KOMPLETA GRAMATIKO DETALOZA DI LA LINGUO - Free
KOMPLETA GRAMATIKO DETALOZA DI LA LINGUO - Free
KOMPLETA GRAMATIKO DETALOZA DI LA LINGUO - Free
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Lu (quale li) esas uzata por la 3 genri (2). Ma, se esas necesa (o se on volas) distingar la genri, on<br />
uzas singulare : ilu (mask.), elu (fem.), olu (neut.), quin maxim ofte on kurtigas per il, el, ol; e<br />
plurale : ili, eli, oli.<br />
En Ido, la distingo dil genri esas naturala : on uzas la maskulal genro por la maskuli, la feminal<br />
genro por la femini, la neutra por la kozi, ed anke porla enti di qui la sexuo esas nedeterminita :<br />
intanti, pueri, homi, yuni, oldi, personi, individui, kavali, bovi, kati, e. c.<br />
La triesma persono havas pronomo reflektiva : su por la singularo e la pluralo. Nultempe ol esas<br />
subjekto, e sempre ol referas la subjekto dil propoziciono en qua ol trovesas, kande ta subjekto<br />
reprezentas la triesma persono. Ex. : Il parolis pri su (same persono kam il, subjekto); eli<br />
parolas pri su (sama persono kam eli, subjekto dil propoziciono). Ma : Il parolas pri ilu (3)<br />
(altra persono kam il, subjekto); li parolas pri li (altra personi kam li, subjekto).<br />
Infinitivo, o participo havanta komplemento, konstitucas propoziciono : me vidis li lavar su o :<br />
me vidis li lavanta su = me vidis li qui lavis su.<br />
30. — Existas en Ido personal pronomo nedefinita : onu, qua preske sempre trovesas en la formo<br />
kurtigita on (segun ilu, elu, olu, divenanta il, el, ol). Ma nulo interdiktas uzar anke por olu la<br />
formo kompleta.<br />
La « me » filozofiala tradukesas exakte per la substantivo :la ego, qua ritrovesas en la vorti<br />
internaciona : egoism(o), egoist(a), egoist(o) (4).<br />
=================<br />
(1) L'esperantista pronomo mi havas la praktikal desavantajo tre grava, ke la orelo povas facile konfundar lu<br />
a ni, aparte en telefono. Do lu esis forjetenda. Pluse, la pronomo me di Ido, qua remplasas lu, donas la<br />
posedali mea, mei, certe plu komprenebla sen lerno da multa homi, nome dal latinisti, kam mia, miaj di<br />
Espo.<br />
(2) Ke lu servas la tri genri, segunvole, en la singularo, ne esas en su plu astonanta kam vidar li servar la<br />
tri genri, segunvole, en la pluralo. Ma, kontraste, ni ulkaze bezonas distingar la pronomo « li » per ili, eli,<br />
oli, totsame kam ni distingas la pronomo « lu » per ilu, elu, olu. La Angla e la Germana lingui pri co<br />
pruvas nur un kozo : ke li ulkaze jenesas por expresar distingo pronomala quan altra lingui expresas facile<br />
en frazi tala kam ici : Ili arivis ple frue kam eli. Eli meritas la sama puniso kam ili. Vu departos unesme<br />
kun ili, e me rajuntos vu kun eli. L'Esperantisti eroras grande, kande li laudas pri sua linguo, e relate ca<br />
punto, simpleso tro granda.<br />
Per decido (1558) l'akademio Idista repulsis omna restrikto pri la uzo di lu. On darfas do uzar ta pronomo<br />
totsame por kozo e por persono di sexuo evidenta, kam por animali di sexuo nekonocata e persono qua<br />
havas nomo sensexua, quale infanto, puero, homo e. c., tam vere maskula kam femina.<br />
La motivi di la decido donesis en « Mondo », XI, 68 : « Lu » por la singularo esas exakte lo sama kam<br />
« li » por la pluralo. Logiko, simetreso e facileso postulas ico. Konseque, same kam « li » darfas uzesar<br />
por personi, animali, kozi, omnafoye kande nulo obligas expresar la sexuo, tale « lu » darfas uzesar por<br />
personi, animali, kozi en la sama kondiciono. La distingo propozita esus subtilajo jenanta. Simila<br />
subtilajo rezultus pri laposedala pronomi, que freque devus esar : ilua, elua, olua, ilia, elia, olia, vice la