Actas da - Xunta de Galicia

Asituación do galego nun mundo globalizado
perigosa de cara ó futuro da lingua, xa que este futuro está en mans,
precisamente, destas novas xeracións. As políticas lingüísticas deberían ter moi
en conta este sector se queren asegura-la supervivencia da lingua.
Toda esta situación orienta a nosa reflexión cara ó papel das actuacións do
Estado e da Administración, ademais desas organizacións supranacionais e
internacionais das que falabamos máis arriba, como factor determinante, en gran
medida, da posible morte que agoiran moitos estudiosos dalgunhas linguas
minoritarias. As institucións sinaladas teñen que recoñecer ese carácter
plurinacional e plurilingüe. No noso caso, estas institucións, a nivel autonómico,
funcionan en galego e en castelán no rexistro escrito, mentres que no
rexistro oral funcionan maioritariamente en castelán, e a “modestia” continúa a
se-la calidade que define as actuacións dos departamentos dedicados á política
lingüística e á cultura; e a nivel estatal funcionan unicamente en castelán.
Dentro da Comunidade Europea as linguas minoritarias séguense vendo como
tal. Recoñécense os dereitos lingüísticos individuais, pero esquécese a
dimensión colectiva das linguas. O mesmo termo de “minoría” non deixa de ter
un claro matiz despectivo cara ós falantes desas linguas.
Oartigo 3 da nosa Constitución di que o castelán é a lingua oficial do Estado
e que tódolos españois teñen o deber de coñecela e o dereito a usala. Respecto
ás demais linguas españolas serán tamén oficiais nas súas respectivas
comunidades autónomas de acordo cos seus estatutos. Por último di: «La
riqueza de las diferentes modalidades lingüísticas de España es un patrimonio
cultural que será objeto de especial respeto y protección».
Se lle aplicámo-los adxectivos de respecto e protección ó galego, a situación
está moi lonxe da realidade, malia o seu recoñecemento como lingua oficial (ó
lado do catalán e o vasco). Unha vez que se asegura o dereito dos falantes a
emprega-la súa lingua en calquera situación, débese garanti-la súa
supervivencia. O recoñecemento institucional da pluralidade lingüística e da súa
protección ten que ser algo máis ca un simple trámite escrito e redactado nunha
España que se supón “democrática”. Cada comunidade autónoma debe manter
unha política de defensa e de promoción da súa lingua con resultados diferentes.
En Galicia o uso social da lingua territorial é moi superior ó resto das
nacionalidades (falabamos dun 73'8%), pero o mantemento lingüístico é moi
problemático, entre outras razóns pola conciencia lingüística existente. As
disposicións lexislativas sobre o galego deberían axudar na modificación desa
conciencia, pero segundo os datos presentados nun informe da CIG o galego
non está presente no ensino tal como esixe a lei: as cifras falan dun
incumprimento da norma en centros de educación infantil e primaria nun
91,5%, en centros de ESO nun 77,3%, no bacharelato nun 87,5% e nos ciclos
formativos nun 69%. De todas maneiras, non puidemos contrasta-la fiabilidade
— 495 —