Bizkaiko Golkoko itsas biodibertsitatearen Gida - Aviso sobre ...
Bizkaiko Golkoko itsas biodibertsitatearen Gida - Aviso sobre ...
Bizkaiko Golkoko itsas biodibertsitatearen Gida - Aviso sobre ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KONTSERBAZIORAKO INTERESEKO ESPEZIEAK<br />
eta txikixeagoa (0,9 eta 1,2 metro bitartekoa). Orken bular-hegatsek <strong>itsas</strong> ugaztunen artean<br />
hezur-egitura gehien dituzten aurreko gorputz-adarrak dira. Pala-forma dute, adinarekin<br />
hazi egiten dira, eta batez ere lema gisa erabiltzen ditu, baina, isats-hegalarekin batera,<br />
gelditzeko ere erabiltzen ditu. Isats-hegala ukitu leunekoa da, eta erdian hozka bat<br />
du, oso markatua; muturrak puntadunak ditu, eta atzealdeko ertzak pixka bat ahurrak dira.<br />
Tamainari dagokionez, arrak emeak baino askoz handiagoak izaten dira.<br />
Munduko <strong>itsas</strong> ugaztun sakabanatuenetakoa da, baina ez dago uniformeki banatua. Inguru<br />
hotzetan ugariagoa da (Artikoan,Antartikan eta azaleratze-guneetan), tropikoetan eta<br />
ekuatorean baino. Kostan nahiz <strong>itsas</strong> zabalean azaltzen dira, baina, normalean, kostaldetik<br />
urruntzeko joera dute, ur sakonak nahiago baitituzte. Migrazioak poloetako <strong>itsas</strong>oetan<br />
izotza eratzen denean eta elikagaien arabera egiten ditu. Migrazio handiak pasadizoko taldeek<br />
egiten dituzte. Egoiliarrek ez dute distantzia handiko mugimendurik egiten. Harrapari<br />
aldakorra eta oportunista da; harrapakinak urte-sasoiaren, inguru geografikoaren, adinaren<br />
eta sexuaren arabera harrapatzen ditu: izokinak, hegaztiak (pinguinoak ere bai),<br />
txibiak, sardinzarrak, tunidoak, dortokak eta zenbait <strong>itsas</strong> ugaztun —esate baterako, izurdeak,<br />
<strong>itsas</strong> txakurrak, mortsak eta mistizetoak—.<br />
Igerilari azkarra eta gogotsua da, eta 55 km/h har dezake. Oso ikusmina eta lagunkoia da.<br />
3 eta 25 ale bitarteko taldeetan mugitzen da, baina ~150 ale bitarteko taldeak ere eratu<br />
ditzake. Jauziak egiten ditu, uretatik burua begietaraino ateratzea gustatzen zaio ikusmiran<br />
aritzeko, hegal-kolpeak jotzen ditu isats-hegalarekin nahiz bular aldekoekin, eta abar.<br />
Orka Interes Bereziko espezie gisa dago sailkatuta Arriskuan dauden Espezieen Katalogo<br />
Nazionalean, eta Arrisku Gutxiko espezie gisa NKNBren Zerrenda Gorria. Frantziako legeek,<br />
Habitat Arteztarauak eta CITES, Berna eta Bonneko Hitzarmenek babestu egiten dute.<br />
Pilotu-izurdeak<br />
Tamaina handiko izurdeak dira, eta bekoki konkortuak bereizten ditu. Espezie hauek bizkar-hegatsa<br />
erdi-erdian dute, iparraldeko balea botila-mutur bitxiak izan ezik —ez da benetako<br />
pilotu-izurdea, zifidoen familiakoa da—.<br />
Pilotu-izurde arrunt edo pilotu-izurde hegaluzeak (Globicephala melas), gorputz sendo,<br />
luze eta iluna du, eta orban argiak sabelean eta eztarrian. Burua globo-formakoa da. Ar<br />
helduek 5 edo 6 metro edo gehiagoko luzera dute, eta ia emeen pisu bikoitza izaten dute<br />
(normalean 4 eta 5 m bitartean). Elikatzeko, murgilaldi sakonak eta luzeak egiten ditu<br />
(normalean 100 eta 500 m bitartekoak), ur sakoneko inguruetan eta kontinente-ezpondan<br />
eskuarki, eta, horregatik, animalia ozeanikotzat hartzen da. Zefalopodoak jaten ditu,<br />
batez ere, baina baita arrain mesopelagikoak ere. Dieta aldatu egiten du adinaren, tamainaren<br />
eta ugaltze-zikloaren arabera, bai eta eskura duen elikagaiaren ugaritasunaren arabera<br />
ere.Taldeka eta koordinazio handiz ehizatzen dute. Egunero 14 bat kilo harrapakin<br />
jaten dituzte.<br />
175