29.10.2014 Views

Licenciatura en Psicología - Centro Universitario de Ciencias de la ...

Licenciatura en Psicología - Centro Universitario de Ciencias de la ...

Licenciatura en Psicología - Centro Universitario de Ciencias de la ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

2


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

GUÍA DE INDUCCIÓN 2011 B<br />

LICENCIATURA EN PSICOLOGÍA<br />

3


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

UNIVERSIDAD DE GUADALAJARA<br />

Itzcóatl Tonatiuh Bravo Padil<strong>la</strong><br />

Rector G<strong>en</strong>eral<br />

Miguel Ángel Navarro Navarro<br />

Vicerrector Ejecutivo<br />

José Alfredo Peña Ramos<br />

Secretario G<strong>en</strong>eral<br />

4


CENTRO UNIVERSITARIO DE CIENCIAS DE LA SALUD<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Jaime Andra<strong>de</strong> Vil<strong>la</strong>nueva<br />

Rector<br />

Rogelio Zambrano Guzmán<br />

Secretario Académico<br />

Saralyn López y Taylor<br />

Secretario Administrativo<br />

Juan Víctor Manuel Lara Vélez<br />

Director <strong>de</strong> <strong>la</strong> División <strong>de</strong> Disciplinas Básicas<br />

Oscar Aguirre Jáuregui<br />

Director <strong>de</strong> <strong>la</strong> División <strong>de</strong> Disciplinas Básicas<br />

Alfredo <strong>de</strong> Jesús Celis <strong>de</strong> <strong>la</strong> Rosa<br />

Directora <strong>de</strong> <strong>la</strong> División <strong>de</strong> Disciplinas para el Desarrollo, Promoción y<br />

Preservación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Fabio<strong>la</strong> <strong>de</strong> Santos Ávi<strong>la</strong><br />

Coordinación <strong>de</strong> Servicios Académicos<br />

Ignacio Avelino Rubio<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>Lic<strong>en</strong>ciatura</strong> <strong>en</strong> Psicología<br />

Martín Francisco González Vil<strong>la</strong>lobos<br />

5


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Coordinador carrera Cultura Física y Deportes<br />

María Olga Romero Estrada<br />

Coordinadora <strong>de</strong> <strong>Lic<strong>en</strong>ciatura</strong> <strong>en</strong> Enfermería<br />

Héctor Ochoa Velázquez<br />

Coordinador Carrera <strong>de</strong> Odontología<br />

Gabrie<strong>la</strong> Macedo Ojeda<br />

Coordinadora Carrera <strong>de</strong> Nutrición<br />

Eduardo Gómez Sánchez<br />

Coordinador Carrera <strong>de</strong> Medicina<br />

Yo<strong>la</strong>nda Leticia Romero Mariscal<br />

Coordinadora <strong>Lic<strong>en</strong>ciatura</strong> <strong>en</strong> Enfermería Semiesco<strong>la</strong>rizada<br />

Araceli Cortés Camacho<br />

Coordinadora <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Enfermería Básica<br />

Hugo Zaragoza Agui<strong>la</strong>r<br />

Coordinador <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong><br />

Radiología e Imag<strong>en</strong><br />

Reynaldo III Moisés Michel Durán<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong><br />

Prótesis D<strong>en</strong>tal<br />

Adriana Cuel<strong>la</strong>r Espinoza<br />

Coordinación <strong>de</strong> Enfermería Básica Semiesco<strong>la</strong>rizada<br />

Luis Manuel Espinosa Castillo<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong> Emerg<strong>en</strong>cias, Seguridad<br />

Laboral y Rescates<br />

6


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

GUÍA DE INDUCCIÓN 2011 B<br />

Coordinación G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l Proyecto Editorial<br />

Fabio<strong>la</strong> <strong>de</strong> Santos Ávi<strong>la</strong><br />

Autores Información G<strong>en</strong>eral<br />

Fabio<strong>la</strong> <strong>de</strong> Santos Ávi<strong>la</strong><br />

Irma Susana Pérez García<br />

Autores Información Carrera Lic. <strong>en</strong> Psicología<br />

Arturo Agui<strong>la</strong>r Santacruz<br />

Martha Cruz Ávi<strong>la</strong><br />

Christian Marcelo Ramírez Guerrero<br />

Información Institucional<br />

Coordinación <strong>de</strong> P<strong>la</strong>neación <strong>de</strong>l CUCS<br />

Corrección <strong>de</strong> estilo<br />

Brígida Botello Aceves<br />

Diseño y diagramación<br />

Héctor Vidal Sánchez Cisneros<br />

Apoyo Logístico<br />

Patricia Franco Baeza<br />

Rebeca Medina Pérez<br />

Rigoberto Ruvalcaba P<strong>la</strong>sc<strong>en</strong>cia<br />

María Concepción Castro Mora<br />

Primera edición 2011<br />

© D.R. Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara. C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Sierra Mojada No. 950, Puerta 7, Edificio A<br />

Colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

ISBN<br />

Impreso y hecho <strong>en</strong> México<br />

Printed and ma<strong>de</strong> in Mexico<br />

7


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

ÍNDICE<br />

MENSAJE DE BIENVENIDA 10<br />

TU UNIVERSIDAD 12<br />

Historia<br />

TU CENTRO UNIVERSITARIO 15<br />

Misión 16<br />

Visión 17<br />

Objetivos 18<br />

Estructura académico-administrativa 18<br />

Organización Divisional y Departam<strong>en</strong>tal 19<br />

Coordinaciones <strong>de</strong> Carrera 20<br />

Mo<strong>de</strong>lo Académico<br />

Sistema Matricial 22<br />

Semiflexible 23<br />

Sistema <strong>de</strong> créditos 24<br />

El <strong>en</strong>foque educativo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Compet<strong>en</strong>cias Profesionales Integradas 24<br />

Servicios a Estudiantes 27<br />

LICENCIATURA EN PSICOLOGÍA 29<br />

Anteced<strong>en</strong>tes históricos 30<br />

Misión, visión y objetivos 34<br />

Perfil <strong>de</strong>l aspirante 36<br />

8


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Perfil <strong>de</strong> egreso 36<br />

P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios 39<br />

Mapa curricu<strong>la</strong>r 58<br />

Modalida<strong>de</strong>s y opciones <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción 60<br />

Acreditación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera 67<br />

Opciones <strong>la</strong>borales <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempeño profesional 70<br />

Opciones <strong>de</strong> posgrado 72<br />

Decálogo <strong>de</strong>l estudiante <strong>de</strong> Psicología 73<br />

Bibliografía 75<br />

Anexos<br />

Directorio <strong>de</strong>l CUCS 77<br />

Mapa <strong>de</strong>l CUCS 94<br />

9


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

MENSAJE DE BIENVENIDA<br />

Estimados alumnos y alumnas <strong>de</strong> primer ingreso:<br />

Me congratulo <strong>de</strong> que, a partir <strong>de</strong> hoy, sean miembros <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tro<br />

<strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud (CUCS). Sin duda, todos uste<strong>de</strong>s han<br />

cursado sus estudios con <strong>de</strong>dicación y perseverancia, y han invertido <strong>en</strong> ello un<br />

gran esfuerzo, apoyados por maestros, familiares y amigos.<br />

Han competido por un espacio <strong>en</strong> este c<strong>en</strong>tro con un gran número <strong>de</strong> compañeros<br />

que, <strong>la</strong>m<strong>en</strong>tablem<strong>en</strong>te, no tuvieron éxito. Si bi<strong>en</strong> sería nuestro <strong>de</strong>seo<br />

recibirlos a todos, <strong>la</strong>s limitaciones físicas y presupuestarias impid<strong>en</strong> este empeño<br />

que como institución pública mant<strong>en</strong>emos. Más <strong>de</strong> seis mil alumnos aspiran<br />

cada ciclo esco<strong>la</strong>r a pert<strong>en</strong>ecer al CUCS, pero sólo un poco más <strong>de</strong> veinte por<br />

ci<strong>en</strong>to pued<strong>en</strong> llegar a ser nuestros alumnos. Felicida<strong>de</strong>s por este significativo<br />

logro.<br />

Ser profesionales <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud es un compromiso muy serio, que hoy asum<strong>en</strong><br />

y seguirá vig<strong>en</strong>te <strong>en</strong> toda su vida. La Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara y el CUCS ti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

también un compromiso <strong>de</strong> <strong>la</strong>rgo alcance al recibirlos. Nuestro propósito es<br />

impartir educación con calidad, equidad y pertin<strong>en</strong>cia, a fin <strong>de</strong> promover <strong>en</strong> los<br />

egresados, no sólo <strong>la</strong> excel<strong>en</strong>cia profesional, sino el compromiso con los valores<br />

<strong>de</strong>l humanismo, <strong>la</strong> justicia y <strong>la</strong> equidad. Es nuestra esperanza que sean uste<strong>de</strong>s<br />

un factor <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo humano y social, <strong>en</strong> el ejercicio <strong>de</strong> sus respectivas profesiones.<br />

Por ello, no escatimamos esfuerzos <strong>en</strong> proveerles <strong>de</strong> los recursos necesarios<br />

para su formación. Encontrarán profesores altam<strong>en</strong>te capacitados y <strong>en</strong> actualización<br />

continua; insta<strong>la</strong>ciones dignas y con frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> muy alto nivel; apoyos<br />

académicos y administrativos que nos empeñamos <strong>en</strong> mejorar <strong>de</strong> forma perman<strong>en</strong>te;<br />

un importante impulso a <strong>la</strong> internacionalización que los haga ciudada-<br />

10


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

nos <strong>de</strong>l mundo, así como un <strong>en</strong>torno promotor <strong>de</strong> estilos <strong>de</strong> vida saludable. En<br />

suma, una vida académica y social int<strong>en</strong>sa y <strong>de</strong> mucha calidad.<br />

Nuestro mo<strong>de</strong>lo educativo, por compet<strong>en</strong>cias profesionales, apuesta a <strong>la</strong><br />

formación integral <strong>de</strong>l estudiante, <strong>en</strong> <strong>la</strong> que éste es el protagonista <strong>de</strong> su propio<br />

apr<strong>en</strong>dizaje. Se trata <strong>de</strong> que los alumnos construyan el conocimi<strong>en</strong>to a partir<br />

<strong>de</strong> su interacción perman<strong>en</strong>te con los contextos social y natural, y el análisis<br />

<strong>de</strong> éstos a <strong>la</strong> luz <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to ci<strong>en</strong>tífico g<strong>en</strong>erado <strong>en</strong> los distintos campos<br />

disciplinarios. Esta propuesta <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> uste<strong>de</strong>s una actitud activa, crítica y<br />

consci<strong>en</strong>te <strong>de</strong> su <strong>en</strong>torno, con una perspectiva <strong>de</strong> sust<strong>en</strong>tabilidad y, <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r,<br />

<strong>de</strong> rigor <strong>en</strong> el trabajo académico.<br />

Les reitero una cordial bi<strong>en</strong>v<strong>en</strong>ida a este c<strong>en</strong>tro universitario; mi felicitación y<br />

mis <strong>de</strong>seos <strong>de</strong> éxito <strong>en</strong> su vida como profesionales <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud. Mant<strong>en</strong>gan sus<br />

aspiraciones <strong>de</strong> superación, así como <strong>la</strong> disciplina y <strong>de</strong>dicación que los ha traído<br />

hasta esta posición <strong>de</strong> privilegio.<br />

Afectuosam<strong>en</strong>te<br />

Dr. Jaime Andra<strong>de</strong> Vil<strong>la</strong>nueva<br />

Rector <strong>de</strong>l CUCS<br />

11


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

TU UNIVERSIDAD<br />

Historia<br />

La historia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara inició <strong>en</strong> <strong>la</strong> época colonial <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

región occid<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l país. Con el anteced<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l Colegio <strong>de</strong> Santo Tomás,<br />

fundado <strong>en</strong> 1951 por los miembros <strong>de</strong> <strong>la</strong> Compañía <strong>de</strong> Jesús –que <strong>en</strong> 1767<br />

fueron expulsados <strong>de</strong>l país–, fray Antonio Alcal<strong>de</strong> y Barriga, obispo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Nueva<br />

Galicia, gestionó ante el rey Carlos IV <strong>la</strong> creación <strong>de</strong> una universidad semejante<br />

a <strong>la</strong> <strong>de</strong> Sa<strong>la</strong>manca. En 1791, logró que se inaugurara, solemnem<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> Real y<br />

Literaria Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara, <strong>la</strong> cual inició con <strong>la</strong>s cátedras <strong>de</strong> Medicina<br />

y Derecho.<br />

Entre 1826 y 1860, y a consecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s constantes pugnas <strong>en</strong>tre gobiernos<br />

conservadores y liberales, <strong>la</strong> Universidad sufrió cierres y reaperturas. En esa<br />

época, alternó su nombre <strong>en</strong>tre Instituto <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l Estado y Universidad <strong>de</strong><br />

Guada<strong>la</strong>jara, según el grupo <strong>en</strong> el po<strong>de</strong>r.<br />

En 1914 fue creada <strong>la</strong> Escue<strong>la</strong> Preparatoria <strong>de</strong> Jalisco. En 1925 se reconoció<br />

<strong>la</strong> fundación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara y se expidió su primera ley orgánica;<br />

<strong>en</strong> estos últimos logros <strong>de</strong>stacó <strong>la</strong> <strong>la</strong>bor <strong>de</strong> José Guadalupe Zuno Hernán<strong>de</strong>z<br />

y <strong>de</strong>l primer rector <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara, Enrique Díaz <strong>de</strong> León.<br />

Durante los años och<strong>en</strong>ta, <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara fue <strong>de</strong>c<strong>la</strong>rada una<br />

institución educativa nacionalista, <strong>de</strong>mocrática y popu<strong>la</strong>r. En 1989, durante el<br />

rectorado <strong>de</strong>l lic<strong>en</strong>ciado Raúl Padil<strong>la</strong> López, se puso <strong>en</strong> marcha el proceso <strong>de</strong><br />

reforma universitaria, el cual actualizó el mo<strong>de</strong>lo académico y culminó con <strong>la</strong><br />

reestructuración <strong>de</strong> <strong>la</strong>s escue<strong>la</strong>s y faculta<strong>de</strong>s <strong>en</strong> campus temáticos y regionales<br />

l<strong>la</strong>mados c<strong>en</strong>tros universitarios, los cuales constituy<strong>en</strong> <strong>la</strong> Red Universitaria, que<br />

alcanza todo el territorio <strong>de</strong> Jalisco, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> integrar todas <strong>la</strong>s escue<strong>la</strong>s preparatorias<br />

<strong>en</strong> el Sistema <strong>de</strong> Educación Media Superior.<br />

En 2005 fue creado el Sistema <strong>de</strong> Universidad Virtual, que repres<strong>en</strong>ta el últi-<br />

12


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

mo es<strong>la</strong>bón <strong>de</strong> lo que hoy es <strong>la</strong> Red Universitaria <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara.<br />

Políticas institucionales<br />

• Funcionar como una red co<strong>la</strong>borativa o subsidiaria para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s funciones sustantivas, promovi<strong>en</strong>do <strong>la</strong> integración e interacción <strong>en</strong>tre<br />

los niveles educativos medio superior y superior.<br />

• Impulsar el <strong>de</strong>sarrollo equilibrado <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> Red Universitaria,<br />

at<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda educativa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes regiones <strong>de</strong> Jalisco.<br />

• Fom<strong>en</strong>tar una cultura <strong>de</strong> innovación y calidad <strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s,<br />

promovi<strong>en</strong>do <strong>la</strong> internacionalización <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s funciones universitarias.<br />

• Promover el compromiso social e impulsar <strong>la</strong> vincu<strong>la</strong>ción con el <strong>en</strong>torno,<br />

así como <strong>la</strong> equidad, el <strong>de</strong>sarrollo sust<strong>en</strong>table y <strong>la</strong> conci<strong>en</strong>cia ecológica,<br />

<strong>en</strong> el ejercicio <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes activida<strong>de</strong>s universitarias.<br />

• Fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> sust<strong>en</strong>tabilidad financiera, optimizando el uso <strong>de</strong> los recursos<br />

<strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> Red Universitaria.<br />

13


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

14


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

TU CENTRO UNIVERSITARIO<br />

El 4 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 1994 se creó el C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

(CUCS), el cual sustituyó <strong>la</strong> tradicional organización <strong>de</strong> escue<strong>la</strong>s y faculta<strong>de</strong>s<br />

por <strong>la</strong> estructura <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal y el sistema <strong>de</strong> créditos como ejes fundam<strong>en</strong>tales<br />

<strong>de</strong> una organización académico-administrativa <strong>de</strong> tipo matricial, con mayor<br />

flexibilidad curricu<strong>la</strong>r para cursar los estudios universitarios.<br />

El CUCS es un c<strong>en</strong>tro temático integrado <strong>en</strong> torno a los sigui<strong>en</strong>tes programas<br />

educativos:<br />

De pregrado:<br />

• Psicología<br />

• Cirujano D<strong>en</strong>tista<br />

• Médico Cirujano y Partero<br />

• Cultura Física y Deportes<br />

• Enfermería<br />

• Técnico <strong>en</strong> Enfermería<br />

De posgrado:<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias Biomédicas, con <strong>la</strong>s ori<strong>en</strong>taciones <strong>en</strong> Inmunología<br />

y G<strong>en</strong>ética Humana<br />

• Maestría <strong>en</strong> Salud Pública<br />

• Maestría <strong>en</strong> Epi<strong>de</strong>miología<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias Médicas<br />

• Doctorado <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

15


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

• Doctorado <strong>en</strong> Geriatría, Psicogeriatría y Gerontología<br />

• Doctorado <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud Comunitaria<br />

• Doctorado <strong>en</strong> Administración <strong>de</strong> los Servicios <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Des<strong>de</strong> su fundación, <strong>la</strong> oferta académica <strong>de</strong>l CUCS se ha <strong>en</strong>riquecido con<br />

<strong>la</strong> inclusión <strong>de</strong> nuevos programas <strong>de</strong> pregrado y posgrado. En 1997 se puso<br />

<strong>en</strong> marcha <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Nutrición, y <strong>en</strong> 2000 se reestructuró el p<strong>la</strong>n <strong>de</strong><br />

estudios <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias profesionales integradas y<br />

se sumaron los programas <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> (TSU) <strong>en</strong> Prótesis<br />

D<strong>en</strong>tal y <strong>en</strong> Radiología e Imag<strong>en</strong>, ambos con una duración <strong>de</strong> dos años.<br />

Actualm<strong>en</strong>te, el CUCS ofrece 89 programas educativos: dos <strong>de</strong> técnico medio<br />

profesional (uno semiesco<strong>la</strong>rizado); tres <strong>de</strong> técnico superior universitario; siete<br />

lic<strong>en</strong>ciaturas (una semiesco<strong>la</strong>rizada); 48 especialida<strong>de</strong>s médicas; seis especialida<strong>de</strong>s<br />

odontológicas; seis cursos posbásicos especializantes <strong>en</strong> <strong>en</strong>fermería; nueve<br />

maestrías; y ocho doctorados.<br />

Misión<br />

Es el C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud, formador <strong>de</strong> profesionales<br />

compet<strong>en</strong>tes, que g<strong>en</strong>era, aplica y difun<strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to ci<strong>en</strong>tífico-tecnológico,<br />

innovador y pertin<strong>en</strong>te; que realiza activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> ext<strong>en</strong>sión y vincu<strong>la</strong>ción con los<br />

difer<strong>en</strong>tes actores <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad, contribuy<strong>en</strong>do a mant<strong>en</strong>er y mejorar <strong>la</strong> salud<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción y su calidad <strong>de</strong> vida, con un <strong>en</strong>foque integral, s<strong>en</strong>tido humano,<br />

respeto, ética, id<strong>en</strong>tidad y compromiso social.<br />

16


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Visión 2030<br />

Es un C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> con li<strong>de</strong>razgo y reconocimi<strong>en</strong>to internacional <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to e iniciativas <strong>en</strong> salud, con un mo<strong>de</strong>lo educativo<br />

pertin<strong>en</strong>te y vanguardista, que fom<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> sus alumnos capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> integración<br />

a los diversos esc<strong>en</strong>arios. Es efici<strong>en</strong>te y transpar<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> sus<br />

procesos, mismos que contribuy<strong>en</strong> a <strong>la</strong> transformación <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad.<br />

Objetivos<br />

El C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud ti<strong>en</strong>e los sigui<strong>en</strong>tes objetivos:<br />

1.- Constituir un marco integrador <strong>de</strong> los campos profesionales y <strong>la</strong>s disciplinas<br />

ci<strong>en</strong>tíficas, cuyo objeto <strong>de</strong> trabajo y estudio son los procesos <strong>de</strong> salud y <strong>en</strong>fermedad<br />

<strong>en</strong> cualquiera <strong>de</strong> sus manifestaciones, niveles y complejidad.<br />

2.- Formar profesionales capaces <strong>de</strong> abordar al objeto <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud-<strong>en</strong>fermedad<br />

como un proceso integral y multi<strong>de</strong>terminado <strong>en</strong> los difer<strong>en</strong>tes campos que integran<br />

<strong>la</strong>s Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud.<br />

3.- Producir, <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r y vincu<strong>la</strong>r el conocimi<strong>en</strong>to ci<strong>en</strong>tífico y tecnológico que<br />

<strong>de</strong>mandan <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción, <strong>en</strong> los rubros <strong>de</strong> <strong>la</strong> prev<strong>en</strong>ción, <strong>la</strong><br />

terapéutica, <strong>la</strong> rehabilitación y <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong>l riesgo, así como <strong>la</strong> investigación<br />

que exige el avance <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud.<br />

4.- Conformar un espacio académico <strong>en</strong> el que <strong>la</strong> interacción multidisciplinar e<br />

interdisciplinar sean el eje <strong>de</strong> un nuevo mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> formación <strong>de</strong> profesionales,<br />

<strong>de</strong> producción <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to ci<strong>en</strong>tífico y <strong>de</strong> vincu<strong>la</strong>ción con los sectores pob<strong>la</strong>cionales<br />

y <strong>de</strong> salud.<br />

17


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Estructura académico-administrativa<br />

La organización <strong>de</strong>l CUCS se sust<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> una estructura <strong>de</strong> 19 <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos<br />

integrados <strong>en</strong> tres divisiones, que <strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Rectoría <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro. Como<br />

instancias auxiliares <strong>de</strong> <strong>la</strong> Rectoría están <strong>la</strong>s secretarías académica y administrativa,<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s que <strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong> diversas coordinaciones y unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> apoyo para el<br />

<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s sustantivas <strong>de</strong>l CUCS.<br />

Organización divisional y <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal<br />

Las divisiones son estructuras académico-administrativas que articu<strong>la</strong>n los<br />

programas <strong>de</strong> doc<strong>en</strong>cia, investigación y ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro. Para su funcionami<strong>en</strong>to,<br />

cu<strong>en</strong>tan con un director, un secretario y responsables <strong>de</strong> doc<strong>en</strong>cia, investigación<br />

y ext<strong>en</strong>sión. Su máximo órgano <strong>de</strong> gobierno es el consejo <strong>de</strong> división.<br />

A <strong>la</strong>s divisiones se adscrib<strong>en</strong>, <strong>en</strong> función <strong>de</strong> un objeto <strong>de</strong> estudio, los diversos<br />

<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos. La figura 2 muestra el organigrama g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l CUCS.<br />

Consejo <strong>de</strong> C<strong>en</strong>tro<br />

Rector <strong>de</strong> C<strong>en</strong>tro<br />

Coordinaciones <strong>de</strong><br />

Apoyo<br />

Secretaría Académica<br />

Secretaría<br />

Administrativa<br />

Coordinaciones <strong>de</strong><br />

Apoyo<br />

Unidad <strong>de</strong> Asuntos<br />

Juridicos<br />

Unidad <strong>de</strong><br />

Comunicación Social<br />

División <strong>de</strong><br />

Disciplinas Básicas<br />

Departam<strong>en</strong>tos<br />

División <strong>de</strong><br />

Disciplinas Clínicas<br />

Departam<strong>en</strong>tos<br />

División <strong>de</strong> Disciplinas<br />

para el Desarrollo<br />

Departam<strong>en</strong>tos<br />

18


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Los <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos constituy<strong>en</strong> <strong>la</strong>s unida<strong>de</strong>s académicas básicas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s cuales<br />

se organizan y administran directam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s funciones sustantivas <strong>de</strong> doc<strong>en</strong>cia,<br />

investigación y ext<strong>en</strong>sión, vincu<strong>la</strong>ción y difusión. A ellos están adscritas <strong>la</strong>s<br />

asignaturas o unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong> los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> estudio <strong>de</strong> <strong>la</strong>s carreras<br />

que ofrece el c<strong>en</strong>tro universitario. Su adscripción o pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia está <strong>en</strong> razón <strong>de</strong>l<br />

objeto <strong>de</strong> estudio <strong>de</strong> cada <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to.<br />

De igual forma, se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran adscritos a los <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos los programas<br />

<strong>de</strong> posgrado, <strong>la</strong>boratorios, c<strong>en</strong>tros e institutos <strong>de</strong> investigación que correspond<strong>en</strong><br />

a su campo <strong>de</strong> estudio.<br />

La organización <strong>de</strong> <strong>la</strong> doc<strong>en</strong>cia, <strong>la</strong> investigación y <strong>la</strong> ext<strong>en</strong>sión está sust<strong>en</strong>tada<br />

<strong>en</strong> pequeñas célu<strong>la</strong>s <strong>de</strong> académicos d<strong>en</strong>ominadas aca<strong>de</strong>mias, <strong>la</strong>s cuales se<br />

integran a partir <strong>de</strong> asignaturas afines por su cont<strong>en</strong>ido y ori<strong>en</strong>tación.<br />

Lo anterior permite que sea el <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to el c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida académica,<br />

el principal motor y g<strong>en</strong>erador <strong>de</strong> dinámicas <strong>de</strong> trabajo colegiado, y <strong>la</strong> primera<br />

p<strong>la</strong>taforma <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo académico <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro universitario. La figura 3 muestra<br />

<strong>la</strong> estructura y organización <strong>de</strong> un <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to.<br />

Coligio Departam<strong>en</strong>tal<br />

Jefe <strong>de</strong> Departam<strong>en</strong>to<br />

Programas <strong>de</strong><br />

Posgrado<br />

Académia<br />

Académia<br />

Académia<br />

Instituto<br />

C<strong>en</strong>tro <strong>de</strong><br />

Investigación<br />

o Servicios<br />

Académia<br />

19


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Coordinaciones <strong>de</strong> carrera<br />

La coordinación <strong>de</strong> carrera es <strong>la</strong> responsable <strong>de</strong> articu<strong>la</strong>r los procesos educativos<br />

que se produc<strong>en</strong> a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> trayectoria esco<strong>la</strong>r <strong>de</strong> los alumnos <strong>en</strong> cada<br />

lic<strong>en</strong>ciatura o programa educativo.<br />

El coordinador (a) <strong>de</strong> carrera se <strong>en</strong>carga <strong>de</strong> apoyar a los estudiantes para<br />

integrar lo mejor posible su programa personal <strong>de</strong> estudio y ati<strong>en</strong><strong>de</strong> sus necesida<strong>de</strong>s<br />

académico-administrativas <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con cada programa educativo.<br />

A<strong>de</strong>más, es el repres<strong>en</strong>tante oficial <strong>de</strong> cada programa tanto al interior como al<br />

exterior <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro. Sus funciones son <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />

• Co<strong>la</strong>borar con <strong>la</strong>s <strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cias correspondi<strong>en</strong>tes para solv<strong>en</strong>tar <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> doc<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios <strong>de</strong> carrera o posgrado que<br />

está bajo su responsabilidad.<br />

• Ori<strong>en</strong>tar a los alumnos inscritos <strong>en</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>en</strong> los diversos aspectos<br />

re<strong>la</strong>cionados con <strong>la</strong>s <strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cias académicas <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro, <strong>en</strong> los p<strong>la</strong>nes<br />

y programas <strong>de</strong> estudio respectivos, así como informar sobre <strong>la</strong>s condiciones<br />

<strong>de</strong> forma, tiempo y lugar <strong>en</strong> que los profesores ofrec<strong>en</strong> tutorías y<br />

<strong>de</strong>más servicios <strong>de</strong> asesoría académica.<br />

• Gestionar lo necesario para el <strong>de</strong>sarrollo y operación <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n y programas<br />

<strong>de</strong> estudio bajo su responsabilidad.<br />

• Ori<strong>en</strong>tar a los alumnos <strong>en</strong> los trámites correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>tación<br />

<strong>de</strong> proyectos <strong>de</strong> tesis y <strong>de</strong>más docum<strong>en</strong>tos terminales, trámites <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción,<br />

revalidación, convalidación y equival<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> estudios.<br />

• Pres<strong>en</strong>tar ante <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s compet<strong>en</strong>tes un programa <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s<br />

al inicio <strong>de</strong> cada ciclo lectivo.<br />

• Promover <strong>la</strong> integración <strong>de</strong>l programa académico a su cargo con los dis-<br />

20


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

tintos <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos que ofrec<strong>en</strong> los cursos <strong>de</strong> su p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios.<br />

• Procurar <strong>la</strong> continuidad y calidad <strong>de</strong>l proceso educativo <strong>en</strong> su conjunto,<br />

<strong>de</strong> conformidad con los p<strong>la</strong>nes y programas <strong>de</strong> estudio, políticas y normas<br />

institucionales.<br />

• R<strong>en</strong>dir un informe <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> los términos <strong>de</strong> <strong>la</strong> normativa aplicable.<br />

• Promover <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> difusión sobre su p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios.<br />

• Apoyar <strong>la</strong>s comisiones <strong>de</strong>l Consejo <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro universitario re<strong>la</strong>cionadas<br />

con su programa académico.<br />

• Definir, junto con los directores <strong>de</strong> división o jefes <strong>de</strong> <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to, <strong>en</strong>tre<br />

otros, los sigui<strong>en</strong>tes rubros:<br />

a) Los requerimi<strong>en</strong>tos para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> los p<strong>la</strong>nes y programas<br />

<strong>de</strong> estudio.<br />

b) Las asignaciones <strong>de</strong> asesorías para los proyectos terminales.<br />

c) Las condiciones <strong>de</strong> forma, tiempo y lugar <strong>de</strong> <strong>la</strong>s asesorías <strong>de</strong> los<br />

alumnos <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera o <strong>de</strong> posgrado.<br />

d) La promoción, cuando <strong>la</strong>s circunstancias lo requieran, <strong>de</strong> <strong>la</strong> integración<br />

<strong>de</strong> los comités consultivos a los que se refiere el artículo<br />

153 <strong>de</strong>l Estatuto G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara.<br />

• Apoyar los procesos <strong>de</strong> formación y actualización <strong>de</strong>l personal académico.<br />

• Proponer, junto con <strong>la</strong>s aca<strong>de</strong>mias, los criterios y estrategias <strong>de</strong> evaluación<br />

<strong>de</strong> los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> estudio para su actualización y flexibilización.<br />

21


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

• Coadyuvar <strong>en</strong> los procesos <strong>de</strong> innovación y diversificación educativa.<br />

• Apoyar <strong>en</strong> los programas <strong>de</strong> investigación educativa.<br />

• Proponer formas <strong>de</strong> evaluación y seguimi<strong>en</strong>to a los procesos <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción<br />

<strong>en</strong> el c<strong>en</strong>tro.<br />

• Las <strong>de</strong>más que le asigne <strong>la</strong> normativa universitaria.<br />

Mo<strong>de</strong>lo académico<br />

Sistema matricial<br />

Implica el tránsito <strong>de</strong>l alumno por varios <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos y con compañeros <strong>de</strong><br />

diversas carreras, como se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 4.<br />

Carrer<br />

as<br />

Figura 4. Sistema matricial<br />

19<br />

Departam<strong>en</strong>tos<br />

Departam<strong>en</strong>tos<br />

Departam<strong>en</strong>tos<br />

22


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Semiflexible<br />

El mo<strong>de</strong>lo curricu<strong>la</strong>r semiflexible está integrado por tres áreas, que se ilustran <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> figura 5.<br />

Áreas<br />

básica común y<br />

básica particu<strong>la</strong>r<br />

Área especializante<br />

Materias obligatorias<br />

- Materias selectivas<br />

Área optativa<br />

abierta<br />

Figura 5. Áreas <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo curricu<strong>la</strong>r semiflexible<br />

El mo<strong>de</strong>lo semiflexible ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes características:<br />

• Se pued<strong>en</strong> elegir algunas materias <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios.<br />

• Se pue<strong>de</strong> optar <strong>en</strong>tre distintas ori<strong>en</strong>taciones o especializaciones <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n.<br />

• El alumno ti<strong>en</strong>e que inscribirse a cada materia u ori<strong>en</strong>tación.<br />

• En <strong>de</strong>terminados puntos <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios, los alumnos <strong>de</strong> distintas<br />

carreras interactúan.<br />

• El alumno id<strong>en</strong>tifica sus avances con base <strong>en</strong> el número <strong>de</strong> créditos que<br />

va acumu<strong>la</strong>ndo.<br />

• El mo<strong>de</strong>lo semiflexible exige una mayor participación y responsabilidad<br />

<strong>de</strong> los alumnos.<br />

• El mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong>manda una mayor profesionalización <strong>de</strong> los profesores y<br />

una actualización constante <strong>de</strong> sus conocimi<strong>en</strong>tos, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> c<strong>en</strong>trarse<br />

<strong>en</strong> los apr<strong>en</strong>dizajes <strong>de</strong> los alumnos.<br />

• El mo<strong>de</strong>lo implica una actualización constante <strong>de</strong> los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> estudio.<br />

23


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Sistema <strong>de</strong> créditos<br />

Para hacer efectiva esta posibilidad <strong>de</strong> elección, se requiere un sistema administrativo<br />

que contabilice y controle los avances que se van logrando <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

trayectoria <strong>de</strong> estudios.<br />

Un crédito es una unidad <strong>de</strong> medida <strong>de</strong> <strong>la</strong>s horas <strong>de</strong> teoría y práctica <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

asignaturas. Cada materia ti<strong>en</strong>e asignado un número <strong>de</strong> créditos, según su carga<br />

horaria teórica y práctica.<br />

Cada p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios ti<strong>en</strong>e un número <strong>de</strong> créditos mínimo necesario para<br />

alcanzar el título o grado. El sistema <strong>de</strong> créditos permite a los alumnos ir “acumu<strong>la</strong>ndo<br />

puntos” conforme se van cursando <strong>la</strong>s asignaturas, obligatorias u optativas,<br />

<strong>de</strong> su p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios.<br />

El <strong>en</strong>foque educativo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias profesionales integradas<br />

Ante un contexto complejo y global como el que hoy se reconoce, uno <strong>de</strong> los<br />

retos y compromisos más importantes <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones <strong>de</strong> educación superior<br />

es mejorar <strong>la</strong> calidad y pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación profesional. Particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te,<br />

<strong>en</strong> nuestro caso, se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> at<strong>en</strong><strong>de</strong>r los perman<strong>en</strong>tes cambios <strong>en</strong> cuanto a <strong>la</strong>s<br />

<strong>de</strong>mandas <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad <strong>en</strong> dos aspectos: uno es <strong>la</strong> formación integral <strong>de</strong> profesionales<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> salud, y otro, <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s y los problemas que <strong>la</strong> sociedad<br />

p<strong>la</strong>ntea <strong>en</strong> este campo.<br />

Para respon<strong>de</strong>r a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas <strong>de</strong> este mundo cambiante, se hace necesario<br />

innovar <strong>de</strong> manera perman<strong>en</strong>te los procesos formativos. Ante ello, y buscando<br />

mejorar <strong>la</strong> calidad y pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación profesional, <strong>en</strong> el CUCS se ha<br />

asumido un <strong>en</strong>foque educativo d<strong>en</strong>ominado por “compet<strong>en</strong>cias profesionales<br />

integradas”, el cual p<strong>la</strong>ntea una visión integral <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación: más allá <strong>de</strong><br />

impartir sólo conocimi<strong>en</strong>tos, se trata <strong>de</strong> reconocer los valores éticos y <strong>de</strong> com-<br />

24


25<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

promiso social que <strong>la</strong> sust<strong>en</strong>tan, <strong>en</strong>tre ellos: el respeto a <strong>la</strong> dignidad humana, el<br />

cuidado <strong>de</strong>l ambi<strong>en</strong>te y <strong>la</strong> corresponsabilidad ciudadana, así como <strong>la</strong> creatividad,<br />

<strong>la</strong> cooperación, <strong>la</strong> comunicación, <strong>la</strong> tolerancia y <strong>la</strong> honestidad.<br />

La propuesta educativa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias profesionales integradas reconoce<br />

el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias para <strong>la</strong> vida cotidiana y profesional. Formar<br />

profesionales <strong>de</strong>s<strong>de</strong> este <strong>en</strong>foque implica reconocer situaciones o problemas<br />

reales a partir <strong>de</strong> los cuales se vincule <strong>la</strong> teoría a <strong>la</strong> práctica, y <strong>de</strong>stacar el trabajo<br />

<strong>en</strong> equipo, cooperativo y co<strong>la</strong>borativo.<br />

Para <strong>la</strong> institución, formar por compet<strong>en</strong>cias profesionales p<strong>la</strong>ntea <strong>la</strong> necesidad<br />

<strong>de</strong> privilegiar el apr<strong>en</strong>dizaje y el papel transformador <strong>de</strong>l alumno, no sólo<br />

como persona, sino como futuro profesional, que <strong>en</strong> su vida cotidiana busca<br />

compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r e interactuar <strong>en</strong> <strong>de</strong>terminados contextos socioculturales, refer<strong>en</strong>tes<br />

con base <strong>en</strong> los cuales construye y reori<strong>en</strong>ta proyectos <strong>de</strong> vida para b<strong>en</strong>eficio<br />

personal con alto s<strong>en</strong>tido ético y social.<br />

Para el estudiante <strong>en</strong> ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud, <strong>la</strong> formación integral implica<br />

promover una educación que a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida sea significativa, ori<strong>en</strong>tada a<br />

reforzar <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias para: apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a conocer; apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a hacer; apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />

a vivir juntos; y apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a ser. El alumno se concibe como un ser <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />

perman<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con los <strong>de</strong>más y con su <strong>en</strong>torno <strong>de</strong>s<strong>de</strong> sus dim<strong>en</strong>siones<br />

biológica, psicológica, sociocultural e histórica; como un ser intelig<strong>en</strong>te, autónomo,<br />

crítico, creativo, capaz <strong>de</strong> vivir <strong>en</strong> paz, con salud, felicidad y <strong>de</strong> manera<br />

digna.<br />

Para los doc<strong>en</strong>tes, formar por compet<strong>en</strong>cias, requiere el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> estrategias<br />

didácticas que consi<strong>de</strong>ran <strong>la</strong> práctica <strong>en</strong> esc<strong>en</strong>arios reales; diseñar y probar<br />

nuevas metodologías para <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza, el apr<strong>en</strong>dizaje y <strong>la</strong> comunicación; reforzar<br />

el uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> información y <strong>la</strong> comunicación como apoyos<br />

a este proceso. Se busca formar personas al g<strong>en</strong>erar ambi<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje<br />

que favorezcan y <strong>de</strong>sarroll<strong>en</strong> sus capacida<strong>de</strong>s analíticas, críticas y reflexivas; sus


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

compet<strong>en</strong>cias profesionales, responsabilidad y compromiso social. Se trata <strong>de</strong><br />

un proceso continuo <strong>en</strong> el que <strong>la</strong> responsabilidad por el apr<strong>en</strong>dizaje se comparte<br />

<strong>de</strong> igual manera por alumnos y profesores. Este proceso, por otra parte, no se<br />

limita a <strong>la</strong> perman<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l alumno <strong>en</strong> <strong>la</strong> institución educativa, sino que se exti<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida.<br />

El reto es formar profesionales compet<strong>en</strong>tes, capaces <strong>de</strong> integrar actitu<strong>de</strong>s,<br />

valores, conocimi<strong>en</strong>tos y habilida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> el mundo <strong>de</strong> <strong>la</strong> práctica profesional para<br />

resolver problemas <strong>de</strong> manera autónoma y flexible <strong>de</strong>s<strong>de</strong> una perspectiva multidisciplinaria<br />

e interdisciplinaria.<br />

26


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Servicios a estudiantes<br />

El CUCS ofrece un conjunto <strong>de</strong> servicios dirigidos a promover el <strong>de</strong>sarrollo integral<br />

<strong>de</strong> los alumnos que cursan sus programas educativos. La Coordinación <strong>de</strong><br />

Servicios Académicos, a fin <strong>de</strong> ori<strong>en</strong>tar a tutores y alumnos <strong>en</strong> <strong>la</strong> localización <strong>de</strong><br />

estos servicios, ha integrado el Catálogo <strong>de</strong> Servicios a Estudiantes, organizado<br />

<strong>en</strong> dos categorías g<strong>en</strong>erales, con sus respectivas subcategorías según se <strong>de</strong>tal<strong>la</strong><br />

a continuación:<br />

• Servicios <strong>de</strong> apoyo académico<br />

a) At<strong>en</strong>ción psicopedagógica<br />

b) Asesoría académica especializada<br />

c) Acceso a equipami<strong>en</strong>to especializado<br />

d) Servicios <strong>de</strong> información<br />

e) Intercambio académico<br />

• Servicios <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción integral a <strong>la</strong> salud<br />

a) At<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> psicología<br />

b) Servicios <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermería<br />

c) At<strong>en</strong>ción médica g<strong>en</strong>eral<br />

d) At<strong>en</strong>ción médica especializada<br />

e) At<strong>en</strong>ción odontológica<br />

27


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

f) Análisis clínicos<br />

g) Asesoría <strong>en</strong> actividad física y <strong>de</strong>porte<br />

h) At<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> nutrición<br />

El catálogo se pue<strong>de</strong> consultar <strong>en</strong> línea <strong>en</strong> <strong>la</strong> página: http://www.cucs.udg.<br />

mx/serviciosaca<strong>de</strong>micos<br />

Por otra parte, <strong>la</strong> Coordinación G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Servicios a <strong>Universitario</strong>s, a través<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> Coordinación <strong>de</strong> Servicios Estudiantiles, ofrece servicios y programas<br />

<strong>de</strong> apoyo a los estudiantes <strong>de</strong> toda <strong>la</strong> Red Universitaria, <strong>en</strong>tre los que <strong>de</strong>stacan<br />

activida<strong>de</strong>s para mejorar <strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s académicas y socioafectivas; talleres<br />

<strong>de</strong> ori<strong>en</strong>tación vocacional; foros culturales; afiliación al IMSS y servicios médicos<br />

gratuitos, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> consultas y asesorías <strong>en</strong> temas <strong>de</strong> interés, como educación<br />

sexual, <strong>de</strong>rechos estudiantiles y prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> adicciones. Para conocer los<br />

<strong>de</strong>talles <strong>de</strong> estos servicios, consulta <strong>la</strong> página http://www.estudiantes.udg.mx/v2/<br />

28


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Bi<strong>en</strong>v<strong>en</strong>ida <strong>de</strong>l coordinador <strong>de</strong> carrera<br />

Acaban <strong>de</strong> iniciar un nuevo periodo <strong>en</strong> su vida. A partir <strong>de</strong> hoy, t<strong>en</strong>drán experi<strong>en</strong>cias<br />

académicas inéditas, pues ahora su proceso educativo se <strong>en</strong>caminará<br />

a formarse como un profesional <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> ci<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología. Ello<br />

implicará no sólo una mayor responsabilidad y <strong>de</strong>dicación <strong>de</strong> su parte, sino también<br />

gran<strong>de</strong>s satisfacciones y crecimi<strong>en</strong>to personal.<br />

Felicida<strong>de</strong>s por haber logrado estar <strong>en</strong>tre los seleccionados que iniciarán<br />

este camino y porque, a<strong>de</strong>más, ésta es <strong>la</strong> vía que <strong>de</strong>cidieron transitar.<br />

En <strong>la</strong> Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera siempre estaremos p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> que <strong>la</strong><br />

trayectoria académica que elijan, resulte <strong>de</strong> <strong>la</strong> mejor manera posible. Esta guía<br />

ti<strong>en</strong>e como propósito acompañarlos <strong>en</strong> los procesos académicos y administrativos,<br />

así como <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones esco<strong>la</strong>res que tom<strong>en</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> su ingreso hasta su<br />

titu<strong>la</strong>ción.<br />

Mtro. Arturo Agui<strong>la</strong>r Santacruz<br />

Coordinador <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera<br />

29


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Anteced<strong>en</strong>tes históricos<br />

La creación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> Psicología <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara <strong>en</strong><br />

1970-1976 coincidió con <strong>la</strong>s políticas educativas por parte <strong>de</strong>l Estado mexicano<br />

(increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> escue<strong>la</strong>s y faculta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> psicología <strong>en</strong> el país). A propuesta <strong>de</strong>l<br />

<strong>en</strong>tonces rector <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara, Rafael García <strong>de</strong> Quevedo, el<br />

3 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 1973 se formó <strong>la</strong> comisión para revisar los estudios <strong>en</strong>caminados a<br />

crear <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Psicología; <strong>la</strong> integraron los doctores W<strong>en</strong>ces<strong>la</strong>o Orozco<br />

y Sevil<strong>la</strong> (coordinador), Héctor Manuel García Álvarez (secretario), Carlos Corona<br />

Ibarra, Enrique García Ruiz, Raúl López Almaraz y Enrique Estrada Faudón.<br />

Esta comisión realizó los estudios necesarios para <strong>la</strong> creación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura<br />

y emitió su opinión acerca <strong>de</strong>l mercado <strong>de</strong> trabajo, el p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios, los<br />

elem<strong>en</strong>tos técnicos, financieros y humanos. Como resultado, se e<strong>la</strong>boró el docum<strong>en</strong>to<br />

“Proyecto <strong>de</strong> creación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Psicología”, que fue pres<strong>en</strong>tado<br />

ante <strong>la</strong> Rectoría <strong>en</strong> junio <strong>de</strong> 1974. El docum<strong>en</strong>to fue discutido y aprobado<br />

por el H. Consejo G<strong>en</strong>eral <strong>Universitario</strong> el 15 <strong>de</strong> julio <strong>de</strong> ese mismo año.<br />

Las activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> nueva lic<strong>en</strong>ciatura se iniciaron formalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> septiembre<br />

<strong>de</strong> 1975 <strong>en</strong> <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong>l Hospital Civil <strong>de</strong> Belén. El primer p<strong>la</strong>n <strong>de</strong><br />

estudios compr<strong>en</strong>día 41 materias básicas obligatorias distribuidas <strong>de</strong>l primero al<br />

sexto semestre; <strong>en</strong> séptimo y octavo se ofrecían salidas <strong>la</strong>terales <strong>en</strong> <strong>la</strong>s áreas <strong>de</strong><br />

psicología social, psicología industrial, psicología educativa y psicología clínica.<br />

Las materias se agrupaban <strong>en</strong> seis <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos y su carga horaria variaba<br />

<strong>en</strong>tre treinta, ses<strong>en</strong>ta y nov<strong>en</strong>ta horas semestrales.<br />

Este primer p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios funcionó durante dos meses, y a los tres meses,<br />

<strong>en</strong> diciembre <strong>de</strong> 1977, el comité directivo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Sociedad <strong>de</strong> Alumnos propuso<br />

modificaciones. En mayo <strong>de</strong> 1978, <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> convocó a profesores<br />

y alumnos a formar una comisión para <strong>la</strong> reforma <strong>de</strong>l citado p<strong>la</strong>n.<br />

30


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

En septiembre <strong>de</strong> 1978 se cons<strong>en</strong>suó y se resolvió que se agregara un semestre<br />

a <strong>la</strong> carrera y quedara <strong>en</strong> nueve, con 57 materias; que <strong>de</strong>saparecieran<br />

<strong>la</strong>s áreas terminales, se impartieran materias <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s áreas <strong>en</strong> los semestres<br />

séptimo, octavo y nov<strong>en</strong>o, y se incorporaran materias <strong>en</strong> el área <strong>de</strong> educación<br />

especial. Este p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios fue aprobado por el H. Consejo G<strong>en</strong>eral <strong>Universitario</strong><br />

el 28 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 1979.<br />

El 25 <strong>de</strong> junio <strong>de</strong> 1982, a iniciativa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s propias autorida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura,<br />

a cargo <strong>de</strong>l psicólogo Rafael Fernán<strong>de</strong>z López, se abordaron <strong>de</strong> nuevo<br />

cuestiones <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios. Este proceso dio como resultado programas<br />

únicos con materias secu<strong>en</strong>ciales, afines y <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma área <strong>de</strong> aplicación. Los<br />

ejes que se analizaron fueron:<br />

• Análisis <strong>de</strong> los programas <strong>de</strong> materia, los cont<strong>en</strong>idos, sus ori<strong>en</strong>taciones y<br />

secu<strong>en</strong>cias.<br />

• Discusión <strong>de</strong>l perfil académico respecto a cada área <strong>de</strong> aplicación.<br />

• E<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cartas <strong>de</strong>scriptivas <strong>de</strong> cada materia.<br />

• Revisión e integración <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cartas <strong>de</strong>scriptivas <strong>de</strong> cada materia respecto<br />

a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>más materias <strong>de</strong>l área.<br />

• Revisión e integración <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cartas <strong>de</strong>scriptivas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s materias <strong>de</strong> cada<br />

área respecto a <strong>la</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>s otras áreas <strong>de</strong> aplicación.<br />

En esa ocasión se propuso abordar los cont<strong>en</strong>idos temáticos con un <strong>en</strong>foque<br />

plural-crítico, con <strong>la</strong> perspectiva <strong>de</strong>l materialismo-histórico que, a su vez, era <strong>la</strong><br />

posición más acor<strong>de</strong> con los principios universitarios. A<strong>de</strong>más, se programaron<br />

reuniones <strong>de</strong> evaluación semestral <strong>de</strong> los programas para llevar a cabo discusiones,<br />

actualizaciones y modificaciones <strong>de</strong> los programas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s materias; <strong>en</strong> estas<br />

acciones participaban los profesores que impartían <strong>la</strong>s materias, los alumnos<br />

que <strong>la</strong>s cursaban y <strong>la</strong> administración <strong>en</strong> turno.<br />

31


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

El 4 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 1983, <strong>la</strong> sociedad <strong>de</strong> alumnos p<strong>la</strong>nteó a <strong>la</strong> administración<br />

<strong>de</strong>l doctor José <strong>de</strong> Jesús Mejía Gudiño <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> crear una comisión <strong>de</strong><br />

trabajo para realizar un cambio <strong>en</strong> el p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios. El 13 <strong>de</strong> junio se estableció<br />

<strong>la</strong> Comisión para <strong>la</strong> Evaluación y Modificación <strong>de</strong>l P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> Estudios <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> Psicología <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara. El 18 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>de</strong> 1985<br />

se aprobó el nuevo p<strong>la</strong>n, que contó con diez semestres, integrados por 73 materias<br />

obligatorias; <strong>la</strong>s materias se conc<strong>en</strong>traron <strong>en</strong> diez <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos.<br />

Con fines <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> los objetivos curricu<strong>la</strong>res, <strong>la</strong>s materias se agruparon<br />

<strong>en</strong> tres troncos <strong>de</strong> formación:<br />

• Básico g<strong>en</strong>eral<br />

• Básico profesional<br />

• Aplicativo profesional<br />

Con este currículo, <strong>la</strong> Facultad <strong>de</strong> Psicología se incorporó al sistema <strong>de</strong> Red<br />

Universitaria <strong>en</strong> 1994, con <strong>la</strong> d<strong>en</strong>ominación <strong>de</strong> carrera <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciado <strong>en</strong> Psicología,<br />

pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>te al C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud (CUCS).<br />

El 1 <strong>de</strong> septiembre <strong>de</strong> 1995, com<strong>en</strong>zaron los trabajos para a<strong>de</strong>cuar y flexibilizar<br />

el p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera acor<strong>de</strong> con el mo<strong>de</strong>lo académico <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal.<br />

El 17 <strong>de</strong> febrero <strong>de</strong> 1996 se aprobó el nuevo diseño curricu<strong>la</strong>r para el<br />

sistema <strong>de</strong> créditos <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Psicología. El nuevo p<strong>la</strong>n cont<strong>en</strong>ía áreas<br />

<strong>de</strong>terminadas, con un valor <strong>de</strong> créditos asignados a cada materia y un valor global<br />

según los requerimi<strong>en</strong>tos establecidos por áreas.<br />

El 20 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 1998, dicho p<strong>la</strong>n fue modificado al establecer créditos<br />

máximos y mínimos para cada área, ampliar el número global <strong>de</strong> créditos para<br />

concluir, y simplificar <strong>la</strong>s modalida<strong>de</strong>s para efecto <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción.<br />

32


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Actualm<strong>en</strong>te, se está <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>ndo una nueva propuesta curricu<strong>la</strong>r para<br />

dar respuesta a los cambios y <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas nacionales e internacionales <strong>en</strong><br />

materia <strong>de</strong> educación superior. Los cursos y <strong>la</strong>s prácticas profesionales, <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

más reci<strong>en</strong>te propuesta, part<strong>en</strong> <strong>de</strong> una formación integral por compet<strong>en</strong>cias<br />

profesionales.<br />

33


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Misión<br />

Formar profesionales, con reconocimi<strong>en</strong>to nacional e internacional por su perman<strong>en</strong>te<br />

actualización, responsabilidad y honestidad durante su <strong>de</strong>sempeño <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> doc<strong>en</strong>cia, investigación y asist<strong>en</strong>cia, que contribuye al <strong>de</strong>sarrollo humano y<br />

social.<br />

Visión<br />

Ser un programa educativo acreditado, actualizado y flexible, que forme psicólogos<br />

comprometidos con el bi<strong>en</strong>estar humano y social, con capacidad <strong>de</strong> ejercicio<br />

profesional <strong>en</strong> los ámbitos <strong>de</strong> educación, investigación y asist<strong>en</strong>cia a <strong>la</strong> salud<br />

m<strong>en</strong>tal y patologías individuales y sociales acor<strong>de</strong> con <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s actuales.<br />

Objetivo g<strong>en</strong>eral<br />

Formar lic<strong>en</strong>ciados <strong>en</strong> Psicología con una sólida preparación teórica-disciplinaria,<br />

metodológica y técnica para que ejerzan funciones <strong>de</strong> estudio, <strong>de</strong>scripción,<br />

explicación, evaluación, interv<strong>en</strong>ción y prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> los problemas psicosociales<br />

pres<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>la</strong> realidad nacional, regional y local.<br />

Objetivos específicos<br />

• Propiciar <strong>en</strong> el estudiante <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura una apreciación global<br />

g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l lugar don<strong>de</strong> aplicará lo apr<strong>en</strong>dido y <strong>de</strong>l mom<strong>en</strong>to histórico<br />

<strong>en</strong> que realizará su trabajo.<br />

• Formar profesionales <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología que sepan difer<strong>en</strong>ciar <strong>en</strong>tre formu<strong>la</strong>ciones<br />

ci<strong>en</strong>tíficas y el s<strong>en</strong>tido común u otro tipo <strong>de</strong> explicaciones<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad psicosocial.<br />

• Fom<strong>en</strong>tar el trabajo interdisciplinario e intradisciplinario que le permita<br />

apreciar y reflejar, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> una perspectiva más amplia, los f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os<br />

sociopsicológicos.<br />

34


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

• Proporcionar al estudiante <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera los conocimi<strong>en</strong>tos contextuales,<br />

filosóficos, biológicos y metodológicos necesarios para hacer<br />

<strong>de</strong> su apr<strong>en</strong>dizaje un proceso <strong>de</strong> investigación-acción que tome a <strong>la</strong><br />

realidad como eje fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> su formación académica.<br />

• Brindarle al estudiante información sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te amplia y actualizada<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> disciplina psicológica, <strong>de</strong> forma que pueda integrar<strong>la</strong> al<br />

conocimi<strong>en</strong>to que ti<strong>en</strong>e <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad y, así, efectuar <strong>la</strong> interpretación<br />

y el diagnóstico <strong>de</strong> los f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un punto <strong>de</strong> vista psicosocial.<br />

• G<strong>en</strong>erar espacios para que el estudiante establezca alternativas transformadoras,<br />

teóricas y técnicam<strong>en</strong>te apoyadas, acerca <strong>de</strong> los problemas<br />

concretos <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación social <strong>en</strong> los ámbitos <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación;<br />

<strong>la</strong> salud pública; <strong>la</strong> producción y el consumo; <strong>la</strong> organización social;<br />

<strong>la</strong> ecología y <strong>la</strong> vivi<strong>en</strong>da.<br />

35


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Perfil <strong>de</strong>l aspirante<br />

Intereses: humanistas, <strong>de</strong> servicio y ci<strong>en</strong>tíficos.<br />

Aptitu<strong>de</strong>s: habilidad para <strong>la</strong> lectura; facilidad para <strong>la</strong> comunicación verbal y<br />

escrita; habilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to (at<strong>en</strong>ción, memoria, análisis y síntesis); habilida<strong>de</strong>s<br />

para <strong>la</strong>s re<strong>la</strong>ciones interpersonales y capacidad <strong>de</strong> autoobservación.<br />

Actitu<strong>de</strong>s: <strong>de</strong> respeto, responsabilidad, tolerancia y empatía.<br />

Perfil <strong>de</strong> egreso<br />

El egresado <strong>de</strong> esta carrera será capaz <strong>de</strong>:<br />

• Concebir al individuo como una totalidad <strong>de</strong>terminada por variables biológicas,<br />

psicológicas y sociales.<br />

• Conocer <strong>la</strong>s teorías más actuales que explican el orig<strong>en</strong>, el <strong>de</strong>sarrollo y <strong>la</strong>s<br />

regu<strong>la</strong>rida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l psiquismo humano.<br />

• Contar con habilida<strong>de</strong>s y <strong>de</strong>strezas para analizar, sintetizar y reflexionar<br />

acerca <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to que existe <strong>en</strong> el ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología.<br />

• T<strong>en</strong>er una sólida formación filosófica, teórica, metodológica e instrum<strong>en</strong>tal<br />

para construir nuevos conocimi<strong>en</strong>tos.<br />

• Manejar técnicas y herrami<strong>en</strong>tas propias <strong>de</strong> <strong>la</strong> disciplina para id<strong>en</strong>tificar<br />

problemas, establecer diagnósticos y proponer e implem<strong>en</strong>tar <strong>la</strong>s soluciones<br />

pertin<strong>en</strong>tes.<br />

• Mostrar una actitud crítica ante los f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad, al <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r<br />

un s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> disciplina ante el trabajo, así como <strong>de</strong> solidaridad<br />

y compromiso con <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción que necesite y <strong>de</strong>man<strong>de</strong> sus servicios<br />

profesionales.<br />

36


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

• Manejar conocimi<strong>en</strong>tos que incluyan elem<strong>en</strong>tos teóricos, disciplinarios,<br />

métodos y técnicas para el análisis crítico <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad.<br />

• Difer<strong>en</strong>ciar perfectam<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre el conocimi<strong>en</strong>to ci<strong>en</strong>tífico y el s<strong>en</strong>tido<br />

común.<br />

• Poseer capacidad <strong>de</strong> análisis crítico <strong>de</strong> todo lo escrito sobre psicología<br />

para <strong>de</strong>slindar aquello cuyo sust<strong>en</strong>to es emin<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te i<strong>de</strong>alista.<br />

• Contar <strong>en</strong> su acervo <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>tos con una apreciación <strong>de</strong>l trabajo<br />

inter- e intradisciplinario <strong>de</strong> <strong>la</strong>s subramas que ha g<strong>en</strong>erado <strong>la</strong> psicología.<br />

• Manejar conocimi<strong>en</strong>tos que incluy<strong>en</strong> una dotación <strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos teóricodisciplinarios,<br />

metodológicos y técnicos para hacer un análisis crítico <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> realidad y establecer alternativas <strong>de</strong> acción cuando así se requiera.<br />

• Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r una epistemología perfectam<strong>en</strong>te c<strong>la</strong>rificada <strong>de</strong> cómo alcanzar<br />

<strong>la</strong>s metas <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to, y reconocer que el quehacer teórico,<br />

ci<strong>en</strong>tífico y profesional nunca está ex<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l quehacer político.<br />

• Desarrol<strong>la</strong>r <strong>la</strong> función g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> observación, análisis, interpretación,<br />

reflexión, evaluación, diagnóstico e interv<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> interre<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

subjetivida<strong>de</strong>s humanas <strong>en</strong> situaciones individuales, micro- y macrogrupales,<br />

<strong>en</strong> busca <strong>de</strong> <strong>la</strong> causalidad <strong>en</strong> <strong>la</strong>s re<strong>de</strong>s y conexiones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s situaciones<br />

objetivas y subjetivas <strong>de</strong> estas interre<strong>la</strong>ciones.<br />

• Id<strong>en</strong>tificar <strong>la</strong>s problemáticas sociopsicológicas <strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido mediato e inmediato.<br />

• Contar con <strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s para pres<strong>en</strong>tar alternativas a <strong>la</strong>s situaciones<br />

que abor<strong>de</strong> <strong>en</strong> un s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> una sociedad más justa<br />

para el hombre y modifique <strong>la</strong>s causas que originan el malestar social.<br />

• Desarrol<strong>la</strong>r servicios profesionales para el tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> problemática<br />

37


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

sociopsicológica <strong>en</strong> un int<strong>en</strong>to <strong>de</strong> dar at<strong>en</strong>ción a <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

pob<strong>la</strong>ción.<br />

• Mostrar capacidad para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes funciones particu<strong>la</strong>res:<br />

ori<strong>en</strong>tar; facilitar y asesorar a individuos, grupos y organizaciones; organizar,<br />

diagnosticar y diseñar programas <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción a problemáticas específicas;<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r estrategias <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción a problemas psicosociales e<br />

investigar sistemáticam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> realidad psicosocial con fines <strong>de</strong>scriptivos<br />

y explicativos.<br />

• La pob<strong>la</strong>ción a <strong>la</strong> que ori<strong>en</strong>tará su ejercicio profesional el egresado <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Psicología está ubicada, sobre todo, <strong>en</strong> <strong>la</strong> región occid<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l país y cu<strong>en</strong>ta con <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas para at<strong>en</strong><strong>de</strong>r los problemas tanto<br />

individuales como grupales que compr<strong>en</strong><strong>de</strong> dicha dinámica. Así pues, el<br />

psicólogo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara está capacitado para abordar<br />

situaciones <strong>de</strong> interre<strong>la</strong>ción humana <strong>en</strong> los diversos estratos económicos<br />

e i<strong>de</strong>ológicos <strong>de</strong> ésta, sin sesgar jamás ejercicio profesional a causa <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias socioeconómicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción a <strong>la</strong> cual dirija su actividad.<br />

Es lo sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te flexible y creativo para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r su ejercicio<br />

profesional <strong>en</strong> cualquier área, tanto urbana como rural <strong>de</strong>l país.<br />

38


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

P<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios<br />

Esquema <strong>de</strong>scriptivo <strong>de</strong> simbología<br />


 El TIPO <strong>de</strong> <strong>la</strong> materia se<br />

<strong>de</strong>fine según su re<strong>la</strong>ción<br />

teórico-práctico<br />

C = Curso<br />

CL= Curso <strong>la</strong>boratorio<br />

CT= Curso taller<br />

N = Campo clínico<br />

P = Práctica profesional<br />

CN= Clínica<br />

Indica el NOMBRE<br />

oficial <strong>de</strong> <strong>la</strong> materia<br />

T = Taller<br />


<br />

Carga horaria<br />

práctica<br />


<br />

Créditos asignados a<br />

<strong>la</strong> materia<br />

MATERIAS CLAVE TIPO HT HP HTL CRÉD. PRERREQ.<br />

Fisiología<br />

básica<br />


<br />

FO110 C 50 0 50 7 FO120<br />

Se integra por <strong>la</strong><br />

c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong>l<br />

<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to al<br />

que pert<strong>en</strong>ece y un<br />

número consecutivo<br />







<br />

Carga horaria<br />

teoría<br />

Carga horaria<br />

total<br />


<br />

Prerrequisitos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

materia. Se<br />

necesita tomar<br />

primero prerreq.<br />

para inscribirse <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> materia<br />

39


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Glosario <strong>de</strong> los <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l CUCS<br />

MF Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Morfología<br />

FO Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Fisiología<br />

PT Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Patología<br />

PB Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Básica<br />

NC Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Neuroci<strong>en</strong>cias<br />

FM Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Disciplinas Filosófico, Metodológico e Instrum<strong>en</strong>tales<br />

CS Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Sociales<br />

CL Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas Médicas<br />

CQ Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas Quirúrgicas<br />

CI<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas Odontológicas Integrales<br />

SM Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas <strong>de</strong> Salud M<strong>en</strong>tal<br />

EA Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Enfermería Clínica Integral Aplicada<br />

RC Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Reproducción Humana, Crecimi<strong>en</strong>to y Desarrollo<br />

Infantil<br />

SP Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Salud Pública<br />

OP Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Odontología para <strong>la</strong> Preservación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

MH Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l Movimi<strong>en</strong>to Humano, Educación, Deporte,<br />

Recreación y Danza<br />

PA Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Aplicada<br />

FC Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Enfermería para <strong>la</strong> At<strong>en</strong>ción, Desarrollo y Preservación <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> Salud<br />

40


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Áreas <strong>de</strong> formación<br />

Los cursos que compon<strong>en</strong> el p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios se divid<strong>en</strong> <strong>en</strong> distintas áreas <strong>de</strong><br />

formación, tal como se muestra a continuación.<br />

Áreas <strong>de</strong> formación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciado <strong>en</strong> Psicología<br />

ÁREAS DE FORMACIÓN<br />

CRÉDITOS %<br />

Área <strong>de</strong> formación básica común obligatoria 85 18.88<br />

Área <strong>de</strong> formación básica particu<strong>la</strong>r obligatoria 223 49.55<br />

Área <strong>de</strong> formación básica particu<strong>la</strong>r selectiva 12 2.66<br />

Área <strong>de</strong> formación especializante selectiva; a elegir <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

sigui<strong>en</strong>tes ori<strong>en</strong>taciones como mínimo tres, y máximo,<br />

cuatro: 117 26<br />

Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Educación Especial 45<br />

Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología Clínica 74<br />

Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología <strong>de</strong>l Trabajo 34<br />

Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología Educativa 42<br />

Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología Social 44<br />

Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Neuropsicología 41<br />

Área <strong>de</strong> formación optativa abierta 13 2.88<br />

Número <strong>de</strong> créditos requeridos para optar por el título 450 100<br />


<br />

41


protocolo <strong>de</strong><br />

C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Área <strong>de</strong> formación básica común obligatoria<br />

Las materias que correspond<strong>en</strong> a <strong>la</strong>s áreas <strong>de</strong> formación básica común obligatoria<br />

y formación básica particu<strong>la</strong>r obligatoria son cursadas <strong>en</strong> su totalidad por<br />

los alumnos <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciado <strong>en</strong> Psicología. La lista <strong>de</strong> cursos que<br />

pert<strong>en</strong>ec<strong>en</strong> a estas áreas se pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes tab<strong>la</strong>s. Hay que <strong>de</strong>stacar<br />

que el ord<strong>en</strong> <strong>en</strong> que <strong>la</strong>s materias aparec<strong>en</strong> está <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to<br />

al que están adscritas y no repres<strong>en</strong>ta el ord<strong>en</strong> <strong>en</strong> que se cursan; para ello, es<br />

conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te revisar el mapa curricu<strong>la</strong>r que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> el apartado correspondi<strong>en</strong>te.<br />

Área <strong>de</strong> formación básica común obligatoria<br />

CLAVE TIPO<br />

HORAS<br />

TEORÍA<br />

HORAS<br />

PRÁCTICA<br />

HORAS<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

MATERIAS<br />

Antropología<br />

avanzada CS103 C 60 0 60 8<br />

Historia<br />

socioeconómica<br />

y política <strong>de</strong><br />

México CS105 C 60 0 60 8 CS110<br />

Sociología<br />

avanzada CS110 C 60 0 60 8<br />

Universidad y<br />

sociedad CS111 C 60 0 60 8 CS105<br />

Diseño <strong>de</strong><br />

instrum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

medición FM100 CT 40 20 60 6<br />

FM101<br />

FM102<br />

Diseño <strong>de</strong><br />

42


instrum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

medición FM100 CT 40 20 60 6<br />

FM101<br />

Universidad FM102 <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Diseño <strong>de</strong><br />

protocolo <strong>de</strong><br />

investigación FM101 CT 40 20 60 6 FM103<br />

Elem<strong>en</strong>tos<br />

básicos <strong>de</strong><br />

estadística FM102 CT 30 10 40 5<br />

Elem<strong>en</strong>tos<br />

básicos <strong>de</strong><br />

metodología<br />

ci<strong>en</strong>tífica FM103 CT 40 8 48 6<br />

Área <strong>de</strong> formación básica particu<strong>la</strong>r obligatoria<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

TEORÍA<br />

PRÁCTICA<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Psicología y<br />

problemática<br />

nacional CS116 S 60 0 60 8 CS105<br />

Reporte <strong>de</strong><br />

investigación <strong>de</strong><br />

campo FM112 CT 30 30 60 6<br />

FM100<br />

FM105<br />

Bases biológicas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad<br />

psíquica NC100 CT 46 14 60 7<br />

Bases<br />

funcionales <strong>de</strong>l<br />

psiquismo<br />

43


<strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad<br />

C<strong>en</strong>tro psíquica <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias NC100 <strong>de</strong> <strong>la</strong> SaludCT 46 14 60 7<br />

Bases<br />

funcionales <strong>de</strong>l<br />

psiquismo<br />

humano NC101 CT 45 15 60 7 NC100<br />

Funciones<br />

cerebrales<br />

superiores NC102 CT 20 20 40 4 NC101<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

neuropsicología NC103 CT 20 20 40 4 NC102<br />

Psicolingüística<br />

evolutiva NC104 CT 44 16 60 7<br />

PB113<br />

NC101<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

neurodiagnóstico NC105 CT 20 60 80 7 NC102<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l<br />

trabajo PA100 CT 40 20 60 6 CS116<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología<br />

educativa PA101 CT 40 20 60 6 CS116<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología social PA102 CT 40 20 60 6 CS116<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

educación<br />

especial PA129 CT 40 20 60 6 CS116<br />

Bases teóricas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> dinámica<br />

44


educación<br />

especial PA129 CT 40 20 60 6 Universidad CS116 <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Bases teóricas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> dinámica<br />

<strong>de</strong> grupos PB103 CT 40 20 60 6 PB121<br />

Dinámica <strong>de</strong><br />

grupos PB104 CT 30 30 60 6 PB103<br />

Historia crítica <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> psicología PB105 C 60 0 60 8<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

psicodiagnóstico<br />

<strong>de</strong> adultos PB106 T 30 30 60 6<br />

PB114<br />

PB107<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

psicodiagnóstico<br />

infantil PB107 T 30 30 60 6<br />

PB115<br />

PB116<br />

Aplicaciones <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>en</strong>trevista<br />

psicológica PB117 CT 30 30 60 6 PB108<br />

Teorías clásicas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

personalidad PB118 C 60 0 60 8 PB121<br />

Teorías<br />

contemporáneas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

personalidad PB119 C 60 0 60 8 PB121<br />

Teorías y<br />

corri<strong>en</strong>tes<br />

contemporáneas<br />

<strong>en</strong> psicología I PB120 C 60 0 60 8 PB105<br />

45


<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

C<strong>en</strong>tro personalidad <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias PB119 <strong>de</strong> <strong>la</strong> SaludC 60 0 60 8 PB121<br />

Teorías y<br />

corri<strong>en</strong>tes<br />

contemporáneas<br />

<strong>en</strong> psicología I PB120 C 60 0 60 8 PB105<br />

Teorías y<br />

corri<strong>en</strong>tes<br />

contemporáneas<br />

<strong>en</strong> psicología II PB121 C 60 0 60 8 PB120<br />

Sexualidad<br />

humana RC119 CT 60 20 80 9<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología clínica SM100 CT 50 10 60 8<br />

Psicopatología<br />

g<strong>en</strong>eral SM109 CT 50 10 60 8<br />

CS116<br />

PB111<br />

PB102 y<br />

simultánea<br />

con PB111<br />

y PB115<br />

Totales 1 445 375 1 920 223<br />


<br />

46


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Área <strong>de</strong> formación básica particu<strong>la</strong>r selectiva<br />

De esta área sólo se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> cursar dos materias <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cuatro que se ofrec<strong>en</strong>; se<br />

recomi<strong>en</strong>da ampliam<strong>en</strong>te que se elijan por pares, ya sea <strong>la</strong>s dos que correspond<strong>en</strong><br />

a <strong>la</strong> Psicología experim<strong>en</strong>tal o <strong>la</strong>s dos <strong>de</strong> Procesos psicológicos.<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

TEORÍA<br />

PRÁCTICA<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Psicología<br />

experim<strong>en</strong>tal I<br />

FM110 CT 40 20 60 6 FM101<br />

Psicología<br />

experim<strong>en</strong>tal II FM111 CT 20 40 60 6 FM110<br />

Procesos<br />

psicológicos<br />

fundam<strong>en</strong>tales:<br />

<strong>en</strong>foques<br />

conductual y<br />

cognitivo PB109 C 60 0 60 8 PB121<br />

Procesos<br />

psicológicos<br />

fundam<strong>en</strong>tales:<br />

<strong>en</strong>foques<br />

humanista y<br />

psicoanalítico PB110 C 60 0 60 8 PB121<br />


<br />

47


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Área <strong>de</strong> formación especializante selectiva<br />

Una vez que se ha llegado aproximadam<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> mitad <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera y que<br />

se han cursado los prerrequisitos correspondi<strong>en</strong>tes, inicia el área <strong>de</strong> formación<br />

especializante selectiva, <strong>la</strong> cual se divi<strong>de</strong> <strong>en</strong> seis ori<strong>en</strong>taciones distintas que marcarán<br />

el rumbo durante los sigui<strong>en</strong>tes semestres: Educación Especial, Psicología<br />

Clínica, Psicología <strong>de</strong>l Trabajo, Psicología Educativa, Psicología Social y Neuropsicología.<br />

Para cumplir con los créditos necesarios para egresar <strong>la</strong> carrera,<br />

se habrá <strong>de</strong> elegir <strong>de</strong> tres a cuatro ori<strong>en</strong>taciones. Para tomar esta importante<br />

<strong>de</strong>cisión, se pued<strong>en</strong> consultar <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes tab<strong>la</strong>s para revisar los cursos que<br />

compon<strong>en</strong> cada una. Hay que recordar que el ord<strong>en</strong> <strong>en</strong> que se muestran <strong>la</strong>s materias<br />

no indica <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> que se cursan. Algunas ori<strong>en</strong>taciones conti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

información al final <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tab<strong>la</strong>s que se <strong>de</strong>be leer con at<strong>en</strong>ción.<br />

a) Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Educación Especial<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

HORAS<br />

TEORÍA<br />

HORAS<br />

PRÁCTICA<br />

HORAS<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Psicodiagnóstico<br />

y evaluación <strong>en</strong><br />

educación<br />

especial PA106 CT 40 20 60 6 PA112<br />

Interv<strong>en</strong>ción<br />

psicoeducativa<br />

<strong>en</strong> sujetos<br />

especiales PA110 CT 66 30 96 11<br />

PA106 y<br />

simultánea con<br />

PA115<br />

Necesida<strong>de</strong>s<br />

psicoeducativas<br />

<strong>en</strong> sujetos<br />

especiales PA112 CT 79 11 90 12<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas <strong>de</strong><br />

psicología <strong>en</strong><br />

educación<br />

especial PA115 CT 40 160 200 16<br />

PA129<br />

PB107<br />

PA106 y<br />

simultánea con<br />

PA110<br />


<br />

48


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

b) Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología Clínica<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

TEORÍA<br />

PRÁCTICA<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Introducción a<br />

<strong>la</strong> psicoterapia SM104 CT 50 10 60 8 SM100<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas<br />

<strong>de</strong><br />

psicoterapia<br />

<strong>de</strong> adultos SM105 T 10 230 240 16<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas<br />

<strong>de</strong><br />

psicoterapia<br />

infantil SM106 T 25 200 225 16<br />

SM112<br />

SM113<br />

SM113<br />

SM112<br />

Psicopatología<br />

<strong>de</strong> adultos no<br />

psicótica SM107 CT 50 10 60 8 SM109<br />

Psicopatología<br />

<strong>de</strong> adultos<br />

psicótica SM108 CT 50 10 60 8 SM109<br />

Psicopatología<br />

infantil SM110 CT 50 10 60 8 SM109<br />

49


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Fundam<strong>en</strong>tos<br />

<strong>de</strong><br />

psicoterapia<br />

<strong>de</strong> adultos SM111 CT 80 10 90 12<br />

SM104<br />

SM107<br />

SM108<br />

Psicoterapia<br />

<strong>de</strong> adultos SM112 CT 30 30 60 6 SM111<br />

Psicoterapia<br />

infantil SM113 CT 50 10 60 8<br />

SM110<br />

SM104<br />


<br />

Maximo a cursar: 74 créditos(sólo se <strong>de</strong>berá cursar una asignación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prácticas profecionales<br />

supervisadas<br />

c) Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología <strong>de</strong>l Trabajo<br />

MATERIAS<br />

CLAVE<br />

TIPO<br />

HORAS<br />

TEORÍA<br />

HORAS<br />

PRÁCTICA<br />

HORAS<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Evaluación,<br />

diagnóstico y<br />

selección <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> psicología<br />

<strong>de</strong>l trabajo PA108 CT 40 20 60 6 PA124<br />

Interv<strong>en</strong>ción<br />

organizacional<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l<br />

trabajo PA109 CT 40 20 60 6<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l<br />

trabajo PA114 T 40 160 200 16<br />

PA108 y<br />

simultánea<br />

con<br />

PA114<br />

PA108 y<br />

simultánea<br />

con<br />

PA109<br />

Teoría y<br />

técnica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l<br />

trabajo PA124 CT 40 20 60 6 PA100<br />


<br />

50


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

d) Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología Educativa<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

TEORÍA<br />

PRÁCTICA<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Ori<strong>en</strong>tación y<br />

asesoría<br />

educativa PA113 CT 40 20 60 6<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas<br />

<strong>de</strong> psicología<br />

educativa PA116 T 40 160 200 16<br />

Psicología<br />

educativa<br />

aplicada PA118 CT 40 20 60 6<br />

PA121<br />

PA122<br />

PA113 y<br />

simultánea<br />

con<br />

PA118<br />

PA113 y<br />

simultánea<br />

con<br />

PA116<br />

Desarrollo,<br />

apr<strong>en</strong>dizaje y<br />

educación PA121 CT 40 20 60 6 PA101<br />

Psicología y<br />

pedagogía PA122 CT 50 10 60 8 PA101<br />


<br />

51


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

e) Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Psicología Social<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

HORAS<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

TEORÍA<br />

PRÁCTICA<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Psicología<br />

social <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

organizaciones PA104 CT 40 20 60 6<br />

PA111<br />

PA125<br />

Perspectivas<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

investigación<br />

psicosocial PA111 CT 40 20 60 6 PA102<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas<br />

<strong>en</strong> psicología<br />

social PA119 T 40 160 200 16<br />

PA104<br />

PA120<br />

Aplicaciones<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

psicología<br />

social PA120 CT 50 10 60 8 PA111<br />

Ori<strong>en</strong>taciones<br />

<strong>en</strong> psicología<br />

social PA125 S 50 10 60 8 PA102<br />


<br />

52


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

f) Ori<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> Neuropsicología<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

HORAS<br />

TEORÍA<br />

HORAS<br />

PRÁCTICA<br />

HORAS<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Alteraciones<br />

neurales y<br />

actividad<br />

psíquica NC106 T 10 40 50 4 NC108<br />

Ci<strong>en</strong>cias<br />

cognitivas NC107 CT 18 12 30 3 NC102<br />

Evaluación<br />

neuropsicológica<br />

y rehabilitación NC108 CT 20 20 40 4<br />

NC103<br />

NC105<br />

L<strong>en</strong>guaje y<br />

cognición NC109 CT 42 18 60 7 NC104<br />

Trastornos <strong>de</strong>l<br />

l<strong>en</strong>guaje NC110 CT 42 18 60 7<br />

NC102<br />

NC109<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas <strong>de</strong><br />

evaluación<br />

pediátrica <strong>de</strong>l<br />

neuro<strong>de</strong>sarrollo NC111 T 10 230 240 16<br />

NC106<br />

PB115<br />

PB107<br />

Prácticas<br />

profesionales<br />

supervisadas<br />

<strong>de</strong> evaluación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

funciones<br />

cerebrales <strong>de</strong>l<br />

adulto NC112 T 10 230 240 16 NC106<br />


<br />

Máximo a cursar: 41 créditos (sólo se <strong>de</strong>berá cursar una asignatura <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Prácticas profesionales<br />

supervisadas)<br />

53


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Área <strong>de</strong> formación optativa abierta<br />

Esta área ofrece una serie <strong>de</strong> cursos para <strong>en</strong>riquecer <strong>la</strong> formación académica y,<br />

como su nombre lo índica, se ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> libertad <strong>de</strong> elegir <strong>la</strong>s materias:Mínimo a<br />

cursar: 13 créditos; máximo: 30.<br />

MATERIAS CLAVE TIPO<br />

HORAS<br />

TEORÍA<br />

HORAS<br />

PRÁCTICA<br />

HORAS<br />

TOTALES CRÉD. PRERREQ.<br />

Geriatría CL116 C 32 0 32 4<br />

Propedéutica<br />

neurológica CL119 CN 10 10 20 2<br />

Administración<br />

g<strong>en</strong>eral CS100 C 32 0 32 4<br />

Bioética CS104 C 40 0 40 5<br />

Pedagogía CS107 C 40 0 40 5<br />

Didáctica<br />

g<strong>en</strong>eral CS114 C 40 0 40 5<br />

Investigación<br />

educativa CS118 CT 22 10 32 4<br />

Salud <strong>la</strong>boral FC107 C 32 0 32 4<br />

Seminario <strong>de</strong><br />

tesis FM115 S 0 32 32 2<br />

FM103 o<br />

FM108<br />

Teoría <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

ci<strong>en</strong>cia FM117 C 60 0 60 8<br />

Danza y<br />

movimi<strong>en</strong>to<br />

libre MH104 CT 30 10 40 5<br />

Recreación MH116 C 40 0 40 5<br />

PA101 o<br />

PB100 o<br />

MH121<br />

PA101 o<br />

PB100 o<br />

MH121<br />

54


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Metodología<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

recreación MH135 C 40 0 40 5<br />

MH116 o<br />

PA101<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

atletismo MH175 T 10 30 40 3<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

futbol MH176 T 10 30 40 3<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

gimnasia MH177 T 10 30 40 3<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

natación MH178 T 10 30 40 3<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

basquetbol MH179 T 10 30 40 3<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

beisbol MH180 T 10 30 40 3<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

voleibol MH181 T 10 30 40 3<br />

Comunicación<br />

educativa PA105 C 18 0 18 2<br />

Evaluación<br />

educativa PA107 C 22 0 22 3<br />

Pediatría<br />

g<strong>en</strong>eral RC114 C 70 0 70 9<br />

EA135 o<br />

PB112<br />

P<strong>la</strong>nificación<br />

familiar RC115 CT 40 30 70 7<br />

55


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

P<strong>la</strong>nificación<br />

familiar básica RC116 C 32 0 32 4<br />

Psiquiatría SM102 C 32 0 32 4<br />

CL111 o<br />

CL112 o<br />

CL113 o<br />

SM100<br />

Salud m<strong>en</strong>tal SM103 CT 26 22 48 4<br />

Teoría <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

comunicación<br />

humana SM114 CT 40 20 60 6<br />

Estudio y<br />

promoción <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> salud<br />

familiar SP103 P 0 64 64 4<br />

Nutrición SP104 CT 60 20 80 9<br />

Salud pública SP105 C 40 0 40 5<br />

Investigación<br />

epi<strong>de</strong>miológica<br />

aplicada SP114 C 40 0 40 5<br />

Medicina <strong>de</strong>l<br />

trabajo SP115 C 48 0 48 6<br />


<br />

Se podrá elegir sólo una práctica <strong>de</strong>portiva <strong>de</strong> <strong>la</strong>s que ofrece el <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to<br />

correspondi<strong>en</strong>te, que cont<strong>en</strong>gan <strong>la</strong>s c<strong>la</strong>ves MH175, MH177, MH178, MH179,<br />

MH180 y MH181 (ver catálogo <strong>de</strong> materias para elegir <strong>la</strong> práctica), por lo que<br />

el máximo <strong>de</strong> créditos <strong>en</strong> esta asignatura es <strong>de</strong> tres.<br />

56


57<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Primer ciclo Segundo ciclo Tercer ciclo Cuarto ciclo<br />

Quinto ciclo<br />

Antropología<br />

avanzada<br />

Sociología<br />

avanzada<br />

Elem<strong>en</strong>tos básicos<br />

<strong>de</strong> psicología<br />

Elem<strong>en</strong>tos básicos<br />

<strong>de</strong> estadística<br />

Elem<strong>en</strong>tos básicos<br />

<strong>de</strong> metodología<br />

ci<strong>en</strong>tífica<br />


<br />

CS103<br />

8<br />

CS110<br />

8<br />

PB102<br />

8<br />

FM102<br />

5<br />

FM103<br />

6<br />

Filosofía FM107<br />

Bases biológicas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad<br />

psíquica<br />

Psicología<br />

evolutiva: infancia<br />

y preadolesc<strong>en</strong>cia<br />

Procesos<br />

psicológicos<br />

fundam<strong>en</strong>tales<br />

Historia crítica <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> psicología<br />

8<br />

NC100<br />

7<br />

PB113<br />

8<br />

PB108<br />

8<br />

PB105<br />

8<br />


<br />

Historia<br />

socioeconómica y<br />

política <strong>de</strong> México<br />

Psicología<br />

anormal<br />

Psicopatología<br />

g<strong>en</strong>eral<br />

Diseño <strong>de</strong><br />

protocolo <strong>de</strong><br />

investigación
<br />

Epistemología<br />

Bases funcionales<br />

<strong>de</strong>l psiquismo<br />

humano
<br />

Psicología evolutiva:<br />

adolesc<strong>en</strong>cia a<br />

s<strong>en</strong>ectud
<br />

Técnicas <strong>de</strong><br />

evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

personalidad<br />

infantil<br />

Teoría y práctica<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>trevista<br />

Teorías y<br />

corri<strong>en</strong>tes<br />

contemporáneas<br />

<strong>en</strong> psicología I<br />

CS105<br />

8<br />

PB111<br />

8<br />

SM109<br />

8<br />

FM101<br />

6<br />

FM104<br />

8<br />

NC101<br />

7<br />

PB112<br />

8<br />

PB115<br />

8<br />

PB116<br />

6<br />

PB120<br />

8<br />

Universidad y<br />

sociedad<br />

Psicología y<br />

problemática<br />

nacional<br />

Estadística<br />

avanzada<br />

Diseño <strong>de</strong><br />

instrum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

medición<br />

Funciones<br />

cerebrales<br />

superiores<br />

Psicolingüística<br />

evolutiva<br />

Técnicas <strong>de</strong><br />

evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

personalidad <strong>de</strong><br />

adultos<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

psicodiagnóstico<br />

infantil<br />

Aplicaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>trevista<br />

psicológica<br />

Teorías y<br />

corri<strong>en</strong>tes<br />

contemporáneas<br />

<strong>en</strong> psicología II<br />

CS111<br />

8<br />

CS116<br />

8<br />

FM105<br />

6<br />

FM100<br />

6<br />

NC102<br />

4<br />

NC104<br />

7<br />

PB114<br />

8<br />

PB107<br />

6<br />

PB117<br />

6<br />

PB121<br />

8<br />

Reporte <strong>de</strong> investigación<br />

<strong>de</strong> campo<br />

Psicología experim<strong>en</strong>tal<br />

II<br />

Psicología experim<strong>en</strong>tal I<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

neurodiagnóstico<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

psicodiagnóstico <strong>de</strong><br />

adultos<br />

Teorías clásicas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

personalidad<br />

Teorías contemporáneas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> personalidad<br />

Procesos psicológicos<br />

fundam<strong>en</strong>tales: <strong>en</strong>foque<br />

humanista y psicoanalítico<br />

Procesos psicológicos<br />

fundam<strong>en</strong>tales: <strong>en</strong>foque<br />

cognitivo conductual<br />

Bases teóricas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

dinámica <strong>de</strong> grupos<br />

FM112<br />

6<br />

FM111<br />

6<br />

FM110<br />

6<br />

NC105<br />

7<br />

PB106<br />

6<br />

PB118<br />

8<br />

PB119<br />

8<br />

PB110<br />

8<br />

PB109<br />

8<br />

PB103<br />

6<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología educativa<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l trabajo<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

educación especial<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología social<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología clínica<br />

Sexualidad humana<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

neuropsicología<br />

Área básica común<br />

obligatoria<br />

Área básica particu<strong>la</strong>r<br />

obligatoria<br />

Área básica común<br />

particu<strong>la</strong>r selectiva<br />

Dinámica <strong>de</strong> grupos<br />

PA101<br />

6<br />

PA100<br />

6<br />

PA129<br />

6<br />

PA102<br />

6<br />

SM100<br />

8<br />

RC119<br />

9<br />

NC103<br />

4<br />

PB104<br />

6<br />

Mapa<br />

curricu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong><br />

PSICOLOGÍA<br />

Materias<br />

simultáneas<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />


<br />

58



<br />


<br />


<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Neuropsicología<br />

Educación<br />

Especial<br />

Evaluación neuropsicológica<br />

y rehabilitación<br />


<br />

Psicopatología<br />

g<strong>en</strong>eral<br />

SM109<br />

8<br />

NC108<br />

L<strong>en</strong>guaje y cognición NC109<br />

4<br />

7<br />

Trastornos <strong>de</strong>l<br />

l<strong>en</strong>guaje<br />


<br />

NC110<br />

7<br />

Psicoterapia<br />

infantil<br />


<br />

Psicolingüística<br />

evolutiva<br />

SM113<br />

8<br />


<br />

NC104<br />

7<br />

Evaluación, diagnóstico<br />

y selección <strong>en</strong> psicología<br />

<strong>de</strong>l trabajo<br />


<br />

Teoría y técnica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l trabajo
<br />

PA124<br />

6<br />

PA108<br />

6<br />


<br />

Psicodiagnóstico y<br />

evaluación <strong>en</strong><br />

educación especial<br />


<br />

PA106<br />

6<br />


<br />

Funciones<br />

cerebrales<br />

superiores<br />


<br />

NC102<br />

4<br />


<br />

Prácticas <strong>de</strong><br />

psicodiagnóstico<br />

infantil<br />


<br />

PB107<br />

6<br />


<br />

Alteraciones<br />

neurales y actividad<br />

psíquica<br />


<br />

NC106<br />

4<br />


<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

neuropsicología<br />


<br />

NC103<br />

4<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

educación especial<br />


<br />

PA129<br />

6<br />


<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología social<br />


<br />

PA102<br />

6<br />


<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología clínica<br />


<br />

SM100<br />

8<br />


<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

neurodiagnóstico<br />


<br />

NC105<br />

7<br />

Necesida<strong>de</strong>s psicoeducativas<br />

<strong>en</strong> sujetos especiales<br />


<br />

PA112<br />

12<br />


<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l<br />

trabajo<br />


<br />

PA100<br />

6<br />


<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicología<br />

educativa<br />


<br />

PA101<br />

6<br />


<br />

Psicopatología <strong>de</strong> adultos<br />

psicótica<br />


<br />

SM108<br />

8<br />


<br />

Ci<strong>en</strong>cias cognitivas NC107<br />

Psicopatología <strong>de</strong> adultos<br />

no psicótica<br />

3<br />


<br />

SM107<br />

8<br />


<br />

Psicopatología infantil<br />


<br />

SM110<br />

8<br />


<br />

Introducción a <strong>la</strong><br />

psicoterapia<br />


<br />

SM104<br />

8<br />


<br />

Ori<strong>en</strong>taciones <strong>en</strong><br />

psicología social<br />


<br />

PA125<br />

8<br />


<br />

Perspectivas <strong>en</strong> investigación<br />

psicosocial<br />


<br />

PA111<br />

6<br />


<br />

Desarrollo, apr<strong>en</strong>dizaje y<br />

educación<br />


<br />

PA121<br />

6<br />


<br />

Psicología pedagogía<br />


<br />

PA122<br />

8<br />


<br />

Fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

psicoterapia <strong>de</strong><br />

adultos<br />


<br />

SM111<br />

12<br />


<br />

Ori<strong>en</strong>tación y<br />

asesoría educativa<br />


<br />

PPS <strong>de</strong> evaluación<br />

pediátrica <strong>de</strong>l<br />

neuro<strong>de</strong>sarrollo<br />

PA113<br />

6<br />


<br />

NC111<br />

16<br />

****<br />


<br />

PPS <strong>de</strong> evaluación <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s funciones<br />

cerebrales <strong>de</strong> adultos<br />


<br />

NC112<br />

16<br />

****<br />


<br />

Interv<strong>en</strong>ción<br />

organizacional <strong>de</strong><br />

psicología <strong>de</strong>l trabajo<br />


<br />

PA109<br />

6<br />


<br />

PPS <strong>de</strong> psicología <strong>en</strong><br />

educación especial
<br />

PA115<br />

16<br />

****<br />


<br />

Interv<strong>en</strong>ción<br />

psicoeducativa <strong>en</strong><br />

sujetos especiales<br />


<br />

Psicología<br />

Clínica<br />

PPS <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología<br />

<strong>de</strong>l trabajo
<br />

PA110<br />

11<br />

PA114<br />

16<br />


<br />

PPS <strong>de</strong> psicología<br />

social
<br />

PA119<br />

16<br />


<br />

PPS <strong>de</strong> psicología<br />

educativa
<br />

PA116<br />

16<br />


<br />

Psicología<br />

educativa aplicada
<br />

PA118<br />

6<br />


<br />

Psicología<br />

<strong>de</strong>l Trabajo<br />


<br />

Psicología<br />

Social<br />


<br />

Psicología<br />

Educativa<br />


<br />

Prerrequisitos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />


<br />

ori<strong>en</strong>tación<br />

Sexto ciclo Séptimo ciclo Octavo ciclo<br />

Nov<strong>en</strong>o ciclo<br />


<br />

Aplicaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

psicología social<br />


<br />

PPS <strong>de</strong><br />

psicoterapia<br />

infantil<br />

Materias simultáneas<br />

**** Prácticas<br />

profesionales optativas<br />


<br />

SM106<br />

16<br />

****<br />


<br />

Psicología social <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s organizaciones<br />


<br />

PA120<br />

8<br />

PA104<br />


<br />

6<br />

Psicoterapia <strong>de</strong><br />

adultos
<br />

PPS <strong>de</strong><br />

psicoterapia <strong>de</strong><br />

adultos<br />


<br />

SM112<br />

6<br />

SM105<br />

16<br />

****<br />

59


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Modalida<strong>de</strong>s y opciones <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción<br />

El título es una pat<strong>en</strong>te <strong>de</strong> estudios que conce<strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad a los profesionales<br />

para que puedan ejercer sus activida<strong>de</strong>s especializadas. Más que un mero trámite,<br />

es un indicador <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong>l producto formado.<br />

Requisitos g<strong>en</strong>erales para titu<strong>la</strong>rse:<br />

• Carta <strong>de</strong> pasante<br />

• Carta <strong>de</strong> terminación <strong>de</strong> servicio social<br />

Si se cumple con estos dos requisitos, se pue<strong>de</strong> optar ya por alguna <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

modalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción para iniciar tu trámite.<br />

El proceso <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción consta <strong>de</strong> tres mom<strong>en</strong>tos:<br />

• Proceso académico administrativo <strong>de</strong> exam<strong>en</strong> profesional, que va <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> elección <strong>de</strong> <strong>la</strong> modalidad hasta <strong>la</strong> firma <strong>de</strong>l acta <strong>de</strong> exam<strong>en</strong> profesional.<br />

Le compete a <strong>la</strong> Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Psicología.<br />

• Proceso <strong>de</strong> registro <strong>de</strong> título. Inicia con <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>tación, <strong>en</strong> el archivo <strong>de</strong><br />

Control Esco<strong>la</strong>r, <strong>de</strong> una copia <strong>de</strong>l exam<strong>en</strong> <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción y una copia <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

terminación <strong>de</strong>l servicio social. Se tramita <strong>en</strong> Control Esco<strong>la</strong>r.<br />

• Trámite <strong>de</strong> <strong>la</strong> cédu<strong>la</strong> profesional. Se realiza, opcionalm<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> el Edificio<br />

Administrativo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara una vez que se ti<strong>en</strong>e el<br />

título y los certificados globales.<br />

Se reconoc<strong>en</strong> cinco modalida<strong>de</strong>s y opciones <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura<br />

<strong>en</strong> Psicología:<br />

• Desempeño académico sobresali<strong>en</strong>te<br />

• Exám<strong>en</strong>es<br />

60


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

• Producción <strong>de</strong> materiales educativos<br />

• Tesis, tesina e informe<br />

• Investigación y estudios <strong>de</strong> posgrado<br />

Para iniciar el trámite correspondi<strong>en</strong>te, es necesario acudir a <strong>la</strong> Coordinación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera a adquirir un sobre con el responsable <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción, cumplir con<br />

los requisitos y <strong>en</strong>tregar <strong>la</strong> docum<strong>en</strong>tación que se seña<strong>la</strong> <strong>en</strong> cada opción. No se<br />

v<strong>en</strong><strong>de</strong>rá ningún sobre si no se pres<strong>en</strong>tan dichos docum<strong>en</strong>tos. Los sobres se v<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> Coordinación <strong>de</strong> Psicología con el responsable <strong>de</strong>l área <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción.<br />

Desempeño académico sobresali<strong>en</strong>te<br />

• Excel<strong>en</strong>cia académica. Es <strong>la</strong> obt<strong>en</strong>ción automática <strong>de</strong>l título con un promedio<br />

global mínimo <strong>de</strong> 95 y <strong>la</strong> aprobación <strong>de</strong> un máximo <strong>de</strong> diez por<br />

ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s asignaturas <strong>en</strong> periodo extraordinario. Requiere haber sido<br />

alumno regu<strong>la</strong>r durante toda <strong>la</strong> carrera y que no hayan transcurrido más<br />

<strong>de</strong> tres años <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el egreso hasta <strong>la</strong> fecha <strong>en</strong> que e<strong>la</strong>bora su solicitud.<br />

Es necesario <strong>en</strong>tregar una copia <strong>de</strong>l kar<strong>de</strong>x.<br />

• Titu<strong>la</strong>ción por promedio. Esta modalidad permite <strong>la</strong> obt<strong>en</strong>ción automática<br />

<strong>de</strong>l título por haber obt<strong>en</strong>ido un promedio global mínimo <strong>de</strong> 90 y acreditado<br />

todas <strong>la</strong>s asignaturas correspondi<strong>en</strong>tes al p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios durante<br />

los periodos ordinarios <strong>de</strong> exám<strong>en</strong>es y que no hayan transcurrido más <strong>de</strong><br />

tres años <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el egreso hasta <strong>la</strong> fecha <strong>en</strong> que e<strong>la</strong>bora su solicitud. Es<br />

necesario <strong>en</strong>tregar una copia <strong>de</strong>l kar<strong>de</strong>x.<br />

Exám<strong>en</strong>es<br />

• Exam<strong>en</strong> global teórico práctico <strong>de</strong> capacitación profesional. Es <strong>la</strong> prueba<br />

que permite <strong>la</strong> valoración <strong>de</strong> los conocimi<strong>en</strong>tos que adquier<strong>en</strong> los alumnos<br />

<strong>en</strong> su formación para re<strong>la</strong>cionarlos y aplicarlos a situaciones con-<br />

61


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

cretas <strong>de</strong> su hacer profesional; versa sobre los conocimi<strong>en</strong>tos g<strong>en</strong>erales<br />

adquiridos y los aspectos prácticos <strong>de</strong> su propio ejercicio.<br />

Áreas obligatorias 50 por ci<strong>en</strong>to:<br />

a) Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Básica<br />

b) Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Neuroci<strong>en</strong>cias<br />

c) Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Disciplinas Filosófico, Metodológico e Instrum<strong>en</strong>tales<br />

d) Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Sociales<br />

Área optativa 50 por ci<strong>en</strong>to (a elección <strong>de</strong>l pasante <strong>de</strong> acuerdo con<br />

el área <strong>de</strong> ejercicio profesional o interés <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo académico y<br />

personal):<br />

a) Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Aplicada<br />

- Psicología <strong>de</strong>l Trabajo<br />

- Psicología Social<br />

- Psicología Educativa<br />

- Educación Especial y Rehabilitación<br />

b) Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas <strong>de</strong> Salud M<strong>en</strong>tal<br />

- Psicoterapia Infantil<br />

- Psicoterapia <strong>de</strong> Adultos<br />

Es necesario <strong>en</strong>tregar una copia <strong>de</strong>l kar<strong>de</strong>x.<br />

• C<strong>en</strong>tro Nacional <strong>de</strong> Evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Educación Superior (C<strong>en</strong>eval). Este<br />

62


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

organismo aplica al pasante un exam<strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>tos con<br />

parámetros <strong>de</strong>finidos para acreditar el puntaje y el nivel académico <strong>de</strong><br />

excel<strong>en</strong>cia. A este exam<strong>en</strong> se le d<strong>en</strong>omina “Exam<strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> egreso <strong>de</strong><br />

lic<strong>en</strong>ciatura” (EGEL). Es necesario <strong>en</strong>tregar una copia <strong>de</strong>l kar<strong>de</strong>x y una<br />

<strong>de</strong>l exam<strong>en</strong> <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>eval.<br />

Nota: <strong>en</strong> esta modalidad <strong>de</strong> exam<strong>en</strong> serán evaluados por profesores <strong>de</strong> los<br />

distintos <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos a los que está adscrita <strong>la</strong> carrera.<br />

Producción <strong>de</strong> materiales educativos<br />

Consiste <strong>en</strong> el conjunto <strong>de</strong> medios materiales o técnicos que facilitan el proceso<br />

<strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza-apr<strong>en</strong>dizaje. Esta modalidad <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> titu<strong>la</strong>ción pue<strong>de</strong> realizarse<br />

<strong>de</strong> forma individual o <strong>en</strong> equipo <strong>de</strong> tres integrantes como máximo. Para<br />

comprar el sobre no es necesario pres<strong>en</strong>tar docum<strong>en</strong>tación. No existe cal<strong>en</strong>darización<br />

para <strong>la</strong>s opciones <strong>de</strong> esta modalidad; el trámite pue<strong>de</strong> iniciarse <strong>en</strong><br />

cualquier fecha.<br />

• Guías com<strong>en</strong>tadas o ilustradas. Es el docum<strong>en</strong>to que ori<strong>en</strong>ta o facilita<br />

el proceso <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza-apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong> alguna asignatura o curso.<br />

Pue<strong>de</strong> ser un texto, un instructivo <strong>de</strong> práctica o un prototipo didáctico<br />

para el apoyo <strong>en</strong> el logro <strong>de</strong> objetivos o <strong>en</strong> <strong>la</strong> revisión <strong>de</strong> cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong><br />

un programa <strong>de</strong> una asignatura o <strong>de</strong> un curso o taller.<br />

• Paquete didáctico. Diseño y e<strong>la</strong>boración o selección <strong>de</strong> uno o más<br />

medios audiovisuales (acetato, audiocasete, diaporama, vi<strong>de</strong>ocasete,<br />

software, hardware, materiales <strong>de</strong> informática, <strong>en</strong>tre otros) <strong>de</strong> apoyo<br />

didáctico para una unidad, asignatura, curso, seminario o proceso <strong>de</strong><br />

autoestudio y <strong>de</strong> educación abierta; incluye <strong>la</strong> integración <strong>de</strong> memorias<br />

sistematizadas <strong>de</strong> foros académicos.<br />

63


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

• Propuesta pedagógica. Proyecto <strong>de</strong> innovación pedagógica que surge<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> experi<strong>en</strong>cia como alumno o profesional <strong>en</strong> el ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

educación, <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te fundam<strong>en</strong>tada y que pue<strong>de</strong> referirse a aspectos<br />

teóricos, metodológicos e instrum<strong>en</strong>tales, <strong>de</strong> los propósitos<br />

o principios <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación, organización esco<strong>la</strong>r, programación<br />

educativa, re<strong>la</strong>ción pedagógica, y evaluación educativa, <strong>en</strong>tre otros.<br />

•<br />

•<br />

•<br />

•<br />

•<br />

64


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Tesis, tesina e informe<br />

• Tesis. Es un trabajo <strong>de</strong> investigación inédito cuyo objetivo es pres<strong>en</strong>tar<br />

nuevos conocimi<strong>en</strong>tos, métodos e interpretaciones <strong>de</strong> algún aspecto <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> realidad psicosocial, con apego a una metodología <strong>de</strong>terminada, sea<br />

<strong>de</strong> corte cualitativo o cuantitativo. Para comprar el sobre no es necesario<br />

pres<strong>en</strong>tar docum<strong>en</strong>tación.<br />

• Tesina. Es un trabajo monográfico <strong>de</strong> actualidad que <strong>de</strong>berá ser pres<strong>en</strong>tado<br />

<strong>de</strong> forma individual y por escrito. Resulta <strong>de</strong> una investigación<br />

docum<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> algún tema propio <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología, cuya fundam<strong>en</strong>tación<br />

<strong>de</strong>be ser profunda y concisa. La ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido será mínimo<br />

<strong>de</strong> 45 cuartil<strong>la</strong>s y máximo <strong>de</strong> 60. Para comprar el sobre no es necesario<br />

pres<strong>en</strong>tar docum<strong>en</strong>tación.<br />

• Informe <strong>de</strong> práctica profesional. Es el docum<strong>en</strong>to <strong>en</strong> el que se expone y<br />

analiza <strong>de</strong> manera ord<strong>en</strong>ada <strong>la</strong> experi<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>da <strong>en</strong> un área <strong>de</strong>l<br />

ejercicio profesional, así como los problemas a los que se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tó con<br />

re<strong>la</strong>ción a <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias sociales, institucionales y materiales, y cuáles<br />

fueron <strong>la</strong>s medidas adoptadas para solucionarlos. La experi<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>bió<br />

t<strong>en</strong>er una duración mínima <strong>de</strong> dos años continuos. Para comprar el sobre<br />

no es necesario pres<strong>en</strong>tar docum<strong>en</strong>tación.<br />

65


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Investigación y estudios <strong>de</strong> posgrado<br />

• Cursos o créditos <strong>de</strong> maestría o doctorado <strong>en</strong> instituciones <strong>de</strong> educación<br />

superior <strong>de</strong> reconocido prestigio. Consiste <strong>en</strong> <strong>la</strong> titu<strong>la</strong>ción automática<br />

al estar cursando un programa <strong>de</strong> posgrado vincu<strong>la</strong>do directam<strong>en</strong>te a<br />

<strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Psicología o que corresponda a un área afín. Deberá<br />

<strong>de</strong>mostrar 25 por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong> créditos cursados y pres<strong>en</strong>tar los sigui<strong>en</strong>tes<br />

docum<strong>en</strong>tos:<br />

a) Kar<strong>de</strong>x <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura.<br />

b) Constancia como alumno regu<strong>la</strong>r <strong>de</strong>l programa que indique <strong>la</strong><br />

cantidad <strong>de</strong> créditos cursados.<br />

c) Copia sel<strong>la</strong>da <strong>de</strong>l registro oficial <strong>de</strong>l programa.<br />

d) Certificado parcial <strong>de</strong> calificaciones.<br />

e) Copia sel<strong>la</strong>da <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios <strong>de</strong>l programa (lista <strong>de</strong> materias<br />

o módulos, carga horaria y créditos).<br />

Objeciones:<br />

a) El Comité <strong>de</strong> Titu<strong>la</strong>ción podrá solicitar alguna otra información a<br />

<strong>la</strong> institución cuando lo consi<strong>de</strong>re necesario.<br />

b) El programa <strong>de</strong>berá t<strong>en</strong>er reconocimi<strong>en</strong>to con vali<strong>de</strong>z oficial <strong>de</strong><br />

una institución <strong>de</strong>l sistema educativo nacional.<br />

c) La calificación será el promedio obt<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura.<br />

66


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Acreditación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera<br />

La acreditación <strong>de</strong> un programa académico <strong>de</strong> psicología es el reconocimi<strong>en</strong>to<br />

público que otorga el C<strong>en</strong>tro Nacional <strong>de</strong> Enseñanza e Investigación <strong>en</strong> Psicología<br />

(CNEIP) <strong>en</strong> cuanto a que cumple con <strong>de</strong>terminados criterios <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong><br />

su estructura, organización, funcionami<strong>en</strong>to, insumos, procesos <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza,<br />

servicios, y <strong>en</strong> sus resultados. Significa, también, que el programa ti<strong>en</strong>e pertin<strong>en</strong>cia<br />

social.<br />

Algunas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas que <strong>de</strong>staca el mecanismo acreditador CNEIP (2006)<br />

sobre <strong>la</strong> pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> contar con este reconocimi<strong>en</strong>to son:<br />

• Id<strong>en</strong>tificar el programa que cumple los estándares <strong>de</strong> calidad establecidos<br />

por el propio consejo.<br />

• Estimu<strong>la</strong>r <strong>la</strong> mejora continua <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong>l programa.<br />

• Promover <strong>la</strong> id<strong>en</strong>tificación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s áreas con fortaleza y calidad que ti<strong>en</strong>e<br />

el programa.<br />

• Asistir a futuros estudiantes <strong>en</strong> <strong>la</strong> selección <strong>de</strong> programas <strong>de</strong> calidad.<br />

• En<strong>la</strong>zar <strong>la</strong> formación académica con <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas sociales <strong>de</strong> <strong>la</strong> profesión.<br />

• Determinar el pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> o facultad para ofrecer un servicio<br />

educativo <strong>de</strong> calidad.<br />

En 2004, <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciado <strong>en</strong> Psicología recibió <strong>la</strong> acreditación <strong>de</strong><br />

su programa educativo por parte <strong>de</strong>l CNEIP, el cual tuvo vali<strong>de</strong>z hasta inicios<br />

<strong>de</strong> febrero <strong>de</strong> 2009. Actualm<strong>en</strong>te, se está trabajando <strong>en</strong> el proceso <strong>de</strong> reacreditación,<br />

que t<strong>en</strong>drá valor oficial durante los próximos cinco años a partir <strong>de</strong> su<br />

oficialización.<br />

67


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Como se señaló, el CNEIP es el organismo gremial responsable <strong>de</strong> los trabajos<br />

<strong>de</strong> evaluación y acreditación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s unida<strong>de</strong>s académicas y los programas <strong>de</strong><br />

psicología <strong>en</strong> el ámbito nacional. Algunos <strong>de</strong> sus propósitos son los sigui<strong>en</strong>tes:<br />

• Promover <strong>la</strong> investigación interdisciplinaria <strong>en</strong> el campo <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología<br />

y otras ci<strong>en</strong>cias o profesiones.<br />

• Establecer criterios <strong>de</strong> calidad académica y ci<strong>en</strong>tífica, así como recom<strong>en</strong>dar<br />

su aplicación <strong>en</strong> <strong>la</strong>s diversas instituciones <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza o<br />

investigación <strong>en</strong> psicología <strong>en</strong> el ord<strong>en</strong> nacional.<br />

• Fom<strong>en</strong>tar el establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> premios para <strong>la</strong> investigación <strong>en</strong> psicología.<br />

El proceso <strong>de</strong> acreditación lo integran diversas etapas, cada una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cuales<br />

requiere un procedimi<strong>en</strong>to específico. Estas fases son:<br />

• Solicitud <strong>de</strong> acreditación<br />

• Cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> condiciones para iniciar el proceso <strong>de</strong> acreditación<br />

• Autoevaluación<br />

• Evaluación <strong>de</strong>l CNEIP<br />

• Dictam<strong>en</strong> final<br />

Los aspectos consi<strong>de</strong>rados para <strong>la</strong> acreditación son:<br />

• Personal académico<br />

• Currículo<br />

• Métodos e instrum<strong>en</strong>tos para evaluar el apr<strong>en</strong>dizaje<br />

• Infraestructura y equipami<strong>en</strong>to<br />

68


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

• Investigación<br />

• Vincu<strong>la</strong>ción<br />

• Normativa institucional<br />

• Conducción académico-administrativa<br />

• Proceso <strong>de</strong> p<strong>la</strong>neación y evaluación<br />

• Gestión administrativa y financiera<br />

A<strong>de</strong>más, nuestro programa educativo logró <strong>la</strong> acreditación <strong>en</strong> el nivel 1<br />

<strong>de</strong> los Comités Interinstitucionales para <strong>la</strong> Evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Educación Superior<br />

(CIEES). Estos comités son nueve cuerpos colegiados integrados por <strong>de</strong>stacados<br />

académicos <strong>de</strong> instituciones <strong>de</strong> educación superior repres<strong>en</strong>tativos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s diversas<br />

zonas <strong>de</strong>l país, cuya función es evaluar programas, funciones, servicios y<br />

proyectos correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> <strong>la</strong>bor sustantiva <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones.<br />

69


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Opciones <strong>la</strong>borales <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempeño profesional<br />

El psicólogo es un profesional capacitado y ci<strong>en</strong>tíficam<strong>en</strong>te formado para abordar<br />

<strong>la</strong>s re<strong>la</strong>ciones objetivo-subjetivas <strong>de</strong> los individuos, los microgrupos y los macrogrupos;<br />

<strong>de</strong>scribe y explica los f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad psicosocial y cu<strong>en</strong>ta<br />

con los conocimi<strong>en</strong>tos y habilida<strong>de</strong>s para evaluar, diagnosticar, e<strong>la</strong>borar y <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r<br />

programas <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción y prev<strong>en</strong>ción a los problemas psicológicos.<br />

El psicólogo clínico se <strong>en</strong>carga <strong>de</strong> <strong>la</strong> aplicación y evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s pruebas<br />

psicológicas, así como diseños <strong>de</strong> programas <strong>de</strong> rehabilitación y psicoterapia<br />

para personas con problemas emocionales <strong>en</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes etapas <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida.<br />

El psicólogo <strong>de</strong>l trabajo <strong>de</strong>sempeña diversas tareas <strong>en</strong> organizaciones empresariales<br />

t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tes al increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia y eficacia <strong>en</strong> <strong>la</strong> producción;<br />

estudia <strong>la</strong> conducta humana <strong>en</strong> el proceso <strong>la</strong>boral; y otorga asesorías <strong>en</strong> p<strong>la</strong>neación<br />

y <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> recursos humanos.<br />

Los psicólogos sociales estudian cómo el <strong>en</strong>torno social influye, directa o indirectam<strong>en</strong>te,<br />

<strong>en</strong> el comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los individuos. Predominan cont<strong>en</strong>idos<br />

re<strong>la</strong>cionados con <strong>en</strong>foques sociológicos críticos y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s l<strong>la</strong>madas metodologías<br />

cualitativas o interpretativas.<br />

El profesional <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología educativa es capaz <strong>de</strong> trabajar <strong>en</strong> forma multidisciplinaria<br />

<strong>en</strong> el ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología y áreas afines a <strong>la</strong> educación, y se<br />

compromete <strong>en</strong> <strong>la</strong> promoción <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo humano, sust<strong>en</strong>tado <strong>en</strong> valores <strong>de</strong><br />

responsabilidad y honestidad <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sempeño académico y profesional. Es capaz<br />

<strong>de</strong> analizar e interv<strong>en</strong>ir <strong>en</strong> áreas <strong>de</strong> p<strong>la</strong>neación y evaluación educativa, prácticas<br />

esco<strong>la</strong>res, lectoescritura, cálculo matemático, problemas <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje y <strong>de</strong>sarrollo<br />

observables <strong>en</strong> los distintos niveles <strong>de</strong>l sistema educativo nacional.<br />

En el área <strong>de</strong> educación especial, los psicólogos se <strong>en</strong>cargan <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tificar,<br />

evaluar y hacer programas especiales para niños cuyas dificulta<strong>de</strong>s o <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>-<br />

70


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

tajas para apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r requier<strong>en</strong> ayuda adicional para alcanzar pl<strong>en</strong>o <strong>de</strong>sarrollo<br />

educativo.<br />

Los neuropsicólogos estudian <strong>la</strong>s alteraciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s funciones superiores<br />

producidas por lesiones <strong>de</strong>l cerebro. Los cont<strong>en</strong>idos predominantes se re<strong>la</strong>cionan<br />

con <strong>la</strong> psicología cognitiva, <strong>la</strong> teoría <strong>de</strong>l procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información y<br />

<strong>la</strong> neuropsicología. Forman parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> id<strong>en</strong>tificación, el diseño <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción<br />

y <strong>la</strong> rehabilitación <strong>en</strong> distintas patologías vincu<strong>la</strong>das a los procesos psicológicos,<br />

como <strong>la</strong>s <strong>de</strong>l l<strong>en</strong>guaje.<br />

Si bi<strong>en</strong>, los campos <strong>la</strong>borales antes m<strong>en</strong>cionados conciern<strong>en</strong> a <strong>la</strong>s ori<strong>en</strong>taciones<br />

que se ofrec<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> carrera, el profesional <strong>de</strong> <strong>la</strong> psicología pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>sempeñarse<br />

<strong>en</strong> una amplia gama <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>la</strong>borales, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación hasta<br />

<strong>la</strong> doc<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong> el <strong>de</strong>porte, peritajes, cuidados paliativos, talleristas y pon<strong>en</strong>tes<br />

<strong>de</strong> diversos temas. Prácticam<strong>en</strong>te, cualquier actividad vincu<strong>la</strong>da a los seres humanos<br />

o a los procesos psicológicos es un campo pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l quehacer <strong>de</strong>l<br />

psicólogo. Cada uno le da un <strong>en</strong>foque distinto según sus intereses. La preparación<br />

constante, los intereses y habilida<strong>de</strong>s, así como <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias sociales van<br />

marcando <strong>la</strong>s diversificaciones <strong>de</strong> aplicación <strong>de</strong> este campo <strong>de</strong> estudio y trabajo.<br />

71


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Opciones <strong>de</strong> posgrado<br />

Una vez culminados los estudios <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciatura, se podrá continuar con <strong>la</strong> formación<br />

académica d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l CUCS <strong>en</strong> alguna <strong>de</strong> <strong>la</strong>s maestrías que se ofrec<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> este c<strong>en</strong>tro educativo. Recor<strong>de</strong>mos que una mayor preparación brindará mayores<br />

elem<strong>en</strong>tos para el ejercicio profesional. D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s opciones <strong>de</strong> posgrado<br />

para los alumnos egresados <strong>de</strong> esta carrera, y que se pued<strong>en</strong> consultar <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

página <strong>de</strong>l CUCS, se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud Pública<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ger<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Servicios <strong>de</strong> Salud<br />

• Maestría <strong>en</strong> Terapia Familiar<br />

• Maestría <strong>en</strong> Psicología, con ori<strong>en</strong>taciones<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud <strong>en</strong> el Trabajo<br />

• Maestría <strong>en</strong> Investigación Clínica<br />

• Maestría <strong>en</strong> Gerontología<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud Ambi<strong>en</strong>tal<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud <strong>de</strong> <strong>la</strong> Adolesc<strong>en</strong>cia y <strong>la</strong> Juv<strong>en</strong>tud, modalidad<br />

a distancia virtual<br />

• Maestría <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cias For<strong>en</strong>ses y Criminología, con dos ori<strong>en</strong>taciones: <strong>en</strong><br />

Criminalística y <strong>en</strong> Criminología<br />

72


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Decálogo <strong>de</strong>l estudiante <strong>de</strong> Psicología<br />

La exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> espacios para <strong>la</strong> reflexión sobre <strong>la</strong> ética y <strong>la</strong>s normas <strong>de</strong> conviv<strong>en</strong>cia<br />

es uno <strong>de</strong> los requisitos para todos los estudiantes, a fin <strong>de</strong> asegurar que<br />

los conocimi<strong>en</strong>tos se emple<strong>en</strong> <strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficio <strong>de</strong> nuestro contexto social.<br />

Aquí se pres<strong>en</strong>tan algunas normas éticas que aplican a todos, hombres y<br />

mujeres, a qui<strong>en</strong>es <strong>en</strong> lo sucesivo se d<strong>en</strong>ominará el psicólogo; por lo tanto, los<br />

comportami<strong>en</strong>tos a los que hace refer<strong>en</strong>cia se <strong>en</strong>marcan bajo principios y valores<br />

g<strong>en</strong>eralizables <strong>de</strong> nuestra sociedad. Debe ser, por tanto, <strong>la</strong> ética <strong>la</strong> columna<br />

vertebral <strong>de</strong> su formación.<br />

• Esta área es uno <strong>de</strong> los lugares más importantes y no ti<strong>en</strong>e más función<br />

que servir como espacio para el trabajo académico y el estudio. Se <strong>de</strong>be<br />

mant<strong>en</strong>er <strong>en</strong> todo mom<strong>en</strong>to limpia y ord<strong>en</strong>ada.<br />

• Es muy agradable el empleo <strong>de</strong> un l<strong>en</strong>guaje amable y respetuoso <strong>en</strong><br />

nuestras re<strong>la</strong>ciones y evitar los insultos o cualquier posible agresión explícita<br />

o implícita.<br />

• Apreciar el trabajo y <strong>la</strong>s funciones <strong>de</strong> todos y cumplir los requisitos indisp<strong>en</strong>sables,<br />

como sil<strong>en</strong>cio, at<strong>en</strong>ción y respeto. En el c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> estudio, los<br />

gritos y ruidos no son acor<strong>de</strong>s con el ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong> estudio y molestan.<br />

• Es necesaria <strong>la</strong> tolerancia ante <strong>la</strong> diversidad, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> <strong>la</strong> no discriminación<br />

por razón <strong>de</strong> sexo, raza, religión, nacimi<strong>en</strong>to, discapacidad, situación<br />

personal o social.<br />

• Cultivar <strong>la</strong> no viol<strong>en</strong>cia.<br />

• Hacer uso <strong>de</strong> los bi<strong>en</strong>es <strong>de</strong>l patrimonio universitario para fines que están<br />

<strong>de</strong>stinados <strong>en</strong> obviedad (áreas comunes, como pasillos, patios, baños,<br />

au<strong>la</strong>s, mobiliario, etcétera).<br />

73


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

• Alumno que se pres<strong>en</strong>te bajo los efectos <strong>de</strong>l alcohol o <strong>de</strong> alguna sustancia<br />

prohibida, será acreedor a una amonestación <strong>en</strong> privado, por escrito<br />

con copia para su expedi<strong>en</strong>te y para <strong>la</strong> Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera. La<br />

falta pue<strong>de</strong> llegar a provocar <strong>la</strong> susp<strong>en</strong>sión, según sea el caso, por daño<br />

a <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones, a <strong>la</strong>s <strong>la</strong>bores académicas, al personal académico y<br />

compañeros.<br />

• Es falta muy grave el <strong>de</strong>terioro int<strong>en</strong>cionado <strong>de</strong>l material y objetos cont<strong>en</strong>idos<br />

<strong>en</strong> el c<strong>en</strong>tro o su sustracción, pert<strong>en</strong>ezcan al c<strong>en</strong>tro o a cualquier<br />

persona re<strong>la</strong>cionada con él. A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> <strong>la</strong> sanción correspondi<strong>en</strong>te, se<br />

está obligado a su reparación, restitución o in<strong>de</strong>mnización.<br />

• El proce<strong>de</strong>r <strong>de</strong> un alumno hab<strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> imag<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> escue<strong>la</strong>; por ello,<br />

<strong>de</strong>berá valorar <strong>la</strong> posible repercusión <strong>de</strong> sus muestras afectivas.<br />

• Son obstáculos a <strong>la</strong> libertad:<br />

a) La ignorancia. Una sociedad bi<strong>en</strong> informada contará siempre con<br />

mayores elem<strong>en</strong>tos para <strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>rse <strong>de</strong> los agravios e injusticias<br />

<strong>de</strong> una persona.<br />

b) El miedo. Pue<strong>de</strong> producir una ofuscación completa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s<br />

superiores.<br />

c) La cólera, también l<strong>la</strong>mada ira, <strong>en</strong>ojo o coraje. Al igual que otras<br />

emociones y pasiones, produce una fuerte limitación <strong>en</strong> nuestra<br />

capacidad <strong>de</strong> elegir librem<strong>en</strong>te.<br />

d) La viol<strong>en</strong>cia. Los <strong>de</strong>sajustes psíquicos <strong>de</strong>bilitan <strong>la</strong> libertad <strong>de</strong>bido<br />

a que <strong>la</strong> persona se si<strong>en</strong>te atada a ciertos patrones <strong>de</strong> conducta o<br />

a mecanismos <strong>de</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa, como <strong>la</strong> ansiedad y <strong>la</strong> angustia, <strong>en</strong>tre<br />

otros.<br />

74


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Bibliografía<br />

Acreditación CA-CNEIP (2006) V<strong>en</strong>tajas que ofrece <strong>la</strong> acreditación. Consultado<br />

<strong>en</strong>: http://www.ceip.org<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara-C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud (2007)<br />

Capítulo II. “El C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud”, <strong>en</strong> Guía <strong>de</strong>l<br />

alumno 2007 “A”. México.<br />

(2010) Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara. Tradición, formación resultados. México.<br />

Sitio web <strong>de</strong> interés<br />

www.udg.mx. Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

www.cucs.udg.mx Portal <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tro universitario <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

www.cucs.udg.mx/psicologia Portal <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciado <strong>en</strong> Psicología<br />

www.hcg.udg.mx Hospitales Civiles <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

www.cgci.udg.mx/in<strong>de</strong>x.php Coordinación G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Cooperación e Internacionalización<br />

www.siiau.udg.mx Sistema Integral <strong>de</strong> Información y Administración Universitaria<br />

wdg.biblo.udg.mx Biblioteca <strong>en</strong> red<br />

www.innova.udg.mx/ Apr<strong>en</strong>dizaje <strong>en</strong> línea<br />

www.cucs.udg.mx/esco<strong>la</strong>r<br />

virtual.cucs.udg.mx/moodle/ apr<strong>en</strong>dizaje <strong>en</strong> línea<br />

becas@cucs.udg.mx Unidad <strong>de</strong> Becas e Intercambio Académico Coordinación.<br />

75


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

http://www.proulex.com/<br />

www.cifrhs.org.mx Comisión Interinstitucional <strong>de</strong> Formación <strong>de</strong> Recursos Humanos<br />

<strong>en</strong> Salud.<br />

www.ciees.edu.mx<br />

www.apa.org<br />

www.cneip.org<br />

76


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

ANEXOS<br />

Directorio<br />

RECTORÍA<br />

Rector<br />

Dr. Jaime Andra<strong>de</strong> Vil<strong>la</strong>nueva<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200<br />

drjandra<strong>de</strong>v@cucs.udg.mx<br />

Secretaria particu<strong>la</strong>r <strong>de</strong>l rector<br />

drjandra<strong>de</strong>v@cucs.udg.mx<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33606<br />

beatrizc@cucs.udg.mx<br />

Secretaria <strong>de</strong> Rectoría<br />

Lic. Adriana Elizabeth Díaz Barba<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33601<br />

adriana.diaz@cucs.udg.mx<br />

Comunicación Social<br />

LAAV. Enrique Del Moral Rodríguez<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33803<br />

e<strong>de</strong>lmoral@cucs.udg.mx<br />

77


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

SECRETARÍA ACADÉMICA<br />

Secretario académico<br />

Mtro. Rogelio Zambrano Guzmán<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5225, 1058-5226 y 1058-5227<br />

rogelio@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> P<strong>la</strong>neación<br />

Mtra. Irma Susana Pérez García<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200 y 1058-5866, exts. 33861 y 33862<br />

isperez@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Investigación<br />

Dr. Adrián Daneri Navarro<br />

Sierra Mojada 950, edificio P, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33871<br />

daneri@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Posgrado<br />

Dra. Mónica Vázquez <strong>de</strong>l Mercado<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio P, cuarto nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33912<br />

posgrado@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Especialida<strong>de</strong>s<br />

Dr. Eusebio Angulo Castel<strong>la</strong>nos<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio V, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33866<br />

anguloc@cucs.udg.mx<br />

78


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Coordinación <strong>de</strong> Servicios Académicos<br />

Mtra. Fabio<strong>la</strong> <strong>de</strong> Santos Ávi<strong>la</strong><br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5315, ext. 33894, fax: 33896<br />

fsantos@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Becas e Intercambio Académico<br />

Dr. Esteban González Díaz<br />

Terraza Norte <strong>de</strong> <strong>la</strong> Asociación Médica <strong>de</strong> Jalisco<br />

Sierra Nevada 910, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5249 directo, y 1058-5200, exts. 33776 y 33775<br />

esteban.gonzalez@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Desarrollo Bibliotecario<br />

Mtro. Raúl Armando Romero Esquivel<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio R, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5256 directo, y 1058-5200, ext. 33772<br />

romeroe@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Tecnologías para el Apr<strong>en</strong>dizaje<br />

Dr. Igor Martín Ramos Herrera<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, piso -1, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33780<br />

iramos@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Ext<strong>en</strong>sión<br />

Dr. Marco Antonio Castillo Morán<br />

Sierra Nevada 1067, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5241 directo, ext. 33943<br />

maracamo@hotmail.com<br />

79


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Unidad Editorial<br />

Lic. Moisés Romero Vargas<br />

C<strong>en</strong>tro Médico, puerta 18, edificio L, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 34128<br />

editorialcucs@gmail.com<br />

SECRETARÍA ADMINISTRATIVA<br />

Secretario administrativo<br />

Mtra. Saralyn López y Taylor<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, p<strong>la</strong>nta alta, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200<br />

saralyn.lopez@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Control Esco<strong>la</strong>r<br />

Lic. Lucía Paz Navarro<br />

Sierra Mojada 950, puerta 3, edificio N, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5234 y 1058-5200, exts. 33810 y 33809<br />

lpaz@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Ingreso<br />

Lic. Rosa María Carranza Ibarra<br />

Sierra Mojada 950, puerta 3, edificio N, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33816<br />

rosam.carranza@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Servicios G<strong>en</strong>erales<br />

Arq. José <strong>de</strong> Jesús Castro Ochoa<br />

Sierra Mojada 950, puerta 18, edificio K, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

80


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

1058-5200, ext. 33837<br />

jesus.castro@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y Conservación<br />

Ing. Andrés Ariel González Huerta<br />

Sierra Mojada 950, puerta 18, edificio K, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 34048<br />

andres.a.gonzalez@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Adquisiciones y Suministros<br />

Lic. Gloria Esther Hernán<strong>de</strong>z Lomelí<br />

Sierra Mojada 950, puerta 18, edificio K, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33840<br />

gloria.hernan<strong>de</strong>z@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Finanzas<br />

LCP. Verónica Fabio<strong>la</strong> Rojas Leal<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33825<br />

veronica.rojas@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Nómina<br />

Lic. Luis Miguel <strong>de</strong> <strong>la</strong> Torre Zambrano<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5251, ext. 33826<br />

luist@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Contabilidad<br />

LCP María <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong> Robledo Cabrera<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

81


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

1058-5200, ext. 33831<br />

carm<strong>en</strong>.robledo@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> Personal<br />

Dr. Jorge Gregorio Bautista López<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33846<br />

jorge.bautista@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Personal Académico<br />

Mtro. Francisco Yáñez López<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5243, ext. 33850<br />

francisco.yanez@cucs.udg.mx<br />

Unidad <strong>de</strong> Personal Administrativo<br />

LAE Silvia Lour<strong>de</strong>s Quintero Hernán<strong>de</strong>z<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio A, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5243, ext. 33852<br />

silvia.quintero@cucs.udg.mx<br />

DIVISIÓN DE DISCIPLINAS BÁSICAS PARA LA SALUD<br />

Director <strong>de</strong> División<br />

Dr. Juan Víctor Manuel Lara Vélez<br />

Sierra Mojada 950, puerta 1, edificio N, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5258 y 1058-5200, ext. 33625<br />

victorl@cucs.udg.mx<br />

82


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Secretario <strong>de</strong> <strong>la</strong> División<br />

Mtro. Luis Arturo González Lozano<br />

Sierra Mojada 950, puerta 3, edificio N, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33624<br />

arturo.glozano@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Básica<br />

Dra. Elsy C<strong>la</strong>udia Chan Gamboa<br />

Sierra Mojada 950, puerta 16, edificio I, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, exts. 33945 y 33947<br />

c<strong>la</strong>udia.chan@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Morfología<br />

Dr. Mauricio Bañuelos Rizo<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio C, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5322, exts. 33631 y 33632<br />

mauricio.banuelos@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Fisiología<br />

Dr. Ernesto Germán Cardona Muñoz<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio P, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5322, ext. 33643<br />

cardona@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Microbiología y Patología<br />

Dra. Gabrie<strong>la</strong> Guadalupe Carrillo Núñez<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio O, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33663<br />

gabrie<strong>la</strong>.carillo@cucs.udg.mx<br />

83


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Neuroci<strong>en</strong>cias<br />

Dr. Rodrigo Ramos Zúñiga<br />

Sierra Mojada 950, puerta 3, edificio N, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, exts. 33675, 33674; fax: 33676<br />

rodrigor@c<strong>en</strong>car.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Sociales<br />

Dr. Osmar Matsui Santana<br />

Sierra Mojada 950, puerta 3, edificio N, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33683<br />

omatsui@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Disciplinas Filosófico, Metodológico e Instrum<strong>en</strong>tales<br />

Dra. <strong>en</strong> C. Patricia Lorelei M<strong>en</strong>doza Roaf<br />

Sierra Mojada 950, edificio N, p<strong>la</strong>nta alta, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33697<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Biología Molecu<strong>la</strong>r y G<strong>en</strong>ómica<br />

Dr. <strong>en</strong> C. Juan S. Arm<strong>en</strong>dáriz Borunda<br />

Sierra Mojada 950, edificio P, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5287 y 1058-5800, exts. 33644 y 33648<br />

arm<strong>en</strong>dbo@cucs.udg.mx<br />

DIVISIÓN DE DISCIPLINAS CLÍNICAS PARA LA SALUD<br />

Director <strong>de</strong> División<br />

Dr. Oscar Aguirre Jáuregui<br />

Juan Díaz Covarrubias y Salvador Quevedo y Zubieta, edificio C, p<strong>la</strong>nta baja<br />

1058-5302 y 1058-5200, ext. 33702; fax: 33704<br />

oaguirre@cucs.udg.mx<br />

84


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Secretario <strong>de</strong> División<br />

Dra. Ana Esther Mercado González<br />

Juan Díaz Covarrubias y Salvador Quevedo y Zubieta, edificio C, p<strong>la</strong>nta baja<br />

1058-5200, ext. 33703<br />

ana.mercado@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas Médicas<br />

Dr. Eduardo Angel Madrigal <strong>de</strong> León<br />

Hospital 320, Antiguo Hospital Civil <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

1058-7422, ext. 33976<br />

emadrigal@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud M<strong>en</strong>tal<br />

Mtro. José <strong>de</strong> Jesús Gutiérrez Rodríguez<br />

Sierra Mojada 950, puerta 16, edificio I, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33738<br />

joseg@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas Odontológicas Integrales<br />

Mtro. Francisco David Soto Sánchez<br />

José Ma. Echaury y Juan Díaz Covarrubias, puerta 8, edificio B, segundo nivel<br />

1058-5200, ext. 33745<br />

francisco.soto@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Enfermería Clínica Integral Aplicada<br />

Mtra. Laura Margarita Padil<strong>la</strong> Gutiérrez<br />

Sierra Nevada y Monte Cáucaso, puerta 12, edificio G, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33751<br />

lpadil<strong>la</strong>@cucs.udg.mx<br />

85


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Clínicas Quirúrgicas<br />

Dr. B<strong>en</strong>jamín Robles Mariscal<br />

Hospital 320, p<strong>la</strong>nta baja, colonia El Retiro<br />

1058-7420, ext. 33973<br />

roblesb<strong>en</strong>@cucs.udg.mx<br />

http://www.cucs.udg.mx/quirurgicas/<br />

Departam<strong>en</strong>to Clínicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Reproducción Humana, Crecimi<strong>en</strong>to y Desarrollo Infantil<br />

Dra. Norma Argelia Quezada Figueroa<br />

Hospital 320, p<strong>la</strong>nta alta, colonia El Retiro<br />

1058-5200, ext. 33978<br />

norma.quezada@cucs.udg.mx<br />

http://www.cucs.udg.mx/reproduccion<br />

DIVISIÓN DE DISCIPLINA PARA EL DESARROLLO, PROMOCIÓN Y PRESERVACIÓN DE LA SALUD<br />

Director<br />

Dr. Alfredo <strong>de</strong> Jesús Celis <strong>de</strong> <strong>la</strong> Rosa<br />

Sierra Mojada 950, puerta 1, módulo T, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33758<br />

alfredo.celis@cucs.udg.mx<br />

Secretario <strong>de</strong> <strong>la</strong> División<br />

Dra. Bárbara Vizmanos Lamotte<br />

Sierra Mojada 950, puerta 1, modulo T, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33758<br />

hector.gomez@cucs.udg.mx<br />

86


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Salud Pública<br />

Dr. Salvador Chávez Ramírez<br />

Sierra Mojada 950, puerta 1, edificio N, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33900<br />

schavez@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Odontología para <strong>la</strong> Preservación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Dr. <strong>en</strong> C. Álvaro Cruz González<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio C, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5246, ext. 33787<br />

acruz@cucs.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l Movimi<strong>en</strong>to Humano, Educación, Deporte, Recreación y Danza<br />

Mtro. Vic<strong>en</strong>te Teófilo Muñoz Fernán<strong>de</strong>z<br />

Boulevard Gral. Marcelino García Barragán 1421, esq. Calzada Olímpica, edificio C, p<strong>la</strong>nta baja, colonia<br />

Olímpica<br />

3562-4143, exts. 33971 y 33972<br />

teomunoz@redudg.udg.mx<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Aplicada<br />

Dr. <strong>en</strong> C. Bau<strong>de</strong>lio Lara García<br />

Sierra Nevada 950, puerta 16, edificio I, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33650<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Enfermería para <strong>la</strong> At<strong>en</strong>ción, Desarrollo y Preservación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud Comunitaria<br />

Mtra. Enriqueta Guadalupe Cambero González<br />

Sierra Nevada y Monte Cáucaso, puerta 12, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5285, ext. 33795<br />

egcambero@cucs.udg.mx<br />

87


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

COORDINACIONES DE CARRERA<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Psicología<br />

Mtro. Ignacio Avelino Rubio<br />

Sierra Mojada 950, puerta 16, edificio I, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5254, ext. 33917<br />

ignacio.avelino@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Cultura Física y Deportes<br />

Mtro. Martín Francisco González Vil<strong>la</strong>lobos<br />

3562-4141, ext. 33970<br />

martinv@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Enfermería<br />

Dra. María Olga Romero Estrada<br />

Sierra Nevada y Monte Cáucaso, puerta 12, edificio F, p<strong>la</strong>nta alta<br />

1058-5200, ext. 33958; fax 3126-3620<br />

olga.romero@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Odontología<br />

Dr. Héctor Ochoa Velázquez<br />

Juan Díaz Covarrubias y José María Echauri, edificio B, p<strong>la</strong>nta baja, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5299, ext. 33925<br />

hector.ochoa@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Nutrición<br />

Dra. Gabrie<strong>la</strong> Macedo Ojeda<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio P, tercer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5310, ext. 33878<br />

88


Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Medicina<br />

Dr. Eduardo Gómez Sánchez<br />

Sierra Mojada 950, puerta 7, edificio Q, primer nivel, colonia In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

1058-5200, ext. 33887<br />

eduardo.gomez@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> lic<strong>en</strong>ciatura <strong>en</strong> Enfermería Semiesco<strong>la</strong>rizada<br />

Mtra. Yo<strong>la</strong>nda Leticia Romero Mariscal<br />

Sierra Nevada y Monte Cáucaso, puerta 12, edificio F, p<strong>la</strong>nta alta<br />

1058-5200, ext.33957; fax 3126-3620<br />

romy@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Carrera <strong>en</strong> Enfermería<br />

Mtra. Araceli Cortés Camacho<br />

Sierra Nevada y Monte Cáucaso, edificio G, au<strong>la</strong> 6<br />

conmutador: 1058-5200; directo: 1058-5281, ext. 33956<br />

acortes@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong> Radiología e Imag<strong>en</strong><br />

Dr. Hugo Zaragoza Agui<strong>la</strong>r<br />

Hospital 320, p<strong>la</strong>nta baja, colonia El Retiro<br />

1199-4922, ext. 33974<br />

hugo.zaragoza@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong> Prótesis D<strong>en</strong>tal<br />

Mtro. Reynaldo III Moisés Michel Durán<br />

Salvador Quevedo y Zubieta, puerta 10, edificio C, segundo nivel<br />

1058-5200, ext.33804<br />

reynaldo.michel@cucs.udg.mx<br />

89


C<strong>en</strong>tro <strong>Universitario</strong> <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud<br />

Coordinación <strong>de</strong> Enfermería Básica Semiesco<strong>la</strong>rizada<br />

Mtra. Adriana Cuél<strong>la</strong>r Espinoza<br />

Sierra Nevada y Cáucaso, edificio E, puerta 13<br />

1058-5200, ext. 33961<br />

acuel<strong>la</strong>r@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong> Emerg<strong>en</strong>cias, Seguridad Laboral y Rescates<br />

Dr. Luis Manuel Espinosa Castillo<br />

Juan Díaz Covarrubias y Salvador Quevedo y Zubieta, edificio C, p<strong>la</strong>nta baja,<br />

1058-5200, ext. 33819<br />

luismespinosa@cucs.udg.mx<br />

Coordinación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Carrera <strong>de</strong> Técnico Superior <strong>Universitario</strong> <strong>en</strong> Terapia Física<br />

Mtro. Alejandro Agui<strong>la</strong>r Cuel<strong>la</strong>r<br />

Sierra Mojada 950, Puerta 7, Edificio “P” Cuarto nivel, Col. In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia, C.P. 44340, Guada<strong>la</strong>jara, Jal.<br />

1058 5298 Ext. 34195<br />

agui<strong>la</strong>r@cucs.udg.mx<br />

90


91<br />

Universidad <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!