INSTITUTO DA LINGUA GALEGA - Apradoga

OBSERVACIÓNS ÁS TRANSCRICIÓNS
As transcricións tratan de representar unha pronuncia que correspondería
á lingua estándar nun rexistro formal, cunha dicción relativamente lenta e
matizada. A seguir recóllense brevemente algúns criterios e convencións (en
parte discutidos na introdución) que permitirán unha correcta interpretación das
transcricións:
1. Utilizamos o sistema consonántico do galego estándar, polo que non se
representa a gheada nin o seseo, sen que isto implique un xuízo desfavorable
para estes sistemas alternativos (v. 5.2.2). Tamén se propón sempre a
pronuncia da lateral palatal [¥], a pesar de ser moi minoritaria no galego actual.
2. Tocante ao timbre das vogais tónicas nas formas que presentan máis
dun resultado na lingua falada, proponse a forma máis estendida. En certos
casos en que existen dúas variantes amplamente representadas e socialmente
aceptadas, recóllense ambas. Algunhas veces indícase unha forma preferente,
por ser máis estendida, e outra secundaria (entre parénteses), tamén
aceptable. Na adaptación de palabras cultas procurouse reducir o número de
formas dobres.
3. Nas vogais átonas seguimos o criterio de evitar no posible as dobres
solucións, agás en certos derivados de formas con variación xeográfica da
vogal tónica (p.e. moitos verbos en –entar) e en certos cultismos. Dado que
con certa frecuencia existen distintos procedementos de adaptación, a
variación no vocalismo átono neste tipo de léxico é relativamente frecuente, e a
inclusión de dobres formas multiplicaría innecesariamente o número de
propostas, o que, dada a finalidade deste dicionario, podería resultar ineficaz e
mesmo confuso. Aínda así, recóllense dobres adaptacións cando se
consideran amplamente difundidas na fala.
4. Os grupos cultos aparecen representados na súa realización formal.
Como se advirte máis arriba (v. 5.3), estas oclusivas teñen realizacións pouco
tensas e sen ruído de apertura (["rEk}to6],[ab}su|Do6]: nas transcricións non se
inclúe o diacrítico } para facilitar a lectura), así como pronuncias máis relaxadas
(aproximantes). Nos rexistros informais estas oclusivas tenden a desaparecer.
5. Nos estranxeirismos que conservan grafías non adaptadas seguiuse o
criterio de representar as formas máis achegadas á pronuncia da lingua orixinal
en primeiro lugar, incluso cando inclúen sons que son alleos á fonética do
galego; nas voces máis usuais, proponse tamén unha forma adaptada en todo
ou en parte á fonética galega. A utilización dunha ou doutra forma depende da
situación e do contexto, polo que corresponde á competencia pragmática e
sociolingüística do falante elixir a forma adecuada. Non obstante, ha de terse
en conta que se trata sempre de formas que non están integradas nin
graficamente nin fonoloxicamente.
6. Outras convencións de transcrición foron a economía de diacríticos que
poderían dificultar a lectura das formas fonéticas e que indican modificacións
da articulación que resultan previsibles. Así, os signos [B, D, V] representan
xxvi