KOMPLETA GRAMATIKO DETALOZA DI LA LINGUO - Free

(9) Habitanto dil urbo, e Luxemburgiano, habitanto dil Dukio « Luxemburgia »; quale Mexikano,
habitanto di Mexiko, urbo, e Mexikiano, habitanto di Mexikia, lando.
=================
Adjektivo qualifikanta.
24. — L'adjektivo qualifikanta finas per -a e ne varias (1).
Por chanjar ol a substantivo samsenca suficas substitucar al dezinenco a la vokalo o (singulare), o
la vokalo i (plurale) : richa = qua esas richa : richo = (strikte) ento, individuo richa e
(konvencione, praktike) homoricha; — povra = qua esas povra : homo povra; povro = (strikte
ento, individuo povra e (konvencione, praktike) homo povra; — blinda = qua esas blinda : homo
blinda; blindo = (strikte) ento, individuo blinda e (konvencione, praktike) homo blinda; —
dezerta = qua esas dezerta; dezerto = ulo, loko, spaco dezerta; — bono = (konvencione,
praktike) homo bona; — mala = qua esas mala; malo = (konvencione, praktike) homo mala; —
la boni = la homi bona; — la mali = la homi mala (2).
25. — Kande adjektivo aplikesas a substantivo tacita, on indikas la pluralo per la artiklo le, o per
nedefinita pronomo konvenanta, o mem simple per -i. Ex. : Yen pomi, prenez le bona e lasez
le mala. Kun ideo partitiva on dicus : il ofris a me blanka e reda rozi, me prenis uli reda o
kelki reda; o plu simple : me prenis redi, quale on dicus : me prenis kelki. Tre certe ya redi e
kelki povas relatar nur rozi, sola kozo pri qua on parolas. La lasta exemplo montras bone, ke en
l'unesma ni povabus dicar : prenez la boni e lasez la mali. Nam vere quon altra kam pomi
relatus « la boni », « la mali », en ica frazo? Kad on komprenus homi, kande traktesas nur
pomi? (3).
26. — On darfas elizionar la a final dil adjektivi, ma kun la kondiciono ke to ne produktos
akumulo de konsonanti. On konsilas uzar to eliziono precipue kun l'adjektivi derivita e
partikulare kande li finas per -al-(a). Ex. : infantal anmo, amikal ago, kordial saluto, e. c. (4).
On devas ne uzar l'eliziono tro freque. Ol ne diplasas la acento; konseque ica restas sur a en
infantal, amikal, kordial, quale en infantala, amikala, kordiala.
Diveninte monosilaba per l'eliziono, l'adjektivi dusilaba sequas, pri l'acento, la regulo di omna
monosilabi, pri qui parolesas en § 4.
On ne obliviez ke l'eliziono nultempe esas obligala (5).
27. — Pri la plaso dil adjektivo on juas en Ido la libereso maxim kompleta. Nula logikal motivo
impozas a ni la kustumo Angla e Germana pozar l'adjektivo sempre e mashinatre avan la