គណៈកម្មការសហគមន៍ ... - Equator Initiative

Empowered lives.
Resilient nations.
គណៈកម្មការសហគមន៍
តំបន់ការពារធម្មជាតិ
ត្មា តបបុើយ បធឿនកកសា ំង
នៅកម្ុជា
ករណីសិកសានៃកិច្ចផ្ តួចផផ្ ើមអេក្វា ទ័រ
ដំណោះស្រាយអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពនៅមូលោឋា ន ផដើម្ីប្រជាពលរដ្ឋ ធម្មជាតិ
និងសហគមន៍រឹងមាំ

កម្រងករណី សិកសាអំពីកិច្ចផ្ តួចផផ្ ើ្រផអក្វា ទ័ររបស់យូអិនឌីភី
សហគមន៍មូលដ្ឋា ន និងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅទូទាំងពិភពលោក កំពុងជម្រុញដំណោះមរាយអភិវឌ្ឍន៍​ដដ្យ​ចីរភាពតាមបែបច្នៃមែឌិត
ដែលជាមែដោជន៍សមរាប់មែជាពលរដ្ឋ និងធម្មជាតិ។ មានឯកសារបោះពុម្ពផ្សាយ ឬករណើ សិកសាតិចតួចោស់ដែលបង្ហា ញថាដតើកិច្ចផ្្ ួចដផ្្ើមនេះវវត្
ិ
រដែៀែោ មានវ ិសាលភាពឥទ្ ិពលដូចដម្ច ឬថាដតើវាបមែមែរួល​បែែោខ្ះ។ មានករណី សិកសាមួយចំនួនតូចដែលដរឿងរ៉ា វទាំងនេះ ដដ្យមានអ្នកអនុវត្ន៍
សហគមន៍ដដ្យខ្ ួនឯងផ្ទា ល់ ជាអ្នកនិទានមោែ់។
ដើម្ើរម្លឹកខួបទី ១០ របស់ខ្ ួន កិច្ចផ្្ ួចដផ្្ើមអេក្វា ទ័រ មានគោលដៅបំពេញភាពខ្វះចន ្ ះដនះ។ ករណី សិកសា​ដូចខាងក្រោមនេះ ស្ ិតកនៃ ុងចំណោមករណើ បល
មានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើង ដែលដរៀែរែ់ពិរា្ រអំពីកិច្ចការរបស់ជ័យោភី អេក្វា ទ័រ ពោលគឺជាដរឿងអំពីទរា្ ែ់ល្អដែលោនទទួលការពិនិត្យ និង
ដផ្ទាៀងផ្ទា ត់ពីសំោក់ក្រុមអ្នកជំ្ញ កនៃ ុងកិច្ចការ​អភិរក្សបរ ិរា្ ននិងការចិញ្ចលឹមជីវ ិតដដ្យចីរភាពនៅកនៃ ុងសហគមន៍។ ករណី សិកសាទាំងនេះមានបំណង
ញ ុ ំងឲ្យមាន​ការពិភាកសាអំពើ ដោលនយោោយ ដែលចាំោច់សមរាប់ពមងើកដជាគ​ជ័យនៅមូលដ្ឋា ន ដើម្ើបកលម្អចំណេះលឹងសកលជាមូលដ្ឋា នអំពើំណោះ
មរាយសមរាប់បរ ិរា្ ន និងការអភិវឌ្ឍនៅមូលដ្ឋា ន និងដើម្ើផ្្ល់ជាគំរូសមរាប់ការចម្ងទៅអនុវត្ ដៅកបន្ងដទៃ។ ដើម្ើបសវាងយល់ពីករណី សិកសាទាំង
នេះ សូមយោងទៅអត្ែទ​The Power of Local Action: Lessons from 10 Years of the Equator Prize ដែលជាកមមងដមដរៀន និង​ការបណ្ំគោលនយោោយ
ដែលបផ្្អកដលើឯកសារ្្អំពីករណី ទាំងនេះ។
ក្រុមនិពន្បកសម្រួល
និពន្យក៖
អ្នកមគែ់មគងការនិពន្៖
អ្នកចូលរួមកែសម្រួល៖
Joseph Corcoran
Oliver Hughes
Dearbhla Keegan, Matthew Konsa, Erin Lewis, Whitney Wilding
អ្នករួមចំណែកកនៃ ុងការនិពន្
Edayatu Abieodun Lamptey, Erin Atwell, Toni Blackman, Jonathan Clay, Joseph Corcoran, Larissa Currado, Sarah Gordon, Oliver Hughes,
Wen-Juan Jiang, Sonal Kanabar, Dearbhla Keegan, Matthew Konsa, Rachael Lader, Patrick Lee, Erin Lewis, Jona Liebl, Mengning Ma,
Mary McGraw, Gabriele Orlandi, Brandon Payne, Juliana Quaresma, Peter Schecter, Martin Sommerschuh, Whitney Wilding, Luna Wu
រច្ែថដដ្យ
Oliver Hughes, Dearbhla Keegan, Matthew Konsa, Amy Korngiebel, Kimberly Koserowski, Erin Lewis, John Mulqueen, Lorena de la Parra,
Brandon Payne, Mariajosé Satizábal G.
សេចក្ ើបថ្ងអំណរគុណ
កិច្ចផ្្ ួចដផ្្ើមអេក្វា ទ័រ សូមបថ្ងអំណរគុណដដ្យដរា្ម ះចំពោះ គណៈកម្មការតំបន់ការោរធម្មជាតិសហគមន៍ត្មា តដែុើយ និងជាពិសេស ការបណ្ំ
និងយោបល់ដែលោនពើដោក Ashish John និង Hugo Raine។ រូបថតទាំងអស់ោនមកពី Eleanor Briggs, Ashish John, Sok Sony, និង Rours
Vann ។ បផ្នទើោនមកពី CIA World Factbook និង Wikipedia។
គួរសរសេរសេចក្ ើដោងដូចតទៅ
United Nations Development Programme. 2012. Monks Community Forest, Cambodia. Equator Initiative Case Study Series. New York, NY.

គណៈកម្មការសហគមន៍តំបន់
ការពារធម្មជាតិត្មា តបបុើយ បធឿនកកសា ំង
នៅកម្ុជា
សេចក្ តីសង្ខេបគម្រោង
ភូមិត្មា តដែុើយមានមែជាជនរស់នៅចំនួន ២៣៦ គ្រួសារ ដែលកនៃ ុ ងចំណោមនោះ
មានគ្រួសារខ្ះជាសមាជិកជនជាតិដើមភាគតិចគួយ ដហើយភូមិនេះស្ ិត
កនៃ ុងខេត្មពះវ ិហារ នៃតំបន់ខ្ពង់រែភាគខាងដជើងមែដទសកម្ព ុជា។ តំបន់
នេះជាទីជមមករស់នៅបន្ពូជសតវាមតយ៉ាងយក្ស និងមតយ៉ាងមានចំកំកស
កនៃ ុងចំនួនច្រើនជាងគេបង្អស់ដលើពិភពលោក ដហើយសតវារា្ ែទាំងពីរ
មែដភទនេះស្ ិតកនៃ ុងចំណោមពពួកសត្វកំពុងរងការគមរាមកំហែងខា្ ំង។
ជាសរុប តំបន់នេះផ្តល់ការមទមទង់ដល់មែដភទសត្វ ៥០មែដភទ ដែល
ត្រូវោនចុះកនៃ ុែែញ្ើមកហមរបស់អង្គការ អន្រជាតិអភិរក្សសតវាចមព IUCN។
សមរាប់ភាគច្រើននៃសត្វទាំងនេះ វាលទំ្ែខាងដជើងជាជមមកចុងក្រោយ
ដែលដធវាើឲ្យ តំបន់ដែនើដនះជាចំណុ ចផ្តោ តយកចិត្ទុកដាក់យ៉ា ងសំខាន់
មួយសមរាប់ដធវាើអន្រគមន៍កិច្ចអភិរក្ស។ វ ិធីមួយកនៃ ុងកិច្ចអភិរក្សនេះគឺប្រើ
ចំណូ លពើដទសចរណ៍ ធម្មជាតិ ដធវាើជា”រង្វា ន់” ឲ្យដល់សមាជិកសហគមន៍
ត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង កនៃ ុងការជួយអភិរក្សសតវារា្ ែកមមទាំងនេះ។ កនៃ ុង
ន័យនេះ គណៈកម្មការ សហគមន៍តំបន់ការោរធម្មជាតិត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង
ោន សហការជាមួយអង្គការអភិរក្សសតវាចមព Wildlife Conservation Society
ដើម្ើដ្ក់ចេញជាបផ្នការ ត្រួតពិនិត្យជាលក្ខណៈសហគមន៍មួយ ដែល
កនៃ ុងនោះអ្នកស្រុកទទួលោនកចមមជាថនៃ ូរទៅនលឹងការរយការណ៍ និង
ត្រួតពិនិត្យ តាមដានសំបុកសត្វ ជំនួសឲ្យការយកស៊ ុតសត្វទាំងនោះទៅលក់
នៅទីផ្សារងងលឹតនៅតាមមពំបនថៃ-ឡាវវ ិញ។
មាតិកា
សាវតារ និងបរ ិបទ 4
ព័ត៌មានគោល
ជ័យោភីរង្វា ន់អេក្វា ទ័រ៖ ឆ្នា ំ ២០០៨
ទីកបន្ង៖ ខេត្មពះវ ិហារ
អ្នកទទួលផ្ល៖ ២៣៦ គ្រួសារ
ជីវៈចម្រុះ៖ តំបន់ជមមកសតវាចមពគូលេន មពហ្មទេព
សកម្មភាពសំខាន់ៗ និងការច្នៃមែឌិត 6
ឥទ្ ិពលដលើជីវៈចម្រុះ 8
ឥទ្ ិពលដលើសេដ្ឋកិច្ចសង្គម 9
ឥទ្ ិពលដលើគោលនយោោយ 10
និរន្រភាព 11
ការចម្ងទៅអនុវត្ដៅកបន្ងដផ្្សង 11
ដៃគូ្្ 12
3

ុ
ុ
ុ
សាវតារ និងបរ ិបទ
ត្មា តដែុើយគឺជាភូមិកនៃ ុងចមពដ្ច់មសោលមួយមានមែជាជន ២៣៦គ្រួសារ
រស់នៅដែលមួយចំនួនកនៃ ុ ងចំណោមពួកគេជាជនជាត ិដើមភាគតិចគួយ ដហើយ
ភូមិនេះមានទីតាំងកនៃ ងតំបន់ជមមកសតវាចមពគូលេនមពហ្មទេព កនៃ ងខេត្មពះវ ិហារ
នៃតំបន់វាលទំ្ែខាងដជើងមែដទសកម្ព ុជា។សហគមន៍នេះរស់នៅ
ដលើជាយតំបន់ការោរ ដែលមានសុទ្បតចមពដើជ្រុះស្ លឹកតាមរដូវកាល។ នៅ
ទូទាំងតំបន់អាសុើអាគ្នេយ៍ មានចមពមែដភទនេះច្រើនកបន្ងោស់ដែលត្រូវ
ោនដគែបម្ងឲ្យទៅជាើដធវាើបមសយកស្បៀងចិញ្ចលឹមជិវ ិត និងបំពេញសេចក្ើ
ត្រូវការទៅតាមកំដណើ នមែជាជន។ ខេត្មពះវ ិហារជាទីតាំងមួយចុងក្រោយ
កនៃ ុ ងចំណោមកបន្ងមួយចំនួនដែលមានចមពដ ើបែបនេះនៅសេសសល់ ដហើយ
វាក៏ជាជមមកដល់ពពួកសតវាចមពមួយចំនួនដែលរស់នៅ អាមស័យោនដដ្យសារ
មែព័ន្ដអកូឡ ូ សុើនិងចមពដើមែដភទនេះដែរ។ ការបមែក្្ យចមពទាំងនេះឲ្យទៅជា
ើកសិកម្ម (ទាំងពីសំោក់សហគមន៍និងក្រុមឧសសាហកម្មមកពើដមរៅ) គឺពិត
ជាបង្កឲ្យមានការគមរាមកំហែងធំដល់តំបន់ការោរមួយនេះ ជាមិនខាន។
តំបន់ការោរជាច្រើនកនៃ ុងតំបន់អាសុើអាគ្នេយ៍នេះ ត្រូវោនមនុស្សពីខាងក្រៅ
ជាច្រើនចាត់ទុកថា ជាើបលអ្នកោក៏ត្រូវការចង់ោនដែរ ដដ្យសារថា
វាមិនទាន់មានការទទួលស្គា ល់ដល់រដែៀបប្រើមោស់ើជាមែចពណី
សិទ្ិក្ន់កាប់ជាសហគមន៍ និងសិទ្ិកនៃ ុងការប្រើមោស់ធន់ធានកនៃ ុងមូលដ្ឋា ន
នៅឡើយ។ ការរ ិចរ លឹលោត់នូវសិទ្ិ វាក៏ោនបង្កឲ្យោត់បង់នូវមុខងារជាដមដកើយ
ដែលធា្ ែ់តែដើរតួជាមែចពណី កនៃ ុ ងការជួយអភិរក្សបរ ិរា្ ន និងស្វែងរកការចិញ្ចលឹម
ជីវ ិតជាមួយធម្មជាតិជុំវ ិញខ្ ួន ដហើយជាលទ្ធផលវាក៏្ំទៅដល់ការដែើកតំបន់
នេះដល់ការដធវាើឧសសាហកម្ម និសសារណកម្មមែកបដដ្យបច្ច័យបំផ្្ ិចបំផ្្ ញ។
ជម្រកចុងក្រោយសមរាប់សត្វពមពកំពុងរងការគមរា្រកំហែង
តំបន់ខ្ពង់រែភាគខាងដជើងជាទីជមមករស់នៅបន្ពូជសតវាមតយ៉ាងយក្ស និង
មតយ៉ាងចំកំកស កនៃ ុងចំនួន ច្រើនជាងគេបង្អស់ដលើពិភពលោក ដហើយសតវារា្ ែ
ទាំងពីរមែដភទនេះស្ិតកនៃ ងចំណោមពពួកសត្វកំពុងរងការគមរាមកំហែងខា្ ំង។
តំបន់នេះក៏មទមទង់ផ្ងដែរដល់ការរស់រនរបស់ពពួកសតវារា្ ែស្ិតក្រោម
ការគមរាមកំហែង មួយចំនួនដទៀត រួមទាំងសត្វត្មា តែើមែដភទ (white-rumped,
slender-billed and red-headed) និងសតវារា្ ែទលឹក មោំែើមែដភទ (មតក់ធំ,
ទាចមពរា្ ែស, ក្រៀល, មតក់តូច, ពពូលទលឹក, អង្គត់ខ្មៅ និងកុកោក់អំបោះ)។
ដដ្យសារតែវាជាទើមែមូលផ្្ ុំនូវពពួកសតវារា្ ែមោំបួនមែដភទដែលកំពុង
ស្ិតកនៃ ុ ងរា្ នភាព គមរាមកំហែងជាសាកល ខ្ពង់រែភាគខាងដជើងជាតំបន់អភិរក្ស
មានលក្ខណៈវសេសវ ិ ិសាលមួយ។ តំបន់នេះមទមទង់ដល់ការរស់នៅសត្វចំនួន
៥០ មែដភទដែលត្រូវោនចុះកនៃ ុ ងបញ្ើមកហម នៃពពួកសត្វស្ិតក្រោមការគមរាម
កំហែងរបស់ អង្គការអន្រជាតិអភិរក្សសតវាចមព International Union for
Conservation of Nature (IUCN)។ និោយម៉្យាងដទៀត តំបន់ខ្ពង់រែភាគ
ខាងដជើងគឺជាជមមកចុងក្រោយដហើយសមរាប់សត្វជាច្រើនកនៃ ុងចំណោម
សត្វទាំងនោះ។
ផសារភ្ជា ប់ការកចំណូ លរបស់អ្នកស្រុកជាមួតួយសុខភាព
មបព័ន្ធអេកូឡ ូ ស៊ី្រូលដ្ឋា ន
គណៈកម្មការសហគមន៍តំបន់ការោរធម្មជាតិត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង
ោនវិវត្ន៍ចេញពីគម្រោងសាកល្ងដធវាើទេសចរណ៍ ធម្មជាតិកនៃ ុងមូលដ្ឋា ន
ភូមិត្មា តដែុើយ ក្រោមការផ្្ ួចដផ្្ើមគំនិតរបស់អង្គការអភិរក្សសតវាចមពកម្ព ុជា Wildlife
Conservation Society (WCS)។ ភូមិត្មា តដែុើយនេះត្រូវោនកំណត់និង
ជ្រើសយកមកដធវា ើជាគោលដៅសមរាប់ការសាកល្ងនេះ ដដ្យសារតែវាជា
កបន្ងសំបូរសតវាចមពដមចើនមែដភទ និងដដ្យសារកំដណើ ននៃតម្រូវការរបស់
អ្នកទេសចរដែលចង់មកទស្ស្សត្វជិតផ្ុតពូជទាំងនោះនៅកនៃ ុងទីជមមក
ធម្មជាតិដែលកំពុងតែរួញតូចរបស់វា។ សហគមន៍នេះោនដធវា ើការតាមបែប
អភិមកមចូលរួមជាមួយ WCS ដើម្ើែដង្កើតគណៈកម្មការភូមិដដ្យមានការ
បោះដឆ្នៃ តជ្រើសតាំង សមរាប់មគែ់មគងដលើមគែ់បផ្នៃកទេសចរណ៍ ធម្មជាតិ និង
អវាើបលសំខាន់បំផ្ុតទៅដទៀតនោះ គឺមគែ់មគងើធ្ើកនៃ ុងភូមិនោះតែម្ង។
គណៈកម្មការនេះត្រូវោនទទួលស្គា ល់មសែចបាប់ដដ្យមកសួងបរិរា្ ន
និងដាក់បញ្ច ូ លក្រោមក្រុមមែលឹកសាឃុំផ្ងដែរ។
ែ្ទា ប់ពើដគែដង្កើតគណៈកម្មការោនដហើយ អង្គការក្រៅរដ្ឋា ភិោលកនៃ ុ ងស្រុកមួយ
ឈ្មោ ះថា “មជ្ឍមណ្ឌ ល សំ វាស្ សមរាប់អភិរក្សសតវាចមព” (Sam Veasna
Center for Wildlife Conservation/SVC) មែចាំខេត្តសៀមរែ ោនចាប់ដធវាើជា
ដៃគូដធវា ើសកម្មភាពផ្្សព្វផ្សាយដលើកសទា ួយអំពីកិច្ចអភិរក្សនៅតំបន់ត្មា តដែុើយ។
SVC ជាជម្រើសសក្ិសមមួយសមរាប់ភាពជាដៃគូនេះ ដដ្យសារថាវាមាន
ទីតាំងនៅខេត្តសៀមរែ ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌ លទេសចរណ៍ របស់កម្ព ុ ជាមរាប់
និងដដ្យសារវាមានបេសកកម្មកនៃ ុងការបន្ដករ ្ិ៍ដំណែល របស់លោក សំ វាស្
ដែលជាអ្នកដមើលសតវារា្ ែនិងអ្នកអភិរក្សម្នា ក់កនៃ ុងចំណោមអ្នកអភិរក្ស
ដំបូងគេជាច្រើននៅកម្ព ុជា។ មជ្ឍមណ្ឌ ល SVC ោនដើរតួ្ទើ្ំមុខកនៃ ុងការ
ធា្ឲ្យមានការដធវា ើទេសចរណ៍ បែបទទួលខុសត្រូវនៅត្មា តដែុើយ
4

ុ
ុ
និងកនៃ ុ ងការដលើកសទា ួ យកិច្ចការអភិរក្សនៅទើដ្ះតាមរយៈវ៉ ិបសាយ ប័ណ្ណព័ត៌មាន
និងការផ្សាយោណិ ជ្កម្ម។ គោលដៅការងារទេសចរណ៍ នៅត្មា តដែុើយគឺសំដៅ
ដលើអ្នកទេសចរថ្នា ក់មធ្យមនិងខ្ពស់ និោយឲ្យចំគឺអ្នកទាំងឡាយោបល
ចាប់អារម្មណ៍ ជាមួយនលឹងការទទួលខុសត្រូវបផ្នៃកសង្គម និងបរ ិរា្ ន ដហើយ
ដែលមានចេត្ហា៊ នបង់តចម្មួយខ្ពស់ ជាមួយនលឹងការ យល់លឹងថាចំណូ លពី
កចមមដទសចរណ៍ ទាំងអមបាលរា៉ា ននលឹងត្រូវោនគេយកទៅវ ិនិយោគកនៃ ុងការ
អភិវឌ្ឍសហគមន៍និងកិច្ចខិតខំអភិរក្សបរ ិរា្ ននិងសតវាចមពវ ិញ។ អ្នកទេសចរ
រួមវ ិភាគទានដល់សេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋា នដដ្យផ្ទា ល់ តាមរយៈការបង់ចថ្ឲ្យ
អ្នកស្រុកសមរាប់សេវា្្ ដូចជា ការស្នា ក់នៅ ការ្ំភ្ញៀវ ការចំអិនអាហារ
ការលឹកជញ្ ូ ន ដហើយពួកគេក៏រួមចំណែកដដ្យមែដោលផ្ងដែរតាមរយៈ
វ ិភាគទាន ៣០ ដុោ្ រអាមេរ ិកឲ្យទៅមូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍ឃុំ។
គំនិតផ្្ ួចដផ្្ើមនេះោន្ំមកនូវផ្លមែដោជន៍ជាច្រើន កនៃ ុងនោះមានការ
ដកើនឡើងនូវចំនួនសតវាចមព និង សតវារា្ ែបលធា្ ែ់មានការទទួលគមរាម
កំហែងជិតផ្ុតពូជ ការផ្្ ស់ប្ ូរជាវ ិជ្រាននូវឥរ ិោែថរបស់អ្នកស្រុកចំពោះ
កិច្ចអភិរក្ស និងចំណូ លកាន់តែច្រើនជាងមុនសមរាប់អ្នកស្រុកកនៃ ុងភូមិ ដែល
ពលឹងអាមស័យដដ្យផ្ទា ល់ដលើការការោរនិងអភិរក្សសតវាចមព ធនធានធម្មជាតិ
និងមែព័ន្ដអកូឡ ូ សុើ។ តាមរយៈការផ្សារភា្ ែ់កំដណើ នចំណូ លកនៃ ងស្រុក ជាមួយ
នលឹងសុខភាពមែព័ន្ដអកូឡ ូ សុើនិងសតវាចមពកនៃ ុងមូលដ្ឋា ន គំរូកិច្ចអភិរក្សនេះោន
សដមមចនូវដជាគជ័យកនៃ ងការ ផ្្ ស់ប្ ូ រឥរ ិោែថរបស់អ្នកស្រុកចំពោះសតវាចមព។
មតង់នេះមិនមែនជាសារៈសំខាន់តូចតាចទេ ដដ្យហេតុថា សត្វជិតផ្ុតពូជ
ជាច្រើនដែលគេរកដឃើញនៅតំបន់វាលរែខាងដជើងនេះ ោនដធវាើជមមក និង
បន្ពូជកនៃ ុងដែនើចមព កសិកម្មធម្មជាតិ ដែលផ្តល់មដធយាោយចិញ្ចលឹមជីវ ិត
ដល់សហគមន៍មូលដ្ឋា នផ្ងដែរ។ គំរូនេះោនបង្ហា ញឲ្យដឃើញ ផ្ងដែរនូវភាព
ទន់ភ្ន់និងសវាិតស្វា ញរបស់វាចំពោះមុខបញ្ហា ដែលអាចដកើតមានឡើងកនៃ ុ ងពេល
មានកាផ្្ ស់ប្ ូរបផ្នៃកមគែ់មគង មពមជាមួយនោះវាោនដើរតួបំពេញែបន្មជា
ឧបករណ៍ អភិរក្សថ្មើមួយដទៀត និងជាយុទ្រាសស្មគែ់មគង ើធ្ើផ្ងដែរសមរាប់
សហគមន៍។
សកម្មភាពការងារទេសចរណ៍ នៅត្មា តដែុើយស្ិតក្រោមការចាត់ចែងដដ្យ
គណៈកម្មការភូមិដែលត្រូវោន អ្នកស្រុកបោះដឆ្នៃ តជ្រើសតាំង។ គណៈកម្មការ
នេះទទួលខុសត្រូវដលើការមគែ់មគងចាត់ចែងផ្លមែដោជន៍ទាំងអស់ ដែល
ោនមកពីសកម្មភាពទេសចរណ៍ និងការបញ្ចេញមូលនិធិសមរាប់ការប្រើមោស់
កនៃ ុ ងសហគមន៍។ នៅកនៃ ុ ងភូមិមានបួនក្រុមដែលផ្តល់សេវាដល់វិស័យទេសចរណ៍ ៖
1. គណៈកម្មការភូមិដែលជាប់ដឆ្នៃ ត (មានសមាជិក ១២ ្ក់) ដែលដមើល
ការខុសត្រូវខាងោមផ្ទាះសំោក់ ភ្ញៀវ, ការបែងចែកើល់សមាជិក
សហគមន៍ និងការដរៀបចំកម្មវ ិធើក្រោរសំបុកពងសតវារា្ ែ។
2. សមាគមមគ្គ ុ ដទសក៍ទេសចរណ៍ ភូម ិ (មានសមាជិក ១៤ ្ក់) ដែលកនៃ ុ ង
នោះមានមគ្គ ុដទសក៍្ំភ្ញៀវ និងក្រុមលបាតសហគមន៍។
3. ក្រុមដធវាើមហា ូែ (មានសមាជិកបួន្ក់ សុទ្បតជាសស្ ើ) ដែលចំអិនអាហារ
សមរាប់ភ្ញៀវនិងទេសចរ។
4. ក្រុមមគែ់មគងផ្ទាះសំោក់ (មានសមាជិកបួន្ក់ សុទ្បតជាសស្ ើបល
ជាអ្នកសំអាតផ្ទាះសំោក់ និងលក់វត្ ុអនុសសាវរ ីយ៍ដល់ពួកទេសចរ)។
ភាពជាដមលឹក្ំមូលដ្ឋា នក៏ជាកតា្ មួយសំខាន់ោស់ដែរកនៃ ុងការ្ំមកនូវ
ដជាគជ័យរបស់គំនិតផ្្ ួចដផ្្ើមនេះ។ លោក ឌឹបែ គលឹមអួន មែធានគណៈកម្មការ
តំបន់ការោរសហគមន៍ត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង រួមជាមួយសមាជិកក្រុម
ដែលមានការតាំងចិត្មុះមុតឯដទៀត ោនខិតខំដធវាើការដដ្យឥតសំចៃករា្ ំងកាយ
ចិត្ ដើម្ើពន្យល់អះអាងដល់សហគមន៍ឲ្យយល់អំពើផ្លមែដោជន៍របស់គំរូ
អភិរក្សនេះ រហូតទាល់បតដកៀរគរោន បន្ិចម្ងៗ នូវការោំមទពីសំោក់
មហាជនជាច្រើនកនៃ ុ ងចំណោមអ្នកស្រុកភូម ិទាំងនោះ។ បផ្នៃកមួយសំខាន់
កនៃ ុងកិច្ចកេណ្ឌ ការោំមទដនះគឺការជម្រុញដលើកទលឹកចិត្រា្ម រតីភាពជាម្ចា ស់របស់
សហគមន៍ និងការ ែដង្កើតនិងទទួលខុសត្រូវរួមោនៃ កនៃ ុ ងដំដណើ រការទាំងមូលតែម្ង។
ភាគច្រើននៃអ្នកស្រុកនៅទើដ្ះជាកសិករដធវាើបមសល្មមតែមួយរស់។ ហេតុនេះ
ដហើយ រា្ ែត្យករគម្រោងយល់ដឃើញថា មែក្រសំខាន់មិននៅមតលឹមតែ
ការបង្ហា ញដល់អ្នកស្រុកមូលដ្ឋា នថាសកម្មភាពទេសចរណ៍ ធម្មជាតិអាច្ំមក
នូវអត្មែដោជន៍និងមូលនិធិដល់ជំ្ន់ក្រោយៗដទៀតយ៉ា ងោខ្ះដ្ះទេ
ែ៉ា ុបន្វាក៏មានផ្ងដែរ កនៃ ុងការបង្ហា ញឲ្យដឃើញថាដតើគេអាចដធវាើសមាហរណកម្ម
ទេសចរណ៍ ធម្មជាតិដូចដម្ចខ្ះដៅកនៃ ុ ងបផ្នការប្រ ើមោស់ើភូមិ តាមរដែៀបមួយ
ដែលអាចបន្ដ្លើយតែោនទៅនលឹងតម្រូវការសមរាប់ដធវា ើកសិកម្មចិញ្ចលឹមជីវ ិត។
អាកែ្កិរ ិោ និងឥរ ិោែថមិនមែនជាដរឿងងាយដធវាើឲ្យមានការផ្្ ស់ប្ ូរនោះទេ។
វាមិនមគែ់មោន់ទេកនៃ ុ ងការមែ លឹងអះអាង បញ្ច ុ ះែញ្ច ូ លអ្នកស្រុកឲ្យយល់អំពើរារៈ
សំខាន់នៃការអភិរក្សសតវាចមពដ្ះ។ គេចាំោច់ត្រូវតែពន្យល់អ្នកទាំងនោះឲ្យ
ទទួលយកោនថា កិច្ចអភិរក្សអាចនលឹង្ំមកនូវភាពប្រសើរមែកបដដ្យ
អត្ន័យដល់ការចិញ្ចលឹមជីវ ិតនិង សុខុមាលភាពរបស់ពួកគេ។
លោក Ashish John នៃអង្គការអភិរក្សសតវាចមព Wildlife Conservation Society និោយថា៖ “អវាើបលខញ ុ ំ ដសនៃើសុំនោះគឺសូមឲ្យមានការទទួលស្គា ល់
ថែមដទៀតថា ពួកដយើង កនៃ ុ ង្មជាសហគមន៍មួយ អាចដធវាើការសដមមចចិត្ ោនថាដតើគួរបែងចែកធនធាន ជាពិសេសើធ្ើ ដដ្យរដែៀែោដៅឲ្យ
សមាជិកសហគមន៍របស់ដយើង។ សូមទុកឲ្យ ពួកដយើងដធវាើ ដហើយពួកដយើងពិតជានលឹងដធវាើោនល្អ”។
5

ុ
ុ
សកម្មភាពសំខាន់ៗ និងការងារឆ្នៃកបឌិត
យោងតាមចបាប់តំបន់ការោររបស់កម្ព ុ ជា មកសួងបរ ិរា្ នត្រូវដធវាើការកំណត់មពំ
តំបន់មទ្ែ់បួនកនៃ ុងតំបន់ការោរធម្មជាតិទាំងមូល៖ តំបន់មទ្ែ់មគែ់មគង
ដដ្យសហគមន៍, តំបន់មទ្ែ់ប្រើមោស់ធនធានដដ្យចីរភាព, តំបន់មទ្ែ់
សមរាប់អភិរក្ស និងដែនតំបន់មទ្ែ់សនៃ ូ ល។ ការកំណត់មពំដនះត្រូវដធវា ើឡើងកនៃ ុ ង
តំបន់ការោរធម្មជាតិទាំង២៣ កនៃ ុ ងមែដទស។ ជាទរា្ ែ់អនុវត្ន៍កន្ងមក អាជាញ ធរ
របស់តំបន់ការោរធម្មជាតិ ជាទូទៅច្រើនបតដធវាើការកំណត់មពំតំបន់មទ្ែ់
ទាំងបួនកនៃ ងពេលតែមួយមពមោនៃ បតម្ង ដែលអាចបង្កជាបញ្ហា ស្ម មគរា្ម ញដល់
បផ្នការប្រើមោស់ើធ្ើ ដហើយជាញលឹកញែ់្ំទៅដល់ការបមែក្្ យចមពឬតំបន់
អភិរក្សចទដទៀតសមរាប់ការប្រើមោស់កនៃ ុងវ ិស័យកសិកម្មទៅវ ិញ។
សង្វា ក់ការងារកំណត់មពំដី
ត្មា តដែុើយជាភូមិទីមួយកនៃ ុងដែនជមមកសតវាចមពគូលេនមពហ្មទេពដែលសកម្ម
កនៃ ុ ងការកំណត់មពំតំបន់មទ្ែ់កនៃ ុ ងសហគមន៍របស់គេ។ ដធវា ើដូច្នេះ គណៈកម្មការ
អាចលឹក្ំការងារកនៃ ុងដំដណើ រការដែលមានការចូលរួម ដែលតាមរយៈនេះ
ជម្រុញស្មា រតីភាពជាម្ចា ស់ស្រុក និងមែ ូ កភាគើោក់ព័ន្ធដទៃទៀតកនៃ ុងការងារ
នេះ (មានដូចជា សហគមន៍, WCS, អាជាញ ធរខេត្និងបុគ្គលិកមកសួងបរ ិរា្ ន)។
តាមរយៈនេះគេអាចសមរាលោននូវវ ិវាទដែលអាចដកើតមានរវាងសមាជិក
សហគមន៍ និងអាជាញ ធរដែនការោរធម្មជាតិដលើកបន្ងោបលគេមិនទាន់ោន
វាស់មពំកំណត់នៅឡើយ។ ដដ្យសារថាមិនទាន់មានមគ្គ ុដទសក៍បណ្ំអំពី
សង្វា ក់ដំដណើ រការកំណត់មពំតំបន់មទ្ែ់ បទពិដរាធន៍នៅត្មា តដែុើយអាចជា
គំរូសំខាន់មួយ កនៃ ុ ងការកំណត់មពំតំបន់មទ្ែ់មគែ់មគងដដ្យសហគមន៍ជាមុន
ជាជម្រើសជំនួសឲ្យការដធវា ើកំណត់មពំតំបន់មទ្ែ់ទាំងបួនកនៃ ុងពេលតែមួយ
មពមោនៃ ។ ការអនុវត្បែបនេះ ដូចជាការកំណត់ជាមុននូវបផ្នការប្រើមោស់ើ
សហគមន៍ ត្រូវោនគេចម្ងយកទៅអនុវត្ន៍តាមនៅភូមិមោំ និង ឃុំមួយដទៀត។
ភូមិត្មា តដែុើយោនអនុវត្ន៍ដដ្យដជាគជ័យនូវការផ្សារភា្ ែ់កិច្ចអភិរក្ស
សតវារា្ ែជាមួយឧសសាហកម្មទេសចរណ៍ តាមរយៈកិច្ចមពមព្រៀងមួយរវាង
សហគមន៍ដែនជមមកសតវាចមព និងអង្គការ WCS ។ កិច្ចមពមព្រៀង
ោនចែងថា ចំណូ លទេសចរណ៍ សមរាប់ភូមិនេះវាចំណុ ះទៅនលឹងការដែល
អ្នកស្រុកភូមិឯកភាពយល់មពមដធវាើការ មគែ់មគងមែកបដដ្យចីរភាពនូវជមមក
សត្វ និងការោរសតវាចមពទាំងនោះ តាមរយៈបផ្នការលម្អិតកនៃ ុងការប្រើមោស់
ើភូមិ និងគោលនយោោយមុលឹងរា៉ា ត់មួយដែលបំរមការបរោញ់សត្វ។ បផ្នកា
រប្រើមោស់ើរានភាពមសែចបាប់ដលើមូលដ្ឋា នការកំណត់តំបន់មទ្ែ់ដែល
អនុម័តដដ្យរដ្ឋា -
ភិោល។ បផ្នការនេះត្រូវោនសដមមចតាមរយៈការពិដមោះដោបល់ជាមួយ
សហគមន៍ ដហើយវាកំណត់ចបាស់ោស់នូវទីតាំងើដមែើមោស់សមរាប់កសិក
ម្ម លំនៅដ្ឋា ន និងការទាញយកផ្លពីធនធានធម្មជាតិមែកបដដ្យចីរភាព។
បមាក់ឧបត្ថ្រ្ភផលើកទឹកចិត្ដល់សក្រ្មភាពអភិរក្ស
គោលនយោោយបំរមការបរោញ់សត្វរបស់ភូមិត្មា តដែុើយត្រូវោនអម
ដដ្យគោលការណ៍ មួយដែលបង់មោក់ឲ្យសមាជិកសហគមន៍ ដើម្ើកុំឲ្យ
ពួកគេទៅយកពងសត្វ ឬចាប់កូនបក្សើចនពពួកសត្វកំពុងស្ ិតកនៃ ុងការគមរាម
កំហែងពីទីតាំងសំបុករបស់វា។ ទីផ្សារងងលឹតមួយធា្ ែ់ោនដកើតមាននៅតាម
មពំបនថៃ-ឡាវ សមរាប់ជួញដូរពងសតវារា្ ែបលកំពុងស្ ិតកនៃ ុងការគមរាម
កំហែង ដដ្យមាន្ម ួញកោ្ លជាអ្នកសមមែសម្រួល។ ពងសត្វក្រៀល
ជាពិសេស ស្ិតកនៃ ុងចំណោមពងដែលលក់ោនចថ្ខ្ពស់។ ជាការឆ្ល ើយតប
ភូមិត្មា តដែុើយោនដើរតួ្ទើ្ំមុខកនៃ ុងគំនិតផ្្ ួចដផ្្ើមមួយមានឈ្មោ ះថា
“កម្មវ ិធើក្រោរសំបុកសតវារា្ ែ” ដែលកេណ្ឌ អ្នកស្រុកកនៃ ុ ងភូម ិឲ្យចូលរួមកនៃ ុ ងការ
ដើររកទីតាំងតាមដាន និងការោរសំបុកសត្វ។ គំនិតនេះោនដផ្្ ើមចេញជា
ដំបូងពី WCS តែ ការទទួលខុសត្រូវកាន់តែច្រើនឡើងត្រូវោនដផ្ទារទៅឲ្យភូមិ
ត្មា តដែុើយ ដមោះែទពិដរាធន៍ោនបង្ហា ញថា តាមរយៈ កិច្ចសហការដដ្យផ្ទា ល់
ជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋា ន គេអាចរកដឃើញសំបុកសតវារា្ ែកនៃ ុងចំនួនច្រើន
ដហើយការោរវាោនដដ្យដជាគជ័យដទៀតផ្ង។ ក្រោមកម្មវ ិធើដនះ សមាជិក
សហគមន៍ទទួលោនការដលើកទលឹកចិត្តផ្នែកហិរញ្ញវត្ ុ (ជារង្វា ន់មោក់ដល់ទៅ
៥ ដុោ្ រអាមេរ ិក) ជាថនៃ ូរទៅនលឹងការដែលដគរយការណ៍ អំពីសំបុកសតវារា្ ែ
និងការដែល គេដើរតួជាអ្នកឃ្្ ំដមើលការោរទីតាំងសំបុកនោះរហូតដល់
កូនសតវាញស់និងលូតោស់ពេញរូែរែ។ អ្នកឃ្្ ំដមើល ទទួលោន ១ ដុោ្ រ
អាមេរ ិកកនៃ ុងមយយថ្ងៃ ដហើយពួកគេទទួលោនមោក់ ១ ដុោ្ រ ថែមពើដលើដទៀត
ែ្ទា ប់ពីកូនសត្វធំពេញរូែរង។ គេក៏នៅតែបង់ចថ្ដពញដល់អ្នកឃ្្ ំដមើលសំបុក
ដែរ ដែើសិនជាគេអាចដធវា ើដផ្ទាៀតផ្ទា ត់រកដឃើញថា សំបុកសត្វខូចដដ្យមូលហេតុ
ធម្មជាតិ ដូចជាត្រូវោនសតវាចមពចទសុើជាអាហារជាដើម។ អាមតាកចមមមោក់
នេះត្រូវដគមពមព្រៀងោនៃ តាមរយៈការពិភាកសាជាមួយសហគមន៍។ កម្មវិធើមោក់
ដលើកទលឹកចិត្ដនះត្រូវោនអមបំពេញដដ្យ កម្មវិធីមួយដទៀតដែល
គណៈកម្មការភូមិត្មា តដែុើយជាអ្នកចាត់ចែង ដហើយកនៃ ុងនោះគេប្រើចំណូ លពី
ទេសចរណ៍ ធម្មជាតិបង់កចមម ១០ ទៅ ១៣ ដុោ្ រ កនៃ ុ ងមួយឆ្នា ំដល់ម្ចា ស់ដើមឈ ើ
ជ័រទលឹក ឲ្យជួយការោរទីតាំងសំបុកសត្វ។ សតវាមតក់ ជាពិសេសចូលចិត្ក្ច់
សំបុកដលើដើមឈើជ័រទលឹក ដែលជាមែភពចំណូ លសំខាន់មួយរបស់អ្នកស្រុក។
6

ុ
ការងារច្នៃមែឌិតមួយដទៀតដែលគួរកត់សម្គា ល់ដែរនោះគឺកម្មវ ិធើែង់ចថ្ទូទាត់
កសិ-បរ ិរា្ ន ដែលត្រូវោនចាប់ដផ្្ ើមកាលពីឆ្នា ំ ២០០៧។ ក្រោមកម្មវ ិធើដនះ
កសិករោបលអនុលោមោនតាមបផ្នការប្រើមោស់ើកនៃ ុងភូមិ និងបំរម
បរោញ់សត្វ អាចទទួលោនសិទ្ិចូលរួមកនៃ ុ ងសមាគមទ ីផ្សារដែលតាមរយៈនេះ
ពួកគេអាចលក់ស្រូវរបស់គេកនៃ ុងតចម្មួយខ្ពស់ជាងធម្មតា។ សមាគមទីផ្សារ
មិនមោន់តែផ្តល់ដល់សមាជិករបស់ខ្ ួននូវតចម្មសរូវអនុដមោះពិសេសែ៉ា ុណ្ណោ ះ
ទេ ែ៉ា ុបន្វាោនដើរតួជាអ្នកមែមូលទិញផ្លិតផ្លរបស់អ្នកស្រុកសមរាប់លក់
ឲ្យទីផ្សារជាតិ ដដ្យផ្ទា ល់តែម្ង ដដ្យមិនោច់ ្ងកាត់្ម ួញកោ្ លដែល
ធា្ ែ់តែកាន់កាប់ផ្្ ច់មុខនូវជំនួញរកសុើរបស់អ្នកភូមិ។ ដលើសពើដនះដទៀត
សមាគមនេះជួយផ្តល់ផ្ងដែរនូវដើមទុនដំបូងដល់សហមោសធន់តូចមែកប
របរោបលពលឹងបផ្្អកដលើមែព័ន្ដអកូឡ ូ សុើ និងបណ្ ុ ះែោ្ លកសិករអំពី
បច្ចេកទេសថ្មើកនៃ ុងការដធវាើកសិកម្ម។ មោក់ចំណេញដែលរកោនគេយកទៅចែក
របម្កជាមួយកសិករនិងសមាគម្្បលជាសមាជិក។
គណៈកម្មការតំបន់ការោរធម្មជាតិត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង ោនែដង្កើត និង
អនុវត្ន៍បផ្នការប្រើមោស់ើសហគមន៍ និងដាក់ចេញនូវកម្មវ ិធើ្្សមរាប់
កិច្ចអភិរក្សទីតាំងសំបុកនិងរកចំណី របស់ពពួកសតវារា្ ែបលរងការគមរាម
កំហែងជិតផ្ុតពូជជាសាកល។ តាមរយៈការងារគណៈកម្មការសមាជិកសហគម
មានភាពអង់អាចកនៃ ុងការអនុវត្មកិតមកមបផ្នការប្រើមោស់ើកនៃ ុងមូលដ្ឋា ន
រួមមានការ ត្រួតពិនិត្យដលើសកម្មភាពកាប់ឆ្កា រចមពយកើដធវាើកសិកម្ម។ តាមធម្មតា
កិច្ចសនយាជាោក្យសំើឬោយលក្ខអក្សររវាងបុគ្គលនិងគណៈកម្មការ
ជាមូលដ្ឋា នសមរាប់ការអនុវត្មកិតមកមនេះដើម្ើែញ្ឈប់សកម្មភាពដស្មើសចបាប់
ឬក៏ផ្្ ស់ប្ ូរទីតាំងើដធវាើកសិកម្មទៅតាមបផ្នការប្រើមោស់ើ។
វានៅតែមានភាពចាំោច់ឲ្យមានការបន្ផ្្ល់កម្រៃលើកទលឹកចិត្សមរាប់
អនុវត្ន៍មកិតមកមកនៃ ុ ងការងារអភ ិរក្សតទៅដទៀត ដដ្យសារថាតចម្ើធ្ើបលចេះ
តែបន្តកើនោនកាន់តែជម្រុញឲ្យមានការចាប់ដណ្តើ មើធ្ើក្ន់បតខា្ ំងថែមដទៀត។
យ៉ា ងោក្ើ មកទល់បច្ច ុែ្ន្ន វ ិធីអភិរក្សតាមការចូលរួមរបស់សហគមន៍នេះ
ោន្ំមកនូវភាពប្រសើរជាដុំកំភួនជាងមុនច្រើនកនៃ ុងជីវភាពរស់នៅរបស់
អ្នកស្រុក និងកនៃ ុងភាពសំបូរបែបរបស់សតវាចមពកនៃ ុងមូលដ្ឋា នផ្ងដែរ។ កម្មវ ិធី
ទេសចរណ៍ ធម្មជាតិោនបង្ហា ញដល់អ្នកស្រុកមូលដ្ឋា នអំពើរារៈសំខាន់
ពពួកសតវាចមពកមម និងតចម្ដសឋាកិច្ចកនៃ ុងការអភិរក្សសត្វទាំងនោះ។
កនៃ ុ ងន័យរា្ ែ័ន គំន ិតផ្្ ួ ចដផ្្ើមនេះព លឹងបផ្្អកដលើភាគើែួន ដែលមានតួ្ទីសំខាន់
ដរៀងៗខ្ ួន។ គណៈកម្មការតំបន់ការោរធម្មជាតិត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង
ទទួលខុសត្រូវ ដលើការមគែ់មគងសេវាកម្មទេសចរ ចំណូ លដែលរកោន មូលនិធិ
ដែលត្រូវោនបែងចែក ការអនុវត្តផែនការប្រើមោស់ើនិងកិច្ចសនយា
មិនមែរាញ់សតវាចមព និងរយកាណ៍ អំពើក្ររលោភ្្ដៅឲ្យអាជាញ ំ
ធរតំបន់
ការោរធម្មជាតិ។ អាជាញ ធរតំបន់ការោរធម្មជាតិទទួលខុសត្រូវដលើការដធវាើឲ្យ
មានភាពប្រសើរកនៃ ុ ងកិច្ចមពមព្រៀងទេសចរ និងដលើការអនុវត្ចបាប់សិទ្ិក្ន់កាប់
ើធ្ើ។ មជ្ឈមណ្ឌ ល សំ វាស្ ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវកនៃ ុ ងការផ្្សព្វផ្សាយទ ីផ្សារអំពី
ទេសចរធម្មជាតិនៅតំបន់អភិរក្សនោះ ការទាក់ទាញចុះបញ្ើដភញៀវទេសចរមក
ទស្ស្ និងដធវាើការត្រួតពិនិត្យសហមោសនេះជំនួសមុខឲ្យសហមោស។
ចុងក្រោយគេបង្អស់ ភាគើដផ្្សងៗដទៀតកនៃ ងវ ិស័យឯកជនផ្តល់ការចុះបញ្ើដទសចរ
ដែលជាមែភពដើមគេសមរាប់ចំណូ លដែលជម្រុញដលើកទលឹកចិត្កិច្ចខិតខំដធវាើការ
អភិរក្សនៅទើដ្ះ។
7

ឥទ្ិពល
ឥទ្ធ ិពល្រកផលើជីវៈចម្ររុុះ
មតយ៉ាង (Pseudibis gigantea) ជាសត្វជាតិរបស់កម្ព ុជា។ សមរាប់អ្នកដមើលបក្សើ
និងអ្នកអភិរក្ស វាជាមែដភទសតវារា្ ែមួយដ៏កមមវសេសវ ិ ិសាលមែនទែន។
ដគោនលឹងអំពីវាតាមរយៈការដឃើញម្ងម្កា លពីមុនមក ដហើយការមរាវមជាវមួយ
របស់ WCS នៅឆ្នា ំ២០០០ ោនោតមតដ្ងឲ្យដគលឹងកាន់បតចបាស់ថា សត្វនេះ
នៅមានបន្អត្ ិភាពរបស់វានៅតំបន់វាលរែខាងដជើងនៅឡើយទេ។
ដដ្យមានការោំមទពីសំោក់គណៈកម្មការ នៅមូលដ្ឋា ន WCS ដធវាើការមសង់
ចំនួនសតវាមតក់ ក្រៀល ត្មា ត និងមែដភទសតវារា្ ែសំខាន់ៗដផ្្សងដទៀត
នៅទើដ្ះជាដរៀងរល់ឆ្នា ំ។ អង្គការ WCS ក៏មានក្រុមមរាវមជាវមួយផ្ងដែរ
ដែលត្រួតពិនិត្យដមើលសំបុក និងសតវាចមព្្កនៃ ុងតំបន់នោះ។ សកម្មភាព
ទាំងនេះផ្តល់នូវព័ត៌មានគួរដជឿទុកចិត្ោនអំពើក្រដកើនឬការថយចុះ កនៃ ុ ងចំនួន
សតវាចមពសំខាន់ៗ (ដូចដែលមានបង្ហា ញកនៃ ុ ងរូបតារង ១ ន ិង ២ នៅខាងក្រោម)។
នៅឆ្នា ំ២០០៣ បុគ្គលិករបស់ WCS ោនរកដឃើញកបន្ងបន្ពូជសតវាមតក់កស
មួយគូនៅត្មា តដែុើយ។ ្ដពលនោះ ដគលឹងថាវាជាកបន្ងបន្ពូជតែមួយគត់
របស់សត្វនេះនៅដែនើដោកអាសុើ។ តែចាប់ពើដពលនោះមកចំនួនរបស់វា
ុ
ំ
នៅកនៃ ុងតំបន់នោះ ោនដកើនពី ១សំបុក និងសត្វក្រៀលមួយគូ រហូតដល់ទៅ
៦ សំបុក និងសត្វក្រៀល ២៣ កបាល កនៃ ិនិត្យរបស់
WCS ក៏ោនបង្ហា ញដែរថា ចំនួនសតវាមតក់ធំបន្ពូជក៏មានច្រើនដែរនៅទី
នោះ
គឺដគដឃើញមានរហូតដល់ទៅ ៤១គូឯណោះកនៃ ុងឆ្នា ២០០៩។
ជាមួយោនៃ ដនះដែរ គណៈកម្មការតំបន់ការោរធម្មជាតិត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង
ក៏ោនដធវា ើការងារផ្្សព្វផ្សាយដលើកកំពស់ការយល់លឹងរបស់សហគមន៍ អំពី
វត្រានរបស់ពពួកសត្វនៅទើដ្ះផ្ងដែរ។ តាមរយៈគណៈកម្មការ សហគមន៍
មានការដែ្ជាញ ចិត្ចំពោះកិច្ចអភិរក្សសតវារា្ ែធំៗដែលរងការគមរាមកំហែង
ជាសាកលដែលគេរកដឃើញនៅត្មា តដែុើយ ដដ្យប្រើសតវាមតយ៉ាងជានិមិត្រូប
កនៃ ុងគោលដៅរបស់ខ្ ួន។ វ ិធើដនះ ដែលសហគមន៍ជ្រើសដរ ើសយកសមរាប់
កិច្ចអភិរក្សសតវាចមពកនៃ ុងមូលដ្ឋា នតាមរយៈការងារទេសចរណ៍ ធម្មជាតិ
ត្រូវោនពមងើកទៅប្រើដលើទីតាំង ៧ ដទៀតកនៃ ុងមែដទសកម្ព ុជា ដហើយគេមាន
គម្រោងនលឹងពមងើកវាទៅកបន្ងដផ្្សងដទៀតនៅថ្ងៃមុខ។
ចមពដៅខ្ពង់រែខាងដជើងក៏ជួយមទមទង់ផ្ងដែរដល់ការរស់នៅរបស់សត្វជិត
Fig. 1: Increases in White-shouldered and Giant Ibis populations in Tmatboey, 2002-2009
LEFT: White-shouldered Ibis populations at Tmatboey, 2002-2008. Source: T. Clements et al., 2010. RIGHT: Giant Ibis breeding success 2003-2009. Source: WCS
internal report, 2009.
8

ុ
ុ
ុ
ផ្ុតពូជមែដភទដផ្្សងដទៀត ដូចជាសត្វក្្ ន់អំបូរ Eld’s deer (Rucervus eldii)
ដែលសលឹងតែលែងមានទៅដហើយនៅដលើពីភពលោកនេះ។ កិច្ចមពមព្រៀង
អភិរក្សជាមួយសហគមន៍ោនជួយដល់ការការោរសត្វជិតផ្ុតពូជមួយនេះ។
គណៈកម្មការនិងសមាជិកសហគមន៍ោនមែក្ន់យកការទទួលខុសត្រូវ
បផ្នៃកចបាប់ពេញលេញសមរាប់ការមគែ់មគងសតវាចមព និងើដៅជុំវ ិញភូមិ ដហើយ
ជាលទ្ធផល កមមិតនៃការកាប់បំផ្្ ញចមពដើនិងការទស្ទា នចូលជមមក
សតវាចមពរានការថយចុះ ដដ្យសារថាសហគមន៍ោន្ំោនៃ ដោរពតាម
មពំបនកំណត់កនៃ ុងការប្រើមោស់ើធ្ើ។
ឥទ្ធ ិពលខាងសេដ្ឋកិច្ចសង្គ្រ
ការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ នៅត្មា តដែុើយដដ្យបផ្្អកដលើការអភិរក្សសតវារា្ ែកមម
ោនដធវាើឲ្យមានការបមែមែរួល ប្រសើរយ៉ា ងខា្ ំងកនៃ ុងចំណូ លថវ ិកាសមាជិក
សហគមន៍ ដដ្យវាោនផ្តល់ឲ្យពួកគេនូវឱកាសការងារច្រើនជាងមុន និង
មែភពរកចំណូ លសមរាប់មូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍ឃុំ។
ទលឹកលុយមួយ ច្រើនគួរសមដែរសមរាប់គ្រួសាររបស់អ្នកទាំងនោះ ដែលតាម
ធម្មតាពលឹងតែទៅដលើកសិកម្មចិញ្ចលឹមមកពះ និងការមែមូលផ្លចមព នៅកនៃ ុ ងតំបន់
មួយដែលមែជាជនមានចំណូ លសាច់មោក់កនៃ ុងមួយគ្រួសារជាមធ្យម តែពី
៣០០ ទៅ ៥០០ ដុោ្ រ ែ៉ាុណ្ណោ ះកនៃ ងមួយឆ្នា ុ ំ។ ក្រៅពើដ្ះ មានមនុស្ស ៦៥ ្ក់
ដផ្្សងដទៀតោនទទួលមែដោជន៍ តាមរយៈការងារជាែដោ្ ះអាសន្ន ដូចជា
ដធវាើជាអ្នក្ំភ្ញៀវម្ងម្កា ល ជាអ្នកសម្អា តផ្ទាះសំោក់ ដងទលឹក ឬមួយតាមរយៈ
ការដធវាើជំនួញ ជាពិសេស មហា ូ ែអាហារ កនៃ ុ ងភូមិ។ ដូច្នេះ សរុបមក ជិត ៤០ ភាគរយ
នៃគ្រួសារកនៃ ុ ងភូម ិោនមែ ូ ក ោក់ព័ន្ ដដ្យកមមិតដផ្្សងៗោនៃ កនៃ ុ ងសកម្មភាព
កិច្ចអភិរក្សនេះ។ អំណោយពើដទសចរដល់មូលនិធិភូមិត្រូវោនគេយកទៅ
ប្រើមោស់ដើម្ើសង់សាលារៀនថ្មើ ដធវាើផ្្ ូវ ជីកមសះមតើ ជួសជុលស្នប់ទលឹក និង
ជីកអណ្ ូ ងថ្ម ើ។ លុយខ្ះពើមោក់ ចំណេញនោះត្រូវោនគណៈកម្មការប្រើបង់
កចមមឲ្យអ្នកភូមិសមរាប់ដើរលបាត និងការោរសំបុកសត្វ។ គេក៏ោន ប្រើលុយ
នេះសមរាប់ជួសជុលនិងថែទាំដំោក់ទេសចរ កនៃ ុងមានការផ្្ ស់ដំបូលស្ូវ
របស់បន្ទប់ផ្ទាះសំោក់ ជាដើម។ តាមទំដនៀមទរា្ ែ់ វែ្ធម៌ជាមែចពណី
នៅកម្ព ុជា សស្ើនិងកុមារបតងតែជាអ្នកដែលត្រូវរ៉ាប់រងកិច្ចការផ្ទាះសបម្ងយូរដរា៉ា ើ
ង
ចំនួនទេសចរទៅដមើលត្មា តដែុើយមានការដកើនឡើងជាមធ្យម ៣៦ ភាគរយ
កនៃ ុងមួយឆ្នា ំចាប់តាំងពីឆ្នា ំ២០០៥ មក។ កនៃ ុងរយៈពេលដូចោនៃ ដនះ ចំណូ លក៏
ដកើនឡើងជាមធ្យម ១០០ភាគរយ កនៃ ុ ងមួយឆ្នា ំដែរ។ អ្នកស្រុក ោន្ំោនៃ បកលម្អ
ឲ្យប្រសើឡើងនូវគុណភាពសេវាដែលអនុញ្ញា តពួកគេឲ្យតម្លើងចថ្ទស្ស្
ដហើយោនដធវាើពិពិធកម្ម សេវារបស់ខ្ ួនដើម្ើពមងើកសរារាមតកនៃ ុងខ្សែសង្វា ក់
តចម្ពើដទសចរណ៍ ផ្ងដែរ។ ជាមធ្យម តចម្ដសវាដែលទេសចរ បង់កនៃ ុងម្នា ក់ៗ
ោនដកើនពី ១០ ដុោ្ រ កនៃ ុ ងឆ្នា ំ ២០០៤ ដល់ ៦៧ ដុោ្ រ កនៃ ុ ងឆ្នា ំ ២០០៨។ កនៃ ុ ង
រយៈពេលដដែលនោះ ភាគរយនៃចំោយកនៃ ុ ងមូលដ្ឋា នព ីចំណូ លទេសចរណ៍
ោនដកើនពី ១១ភាគរយ ដល់ ២៤ភាគរយ ឯណោះ។
មកមតលឹមឆ្នា ំ ២០០៧-២០០៨ ភូមិត្មា តដែុើយទទួលោនចំណូ ល ១២.០០០
ដុោ្ រ ពីសកម្មភាពទេសចរ ដែលកនៃ ុងនោះ ចំនួន ៣.៥០០ ោនមកពី
វ ិភាគទានដល់មូលនិធិភូមិ ដហើយជិត ៨.៥០០ ដុោ្ រ ដែលោនមកពើចថ្
ទេសចរបង់ទៅដលើសេវាដែលអ្នកភូមិោនផ្តល់ជូនកនៃ ងពេលស្នា ក់នៅ របស់
ពួកគេ។ រវាងឆ្នា ំ ២០០៧-២០០៨ មាន មនុស្សចំនួន ២៥ ្ក់មកពី ២៣៦
គ្រួសារ ត្រូវោនគេជួលមកដធវា ើការោក់កោ្ លអចិចសន្សមរាប់ដធវាើជា
អ្នក្ំភ្ញៀវ ចុងភៅ និងអ្នកមគែ់មគងផ្ទាះសំោក់ ដដ្យកនៃ ុងម្នា ក់ទទួលោន
កចមមជាមធ្យមពី ២០ ទៅ ៤០ ដុោ្ រកនៃ ងមួយ ខែ កនៃ ងរដូវទេសចរណ៍ (ឬក៏ជា
មធ្យម ១៦០ ដុោ្ រ ទៅ ៤០០ ដុោ្ រ កនៃ ុងមួយឆ្នា ំ)។ នេះជាបរ ិមាណ
Fig. 2:
ចំណូ លពើដទសចរណ៍ ធម្មជាតិ និងចំនួនអ្នកទេសចរ ពីឆ្នា ំ ២០០៣ ដល់២០១០
Source: WCS internal report, 2010
9

ដហើយច្រើនមុខ
ដែលជាលទ្ធផលដធវាើឲ្
យ ក ្មេ ង មសើមិ ន ទ ទួ ល ោ ន កា រ ដ រ ៀ ន សូ មត
ខ្ពង់ខ្ពស់ ដហើយគ្រួសារច្រើននិយមបញ្ ូ នកូនប្រុសឲ្យទៅដរៀនជាងកូនមសើ។
ភូមិត្មា តដែុើយមានរាោែឋមសិកសាតែមួយខ្នងទេ ដហើយមានក្មេងៗតិច្ក់
ោស់ដែលោនដរៀនបន្រហូតដល់កមមិតមធ្យមសិកសាបថមភូមិ។ ដែើដទាះជា
គណៈកម្មការនេះមានភាគច្រើនជាបុរសក្ើ កិច្ចខិតខំជាច្រើនត្រូវោនដធវាើដើម្ើ
បញ្ច ូ លសស្ើដៅកនៃ ុងសកម្មភាព្្ និងកនៃ ុងជួរមគែ់មគងអភិោលកិច្ចរបស់គ
ណៈកម្មការ។ គណៈកម្មការទេសចរណ៍ ធម្មជាតិនេះ ត្រូវោនជ្រើសតាំងតាម
ការបោះដឆ្នៃ តបែែមែជាធិបតេយ្យ ដហើយបច្ច ុ ែ្ន្នមានតំោងជាសស្ើពីររូប។
ក្រុមសស្ើជួយខ្ ួនឯងមួយត្រូវោនែដង្ក ើតឡើងដើម្ើលក់ទំនិញ្្ ដូចជា
ភេសជ្ៈ អាហារ អាវយឺត និងវត្ ុសិែ្កម្ម ដល់អ្នកទេសចរ។ ក្រុមចុងភៅដែល
ដធវាើមហា ូែឲ្យភ្ញៀវ មានសស្ើែួន្ក់ ដហើយក្រុមមគែ់មគងផ្ទាះ សំោក់ក៏មានសុទ្បត
្រ ីចំនួនបួន្ក់ផ្ងដែរ។
ការបញ្ច ូ លពលរដ្ឋដែលមានរា្ នភាពយ៉ា ប់យ៉ឺនជាងគេកនៃ ុ ងចំណោមអ្នកមក ើមក
ទៅកនៃ ុងការអនុវត្ចាត់ចែងគម្រោងនេះ ត្រូវោនទទួលការដលើកទលឹកចិត្
តាមរយៈ ដំដណើ រការមែជាធិបតេយ្យ ដែលកនៃ ុ ងនោះសេដក្ើសដមមច្្ រួមទាំង
ការបែងចែកចំណូ លទេសចរណ៍ ផ្ង ត្រូវោនដគដធវាើឡើងតាមការពិដមោះ
យោបល់ជាមួយសមាជិកសហគមន៍ទាំងអស់។
ឥទ្ធ ិពលខាងគោលនយោបាយ
គណៈកម្មការសហគមន៍តំបន់ការោរធម្មជាតិត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង ត្រូវោន
អាជាញ រធរខេត្ទទួលស្គា ល់ថាជា ឧទាហរណ៍ ទរា្ ែ់អនុវត្ន៍ដ៏មែចពមួយ
ជាពិសេសកនៃ ុងកិច្ចការដរៀបចំតំបន់មទ្ែ់កនៃ ុងសហគមន៍ និងការចម្ងគំរូនេះ
ដដ្យដជាគជ័យយកទៅអនុវត្ន៍នៅភូមិដផ្្សងដទៀតកនៃ ុងដែនជមមកសតវាចមព
គូលេនមពហ្មទេព។ មែធានមនទាើរបរិរា្ នខេត្ោនជម្រុញដលើកកម្ពស់
គំរូអភិរក្សនៅត្មា តដែុើយ ដែលកនៃ ុងនោះតំបន់មទ្ែ់មគែ់មគងដដ្យ
សហគមន៍ត្រូវោនកំណត់មពំមុនគេ មុននលឹងមានការបែងចែកតំបន់
មទ្ែ់ដទៃសមរាប់ការប្រើមោស់ដផ្្សងដទៀត។ ថ្នា ក់លឹក្ំមនទាើរបរ ិរា្ នខេត្
ក៏ោនឲ្យដំបូ្្ម នថែមដទៀតថា គំរូនេះគួរតែត្រូវោនចម្ងយកទៅ
អនុវត្ន៍នៅជមមកសត្វព្រៃផ្សេងដទៀតនៅកនៃ ុងខេត្។
មកសួងបរ ិរា្ នក៏កំពុងផ្តល់ការោំទ្រផងដែរដល់សកម្មភាពទាំងឡាយរបស់
សហគមន៍ត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង ដដ្យតាមដានដិតដល់នូវវឌ្ឍនភាព
របស់វា កនៃ ុងគោលបំណងយកវាដធវា ើជាគំរូទប្រើនៅជមមកសត្វព្រៃផ្សេងដទៀត។
មានការរ ំពលឹងទុកថា ត្មា តដែុើយនលឹងត្រូវោនគេយកទៅប្រើជាគំរូសមរាប់កិច្ច
អភិវឌ្ឍន៍កមមិតជាតិនូវដំដណើ រការនីតិវ ិធី សមរាប់កំណត់បផ្នទីតំបន់មទ្ែ់
សហគមន៍។ ឯកឧត្មរដ្ឋមសន្ើមកសួងបរិរា្ នធា្ ែ់ោនដលើកឡើង
ជាច្រើនដងថា ភូមិត្មា តដែុើយជាគំរូឧទាហរណ៍ មួយសមរាប់ការដធវា ើទេសចរណ៍
ធម្មជាតិ។ ឯកឧត្មោនដធវា ើទស្សនកិច្ចនៅទើដ្ះ ពីរដងដើម្ើសបម្ងការ
ោំមទល់សហគមន៍ ដហើយថែមទាំងោនមែគល់ដល់ភូមិនោះនូវមេដៃ
ទទួលស្គា ល់នូវការងារអភិរក្សដ៏លេចធ្លោ របស់អ្នកស្រុកផ្ងដែរ។
10

និរន្រភាព និង ការចម្លងទៅអនុវត្កន្លែងផ្សេង
និរន្រភាព
ធាតុផ្្សំមួយសំខាន់កនៃ ុងចំណោមធាតុផ្្សំឯដទៀតរបស់និរន្រភាពនៃកិច្ចផ្្ ួចដផ្្ើម
អភិរក្សត្មា តដែុើយ គឺនៅមតង់ការដែលសហគមន៍ឲ្យតចម្ខ្ពស់ចំពោះសម្ព័ន្
អាមស័យទាក់ទងនៃសេដ្ឋកិច្ចទេសចរណ៍ ធម្មជាតិនិងកិច្ចអភិរក្សជីវៈចម្រុះ
នៅទើដ្ះ។ សមាជិកសហគមន៍លឹងយ៉ា ងចបាស់ថា អ្នកទេសចរទៅទស្ស្ភូមិ
របស់គេដើម្ើដៅចាំឃ្្ ំដមើលពពួកសតវារា្ ែកំពុងរងដមោះជិតផ្ុតពូជ ដហើយ
ដើម្ើរកសាផ្លមែដោជន៍សហគមន៍ឲ្យោនយូរអង្វែង ពួកគេត្រូវចាត់វ ិធានការ
មគែ់មគងការប្រើមោស់ើ ដើម្ើធា្ឲ្យោននូវការការោរដល់ពពួកសត្វ
ទាំងនោះ។ចំណូ លោនមកពើដទសចរណ៍ ធម្មជាតិត្រូវោនគេប្រើមោស់
សមរាប់ធា្ឲ្យោននូវចីរភាពសកម្មភាពទេសចរណ៍ ធម្មជាតិ និងការអនុវត្
បផ្នការប្រើមោស់ើធ្ើ។ រែោពួកទេសចរនៅតែបន្ទស្សនកិច្ចតំបន់នោះ
គម្រោងនលឹងនៅមាននិរន្រភាព ទាំងបផ្នៃកបរ ិរា្ ន សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។
ធាតុផ្្សំសំខាន់មួយដទៀតនៃនិរន្រភាពគម្រោង គឺកមមិតខ្ពស់នៃភាពជាម្ចា ស់
របស់សហគមន៍ដលើកម្មវ ិធីសកម្មភាពទាំងឡាយ និងការចូលរួមរបស់ពួកគេ
កនៃ ុងដំដណើ រការដធវាើសេចក្ើសដមមច។ ក្រៅតែពើក្រដលើកទលឹកចិត្ពីសំោក់
ផ្លមែដោជន៍ហិរញ្ញវត្ ុ សហគមន៍នេះមានភាពអង់អាច និងដរាទនភាព
ជាមួយនលឹងលទ្ធផលជាវ ិជ្រាន ជាច្រើនដែលពួកគេសដមមចោនតាមរយៈ
កិច្ចផ្្ ួចដផ្្ើមនេះ។
គូសមពំកំនត់មុនតំបន់មទ្ែ់ចទដទៀត - ត្រូវោនអាជាញ ធរខេត្ទទួលស្គា ល់ថា
ជាឧទាហរណ៍ មួយនៃទរា្ ែ់អនុវត្ន៍ល្អ ដហើយវាត្រូវោនចម្ងយកទៅអនុវត្ន៍
ដដ្យដជាគជ័យ នៅភូមិឯដទៀតកនៃ ុ ងរង្វង់ដែនជមមកសតវាចមពគូលេនមពហ្មទេព។
មែធានមនទាើរបរ ិរា្ នខេត្ោនជម្រុញដលើកកម្ពស់គំរូ ត្មា តដែុើយ ដហើយផ្តល់ជា
យោបល់ថែមដទៀតថា វាគួរតែត្រូវោនចម្ងយកទៅអនុវត្ន៍នៅជមមកសតវាចមព
ដផ្្សងដទៀតកនៃ ុងខេត្។
សហគមន៍ត្មា តដែុើយោនចែករបម្កបទសពិដរាធន៍របស់ខ្ ួនជាមួយភូមិ
ចទដទៀតកនៃ ុ ងដែនជមមកសតវាចមព គូលេនមពហ្មទេព ន ិងជាមួយខេត្តផ្សេងដទៀត
កនៃ ុងមែដទសកម្ព ុជាផ្ងដែរ។ តំោងមកពីភូមិចំនួនមោំកនៃ ុងរង្វង់ដែនជមមក
សតវាចមពដនះ ោនដធវាើទស្សនកិច្ចនៅត្មា តដែុើយ ដើម្ើដរៀនសូមតពើដជាគជ័យការងារ
អភិរក្សរបស់សហគមន៍នេះ។ ដលើសពើដ្ះ តំោងមកពីភូមិដផ្្សងក្រៅដែន
ជមមកសតវាចមពោនមកដធវាើទស្សនកិច្ចស្វែងយល់អំពីគំរូកនៃ ុ ងការ អនុវត្បនមទ្ែ់
សហគមន៍ បផ្នការប្រើមោស់ើសហគមន៍ និងកម្មវ ិធើដទសចរណ៍ ធម្មជាតិកនៃ ុង
មូលដ្ឋា ន។ បច្ច ុែ្ន្ន មានភូមិចំនួន ៩ ដែលោនចម្ងតាមសកម្មភាពបផ្នការ
ប្រើមោស់ើធ្ើរបស់ត្មា តដែុើយ ដហើយភូមិ ៧ ដផ្្សងដទៀត ោនចម្ងដធវា ើតាមបផ្នៃក
គំរូភាពជាដៃគូនេះមានសារៈសំខាន់ោស់កនៃ ុងការដធវា ើឲ្យគំនិតផ្្ ួចដផ្្ ើមនេះ
មាននិរន្រភាពមកដល់បច្ច ុែ្ន្ន។ អង្គការការោរសតវាចមព WCS ដធវាើការជាដៃគូ
ជាមួយមកសួងបរ ិរា្ នដើម្ើមគែ់មគងចាត់ចែងដែនជមមកសតវាចមព គូលេន
មពហ្មទេព ដហើយភាពជាដៃគូនេះមានសារៈសំខាន់ជាគន្ លឹះសមរាប់ដជាគជ័យ
របស់គម្រោង។ មជ្ឍមណ្ឌ ល សំ វាស្ ដើម្ើកិច្ចអភិរក្ស ោនដធវាើការកសាង
សមត្ភាពដល់សសហគមន៍មូលដ្ឋា នឲ្យចេះកែលម្អសេវាកម្មជូនអ្នកទេសចរ
និងទាក់ទាញអ្នកដមើលសតវារា្ ែឲ្យមកទស្ស្ភូមិត្មា តដែុើយ។
ការច្រ្លងទៅអនុវត្កហន្លងផ្សេង
ដែើនិោយអំពើក្រងារកំណត់ដែនតំបន់មទ្ែ់សហគមន៍ រដែៀបដែលប្រើនៅ
ត្មា តដែុើយ - ដែលនៅទើដ្ះ តំបន់មទ្ែ់មគែ់មគងដដ្យសហគមន៍ត្រូវោន
11

ូ
ុ
ឯដទៀតនៃសកម្មភាពទេសចរណ៍ ធម្មជាតិដែរ។
សមាជិកជាច្រើន្ក់របស់គណៈកម្មការសហគមន៍តំបន់ការោរធម្មជាតិ
ត្មា តដែុើយ ដធឿន មករាំង ោនក្្ យខ្ ួនជាអ្នកបណ្ ុ ះែោ្ លដល់សហគមន៍
ដផ្្សងដទៀត ដូចជាភូមិដងផ្្ ត និងភូមិចមពបវងជាដើម។ បទពិដរាធន៍នេះោន
ជួយពមងលឹងែបន្មដល់តចម្ និងតម្រូវការឲ្យមានការចែករបម្កចំណេះតៗោនៃ
ដដ្យតំោងសហគមន៍ដែលទទួលោនការបណ្ ុ ះែោ្ ល ោនសបម្ង
ទំនោរចង់ឲ្យមានគំរូការផ្្ ស់ប្ ូរចំណេះលឹងរវាងសហគមន៍បែបនេះតទៅ
ដទៀត។ មានតំោងសហគមន៍មួយចំនួនដែលោនចូលរួម ោននិោយថា
ការផ្្ ស់ប្ រព័ត៌មានរវាងោនៃ ដៅវ ិញទៅមក មាន សារៈសំខាន់ខា្ ំងោស់កនៃ ុ ងការ
ដកៀរគរការោំមទ កសាងការទុកចិត្ោនៃ និងការចម្ងគំរូយកទៅអនុវត្ន៍។
ឧទាហរណ៍ ជាក់ោក់មួយអំពើក្រចម្ងគំរូរបស់ត្មា តដែុើយ គឺភូមិដងផ្្ ត ដែល
នៅទើដ្ះ សហគមន៍ោនែដង្ក ើត “ដភាជនីយ៍ដ្ឋា នសត្វត្មា ត” ដែលនៅទើដ្ះ
អ្នកទេសចរអាចស្នា ក់កនៃ ុងតង់សាហ្វា រ ី ដើម្ើដមើលសត្វត្មា តកមម កនៃ ុងជមមក
ធម្មជាតិរបស់វា។ គម្រោងមួយនេះ ក៏ោនមចោច់បញ្ច ូលផ្ងដែរនូវការតាមដាន
ដមើលសត្វកម្រដទៃទៀត រួមមានសតវាដទាច និងទាចមពរា្ ែសជាដើម។
ដៃគូ
• អង្គការអភិរក្សសតវាចមព WCS ជួយោំមទល់មកសួងបរ ិរា្ ន និង
រឋាោលចមពដើ កនៃ ងការមគែ់មគង់ ដែនជមមកសតវាចមព គូលេនមពហ្មទេព
ផ្តល់មែលឹកសាដល់រដ្ឋា ភិោល និងជួយកនៃ ុងការអភិវឌ្ឍនីតិវ ិធីនិង គម្រោង
អភិរក្សធនធានធម្មជាតិនិងការោរសតវាចមព។
• មកសួងបរ ិរា្ ន និង អគ្គ្យកដ្ឋា នរឋាោលការោរ និងអភិរក្ស
របស់កម្ព ុជាជាអ្នកមគង់មគងដែន ជមមកសតវាចមពគូលេនមពហ្មទេព
និងអនុវត្ន៍សកម្មភាពគម្រោង។
• មជ្ឈមណ្ឌ ល សំ វាស្ សមរាប់កិច្ចអភិរក្ស ប្រើការ្ំភ្ញៀវដមើល
សតវារា្ ែ ដើម្ើរកចំណូ លដែលគេអាចយកមកមទមទង់ដល់
សកម្មភាពអភិរក្ស និងជួយកសាងសមត្ភាពដល់អ្នកសហគមន៍ ឲ្យ
ចេះកែលម្អសេវាកម្មទេសចររបស់ពួកគេឲ្យកាន់តែប្រសើរថែមដទៀត។
• ក្រុមមែលឹកសាឃុំនិងអាជាញ ធរភូមិ ជួយដល់គណៈកម្មការត្មា តដែុើយ ឲ្យ
ទទួលោននូវការោំមទពីសំោក់ អ្នកភូមិ និងកនៃ ុងដរៀបចំកិច្ចមែជុំភូមិ។
ក្រុមមែលឹកសាឃុំនិងអាជាញ ធរភូមិ ក៏ជួយជ្រោមបមជងគណៈកម្មការនេះ
ផ្ងដែរ កនៃ ុងការអនុវត្ែទបញ្ញត្ ិ្្ទាក់ទិននលឹងការអភិរក្សកនៃ ុង
សហគមន៍។
12

ឯកសារយោងបហន្ថ្រផទៀត៖
• Mollman, S. 2007. ‘Birding For a Cause in Cambodia,’ TIME, Week of December 1, 2008.
• Svadlenak-Gomez, K., Clements, T., Foley, C., Kazakov, N. ,Lewis, D., Miquelle, D., and Stenhouse, R. 2007. Paying for Results: WCS experience
with direct incentives for conservation. USAID and WCS. http://sanrem.cals.vt.edu/1010/WCS_DirectPaymentsForConservation.pdf
• Clements, T., John, A., Nielsen, K., An, D., Tan, S., and Milner-Gulland, E.J. 2009. Payments for biodiversity conservation in the context of
weak institutions: Comparison of three programs from Cambodia. Ecological Economics 69 (2010), pp. 1283–1291. http://www.zoo.cam.
ac.uk/zoostaff/csg/Clements%20et%20al.%202010%20PES%20Ecol%20Econ.pdf
Equator Initiative
Environment and Energy Group
United Nations Development Programme (UNDP)
304 East 45th Street, 6th Floor
New York, NY 10017
Tel: +1 646 781 4023
www.equatorinitiative.org
កម្មវ ិធីអភិវឌ្ឍន៍សហមែជាជាតិ (UNDP) គឺជាែោ្ ញអភិវឌ្ឍន៍ពិភពលោកនៃអង្គការសហមែជាជាតិ ដែលដធវាើការតស៊ ូមតិ ដើម្ើឲ្យមានការកែបមែ និង
ផ្សារភា្ ែ់មែដទស្្ជាមួយចំណេះលឹង, បទពិដរាធន៍ និងធនធាន ដើម្ើជួយដធវាើឲ្យមែជា​ពលរដ្ឋរស់នៅប្រសើរជាងមុន។
កិច្ចផ្្ ួចដផ្្ើមអេក្វា ទ័រ ្ំមកចូលរួមជាមួយោនៃ ៖ អ.ស.ប, រដ្ឋា ភិោល, សង្គមសុើវ ិល, ក្រុមហ៊ុនជំនួញ, និងអង្គការមហាជន ដើម្ើ ឲ្យស្គា ល់ និងជម្រុញ
ដំណោះមរាយអភិវឌ្ឍន៍ដដ្យចីរភាពនៅមូលដ្ឋា ន សមរាប់មែជាពលរដ្ឋ ធម្មជាតិ និងសហគមន៍ ដែលមានភាពធន់មទាំ។
©2012 by Equator Initiative
All rights reserved