14.04.2013 Views

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />

«Juan <strong>de</strong> la Bega <strong>de</strong> Mareo, vezino <strong>de</strong>ste<br />

conzejo <strong>de</strong> Gijon» (añu 1567), «Pedro<br />

Garçia <strong><strong>de</strong>l</strong> Balle, vezino <strong>de</strong> Mareo, <strong>de</strong>ste<br />

conzejo» (añu 1574). Lo mesmo fai’l Llibru<br />

Ordinariu: «y nonbró a Alonso Garçia <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

Balle, <strong>de</strong> Mareo» (añu 1576). <strong>El</strong> diccionariu<br />

xeográficu <strong>de</strong> Madoz (1845-50) cita esti<br />

llugar como «Mareo <strong>de</strong> los Molinos».<br />

●Otres observaciones sobre’l nome: el<br />

nome anteriormente oficial, «Mareo <strong>de</strong><br />

Abajo», ye una castellanización <strong>de</strong> la<br />

<strong>de</strong>nominación asturiana.<br />

MAREO DE RIBA<br />

Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> La Pedrera.<br />

Códigu alministrativu: 24.15.03. Nome<br />

oficial anterior: «Mareo <strong>de</strong> Arriba».<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: topónimu<br />

compuestu formáu por dos elementos. <strong>El</strong><br />

primeru ye’l topónimu Mareo, <strong>de</strong> significáu<br />

y orixe <strong>de</strong>sconocíos 30 . <strong>El</strong> segundu ye riba,<br />

variante <strong><strong>de</strong>l</strong> alverbiu arriba nesti tipu <strong>de</strong><br />

compuestos, frecuentes por <strong>de</strong>más na<br />

toponimia d’Asturies. Esti topónimu<br />

escríbese en palabres xebraes, porque<br />

caúna d’elles caltién el so acentu propiu,<br />

nes sílabes «re» y «ri».<br />

●Etimoloxía: pa la etimoloxía <strong>de</strong> Mareo, ver<br />

Mareo <strong>de</strong> Baxo. L’alverbiu arriba y la so<br />

variante riba, amás <strong><strong>de</strong>l</strong> alverbiu enriba,<br />

proce<strong>de</strong>n <strong>de</strong> riba ‘ribera d’un ríu o <strong>de</strong> la<br />

mar’ (ribera, xustamente, ye un <strong>de</strong>riváu),<br />

sustantivu que tien el so orixe nel llatín<br />

RĪPAM, <strong><strong>de</strong>l</strong> mesmu significáu. Les<br />

significaciones relacionaes colo alto<br />

<strong>de</strong>bieron crease <strong>de</strong>n<strong>de</strong>’l puntu <strong>de</strong> vista d’un<br />

navegante que ve la ribera o oriella como<br />

un territoriu al que se sube (arriba, <strong>de</strong> a<br />

riba ‘a la ribera, a lo alto’). D’aen<strong>de</strong><br />

provienen tol restu <strong>de</strong> significaciones<br />

topográfiques y espaciales.<br />

●Otres observaciones sobre’l nome: ver<br />

Mareo <strong>de</strong> Baxo. <strong>El</strong> nome anteriormente<br />

oficial, «Mareo <strong>de</strong> Arriba», ye una<br />

castellanización ortográfica <strong>de</strong> la<br />

<strong>de</strong>nominación asturiana.<br />

30 Nun tien nengún sentíu relacionalu<br />

col sustantivu maréu ‘sensación <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>sequilibriu, <strong>de</strong> <strong>de</strong>sorientación’, ‘amoriu,<br />

alloriu’.<br />

La Marquesa<br />

122<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />

Güerces, barriu <strong>de</strong> Santecía.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: topónimu<br />

formáu col sustantivu asturianu marquesa,<br />

femenín <strong>de</strong> marqués, <strong>de</strong>finíes dambes<br />

como ‘persona con títulu <strong>de</strong> nobleza per<br />

baxo’l duque y penriba’l con<strong>de</strong>’.<br />

●Etimoloxía: marqués <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> marca,<br />

palabra medieval que significaba ‘territoriu<br />

fronterizu’, y polo tanto n’orixe referíase al<br />

‘cabezaleru o gobernante d’una marca o<br />

territoriu <strong>de</strong> frontera’. Pela so parte, el<br />

significáu primitivu <strong>de</strong> marca yera’l que<br />

conserva güei <strong>de</strong> ‘señal pa indicar daqué’<br />

(llen<strong>de</strong>s o cualesquier otra cosa), y ye un<br />

<strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> verbu marcar, tomáu <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

italianu marcare, y ésti d’una llingua<br />

xermánica, el longobardu *MARKAN. <strong>El</strong> sufixu<br />

femenín -esa <strong>de</strong>riva <strong><strong>de</strong>l</strong> griegu -ÍSA.<br />

La Mata<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />

Güerces, barriu <strong>de</strong> Villaver<strong>de</strong>.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: trátase <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

sustantivu asturianu mata ‘matu, sitiu con<br />

morgazu, con maleza’, ‘conxuntu <strong>de</strong> plantes<br />

o d’árboles agrupaos nun sitiu’, ‘sitiu on<strong>de</strong><br />

se cría un conxuntu <strong>de</strong> plantes o d’árboles<br />

agrupaos’ (más o menos lo qu’en castellanu<br />

s’espresa con «bosque»).<br />

●Etimoloxía: <strong>de</strong>sconozse <strong>de</strong> cierto. Hai dos<br />

hipótesis: o bien <strong>de</strong>riva <strong>de</strong> dalgún términu<br />

prerromanu; o bien ye evolución <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín<br />

MATTAM ‘estera d’espartu o xuncu’, aplicao<br />

metafóricamente a un terrenu con mates o<br />

viesques.<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: ye<br />

posible que se faiga referencia a esti<br />

topónimu o al <strong>de</strong> Valdornón (ver siguiente)<br />

nesta mención <strong><strong>de</strong>l</strong> Llibru Ordinariu: «E<br />

luego nonbraron en Santa Olaya a Tomas<br />

<strong>de</strong> la Mata» (añu 1578).<br />

LA MATA<br />

Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Valdornón. Códigu<br />

alministrativu: 24.01.01. Nome oficial<br />

anterior: «La Mata».<br />

●Ver l’anterior.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!