0YO01__001_Cover-pagina's

2

VAN DE REDACTIE
Het lucht-element
Het is in het moderne bestaan niet moeilijk om volstrekt voorbij te gaan aan de
seizoenen: we hebben centrale verwarming, elektriciteit, supermarkten waar alles
het hele jaar door verkrijgbaar is. Het leven speelt zich voor veel mensen vooral
binnen af. Terwijl elk jaargetijde z’n eigen sfeer, energie en kwaliteiten heeft, en de
overgang van het ene seizoen naar het andere je steeds weer een uitnodiging biedt
om ook innerlijk een shift te maken.
Waar het in de winter met het element water draaide om reflectie en reiniging en
het maken van een pas op de plaats, dient nu de lente zich aan met bijbehorend
element lucht. Dat betekent dat je de inzichten die je hebt opgedaan in de donkere
dagen in de praktijk mag gaan brengen. Lucht staat immers voor beweging, vrijheid,
de frisse wind die je nieuwe richtingen op laat waaien en de adem die je levenskracht
laat stromen.
Daar kun je je practice ook op afstemmen. Houdingen zoals de Kameel, Cobra en
Brug raken bijvoorbeeld aan het lucht-element. Ze openen je hart om verandering
te kunnen verwelkomen en daar soepel in mee te bewegen. Als de transformatie
je even boven het hoofd groeit, is de mat een fijne plek om je toevlucht te zoeken.
Volgens ayurvedisch health coach Julia Blohberger (zie pagina 82) valt een overschot
aan luchtige vata-energie namelijk heel goed te balanceren met een lesje grondende
Yoga Nidra, Yin of Restorative.
Want balans is natuurlijk waar het uiteindelijk om gaat. Je hoeft maar naar buiten te
kijken en de ontluikende natuur in je op te nemen om te beseffen dat het evenwicht
tussen de verschillende seizoenen en elementen juist zorgt voor groei en bloei. Zo
zijn het ook de diverse jaargetijden waar een mens tijdens het leven doorheen gaat,
die kunnen leiden tot diepe transformatie. Is dat niet waar iedere yogi naar op zoek is?
Meteen beginnen:
• Op pagina 22 lees je hoe je de frisse lente-energie kunt stimuleren
• Oefeningen om het hart te openen vind je op pagina 42
• Hoe je de elementen in je lichaam in balans brengt, ontdek je op pagina 52
Namasté
3

4

Goddelijke dans
Dansende Shiva wordt Natarajasana
ook wel genoemd. Met Shiva als
symbool van transformatie en
verandering, is het een ultieme
voorjaars-asana. Balancerend op
een been, met je andere been
opgetrokken en van het lichaam af
gestrekt, breng je je vrije hand zo ver
mogelijk naar voren. Eventueel kun
je met je vingers een mudra maken,
zoals een Hridaya mudra om prana
naar je hart te sturen. Je heupen
en borst openen zich, terwijl een
energiek gevoel zich van je meester
maakt zodra je de houding loslaat.
Laat die lente maar komen!
M.M.V. ABOUTYOU.NL (LEGGING), YOGISHA.NL (TOP), BYALEX.SHOP (GEEL BALANSKUSSEN),
BYARTCRYSTALS.COM (ARMBANDJE), PAVILJOENNOORD.COM (GROEN FLUWELEN KUSSEN)
6

OPEN UP
Fris het
voorjaar in
Niet alleen het ontluikende groen ademt de belofte
van een nieuw begin. Met het lucht-element aan haar zij,
nodigt de lente je uit om ook je binnenwereld door te laten
waaien. Beweging, adem en verse energie wakkeren je
levenskracht aan, en dat helpt om met een licht hart groei
en verandering te verwezenlijken.
Fotografie Violaine Chapallaz • Styling Marita Janssen
Visagie Wilma Scholte • Model Imme@de boekers
In actie
Als kwaliteiten van de natuur, zijn de drie guna’s volgens de
yogafilosofie de krachten die ons en het universum drijven.
Elk op een eigen manier, want terwijl Sattva voor zuiverheid
en kennis staat en Tamas voor duisternis en vernietiging, is
Rajas de guna die wordt geassocieerd met het lucht-element.
Dit omdat lucht vooral bestaat uit Rajas-eigenschappen,
zoals actie, energie en beweging. Als deze guna overheerst,
bruis je van de energie en wilskracht.
7

Als nieuwe, verse energie
jouw huis en leven
binnenstroomt, lijkt alles
opeens weer mogelijk
Nieuwe kansen
Met de winter definitief op zijn retour,
kunnen de ramen weer open. Een fijn
briesje vult het huis met frisse lucht
en neemt de stilstand en introversie
van de donkere dagen weer met zich
mee naar buiten. Wat blijft, is een
ruimte vol nieuwe, verse energie
waarin potentie en mogelijkheden
alle kanten op kunnen.
M.M.V. BYALEX.SHOP (MEDITATIEKUSSEN EN BALANSKUSSEN), PAVILJOENNOORD.COM (GROEN FLUWELEN KUSSEN)
8

Beweging
21

Lente:
verandering
in de lucht
Elk seizoen wordt geassocieerd met een specifiek element.
Voor de lente, het seizoen van beweging en verandering, is dat
lucht. ‘Lucht doet de stagnatie van de winter vervliegen,’
zegt yogadocent en ayurvedisch practioner Victoria Hyndman.
‘Zo maak je ruimte voor frisse energie.’
Fotografie Saskia van Osnabrugge • Styling Tilly Hazenberg
Model Victoria Hyndman
Grote schoonmaak
Victoria: “Nadat we in de winter letterlijk en
figuurlijk naar binnen zijn gegaan, dient de
lente zich aan als het seizoen van beweging
en verandering. Waar stagnatie ons in de
donkere dagen omwikkelde als een fijne
winterjas, is het nu tijd voor een voorjaarsschoonmaak.
In huis zetten we de ramen wijd
open om zonlicht en verse lucht naar binnen
te laten, en ook ons lichaam willen we ontdoen
van het oude, en even laten doorluchten
en reinigen. Niet voor niets is de lente een
goede tijd voor een detox of vastenkuur.
In de winter hebben we meer vet en zoet
gegeten om ons comfortabel en warm te
doen voelen, maar nu ervaren we dat als
overdaad en snakken we naar groene sappen.
Dit is het seizoen van opruimen, ruimte maken
en het binnen halen van een frisse wind. Van
donker, zwaar en aards bewegen we naar licht
en lucht als specifieke kwaliteiten van het
lucht-element. We eten minder zwaar,
we gaan in de zon zitten en richten ons met
nieuwe energie omhoog naar de hemel, in
plaats van naar de donkere aarde.
Ook op de mat kunnen we het lucht-element
verwelkomen. Door te bewegen maken we
ruimte in het lichaam. Vooral hart en longen,
de organen die typisch worden geassocieerd
met lucht, mogen daarbij aandacht krijgen.
Want door die te openen, ervaren we als
vanzelf meer lichtheid.”
Victoria heeft een praktijk in Amsterdam
waar ze consulten, marma-behandelingen,
workshops en trainingen geeft. In haar
podcast 'Vedic talks – Ayurveda in modern
daily life' biedt ze luchtig en met humor
verfrissende perspectieven die je kunnen
helpen bij je persoonlijke groei en gezondheid.
Ook organiseert ze retreats, zoals een Yoga &
ayurveda retreat (met ayurvedische kookles)
van 8 tot 15 maart op Ibiza.
Meer informatie op: victoriahyndman.org
M.M.V. LUNE (HEMDJE), STUDIO K (BROEK), FLOKATI (MERINO WOLLEN YOGAMAT), ALLES VIA YOGA-SPECIALS.NL
22

32

BEWEGING | INTERVIEW
Yogadocent Afke Reijenga
‘Het vieren
van het leven
en de liefde
is belangrijk
voor me’
Afke Reijenga (54) geeft zich graag over aan de golven
van het leven. Ze surfte op de hoogste pieken en leefde
een leven van glamour en extravagantie, maar zonk
daarna af naar een diep dal. Het bleek nodig om haar op
het pad van yoga en tantra te brengen.
Tekst Linda van de Pavoordt • Fotografie Danique van Kesteren
Styling Tilly Hazenberg
33

8
Met een open hart worden gevoelens intenser, contacten
diepgaander en voel je meer verbondenheid met het leven.
Je trekt mensen aan die passen bij wie jij écht bent. Duik
diep in je eigen hart en ontdek dat liefde het antwoord is
op al je vragen.
Hartopeners
Tekst Nicole van Borkulo • Illustraties Creative Market
42

1Zielscontact
Als je elkaar echt in de ogen kijkt,
kan het niet anders dan dat je hart
opengaat. Gevoelens van irritatie
en boosheid smelten en liefde gaat
stromen. Het werkt ook als je jezelf in
de ogen kijkt in de spiegel. Je kunt er
een meditatie van maken, vijf minuten
is al genoeg om een shift te voelen:
je ziet iemands ware ik, zijn ziel. Je
komt in een gebied waarin we allemaal
één zijn, waar alle dagelijkse beslommeringen
wegvallen. En als je ervoor
openstaat, zul je wonderlijke dingen
zien: ogen worden niet voor niets
spiegels van de ziel genoemd.
BEWEGING | HARTOPENERS
2
Helende steen
Rozenkwarts is de steen van het
hart en de liefde. Hij nodigt je
uit je hartchakra te openen en
onvoorwaardelijk liefde te kunnen
geven én ontvangen. Het is een
zachte, kalmerende steen die
helpt emoties te zuiveren en je
omringt met een helende en
verlichtende frequentie. Je kunt
een kristal ook laden met een
intentie - de rozenkwarts doet het
goed bij wensen over (zelf)liefde:
houd hem in je hand en spreek
hardop uit wat je wilt uitnodigen
in je leven, of schrijf het op een
briefje en zet de steen daarop.
Grote stenen of een kristal met
een punt zijn hier het meest
geschikt voor. Je kunt stenen
met ondersteunende vragen
neerleggen in een pad naar je
intentie toe, die leiden de energie
van het universum naar jouw wens.
Of leg een mooi grid voor de liefde.
Kijk op happinez.nl/kristallen/
kristallengrid hoe je dat doet. >
43

Filosofie
51

In je
element
De vijf elementen zijn de fundamentele bouwstenen
van ons lichaam en alles om ons heen. Je kunt je dus
voorstellen dat lucht, vuur, aarde, water en ether op
allerlei manieren op ons van invloed zijn. Breng ze
in balans en je zult meer flow en evenwicht ervaren.
Tekst Carlijn Simons • Fotografie Getty Images
52

60

FILOSOFIE | SOFROLOGIE
De weg naar
je essentie
Sofrologie is een spirituele leerweg, die je ontspant en dichter bij
jezelf brengt. In Nederland is het nog niet heel erg bekend, maar in
Spanje en België wel en in Frankrijk wordt het zelfs vergoed door de
zorgverzekeraar. Wat is het en hoe kun je zelf aan de slag?
Tekst Lisette T hooft
SHUTTERSTOCK
H“Het gaat allemaal
over ervaren,” zegt
Laurence Haffmans-
Monchamp, een van
de eerste sofrologen
in ons land. “Wat
ervaar ik nu in mijn lichaam, waar voel
ik bijvoorbeeld spanning? Stel: je voelt
spanning in je hoofd. Daar hebben
we een simpele oefening voor.
Concentreer je op je hoofd, vooral
op het punt tussen je wenkbrauwen.
Adem uit. Adem langzaam in en dan
in één keer uit. Herhaal de oefening
drie keer. En voel nu goed: hoe is het
met de spanning? Waarschijnlijk is
die veel minder, of weg.”
Laurence woont al heel lang hier en
spreekt vloeiend Nederlands, maar
als sofroloog krijgt ze vooral Fransen
in haar praktijk. Geen wonder: bij
ons is de sofrologie nog nauwelijks
bekend. In Frankrijk heeft het zijn
nut al zozeer bewezen, dat het wordt
vergoed door de zorgverzekeraar.
Sofrologie is in feite een spirituele
leerweg, een complete methode
voor innerlijke ontwikkeling die je
via lichaamsbewustwording, positieve
visualisaties, een oordeelloze houding
brengt bij je diepste kern - het bewustzijn
zelf. Het zou zomaar kunnen dat
je naar een sofroloog gaat omdat je
bijvoorbeeld slecht slaapt, en dat je
na een paar jaar beseft dat het je
hele leven grondig heeft veranderd.
Ten goede. Neuropsychiater Alfonso
Caycedo (1932-2017) ontwierp het
systeem. ‘Caycediaanse sofrologie’
wordt het soms ook wel genoemd.
>
61

Adem
65

Prana en de 5 vayu’s
Levenskracht
In de yogatraditie staat prana voor universele levensenergie.
De vayu’s verdelen die kracht vervolgens als een soort
windstromen over je lichaam. In balans zorgen prana en de
vayu’s ervoor dat je optimaal functioneert. Goed om te weten
dus dat er allerlei manieren zijn om ze te stimuleren.
Tekst Catelijne Elzes • Illustraties Lemon Fee
AAls je weleens op een
yogamat staat, heb je vast
gehoord van ‘prana’. Zoals in
de context van pranayama,
als oefeningen om je ademhaling
te beheersen. Toch is
prana meer dan alleen adem. “Prana is de
universele levensenergie,” vertelt Ronald van
Pijkeren, ademtherapeut en yogadocent bij
Rumah Yoga in Amsterdam. “Die zit in alles
wat leeft, van mensen tot dieren en planten.”
Prana is de energie die je nodig hebt voor
vitale activiteiten als ademhalen, praten,
bewegen, denken, verteren en voelen. Geen
wonder dus dat de staat waarin deze energie
verkeert direct invloed heeft op je lichamelijke
en geestelijke gezondheid. Ronald: “Als je
prana goed stroomt voel je je energiek, blij en
levenslustig. Als de flow geblokkeerd is, ben
je lusteloos of neerslachtig.”
Laten stromen
Er is van alles wat je kunt doen om je levensenergie
te stimuleren, schrijft yogadocent
Ram Jain van Arhanta Yoga in zijn blog op
Arhantayoga.org: “Prana heeft meerdere
bronnen. Hoewel het aanwezig is in de lucht
die we inademen, is het niet beperkt tot
alleen zuurstof. Het zit ook in het voedsel dat
we eten, het water dat we drinken en de
zonne-energie die alle levende wezens voedt.”
Prana kan daarbij beïnvloed worden door de
mensen om je heen, voegt Ronald toe. “Als
je je verbindt met positieve en liefdevolle
mensen, dan voedt dat je prana.”
Om de betekenis van prana en de manier
waarop deze werkt te begrijpen, is een
holistische kijk op het menselijk lichaam nodig,
aldus Ram Jain. Volgens de yogafilosofie
heeft een mens drie lichamen: het fysieke
(zichtbare) lichaam, het astrale lichaam >
66

Mantra
zingen
Chantend in contact met het goddelijke
Journalist Jessica van Zanten vond het best
spannend om in een groep mee te zingen met
Sanskriet-woorden die ze niet kende. Maar toen
de stemmen samensmolten, ervoer ze een gevoel
van saamhorigheid als nooit tevoren.
Tekst Jessica van Zanten
76

Ayurveda
81

Eén met de
wereld
Ayurveda is, net als yoga, duizenden jaren oud.
Allebei zijn ze ontstaan vanuit het idee dat
de buitenwereld in alles effect heeft op je
binnenwereld. Dus als je je practice afstemt op
de seizoenen, elementen en je dosha, varen je
harmonie, welzijn en balans daar wel bij.
Tekst Angélique Heijligers • Fotografie Chantal Ariens
“As within, so without,” vat yogadocent Julia
Blohberger ayureveda samen. Naast docent is
ze energiewerker en ayurvedisch health coach
van Studio Earth. Haar beschrijving kan niet
treffender, want alles wat je in jezelf vindt, in je
eigen microkosmos, vind je ook buiten jezelf, in
de macrokosmos. Als traditionele gezondheidsleer
laat ayurveda, net als yoga, zien hoe lichaam,
geest en ziel verbonden zijn. En ook hoe je die
beter met elkaar in balans kunt brengen en hoe
je meer in harmonie met jezelf en de wereld
kunt leven. Met als doel: het verbeteren van je
levenskwaliteit. Als je je ziek, boos of neerslachtig
voelt, is een disbalans volgens ayurveda de oorzaak.
De oplossing? Het evenwicht terugvinden.
Het spijsverteringsvuur
In de ayurveda speelt spijsvertering en het
spijsverteringsvuur een centrale rol. Daarnaast
zijn er andere prikkels die het lichaam moet
verwerken. Agni, het spijsverteringsvuur, is
daarbij onontbeerlijk. Agni verteert niet alleen
voedsel, maar ook beweging, stress, en alles wat
je ziet, hoort, voelt en aanraakt. Als ayurvedisch
basisprincipe is hoe je dat doet afhankelijk van het
mentale en fysieke gestel waarmee je geboren
bent: je constitutie. Die constitutie bestaat uit
de drie dosha’s vata, pitta en kapha, die je kunt
zien als biologische uitgangspunten of energiepatronen
die bepalend zijn voor zowel lichamelijke
als geestelijke eigenschappen. Lichaamsbouw
bijvoorbeeld, en ook talenten en karakter. Elke
dosha bestaat dan weer uit twee van de vijf
elementen (ether, lucht, vuur, water en aarde)
waaruit het hele universum is opgebouwd,
waarbij een element dominant is. Ben je een
pitta? Dan overheerst het element vuur. Bij
vata’s domineert lucht en bij kapha’s aarde. >
82

Voor lichaam en geest
Voorjaarsschoonmaak
Een nieuwe lente, een nieuw begin. Ook je
lichaam kan wel een frisse wind gebruiken.
Reset en reinig jezelf met ayurveda.
Tekst Annet Niterink • Fotografie en styling Pia Jane Bijkerk
88

AYURVEDA | SELFCARE
DDe holistische gezondheidsleer
ayurveda is vijfduizend jaar oud en komt
oorspronkelijk uit India. Ayus staat voor
leven en veda voor de kennis van een lang,
gelukkig en gezond leven dat in balans is.
Volgens deze ayurvedische leer begint
een gezond leven bij een goede spijsvertering
en eet je de streekproducten
die het seizoen op dat moment in de aanbieding heeft.
Ayurvedisch therapeut Bianca Fabrie: “Je voelt je het beste
als je eet en drinkt wat bij jou past en bij het seizoen. Daar
krijg je energie van en ook je hormonen zijn dan in balans.”
Drie dosha’s
Naast het seizoen speelt ook het ‘type’ dat je bent een
belangrijke rol. Ayurveda kent drie ‘basiskrachten’, de zogenaamde
dosha’s, die invloed hebben op de lichaamsfuncties
en die zijn ook kenmerkend voor je persoonlijkheid. Namelijk:
• Vata staat voor motoriek, het heeft invloed op je zenuwstelsel,
bloedsomloop en ademhaling. De elementen die
hierbij horen zijn lucht en ether.
• Pitta zorgt onder andere voor een goede spijsvertering,
hormonale balans en een mooie gezonde huid. De elementen
zijn vuur en water.
• Kapha geeft stevigheid en structuur aan je lichaam en is
verantwoordelijk voor sterke weefsels en een goed immuunsysteem
en soepele gewrichten. De elementen aarde en
water horen bij kapha.
Balans
Volgens Bianca ben je altijd een combinatie van verschillende
types. Ze legt uit: “Je wordt geboren met een bepaalde
constitutie, en die constitutie kan uit balans raken. Stel je voor
dat je een ‘vurig’ en ‘pittig’ type bent, een pitta, dan kun je uit
balans raken door bijvoorbeeld stress of eten dat niet bij jouw
type past. Eet en drink je dan dingen waardoor je nóg meer
verhit raakt, zoals chilipepers of alcohol, dan reageert je
spijsvertering daarop. Zo ontstaat er een plakkerig laagje in
de darmen, onverteerbare resten, die kunnen leiden tot
bijvoorbeeld diarree en maagzuur. Zo raakt niet alleen je
lichaam, maar ook je mind ‘oververhit’. Je raakt dan snel
geërgerd. Mind, body en emoties moeten in balans zijn om
gezond te zijn.” En dat is nou net waar het in deze voorjaarsschoonmaak
om gaat. Bianca: “Zodra het warmer wordt gaan
in de bomen, en ook in je lichaam, de sappen weer stromen.
Dat is een goed moment om je lijf te resetten met een
ayurvedisch reinigingsprogramma.”
Ze vertelt hoe je dat kunt aanpakken in zes stappen.
1
Vroeg wandelen
“Het is goed in de lente ’s ochtends vroeg naar
buiten te gaan en stevig te wandelen. Dat is
belangrijk omdat je dan weer zuurstof krijgt,” aldus
Bianca. “En ’s ochtends vroeg hangt er levensenergie
- prana - in de lucht. In de loop van de
ochtend wordt dat minder.” Zelf loopt ze bijna
elke ochtend in alle vroegte een uur in het
Vondelpark. “Ik doe dat meteen, na wat rek- en
strekoefeningen, nadat ik ben opgestaan.” Hardlopen
hoeft niet, zegt ze. “Het is de bedoeling
dat je je zo inspant dat je een beetje zweet op je
voorhoofd krijgt, dat is genoeg. Dus gewoon flink
doorstappen zodat je bloed goed doorstroomt.
Zo komt er ook endorfine vrij, het gelukshormoon.
Tip: in rustgevende natuur is het nog fijner.
VATA
LICHAAM: beweeglijkheid
ZORGT VOOR: goede
circulatie, optimale stoelgang,
vrije ademhaling
en heldere zintuigen
HEEFT INVLOED OP:
zenuwstelsel, bloedsomloop
en ademhaling
CONSTITUTIETYPE: hert -
beweeglijk, slank en
gevoelig
>
89

‘With every
breath,
the old moment
is lost:
a new moment
arrives’
Lama Surya Das