл хоногийн чөлөөг бүтцийн

болон салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн захирал, түүнээс дээш хоногийн чөлөөг

үндсэн нэгжийн тодорхойлолтыг үндэслэн СУИС-ийн захирлын тушаалаар олгоно.

12.3.8. Профессор багш, ажилтан, ажилчин чөлөө олгосон эсэх талаар шийдвэр гартал ажлын

байраа эзгүй орхиж явахыг хориглоно.

12.3.9. Хүндэтгэх шалтгаанаар цалингүй чөлөөний хугацааг нэг удаа, өмнө авсан чөлөөний

хугацаанаас ихгүй хугацаагаар сунгаж болно.

23


12.3.10.Чөлөөний хугацаа дууссанаас хойш 1 сарын дотор чөлөөний хугацааг сунгаагүй, ажил,

албан тушаалдаа эргэн ороогүй профессор багш, ажилтныг хөдөлмөрийн гэрээгээ цуцалсанд тооцон

захиргааны санаачилгаар ажлаас чөлөөлнө.

12.3.11.Цалингүй чөлөөний хугацаанд ногдох амралтын хоногийг ээлжийн амралтын

хугацаанаас нь хасаж тооцно.

12.3.12.Мэргэжил, боловсролоо дээшлүүлэх зорилгоор профессор багшид 1 жил, ажилтанд 3

сар хүртэлх хугацаагаар цалингүй чөлөө олгож байгаа тохиолдолд нийгмийн даатгалын шимтгэлийг

Монгол улсад мөрдөж буй хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр байгууллагаас төлнө.

12.3.13. Профессор багш ажлын 15-аас дээш өдөр үндсэн ажлаас хөндийрөхөд тухайн

хугацаанд гүйцэтгэвэл зохих танхимын сургалтын цагийг нормоос хорогдуулан тооцно.

Арван гурав. Хөдөлмөрийн сахилга, эд хөрөнгийн хариуцлага

13.1. Хөдөлмөрийн сахилга

13.1.1.Хөдөлмөрийн гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй профессор багш, ажилтан, ажилчинд

Монгол Улсын “Хөдөлмөрийн тухай” хуулийн 131 дүгээр зүйлд заасан сахилгын шийтгэл ногдуулна.

13.1.2. Хөдөлмөрийн сахилгын ноцтой зөрчилд дараах зөрчлүүдийг хамааруулна. Үүнд:

а. ажлын болон оюутны байранд архидан согтуурсан, ажлын байранд согтуугаар ажил үүрэг

гүйцэтгэсэн;

б. суралцагчид, тэдний ар гэр, иргэдээс шан харамж, авлига авсан нь тогтоогдсон;

в. сургуулийн эд хөрөнгийг дур мэдэн хувьдаа авч ашигласан, эвдсэн, үрэгдүүлэн

шамшигдуулсан;

г. багш, ажилтны ёс зүйд үл нийцэх ноцтой үйлдэл хийсэн, багшийн ёс зүйн дүрэм зөрчсөн

д. СУИС-ийн нэр хүндэд харш үйлдэл хийсэн.

е. хариуцсан ажилдаа ахиц, дэвшил гаргахгүй, дутагдлаа бүрэн засахгүй дахин зөрчил,

дутагдал гаргах;

ё. сургуулийн нэрийн өмнөөс хуурамч баримт бичиг үйлдсэн буюу засварласан, ашигласан

ж. сургалтын баримт бичгийг хуурамчаар үйлдсэн буюу үйлдэхийг завдсан

13.1.3. Дараах тохиолдлыг сахилгын зөрчилд тооцно. Үүнд:

а. хөдөлмөрийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй

б. цалинтай, цалингүй чөлөөний хугацааг дур мэдэн хэтрүүлсэн, ажил, сургуулиа орхиж явсан;

в.сургалтын технологи зөрчсөн;

г. дүрэм, журмын заалтыг нэг удаа зөрчсөн;

д. хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ажил тасалсан, ажлын цагаас нэг биш удаа хоцорсон,

цагаас өмнө завсарласан буюу тарсан;

е. мэдээ, тайлан, судалгааг нэг биш удаа буруу гаргасан, хугацаа хэтрүүлсэн

ё. Монгол Улсын хууль, тогтоомж, сургуулийн дүрэм, журам, Захирлын тушаал, шийдвэрийг

зөрчсөн

ж. ажлын үр дүн чанарыг хянах, аттестатчилалд хангалтгүй үнэлгээ авах

13.1.4. “Хөдөлмөрийн дотоод журам”, “Багшийн мэргэжлийн ёс зүйн дүрэм”, Хөдөлмөрийн

гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй профессор багш, ажилтан, ажилчинд дор дурдсан сахилгын

шийтгэл ногдуулна. Үүнд:

а. Сануулах;

б. Хөдөлмөрийн хөлсийг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах;

в. Хөдөлмөрийн гэрээ цуцлах;

13.1.5. Ажилтны гаргасан сахилгын зөрчлийн талаар тэмдэглэл үйлдэж баталгаа болгох

бөгөөд сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээг захиргааны санаачилгаар

цуцална.

13.1.6. Хичээл тасалсан, цагаас хожимдсон, цагаас эрт тарсан профессор багш, ажилтны

цалингаас суутгал хийнэ.

13.1.7. Хөдөлмөрийн гэрээ цуцлахаас бусад төрлийн сахилгын шийтгэлийг бүтцийн болон

салбар сургууль, хүрээлэн, институт, ахлах сургуулийн захирал ногдуулна.

13.1.8. Давтан сахилгын зөрчил гаргасан бол ноцтой зөрчилд тооцно.

13.1.9 Сахилгын шийтгэл оногдуулах, хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах асуудлыг Захиргааны

зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж, шийдвэрлэнэ.

24


13.1.10 Сахилгын шийтгэл хүчинтэй байх хугацаанд тухайн ажилтныг аливаа шагнал,

урамшил, цол олгоход тодорхойлохгүй.

13.2. Эд хөрөнгийн хариуцлага

13.2.1. Профессор багш, ажилтан, ажилчинд эрхэлсэн ажилд нь холбогдуулан “Эд хөрөнгийн

ашиглалтын карт”-аар олгож, хариуцуулсан анги, танхим, албаны өрөө, тоног төхөөрөмж, техник

хэрэгсэл, ном, сургалтын материал, багаж зэрэг эд хөрөнгийг үрэгдүүлсэн, ашиглалтын журам зөрчсөн

буюу бусад байдлаар сургуульд хохирол учруулсан тохиолдолд эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлага

хүлээнэ.

13.2.2. Сургуулийн эд хөрөнгө, материал хэрэгсэл, сургалтын тоног төхөөрөмжийг хувьдаа авч

завшсан, алдаж үрэгдүүлсэн, хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах үед эрхэлж байсан ажил, хариуцаж байсан

эд хөрөнгийг хүлээлгэн өгч, зохих тооцоо хийлгүй хаяж явсан профессор багш, ажилтан, ажилчдын

сургуульд учруулсан хохирлыг төлүүлэх асуудлыг хуулийн байгууллагаар шийдвэрлүүлнэ.

Арван дөрөв. Сургалтын үйл ажиллагаа

14.1. СУИС-д хичээл заах багш магистр буюу түүнээс дээш зэргийн боловсролтой байна.

Профессор багш нар хичээлийн жил эхэлснээс хойш 15 хоногийн дотор бүтцийн сургууль болон

институтийн захиралтай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж, ганцаарчилсан сургалтын хөтөлбөр,

сэдэвчилсэн төлөвлөгөө, хичээлийн конспект, ашиглах материалыг тэнхимийн хурлаар хэлэлцүүлж,

эрхлэгчээр батлуулж ажиллана.

14.2. Сургалт, улирлын шалгалтын хуваарийг тэнхимийн саналыг үндэслэн бүтцийн

сургуулийн сургалтын алба боловсруулан захиргааны зөвлөлөөр хэлэлцүүлж, СУИС-ийн Сургалтын

бодлогын газарт танилцуулан, сургалт эрхэлсэн дэд захирал баталгаажуулан мөрдөнө.

14.3. СУИС нь сургалтын үйл ажиллагааны онцлогоос шалтгаалан бэлтгэл ангитай байж

болно. Бэлтгэл ангийн сургалтын хөтөлбөрийг мэргэжлийн тэнхим боловсруулж, хөтөлбөрийн дэд

хороогоор хэлэлцэж, Хөтөлбөрийн ерөнхий хороо болон Эрдмийн зөвлөл батална.

14.4.Суралцагчдын дунд зохион байгуулах мэргэжлийн уралдаан, наадам, спортын

тэмцээнийг хичээлийн жилийн эхэнд төлөвлөж, баталсан графикийн дагуу явуулна.

14.5.Бусад байгууллагын материаллаг баазыг ашиглаж сургалт, урлаг, спортын тоглолт,

уралдаан, тэмцээн зохион байгуулах тохиолдолд бүтцийн сургуулийн захирал, тэнхимийн эрхлэгчид

урьдчилан мэдэгдэж, зөвшөөрөл авна.

14.6. Хоёр долоо хоног хүртэлх хугацаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар тасарсан хичээлийг

нөхөх асуудлыг тухайн профессор багш тэнхимийн эрхлэгч, сургалтын албатай тохиролцож,

хичээлийн хуваариа сургуулийн захирлаар батлуулан хичээллэж, тухайн курсын болон ганцаарчилсан

хичээлийн журнал, цагийн тооцооны хуудсанд тэмдэглэнэ. Хичээл нөхөх үйл ажиллагаанд сургалтын

мэргэжилтэн, тэнхимийн эрхлэгч хяналт тавина.

Хоёр долоо хоногоос дээш хугацааны хичээлийг нөхөж орохыг хориглох бөгөөд хичээлийг өөр

багшид шилжүүлэн заалгах асуудлыг бүтцийн сургууль болон институт, ахлах сургуулийн захиргаа

шийдвэрлэсэн байна.

14.7. Профессор багшийн сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлыг мэргэжилтэн,

шинжээчид /экспертүүд/-ийн багаар үнэлүүлэхээс гадна тусгайлан боловсруулсан асуултаар

суралцагчдаас судалгаа авч, профессор багшийн үйл ажиллагаанд сургуулийн захиргаа үнэлгээ өгч

болно.

14.8. Профессор багшийг 2 жил тутамд аттестатчилна. Аттестатчиллын журмыг СУИС-ийн

Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж, захирлын тушаалаар батална. Хүрээлэнгийн эрдэм

шинжилгээний ажилтныг Шинжлэх ухаан технологийн тухай хуульд заасны дагуу жил бүр

Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас зохион байгуулдаг эрдэм

шинжилгээний ажилтны аттестатчиллын журмын дагуу аттестатчилна.

Арван тав. Суралцагсад

15.1. Суралцагсад /дипломын, бакалаврын, магистрант, докторант/-ыг элсүүлэх, сургах,

үнэлэх, төгсгөх, тэдэнд боловсролын зэрэг олгох асуудлыг хууль, дүрэм журамд нийцүүлэн

боловсруулж, баталсан тусгай журмаар зохицуулна.

15.2. Элсэлтийг тухайн жилд баталсан хяналтын тоонд багтаан явуулах ба элсэлтийн журамд

заасан хөтөлбөрт тавигдах шаардлага хангасан иргэнийг элсүүлнэ.

25


15.3. Суралцагч элсүүлэхэд хандив болон хууль тогтоомжид зааснаас бусад төлбөр, хураамж

авахыг хориглоно.

15.4. Сургалтын төлбөрөө тогтоосон хугацаанд төлсөн суралцагчдад сургалтад оролцох,

оюутны нийтлэг үйлчилгээ үзүүлэх, сургалтын техник, тоног төхөөрөмжийг ашиглах зэрэг үйлчилгээг

сургуулийн зүгээс үзүүлнэ.

15.5. Сургалтын төлбөрийг шинэ элсэгчид суралцах эрхийн бичгээ авч бүрдгүүлэхдээ, оюутан,

магистрант, докторантууд хичээл сонголт хийж, баталгаажуулахдаа сургуулийн харилцах дансанд

тушаасан байна. Сургалтын болон үйлчилгээний төлбөрөө төлөөгүй суралцагчдад ямар нэгэн

үйлчилгээ үзүүлэхгүй.

15.6.Суралцагч сургалтын хөтөлбөрийн дагуу хичээлүүдийг судалж кредит цагийг цуглуулах,

явцын болон батлах шалгалтыг өгч, уран бүтээл, үйлдвэрлэлийн дадлагыг графикт хугацаанд хийнэ.

15.7.Суралцах хугацаандаа нийгмийн идэвх, сурлага, хүмүүжлээрээ шалгарсан, дотоод,

гадаадад зохион байгуулсан улс, олон улсын уран бүтээлчдийн мэргэжлийн уралдаанд тэргүүн

байрт шалгарсан оюутан, магистрант, эрдэм шинжилгээний хуралд онцгой өндөр үнэлгээ авсан

докторантыг кредитийн төлбөрөөр урамшуулан төр засгийн шагналд тодорхойлж болно.

15.8. Оюутан хичээлдээ хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр суугаагүй, мэдлэг, чадварын үнэлгээ

аваагүй, цуглуулах ёстой кредитийг тооцуулаагүй тохиолдолд суралцагчийн хүсэлтийг нь харгалзан

тухайн хичээлийг төлбөртэйгөөр дахин судалж болно. Сургалтын үйл явцад мэргэжлийн багш,

тэнхимийн үнэлгээгээр тухайн суралцагчийн мэргэжлийн ур чадвар, түвшин хангалтгүй болох нь

тогтоогдсон тохиолдолд суралцагч өөрөө хүсвэл СУИС дотор өөр хөтөлбөрт шилжин суралцаж болно.

15.9. Суралцагч хичээл, сургалт чанаргүй байгааг нотолсон тохиолдолд профессор багшаа

солих асуудлыг бүтцийн сургууль, институтийн сургалтын албанд тавьж, шийдвэрлүүлж болно.

15.10.Суралцагч сургалт, уран бүтээл, эрдэм шинжилгээний талаарх аливаа асуудлыг оюутны

зөвлөлөөр дамжуулан бүтцийн сургуулийн захиргаанд тавьж, шийдвэрлүүлнэ.

15.11.Мэргэжлийн чиглэлээрээ гадаадын их, дээд сургуульд суралцах суралцагчийн хүсэлтийг

хүлээн авч, холбогдох байгууллагад уламжилна.

Арван зургаа. Суралцагчийг сургуулиас чөлөөлөх,

жилийн чөлөө олгох, хасах

16.1. Суралцагчийг сургуулиас бүрмөсөн чөлөөлөх, анги шилжүүлэх, сургалтын хэлбэрийг

өөрчлөх, жилийн чөлөө олгох, улируулах, хасах асуудлыг Соёл урлагийн их сургуулийн бакалаврын

сургалтын журам, Соёл урлагийн их сургуулийн магистрын сургалтын журам, Соёл урлагийн их

сургуулийн докторын сургалтын журамд заасны дагуу шийдвэрлэх бөгөөд бүтцийн сургууль, нэгжийн

саналыг үндэслэн Захирлын тушаалаар баталгаажуулна.

Арван долоо. Бусад

17.1.Хөдөлмөрийн дотоод журмаар зохицуулаагүй хөдөлмөрийн бусад харилцааг хамтын

гэрээ, хөдөлмөрийн гэрээ, тусгай журмуудаар зохицуулна.

17.2.Шүүхийн байгууллагаар шийдвэрлэхээр хуульд зааснаас бусад төрлийн хөдөлмөрийн

маргааныг шийдвэрлэх үүрэг бүхий маргаан таслах комиссыг сургуулийн захиргаа, үйлдвэрчний

байгууллагын саналаар 3-5 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулж болно.

17.3.СУИС-ийн захиргаа үйлдвэрлэлийн ослыг тогтоох орон тооны бус комиссыг байгуулж

ажиллуулна.

17.4.Бүтцийн сургуулийн санхүүгийн ажилтан, сургалтын мэргэжилтнийг тодорхой хугацааны

давтамжтайгаар сэлгэн ажиллуулж болно.

17.5. Сургууль, сургуулийн дотуур байр, тэдгээрийн гаднах орчинд утаат тамхи татахыг

хориглох бөгөөд байгууллагын орох хаалга, хүлээлгийн танхим, хонгил, бие засах газар болон бусад

шаардлагатай газарт тамхи татахыг хориглосон анхааруулах тэмдгийг аж ахуй, хөдөлмөрийн аюулгүй

ажиллагаа, эрүүл ахуйн асуудал хариуцсан албан тушаалтан байрлуулж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавьж

ажиллана.

---ооОоо---

26



БАГШ, АЖИЛТНЫ ЁС ЗҮЙН ДҮРЭМ


Захирлын 2018 оны 5 дугаар сарын 1-ний өдрийн

А/162 тоот тушаалын нэгдүгээр хавсралт

1.1. Ёс зүйн дүрмийн хэрэгцээ, шаардлага

1. Соёл урлагийн их сургууль (СУИС) өөрийн эрхэм зорилгод нийцүүлэн сургалт, эрдэм

шинжилгээ, нийгэмд үйлчлэх чиг үүргээ хариуцлагатай биелүүлэхийн тулд нийтлэг үнэт зүйлс,

ёс суртахууны зарчим, хэм хэмжээг мөрдлөг болгоно.

1.2. Дүрмийн зорилго

1. СУИС-ийн гишүүний дагаж мөрдөх ёс суртахууны зарчим, хэм хэмжээг тогтоон, хэвшүүлэн

сахиулах, ёс суртахууны зөрчлийн тухай мэдээлэл, гомдол гаргах, түүнийг хүлээн авах,

шалган шийдвэрлэх, зөрчил гаргасан этгээдэд сахилгын хариуцлага хүлээлгэхэд энэ дүрмийг

баримтална.

1.3. СУИС-ийн эрхэмлэх үнэт зүйл, ёс суртахууны зарчмууд

1. Хүний эрх, эрх чөлөө, үнэ цэнэ, эрхэмсэг оршихуйг хүндэтгэх; үнэнийг эрэлхийлэх, эрдэм

мэдлэгийг дээдлэх; үнэнч, шударга, зарчимч байдал; ёс журмыг сахин биелүүлэх нь

СУИС-ийн багш, ажилтан, удирдах зөвлөлийн гишүүд (цаашид "СУИС-ийн гишүүн" гэх),

бүрийн эрхэмлэх үнэт зүйл мөн.

СУИС-ийн гишүүн багшлах, ажиллах мэргэжлийн үнэ цэнийг хамгаалахын зэрэгцээ:

2. Нийгмийн хариуцлагыг ухамсарлан, хүн бүрд чанартай, бүтээмжтэй, үр нөлөөтэй ажиллах,

суралцах тэгш боломж олгохыг эрмэлзэнэ.

3. Мэргэжлээрээ гарамгай байж, ажиллах үүргээ хариуцлагатай гүйцэтгэхийн зэрэгцээ аливаа

шударга бус, ёс бус явдалтай эвлэршгүй байхыг эрмэлзэнэ.

1.4. Дүрмийг хэрэгжүүлэхэд баримтлах зарчим

1. СУИС-ийн гишүүн бүр Дүрмийг сахин биелүүлж, ёс зүйн зөрчил гаргахгүй байх үүрэгтэй.

Удирдах албан тушаалд ажиллаж буй СУИС-ийн аливаа гишүүн Дүрмийг зөрчсөн тухай

мэдээлэл авмагц нэн даруй үр нөлөөтэй арга хэмжээ авах үүрэг хүлээнэ.

2. Дүрмийг хэрэгжүүлэхэд хүйс, арьс өнгө, хүйсийн ялгаа, бэлгийн хандлага, улс төр, шашин

шүтлэг зэрэг санал зөрөлдөөнөөр үүссэн маргааныг хэлэлцэх, буруушаах зэргээр СУИС-ийн

гишүүний үндсэн хуулиар олгогдсон салшгүй эрхэд халдах байдлаар хэрэглэж болохгүй.

3. Энэхүү дүрэм нь харилцаанд оролцогчдын аливаа хууль ёсны ашиг сонирхлоо хамгаалах

эрхийг хөндөх ёсгүй.

4. Ёс зүйн дүрмийн зөрчлийг шийдвэрлэхдээ оролцогч талуудын эрх, тэгш байдлыг хангаж,

хүсэлт тайлбараа гаргах эрх, нөгөө талын байр суурийг сонсох үүрэг, аль ч талаас

хамааралгүй шийдвэр гаргах зэрэг нийтлэг зарчмыг баримтална.

5. Дүрмийг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйд хариуцлага тооцохдоо СУИС-ийн хамт олны цаашдын

эвсэг хамтын ажиллагааг хамгаалж, гишүүний ёс зүйг дээшлүүлэх бодлого баримтална.

6. Аливаа зөрчил, гомдол, маргаан шийдвэрлэх үйл явцын үр нөлөө, өгөөжийг хангах үүднээс

СУИС болон СУИС-ийн гишүүн бүр Дүрмийг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйд тохирсон арга

хэмжээ авахыг эрмэлзэх бөгөөд үүнд маргаан таслах албан ёсны болон албан бус ажиллагааг

ашиглаж болно.

27


7. Энэхүү дүрэм нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Боловсролын тухай хууль, Дээд боловсролын

тухай хууль, Хөдөлмөрийн тухай хууль болон бусад холбогдох хууль тогтоомж, СУИС-ийн

дүрэм, хөдөлмөрийн хамтын хэлэлцээрт заасан зохицуулалтыг давж үйлчлэхгүй.

1.5. Дүрмийн үйлчлэх хүрээ

1. СУИС-ийн гишүүн бүр энэхүү ёс зүйн дүрмийг үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгоно.

2. СУИС-ийн үйл ажиллагааны орчин, эзэмшил газрын нутаг дэвсгэр болон СУИС-иас зохион

байгуулж буй ажил, үйл ажиллагааны явцад ёс зүйн дүрэм хэрэгжинэ.

3. СУИС-тай гэрээгээр ажиллаж буй бусад байгууллагын ажилтан гэрээнд заасны дагуу ажил

үүрэг гүйцэтгэх явцдаа Дүрмийг мөрдөх ба зөрчил гаргасан тохиолдолд үндсэн байгууллагад

нь албан ёсоор мэдэгдэнэ.

1.6. Нэр томьёо

1. Дүрэмд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно.

2. "СУИС-ийн гишүүн" гэж СУИС-ийн багш, ажилтан, удирдах зөвлөлийн гишүүдийг

3. "Ашиг сонирхлын зөрчил" гэж СУИС-ийн гишүүн аливаа үйл ажиллагаандаа амин хувийн

болон эдийн засгийн ашиг олох үүднээс СУИС-д материаллаг, материаллаг бус хохирол

учруулахуйц нөхцөл байдал үүсгэхийг;

4. "Зөрчил" гэж Дүрмийн заалтыг зөрчсөн СУИС-ийн гишүүний үйлдэл, эс үйлдэхүйг;

5. "Гомдол" гэж зөрчлийн улмаас хохирсон гэж үзэж СУИС-ийн гишүүн эсвэл түүний төлөөллөөс

эрх бүхий этгээдэд зохих журмаар хандаж, уг хохирлыг арилгуулахаар гаргасан хүсэлтийг;

6. "Маргаан" гэж Дүрэмд заасан ажиллагаа явуулан зөрчлийн үнэн бодит байдлыг шалгуулахаар

зөрчил гаргасан СУИС-ийн гишүүн болон энэхүү дүрмээр эрх олгогдсон этгээд шаардсаныг;

7. "Маргаан таслах ажиллагаа" гэж Дүрэмд заасан ажиллагаа явуулж, зөрчил гаргасан болон

гомдол гаргасан СУИС-ийн гишүүдийн хооронд үүссэн маргааныг хянан шийдвэрлэх.

Хоёр. СУИС-ийн гишүүний дагаж мөрдөх ёс зүй, хэм хэмжээ

2.1. Нийтлэг дагаж мөрдөх хэм хэмжээ

СУИС-ийн гишүүний дагаж мөрдвөл зохих доорх ерөнхий хэм хэмжээ нь СУИС-ийн гишүүн

бүрд тэгш үйлчлэхийн зэрэгцээ тэдний ажил үүргийн онцлогийг тусгасан тусгай хэм хэмжээгээр давхар

баталгаажна. Үүнд:

2.1.1.Үүрэг болгосон хэм хэмжээ:

1. Эрдэм мэдлэг, үнэнийг эрхэмлэж, эдгээрийг бусад эрх ашиг, сонирхлоос ямагт дээгүүрт тавих;

2. Үнэнч, шударга зарчимч, хариуцлагатай;

3. Иргэний харьяалал, яс үндэс, нас, хүйс, шашин шүтлэг, оюуны чадавх, үзэл бодол байр суурь,

гадаад үзэмж, хөрөнгө чинээ, нийгмийн гарал байдал, гэр бүлийн байдал, төгссөн сургууль,

эрүүл мэндийн байдал, бэлгийн чиг хандлага зэрэг аливаа шинжээр ялгаварлалгүй тэгш

хандах;

4. Ажил хэрэгт хувийн харилцаа болон хүмүүсийн хоорондын зохисгүй сөрөг харьцаанаас ангид

ажиллах;

5. Хүлээцтэй, өөрийгөө захирдаг байх;

6. Оногдсон үүрэг даалгаврыг чанартай биелүүлэх;

7. Санал өгөхдөө хараат бусаар, бодитой хандах;

8. Шийдвэрийг бодитой, үндэслэлтэй гаргаж, ил тод байлгах;

28


9. Суралцах эрүүл, аюулгүй орчинд сөргөөр нөлөөлөхүйц нөхцөл байдлаас сэргийлж,

шаардлагатай хүчин чармайлт гаргах;

10. Нийгэм, хүний хөгжил, байгаль экологи, тогтвортой хөгжлийн асуудалд идэвх

санаачилгатай оролцох.

2.1.2.Хориглосон хэм хэмжээ:

1. Санаатай, хайхрамжгүй, хэтэрхий болгоомжгүй, хариуцлагагүй үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр

бусдын аюулгүй байдал, бие, сэтгэцийн эрүүл мэнд, амь насанд шууд аюул занал учруулах,

учруулж болзошгүй нөхцөл байдал үүсгэж айдаст автуулах;

2. Сургууль, бусдын эд хөрөнгийг санаатай, хайхрамжгүй үйлдэл,. эс үйлдэхүйгээр устгах, эвдэж

гэмтээх эсхүл завдах, бусдын эд хөрөнгөд халдах;

3. Сургуулийн анги танхим, албан тасалгаа, лаборатори, дотуур байр, номын сан, оюутны бие

даан суралцах төв, биеийн тамирын заал, хоолны газар, бие засах газар, коридор зэрэг газар

(цаашид сургуулийн орчин гэх) согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэх, согтуурч зохисгүй зан

авир гаргах, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ сургуулийн орчинд нэвтрэх;

4. Бусдыг хилсээр буруутгах, мэдээллийг гуйвуулах, нуун дарагдуулах, худал мэдээлэх, хутган

үймүүлэх;

5. Бусдыг үл хүндэтгэх, бүдүүлэг авирлах, үг хэлээр дайрч доромжлох, айлган сүрдүүлэх,

дарамтлах;

6. Ажил үүрэг, эрх мэдлийн хүрээнд аливаа шийдвэр, үйлдэлд нөлөөлж болохуйц талархал,

бэлэг, шан харамж, ашгийг материаллаг ба материаллаг бус байдлаар авах, авахыг хүсэх,

шаардах, үүний улмаас хэн нэгэнд хариу барих нөхцөл байдал үүсгэх;

7. Багш, ажилтны ажил байдлын үнэлгээ, аттестатчиллын дүн, суралцагчдын сурлагын дүн,

санал асуулгын үр дүнд нөлөөлөх аливаа үйлдэл хийх;

8. Ажлын цагаар хувийн хэргээр утсаар удаан хугацаагаар ярьж ажил үүргээ цалгардуулах.

2.2.1. Мэргэжлийн ёс суртахууны хэм хэмжээ

2.2. Багшийн дагаж мөрдөх хэм хэмжээ

2.2.1.1.Үүрэг болгосон хэм хэмжээ

1. Судалгаа шинжилгээний арга зүй, мэдлэг чадвар, заах арга барилаа байнга дээшлүүлж,

сургалтын арга технологийн шинэчлэлтэд хувь нэмэр оруулах.

2. Хичээлийн хуваарь, цагийг баримтлах;

3. Суралцагчийн мэдлэг, чадварыг шалгах хэлбэр, шалгалтын агуулгын хүрээ, үнэлэх шалгуурыг

ил тод, тодорхой байлгах;

4. Суралцагчийн бие даан гүйцэтгэх ажил нь оюутны боломж, хөтөлбөрийн түвшинд нийцсэн

байж, тухайн ажлын чиглэл, агуулга, ашиглах мэдээллийн эх сурвалжийг тодорхой байлгах.

5. Бусад судлаач, эрдэмтдийг хувь хүнийх нь хувьд хүндэтгэхийн зэрэгцээ бүтээлд нь рациональ

шүүмжлэлтэй хандах;

6. Судалгаа эрдэм шинжилгээний ажилд залуу багш, судлаач, суралцагчдын оролцоог дэмжих;

7. Эрдэм шинжилгээний ажлыг багаар буюу хамтарч гүйцэтгэх тохиолдолд багийн гишүүдийн

үүрэг оролцоо, ажлын гүйцэтгэл, үр дүнг харгалзан төсвийг зөв шударга хуваарилж,

зарцуулах;

8. Улс, нийгмийн өмнө тулгарч буй асуудалд алсын хараатай, бүтээлч, шүүмжлэлт байр

сууринаас хандаж, мэргэжлийн үүднээс ажил хэрэгч санал дэвшүүлэх;

9. Мэргэжил мэдлэг, судалгааныхаа үр дүнг нийтэд зарлах, түгээх, нэвтрүүлэхдээ хүнлэг байж,

нийтийн эрх ашигт нийцүүлэх;

10. Нийгэмд хүргэж буй мэдээлэл нь шударга, бодитой, үндэслэлтэй байх;

11. Мэргэжлийн шүүмж өгөх, шүүмж хүлээн авах.

2.2.1.2.Хориглосон хэм хэмжээ

1. Хичээл таслах, хичээлээс хоцрох, эрт тараах, хичээлийн цагаар танхимыг орхих;

2. Дүнг бодитой бус, хуурамчаар тавих;

29


3. Суралцагчдад бие даан сурах хэрэглэгдэхүүн, хичээлийн гарын авлага, ном сурах бичиг

тулган борлуулах;

4. Бусдын бүтээл, санааг хулгайлах, эшлэлгүй ашиглах, хуулбарлах, зохиогчийн зөвшөөрөлгүй

ашиглах;

5. Судалгааны үр дүнг дөвийлгөх, үнэн байдлыг гуйвуулах, зохиомлоор тайлагнах;

6. Эрдэм шинжилгээний гэрээт болон төсөлт ажилд судлаачийн зөвшөөрлийг үл харгалзан

оролцуулах;

7. Сургуулийн болон тухайн судлаачийн нэрийг зөвшөөрөлгүй ашиглах;

2.2.2. Харилцааны ёс суртахууны хэм хэмжээ


1. Суралцагч санаа бодлоо чөлөөтэй солилцох уур амьсгал бүрдүүлэх;

2. Суралцагчийн эрдэм мэдлэгт хандах идэвх санаачилгыг өрнүүлж, оюуны эрэл хайгуулд

хамтдаа зүтгэгч хэмээн хүндэтгэж харьцах;

3. Бусадтай ялгаварлалгүй, хүндэтгэлтэй харилцах;

4. Бусдын ажил, бүтээлд мэргэжлийн үүднээс шударга, бодит үнэлгээ, шүүмж өгөх;

5. Багаар ажиллахдаа цаг барьж, цахим хуудас, захиагаа тогтмол шалгах;


1. Хувийн ашиг сонирхолд нийцүүлэн суралцагчийн хөдөлмөрийг ашиглах;

2. Суралцагчийг хүйсээр болон бусад байдлаар ялгаварласан, ичээн зовоож, гутаан

доромжилсон үг хэлэх, үйлдэл хийх;

3. Суралцагчид бэлгийн дарамт үзүүлэх, бэлгийн харьцаанд орох;

4. Багшийн байр суурийн давуу байдлыг ашиглан суралцагчид аливаа дарамт, шахалт үзүүлэх.

5. Байр суурийн давуу байдлаа ашиглах;

6. Бусдын ажил, бүтээлийг дүгнэхдээ мэргэжлийн бус шалгуураар хандах, мэргэжлийн ур

чадварыг нь буруу илэрхийлэх, дутуу үнэлэх;

7. Мэргэжил, мэргэшлийн мэдлэг чадвартай холбоотой материалаа нуун дарагдуулах, худал

мэдүүлэг хийх;

2.3. Удирдах ажилтан болон бусад ажилтны дагаж мөрдөх хэм хэмжээ

2.3.1. Ажил үүрэгтэй холбоотой хэм хэмжээ

Сургалт, боловсролын чанар, стандарт, үйлчилгээ, үр өгөөжийг дээшлүүлж, сургалтын орчныг

боловсронгуй болгоход хариуцлагатай, чин үнэнч хандаж, бүтээлч хувь нэмрээ оруулах нь СУИС-ийн

ажилтан, ажилчдын үүрэг, хариуцлага мөн.

а) Нийтлэг хэм хэмжээ

1.Үүрэг болгосон хэм хэмжээ

1. Мэдээллийг нээлттэй, ил тод, тогтмол байлгаж, СУИС-ийн гишүүнд шаардлагатай, хүссэн

мэдээ, мэдээллийг шуурхай хүргэх;

2. СУИС-ийн гишүүн болон тэдний төлөөллөөс тавьж буй шүүмжлэл, шаардлага, өргөдөл,

гомдлыг бодит үндэслэлтэй, тэгш, шударга шийдвэрлэх.

2.Хориглосон хэм хэмжээ

1. Боловсон хүчнийг ажилд авах, албан тушаалд дэвшүүлэх, ажилд томилох, шагнал

урамшуулалд тодорхойлох, мэргэжил дээшлүүлэхэд ашиг сонирхлын зөрчил гаргах, ил тод

байдлыг үл хангах;

2. Эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж ойр дотны харьцаатай хүмүүст давуу боломж олгох, дэмжлэг

үзүүлэх;

3. Ажил мэргэжилд өрсөлдөж байгаа хүний мэдлэг, чадварын талаар санаатай худал мэдүүлэг

гаргах.

30


б) Тусгай хэм хэмжээ

1.Удирдах ажилтан

1. Сургууль, бүрэлдэхүүн сургууль, нэгжийг хөгжүүлэх стратеги төлөвлөгөө, бодлого

боловсруулах чадвартай байж, түүний хэрэгжилт, явц, үр дүнд анхаарч ажиллах;

2. Сургалт, эрдэм шинжилгээний түвшинг орчин үеийн хөгжлийн шаардлага, шинжлэх ухаанч

академик чиг хандлагатай нийцүүлэн шинэчилж байх;

3. Сургуулийн амьдралтай холбоотой мэдээллийг хамт олонд ил тод нээлттэй байлгах;

4. Аливаа шийдвэрийг сургууль, хамт олны эрх ашгийн үүднээс ухаалаг, зүй зохистой,

үндэслэлтэй гаргах, шийдвэрийн үр дүнд хяналт тавих;

5. Хувийн болон хамаатан садан, ойр дотно харилцаатай хүмүүст шударга бус давуу байдал

үүсгэхгүй байх

6. Сургуулийн эд хөрөнгийг хувийн ашиг сонирхлоор бусдад ашиглуулахгүй байх,

2.Ажилтан, ажилчин

1. Ажил, үүрэгтэй холбоотой мэдээлэл олж авах боломжийг нээлтэй байлгах;

2. Сургуулийн удирдлага, багш, ажилтан, ажилчин, суралцагчдад холбогдох үйлчилгээг түргэн

шуурхай, чирэгдэлгүй, чанартай, тэгш хүртээмжтэй хүргэх;

3. Сургуулийн байр, техник тоног төхөөрөмж, сургалтын хэрэгсэл, хэрэглэгдэхүүн, эд зүйлс,

оюуны бүтээлийг зүй зохистой, гамтай ашиглах,

4. Албан тушаалаа урвуулан ашиглахгүй байх.

2.3.2. Харилцааны хэм хэмжээ

Харилцан тэгш хүндэтгэлтэй хандах, харилцааны өндөр соёлтой, аливаа санал өгөх, шийдвэр

гаргахдаа ухаалаг, асуудалд үндэслэлтэй, ил тод, нээлттэй шударга, бодитой хандах, хүнлэг байх нь

СУИС-ийн хамт олны харилцааны зарчим мөн.


1. Ямар албан тушаалд ажиллаж байгаагаас үл хамаарч бие биетэйгээ шударга, хүндэтгэлтэй

харилцах;

2. Багаар ажиллахдаа цаг барьж цахим хуудас, захиагаа тогтмол шалгах; Багш, ажилтан,

ажилчид суралцагчдад тэгш, хүртээмжтэй, эелдэг, соёлч боловсон, хөнгөн шуурхай үйлчлэх.


1. Хувийн ашиг сонирхолд нийцүүлэн доод тушаалын хүмүүсийн болон суралцагчийн

хөдөлмөрийг завших;

2. Шударга бусаар бусдын нэр төр, байр суурийг гутаан албан тушаал, мэргэжлийн салбарт ахиж

дэвших боломжийг хаах, саад учруулах.

Гурав. Ёс суртахууны зөрчил, гомдол, маргааныг шийдвэрлэх

3.1. Шийдвэр гаргах эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан

Ёс суртахууны зөрчил, гомдол, маргааныг шийдвэрлэх эрх бүхий этгээд нь ёс зүйн зөвлөх, ёс

зүйн хорооны бүрэлдэхүүн байна.

3.1.1. Ёс зүйн зөвлөхийн эрх, үүрэг

1. СУИС-ийн бүрэлдэхүүн сургууль бүр өөрийн ёс зүйн зөвлөхтэй байна. Ёс зүйн зөвлөхийг

өөрийн багш, ажилтны дотроос тухайн сургуулийн гишүүдийн ашиг сонирхлын бүлгийн

төлөөллийг бүрэн хангасан комисс сонгон шалгаруулж, бүрэлдэхүүний сургуулийн захирлын

тушаалаар 2 жилийн хугацаагаар томилно.

2. Ёс зүйн зөвлөх нь ёс зүйн зөрчлийн талаар гарсан гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх үүрэгтэй.

Ингэхдээ асуудлыг голч байр сууринаас, аль нэг талд үйлчлэлгүйгээр хянаж, бие даасан,

шударга шийдвэр гаргах, холбогдох талуудын хувийн нууцыг чандлан хадгалах үүрэгтэй.

31


3. Ёс зүйн зөвлөхийн үйл ажиллагаанд жилд нэг удаа тухайн сургуулийн багш, ажилтан,

суралцагчийн төлөөллийг бүрэн хангасан тусгай комисс шалгалт хийнэ.

4. Ёс зүйн зөвлөх нь ажлаа жил бүрийн 9 дүгээр сарын 30-ний дотор СУИС-ийн захиралд илтгэх

хуудсаар мэдээлэл өгөх ба уг мэдээлэл нь нийтэд нээлттэй байна.

3.1.2. Ёс зүйн хороо

1. Ёс зүйн хороо нь 3 гишүүдээс бүрдэнэ. Хорооны гишүүдээс дарга болон нарийн бичгийн

даргыг сонгоно.

2. Ёс зүйн хороо нь ёс зүйн зөрчлийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авах байнгын

ажиллагаатай утас, цахим шуудангийн хаягтай байна

3. Ёс зүйн хорооны гишүүдийг 2 жилийн хугацаагаар СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөлийн саналыг

үндэслэн СУИС-ийн захирал томилно.

4. Ёс зүйн хороо нь Энэхүү дүрэмд нэмэлт өөрчлөлт оруулах саналыг тухай бүр боловсруулан

СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөлийн хурлаар шийдвэрлүүлэх үүрэгтэй.

3.2. Зөрчлийн талаар авах арга хэмжээ

3.2.1. Сахилгын түр арга хэмжээ авах

1. СУИС-ийн захирал, дэд захирал, бүрэлдэхүүний сургуулийн захирал, сургалтын албаны дарга

болон тэнхимийн эрхлэгч ноцтой хор уршиг учруулж болзошгүй ёс суртахууны зөрчлийг

таслан зогсоож, сахилгын түр арга хэмжээ авч болно.

2. Сахилгын түр арга хэмжээ авах эрх бүхий албан тушаалтан дараах үндэслэлээр хоёр өдрөөс

хэтрэхгүй хугацаагаар анги, танхим, сургууль, олон нийтийн арга хэмжээг орхин явахыг зөрчил

гаргагчаас шаардах, уг шаардлагаа албадан биелүүлэх эрхтэй. Үүнд:

1) Зөрчил гаргагч СУИС-ийн бусад гишүүд, суралцагсдын эрүүл, аюулгүй, иргэншсэн орчинд

суралцах, судалгааны ажил эрхлэх эрхээ хэрэгжүүлэхэд ноцтой хүндрэл учруулсан

2) Зөрчил гаргагч СУИС-ийн бусад гишүүн, суралцагсдын болон өөрийн амь бие, эрүүл мэнд,

аюулгүй байдалд шууд хохирол учруулж болзошгүй байдал үүсгэсэн.

1. Сахилгын түр арга хэмжээ авахдаа суралцагчийн шалгалт өгөх, бие даалтын ажил, анги

дэвших болон төгсөлтийн ажлаа хамгаалах эрхийг үл хөндөн гагцхүү товлосон өдөр, цагийн

хуваарийг өөрчилж болно.

2. Энэхүү дүрмийг ноцтой зөрчсөн суралцагчийг шаардлагатай үед багш, сургалтын албаны

ажилтан тухайн хичээл, шалгалтаас нэг удаа гаргах эрхтэй бөгөөд давтан зөрчил гаргасан

тохиолдолд Сургалтын алба эсвэл тэнхимд хандаж, шийдвэрлүүлнэ.

3.2.2. Гомдол гаргах

1. Энэхүү Дүрмийг зөрчсөн СУИС-ийн гишүүн, суралцагчийн үйлдэл, эс үйлдэхүй нь бусад

гишүүн, суралцагчийн эрх ашгийг хохироосон бол хохирсон гишүүн, суралцагчийн гомдол

гаргах эрхтэй.

2. СУИС-ийн дүрэм, хөдөлмөрийн гэрээ, контракт, ажлын байрны тодорхойлолтын дагуу

хүлээсэн үүргийн хүрээнд СУИС-ийн гишүүн сургуулийн эрх ашгийг төлөөлөн гомдол гаргаж

болно.

3. Нийтлэг эрх ашиг нь хөндөгдсөн СУИС-ийн гишүүд, суралцагсад нэгдэж, өөрсдийн

төлөөлөгчөөр дамжуулан гомдол гаргаж болно.

32


3.3. Гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа

3.3.1. Ёс зүйн зөвлөхөд хандах

1. СУИС-ийн гишүүн, суралцагч нь Дүрэм зөрчсөн аливаа үйлдэл, эс үйлдэхүйн гэрч болсон

эсвэл өөрөө хохирсон гэж үзвэл Ёс зүйн зөвлөхөд гомдлоо гаргаж, тухайн нөхцөлд хамгийн

тохирсон арга хэмжээг сонгох талаар мэргэжлийн туслалцаа авч болно.

2. Гомдлыг зөрчил гарснаас хойш 1 сарын дотор гаргах бөгөөд зайлшгүй, ноцтой үндэслэл байна

гэж үзвэл Ёс зүйн зөвлөх хугацаа харгалзахгүйгээр гомдлыг хүлээн авч болно.

3. Ёс зүйн зөвлөх дараах үндэслэлээр гомдлыг хүлээн авахаас татгалзаж болох ба татгалзсан

үндэслэлээ гомдол гаргагчид бичгээр мэдэгдэнэ. Үүнд:

1) Дүрмийн үйлчлэх хүрээнд үл хамаарах гомдол гаргасан (энэ тохиолдолд гомдол гаргагчид

гомдлоо хаана гаргах талаар зөвлөнө);

2) Гомдол нь ялимгүй, илт үндэслэлгүй, эсвэл бусдыг гүтгэн, доромжлох гэсэн илэрхий санаа

зорилго агуулсан, гомдлын үндэслэлийг нотлох баримт хангалтгүй;

3) Гомдол гаргагч өөр журмаар гомдлоо нэгэнт гаргасан буюу шийдвэрлүүлж байгаа;

4. Ёс зүйн зөвлөх гомдол хүлээн авахаас татгалзсан бол гомдол гаргагч энэ талаар бичгээр өгсөн

мэдэгдлийг гардан авснаас хойш 10 өдрийн дотор маргаан таслах ажиллагаа эхлүүлэх

хүсэлтээ Ёс зүйн зөвлөх эсвэл Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн даргын аль нэгэнд бичгээр

гаргаж болно.

3.3.2. Гомдол гаргагчийн эрх

1. Ёс зүйн зөвлөх гомдлыг хүлээн авсан бол гомдол гаргагч дараах эрхтэй:

2. Гомдлоо үл маргалдах журмаар шийдвэрлүүлэх;

3. Гомдлоо маргаан таслах журмаар шийдвэрлүүлэх;

4. Гомдлоосоо татгалзах;

5. Дүрэмд зааснаас бусад арга замаар гомдлоо барагдуулах.

3.3.3. Гомдлыг үл маргалдах журмаар шийдвэрлэх

1. Гомдлоо үл маргалдах журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтэй гомдол гаргагч дараах арга

хэмжээний аль нэгийг авах эрхийг Ёс зүйн зөвлөхөд итгэмжилж болно. Үүнд;

1. Холбогдох талууд өөрсдийн төсөөллийг тодруулж, ойлгомжтой болгоход нь туслах;

2. Тодорхой үйлдэл, эс үйлдэхүйгээс гарах үр дагаврын талаарх холбогдох талуудын

ойлголт, мэдлэгийг дээшлүүлэх;

3. Холбогдох талуудын хоорондын ялгаатай байдлыг ойлгуулах, харилцан хүлээн

зөвшөөрүүлэх;

4. Холбогдох талуудын хооронд үүссэн үзэл, хандлагын зөрөөг ойлгуулан, таниулах.

2. Гомдол гаргагч болон хариуцагч нар шууд нүүр тулан уулзах боломжгүй эсвэл хүсэлгүй бол Ес

зүйн зөвлөхөөр дамжуулан хоорондоо харилцаж болно.

3. Хэрэв тухайн нөхцөлд эвлэрүүлэн зуучлах аргыг хэрэглэх нь зохистой хэмээн үзэж гомдол

гаргагч болон хариуцагч нар харилцан зөвшөөрсөн бол Ёс зүйн зөвлөх эвлэрүүлэн зуучлагчийн

үүрэг гүйцэтгэх эсвэл энэ талаар мэргэшсэн СУИС-ийн өөр нэг гишүүнээр уг үүргийг гүйцэтгүүлж

болно.

3.3.4. Сургалтын алба, тэнхимийн удирдлагад хандах

1. Суралцагчийн эсрэг гомдлыг үл маргалдах журмаар шийдвэрлэх боломжгүй гэж үзвэл Ёс зүйн

зөвлөх гомдол гаргагчтай зөвшилцөн тухайн бүрэлдэхүүний сургуулийн сургалтын алба эсвэл

холбогдох тэнхимд хандаж болно. Сургалтын алба, тэнхимд шийдвэр гаргахад

шаардлагатай мэдээллийг Ёс зүйн зөвлөх бичгээр гаргаж өгнө.

2. Сургалтын алба, тэнхим гомдлыг хэлэлцээд, зөрчил давтан гарахаас сэргийлэх үр нөлөөтэй

шийдвэр гаргана. Үүнд:

1) Тухайн зөрчил, зан байдлыг давтан гаргаж болохгүйг амаар болон бичгээр сануулах;

2) Зөрчил, зан байдлаа давтахгүй байх амлалт амаар болон бичгээр авхуулах;

3) Хэрэв компьютер, интернет, ном сурах бичиг ашиглахтай холбоотой зөрчил гаргасан бол

33


ашиглах зарим эрхийг нь тодорхой хугацаагаар түдгэлзүүлэх (ингэхдээ суралцах үйл

ажиллагаанд нь хохирол учруулж болохгүй);

4) Шаардлагатай гэж үзвэл маргаан таслах ажиллагаа эхлүүлэх.

5) Сургалтын алба эсвэл тэнхим асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэсэн тухайгаа Ёс зүйн зөвлөхөд

бичгээр мэдэгдэж, түүгээр дамжуулан гомдол гаргагчид мэдэгдэнэ.

3.3.5. Бусад

1. Гомдол гаргагч болон хариуцагч нар гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад

харилцан зөвшөөрсөн аливаа шийдвэр нь сайн дурынх байна. Эвлэрүүлэн зуучлагчийн үүрэг

гүйцэтгэгч нь өөрийн зүгээс гомдол гаргагч болон хариуцагч нарт ямар нэг шийдвэр тулгах

ёсгүй.

2. Гомдол гаргагч урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны аль ч шатанд гомдлоо татаж авах

эрхтэй. Ёс зүйн зөвлөх гомдлыг үл маргалдах журмаар шийдвэрлэх ажиллагаа ямар нэг

дорвитой үр дүнд хүрэхгүй гэж үзвэл уг ажиллагаанаас татгалзаж болно.

3. Гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа үргэлжлэх хугацаа 2 сараас үл хэтэрнэ.

4. Ёс зүйн зөвлөх холбогдох гомдол, тайлбар, шийдвэрүүдийг хадгалж болно. Хэрэв талууд

тохиролцоонд хүрсэн бол түүнийг бичгээр үйлдэж хадгална. Хэрэв маргаан таслах

ажиллагааны явцад гомдлоос татгалзсан бол талуудыг таньж болох мэдээллийг устгана.

5. Ёс зүйн зөвлөх урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа дуусмагц уг ажиллагаанд оролцсон СУИСийн

гишүүн, суралцагсдын хувийн мэдээлэлтэй холбоотой аливаа баримтыг устгаж, харин

жилийн нэгдсэн тайлан, статистик мэдээнд ашиглах зорилгоор ямар зөрчлийг хэрхэн

шийдвэрлэсэн тухай товч тэмдэглэл үйлдэж, өөртөө хадгална. Уг тэмдэглэлд нэр, хаяг зэрэг

СУИС-ийн гишүүнийг таньж болох мэдээллийг оруулахгүй.

3.4.1. Маргаан таслах бүрэлдэхүүн

3.4. Маргаан таслах ажиллагаа

1. Ёс зүйн хорооноос маргаан таслах бүрэлдэхүүнийг 10 хоногийн дотор томилж, хуралдах өдрийг

товлон, хуралдах өдрөөс 5-аас цөөнгүй хоногийн өмнө хурлын тов болон гишүүдийг талуудад

мэдэгдэнэ. Талуудад гишүүдээс татгалзан гаргах үндэслэл бүхий хүсэлт байвал 3-аас цөөнгүй

өдрийн өмнө гаргана.

2. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга маргаан таслах бүрэлдэхүүнийг дараах байдлаар

томилно.

- Суралцагч хоорондын маргаанд докторант, магистрант, оюутны төлөөлөгч 2 гишүүн, СБЗГ-ын

оюутны нийгмийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, санал өгөх эрхгүй хуралдаан даргалагч 1

- Суралцагчтай холбоотой бусад маргаанд суралцагчийн 1 төлөөлөл, СБЗГ-ын оюутны

нийгмийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, багш ажилчдын 1 төлөөлөл, санал өгөх эрхгүй

хуралдаан даргалагч 1

- Бусад маргаанд СБЗГ-ын оюутны нийгмийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, багш ажилчдын

төлөөлөл 2, санал өгөх эрхгүй хуралдаан даргалагч 1.

3.4.2. Маргаан таслах ажиллагааг эхлүүлэх

1. Гомдол гаргагч урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааг дамжихгүйгээр Ёс зүйн хорооны нарийн

бичгийн даргад шууд хандаж болно.

2. Ёс зүйн зөвлөх, Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хоёрын аль нэг нь өөрт нь хандсан

гомдол гаргагчид гомдлыг бичгээр хэрхэн гаргах талаар зөвлөнө. Бичгээр гомдол гаргахдаа

огноо, гомдол гаргагч болон хариуцагч, болсон үйл явдал, Дүрмийн аль заалтыг зөрчсөн

тухай, мөн буцах хаяг тодорхой зааж, гарын үсэг зурсан байна.

3. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга гомдлыг хүлээн авмагц 20 өдрийн дотор маргаан

таслах ажиллагааны бэлтгэлийг хангаж, хуралдааны товыг гаргана. Хуралдаан болохоос 15-

аас цөөнгүй өдрийн өмнө гомдол гаргагч нэмэлт тайлбар, нотлох баримт, гэрчийн талаар

мэдээлэл гаргаж болно. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хурал болохоос 10-аас

34


цөөнгүй хоногийн өмнө холбогдох мэдээллийг хариуцагч талд хүргүүлнэ. Хариуцагч тал хариу

тайлбар, өөрийн гэрчээр хэн оролцох зэрэг мэдээллийг 5-аас цөөнгүй өдрийн өмнө Ёс зүйн

хорооны нарийн бичгийн даргад хүргүүлнэ. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга гомдолтой

холбоотой бүх мэдээллийг хувилан хурал болохоос 3-аас цөөнгүй өдрийн өмнө маргаан

таслах бүрэлдэхүүнд гардуулж өгнө.

4. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хуралдах өдрөөс 5-аас цөөнгүй өдрийн өмнө хурлын

товыг талуудад мэдэгдэнэ.

5. Маргаан таслах бүрэлдэхүүн хоёр талын гэрчийн тоонд хязгаар тавьж болно.

6. Хэрэв хариуцагч нь хөдөлмөрийн хамтын хэлэлцээр бүхий байгууллагын гишүүн бол уг

хэлэлцээрт заасан хэрэг шийдвэрлэхтэй холбоотой нэмэлт журмын улмаас хугацаа алдах

зэрэг хүндрэл үүсэж болохыг гомдол гаргагчид танилцуулна.

7. Гомдлыг маргаан таслах бүрэлдэхүүн хуралдаанаар шийдвэрлэнэ.

8. Талууд өөрсдийн төлөөллөөс хуралдаанд байлцуулах, итгэмжлэл олгох, давж заалдах,

мэргэжлийн зөвлөгөө авах эрхтэй.

9. Ёс зүйн зөвлөх гомдлыг гардан авмагц түүний нэг хувийг Дүрмийн хамт хариуцагч тал болон

Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн даргад хүлээлгэн өгнө. Маргаан таслах ажиллагааг энэ үеэс

эхлэн Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хариуцан явуулна.

10. Талууд маргаан таслах бүрэлдэхүүнээс татгалзан гаргах үндэслэл бүхий хүсэлтээ хуралдаан

болохоос 3-аас цөөнгүй өдрийн өмнө гаргаж болно. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга

үндэслэлийг эргэлзээтэй гэж үзвэл уг хүсэлтийг хуралдаан даргалагчид танилцуулж эцэслэн

шийдвэрлүүлнэ.

11. Хуралдаанаас өмнө талууд эвлэрч болно. Зөвлөгч талуудын саналд үндэслэн уулзалт зохион

байгуулах бөгөөд талуудын шийдвэрт хяналт тавьж болно. Талууд зөвхөн сайн дурын үндсэн

дээр эвлэрнэ. Нэгэнт эвлэрсэн бол гомдол, маргааныг эцэслэн шийдвэрлэгдсэнд тооцно.

3.4.3. Маргаан таслах хуралдаан

1. Маргаан таслах бүрэлдэхүүн хуралдааны дэгээ өөрөө тогтооно. Хуралдаан талуудын

тайлбарыг сонсох, нотлох баримт болон гэрчийн мэдүүлэг авах, давхар нотолгоо гаргах

эрхийг хэрэгжүүлэх,асуулт асуух, хүлээлгэх хариуцлагын талаар шийдвэрлэх, хурал хаах

зэргийг агуулна.

2. Хуралдааны явцыг талуудын хүсэлтээр дүрс, авиа бичлэгт буулгаж болох ба уг бичлэгийг 5

жилийн хугацаанд хадгална.

3. Хуралдаан даргалагч хуралдааны дэгийг сахиулах, дэг журамтай байлгах, шударга ёсыг

сахиулах үүрэгтэй. Шийдвэрийг хуралдааны бүрэлдэхүүний олонхын саналаар гаргана.

Шийдвэр гаргахад зөвхөн Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга, хуралдааны бүрэлдэхүүн

байлцана.

4. Талууд тодорхой хүмүүсийг хуралдааны танхимд байлцуулах тухай бичгээр хүсэлт гаргаагүй

бол хуралдаан хаалттай явагдах ба хуралдааны тэмдэглэл нууцад хамаарна.

5. Хэрэв хариуцагч тал үл хүндэтгэх шалтгаанаар хуралдаанд ирээгүй бол хуралдааныг

үргэлжлүүлэх эсвэл хойшлуулах эсэхийг хуралдаан даргалагч шийднэ.

6. Хуралдааны шийдвэрт үндэслэл нь тусгагдсан байх бөгөөд даргалагч гарын үсэг зурсан

байна. Шийдвэрийг нотлох баримтын үндсэн дээр гаргана.

7. Хуралдааны шийдвэр эцсийнх байна.

3.5.1. Нийтлэг хүлээлгэх хариуцлага

3.5. Зөрчил гаргагчид хүлээлгэх хариуцлага

1. Анхааруулах;

2. Амаар болон бичгээр сануулга өгөх;

3. Амлалт авхуулах;

4. Ёс зүйн сургалтад хамруулах;

5. Олны өмнө буруушаах;

6. Учирсан хохирлыг арилгуулахаар эрх бүхий этгээдэд уламжлах.

35


3.5.2. Зөрчил гаргасан багш, ажилтан, ажилчинд хүлээлгэх хариуцлага

1. Албан тушаалын зэрэглэл бууруулах;

2. Хөдөлмөрийн гэрээ сунгахгүй байх;

3. Багшлах эрхийг түдгэлзүүлэх;

4. Хөдөлмөрийн хуульд заасан бусад арга хэмжээ авах

5. СУИС-ийн профессор, дэд профессор цолыг хүчингүй болгохыг СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөлд

уламжлах.

3.6. Шийдвэр биелүүлэх

3.6.1. Шийдвэр биелүүлэх нийтлэг журам

1. Маргаан таслах хуралдаанаас гарсан шийдвэрийг хэрэгжүүлэхийг холбогдох эрх бүхий

байгууллага, албан тушаалтанд уламжилна.

2. Ёс зүйн хорооны гаргасан шийдвэрийг холбогдох байгууллага, эрх бүхий албан тушаалтан

хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээнэ.

3. Хариуцагч болон холбогдох эрх бүхий албан тушаалтан маргаан таслах хуралдааны

шийдвэрийг 10 өдрийн дотор биелүүлэх үүрэгтэй.

4. Холбогдох албан тушаалтан шийдвэрийг хэрэгжүүлээгүй бол талууд түүнд хариуцлага

тооцуулахаар дээд шатны албан тушаалтанд хандах эрхтэй.

Дөрөв. Бусад

4.1.Ёс суртахууны зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх

1. СУИС-ийн ёс зүйн дүрмийн хэрэгжүүлэхтэй холбоотой, шинээр элсэж байгаа оюутан,

суралцагсдын сургалт, давтан сургалт болон зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг жил

бүр зохион байгуулах үүргийг СУИС-ийн захиргаа хүлээнэ.

2. СУИС-тай гэрээ байгуулагч харилцагч талд СУИС-ийн ёс зүйн дүрмийг танилцуулсан байна.

СУИС-ийн ёс зүйн дүрмийг сахин мөрдөх нь гэрээний биелэлтийг хянах шалгуур хэрэгсэл

байна.

4.2. Дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах

1. Ёс зүйн дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах саналыг багш нарын болон эрдмийн зөвлөл,

оюутны зөвлөлөөр дамжуулан ёс зүйн хороонд гаргаж болно.

2. Ёс зүйн дүрэм болон түүнд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг СУИС-ийн эрдмийн зөвлөлөөр

хэлэлцэж захирал баталгаажуулна.

---ооОоо---

36



СУРАЛЦАГЧИЙН ЁС ЗҮЙН ДҮРЭМ



А/162 тоот тушаалын хоёрдугаар хавсралт

1.1. Ёс зүйн дүрмийн хэрэгцээ, шаардлага

1. Соёл Урлагийн Их Сургууль (СУИС) өөрийн эрхэм зорилгод нийцүүлэн сургалт, эрдэм

шинжилгээ, нийгэмд үйлчлэх чиг үүргээ хариуцлагатай биелүүлэхийн тулд нийтлэг үнэт зүйлс,

ёс суртахууны зарчим, хэм хэмжээг мөрдлөг болгоно.

1.2. Дүрмийн зорилго

1. СУИС-ийн суралцагчдын дагаж мөрдөх ёс суртахууны зарчим, хэм хэмжээг тогтоон,

хэвшүүлэн сахиулах, ёс суртахууны зөрчлийн тухай мэдээлэл, гомдол гаргах, түүнийг хүлээн

авах, шалган шийдвэрлэх, зөрчил гаргасан этгээдэд сахилгын хариуцлага хүлээлгэхэд энэ

дүрмийг баримтална.

1.3. СУИС-ийн суралцагчийн эрхэмлэх үнэт зүйл, ёс суртахууны зарчмууд

1. Хүний эрх, эрх чөлөө, үнэ цэнэ, эрхэмсэг оршихуйг хүндэтгэх; үнэнийг эрэлхийлэх, эрдэм

мэдлэгийг дээдлэх; үнэнч, шударга, зарчимч байдал; ёс журмыг сахин биелүүлэх нь

СУИС-ийн суралцагч бүрийн эрхэмлэх үнэт зүйл мөн.

1.4. Дүрмийг хэрэгжүүлэхэд баримтлах зарчим

1. СУИС-ийн суралцагч бүр Дүрмийг сахин биелүүлж, ёс зүйн зөрчил гаргахгүй байх үүрэгтэй.

2. Дүрмийг хэрэгжүүлэхэд хүйс, арьс өнгө, хүйсийн ялгаа, бэлгийн хандлага, улс төр, шашин

шүтлэг зэрэг санал зөрөлдөөнөөр үүссэн маргааныг хэлэлцэх, буруушаах зэргээр

СУИС-ийн суралцагчийн үндсэн хуулиар олгогдсон салшгүй эрхэд халдах байдлаар хэрэглэж

болохгүй.

3. Энэхүү дүрэм нь харилцаанд оролцогчдын аливаа хууль ёсны ашиг сонирхлоо хамгаалах

эрхийг хөндөх ёсгүй.

4. Ёс зүйн дүрмийн зөрчлийг шийдвэрлэхдээ оролцогч талуудын эрх, тэгш байдлыг хангаж,

хүсэлт тайлбараа гаргах эрх, нөгөө талын байр суурийг сонсох үүрэг, аль ч талаас

хамааралгүй шийдвэр гаргах зэрэг нийтлэг зарчмыг баримтална.

5. Дүрмийг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйд хариуцлага тооцохдоо СУИС-ийн хамт олны цаашдын

эвсэг хамтын ажиллагааг хамгаалж, суралцагчийн ёс зүйг дээшлүүлэх бодлого баримтална.

6. Аливаа зөрчил, гомдол, маргаан шийдвэрлэх үйл явцын үр нөлөө, өгөөжийг хангах үүднээс

СУИС болон СУИС-ийн гишүүн, суралцагч бүр дүрмийг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйд

тохирсон арга хэмжээ авахыг эрмэлзэх бөгөөд үүнд маргаан таслах албан ёсны болон албан

бус ажиллагааг ашиглаж болно.

1.5. Дүрмийн үйлчлэх хүрээ

1. СУИС-ийн суралцагч бүр энэхүү ёс зүйн дүрмийг үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгоно.

2. СУИС-ийн үйл ажиллагааны орчин, эзэмшил газрын нутаг дэвсгэр болон СУИС-иас зохион

байгуулж буй ажил, үйл ажиллагааны явцад ёс зүйн дүрэм хэрэгжинэ.

1.6. Нэр томьёо

1. Дүрэмд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно.

2. "СУИС-ийн гишүүн" гэж СУИС-ийн багш, ажилтан, удирдах зөвлөлийн гишүүдийг

3. "СУИС-ийн суралцагч" гэж СУИС-ийн оюутан, магистрант, докторант, мэргэжил дээшлүүлэгч,

Бадмаараг ахлах сургуулийн суралцагч;

4. "Ашиг сонирхлын зөрчил" гэж СУИС-ийн гишүүн, суралцагч аливаа үйл ажиллагаандаа амин

хувийн болон эдийн засгийн ашиг олох үүднээс СУИС-д материаллаг, материаллаг бус

хохирол учруулахуйц нөхцөл байдал үүсгэхийг;

37


5. "Зөрчил" гэж Дүрмийн заалтыг зөрчсөн СУИС-ийн гишүүн, суралцагчийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг;

6. "Гомдол" гэж зөрчлийн улмаас хохирсон гэж үзэж СУИС-ийн гишүүн, суралцагч эсвэл түүний

төлөөллөөс эрх бүхий этгээдэд зохих журмаар хандаж, уг хохирлыг арилгуулахаар гаргасан

хүсэлтийг;

7. "Маргаан" гэж Дүрэмд заасан ажиллагаа явуулан зөрчлийн үнэн бодит байдлыг шалгуулахаар

зөрчил гаргасан СУИС-ийн суралцагч болон энэхүү дүрмээр эрх олгогдсон этгээд

шаардсаныг;

8. "Маргаан таслах ажиллагаа" гэж Дүрэмд заасан ажиллагаа явуулж, зөрчил гаргасан болон

гомдол гаргасан СУИС-ийн гишүүдийн хооронд үүссэн маргааныг хянан шийдвэрлэх.

ХОЁР. СУИС-ИЙН СУРАЛЦАГЧИЙН ДАГАЖ МӨРДӨХ

ЁС СУРТАХУУНЫ ХЭМ ХЭМЖЭЭ

2.1. Суралцах үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөх хэм хэмжээ

2.1.1 Үүрэг болгосон хэм хэмжээ

1. Эрдэм мэдлэг, үнэнийг эрхэмлэж, эдгээрийг бусад эрх ашиг, сонирхлоос ямагт дээгүүрт тавих

2. Суралцагч нь багш шавийн барилдлагыг хүндэтгэх;

3. СУИС-ийн суралцагчдын дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжтэй танилцаж, дагаж мөрдөх

4. Хичээлийн хөтөлбөр, хуваарь, цаг баримтлан, хичээлийн цагийг зүй зохистой, үр бүтээлтэй

ашиглах;

5. Даалгавар, ангийн ажил, бие даалтыг цаг хугацаанд нь гүйцэтгэх, хүлээлгэн өгөх

6. Сургуулийн өмч хөрөнгө, сургалтын хэрэглэгдэхүүн, ном сурах бичиг, гарын авлага, анги

танхимын эд хогшил, ширээ сандлыг ариг гамтай эдэлж ашиглах.

7. Нийгэм, хүний хөгжил, байгаль экологи, тогтвортой хөгжлийн асуудалд идэвх санаачилгатай

оролцох.

2.1.2 Хориглосон хэм хэмжээ

1. Хичээл таслах, хичээлээс хоцрох, хичээл дундуур гарч явах;

2. Хичээлийн цагаар бусдын сурах үйл ажиллагаанд саад учруулах, бусдын тавьсан шаардлагыг

үл ойшоож хичээлийн хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулах;

3. Шалгалтын ажлыг гүйцэтгэх явцад бусдад мэдээлэл өгөх, мэдээлэл авах, шалгалтад

зөвшөөрөгдөөгүй материал авч орох, ашиглах, гар утас, цахим хэрэгсэл хэрэглэх;

4. Бусдын өмнөөс шалгалт өгөх, бусдыг өөрийнхөө өмнөөс шалгалтад оруулах;

5. Багшийн өгсөн дүн, оноог засаж үнэлгээг өөрчлөх;

6. Дүнгийн хуудас, сурлагын дэвтэр, оюутны үнэмлэх, биеийн байцаалт, хөнгөлөлтийн хуудас,

тодорхойлолт зэрэг албан бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдэх, засвар оруулах, өөрчлөх, зүй

бусаар бусдад дамжуулах, ашиглуулах;

7. Хичээлийн цагаар хичээлд холбогдолгүй зүйл хийх, утсаар ярих, мессэж бичих, тоглох, дуу

хөгжим сонсох зэргээр цахим хэрэгслийг хичээлийн бус зориулалтаар ашиглах;

8. Сургуулийн орчинд мансууруулах бэлдмэл, согтууруулах ундаа, хорт зуршлуудыг хэрэглэх;

9. Бусдыг дарамтлах;

2.2. Суралцах үйл ажиллагаанаас бусад хүрээнд дагаж мөрдөх хэм хэмжээ

2.2.1. Үүрэг болгосон хэм хэмжээ

1. Үнэнч, шударга зарчимч, хариуцлагатай;

2. Иргэний харьяалал, яс үндэс, нас, хүйс, шашин шүтлэг, оюуны чадавх, үзэл бодол байр суурь,

гадаад үзэмж, хөрөнгө чинээ, нийгмийн гарал байдал, гэр бүлийн байдал, төгссөн сургууль,

эрүүл мэндийн байдал, бэлгийн чиг хандлага зэрэг аливаа шинжээр ялгаварлалгүй тэгш

хандах;

3. Санал өгөхдөө хараат бусаар, бодитой хандах;

4. Багш, ажилтан, ажилчид, бусад суралцагчидтай харилцааны өндөр соёлтой, хүндэтгэлтэй

харилцах;

38


5. Сургуулийн орчинд ашиглагдаж буй эд хөрөнгө, тоног төхөөрөмжийг ариг гамтай, зориулалтын

дагуу ашиглаж, зөв боловсон үйлчлүүлэх.

6. Олон нийтийн газар биеэ зөв боловсон авч явах

2.2.2. Хориглосон хэм хэмжээ

1. Бусдыг үл хүндэтгэх, бүдүүлэг авирлах, үг хэлээр дайрч доромжлох, айлган сүрдүүлэх,

дарамтлах;

2. Сургууль, бусдын эд хөрөнгийг санаатай, хайхрамжгүй үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр устгах, эвдэж

гэмтээх эсхүл завдах, бусдын эд хөрөнгөнд халдах, сургуулийн хөгжмийн зэмсэг бусдад

хэрэглүүлэх

3. Сургуулийн анги танхим, албан тасалгаа, лаборатори, дотуур байр, номын сан, оюутны бие

даан суралцах төв, биеийн тамирын заал, хоолны газар, бие засах газар, коридор зэрэг газар

(цаашид сургуулийн орчин гэх) согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэх, согтуурч зохисгүй зан

авир гаргах;

4. Анги, дамжаа, хот хөдөө, нас, физиологийн зэрэг ялгаа үүсгэн бусдыг айлган сүрдүүлэх,

эрхшээлдээ оруулах, зодож гэмтээх, элдэв татаас татах, дарамтлах, нэр төрийг нь гутаах;

5. Сургуулийн газар хөзөр, компьютерын тоглоом зэргээр тоглох, мөрийтэй тоглох

6. Сургуулийн эрх бүхий албан тушаалтан, багш, ажилтан, ажилчид, суралцагчдын хууль ёсны

шаардлагыг үл биелүүлэх, биеийн байцаалтаа гаргаж өгөхгүй байх, сахилгын арга хэмжээг үл

биелүүлэх;

7. Сургуулийн анги, танхим, албан тасалгаа, дотуур байранд зөвшөөрөлгүй нэвтрэх, дотор нь

байрлах;

8. Сургуулийн орчинд элдэв хог, шүлс, нус цэр, бохь, тамхины иш хаях, цонх, тагтнаас элдэв юм

шидэх, тамхи татах;

9. Цэвэрлэгээ, үйлчилгээ, харуул хамгаалалтын ажилчдыг үл ойшоох, хөдөлмөрийг нь үл

хүндлэх;

10. Хуулиар зөвшөөрсөн эсэхээс үл хамааран сургуулийн зохих албан тушаалтан зөвшөөрсөн,

сургуулийн дүрэм, журамд зааснаас бусад тохиолдолд халуун, хүйтэн зэвсэг, галт зэвсэг,

тэсэрч дэлбэрэх, шатамхай бодис зэрэг аюултай зэвсэг, хэрэгсэл ашиглах, хадгалах,

эзэмшилдээ байлгах;

11. Хуулиар хориглосон арга, хэлбэрээр мансууруулах бодис хэрэглэх, үйлдвэрлэх, түгээх,

борлуулах, эзэмшилдээ байлгах;

ГУРАВ. ЁС СУРТАХУУНЫ ЗӨРЧИЛ, ГОМДОЛ,

МАРГААНЫГ ШИЙДВЭРЛЭХ

3.1. ШИЙДВЭР ГАРГАХ ЭРХ БҮХИЙ БАЙГУУЛЛАГА, АЛБАН ТУШААЛТАН

Ёс суртахууны зөрчил, гомдол, маргааныг шийдвэрлэх этгээд нь ёс зүйн зөвлөх, ёс зүйн хороо

маргаан таслах бүрэлдэхүүн байна.

3.1.1. Ёс зүйн зөвлөхийн эрх, үүрэг

5. СУИС-ийн бүрэлдэхүүн сургууль бүр өөрийн ёс зүйн зөвлөхтэй байна. Ёс зүйн зөвлөхийг

өөрийн багш, ажилтны дотроос тухайн сургуулийн гишүүдийн ашиг сонирхлын бүлгийн

төлөөллийг бүрэн хангасан комисс сонгон шалгаруулж, бүрэлдэхүүний сургуулийн захирлын

тушаалаар 2 жилийн хугацаагаар томилно.

6. Ёс зүйн зөвлөх нь ёс зүйн зөрчлийн талаар гарсан гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх үүрэгтэй.

Ингэхдээ асуудлыг голч байр сууринаас, аль нэг талд үйлчлэлгүйгээр хянаж, бие даасан,

шударга шийдвэр гаргах, холбогдох талуудын хувийн нууцыг чандлан хадгалах үүрэгтэй.

7. Ёс зүйн зөвлөхийн үйл ажиллагаанд жилд нэг удаа тухайн сургуулийн багш, ажилтан,

суралцагчийн төлөөллийг бүрэн хангасан тусгай комисс шалгалт хийнэ.

8. Ёс зүйн зөвлөх нь ажлаа жил бүрийн 9 дүгээр сарын 30-ний дотор СУИС-ийн захиралд илтгэх

хуудсаар мэдээлэл өгөх ба уг мэдээлэл нь нийтэд нээлттэй байна.

39


3.1.2. Ёс зүйн хороо

5. Ёс зүйн хороо нь 3 гишүүдээс бүрдэнэ. Хорооны гишүүдээс дарга болон нарийн бичгийн

даргыг сонгоно.

6. Ёс зүйн хороо нь ёс зүйн зөрчлийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авах байнгын

ажиллагаатай утас, цахим шуудангийн хаягтай байна

3.2. ЗӨРЧЛИЙН ТАЛААР АВАХ АРГА ХЭМЖЭЭ

3.2.1. Сахилгын түр арга хэмжээ авах

1. СУИС-ийн захирал, дэд захирал, бүрэлдэхүүний сургуулийн захирал, сургалтын албаны дарга

болон тэнхимийн эрхлэгч ноцтой хор уршиг учруулж болзошгүй ёс суртахууны зөрчлийг

таслан зогсоож, сахилгын түр арга хэмжээ авч болно.

2. Сахилгын түр арга хэмжээ авах эрх бүхий албан тушаалтан дараах үндэслэлээр хоёр өдрөөс

хэтрэхгүй хугацаагаар анги, танхим, сургууль, олон нийтийн арга хэмжээг орхин явахыг зөрчил

гаргагчаас шаардах, уг шаардлагаа албадан биелүүлэх эрхтэй. Үүнд:

1. Зөрчил гаргагч СУИС-ийн бусад гишүүд, суралцагсдын эрүүл, аюулгүй, иргэншсэн орчинд

суралцах, судалгааны ажил эрхлэх эрхээ хэрэгжүүлэхэд ноцтой хүндрэл учруулсан

2. Зөрчил гаргагч СУИС-ийн бусад гишүүн, суралцагсдын болон өөрийн амь бие, эрүүл мэнд,

аюулгүй байдалд шууд хохирол учруулж болзошгүй байдал үүсгэсэн.

3. Сахилгын түр арга хэмжээ авахдаа суралцагчийн шалгалт өгөх, бие даалтын ажил, анги

дэвших болон төгсөлтийн ажлаа хамгаалах эрхийг үл хөндөн гагцхүү товлосон өдөр,

цагийн хуваарийг өөрчилж болно.

4. Энэхүү дүрмийг ноцтой зөрчсөн суралцагчийг шаардлагатай үед багш, сургалтын албаны

ажилтан тухайн хичээл, шалгалтаас нэг удаа гаргах эрхтэй бөгөөд давтан зөрчил гаргасан

тохиолдолд Сургалтын алба эсвэл тэнхимд хандаж, шийдвэрлүүлнэ.

3.2.2. Гомдол гаргах

1. Энэхүү Дүрмийг зөрчсөн СУИС-ийн гишүүн, суралцагчийн үйлдэл, эс үйлдэхүй нь бусад

гишүүн, суралцагчийн эрх ашгийг хохироосон бол хохирсон гишүүн, суралцагчийн гомдол

гаргах эрхтэй.

2. СУИС-ийн дүрэм, хөдөлмөрийн гэрээ, контракт, ажлын байрны тодорхойлолтын дагуу

хүлээсэн үүргийн хүрээнд СУИС-ийн гишүүн сургуулийн эрх ашгийг төлөөлөн гомдол гаргаж

болно.

3. Нийтлэг эрх ашиг нь хөндөгдсөн СУИС-ийн гишүүд, суралцагсад нэгдэж, өөрсдийн

төлөөлөгчөөр дамжуулан гомдол гаргаж болно.

3.3. ГОМДЛЫГ УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГАА

3.3.1. Ёс зүйн зөвлөхөд хандах

1. СУИС-ийн гишүүн, суралцагч нь Дүрэм зөрчсөн аливаа үйлдэл, эс үйлдэхүйн гэрч болсон

эсвэл өөрөө хохирсон гэж үзвэл Ёс зүйн зөвлөхөд гомдлоо гаргаж, тухайн нөхцөлд хамгийн

тохирсон арга хэмжээг сонгох талаар мэргэжлийн туслалцаа авч болно.

2. Гомдлыг зөрчил гарснаас хойш 1 сарын дотор гаргах бөгөөд зайлшгүй, ноцтой үндэслэл байна

гэж үзвэл Ёс зүйн зөвлөх хугацаа харгалзахгүйгээр гомдлыг хүлээн авч болно.

3. Ёс зүйн зөвлөх дараах үндэслэлээр гомдлыг хүлээн авахаас татгалзаж болох ба татгалзсан

үндэслэлээ гомдол гаргагчид бичгээр мэдэгдэнэ. Үүнд:

1. Дүрмийн үйлчлэх хүрээнд үл хамаарах гомдол гаргасан (энэ тохиолдолд гомдол

гаргагчид гомдлоо хаана гаргах талаар зөвлөнө);

2. Гомдол нь ялимгүй, илт үндэслэлгүй, эсвэл бусдыг гүтгэн, доромжлох гэсэн илэрхий

санаа зорилго агуулсан, гомдлын үндэслэлийг нотлох баримт хангалтгүй;

3. Гомдол гаргагч өөр журмаар гомдлоо нэгэнт гаргасан буюу шийдвэрлүүлж байгаа;

4. Ёс зүйн зөвлөх гомдол хүлээн авахаас татгалзсан бол гомдол гаргагч энэ талаар бичгээр өгсөн

мэдэгдлийг гардан авснаас хойш 10 өдрийн дотор маргаан таслах ажиллагаа эхлүүлэх

хүсэлтээ Ёс зүйн зөвлөх эсвэл Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн даргын аль нэгэнд бичгээр

гаргаж болно.

40


3.3.2. Гомдол гаргагчийн эрх

1. Ёс зүйн зөвлөх гомдлыг хүлээн авсан бол гомдол гаргагч дараах эрхтэй:

2. Гомдлоо үл маргалдах журмаар шийдвэрлүүлэх;

3. Гомдлоо маргаан таслах журмаар шийдвэрлүүлэх;

4. Гомдлоосоо татгалзах;

5. Дүрэмд зааснаас бусад арга замаар гомдлоо барагдуулах.

3.3.3. Гомдлыг үл маргалдах журмаар шийдвэрлэх

1. Гомдлоо үл маргалдах журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтэй гомдол гаргагч дараах арга

хэмжээний аль нэгийг авах эрхийг Ёс зүйн зөвлөхөд итгэмжилж болно. Үүнд;

1. Холбогдох талууд өөрсдийн төсөөллийг тодруулж, ойлгомжтой болгоход нь туслах;

2. Тодорхой үйлдэл, эс үйлдэхүйгээс гарах үр дагаврын талаарх холбогдох талуудын

ойлголт, мэдлэгийг дээшлүүлэх;

3. Холбогдох талуудын хоорондын ялгаатай байдлыг ойлгуулах, харилцан хүлээн

зөвшөөрүүлэх;

4. Холбогдох талуудын хооронд үүссэн үзэл, хандлагын зөрөөг ойлгуулан, таниулах.

2.Гомдол гаргагч болон хариуцагч нар шууд нүүр тулан уулзах боломжгүй эсвэл хүсэлгүй бол Ес

зүйн зөвлөхөөр дамжуулан хоорондоо харилцаж болно.

3. Хэрэв тухайн нөхцөлд эвлэрүүлэн зуучлах аргыг хэрэглэх нь зохистой хэмээн үзэж гомдол

гаргагч болон хариуцагч нар харилцан зөвшөөрсөн бол Ёс зүйн зөвлөх эвлэрүүлэн зуучлагчийн

үүрэг гүйцэтгэх эсвэл энэ талаар мэргэшсэн СУИС-ийн өөр нэг гишүүнээр уг үүргийг гүйцэтгүүлж

болно.

3.3.4. Сургалтын алба, тэнхимийн удирдлагад хандах

1. Суралцагчийн эсрэг гомдлыг үл маргалдах журмаар шийдвэрлэх боломжгүй гэж үзвэл Ёс зүйн

зөвлөх гомдол гаргагчтай зөвшилцөн тухайн бүрэлдэхүүний сургуулийн сургалтын алба эсвэл

холбогдох тэнхимд хандаж болно. Сургалтын алба, тэнхимд шийдвэр гаргахад

шаардлагатай мэдээллийг Ёс зүйн зөвлөх бичгээр гаргаж өгнө.

2. Сургалтын алба, тэнхим гомдлыг хэлэлцээд, зөрчил давтан гарахаас сэргийлэх үр нөлөөтэй

шийдвэр гаргана. Үүнд:

1. Тухайн зөрчил, зан байдлыг давтан гаргаж болохгүйг амаар болон бичгээр

сануулах;

2. Зөрчил, зан байдлаа давтахгүй байх амлалт амаар болон бичгээр авхуулах;

3. Хэрэв компьютер, интернет, ном сурах бичиг ашиглахтай холбоотой зөрчил

гаргасан бол ашиглах зарим эрхийг нь тодорхой хугацаагаар түдгэлзүүлэх

(ингэхдээ суралцах үйл ажиллагаанд нь хохирол учруулж болохгүй);

4. Шаардлагатай гэж үзвэл маргаан таслах ажиллагаа эхлүүлэх.

5. Сургалтын алба эсвэл тэнхим асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэсэн тухайгаа Ёс зүйн

зөвлөхөд бичгээр мэдэгдэж, түүгээр дамжуулан гомдол гаргагчид мэдэгдэнэ.

3.3.5. Бусад

1. Гомдол гаргагч болон хариуцагч нар гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад

харилцан зөвшөөрсөн аливаа шийдвэр нь сайн дурынх байна. Эвлэрүүлэн зуучлагчийн үүрэг

гүйцэтгэгч нь өөрийн зүгээс гомдол гаргагч болон хариуцагч нарт ямар нэг шийдвэр тулгах ёсгүй.

2. Гомдол гаргагч урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны аль ч шатанд гомдлоо татаж авах эрхтэй.

Ёс зүйн зөвлөх гомдлыг үл маргалдах журмаар шийдвэрлэх ажиллагаа ямар нэг дорвитой үр

дүнд хүрэхгүй гэж үзвэл уг ажиллагаанаас татгалзаж болно.

3. Гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа үргэлжлэх хугацаа 2 сараас үл хэтэрнэ.

4. Ёс зүйн зөвлөх холбогдох гомдол, тайлбар, шийдвэрүүдийг хадгалж болно. Хэрэв талууд

тохиролцоонд хүрсэн бол түүнийг бичгээр үйлдэж хадгална. Хэрэв маргаан таслах ажиллагааны

явцад гомдлоос татгалзсан бол талуудыг таньж болох мэдээллийг устгана.

5. Ёс зүйн зөвлөх урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа дуусмагц уг ажиллагаанд оролцсон СУИСийн

гишүүн, суралцагсдын хувийн мэдээлэлтэй холбоотой аливаа баримтыг устгаж, харин

жилийн нэгдсэн тайлан, статистик мэдээнд ашиглах зорилгоор ямар зөрчлийг хэрхэн

41


шийдвэрлэсэн тухай товч тэмдэглэл үйлдэж, өөртөө хадгална. Уг тэмдэглэлд нэр, хаяг зэрэг

СУИС-ийн гишүүнийг таньж болох мэдээллийг оруулахгүй.

3.4. МАРГААН ТАСЛАХ АЖИЛЛАГАА

3.4.1. Маргаан таслах бүрэлдэхүүн

1. Ёс зүйн хорооноос маргаан таслах бүрэлдэхүүнийг 10 хоногийн дотор томилж, хуралдах

өдрийг товлон, хуралдах өдрөөс 5-аас цөөнгүй хоногийн өмнө хурлын тов болон гишүүдийг

талуудад мэдэгдэнэ. Талуудад гишүүдээс татгалзан гаргах үндэслэл бүхий хүсэлт байвал 3-

аас цөөнгүй өдрийн өмнө гаргана.

2. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга маргаан таслах бүрэлдэхүүнийг дараах байдлаар

томилно.

- Суралцагч хоорондын маргаанд докторант, магистрант, оюутны төлөөлөгч 2 гишүүн, СБЗГ-ын

оюутны нийгмийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, санал өгөх эрхгүй хуралдаан даргалагч 1

- Суралцагчтай холбоотой бусад маргаанд суралцагчийн 1 төлөөлөл, СБЗГ-ын оюутны

нийгмийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, багш ажилчдын 1 төлөөлөл, санал өгөх эрхгүй

хуралдаан даргалагч 1

- Бусад маргаанд СБЗГ-ын оюутны нийгмийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, багш ажилчдын

төлөөлөл 2, санал өгөх эрхгүй хуралдаан даргалагч 1.

3.4.2. Маргаан таслах ажиллагааг эхлүүлэх

1. Гомдол гаргагч урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааг дамжихгүйгээр Ёс зүйн хорооны нарийн

бичгийн даргад шууд хандаж болно.

2. Ёс зүйн зөвлөх, Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хоёрын аль нэг нь өөрт нь хандсан

гомдол гаргагчид гомдлыг бичгээр хэрхэн гаргах талаар зөвлөнө. Бичгээр гомдол гаргахдаа

огноо, гомдол гаргагч болон хариуцагч, болсон үйл явдал, Дүрмийн аль заалтыг зөрчсөн

тухай, мөн буцах хаяг тодорхой зааж, гарын үсэг зурсан байна.

3. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга гомдлыг хүлээн авмагц 20 өдрийн дотор маргаан

таслах ажиллагааны бэлтгэлийг хангаж, хуралдааны товыг гаргана. Хуралдаан болохоос 15-

аас цөөнгүй өдрийн өмнө гомдол гаргагч нэмэлт тайлбар, нотлох баримт, гэрчийн талаар

мэдээлэл гаргаж болно. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хурал болохоос 10-аас

цөөнгүй хоногийн өмнө холбогдох мэдээллийг хариуцагч талд хүргүүлнэ. Хариуцагч тал хариу

тайлбар, өөрийн гэрчээр хэн оролцох зэрэг мэдээллийг 5-аас цөөнгүй өдрийн өмнө Ёс зүйн

хорооны нарийн бичгийн даргад хүргүүлнэ. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга гомдолтой

холбоотой бүх мэдээллийг хувилан хурал болохоос 3-аас цөөнгүй өдрийн өмнө маргаан

таслах бүрэлдэхүүнд гардуулж өгнө.

4. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хуралдах өдрөөс 5-аас цөөнгүй өдрийн өмнө хурлын

товыг талуудад мэдэгдэнэ.

5. Маргаан таслах бүрэлдэхүүн хоёр талын гэрчийн тоонд хязгаар тавьж болно.

6. Хэрэв хариуцагч нь хөдөлмөрийн хамтын хэлэлцээр бүхий байгууллагын гишүүн бол уг

хэлэлцээрт заасан хэрэг шийдвэрлэхтэй холбоотой нэмэлт журмын улмаас хугацаа алдах

зэрэг хүндрэл үүсэж болохыг гомдол гаргагчид танилцуулна.

7. Гомдлыг маргаан таслах бүрэлдэхүүн хуралдаанаар шийдвэрлэнэ.

8. Талууд өөрсдийн төлөөллөөс хуралдаанд байлцуулах, итгэмжлэл олгох, давж заалдах,

мэргэжлийн зөвлөгөө авах эрхтэй.

9. Ёс зүйн зөвлөх гомдлыг гардан авмагц түүний нэг хувийг Дүрмийн хамт хариуцагч тал болон

Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн даргад хүлээлгэн өгнө. Маргаан таслах ажиллагааг энэ үеэс

эхлэн Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга хариуцан явуулна.

10. Талууд маргаан таслах бүрэлдэхүүнээс татгалзан гаргах үндэслэл бүхий хүсэлтээ хуралдаан

болохоос 3-аас цөөнгүй өдрийн өмнө гаргаж болно. Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга

үндэслэлийг эргэлзээтэй гэж үзвэл уг хүсэлтийг хуралдаан даргалагчид танилцуулж эцэслэн

шийдвэрлүүлнэ.

11. Хуралдаанаас өмнө талууд эвлэрч болно. Зөвлөгч талуудын саналд үндэслэн уулзалт зохион

байгуулах бөгөөд талуудын шийдвэрт хяналт тавьж болно. Талууд зөвхөн сайн дурын үндсэн

дээр эвлэрнэ. Нэгэнт эвлэрсэн бол гомдол, маргааныг эцэслэн шийдвэрлэгдсэнд тооцно.

42


3.4.3. Маргаан таслах хуралдаан

1. Маргаан таслах бүрэлдэхүүн хуралдааны дэгээ өөрөө тогтооно. Хуралдаан талуудын

тайлбарыг сонсох, нотлох баримт болон гэрчийн мэдүүлэг авах, давхар нотолгоо гаргах

эрхийг хэрэгжүүлэх,асуулт асуух, хүлээлгэх хариуцлагын талаар шийдвэрлэх, хурал хаах

зэргийг агуулна.

2. Хуралдааны явцыг талуудын хүсэлтээр дүрс, авиа бичлэгт буулгаж болох ба уг бичлэгийг 5

жилийн хугацаанд хадгална.

3. Хуралдаан даргалагч хуралдааны дэгийг сахиулах, дэг журамтай байлгах, шударга ёсыг

сахиулах үүрэгтэй. Шийдвэрийг хуралдааны бүрэлдэхүүний олонхын саналаар гаргана.

Шийдвэр гаргахад зөвхөн Ёс зүйн хорооны нарийн бичгийн дарга, хуралдааны бүрэлдэхүүн

байлцана.

4. Талууд тодорхой хүмүүсийг хуралдааны танхимд байлцуулах тухай бичгээр хүсэлт гаргаагүй

бол хуралдаан хаалттай явагдах ба хуралдааны тэмдэглэл нууцад хамаарна.

5. Хэрэв хариуцагч тал үл хүндэтгэх шалтгаанаар хуралдаанд ирээгүй бол хуралдааныг

үргэлжлүүлэх эсвэл хойшлуулах эсэхийг хуралдаан даргалагч шийднэ.

6. Хуралдааны шийдвэрт үндэслэл нь тусгагдсан байх бөгөөд даргалагч гарын үсэг зурсан

байна. Шийдвэрийг нотлох баримтын үндсэн дээр гаргана.

7. Хуралдааны шийдвэр эцсийнх байна

3.5. ЗӨРЧИЛ ГАРГАГЧИД ХҮЛЭЭЛГЭХ ХАРИУЦЛАГА

3.5.1. Нийтлэг хүлээлгэх хариуцлага

1. Анхааруулах;

2. Амаар болон бичгээр сануулга өгөх;

3. Амлалт авхуулах;

4. Ёс зүйн сургалтад хамруулах;

5. Олны өмнө буруушаах;

6. Учирсан хохирлыг арилгуулахаар эрх бүхий этгээдэд уламжлах.

3.5.2. Зөрчил гаргасан суралцагчид хүлээлгэх хариуцлага

1. Хичээл болон судалгааны ажилд оролцохоос бусад үйл ажиллагаанд тодорхой хугацаагаар

хориг тавих;

2. Номын сан, техник тоног төхөөрөмж ашиглах эрхийг хасах

3. Уралдаан тэмцээнд явах эрхийг хасах

4. Сургуулиас түр чөлөөлөх;

5. Сургуулиас хасах

3.6. ШИЙДВЭР БИЕЛҮҮЛЭХ

3.6.1. Шийдвэр биелүүлэх нийтлэг журам

1. Маргаан таслах хуралдаанаас гарсан шийдвэрийг хэрэгжүүлэхийг холбогдох эрх бүхий

байгууллага, албан тушаалтанд уламжилна.

2. Ёс зүйн хорооны гаргасан шийдвэрийг холбогдох байгууллага, эрх бүхий албан тушаалтан

хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээнэ.

3. Хариуцагч болон холбогдох эрх бүхий албан тушаалтан маргаан таслах хуралдааны

шийдвэрийг 10 өдрийн дотор биелүүлэх үүрэгтэй.

4. Холбогдох албан тушаалтан шийдвэрийг хэрэгжүүлээгүй бол талууд түүнд хариуцлага

тооцуулахаар дээд шатны албан тушаалтанд хандах эрхтэй.

3.6.2. Суралцагч шийдвэр биелүүлээгүй тохиолдолд авах арга хэмжээ

1. Суралцагч шийдвэрийг дурдсан хугацаанд биелүүлээгүй бол тэнхимийн эрхлэгч, сургалтын

албаны дарга тухайн суралцагчаас шалтгааныг тодруулах зорилгоор ярилцлага хийнэ.

Ярилцлагад суралцагч өөрийн төлөөлөгчийг байлцуулж болно.

43


2. Ярилцлагын дараа тэнхимийн эрхлэгч, сургалтын албаны дарга, бүрэлдэхүүний сургуулийн

захиралд дараах санал гаргана. Үүнд:

1) Хориг тавьсан арга хэмжээ авсан бол хугацааг нь сунгах;

2) Шийдвэрийг биелүүлэхээс 2-оос дээш удаа татгалзвал сургуулиас түр чөлөөлөх

3) Шийдвэр биелүүлэх хүртэл суралцагчийг сургуульд эргэж бүрдгэхгүй байх

4) Шийдвэр биелүүлэх хүртэл суралцагчийн төгсгөх тушаалыг хойшлуулах, төгсөлтийн

диплом олгохгүй байх.

3. Суралцагч тэнхимийн эрхлэгч, сургалтын албаны даргатай хийх ярилцлагад хүндэтгэх

шалтгаангүйгээр ирээгүй бол гомдол маргаантай хэрэгтэй танилцсаны үндсэн дээр

бүрэлдэхүүний сургуулийн захиралд саналаа өгнө.

ДӨРӨВ. БУСАД

4.1.Ёс суртахууны зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх

1. СУИС-ийн ёс зүйн дүрмийн хэрэгжүүлэхтэй холбоотой, шинээр элсэж байгаа оюутан,

суралцагсдын сургалт, давтан сургалт болон зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг жил

бүр зохион байгуулах үүргийг СУИС-ийн захиргаа хүлээнэ.

2. СУИС-тай гэрээ байгуулагч харилцагч талд СУИС-ийн ёс зүйн дүрмийг танилцуулсан байна.

СУИС-ийн ёс зүйн дүрмийг сахин мөрдөх нь гэрээний биелэлтийг хянах шалгуур хэрэгсэл

байна.

4.2. Дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах

1. Ёс зүйн дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах саналыг багш нарын болон эрдмийн зөвлөл,

оюутны зөвлөлөөр дамжуулан ёс зүйн хороонд гаргаж болно.

2. Ёс зүйн дүрэм болон түүнд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг СУИС-ийн эрдмийн зөвлөлөөр

хэлэлцэж захирал баталгаажуулна.

--ooOoo--

44



А/162 тоот тушаалын гуравдугаар хавсралт

ТУШААЛ, АЛБАН ТООТ БОЛОВСРУУЛАХ, БҮРТГЭХ,

БИЕЛЭЛТЭД ХЯНАЛТ ТАВИХ ЖУРАМ

Нэг. Ерөнхий зүйл

1.1. Энэхүү журмын зорилго нь захирлын тушаал, албан тоотыг боловсруулж, бүрдүүлэх,

биелэлтэд хяналт тавих ажлыг зохицуулахад оршино.

1.2. СУИС-ийн Захирал, бүтцийн болон салбар сургуулийн захирал Монгол Улсын хууль

тогтоомж, СУИС-ийн дүрэм, журмыг хэрэгжүүлэхээр эрх мэдлийн хэмжээнд тушаал гаргана.

1.3. Захирлын тушаалын төслийг боловсруулахад “Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн

заавар”-ын 2 дугаар зүйлийн 2.4 дэх заалтыг мөрдөнө.

Хоёр. Тушаал, албан тоотыг боловсруулах

2.1. Тушаал, тушаалын хавсралт, албан тоотын төслийг эрх бүхий удирдлагын албан

тушаалтнууд хариуцсан ажлын чиглэлээр холбогдох хууль тогтоомжийг үндэслэн боловсруулна Үүнд:

Бакалаврын сургалт, гэрээт болон цагийн багш нарын цагийн ачааллыг батлах, оюутны

асуудлаар гаргах тушаалын төслийг Сургалтын бодлогын асуудал, оюутны үйлчилгээ

хариуцсан нэгж

Эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил, магистр, докторантурын сургалтын хүрээнд профессор

багш нарын цагийн ачаалал, суралцагчидтай холбоотой асуудлаар гаргах тушаалын төслийг

Эрдэм шинжилгээ, магистр, докторантурын сургалт хариуцсан нэгж

Цалин хөлс, нэмэгдэл, төсөв, зардал зэрэг хөрөнгө, санхүүтэй холбоотой тушаал, тоотын

төслийг Санхүү, эдийн засгийн асуудал хариуцсан нэгж

Нийгмийн түншлэл, дотоод хамтын ажиллагаа, бүтээлч үйлдвэрлэл, уран бүтээлийн

үйлчилгээний асуудлаар гаргах тушаал, тоотын төслийг Уран бүтээлийн асуудал хариуцсан

нэгж

Удирдлага, зохион байгуулалт, шагнал, урамшуулал, хүний нөөцийн асуудалтай холбоотой

тушаал, тоотын төслийг Захиргаа, хяналт- шинжилгээ, үнэлгээ хариуцсан нэгж

Гадаадын байгууллагатай хамтран ажиллах тухай, гадаад оюутны асуудлаар гаргах тушаал,

албан тоотын төслийг Гадаад харилцааны асуудал хариуцсан нэгж.

2.2. Тушаал, албан тоотын хэл найруулга нь товч тодорхой, зөв бичих дүрмийн дагуу

бичигдсэн байна.

2.3. Бүтцийн сургууль, газар, төв, хүрээлэнгийн нэр, нийтээр хэрэглэж дадаж заншаагvй үгийг

товчлохгүйгээр, орчуулж болох гадаад үг хэллэг, нэр томьёог монгол хэл дээр хөрвүүлж бичнэ.

2.4. Тушаалын агуулга ёсоор урьд өмнө гарсан тушаалыг өөрчлөх буюу зарим заалтыг

хүчингүй болгож байгаа бол захирамжлах хэсэгт тэр тухай дурдаж, хүчингүй болгож байгаа шийдвэр,

түүний холбогдох заалтын дугаар, огноог заавал бичнэ.

2.5. Тушаалын захирамжлах хэсгийн заалтуудыг үйл үгийн захиран тушаах хэлбэрээр бичнэ.

2.6. Тушаал, албан тоотын утга найруулга, тушаал гаргах үндэслэл зөв эсэхийг тушаал, албан

тоотыг боловсруулсан болон хянасан тухайн салбарын албан тушаалтан хариуцна.

Гурав. Тушаал, албан тоотын төслийг хянах

3.1. Тушаал, тушаалын хавсралт, албан тоотын төслийг Захирал, дэд захирлууд, холбогдох

газрын дарга нарт танилцуулсан байна.

3.2. Тушаалын төсөлд дэд захирлууд, холбогдох газрын дарга нар ажлын 1-2 өдөрт багтаан

танилцаж, саналаа өгсөн байна. Тушаалтай танилцсан тухай тэмдэглэлийг нэгдүгээр хавсралтад

заагдсан маягтын дагуу хийнэ.

45


3.3. Тушаал боловсруулсан ажилтан тушаалын төсөлд холбогдох албан тушаалтнуудаас

саналыг авсны дараа түүний агуулга нь хууль тогтоомжид нийцэж буй эсэхийг харьяалах газрын дарга,

дэд захирлаар хянуулж, Захиралд танилцуулна.

3.4. Тушаалын үндэслэл, заалтын агуулга, төсөв санхүүгийн эх үүсвэр нь тодорхой биш,

бичвэрийн шаардлага хангахгүй байгаа нөхцөлд тушаалын төслийг буцаана. Тухайлбал: багшийг

ажилд томилоход мэргэжил, албан тушаалын зэрэглэл, сургалтын ажлын багц цаг, цалин, хөлсний

хэмжээг тусгана.

3.5. Төслийг захиралд танилцуулах, гарын үсэг зуруулж, баталгаажуулах үүргийг захирлын

туслах, баримт бичгийн хэвлэмэл хуудсанд хэвлэх үүргийг боловсруулсан ажилтан, тараах үүргийг

харьяалах газар нь хариуцна.

3.6. Тушаал, албан тоотыг 2-3 хувь үйлдэх бөгөөд боловсруулсан, хянасан, хэвлэлийн аргаар

бэлтгэсэн ажилтнуудын нэрийг байгууллагад үлдэх хувийн эцсийн хуудасны арын зүүн доод өнцөгт

бичиж, гарын үсэг зуруулна. Баримт бичгийн үлдэх хуудасны баруун доод хэсэгт хадгалсан файлын

нэрийг бичнэ.

3.7. Тушаал, албан тоотын хувийг холбогдох албан тушаалтан, газруудад хүргүүлэх ажлыг уг

баримт бичгийг боловсруулсан газар хариуцах бөгөөд хүргэх үйл ажиллагааг 2-р хавсралтад заагдсан

хуваариар зохицуулна.

Дөрөв. Тушаалын биелэлтэд хяналт тавих

4.1. СУИС-ийн Захирлын тушаал, албан тоотын хэрэгжилтэд боловсруулсан газар, Захиргаа,

хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний газар, албан бичиг, өргөдөл гомдлыг шийдвэрлэж хариу өгөх хугацаанд

захирлын туслах, бүтцийн сургуулийн захирлын тушаалын биелэлтэд захирлын туслах тус тус хяналт

тавина.

4.2. СУИС-ийн захирал, бүтцийн болон салбар сургуулийн захирлын тушаалаар үүрэг,

даалгавар авсан ажилтнууд биелэлтийг нь заасан хугацаанд гаргаж, хяналт тавих ажилтанд

танилцуулна.

4.3. Яаралтай хэрэгжүүлэх заалттай СУИС-ийн захирлын тушаалыг Захиргааны зөвлөлд

тайлагнах үүргийг Захиргаа, хяналт шинжилгээ, үнэлгээний газар хүлээнэ.

Тав. Бусад

5.1. Тушаалыг оны эхнээс дараалан дугаарлаж, нэг хувийг оны эцэст архивт шилжүүлэхийг

Захирлын туслах хариуцна.

5.2. Их сургуулийн үйл ажиллагаатай холбоотой тушаалуудыг 3-р хавсралтад заагдсан

хугацаанд гаргасан байна.

--ooOoo--

46


Тушаал, албан тоот боловсруулах, бүртгэх, биелэлтэд

хяналт тавих журмын нэгдүгээр хавсралт

Тушаалын төсөлтэй танилцах карт

Тушаалын товч утга: .....................................................................................................

Тушаалын төслийг боловсруулсан газар: ...................................................................

№ Төсөлтэй танилцах

Албан тушаал Огноо Гарын үсэг

албан тушаалтны нэр

1 Боловсролын асуудал эрхэлсэн

тэргүүн дэд захирал

2 Хяналт-шинжилгээ, хөрөнгө

оруулалт эрхэлсэн дэд захирал

3 Сургалтын бодлого, зохицуулалтын

газрын дарга

4 Эрдэм шинжилгээ, инновацын


5 Санхүү, эдийн засгийн газрын

дарга

6 Оюутны үйлчилгээ, хөгжлийн газрын

дарга

7 Захиргаа, хяналт-шинжилгээ,

үнэлгээний газрын дарга

8 Уран бүтээл, хамтын ажиллагааны


47



хяналт тавих журмын хоёрдугаар хавсралт

Тушаал, албан тоотын хувийг холбогдох албан тушаалтан,

газруудад хүргүүлэх хуваарь

№ Баримт бичгийг хүргэх газар Хариуцах нэгж

1 Бүтцийн сургуулиуд Бүтцийн сургуулийн оффис менежер

2 Боловсрол, шинжлэх ухааны яам

3 Төрийн сан

4 Боловсролын магадлан итгэмжлэх үндэсний зөвлөл Сургалтын бодлого,

5 Их, дээд сургуулиуд

зохицуулалтын газар

6 Хамтын ажиллагаатай байгууллагууд

7 Үйл ажиллагаатайгаа холбогдох бусад газрууд

8 Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам


10 Соёлын яам

11 Соёл, урлагийн байгууллагууд

12 Боловсролын магадлан итгэмжлэх үндэсний зөвлөл

13 Их дээд сургуулиуд

14 Үйл ажиллагаатайгаа холбогдох бусад газрууд

15 Боловсрол, шинжлэх ухааны яам

16 Төрийн өмчийн хороо


18 Соёлын яам

19 Соёл, урлагийн байгууллагууд

20 Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам

21 Бусад яамд

22 Завхан аймаг дахь Хөгжим бүжгийн коллеж

Эрдэм шинжилгээ,

инновацын газар

Санхүү, эдийн засгийн газар

Уран бүтээл, хамтын ажиллагааны газар

Захиргаа хяналт, шинжилгээ,

үнэлгээний газар

23

Гадаад, дотоодын хамтын ажиллагаатай

байгууллагуудад

24 Гадаад харилцааны яам

25 Гадаадын иргэн харьяатын газар

26 Удирдах зөвлөлийн гишүүдэд

27 Эрдмийн зөвлөлийн гишүүдэд

Гадаад харилцааны асуудал хариуцсан

нэгж

Газрын мэргэжилтнүүд,

УЗ-ийн нарийн бичгийн дарга

Эрдэм шинжилгээ,

инновацын газар,

Газрын мэргэжилтнүүд, Эрдэмтэн нарийн

бичгийн дарга

48



хяналт тавих журмын гуравдугаар хавсралт

Их сургуулийн үйл ажиллагаатай холбоотой тушаалыг

гаргах хугацаа, хариуцах нэгж

№ Тушаалын нэр Огноо Хариуцах нэгж

1 Бакалаврын сургалтад элсэгчдийг оюутнаар

батлах тухай

2 Үндсэн, цагийн багшаар ажиллах хүмүүсийг

ажилд авах тухай

3 Бакалаврын эчнээ сургалтад элсэгчдийг

оюутнаар батлах тухай

9 дүгээр сарын 28-ны дотор


2 дугаар сарын 15-ны дотор


4 Бакалаврын диплом олгох тухай 6 дугаар сарын 01-ны дотор

5 Гадны сургуулиас шилжүүлэн суралцуулах,

сургуулиас чөлөөлөх



6 Оюутныг кредит сонголтыг баталгаажуулах

тухай



7 Оюутнуудад хагас жилийн, жилийн чөлөө 9 дүгээр сарын 25-ны дотор

олгох, чөлөө авсан оюутнуудыг


үргэлжлүүлэн суралцуулах тухай

8 СУИС-ийн бүтцийн сургууль хоорондын 9 дүгээр сарын 20-ны дотор

оюутны шилжилт хөдөлгөөний тухай

9 Магистр, докторын сургалтад элсэгчдийг 10 дугаар сарын 05-ны дотор

магистрант, докторантаар батлах тухай 2 дугаар сарын 20-ны дотор

10 Магистрын диплом олгох тухай 1 дүгээр сарын 05-ны дотор

6 дугаар сарын 01-ний дотор

11 Магистрантын шилжилт хөдөлгөөний тухай 9 дүгээр сарын 25-ний дотор

2 дугаар сарын 25-ний дотор

12 Докторын диплом олгох тухай Шийдвэр гарснаас хойш

7 хоногийн дотор

13 Докторантын шилжилт хөдөлгөөний тухай Өргөдөл хүлээж авснаас

хойш 3-5 өдөрт

14 Докторантад бүтээлийн чөлөө олгох тухай Шийдвэр гарснаас хойш 3-5

хоногийн дотор

Сургалтын

бодлого,

зохицуулалтын

газар

Бүтцийн

сургуулийн

сургалтын алба

Эрдэм

шинжилгээ,

инновацын

газар,

15 Орон тоо, цалинг батлах тухай тушаал (01 1 дүгээр сарын 05-ны дотор Санхүү, эдийн

тоот)

засгийн газар;

16 Цалингийн сүлжээг шинэчлэн батлах, Тухай бүр

Захиргаа,

17

нэмэгдэл хөлс олгох тухай тушаал

Захиргааны ажилтан, үйлчилгээний болон Шийдвэр гарснаас хойш 3-5

хяналт,

шинжилгээ,

техникийн ажилчдыг ажилд шинээр авах өдөрт

үнэлгээний

тухай тушаал

газар

18 Бусад тушаал Тухай бүр

49


АРХИВ, АЛБАН ХЭРЭГ ХӨТЛӨХ ЖУРАМ

Нэг. Ерөнхий үндэслэл


А/162 тоот тушаалын дөрөвдүгээр хавсралт

1.1. Энэхүү журмын зорилго нь баримт бичгийг стандартын дагуу боловсруулах, үйл

ажиллагааны явцад үүссэн баримт бичгийг эмхлэн цэгцлэх, хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх, архивт

шилжүүлэх үйл ажиллагааг зохицуулахад оршино.

1.2. Бичиг баримт нь хууль тогтоомжид нийцсэн, стандартын шаардлага хангасан, тоо баримт

нь будилаангүй, найруулгын хувьд ойлгомжтой товч тодорхой байна.

1.3. Архив, бичиг хэрэг хөтлөлт хариуцсан ажилтан нь үйл ажиллагаандаа “Архивын тухай”

хууль, “Байгууллагын архивын ажлын үндсэн заавар”, “Байгууллагын үйл ажиллагаанд үүссэн

удирдлагын нийтлэг баримт, бичгийн хадгалах хугацааны үлгэрчилсэн жагсаалт”, “Боловсролын

салбарын үйл ажиллагааны явцад бий болсон баримт бичгийн хадгалах хугацааны үлгэрчилсэн

жагсаалт”, “Баримт бичгийн стандарт”-ыг мөрдөж ажиллана.

1.4. Баримтын үнэ цэнийг нягтлан шалгах, байнгын хадгалалтад баримт сонгох, баримтын

хадгалах хугацааг тогтоох болон баримт шилжүүлэхэд бэлтгэх ажлыг зохион байгуулах зорилгоор

баримт “Баримт бичиг нягтлан шалгах комисс”-ыг СУИС-ийн дэргэд 5-7 хүний бүрэлдэхүүнтэй

байгуулах бөгөөд уг комисс нь үйл ажиллагаандаа мөрдөх журамтай байна. Дээрх журмыг Захиргааны

зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж батална.

1.5. Соёл, урлагийн их сургуулийн захиргаа болон бүтцийн сургууль, алба нэгжүүдийн

саналын дагуу хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтыг Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж батална.

1.6. Байгууллагын нууцын болон алба, тэнхимийн хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтыг

Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж батална.

1.7. Гал, ус, гэнэтийн аюулын үед архивын баримтыг аврах, хамгаалах ажлыг зохион

байгуулах, аваарын үед ажиллах ажил үүргийн хуваарийг гаргаж, холбогдох эздэд урьдчилан

танилцуулах үүргийг Архив хариуцсан ажилтан гүйцэтгэж, хэрэгжилтэд нь Захиргаа, хяналтшинжилгээ,

үнэлгээний газрын дарга хяналт тавина.

1.8. Соёл, урлагийн их сургуулийн бүтэц зохион байгуулалтын газар, алба, нэгжүүд жилийн

эцэст хөтлөгдөж дууссан баримтаар хадгаламжийн нэгж бүрдүүлж, дараа оны 1 дүгээр улиралд

багтаан харьяа сургуулийнхаа архив бичиг хэргийн ажилтан, оффис менежерт хүлээлгэн өгөх ба

бүтцийн сургуулийн оффис менежерүүд баримтыг хүлээн авч, ангилан төрөлжүүлэлт хийж, данс

бүртгэл үйлдэн байнга хадгалах баримтаа Соёл, урлагийн их сургуулийн төв архивт хүлээлгэн

өгнө. Үүнд:

Хадгаламжийн нэгжид албан ёсны бүрэн бүрдэл бүхий зөвхөн нэг хувь эх баримтыг оруулж,

/Хуулбар хувь, гар ноорог зэргийг ялгах/ 250 хүртэл хуудастай, 4 сантиметрээс илүүгүй

зузаантайгаар үдэх, 250 хуудсаас илүү гарвал тэдгээрийг хэд хэдэн боть болгоно. Байнга болон

удаан хугацаагаар хадгалах хадгаламжийн нэгж бүрийн эхэнд товьёог, төгсгөлд баталгааны хуудас

үдэж хавсаргана. Хуудсыг баруун дээд өнцөгт харандаагаар араб тоогоор дугаарлана.

Хоёр. Архив. албан хэрэг хөтлөлт, хадгалалт, хамгаалалт

2.1. Архив, бичиг хэрэг хөтлөлт хариуцсан ажилтан нь байгууллагын архивын хадгалалт

хамгаалалтыг хариуцна.

2.2. Захирлын туслах нь удирдах дээд байгууллага болон гадны байгууллагаас ирсэн бичиг

баримт, өргөдөл гомдлыг бичиг хэрэгт бүртгэн хүлээн авах, холбогдох албан тушаалтанд хувилж

өгөх, гадагш явуулах бичиг баримтыг бүртгэн авах, холбогдох байгууллага, хариуцлагатанд

хүлээлгэн өгнө.

2.3. Сургуулийн хэмжээнд хөтлөгдөж буй албан бичигт оны эхнээс нэгдсэн дугаар өгч

бүртгэнэ.

2.4. СУИС-ийн албан бичигт дор дурдсан дугаарыг хэрэглэнэ. Үүнд:

- СУИС-ийн Захирал албан бичгийн үндсэн дугаар

- Дэд захирлууд 2/... дугаар

50


- Газар, албадын дарга нар 3/... дугаар

2.5. Бүтцийн сургуулиуд өөрийн албан бичгийн бланк, дугаарыг хэрэглэнэ

2.6. Захирлын тушаал болон удирдах дээд байгууллагаас ирсэн бичгийг холбогдох албан

тушаалтанд хүргэх үүргийг захирлын туслах, гадагш явуулах бичиг баримтыг холбогдох албан

тушаалтанд хүргэх үүргийг тухайн асуудлыг хариуцсан газар, нэгж гүйцэтгэнэ.

2.7. Захирлын тушаал, албан бичгийн төсөл боловсруулах, хурлын тэмдэглэл хөтлөх, бичиг

баримтыг албажуулах, холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд хүргэх асуудлыг тухайн асуудлыг

хариуцсан газар, нэгжүүд хариуцна.

2.8. Бичиг баримтуудыг он дууссанаас хойш зургаан сарын дотор хадгаламжийн нэгж болгон

архивт шилжүүлж байна.

2.9. Захирлын туслах албан хэргийн хэвлэмэл хуудсыг зохих журмын дагуу тусгай

бүртгэлтэйгээр хэрэглэнэ.

2.10. Баримт бичиг хариуцан ажилладаг ажилтнууд албан бичиг баримтыг үрэгдүүлэх, бусдад

дамжуулахыг хориглох бөгөөд байгууллагын болон хувь хүний нууцын тухай хуулийг мөрдөж

ажиллана.

2.11. Дээрх заалт зөрчигдсөн тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээ, сургуулийн дотоод журам,

байгууллагын болон хувь хүний нууцын тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээнэ.

---ооОоо---

51


ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ. ЗӨВЛӨЛ, ХУРАЛД ХОЛБОГДОХ ЖУРАМ


А/162 тоот тушаалын тавдугаар хавсралт


ЭРДМИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН ДҮРЭМ


1.1. Энэ дүрэм Монгол Улсын боловсролын хууль, тогтоомж, Соёл, урлагийн их сургуулийн

дүрэмд нийцсэн байна.

1.2.СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөл нь эрдмийн болон уран бүтээлийн хамт олны төлөөллийн

байгууллага байна.

1.3. СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөл нь сургуулийн соёл урлаг судлал, мэргэжлийн сургалтын

бодлогыг тодорхойлон хэрэгжилтэд хяналт тавьж, судалгааны ажлын тэргүүлэх чиглэлийг тогтоон,

сургалт-эрдэм шинжилгээний ажлын онол, арга зүйн түвшин, үр дүнг хэлэлцэж дүгнэлт гаргах, санал

зөвлөмж өгөх, эрдэм судлал-сургалт-уран бүтээлийн ажлын уялдаа холбоог мэргэжлийн ерөнхий

удирдлагаар хангах, Монгол Улсын төрийн шагнал, СУИС-ийн хүндэт цол, эрдмийн цол олгох

асуудлыг шийдвэрлэх үндсэн чиг үүрэг гүйцэтгэнэ.

Хоёр. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүдийг сонгох

2.1.Эрдмийн зөвлөлийн гишүүнийг бүтцийн сургуулиас ирүүлсэн саналыг үндэслэн сонгоно.

2.2.Эрдмийн зөвлөлийн гишүүд нь докторын зэрэгтэй эрдэмтэн судлаач, тэргүүлэх уран

бүтээлчид байна.

2.3. Эрдмийн зөвлөлд сонгох гишүүний тоо нь бүтцийн сургууль, хүрээлэн бүрд тогтмол 3 орон

тоо, тухайн эрдмийн хамт олны доторх эрдмийн зэрэгтэй багш, эрдэм шинжилгээний ажилтны тоонд

нийцүүлэн жишсэн нэмэлт орон тооноос тус тус бүрдэнэ.

2.4.Эрдмийн зөвлөлийг орон тоо гарсан тухай бүр нөхөн сонгоно.

Гурав. Эрдмийн зөвлөлийн бүтэц, зохион байгуулалт

3.1.СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөл нь захирал, дэд захирлууд, бүтцийн сургуулийн захирлууд,

бүтцийн сургууль, Соёл урлаг судлалын хүрээлэнгээс сонгогдсон гишүүдээс бүрдэнэ.

3.2.Эрдмийн зөвлөл нь дарга, орлогч дарга, эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, дэд зөвлөлүүдтэй

байна. Бүтцийн сургууль, Соёл урлаг судлалын хүрээлэнгийн Эрдмийн зөвлөл нь их сургуулийн

эрдмийн зөвлөлийн салбар мөн.

3.3.Эрдмийн зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь эрдмийн зөвлөлийн бүх

гишүүдийн хуралдаан байна. Эрдмийн зөвлөлийн хуралдааны хооронд дэд зөвлөлүүд эрдмийн

зөвлөлийн тасралтгүй үйл ажиллагааг хангана.

3.4. Эрдмийн зөвлөл өөрийн чиг үүрэгт хамаарах асуудлаар:

а) сургуулийн хөгжлийн бодлогын,

б) эрдэм шинжилгээ, судалгааны,

в) сургалтын бодлого, технологи, аргазүйн

г) эрдмийн ба хүндэт цол, төрийн шагналын дэд зөвлөлүүдтэй байна.

3.5.Эрдмийн зөвлөлийн бүх гишүүд дэд зөвлөлүүдэд хуваагдан ажиллана. Дэд зөвлөлийн

дарга, нарийн бичгийн дарга, гишүүдийг Эрдмийн зөвлөлийн дарга сонгоно.

3.6.Дэд зөвлөлүүд хариуцсан чиглэлээрээ бодлого боловсруулах, түүний хэрэгжилт, чанар, үр

дүнд шинжилгээ хийх, санал, дүгнэлт гаргах үүрэгтэй.

52


3.7.Дэд зөвлөлүүдийн санал, дүгнэлтийг эрдмийн зөвлөлд болон захиргаанд оруулах эсэхийг

хороодын хурлаар шийдвэрлэнэ.

3.8.Эрдмийн зөвлөлийн дэргэдэх дэд зөвлөлүүдийн ажиллах журмыг тэргүүлэгчдийн хурлаар

батална.

3.9. Дэд зөвлөлүүд дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

3.9.1.Сургуулийн хөгжлийн бодлогын дэд зөвлөл нь сургуулийн соёл урлаг судлалын бодлого,

мэргэжлийн сургалт, эрдэм шинжилгээ, судалгааны тэргүүлэх чиглэл, профессорын багийн үйл

ажиллагаа зэрэгтэй холбоотой асуудлууд, сургуулийн дүрэм, журам түүнд өөрчлөлт оруулах тухай

асуудлууд тэдгээрийн хэрэгжилтийг хянан хэлэлцэж санал, зөвлөмж гарган эрдмийн зөвлөлийн

хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлэх,

3.9.2.Эрдэм шинжилгээ, судалгааны дэд зөвлөл нь Эрдэм шинжилгээ судалгааны тэргүүлэх

чиглэлийн хүрээнд хэрэгжиж буй ажлууд, профессорын багийн үйл ажиллагаа, хэрэгжилтийг хянан

зохицуулах санал, дүгнэлт, зөвлөмж гарган эрдмийн зөвлөлийн хуралд оруулж хэлэлцүүлэн

шийдвэрлүүлэх,

3.9.3.Сургалтын бодлого, технологи, арга зүйн дэд зөвлөл нь бакалавр, магистр, докторын

түвшний сургалтын бодлогын асуудлуудын талаар санал, дүгнэлт, зөвлөмж гарган эрдмийн зөвлөлийн

хуралд оруулж хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлэх,

3.9.4. Эрдмийн ба хүндэт цол, төрийн шагналын дэд зөвлөл нь СУИС-ийн хүндэт цол, шагнал

бий болгох асуудал, эрдмийн цол (дэд профессор, профессор) олгох тухай асуудлууд болон Монгол

Улсын Төрийн шагналд нэр дэвшигдсэн бүтээлийг хэлэлцэж эрдмийн зөвлөлийн хуралд оруулж

хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлэх.

Дөрөв. Эрдмийн зөвлөлийн үндсэн чиг үүрэг

Эрдмийн зөвлөл дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

4.1. Сургуулийн дүрэм, түүнд өөрчлөлт оруулах тухай хэлэлцэн санал, зөвлөмж гаргах;

4.2. Дэд зөвлөлүүдийн санал, дүгнэлтийг хэлэлцэж шийдвэр гаргах;

4.3. Сургуулийн үндсэн үйл ажиллагааг зохицуулах нийтлэг дүрэм, журмыг хэлэлцэн батлах;

4.4. СУИС-ийн болон захирлын тайланг жил бүр хэлэлцэж, санал дүгнэлтээ төрийн захиргааны

төв байгууллага, удирдах зөвлөлд хүргүүлэх;

4.5. СУИС-ийн хүндэт цол, шагнал бий болгох шийдвэр гаргах;

4.6. СУИС-ийн эрдмийн цол (дэд профессор, профессор) олгох, Монгол Улсын төрийн

шагналд нэр дэвшигдсэн бүтээлийг хэлэлцэж шийдвэр гаргах;

4.7. СУИС-ийн хүндэт доктор, хүндэт профессор цол олгох, профессор багш, оюутанд

(магистрант, докторант) СУИС-ийн эрдмийн зөвлөлийн нэрэмжит тэтгэлэг, шагнал олгох;

4.8. СУИС олон улсын байгууллагад гишүүнээр элсэх асуудлаар санал дүгнэлт гаргах;

4.9. Улс орны соёл, урлагийн салбарын хөгжил, бодлого, судалгааны чиглэл зэрэг төр засгийн

дээд байгууллагад өргөн барих олон талт асуудлын талаар боловсруулсан хөтөлбөр, санал, дүгнэлт,

зөвлөмж, хуулийн төсөл зэргийг хэлэлцэж санал дүгнэлт, шийдвэр гаргах;

4.10. Төр, засгийн удирдах дээд байгууллага болон олон улсын нэр хүнд бүхий байгууллага,

их дээд сургууль, соёл урлаг, эрдэм шинжилгээний байгууллагын саналыг үндэслэн, тэдгээрийн

дэвшүүлсэн Эрдмийн зөвлөлийн эрх хэмжээний хүрээнд багтах асуудлыг хэлэлцэн шийдвэр, санал

дүгнэлт өгч болно.

4.11. Эрдмийн зөвлөл гишүүний дэвшүүлсэн асуудлыг холбогдох дэд зөвлөлүүд дэмжсэн

тохиолдолд хэлэлцэн шийдвэр, санал дүгнэлт гаргана.

Тав. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүний эрх, үүрэг, онцлог

5.1. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн дараах бүрэн эрхийг эдэлнэ. Үүнд:

53


5.1.1 Эрдмийн зөвлөлд хэлэлцсэн асуудлаар санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх

5.1.2 Эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцэж буй асуудлыг шийдвэрлэхэд таслах эрхтэй оролцох

5.1.3 Сургуулийн үйл ажиллагаатай шууд холбоотой аливаа асуудлыг Эрдмийн зөвлөлд

хэлэлцүүлэхээр санал оруулах,

5.1.4. Эрдмийн зөвлөлийн тогтоол, тэмдэглэлийн биелэлтийг шалгах комисст оролцох,

5.1.5 Сургуулийн хэмжээний аливаа асуудлаар эрдмийн зөвлөлийн дарга болон холбогдох

дэд захирал, бүтцийн сургуулийн захирлуудад асуудлыг шууд тавьж шийдвэрлүүлэх,

5.1.6 Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн байхаас өөрийн хүсэлтээр татгалзах

5.2. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн дараах үүргийг хүлээнэ. Үүнд:

5.2.1. Эрдмийн зөвлөлийн үйл ажиллагаанд биеэр оролцох;

5.2.2. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүний хувьд өгсөн аливаа үүрэг даалгаврыг биелүүлэх;

5.2.3. Өөрийн сургууль, хүрээлэн дээр Эрдмийн зөвлөлийн шийдвэрийг сурталчлах,

хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах талаар санаачилга гаргах, биечлэн оролцох;

5.3. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүний онцлог:

5.3.1. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн ёслолын өмсгөл, энгэрийн тэмдэгтэй байна.

5.3.2. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн их сургуулийн хэмжээнд хүндэтгэл хүлээнэ.

Зургаа. Эрдмийн зөвлөлийн хуралдаан, хуралдааны дэг, шийдвэр гаргах

6.1. Эрдмийн зөвлөлийн бүх гишүүдийн ээлжит хуралдааныг хичээлийн жилд 2-оос доошгүй

хийнэ. Шаардлагатай үед ээлжит бус хуралдааныг зарлан хуралдуулна.

6.2. Эрдмийн зөвлөл хуралдаанаа бүх гишүүдийн гуравны хоёроос (буюу 67 хувиас) доошгүй

ирцтэй хийнэ. Хуралдаанаар хэлэлцэх асуудал, шийдвэрийн төсөл зэрэг холбогдох бичиг баримтыг

хурал эхлэхээс 3-аас доошгүй хоногийн өмнө гишүүдэд тараана.

6.3. Эрдмийн зөвлөл хэлэлцсэн асуудлаар тогтоол гаргаж, тэмдэглэл хөтлөх ба эрдмийн цол

олгохоос бусад асуудлыг илээр санал хурааж шийдвэрлэнэ. Гадаадын иргэнд хүндэт цол олгох

асуудлыг ил санал хураалтаар шийдвэрлэнэ.

6.4. Эрдмийн зөвлөлийн нууц санал хураалт, бусад шийдвэр санал хураалтад оролцсон

гишүүдийн гуравны хоёр зөвшөөрсөн үед хүчинтэйд тооцогдоно. Эрдмийн зөвлөлийн хурлын тогтоолд

Зөвлөлийн дарга гарын үсэг зурна.

6.5. Эрдмийн зөвлөлийн хуралдаан, дэд зөвлөлүүдийн хурлыг Эрдмийн зөвлөлийн эрдэмтэн

нарийн бичгийн дарга зохион байгуулна.

Долоо. Бүтцийн нэгжийн эрдмийн зөвлөл

7.1. СУИС-ийн бүтцийн сургуулиуд, Соёл урлаг судлалын хүрээлэн эрдмийн зөвлөлтэй байна.

7.2. Нэгжүүд Эрдмийн зөвлөлийн дүрмээ Монгол Улсын хууль тогтоомж, СУИС-ийн дүрэм,

СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөлийн дүрэм, бүтцийн сургууль, хүрээлэнгийн эрдмийн зөвлөлийн

үлгэрчилсэн дүрмийг үндэслэн боловсруулж, баталж мөрдөнө.

--ooOoo--

54


Захирлын 2015 оны 6 дугаар сарын 08-ны өдрийн

А/154 дүгээр тушаалын долоодугаар хавсралт

СУИС-ИЙН БҮТЦИЙН СУРГУУЛЬ, ХҮРЭЭЛЭНГИЙН

ЭРДМИЙН ЗӨВЛӨЛИЙН ҮЛГЭРЧИЛСЭН ДҮРЭМ


СУИС-ийн бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөл нь тухайн салбарын мэргэжлийн удирдлагын

дээд байгууллага мөн. Эрдмийн зөвлөл нь салбарын сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээл,

нийгэмд мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэх ажлын үндсэн чиглэлийг тогтооход үйл ажиллагаагаа

чиглүүлнэ.

Хоёр. Эрдмийн зөвлөлийн үйл ажиллагаа

2.1. Эрдмийн зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь эрдмийн зөвлөлийн хуралдаан

байна.

2.2. Эрдмийн зөвлөл нь бүтцийн сургуулийн үйл ажиллагаатай холбоотой дараах асуудлыг

хэлэлцэж санал, дүгнэлт, зөвлөмж, шийдвэр гаргана. Үүнд:

2.2.1. Бүтцийн сургуулийн хөгжлийн өнөөгийн байдал ба хэтийн төлөв, бүтэц, зохион

байгуулалт, эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх чиглэлийг тогтоох зэрэг асуудлыг хэлэлцэн зөвлөмж

гаргах

2.2.2. Салбарын сургалт, уран бүтээл, эрдэм шинжилгээний ажлын тайланг жил бүр өргөтгөсөн

хэлбэрээр хэлэлцэн үнэлэлт, дүгнэлт өгч, цаашдын зорилго, чиглэлийг тогтоох,

2.2.3. Бүх шатны сургалтын хөтөлбөрт өөрчлөлт оруулах, шинэ хөтөлбөр боловсруулж,

төрөлжсөн хороонд уламжлан, эрдмийн зөвлөлийн хуралд санал оруулан хэлэлцүүлж

шийдвэрлүүлэх

2.2.4. Эрдмийн ба хүндэт цол (СУИС-ийн хүндэт профессор, дэд профессор, профессор) олгох

тухай болон Монгол Улсын төрийн шагналд нэр дэвшигдсэн бүтээлийн тухай асуудлуудыг

төрөлжсөн хороонд уламжлан, эрдмийн зөвлөлийн хуралд санал оруулан хэлэлцүүлж

шийдвэрлүүлэх

2.2.5. Салбарын эрдэмтдийн эрдэм шинжилгээний шилдэг бүтээл шалгаруулах, дээд

байгууллагын шагналд (Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит шагнал, төрийн шагнал г.м.) уран бүтээлчид,

эрдэмтэд, эрдмийн хамтлагийн бүтээлийг хэлэлцэн дэвшүүлэх

2.2.6. Профессорын багийн үйл ажиллагаа болон сургуулийн хэмжээнд хэрэгжиж байгаа эрдэм

шинжилгээний ажлын явц, үр дүнг тогтмол хэлэлцэн үнэлэлт дүгнэлт өгөх

2.2.7. Профессорын багийн үйл ажиллагаа, салбарын эрдэмтдийн боловсруулсан эрдэм

шинжилгээний төсөл (сэдэв)-ийн саналыг хэлэлцэж, төрөлжсөн хороонд уламжлан шийдвэрлүүлэх

2.2.8. Магистр, докторын түвшний судалгааны ажлын чиглэл, сэдвийг хэлэлцэн батлах,

2.2.9. Докторын зэрэг хамгаалах бүтээлийг хэлэлцэж урьдчилан үнэлэлт дүгнэлт өгөх

2.2.10. Багш нарт бүтээлийн чөлөө олгох асуудлыг хэлэлцэн шийдвэр гаргах, үр дүнг хэлэлцэж

дүгнэлт гаргах үүрэгтэй.

Гурав. Эрдмийн зөвлөлийн удирдлага, бүрэлдэхүүн

3.1. Бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөлийг захирал тэргүүлнэ.

3.2. Бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөлийн даргыг СУИС-ийн захирлын тушаалаар томилох ба

нарийн бичгийн дарга, гишүүдийг бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөлийн дарга СУИС-ийн

захиралтай зөвшилцөн батална. Зөвлөлийн нарийн бичгийн даргаар эрдмийн зэрэг, цолтой хүнийг

томилох бөгөөд жилд гүйцэтгэх сургалтын ажлын ачааллыг тусгай журмаар зохих хувиар хөнгөлж

болно.

3.3. Бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга нь хурлын бэлтгэлийг

хангах, зөвлөлийн шийдвэрийн хэрэгжилт, биелэлтийг дүгнэж, салбарын эрдэм шинжилгээний

холбогдолтой өдөр тутмын ажил, бичиг хэргийг хариуцна. Хичээлийн жил бүрийн эцэст эрдэм

шинжилгээний ажлын нэгдсэн тайлан гаргаж эрдэм шинжилгээний асуудал хариуцсан нэгжид

хүргүүлнэ.

55


3.4. Бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөл нь салбарын нэр хүндтэй эрдэмтдээс бүрдсэн байвал

зохино. Зөвлөлийн гишүүний тоог бүтцийн сургууль бүр өөрийн онцлогт тохируулан тогтоож болох

боловч 50 хүртэл багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан бүхий нэгжид бүрэлдэхүүний гуравны нэг, 50-

иас дээш багш, эрдэм шинжилгээний ажилтан бүхий нэгжид бүрэлдэхүүний дөрөвний нэг гэсэн

харьцааг баримтлах нь зохистой гэж үзнэ.

3.5. Орон тоо суларсан тухай бүр нөхөн сонголт хийхээс гадна, зөвлөлийн даргын санаачилгаар

2 жил тутамд гишүүдийн гуравны нэг хувийг шинэчилж болно.

Дөрөв. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүний эрх ба үүрэг

4.1. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн дараах эрхтэй. Үүнд:

4.1.1. Эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцэж байгаа асуудлаар санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх,

дүгнэлт гаргах

4.1.2. Эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцэж байгаа асуудлыг шийдвэрлэхэд таслах эрхтэй оролцох

4.1.3. Салбарын сургалт, уран бүтээл, эрдэм шинжилгээний холбогдолтой аливаа асуудлыг

эрдмийн зөвлөлөөр хэлэлцэх санал оруулах

4.1.4. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн байхаас өөрийн хүсэлтээр татгалзах

4.2. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн дараах үүрэг хүлээнэ. Үүнд:

4.2.1. Эрдмийн зөвлөлийн хуралд биеэр оролцох

4.2.2. Эрдмийн зөвлөлийн гишүүний хувьд хүлээлгэсэн аливаа үүрэг даалгаврыг биелүүлэх

4.2.3. Өөрийн ажиллаж байгаа салбар, профессорын баг, тэнхим дээр эрдмийн зөвлөлийн

шийдвэрийг сурталчлах, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах талаар санаачилгатай ажиллах

Тав. Эрдмийн зөвлөлийн хуралдааны дэг, шийдвэр гаргах

5.1. Эрдмийн зөвлөлийн хуралдааныг зөвлөлийн дарга удирдана. Даргын эзгүйд эрдмийн

зөвлөл хуралдах зайлшгүй шаардлага гарсан үед зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга хурлыг удирдан

хийлгэж болно

5.2. Эрдмийн зөвлөл хуралдаанаа бүх гишүүдийн 75 хувиас доошгүй ирцтэй хуралдуулна

5.3. Эрдмийн зөвлөлийн хуралдаан улиралд 2, хичээлийн жилд 4-өөс доошгүй удаа хуралдаж

салбарын сургалт, уран бүтээл, эрдэм шинжилгээний ажлын хөгжлийн тодорхой асуудал хэлэлцэн


5.4. Эрдмийн зөвлөл хэлэлцсэн асуудлаар шийдвэр гаргаж протокол хөтлөх ба профессор, дэд

профессор цол, төрийн дээд шагналд нэр дэвшүүлэх, шилдэг бүтээлд дэвшүүлэх болон хувь хүнтэй

холбоотой асуудлаас бусад аливаа асуудлыг илээр санал хурааж шийдвэрлэнэ. Хуралд оролцсон

гишүүдийн гуравны хоёрын саналаар тогтоол гаргана. Хэлэлцэж байгаа аливаа асуудлаар

шаардлагатай гэж үзвэл нууцаар санал хурааж болно.

Зургаа. Бусад зүйл

6.1. Бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөл тогтоолын албан ёсны хэвлэмэл хуудастай байна.

6.2. Бүтцийн сургуулийн эрдмийн зөвлөлийн тогтоолыг тухайн сургуулийн тэмдгээр


---ооОоо---

56


Захирлын 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/147

дугаар тушаалын хоёрдугаар хавсралт

СУИС-ИЙН ЗАХИРГААНЫ ЗӨВЛӨЛИЙН АЖИЛЛАХ ЖУРАМ


1.1. Энэхүү журам нь сургуулийн зорилт, чиг үүргийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой асуудлаар

захирал шийдвэр гаргахад зөвлөх үүрэг бүхий захиргааны зөвлөлийн үйл ажиллагааг зохицуулахад

оршино.

1.2 Захиргааны зөвлөл(цаашид Зөвлөл гэх) нь дараах чиг үүрэгтэй ажиллана.

- Их сургуулийн үйл ажиллагаа, хөгжлийн хэтийн төлөвийн талаар асуудал боловсруулж,

Эрдмийн зөвлөл, Удирдах зөвлөлд санал оруулах

- БСШУЯ, Их сургуулийн Удирдах зөвлөл, Эрдмийн зөвлөлөөс гаргасан шийдвэрийг

хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхойлох

- СУИС-ийн бүтцийн сургуулийн захирлуудын тайланг хэлэлцэж, үйл ажиллагаанд дүгнэлт

өгөх

- Ерөнхий менежерийн болон менежерийн үр дүнгийн гэрээ, үйл ажиллагааны

төлөвлөгөөний биелэлтийг хэлэлцэх

- Мастер төлөвлөгөөнд өөрчлөлт оруулах

- Сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээл, санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагааг зохицуулах

дүрэм, журам, зааврыг хэлэлцэж батлах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах

- Их сургуулийн төвлөрсөн сан, төсвийн төсөл, зарцуулалт, үндсэн хөрөнгийн тооллогын дүнг

хэлэлцэх

- СУИС-ийн бүтцийн болон салбар нэгжийг байгуулах, өөрчлөх, татан буулгах, асуудлыг

хэлэлцэж шийдвэрлэх

- Сургалтын орчин, материаллаг баазын хангалт, ашиглалт

- Мэргэжилтэн бэлтгэх мэргэжлийн нэр, чиглэл, тухайн жилд оюутан, магистрант, докторант

элсүүлэх тоог тогтоох

- Элсэлт, сургалт явц, төгсөлт

- Багш ажилчдад үзүүлэх халамж, нийгмийн үйлчилгээ

- Төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, судалгаа шинжилгээний ажлын явц, үр дүн

- Суралцагсад болон профессор багш нарын уран бүтээлийн ажил

- Оюутнуудыг хөгжүүлэх үйл ажиллагаа

- СУИС-д багш, ажилтан, ажилчин шинээр ажилд авах, хөдөлмөрийн гэрээ цуцлах,

чөлөөлөх, ажил өөрчлөх, хариуцлага тооцох асуудлыг хэлэлцэх

- Багш,ажилтан,ажилчин,суралцагчдыгшагнажурамшуулах,төролоннийтажахуйн

байгууллагын шагналд тодорхойлох

- СУИС-ийн Захирлаас хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн бусад асуудлыг хэлэлцэж, шийдвэр

гаргахад санал, зөвлөгөө өгөх зэрэг

1.3. Зөвлөл нь СУИС-ийн Захирал, дэд захирлууд, бүтцийн сургуулийн захирлууд, Соёл, урлаг

судлалын хүрээлэнгийн захирлаас бүрдэнэ. /Энэ хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн 147

дугаар тушаалаар өөрчилсөн/

1.4. Тухайн хичээлийн жилийн эхэнд Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэх асуудлын

төлөвлөгөөг Зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж батална.

1.5. Гишүүдийн 2/3-оос доошгүй хувь нь ирсэн тохиолдолд хурлыг хүчинтэйд тооцно.

1.6. Зөвлөл нь хамтын удирдлагын үйл ажиллагаагаа зөвлөлийн хурлын хэлбэрээр явуулна.

57


2.1. Хурлын бэлтгэл:

ХОЁР. ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРЛЫН БЭЛТГЭЛ, ХУРЛЫН ДЭГ

2.1.1 .Хурлаар хэлэлцүүлэх асуудал нь дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд

Хэлэлцүүлэх асуудал нь боловсруулалтын чанарыг хангасан,

холбогдох удирдах ажилтны саналыг тусгасан байна.

2.2 .Хурлын зохион байгуулалт:

Шаардлагатай бол танилцуулга, хэлэлцэх асуудал, хурлаас гарах

шийдвэрийн төслийг гишүүдийн тоогоор хувилж, гишүүдэд хүргэнэ.

Хэлэлцэх асуудлаас хамааран хурлыг өргөтгөсөн хэлбэрээр зохион байгуулж

болно.

2.2.1.Зөвлөлийн хурлыг 14 хоногт нэг удаа, мягмар гарагийн 10:00 цагаас хуралдуулна.

2.2.2.Шаардлагатай үед хурлыг СУИС-ийн Захирал зарлан хуралдуулж болно.

2.2.3 3өвлөлийн гишvvн хуралд оролцох боломжгүй болсон тохиолдолд тэр тухайгаа хурал

эхлэхээс өмнө Захирал эсвэл Захиргаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний газрын даргад урьдчилан

мэдэгдсэн байвал зохино. /Энэ хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн 147 дугаар тушаалаар

өөрчилсөн/

2.2.4. Хурлыг СУИС-ийн захирал, түүний эзгүйд орлож буй дэд захирал даргална.

2.2.5. Хурлын ажиллагаа нь асуудлыг чөлөөтэй хэлэлцэх, цөөнхийн санал бодлыг хүндэтгэх,

олонхын саналаар шийдвэрлэх журмаар явагдана.

2.2.6. Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэх асуудал, хурлаас гарах шийдвэрийн төслийн

хамт бүтцийн болон салбар сургууль, Соёл, урлаг судлалын хүрээлэн хурал болохын өмнөх долоо

хоногийн Лхагва гаригт Захиргаа, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний газарт ирүүлэх бөгөөд тус газар

Пүрэв гаригийн 18:00 цагаас өмнө хурлын хэлэлцэх асуудлыг гишүүдэд тараасан байна. /Энэ

хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн 147 дугаар тушаалаар нэмсэн/

2.2.7. Тухайн хурлын хэлэлцэх асуудлаас хамаарч үргэлжлэх хугацааг хурал даргалагч

гишүүдэд мэдэгдэнэ. /Энэ хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн 147 дугаар тушаалаар

нэмсэн/

2.2.8. Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэх нэг асуудлыг танилцуулах хугацаа 10

минутаас илүүгүй байна. /Энэ хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн 147 дугаар

тушаалаар нэмсэн/

2.2.9. Асуудлыг танилцуулсны дараа гишүүд асуулт тавьж, санал дүгнэлтээ гаргаж болно.

Асуулт хариултын үргэлжлэх хугацааг хурал даргалагч тогтооно. Нэг гишүүний санал дүгнэлт хэлэх

хугацаа 5 минутаас илүүгүй байна. /Энэ хэсгийг 2015 оны 6 дугаар сарын 05-ны өдрийн 147 дугаар

тушаалаар нэмсэн/

2.3 . Хурлын шийдвэр гаргах, хэрэгжүүлэх, түүнд хяналт тавих.

2.3.1 Хурлын тэмдэглэлд хурал эхэлсэн, завсарласан, дууссан он, сар, өдөр, цаг минут, ирц

(тоо, хувиар), оролцоогvй гишvvний нэр, шалтгаан, хэлэлцсэн асуудал, гарсан асуулт, хариулт,

гишүүдийн санал, дүгнэлт, зөвлөмж, хурлаас гарах шийдвэр зэргийг тусгаж, баримтжуулна

2.3.2. Хурлын тэмдэглэлийг хүний нөөц, хяналт шинжилгээ, үнэлгээ мэдээллийн албаны

мэргэжилтэн хөтөлж, хурлыг даргалагч тэмдэглэлтэй танилцаж, баталгаажуулна.

2.3.3. Хурлын шийдвэрийг хэрэгжүүлэх ажлыг тухайн асуудал хариуцсан ажилтан зохион

байгуулна.

---ооОоо---

58



А/147 дугаар тушаалын гуравдугаар хавсралт

РЕКТОРАТЫН ЗӨВЛӨГӨӨНИЙ ЖУРАМ


1. 1 . Энэхүү журмын зорилго нь сургуулийн зорилт, чиг үүргийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой

асуудлаар шуурхай удирдлагаар хангахад чиглэнэ

1. 2 . Ректоратын бүрэлдэхүүнд СУИС-ийн Захирал, дэд захирлууд, газрын дарга нар багтана.

1.3. Долоо хоног бүрийн даваа гарагийн 10.00 цагаас Ректоратын зөвлөгөөн хийнэ.

1.4. Ректоратын зөвлөгөөн (цаашид Зөвлөгөөн гэх)-ийг захирал, түүний эзгүйд түр орлож буй

дэд захирал даргална.

1.5. Зөвлөгөөний хэлэлцэх асуудлыг холбогдох газар, албан тушаалтан боловсруулж, уг

асуудалд холбогдох дэд захирлуудад танилцуулж, зөвшөөрөл авсан байна.

2.1. Ректоратын зөвлөгөөний чиг үүрэг:

Хоёр. Ректоратын зөвлөгөөний ажиллах чиг үүрэг

- СУИС-ийн Эрдмийн зөвлөл, Захиргааны зөвлөлийн хурлын шийдвэр, Захирлын тушаалыг

хэрэгжүүлэх ажлыг албадын хэмжээнд зохион байгуулах.

- Их сургуулийн бүтэц, зохион байгуулалт, орон тоо, цалин, нэмэгдэл, урамшууллын хэмжээг

тогтоох, өөрчлөх талаар судалгаа хийж, саналаа Захиргааны зөвлөл, Эрдмийн зөвлөлд

оруулах

- Төсөв хөрөнгийн зарцуулалт, хуваарилалт, өмч хөрөнгийн ашиглалт, хамгаалалтын талаар

Захиргааны зөвлөлд оруулах санал, дүгнэлт гаргах

- Тэнхимийн эрхлэгчдийн албан тушаалд ажиллуулах хүмүүсийг сонгон шалгаруулах, ажлыг

дүгнэх

- Төрийн одон медаль, гавьяат цол, Яамны болон бусад шагнал урамшилд нэр дэвшүүлэх

- СУИС-ийн зардлаар гадаадад томилолтоор төлөөлөгч явуулах

- СУИС-ийн захиргааны газруудын ажлын явц, гүйцэтгэлийн мэдээлэлтэй танилцах, ажлын

тайланг хэлэлцэх, үнэлэлт дүгнэлт өгөх

- СУИС-ийн захиргааны ажилтнуудаас гаргасан сахилгын зөрчил болон бүтцийн сургуулийн

захиргааны шийдвэрийн талаар гаргасан гомдлыг хянан хэлэлцэх. /Энэ хэсгийг 2015 оны 6

дугаар сарын 05-ны өдрийн 147 дугаар тушаалаар өөрчилсөн/

2.2. Зөвлөгөөн нь хурлын хэлбэрээр явагдах ба тэмдэглэлийг захиргаа, хяналт шинжилгээ,

үнэлгээний газрын мэргэжилтэн хөтөлнө.

Гурав. Шийдвэр гаргах, хэрэгжүүлэх, түүнд хяналт тавих

3.1. Хэлэлцэж буй асуудлаар гишүүдийн саналыг нэгтгэн, шийдвэр гаргана.

3.2. Зөвлөгөөний тэмдэглэлтэй захиргаа, хяналт шинжилгээ, үнэлгээний газрын дарга

танилцаж, шийдвэрийн хэрэгжилтэд хяналт тавина.

3.3. Хурлаас шаардлагатай асуудлаар Захирлын тушаал гаргаж болно.

3.4. Зөвлөгөөний шийдвэр, шуурхай даалгаврыг тухайн үүрэг хүлээсэн албан тушаалтан

биелүүлэх үүрэгтэй.

---ооОоо---

59



А/255 тоот тушаалын хавсралт


УРАН САЙХНЫ ЗӨВЛӨЛИЙН ЖУРАМ


1.1 Соёл, урлагийн их сургуулийн Уран сайхны зөвлөл нь Монгол Улсын боловсролын хууль,

тогтоомж, СУИС-ийн дүрэм, журам, стратеги төлөвлөгөө, эрхэм зорилго, зорилтод нийцсэн сургалтуран

бүтээл, инновацын үйл ажиллагаа явуулна.

1.2 СУИС-ийн Уран сайхны зөвлөл нь мэргэжлийн сургалтын үр дүнд гарах уран бүтээлийн

чиглэл, бодлогыг тодорхойлон хэрэгжилт, гүйцэтгэлд хяналт тавих, уран бүтээл, урын сангийн

сонголт, баяжилт, шинэчлэл, шинэ санаа, инновац, менежмент зэргийн үр дүнг хэлэлцэж дүгнэлт

гаргах, санал зөвлөмж өгөх зэргээр уран бүтээлийн хөгжлийн бодлогыг тодорхойлоход чиглүүлэх

үүрэг гүйцэтгэнэ.

Хоёр. Уран сайхны зөвлөлийн бүтэц, зохион байгуулалт

2.1 СУИС-ийн Уран сайхны зөвлөл нь уран бүтээлийн газрын ажилтнууд, бүтцийн сургуулийн

уран сайхны удирдагчид, хүлээн зөвшөөрөгдсөн нэр хүнд бүхий уран бүтээлчид, судлаач, менежер,

бизнесийн байгууллагын төлөөлөл гэх мэт орон тооны бус гишүүдээс бүрдсэн байна.

2.2 Уран сайхны зөвлөлийн орон тооны бус гишүүдийг бүрэлдэхүүн сургуулийн захирлуудын

санал, Уран бүтээлийн газрын саналыг тус тус үндэслэн Захирлын тушаалаар томилох ба хүлээн

зөвшөөрөгдсөн нэр хүнд бүхий уран бүтээлчид, менежер, бизнесийн байгууллагын төлөөллийг урьж

ажиллуулна.

2.3 Уран сайхны зөвлөл нь дарга, нарийн бичгийн дарга, нийт 12-15 гишүүний бүрэлдэхүүнтэй

байна.

2.4 Уран сайхны зөвлөлийн үйл ажиллагааг Уран сайхны зөвлөлийн дарга, нарийн бичгийн

ажилтан нар зохицуулалт хийж ажиллана.

2.5 Уран сайхны зөвлөл нь өөрийн чиг үүрэгт хамаарах асуудлаар:

а) Бүжгийн урлаг

б) Хөгжмийн урлаг

в) Театрын урлаг

г) Дүрслэх, дизайны урлаг

д) Медиа урлаг

е) Соёл урлагийн менежмент зэрэг бүтцийн сургуулиудын төрөлжсөн зөвлөлүүдтэй байна.

2.6 Төрөлжсөн зөвлөл хариуцсан чиглэлээрээ бодлого боловсруулахад санал өгөх, түүний

хэрэгжилт, чанар, үр нөлөөнд дүн шинжилгээ хийх, санал дүгнэлт гаргах зэргээр заасан чиг үүргийн

дагуу ажиллана.

Гурав. Уран сайхны зөвлөлийн үндсэн чиг үүрэг

3.1 Уран сайхны зөвлөл нь СУИС-ийн урын санд шинээр туурвих болон төслийн уран

бүтээлийн шилэлт сонголтыг хийх, уран бүтээлийн гүйцэтгэлийг дүгнэх, уран бүтээлч багш,

оюутнуудад үнэлгээ өгч, сургуулийн урын санд оруулах, арилжаалах эсэх зэрэг асуудлаар хуралдаж

санал, дүгнэлтийг хэлэлцэж, эцсийн шийдвэр дүгнэлтийг гаргах

3.2 Төрөлжсөн зөвлөлөөр хянуулсан уран бүтээлийг тоглох хугацаанаас ажлын 15 хоногийн

өмнө Уран сайхны зөвлөлд танилцуулж мэргэжлийн үнэлгээ хийлгэх ба хугацаанаас хоцорсон

тохиолдолд тус ажлыг шаардлага хангаагүй гэж дүгнэх

3.3 Уран сайхны зөвлөлийн гишүүд нь уран бүтээлийн хэлэлцүүлэг, шүүмж зохион байгуулах,

сургалт, уран бүтээлийн урын санд өөрчлөлт оруулах тухай санал, зөвлөмж гаргаж ажиллах

3.4 СУИС-ийн профессор багш, оюутанд СУИС-ийн Уран сайхны зөвлөлийн нэрэмжит тэтгэлэг,

шагнал олгодог байх

60


Дөрөв. Уран сайхны зөвлөлийн хуралдааны дэг, шийдвэр гаргах

4.1 Уран сайхны зөвлөлийн гишүүдийн ээлжит хуралдааныг хичээлийн жилд 2-оос доошгүй

хийнэ. Шаардлагатай үед ээлжит бус хуралдааныг зарлан хуралдуулна.

4.2 Уран сайхны зөвлөл хуралдаанаа гишүүдийн 2/3-оос доошгүй ирцтэй хийнэ.

4.3 Уран сайхны зөвлөлийн шийдвэр санал хураалтад оролцсон гишүүдийн 2/3 зөвшөөрсөн

үед хүчинтэйд тооцогдоно. Уран сайхны зөвлөлийн хурлын тогтоолд Зөвлөлийн дарга гарын үсэг

зурж баталгаажуулна.

Тав. Уран сайхны зөвлөлийн дарга, гишүүдийн ажлын хуваарь

5.1 Уран сайхны зөвлөлийн дарга уран бүтээлийн ажлын гүйцэтгэлд хяналт тавьж, уран

сайхны зөвлөлийн гишүүдийн ажлыг зохион байгуулна.

5.2 Уран сайхны зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга хурлаар хэлэлцэх асуудал, шийдвэрийн

төсөл зэрэг холбогдох бичиг баримтыг уран сайхны зөвлөлийн гишүүдэд 3-аас доошгүй хоногийн

өмнө урьдчилан танилцуулан тарааж, хуралдах цаг хугацааг хурал эхлэхээс 3 хоногийн өмнө зарлаж

хуралдуулна.

5.3 Уран сайхны зөвлөлийн гишүүдийн ажлын хөлс нь СУИС-ийн журмаар зохицуулагдана.

5.4 Уран сайхны зөвлөлийн гишүүдийн ажлыг жил бүр дүгнэж, 6-р сарын 1-ний дотор

сонгууль болон томилгоог баталгаажуулах буюу өөрчлөлтийг хийнэ.

5.5 Уран бүтээлд эрх ашгийн сонирхол харшлахгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлэх үүргийг Уран

сайхны зөвлөлийн дарга хүлээнэ.

5.6 Журамд заагаагүй аливаа асуудлыг олонхын саналаар шийдвэрлэнэ.

---ооОоо---

61


СУИС-ийн Удирдах зөвлөлийн 2017 оны 1 дүгээр

сарын 20-ны өдрийн 01 тоот тогтоолын хавсралт

МОНГОЛ УЛСЫН СОЁЛ, УРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛИЙН

УДИРДАХ ЗӨВЛӨЛИЙН ДҮРЭМ


1.1. Соёл, урлагийн их сургуулийн (цаашид СУИС гэнэ) Удирдах зөвлөл нь тус сургуулийн

үүсгэн байгуулагч, багш, суралцагч, төгсөгчдийн хамтын удирдлагын байгууллага мөн.

1.2. Удирдах зөвлөлийн үндсэн зорилго нь СУИС-ийн үйл ажиллагааг удирдан чиглүүлэх,

зохион байгуулалт, санхүү, материаллаг баазын хувьд бэхжүүлэх, сургууль хөгжүүлэх бодлого,

стратегийг тодорхойлох, түүний хэрэгжилтэд хяналт тавих, захирлын үйл ажиллагаанд үнэлэлт

дүгнэлт өгч, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэхэд оршино.

1.3. Удирдах зөвлөл нь төрөөс боловсролын талаар баримтлах бодлого, боловсролын тухай

хууль тогтоомж болон энэ дүрмийг удирдлага болгоно.

1.4. Удирдах зөвлөл нь үйл ажиллагаандаа сургуулийн дотоод ардчилал, нээлттэй, ил тод

байдал, шударга ёсыг бэхжүүлэх, хүний сурч боловсрох эрхийг хангах, ажиллагчид, суралцагчдын эрх

ашгийг хамгаалах, хүндлэх зарчмыг удирдлага болгоно.

Хоёр. Удирдах зөвлөлийг байгуулж ажиллуулах

2.1. Удирдах зөвлөл нь үүсгэн байгуулагч, тус сургуулийн багш, суралцагч, төгсөгчийн

төлөөллөөс бүрдэнэ.

2.2. Удирдах зөвлөл нь дарга, дэд дарга, гишүүдээс бүрдсэн 15 хүртэл хүний бүрэлдэхүүнтэй

байх бөгөөд тэдгээрийн 51-60 хувь нь үүсгэн байгуулагчийн, бусад нь багш, суралцагчид болон

төгсөгчдийн төлөөлөл байна.

2.3. Үүсгэн байгуулагчийн төлөөллийг Боловсролын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн

томилно.

2.4. Удирдах зөвлөл дэх багш, суралцагчийн төлөөллийг хамт олны 50-иас доошгүй хувийн

ирцтэй хурлаас сонгоно.

2.5. Удирдах зөвлөлийн гишүүдийг 3 жилийн хугацаагаар томилох буюу сонгох бөгөөд жил

бүр бүрэлдэхүүний гуравны нэг хүртэлх хувийг шинэчилж болно. Томилсон, сонгосон төлөөллөө

эгүүлэн татах буюу солих тухай үүсгэн байгуулагч болон уг төлөөллийг сонгосон байгууллага, хамт

олны хурлын шийдвэр, эсхүл гишүүний өөрийнх нь чөлөөлөгдөх тухай хүсэлтийг үндэслэн удирдах

зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулж болно.

2.5. Удирдах зөвлөлийн дарга, дэд даргыг үүсгэн байгуулагчийн саналыг харгалзан 3 жилийн

хугацаагаар зөвлөлийн гишүүдийн хурлаас ил санал хураалтаар сонгоно.

2.6. Удирдах зөвлөлийн нарийн бичгийн даргыг удирдах зөвлөлийн хурлаас томилно.

Гурав. Удирдах зөвлөлийн үйл ажиллагаа

3.1. Удирдах зөвлөлийн үүсгэн байгуулагчийн төлөөлөл түүний бодлого, чиг үүргийг

хэрэгжүүлнэ.

3.1.1. Удирдах зөвлөл нь холбогдох хууль тогтоомж, дүрэм журмын дагуу сургуулийн

хөгжүүлэх бодлого, төлөвлөгөө, хөтөлбөр, дүрмийг батлах, өөрчлөх;

62


3.1.2. Сургуулийн бүтэц, зохион байгуулалт, дүрмийг сургуулийн саналыг харгалзан

тогтоох;

3.1.3. Сургуулийн жилийн төсөв, хөрөнгө оруулалтын хуваарийг баталж, зарцуулалтад

хяналт тавих;

3.1.4. Сургалтын төлбөр болон дотуур байрны үйлчилгээний төлбөрийн хэмжээг зохих

журмын дагуу тооцож, тогтоох;

3.1.5. Сургуулийн үйл ажиллагааны тайланг хэлэлцэж, үнэлэлт дүгнэлт өгөх;

3.1.6. Суралцагчийн эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг

батлан, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих;

3.1.7. Холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдээс

хандив авах журам тогтоон, хэрэгжүүлэхэд хяналт тавих;

3.1.8. Удирдах зөвлөлийн жилийн үйл ажиллагааны тайланг үүсгэн байгуулагчид

хугацаанд нь өгөх, холбогдох бусад мэдээллийг тухай бүрд нь гаргах;

3.2. Удирдах зөвлөл нь сургуулийн захирлыг томилох, чөлөөлөх саналыг үүсгэн байгуулагчид

тавьж болно.

3.3. Удирдах зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хурал бөгөөд гишүүдийн 60-аас

доошгүй хувийн ирцтэйгээр хүчинтэйд тооцно. Хэлэлцсэн асуудлаар олонхын саналаар шийдвэр

/тогтоол/ гаргаж, тэмдэглэл хөтөлнө.

3.4. Удирдах зөвлөл нь тогтоол, хурлын тэмдэглэлийн хэвлэмэл хуудас хэрэглэнэ.

3.5.Удирдах зөвлөлийн дарга тогтоолд гарын үсэг зурж албажуулах ба сургуулийн тэмдэг

дарж баталгаажуулна.

3.6. Удирдах зөвлөлийн хурлыг жилд хоёроос доошгүй удаа хийнэ. Ээлжит бус хурлыг үүсгэн

байгуулагчийн, удирдах зөвлөлийн даргын, эсвэл гишүүдийн 1/3-ээс доошгүй хувийн саналаар,

сургуулийн захирлын Удирдах зөвлөлд хандан гаргасан саналын дагуу хуралдуулж болно.

3.7. Удирдах зөвлөлийн хурлын товыг хурал болохоос 3-5 хоногийн өмнө зарлаж, нарийн

бичгийн дарга нь хэлэлцэх асуудлын баримт бичгийн төслийг гишүүдэд хүргүүлнэ.

3.8. Удирдах зөвлөлийн хуралд хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан сургуулийн

захирал, орлогч захирал, сургалтын албаны дарга, ерөнхий/ахлах/ нягтлан бодогч, багш,

суралцагчийн төлөөлөгчийг оролцуулан санал, хүсэлт, тайлбарыг сонсож болно.

3.9. Удирдах зөвлөл өөрийн үйл ажиллагаанд туслах үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулан

ажиллуулж болох бөгөөд түүнийг Удирдах зөвлөлийн гишүүн ахална.

3.10. Удирдах зөвлөлийн дарга дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ.

3.10.1.Удирдах зөвлөлийг хуралдуулах хугацаа, хэлэлцэх асуудлыг үүсгэн байгуулагч,

сургуулийн захиралтай тохиролцох, хурлыг удирдан зохион байгуулах, шийдвэрийг

албажуулах, хэрэгжилтийг хангуулах арга хэмжээг авах;

3.10.2.Удирдах зөвлөлийн гишүүдэд ажил,

биелэлтийг хянах зөвлөх;

үүргийн хуваарь гарган хариуцуулах,

63


3.10.3.Удирдах зөвлөлөөс томилсон ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн, ажлын чиглэлийг

тогтоох, төлөвлөгөөг батлах, ажлын гүйцэтгэлд нь хяналт тавих;

3.10.4.Үүсгэн байгуулагчийн бодлого, шийдвэрийг тайлбарлах, сурталчлах ажлыг зохион

байгуулах;

3.10.5.Удирдах зөвлөлийн гишүүдийн үйл ажиллагаа, оролцооны талаарх үнэлэлт

дүгнэлтийг тухайн төлөөллөө томилсон, сонгосон байгууллагад нь мэдэгдэх;

3.11. Удирдах зөвлөлийн гишүүн дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ.

3.11.1.Сургуулийн үйл ажиллагааны талаар шаардлагатай мэдээлэл, судалгаа авах;

3.11.2. Удирдах зөвлөлийн хуралд идэвхтэй оролцож, санал, дүгнэлт гаргах;

3.11.3.Удирдах зөвлөлөөс гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх талаар холбогдох хүмүүст

шаардлага тавих, тайлбар гаргуулах, санал санаачилга гаргаж, хуралд асуудал оруулж

хэлэлцүүлэх;

3.11.4. Сургуулийг хөгжүүлэх талаар удирдах зөвлөлөөс гаргасан бодлого, шийдвэрийг

хэрэгжүүлэх, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх;

3.11.5. Хариуцсан ажил, үүрэг, даалгаврыг чанартай биелүүлж, зөвлөлийн хурал, даргад

танилцуулах;

Дөрөв. Удирдах зөвлөл ба үүсгэн байгуулагчийн хамтын ажиллагаа

4.1.Удирдах зөвлөл нь үйл ажиллагааныхаа явц, үр дүнг үүсгэн байгуулагчийн өмнө

тайлагнана. Хэлэлцэх асуудлын талаар үүсгэн байгуулагчтай зөвшилцөж, холбогдох мэдээллээр

ханган ажиллана.

4.2.Үүсгэн байгуулагч нь Удирдах зөвлөл дэх өөрийн төлөөллийн үйл ажиллагаанд үнэлэлт,

дүгнэлт өгч, шаардлагатай бол энэ дүрмийн 2.5-д заасны дагуу холбогдох арга хэмжээг авна.

Тав. Бусад зүйл

5.1. Удирдах зөвлөл нь хуулийн этгээдийн эрх эдлэхгүй.

5.2.Удирдах зөвлөлийн үйл ажиллагаанд шаардагдах бичиг хэрэг, урамшууллын болон бусад

зардлыг СУИС-ийн тухайн жилийн төсөвт тусган зарцуулна.

---ооОоо---

64


ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ, ҮНЭЛГЭЭНИЙ ЖУРАМ


А/75 тоот тушаалын дөрөвдүгээр хавсралт

СУИС-ИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ,

ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ ЖУРАМ

1. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ нь СУИС, түүний бүрэлдэхүүний болон салбар сургууль, тэнхим,

бусад нэгж, албад дээд боловсролын стандартыг хангах стратегийн зорилго, зорилтоо хэрхэн

хэрэгжүүлж байгаад дүн шинжилгээ хийж, цаашид улам сайжруулах, боловсронгуй болгох арга

замыг төлөвлөх, гүйцэтгэх зөвлөмжөөр хангахад чиглэгдэнэ.

2. Сургуулийн үйл ажиллагаа, гүйцэтгэл, үр дүнг бодитойгоор үнэлэх, хүрсэн түвшинг

баталгаажуулах, амжилт, доголдол, бэрхшээлийг тодорхойлох, удирдлагыг цаг үеэ олсон үнэн

зөв мэдээллээр хангахад Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний зорилго оршино.

3. Сургуулийн үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийхэд олон улсын болон өөрийн

орны дээд боловсролын байгууллагад хэрэглэж байгаа аргачлалыг хэрэглэнэ.

4. Сургууль өөрийн үйл ажиллагаандаа жилд нэг удаа үнэлгээ хийж, үр дүнг үнэлж дүгнэнэ.

5. Сургуулийн үйл ажиллагаанд дүн шинжилгээ хийх 7-9 хүний бүрэлдэхүүн /ахлагч, нарийн

бичгийн дарга, гишүүд/-тэй ажлын хэсэг /баг/-ийг захирлын тушаалаар томилж ажиллуулна.

6. Ажлын хэсэг хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг захирлын баталсан удирдамжийн дагуу хийж

гүйцэтгэнэ. Ажлын удирдамжийг холбогдох нэгж, албан тушаалтанд танилцуулна.

7. Хяналт-шинжилгээ хийх, үнэлгээ өгөх ажлын хэсгийн гишүүд тухайн нэгж, албадын бодит

байдалтай танилцаж, үйл ажиллагаандаа мөрдөх баримт бичгүүдийн бүрдэл, хэрэгжилтийг

шалгах аргаар ажиллана.

8. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг хийхдээ Монгол Улсын их, дээд сургуулийн үйл ажиллагааны

гүйцэтгэлийг үнэлэхэд хэрэглэж байгаа 9 гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт /ГШҮ/, тэдгээрийг

үнэлэх оноог хэрэглэнэ. Үүнд:

Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт /ГШҮ/

ГШҮ 1. Алсын хараа, эрхэм зорилго, стратегийн төлөвлөгөө

1.1. Алсын хараа, эрхэм зорилго

1.2. Стратегийн төлөвлөгөө

ГШҮ 2. Сургах, сурах үйл ажиллагаа

2.1. Сургалтын хөтөлбөр /стандарт/

2.2. Сургалтын төлөвлөгөө, түүнийг хэрэгжүүлэх үйл явц

2.3. Суралцагч, захиалагч ба хөдөлмөрийн зах зээл 2.4.

Суралцагчдад зориулсан үйлчилгээ

ГШҮ 3. Суралцагчийн үйл ажиллагаа

3.1. Суралцагчийг хөгжүүлэх үйл ажиллагаа

3.2. Суралцагчийг чиглүүлэх ба зөвлөгөө өгөх тогтолцоо

ГШҮ 4. Эрдэм шинжилгээ, судалгаа

4.1. Бодлого төлөвлөлт, судалгаа

4.2. Судалгааны нөөц

4.3. Судалгааны үр дүн

ГШҮ 5. Мэргэжлийн үйлчилгээ

5.1. Мэргэжлийн үйлчилгээ

5.2. Нийгмийн өмнө хүлээх хариуцлага

Үзүүлэлт бүрийн

дээд оноо

30

50

ГШҮ-ийн

оноо

80

100

50

25

25 200

ГШҮ 6. Соёл, урлаг, спортыг дэмжих үйл ажиллагаа 30 30

40

40

40

40

40

25

25

80

120

50

65


ГШҮ 7. Захиргаа, удирдлагын үйл ажиллагаа

7.1. Удирдлага

7.2. Мэдээлэл ба мэдээллийн шинжилгээ

7.3. Мэдээллийн удирдлага

7.4. Захиргаа ба багшлах бүрэлдэхүүн

ГШҮ 8. Санхүүгийн үйл ажиллагаа

8.1. Санхүү, төсвийн эх үүсвэр

8.2. Төсвийн хуваарилалт, зарцуулалт

8.3. Санхүүгийн шалгалт

8.4. Санхүүгийн бүртгэл

8.5. Санхүүгийн нөөц бүрдүүлэлт

ГШҮ 9. Чанарын баталгаа

9.1. Дотоод чанарын баталгаа

9.2. Суралцагчийн сурах үйлд чиглэсэн үр дүн

9.3. Суралцагч ба сонирхогч талуудын хүлээж буй үр дүн

9.4. Хөдөлмөрийн зах зээлд чиглэсэн үр дүн

9.5. Сургууль, багшид чиглэсэн үр дүн

9.6. Үр ашигт чиглэсэн үр дүн

20

15

15

30

20

20

20

20

20

20

60

60

60

60

60

80

100

320

9. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх явцад холбогдох албан тушаалтантай ярилцлага хийнэ.

10. Үйл ажиллагаанд шинжилгээ, дүгнэлт хийсний дараа үйл ажиллагааг сайжруулах санал,

зөвлөмж өгнө. Тэр нь дараа жилд хяналт-шинжилгээ хийх, үнэлгээ өгөхөд хэр зэрэг ахиц дэвшил,

ололт, амжилт гарсныг харах боломж олгоно.

11. Үйл ажиллагааны үр дүн ямар түвшинд хүрснийг гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт /1-8/-ийн

0%, 10-20%, 30-40%, 50-60%, 70-80%, 90-100%-иар үнэлнэ. Тухайлбал:

Хувь

0%

10-20%

30-40%

50-60%

Хувьд харгалзах тохиолдол /үнэлгээ/

Төлөвлөх, хийх, шалгах, гүйцэтгэх үйл ажиллагааны системгүй, мэдээлэл нь бодит биш

байх

- ГШҮ-ийн үндсэн шаардлагын дагуу системт үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг тодорхой

хийсэн байх

- ГШҮ-ийн үндсэн шаардлагад хүрэх явцад үйл ажиллагаанд нь ихээхэн саад бэрхшээл,

дутагдал гарч, зогсонги байдалд орсон

- Үйл ажиллагаа нь бэрхшээлтэй асуудлаасаа гарч, сайжрах нь тодорхой болсон эхний

шатанд байгаа

- ГШҮ-ийн үндсэн шаардлагад нийцсэн эсэхэд хариулахад системийн “Төлөвлөх”

болон “Хийх” хэсгийн баримт, мэдээлэл нь тодорхой, ойлгомжтой байх

- Зарим ажлын хэсэг буюу салбарын төлөвлөлтийг зөв тодорхойлсон боловч түүнд

үндэслэн хийх үйл ажиллагаа эхний шатандаа байгаа

- Гол үйл ажиллагааг үнэлэх ба сайжруулах системтэй арга замын эхлэл нь түүний

гүйцэтгэл ба шалгуур үзүүлэлтийн үр дүнд суурилсан, тодорхой байх

- ГШҮ-ийн үндсэн шаардлагад төлөвлөх, хийх, шалгах хэсэг бүхий системтэй, үр

дүнтэй арга зам нь нийцсэн ба зохион байгуулалтын гол шаардлагууд баримтаар

баталгаажсан, тодорхой байх

- Арга замыг сайн тодорхойлсон боловч сургуулийн зарим нэгжид өөр болгож

өөрчилсөн ба бусад шалгуур үзүүлэлтэд үндсэн зохион байгуулалтын хэрэгцээг

адилтгаж үзэх боломжтой байгаа

- Үндсэн үйл ажиллагааны үр дүн, үр нөлөө, үр ашгийг сайжруулах ГШҮ буюу

баримтад тулгуурласан үнэлгээний системтэй байх

66


70-80%

- ГШҮ-ийн үндсэн шаардлагад төлөвлөх, хийх, шалгах, гүйцэтгэх хэсэг бүхий үр дүнтэй,

системтэй арга зам нь нийцсэн ба шалгах үеийн болон өөрчлөгдөж байгаа боловсролын

хэрэгцээ, шаардлагыг баримтаар баталгаажуулсан, тодорхой байгаа - Сургуулийн

нэгжүүдийн үйл ажиллагааны хэрэгцээ, шаардлага, арга замыг сайн тодорхойлсон,

ноцтой зөрчилдөөнгүй, тэдгээрийн хоорондын уялдаа холбоо сайн байгаа

- Баримт, мэдээлэлд тулгуурласан дэс дараатай үнэлгээний арга удирдлагын гол үйл

ажиллагааны арга барил болсон байх. Энд өөрчлөлт, шинэчлэл, уялдаа холбооны

сайжралтыг сургуулийн зохион байгуулалтын түвшний анализ ба оролцоонд тулгуурлаж

ГШҮ-ийн үр дүнг тодорхой баримтаар нотолж, баталгаажуулсан байх

90-100%

- ГШҮ-ийн бүх шаардлагад бүрэн нийцсэн, одоогийн болон өөрчлөгдөж байгаа

боловсролын үйлчилгээний хэрэгцээ, шаардлагад үр нөлөө үзүүлж чадахуйц ба

бенчмарк хийж чадах үйл ажиллагаа нь баримтаар баталгаажсан байх

- Сургуулийн нэгжүүд /бүрэлдэхүүний болон салбар сургууль, тэнхим, албад/ онцгой

дутагдал, зөрчилдөөн байхгүй бөгөөд үйл ажиллагааныхаа арга замыг бүрэн

тодорхойлж, хамтарч ажиллаж байгаа

- Хөдөлшгүй баримтад тулгуурласан системтэй үнэлгээ ба үйл ажиллагааны

сайжралт өргөн цар хүрээтэй зохион байгуулалтын мэдлэг/оролцоо нь

удирдлагын гол үйл ажиллагааны арга нь болсон байх. Түүнчлэн эрс өөрчлөлт,

шинэчлэл, уялдаа холбоо, нэгдэл, зохион байгуулалтын түвшний хамгийн сайн

анализ ба оролцоонд тулгуурлаж, ГШҮ-ийн үр дүнг баталгаажуулсан байх

12. Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт /9/-ийг дор дурдсан хувиар дүгнэнэ. Тухайлбал:

Хувь

0%

10-20%

Хувьд харгалзах тохиолдол /үнэлгээ/

- Сургууль, нэгжүүдийн үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийн үр дүнг тайлагнаагүй

- Гүйцэтгэлийн болон үр дүнгийн үзүүлэлтийг тодорхойлоогүй

- Сургалтын төлөвлөгөө, хөтөлбөр, стандартад тулгуурласан үр дүн тааруу байх

- Сургалтын стандарт, гүйцэтгэл ба үр дүнгийн үзүүлэлтийн биелэлтэд зарим нэг дэвшил

гарсан, ажлын үр дүн гарч эхэлсэн

- Үйл ажиллагааны үр дүн, чухал шаардлагуудыг олонх нэгжийн тайланд тусгаагүй байх

30-40%

50-60%

- Сургалтын стандарт, гүйцэтгэл ба үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтэд суурилсан багахан

хэмжээний сайжралт, үр дүн зарим нэгжүүдэд гарсан байх

- Хөгжлийн чиг хандлагаа тодорхойлж, хэрэгжүүлж эхэлсэн

- Харьцуулах мэдээллийг олж авч, баталгаажуулсан байх

- Үйл ажиллагааны үр дүн, чухал шаардлагуудыг олонх нэгжийн тайланд тусгасан байх

- Сургалтын стандарт, гүйцэтгэл ба үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтэд суурилсан

сайжралтын хандлага, үр дүн олонх нэгжид гарсан байх

- Сөрөг хандлага, муу гүйцэтгэл байхгүй нь нотлогдсон байх

- Зарим хандлага ба одоогийн гүйцэтгэлийн түвшинг түүнд хамааралтай үйл

ажиллагаанд хамааруулан үнэлсэн байх

- Байгууллагын үнэлгээ (бенчмарк) нь давуу талууд ба гүйцэтгэлийн түвшингийн сайныг

нь хамгийн сайнд харьцуулан харуулдаг байх

- Сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүн нь нийт суралцагчид, ажил олгогч, хөдөлмөрийн

зах зээл ба үйл явцын шаардлагад чиглэгддэг байх

67


70-80%

90-100%

- Албан ёсны сургалтын стандарт, гүйцэтгэл ба үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтэд

суурилсан одоогийн үйл ажиллагааны үр дүн нь маш сайн байх

- Ихэнх сайжралтын хандлага ба одоогийн гүйцэтгэлийн түвшин нь цаашид дэмжигддэг

байх

- Олноос ихэнх рүү чиглэсэн хандлага ба одоогийн гүйцэтгэлийн түвшинг түүнд

хамааралтай үйл ажиллагаанд хамааруулан үнэлдэг байх

- Үнэлгээ нь удирдлагын манлайлал ба гүйцэтгэлийн түвшингийн сайныг нь хамгийн

сайнд харьцуулан харуулдаг байх

- Сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүн нь нийт оюутан, ажил олгогч, хөдөлмөрийн зах зээл,

үйл явц ба үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний шаардлагад чиглэгддэг байх

- Албан ёсны сургалтын стандарт, гүйцэтгэл ба үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтэд суурилсан

одоогийн үйл ажиллагааны үр дүн нь онц байх.

Үндэсний болон олон улсын түвшинд бенчмарк хийж чадсан байх

- Гаргуун сайн сайжралтын хандлага ба дэмжигдсэн хамгийн сайн гүйцэтгэлийн түвшинг

бүх салбар, нэгжүүдэд мэдээлсэн байх- Боловсролын салбарын үнэлгээ хийсэн удирдлагын

туршлага, арга барил, технологи олон салбарт батлагдсан байх

- Сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүн нь нийт оюутан, ажил олгогч, хөдөлмөрийн зах зээл,

үйл явц ба үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний шаардлагад бүрэн чиглэгддэг байх

68


13. ГШҮ-ийн хувиар үнэлсэн дүнг хүснэгт дэх оноонд шилжүүлнэ. Үүнд:

ГШҮ

ГШҮ 1. Алсын хараа, эрхэм зорилго,

стратегийн төлөвлөгөө





2.2. Сургалтын төлөвлөгөө, түүнийг

хэрэгжүүлэх үйл явц 2.3.

Суралцагч, захиалагч ба

хөдөлмөрийн зах зээл

2.4. Суралцагчдад зориулсан үйлчилгээ


3.1. Суралцагчийг хөгжүүлэх үйл

ажиллагаа

3.2. Суралцагчийг чиглүүлэх ба зөвлөгөө

өгөх тогтолцоо








Онооны утга

/А/

30

50

100

50

25

25

40

40

40

40

40

25

25

80

200

80

120

ГШҮ 6. Соёл, урлаг, спортыг дэмжих үйл

ажиллагаа 30 30














9.2. Суралцагчийн сурах үйлд чиглэсэн үр

дүн

9.3. Суралцагч ба сонирхогч талуудын

хүлээж буй үр дүн

9.4. Хөдөлмөрийн зах зээлд чиглэсэн үр

дүн

9.5. Сургууль, багшид чиглэсэн үр дүн 9.6.

Үр ашигт чиглэсэн үр дүн

20

15

15

30

20

20

20

20

20

20

60

60

60

60

60

50

80

100

320

Нийт оноо 1000

……………………………................... –ийн сургууль

Хувиар илэрхийлсэн

оноо /0-100/

В

...................

ГШҮ-ийн дүн:

..............

............................

............................

..............................

...............................


...............

...........................

............................


.............

............................

............................


..............

..........................


.............

..............................


..............................

..........................

.....................


..............


..............

...................

....................

....................


..............

Оноо

А х

В

……

……

……

……

……

……

……

……

..

……

.

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.

……

.

……

……

.

Огноо: …………………………...........

69


СУРГУУЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЕРӨНХИЙ ҮР ДҮНГ

ГАРГАХАД ХАРГАЛЗАХ НӨХЦӨЛҮҮД

1. Бүх ГШҮ-ийн онооны нийлбэрийг олж, сургуулийн үйл ажиллагааны ерөнхий дүнг дор

дурдсан аргачлалаар гаргана. Үүнд:

Бүлэглэсэн

оноо

0-250

251-350

351-450

451-550

551-650

651-750

751-875

876-1000

Ерөнхий үр дүнд харгалзах тохиолдол /нөхцөл/

Сургууль ГШҮ-д тавих шаардлагуудыг хэрэгжүүлэх, боловсронгуй болгох эхний

шатандаа байх. Гэвч ихэнх ГШҮ-г дүгнэх боломжгүй байх.

Сургууль ГШҮ-д тавих үндсэн шаардлагуудыг системтэй хэрэгжүүлж эхэлсэн байх.

Зарим ГШҮ-г дүгнэх боломжгүйгээс орхигдсон байх. Сургуулийн үйл ажиллагаа үр дүнд

хүрэх эхний үе шатандаа байхын зэрэгцээ түүнийг хэрэгжүүлэх арга замаас үүсэлтэй үр

дүнд хүрсэн тул зарим дэвшил, үр дүн ба сайн гүйцэтгэл ажиглагдаж байх.

Сургууль ихэнх ГШҮ-ийн үндсэн шаардлагад системтэй, үр дүнтэй арга замыг

хэрэглэсэн боловч зарим гол нэгжүүдийн үйл ажиллагаа одоо хүртэл үр дүнд хүрэх

эхний шатандаа байх. Үйл ажиллагааг сайжруулах хандлага ба үндсэн шаардлагуудад

харьцуулах мэдээлэл нь нотлогдсон байх.

Сургууль ГШҮ-ийн бүх шаардлагыг системтэй, үр дүнтэй хэрэгжүүлдэг боловч зарим

нэгжийн үйл ажиллагаанд доголдол байх. Баримтад тулгуурласан үнэлгээ болон ололт

дэвшил нь үйл ажиллагааны явцын үр ашиг, үр нөлөөг харагдахуйц үр дүнд хүргэсэн

байх. Үр дүн нь оюутан болон ажил олгогч, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ,

шаардлагад нийцсэн хандлагатай байхын зэрэгцээ зарим сайн гүйцэтгэл, давуу талыг

олж авсан байх.

Сургууль ГШҮ-ийн бүх шаардлагыг системтэй, үр дүнтэй хэрэгжүүлдэг, баримтад

тулгуурласан, системтэй үнэлгээтэй, ололт дэвшилтэй үйл ажиллагааны үр дүнд

ерөнхийдөө хүрсэн байх. Энд бүх ГШҮ-г дүгнэхэд ямар ч хийдэл гарахгүй болсон байх.

Олонх нэгжийн үйл ажиллагааны үр дүн сайжирч, ололт амжилттай байхын зэрэгцээ

сайн гүйцэтгэл, тайлантай болсон байх. Үр дүн нь үйлчлүүлэгч болон ажил олгогч,

хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн байх.

Дийлэнх нэгжийн үйл ажиллагаа нь маш сайн үр дүнд хүрсэн байх ба хэрэгжүүлэх арга

нь боловсронгуй болсон байх. Зарим маш сайн гүйцэтгэлтэй үйл ажиллагаа нь

суралцагч, ажил олгогч, хөдөлмөрийн зах зээл болон үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний

хэрэгцээ, шаардлагад бүрэн нийцсэн байхын зэрэгцээ үр дүн нь тодорхой, хүртээлтэй

болсон байх. Боловсролын болон эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэлийн салбаруудад

байгууллагад үнэлгээ өгөхөд манлайлан оролцдог байх.

Дийлэнх салбарт сургуулийн бүх нэгжүүдийн үйл ажиллагаа нь шинэлэг бөгөөд гойд

сайн боловсронгуй болж, хэрэгжсэн байх. Сургалт, эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэлийн

үйл ажиллагаа нь нэгдэж чадсан, тэдгээрийн үр дүн нь маш сайн үр ашиг, үр нөлөөгөө

өгсөн нь нотлогдон баталгаажсан байх. Суралцагч, ажил олгогч, хөдөлмөрийн зах зээл,

үйл ажиллагаа ба үйл ажиллагааны төлөвлөгөө зэргийн хэрэгцээ, шаардлагад

анхаарлаа бүрэн хандуулж чадсанаар боловсрол, эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэлийн

салбаруудад үнэлгээ /бенчмарк/ хийсэн байх.

Сургууль шинэчлэл, үйл ажиллагааны маш сайн, тогтвортой гүйцэтгэлийн үр дүнтэй

байх. Хамгийн шилдэг интеграцчлал, гүйцэтгэх чадамж нь нотлогдсон байх. Шинжилгээ,

судалгаа болон хамгийн сайн туршлагаа хуваалцах зэрэгт өргөн хүрээтэй үйл

ажиллагаа явуулж, олон улсын болон дотоодын байгууллагуудыг хамарч, нэр хүнд олж

чадсан байх. Үндэсний болон дэлхийн хэмжээнд манлайллыг үзүүлж чадсан байх ба

суралцагч, ажил олгогч, хөдөлмөрийн зах зээл, үйл ажиллагаа ба үйл ажиллагааны

төлөвлөгөө зэргийн хэрэгцээ, шаардлагыг бүрэн хангасан үр дүнтэй байх.

2. Шалгуур үзүүлэлт бүрд “Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлтийг оноогоор дүгнэх үнэлгээний

хуудас”-ыг бэлтгэнэ. Шалгуурын шаардлагад хариулахад тулгуурлаж үйл ажиллагааг сайжруулах

6-10 хамгийн чухал давуу тал, боломж болон сургуулийн нэгжийн хүчин зүйлсийг дүрслэнгаргана.

70


Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлтийг оноогоор дүгнэх үнэлгээний хуудас

Энэ шалгуур үзүүлэлтэд хамаарах хамгийн чухал

үндсэн нэгжийн хүчин зүйлс: 1.

2.

3

.

4

. • “++” тэмдгийг чухал ач холбогдолтой болон хамгийн хүчтэй давуу талын хамаарлын

5. шинж чанарыг багтаасан байх тохиолдолд ашиглана.

• “- -“ тэмдгийг хамгийн сул хүчин зүйлсийг нэмэгдүүлэхэд ашиглах хамгийн хүчтэй

боломж байх тохиолдолд ашиглана.

• “++/+” тэмдгийг зөвхөн эерэг үзэл бодол /тал/-ын хувьд

• “- -/-ашиглана.“ тэмдгийг зөвхөн сөрөг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.

• Хамгийн их хамааралтай хүчин зүйлийн тайлбарыг бичнэ.

+/++

Үзүүлэлтийн тайлбар

Гол хүчин зүйлийн

тайлбар

Давуу

тал /бичих/

- /- - Үзүүлэлтийн

тайлбар


тайлбар

Давуу

тал /бичих/

Очиж үзэх газар ба Үнэлгээ хийх асуудлууд /

Тохиролцох/

Оноогоор дүгнэх (1.1.1 + 1.1.2 + 1.1.3) / 3 = онооны дундаж

хувь…….

71


Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан

Сургууль хичээлийн жил бүр өөрийн үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ. үнэлгээ хийж,

тайланг доорх загвараар бичнэ. Үүнд:

…………………………………………...........................

сургуулийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайлан

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний багийн гишүүд:

1. ахлагч

2. гишүүн

3. гишүүн

4. гишүүн

5. гишүүн

6. гишүүн

7. гишүүн

8. гишүүн

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн

огноо

9. нарийн бичгийн дарга

10.

Нэгдүгээр хэсэг. Ерөнхий мэдээлэл

А. Сургуулийн ерөнхий танилцуулга.Энэ хэсэгт одоогийн ерөнхий байдлыг тодорхой бичнэ.

Ялангуяа сургууль өөрийнхөө чухал онцлог, дүр зургийг сайн гаргаж харуулах хэрэгтэй.

Тухайлбал, түүх, алсын хараа, эрхэм зорилго, зорилт, сургуулийн удирдлагын бүтцийг харуулна.

В. Дотоод чанарын баталгааны үйл явц:Энэ хэсэгт сургуулийн хөгжилд ажиглагдсан арга,

механизмыг тайлбарлан бичнэ

Хоёрдугаар хэсэг. Сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүн

Энэ хэсэгт сургуулийн үйл ажиллагааны үнэлгээг багтаана.

9 үзүүлэлтийн шалгуур үзүүлэлт /ГШҮ/ болон дэд үзүүлэлтийг ашиглан олж авсан мэдээлэл

болон үр дүнд үндэслэн дотоодын чанарын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг хийсэн тухайгаа тодорхой

бичнэ. Түүнчлэн энэ хэсэгт сургуулийн үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийг ерөнхийд нь дүгнэх хэрэгтэй.

Энд 2 хүснэгтийг ашиглана.

Хүснэгт 1. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний багийн гишүүн бүрийн оноо

ГШҮ

Тохиролцооны

/дундаж/ оноо

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

Гишүүн

ГШҮ 1

ГШҮ 2

ГШҮ 3

ГШҮ 4

ГШҮ 5

72


ГШҮ 6

ГШҮ 7

ГШҮ 8

ГШҮ 9

Нийт оноо

Хүснэгт 2. ГШҮ-ийн дэд үзүүлэлт бүрд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний багийн өгсөн тохиролцооны

/ дундаж/ оноо

Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт

ГШҮ 1. Алсын хараа, эрхэм зорилго, стратегийн төлөвлөгөө





2.2. Сургалтын төлөвлөгөө, түүнийг хэрэгжүүлж буй үйл явц 2.3.

Суралцагч, захиалагч ба хөдөлмөрийн зах зээл

2.4. Суралцагчдад зориулсан үйлчилгээ


3.1. Суралцагчийг хөгжүүлэх үйл ажиллагаа

3.2. Суралцагчийг чиглүүлэх ба зөвлөгөө өгөх тогтолцоо








ГШҮ 6. Соёл, урлаг, спортыг дэмжих үйл ажиллагаа














9.2. Суралцагчийн сурах үйлд чиглэсэн үр дүн

9.3. Суралцагч ба сонирхогч талуудын хүлээж буй үр дүн

9.4. Хөдөлмөрийн зах зээлд чиглэсэн үр дүн

9.5. Сургууль, багшид чиглэсэн үр дүн

9.6. Үр ашигт чиглэсэн үр дүн

Нийт оноо

Тохиролцооны

/дундаж/ оноо

Сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүнд шинжилгээ хийж, тайлан бичихдээ дараах хоёр

зүйлийг онцлон үзэж, тайлбарлаж бичих хэрэгтэй. Үүнд:

А. Үйл ажиллагааны ерөнхий үр дүнгийн хэлэлцүүлэг

Үйл ажиллагааны ерөнхий үр дүнд шинжилгээ хийхдээ сургууль, нэгжүүдийн үйл

ажиллагааны гүйцэтгэлийг хүсэн хүлээж байсан итгэл найдвар, шаардлагад хүрсэн эсэхийг нь

тодорхойлж, өмнөх хичээлийн жилийн дотоодыг хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд тулгуурлан

харьцуулан дүгнэж, үнэлгээ өгнө. Мөн сургууль, нэгжүүдийн давуу ба сул тал, боломжийг

тодорхойлж, гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт, үр дүн, амжилтад нь шинжилгээ хийж, хэлэлцэх

хэрэгтэй.

73


Б. Ерөнхий зөвлөмжийн хэлэлцүүлэг

Сургуулийн үйл ажиллагааны ерөнхий үр дүнд үндэслэн цаашид үргэлжлүүлэн сайжруулж,

хэрэгжүүлж, тодорхой амжилтад хүрч болох үйл ажиллагааны зөвлөмжийг өгөх хэрэгтэй. Гэхдээ

ГШҮ- ийн хүрээнээс арай илүү ерөнхий түвшинд хэлэлцэнэ.

Гуравдугаар хэсэг. Гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлтийн биелэлтийн үнэлгээ

ГШҮ бүрийн биелэлтийн үнэлгээг нарийвчлан хэлэлцэнэ. Энэ биелэлтийн мэдээлэл нь

хүснэгт 3-аас хүснэгт 11 хүртэл дүгнэгдэх ёстой. Нэг хүснэгт нэг л ГШҮ-д зориулагдана. ГШҮ-ийн

биелэлтийг хувиар гаргасан оноог онцлон үзэж, гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт бүрийн шинжилгээг

сургуулийн тайланд дараах гарчгийн дагуу тайлбарлан хэлэлцэх хэрэгтэй.

А. ГШҮ 1 (2-8 ба 9)-ийн биелэлтийн хэлэлцүүлэг

ГШҮ бүрийн биелэлтэд шинжилгээ хийхдээ сургууль, нэгж бүрийн үйл ажиллагааны

гүйцэтгэлийг хүсэн хүлээж байсан итгэл найдвар, шаардлагад хүрсэн эсэхийг тодорхойлж, өмнөх

хичээлийн жилийн дотоодыг хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд тулгуурлан харьцуулан дүгнэж,

үнэлгээ өгнө. Мөн сургууль, нэгжүүдийн давуу ба сул тал, боломжийг тодорхойлж, гүйцэтгэлийн

шалгуур үзүүлэлт, үр дүн, амжилтанд нь шинжилгээ хийж, хэлэлцэх хэрэгтэй.

Б. ГШҮ 1 (2-8 ба 9)-ийн зөвлөмжийн хэлэлцүүлэг


хэрэгжүүлж, тодорхой амжилтад хүрч болох үйл ажиллагааны зөвлөмжийг өгөх хэрэгтэй. Гэхдээ ГШҮ

бүрд хамааралтай бүхнийг илүү нарийвчилж, өвөрмөц онцлогийг тодорхой хэлэлцэнэ.

Хүснэгт 1. ГШҮ 1-ийг оноогоор дүгнэх

Гүйцэтгэлийн шалгуур

үзүүлэлт

ГШҮ 1.

А. ГШҮ 1. Ажиглалт ба санал

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний багийн гишүүдийн тохиролцооны /

дундаж/ оноо

ГШҮ 1-д шинжилгээ хийхдээ сургууль, нэгжүүдийн үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийг хүсэн

хүлээж байсан итгэл найдвар, шаардлагад хүрсэн эсэхийг тодорхойлж, өмнөх хичээлийн жилийн

дотоодын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний тайланд тулгуурлан харьцуулан дүгнэж, үнэлгээ өгнө. Мөн

сургууль, нэгжүүдийн давуу ба сул тал, боломжийг тодорхойлж, гүйцэтгэлийн шалгуур үзүүлэлт, үр

дүн, амжилтад нь шинжилгээ хийж, хэлэлцэх хэрэгтэй.

Б. ГШҮ 1. Зөвлөмж


хэрэгжүүлж, тодорхой амжилтад хүрч болох үйл ажиллагааны зөвлөмжийг өгөх хэрэгтэй. Гэхдээ ГШҮ

1-д хамааралтай бүхнийг илүү нарийвчилж, өвөрмөц онцлогийг тодорхой хэлэлцэнэ.

ГШҮ 1-ийг оноогоор дүгнэсэн дээрх дарааллаар ГШҮ 2-9-ийг дүгнэж хэлэлцэнэ

Дөрөвдүгээр хэсэг. Ашигласан баримт бичгийн жагсаалт

Энэ хэсэгт хавсаргасан болон ГШҮ-ийг үнэлэхэд ашигласан нотлох баримт бичгийн

жагсаалтыг бичнэ.

74

75


Тавдугаар хэсэг. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний багийн гишүүдийн болон үнэлгээг

хүлээн зөвшөөрсөн албан тушаалтны гарын үсэг

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний багийн гишүүдийн нэр, гарын үсэг:

1. ахлагч

2. гишүүн

3. гишүүн

4. гишүүн

5. гишүүн

6. гишүүн

7. гишүүн

8. гишүүн

9. нарийн бичгийн дарга

Тайланг бичсэн:

дарга

ХШҮ-ний багийн нарийн бичгийн

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний дүнг хүлээн зөвшөөрсөн:

Сургуулийн захирал ……………………………………….

……. оны …… -р сарын …..

/гарын үсэг, тэмдэг/

75

76


СУИС-ИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ХЯНАЛТ-ШИНЖИЛГЭЭ,

ҮНЭЛГЭЭ ХИЙХ ГҮЙЦЭТГЭЛИЙН ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТ,

ТЭДГЭЭРИЙГ ОНООГООР ДҮГНЭХ АРГАЧЛАЛ

ГШҮ 1. Алсын хараа, эрхэм зорилго ба стратегийн төлөвлөгөө /80 оноо/

1.1. Алсын хараа, эрхэм зорилго /30 оноо/

Үзүүлэлт

1.1.1. Бүрэлдэхүүний ба

салбар сургуулийн тэнхимийн

алсын хараа, эрхэм зорилго

нь СУИС-ийн алсын хараа,

эрхэм зорилготой нийцэж

байгаа эсэх

1.1.2. Алсын хараа, эрхэм

зорилгыг тодорхойлон

батлахад багш, ажилтнуудын

оролцоо

1.1.3. Багш, ажилтан,

суралцагчдын сургууль,

тэнхимийн эрхэм зорилгын

талаарх ойлголт, мэдлэг

Санал, зөвлөмж:

Стандартын

шалгуур

- Сургууль, тэнхимийн

алсын хараа, эрхэм

зорилго нь СУИС, түүний

нэгжүүдийг хөгжүүлэх

төлөвлөгөөний удирдамж

болдог байх

- Сургуулийн хяналт

шинжилгээ, үнэлгээний баг

нь хичээлийн жил бүрийн

үйл ажиллагаандаа

хяналт- шинжилгээ,

үнэлгээ хийдэг байх

- Алсын хараа, эрхэм

зорилгын талаарх

мэдлэгийг дээшлүүлэхийн

тулд улирал бүр сургалт

зохион байгуулж,

мэдээлэл солилцдог байх

Ярилцлагын агуулга

- Багш нараа хөгжүүлэхэд

сургууль, тэнхим алсын хараа,

эрхэм зорилгоо хэрхэн

ашигласан бэ?

- Алсын хараа, эрхэм зорилгоо

хэрэгжүүлэхэд сургууль,

тэнхимээс ямар механизмыг

ашигласан бэ?

- Багш, суралцагчдын дунд

алсын хараа, эрхэм зорилгын

талаарх мэдлэг, мэдээллийг

нэмэгдүүлэхэд сургууль,

тэнхимээс ямар арга,

хэлбэрийг ашиглаж байна вэ?

.....................................................................................................................................…..................

Стратегийн төлөвлөгөө /50 оноо/

Үзүүлэлт Стандартын шалгуур Ярилцлагын агуулга

1.2.1. Богино, урт

хугацааны

/жил, тав, арван жил/

төлөвлөлтийн тогтолцоо

- Төлөвлөгөө нь сургууль,

тэнхимийн эрхэм зорилго,

зорилтод нийцсэн байх ба

тодорхойлсон зорилтын

хүрээнд хэрэгжих

боломжтой байх

- Стратегийн зорилтууд нь

тогтвортой бөгөөд

суралцагчид болон бусад

холбогдох талуудын

шаардлагад нийцсэн байх

- Сургууль, тэнхим

төлөвлөлтийн ямар зарчмыг

ашиглаж байна вэ?

- Сургууль, тэнхим үзэл

баримтлалаа юунд

тулгуурлаж боловсруулсан

бэ?

Хувь

/0-100/

Хувь

/0-100/

76

77


1.2.2. Стратегийн

төлөвлөлтийн шинжилгээ

болон үнэлгээний

тогтолцоо

1.2.3.Үйл ажиллагааны

төлөвлөгөө, түүний

хэрэгжилт

1.2.4.Төлөвлөгөөг

хэрэгжүүлснээр

хүлээгдэж буй үр дүнд

хүрсэн байдал

1.2.5. Сургуулийн

төлөвлөгөөнд

шинжилгээ ба үнэлгээ

хийх тогтолцоо

- Шинжилгээ хийх, стратеги

боловсруулах үйл явцыг,

аливаа төлөвлөгөөний

хэрэгжилтийн явцад болон

дараа нь хянадаг байх

- Төлөвлөгөөний зорилт

бүрийн хэрэгжилтийн

түвшинг шинжилгээ хийж

тогтоодог байх

- Төлөвлөсөн үйл

ажиллагааг хариуцах

менежерийг томилсон байх

Төлөвлөгөөний үе шат бүрийг

хэрэгжүүлэх арга замыг

тодорхойлсон байх

- Ажиглалт, тэмдэглэл хийж

баримтжуулах, явцын тайланг

судлах, холбогдох хүмүүсээс

мэдээ, баримт цуглуулах замаар

хүлээгдэж буй үр дүнг

урьдчилан харахад

шаардлагатай мэдээлэл,

баримт, өгөгдлийг бэлэн

болгосон байх

- Ажлын мэдлэг,

туршлагатай мэргэжилтэн

эсвэл тусгай алба

ажиллаж, төлөвлөгөөний

хэрэгжилтэд байнгын

хяналтшинжилгээ

хийж,

баталгаажуулдаг байх

- Явцын тайлангууд нь

системтэй, тогтвортой,

найдвартай байх

Төлөвлөгөөний үр шимийг

хүртэгчдийн дунд судалгаа

явуулдаг байх

- Сургууль, тэнхим стратегийн

төлөвлөлтийн үйл явцаа

хэрхэн боловсруулдаг вэ?

- Төлөвлөлт нь бүх чухал

бүрэлдэхүүн хэсгийг хэрхэн

хамарсныг сургууль, тэнхим

яаж баталгаажуулдаг вэ?

- Сургууль, тэнхим нь

шаардлагатай тоо баримт,

өгөгдөл, мэдээллийг

хэрхэн цуглуулж,

баримтжуулж,

боловсруулдаг вэ?

- Сургууль, тэнхим нь үйл

ажиллагааны төлөвлөгөө

хэрхэн боловсруулж,

хэрэгжүүлдэг

вэ? Үүний үр дүнд стратегийн

зорилтууд хэрхэн биелдэг вэ?

- Төлөвлөгөөний үр дүнг

баталгаажуулах зорилгоор

нөөцийг хэрхэн хуваарилдаг вэ?

- - Сургууль, тэнхим нь

богино, урт хугацааны

төлөвлөгөөний хүлээгдэж буй

үр дүнг хэрхэн урьдчилан

тодорхойлдог вэ?

- Төлөвлөгөөний хэрэгжилтэд

хяналт-шинжилгээ хийж,

үнэлэх болон мэдээллийн

хүртээмжийг нэмэгдүүлэхийн

тулд сургууль, тэнхим ямар

механизмыг ашигладаг вэ?

- Төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхээр

хуваарилсан нөөц нь зардлын

хувьд үр ашигтай бөгөөд

шаардлагатай бүлгийг хамарч

чадсан байдлыг сургууль,

тэнхим хэрхэн баталгаажуулдаг

вэ?

-Үйл ажиллагааны

төлөвлөгөөний явцыг хэмжихэд

сургууль,

тэнхим ямар гол үзүүлэлтүүдийг

хэрэглэдэг вэ?


..................................................................................................................................

77


ГШҮ 2. Сургах, сурах үйл ажиллагаа /200 оноо/


1.2.1. Сургалтын

хөтөлбөр боловсруулж

сайжруулах тогтолцоо

-Сургалтын хөтөлбөрийн

үнэлгээний баг хариуцан

сургалтын хөтөлбөрийг

шинэчлэн сайжруулсан

байх

- Сургалтын төлөвлөгөө,

хөтөлбөрт нийгмийн эрэлт,

хэрэгцээ, хөдөлмөрийн зах

зээл болон суралцагчийн

хэрэгцээ, шаардлагыг

тусгасан байх

- Сургалтын стандарт

болон дам үр дүнгийн

үзүүлэлтийг

тодорхойлж, хянаж үнэлсэн

байх

- Их сургуульд тавих

нийтлэг шаардлагыг хангасан

байна уу?

- Хичээлийн хөтөлбөрийг

боловсруулахдаа сургууль,

тэнхим, оролцогч талууд зах

зээлээ хэрхэн тодорхойлдог

вэ?


боловсруулахад суралцагчид,

холбогдох талууд болон

хөдөлмөрийн зах зээлийн

хэрэгцээ, шаардлагын талаар

мэдэхэд ямар арга ашигладаг

вэ?

Өөрчлөгдөж байгаа хэрэгцээг

тодорхойлох, урьдчилан

мэдэхэд сургууль, тэнхим нь

мэдээллийг хэрхэн ашигладаг

вэ?

- Боловсролын удирдлагын

хэрэгцээ, хандлагыг хэрхэн

хангадаг вэ?

Хувь

/0-100/

2.1.2. Сургалтын

хөтөлбөр ба эзэмшүүлэх

мэргэжлийн стандартын

хамаарал

- Ажил олгогчид болон

төгсөгчдийн ажлын

байрны сэтгэл ханамжийн

талаар авсан судалгааны

тайлан

- Хичээл, мэргэжлийн

стандартын хоорондын уялдаа

холбоог сайжруулахад

сургууль, тэнхим ямар аргыг



.................................................................................................................................

78

79


2.2. Сургалт, түүний төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж буй үйл явц /50 оноо/

Үзүүлэлт Стандартын шалгуур Ярилцлагын агуулга Хувь

/0-100/

2.2.1.Сургалтын

төлөвлөгөөний

тогтолцоо

- Сургалтын хөтөлбөр болон судалж

байгаа хичээлүүд нь сургалтын

стандарт, онолын мэдлэгийн түвшинд

тохирсон, оюутанд хэрэгцээтэй мэдлэг

олгодог байх

- Сургалтын хөтөлбөр, судалж

байгаа хичээлүүд нь зах зээлийн

хэрэгцээнд нийцсэн байх

- Суралцагчдын элсэлт, төгсөлт,

завсардалтын судалгаа хийсэн

байх

- Сургалтын стандарт болон

үзүүлэлтийн үр дүнгтодорхойлж,

хянаж үнэлсэн байх

- Багш нарын сургах ур чадвар,

суралцагчдын сурах үйлд дэмжлэг

үзүүлэх, судалгааны ажил

хийх мэдлэг, авьяас, чадварыг

хөгжүүлэх, судалгааны тоон өгөгдлийг

үндэслэн тайлан бичиж сургахад

анхаарсан байх

- Сургалтын хөтөлбөр нь төгсөгчдийн

ажил эрхлэлт, зах зээлийн эрэлт,

хэрэгцээнд нийцсэн байх

-Сургалтын технологийг боловсронгуй

болгох талаар хийсэн ажлууд

- Багш нар хөтөлбөр болон

сургах үйл ажиллагаандаа

нэгдмэл шинэчлэлийг дэс

дараатай хийдэг эсэх?

- Сургалтын хөтөлбөрийг

боловсруулахдаа

суралцагчдын хэрэгцээг

хангадаг, оролцуулдаг эсэх?

- Суралцагчдын мэдлэгийн

түвшингийн ялгаатай байдлыг

хэрхэн харгалздаг вэ?

- Суралцагчдад мэдээлэл

өгөх, суралцах аргад нь

дэмжлэг үзүүлэх, хөтөлбөрийн

загвар болон хичээл сонголт,

сургалтын үйл явцын

тогтолцоог яаж бүрдүүлдэг вэ?


сайжруулахдаа ямар

зарчим, үзүүлэлтийг


- Сургалтын хөтөлбөрийн

загварыг боловсруулахад

ямар үйл ажиллагаа орсон,

сургалтын процесс яаж

явагддаг вэ?


...................................................................................................................................

2.3. Суралцагч, захиалагч ба хөдөлмөрийн зах зээл /25 оноо/


2.3.1. Суралцагч,

ажил олгогчид ба

хөдөлмөрийн зах

зээлийн сэтгэл

ханамж болон

холбоо харилцаанд

үнэлгээ өгөх

тогтолцоо

- Суралцагч, ажил олгогчид

ба хөдөлмөрийн зах

зээлийн сэтгэл ханамжийг

судалж, үнэлгээ хийсэн

тухай тайлантай байх

- Суралцагч, ажил

олгогчид ба

хөдөлмөрийн зах

зээлийн

хооронд үүссэн харилцааны

суваг, тааламжтай уур

амьсгалд байх

- Санал, гомдол, асуудлыг

шууд шийдвэрлэдэг

механизмтайбайх

Хувь

/0-100/

-Сургууль төгсөгчдийн хөдөлмөр

эрхлэлтийн судалгааг бүрэн авч чаддаг

уу?

-Сургууль нь суралцагчдынхаа

мэргэжлийн ур чадварыг хэрхэн хөгжүүлэг

вэ?

-Төгсөгчдөө цаашид суралцах нөхцөл

боломжоор хангаж, дэмжиж чаддаг уу?

- Ажил олгогчдоос авсан сэтгэл

ханамжийн судалгаатай юу?

-Төгсөгчид, ажил олгогчидтой сайн

харилцаатай юу?

- Сэтгэл ханамжийн үнэлгээний арга нь

өнөөгийн сургалтын үйлчилгээний

чиглэл ба шаардлагатай нийцэж байна

уу?


………………………………...................................……………………………………

………………………………………………………...………………………………………........................

79

80


2.4. Суралцагчид зориулсан үйлчилгээ /25 оноо/


2.3.1.Суралцагчид

зориулсан үйлчилгээний

хяналт- шинжилгээний

тогтолцоо

- Суралцагчид үзүүлэх үйлчилгээ нь

тэдний тав тух, хэрэгцээ, шаардлагыг

бүрэн хангасан уян хатан, соёлтой байх

-Суралцагчдад үзүүлж байгаа

үйлчилгээний талаар сэтгэл ханамжийн

судалгаа, санал асуулгыг авч жил,

улирлын тайланд тусгасан байх

- Сургалтын тохилог тавтай орчин,

мэргэжлийн ном, сурах бичгээр бүрэн

хангагдсан номын сан, мэргэжлийн ур

чадварыг эзэмших лаборатори,

үйлдвэрлэлийн дадлага хийх боломж,

нөхцөлөөр бүрэн хангасан байх

- Суралцагчийн сургалтын төлбөр,

тэдэнд үзүүлж байгаа үйлчилгээнд хэр

нийцэж байгаад хийсэн судалгаа,

тооцоотой байх

- Суралцагчид зориулж

боловсролын ямар

үйлчилгээг чанартай,

хүртээмжтэй үзүүлдэг

вэ?

-Суралцагчид зориулсан

үйлчилгээг авах

суралцагчийн гол хэрэгцээг

хэрхэн тодорхойлдог вэ?

- Суралцагчид зориулсан

үйлчилгээг сайжруулах

ба хянахад гүйцэтгэлийн

ямар хэмжүүр,

үзүүлэлтүүдийг ашигладаг

вэ?

Санал, зөвлөмж: …………………………...................................................................

...............................................................................................................................…………………………

ГШҮ 3. Суралцагчийн үйл ажиллагаа /80 оноо/

3.1. Суралцагчийг хөгжүүлэх үйл ажиллагаа /40 оноо/

Хувь

/0-100/


3.1.1. Суралцагчийн үйл

ажиллагаа хариуцсан

алба

/

ажилтан/

3.1.2. суралцагчийн үйл

ажиллагааг дэмжиж

туслах төлөвлөгөө

- Суралцагчийн асуудал

хариуцсан ажилтан буюу алба нь

үйл ажиллагаандаа тэднийг

оролцуулсан байх

- Суралцагчид зориулсан үйл

ажиллагаа бүрийг үнэлдэг хяналтшинжилгээ,

үнэлгээний төлөвлөгөө,

тогтолцоотой байх

- Суралцагчийн үйл ажиллагааг

дэмжиж туслах төлөвлөгөөний

хэрэгжилтийг дүгнэсэн тайлантай байх

-Суралцагчдыг хөгжүүлэх

үйл ажиллагаанаас тэдний

хүртсэн зүйлийн үр ашгийг

сургууль, тэнхим хэрхэн

үнэлдэг вэ?

- Үйл ажиллагааны үр дүнг

хянах, үнэлэх ямар аргыг


Санал, зөвлөмж: ………………..................................................................................................

3.2. Суралцагчийг чиглүүлэх ба зөвлөгөө өгөх тогтолцоо /40 оноо/

Хувь

/0-100/


/0-100/

3.2.1. Суралцагчийг

чиглүүлэх ба

зөвлөгөө өгөх

тогтолцоо

- Суралцах үйл ажиллагааны талаар

өгөх зөвлөгөө нь суралцагчдад

хүртээмжтэй байх

- Төгсөгчид үргэлжлүүлэн суралцах,

зөвлөгөө авах боломжтой байх

- Суралцагчдад зориулсан гарын

авлагатай байх

- Суралцагчдад зориулсан

зөвлөгөө, удирдамж, заавар

хэр үр нөлөөтэй байдаг вэ?

- Зөвлөгөөний ямар хэлбэр

суралцагчдад илүү үр дүнтэй

тусалж чадаж байна вэ?

80

81


3.2.2. Ажил

мэргэжлийн талаарх

зөвлөгөө

- Төгсөх курсын оюутнуудад зориулж

ажил, мэргэжлийн холбогдолтой

зөвлөгөө өгөх талаар төлөвлөгөөнд

тусгасан байх

- Сургууль төгссөнөөс хойш 1 жилийн

дотор нийт төгсөгчдийн 80 хувь нь

ажлын байртай болсон байх

-Суралцагчийн

мэргэжлийн ур чадварыг

дээшлүүлэх, хаана, ямар

байгууллагад ажиллах

боломжийн талаар

хэрхэн зөвлөдөг вэ?

Санал, зөвлөмж....................................................................................................................

ГШҮ 4. Эрдэм шинжилгээ, судалгааны үйл ажиллагаа /120 оноо/

4.1. Бодлого, төлөвлөлт ба судалгаа /40 оноо/


/0-100/

4.1.1.Багш,

суралцагчдыг эрдэм

шинжилгээ,

судалгааны ажилд

оролцуулах тодорхой

бодлого

4.1.2. Эрдэм

шинжилгээний

хүрээлэн, сургуулийн

судалгааны ажлыг

дэмжих хамтын хороо

- Багшийн ажлын ачаалалд эрдэм

шинжилгээ, судалгааны ажлыг

тооцдог байх

- Чанартай, тодорхой бүтээл

гаргасан багшийг жил бүр

урамшуулдаг байх

- Эрдэм шинжилгээ,судалгааны

ажлын бодлого, төлөвлөгөө,

тайлантай байх

- Суралцагчдыг эрдэм шинжилгээ,

судалгааны ажилд оролцуулдаг

байх

- Судалгааны арга барил, чадвар,

дадал эзэмшүүлэх сургалт зохион

байгуулдаг байх

- Судалгаа хийх заавар,гарын

авлагатай байх

- Судалгааны сургалтад зориулсан

эрдэм шинжилгээний систем,

мэдээллийн баазтай байх

- Сургууль, тэнхим багш,

суралцагчдаар эрдэм

шинжилгээ, судалгааны ажил

хийлгэх ямар механизмтай

вэ?

- Багш бүр судалгаа,

шинжилгээ хийх мэдлэг,

туршлагатай гэдгийг хэрхэн

батлах вэ?

- Багш, суралцагчийн эрдэм

шинжилгээ, судалгааны

ажлыг хэрхэн дэмждэг,

хяналт тавьдаг вэ?

Санал, зөвлөмж: ………………………………………………………………………........………

4.2. Судалгааны нөөц /40 оноо/


4.2.1. Судалгааны

ажлыг дэмжих

санхүүгийн

нөөцийн тогтолцоо

- Судалгааны ажлыг

дэмжих дотоод, гадаад

санхүүгийн нөөц, төрийн

болон хувийн хэвшлийн

байгууллагаас үзүүлэх

дэмжлэгийг өргөжүүлсэн

байх

- Эрдэм шинжилгээ,

судалгааны төсөлт

ажлын төлөвлөгөө,

гүйцэтгэлийн тайлантай

байх

- Эрдэм шинжилгээ, судалгааны

ажлын сүлжээ байгуулах, шинэчлэл

хийхэд төрийн болон хувийн

хэвшлийн байгууллагуудтай хэрхэн

хамтран ажиллаж байна вэ?

- Дотоод, гадаадын хөрөнгө

оруулагчдын хандивын хөрөнгийг

хэрхэн зарцуулж байна вэ?

-Багш, ажилтан, суралцагчдын

судалгаа, шинжилгээний ажилд

зарцуулах хөрөнгийг нэмэгдүүлэх

талаар хэрхэн ажиллаж байна вэ?

Хувь

/0-100/


………................................…………………………………………………………………

81

82


4.3. Судалгаа, шинжилгээний ажлын үр дүн /40 оноо/


/0-100/

-Судалгаа, шинжилгээний ажлын ололт, үр - Судалгаа, шинжилгээний

ажлын ололт, үр

дүнд хяналт тавих тогтолцоотой байх

-Судалгаа, шинжилгээний ажлын ололт, үр дүн нийгмийн аль

дүнг жил бүр олон нийтэд тогтмол түгээн салбарт үр өгөөжтэй

4.2.1. Судалгаа,

дэлгэрүүлдэг байх

ашиглаж байгааг

шинжилгээний

-Улсын захиалгаар, гэрээгээр, дотоод,

сургууль, тэнхим яаж

ажлын үр дүнг

гадаадын байгууллагатай хамтарсан

мэддэг вэ?

хүлээн

төсөлт ажлын үр дүн, хаалтын тайлан

- Судалгаа,

зөвшөөрөх,

-Олон улсын хэмжээний төсөлт ажилд

шинжилгээний ажлын

нийтэд

оролцсон үр дүн, хаалтын тайлан

ололт, үр дүн нийгэм,

таниулах,

-Олон улсын мэргэжлийн сэтгүүлд

соёл, урлаг,

үйлдвэрлэлд

хэвлүүлсэн өгүүлэл

боловсрол, бизнесийн

нэвтрүүлэх,

- Багш нарын бүтээлээс судлаачдын авсан байгууллагын үйл

баталгаажуулах

эшлэл

ажиллагаанд хэрхэн

тогтолцоо

- Патент

нөлөөлж байна вэ?

- Технологит

- Судалгаа,

- Стандарт

шинжилгээний ажлын

-Аргачлал, заавар, зөвлөмж

төслөөс олсон орлого

-Эрдэм шинжилгээний хурал, семинар

сургуулийн нийт

-Хэлэлцүүлсэн судалгааны илтгэл

орлогын хэдэн хувийг

- Эрдэм шинжилгээний шилдэг бүтээлийн бүрдүүлсэн бэ?

шагнал хүртсэн багш, ажилтан, суралцагч


………………………………………………………...................................……………

……………………………………………………………………………………...................

ГШҮ 5. Мэргэжлийн үйлчилгээ /50 оноо/

5.1. Мэргэжлийн үйлчилгээ /25 оноо/


/0-100/

-Захирал нь

- Бодлого, төлөвлөгөө, арга хэлбэр,

мэргэжлийн

үнэлгээний арга нь ойлгомжтой,

үйлчилгээг

тодорхой байх

сайжруулахад

5.1.1.Мэргэжлийн - Мэргэжлийн үйлчилгээний

чиглэсэн ямар

үйлчилгээний төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг

бодлого,

бодлого, төлөвлөгөө, хариуцдаг нэгжийн үйл ажиллагаанд

төлөвлөлтийн

арга хэлбэр,

хяналт-шинжилгээ хийдэг байх

аргыг хэрэглэдэг

үнэлгээний тогтолцоо - Улирал, жил бүр мэргэжлийн

вэ? Тэр нь түүний

үйлчилгээг хангах боломжид

үр дүнд хэрхэн

шинжилгээ хийж, санал асуулга авч

нөлөөлдөг вэ?

байх


...............................…………………………………………………………………………

………………………….....………………………………………………………….........

82

83


5.2. Нийгмийн өмнө хүлээх хариуцлага /25 оноо/


5.2.1. Нийгмийн

өмнө хүлээх

хариуцлага

- Нийгмийн ёс суртахуун, хуульд

нийцсэн, ач холбогдол бүхий зорилго,

зорилтуудыг төлөвлөгөөнд тусгасан

байх

- Бэлтгэж буй мэргэжилтнүүдийнхээ

мэдлэг, чадвар, ёс зүйн байдалд

хариуцлага хүлээх тогтолцоотой байх

- Захирал, ажилтан,

багш, суралцагчид

нийгмийн өмнө ямар

хариуцлага хүлээж

байна вэ?

Хувь

/0-100/

5.2.2. Нийгэмд

шаардлагатай

үйлчилгээ үзүүлдэг

нэгжийн цогц үйл

ажиллагаа

- Нийгэмд шаардлагатай үйлчилгээ

үзүүлдэг нэгжийн гишүүд, суралцагчид

сурах боломжоор илүү хангагдсан байх

- Нэгж нь захиалагчдад танигдсан,

итгэл даасан, зөвшөөрөгдсөн үйл

ажиллагааг зохион байгуулдагбайх

- Нийгмийн эрэлт, хэрэгцээ,

шаардлагад нийцсэнбүтээгдэхүүн

гаргах уян хатан бодлоготой байх

-Мэргэжлийн үйлчилгээг

нийгэмд чиглэсэн

үйлчилгээ болгоход

захирал, ажилтан, багш,

суралцагчид юу хийсэн

бэ?

- Мэргэжлийн үйлчилгээний

нийгэмд чиглэсэн

бодлогыг үйл

ажиллагааны зорилгодоо

хэрхэн тусгасан бэ?

Санал, зөвлөмж: ………………………………………………………………………......

………………………………...……………………………………………………………

ГШҮ 6. Соёл, урлаг, спортыг дэмжих үйл ажиллагаа /30 оноо/


6.1. Соёл, урлаг,

спортыг дэмжих,

дэлгэрүүлэх бодлого

- Соёл, урлаг, спортыг сургах, сурах

үйл ажиллагаандаа уялдуулж,

суралцагчдад эзэмшүүлдэг байх

- Захирал, багш,

ажилтан, суралцагчид

соёл, урлаг, спортыг

сурталчлан дэлгэрүүлж,

өвлүүлэх үйл

ажиллагааг хэрхэн

хүлээн авч оролцдог

вэ?

Хувь

/0-100/

6.2. Соёл, урлаг,

спортыг сурталчлах

үйл ажиллагаа

- Соёл, урлаг, спортыг дэмжих,

сурталчлах, дэлгэрүүлэх үйл

ажиллагааг тодорхой,тасралтгүй

зохион байгуулах үүрэг бүхий

ажилтан буюу албатай байх

- Үйл ажиллагаанд хангалттай

тооны багш, ажилтан,суралцагч

оролцдог байх

-Үйл ажиллагааны сурталчилгааг

улирал бүрээр үнэлдэг байх

- Сургууль, тэнхим

сурталчилгааг сурах,

сургах үйл ажиллагаатай

хослуулан суралцагчдад

ойлгомжтой, хүлээн

авахуйц ямар хэлбэрээр

хэрхэн зохион байгуулж

байна вэ?

Санал, зөвлөмж:……………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

83

84


7.1. Удирдлага /20 оноо/

ГШҮ 7. Захиргаа, удирдлагын үйл ажиллагаа /80 оноо/

Үзүүлэлт

7.1.1. Удирдлагын

тогтолцоо

Стандартын Ярилцлагын агуулга

шалгуур

- Удирдлага - Захирал нь ямар арга, хэлбэрээр

сургууль, багшаа хамт олныг удирдан зохион байгуулж байна

хөгжүүлэх, хамт вэ? Удирдах ажилтны ёс зүйн хэм хэмжээг

олны эерэг сайхан үнэлдэг үү?

уур амьсгал - Захирлыг удирдах арга барилд

бүрдүүлэх үйл сургах, хөгжүүлэх үйл ажиллагаа

ажиллагааг хийдэг үү?

тасралтгүй, бүтээлч, - Захирал өөрчлөлт, шинэчлэлийг үйл

шинэлэг хэлбэрээр ажиллагаандаа хийдэг үү?

явуулдаг байх - Захирал бусад ижил мэргэжлийн

- Удирдлагыг мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургуультай өөрийн

хянаж, үнэлдэг нөөц, бололцоо, үйл ажиллагааг харьцуулан

байх

дүгнэлтхийдэг үү?

Хувь

/0-100/

7.1.2. Үйл

ажиллагааны

гүйцэтгэлийн

үнэлгээний

тогтолцоо

- Үйл ажиллагааны

гүйцэтгэлийн

тайлангууд,

гүйцэтгэлийг

хэмжих шалгуур

болон аргатай байх

- Гүйцэтгэлийг

дахин шалгах

заавар,

журамтай байх

- Сургуулийн захирал, нэгжийн дарга,

эрхлэгчид үйл ажиллагааны гүйцэтгэл,

бололцоо, амжилт, дутагдлаа өөр хоорондоо

болон бусад сургуультай харьцуулж, дүгнэлт

хийдэг үү?

- Удирдах албан тушаалтнууд стратегийн

богино, урт хугацааны зорилгодоо

тулгуурлан,өөрчлөгдөж байгаа хэрэгцээ,

шаардлагадаа нийцүүлэн ололт,

амжилтаа үнэлдэг үү?

- Тэнхим, сургуулийн үйл ажиллагааны

гүйцэтгэлд үнэлгээ хийхдээ ямар шалгуур

үзүүлэлт ашигладаг вэ?

- Удирдах ажилтнууд сургууль даяар

өөрчлөлт, шинэчлэлийг

хийхдээ нэн тэргүүнд чухалчлан үзэх боломж,

нөхцөлийг тодорхойлохдоо гүйцэтгэлийн ямар

үнэлгээг яаж ашигладаг вэ?


...................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

84


7.2. Мэдээлэл ба мэдээллийн шинжилгээ /15 оноо/

Үзүүлэлт

7.2.1. Гүйцэтгэлд

хэмжилт хийх тогтолцоо


шалгуур

- Шинэ мэдээллийг

тасралтгүй

цуглуулах

системтэй

байх.

Мэдээлэл

алдаа

мадаггүй,

бодитой

байх

- Сургалтын

болон хүний

нөөцийн

судалгаа,

үнэлгээг

баталгаажуу

лсан байх


- Сургууль өдөр тутмын болон

шийдвэр гаргах үйл ажиллагаандаа

ашиглах мэдээ, мэдээлэл, баримтыг ямар

эх сурвалжаас яаж цуглуулдаг вэ?

- Өдөр тутмын үйл ажиллагаа, сурах,

сургах орчинд дүгнэлт өгч болохуйц

хамгийн найдвартай, ухаалаг шалгуур

үзүүлэлтүүдийг яаж сонгодог вэ?

- Сургууль бенчмарк хийх болон

сургуулийнхаа гадна, дотор орших

чухал мэдээ, мэдээллийг яаж сонгодог

вэ? Тийм мэдээ, мэдээллийн

ашиглалтыг яаж

гарцаагүй үр нөлөөтэй болгодог вэ?

-Сургууль гүйцэтгэлийн хэмжүүрээ

сургалтын хэрэгцээ, шаардлага, чиг

хандлагатай хэрхэн нийцүүлж

тодорхойлдог вэ?

Хувь

/0-100/

Санал, зөвлөмж: ..............................................................................................................................

7.2. Мэдээлэл ба мэдээллийн шинжилгээ /үргэлжлэл/

Үзүүлэлт

7.2.2. Гүйцэтгэлд

шинжилгээ хийх

тогтолцоо


шалгуур

- Сургуулийн

бенчмарк бусад

сургуулийн

сүүлийн үеийн

хамгийн сайн

практик байх

- Бенчмаркийн

үр дүнг

сургалтын

практикт эрс

өөрчлөлтүүдийг

хийх зорилгоор

ашигладаг байх


- Сургуулийн гүйцэтгэлийн үнэлгээ ба

стратегийн төлөвлөгөөг дэмжихийн тулд

ямар нэгжид шинжилгээ хийлгэх

сонирхолтой байна?

-Гүйцэтгэлийн шинжилгээний үр дүнг

багш, ажилтан, суралцагчид болон хувь

хүмүүст яаж мэдээлдэг вэ? Энэ нь тэдний

шийдвэр гаргалтад нөлөөлдөг үү?

-Гүйцэтгэлийн шинжилгээний үр дүн

сургуулийн стратегийн зорилтууд,

судалгаанууд болон үйл ажиллагааны

төлөвлөгөөний үр дүнтэй тохирч байгааг

батлахын тулд юу хийдэг вэ?

-Сургууль үйл ажиллагааныхаа

гүйцэтгэлийн үргэлжилсэн

ба эрс сайжралтыг урьдчилж харахын

тулд

шинжилгээнийхээ үр дүнг яаж ашигладаг

вэ?

Хувь

/0-100/


...................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

85


7. 3. Мэдээллийн удирдлага /15 оноо/


/0-100/

7.3.1. Мэдээллийн

баталгаажилт

7.3.2. Мэдээллийн

систем

- Удирдлагын

шийдвэр гаргалтад

зориулсан мэдээ,

мэдээллийн бодит

байдал, чанар нь

баталгаажсан байх

- Мэдээллийн бүрэн байдлыг

хангасан байх. Өөрөөр хэлбэл

хадгалсан мэдээлэл нь

баталгаатай, аюулгүй найдвартай

байх

- Удирдлагын мэдээллийн систем

нь ашиглахад хялбар байх

- Мэдээллийг ашиглах

зааварчилгааг бэлтгэсэн,

нийтэд хүртээлтэй байх

- Сургууль шаардлагатай мэдээ,

мэдээллийг амархан олж авч чаддаг уу

- Багш, ажилтан, суралцагчид болон бусад

иргэдэд хэрэгтэй мэдээллийг яаж хүргэдэг

вэ?

- Сургууль мэдээ, мэдээллийн бүрэн,

бодит, найдвартай шинэчлэгдсэн, цэгцтэй

байдалд яаж баталгаа өгдөг вэ?

- Сургалтын хэрэгцээ, чиг хандлагад

үргэлж хэрэгтэй ба хамааралтай байдаг

мэдээ, мэдээлэлд баталгаа өгдөг ямар

механизмтай вэ?

- Мэдээллийн системийг

ашиглахад хялбар байдаг

уу?

- Сургалтад зайлшгүй

хэрэглэх программ, техникээр

бүрэн хангагдсан уу?

Тэдгээр нь сургалтын өнөөгийн

хэрэгцээ, шаардлагыг хангаж

чадаж байна уу?

Санал, зөвлөмж: ..............................................................................................................

7.4. Захиргаа ба багшийн бүрэлдэхүүн /30 оноо/

Үзүүлэлт

7.4.1. Ажил

үүргийн тодорхой

хуваарилалт


шалгуур

- Сургуулийн

удирдах

ажилтнууд

үүрэгт

ажлынхаа

талаар өргөн

мэдлэгтэй

байхын

зэрэгцээ СХУны

зарчмуудад

үндэслэсэн

ажлын мэдлэг,

чадвар

эзэмшсэн

байх.

- Боловсролын

удирдлагын

ухааныг судалж

эзэмшсэн байх


- Сургуулийн удирдах ажилтнууд шинийг

санаачлах, хамтын ажиллагааг дэмжих,

шинэчлэл, байгууллагын соёл, боловсролын

удирдлагын хэрэгцээг хангахуйц үйл ажиллагааг

яаж зохион байгуулдаг вэ?

- Захиргаа багш нарыг өөрийгөө хөгжүүлэх,

цаашид суралцах, мэргэжил боловсролоо

дээшлүүлэх, албан тушаал ахихад

ямар албан ба албан бус механизмыг

ашигладаг вэ? Ямар дэмжлэг үзүүлдэг вэ?

- Захирал, бусад удирдах албан тушаалтнууд

багш, ажилтны ажиллах орчин нөхцөлийг

сайжруулах, тэд биеэ дааж өөрсдийгөө

хөгжүүлэхэд ямар үүрэг гүйцэтгэдэг вэ?

Гүйцэтгэлийг хэмжих ямар системийг хэрхэн

ашигладаг вэ?

-Ж нь, эргэх холбооны систем, гүйцэтгэлийг

сайжруулах систем, суралцагч төвтэй сургалтыг

хөгжүүлэх систем г.м.

- Шагнал урамшлын ямар системийг


Хувь

/0-100/

Санал, зөвлөмж: …………………………....................…………………………………………………

86


7.4. Захиргаа ба багшийн бүрэлдэхүүн /үргэлжлэл/


/0-100/

7.4.2. Багшийн

хөгжил

-Сургуулийн стратегийн

төлөвлөгөөнд багшийн болон

боловсролын хөгжлийн талаарх

зорилтыг тодорхойлсон байх

- Багш, ажилтнуудыг цаашид

үргэлжлүүлэн суралцах

бололцоогоор хангасанбайх

- Багш, ажилтнууд өөрсдийгөө

хөгжүүлэх хувийн төлөвлөгөөтэй

байх

- Багш, ажилтнуудын мэргэжил

дээшлүүлэлт болон тэдний

өөрсдийгөө хөгжүүлэх хувийн

төлөвлөгөөнд шинжилгээ хийсэн

байх

- Багшийг шинээр ажилд

авахдаа ямар шалгуур хэрэглэдэг

вэ?

- Багшийг мэргэшүүлэх,

багшлах ур чадварыг нь

нэмэгдүүлэх, ажилд

сонирхолтой болгоход

удирдлагын зүгээс ямар

дэмжлэг, туслалцаа үзүүлдэг вэ?

- Сургуулийн үйл ажиллагааны

төлөвлөгөөнд багшийг хөгжүүлэх

ямар ажил тусгасан бэ?

- Багш нарын мэдлэг, чадвар

өнөөгийн шаардлагыг хангаж

чадаж байна уу?

Санал, зөвлөмж:………………………………………………………...........

7.4. Захиргаа ба багшийн бүрэлдэхүүн /үргэлжлэл/


/0-100/

7.4.3. Багш,

ажилтнуудын

сэтгэл ханамж

- Ажлын байрны орчин нөхцөл сайн

бүрдсэн байх

- Хувийн болон ажил мэргэжлийн

зөвлөгөө өгдөг байх

- Шинэ мэдлэг, чадвар олж авах,

амралт, чөлөөт цагаар үйл

ажиллагаа явуулах байр,техник

хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр

хангасан байх

- Багш, ажилтнууддаа анхаарал,

халамж тавьж, дэмжлэг туслалцаа

үзүүлдэг байгууллагын соёлыг бий

болгосон байх

- Багш, ажилтнуудынхаа

орчин нөхцөлийг яаж

сайжруулдаг вэ?

- Сэтгэл ханамжийг

судалж, тодорхойлох ямар

шалгуур үзүүлэлт


- Албан ба албан бус

ямар үнэлгээ хийдэг вэ?

-Үнэлгээний үр дүнд

тулгуурлан ажлын орчин

нөхцөлийг сайжруулах ямар

арга хэмжээ авдаг вэ?

Санал, зөвлөмж: ..................................................................................................

ГШҮ 8. Санхүүгийн үйл ажиллагаа /40 оноо/

8.1. Санхүү, төсвийн эх үүсвэр /20 оноо/


/0-100/

8.1.1.Санхүүжилт

ийн гадаад эх

үүсвэр

- Сургуулийн үйл

ажиллагаа нь

сургуулийн эрхэлж

буй бизнесээс

салангид байх

- Сургууль нь бизнесийн үйл ажиллагаандаа

сургалтын шинэчлэлийг хэрхэн нэвтрүүлдэг вэ?

Үүний дүнд багш, ажилтнууд шинэ зүйлийг сурч,

эзэмшиж, ажлын туршлагаа баяжуулж, орлогын

эх үүсвэрээ нэмэгдүүлж чадаж байна уу?

Санал, зөвлөмж: ……………………….......................................................................

.......................................................................................................................................………….

87


8.2. Төсвийн хуваарилалт ба санхүүгийн шалгалт /20 оноо/


8.2.1. Төсвийн

хуваарилалт

ба санхүүгийн

шалгалтын

тогтолцоо

-Сургуулийн үндсэн хөрөнгө

түүний

ашиглалтын үр ашиг

- Аливаа үйл ажиллагаанд

зарцуулсан нөөцийн үр ашиг,

алдагдлыг байнга тооцдог байх

- Хамгийн их ашгийн төлөө

сургуулийн нөөцийн зөв

ашиглалт болон хэмнэлтийг

дэмжих ямар арга хэмжээ

авдаг вэ?


………………………………………………………………………………………………

Хувь

/0-100/

ГШҮ 9. Чанарын баталгаа /320 оноо/

9.1. Дотоод чанарын баталгаа /20 оноо/


/0-100/

9.1.1. Дотоод чанарын

баталгааны тогтолцоо

- Дотоод хяналт, шалгалтыг

хичээлийн жил бүр хийдэг байх

- Чанарын баталгаа удирдлагын

мэдээллийн систем, чанарын

баталгааны мэдээ ба хяналт,

шалгалтын үр дүнг үйл ажиллагаагаа

цаашид боловсронгуй болгож,

хөгжүүлэхэд байнга хэрэглэдэг байх

- Сургуулийн чанарын

баталгааны системийг

яаж боловсруулсан

бэ?

- Чанарын баталгааны

системийг

боловсруулахад бүх багш,

ажилтан, нэгж оролцсон

уу?


…………………………………………………………….…………………………………

9.1. Суралцагчийн сурах үйлд чиглэсэн үр дүн /60 оноо/


/0-100/

9.2.1. Суралцагчийн

сурах үйлд чиглэсэн

үр дүнд хяналт тавих

систем

- Төгсөгчдийн тоог өмнөх жилийн

төгсөгчдийн тоонд харьцуулсан

харьцаа

- Онцлох дипломтой төгсөгчийн тоо

- Төгсөж чадаагүй суралцагчийн тоо

- Уралдаан, тэмцээн, олимпиадад

оролцож амжилт гаргасан

суралцагчийн тоо

- Суралцагчийн сурлагын амжилтад

гарсан ахиц дэвшлийг өмнөх

жилийнхтэй улирал бүрд

харьцуулсан судалгаатай байх

- Санал асуулгын аргаар

суралцагчдаас судалгаа авч, сургалтыг

боловсронгуйболгохоор хийсэн ажлын

үр дүнд шинжилгээ хийсэн байх

- Суралцагчийн

сурлагын амжилтыг

үнэлэх ямар

үзүүлэлтүүдийг


- Суралцагчдын

мэдлэгийн түвшин

ажил олгогчийн

шаардлагыг

хангахаарбайна уу?

- Цаашид

сургалтын ямар

чухал үр дүнд

хүрэх боломж

байна вэ?

Санал, зөвлөмж: ………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….....

88


9.1. Суралцагч ба сонирхогч талуудын хүлээж буй үр дүн /60 оноо/


9.3.1. Суралцагч

төвтэйсургалтын

үр дүнг

тодорхойлох

тогтолцоо

-Төгсөгчид, одоогийн

суралцагчид, ажил олгогчдоос

авсан сэтгэл ханамжийн

судалгааны тайлантай байх

- Сургалтын үйлчилгээ ба

бусад үйл ажиллагааны үр дүнг

урьдчилан харсан байх

- Суралцагчдаас хүлээх үр дүн тодорхой,

баталгаатай байна уу?

-Суралцагч, төгсөгчдийн сэтгэл ханамжийн

түвшнийг хэмжих шалгуур үзүүлэлттэй юу ?

- Бусад сургуулийнсуралцагчдын сэтгэл

ханамжийг өөрийн сургуулийн

суралцагчдынхтай харьцуулж судалгаа

хийсэн үү?

Хувь

/0-100/

Санал, зөвлөмж: .................................................................................................

9.2. Хөдөлмөрийн зах зээлд чиглэсэн үр дүн /60 оноо/


/0-100/

9.4.1. Хөдөлмөрийн

зах зээлийн үр

дүнгтодорхойлох

тогтолцоо

- Шинэ мэдлэг ба чадварыг

эзэмшүүлэхэд сургалтынаргын

шинэчлэлийг хийж байгаа нь

баталгаатай байх

- Суралцагчдын мэдлэг,

чадвар, хөдөлмөрийн зах

зээлийн хэрэгцээ, шаардлагад

нийцэж байгааг нотолсон байх

- Хөдөлмөрийн зах зээлийн чиг

хандлагын судалгаа ямар түвшинд

байна вэ? Чиг хандлагыг нь

тодорхойлсон уу?

- Хөдөлмөрийн зах зээлийн чиг хандлагад

тулгуурлан сургалтын хөтөлбөрийн

шинэчлэлийг хийдэг үү?

- Хөдөлмөрийн зах зээлийг үнэлэх

үзүүлэлтүүдийг боловсруулж

хэрэглэсэн үү?

Санал, зөвлөмж: …………………………………………………………

9.3. Сургууль, багшид чиглэсэн үр дүн /60 оноо/


/0- 100/

9.5.1. Багш нарын

ажлын үр дүнг тооцох

тогтолцоо

- Магистр, докторын зэрэгтэйбагш нарын хувь

- Сургуулийн цол хэргэм авсан багш нарын

эзлэх хувь баталгаатай байх

- Ямар нэгэн мэргэжлийн холбоо, хорооны

гишүүнээр ажилладаг багш нарын судалгаатай

байх

- Өөр сургуульд магистр, докторын зэрэг

хамгаалах ажлыг удирдаж байгаа багшийн

судалгаатай байх

- Багш нарын цагийн ачаалал, гүйцэтгэл, сургалт

болон мэргэжлийн чиглэлээр хийж буй үйл

ажиллагааны тайлан байх

- Багш нарын мэргэжил дээшлүүлэлтийн

судалгаа,тайлантай байх

- Багш нарын ажлын цаг ашиглалт,

шалтгаангүйгээр ажил тасалсан, ажлаа

өөрчилсөн, санал, гомдол гаргагчдын


- Багш нарын сэтгэл ханамжийн


-Багш нарын эрдэм шинжилгээний өгүүлэл,

судалгааны ажлын үр дүнгийн тайлан,


- Багшийн мэргэжлийн ахиц

дэвшил, сэтгэл ханамжийн

байдлыг хэмждэг ямар

хэмжүүр, шалгуур үзүүлэлт

байна вэ?

Одоо ямар түвшинд байна

вэ? Ямар чиг хандлагатай

байна вэ?

- Багшийн ажлын үр

ашиг, үр дүнг ямар

хэмжүүрээр хэмжиж

байна вэ?

- Багшийн залгамж халааг

бэлтгэх бодлого,төлөвлөлт

байдаг уу?

- Багшийн ажлын үр

дүнг сайжруулахад

удирдлагын зүгээс ямар

дэмжлэг үзүүлдэг вэ?

Санал, зөвлөмж: ……………………………………………………………………………………...………

89


9.4. Үр ашигт чиглэсэн үр дүн /60 оноо/


9.6.1. Үр ашгийн үр

дүнг тодорхойлох

тогтолцоо

9.6.2. Нийгэмд

хүлээх

хариуцлагаас гарах

үр дүн

- Шинээр боловсруулсан

сургалтын төлөвлөгөөнүүдийг

батлуулсан байх

- Олон улсын чанартай янз

бүрийн үйл ажиллагаанд

оролцсон байх

- Олонд танигдсан ба хүлээн

зөвшөөрсөн судалгааны

ажлуудын үр ашиг нь ил

тодорхой байх

- Технологийн

шинэчлэлийг сургалтын болон

удирдлагын үйл ажиллагаанд

ашигласан байх

-Мэргэжлийн үйлчилгээний үйл

ажиллагаа нь сургуулийн бусдаас

ялгарах өвөрмөц, онцлог шинж

болсныг нотолсон байх

- Сурах боломжийг нэмэгдүүлэхэд

сургуулийн үндсэн үйл

ажиллагааны үр дүн ямар байдаг

вэ?

- Сургалтын, суралцагчийн болон

тэднийг дэмжих үйл ажиллагааны

хэрэгжилтээс гарах үр дүнг ямар

хэмжүүр, шалгуур үзүүлэлтээр

үнэлдэг вэ?

- Тэр нь сургалтын болон сурах

үйл ажиллагааг сайжруулахад

илэрхий нөлөөлж чаддаг уу?

Ямар түвшин, ямар чиг

хандлагад байгаа нь тодорхой

харагддаг вэ?

- Гол үр дүнгийн ямар хэмжүүр,

шалгуур үзүүлэлт байдаг вэ?

Тэдгээр нь баталгаажиж, нийтэд

тодорхой болсон уу?


………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Хувь

/0-100/

90


ГҮЙЦЭТГЭЛИЙН ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТИЙГ ОНООГООР

Ä¯ÃÍÝÕ ¯ÍÝËÃÝÝÍÈÉ ÕÓÓÄÀÑ

ÃØ¯ 1. Àëñûí õàðàà, ýðõýì çîðèëãî, ñòðàòåãèéí òºëºâëºãºº ÃØ¯ 1.1. Àëñûí õàðàà, ýðõýì

çîðèëãî (30 îíîî)

Øàëãóóðûí øààðäëàãàä õàðèóëàõàä òóëãóóðëàæ ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõ 6-10 õàìãèéí

÷óõàë äàâóó òàë, áîëîìæ áîëîí ñóðãóóëèéí íýãæèéí õ¿÷èí ç¿éëñèéã ä¿ðñëýí ãàðãàíà.

Энэ шалгуур үзүүлэлтэд хамаарах хамгийн чухал үндсэн нэгжийн

хүчин зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.

• “++” тэмдгийг чухал ач холбогдолтой болон хамгийн хүчтэй давуу талын хамаарлын шинж чанарыг

багтаасан байх тохиолдолд ашиглана.

• “- -“ тэмдгийг хамгийн сул хүчин зүйлсийг нэмэгдүүлэхэд ашиглах хамгийн хүчтэй боломж байх

тохиолдолд ашиглана.

• “++/+” тэмдгийг зөвхөн эерэг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.

• “- /- -” тэмдгийг зөвхөн сөрөг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.

• Хамгийн их хамааралтай хүчин зүйлийн тайлбарыг бичнэ

Давуу тал

++/+ Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар /Тохирох тайлбар хийх/

- /- - Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар

Сайжруулахад ашиглах

боломж /Тохирох тайлбар

хийх/

Очиж үзэх газар ба Үнэлгээ хийх асуудлууд /Тохиролцох/

Оноогоор дүгнэх (1.1.1 + 1.1.2 + 1.1.3) / 3 = онооны дундаж хувь……….


ГШҮ 1. Алсын хараа, эрхэм зорилго, стратегийн

төлөвлөгөө ГШҮ 1.2. Стратегийн төлөвлөгөө (30 оноо)

Шалгуурын шаардлагад хариулахад тулгуурлаж үйл ажиллагааг сайжруулах 6-10 хамгийн

чухал давуу тал, боломж болон сургуулийн нэгжийн хүчин зүйлсийг дүрслэн гаргана.

Энэ шалгуур үзүүлэлтэд хамаарах хамгийн чухал үндсэн нэгжийн хүчин

зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.






• “- /- -” тэмдгийг зөвхөн сөрөг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.


Давуу тал

++/+ Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар

/Тохирох тайлбар хийх/



боломж



Оноогоор дүгнэх (1.1.1 + 1.1.2 + 1.1.3) / 3 = онооны дундаж хувь…….

91



ГШҮ 2. Сурах ба сургах үйл ажиллагаа ГШҮ 2.1. Сургалтын хөтөлбөр (100 оноо)





2.

3.

4.

5.

“++” тэмдгийг чухал ач холбогдолтой болон хамгийн хүчтэй давуу талын хамаарлын шинж

чанарыг багтаасан байх тохиолдолд ашиглана.

“- -“ тэмдгийг хамгийн сул хүчин зүйлсийг нэмэгдүүлэхэд ашиглах хамгийн хүчтэй боломж байх


“++/+” тэмдгийг зөвхөн эерэг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.

“- -/-“ тэмдгийг зөвхөн сөрөг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.

Хамгийн их хамааралтай хүчин зүйлийн тайлбарыг бичнэ

Давуу тал

+/++ Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар /Тохирох тайлбар хийх/


Сайжруулахад

ашиглах боломж



Оноогоор дүгнэх (1.1.1 + 1.1.2 + 1.1.3) / 3 = онооны дундаж хувь ……….


ГШҮ 2. Сурах ба сургах үйл ажиллагаа

ГШҮ 2.2. Сургалт, түүний төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх үйл явц (50 оноо)



Энэ шалгуур үзүүлэлтэд хамаарах хамгийн чухал үндсэн нэгжийн хүчин зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.








+/++ Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар Давуу тал


- /- - Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар Сайжруулахад ашиглах

боломж




92




ГШҮ 2.3. Суралцагч, захиалагч ба хөдөлмөрийн зах зээл (25 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.

“++” тэмдгийг чухал ач холбогдолтой болон хамгийн хүчтэй давуу талын хамаарлын шинж чанарыг









- /- - Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн

тайлбар

Сайжруулахад ашиглах боломж






ГШҮ 2.4. Суралцагчид зориулсан үйлчилгээ (25 оноо)





2.

3.

4.

5.



“- -“тэмдгийг хамгийн сул хүчин зүйлсийг нэмэгдүүлэхэд ашиглах хамгийн хүчтэй боломж байх







- /- - Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар Сайжруулахад ашиглах боломж




93




ГШҮ 3.1. Суралцагчийг хөгжүүлэх үйл ажиллагаа (40 оноо)





2.

3.

4.

5.






• “- -/-“ тэмдгийг зөвхөн сөрөг үзэл бодол /тал/-ын хувьд ашиглана.


+/++ Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн

тайлбар

Давуу тал



тайлбар


боломж /Тохирох тайлбар хийх/





ГШҮ 3.2. Суралцагчийг чиглүүлэх ба зөвлөгөө өгөх систем (40 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар





94



ГШҮ 4. Эрдэм шинжилгээ, судалгааны үйл

ажиллагаа ГШҮ 4.1. Бодлого, төлөвлөлт ба

судалгаа (40 оноо)





2.

3.

4.

5.








+/++ Үзүүлэлтийн

тайлбар


тайлбар

Давуу тал



тайлбар


тайлбар




Оноогоор дүгнэх (1.1.1 + 1.1.2 + 1.1.3) / 3 = онооны дундаж хувь ……



ажиллагаа ГШҮ 4.2. Судалгааны нөөц (40 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.














95




ажиллагаа ГШҮ 4.3. Судалгааны үр дүн (40

оноо)





2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар







ГШҮ 5.1. Мэргэжлийн үйлчилгээ (25 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар





96




ГШҮ 5.1. Мэргэжлийн үйлчилгээ (25 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар






ГШҮ 6. Соёл, урлаг, спортыг дэмжих үйл ажиллагаа

ГШҮ 6.1. Соёл, урлаг, спортыг дэмжих үйл ажиллагаа (30 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар





97




ГШҮ 7.1. Удирдлага (20 оноо)

Шалгуурын шаардлагад хариулахад тулгуурлаж үйл ажиллагааг сайжруулах 6-10 хамгийн чухал

давуу тал, боломж болон сургуулийн нэгжийн хүчин зүйлсийг дүрслэн гаргана.



2.

3.

4.

5.
















ГШҮ 7.2. Мэдээлэл ба мэдээллийн шинжилгээ (15 оноо)





2.

3.

4.

5.









тайлбар


тайлбар

Давуу тал



тайлбар


тайлбар





98



ГШҮ 7. Захиргаа, удирдлагын үйл

ажиллагаа ГШҮ 7.3. Мэдээллийн

удирдлага (15 оноо)





2.

3.

4.

5.









тайлбар

Гол хүчин зүйлийн тайлбар

Давуу тал



тайлбар

Гол хүчин зүйлийн тайлбар







ГШҮ 7.4. Захиргаа ба багшлах бүрэлдэхүүн (15 оноо)





2.

3.

4.

5.














99




ГШҮ 8.1. Санхүү, төсвийн эх үүсвэр (20 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.

















ГШҮ 8.2. Төсвийн хуваарилалт ба санхүүгийн шалгалт (20 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар




Оноогоор дүгнэх (1.1.1 + 1.1.2 + 1.1.3) / 3 = онооны дундаж хувь …….

100




ГШҮ 9.1. Дотоод чанарын баталгаа (20 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар







ГШҮ 9.2. Суралцагчийн сурах үйлд чиглэсэн үр дүн (60 оноо)




зүйлс: 1.

2.

3.

4.

5.










- /- - Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин зүйлийн тайлбар Сайжруулахад ашиглах

боломж




101




ГШҮ 9.3. Суралцагч ба сонирхогч талуудын хүлээж буй үр дүн (60 оноо)



Энэ шалгуур үзүүлэлтэд хамаарах хамгийн чухал үндсэн нэгжийн хүчин зүйлс:

1.

2.

3.

4.

5.


чанарыг багтаасан

байх тохиолдолд ашиглана.







тайлбар

Давуу тал



тайлбар







ГШҮ 9.4. Хөдөлмөрийн зах зээлд чиглэсэн үр дүн (60 оноо)





2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар





102




ГШҮ 9.5. Сургууль, багшид чиглэсэн үр дүн (60 оноо)





2.

3.

4.

5.









тайлбар

Давуу тал



тайлбар







ГШҮ 9.6. Үр ашигт чиглэсэн үр дүн (60 оноо)





2.

3.

4.

5.





“++/+” тэмдгийг зөвхөн эерэг үзэл бодол /та л/-ын хувьд ашиглана.

“- -/-“ тэмдгийг зөвхөн сөрөг үзэл бодол /та л/-ын хувьд ашиглана.


+/++ Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин

зүйлийн тайлбар

Давуу тал


- /- - Үзүүлэлтийн тайлбар Гол хүчин

зүйлийн тайлбар





103



А/75 тоот тушаалын тавдугаар хавсралт

СУИС-ИЙН ДОТООД ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТЫН ЖУРАМ


1.1. Энэхүү журмын зорилго нь СУИС-ийн хэмжээнд дотоод хяналт шалгалтыг зохион

байгуулах харилцааг зохицуулахад оршино.

1.2. СУИС-ийн дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулахдаа энэхүү журам, Монгол Улсын

хууль тогтоомж, Засгийн газар, БСШУ-ны болон бусад салбарын сайд, эрх бүхий байгууллагын

удирдах албан тушаалтан нийтээр дагаж мөрдүүлэхээр гаргасан тогтоол, шийдвэрийг удирдлага

болгоно.

1.3. СУИС-ийн үйл ажиллагаанд дотоод аудит, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ(мониторинг)

хийхэд энэхүү журам хамаарахгүй. (ЗГ-ын 2011 оны 311-р тогтоолын 1.7 дахь заалт)

Хоёр. Дотоод хяналт шалгалтын зарчим, зорилго, хамрах хүрээ

2.1. Дотоод хяналт шалгалт нь хууль тогтоомжийг дээдлэх, хараат бус, ил тод, шударга,

бодитой, хөндлөнгийн аливаа нөлөөллөөс ангид байх зарчимд тулгуурлана.

2.2. СУИС-ийн дотоод, хяналт шалгалтын зорилго нь байгууллагын үйл ажиллагаа, нийлүүлж

байгаа бүтээгдэхүүн, ажил, үйлчилгээ нь хууль тогтоомж, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Засгийн газрын

шийдвэр, Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, бусад салбарын эрх

бүхий байгууллага, албан тушаалтны болон өөрийн гаргасан шийдвэрийн заалтуудад нийцэж байгаа

эсэхэд хяналт тавьж, илэрсэн зөрчил, дутагдлыг арилгах, гэм буруутай этгээдэд хариуцлага

хүлээлгэхэд чиглэнэ.

2.3. Дотоод хяналт шалгалтыг төлөвлөгөө, удирдамжийн дагуу сургуулийн үйл ажиллагааг

бүрэн хамарч гүйцэтгэнэ.

Гурав. Дотоод хяналт шалгалт зохион байгуулах

нэгж, ажилтан, түүний эрх үүрэг

3.1. Сургуулийн дотоод хяналт шалгалт зохион байгуулах үүргийг СУИС-ийн захиргааны

асуудал хариуцсан нэгж, ажилтан гүйцэтгэнэ.

3.2. Дотоод хяналт шалгалтын нэгж, ажилтан СУИС-ийн захирлын удирдлага дор ажиллах

бөгөөд бусад нэгжээс хараат бус байна.

3.3. Дотоод хяналт шалгалтын нэгж, ажилтан нь СУИС-ийн үйл ажиллагааны онцлог, чиглэл,

хэмжээ, зохион байгуулалтын бүтэц, харьяа, салбар нэгжийн тоог харгалзан тухайн жилд хийх

хяналт шалгалтын ажлын төлөвлөгөө боловсруулж, захирлаар батлуулан, мөрдөж ажиллана.

3.4. Дотоод хяналт шалгалтын нэгж, ажилтан хяналт шалгалтын ажлын дүн, авсан болон

авах арга хэмжээний талаар улиралд 1-ээс доошгүй удаа СУИС-ийн захиргааны зөвлөлийн хуралд

танилцуулж, шаардлагатай бол шийдвэр гаргуулан, хамт олонд мэдээлж, уг шийдвэрийн биелэлтэд

хяналт тавина.

3.5. Дотоод хяналт шалгалтын нэгж, ажилтан СУИС-ийн захирлын баталсан удирдамжийн

дагуу ажлаа гүйцэтгэнэ.

3.6. Дотоод хяналт шалгалтын нэгж, ажилтан дараах нийтлэг эрх, үүрэгтэй байна.

104


3.6.1. Батлагдсан төлөвлөгөө, удирдамжийн дагуу дотоод хяналт шалгалтыг гүйцэтгэх, дүнг

тайлагнах;

3.6.2. Хяналт шалгалт хийхдээ СУИС-ийн бүрэлдэхүүний болон салбар сургуулийн захирал,

удирдан зохион байгуулах ажилтан, албан хаагчидтай шууд харилцаж, шаардлагатай судалгаа, мэдээ

гаргуулан авах, холбогдох ажилтны ажлыг шалгаж танилцах, илэрсэн зөрчил, дутагдлын талаар

тайлбар гаргуулах;

3.6.3. Илэрсэн зөрчил, дутагдлын шалтгаан, нөхцөлийг тодруулан, тэдгээрийг арилгуулах,

дахин гаргахгүй байх арга хэмжээ авах;

3.6.4. Шаардлагатай гэж үзвэл илэрсэн зөрчил, дутагдлын шалтгаан, нөхцөлийг арилгах

асуудлаар болон зөрчил гаргасан этгээдэд хариуцлага ногдуулах саналаа СУИС-ийн захиралд

танилцуулж, шийдвэрлүүлэх;

3.6.5. Хууль тогтоомж, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Засгийн газрын шийдвэр, нийтээр дагаж

мөрдөх эрх зүйн баримт бичгийг өөрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд оролцогчдод сурталчлах,

хэрэгжүүлэх талаар сургалт зохион байгуулах;

3.6.6. Хяналт шалгалтын явцад илэрсэн зөрчлийг арилгах, урьдчилан сэргийлэх талаар

мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгөх;

3.6.7. Хууль тогтоомж, дүрэм, журам, стандарт, сургалтын баримт бичгийг боловсронгуй

болгох талаар судалгаа авч, дүгнэлт гаргах;

3.6.8. Дотоод хяналт шалгалтын үр нөлөө, мэргэжлийн чадвараа дээшлүүлэх зорилгоор

хөндлөнгийн хяналтын байгууллагын мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө авах, зөрчил, дутагдлыг арилгаж

чадахгүй байгаа асуудлыг хууль хяналтын эрх бүхий байгууллагад тавьж, шийдвэрлүүлэх;

3.6.9. Сургуулийн үйл ажиллагаанд учирч болзошгүй эрсдэл, холбогдох хууль тогтоомж,

дүрэм, журам, стандартын хэрэгжилт болон зөрчлийн талаарх мэдээллийг цаг алдалгүй удирдлагад

өгч байх;

3.6.10. Хийсэн хяналт шалгалтын талаар бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх;

3.6.11. Дотоод хяналт шалгалтаар хүний амь нас, эрүүл мэнд, нийгэм болон хүрээлэн байгаа

орчны аюулгүй байдалд шууд буюу шууд бусаар ноцтой аюул, хор хохирол учруулж болохуйц нөхцөл

байдал үүссэн нь тогтоогдвол түүнийг арилгах арга хэмжээг нэн даруй авч, эрх бүхий байгууллагад

мэдэгдэх

3.7 Энэхүү журамд заасан эрх, үүргийг хэрэгжүүлэхэд нь дотоод хяналт шалгалтын нэгж,

ажилтанд аливаа дарамт, шахалт үзүүлэх, үйл ажиллагаанд нь хөндлөнгөөс нөлөөлөхийг хориглоно.

3.8 Дотоод хяналт шалгалтыг тодорхой бус гомдол, нэр, хаяггүй мэдээллээр явуулахгүй.

Дөрөв. Дотоод хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа

4.1. Дотоод хяналт шалгалтыг дараах чиглэлээр зохион байгуулна.

4.1.1. Хууль тогтоомж, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Засгийн газрын шийдвэр, нийтээр дагаж

мөрдөх хэм хэмжээг тогтоосон эрх зүйн актын хэрэгжилт болон СУИС-ийн хуулиар хүлээсэн үүргийн

хэрэгжилтэд тавих хяналт шалгалт;

4.1.2. Тус сургуулийн байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөлөлд хийх хяналт шалгалт;

105


4.1.3. Дээд боловсролтой мэргэжилтэн бэлтгэх сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн

үйлчилгээ, бүтээгдэхүүний чанарт тавих хяналт шалгалт;

4.1.4. Хөдөлмөрийн нөхцөл, аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн шаардлага, “Хөдөлмөрийн

дотоод журам”-ын биелэлтэд тавих хяналт шалгалт;

4.1.5. Өмчийн бүртгэл тооцоо, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалалт, санхүү бүртгэлийн үйл

ажиллагаанд тавих хяналт шалгалт;

4.1.6. Энэхүү журамд заасан асуудлаар хийх бусад хяналт шалгалт

4.2. Энэхүү журмын 4.1-д заасан чиглэлээр дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулах

хэлбэрийг удирдамжид тусган хэрэгжүүлнэ.

Тав. Хариуцлага

5.1. Дотоод хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг холбогдох хууль тогтоомжийн

дагуу буруутай этгээдээр арилгуулна.

5.2. Дотоод хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдал нь гэмт хэргийн шинжтэй бол

асуудлыг хуулийн байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлнэ.

---ооОоо---

106


БАРИМТ БИЧИГ НЯГТЛАН ШАЛГАХ КОМИССЫН ЖУРАМ

Захирлын 2016 оны 4 дүгээр сарын 26-ны

өдрийн А/110 тоот тушаалын хавсралт


1.1 Соёл, урлагийн их сургуулийн /цаашид СУИС гэх/ “Баримт бичиг нягтлан шалгах комисс” /

цаашид “Комисс” гэх/ нь баримтын агуулга, ач холбогдлыг тодорхойлох, архивын баримтын үнэ

цэнийг нягтлан шалгах, байнгын хадгалалтад баримт сонгох болон шилжүүлэхэд бэлтгэл ажлыг

зохион байгуулах, баримт бичиг хадгалах хугацааг тогтоохтой холбогдсон харилцааг энэхүү журмаар

зохицуулна.

1.2 Комисс нь хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалт, хадгалах хугацааны үлгэрчилсэн жагсаалт

боловсруулах, хэрэг бүрдүүлэх, хөтлөгдөж дууссан хэргийг архивт шилжүүлэхэд бэлтгэх явцад

баримтын үнэ цэнийг нягтлан шалгах ажлыг зохион байгуулах үндсэн чиг үүрэгтэй ажиллана.

1.3 Комисс нь үйл ажиллагаандаа Архивын тухай хууль, Архивын ерөнхий газраас гаргасан

дүрэм, журам, заавар, гарын авлага, баримт бичиг хадгалах хугацааны үлгэрчилсэн жагсаалт, СУИСийн

дотоод журам болон энэхүү журмыг удирдлага болгоно.

Хоёр. Комиссын бүтэц, ажлын зохион байгуулалт

2.1 Комиссыг 3-5 хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр СУИС-ийн захирлын тушаалаар байгуулах ба

комиссын даргаар СУИС-ийн дэд захирал, комиссын нарийн бичгийн даргаар архив хариуцсан

ажилтан, комиссын гишүүдэд газрын дарга нар болон мэргэжилтэн нарыг томилно.

2.2 Комиссын хурлыг жилд 2 удаа хийнэ. Хурлаар хэлэлцэх асуудлын төлөвлөгөөг комиссын

нарийн бичгийн дарга хурлаас 10 хоногийн өмнө гишүүдэд урьдчилан танилцуулсан байна. Хурлыг

комиссын гишүүдийн 100% ирцтэйгээр хийж, шийдвэр гаргах бөгөөд хурлаас гарах шийдвэрийн

биелэлтийг хангуулж ажиллана.

2.3 Хурлын тэмдэглэлийг нарийн бичгийн дарга хөтөлж, тэмдэглэлд оны эхнээс дугаар өгч,

комиссын дарга, гишүүд, нарийн бичгийн дарга гарын үсэг зурна. Хурлын тэмдэглэл болон хянаж

баталсан данс, бүртгэл, актыг захирлаар батлуулна.

Гурав. Комиссын гүйцэтгэх чиг үүрэг

3.1 Комиссын хурлаар хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалт, баримт бичиг хадгалах хугацааны

жагсаалт, байнга, түр хадгалах хадгаламжийн нэгжийн данс, бүртгэл болон боловсон хүчний хувийн

хэргийн бүртгэл, устгах хэргийн акт зэргийг хянан хэлэлцэнэ.

3.2 Комисс нь байнга, түр хадгалах болон устгах хэргийг ялгах сонгох ажлыг жил бүр зохион

байгуулна.

3.3 СУИС-ийн баримт бичиг хадгалах хугацааны жагсаалтаар тогтоосон зарим нэр төрлийн

баримтын хадгалах хугацаанд өөрчлөлт оруулах, түүнчлэн жагсаалтад ороогүй баримтын хадгалах

хугацааны талаар санал боловсруулна.

3.4 Баримтын үнэ цэнийг нягтлан шалгах явцад байнга хадгалах хэрэг, түр хадгалах хэргийг

тус тусад нь ангилан төрөлжүүлэхийн зэрэгцээ хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалт боловсруулсан

байдал, хэргийн хадгалах хугацааг зөв тогтоосон эсэхийг шалгана.

3.5 СУИС-ийн газар, нэгжүүдээс архивт баримт шилжүүлэх явцад байнга хадгалах хэрэг, түр

хадгалах хэргийг тус тусад нь ангилан төрөлжүүлсэн байдлыг хянаж арга зүйн зааварчилгаа өгнө.

3.6 Хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтын хадгалах хугацааг зөв тогтоосон эсэхийг шалгана.

3.7 Хадгалах хугацаа дууссан устгах хэргийг дараа онд үйлдэх актад бүрдгэнэ. Устгах

хэргийн бүртгэлийн актыг байгууллагын даргаар батлуулж Үндэсний төв архивын газрын холбогдох

нэгжээр хэлэлцүүлж устгана.

107


3.8 Комиссын ажлын тайланг гүйцэтгэх захиралд танилцуулна. Зохион байгуулалтын

нэгжид хөтлөгдөж буй хэрэг, тэдгээрийн эмх цэгц, хадгалалтын бодит байдал, илэрсэн дутагдал,

цаашид авах арга хэмжээг тодорхой тусгасан байна.

3.9 Комисс нь Үндэсний төв архивын газрын дэргэдэх Баримт бичиг нягтлан шалгах арга

зүйн комиссоос арга зүйн зөвлөгөө авч тогтмол харилцаатай ажиллана.

Дөрөв. Комиссын дарга, нарийн бичгийн даргын эрх

4.1. Холбогдох алба нэгжийн ажилтнуудын албан хэргийн хөтлөлт нь дууссан баримт

бичгийг бүрэн бүрдэлтэйгээр эрдэм шинжилгээ техник боловсруулалт чанартай сайн хийлгэж зохих

журмын дагуу архивт шилжүүлэхийг шаардах, үүнтэй холбогдсон үзлэг шалгалт хийх.

4.2. Архивын ерөнхий газраас мэргэжилтэн урьж мэргэжлийн заавар жилд 1-2 удаа зөвлөгөө

багш ажилчдад өгүүлэх эрхтэй болно.

4.3. Батлагдсан хугацаанд баримтаа цэгцэлж хадгаламжийн нэгж үүсгэн архивт

шилжүүлээгүй албан тушаалтанд хариуцлага тооцох тухай санал гаргах эрхтэй.

Тав. Хариуцлага

5.1. Энэхүү журмаар хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй албан тушаалтанд хөдөлмөрийн дотоод

журамд заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэж болно.

5.2. Албан тушаалтны гаргасан зөрчил нь гэмт хэргийн болон авлигын шинжтэй бол хянан

шалгуулахаар холбогдох байгууллагад шилжүүлнэ.

—ооОоо—

108


ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. БАГШЛАХ БҮРЭЛДЭХҮҮН, СУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА,

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭТЭЙ ХОЛБООТОЙ ЖУРАМ


А/230 тоот тушаалын нэгдүгээр хавсралт

СОЁЛ УРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛИЙН БАГШИЙГ

АТТЕСТАТЧИЛАХ ЖУРАМ


1.1. Энэхүү журам нь Соёл урлагийн их сургуулийн (цаашид СУИС гэх) профессор, багш

(цаашид багш гэх) тухайн албан тушаалын зэрэглэлд тавигдах шаардлагыг хэрхэн хангаж байгаад

үнэлэлт өгөх, аттестатчиллын хугацаанд сургалт, судалгаа, уран бүтээл, өөрийгөө хөгжүүлэхэд

гаргасан ахиц дэвшлийг тодорхойлох, сургуулийн болон нийгмийн үйл ажиллагаанд оруулсан хувь

нэмрийг үнэлэхэд оршино.

1.2. Багшийн аттестатчиллын үр дүн нь тухайн багшийн хөдөлмөрийн гэрээг сунгах, цуцлах,

албан тушаалын зэрэглэлийг тогтоох, цалингийн шатлалыг ахиулах, бууруулах үндэслэл болно.

1.3. СУИС-ийн үндсэн багш нь 2 жил тутамд аттестатчилалд хамрагдах үүрэгтэй бөгөөд жил

дараалан хамрагдах боломжгүй. Гэрээт багш өөрийн хүсэлтээр аттестатчилалд хамрагдаж болох

бөгөөд энэ нь албан тушаалын зэрэглэл ахих, шууд үндсэн багшийн орон тоон дээр ажиллах үндэслэл

болохгүй.

1.4. СУИС-ийн 60-аас дээш насны үндсэн багшийг аттестатчиллаас чөлөөлнө.

Хоёр. Багшийн үйл ажиллагааг үнэлж, дүгнэх аргачлал

2.1. Багшийн үйл ажиллагааг 360 ͦ үнэлгээгээр дүгнэнэ. Үүнд:

2.1.1. Өөрийн үнэлгээ (тайлан, багшийн ажлын бүртгэлийн системийн мэдээлэл)-70%

2.1.2. Хамт олны үнэлгээ (тэнхимийн багш нарын санал асуулга)-10%

2.1.3. Удирдлагын үнэлгээ (тэнхимийн эрхлэгч, сургалтын алба, эрдэмтэн нарийн бичгийн

дарга, уран бүтээлийн менежерийн санал асуулга) 10%

2.1.4. Оюутны үнэлгээ (багшийн хичээл зааж буй хөтөлбөрийн оюутнуудын санал асуулга)-

10%

2.2. Багшийн өөрийн үнэлгээний тайланг: а) сургалт, заах арга зүй, б) эрдэм шинжилгээ,

судалгааны ажил, в) уран бүтээл, нийгэмд чиглэсэн ажил гэсэн үндсэн гурван чиглэлээр бичих

бөгөөд шалгуур үзүүлэлтийг энэхүү журмын 1-р хавсралтад үзүүлэв.

2.3. Шалгуур үзүүлэлтэд тухайлан тусгагдаагүй боловч сургуулийн болон багшийн хөгжилд ач

холбогдолтой нь батлагдсан үйл ажиллагааг нэмж тооцохыг аттестатчиллын комисс шийднэ.

2.1. Концертмейстер багшийн ажлыг үнэлэхдээ цалингийн шатлалыг харгалзан тохирох

албан тушаалын зэрэглэлээр үнэлэх бөгөөд гүйцэтгэвэл зохих шалгуур үзүүлэлтийг энэхүү журмын 1-

р хавсралтад тайлбарлав.

2.2. Өөрийн үнэлгээний тайланг бичихдээ тухайн аттестатчилал зохион байгуулагдаж байгаа

оноос хоёр жилийн өмнөх хугацаанд хийсэн ажлаа санхүүгийн жилээр нэгтгэн тайлагнана.

2.3. Албан тушаалын зэрэглэлээс хамаарч гүйцэтгэвэл зохих үйл ажиллагааны ач холбогдлыг

харгалзан оноог тооцох ба харгалзах хувийг 1-р хүснэгтэд үзүүлэв. Тус харгалзах хувь нь багшийн

ажлын үндсэн чиглэл тус бүрийн дээд үнэлгээний эзлэх хувийг мөн илтгэнэ.

109


Багшийн албан тушаалын зэрэглэлээс хамаарч гүйцэтгэвэл

зохих үйл ажиллагааны ач холбогдлыг үнэлэх хувь

Хүснэгт 1.

Гүйцэтгэсэн ажилд харгалзах хувь, %

Багшийн албан

Эрдэм шинжилгээ, Уран бүтээл, нийгэмд

тушаалын зэрэглэл Сургалт, заах арга зүй

судалгааны ажил чиглэсэн үйлчилгээ

Профессор 40 40 20

Дэд профессор 40 35 25

Ахлах багш 50 25 25

Багш 45 30 25

Дадлагажигч багш 45 25 30

2.4. Багшийн аттестатчиллын үр дүнгийн ерөнхий үнэлгээ (100 оноо), түүний шалгуур:

2.4.1. А (авбал зохих онооны 81-100): ийм үнэлгээ авсан багшийн ажлын үр дүнг хангалттай

гэж үзнэ. Хангалттай ажилласан багш нарыг зэрэглэл ахиулах саналыг сургуульд хүргүүлнэ.

2.4.2. В (авбал зохих онооны 61-81 хүртэл): эрхэлсэн ажилдаа тэнцэж байна гэж үзнэ.

2.4.3. С (авбал зохих онооны 41-61 хүртэл): ажилдаа тэнцэж байна гэж үзэх боловч тухайн

багшид бага оноо авсан ажлын үзүүлэлтээ сайжруулах хугацаатай даалгавар өгнө.

2.4.4. D (авбал зохих онооны 31-41 хүртэл): ажлын үзүүлэлтээр хангалтгүй гэж үзэх ба албан

тушаалыг нэг зэрэглэлээр бууруулж, нэг жилийн хугацаатай даалгавар өгнө. Энэ үндэслэлээр

зэрэглэл буурсан багшийн хувьд дараагийн хичээлийн жилд аттестатчилуулах эрх нээлттэй. Харин

аттестатчилалд дахин орохоос татгалзвал хөдөлмөрийн гэрээг цуцална.

2.4.5. F (авбал зохих онооны 0-31 хүртэл): ажлын гүйцэтгэл нь зохих шаардлагын түвшинд

хүрээгүй, хангалтгүй ажилласан гэж үзнэ. Ийм үнэлгээ авсан тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах

хүртэл арга хэмжээ авна.

Гурав. Аттестатчиллын зохион байгуулалт

3.1. Аттестатчиллыг СУИС-ийн захирлын тушаалаар батлагдсан комисс явуулна. Комисс нь

төв, салбар комиссоос бүрдэнэ.

3.1.1. Төв комиссын дарга нь Боловсролын асуудал хариуцсан тэргүүн дэд захирал, нарийн

бичгийн дарга нь Сургалтын бодлого, зохицуулалтын газар (цаашид СБЗГ гэх)-ын дарга; гишүүд нь

бүтцийн сургууль, хүрээлэн, институтийн захирал, газар, хэлтсийн дарга зэрэг албан тушаалтнаас

бүрдсэн 6-8 хүний бүрэлдэхүүнтэй байна.

3.1.2. Салбар комисс нь газрын дарга, мэргэжилтнүүд, бүтцийн сургуулийн сургалтын албаны

дарга, эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, уран сайхны удирдагч, салбарын тэргүүлэх зэрэглэлийн багш

зэрэг албан тушаалтнаас бүрдэх бөгөөд аттестатчилалд хамрагдаж буй багшийн тооноос хамаарч 3-

5 хүний бүрэлдэхүүнтэй байна. Салбар комиссын нарын бичиг үнэлгээ өгөхгүй болно.

3.1.3. Комисс нь багшийн өөрийн үнэлгээний тайланг үнэлэхдээ бодитой, ил тод байх зарчмыг

баримтлан ажиллана.

3.2. Аттестатчиллыг дараах үе шаттайгаар зохион байгуулна. Үүнд:

110


3.2.1. Багш аттестатчилалд хамрагдах хүсэлтээ тухайн хичээлийн жилийн 11-р сарын 30-ны

өдөрт багтаан бүтцийн сургууль, институтийн сургалтын албанд гаргана.

3.2.2. Аттестатчиллыг бүтцийн сургууль дээр явуулах бөгөөд салбар комиссын ажиллах

хугацаа, багш нарын оролцох хуваарийг аттестатчилал зохион байгуулагдах өдрөөс ажлын 15

хоногийн өмнө гаргаж, урьдчилан мэдэгдсэн байна.

3.2.3. Тэнхимийн эрхлэгч нь тэнхимийн багш нарын ажлын өөрийн үнэлгээний тайланг хянаж,

үнэлэх ба үнэлэхдээ бодитой, ил тод байх зарчмыг баримтлан ажиллана.

3.2.4. Багш нь аттестатчилал зохион байгуулах өдрөөс 7 хоногийн өмнө дараах

материалуудыг аттестатчиллын салбар комисст ирүүлнэ.

Өөрийн үнэлгээний тайлангийн эх хувь /Багш болон тэнхимийн эрхлэгч

баталгаажуулсан байх/

Багш гүйцэтгэсэн ажлаа “СУИС-ийн багшийн ажлын бүртгэл, үнэлгээний

цахим хуудас”-д бүрэн оруулж, тэнхимийн эрхлэгчээр баталгаажуулсан

байна.

3.2.5. Багшийн ажлын хөндлөнгийн үнэлгээг (хамт олны, удирдлагын, оюутны) тусгайлан

боловсруулсан асуулгын дагуу Сургалтын бодлого, зохицуулалтын газар, Захиргаа хяналт,

шинжилгээ, үнэлгээний газраас жил бүр зохион байгуулж, үр дүнг гаргана.

3.2.6. Салбар комисс нь аттестатчиллын дүнг төв комисс болон бүтцийн сургуулийн

захиргааны зөвлөлд хүлээлгэн өгнө.

3.2.7. Энэхүү журмын 1.2-т заасан шийдвэрийг бүтцийн сургуулийн захиргааны зөвлөл

гаргаж, СУИС-ийн захиргааны зөвлөлийн хуралд танилцуулж, шийдвэрлүүлнэ.

3.3. Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр заасан хугацаанд тайлангаа ирүүлээгүй, 2 жил тутамд

аттестатчилалд хамрагдаагүй, нотлох баримтыг хуурамчаар бүрдүүлсэн багшийг “F” үнэлгээ авсантай

адилтган үзэж хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах хүртэл арга хэмжээ авна.

3.4. Хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас заасан хугацаанд аттестатчилалд ороогүй багш нь

аттестатчилал зохион байгуулагдаж дууссан өдрөөс хойш 30 хоногт багтаан хүсэлт гарган

аттестатчиллын төв комисст өөрийн үнэлгээний тайланг ирүүлж, аттестатчилуулж болно.

—ооОоо—

111



А/230 тоот тушаалын хоёрдугаар хавсралт

СОЁЛ, УРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛИЙН ТЭНХИМД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА,

ПРОФЕССОР БАГШ АЖИЛЛУУЛАХ ЖУРАМ


1.1. Их сургуулийн сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын зохион байгуулалтын

үндсэн нэгж болох тэнхимийн үйл ажиллагааг төгөлдөржүүлэх, тэдгээрийг шинээр зохион байгуулах,

татан буулгах, профессор багш /цаашид багш гэх/-ийн мэргэжлийн мэдлэг, мэргэшлийн ур чадварт

тавих шаардлага, тэдний мэдлэг, чадварыг үнэлэх, мэргэжлийг дээшлүүлэх, багш сонгон

шалгаруулах, ажиллуулах, багшийн эрх, үүрэг, багшийн албан тушаалын зэрэглэлийг тогтоох,

багшийн ажлын гүйцэтгэлийг тооцох үйл ажиллагааг холбогдох хууль тогтоомж, Соёл урлагийн их

сургууль /цаашид СУИС гэх/-ийн дүрэмд нийцүүлэн зохицуулахад энэхүү журмын зорилго оршино.

1.2. Энэ журмаар зохицуулаагүй бусад асуудлыг Монгол улсын “Боловсролын тухай”, “Дээд

боловсролын тухай”, “Хөдөлмөрийн тухай” хууль, СУИС-ийн “Хөдөлмөрийн дотоод журам” болон эрх

зүйн бусад актаар зохицуулна.

Хоёр. СУИС-ийн тэнхимд тавигдах шаардлага

2.1. Тэнхим нь тухайн мэргэжлийн болон суурь шинжлэх ухааны чиглэлээр сургалтыг

чанарын өндөр түвшинд зохион байгуулж, нийгэмд үйлчлэх үндсэн үүрэг бүхий их сургуулийн зохион

байгуулалтын үндсэн нэгжийн нэг юм.

2.2. Тэнхимийг тухайн мэргэжлийн чиглэлээр магистр болон докторын зэрэг хамгаалсан,

сургах, хүмүүжүүлэх арга зүй, онол, практикийн гүнзгий мэдлэг, арвин туршлагатай, багшийн нөөцийн

бодлого, сургалтын материаллаг баазыг хөгжүүлэх, удирдан зохион байгуулах, багаар ажиллах

чадвартай тэнхимийн эрхлэгч удирдана.

2.3. Тэнхим нь тэнхимийн эрхлэгч, профессор, багш нараас бүрдэх бөгөөд тэнхимд

харьяалагдах суралцагчийн тооноос хамаарч туслах ажилтан зэрэг шаардлагатай орон тооны

бүрэлдэхүүнтэй байна. Тэнхим 2-оос доошгүй зөвлөх профессортой байж болно.

2.4. Тэнхимд харьяалагдах нийт суралцагчийн тоог дараах хувиргах коэффициентыг ашиглан

тооцоолно.

Оюутан

Магистрант

өдөр эчнээ

Хувиргах коэффициент 1,0 0,7 0,9

2.5. Тэнхим 300-аас дээш суралцагчтай бол тухайн сургуулийн санхүүгийн чадавхаас

шалтгаалан тэнхимийн туслах ажилтан ажиллуулж, эсвэл тэнхимийн эрхлэгчид цалингийн нэмэгдэл

олгож болно. Харин тэнхим туслах ажилтантай тохиолдолд эрхлэгчид цалингийн нэмэгдлийг

давхарлуулан олгохгүй.

2.6. Тэнхимийн эрхлэгчид олгох цалингийн нэмэгдлийг дараах байдлаар тооцно.

Тэнхимд харьяалагдах

нийт суралцагч

301-350 10,0

351-400 12,5

401-450 15,0

451-500 20,0

501-ээс дээш 25,0

Цалингийн нэмэгдлийн хувь,

(үндсэн цалингаас)

2.7. Тэнхимд харьяалагдах нийт суралцагчийн тоог хичээлийн жилийн эцэст гаргаж,

дараагийн хичээлийн жилд ажиллах орон тоо, бүрэлдэхүүнийг СУИС-ийн захирлын тушаалаар


112


2.8. Тэнхимийн эрхлэгчид цалингийн нэмэгдэл олгох бол энэ тухай бүтцийн сургуулийн

захирлын албан хүсэлтийг бакалаврын сургалт хариуцсан захиргааны нэгжээр хянуулан, СУИС-ийн

захирлын тушаалаар шийдвэрлүүлнэ.

Гурав. Багшид тавих шаардлага

3.1. СУИС-ийн багш нь сургуулийн эрхэм зорилгыг хүлээн зөвшөөрсөн, онолын гүнзгий

мэдлэгтэй, оюуны өндөр чадамжтай, мэдлэг, чадвараа дээшлүүлэхийн төлөө байнга санаачилгатай

ажилладаг, эрдэм шинжилгээ, сургалт, уран бүтээлийн ажлыг хослуулан гүйцэтгэх чадвартай,

инновац, олон нийтийн үйлчилгээний ажлыг онол, арга зүй, мэргэжлийн өндөр түвшинд гүйцэтгэдэг,

судалгаа, сургалтын ажилдаа мэдээллийн технологийн ололт, гадаад хэлийг ашигладаг, оюутан,

суралцагчдад шинжлэх ухааны гүн бат мэдлэг, мэргэжлийн ур чадвар, дадал олгохын төлөө идэвх

санаачилгатай ажилладаг, багш, судлаачийн ёс зүйг эрхэмлэдэг сурган хүмүүжүүлэгч, судлаач, уран

бүтээлч багш байна.

3.2. СУИС-ийн бакалаврын түвшинд хичээл заах багш магистраас доошгүй, ахисан түвшний

сургалтад хичээл заах багш докторын зэрэгтэй байна. Мөн улсын цолтой багш болон сургалт, эрдэм

шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын баялаг туршлагатай, мэргэжлийн өндөр ур чадвартай хүмүүсийг

СУИС-ийн захирлын тушаалаар ажиллуулж болно.

3.3. Бакалаврын түвшний мэргэжлийн хичээл, магистр, докторын сургалтад хичээл заадаг

багш тодорхой чиглэлээр эрдэм шинжилгээний ажил хийдэг байна.

3.4. Гадаадад судалгаа хийх, зочин багшаар ажиллах, мэргэжил дээшлүүлэх, суралцахаар

явахдаа багш сургуультай 3-аас доошгүй жилийн хугацаатай гэрээ байгуулах ба тухайн багш докторын

сургалтад суралцаж буй нөхцөлд багшийн хүсэлт, бүтцийн сургуулийн саналыг үндэслэн хугацааг 2

хүртэл жилээр сунгаж болно. Гэрээний хугацааг хэтрүүлбэл ажилд эргэж орох асуудлыг шинэ багшийн

адил сонгон шалгаруулалтаар шийдвэрлэнэ.

3.5. Багшийн ажлын үнэлгээнд хангалтгүй дүн үзүүлж, эрдэм шинжилгээ, сургалт заах аргын

ур чадварын хувьд өсөөгүй, цаашид багшаар ажиллуулах боломжгүй болохыг бүтцийн/салбар

сургууль, институтийн захиргааны зөвлөлөөр хэлэлцэж шийдсэн тохиолдолд хичээлийн жилийн эцэст

тухайн багштай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээг цуцалж, ажлаас чөлөөлнө.

3.6. Багшийн тэтгэвэр тогтоолгох насны дээд хязгаар Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу 60

байна. Тэтгэвэр тогтоох насанд хүрсэн багшийн хөдөлмөрийн гэрээг тухайн хичээлийн жилийн эцэст

дуусгавар болгож, гэрээг цуцална.

Дөрөв. Багшийн эрх

4.1. Багш нь Боловсролын тухай хууль, Дээд боловсролын тухай хууль, СУИС-ийн дүрэмд

зааснаас гадна дараах эрхийг эдэлнэ. Үүнд:

4.1.1. Сургалт явуулахад зайлшгүй шаардагдах материаллаг орчин нөхцөл, мэдээллээр

хангагдах, СУИС-ийн нэрээр, эсвэл СУИС-тай хамтарсан судалгаа шинжилгээний болон уран

бүтээлийн ажил гүйцэтгэх;

4.1.2. Бүтээлийн чөлөө авах, бичиж туурвисан бүтээлээ хэвлэн нийтлүүлэхэд дэмжлэг авах

(бүтээлийн чөлөө авах багш СУИС-д 5-аас доошгүй жил ажилласан байх)

4.1.3. СУИС-ийн үйл ажиллагааны талаар сургуулийн захиргаанд санал дүгнэлтээ

илэрхийлэх;

4.1.4. Түр хугацаагаар сургалтад суралцах болон бусад хэлбэрээр мэргэшлээ дээшлүүлэхэд

дэмжлэг авах хүсэлт гаргах;

4.1.5. СУИС-ийн дүрэм, журам, хөгжлийн стратеги төлөвлөгөө, сургалтын хөтөлбөр

боловсруулах, хэлэлцэх, хэрэгжүүлэх, хяналт тавих бүхий л үйл ажиллагаанд оролцох, үзэл бодлоо

илэрхийлэх;

4.1.6. СУИС-ийн захиргааны зөвлөлийн шийдвэрийн дагуу СУИС-ийн нэр, лого ашиглах;

4.1.7. Хичээлийн жил бүр хийсэн ажлаа дүгнүүлэн хууль ёсны амралт эдлэх;

113


4.2. СУИС-д зочин профессороор ажиллаж буй гадаадын харьяат иргэн тус сургуулийн

төлөөллийн байгууллагыг сонгох, сонгогдох үйл ажиллагаанд оролцохоос бусад эрхийг үндсэн

багшийн нэгэн адил эдэлнэ.

Тав. Профессор, багшийн үүрэг

5.1. Багш нь дээр дурдсан боловсролын тухай хуулиуд, СУИС-ийн дүрэмд зааснаас гадна

дараах үүргийг хүлээнэ. Үүнд:

5.1.1. СУИС-ийн дүрэм, журам, тушаал шийдвэрийг биелүүлэх;

5.1.2. Оюутан суралцагчдад заах хичээлээ онолын өндөр түвшинд чанартай зааж, тэдний

мэдлэгийг бодитой, шударга үнэлэх, бие даасан болон хамтарсан судалгааны болон уран бүтээлийн

ажил хийх, эрдэм шинжилгээний төсөлт ажил гүйцэтгэх, зөвлөхөөр ажиллах, оюутан, магистрант,

докторантын эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлыг удирдах, зөвлөгөө өгөх;

5.1.3. Сургалтын хөтөлбөр, хичээлийн тодорхойлолт боловсруулах, оюутны бие даан

суралцах хэрэглэгдэхүүн, ном сурах бичиг, гарын авлага бичиж хэвлүүлэх, суралцагчийн мэдлэг,

чадварыг үнэлэх сорил боловсруулах, багшийн дэвтэр, цаг тооцох хуудсыг тогтмол хөтлөх;

5.1.4. Өөрийн зааж буй хичээлийн хөтөлбөр, суралцагчдын дүн, хичээл, сургалтын

хэрэглэгдэхүүн болон багшийн зүгээс сургалтын албанд шаардлагатай мэдээллийг гаргаж өгөх,

сургалтын цахим мэдээллийн санд тогтоосон хугацаанд оруулах;

5.1.5. Оюутныг зөв төлөвшүүлэхэд үлгэрлэн, оюутанд үйлчлэх ажилд идэвхтэй оролцож,

СУИС-ийн “Оюутны зөвлөх багш ажиллуулах” журмыг мөрдөн ажиллах

5.1.6. Бүтцийн/салбар сургууль, институтийн захирал, сургалтын албаны даргатай

тохиролцсоноор хүндэтгэх шалтгааны улмаас эзгүй байгаа багшийн хичээлийг орлон заах;

5.1.7. Сургалт, эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн болон бусад ажлаа тайлагнаж, холбогдох

хугацаанд үнэлүүлэх, мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх талаар санаачилгатай ажиллаж, өөрийн

мэргэжлийн салбарт гарсан шинжлэх ухааны шинэ нээлт, ололт амжилтыг зааж буй хичээлдээ

тусгадаг байх;

5.1.8. Бусад багш нарын мэдлэг боловсролыг дээшлүүлэх үйл ажиллагааг дэмжих, ажлыг

үнэлэхэд оролцох, их сургуулийн нийгэмд гүйцэтгэх үүргийн дагуу төрөл бүрийн түр сургалт,

сурталчилгаа явуулахад оролцох буюу зохион байгуулах;

5.1.9. Удирдлагын зүгээс даалгасан ажил үүргийг эрхэлж буй ажил, албан тушаалын хүрээнд

биелүүлэх, чанарын хяналт шалгалтад оролцох, үнэлгээний, багшлах, судалгаа шинжилгээ, уран

бүтээлийн болон нийгмийн чиг үүрэгтэй холбоотой асуудал боловсруулах ажлын хэсэгт орж ажиллах;

5.1.10. Ажлын цагаа үндсэн үүрэгт ажлаа зохих ёсоор гүйцэтгэхэд бүрэн зарцуулах, СУИСийн

ашиг сонирхолд үл нийцэх буюу багшийн үүрэгт ажлаа гүйцэтгэхэд харшлах аливаа давхар ажил

хийхгүй байх, хэрэв давхар ажил хийхийг хүсвэл бүтцийн сургуулийн захиралд мэдэгдэж албан ёсоор

зөвшөөрөл авах;

5.1.11. “СУИС-ийн багшийг аттестатчилах журам”-аар тогтоосон хугацаанд хүсэлт гарган

өөрийн үнэлгээний тайлан бичиж, аттестатчилалд хамрагдах.

Зургаа. СУИС-д шинээр багш авах

6.1. Энэ журмын гуравдугаар бүлэгт заасан СУИС-ийн багшид тавигдах шаардлагыг хангасан

иргэнийг үндсэн багшаар авч ажиллуулна.

6.2. Багшийн сонгон шалгаруулалтыг хичээлийн жилд 1-2 удаа, дараагийн улирлын хичээл

эхлэхээс өмнө зохион байгуулна. Шинээр авах багшийн хэрэгцээг тухайн нэгжийн орон тоо, авах

шаардлагатай багшийн мэргэжил, заах хичээл, судалгаа шинжилгээний ажлын чиглэл, сургалтын

цагийн ачаалал (3-аас доошгүй жил тогтвортой ачаалалтай байх) зэрэг үзүүлэлтээр тэнхим хариуцан

гаргаж, бүтцийн сургуулийн Захиргааны зөвлөлөөр хэлэлцүүлсэн саналаа тогтоосон хугацаанд СУИСийн

захиргааны бакалаврын сургалт хариуцсан нэгжээр хянуулан хүний нөөцийн асуудал хариуцсан

нэгжид ирүүлнэ.

114


6.3. СУИС-д багшийг дараах 2 хэлбэрээр авч ажиллуулна. Үүнд:

6.3.1. Багшид тавих шаардлага хангасан хүнийг сонгон шалгаруулалтаар авах;

6.3.2. Нарийн мэргэшлийн эрдэмтэн, нэр хүндтэй улсын цолтныг сонгон шалгаруулалтгүйгээр

авч ажиллуулах.

А. Багшийг сонгон шалгаруулалтаар авах

Багшийг сонгон шалгаруулалтаар авахад дараах зарчмыг баримтална. Үүнд:

6.4. Багшийн сонгон шалгаруулалтыг хүний нөөцийн асуудал хариуцсан захиргааны нэгж

хариуцан зохион байгуулах ба сонгон шалгаруулалтын зарыг бүтцийн сургуулийн холбогдох тэнхим,

захиргааны зөвлөлийн шийдвэрийг үндэслэн шалгалт эхлэхээс 1-ээс доошгүй сарын өмнө үндэсний

өдөр тутмын сонин болон сургуулийн цахим хуудсаар нээлттэй зарлана.

6.5. Сонгон шалгаруулалтад оролцогчид ажил байдлын тодорхойлолт, төрийн албан

хаагчийн анкет, боловсролын диплом (дипломын голч дүн бакалаврын зэрэгт 2.8-аас,

магистрын зэрэгт 3.0-аас доошгүй үнэлгээтэй)-ын баталгаажсан хуулбар болон иргэний үнэмлэхийн

хуулбар, эх хувь, эрдэм шинжилгээний болон уран бүтээлийн жагсаалт зэрэг материалыг бүрдүүлнэ.

6.6. Бүртгэлийг сонгон шалгаруулалтын зард заасан хугацаанд хүний нөөцийн асуудал

хариуцсан захиргааны нэгж эрхлэн явуулах ба бүртгэлийн дугаар, овог нэр, төгссөн сургууль, холбоо

барих утас, цахим хаяг, бүрдгэсэн огноо, цагийг тэмдэглэнэ. Сонгон шалгаруулалтад орох иргэдэд

энэхүү журмыг болон шалгалт авах чиглэл, дүгнэх журмыг урьдчилан танилцуулна.

6.7. Сонгон шалгаруулалтад орох болзол хангаж, бүрдгүүлсэн иргэдээс СУИС-ийн захирлын

тушаалаар байгуулсан удирдах албан тушаалтан, мэргэжлийн багш нар оролцсон шалгаруулах

комисс ярилцлага зохион байгуулж, мэргэжил, гадаад хэл, компьютерын хэрэглээний шалгалт

(сорилоор болон бичгээр) авч, үнэлгээ өгнө.

6.8. Ярилцлагад орсон хүн бүрд комиссын гишүүн нэг бүр “хангалттай”, “хангалтгүй” гэсэн

үнэлгээний аль нэгийг өгч, нэгдсэн үнэлгээг гарган, комиссын гишүүд гарын үсэг зурж баталгаажуулна.

Ярилцлагад тэнцсэн хүмүүс мэргэжлийн тэнхимийн багш нарын хурлаар орж мэргэжлийн шалгалтад

орох ба “В”-ээс доошгүй үнэлгээ авсан хүн дараагийн хоёр шалгалтыг өгөх эрхтэй бөгөөд эдгээр

шалгалт тус бүрд авбал зохих онооны 70 ба түүнээс дээш хувийн үнэлгээ авч тэнцэнэ. Англи хэлний

тухайд олон улсын хэмжээнд нийтлэг хэрэглэдэг түвшин тогтоох шалгалтын (TOEFL, IELTS зэрэг) 60

ба түүнээс дээш хувийн оноотой бол шууд тооцуулж болно.

6.9. Сонгон шалгаруулалтад тэнцэж багшаар ажиллах болзол хангасан хүмүүсийг СУИСийн

багшийн албан тушаалын ямар зэрэглэлд ажиллуулах тухай бүтцийн сургуулийн саналыг

Захиргааны зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэж, гаргасан шийдвэрийг үндэслэн СУИС-ийн захирлын

тушаалаар томилно. Захиргааны зөвлөлийн энэ хуралд багш шинээр авах тэнхимийн эрхлэгчийг

биечлэн оролцуулна.

6.10. Сонгон шалгаруулалтаар шинээр авч байгаа багшийг 6 сар хүртэл туршилтын

хугацаанд ажиллуулсны дараа холбогдох тэнхим, салбар, бүтцийн сургуулийн саналыг үндэслэн

жинхлүүлэн ажиллуулах эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ. Туршилтын хугацаа дадлагажигч багшийн

зэрэглэлд ажиллах хугацаанд багтана.

6.11. СУИС-д багшилж байгаад энэхүү журмын 3.4-т заасны дагуу гэрээ байгуулан

докторантурт элсэн амжилттай суралцаж, эрдмийн зэргээ хамгаалсан, өндөр хөгжилтэй оронд

судлаач, зочин багшаар ажиллаж байгаад ирсэн эрдэмтнийг сонгон шалгаруулалтгүйгээр багшаар


Б. Нарийн мэргэшлийн эрдэмтэн, нэр хүндтэй улсын цолтныг сонгон шалгаруулалтгүйгээр

авах

6.12. Эрдэм шинжилгээний бүтээлээрээ тухайн улс, олон улсын хэмжээнд өндрөөр

үнэлэгдсэн эрдэмтэн болон уран бүтээлийн арвин туршлагатай улсын цолтныг (профессор, дэд

профессорын зэрэглэлд тавигдах ерөнхий шаардлагыг хангасан) сонгон шалгаруулалтгүйгээр авч

115


ажиллуулж болох ба СУИС-ийн Захиргааны зөвлөлөөр хэлэлцэн шийдвэр гаргаж, захирлын

тушаалаар баталгаажуулна.

6.13. Нарийн мэргэшлийн эрдэмтэн, улсын цолтныг авч ажиллуулахдаа шинээр авч байгаа

багштай адил 6 хүртэл сарын туршилтын хугацаагаар ажиллуулсны дараа холбогдох тэнхим, бүтцийн

сургуулийн саналыг үндэслэн жинхлэх эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ.

Долоо. Багшийн мэргэжлийг дээшлүүлэх

7.1. СУИС-д идэвх санаачилга, үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа багш мэргэжлээ дээшлүүлэхэд

сургуулиас дараах хэлбэрээр дэмжлэг авч болно. Үүнд:

7.1.1. Гадаадын их сургууль, эрдэм шинжилгээний болон соёл, урлагийн байгууллагатай

СУИС-ийн байгуулсан гэрээ, хэлэлцээрийн хүрээнд мэргэжлээ дээшлүүлэх, хамтарсан судалгааны

ажилд оролцох, уран бүтээл туурвих;

7.1.2. Ажил үүргийн дагуу гадаадад томилолтоор ажиллах;

7.1.3. Докторантурт суралцах, эрдэм шинжилгээний ажлын бүтээлийн чөлөө авах;

7.1.4. Гадаад оронд гадаад хэлний ахисан түвшний түр сургалтад хамрагдахад санхүүгийн

дэмжлэг авах;

Найм. Багшийн албан тушаалын зэрэглэл, түүнд тавих шаардлага

8.1. СУИС-ийн багш нарыг тухайн салбар, хөтөлбөр, мэргэжлийн чиглэлээр хийж буй сургалт,

эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын чанар, үр дүнг харгалзан: а) тэргүүлэх профессор б)

профессор, в) дэд профессор, г) ахлах багш, д) багш, е) дадлагажигч багш гэсэн албан тушаалын

6 зэрэглэлд хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллуулна.

8.2. Багшийн албан тушаалын зэрэглэлд тавих ерөнхий шаардлага

8.2.1. Тэргүүлэх профессор, профессор болон дэд профессорын зэрэглэлд сургалт,

эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлыг шинжлэх ухааны өндөр түвшинд цогц байдлаар гүйцэтгэн

удирдан зохион байгуулж, гэрээгээр хүлээсэн ажил үүргээ бүрэн хариуцах чадвартай, эрдмийн зэрэг,

цолтой болон улсын цолтой багшийг томилон ажиллуулна.

8.2.2. Ахлах багшийн зэрэглэлд тухайн салбарын сургалтын агуулга, арга зүйг бүрэн

эзэмшсэн, сургалтад шинэ арга технологи нэвтрүүлэн ажилладаг, сургах арга зүй, оюутантай ажиллах

туршлагатай, багш болон шинээр ажилд авч буй эрдмийн зэрэгтэй хүнийг ажиллуулна.

8.2.3. Багшийн зэрэглэлд багшлах ажлын дадлага, өөрийн заадаг хичээлийн агуулга, арга

зүйг боловсруулах чадвартай, заах арга зүй эзэмшсэн, СУИС-д ажилласан дадлагажигч багшийг

тэнхим, бүтцийн сургуулийн саналыг үндэслэн дэвшүүлэн ажиллуулна. Эрдэм шинжилгээний

бүтээлтэй, уран бүтээлээрээ нийтэд танигдсан, багшлах ажлын зохих туршлагатай буюу их, дээд

сургуульд 3-аас доошгүй жил үндсэн ба цагийн багшаар ажилласан хүнийг багшийн зэрэглэлд шууд

томилон ажиллуулж болно.

8.2.4. Дадлагажигч багшийн зэрэглэлд шинээр ажилд авч буй магистрын зэрэгтэй багшийг

1 жилээс доошгүй хугацаагаар ажиллуулна. Дадлагажигч багш тусгай төлөвлөгөөтэй ажиллаж, заах

хичээлдээ бэлтгэх, туршлагатай багш нарын хичээлд суух, их дээд сургуулийн сургах арга зүйн курст

суралцах үүрэгтэй. Дадлагажигч багш мэргэжлээ гүнзгийрүүлэн эзэмших, судалгаа, сургалтын арга

барил, гадаад хэлний мэдлэгээ дээшлүүлэх төлөвлөгөө гаргаж, ажиллах хугацаандаа ажлын

тайлангаа багшийн ажлын бүртгэл, үнэлгээний нэгдсэн системд байршуулж тэнхимийн хурлаараа

хэлэлцүүлж үнэлүүлнэ. Багш мэргэжлийн биш дадлагажигч багш нь их, дээд сургуульд “багшлах эрх”-

ийн сургалтад заавал хамрагдана.

8.3. Багшийн албан тушаалын зэрэглэлд тавих тусгай шаардлага.

8.3.1. Тэргүүлэх профессорын зэрэглэлд:

8.3.1.1. Доктор (Ph.D), дэд профессороос доошгүй эрдмийн зэрэг, цолтой багшийг

судалгааны профессорын багийн ахлагчаар томилон ажиллуулна;

116


8.3.1.2. Их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагад 9-өөс дээш жил ажилласан,

докторантын эрдэм шинжилгээний удирдагчаар ажилладаг байх;

8.3.1.3. Гадаад, дотоодын санхүүжилт бүхий эрдэм шинжилгээний төсөл удирдан хэрэгжүүлж,

түүндээ магистрант, докторантуудыг судалгаа, сургалтын туслахаар ажиллуулдаг байх;

8.3.1.4. Онолын болон судалгааны семинар тогтмол удирдан явуулдаг байх;

8.3.2. Профессорын зэрэглэлд:

8.3.2.1. Доктор (Ph.D), дэд профессороос доошгүй эрдмийн зэрэг, цолтой багшийг

мэргэжилтэн бэлтгэдэг тэнхимийн эрхлэгчээр томилон ажиллуулна.

8.3.2.2. Их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллагад 7-оос дээш жил ажилласан,

магистрантын эрдэм шинжилгээний удирдагчаар ажилладаг байх;

8.3.2.3. Гадаад, дотоодын санхүүжилт бүхий эрдэм шинжилгээний төсөл удирдан хэрэгжүүлж,

түүндээ магистрант, докторантуудыг судалгаа, сургалтын туслахаар ажиллуулдаг байх;

8.3.2.4. Их дээд сургуулийн түвшний сурах бичиг, гарын авлага бичиж хэвлүүлсэн байх;

8.3.3. Дэд профессорын зэрэглэлд:

8.3.3.1. Доктор (Ph.D)-оос доошгүй зэрэгтэй, докторын зэрэг хамгаалаад СУИС-д хоёроос

доошгүй жил амжилттай ажиллаж “дэд профессорт тавих ерөнхий шаардлага”-ыг хангасан ахлах

багшийг дэвшүүлэн;

8.3.3.2. Уран бүтээлийн арвин туршлагатай, Монгол Улсын ардын жүжигчин /МУАЖ/, Монгол

Улсын гавьяат жүжигчин /МУГЖ/, Монгол Улсын урлагийн гавьяат зүтгэлтэн /МУУГЗ/, Монгол Улсын

соёлын гавьяат зүтгэлтэн цолтой СУИС-д 10-аас доошгүй жил багшилсан багш;

8.3.3.3. Эрдэм шинжилгээний байгууллага, нэр хүнд бүхий бусад их, дээд сургуульд 5-аас

доошгүй жил үр бүтээлтэй ажилласан, доктор (Ph.D)-ын зэрэгтэй шинээр ажилд авсан эрдэмтэн, багш;

8.3.3.4. Тэнхимийн эрхлэгч;

8.3.3.5. “СУИС-ийн Хүндэт профессор” цол хүртсэн багш, эсвэл докторын зэрэг хамгаалсан,

СУИС-д 2-оос доошгүй жил амжилттай ажилласан залуу багш;

8.3.3.6. Аттестатчиллаар ажлын үр дүнгээ хангалттай гэж үнэлүүлсэн ахлах багш;

8.3.3.7. Олон улсын болон улсын чанартай мэргэжлийн сэтгүүлд бүтээлээ хэвлүүлдэг байх;

байх;

8.3.3.8. Эрдэм шинжилгээний төсөл удирдан гүйцэтгэдэг, эсвэл голлох судлаачаар оролцдог

8.3.3.9. Оюутны бие даан суралцахад зориулсан сургалтын материал, гарын авлага бичиж,

хэвлүүлсэн буюу цахим хуудсанд байрлуулсан байх;

8.3.3.10. Магистрантын эрдэм шинжилгээний ажлыг удирдаж хамгаалуулсан, эсвэл

удирдагчаар ажилладаг байх;

8.3.3.11. Магистрант, докторантыг сургалт, судалгааны ажилд туслахаар ажиллуулдаг байх;

8.3.4. Ахлах багшийн зэрэглэлд:

8.3.4.1. Тухайн мэргэжлийн сургалтын агуулга, арга зүйг бүрэн эзэмшсэн, сургах арга зүй,

оюутантай ажиллах дадлага, туршлагатай болж “ахлах багшид тавигдах ерөнхий шаардлага”-ыг

хангасан багшийг дэвшүүлнэ;

8.3.4.2. Доктор (Ph.D)-ын зэрэг хамгаалан багшлах ажилд шинээр орж байгаа залуу эрдэмтэн

болон төрийн өмчийн бусад их, дээд сургууль, коллежид 8-аас доошгүй жил ахлах багшийн зэрэглэлд

ажиллаж байсан багш.

8.3.4.3. МУАЖ, МУГЖ, МУУГЗ, МУСГЗ цолтой, соёл, урлагийн байгууллагад 5-аас дээш жил

ажилласан мэргэжилтэнг шинээр багшийн ажилд авахад.

8.3.5. Багшийн зэрэглэлд:

117


8.3.5.1. Ажилласан хугацаандаа үүргээ амжилттай биелүүлсэн, “багшийн зэрэглэлд тавигдах

ерөнхий шаардлага”-ыг хангасан дадлагажигч багш.

8.3.5.2. Үндсэн мэргэжлийн дагуу эрдэм шинжилгээний байгууллага, үйлдвэрлэл, төрийн

өмчийн болон нэр, хүндтэй бусад их, дээд сургууль, коллежид 3-аас доошгүй жил үр бүтээлтэй

ажилласан мэргэжилтнийг шинээр багшийн ажилд авахад.

8.3.6. Дадлагажигч багшийн зэрэглэлд:

8.3.6.1. Багшийн сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн, “дадлагажигч багшид тавигдах ерөнхий

шаардлага”-ыг хангасан, магистрын зэрэгтэй хүн;

Ес. Багшийг албан тушаалын зэрэглэл дэвшүүлэх ба цалингийн шатлал ахиулах

9.1. Багшийн албан тушаалын тодорхой зэрэглэлд шалгаран ажиллаж байгаа багш нь

дараачийн зэрэглэлийн хувьд тавих ерөнхий болон тусгай шаардлагуудыг хангасан үедээ өөрийн

үнэлгээний тайланг сургалт заах арга зүй, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил, уран бүтээл, нийгэмд

чиглэсэн үйлчилгээ (“Соёл урлагийн их сургуулийн багш нарыг аттестатчилах журам”-ын хавсралт)-

ний чиглэлээр бичиж, сургуулийн захиргаанд хүсэлтээ өргөдлөөр гаргаж, аттестатчилуулна.

9.2. Жил бүрийн 4 дүгээр сарын эхний 14 хоногт багш нарын өргөдлийг хүлээн авч хэлэлцэх

ба аттестатчилах огноог нь 1 сараас багагүй хугацааны өмнө сургуулийн захиргаанаас товлон зарлаж,

түүнд бэлтгэх боломжийг багш нарт олгоно.

9.3. Багшийн гаргасан хүсэлт, тайланг СУИС-ийн захирлын тушаалаар томилогдсон

аттестатчиллын комисс хэлэлцэн шийдвэрлэж, эергээр шийдвэрлэсэн үед СУИС-ийн Захиргааны

зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэн, захирлын тушаалаар баталгаажуулна.

9.4. Профессор, дэд профессорын зэрэглэлд дэвшүүлэх асуудлыг Сургуулийн эрдмийн

зөвлөлөөр хэлэлцэж шийдвэрлэнэ.

9.5. Хүндэтгэх шалтгаанаар аттестатчилалд ороогүй бол “Соёл урлагийн их сургуулийн багш

нарыг аттестатчилах журам”-д заасан хугацаанд зохион байгуулсан аттестатчиллаар зэрэглэл

дэвшүүлэх эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ.

9.6. Тодорхой зэрэглэлд ажиллаж байгаа багшийн хувьд тухайн зэрэглэлд ажиллаж байгаа

хугацаа болон гүйцэтгэсэн ажлын үр дүн болон багшийн хөдөлмөрийн гэрээний биелэлтийг харгалзан

цалингийн шатлал ахиулах асуудлыг бүтцийн сургуулийн Захиргааны зөвлөлийн хурлаар

шийдвэрлэж, захирлын тушаалаар батална.

Арав. Багшийн орон тоог тогтоох

10.1. СУИС-ийн багшийн орон тоог сургалтын хөтөлбөр дэх багц цагийн хэмжээ ба оюутны

тоотой уялдуулан хичээлийн жил бүр шинэчлэн тогтоож, СУИС-ийн Захиргааны зөвлөлөөр

хэлэлцүүлж тушаалаар баталгаажуулна.

10.2. СУИС-ийн багшийн орон тоог тогтоохдоо, сургалтын хөтөлбөрийг биелүүлэхэд

шаардлагатай нийт багц цагийн 80-аас доошгүй хувийг үндсэн болон гэрээт багшаар гүйцэтгүүлэхээр

тооцно.

Арван нэг. Багш нарын хичээлийн жилд гүйцэтгэх ажлын хэмжээ

11.1. СУИС-ийн профессор багш нарын ажлыг багшийн багц цаг (ББц)-аар үнэлэх ба ажлын

нийт хэмжээ хичээлийн жилд 25 ББц байна.

11.2. Багшийн ажил нь Сургалтын ажил (А цаг), Эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажил (Б

цаг), Нийгэмд чиглэсэн ажил (В цаг) гэсэн гурван бүлэг ажлаас бүрдэнэ.

11.3. Профессор багшийн дараагийн хичээлийн жилд гүйцэтгэх багц цагийн төлөвлөлтийг 6-

р сарын 1-ний дотор тэнхимийн эрхлэгч гаргаж, тухайн сургуулийн Сургалтын албанд өгнө. Тэнхимийн

эрхлэгч нь чанартай сургалт явуулах үүднээс багшийн цагийн ачааллыг жигд хуваарилах асуудлыг

бүрэн хариуцна.

118


11.4. Профессор багш нь албан тушаалын зэрэглэлээс хамаарч нэг хичээлийн жилд дор

дурдсан багц цагийн ачааллыг гүйцэтгэнэ. Үүнд:

Албан

тушаалын зэрэглэл

Сургалтын ажил

/А цаг/

Эрдэм шинжилгээ, уран

бүтээлийн ажил /Б цаг/

Нийгэмд чиглэсэн ажил

/В цаг/

Тэргүүлэх профессор 8 17 0

Профессор 16 7 2

Дэд профессор 17 6 2

Ахлах багш 18 5 2

Багш 19 4 2

Дадлагажигч багш 19 /15+4/ = =

11.5. Тэнхимийн эрхлэгчийг эрдмийн зэрэг, цол, ажлын ачааллаас хамаарч профессор, дэд

профессорын аль зэрэглэлд ажиллуулахыг бүтцийн/салбар сургууль, институтийн захирлын

тушаалаар батална. Мөн тэнхимийн сургалтын ажил, эрдэм шинжилгээний ажил, уран бүтээл,

нийгмийн ажлыг удирдан зохион байгуулахтай холбогдуулан ажлын ачаалал, үр дүнгээс хамаарч

сургалтын ажлын ачааллыг тухайн ажиллаж буй албан тушаалын зэрэглэлийн ачааллаас 3 хүртэл

багц цагаар хөнгөлнө.

11.6. Дадлагажигч багш нь өөрийн дагалдан ажиллаж байгаа профессор багшийн 4-өөс

доошгүй багц цагийн хичээлд сууж, зөвлөгөө авах ба энэ нь сургалтын ажлын ачаалалд тооцогдоно.

11.7. СУИС-ийн дэд захирал, бүтцийн/салбар сургууль, институтийн захирал, захиргааны

ажилтан болон Соёл урлаг судлалын хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтнууд хичээлийн жилд

3 хүртэл багц цагийн сургалтын ажлыг гүйцэтгэж, 2 хүртэл бакалаврын төгсөлтийн ажил, 1-2 магистр,

докторын судалгааны ажлыг удирдаж болно.

11.8. Профессор, дэд профессор нь магистрант, докторантын эрдэм шинжилгээний ажлын

удирдагч байж, сургалтын 2-3 багц цагаас доошгүй ажлыг магистр, докторын сургалтын цагаар

биелүүлэх ба үүнийг тухайн сургууль, институтийн сургалтын алба, СУИС-ийн ахисан түвшний сургалт

хариуцсан захиргааны нэгжтэй хамтран зохицуулна.

11.9. Профессор багшийн хичээлийн жилд гүйцэтгэвэл зохих багц цагийн хэмжээг дор

дурдсан нөхцөлд цагийн ачааллаас нь хорогдуулна. Үүнд:

11.9.1. Хичээлийн жилийн дундуур ажилд шинээр томилогдох, ажлаас чөлөөлөгдөх буюу

халагдах;

11.9.2. Удирдах дээд байгууллага, сургуулийн албан томилолтоор ажлын 1 сараас дээш

хугацаагаар дотоод, гадаадын байгууллагад ажиллах;

11.9.3. Нэг сараас дээш хугацаагаар чөлөөлөгдөж, мэргэжил дээшлүүлэх түр сургалт,

семинарт хамрагдах;

11.9.4. Жирэмсний болон амаржсаны амралттай буюу хүүхэд асрах чөлөөтэй байх;

алдах;

11.9.5. Нэг сараас дээш хугацаагаар захиргааны чөлөөтэй байх, хөдөлмөрийн чадвараа түр

11.9.6. Эрдмийн зэрэг хамгаалахаар бүтээлийн чөлөөтэй байх;

11.9.7. Монгол Улсын хууль тогтоомжид заасан бусад нөхцөлүүдээр чөлөөлөгдөх /хөл

хоригдох, дайчлагдах г.м/,

Арван хоёр. Профессор багшийн ажлын гүйцэтгэлийг тооцох

12.1. Сургалтын үйл ажиллагааны 48 цагийг 1 ББц гэж тооцно.

12.2. Сургалтын үйл ажиллагаа нь сургалтад бэлтгэх, танхимын сургалт, зөвлөгөө өгөх болон

суралцагчдын мэдлэг чадварыг үнэлэх гэсэн хэсгээс бүрдэх бөгөөд дараах багцыг 1 ББц гэж ойлгоно.

119


Сургалтад Танхимын Суралцагчдад Суралцагчдын

№ Сургалтын хэлбэр

Нийт цаг

бэлтгэх сургалт зөвлөгөө өгөх мэдлэг үнэлэх

1. Лекц 12 цаг 16 цаг 6 цаг 14 цаг 48 цаг

2. Семинар 28 цаг 32 цаг 4 цаг 4 цаг 48 цаг

12.3. Сургалтад бэлтгэх. Сургалтын хөтөлбөр, хичээлийн тодорхойлолт боловсруулах,

сургалтын материал, цахим сургалтын хэрэглэгдэхүүн бэлтгэх, тест, шалгалтын сэдэв боловсруулах.

12.4. Суралцагчдын мэдлэг, чадварыг үнэлэх. Танхимын сургалтаас бусад цагаар явцын

болон улирлын шалгалт, бусад хэлбэрээр суралцагчдын мэдлэг чадварыг үнэлэх (реферат, гэрийн

уншлага, бие даалт шалгах зэрэг нь шалгалтын хэлбэрүүд гэж үзнэ; тэнхим, сургалтын албаны

саналыг үндэслэн тухайн салбарын магистрант, докторантыг оюутны мэдлэг, чадварыг үнэлэх үйл

ажиллагаанд оролцуулж болно).

12.5. Сургалтын ажил (А цаг):

12.5.1. Багш сургалтын ажлын гүйцэтгэлийг сургалтын төлөвлөгөө, хичээлийн цагийн

хуваарийн дагуу гаргаж, багшийн дэвтэр, цагийн тооцооны хуудас зэргийг үндэслэн тэнхимийн

эрхлэгч/тэргүүлэх профессор хянан, тухайн сургуулийн сургалтын албаны даргаар баталгаажуулна.

(цагийн тооцооны хуудсыг 1-р хавсралтад үзүүлэв.)

12.5.2. Хэд хэдэн мэргэжлийн оюутнуудыг нийлүүлэн тухайн хичээлийг зохион байгуулах

нөхцөлд багц цагийг давхардуулан тооцохгүй.

12.5.3. Бакалаврын сургалтын лекцийн багц цагийг дор дурдсан оюутны тоо, үржих

коэффициентыг хэрэглэж профессор багшийн жилд гүйцэтгэх сургалтын ачааллыг төлөвлөж,

гүйцэтгэлийг тооцно. Ижил стандарттай хөтөлбөрөөр хичээллэж байгаа өөр мэргэжлийн хэд хэдэн

ангийн оюутнуудыг нийлүүлж лекцийн хичээлийг зохион явуулна.

№

1.

Суралцагчийн тоо

Багц цагийн

коэффициент

1 - 30 51-70 71-90 91-110 111-130 131-150

31 - 50

1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

12.5.4. Лекцийг 150-аас ихгүй суралцагчдад уншихыг зохимжтой гэж үзэх бөгөөд түүнээс олон

суралцагчдад лекц уншихыг зөвшөөрөх боловч үржүүлэх коэффициент тогтмол 1.6 байна.

12.5.5. Оюутны үйлдвэрлэлийн дадлага, хээрийн дадлага, багшлах болон танилцах дадлага

удирдсан багшид тооцох багц цагийг оюутны тоо, дадлагын зохион байгуулалт, онцлогийг харгалзан

тухайн сургууль тогтоож мөрдөх ба ногдох цагийг сургалтын ажлын “А” цагт оруулан тооцно.

Мэргэжлийн онцлогоос хамаарч дадлагыг хэд хэдэн багш удирдах тохиолдолд цагийг хувааж тооцно.

12.5.6. СУИС-ийн үндсэн багш, гэрээт багш нарын бүтцийн сургууль хооронд хичээл заасан

цаг нь сургууль хоорондын тооцоогоор зохицуулагдах тул тэднийг цагийн багшийн журмаар

ажиллуулахыг хориглоно. Харин захиргааны ажилтны хичээл заасан цаг нь цагийн багшийн журмаар

зохицуулагдана. Бүтцийн сургуулиудад хичээл заасан цагийг тэнхимийн эрхлэгч нэгтгэн, сургалтын

албаар баталгаажуулна.

12.5.7. Хүндэтгэх шалтгаангүйгээр жилд багшийн гүйцэтгэвэл зохих ажлын болон захиргааны

ажилтны хэмжээ /цаг/ дутвал багц цагийн хөлсийг тухайн багшийн ээлжийн амралтын олговроос

суутгаж, амралтын хоногоос хорогдуулан тооцно.

12.5.8. Сургалттай холбоотой бусад ажлын гүйцэтгэлийг Хавсралт 2-т заасан үлгэрчилсэн

үзүүлэлтийг баримтлан тооцно.

12.5.9. Тодорхой хичээлийн багц цагийн үнэлгээнд оруулах боломжгүй үйл ажиллагааны

комисс (элсэлт, аттестатчилал, цаг үеийн шаардлагаар байгуулагдсан ажлын хэсэг г.м)-т орж

ажиллавал цагаар тооцож хөлс олгоно. Нэг цагийн үнэлгээ, олгох хөлсний хэмжээг СУИС-ийн

захирлын тушаалаар батална.

12.6. Эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажил (Б цаг):

12.6.1. Эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын “Б” цаг нь эрдэм шинжилгээний хуралд

илтгэл хэлэлцүүлэх, постер илтгэл танилцуулах, өгүүлэл хэвлүүлэх “Б1”, төсөл, гэрээт ажил “Б2”,

120


хурал, сургалт, семинар, үзэсгэлэнд оролцсон байдал “Б3”, оюуны өмчийн бүтээл “Б4”, сургалтын

хэрэглэгдэхүүн “Б5”, Уран бүтээлийн ажил “Б6” гэсэн бүлэг цагуудаас бүрдэнэ.

12.6.2. Багшийн “Б” цагийн гүйцэтгэлийг тооцохдоо эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын

багц цаг тооцох үлгэрчилсэн үзүүлэлтийг үндэслэнэ. (Xавсралт 3)

12.6.3. Багшийн эрдэм шинжилгээ, уран бүтээлийн ажлын гүйцэтгэлийг цагийн тооцооны

хуудас, эх материалыг үндэслэн тэнхимийн эрхлэгч хянан, тухайн сургуулийн эрдэмтэн нарийн

бичгийн дарга (Б1-Б5), уран сайхны удирдагч (Б6) баталгаажуулсан байна.

12.6.4. “А”, “Б”, “В” цагийн ачааллыг бүрэн биелүүлсэн тохиолдолд “Б1” цагийн нормоос

давсан гүйцэтгэлд илүү цагийн хөлс олгож болох боловч энэ нь Б цагийн нормын 30 хувиас хэтрэхгүй

байна.

12.6.5. Бц = А 1+А 2

Багш нь СУИС-д мөнгөн болон бусад бодит орлого оруулсан тохиолдолд

Үү

багц цагт дүйцүүлэн тооцож болох бөгөөд хэмжээг доорх томьёогоор тооцож, захиргааны зөвлөлийн

хурлаар хэлэлцэж, захирлын тушаалаар шийдвэрлэнэ.

Энд: Бц - Дүйцүүлэх багц цаг,

AA 1 - Орлогоос СУИС-д оруулсан цэвэр орлогын мөнгөн дүн,

AA 2 - Материаллаг хөрөнгө оруулалтын үнийн дүнгийн 10%-тай тэнцэх дүн (тооцох эсэхийг

захиргааны зөвлөлийн хурлаар шийднэ.),

Үү – “Үндсэн үнэлгээ 1 ”

Жишээ нь: СУИС-д оруулсан мөнгөн орлого – 300,000 төг.

Бц= 3000000

364320 =8.2

12.7. Нийгэмд чиглэсэн ажил (В цаг):

12.7.1. Нийгэмд чиглэсэн ажлын “В” цаг нь нийгэмд чиглэсэн ажил “В1” бүлэг цагаас бүрдэнэ.

12.7.2. Багшийн “В” цагийн гүйцэтгэлийг тооцохдоо нийгэмд чиглэсэн ажлын багц цаг тооцох

үлгэрчилсэн үзүүлэлтийг үндэслэнэ. (Xавсралт 4)

12.7.3. Багшийн нийгэмд чиглэсэн ажлын гүйцэтгэлийг цагийн тооцооны хуудас, эх

материалыг үндэслэн бүтцийн су�

СУИС-ийн дүрэм журмын эмхэтгэл

Create successful ePaper yourself