25.04.2013 Views

EX161112 : General : 1 : Página 1 - Diari de Tarragona

EX161112 : General : 1 : Página 1 - Diari de Tarragona

EX161112 : General : 1 : Página 1 - Diari de Tarragona

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

SUPLEMENT ESPECIAL DE DIARI DE TARRAGONA DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />

EL 16 DE NOVEMBRE DE 1882, UN DIA HISTÒRIC PER A LA CIUTAT<br />

MÀXIMA EXPECTACIÓ A REUS PER LA INAUGURACIÓ DEL NOU TEATRE I CASINO<br />

DE LA PLAÇA DE LA REVOLUCIÓ, DES D’AVUI PLAÇA DE PRIM<br />

Teló <strong>de</strong> boca <strong>de</strong>l TeatreFortuny,realitzatpelsescenògrafsUrgellèsiMoragues,representantl’obra<strong>de</strong>MariàFortuny‘Lapapallona’.


PÁGINA 2<br />

EL REUSENSE (12/11/1882)<br />

Al dar á la luz esta Empresa,<br />

el cartel <strong>de</strong> la Compañia<br />

lírico-dramática que<br />

inaugurará este Teatro, cúmplele<br />

manifestar haber ajustado<br />

á costa <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s sacrificios<br />

un número competente<br />

<strong>de</strong> artistas<br />

acreditados, convencida <strong>de</strong><br />

que el público sabrá recompensar<br />

cual correspon<strong>de</strong><br />

los <strong>de</strong>svelos que importa<br />

escriturar un conjunto <strong>de</strong> artistas<br />

que a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> correspon<strong>de</strong>r<br />

á la cultura <strong>de</strong><br />

este ilustrado público, permita<br />

introducir en el repertorio<br />

la mayor variedad posible.<br />

Lista <strong>de</strong> la Compañia <strong>de</strong><br />

OPERA DRAMÁTICA<br />

ITALIANA<br />

que funcionará en este<br />

coliseo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el 15 <strong>de</strong> Noviembre<br />

<strong>de</strong> 1882 hasta<br />

terminar LA TEMPO-<br />

RADA DE OTOÑO.<br />

Maestro directore é con-<br />

certatore<br />

Sig. Cecilio Sanmartí.<br />

Prime donne assolute<br />

Sigª F. Herrera <strong>de</strong> Sanmartí.-<br />

Signora A. Pra<strong>de</strong>si<br />

<strong>de</strong> Aparicio.<br />

Primma donna mezzo soprano<br />

assoluta<br />

Sigª Ebbe Treves.<br />

Comprimarie.<br />

Sigª Vincesa Rey Sigª Guiseppa<br />

Rubira<br />

Primi tenori assoluti<br />

Sig Giacomo Ferrari. Sig.<br />

Baldomero Lluria.<br />

Altro primo tenore é<br />

comprimario<br />

Sig. Michele Puig.<br />

Primo barítono assoluto<br />

Sig. Luigi Guadagnini.<br />

Primi baritoni<br />

Sig. Giusepe Camins.-Sig.<br />

Eduardo Spelterini.<br />

Primo basso assoluto<br />

Sig. Renato Neveu.<br />

<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />

La plaça <strong>de</strong> Prim a començaments <strong>de</strong>l segle XX, amb el TeatreFortuny,elGranHotel<strong>de</strong>Londresielsfamososcafès(Centre<strong>de</strong>laImatgeMasIglesias <strong>de</strong> Reus-CIMIR)<br />

El Reus <strong>de</strong>ls<br />

grans projectes<br />

<strong>de</strong> la burgesia<br />

9<br />

TEATRO FORTUNY<br />

LA ÓPERA DRAMÁTICA ITALIANA REALIZARÁ EL ESPECTÁCULO<br />

INAUGURAL Y LA TEMPORADA DE OTOÑO. LOS PALCOS, A 11,50<br />

PESETAS,LAPLATEAA9YLAGENERAL A 0,75.<br />

Primo basso<br />

Sig. Leopoldo Jordan.<br />

Primo basso cómico<br />

Sig. Rafaele Giaccomelli.<br />

Partichine. –Sig. ª Agustina<br />

Rey– Sigª Luisa Morante–Partichini–<br />

Sig. Ramon<br />

Casals– Sig. Ferdinando<br />

Villa– Altro maestro<br />

y maestro <strong>de</strong> coros– Sig.<br />

Eduardo Amigó– Sugeritore–<br />

Sig.E.O’Gimia– Directtore<br />

<strong>de</strong>lla scena– Sig. S.<br />

Yllemoccai. Coristi d’ambi<br />

i sessi 25– Proffesori d’orchestra,<br />

30.<br />

REPERTORIO.<br />

Faust, Favorita, Rigoletto,<br />

Linda, Sonámbula,<br />

Marta, Norma, Ballo in<br />

Machera, Trovador, Traviata,<br />

Puritani Lucrezia,<br />

Poliuto.<br />

RUY BLAS, <strong>de</strong>l Mtro.<br />

Marchetti– FRA DIAVO-<br />

LO, <strong>de</strong>l Mtro. Auber, nuevas<br />

para este público.<br />

Pintores escenógrafos,<br />

Sres. Urgellés y Moragas<br />

–Maquinista, Sig. Pietro<br />

Llagostera– Guardaroba,<br />

Sig. Antonio Vidiella– Sartoria,<br />

Signores Font é <strong>de</strong>l<br />

Arbol– Parruchiere, Sig.<br />

Rosendo Gullí– Armieri,<br />

Fratelli Vallcaneras– Pirotéc-<br />

nico, Sig. Erasmo<br />

Pascual.<br />

ABONO.<br />

Se abre uno por 48 representaciones,<br />

dividido en<br />

dos séries <strong>de</strong> 24, que empezará<br />

el 15 <strong>de</strong> los corrientes,<br />

bajo las siguientes condiciones:<br />

PRECIOS: Palcos proscenio,<br />

plateas y prinicpales<br />

con 4 entradas, Pesetas<br />

380– ID. plateas y principales<br />

con id. id. 320– Id.<br />

■ La segona meitat <strong>de</strong>l segle<br />

XIXéselperío<strong>de</strong><strong>de</strong>lesgrans<br />

realitzacions <strong>de</strong> l’enriquida<br />

burgesia reusenca. S’edifiquenenormesfàbriques,especialmenttèxtils;escreael<br />

GasReusense,quepermetrà<br />

l’enllumenament<strong>de</strong>laciutat,<br />

is’emprenenimportantsmillores<br />

urbanístiques com el<br />

mercatpúblic<strong>de</strong>carnipeix(les<br />

PeixateriesVelles)oelprogressiu<br />

traçat <strong>de</strong>ls passejos.<br />

Elcomerç<strong>de</strong>lviilaindústria<br />

tèxtilsonelseixoseconòmics,<br />

amb una forta activitat ex-<br />

proscenio y segundos con<br />

id. id. 264– Id. segundos<br />

con id. id. 220– Id. proscenio<br />

tercer piso con id. id.<br />

192– Butacas con entrada,<br />

60– Lunetas <strong>de</strong> segundo<br />

piso con entrada, 48.<br />

PRECIOS DIARIOS:<br />

Palcos proscenio, plateas<br />

y principales sin entrada, Pesetas<br />

11’50 Despacho– 12’50<br />

Contaduria– Id. plateas y<br />

principales sin id. id. 9’D–<br />

10’C– Id. proscenio segundos<br />

sin id. id 8’ D– 9’C–<br />

Id. segundos sin id. id.<br />

6’50D– 7’’C– Id, proscenio<br />

terceros din id. id. 6’D–<br />

6’50C– Butacas con entrada,<br />

2D– 2’25 C– Lunetas segundo<br />

piso con entrada,<br />

1’50D– 1’75 C– Entrada<br />

general, 0’75D.<br />

NOTAS– La mitad <strong>de</strong>l<br />

importe <strong>de</strong>l abono corres-<br />

portadora. Es funda el Banc<br />

<strong>de</strong>Reus,laCambra<strong>de</strong>ComerçielBancd’Espanyaobre<br />

seu a la ciutat.<br />

Arriba el ferrocarril, primer<br />

amblalíniaReus-<strong>Tarragona</strong>i<br />

<strong>de</strong>sprés la <strong>de</strong> Montblanc i<br />

Lleida,quecomportal’edificació<br />

<strong>de</strong> l’estació <strong>de</strong>l Nord.<br />

Posteriorment,esconstrueix<br />

lalíniaReus-Roda,quepermet<br />

laconnexiódirectaambBarcelonaiMadrid,ambestació<br />

alpasseig<strong>de</strong>Mata.Ifinalment<br />

es basteix la línia Reus-Móra<br />

i el Carrilet <strong>de</strong> Salou.<br />

pondiente á la primera série<br />

<strong>de</strong>berá satisfacerse los<br />

dos días antes <strong>de</strong> principiar<br />

las funciones y la otra<br />

mitad los dos días antes<br />

<strong>de</strong> empezar la última série.<br />

Los señores que se abonen<br />

<strong>de</strong>berán satisfacer el<br />

importe <strong>de</strong> los sellos que<br />

prescriben las leyes, en el<br />

acto <strong>de</strong> pagar el precio <strong>de</strong><br />

sus localida<strong>de</strong>s.<br />

La Empresa se reserva el<br />

<strong>de</strong>recho <strong>de</strong> aumentar los<br />

precios diarios, así como<br />

dar funciones fuera <strong>de</strong> abono.<br />

El abono queda abierto<br />

en la Administración <strong>de</strong><br />

este Teatro durante los días<br />

12 y 13 <strong>de</strong>l corriente <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

las 10 <strong>de</strong> la mañana hastala1<strong>de</strong>latar<strong>de</strong>;advirtiéndose<br />

que transcurridos<br />

los días y horas indicadas<br />

se cerrará <strong>de</strong>finitivamente<br />

el abono.<br />

Reus 10 Noviembre<br />

1882– La Empresa.<br />

Neixen les grans entitats i<br />

ateneus, com el Centre <strong>de</strong><br />

Lectura, el Círcol i l’Orfeó<br />

Reusenc,amésd’unamunió<br />

d’associacions recreatives,<br />

polítiques i obreres.<br />

La creació <strong>de</strong> l’institut psiquiàtric<br />

Pere Mata suposarà<br />

tambél’arribadad’unestilarquitectònic<br />

que captivarà<br />

la burgesia: el Mo<strong>de</strong>rnisme.<br />

Reus, que havia començat<br />

la centúria amb 16.000 habitatns,l’acabaamb26.000,<br />

encara segona ciutat <strong>de</strong><br />

Catalunya.


DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012 <strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

PÀGINA 3<br />

CRÓNICA DE REUS<br />

(16/11/1882)<br />

Hoy es el día señalado<br />

para abrir su puertas por<br />

primera vez al público el<br />

nuevocoliseo,ylaredacción<br />

<strong>de</strong> la Crónicahaciéndose<br />

intérprete <strong>de</strong> los sentimientos<br />

que animan a<br />

la casi totalidad <strong>de</strong> los<br />

reusenses, tributa el más<br />

explícito voto <strong>de</strong> gracias<br />

a todas las personass que<br />

han contribuido a dotar<br />

a nuestra población con<br />

un Teatro que respon<strong>de</strong> a<br />

sus necesida<strong>de</strong>s y a su importancia.<br />

Nosotros, que conocemos<br />

las vicisitu<strong>de</strong>s por<br />

que ha pasado el proyecto<br />

que hoy afortunadamente<br />

vemos realizado;<br />

que noignoramos las contrarieda<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> todo género<br />

que han tenido que<br />

vencer sus iniciadores,<br />

creemos <strong>de</strong> toda justicia<br />

nuestra mo<strong>de</strong>sta felicicitación,<br />

y no compren<strong>de</strong>-<br />

mos como es posible que<br />

haya nadie que <strong>de</strong>sconozca<br />

lo beneficioso <strong>de</strong> tal<br />

empresa, ni mucho menos<br />

la necesidad que sentía<br />

Reus <strong>de</strong> una mejora<br />

semejante.<br />

No es nuestro ánimo,<br />

como no entra tampoco<br />

en nuestras intenciones,<br />

hacer la historia <strong>de</strong> los<br />

sucedido, porque enten<strong>de</strong>mos<br />

que en el día <strong>de</strong><br />

hoy todo han <strong>de</strong> ser satisfacciones,<br />

aunque se<br />

más para contribuir al general<br />

contento que experimenta<br />

nuestra población,<br />

al ver que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> esta<br />

fecha cuenta con un<br />

Teatro que pue<strong>de</strong> competir<br />

con los mejores establecidos<br />

en las localida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> igual categoría<br />

que la nuestra.<br />

TEATRO FORTUNY<br />

VOTO DE GRACIAS A TODAS LAS PERSONAS QUE HAN CONTRIBUIDO<br />

A DOTAR A NUESTRA POBLACIÓN CON UN TEATRO QUE RESPONDE A<br />

SUS NECESIDADES Y A SU IMPORTANCIA<br />

La inauguración <strong>de</strong>l<br />

nuevo Teatro, al paso que<br />

pone una vez más <strong>de</strong> manifiesto<br />

el carácter empren<strong>de</strong>dor<br />

y eminentemente<br />

patriótico <strong>de</strong> los<br />

reusenses, enlaza con esta<br />

fiesta un nombre inmortal<br />

como lo es el <strong>de</strong>l<br />

que fue nuestro conciudadano<br />

D. Mariano Fortuny.<br />

El nombre <strong>de</strong> este infortunado<br />

artista que tanto<br />

honor dio a nuestra<br />

patria, aunque popularísimo<br />

entre nosotros, irá<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> hoy unido al <strong>de</strong>l<br />

nuevo Teatro, probando<br />

<strong>de</strong> este modo, que la población<br />

<strong>de</strong> Reus sabe guardar<br />

para con sus hijos el<br />

respeto y la consi<strong>de</strong>ración<br />

<strong>de</strong>bidos a sus méritos<br />

y virtu<strong>de</strong>s.<br />

Unanovaplaça<br />

<strong>de</strong>dicada al<br />

general Prim<br />

9<br />

Nosotros no po<strong>de</strong>mos<br />

menos <strong>de</strong> aplaudir la i<strong>de</strong>a<br />

<strong>de</strong>l que propuso sea llamado<br />

el nuevo coliseo<br />

TeatroFortuny, porque esto<br />

ha <strong>de</strong> contribuir a recordarnos,<br />

más que al paisano,<br />

a una <strong>de</strong> las primeras<br />

figuars <strong>de</strong>l arte<br />

pictórico contemporáneo<br />

que más honra y gloria<br />

handadoanuestropaís.<br />

Si alguna población<br />

pue<strong>de</strong> enorgullecerse <strong>de</strong><br />

haber contado en su seno<br />

y dado a la patria multitud<br />

<strong>de</strong> hijos ilustres, <strong>de</strong><br />

cuya famo no se han extinguido<br />

los ecos, seguramente<br />

que Reus pue<strong>de</strong> formar<br />

dignamente al lado<br />

<strong>de</strong> todas ellas, porque todavía<br />

no se han borrado<br />

<strong>de</strong> nuestra memoria los<br />

esclarecidos nombres <strong>de</strong><br />

■Lahistòria<strong>de</strong>l’indretquees<strong>de</strong>vindria<br />

la plaça <strong>de</strong> Prim<br />

començacapal1660,quanles<br />

mongescarmelitesedifiquen<br />

unconventdavantelportal<strong>de</strong><br />

Monterols. Cent anys <strong>de</strong>sprés<br />

s’hi edifiquen les primeres<br />

cases i el lloc s’anomenaplaça<strong>de</strong>lesMonges.El<br />

convent va ser en<strong>de</strong>rrocat<br />

el1868ilaplaçarebatejada<strong>de</strong><br />

la Revolució.<br />

Començaaleshoreselgran<strong>de</strong>senvolupamentd’aquestespai.El1880s’inauguraelGran<br />

Hotel<strong>de</strong>Londresalmajestuós<br />

Prim, Mata, Fortuny, el<br />

obispo Domènech y otros.<br />

Estos nombres, que son<br />

una verda<strong>de</strong>ra gloria para<br />

nuestro país, y que el solo<br />

recordarlos nos llena<br />

<strong>de</strong> patrio orgullo, aunque<br />

no creemos posible se pierda<br />

nunca su memoria, al<br />

ver que el nombre <strong>de</strong> Fortuny<br />

se perpetuará <strong>de</strong> una<br />

manera tan ostensible entre<br />

nosotros, con motivo<br />

<strong>de</strong> la inauguración <strong>de</strong>l<br />

nuevo Teatro, no po<strong>de</strong>mos<br />

menos <strong>de</strong> manifestar<br />

toda la satisfacción<br />

que experimentamos en<br />

estemomento,y<strong>de</strong>lacual<br />

hacemos partícipes a<br />

los lectores <strong>de</strong> la Crónica,<br />

porque enten<strong>de</strong>mos que<br />

el rendir tributo al genio<br />

yaltalento,hasidoyserá<br />

siempre un acto lauda-<br />

casal<strong>de</strong>lsMiróqueocupava<br />

totelsud<strong>de</strong>laplaça,icalComes,alacantonadaambelcarrer<strong>de</strong>SantLlorenç,acollirà<br />

el Gran Hotel <strong>de</strong> París. La<br />

construcció,el1882,<strong>de</strong>lTeatreFortuny,juntambelCasino(l’actualseu<strong>de</strong>lasocietat<br />

ElCírcol)ielGranCafèPadrós<br />

(alsbaixos),culminaràlaurbanització<br />

<strong>de</strong> la plaça.<br />

Aquell mateix any, l’Ajuntamentacordadonaralaplaça<br />

el nom <strong>de</strong> Prim i bastir-hi un<br />

monumentalamemòria<strong>de</strong>l<br />

militaripolíticreusenc,sufra-<br />

ble y meritorio. Por lo <strong>de</strong>más,<br />

nosotros creemos<br />

que la ciudad <strong>de</strong> Reus está<br />

<strong>de</strong> enhorabuena.<br />

A la inauguración <strong>de</strong>l<br />

TeatroFortuny seguirá la <strong>de</strong><br />

la Audiencia <strong>de</strong> lo Criminal<br />

y la <strong>de</strong> los Ferrocarriles<br />

directos, <strong>de</strong> manera<br />

que todo parece indicar<br />

hallarse próxima una<br />

notable mejora y a<strong>de</strong>lanto<br />

en todo lo que constituyelavidamoralymaterial<br />

<strong>de</strong> un pueblo y su creciente<br />

cultura.<br />

El Teatro Fortuny está<br />

situado en la espaciosa<br />

Plaza <strong>de</strong> la Revolución<br />

que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hoy se <strong>de</strong>nominará<br />

«Plaza <strong>de</strong><br />

Prim» en virtud <strong>de</strong>l reciente<br />

acuerdo <strong>de</strong> nuestro<br />

Excmo. Ayuntamiento.<br />

A dicha plaza afluyen<br />

los principales<br />

arrabales y calles <strong>de</strong> la<br />

ciudad, condición importantísima<br />

para edificios<br />

<strong>de</strong> esta clase.<br />

gatambunasubscripciód’àmbitestatal.L’aixecament<strong>de</strong>la<br />

estàtua eqüestre <strong>de</strong>l general,<br />

adjudicada a l’escultor<br />

barceloníLluísPuiggener,va<br />

estar envoltada <strong>de</strong> fortes<br />

polèmiques polítiques i artístiques.L’escultura<strong>de</strong>bronze<br />

va ser col·locada sobre el<br />

seupe<strong>de</strong>stalel<strong>de</strong>sembre<strong>de</strong><br />

1892 sense cap acte oficial<br />

perevitaraldarulls.Totseguit<br />

vanposar-seelscanons<strong>de</strong>ferro<br />

colat que formen la tanca,obra<strong>de</strong>l’escultorreusenc<br />

Pau Figueras.


PÀGINA 4<br />

DIARIO DE REUS<br />

(16/11/1882)<br />

Hoy es para nuestra<br />

ciudad un día notable;<br />

por vez primera abre sus<br />

puertas el nuevo y elegante<br />

«Teatro Fortuny».<br />

En una población don<strong>de</strong><br />

se ha mirado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

muchos años con singular<br />

incuria el embellecimiento;<br />

en una población<br />

don<strong>de</strong> las nuevas construcciones<br />

son raras y poco<br />

notables, siendo así<br />

que abundan los edificios<br />

antiguos necesitados <strong>de</strong><br />

restauración, es un hecho<br />

que forma época la construcción<br />

e inauguración<br />

<strong>de</strong> un nuevo coliseo que<br />

estéalaaltura<strong>de</strong>laimportancia<br />

<strong>de</strong> la localidad.<br />

Y es tanto más que estimar<br />

el celo con que se ha<br />

procurado llenar este vacío,<br />

en cuanto los antece<strong>de</strong>ntes<br />

<strong>de</strong> las empresas<br />

que han fracasado o han<br />

hecho pobre negocio en<br />

el Teatro <strong>de</strong> esta ciudad,<br />

eran motivo <strong>de</strong> retraimiento<br />

para empren<strong>de</strong>r<br />

una nueva obra <strong>de</strong> esta<br />

índole.<br />

Pero sin duda se ha<br />

creído –y no parece infundada<br />

la creencia–, que<br />

las <strong>de</strong>sfavorables condiciones<br />

<strong>de</strong> nuestro antiguo<br />

coliseo eran motivo po<strong>de</strong>roso<br />

para matar el estímulo<br />

<strong>de</strong> la concurrencia.<br />

Con el nuevo teatro habrá<br />

<strong>de</strong>saparecido ese inconveniente,<br />

y pue<strong>de</strong> esperarse<br />

con fundamento que<br />

el público habrá <strong>de</strong> secundar<br />

con más <strong>de</strong>cisión<br />

y constancia los esfuerzos<br />

<strong>de</strong> las empresas, que<br />

tengan empeño en acreditarse.<br />

Bajo este punto <strong>de</strong> vista<br />

el nuevo Teatro es una<br />

mejora importante, no<br />

sólo porque ayudará a fomentar<br />

el amor a los espectáculos,<br />

robando horas<br />

a otras ocupaciones<br />

menos inocentes, sino<br />

también porque ha <strong>de</strong> levantar<br />

en concepto <strong>de</strong> los<br />

forasteros el buen nombre<br />

<strong>de</strong> esta ciudad.<br />

Y bajo el punto <strong>de</strong> vista<br />

estético, bajo el punto<br />

<strong>de</strong> vista <strong>de</strong>l ornato público,<br />

el «Teatro Fortuny»<br />

será un nuevo testimonio<br />

<strong>de</strong> que saben empren<strong>de</strong>rse<br />

en Reus obras <strong>de</strong> alguna<br />

importancia.<br />

En tiempos <strong>de</strong> nuestros<br />

padres y abuelos, Reus<br />

había dado <strong>de</strong> sí bajo este<br />

concepto una ventajosa<br />

i<strong>de</strong>a. De construcción<br />

relativamente mo<strong>de</strong>rna<br />

son un gran número <strong>de</strong><br />

<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

TEATRO FORTUNY<br />

EL EMBELLECIMIENTO DE LA CIUDAD Y LAS GRANDES OBRAS SE HAN<br />

MIRADO CON DESIDIA DESDE HACE AÑOS. FOMENTAR EL AMOR A LOS<br />

ESPECTÁCULOS ROBARÁ HORAS A OCUPACIONES MENOS INOCENTES<br />

Del Teatre<br />

Principal al nou<br />

teatre i casino<br />

9<br />

espaciosas casas solariegas,<br />

que atestiguan el buen<br />

gusto que predominaba<br />

entonces en la edificación<br />

<strong>de</strong> casas particulares.<br />

La magnífica, pero incompleta<br />

y <strong>de</strong>scuidada<br />

casa Bofarull, hoy alquilada<br />

por el Olimpo; la casa<br />

Tamarit ocupada por<br />

el Círculo; la casa Miró<br />

<strong>de</strong>stinada hoy a fonda, y<br />

muchísimas otras esparcidas<br />

en toda la población,<br />

nos indican el crecido<br />

número <strong>de</strong> familias<br />

que, no ha muchos años<br />

emplearon capitales en<br />

construirse viviendas <strong>de</strong>sahogadas,<br />

con las que,<br />

si no se ayudaba siempre<br />

al lujo <strong>de</strong>l arte, se favorecía<br />

en todos casos la higiene<br />

y se cooperaba al<br />

ornato público.<br />

Ese crecido número <strong>de</strong><br />

espaciosos edificios, <strong>de</strong>stinados<br />

antes a morada<br />

particular <strong>de</strong> las familias<br />

principales que los construían,<br />

edificios esparcidos<br />

en toda la población,<br />

y ocupados en su inmensa<br />

mayoría por Socieda<strong>de</strong>s,<br />

revelan en la generación<br />

que nos precedió una<br />

ten<strong>de</strong>ncia honrosísima a<br />

dar aspecto <strong>de</strong> grandiosidad<br />

a nuestra patria.<br />

Más por <strong>de</strong>sgracia, sea<br />

por haberse extinguido o<br />

retirado muchas familias<br />

principales, sea por otras<br />

causas que no es <strong>de</strong>l caso<br />

investigar, nuestra generación<br />

ha sido en este<br />

punto el reverso <strong>de</strong> la anterior.<br />

En nuestros días<br />

no hemos visto empren<strong>de</strong>rse<br />

obra alguna <strong>de</strong> es-<br />

DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />

ta clase con la grandiosidad<br />

que nuestros antepasados<br />

les daban, ni siquiera<br />

hemos visto restaurarse<br />

y completarse<br />

las moradas espaciosas<br />

que tienen fecha anterior.<br />

Sin ir más lejos, ahí está<br />

a la vista <strong>de</strong> todos la<br />

solariega <strong>de</strong> Bofarull, con<br />

fachada <strong>de</strong> palacio, con un<br />

salón riquísimo en <strong>de</strong>talles<br />

que podría figurar<br />

con esplendor en una gran<br />

Capital y sin embargo esta<br />

parte <strong>de</strong> suntuosidad se<br />

aviene mal con una entrada<br />

mezquina, propia<br />

<strong>de</strong> una casa vulgar. De la<br />

generación actual no po<strong>de</strong>mos<br />

citar como obras<br />

<strong>de</strong> algún aliento, sino la<br />

reciente obra <strong>de</strong> la fachada<br />

<strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong> Reus, el<br />

embaldosado <strong>de</strong> la Iglesia<br />

Parroquial <strong>de</strong> San Pedro<br />

y la reciente construcción<br />

<strong>de</strong>l «Teatro Fortuny».<br />

Sea tan dura<strong>de</strong>ra y útil<br />

como <strong>de</strong>seamos.<br />

A la l’esquerra, les tres butaques i l’estructura original <strong>de</strong> l’anomenat ‘palco <strong>de</strong>ls<br />

solters’,queteniaunmenjadoradjuntiunaescalaquecomunicavaamb<br />

l’escenariperacontactarambactriusive<strong>de</strong>ts.Adalt,avantllotjad’un<strong>de</strong>ls<br />

proscenis, que es manté amb <strong>de</strong>coració d’època (Fotos: Alba Mariné)<br />

■ El primer gran teatre <strong>de</strong><br />

ReusvaserelPrincipal,<strong>de</strong>titularitatmunicipalibastitala<br />

segonameitat<strong>de</strong>lsegle XVIII<br />

al solar <strong>de</strong>l raval <strong>de</strong> Santa<br />

Anna, on avui hi ha el Museu<br />

d’Arqueologia Salvador Vilaseca(anticBancd’Espanya).<br />

A la ciutat n’hi havia també<br />

molts <strong>de</strong> particulars, <strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

teatresd’estiu<strong>de</strong>lessocietats<br />

recreativesfinsaaltresd’ubicatsengolfesimagatzemso<br />

<strong>de</strong>stinatsacelebrar-hiballs.<br />

A la segona meitat <strong>de</strong>l segle<br />

XIX, el Teatre Principal<br />

estrobavaenunestatlamentableisorgirendiversestemptatives<br />

d’edificar-ne un <strong>de</strong><br />

nou, que no van reeixir.<br />

El1879esgestàelprojecte<strong>de</strong>finitiu<br />

per a edificar un nou<br />

i majestuós teatre que, a<br />

més, contribuís al plantejament<br />

<strong>de</strong> l’Ajuntament <strong>de</strong><br />

l’època d’urbanitzar dignamentl’espai<strong>de</strong>lafuturaplaça<br />

<strong>de</strong> Prim. Els impulsors foren<br />

un grup d’industrials,<br />

comerciants, propietaris i<br />

professionalsliberals<strong>de</strong>l’alta<br />

burgesia reusenca, en-<br />

capçalats pel mateix alcal<strong>de</strong>–elfabricant<strong>de</strong>se<strong>de</strong>sAntoniPascual–imoltvinculats<br />

a la societat El Círcol.<br />

Van adquirir el solar <strong>de</strong> l’antic<br />

convent <strong>de</strong> les carmelites,peraposteriormenten<strong>de</strong>garunaàmpliacampanya<br />

d’adquisiciód’accionsentre<br />

elsempresarisihisendatslocals.Lasubscripció<strong>de</strong>títols<br />

va ser un èxit i la Sociedad<br />

<strong>de</strong>lTeatroyCasino<strong>de</strong>Reuses<br />

va constituir l’octubre <strong>de</strong><br />

1880.JoanGraucompanyen<br />

fou elegit presi<strong>de</strong>nt.


DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012 <strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

PÀGINA 5<br />

DIARIO DE REUS<br />

(17/11/1882)<br />

Conforme estaba anunciado,<br />

en la noche <strong>de</strong> ayer<br />

verificóse en esta ciudad<br />

el solemne acto <strong>de</strong> la inauguración<br />

<strong>de</strong>l nuevo Teatro<br />

Fortuny cimpliéndose<br />

en todos sus <strong>de</strong>talles el<br />

programa publicado.<br />

Como era <strong>de</strong> esperar,<br />

atendidos el afan y vivos<br />

<strong>de</strong>seos con que habían sido<br />

solicitadas las localida<strong>de</strong>s,<br />

el expresado coliseo<br />

estaba materialmente<br />

lleno, pudiendo<br />

asegurarse que lo propio<br />

hubiera acontecido á haber<br />

reunido el local muchísima<br />

mayor capacidad,<br />

puesto que quedaron<br />

innUmerables familias<br />

prIvadas <strong>de</strong> satisfacer su<br />

natural <strong>de</strong>seo y curiosidad<br />

<strong>de</strong> po<strong>de</strong>r asistir á dicha<br />

función inaugural.<br />

El aspecto que presentaba<br />

el teatro era verda<strong>de</strong>ramente<br />

<strong>de</strong>slumbrador;<br />

las señoras rivalizaron en<br />

la elegancia y riqueza <strong>de</strong><br />

sus trajes y en el valor <strong>de</strong><br />

sus joyas contribuyendo<br />

a realzar su hermosura y<br />

sus naturales encantos.<br />

Acostumbrados al viejo<br />

teatro nos pareció trasportados<br />

a una capital <strong>de</strong><br />

primer or<strong>de</strong>n, no faltando<br />

nada que no justificara<br />

la creencia.<br />

Todo rebosaba aquella<br />

noche lujo, alegría, animación;<br />

todos los corazones<br />

latían animados <strong>de</strong><br />

un mismo sentimiento. Se<br />

trataba <strong>de</strong> la inauguración<br />

<strong>de</strong> un edificio que ha<br />

<strong>de</strong> contribuir al engran<strong>de</strong>cimiento<br />

<strong>de</strong> nuestraquerida<br />

ciudad y no era posible<br />

que un sólo reusense<br />

<strong>de</strong>jara <strong>de</strong> participar <strong>de</strong>l<br />

general regocijo y <strong>de</strong> la<br />

18 mesos i mig<br />

<strong>de</strong> construcció<br />

i expectació<br />

9<br />

TEATRO FORTUNY<br />

NO ERA POSIBLE QUE UN SOLO REUSENSE DEJARA DE PARTICIPAR DEL<br />

GENERAL REGOCIJO Y DE LA SATISFACCIÓN INMENSA QUE EMBARGÓ<br />

A TODA LA POBLACIÓN EN EL SOLEMNE ACTO DE INAUGURACIÓN<br />

satisfacción inmensa que<br />

embarga a toda la población<br />

al notar la actividad<br />

y patriotismo <strong>de</strong> los que<br />

en buenhora han conseguido<br />

dotarla <strong>de</strong> tan magnífico<br />

y grandioso coliseo.<br />

El día 16 <strong>de</strong> Noviembre<br />

<strong>de</strong>l año actual formará<br />

época en los anales <strong>de</strong> esta<br />

ciudad y ojalá sea el<br />

acto realizado ayer precursor<br />

<strong>de</strong> otros que entrañen<br />

verda<strong>de</strong>ras mejoras<br />

y a<strong>de</strong>lantos que contribuir<br />

puedan al bienestar<br />

y prosperidad <strong>de</strong> estos habitantes,<br />

realzando al propio<br />

tiempo el nombre ilustre<br />

<strong>de</strong> nuestra población.<br />

Antes <strong>de</strong> empezar la<br />

presentación <strong>de</strong> la ópera<br />

Faust con la cual inauguró<br />

sus tareas en la presente<br />

temporada la compañía<br />

lírica-dramática-italiana,seprocedióalainauguración<br />

<strong>de</strong>l nuevo Teatro<br />

con una velada musical<br />

y literaria en honor<br />

<strong>de</strong>l eminente pintor Fortuny,<br />

la que consistió en<br />

una sinfonía titulada La<br />

Inaguración compuesta<br />

expresamente para aquel<br />

acto por el profesor don<br />

Olivo Oliva, siguió <strong>de</strong>spués<br />

un himno A Fortuny<br />

cantado por los coros <strong>de</strong><br />

la sociedad Centro <strong>de</strong> Lectura,<br />

ledra <strong>de</strong> don Mariano<br />

Fonts, lectura <strong>de</strong> poesias<br />

y terminando con un<br />

discurso inaugural pronunciado<br />

por don Isidoro<br />

Frias, mereciendo repetidos<br />

aplausos, los coros<br />

pos su precisión y ajuste<br />

y las poesias por su mérito<br />

y magnífica recitación.<br />

Plànol <strong>de</strong> la façana principal <strong>de</strong>l teatre, <strong>de</strong> l’arquitecte Francesc Blanch (Arxiu Municipal <strong>de</strong> Reus), i<br />

una <strong>de</strong> les primeres imatges que es conserven d’un grup sobre l’escenari <strong>de</strong>l Fortuny (Zonetti/CIMIR)<br />

■ L’historiadorPereAnguera,<br />

al llibre Teatre Fortuny. Més<br />

d’un segle, explica que els<br />

plànols<strong>de</strong>lnouteatreesvan<br />

presentaral’Ajuntamentl’abril<br />

<strong>de</strong>1881.Almateixtemps,laSociedad<strong>de</strong>lTeatroyCasino<strong>de</strong><br />

Reus treu a subhasta els treballs<strong>de</strong>construcció–ambuntermini<strong>de</strong>18mesos–,guanyada<br />

pel reusenc Francesc Balada.L’arquitecteencarregat<br />

<strong>de</strong>tirarendavantelprojecte<br />

fouFrancescBlanchiPons,un<br />

<strong>de</strong>lsaccionistes<strong>de</strong>lasocietat<br />

que va adquirir el solar.<br />

Terminada la que po<strong>de</strong>mos<br />

llamar la primera<br />

parte que dio principio la<br />

representación <strong>de</strong> la magnífica<br />

ópera Faust una <strong>de</strong><br />

las más gran<strong>de</strong>s concepciones<br />

que la escuela alemana<br />

ha dado al mundo<br />

musical en la segunda mitad<br />

<strong>de</strong>l presente siglo, cuyo<br />

cuadro <strong>de</strong>lineado por<br />

Gocthe, lo completó Gounod<br />

con su po<strong>de</strong>rosa imaginación,<br />

haciendo resaltar<br />

con vivos colores y<br />

acertados toques a todos<br />

los personajes que juegan<br />

en el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l drama.<br />

Los artistas que tomaron<br />

parte <strong>de</strong> la interpretación<br />

<strong>de</strong> la función, fueron<br />

la prima donna assolute<br />

Sig. Francisca Herrera<br />

<strong>de</strong> Sanmartí, la prima donna<br />

mezzo soprano abso-<br />

Totseguits’iniciarenlesobres,<br />

alenti<strong>de</strong>sbenaviat<strong>de</strong>gutales<br />

dificultatseconòmiques<strong>de</strong>ls<br />

promotors, que van haver<br />

<strong>de</strong> refinançar el projecte<br />

mitjançantunaemissiód’obligacions.<br />

L’èxit <strong>de</strong> venda va<br />

serimmediatilesobresesvan<br />

po<strong>de</strong>r reemprendre a bon<br />

ritme.Problemeseconòmics<br />

<strong>de</strong> darrera hora impediren<br />

acabarla<strong>de</strong>coració<strong>de</strong>part<strong>de</strong><br />

les sales <strong>de</strong> <strong>de</strong>scans i ball i<br />

l’ornamentació exterior.<br />

La finalització <strong>de</strong>ls treballs<br />

constituíunacarreracontra<br />

luta Sig. Ebe Treves y la<br />

comprimaria Sig. Vimenza<br />

Rey, el primo tenor Sig.<br />

Baldomero Lluria, el primer<br />

barítono Sig.Giuseppe<br />

Camins, el primo<br />

bassocómico Sig.Rafaele<br />

Giacomelli <strong>de</strong> cuyo <strong>de</strong>sempeño<br />

no pudiendo por<br />

premura <strong>de</strong>l tiempo ocuparnos<br />

hoy con la <strong>de</strong>tención<br />

<strong>de</strong>bida, lo haremos<br />

otro día <strong>de</strong>talladamente.<br />

Lástima que circunstancias<br />

<strong>de</strong> todos conocidas<br />

y la premura <strong>de</strong> tiempo<br />

no hayan permitido<br />

que en el día <strong>de</strong> su inauguración<br />

se pueda abrir<br />

el salón <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso que<br />

los es a la vez <strong>de</strong> baile<br />

para el Casino.<br />

el rellotge, enmig d’enorme<br />

expectació. La visita a les<br />

obres era un ritual ciutadà<br />

quel’empresavaacabarprohibint.L’1<strong>de</strong>novembre,lainauguració<br />

<strong>de</strong>l Gran Cafè Padrós,sumptuosament<strong>de</strong>corat,<br />

ja resultà un veritable<br />

es<strong>de</strong>veniment social. Però<br />

l’estrena <strong>de</strong>l teatre s’hagué<br />

d’ajornar.Finalmentesfixàla<br />

data<strong>de</strong>l15<strong>de</strong>novembre,però<br />

calia polir els últims <strong>de</strong>talls i<br />

acabatsis’hagué<strong>de</strong>traslladar<br />

aldia16.Leslocalitatsquedaren<br />

exhauri<strong>de</strong>s el dia abans.


PÀGINA 6<br />

LAS CIRCUNSTANCIAS<br />

(18/11/1882)<br />

El templo <strong>de</strong>l arte, que<br />

como recuerdo imperece<strong>de</strong>ro<br />

lleva el nombre<br />

<strong>de</strong>l inmortal pintor reusense<br />

Fortuny, gloria contemporánea<br />

<strong>de</strong> la nación<br />

española, abrió sus puertas<br />

en la noche <strong>de</strong>l 16 y<br />

una multitud distinguida<br />

ocupaba los palcos y localida<strong>de</strong>s<br />

todas <strong>de</strong> tan<br />

majestuoso recinto.<br />

El paraíso rebosaba en<br />

su totalidad <strong>de</strong> personas<br />

la mayor parte pertenecientes<br />

a la honrada clase<br />

artesana, que se posesionó<br />

con el mayor or<strong>de</strong>n,<br />

con el más religioso<br />

silencio, <strong>de</strong> todas las localida<strong>de</strong>s<br />

que <strong>de</strong> aquel<br />

se compone.<br />

A las ocho y media la<br />

sala presentaba un golpe<br />

<strong>de</strong> vista magnífico, sublime<br />

si cabe <strong>de</strong>cirlo así.<br />

Las señoras, floron el<br />

más a<strong>de</strong>cuado para re-<br />

vestir el hueco <strong>de</strong> los palcos,<br />

ocupaban estos luciendo<br />

bellísimos trajes,<br />

ricos a<strong>de</strong>rezos y caprichosos<br />

adornos. Aquello<br />

pareció un jardín encantado.<br />

Los vestidos<br />

blancos dominaban simbolizando<br />

la pureza que<br />

embellecía aquel recinto<br />

<strong>de</strong> hadas.<br />

Las horas transcurrían<br />

con la velocidad <strong>de</strong>l rayo.<br />

La vista en su incesante<br />

movimiento no podía<br />

soportar tanto encanto.<br />

La imaginación, cual<br />

locomotora veloz, corría<br />

por los espacios en vertiginosa<br />

carrera, y el alma,<br />

presa <strong>de</strong> tantas emociones,<br />

parecía dormitar<br />

en incesante sueño.<br />

La gloria no tiene tan-<br />

tos atractivos.<br />

El Teatro se llenó por<br />

completo y el busto <strong>de</strong>l<br />

inmortal Fortuny, ro<strong>de</strong>ado<br />

<strong>de</strong> coronas en el fondo<br />

<strong>de</strong>l escenario, parecía<br />

contemplar cuadro<br />

tan seductor.<br />

¡Quién pudiera volverle<br />

a la vida! dirían<br />

multitud <strong>de</strong> corazones.<br />

¡Tus pinceles copiarían<br />

con la sublimidad <strong>de</strong> tu<br />

genio el acto que ante tu<br />

inmóvil busto se <strong>de</strong>staca!<br />

La función dio principio<br />

por el or<strong>de</strong>n anunciado:<br />

Sinfonía La inauguración,<br />

compuesta por el<br />

profesor Olivo Oliva y<br />

dirigida por la hábil batuta<br />

<strong>de</strong>l Maestro don Cecilio<br />

Sanmartí; que fue<br />

<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

TEATRO FORTUNY<br />

EN LA INAUGURACIÓN BRILLARON MÁS LOS VESTIDOS DE LAS DAMAS<br />

QUE EL DEBUT DE LA COMPAÑÍA LÍRICA. ALGUNOS ARTISTAS NO<br />

ESTUVIERON A LA ALTURA DEL NUEVO COLISEO Y SE OYERON QUEJAS<br />

Gaudí va optar<br />

a fer el projecte<br />

<strong>de</strong>l nou teatre<br />

9<br />

muy bien recibida por el<br />

auditorio.<br />

Himno A Fortuny, letra<br />

<strong>de</strong> don Mariano Fonts<br />

y música <strong>de</strong> don Olivo<br />

Oliva, cantado por el coro<br />

<strong>de</strong>l Centro <strong>de</strong> Lectura y<br />

dirigida la parte instrumental<br />

por el señor Sanmartí.<br />

Un bellísimo soneto<br />

alegórico, magistralmente<br />

leído por su autor don<br />

Eugenio Mata.<br />

CantoaFortuny; preciosa<br />

poesía <strong>de</strong> don Mariano<br />

Fonts, imitación <strong>de</strong><br />

Zorrilla, leída por el mismo.<br />

Discurso inaugural<br />

pronunciado por don Isidoro<br />

Frias.<br />

Acabó aquí la primera<br />

parte con gran<strong>de</strong>s<br />

aplausos, mucho entu-<br />

■ La Sociedad <strong>de</strong>l Teatro y<br />

Casino <strong>de</strong> Reus va invitar, en<br />

unprimermoment,diversos<br />

arquitectes catalans a fer el<br />

projecte <strong>de</strong>l nou teatre. Una<br />

nota manuscrita redactada<br />

pelprimerbiògrafGaudí,JosepFrancescRàfols,recullla<br />

carta <strong>de</strong> resposta <strong>de</strong> l’arquitecte<br />

reusenc. Diu així, segonslatranscripciórealitzada<br />

per l’historiador Jaume<br />

Massó: «Favorecido <strong>de</strong> Vds.<br />

(Junta <strong>de</strong>l Teatre <strong>de</strong> Reus)<br />

comoahijo<strong>de</strong>esapoblación<br />

paracontribuiralembelleci-<br />

siasmo y llamamiento a<br />

la escena.<br />

Después <strong>de</strong> caer el telón<br />

<strong>de</strong> boca, que hasta<br />

aquí había permanecido<br />

<strong>de</strong>scorrido y que fue objeto<br />

<strong>de</strong> las aclamaciones<br />

<strong>de</strong> la concurrencia, se dio<br />

principio a la magnífica<br />

ópera Faust, música <strong>de</strong>l<br />

maestro Gounod, en la<br />

que hizo su <strong>de</strong>but la Compañía<br />

lírico italiana, bajo<br />

la dirección <strong>de</strong>l señor<br />

Sanmartí, y <strong>de</strong>bemos <strong>de</strong>cir<br />

en honor a la verdad,<br />

que en conjunto no satisfizo.<br />

La señora Herrera<br />

Sanmartí, tan acertada<br />

como siempre. La señora<br />

Treves, que a su<br />

elegante figura reúne una<br />

preciosa voz, fue muy<br />

bien recibida, y el bajo<br />

señor Giaconmelli estu-<br />

Un ramat <strong>de</strong><br />

cabres per la<br />

plaça <strong>de</strong> Prim<br />

als primers<br />

anys <strong>de</strong>l<br />

segle XX. Al<br />

fons, el Gran<br />

Hotel París i la<br />

Fonda<br />

Catalunya<br />

(Unión Postal<br />

Universal/<br />

CIMIR).<br />

Aladreta,<br />

grup <strong>de</strong><br />

persones<br />

davant la<br />

façana el<br />

Fortuny durant<br />

un carnaval<br />

(Antoni Escolà<br />

Gibert/Fons<br />

Escola Gibert/<br />

CIMIR)<br />

miento<strong>de</strong>miinoblidable[sic]<br />

ciudadnatal,sólosientoque<br />

noseanmayoresmisfaculta<strong>de</strong>s<br />

al par que la cantidad <strong>de</strong><br />

quesevaadisponer,parahacer<br />

algo <strong>de</strong> lo que siente el<br />

pecho <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong> los hijos<br />

<strong>de</strong> la Reus esforzada».<br />

Es <strong>de</strong>sconeix què va passar<br />

amb aquest assumpte, <strong>de</strong>l<br />

qualnos’hatrobatmésdocumentació,<br />

però els plànols<br />

presentats i aprovats per<br />

l’Ajuntament el 1881 no portaven<br />

la signatura d’Antoni<br />

Gaudí.SegonsMassó,«lafal-<br />

DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />

vo acertadísimo en su papel<br />

<strong>de</strong> Mefistófeles. Estos<br />

tres artistas fueron aplaudidos<br />

con justicia en distintas<br />

ocasiones.<br />

De los <strong>de</strong>más no po<strong>de</strong>mos<br />

ocuparnos, ya porque<br />

algunos no tuvieron<br />

motivo <strong>de</strong> lucirse ya porque<br />

otros no están a la<br />

altura <strong>de</strong>l nuevo coliseo.<br />

A pesar <strong>de</strong>l disgusto<br />

que causó en los concurrentes<br />

alguno <strong>de</strong> los artistas<br />

que <strong>de</strong>butaron en<br />

la función <strong>de</strong> que <strong>de</strong>jamos<br />

hecho mérito, el público<br />

fija su vista en la<br />

grandiosidad <strong>de</strong>l Teatro,<br />

en la belleza <strong>de</strong> su forma,<br />

y sobre todo entretenido<br />

en dirigir miradas,<br />

cruzándose saludos a través<br />

<strong>de</strong> los gemelos, no dio<br />

gran importancia al <strong>de</strong>sempeño<br />

<strong>de</strong> la ópera, y<br />

sólo como conato <strong>de</strong> lo<br />

que pueda sobrevenir, oímos<br />

algunas quejas dirigidas<br />

a la Empresa.<br />

tad’informacióimpe<strong>de</strong>ix,<strong>de</strong><br />

moment, saber si Gaudí va<br />

arribar a fer algun projecte,<br />

si va contribuir a traçar el<br />

disseny (si més no, tenia un<br />

plànol<strong>de</strong>lsolar)osivacobrar<br />

honoraris».PeròMassóaporta<br />

dues da<strong>de</strong>s molt interessants.L’arquitectequevatirarendavantelprojecte,FrancescBlanch,estavacasatamb<br />

Àngela Cornet –probablement<br />

parenta <strong>de</strong> Gaudí– i<br />

seràarquitecteprovincial<strong>de</strong><br />

LleóquanGaudítreballaràa<br />

les ciutats d’Astorga i Lleó.


DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012 <strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />

PÀGINA 7<br />

LAS CIRCUNSTANCIAS<br />

(18/11/1882)<br />

Los forasteros que anteayer<br />

albergó esta ciudad,<br />

para asistir a la inauguración<br />

<strong>de</strong> nuestro Coliseo,<br />

han <strong>de</strong>bido quedar<br />

satisfechos, y en todos<br />

ellos vimos en su rostro<br />

retratada la admiración<br />

por haberse llevado a cabo<br />

en tan poco tiempo<br />

una obra que honra a esta<br />

localidad y a la provincia<br />

<strong>de</strong> que forma parte.<br />

No pondremos término<br />

a estas maltrazadas<br />

líneas sobre la función<br />

inaugural <strong>de</strong> nuestro Teatro,<br />

sin hacer una ligera<br />

reseña <strong>de</strong> los nombres <strong>de</strong><br />

las señoras y familias que<br />

más llamaron la atención<br />

aquella noche y <strong>de</strong> los<br />

hombres que en política,<br />

ciencias, comercio y<br />

artes ocupaban un lugar<br />

distinguido en la sociedad<br />

y asistieron al acto.<br />

Entre las señoras que<br />

iban elegantemente prendidas,<br />

recordamos a las<br />

<strong>de</strong> los señores Gil, Just,<br />

Llansó, Suqué, Montagut<br />

(don José), Ferré,<br />

Lastra, Casagualda (don<br />

Manuel y don José) y señora<br />

viuda <strong>de</strong> Rodés.<br />

Entre las familias cuyas<br />

señoras lucían elegantes<br />

trajes, recordamos<br />

a las <strong>de</strong> don Pedro<br />

O<strong>de</strong>na, Segimon hermanos,<br />

Boule, Grau y Company<br />

hermanos, Grau y<br />

Plà, Navás, Serra (don<br />

serafín), Mata, Bages,<br />

Pedrol, Carpa, Simó y<br />

Bofarull, las <strong>de</strong> Abelló<br />

(don Pablo y don Tomàs),<br />

señora e hija <strong>de</strong> Grau y<br />

Ferrer, esposa e hija <strong>de</strong>l<br />

señor Juez <strong>de</strong> 1ª Instancia,<br />

hijas <strong>de</strong> Besses, fa-<br />

La platea<br />

<strong>de</strong>l Fortuny,<br />

amb les<br />

fileres <strong>de</strong><br />

butaques<br />

retira<strong>de</strong>s,<br />

s’ha<br />

utilitzat <strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong>ls primers<br />

temps <strong>de</strong>l<br />

teatre per a<br />

balls i<br />

sopars,<br />

sobretot<br />

carnavals i<br />

actes socials<br />

iculturals<br />

<strong>de</strong> la<br />

societat<br />

El Círcol<br />

(Foto: Arxiu<br />

Fundació<br />

Teatre<br />

Fortuny)<br />

Un gran coliseu<br />

<strong>de</strong>dicat a<br />

Marià Fortuny<br />

9<br />

TEATRO FORTUNY<br />

RESEÑA DE LAS SEÑORAS Y FAMILIAS QUE MÁS LLAMARON LA<br />

ATENCIÓN Y DE LOS HOMBRES DE POLÍTICA, CIENCIAS, COMERCIO Y<br />

ARTES QUE TAN DIGNAMENTE REPRESENTARON AL SEXO FEO<br />

milias <strong>de</strong> los diputados<br />

provinciales, señores <strong>de</strong><br />

Furraña y Padró, esposa<br />

e hija <strong>de</strong> Borrajo, señora<br />

y cuñada <strong>de</strong>l señor<br />

Jefe <strong>de</strong> Telégrafos <strong>de</strong> la<br />

provincia, Martí <strong>de</strong> Borràs<br />

e hijas, esposa e hija<br />

<strong>de</strong>l señor Bartomeu,<br />

y otras muchas cuyos<br />

nombres sentimos omitir<br />

por sernos infiel la<br />

memoria.<br />

Notóse, sin embargo,<br />

la ausencia en el Teatro<br />

<strong>de</strong> las apreciadas familias<br />

<strong>de</strong> Beringola y Tarrats<br />

por hallarse <strong>de</strong> luto.<br />

El sexo feo se hallaba<br />

también dignamente representado<br />

por el Excmo.<br />

señor Gobernador civil <strong>de</strong><br />

la provincia, el señor Comandante<br />

Militar, Jefe<br />

<strong>de</strong> Telégrafos, Ingeniero<br />

<strong>de</strong> caminos, canales y<br />

puertos señor Mosso, Jefe<br />

<strong>de</strong> Fomento y Director<br />

<strong>de</strong> Sanidad <strong>de</strong>l puerto <strong>de</strong><br />

<strong>Tarragona</strong>, el señor Ingeniero<br />

Jefe <strong>de</strong> Minas, y Jefe<br />

<strong>de</strong> Estadística <strong>de</strong> la<br />

provincia, el Director <strong>de</strong><br />

la Sucursal <strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong><br />

España señor Gomis, y el<br />

señor Jefe <strong>de</strong> la explotación<br />

<strong>de</strong>l ferrocarril <strong>de</strong><br />

Lérida a Reus y <strong>Tarragona</strong>,<br />

el señor Presi<strong>de</strong>nte<br />

<strong>de</strong> la Diputación Provincial<br />

don Juan Casagualda,<br />

los diputados a<br />

Cortes señores Cay y Cañellas,<br />

el Director <strong>de</strong>l Instituto<br />

<strong>de</strong> esta ciudad y<br />

señores catedráticos, el<br />

señor Salas arquitecto,<br />

don Antonio Pascual, señor<br />

Montagut adminis-<br />

■ ElshistoriadorsPereAngueraiAlbertArnavat<strong>de</strong>scriuenaTeatreFortuny.Mésd’unsegleelqueelsespectadorses<br />

vantrobareldiaqueelFortuny<br />

va obrir portes. Al fons <strong>de</strong><br />

l’escalinatacentralfiguravaun<br />

bust <strong>de</strong>l pintor Marià Fortuny,<br />

en bronze, original <strong>de</strong><br />

l’escultoritaliàGénito,regalatperlavídua<strong>de</strong>lgranartistareusenc,quetambévacedirunaobrasevapera<strong>de</strong>corar<br />

l’escenari.<br />

Alaplateahihavia350butaques<br />

<strong>de</strong> caoba i 18 llotges <strong>de</strong><br />

trador <strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong> Reus,<br />

y otros muchos que no<br />

recordamos en este momento.<br />

Algunos representantes<strong>de</strong>laprensa,lamayor<br />

parte <strong>de</strong> la <strong>de</strong> Barcelona,<br />

ocupaban un palco<br />

platea.<br />

DIARIO DE REUS<br />

(18/11/1882)<br />

Al salir <strong>de</strong> la inauguración<br />

dle Teatro Fortuy<br />

en la noche <strong>de</strong> anteayer,<br />

7seients.Elprimerpisdisposava<strong>de</strong>21llotgesielsegon<strong>de</strong><br />

12llotgeslateralsi73butaques<br />

al mig. El tercer pis, anomenatelparadís,estrobavadistribuït<br />

en gra<strong>de</strong>s o seients<br />

alslateralsiunagra<strong>de</strong>riacentral<br />

<strong>de</strong> 12 graons, amb capacitatpera600persones.Cada<br />

pis tenia el seu prosceni,<br />

amb10seients.Lail·luminació<strong>de</strong>lasalaeracompostaper<br />

37 aparells <strong>de</strong> gas daurat,<br />

amb11làmpa<strong>de</strong>s,quedonavenunaspecteenlluernador<br />

a ulls <strong>de</strong>ls coetanis.<br />

notóse un gran <strong>de</strong>scenso<br />

en la temperatura, producida<br />

por la pequeña<br />

lluvia que regalaron las<br />

nubes a esta ciudad durante<br />

la función; <strong>de</strong>jándose<br />

sentir un airecillo<br />

sumamente fresco e icnómodo,<br />

que ha obligado<br />

más que <strong>de</strong> prisa a<br />

usar las prendas <strong>de</strong> riguroso<br />

invierno.<br />

Anteayer, con motivo<br />

<strong>de</strong> la inauguración <strong>de</strong><br />

nuestro Teatro Fortuny,<br />

tuvimos la honra <strong>de</strong> ser<br />

visitados por el Excmo.<br />

señor Gobernador civil <strong>de</strong><br />

la provincia, el concesionario<br />

<strong>de</strong>l Ferrocarril directo,<br />

don Farncisco<br />

Gumà, el padre <strong>de</strong> la reina<br />

<strong>de</strong>l baile Sta. Mauri,<br />

nuestro querido y distinguido<br />

amigo director <strong>de</strong>l<br />

Centro<strong>de</strong>anuncios en Barcelona,<br />

D. Cayetano Cornet<br />

y otras personas notables<br />

que sería polijo<br />

enumerar.<br />

L’acteinaugurals’iniciàamb<br />

unavetlladaenhonor<strong>de</strong>Fortunyil’estrena<strong>de</strong>lasimfonia<br />

La inauguración, <strong>de</strong>l músic<br />

reusenc Olivi Oliva. Els cors<br />

<strong>de</strong>lCentre<strong>de</strong>Lectura,acompanyatsperl’orquestra<strong>de</strong>lteatre,vancantarl’HimneaFortuny<strong>de</strong>MariàFonts.Eugeni<br />

Matarecitàunsonetal·legòric<br />

i Marià Fonts el poema CantoaFortuny.IsidorFriaspronunciàeldiscursinaugural.Tot<br />

seguites<strong>de</strong>ixàcaureelteló<strong>de</strong><br />

boca, aclamat pel públic, i<br />

començà l’òpera Faust.


SUPLEMENT ESPECIAL DE DIARI DE TARRAGONA DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />

<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!