EX161112 : General : 1 : Página 1 - Diari de Tarragona
EX161112 : General : 1 : Página 1 - Diari de Tarragona
EX161112 : General : 1 : Página 1 - Diari de Tarragona
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
SUPLEMENT ESPECIAL DE DIARI DE TARRAGONA DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />
EL 16 DE NOVEMBRE DE 1882, UN DIA HISTÒRIC PER A LA CIUTAT<br />
MÀXIMA EXPECTACIÓ A REUS PER LA INAUGURACIÓ DEL NOU TEATRE I CASINO<br />
DE LA PLAÇA DE LA REVOLUCIÓ, DES D’AVUI PLAÇA DE PRIM<br />
Teló <strong>de</strong> boca <strong>de</strong>l TeatreFortuny,realitzatpelsescenògrafsUrgellèsiMoragues,representantl’obra<strong>de</strong>MariàFortuny‘Lapapallona’.
PÁGINA 2<br />
EL REUSENSE (12/11/1882)<br />
Al dar á la luz esta Empresa,<br />
el cartel <strong>de</strong> la Compañia<br />
lírico-dramática que<br />
inaugurará este Teatro, cúmplele<br />
manifestar haber ajustado<br />
á costa <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s sacrificios<br />
un número competente<br />
<strong>de</strong> artistas<br />
acreditados, convencida <strong>de</strong><br />
que el público sabrá recompensar<br />
cual correspon<strong>de</strong><br />
los <strong>de</strong>svelos que importa<br />
escriturar un conjunto <strong>de</strong> artistas<br />
que a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> correspon<strong>de</strong>r<br />
á la cultura <strong>de</strong><br />
este ilustrado público, permita<br />
introducir en el repertorio<br />
la mayor variedad posible.<br />
Lista <strong>de</strong> la Compañia <strong>de</strong><br />
OPERA DRAMÁTICA<br />
ITALIANA<br />
que funcionará en este<br />
coliseo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el 15 <strong>de</strong> Noviembre<br />
<strong>de</strong> 1882 hasta<br />
terminar LA TEMPO-<br />
RADA DE OTOÑO.<br />
Maestro directore é con-<br />
certatore<br />
Sig. Cecilio Sanmartí.<br />
Prime donne assolute<br />
Sigª F. Herrera <strong>de</strong> Sanmartí.-<br />
Signora A. Pra<strong>de</strong>si<br />
<strong>de</strong> Aparicio.<br />
Primma donna mezzo soprano<br />
assoluta<br />
Sigª Ebbe Treves.<br />
Comprimarie.<br />
Sigª Vincesa Rey Sigª Guiseppa<br />
Rubira<br />
Primi tenori assoluti<br />
Sig Giacomo Ferrari. Sig.<br />
Baldomero Lluria.<br />
Altro primo tenore é<br />
comprimario<br />
Sig. Michele Puig.<br />
Primo barítono assoluto<br />
Sig. Luigi Guadagnini.<br />
Primi baritoni<br />
Sig. Giusepe Camins.-Sig.<br />
Eduardo Spelterini.<br />
Primo basso assoluto<br />
Sig. Renato Neveu.<br />
<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />
La plaça <strong>de</strong> Prim a començaments <strong>de</strong>l segle XX, amb el TeatreFortuny,elGranHotel<strong>de</strong>Londresielsfamososcafès(Centre<strong>de</strong>laImatgeMasIglesias <strong>de</strong> Reus-CIMIR)<br />
El Reus <strong>de</strong>ls<br />
grans projectes<br />
<strong>de</strong> la burgesia<br />
9<br />
TEATRO FORTUNY<br />
LA ÓPERA DRAMÁTICA ITALIANA REALIZARÁ EL ESPECTÁCULO<br />
INAUGURAL Y LA TEMPORADA DE OTOÑO. LOS PALCOS, A 11,50<br />
PESETAS,LAPLATEAA9YLAGENERAL A 0,75.<br />
Primo basso<br />
Sig. Leopoldo Jordan.<br />
Primo basso cómico<br />
Sig. Rafaele Giaccomelli.<br />
Partichine. –Sig. ª Agustina<br />
Rey– Sigª Luisa Morante–Partichini–<br />
Sig. Ramon<br />
Casals– Sig. Ferdinando<br />
Villa– Altro maestro<br />
y maestro <strong>de</strong> coros– Sig.<br />
Eduardo Amigó– Sugeritore–<br />
Sig.E.O’Gimia– Directtore<br />
<strong>de</strong>lla scena– Sig. S.<br />
Yllemoccai. Coristi d’ambi<br />
i sessi 25– Proffesori d’orchestra,<br />
30.<br />
REPERTORIO.<br />
Faust, Favorita, Rigoletto,<br />
Linda, Sonámbula,<br />
Marta, Norma, Ballo in<br />
Machera, Trovador, Traviata,<br />
Puritani Lucrezia,<br />
Poliuto.<br />
RUY BLAS, <strong>de</strong>l Mtro.<br />
Marchetti– FRA DIAVO-<br />
LO, <strong>de</strong>l Mtro. Auber, nuevas<br />
para este público.<br />
Pintores escenógrafos,<br />
Sres. Urgellés y Moragas<br />
–Maquinista, Sig. Pietro<br />
Llagostera– Guardaroba,<br />
Sig. Antonio Vidiella– Sartoria,<br />
Signores Font é <strong>de</strong>l<br />
Arbol– Parruchiere, Sig.<br />
Rosendo Gullí– Armieri,<br />
Fratelli Vallcaneras– Pirotéc-<br />
nico, Sig. Erasmo<br />
Pascual.<br />
ABONO.<br />
Se abre uno por 48 representaciones,<br />
dividido en<br />
dos séries <strong>de</strong> 24, que empezará<br />
el 15 <strong>de</strong> los corrientes,<br />
bajo las siguientes condiciones:<br />
PRECIOS: Palcos proscenio,<br />
plateas y prinicpales<br />
con 4 entradas, Pesetas<br />
380– ID. plateas y principales<br />
con id. id. 320– Id.<br />
■ La segona meitat <strong>de</strong>l segle<br />
XIXéselperío<strong>de</strong><strong>de</strong>lesgrans<br />
realitzacions <strong>de</strong> l’enriquida<br />
burgesia reusenca. S’edifiquenenormesfàbriques,especialmenttèxtils;escreael<br />
GasReusense,quepermetrà<br />
l’enllumenament<strong>de</strong>laciutat,<br />
is’emprenenimportantsmillores<br />
urbanístiques com el<br />
mercatpúblic<strong>de</strong>carnipeix(les<br />
PeixateriesVelles)oelprogressiu<br />
traçat <strong>de</strong>ls passejos.<br />
Elcomerç<strong>de</strong>lviilaindústria<br />
tèxtilsonelseixoseconòmics,<br />
amb una forta activitat ex-<br />
proscenio y segundos con<br />
id. id. 264– Id. segundos<br />
con id. id. 220– Id. proscenio<br />
tercer piso con id. id.<br />
192– Butacas con entrada,<br />
60– Lunetas <strong>de</strong> segundo<br />
piso con entrada, 48.<br />
PRECIOS DIARIOS:<br />
Palcos proscenio, plateas<br />
y principales sin entrada, Pesetas<br />
11’50 Despacho– 12’50<br />
Contaduria– Id. plateas y<br />
principales sin id. id. 9’D–<br />
10’C– Id. proscenio segundos<br />
sin id. id 8’ D– 9’C–<br />
Id. segundos sin id. id.<br />
6’50D– 7’’C– Id, proscenio<br />
terceros din id. id. 6’D–<br />
6’50C– Butacas con entrada,<br />
2D– 2’25 C– Lunetas segundo<br />
piso con entrada,<br />
1’50D– 1’75 C– Entrada<br />
general, 0’75D.<br />
NOTAS– La mitad <strong>de</strong>l<br />
importe <strong>de</strong>l abono corres-<br />
portadora. Es funda el Banc<br />
<strong>de</strong>Reus,laCambra<strong>de</strong>ComerçielBancd’Espanyaobre<br />
seu a la ciutat.<br />
Arriba el ferrocarril, primer<br />
amblalíniaReus-<strong>Tarragona</strong>i<br />
<strong>de</strong>sprés la <strong>de</strong> Montblanc i<br />
Lleida,quecomportal’edificació<br />
<strong>de</strong> l’estació <strong>de</strong>l Nord.<br />
Posteriorment,esconstrueix<br />
lalíniaReus-Roda,quepermet<br />
laconnexiódirectaambBarcelonaiMadrid,ambestació<br />
alpasseig<strong>de</strong>Mata.Ifinalment<br />
es basteix la línia Reus-Móra<br />
i el Carrilet <strong>de</strong> Salou.<br />
pondiente á la primera série<br />
<strong>de</strong>berá satisfacerse los<br />
dos días antes <strong>de</strong> principiar<br />
las funciones y la otra<br />
mitad los dos días antes<br />
<strong>de</strong> empezar la última série.<br />
Los señores que se abonen<br />
<strong>de</strong>berán satisfacer el<br />
importe <strong>de</strong> los sellos que<br />
prescriben las leyes, en el<br />
acto <strong>de</strong> pagar el precio <strong>de</strong><br />
sus localida<strong>de</strong>s.<br />
La Empresa se reserva el<br />
<strong>de</strong>recho <strong>de</strong> aumentar los<br />
precios diarios, así como<br />
dar funciones fuera <strong>de</strong> abono.<br />
El abono queda abierto<br />
en la Administración <strong>de</strong><br />
este Teatro durante los días<br />
12 y 13 <strong>de</strong>l corriente <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
las 10 <strong>de</strong> la mañana hastala1<strong>de</strong>latar<strong>de</strong>;advirtiéndose<br />
que transcurridos<br />
los días y horas indicadas<br />
se cerrará <strong>de</strong>finitivamente<br />
el abono.<br />
Reus 10 Noviembre<br />
1882– La Empresa.<br />
Neixen les grans entitats i<br />
ateneus, com el Centre <strong>de</strong><br />
Lectura, el Círcol i l’Orfeó<br />
Reusenc,amésd’unamunió<br />
d’associacions recreatives,<br />
polítiques i obreres.<br />
La creació <strong>de</strong> l’institut psiquiàtric<br />
Pere Mata suposarà<br />
tambél’arribadad’unestilarquitectònic<br />
que captivarà<br />
la burgesia: el Mo<strong>de</strong>rnisme.<br />
Reus, que havia començat<br />
la centúria amb 16.000 habitatns,l’acabaamb26.000,<br />
encara segona ciutat <strong>de</strong><br />
Catalunya.
DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012 <strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
PÀGINA 3<br />
CRÓNICA DE REUS<br />
(16/11/1882)<br />
Hoy es el día señalado<br />
para abrir su puertas por<br />
primera vez al público el<br />
nuevocoliseo,ylaredacción<br />
<strong>de</strong> la Crónicahaciéndose<br />
intérprete <strong>de</strong> los sentimientos<br />
que animan a<br />
la casi totalidad <strong>de</strong> los<br />
reusenses, tributa el más<br />
explícito voto <strong>de</strong> gracias<br />
a todas las personass que<br />
han contribuido a dotar<br />
a nuestra población con<br />
un Teatro que respon<strong>de</strong> a<br />
sus necesida<strong>de</strong>s y a su importancia.<br />
Nosotros, que conocemos<br />
las vicisitu<strong>de</strong>s por<br />
que ha pasado el proyecto<br />
que hoy afortunadamente<br />
vemos realizado;<br />
que noignoramos las contrarieda<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> todo género<br />
que han tenido que<br />
vencer sus iniciadores,<br />
creemos <strong>de</strong> toda justicia<br />
nuestra mo<strong>de</strong>sta felicicitación,<br />
y no compren<strong>de</strong>-<br />
mos como es posible que<br />
haya nadie que <strong>de</strong>sconozca<br />
lo beneficioso <strong>de</strong> tal<br />
empresa, ni mucho menos<br />
la necesidad que sentía<br />
Reus <strong>de</strong> una mejora<br />
semejante.<br />
No es nuestro ánimo,<br />
como no entra tampoco<br />
en nuestras intenciones,<br />
hacer la historia <strong>de</strong> los<br />
sucedido, porque enten<strong>de</strong>mos<br />
que en el día <strong>de</strong><br />
hoy todo han <strong>de</strong> ser satisfacciones,<br />
aunque se<br />
más para contribuir al general<br />
contento que experimenta<br />
nuestra población,<br />
al ver que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> esta<br />
fecha cuenta con un<br />
Teatro que pue<strong>de</strong> competir<br />
con los mejores establecidos<br />
en las localida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> igual categoría<br />
que la nuestra.<br />
TEATRO FORTUNY<br />
VOTO DE GRACIAS A TODAS LAS PERSONAS QUE HAN CONTRIBUIDO<br />
A DOTAR A NUESTRA POBLACIÓN CON UN TEATRO QUE RESPONDE A<br />
SUS NECESIDADES Y A SU IMPORTANCIA<br />
La inauguración <strong>de</strong>l<br />
nuevo Teatro, al paso que<br />
pone una vez más <strong>de</strong> manifiesto<br />
el carácter empren<strong>de</strong>dor<br />
y eminentemente<br />
patriótico <strong>de</strong> los<br />
reusenses, enlaza con esta<br />
fiesta un nombre inmortal<br />
como lo es el <strong>de</strong>l<br />
que fue nuestro conciudadano<br />
D. Mariano Fortuny.<br />
El nombre <strong>de</strong> este infortunado<br />
artista que tanto<br />
honor dio a nuestra<br />
patria, aunque popularísimo<br />
entre nosotros, irá<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> hoy unido al <strong>de</strong>l<br />
nuevo Teatro, probando<br />
<strong>de</strong> este modo, que la población<br />
<strong>de</strong> Reus sabe guardar<br />
para con sus hijos el<br />
respeto y la consi<strong>de</strong>ración<br />
<strong>de</strong>bidos a sus méritos<br />
y virtu<strong>de</strong>s.<br />
Unanovaplaça<br />
<strong>de</strong>dicada al<br />
general Prim<br />
9<br />
Nosotros no po<strong>de</strong>mos<br />
menos <strong>de</strong> aplaudir la i<strong>de</strong>a<br />
<strong>de</strong>l que propuso sea llamado<br />
el nuevo coliseo<br />
TeatroFortuny, porque esto<br />
ha <strong>de</strong> contribuir a recordarnos,<br />
más que al paisano,<br />
a una <strong>de</strong> las primeras<br />
figuars <strong>de</strong>l arte<br />
pictórico contemporáneo<br />
que más honra y gloria<br />
handadoanuestropaís.<br />
Si alguna población<br />
pue<strong>de</strong> enorgullecerse <strong>de</strong><br />
haber contado en su seno<br />
y dado a la patria multitud<br />
<strong>de</strong> hijos ilustres, <strong>de</strong><br />
cuya famo no se han extinguido<br />
los ecos, seguramente<br />
que Reus pue<strong>de</strong> formar<br />
dignamente al lado<br />
<strong>de</strong> todas ellas, porque todavía<br />
no se han borrado<br />
<strong>de</strong> nuestra memoria los<br />
esclarecidos nombres <strong>de</strong><br />
■Lahistòria<strong>de</strong>l’indretquees<strong>de</strong>vindria<br />
la plaça <strong>de</strong> Prim<br />
començacapal1660,quanles<br />
mongescarmelitesedifiquen<br />
unconventdavantelportal<strong>de</strong><br />
Monterols. Cent anys <strong>de</strong>sprés<br />
s’hi edifiquen les primeres<br />
cases i el lloc s’anomenaplaça<strong>de</strong>lesMonges.El<br />
convent va ser en<strong>de</strong>rrocat<br />
el1868ilaplaçarebatejada<strong>de</strong><br />
la Revolució.<br />
Començaaleshoreselgran<strong>de</strong>senvolupamentd’aquestespai.El1880s’inauguraelGran<br />
Hotel<strong>de</strong>Londresalmajestuós<br />
Prim, Mata, Fortuny, el<br />
obispo Domènech y otros.<br />
Estos nombres, que son<br />
una verda<strong>de</strong>ra gloria para<br />
nuestro país, y que el solo<br />
recordarlos nos llena<br />
<strong>de</strong> patrio orgullo, aunque<br />
no creemos posible se pierda<br />
nunca su memoria, al<br />
ver que el nombre <strong>de</strong> Fortuny<br />
se perpetuará <strong>de</strong> una<br />
manera tan ostensible entre<br />
nosotros, con motivo<br />
<strong>de</strong> la inauguración <strong>de</strong>l<br />
nuevo Teatro, no po<strong>de</strong>mos<br />
menos <strong>de</strong> manifestar<br />
toda la satisfacción<br />
que experimentamos en<br />
estemomento,y<strong>de</strong>lacual<br />
hacemos partícipes a<br />
los lectores <strong>de</strong> la Crónica,<br />
porque enten<strong>de</strong>mos que<br />
el rendir tributo al genio<br />
yaltalento,hasidoyserá<br />
siempre un acto lauda-<br />
casal<strong>de</strong>lsMiróqueocupava<br />
totelsud<strong>de</strong>laplaça,icalComes,alacantonadaambelcarrer<strong>de</strong>SantLlorenç,acollirà<br />
el Gran Hotel <strong>de</strong> París. La<br />
construcció,el1882,<strong>de</strong>lTeatreFortuny,juntambelCasino(l’actualseu<strong>de</strong>lasocietat<br />
ElCírcol)ielGranCafèPadrós<br />
(alsbaixos),culminaràlaurbanització<br />
<strong>de</strong> la plaça.<br />
Aquell mateix any, l’Ajuntamentacordadonaralaplaça<br />
el nom <strong>de</strong> Prim i bastir-hi un<br />
monumentalamemòria<strong>de</strong>l<br />
militaripolíticreusenc,sufra-<br />
ble y meritorio. Por lo <strong>de</strong>más,<br />
nosotros creemos<br />
que la ciudad <strong>de</strong> Reus está<br />
<strong>de</strong> enhorabuena.<br />
A la inauguración <strong>de</strong>l<br />
TeatroFortuny seguirá la <strong>de</strong><br />
la Audiencia <strong>de</strong> lo Criminal<br />
y la <strong>de</strong> los Ferrocarriles<br />
directos, <strong>de</strong> manera<br />
que todo parece indicar<br />
hallarse próxima una<br />
notable mejora y a<strong>de</strong>lanto<br />
en todo lo que constituyelavidamoralymaterial<br />
<strong>de</strong> un pueblo y su creciente<br />
cultura.<br />
El Teatro Fortuny está<br />
situado en la espaciosa<br />
Plaza <strong>de</strong> la Revolución<br />
que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> hoy se <strong>de</strong>nominará<br />
«Plaza <strong>de</strong><br />
Prim» en virtud <strong>de</strong>l reciente<br />
acuerdo <strong>de</strong> nuestro<br />
Excmo. Ayuntamiento.<br />
A dicha plaza afluyen<br />
los principales<br />
arrabales y calles <strong>de</strong> la<br />
ciudad, condición importantísima<br />
para edificios<br />
<strong>de</strong> esta clase.<br />
gatambunasubscripciód’àmbitestatal.L’aixecament<strong>de</strong>la<br />
estàtua eqüestre <strong>de</strong>l general,<br />
adjudicada a l’escultor<br />
barceloníLluísPuiggener,va<br />
estar envoltada <strong>de</strong> fortes<br />
polèmiques polítiques i artístiques.L’escultura<strong>de</strong>bronze<br />
va ser col·locada sobre el<br />
seupe<strong>de</strong>stalel<strong>de</strong>sembre<strong>de</strong><br />
1892 sense cap acte oficial<br />
perevitaraldarulls.Totseguit<br />
vanposar-seelscanons<strong>de</strong>ferro<br />
colat que formen la tanca,obra<strong>de</strong>l’escultorreusenc<br />
Pau Figueras.
PÀGINA 4<br />
DIARIO DE REUS<br />
(16/11/1882)<br />
Hoy es para nuestra<br />
ciudad un día notable;<br />
por vez primera abre sus<br />
puertas el nuevo y elegante<br />
«Teatro Fortuny».<br />
En una población don<strong>de</strong><br />
se ha mirado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
muchos años con singular<br />
incuria el embellecimiento;<br />
en una población<br />
don<strong>de</strong> las nuevas construcciones<br />
son raras y poco<br />
notables, siendo así<br />
que abundan los edificios<br />
antiguos necesitados <strong>de</strong><br />
restauración, es un hecho<br />
que forma época la construcción<br />
e inauguración<br />
<strong>de</strong> un nuevo coliseo que<br />
estéalaaltura<strong>de</strong>laimportancia<br />
<strong>de</strong> la localidad.<br />
Y es tanto más que estimar<br />
el celo con que se ha<br />
procurado llenar este vacío,<br />
en cuanto los antece<strong>de</strong>ntes<br />
<strong>de</strong> las empresas<br />
que han fracasado o han<br />
hecho pobre negocio en<br />
el Teatro <strong>de</strong> esta ciudad,<br />
eran motivo <strong>de</strong> retraimiento<br />
para empren<strong>de</strong>r<br />
una nueva obra <strong>de</strong> esta<br />
índole.<br />
Pero sin duda se ha<br />
creído –y no parece infundada<br />
la creencia–, que<br />
las <strong>de</strong>sfavorables condiciones<br />
<strong>de</strong> nuestro antiguo<br />
coliseo eran motivo po<strong>de</strong>roso<br />
para matar el estímulo<br />
<strong>de</strong> la concurrencia.<br />
Con el nuevo teatro habrá<br />
<strong>de</strong>saparecido ese inconveniente,<br />
y pue<strong>de</strong> esperarse<br />
con fundamento que<br />
el público habrá <strong>de</strong> secundar<br />
con más <strong>de</strong>cisión<br />
y constancia los esfuerzos<br />
<strong>de</strong> las empresas, que<br />
tengan empeño en acreditarse.<br />
Bajo este punto <strong>de</strong> vista<br />
el nuevo Teatro es una<br />
mejora importante, no<br />
sólo porque ayudará a fomentar<br />
el amor a los espectáculos,<br />
robando horas<br />
a otras ocupaciones<br />
menos inocentes, sino<br />
también porque ha <strong>de</strong> levantar<br />
en concepto <strong>de</strong> los<br />
forasteros el buen nombre<br />
<strong>de</strong> esta ciudad.<br />
Y bajo el punto <strong>de</strong> vista<br />
estético, bajo el punto<br />
<strong>de</strong> vista <strong>de</strong>l ornato público,<br />
el «Teatro Fortuny»<br />
será un nuevo testimonio<br />
<strong>de</strong> que saben empren<strong>de</strong>rse<br />
en Reus obras <strong>de</strong> alguna<br />
importancia.<br />
En tiempos <strong>de</strong> nuestros<br />
padres y abuelos, Reus<br />
había dado <strong>de</strong> sí bajo este<br />
concepto una ventajosa<br />
i<strong>de</strong>a. De construcción<br />
relativamente mo<strong>de</strong>rna<br />
son un gran número <strong>de</strong><br />
<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
TEATRO FORTUNY<br />
EL EMBELLECIMIENTO DE LA CIUDAD Y LAS GRANDES OBRAS SE HAN<br />
MIRADO CON DESIDIA DESDE HACE AÑOS. FOMENTAR EL AMOR A LOS<br />
ESPECTÁCULOS ROBARÁ HORAS A OCUPACIONES MENOS INOCENTES<br />
Del Teatre<br />
Principal al nou<br />
teatre i casino<br />
9<br />
espaciosas casas solariegas,<br />
que atestiguan el buen<br />
gusto que predominaba<br />
entonces en la edificación<br />
<strong>de</strong> casas particulares.<br />
La magnífica, pero incompleta<br />
y <strong>de</strong>scuidada<br />
casa Bofarull, hoy alquilada<br />
por el Olimpo; la casa<br />
Tamarit ocupada por<br />
el Círculo; la casa Miró<br />
<strong>de</strong>stinada hoy a fonda, y<br />
muchísimas otras esparcidas<br />
en toda la población,<br />
nos indican el crecido<br />
número <strong>de</strong> familias<br />
que, no ha muchos años<br />
emplearon capitales en<br />
construirse viviendas <strong>de</strong>sahogadas,<br />
con las que,<br />
si no se ayudaba siempre<br />
al lujo <strong>de</strong>l arte, se favorecía<br />
en todos casos la higiene<br />
y se cooperaba al<br />
ornato público.<br />
Ese crecido número <strong>de</strong><br />
espaciosos edificios, <strong>de</strong>stinados<br />
antes a morada<br />
particular <strong>de</strong> las familias<br />
principales que los construían,<br />
edificios esparcidos<br />
en toda la población,<br />
y ocupados en su inmensa<br />
mayoría por Socieda<strong>de</strong>s,<br />
revelan en la generación<br />
que nos precedió una<br />
ten<strong>de</strong>ncia honrosísima a<br />
dar aspecto <strong>de</strong> grandiosidad<br />
a nuestra patria.<br />
Más por <strong>de</strong>sgracia, sea<br />
por haberse extinguido o<br />
retirado muchas familias<br />
principales, sea por otras<br />
causas que no es <strong>de</strong>l caso<br />
investigar, nuestra generación<br />
ha sido en este<br />
punto el reverso <strong>de</strong> la anterior.<br />
En nuestros días<br />
no hemos visto empren<strong>de</strong>rse<br />
obra alguna <strong>de</strong> es-<br />
DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />
ta clase con la grandiosidad<br />
que nuestros antepasados<br />
les daban, ni siquiera<br />
hemos visto restaurarse<br />
y completarse<br />
las moradas espaciosas<br />
que tienen fecha anterior.<br />
Sin ir más lejos, ahí está<br />
a la vista <strong>de</strong> todos la<br />
solariega <strong>de</strong> Bofarull, con<br />
fachada <strong>de</strong> palacio, con un<br />
salón riquísimo en <strong>de</strong>talles<br />
que podría figurar<br />
con esplendor en una gran<br />
Capital y sin embargo esta<br />
parte <strong>de</strong> suntuosidad se<br />
aviene mal con una entrada<br />
mezquina, propia<br />
<strong>de</strong> una casa vulgar. De la<br />
generación actual no po<strong>de</strong>mos<br />
citar como obras<br />
<strong>de</strong> algún aliento, sino la<br />
reciente obra <strong>de</strong> la fachada<br />
<strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong> Reus, el<br />
embaldosado <strong>de</strong> la Iglesia<br />
Parroquial <strong>de</strong> San Pedro<br />
y la reciente construcción<br />
<strong>de</strong>l «Teatro Fortuny».<br />
Sea tan dura<strong>de</strong>ra y útil<br />
como <strong>de</strong>seamos.<br />
A la l’esquerra, les tres butaques i l’estructura original <strong>de</strong> l’anomenat ‘palco <strong>de</strong>ls<br />
solters’,queteniaunmenjadoradjuntiunaescalaquecomunicavaamb<br />
l’escenariperacontactarambactriusive<strong>de</strong>ts.Adalt,avantllotjad’un<strong>de</strong>ls<br />
proscenis, que es manté amb <strong>de</strong>coració d’època (Fotos: Alba Mariné)<br />
■ El primer gran teatre <strong>de</strong><br />
ReusvaserelPrincipal,<strong>de</strong>titularitatmunicipalibastitala<br />
segonameitat<strong>de</strong>lsegle XVIII<br />
al solar <strong>de</strong>l raval <strong>de</strong> Santa<br />
Anna, on avui hi ha el Museu<br />
d’Arqueologia Salvador Vilaseca(anticBancd’Espanya).<br />
A la ciutat n’hi havia també<br />
molts <strong>de</strong> particulars, <strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
teatresd’estiu<strong>de</strong>lessocietats<br />
recreativesfinsaaltresd’ubicatsengolfesimagatzemso<br />
<strong>de</strong>stinatsacelebrar-hiballs.<br />
A la segona meitat <strong>de</strong>l segle<br />
XIX, el Teatre Principal<br />
estrobavaenunestatlamentableisorgirendiversestemptatives<br />
d’edificar-ne un <strong>de</strong><br />
nou, que no van reeixir.<br />
El1879esgestàelprojecte<strong>de</strong>finitiu<br />
per a edificar un nou<br />
i majestuós teatre que, a<br />
més, contribuís al plantejament<br />
<strong>de</strong> l’Ajuntament <strong>de</strong><br />
l’època d’urbanitzar dignamentl’espai<strong>de</strong>lafuturaplaça<br />
<strong>de</strong> Prim. Els impulsors foren<br />
un grup d’industrials,<br />
comerciants, propietaris i<br />
professionalsliberals<strong>de</strong>l’alta<br />
burgesia reusenca, en-<br />
capçalats pel mateix alcal<strong>de</strong>–elfabricant<strong>de</strong>se<strong>de</strong>sAntoniPascual–imoltvinculats<br />
a la societat El Círcol.<br />
Van adquirir el solar <strong>de</strong> l’antic<br />
convent <strong>de</strong> les carmelites,peraposteriormenten<strong>de</strong>garunaàmpliacampanya<br />
d’adquisiciód’accionsentre<br />
elsempresarisihisendatslocals.Lasubscripció<strong>de</strong>títols<br />
va ser un èxit i la Sociedad<br />
<strong>de</strong>lTeatroyCasino<strong>de</strong>Reuses<br />
va constituir l’octubre <strong>de</strong><br />
1880.JoanGraucompanyen<br />
fou elegit presi<strong>de</strong>nt.
DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012 <strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
PÀGINA 5<br />
DIARIO DE REUS<br />
(17/11/1882)<br />
Conforme estaba anunciado,<br />
en la noche <strong>de</strong> ayer<br />
verificóse en esta ciudad<br />
el solemne acto <strong>de</strong> la inauguración<br />
<strong>de</strong>l nuevo Teatro<br />
Fortuny cimpliéndose<br />
en todos sus <strong>de</strong>talles el<br />
programa publicado.<br />
Como era <strong>de</strong> esperar,<br />
atendidos el afan y vivos<br />
<strong>de</strong>seos con que habían sido<br />
solicitadas las localida<strong>de</strong>s,<br />
el expresado coliseo<br />
estaba materialmente<br />
lleno, pudiendo<br />
asegurarse que lo propio<br />
hubiera acontecido á haber<br />
reunido el local muchísima<br />
mayor capacidad,<br />
puesto que quedaron<br />
innUmerables familias<br />
prIvadas <strong>de</strong> satisfacer su<br />
natural <strong>de</strong>seo y curiosidad<br />
<strong>de</strong> po<strong>de</strong>r asistir á dicha<br />
función inaugural.<br />
El aspecto que presentaba<br />
el teatro era verda<strong>de</strong>ramente<br />
<strong>de</strong>slumbrador;<br />
las señoras rivalizaron en<br />
la elegancia y riqueza <strong>de</strong><br />
sus trajes y en el valor <strong>de</strong><br />
sus joyas contribuyendo<br />
a realzar su hermosura y<br />
sus naturales encantos.<br />
Acostumbrados al viejo<br />
teatro nos pareció trasportados<br />
a una capital <strong>de</strong><br />
primer or<strong>de</strong>n, no faltando<br />
nada que no justificara<br />
la creencia.<br />
Todo rebosaba aquella<br />
noche lujo, alegría, animación;<br />
todos los corazones<br />
latían animados <strong>de</strong><br />
un mismo sentimiento. Se<br />
trataba <strong>de</strong> la inauguración<br />
<strong>de</strong> un edificio que ha<br />
<strong>de</strong> contribuir al engran<strong>de</strong>cimiento<br />
<strong>de</strong> nuestraquerida<br />
ciudad y no era posible<br />
que un sólo reusense<br />
<strong>de</strong>jara <strong>de</strong> participar <strong>de</strong>l<br />
general regocijo y <strong>de</strong> la<br />
18 mesos i mig<br />
<strong>de</strong> construcció<br />
i expectació<br />
9<br />
TEATRO FORTUNY<br />
NO ERA POSIBLE QUE UN SOLO REUSENSE DEJARA DE PARTICIPAR DEL<br />
GENERAL REGOCIJO Y DE LA SATISFACCIÓN INMENSA QUE EMBARGÓ<br />
A TODA LA POBLACIÓN EN EL SOLEMNE ACTO DE INAUGURACIÓN<br />
satisfacción inmensa que<br />
embarga a toda la población<br />
al notar la actividad<br />
y patriotismo <strong>de</strong> los que<br />
en buenhora han conseguido<br />
dotarla <strong>de</strong> tan magnífico<br />
y grandioso coliseo.<br />
El día 16 <strong>de</strong> Noviembre<br />
<strong>de</strong>l año actual formará<br />
época en los anales <strong>de</strong> esta<br />
ciudad y ojalá sea el<br />
acto realizado ayer precursor<br />
<strong>de</strong> otros que entrañen<br />
verda<strong>de</strong>ras mejoras<br />
y a<strong>de</strong>lantos que contribuir<br />
puedan al bienestar<br />
y prosperidad <strong>de</strong> estos habitantes,<br />
realzando al propio<br />
tiempo el nombre ilustre<br />
<strong>de</strong> nuestra población.<br />
Antes <strong>de</strong> empezar la<br />
presentación <strong>de</strong> la ópera<br />
Faust con la cual inauguró<br />
sus tareas en la presente<br />
temporada la compañía<br />
lírica-dramática-italiana,seprocedióalainauguración<br />
<strong>de</strong>l nuevo Teatro<br />
con una velada musical<br />
y literaria en honor<br />
<strong>de</strong>l eminente pintor Fortuny,<br />
la que consistió en<br />
una sinfonía titulada La<br />
Inaguración compuesta<br />
expresamente para aquel<br />
acto por el profesor don<br />
Olivo Oliva, siguió <strong>de</strong>spués<br />
un himno A Fortuny<br />
cantado por los coros <strong>de</strong><br />
la sociedad Centro <strong>de</strong> Lectura,<br />
ledra <strong>de</strong> don Mariano<br />
Fonts, lectura <strong>de</strong> poesias<br />
y terminando con un<br />
discurso inaugural pronunciado<br />
por don Isidoro<br />
Frias, mereciendo repetidos<br />
aplausos, los coros<br />
pos su precisión y ajuste<br />
y las poesias por su mérito<br />
y magnífica recitación.<br />
Plànol <strong>de</strong> la façana principal <strong>de</strong>l teatre, <strong>de</strong> l’arquitecte Francesc Blanch (Arxiu Municipal <strong>de</strong> Reus), i<br />
una <strong>de</strong> les primeres imatges que es conserven d’un grup sobre l’escenari <strong>de</strong>l Fortuny (Zonetti/CIMIR)<br />
■ L’historiadorPereAnguera,<br />
al llibre Teatre Fortuny. Més<br />
d’un segle, explica que els<br />
plànols<strong>de</strong>lnouteatreesvan<br />
presentaral’Ajuntamentl’abril<br />
<strong>de</strong>1881.Almateixtemps,laSociedad<strong>de</strong>lTeatroyCasino<strong>de</strong><br />
Reus treu a subhasta els treballs<strong>de</strong>construcció–ambuntermini<strong>de</strong>18mesos–,guanyada<br />
pel reusenc Francesc Balada.L’arquitecteencarregat<br />
<strong>de</strong>tirarendavantelprojecte<br />
fouFrancescBlanchiPons,un<br />
<strong>de</strong>lsaccionistes<strong>de</strong>lasocietat<br />
que va adquirir el solar.<br />
Terminada la que po<strong>de</strong>mos<br />
llamar la primera<br />
parte que dio principio la<br />
representación <strong>de</strong> la magnífica<br />
ópera Faust una <strong>de</strong><br />
las más gran<strong>de</strong>s concepciones<br />
que la escuela alemana<br />
ha dado al mundo<br />
musical en la segunda mitad<br />
<strong>de</strong>l presente siglo, cuyo<br />
cuadro <strong>de</strong>lineado por<br />
Gocthe, lo completó Gounod<br />
con su po<strong>de</strong>rosa imaginación,<br />
haciendo resaltar<br />
con vivos colores y<br />
acertados toques a todos<br />
los personajes que juegan<br />
en el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l drama.<br />
Los artistas que tomaron<br />
parte <strong>de</strong> la interpretación<br />
<strong>de</strong> la función, fueron<br />
la prima donna assolute<br />
Sig. Francisca Herrera<br />
<strong>de</strong> Sanmartí, la prima donna<br />
mezzo soprano abso-<br />
Totseguits’iniciarenlesobres,<br />
alenti<strong>de</strong>sbenaviat<strong>de</strong>gutales<br />
dificultatseconòmiques<strong>de</strong>ls<br />
promotors, que van haver<br />
<strong>de</strong> refinançar el projecte<br />
mitjançantunaemissiód’obligacions.<br />
L’èxit <strong>de</strong> venda va<br />
serimmediatilesobresesvan<br />
po<strong>de</strong>r reemprendre a bon<br />
ritme.Problemeseconòmics<br />
<strong>de</strong> darrera hora impediren<br />
acabarla<strong>de</strong>coració<strong>de</strong>part<strong>de</strong><br />
les sales <strong>de</strong> <strong>de</strong>scans i ball i<br />
l’ornamentació exterior.<br />
La finalització <strong>de</strong>ls treballs<br />
constituíunacarreracontra<br />
luta Sig. Ebe Treves y la<br />
comprimaria Sig. Vimenza<br />
Rey, el primo tenor Sig.<br />
Baldomero Lluria, el primer<br />
barítono Sig.Giuseppe<br />
Camins, el primo<br />
bassocómico Sig.Rafaele<br />
Giacomelli <strong>de</strong> cuyo <strong>de</strong>sempeño<br />
no pudiendo por<br />
premura <strong>de</strong>l tiempo ocuparnos<br />
hoy con la <strong>de</strong>tención<br />
<strong>de</strong>bida, lo haremos<br />
otro día <strong>de</strong>talladamente.<br />
Lástima que circunstancias<br />
<strong>de</strong> todos conocidas<br />
y la premura <strong>de</strong> tiempo<br />
no hayan permitido<br />
que en el día <strong>de</strong> su inauguración<br />
se pueda abrir<br />
el salón <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso que<br />
los es a la vez <strong>de</strong> baile<br />
para el Casino.<br />
el rellotge, enmig d’enorme<br />
expectació. La visita a les<br />
obres era un ritual ciutadà<br />
quel’empresavaacabarprohibint.L’1<strong>de</strong>novembre,lainauguració<br />
<strong>de</strong>l Gran Cafè Padrós,sumptuosament<strong>de</strong>corat,<br />
ja resultà un veritable<br />
es<strong>de</strong>veniment social. Però<br />
l’estrena <strong>de</strong>l teatre s’hagué<br />
d’ajornar.Finalmentesfixàla<br />
data<strong>de</strong>l15<strong>de</strong>novembre,però<br />
calia polir els últims <strong>de</strong>talls i<br />
acabatsis’hagué<strong>de</strong>traslladar<br />
aldia16.Leslocalitatsquedaren<br />
exhauri<strong>de</strong>s el dia abans.
PÀGINA 6<br />
LAS CIRCUNSTANCIAS<br />
(18/11/1882)<br />
El templo <strong>de</strong>l arte, que<br />
como recuerdo imperece<strong>de</strong>ro<br />
lleva el nombre<br />
<strong>de</strong>l inmortal pintor reusense<br />
Fortuny, gloria contemporánea<br />
<strong>de</strong> la nación<br />
española, abrió sus puertas<br />
en la noche <strong>de</strong>l 16 y<br />
una multitud distinguida<br />
ocupaba los palcos y localida<strong>de</strong>s<br />
todas <strong>de</strong> tan<br />
majestuoso recinto.<br />
El paraíso rebosaba en<br />
su totalidad <strong>de</strong> personas<br />
la mayor parte pertenecientes<br />
a la honrada clase<br />
artesana, que se posesionó<br />
con el mayor or<strong>de</strong>n,<br />
con el más religioso<br />
silencio, <strong>de</strong> todas las localida<strong>de</strong>s<br />
que <strong>de</strong> aquel<br />
se compone.<br />
A las ocho y media la<br />
sala presentaba un golpe<br />
<strong>de</strong> vista magnífico, sublime<br />
si cabe <strong>de</strong>cirlo así.<br />
Las señoras, floron el<br />
más a<strong>de</strong>cuado para re-<br />
vestir el hueco <strong>de</strong> los palcos,<br />
ocupaban estos luciendo<br />
bellísimos trajes,<br />
ricos a<strong>de</strong>rezos y caprichosos<br />
adornos. Aquello<br />
pareció un jardín encantado.<br />
Los vestidos<br />
blancos dominaban simbolizando<br />
la pureza que<br />
embellecía aquel recinto<br />
<strong>de</strong> hadas.<br />
Las horas transcurrían<br />
con la velocidad <strong>de</strong>l rayo.<br />
La vista en su incesante<br />
movimiento no podía<br />
soportar tanto encanto.<br />
La imaginación, cual<br />
locomotora veloz, corría<br />
por los espacios en vertiginosa<br />
carrera, y el alma,<br />
presa <strong>de</strong> tantas emociones,<br />
parecía dormitar<br />
en incesante sueño.<br />
La gloria no tiene tan-<br />
tos atractivos.<br />
El Teatro se llenó por<br />
completo y el busto <strong>de</strong>l<br />
inmortal Fortuny, ro<strong>de</strong>ado<br />
<strong>de</strong> coronas en el fondo<br />
<strong>de</strong>l escenario, parecía<br />
contemplar cuadro<br />
tan seductor.<br />
¡Quién pudiera volverle<br />
a la vida! dirían<br />
multitud <strong>de</strong> corazones.<br />
¡Tus pinceles copiarían<br />
con la sublimidad <strong>de</strong> tu<br />
genio el acto que ante tu<br />
inmóvil busto se <strong>de</strong>staca!<br />
La función dio principio<br />
por el or<strong>de</strong>n anunciado:<br />
Sinfonía La inauguración,<br />
compuesta por el<br />
profesor Olivo Oliva y<br />
dirigida por la hábil batuta<br />
<strong>de</strong>l Maestro don Cecilio<br />
Sanmartí; que fue<br />
<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
TEATRO FORTUNY<br />
EN LA INAUGURACIÓN BRILLARON MÁS LOS VESTIDOS DE LAS DAMAS<br />
QUE EL DEBUT DE LA COMPAÑÍA LÍRICA. ALGUNOS ARTISTAS NO<br />
ESTUVIERON A LA ALTURA DEL NUEVO COLISEO Y SE OYERON QUEJAS<br />
Gaudí va optar<br />
a fer el projecte<br />
<strong>de</strong>l nou teatre<br />
9<br />
muy bien recibida por el<br />
auditorio.<br />
Himno A Fortuny, letra<br />
<strong>de</strong> don Mariano Fonts<br />
y música <strong>de</strong> don Olivo<br />
Oliva, cantado por el coro<br />
<strong>de</strong>l Centro <strong>de</strong> Lectura y<br />
dirigida la parte instrumental<br />
por el señor Sanmartí.<br />
Un bellísimo soneto<br />
alegórico, magistralmente<br />
leído por su autor don<br />
Eugenio Mata.<br />
CantoaFortuny; preciosa<br />
poesía <strong>de</strong> don Mariano<br />
Fonts, imitación <strong>de</strong><br />
Zorrilla, leída por el mismo.<br />
Discurso inaugural<br />
pronunciado por don Isidoro<br />
Frias.<br />
Acabó aquí la primera<br />
parte con gran<strong>de</strong>s<br />
aplausos, mucho entu-<br />
■ La Sociedad <strong>de</strong>l Teatro y<br />
Casino <strong>de</strong> Reus va invitar, en<br />
unprimermoment,diversos<br />
arquitectes catalans a fer el<br />
projecte <strong>de</strong>l nou teatre. Una<br />
nota manuscrita redactada<br />
pelprimerbiògrafGaudí,JosepFrancescRàfols,recullla<br />
carta <strong>de</strong> resposta <strong>de</strong> l’arquitecte<br />
reusenc. Diu així, segonslatranscripciórealitzada<br />
per l’historiador Jaume<br />
Massó: «Favorecido <strong>de</strong> Vds.<br />
(Junta <strong>de</strong>l Teatre <strong>de</strong> Reus)<br />
comoahijo<strong>de</strong>esapoblación<br />
paracontribuiralembelleci-<br />
siasmo y llamamiento a<br />
la escena.<br />
Después <strong>de</strong> caer el telón<br />
<strong>de</strong> boca, que hasta<br />
aquí había permanecido<br />
<strong>de</strong>scorrido y que fue objeto<br />
<strong>de</strong> las aclamaciones<br />
<strong>de</strong> la concurrencia, se dio<br />
principio a la magnífica<br />
ópera Faust, música <strong>de</strong>l<br />
maestro Gounod, en la<br />
que hizo su <strong>de</strong>but la Compañía<br />
lírico italiana, bajo<br />
la dirección <strong>de</strong>l señor<br />
Sanmartí, y <strong>de</strong>bemos <strong>de</strong>cir<br />
en honor a la verdad,<br />
que en conjunto no satisfizo.<br />
La señora Herrera<br />
Sanmartí, tan acertada<br />
como siempre. La señora<br />
Treves, que a su<br />
elegante figura reúne una<br />
preciosa voz, fue muy<br />
bien recibida, y el bajo<br />
señor Giaconmelli estu-<br />
Un ramat <strong>de</strong><br />
cabres per la<br />
plaça <strong>de</strong> Prim<br />
als primers<br />
anys <strong>de</strong>l<br />
segle XX. Al<br />
fons, el Gran<br />
Hotel París i la<br />
Fonda<br />
Catalunya<br />
(Unión Postal<br />
Universal/<br />
CIMIR).<br />
Aladreta,<br />
grup <strong>de</strong><br />
persones<br />
davant la<br />
façana el<br />
Fortuny durant<br />
un carnaval<br />
(Antoni Escolà<br />
Gibert/Fons<br />
Escola Gibert/<br />
CIMIR)<br />
miento<strong>de</strong>miinoblidable[sic]<br />
ciudadnatal,sólosientoque<br />
noseanmayoresmisfaculta<strong>de</strong>s<br />
al par que la cantidad <strong>de</strong><br />
quesevaadisponer,parahacer<br />
algo <strong>de</strong> lo que siente el<br />
pecho <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong> los hijos<br />
<strong>de</strong> la Reus esforzada».<br />
Es <strong>de</strong>sconeix què va passar<br />
amb aquest assumpte, <strong>de</strong>l<br />
qualnos’hatrobatmésdocumentació,<br />
però els plànols<br />
presentats i aprovats per<br />
l’Ajuntament el 1881 no portaven<br />
la signatura d’Antoni<br />
Gaudí.SegonsMassó,«lafal-<br />
DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />
vo acertadísimo en su papel<br />
<strong>de</strong> Mefistófeles. Estos<br />
tres artistas fueron aplaudidos<br />
con justicia en distintas<br />
ocasiones.<br />
De los <strong>de</strong>más no po<strong>de</strong>mos<br />
ocuparnos, ya porque<br />
algunos no tuvieron<br />
motivo <strong>de</strong> lucirse ya porque<br />
otros no están a la<br />
altura <strong>de</strong>l nuevo coliseo.<br />
A pesar <strong>de</strong>l disgusto<br />
que causó en los concurrentes<br />
alguno <strong>de</strong> los artistas<br />
que <strong>de</strong>butaron en<br />
la función <strong>de</strong> que <strong>de</strong>jamos<br />
hecho mérito, el público<br />
fija su vista en la<br />
grandiosidad <strong>de</strong>l Teatro,<br />
en la belleza <strong>de</strong> su forma,<br />
y sobre todo entretenido<br />
en dirigir miradas,<br />
cruzándose saludos a través<br />
<strong>de</strong> los gemelos, no dio<br />
gran importancia al <strong>de</strong>sempeño<br />
<strong>de</strong> la ópera, y<br />
sólo como conato <strong>de</strong> lo<br />
que pueda sobrevenir, oímos<br />
algunas quejas dirigidas<br />
a la Empresa.<br />
tad’informacióimpe<strong>de</strong>ix,<strong>de</strong><br />
moment, saber si Gaudí va<br />
arribar a fer algun projecte,<br />
si va contribuir a traçar el<br />
disseny (si més no, tenia un<br />
plànol<strong>de</strong>lsolar)osivacobrar<br />
honoraris».PeròMassóaporta<br />
dues da<strong>de</strong>s molt interessants.L’arquitectequevatirarendavantelprojecte,FrancescBlanch,estavacasatamb<br />
Àngela Cornet –probablement<br />
parenta <strong>de</strong> Gaudí– i<br />
seràarquitecteprovincial<strong>de</strong><br />
LleóquanGaudítreballaràa<br />
les ciutats d’Astorga i Lleó.
DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012 <strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus<br />
PÀGINA 7<br />
LAS CIRCUNSTANCIAS<br />
(18/11/1882)<br />
Los forasteros que anteayer<br />
albergó esta ciudad,<br />
para asistir a la inauguración<br />
<strong>de</strong> nuestro Coliseo,<br />
han <strong>de</strong>bido quedar<br />
satisfechos, y en todos<br />
ellos vimos en su rostro<br />
retratada la admiración<br />
por haberse llevado a cabo<br />
en tan poco tiempo<br />
una obra que honra a esta<br />
localidad y a la provincia<br />
<strong>de</strong> que forma parte.<br />
No pondremos término<br />
a estas maltrazadas<br />
líneas sobre la función<br />
inaugural <strong>de</strong> nuestro Teatro,<br />
sin hacer una ligera<br />
reseña <strong>de</strong> los nombres <strong>de</strong><br />
las señoras y familias que<br />
más llamaron la atención<br />
aquella noche y <strong>de</strong> los<br />
hombres que en política,<br />
ciencias, comercio y<br />
artes ocupaban un lugar<br />
distinguido en la sociedad<br />
y asistieron al acto.<br />
Entre las señoras que<br />
iban elegantemente prendidas,<br />
recordamos a las<br />
<strong>de</strong> los señores Gil, Just,<br />
Llansó, Suqué, Montagut<br />
(don José), Ferré,<br />
Lastra, Casagualda (don<br />
Manuel y don José) y señora<br />
viuda <strong>de</strong> Rodés.<br />
Entre las familias cuyas<br />
señoras lucían elegantes<br />
trajes, recordamos<br />
a las <strong>de</strong> don Pedro<br />
O<strong>de</strong>na, Segimon hermanos,<br />
Boule, Grau y Company<br />
hermanos, Grau y<br />
Plà, Navás, Serra (don<br />
serafín), Mata, Bages,<br />
Pedrol, Carpa, Simó y<br />
Bofarull, las <strong>de</strong> Abelló<br />
(don Pablo y don Tomàs),<br />
señora e hija <strong>de</strong> Grau y<br />
Ferrer, esposa e hija <strong>de</strong>l<br />
señor Juez <strong>de</strong> 1ª Instancia,<br />
hijas <strong>de</strong> Besses, fa-<br />
La platea<br />
<strong>de</strong>l Fortuny,<br />
amb les<br />
fileres <strong>de</strong><br />
butaques<br />
retira<strong>de</strong>s,<br />
s’ha<br />
utilitzat <strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong>ls primers<br />
temps <strong>de</strong>l<br />
teatre per a<br />
balls i<br />
sopars,<br />
sobretot<br />
carnavals i<br />
actes socials<br />
iculturals<br />
<strong>de</strong> la<br />
societat<br />
El Círcol<br />
(Foto: Arxiu<br />
Fundació<br />
Teatre<br />
Fortuny)<br />
Un gran coliseu<br />
<strong>de</strong>dicat a<br />
Marià Fortuny<br />
9<br />
TEATRO FORTUNY<br />
RESEÑA DE LAS SEÑORAS Y FAMILIAS QUE MÁS LLAMARON LA<br />
ATENCIÓN Y DE LOS HOMBRES DE POLÍTICA, CIENCIAS, COMERCIO Y<br />
ARTES QUE TAN DIGNAMENTE REPRESENTARON AL SEXO FEO<br />
milias <strong>de</strong> los diputados<br />
provinciales, señores <strong>de</strong><br />
Furraña y Padró, esposa<br />
e hija <strong>de</strong> Borrajo, señora<br />
y cuñada <strong>de</strong>l señor<br />
Jefe <strong>de</strong> Telégrafos <strong>de</strong> la<br />
provincia, Martí <strong>de</strong> Borràs<br />
e hijas, esposa e hija<br />
<strong>de</strong>l señor Bartomeu,<br />
y otras muchas cuyos<br />
nombres sentimos omitir<br />
por sernos infiel la<br />
memoria.<br />
Notóse, sin embargo,<br />
la ausencia en el Teatro<br />
<strong>de</strong> las apreciadas familias<br />
<strong>de</strong> Beringola y Tarrats<br />
por hallarse <strong>de</strong> luto.<br />
El sexo feo se hallaba<br />
también dignamente representado<br />
por el Excmo.<br />
señor Gobernador civil <strong>de</strong><br />
la provincia, el señor Comandante<br />
Militar, Jefe<br />
<strong>de</strong> Telégrafos, Ingeniero<br />
<strong>de</strong> caminos, canales y<br />
puertos señor Mosso, Jefe<br />
<strong>de</strong> Fomento y Director<br />
<strong>de</strong> Sanidad <strong>de</strong>l puerto <strong>de</strong><br />
<strong>Tarragona</strong>, el señor Ingeniero<br />
Jefe <strong>de</strong> Minas, y Jefe<br />
<strong>de</strong> Estadística <strong>de</strong> la<br />
provincia, el Director <strong>de</strong><br />
la Sucursal <strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong><br />
España señor Gomis, y el<br />
señor Jefe <strong>de</strong> la explotación<br />
<strong>de</strong>l ferrocarril <strong>de</strong><br />
Lérida a Reus y <strong>Tarragona</strong>,<br />
el señor Presi<strong>de</strong>nte<br />
<strong>de</strong> la Diputación Provincial<br />
don Juan Casagualda,<br />
los diputados a<br />
Cortes señores Cay y Cañellas,<br />
el Director <strong>de</strong>l Instituto<br />
<strong>de</strong> esta ciudad y<br />
señores catedráticos, el<br />
señor Salas arquitecto,<br />
don Antonio Pascual, señor<br />
Montagut adminis-<br />
■ ElshistoriadorsPereAngueraiAlbertArnavat<strong>de</strong>scriuenaTeatreFortuny.Mésd’unsegleelqueelsespectadorses<br />
vantrobareldiaqueelFortuny<br />
va obrir portes. Al fons <strong>de</strong><br />
l’escalinatacentralfiguravaun<br />
bust <strong>de</strong>l pintor Marià Fortuny,<br />
en bronze, original <strong>de</strong><br />
l’escultoritaliàGénito,regalatperlavídua<strong>de</strong>lgranartistareusenc,quetambévacedirunaobrasevapera<strong>de</strong>corar<br />
l’escenari.<br />
Alaplateahihavia350butaques<br />
<strong>de</strong> caoba i 18 llotges <strong>de</strong><br />
trador <strong>de</strong>l Banco <strong>de</strong> Reus,<br />
y otros muchos que no<br />
recordamos en este momento.<br />
Algunos representantes<strong>de</strong>laprensa,lamayor<br />
parte <strong>de</strong> la <strong>de</strong> Barcelona,<br />
ocupaban un palco<br />
platea.<br />
DIARIO DE REUS<br />
(18/11/1882)<br />
Al salir <strong>de</strong> la inauguración<br />
dle Teatro Fortuy<br />
en la noche <strong>de</strong> anteayer,<br />
7seients.Elprimerpisdisposava<strong>de</strong>21llotgesielsegon<strong>de</strong><br />
12llotgeslateralsi73butaques<br />
al mig. El tercer pis, anomenatelparadís,estrobavadistribuït<br />
en gra<strong>de</strong>s o seients<br />
alslateralsiunagra<strong>de</strong>riacentral<br />
<strong>de</strong> 12 graons, amb capacitatpera600persones.Cada<br />
pis tenia el seu prosceni,<br />
amb10seients.Lail·luminació<strong>de</strong>lasalaeracompostaper<br />
37 aparells <strong>de</strong> gas daurat,<br />
amb11làmpa<strong>de</strong>s,quedonavenunaspecteenlluernador<br />
a ulls <strong>de</strong>ls coetanis.<br />
notóse un gran <strong>de</strong>scenso<br />
en la temperatura, producida<br />
por la pequeña<br />
lluvia que regalaron las<br />
nubes a esta ciudad durante<br />
la función; <strong>de</strong>jándose<br />
sentir un airecillo<br />
sumamente fresco e icnómodo,<br />
que ha obligado<br />
más que <strong>de</strong> prisa a<br />
usar las prendas <strong>de</strong> riguroso<br />
invierno.<br />
Anteayer, con motivo<br />
<strong>de</strong> la inauguración <strong>de</strong><br />
nuestro Teatro Fortuny,<br />
tuvimos la honra <strong>de</strong> ser<br />
visitados por el Excmo.<br />
señor Gobernador civil <strong>de</strong><br />
la provincia, el concesionario<br />
<strong>de</strong>l Ferrocarril directo,<br />
don Farncisco<br />
Gumà, el padre <strong>de</strong> la reina<br />
<strong>de</strong>l baile Sta. Mauri,<br />
nuestro querido y distinguido<br />
amigo director <strong>de</strong>l<br />
Centro<strong>de</strong>anuncios en Barcelona,<br />
D. Cayetano Cornet<br />
y otras personas notables<br />
que sería polijo<br />
enumerar.<br />
L’acteinaugurals’iniciàamb<br />
unavetlladaenhonor<strong>de</strong>Fortunyil’estrena<strong>de</strong>lasimfonia<br />
La inauguración, <strong>de</strong>l músic<br />
reusenc Olivi Oliva. Els cors<br />
<strong>de</strong>lCentre<strong>de</strong>Lectura,acompanyatsperl’orquestra<strong>de</strong>lteatre,vancantarl’HimneaFortuny<strong>de</strong>MariàFonts.Eugeni<br />
Matarecitàunsonetal·legòric<br />
i Marià Fonts el poema CantoaFortuny.IsidorFriaspronunciàeldiscursinaugural.Tot<br />
seguites<strong>de</strong>ixàcaureelteló<strong>de</strong><br />
boca, aclamat pel públic, i<br />
començà l’òpera Faust.
SUPLEMENT ESPECIAL DE DIARI DE TARRAGONA DIVENDRES, 16 DE NOVEMBRE DE 2012<br />
<strong>Diari</strong> <strong>de</strong> Reus