10.05.2015 Views

Ahorro de combustible en el tractor agrícola

Ahorro de combustible en el tractor agrícola

Ahorro de combustible en el tractor agrícola

SHOW MORE
SHOW LESS

¡Convierta sus PDFs en revista en línea y aumente sus ingresos!

Optimice sus revistas en línea para SEO, use backlinks potentes y contenido multimedia para aumentar su visibilidad y ventas.

E F I C I E N C I A Y A H O R R O E N E R G É T I C O<br />

Agricultura<br />

<strong>Ahorro</strong> y Efici<strong>en</strong>cia Energética <strong>en</strong> la Agricultura<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong><br />

Combustible<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor<br />

Agrícola


TÍTULO<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola<br />

Fotografías cedidas por la Asociación Nacional <strong>de</strong>l Sector <strong>de</strong> Maquinaria Agrícola y Tractores (ANSEMAT),<br />

proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> la empresas: Class, F<strong>en</strong>dt, John Deere, Kioti, Landini, Massey Ferguson, New Holland, Same<br />

Deutz Fahr y Valtra.<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Esta publicación ha sido <strong>el</strong>aborada y editada por IDAE, y está incluida <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

fondo editorial <strong>de</strong> este Instituto, <strong>en</strong> la Serie “<strong>Ahorro</strong> y Efici<strong>en</strong>cia Energética<br />

<strong>en</strong> la Agricultura”.<br />

Cualquier reproducción, total o parcial, <strong>de</strong> la pres<strong>en</strong>te publicación<br />

<strong>de</strong>be contar con la aprobación <strong>de</strong>l IDAE.<br />

Depósito Legal: M19544-2005<br />

ISBN: 84-86850-93-2<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

IDAE<br />

Instituto para la Diversificación y <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> la Energía<br />

c/Ma<strong>de</strong>ra, 8<br />

E- 28004 - Madrid<br />

comunicacion@idae.es<br />

www.idae.es<br />

Madrid, abril 2005


Índice<br />

Página<br />

Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />

1 Elección <strong>en</strong> la compra <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9<br />

1.1 Adaptado a la explotación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />

1.2 Respuesta <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> a la <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> los trabajos . . . . . . . . . . . . . . . . . 11<br />

1.3 Utilización anual y coste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />

2 Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

2.1 Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y regulación <strong>de</strong>l motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

2.2 Correcta conducción y utilización <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />

2.3 Pérdidas ruedas - su<strong>el</strong>o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

2.4 A<strong>de</strong>cuación y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los aperos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

2.5 Organización, control y gestión <strong>de</strong>l trabajo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

3 Formación <strong>de</strong>l usuario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

Reglas clave para <strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>combustible</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> agrícola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />

Bibliografía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35


Introducción<br />

La <strong>de</strong>cisión que más condiciona <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> gasóleo<br />

<strong>en</strong> una explotación agrícola es la s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> los<br />

cultivos, así como <strong>el</strong> tipo y <strong>el</strong> número <strong>de</strong> operaciones<br />

agrícolas a <strong>de</strong>sarrollar <strong>en</strong> cada uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los.<br />

Pero una vez tomada esta <strong>de</strong>cisión, la s<strong>el</strong>ección y<br />

adaptación <strong>de</strong> la maquinaria utilizada a los trabajos<br />

previstos, y la ejecución <strong>de</strong> los mismos, pue<strong>de</strong> modificar<br />

notablem<strong>en</strong>te dichos consumos.<br />

Antigüedad parque <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es<br />

(año 2000)<br />

Lo primero que se ha <strong>de</strong> hacer es <strong>de</strong>terminar <strong>el</strong> número<br />

<strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es necesarios, la pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong><br />

<strong>el</strong>los y <strong>el</strong> equipami<strong>en</strong>to básico que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> función<br />

<strong>de</strong> su <strong>de</strong>dicación, dim<strong>en</strong>sionando correctam<strong>en</strong>te<br />

<strong>el</strong> parque <strong>de</strong> maquinaria <strong>de</strong> cada explotación agrícola.<br />

A partir <strong>de</strong> la labor más exig<strong>en</strong>te, que g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te<br />

su<strong>el</strong>e ser <strong>el</strong> laboreo <strong>de</strong>l terr<strong>en</strong>o, se ha <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminar la<br />

pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l único <strong>tractor</strong> <strong>en</strong> explotaciones pequeñas o<br />

<strong>de</strong>l más pot<strong>en</strong>te <strong>en</strong> aqu<strong>el</strong>las que necesitan varios.<br />

> 20 años<br />

32%<br />

< 5 años<br />

12%<br />

5 a 10 años<br />

18%<br />

El 65% <strong>de</strong>l total <strong>de</strong>l gasóleo, <strong>de</strong> la explotación<br />

media española, es consumido por <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>.<br />

900.000<br />

750.000<br />

600.000<br />

450.000<br />

300.000<br />

150.000<br />

0<br />

15 a 20 años<br />

22%<br />

10 a 15 años<br />

16%<br />

Nº Total <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es <strong>en</strong> España<br />

1985 1990 1995 2000 2003<br />

El gasóleo consumido <strong>en</strong> agricultura es variable,<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> la actividad que se <strong>de</strong>sarrolla <strong>en</strong><br />

cada explotación. No obstante, la máquina automotriz<br />

que más <strong>combustible</strong> consume es <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>.<br />

El parque <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es agrícolas <strong>en</strong> uso exist<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />

España es mayor <strong>de</strong> 800.000 unida<strong>de</strong>s, habi<strong>en</strong>do<br />

aum<strong>en</strong>tado <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> año 1985 <strong>en</strong> más <strong>de</strong>l 25%. A<strong>de</strong>más,<br />

y según los últimos estudios, más <strong>de</strong>l 30% <strong>de</strong><br />

estos <strong>tractor</strong>es ti<strong>en</strong><strong>en</strong> más <strong>de</strong> 20 años. En los gráficos<br />

adjuntos po<strong>de</strong>mos ver la evolución y antigüedad <strong>de</strong>l<br />

parque <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es <strong>en</strong> España.<br />

Es necesario ahorrar <strong>combustible</strong> para disminuir los costes<br />

<strong>de</strong> producción, pero también para controlar y disminuir las<br />

contaminaciones que se produc<strong>en</strong> con la actividad agraria.<br />

Controlar <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> <strong>en</strong> las distintas labores<br />

agrícolas y sus opciones posibles será <strong>el</strong> objetivo<br />

5


principal <strong>de</strong> una planificación <strong>de</strong> ahorro y uso efici<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l <strong>combustible</strong> <strong>en</strong> cada explotación agrícola.<br />

La estructura <strong>de</strong> la explotación (superficie cultivada,<br />

tamaño y conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> las parc<strong>el</strong>as <strong>de</strong> cultivo), la<br />

sucesión <strong>de</strong> los cultivos, los trabajos a realizar <strong>en</strong> cada<br />

uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los y los tipos <strong>de</strong> su<strong>el</strong>os son factores que<br />

influy<strong>en</strong> mucho <strong>en</strong> <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> utilizado.<br />

Así se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> comparar opciones difer<strong>en</strong>tes para<br />

lograr unas medidas reales <strong>de</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

En estos mom<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> que la viabilidad <strong>de</strong> muchas<br />

explotaciones agrícolas es muy limitada es necesario<br />

plantear su redim<strong>en</strong>sionami<strong>en</strong>to como una alternativa<br />

<strong>de</strong> futuro que a<strong>de</strong>más trae consigo un ahorro y un<br />

uso más efici<strong>en</strong>te <strong>de</strong> la <strong>en</strong>ergía <strong>en</strong> la agricultura.<br />

Des<strong>de</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> vista <strong>en</strong>ergético es muy interesante<br />

la reci<strong>en</strong>te puesta <strong>en</strong> marcha <strong>de</strong>l Plan RENOVE <strong>de</strong><br />

Tractores (Real Decreto 178/2005, <strong>de</strong> 18 <strong>de</strong> Febrero).<br />

El <strong>tractor</strong> mo<strong>de</strong>rno, con nuevos mecanismos <strong>de</strong> control y<br />

m<strong>en</strong>or consumo específico, proporcionará una mayor efici<strong>en</strong>cia<br />

<strong>en</strong>ergética <strong>en</strong> las labores que realice, siempre y<br />

cuando <strong>el</strong> uso <strong>de</strong>l mismo sea correcto.<br />

Por todas las razones anteriorm<strong>en</strong>te citadas, y si<strong>en</strong>do<br />

consci<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> que <strong>el</strong> agricultor y <strong>el</strong> gana<strong>de</strong>ro son los<br />

principales protagonistas, <strong>el</strong> IDAE ha com<strong>en</strong>zado a<br />

realizar una serie <strong>de</strong> acciones <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> formación,<br />

información y difusión <strong>de</strong> técnicas y tecnologías <strong>de</strong><br />

efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética <strong>en</strong> <strong>el</strong> sector <strong>de</strong> la agricultura.<br />

Una <strong>de</strong> estas acciones es <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> una línea<br />

editorial <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sector mediante la realización <strong>de</strong> diversos<br />

docum<strong>en</strong>tos técnicos, como <strong>el</strong> que se pres<strong>en</strong>ta, don<strong>de</strong><br />

se explican los métodos <strong>de</strong> reducción <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>ergía <strong>en</strong> las difer<strong>en</strong>tes tareas agrícolas.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> la serie “<strong>Ahorro</strong> y Efici<strong>en</strong>cia Energética <strong>en</strong> la<br />

Agricultura” están previstos dos títulos más acerca <strong>de</strong><br />

este mismo tema sobre la utilización <strong>de</strong> maquinaria<br />

agrícola, <strong>en</strong> concreto sobre “Reducción <strong>de</strong>l consumo<br />

<strong>de</strong> <strong>combustible</strong> <strong>en</strong> las labores agrícolas” y “Medidas<br />

para la utilización <strong>de</strong> maquinaria agrícola <strong>en</strong> común”.<br />

Esta Publicación se <strong>en</strong>marca <strong>en</strong>tre las actuaciones<br />

previstas por la Estrategia <strong>de</strong> <strong>Ahorro</strong> y<br />

Efici<strong>en</strong>cia Energética <strong>en</strong> España (E4), cuyo<br />

principal objetivo es incluir los criterios <strong>de</strong><br />

ahorro y efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética <strong>en</strong> todas las<br />

actuaciones sectoriales para conseguir reducir<br />

la int<strong>en</strong>sidad <strong>en</strong>ergética <strong>de</strong>l país.<br />

6 <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


El consumo registrado <strong>en</strong> una operación agrícola<br />

pue<strong>de</strong> variar por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> un 30% según se t<strong>en</strong>gan<br />

<strong>en</strong> consi<strong>de</strong>ración o no, una serie <strong>de</strong> aspectos que se<br />

expon<strong>en</strong> a continuación:<br />

Introducción<br />

7


1 Elección <strong>en</strong> la compra<br />

<strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

La <strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> a<strong>de</strong>cuado para <strong>el</strong> trabajo que<br />

<strong>de</strong>be realizar es <strong>el</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to clave tanto para optimizar<br />

<strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> como para conseguir la<br />

mayor efici<strong>en</strong>cia global <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

El <strong>tractor</strong> con más CV<br />

NO ti<strong>en</strong>e porqué ser<br />

<strong>el</strong> más a<strong>de</strong>cuado.<br />

El consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> supone <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> 17 y <strong>el</strong><br />

40 % <strong>de</strong>l coste horario total <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong>, lo que refleja<br />

la importancia <strong>de</strong> la efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética <strong>de</strong>l mismo.<br />

Evoluciones históricas <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia y consumo específico<br />

(Ensayos <strong>de</strong> homologación española)<br />

La efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong> se mi<strong>de</strong> mediante<br />

su consumo específico (g/kWh) (1) : que es la<br />

cantidad <strong>de</strong> gasóleo consumido (g) para realizar una<br />

unidad <strong>de</strong> trabajo (kWh). Más completa es la medida<br />

<strong>de</strong> l/ha, que es <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> gasóleo, <strong>en</strong> litros, por<br />

cada ha <strong>de</strong> terr<strong>en</strong>o trabajado; pero como es función<br />

<strong>de</strong> un gran número <strong>de</strong> variables difíciles <strong>de</strong> normalizar<br />

(tipo <strong>de</strong> terr<strong>en</strong>o, <strong>de</strong> cultivo, condiciones meteorológicas,…)<br />

es m<strong>en</strong>os utilizada.<br />

Pot<strong>en</strong>cia (CV) y consumo específico (g/CV h)<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

Ninsc. = 45,7 + 1,3231 n<br />

Cesp. = 222 - 0,924 n<br />

0<br />

1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000<br />

Años<br />

Consumo<br />

Pot<strong>en</strong>cia<br />

El esfuerzo por mejorar esa efici<strong>en</strong>cia, fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong> las casas comerciales, ha sido importante <strong>en</strong><br />

los últimos años, como se refleja <strong>en</strong> <strong>el</strong> gráfico adjunto.<br />

En la actualidad hay <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado español más <strong>de</strong><br />

600 mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es con características difer<strong>en</strong>tes,<br />

ya que cada fabricante <strong>de</strong>sea t<strong>en</strong>er la oferta más<br />

amplia <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es, para que <strong>el</strong> usuario pueda s<strong>el</strong>eccionar<br />

<strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo más a<strong>de</strong>cuado a sus necesida<strong>de</strong>s.<br />

(1) O bi<strong>en</strong> g/CVh cuando la unidad <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia es CVh.<br />

9


El <strong>tractor</strong> está pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la mayor parte <strong>de</strong> las explotaciones<br />

agrícolas, si<strong>en</strong>do una <strong>de</strong> las inversiones más<br />

importantes que realizan los agricultores, y posteriorm<strong>en</strong>te<br />

la máquina que g<strong>en</strong>erará más costes <strong>en</strong> la<br />

explotación. Para hacer una <strong>el</strong>ección correcta, es preciso<br />

razonar <strong>de</strong> forma global las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la explotación,<br />

y qué tipo <strong>de</strong> trabajo es <strong>el</strong> que va a realizar.<br />

1.1 Adaptado a la explotación<br />

Se ha <strong>de</strong> t<strong>en</strong>er muy <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la diversidad <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s<br />

y <strong>de</strong> máquinas que compon<strong>en</strong> una explotación.<br />

Así, se ha <strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rar:<br />

• Actividad o activida<strong>de</strong>s que se <strong>de</strong>sarrollan (agrícola,<br />

gana<strong>de</strong>ra, forestal, mixta).<br />

• Tipo <strong>de</strong> cultivos que se realizan habitualm<strong>en</strong>te:<br />

ext<strong>en</strong>sivos (cereales, colza, girasol, leguminosas,<br />

maíz, remolacha), int<strong>en</strong>sivos (hortícolas, frutales,<br />

viña, inverna<strong>de</strong>ros), gana<strong>de</strong>ría ext<strong>en</strong>siva o int<strong>en</strong>siva.<br />

• Planificación <strong>de</strong>l trabajo, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los<br />

días realm<strong>en</strong>te disponibles, las horas <strong>de</strong> trabajo<br />

efectivas, mano <strong>de</strong> obra, etc.<br />

• Objetivos y perspectivas marcados <strong>en</strong> la explotación:<br />

increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> superficies, cambios <strong>de</strong><br />

cultivos, sistemas <strong>de</strong> producción (ecológica, integrada,<br />

conv<strong>en</strong>cional), tipo <strong>de</strong> laboreo (no laboreo,<br />

laboreo superficial o profundo), realización <strong>de</strong> trabajos<br />

<strong>de</strong> maquinaria para terceros.<br />

El agricultor <strong>de</strong>be ser un comprador profesional y no<br />

un consumidor <strong>de</strong> máquinas, por tanto <strong>de</strong>berá analizar,<br />

razonar y pedir consejo a asesores especializados<br />

antes <strong>de</strong> realizar la compra.<br />

Se ha <strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rar la r<strong>el</strong>ación peso/pot<strong>en</strong>cia, cilindrada,<br />

dim<strong>en</strong>siones, capacida<strong>de</strong>s, prestaciones <strong>de</strong> la toma<br />

<strong>de</strong> fuerza y <strong>de</strong>l sistema hidráulico, controles para <strong>de</strong>terminados<br />

trabajos, nuevos sistemas <strong>de</strong> gestión<br />

<strong>el</strong>ectrónica <strong>de</strong>l motor, ... A<strong>de</strong>más se han <strong>de</strong> valorar factores<br />

comerciales y económicos: precio, r<strong>el</strong>ación con <strong>el</strong><br />

concesionario, taller especializado <strong>de</strong> reparación <strong>de</strong> la<br />

marca, valoración <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> usado, etc.<br />

• Medios económicos y financieros que ti<strong>en</strong>e la<br />

explotación para hacer fr<strong>en</strong>te a la inversión y a las<br />

nuevas cargas económicas que <strong>de</strong>berá soportar.<br />

¡ATENCIÓN! Hacer la compra individual<br />

no es la única forma posible <strong>de</strong><br />

adquisición y utilización <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

Exist<strong>en</strong> otras soluciones: CUMA (Cooperativa<br />

<strong>de</strong> Utilización <strong>de</strong> Maquinaria Agrícola),<br />

socieda<strong>de</strong>s, intercambio <strong>de</strong> trabajos con<br />

otros agricultores, empresas <strong>de</strong> trabajos<br />

agrícolas, alquiler,...<br />

Seguidam<strong>en</strong>te se <strong>de</strong>scribe <strong>de</strong> forma s<strong>en</strong>cilla, algunos<br />

aspectos que pue<strong>de</strong>n ayudar a los agricultores <strong>en</strong> la<br />

toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión a la hora <strong>de</strong> comprar un <strong>tractor</strong>.<br />

10 <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


1.2 Respuesta <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> a la <strong>de</strong>manda<br />

<strong>de</strong> los trabajos<br />

El <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>berá po<strong>de</strong>r realizar los trabajos que se le<br />

pidan <strong>en</strong> la explotación. Normalm<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> las explotaciones<br />

españolas, los trabajos agrícolas que<br />

<strong>de</strong>sarrolla <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> son <strong>de</strong> cuatro tipos:<br />

1.2.1 Trabajos <strong>de</strong> tracción pesados<br />

(subsolador, verte<strong>de</strong>ra, chis<strong>el</strong>,...)<br />

En un <strong>tractor</strong> polival<strong>en</strong>te:<br />

• La reserva <strong>de</strong> par <strong>de</strong>be ser al m<strong>en</strong>os <strong>de</strong>l 20%<br />

• La reserva <strong>de</strong> régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>be ser superior a<br />

800 r/min.<br />

Un motor con un amplio intervalo <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia constante<br />

(2) es <strong>el</strong> i<strong>de</strong>al, por su mejor aprovechami<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong>ergético y r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo.<br />

Para los trabajos <strong>de</strong> tracción es necesario un <strong>tractor</strong><br />

pesado o bi<strong>en</strong> lastrado, con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> aprovechar al<br />

máximo la pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l mismo. Como es habitual,<br />

este <strong>tractor</strong> no estará siempre realizando laboreos<br />

profundos, y <strong>de</strong>berá realizar otros tipos <strong>de</strong> labores<br />

por lo que se ha <strong>de</strong> estudiar la compra <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong><br />

con un peso m<strong>en</strong>or, que se pueda lastrar con placas<br />

metálicas o introduci<strong>en</strong>do agua <strong>en</strong> las cubiertas.<br />

Para los trabajos <strong>de</strong> tracción es muy importante<br />

t<strong>en</strong>er una amplia gama <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s y bi<strong>en</strong> equilibradas,<br />

sobre todo <strong>en</strong>tre 3 y 14 km/h, <strong>de</strong> forma que<br />

permita un aum<strong>en</strong>to progresivo <strong>de</strong> la v<strong>el</strong>ocidad,<br />

habi<strong>en</strong>do una difer<strong>en</strong>cia máxima <strong>en</strong>tre <strong>el</strong>las <strong>de</strong>l<br />

14%. Los cambios automáticos <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s permit<strong>en</strong><br />

una mejor utilización <strong>de</strong> la pot<strong>en</strong>cia.<br />

Normalm<strong>en</strong>te, para este tipo <strong>de</strong> trabajos es necesaria<br />

la tracción a las cuatro ruedas. Es preciso fijarse<br />

también <strong>en</strong> <strong>el</strong> reparto <strong>de</strong>l peso <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> eje <strong>de</strong>lantero<br />

y trasero. En un <strong>tractor</strong> con tracción a las cuatro ruedas<br />

<strong>el</strong> reparto <strong>de</strong>l peso está <strong>en</strong>tre 30/70 ó 40/60,<br />

mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong> uno con las cuatro ruedas iguales<br />

es <strong>de</strong> 50/50.<br />

El motor <strong>de</strong>berá t<strong>en</strong>er un par <strong>el</strong>evado a bajo régim<strong>en</strong>,<br />

con bu<strong>en</strong>a reserva <strong>de</strong> par (2) (<strong>de</strong>s<strong>de</strong> las 1.400 a las<br />

2.000-2.200 r/min), que permita superar esfuerzos<br />

complem<strong>en</strong>tarios.<br />

Es importante disponer <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>de</strong> funciones<br />

específicas <strong>de</strong> tracción, que combin<strong>en</strong> <strong>de</strong> forma<br />

automática la doble tracción, <strong>el</strong> bloqueo <strong>de</strong>l difer<strong>en</strong>cial<br />

o v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> avance, o que permitan fijar o<br />

limitar <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to.<br />

Las transmisiones <strong>en</strong> los últimos años han evolucionado<br />

<strong>de</strong> forma consi<strong>de</strong>rable, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do una gran<br />

importancia <strong>en</strong> <strong>el</strong> mejor aprovechami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la<br />

pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l motor y <strong>en</strong> <strong>el</strong> manejo <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>. La<br />

transmisión <strong>de</strong> cambio bajo carga es la opción mecánica<br />

más recom<strong>en</strong>dable.<br />

(2) Definido posteriorm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> apartado 2.2<br />

Elección <strong>en</strong> la compra <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

11


COMBUSTIBLE<br />

dispuestos para su fácil accionami<strong>en</strong>to, con bu<strong>en</strong>a<br />

susp<strong>en</strong>sión y máxima visibilidad <strong>de</strong>lantera y trasera,<br />

así como asi<strong>en</strong>to neumático.<br />

Refrigeración<br />

Gases <strong>de</strong> escape<br />

Energía mecánica (1/3 correcta utilización)<br />

Pérdidas <strong>en</strong> la transmisión (7 al 15%)<br />

Pérdidas por rodadura (Rk)<br />

Pérdidas por patinami<strong>en</strong>to (δ)<br />

Energía mecánica utilizable <strong>en</strong> tracción<br />

La adher<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> su<strong>el</strong>o, <strong>de</strong>l peso y <strong>de</strong> los<br />

neumáticos. Para los <strong>tractor</strong>es mayores <strong>de</strong> 150 CV<br />

se recomi<strong>en</strong>da utilizar neumáticos <strong>de</strong> serie ancha.<br />

Estos aum<strong>en</strong>tan la adher<strong>en</strong>cia, limitan <strong>el</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

y reduc<strong>en</strong> la compactación <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o.<br />

La capacidad <strong>de</strong>l alzami<strong>en</strong>to es un <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to a consi<strong>de</strong>rar,<br />

sobre todo cuando van al alza aperos pesados.<br />

A<strong>de</strong>más es interesante po<strong>de</strong>r contar con gestión automatizada<br />

<strong>de</strong>l pu<strong>en</strong>te <strong>de</strong>lantero y <strong>de</strong>l difer<strong>en</strong>cial. Si <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> ti<strong>en</strong>e<br />

<strong>en</strong>ganche <strong>de</strong>lantero, <strong>el</strong> capó <strong>de</strong>l motor será corto y bajo.<br />

1.2.2 Trabajos <strong>de</strong> tracción ligeros<br />

(rastra, rulo,...)<br />

Igual que para <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> los trabajos <strong>de</strong> tracción pesados,<br />

<strong>el</strong> motor <strong>de</strong>be ofrecer un par <strong>el</strong>evado a bajo régim<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> revoluciones por minuto. La caja <strong>de</strong> cambios <strong>de</strong>be<br />

t<strong>en</strong>er una a<strong>de</strong>cuada gama <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s, aunque <strong>en</strong><br />

este caso a v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s superiores, <strong>en</strong>tre 10 y 25 km/h.<br />

En los trabajos ligeros con aperos o <strong>en</strong> aqu<strong>el</strong>los <strong>de</strong>stinados<br />

a la alim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l ganado, se t<strong>en</strong>drá muy <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta la maniobrabilidad <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> <strong>en</strong> cuanto a distancia<br />

<strong>en</strong>tre ejes, radio <strong>de</strong> giro y pu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>lanteros.<br />

Se ha <strong>de</strong> buscar una bu<strong>en</strong>a visibilidad, ergonomía y<br />

asi<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado para evitar las vibraciones.<br />

Todas las marcas <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es hoy <strong>en</strong> día están<br />

promulgando <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> regulación <strong>el</strong>ectrónico,<br />

ya que es más preciso, controla mejor <strong>el</strong><br />

esfuerzo y <strong>el</strong> bloqueo <strong>en</strong> posición <strong>de</strong> transporte.<br />

El caudal <strong>de</strong> aceite para un funcionami<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado,<br />

será <strong>el</strong>evado.<br />

La cabina <strong>de</strong>be ser confortable, los mandos bi<strong>en</strong><br />

A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> que <strong>el</strong> embrague es un <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to muy<br />

importante, recom<strong>en</strong>dándose <strong>el</strong> <strong>de</strong> tipo multidisco<br />

bañado <strong>en</strong> aceite, es conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te disponer <strong>de</strong> cajas<br />

<strong>de</strong> cambio con marchas <strong>en</strong> carga o <strong>de</strong> transmisión<br />

continua <strong>de</strong> tipo mixto (mecánicas e hidráulicas).<br />

Los neumáticos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser controlados y respon<strong>de</strong>r<br />

a las características <strong>de</strong> carga según a la v<strong>el</strong>ocidad<br />

máxima <strong>de</strong> circulación <strong>en</strong> camino y carretera.<br />

12 <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


La toma <strong>de</strong> fuerza <strong>de</strong>be<br />

ser <strong>de</strong> accionami<strong>en</strong>to<br />

hidráulico, con indicación<br />

clara <strong>de</strong> su activación<br />

y <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

trabajo. Los ejes <strong>de</strong> la<br />

tdf <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er a<strong>de</strong>cuados<br />

protectores <strong>de</strong><br />

seguridad.<br />

1.2.3 Trabajos con la toma <strong>de</strong> fuerza (tdf)<br />

(rotavator, grada, pulverizador, abonadora, sembradora,...)<br />

Los trabajos que normalm<strong>en</strong>te se realizan con la<br />

toma <strong>de</strong> fuerza, pue<strong>de</strong>n ser ligeros (pulverizador, atomizador,<br />

abonadora, sembradora) o fuertes<br />

(rotavator, grada rotativa, etc.), pero siempre se t<strong>en</strong>drá<br />

<strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que lo más a<strong>de</strong>cuado es que <strong>el</strong><br />

régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> par máximo se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tre próximo al régim<strong>en</strong><br />

normalizado <strong>de</strong> la toma <strong>de</strong> fuerza. Esta<br />

característica nos dará calidad <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo, <strong>de</strong>bido a<br />

que <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> soportará mejor los esfuerzos sin bajada<br />

s<strong>en</strong>sible <strong>de</strong> régim<strong>en</strong> (r/min).<br />

La mayoría <strong>de</strong> los <strong>tractor</strong>es mo<strong>de</strong>rnos dispon<strong>en</strong> <strong>de</strong> los<br />

dos regím<strong>en</strong>es normalizados <strong>en</strong> la toma <strong>de</strong> fuerza,<br />

540 y 1.000 revoluciones por minuto.<br />

La caja <strong>de</strong> cambios ti<strong>en</strong>e que t<strong>en</strong>er un bu<strong>en</strong> escalonami<strong>en</strong>to,<br />

con inversor <strong>de</strong> marcha, y ser fácilm<strong>en</strong>te<br />

utilizable. Para los trabajos <strong>en</strong> los que la v<strong>el</strong>ocidad sea<br />

inferior a 2 km/hora (siembras, plantaciones) <strong>de</strong>berá<br />

t<strong>en</strong>er v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s ultracortas o transmisión continua.<br />

Los neumáticos que mejor se adaptan para estos trabajos<br />

son los <strong>de</strong> “baja presión”, <strong>de</strong>jan m<strong>en</strong>os<br />

compactación <strong>de</strong>bido a su mayor superficie <strong>de</strong> contacto<br />

con <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o y son más dura<strong>de</strong>ros, pero hemos <strong>de</strong><br />

saber que son más caros.<br />

En condiciones secas <strong>de</strong>l terr<strong>en</strong>o, es necesario <strong>de</strong>stacar<br />

la gran cantidad <strong>de</strong> polvo que produc<strong>en</strong> algunas<br />

máquinas trabajando con la toma <strong>de</strong> fuerza, por tanto<br />

<strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>berá disponer <strong>de</strong> una bu<strong>en</strong>a capacidad <strong>de</strong><br />

filtración <strong>de</strong>l aire <strong>en</strong> la cabina y con los filtros más a<strong>de</strong>cuados.<br />

Por supuesto si es climatizada, mejor.<br />

Los <strong>tractor</strong>es dispon<strong>en</strong> <strong>de</strong> posiciones <strong>de</strong> marcha, llamadas<br />

“toma <strong>de</strong> fuerza económica”, que permit<strong>en</strong><br />

conseguir los regím<strong>en</strong>es normalizados al eje <strong>de</strong> la tdf<br />

(540 ó 1.000 r/min) a regím<strong>en</strong>es bajos <strong>de</strong>l motor <strong>de</strong>l<br />

<strong>tractor</strong>. Si la máquina que se ha <strong>de</strong> accionar con <strong>el</strong><br />

<strong>tractor</strong> <strong>de</strong>manda poca pot<strong>en</strong>cia, ya sea a 540 ó a<br />

1.000 r/min, se han <strong>de</strong> utilizar las posiciones <strong>de</strong> la<br />

toma <strong>de</strong> fuerza económica, consiguiéndose reducir<br />

los consumos <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

Elección <strong>en</strong> la compra <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

13


Para realizar m<strong>en</strong>or número <strong>de</strong> pasadas con <strong>tractor</strong>es<br />

<strong>de</strong> gran pot<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong> la preparación <strong>de</strong>l terr<strong>en</strong>o o <strong>en</strong> la<br />

siembra, es aconsejable equiparlo con <strong>en</strong>ganche y<br />

toma <strong>de</strong> fuerza <strong>de</strong>lantera. Para un mejor <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l<br />

trabajo y <strong>de</strong> la seguridad <strong>el</strong> <strong>el</strong>evador hidráulico será<br />

pot<strong>en</strong>te y flexible, con un fiable control <strong>de</strong> posición.<br />

T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la variedad <strong>de</strong> trabajos que se hac<strong>en</strong><br />

se recomi<strong>en</strong>da, <strong>de</strong> manera g<strong>en</strong>eral, que la cabina sea<br />

segura, ergonómica, confortable y con bu<strong>en</strong>a visibilidad.<br />

1.2.4 Trabajos <strong>de</strong> transporte<br />

Para <strong>el</strong> transporte <strong>el</strong> motor <strong>de</strong>be ofrecer un par <strong>el</strong>evado<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> las 1.000 r/min. La caja <strong>de</strong> cambios t<strong>en</strong>drá<br />

una a<strong>de</strong>cuada gama <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s compr<strong>en</strong>didas<br />

<strong>en</strong>tre 15 y 40 km/h (3) , a ser posible <strong>en</strong> una sola palanca<br />

y con una correcta r<strong>el</strong>ación <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s.<br />

Los <strong>en</strong>ganches dispondrán <strong>de</strong> los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> seguridad<br />

a<strong>de</strong>cuados y los fr<strong>en</strong>os <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rán <strong>de</strong>l tipo y<br />

carga <strong>de</strong>l remolque.<br />

En todos los trabajos y principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> transporte,<br />

los neumáticos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser controlados y respon<strong>de</strong>r<br />

a las características <strong>de</strong> carga según la v<strong>el</strong>ocidad máxima<br />

<strong>de</strong> circulación <strong>en</strong> camino y carretera. Es<br />

importante que las cubiertas, <strong>en</strong> su banda c<strong>en</strong>tral,<br />

t<strong>en</strong>gan continuidad <strong>de</strong> goma para reducir las vibraciones<br />

al <strong>de</strong>splazarse por carretera.<br />

1.3 Utilización anual y coste<br />

El coste horario <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong> se compone <strong>de</strong> los costes<br />

fijos (amortización, intereses, alojami<strong>en</strong>to y seguros),<br />

más los costes variables (consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>,<br />

aceites, lubricantes, neumáticos, mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y reparaciones)<br />

que se produc<strong>en</strong> cuando <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> funciona, y<br />

varían según <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> labor y <strong>el</strong> precio <strong>de</strong>l gasóleo. Los<br />

primeros se llaman fijos por que se produc<strong>en</strong> aún sin<br />

utilizar <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>. Ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una gran importancia <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

coste total, principalm<strong>en</strong>te cuando <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> se utiliza<br />

pocas horas, <strong>de</strong>bido a que los costes fijos anuales se<br />

divi<strong>de</strong>n por <strong>el</strong> número <strong>de</strong> horas trabajadas anualm<strong>en</strong>te.<br />

El coste <strong>de</strong> amortización <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong>, que recoge la<br />

pérdida <strong>de</strong> su valor, se produce por <strong>el</strong> uso y por quedar<br />

anticuado respecto a los nuevos mo<strong>de</strong>los que<br />

aparec<strong>en</strong>. La amortización <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>, o recuperación<br />

<strong>de</strong>l valor <strong>de</strong>preciado, requerirá <strong>de</strong> más años cuantas<br />

m<strong>en</strong>os horas trabaje al año.<br />

14 <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


Ejemplo:<br />

• Tractor <strong>de</strong> 115 CV<br />

• Precio <strong>de</strong> compra <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>: 61.000 €<br />

Según las horas <strong>de</strong> utilización anual se pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er<br />

una media <strong>de</strong>l coste horario y <strong>de</strong> los años <strong>de</strong><br />

amortización (4) .<br />

Utilización Costes Costes Total Amorti-<br />

Fijos Variables Coste Horario zación<br />

(Horas) (Euros/h) (Euros/h) (Euros/h) (Años)<br />

300 23,12 6,58 29,70 13,3<br />

400 18,60 6,58 25,18 12,0<br />

500 15,90 6,58 22,48 11,0<br />

700 12,81 6,58 19,39 9,2<br />

1.000 10,49 6,58 17,07 7,5<br />

En la tabla expuesta se pue<strong>de</strong> comprobar como cuantas<br />

más horas anuales se utiliza <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> m<strong>en</strong>or será<br />

<strong>el</strong> número <strong>de</strong> años para amortizar la inversión <strong>de</strong> la<br />

compra <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

Años<br />

14,0<br />

12,0<br />

10,0<br />

8,0<br />

6,0<br />

4,0<br />

2,0<br />

0,0<br />

Amortización<br />

300 400 500 700 1.000<br />

Horas <strong>de</strong> utilización<br />

En las labores normales<br />

para <strong>el</strong> cultivo <strong>de</strong><br />

cereales los costes<br />

medios variables son<br />

los reflejados <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

gráfico adjunto.<br />

Neumáticos<br />

20%<br />

Reparaciones<br />

24%<br />

Costes variables<br />

Lubricante<br />

3%<br />

Gasóleo<br />

53%<br />

El coste variable más importante es <strong>el</strong> <strong>de</strong>l carburante,<br />

y es <strong>el</strong> que más <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l usuario, ya que<br />

supone más <strong>de</strong> la mitad <strong>de</strong>l total. Por lo tanto, <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>, se t<strong>en</strong>drá muy <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta su efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética (g/kWh), como primera<br />

pieza para <strong>el</strong> ahorro y uso efici<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l<br />

<strong>combustible</strong> <strong>en</strong> la explotación agrícola.<br />

Reflexionando sobre <strong>el</strong> consumo <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes trabajos<br />

po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que estos oscilan <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los 1,5 l/ha<br />

<strong>en</strong> los trabajos con una abonadora c<strong>en</strong>trífuga, hasta<br />

los 32 l/ha <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong> que realiza una labor <strong>de</strong> <strong>de</strong>sfon<strong>de</strong>.<br />

Para un análisis concreto <strong>de</strong> los costes horarios<br />

<strong>de</strong> los diversos trabajos realizados <strong>en</strong> la explotación<br />

agrícola, se <strong>de</strong>berán poner <strong>en</strong> contacto con los Asesores<br />

Técnicos <strong>de</strong> su Comunidad Autónoma.<br />

Los costes fijos pue<strong>de</strong>n alcanzar <strong>el</strong> 78% <strong>de</strong>l coste<br />

horario cuando <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> se utiliza pocas horas.<br />

Un <strong>tractor</strong> que se usa poco supone un<br />

<strong>el</strong>evado coste.<br />

Así pues, <strong>el</strong> coste horario es difer<strong>en</strong>te para cada uno<br />

<strong>de</strong> los trabajos y cada uno <strong>de</strong> los <strong>tractor</strong>es. Por tanto<br />

cada agricultor, <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te asesorado, pue<strong>de</strong><br />

hacer un análisis <strong>de</strong> sus costes horarios precisos.<br />

Los costes variables se produc<strong>en</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> que <strong>el</strong> <strong>tractor</strong><br />

sale <strong>de</strong>l almacén y <strong>en</strong> <strong>el</strong> ejemplo se han consi<strong>de</strong>rado<br />

constantes como promedio <strong>de</strong> las labores habituales<br />

<strong>en</strong> la vida útil <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

(3) Para transporte con remolque la v<strong>el</strong>ocidad máxima autorizada<br />

es <strong>de</strong> 25 km/h.<br />

(4) No se han consi<strong>de</strong>rado <strong>en</strong> este ejemplo la mano <strong>de</strong> obra,<br />

los aperos y <strong>el</strong> IVA.<br />

Elección <strong>en</strong> la compra <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

15


2 Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

2.1 Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y regulación <strong>de</strong>l motor<br />

El 70 % <strong>de</strong> los <strong>tractor</strong>es agrícolas consum<strong>en</strong> <strong>en</strong>tre<br />

un 10 y un 20% más <strong>de</strong> lo necesario, <strong>de</strong>bido a un<br />

mal mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>, según los resultados<br />

<strong>de</strong> los <strong>en</strong>sayos <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es realizados con <strong>el</strong> dinamómetro<br />

o fr<strong>en</strong>o <strong>el</strong>éctrico <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes países y<br />

comunida<strong>de</strong>s autónomas españolas. El mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> un <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>be hacerse a lo largo <strong>de</strong> toda<br />

su vida útil, no solam<strong>en</strong>te cuando es nuevo o está<br />

<strong>en</strong> garantía.<br />

Este mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>be ajustarse<br />

al “Manual <strong>de</strong> Instrucciones”<br />

<strong>de</strong>l fabricante <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>, especialm<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> lo que al motor se<br />

refiere. En <strong>el</strong> Manual vi<strong>en</strong><strong>en</strong> especificadas<br />

todas las revisiones<br />

periódicas que <strong>de</strong>berán realizarse.<br />

Debe LEERSE <strong>en</strong> profundidad antes <strong>de</strong> poner <strong>en</strong><br />

marcha <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> y CONSULTARLO, cuando se realic<strong>en</strong><br />

reparaciones, regulaciones o quiera resolverse<br />

alguna duda.<br />

Con <strong>el</strong> uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>, se produce una acumulación <strong>de</strong><br />

sustancias <strong>en</strong> los filtros (polvo, hollín, etc.), <strong>de</strong>sgastes<br />

y <strong>de</strong>sajustes <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminados compon<strong>en</strong>tes que<br />

increm<strong>en</strong>tan <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

Según los datos pres<strong>en</strong>tados por J. Lecocq y <strong>de</strong> los<br />

<strong>en</strong>sayos realizados <strong>en</strong> varias comunida<strong>de</strong>s autónomas,<br />

los <strong>tractor</strong>es agrícolas consum<strong>en</strong> <strong>de</strong> un 10 a un<br />

25% más <strong>de</strong> gasóleo cuando no se ha realizado un<br />

correcto mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l motor, por la suciedad<br />

<strong>de</strong>l filtro <strong>de</strong>l aire e inyectores y la incorrecta regulación<br />

<strong>de</strong> la bomba <strong>de</strong> inyección.<br />

MUY IMPORTANTE:<br />

• Mant<strong>en</strong>er la limpieza <strong>de</strong>l filtro <strong>de</strong>l aire y<br />

<strong>de</strong>l gasóleo.<br />

• Controlar y regular <strong>el</strong> circuito <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

• Utilizar lubricantes apropiados.<br />

17


A continuación se profundiza <strong>en</strong> estos tres aspectos<br />

principales <strong>de</strong>l mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to:<br />

2.1.1 Limpieza <strong>de</strong>l filtro <strong>de</strong>l aire y <strong>de</strong>l gasóleo<br />

D<strong>el</strong> grado <strong>de</strong> limpieza <strong>de</strong>l filtro <strong>de</strong>l aire <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>en</strong><br />

gran medida que se realice una mezcla correcta <strong>en</strong>tre<br />

<strong>el</strong> aire y <strong>el</strong> <strong>combustible</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> cilindro. El volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

aire que necesita un litro <strong>de</strong> gasóleo para quemarse<br />

<strong>en</strong> su totalidad es <strong>de</strong> 12.000 litros.<br />

En la actualidad los <strong>tractor</strong>es llevan filtros <strong>de</strong> aire <strong>en</strong><br />

seco y con difer<strong>en</strong>tes sistemas para la limpieza o<br />

autolimpieza e incluso con señales sobre <strong>el</strong> índice <strong>de</strong><br />

suciedad <strong>de</strong> tipo sonoro, luminoso o <strong>de</strong> otro tipo (inscritas<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> filtro).<br />

Cuando <strong>el</strong> indicador señala que <strong>el</strong> filtro está sucio, se<br />

<strong>de</strong>smontará y se sacudirá o se limpiará con aire a presión,<br />

si lo t<strong>en</strong>emos. Antes <strong>de</strong> montarlo ver si ha<br />

quedado limpio y si ti<strong>en</strong>e zonas <strong>de</strong>sgastadas, roturas<br />

o grietas. Si ti<strong>en</strong>e cualquier <strong>de</strong>sperfecto <strong>el</strong> filtro se<br />

cambiará por uno nuevo.<br />

18<br />

Por tanto, <strong>de</strong>beremos facilitar al máximo <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l aire<br />

para t<strong>en</strong>er un óptimo aprovechami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l gasóleo,<br />

dotando al motor con un sistema <strong>de</strong> filtrado eficaz.<br />

El <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>sarrolla <strong>el</strong> trabajo <strong>en</strong> ambi<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> alto<br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> polvo (laboreos, recolección, caminos)<br />

con partículas pequeñas y que son perjudiciales para<br />

<strong>el</strong> motor y partículas mayores que quedan atrapadas<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> filtro y <strong>en</strong> su acumulación perjudican la <strong>en</strong>trada<br />

<strong>de</strong> aire y la correcta combustión.<br />

El aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l consumo se produce por <strong>el</strong> mal quemado<br />

<strong>de</strong>l <strong>combustible</strong>. Cuando este es excesivo se pue<strong>de</strong>n<br />

apreciar humos negros <strong>en</strong> la salida <strong>de</strong>l escape.<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola<br />

La limpieza con aire a presión la realizan más <strong>de</strong>l 95%<br />

<strong>de</strong> los agricultores. El filtro se limpiará dirigi<strong>en</strong>do <strong>el</strong><br />

aire <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> interior hacia <strong>el</strong> exterior, o sea, <strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido<br />

contrario <strong>de</strong> circulación <strong>de</strong>l aire cuando <strong>el</strong> filtro<br />

está montado. No se sobrepasará una presión <strong>de</strong> aire<br />

<strong>de</strong> 7 kg/cm 2 .<br />

Si <strong>el</strong> filtro ti<strong>en</strong>e un sistema <strong>de</strong> autolimpieza, <strong>de</strong>beremos<br />

comprobar cómo <strong>de</strong>ja <strong>el</strong> filtro y cada cuanto tiempo lo<br />

<strong>de</strong>beremos <strong>de</strong>smontar para limpiar.<br />

Por último, <strong>el</strong> filtro <strong>de</strong>berá limpiarse cuando esté<br />

sucio, si es necesario, y, <strong>en</strong> todo caso, antes <strong>de</strong> las<br />

horas <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to que diga <strong>el</strong> “Manual <strong>de</strong> Instrucciones”.<br />

Cuando tras una limpieza vu<strong>el</strong>ve a<br />

<strong>en</strong>suciarse muy rápido, o a las pocas horas, <strong>de</strong>beremos<br />

cambiar <strong>el</strong> filtro <strong>de</strong>bido a que los microporos se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran obstruidos y reduc<strong>en</strong> <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l aire.<br />

El agricultor <strong>de</strong>berá controlar, a m<strong>en</strong>udo <strong>el</strong> estado <strong>de</strong><br />

limpieza <strong>de</strong>l filtro <strong>de</strong>l aire. Este control <strong>de</strong>berá hacerse<br />

según los trabajos que realiza <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>. Cuando <strong>el</strong><br />

<strong>tractor</strong> trabaja o se <strong>de</strong>s<strong>en</strong>vu<strong>el</strong>ve <strong>en</strong> ambi<strong>en</strong>tes con<br />

mucho polvo, <strong>el</strong> filtro se limpiará <strong>en</strong> periodos muy cortos<br />

<strong>de</strong> tiempo.


Un filtro <strong>de</strong> aire sucio <strong>en</strong> un 10 ó 15%, limita la cantidad<br />

<strong>de</strong> aire que pasa al motor provocando un<br />

increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong>l 5 al 10%. Si <strong>el</strong> filtro pasa<br />

<strong>de</strong> un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> suciedad <strong>de</strong>l 20% los consumos<br />

aum<strong>en</strong>tan por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l 22%.<br />

Consumo gasóleo<br />

25%<br />

20%<br />

15%<br />

10%<br />

5%<br />

0%<br />

Aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> gasóleo<br />

-10%<br />

-20%<br />

Reducción aire aspirado<br />

La bomba introduce <strong>el</strong> gasóleo a presión <strong>en</strong> los<br />

inyectores y estos lo pulverizan <strong>en</strong> finas gotitas y lo<br />

repart<strong>en</strong> uniformem<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> cilindro, para que se<br />

mezcle con <strong>el</strong> aire y se queme <strong>en</strong> su totalidad.<br />

El filtro <strong>de</strong> gasóleo es <strong>el</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to <strong>de</strong> filtrado y limpieza<br />

<strong>de</strong>l mismo. Su misión es evitar la <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> restos<br />

sólidos <strong>en</strong> la bomba e inyectores.<br />

Cuando está sucio, <strong>el</strong> filtro no permite pasar <strong>el</strong> gasóleo<br />

que <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>manda para realizar <strong>el</strong> trabajo;<br />

<strong>en</strong>tonces <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> fallará o se parará. A veces, <strong>el</strong> filtro<br />

llega a romperse por la presión <strong>de</strong> bombeo,<br />

cuando los microporos filtrantes están tapados.<br />

La avería que ocasiona <strong>el</strong> paso <strong>de</strong> gasóleo sin filtrar es<br />

muy perjudicial, por tanto hay que cambiar <strong>el</strong> filtro<br />

cuando indique <strong>el</strong> “Manual <strong>de</strong> Instrucciones”. Si <strong>el</strong><br />

gasóleo ti<strong>en</strong>e muchas impurezas <strong>el</strong> filtro se cambiará<br />

antes <strong>de</strong> lo recom<strong>en</strong>dado.<br />

La precisión <strong>de</strong> estos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos es muy importante<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>. Con <strong>el</strong> normal funcionami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong>l motor y con <strong>el</strong> tiempo aparec<strong>en</strong> <strong>de</strong>sgastes<br />

y <strong>de</strong>formaciones <strong>en</strong> inyectores, toberas o <strong>de</strong>sajustes<br />

<strong>en</strong> la bomba provocando una serie <strong>de</strong> disfunciones y<br />

un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> gasóleo.<br />

Las disfunciones más comunes son:<br />

• Inyección <strong>de</strong> poco o mucho gasóleo por mal<br />

estado <strong>de</strong> la bomba o <strong>de</strong> los orificios <strong>de</strong> los<br />

inyectores.<br />

• La mezcla no se realiza correctam<strong>en</strong>te por gotas<br />

muy gruesas <strong>de</strong> gasóleo.<br />

• Desajustes <strong>en</strong> la apertura o cierre <strong>de</strong> toberas que<br />

produc<strong>en</strong> pérdidas <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía.<br />

2.1.2 Control y regulación <strong>de</strong>l circuito <strong>de</strong>l <strong>combustible</strong>.<br />

(Bomba <strong>de</strong> inyección e inyectores)<br />

La regulación y dosificación <strong>de</strong>l <strong>combustible</strong> es realizada<br />

por la bomba <strong>de</strong> inyección y los inyectores, por<br />

tanto <strong>de</strong>berán estar a punto y controlados cuando sea<br />

necesario. No <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser regulados más que por personal<br />

<strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te preparado y equipado.<br />

El motor <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong> <strong>de</strong> 110 CV, que quema<br />

mal <strong>el</strong> <strong>combustible</strong>, increm<strong>en</strong>ta su consumo<br />

<strong>en</strong>tre un 10 y un 15%.<br />

Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

19


En los inyectores <strong>de</strong>berán hacerse revisiones periódicas<br />

(cada 1.000 horas), cambiarse y regular <strong>el</strong><br />

mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> inyección respecto a la apertura <strong>de</strong> válvulas<br />

(cada 5.000 horas).<br />

Cuando <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> aum<strong>en</strong>ta y <strong>el</strong> estado <strong>de</strong><br />

mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to es bu<strong>en</strong>o <strong>de</strong>beremos p<strong>en</strong>sar que es<br />

necesario realizar una prueba <strong>de</strong> esfuerzo o un control<br />

<strong>de</strong> consumo. De esta forma se evitarán averías graves<br />

y se conocerá a qué es <strong>de</strong>bido <strong>el</strong> mal funcionami<strong>en</strong>to y<br />

que provoca <strong>el</strong> exceso <strong>de</strong> consumo.<br />

Los motores que queman mal <strong>el</strong> <strong>combustible</strong> produc<strong>en</strong><br />

mayor cantidad <strong>de</strong> humo y <strong>de</strong>jan escapar mayor<br />

cantidad <strong>de</strong> gases contaminantes a la atmósfera.<br />

2.1.3 Utilización <strong>de</strong> lubricantes a<strong>de</strong>cuados<br />

La correcta utilización <strong>de</strong> los aceites y los lubricantes <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> <strong>tractor</strong> ti<strong>en</strong><strong>en</strong> gran corr<strong>el</strong>ación con <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong><br />

<strong>combustible</strong> y sobre todo con la vida útil <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

Siempre <strong>de</strong>berán utilizarse los lubricantes<br />

que t<strong>en</strong>gan las características específicas<br />

recom<strong>en</strong>dadas por <strong>el</strong> fabricante.<br />

Un consumo excesivo <strong>en</strong> aceite provoca un humo <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

tubo <strong>de</strong> escape <strong>de</strong> color azulado, si<strong>en</strong>do un dato significativo<br />

<strong>de</strong>l estado <strong>en</strong> que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>el</strong> motor. Todos<br />

los <strong>tractor</strong>es <strong>de</strong>b<strong>en</strong> consumir algo <strong>de</strong> aceite. Si un <strong>tractor</strong><br />

no consume nada <strong>de</strong> aceite es necesario ver qué<br />

ocurre rápidam<strong>en</strong>te, ya que pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>trar al cárter<br />

gasóleo o agua proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la refrigeración.<br />

La incorrecta utilización <strong>de</strong> los aceites, por m<strong>en</strong>or viscosidad<br />

o por pasarse <strong>de</strong> las horas <strong>de</strong> cambio,<br />

produce pérdida <strong>de</strong> eficacia y rozami<strong>en</strong>tos. Un lubricante<br />

<strong>de</strong>masiado viscoso increm<strong>en</strong>ta inútilm<strong>en</strong>te <strong>el</strong><br />

consumo, al ofrecer más resist<strong>en</strong>cia interna.<br />

Actualm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> los <strong>tractor</strong>es se<br />

pue<strong>de</strong>n utilizar, para disminuir la<br />

contaminación, aceites <strong>de</strong> tipo<br />

biológico. Estos bioaceites hidráulicos<br />

ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una base sintética <strong>de</strong><br />

aceite vegetal (colza, etc.), y resist<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> invierno hasta unos – 15º C.<br />

La v<strong>en</strong>taja <strong>de</strong> estos aceites es que se <strong>de</strong>scompon<strong>en</strong><br />

fácilm<strong>en</strong>te <strong>de</strong> forma biológica.<br />

La misión <strong>de</strong>l aceite es mant<strong>en</strong>er una p<strong>el</strong>ícula <strong>en</strong>tre los<br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos para evitar <strong>el</strong> rozami<strong>en</strong>to, <strong>el</strong> cal<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to,<br />

los <strong>de</strong>sgastes y así reducir las pérdidas <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía.<br />

Para conocer la efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética y evaluar <strong>el</strong> consumo<br />

<strong>de</strong> aceites y <strong>de</strong> lubricantes, es necesario<br />

controlar los consumos y analizar su evolución <strong>en</strong> los<br />

años <strong>de</strong> vida <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

20<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


2.2 Correcta conducción y utilización<br />

<strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

El consumo <strong>de</strong> un motor varía según su v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong><br />

giro y la carga que <strong>de</strong>be v<strong>en</strong>cer. Actuando sobre <strong>el</strong><br />

ac<strong>el</strong>erador y la caja <strong>de</strong> cambios se pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er un<br />

bu<strong>en</strong> aprovechami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la pot<strong>en</strong>cia y la óptima<br />

transformación <strong>de</strong>l <strong>combustible</strong> <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergía.<br />

motor <strong>de</strong> los <strong>tractor</strong>es agrícolas se proporciona mediante<br />

una <strong>de</strong>terminada norma <strong>de</strong> <strong>en</strong>sayo, (DIN, SAE, ISO,<br />

ECE R24, OCDE...), que <strong>de</strong>be ser siempre citada.<br />

Técnicam<strong>en</strong>te la pot<strong>en</strong>cia se expresa <strong>en</strong> kilovatios (kW)<br />

y normalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> caballos <strong>de</strong> vapor (CV), si<strong>en</strong>do la<br />

equival<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 1 kW igual a 1,36 CV.<br />

La noción <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia es bastante compleja, y para<br />

explicarla y <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rla correctam<strong>en</strong>te es preciso<br />

t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta conceptos que explicaremos a continuación:<br />

pot<strong>en</strong>cia nominal, pot<strong>en</strong>cia constante, par<br />

motor, par constante, par máximo, reserva <strong>de</strong> par,<br />

consumo horario, y consumo específico.<br />

Para po<strong>de</strong>r ver y señalar los indicadores más importantes<br />

<strong>de</strong> las características <strong>de</strong>l motor se pres<strong>en</strong>tan<br />

dos gráficos <strong>de</strong> un <strong>de</strong>terminado motor ejemplo.<br />

El dato más mirado y com<strong>en</strong>tado, aunque no <strong>el</strong> más<br />

importante, es la pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>. La pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l<br />

En <strong>el</strong> primer gráfico se han repres<strong>en</strong>tado las curvas<br />

características <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> este <strong>de</strong>terminado<br />

motor con los principales parámetros <strong>de</strong> control <strong>de</strong> la<br />

pot<strong>en</strong>cia y <strong>de</strong>l consumo.<br />

Gráfico 1. Características <strong>de</strong>l motor. Curvas <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia y consumo<br />

Pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> kW<br />

120<br />

110<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

Pot<strong>en</strong>cia adicional<br />

Pot<strong>en</strong>cia máxima= 108 kW<br />

Pot<strong>en</strong>cia constante<br />

Pot<strong>en</strong>cia<br />

nominal<br />

163<br />

150<br />

136<br />

122<br />

109<br />

95<br />

82<br />

68<br />

54<br />

Pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> CV<br />

Pot<strong>en</strong>cia (kW o CV): Es la capacidad que posee <strong>el</strong> motor para realizar trabajo<br />

<strong>en</strong> la unidad <strong>de</strong> tiempo.<br />

Pot<strong>en</strong>cia Nominal: es la que <strong>el</strong> motor pue<strong>de</strong> suministrar <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo continuo<br />

al régim<strong>en</strong> nominal o <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to máximo recom<strong>en</strong>dado por<br />

<strong>el</strong> fabricante.<br />

Ejemplo: 95 kW ó 129 CV, con régim<strong>en</strong> nominal a 2.200 r/min.<br />

Pot<strong>en</strong>cia Máxima: es la mayor pot<strong>en</strong>cia que <strong>el</strong> motor pue<strong>de</strong> alcanzar. Para<br />

<strong>el</strong> agricultor no <strong>de</strong>be ser la que mayor consi<strong>de</strong>ración obt<strong>en</strong>ga ya que su utilización<br />

es muy escasa <strong>en</strong> los trabajos realizados habitualm<strong>en</strong>te.<br />

Ejemplo: 108 kW, a 1.900 r/min.<br />

Consumo horario (ch) <strong>en</strong> litros/h<br />

32<br />

ch<br />

28<br />

24<br />

20<br />

16<br />

12<br />

8<br />

cs<br />

4<br />

Consumo específico óptimo<br />

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600<br />

V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> giro <strong>de</strong>l motor (revoluciones por minuto)<br />

550<br />

500<br />

450<br />

400<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

Consumo específico (cs) <strong>en</strong> g/kWh<br />

Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Pot<strong>en</strong>cia, Pot<strong>en</strong>cia adicional o Pot<strong>en</strong>cia Extra: es la difer<strong>en</strong>cia<br />

resultante <strong>en</strong>tre la pot<strong>en</strong>cia máxima y la nominal.<br />

Ejemplo: [108 kW – 95 kW] = 13 kW<br />

Pot<strong>en</strong>cia Constante es cuando la pot<strong>en</strong>cia máxima se manti<strong>en</strong>e durante un<br />

intervalo amplio <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l motor. Se expresa <strong>en</strong> porc<strong>en</strong>taje según <strong>el</strong><br />

régim<strong>en</strong> correspondi<strong>en</strong>te a la pot<strong>en</strong>cia nominal y al régim<strong>en</strong> más bajo al que<br />

se vu<strong>el</strong>ve a obt<strong>en</strong>er esa misma pot<strong>en</strong>cia. Una pot<strong>en</strong>cia constante, igual o<br />

superior al 20 % <strong>de</strong>l total <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong>, está bi<strong>en</strong> consi<strong>de</strong>rada para un motor.<br />

Ejemplo: [(2.200-1.600) / 2.200 x 100] = 27,3%<br />

Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

21


En los motores <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia constante, se sacrifica parte<br />

<strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia, con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er la máxima pot<strong>en</strong>cia<br />

durante un amplio intervalo <strong>de</strong> las revoluciones <strong>de</strong>l<br />

motor, reduci<strong>en</strong>do las interv<strong>en</strong>ciones <strong>en</strong> <strong>el</strong> embrague,<br />

así como <strong>en</strong> <strong>el</strong> cambio <strong>de</strong> marchas, favoreci<strong>en</strong>do <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo y <strong>en</strong> la conducción.<br />

El consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> se repres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> la parte inferior<br />

<strong>de</strong>l gráfico, dato es<strong>en</strong>cial <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>bido a su<br />

coste, a la efici<strong>en</strong>cia y a la contaminación que se produce<br />

si <strong>el</strong> aprovechami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l <strong>combustible</strong> no es <strong>el</strong> correcto.<br />

Para establecer comparaciones <strong>de</strong> consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong><br />

<strong>en</strong>tre <strong>tractor</strong>es, es necesario recurrir a la<br />

El punto más bajo <strong>de</strong> esa curva, es <strong>el</strong> <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or consumo<br />

y se llama consumo específico óptimo. A modo<br />

ori<strong>en</strong>tativo, este consumo se consi<strong>de</strong>ra bajo si la cantidad<br />

<strong>de</strong> <strong>combustible</strong> es inferior a 200 g/kWh, medio <strong>de</strong><br />

200 a 230 g/kWh y <strong>el</strong>evado por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> 230 g/kWh.<br />

Por consigui<strong>en</strong>te se recomi<strong>en</strong>da, que <strong>en</strong> la realización<br />

<strong>de</strong> las labores, <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>berá <strong>de</strong>sarrollar la pot<strong>en</strong>cia<br />

necesaria utilizando <strong>el</strong> régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l motor y la<br />

marcha más a<strong>de</strong>cuados, int<strong>en</strong>tando conseguir <strong>el</strong> mínimo<br />

consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

Régim<strong>en</strong> motor y r<strong>el</strong>ación <strong>de</strong> cambio<br />

<strong>de</strong>finición <strong>de</strong> Consumo Específico (Cs), que indica la<br />

10-20% <strong>de</strong> <strong>Ahorro</strong><br />

Aqu<strong>el</strong>las labores que se realic<strong>en</strong> con aperos conectados<br />

a la toma <strong>de</strong> fuerza, se harán consi<strong>de</strong>rando <strong>el</strong> régim<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> motor señalado por <strong>el</strong> fabricante <strong>de</strong>l apero.<br />

efici<strong>en</strong>cia que ti<strong>en</strong>e un motor para transformar carburante<br />

<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergía mecánica, y se expresa como la<br />

cantidad <strong>de</strong> carburante que hay que consumir (<strong>en</strong> gramos),<br />

para obt<strong>en</strong>er una <strong>de</strong>terminada pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong><br />

kilovatios (kW), durante una hora (g/kWh). Estos<br />

datos se pue<strong>de</strong>n t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> g/CVh, dividi<strong>en</strong>do las cantida<strong>de</strong>s<br />

anteriores por 1,36.<br />

Pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> kW<br />

Gráfico 2. Características <strong>de</strong>l motor. Curva <strong>de</strong>l par motor<br />

120<br />

110<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

Par máximo= 680 Nm<br />

Par Motor (Nm): es la capacidad que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> motor <strong>de</strong> soportar y v<strong>en</strong>cer<br />

un esfuerzo que se le opone. Varía <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l motor.<br />

Par Nominal: es <strong>el</strong> par motor que se obti<strong>en</strong>e al régim<strong>en</strong> nominal <strong>de</strong>l motor.<br />

Ejemplo: PN=500 Nm.<br />

Par Máximo: es <strong>el</strong> máximo que se obti<strong>en</strong>e cuando <strong>el</strong> ll<strong>en</strong>ado <strong>de</strong> aire <strong>de</strong> los<br />

cilindros permite quemar correctam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> máximo <strong>de</strong> carburante.<br />

Ejemplo: PM=680 Nm.<br />

Par <strong>de</strong> arranque<br />

Reserva <strong>de</strong> Par<br />

Par Nominal<br />

= 500 Nm<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

Par motor <strong>en</strong> Nm<br />

Para los trabajos <strong>de</strong> tracción, como laboreo profundo y transporte <strong>de</strong> gran<br />

ton<strong>el</strong>aje, es preciso que <strong>el</strong> motor pres<strong>en</strong>te un Par <strong>de</strong> Arranque importante<br />

a 1.000 r/min.<br />

Reserva <strong>de</strong> Par o Increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Par (% <strong>de</strong>l par nominal): es la característica<br />

<strong>de</strong>l motor a superar esfuerzos cuando varía <strong>el</strong> número <strong>de</strong><br />

revoluciones. Permite al <strong>tractor</strong> soportar una sobrecarga pasajera. Se cal-<br />

cs<br />

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400<br />

V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> giro <strong>de</strong>l motor (revoluciones por minuto)<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

g/kWh<br />

cula como porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> la difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre par máximo y nominal,<br />

referido al par nominal.<br />

Ejemplo: (680-500) / 500 x 100 = 36%<br />

El concepto <strong>de</strong> Reserva <strong>de</strong> Par está íntimam<strong>en</strong>te ligado al rango <strong>de</strong> revoluciones<br />

<strong>en</strong> que se produce; Reserva <strong>de</strong> Régim<strong>en</strong>.<br />

22<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


La reserva <strong>de</strong> par da la <strong>el</strong>asticidad que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> motor<br />

<strong>en</strong> sobrecarga, sin utilizar <strong>el</strong> cambio <strong>de</strong> marchas. En un<br />

<strong>tractor</strong> con una reserva <strong>de</strong> par baja <strong>el</strong> número <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong>berá ser mayor.<br />

Una reserva <strong>de</strong> par es bu<strong>en</strong>a a partir <strong>de</strong>l 25% y muy<br />

bu<strong>en</strong>a por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l 40%, y cuanto mayor sea mejor se<br />

adapta <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> a un esfuerzo suplem<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> tracción.<br />

Trabajando a cargas <strong>el</strong>evadas, los consumos<br />

específicos más bajos <strong>de</strong> un motor dies<strong>el</strong> se<br />

registran cuando trabaja a un régim<strong>en</strong> próximo<br />

al <strong>de</strong> par máximo.<br />

El consumo <strong>de</strong>l motor a igual pot<strong>en</strong>cia es mayor cuando<br />

<strong>el</strong> régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> giro es <strong>el</strong>evado y <strong>el</strong> esfuerzo pequeño.<br />

El escalonami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la caja <strong>de</strong> cambios es muy importante<br />

para po<strong>de</strong>r conseguir difer<strong>en</strong>tes v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

avance a un mismo régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l motor.<br />

Ejemplo:<br />

Compararemos dos <strong>tractor</strong>es <strong>de</strong> la misma pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong><br />

trabajos <strong>de</strong> arrastre o tiro, que se realizan con <strong>el</strong><br />

arado <strong>de</strong> verte<strong>de</strong>ra o <strong>de</strong> discos, gradas, chis<strong>el</strong>, <strong>de</strong>sfondador,<br />

etc.<br />

Primer <strong>tractor</strong><br />

Consumo <strong>el</strong>evado, sólo una marcha para baja carga <strong>de</strong> motor<br />

3ª v<strong>el</strong>ocidad<br />

2ª v<strong>el</strong>ocidad<br />

1ª v<strong>el</strong>ocidad<br />

Sólo una v<strong>el</strong>ocidad posible a alto régim<strong>en</strong><br />

La 1ª es corta y <strong>en</strong> 3ª va a muy pocas r/min.<br />

Muy poco régim<strong>en</strong>, es p<strong>el</strong>igroso<br />

2.000 r/min y 9,2 l/h<br />

Imposible<br />

Pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> kW<br />

120<br />

110<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

Pot<strong>en</strong>cia adicional<br />

Pot<strong>en</strong>cia máxima= 108 kW<br />

Pot<strong>en</strong>cia constante<br />

Pot<strong>en</strong>cia<br />

nominal<br />

163<br />

150<br />

136<br />

122<br />

109<br />

95<br />

82<br />

68<br />

54<br />

Pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> CV<br />

Segundo <strong>tractor</strong><br />

Posibilidad económica <strong>de</strong> conducir<br />

3ª v<strong>el</strong>ocidad<br />

2ª v<strong>el</strong>ocidad<br />

1ª v<strong>el</strong>ocidad<br />

1.600 r/min y 8,5 l/h<br />

2.000 r/min y 9,2 l/h<br />

2.200 r/min y 10 l/h<br />

Hay 3 v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s posibles que permit<strong>en</strong> adaptar la carga <strong>de</strong>l<br />

motor a la v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>seada, haci<strong>en</strong>do posible <strong>el</strong> ahorro.<br />

Consumo horario (ch) <strong>en</strong> litros/h<br />

32<br />

ch<br />

28<br />

24<br />

20<br />

16<br />

12<br />

8<br />

cs<br />

4<br />

Consumo específico óptimo<br />

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600<br />

V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> giro <strong>de</strong>l motor (revoluciones por minuto)<br />

550<br />

500<br />

450<br />

400<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

Consumo específico (cs) <strong>en</strong> g/kWh<br />

En <strong>el</strong> segundo caso se pue<strong>de</strong>n realizar los trabajos<br />

aprovechando las difer<strong>en</strong>tes v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s y disminuir<br />

<strong>el</strong> consumo, por que la caja <strong>de</strong> cambios está mejor<br />

escalonada que <strong>en</strong> <strong>el</strong> ejemplo <strong>de</strong>l primer <strong>tractor</strong>.<br />

Conducir a la pot<strong>en</strong>cia más económica consiste <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong>egir <strong>el</strong> régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> motor y la v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> avance<br />

que permita al motor trabajar, <strong>en</strong> la zona <strong>de</strong> utilización<br />

más económica, realizando <strong>el</strong> mejor trabajo.<br />

En <strong>el</strong> gráfico1 anterior se pue<strong>de</strong> observar:<br />

• utilizado <strong>el</strong> motor <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> al 50% <strong>de</strong> su pot<strong>en</strong>cia a<br />

un régim<strong>en</strong> máximo se obti<strong>en</strong>e un consumo específico<br />

<strong>de</strong> 310 g/kWh. (flecha <strong>en</strong> color negro)<br />

Si conocemos las curvas <strong>de</strong>l motor es fácil conducir <strong>de</strong><br />

forma económica, pero si no es así, se pue<strong>de</strong> aplicar,<br />

según los trabajos, las sigui<strong>en</strong>tes normas g<strong>en</strong>erales.<br />

• utilizando ese mismo motor al 50% <strong>de</strong> su pot<strong>en</strong>cia,<br />

pero a un régim<strong>en</strong> m<strong>en</strong>or <strong>el</strong> consumo específico<br />

<strong>de</strong>sci<strong>en</strong><strong>de</strong> a 230 g/kWh. (flecha <strong>en</strong> color naranja)<br />

Se ha conseguido un ahorro superior al 25%.<br />

Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

23


Reglas prácticas para una conducción<br />

económica:<br />

A. Para trabajos pesados (subsolador, verte<strong>de</strong>ra)<br />

1. Colocar la palanca <strong>de</strong>l ac<strong>el</strong>erador para que <strong>el</strong> motor<br />

gire <strong>en</strong> vacío <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> 80 y 85% <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> nominal.<br />

2. Buscar <strong>en</strong>tre las distintas v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s la que con <strong>el</strong><br />

equipo trabajando y sin tocar <strong>el</strong> ac<strong>el</strong>erador, produzca<br />

una caída <strong>de</strong> vu<strong>el</strong>tas <strong>de</strong> unas 200-300<br />

revoluciones por minuto. Si la caída fuese mayor la<br />

marcha <strong>el</strong>egida sería <strong>de</strong>masiado larga, si fuese<br />

m<strong>en</strong>or estaríamos utilizando una marcha <strong>de</strong>masiado<br />

corta.<br />

10<br />

15<br />

5<br />

0<br />

20<br />

B<br />

A<br />

25<br />

0<br />

2<br />

4<br />

5,4<br />

6<br />

8<br />

10<br />

12<br />

B. Para trabajos ligeros (cultivador, rastra o grada no<br />

accionadas)<br />

1. Colocar la palanca <strong>de</strong>l ac<strong>el</strong>erador para que <strong>el</strong><br />

motor <strong>en</strong> vacío gire <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> 60 y <strong>el</strong> 65% <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong><br />

nominal.<br />

2. S<strong>el</strong>eccionar la v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong>l cambio como <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso<br />

anterior.<br />

Si la v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> avance es excesiva, se<br />

pue<strong>de</strong> aum<strong>en</strong>tar la anchura <strong>de</strong>l apero y<br />

llevarlo a la v<strong>el</strong>ocidad a<strong>de</strong>cuada.<br />

C. Para trabajos con la toma <strong>de</strong> fuerza (tdf)<br />

Se colocará la palanca <strong>de</strong>l ac<strong>el</strong>erador para conseguir<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> motor <strong>el</strong> régim<strong>en</strong> requerido <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje <strong>de</strong> la toma<br />

<strong>de</strong> fuerza (alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 540 ó 1.000 r/min.). En trabajos<br />

ligeros (siembra, pulverización, fertilización) se<br />

han <strong>de</strong> utilizar las posiciones <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> fuerza económica;<br />

consiguiéndose reducir los consumos <strong>de</strong><br />

<strong>combustible</strong>, porque suministraremos la pot<strong>en</strong>cia<br />

requerida por la máquina con m<strong>en</strong>or régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l<br />

motor <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

24 <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


2.3 Pérdidas ruedas - su<strong>el</strong>o<br />

En la transmisión <strong>de</strong> la pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la rueda al su<strong>el</strong>o es<br />

don<strong>de</strong> se produc<strong>en</strong> las mayores pérdidas <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía.<br />

Se llama rodadura a la fuerza necesaria para v<strong>en</strong>cer la<br />

resist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o y <strong>de</strong>splazarse. Dep<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l peso<br />

<strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>, incluido <strong>el</strong> lastre que pueda llevar, y <strong>de</strong>l<br />

tipo <strong>de</strong> su<strong>el</strong>o por <strong>el</strong> que se <strong>de</strong>splaza.<br />

Los neumáticos son los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que soportan al<br />

<strong>tractor</strong> sobre <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o y a<strong>de</strong>más se <strong>en</strong>cargan <strong>de</strong><br />

impulsarlo sobre él. La superficie <strong>de</strong> contacto <strong>de</strong> los<br />

neumáticos con <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o es muy importante y su perfecto<br />

estado asegura una mejor adher<strong>en</strong>cia.<br />

COMBUSTIBLE<br />

Refrigeración<br />

Energía mecánica (1/3 correcta utilización)<br />

Gases <strong>de</strong> escape<br />

Pérdidas <strong>en</strong> la transmisión (7 al 15%)<br />

Pérdidas por rodadura (Rk)<br />

Pérdidas por patinami<strong>en</strong>to (δ)<br />

Energía mecánica utilizable <strong>en</strong> tracción<br />

Para calcular la pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> tracción <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong><br />

agrícola se pue<strong>de</strong>n utilizar los sigui<strong>en</strong>tes factores, a<br />

partir <strong>de</strong> la pot<strong>en</strong>cia medida <strong>en</strong> la toma <strong>de</strong> fuerza:<br />

Pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> tracción<br />

(A partir <strong>de</strong> la Pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la tdf)<br />

El patinami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> la fuerza que <strong>de</strong>sarroll<strong>en</strong><br />

las ruedas y <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> su<strong>el</strong>o don<strong>de</strong> se trabaja. A<strong>de</strong>más,<br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l peso que soportan las ruedas y <strong>de</strong><br />

la superficie <strong>de</strong> contacto (con sus formaciones) <strong>en</strong>tre<br />

las ruedas y <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o. La fuerza que <strong>de</strong>sarrollan las<br />

ruedas <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> la pot<strong>en</strong>cia suministrada por <strong>el</strong><br />

motor (régim<strong>en</strong> y par), la marcha <strong>el</strong>egida y <strong>el</strong> diámetro<br />

efectivo <strong>de</strong> las ruedas.<br />

En los trabajos <strong>de</strong> tracción se produce un increm<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>n <strong>de</strong>l 15%,<br />

<strong>de</strong>bido a las pérdidas por rodadura y por patinami<strong>en</strong>to<br />

o <strong>de</strong>slizami<strong>en</strong>to.<br />

Tipo <strong>de</strong> Pavi- Su<strong>el</strong>o Su<strong>el</strong>o Su<strong>el</strong>o<br />

<strong>tractor</strong> m<strong>en</strong>to firme labrado blando<br />

Simple 0,87 0,72 0,67 0,55<br />

Tracción (2RM)<br />

Doble Tracción,<br />

con Ruedas 0,87 0,77 0,73 0,65<br />

<strong>de</strong>siguales<br />

Doble Tracción,<br />

con Ruedas 0,87 0,78 0,75 0,70<br />

iguales(4RM)<br />

Ca<strong>de</strong>nas (o 0,97 0,82 0,80 0,78<br />

bandas <strong>de</strong> goma)<br />

NOTA: En <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> disponer <strong>de</strong> la pot<strong>en</strong>cia medida <strong>en</strong> <strong>el</strong> motor, se calcula<br />

la pot<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la toma <strong>de</strong> fuerza multiplicándola por un factor<br />

complem<strong>en</strong>tario que varía <strong>en</strong>tre 0,95 y 0,88 según <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> transmisión.<br />

En ambos casos, las pérdidas <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>en</strong> gran<br />

medida <strong>de</strong>l peso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>; pero <strong>en</strong> r<strong>el</strong>ación inversa:<br />

al aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> peso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> la rodadura es<br />

mayor, por <strong>el</strong> contrario, disminuye <strong>el</strong> patinami<strong>en</strong>to.<br />

Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

25


Para reducir al máximo estas pérdidas, que produc<strong>en</strong><br />

un increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l consumo estimado <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

15%, hay que buscar un equilibrio <strong>en</strong>tre rodadura y<br />

patinami<strong>en</strong>to mediante las sigui<strong>en</strong>tes prácticas:<br />

2.3.1 Lastrado<br />

El patinami<strong>en</strong>to no repres<strong>en</strong>ta solo una pérdida <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>,<br />

sino que a<strong>de</strong>más, <strong>el</strong> trabajo es <strong>de</strong> peor calidad<br />

y ac<strong>el</strong>era <strong>el</strong> <strong>de</strong>sgaste <strong>de</strong> los neumáticos. Se consi<strong>de</strong>ra<br />

que como norma g<strong>en</strong>eral, trabajando <strong>en</strong> campo, un <strong>tractor</strong><br />

<strong>de</strong> simple tracción <strong>de</strong>be mant<strong>en</strong>er un patinami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong>l 10 al 20% y uno <strong>de</strong> doble tracción <strong>de</strong>l 5 al 15%.<br />

Pasar <strong>de</strong>l 10 al 25% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to significa<br />

per<strong>de</strong>r <strong>el</strong> 17% <strong>de</strong> la capacidad <strong>de</strong> trabajo<br />

y consumir más <strong>combustible</strong>.<br />

ll<strong>en</strong>ando las ruedas <strong>de</strong> agua (si estas llevan cámara).<br />

Patinami<strong>en</strong>to recom<strong>en</strong>dado<br />

(Con Simple Tracción y según Tipo <strong>de</strong> Su<strong>el</strong>o)<br />

Tipo <strong>de</strong> su<strong>el</strong>o Patinami<strong>en</strong>to Efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong><br />

óptimo (%)<br />

tracción<br />

Firme 4 - 8 0,93<br />

8 - 10 0,78<br />

11 - 13 0,64<br />

Blando 14 - 16 0,52<br />

NOTA: En <strong>tractor</strong>es <strong>de</strong> Doble Tracción, los patinami<strong>en</strong>tos recom<strong>en</strong>dados<br />

son algo m<strong>en</strong>ores y medidos <strong>en</strong> las ruedas traseras.<br />

Para trabajos ligeros que exig<strong>en</strong> poco esfuerzo, se utilizarán<br />

<strong>tractor</strong>es <strong>de</strong> poca pot<strong>en</strong>cia, y se suprimirán<br />

todos los lastres adicionales.<br />

El niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to se pue<strong>de</strong> comprobar directam<strong>en</strong>te<br />

con un dispositivo <strong>de</strong> medición <strong>de</strong>l mismo<br />

incorporado <strong>en</strong> las funciones específicas <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> (si<br />

dispone <strong>de</strong>l mismo), con la medición <strong>en</strong> campo (*), o se<br />

pue<strong>de</strong> intuir por la hu<strong>el</strong>la <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> sobre <strong>el</strong> terr<strong>en</strong>o.<br />

El lastrado <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> se utiliza para evitar <strong>en</strong> parte <strong>el</strong><br />

patinami<strong>en</strong>to y po<strong>de</strong>r realizar labores difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> tracción.<br />

Consiste <strong>en</strong> añadir peso al <strong>tractor</strong> para equilibrarlo<br />

y evitar <strong>el</strong> patinami<strong>en</strong>to y pue<strong>de</strong> hacerse con contrapesos<br />

<strong>de</strong>lanteros, traseros, <strong>en</strong> los discos <strong>de</strong> la rueda o<br />

A B C<br />

Lastre Excesivo Lastre Insufici<strong>en</strong>te Lastre Correcto<br />

Lastrado INSUFICIENTE:<br />

• Patinami<strong>en</strong>to excesivo y pérdida <strong>de</strong> la<br />

capacidad <strong>de</strong> arrastre.<br />

• Mayor <strong>de</strong>sgaste <strong>de</strong> los neumáticos.<br />

• Consumo excesivo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

Lastrado EXCESIVO:<br />

• Alta resist<strong>en</strong>cia a la rodadura, lo que reduce la<br />

pot<strong>en</strong>cia disponible.<br />

• Sobrecarga <strong>de</strong> los neumáticos y <strong>de</strong>l cambio.<br />

• Compactación <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o.<br />

• Consumo excesivo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

26<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


(*) Medición <strong>de</strong>l patinami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las ruedas traseras<br />

1. Marcar la rueda <strong>en</strong> <strong>el</strong> punto más bajo (A).<br />

2. Hacer una marca <strong>en</strong> <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o, <strong>en</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> salida (B).<br />

3. Avanzar con <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> con <strong>el</strong> equipo trabajando, contando 10 vu<strong>el</strong>tas<br />

completas <strong>de</strong> la rueda trasera (C).<br />

4. Volver a hacer una marca <strong>en</strong> <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o (D).<br />

5. Elevar ahora <strong>el</strong> equipo y volver a colocar <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>en</strong> la primera<br />

marca <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o (B). Avanzar con <strong>el</strong> equipo susp<strong>en</strong>dido (E). Registrar<br />

la cantidad <strong>de</strong> vu<strong>el</strong>tas que ha dado la rueda trasera hasta la sigui<strong>en</strong>te<br />

marca (D).<br />

D<strong>el</strong> número <strong>de</strong> las vu<strong>el</strong>tas que ha dado la rueda resultan los porc<strong>en</strong>tajes<br />

<strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to r<strong>el</strong>acionados a continuación:<br />

* 10,0 vu<strong>el</strong>tas = 0% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

* 9,3 vu<strong>el</strong>tas = 5% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

* 9,0 vu<strong>el</strong>tas = 10% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

* 8,5 vu<strong>el</strong>tas = 15% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

* 8,0 vu<strong>el</strong>tas = 20% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

* 7,5 vu<strong>el</strong>tas = 25% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

* 7,0 vu<strong>el</strong>tas = 30% <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to<br />

2.3.2 S<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> los neumáticos, doble tracción y<br />

bloqueo difer<strong>en</strong>cial<br />

Para mant<strong>en</strong>er <strong>el</strong> patinami<strong>en</strong>to controlado y ahorrar<br />

<strong>combustible</strong>, se harán los sigui<strong>en</strong>tes cuidados:<br />

• Mant<strong>en</strong>er los neumáticos recom<strong>en</strong>dados por<br />

<strong>el</strong> fabricante.<br />

• Controlar y ajustar la presión <strong>de</strong> inflado al trabajo<br />

que se va a realizar y al estado <strong>de</strong>l terr<strong>en</strong>o.<br />

• Bu<strong>en</strong>a adaptación <strong>de</strong> los aperos al <strong>tractor</strong>.<br />

• Cambiar sin tardanza los neumáticos <strong>de</strong>sgastados.<br />

• Limpiarlos <strong>de</strong> sustancias extrañas.<br />

• Utilizar <strong>el</strong> ac<strong>el</strong>erador <strong>de</strong> mano.<br />

Masas máximas <strong>en</strong> cada eje<br />

(% Masa Refer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Tractor)<br />

Tipo <strong>de</strong> <strong>tractor</strong> Ruedas Ruedas<br />

<strong>de</strong>lanteras Traseras<br />

Simple Tracción (2RM) 30% 100%<br />

Doble Tracción, con ruedas 50% 80%<br />

<strong>de</strong>siguales (2RM+TDA)<br />

Doble Tracción, con 70% 60%<br />

ruedas iguales (4RM)<br />

Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

27


El peso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> produce compactación <strong>de</strong>l<br />

su<strong>el</strong>o y hace aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>.<br />

Para evitarlo:<br />

• Utilice neumáticos apropiados.<br />

• Reduzca <strong>el</strong> lastre cuando no sea necesario.<br />

• Es importante ajustar la presión <strong>de</strong> inflado<br />

al estado <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o.<br />

Un <strong>de</strong>sequilibrio <strong>en</strong> la presión acarrea un mayor consumo<br />

<strong>de</strong> <strong>combustible</strong> y produce un <strong>de</strong>sgaste más<br />

Ejemplo:<br />

• Tractor <strong>de</strong> doble tracción y ruedas <strong>de</strong>siguales <strong>de</strong><br />

100 CV.<br />

• Masa total <strong>de</strong> 6.750 kg<br />

Carga MÁXIMA aconsejada:<br />

- Neumáticos <strong>de</strong>lanteros:<br />

6.750 * 50% = 3.375 kg →<br />

3.375 / 2 = 1.688 kg/rueda<br />

- Neumáticos traseros:<br />

6.750 * 80% = 5.400 kg →<br />

5.400 / 2 = 2.700 kg/rueda<br />

rápido <strong>de</strong>l neumático.<br />

En g<strong>en</strong>eral, y salvo <strong>en</strong> su<strong>el</strong>os muy secos, los neumáticos<br />

anchos, <strong>de</strong> baja presión y las ruedas gem<strong>el</strong>as<br />

reduc<strong>en</strong> <strong>el</strong> consumo, prolongan la vida <strong>de</strong> los neumáticos<br />

y respetan la estructura <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o. El neumático<br />

<strong>de</strong> tipo radial favorece la superficie <strong>de</strong> apoyo y <strong>el</strong> agarre<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o.<br />

En función <strong>de</strong> la presión <strong>de</strong> inflado se obti<strong>en</strong>e la capacidad<br />

<strong>de</strong> carga:<br />

Cpi = Cmáx * (pi + 1) / (pmáx + 1)<br />

Don<strong>de</strong>:<br />

Cpi = Capacidad <strong>de</strong> Carga.<br />

Cmáx = Capacidad <strong>de</strong> Carga Máxima.<br />

pi = Presión <strong>de</strong> Inflado.<br />

pmáx = Presión <strong>de</strong> Inflado Máxima. (Indicada <strong>en</strong> la<br />

propia cubierta).<br />

Para transporte y trabajos sobre su<strong>el</strong>o duro la presión<br />

será más alta (1,8 bares) que cuando se trabaje sobre<br />

su<strong>el</strong>o húmedo o su<strong>el</strong>o cultivado (1,3 bares o la mínima<br />

propuesta por <strong>el</strong> fabricante). La presión <strong>de</strong>l aire <strong>en</strong> las<br />

ruedas es equival<strong>en</strong>te a la presión que <strong>el</strong> neumático<br />

traslada al su<strong>el</strong>o.<br />

Para lograr un ahorro consi<strong>de</strong>rable <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> <strong>en</strong><br />

los trabajos pesados, se utilizará siempre la tracción a<br />

las cuatro ruedas. El ahorro <strong>de</strong> utilizar tracción a las<br />

cuatro ruedas comparado con la tracción a las dos<br />

ruedas es superior al 20%.<br />

28<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


Por lo tanto, <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> patinami<strong>en</strong>to se pue<strong>de</strong> reducir:<br />

• Conectando la doble tracción (si <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> la ti<strong>en</strong>e).<br />

• Increm<strong>en</strong>tando <strong>el</strong> peso sobre los ejes motores<br />

(lastrando).<br />

• Conectando <strong>el</strong> bloqueo <strong>de</strong>l difer<strong>en</strong>cial (si ti<strong>en</strong>e un sistema<br />

para la <strong>de</strong>sconexión automática para los giros).<br />

Se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> utilizar las funciones automáticas<br />

<strong>de</strong> tracción.<br />

2.4 A<strong>de</strong>cuación y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

los aperos<br />

El esfuerzo que supone para <strong>el</strong> agricultor la compra <strong>de</strong><br />

un <strong>tractor</strong>, que normalm<strong>en</strong>te es <strong>de</strong> mayor pot<strong>en</strong>cia<br />

que <strong>el</strong> sustituido, no <strong>de</strong>be <strong>de</strong>sperdiciarse con la conservación<br />

o compra <strong>de</strong> aperos ina<strong>de</strong>cuados.<br />

No <strong>de</strong>sperdicie con un mal apero toda la<br />

pot<strong>en</strong>cia disponible <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>.<br />

Por lo tanto <strong>el</strong> usuario <strong>de</strong>be informarse consultando a<br />

fabricantes, catálogos, libros, etc., y pedir consejo a<br />

asesores especializados antes <strong>de</strong> realizar la compra.<br />

2.5 Organización, control y gestión<br />

<strong>de</strong>l trabajo<br />

La utilización correcta <strong>de</strong> la maquinaria agrícola <strong>de</strong> forma<br />

organizada y controlada produce un ahorro consi<strong>de</strong>rable<br />

<strong>de</strong> <strong>combustible</strong> y <strong>de</strong>l tiempo <strong>de</strong> trabajo superior al 15%.<br />

La organización <strong>en</strong> los recorridos, <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> realizar<br />

las labores, <strong>el</strong> marcado <strong>de</strong> pasadas, la estructura <strong>de</strong><br />

las parc<strong>el</strong>as y la forma <strong>de</strong> hacer las cabeceras, favorec<strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>combustible</strong>. Según la distancia y número<br />

<strong>de</strong> recorridos <strong>el</strong> ahorro pue<strong>de</strong> variar <strong>de</strong>l 10 al 15%.<br />

Los sistemas <strong>de</strong> control<br />

<strong>el</strong>ectrónicos que actualm<strong>en</strong>te<br />

se equipan <strong>en</strong> los<br />

<strong>tractor</strong>es permit<strong>en</strong>:<br />

• Obt<strong>en</strong>er un mejor<br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

trabajos.<br />

• Controlar mejor <strong>el</strong> trabajo<br />

que realiza <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>.<br />

• Gestionar <strong>el</strong> trabajo realizado por <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> y <strong>el</strong> apero.<br />

La indicación <strong>en</strong> pantalla<br />

<strong>de</strong>l consumo instantáneo<br />

muestra al conductor <strong>en</strong><br />

tiempo real su manera <strong>de</strong><br />

conducir o la <strong>de</strong>manda <strong>en</strong>ergética <strong>de</strong>l trabajo que está<br />

efectuando. Con estos sistemas a<strong>de</strong>más se pue<strong>de</strong>n comparar<br />

difer<strong>en</strong>tes r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos con sus costes y <strong>el</strong> tiempo<br />

<strong>de</strong> ejecución.<br />

La instalación <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> información<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> ayudan a reducir <strong>el</strong> consumo<br />

total <strong>de</strong> carburante alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l 10%.<br />

También se pue<strong>de</strong> controlar <strong>el</strong> carburante que gasta <strong>el</strong><br />

<strong>tractor</strong> apuntando por horas, días o parc<strong>el</strong>as con <strong>el</strong> fin<br />

<strong>de</strong> po<strong>de</strong>r comparar posteriorm<strong>en</strong>te con los resultados<br />

que se obtuvieron otros años o <strong>en</strong> otras parc<strong>el</strong>as y<br />

conocer <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

Uso <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

29


Como ya se ha com<strong>en</strong>tado anteriorm<strong>en</strong>te, la compra y<br />

utilización individual <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> no es la única forma<br />

posible <strong>de</strong> trabajar. Exist<strong>en</strong> otras soluciones como son:<br />

CUMA’s (Cooperativas <strong>de</strong> Utilización <strong>de</strong> Maquinaria<br />

Agrícola), socieda<strong>de</strong>s, intercambio <strong>de</strong> trabajos con otros<br />

agricultores, empresas <strong>de</strong> trabajos agrícolas, alquiler,…<br />

Aunque se tratará <strong>en</strong> mayor profundidad <strong>en</strong> una próxima<br />

publicación sobre las “Medidas para la<br />

Utilización <strong>de</strong> Maquinaria Agrícola <strong>en</strong> Común”, quisiéramos<br />

resumir aquí un ejemplo real <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong><br />

utilización <strong>en</strong> común <strong>de</strong> la maquinaria que tan bu<strong>en</strong>os<br />

resultados está dando.<br />

¿QUÉ ES UNA CUMA?<br />

• Una Cooperativa <strong>de</strong> Utilización <strong>de</strong> Maquinaria Agrícola <strong>en</strong> común.<br />

• El objetivo único consiste <strong>en</strong> la utilización <strong>en</strong> común <strong>de</strong> maquinaria<br />

y equipos agrícolas <strong>en</strong> las explotaciones agropecuarias,<br />

con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> reducir sus costes <strong>de</strong> producción.<br />

• El número mínimo <strong>de</strong> socios <strong>de</strong>be ser cinco y para recibir ayudas es<br />

necesario que los dos tercios <strong>de</strong> los socios sean Agricultores a<br />

Título Principal (A.T.P.).<br />

• Las ayudas pue<strong>de</strong>n llegar hasta un máximo <strong>de</strong>l 35% <strong>de</strong>l total <strong>de</strong> la<br />

inversión, sin IVA.<br />

CONCLUSIONES OBTENIDAS EN LAS CUMAS<br />

• Mejor efici<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>ergética, con un consumo m<strong>en</strong>or <strong>de</strong> gasóleo<br />

por hectárea, realizándose los mismos trabajos <strong>en</strong> la misma<br />

superficie y cultivos (ahorro superior al 46% respecto al utilizado<br />

<strong>en</strong> las explotaciones individuales antes <strong>de</strong> agruparse <strong>en</strong><br />

la CUMA, y un ahorro <strong>de</strong>l 16,8 % al cambiar <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es).<br />

• Correcta planificación y optimización <strong>de</strong> la utilización <strong>de</strong>l parque<br />

<strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es.<br />

• Mo<strong>de</strong>rnización <strong>de</strong> la flota <strong>de</strong> <strong>tractor</strong>es, ya que al trabajar más<br />

horas por año, se amortizan y r<strong>en</strong>uevan <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or número <strong>de</strong><br />

años, aportando las últimas innovaciones.<br />

• Respeto por <strong>el</strong> medio ambi<strong>en</strong>te. Gracias a la disminución <strong>de</strong>l<br />

consumo <strong>de</strong> gasóleo también se reduc<strong>en</strong> las emisiones <strong>de</strong> CO2<br />

y <strong>de</strong> otros <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos no <strong>de</strong>seados a la atmósfera.<br />

• Mayor confort, seguridad y m<strong>en</strong>ores riesgos laborales para <strong>el</strong><br />

<strong>tractor</strong>ista, al cambiarse <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>en</strong> la mitad <strong>de</strong> años que <strong>en</strong><br />

las antiguas explotaciones.<br />

En resum<strong>en</strong>, <strong>el</strong> objetivo <strong>de</strong> las CUMAs se cumple, utilizando correctam<strong>en</strong>te las máquinas <strong>en</strong> común, con una disminución<br />

<strong>de</strong> los costes <strong>de</strong> producción y con un mayor respeto por <strong>el</strong> medio ambi<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> que vivimos.<br />

30<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola


3 Formación <strong>de</strong>l usuario<br />

La s<strong>en</strong>sibilización sobre <strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> es<br />

muy importante que se transmita y sea <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dida por<br />

<strong>el</strong> conductor ya que este es <strong>el</strong> principal artífice para<br />

po<strong>de</strong>r conseguirlo.<br />

Los agricultores <strong>de</strong>berán <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r los conceptos<br />

que inci<strong>de</strong>n <strong>en</strong> <strong>el</strong> ahorro <strong>de</strong>l consumo, <strong>en</strong> la efici<strong>en</strong>cia<br />

<strong>en</strong>ergética y <strong>en</strong> la mejora medioambi<strong>en</strong>tal,<br />

aum<strong>en</strong>tando los b<strong>en</strong>eficios <strong>de</strong> la explotación y la<br />

mejora <strong>de</strong>l <strong>en</strong>torno.<br />

La formación <strong>de</strong> los usuarios permitirá un apr<strong>en</strong>dizaje<br />

que llevará a una conducción <strong>de</strong> forma económica,<br />

aum<strong>en</strong>tando <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> trabajo, controlando <strong>el</strong><br />

consumo y alargando la vida útil <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

Aunque, hoy por hoy, son difíciles <strong>de</strong> conseguir, <strong>el</strong> agricultor<br />

<strong>de</strong>bería saber analizar las curvas <strong>de</strong> <strong>en</strong>sayos <strong>de</strong><br />

pot<strong>en</strong>cia realizadas por los fabricantes o solicitadas por<br />

él. De esta forma <strong>el</strong> agricultor conocería las curvas <strong>de</strong><br />

consumo, la pot<strong>en</strong>cia obt<strong>en</strong>ida y otros parámetros <strong>de</strong><br />

interés que lo formarían particularm<strong>en</strong>te.<br />

Los usuarios <strong>de</strong>berán LEER y CONSULTAR a m<strong>en</strong>udo<br />

<strong>el</strong> “Manual <strong>de</strong> Instrucciones” <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong> y también<br />

recabar información <strong>de</strong> los asesores <strong>de</strong> maquinaria<br />

<strong>de</strong> su Comunidad Autónoma y <strong>de</strong> los técnicos <strong>de</strong> las<br />

casas <strong>de</strong> maquinaria.<br />

31


REGLAS CLAVE<br />

<strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> <strong>combustible</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> agrícola<br />

S<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> tipo y <strong>el</strong> número <strong>de</strong> trabajos agrícolas a <strong>de</strong>sarrollar <strong>en</strong> los cultivos;<br />

simplificando <strong>en</strong> lo posible las operaciones <strong>de</strong> cultivo asociando labores.<br />

Elegir <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> a<strong>de</strong>cuado para <strong>el</strong> trabajo que <strong>de</strong>be realizar.<br />

Utilizar máquinas y aperos apropiados y <strong>en</strong> bu<strong>en</strong> estado, correctam<strong>en</strong>te regulados<br />

con <strong>el</strong> <strong>tractor</strong>.<br />

Elegir los neumáticos, con a<strong>de</strong>cuadas presiones <strong>de</strong> inflado, y lastrar <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>en</strong><br />

función <strong>de</strong> las operaciones previstas.<br />

S<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong> régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l motor para que trabaje <strong>en</strong> zonas <strong>de</strong><br />

bajo consumo.<br />

Utilizar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te los dispositivos <strong>de</strong> control <strong>de</strong> que dispone <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> para<br />

los difer<strong>en</strong>tes tipos <strong>de</strong> trabajo. Por ejemplo:<br />

• Utilizar <strong>el</strong> bloqueo <strong>de</strong>l difer<strong>en</strong>cial, sobre todo para trabajos <strong>de</strong> campo pesados<br />

y con su<strong>el</strong>os blandos.<br />

• Utilizar la doble tracción.<br />

Utilizar las posiciones <strong>de</strong> la toma <strong>de</strong> fuerza económica para trabajos ligeros; cuando<br />

la máquina que se ha <strong>de</strong> accionar con <strong>el</strong> <strong>tractor</strong> <strong>de</strong>manda poca pot<strong>en</strong>cia.<br />

Realizar un a<strong>de</strong>cuado mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong>.<br />

Evitar realizar las operaciones agrícolas <strong>en</strong> condiciones <strong>de</strong>sfavorables <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o,<br />

<strong>el</strong> producto, <strong>el</strong> cultivo o la meteorología. (Ejemplo: <strong>el</strong> su<strong>el</strong>o húmedo <strong>de</strong>manda<br />

mayor pot<strong>en</strong>cia).<br />

33


Bibliografía<br />

• BOTO FIDALGO, Juan Antonio. “La mecanización<br />

agraria”. Universidad <strong>de</strong> León, 2000 (agotado).<br />

• Manuales <strong>de</strong> instrucción y material divulgativo <strong>de</strong><br />

F<strong>en</strong>dt, John Deere, New Holland, R<strong>en</strong>ault.<br />

• MÁRQUEZ DELGADO, Luis. “Ahorrar <strong>combustible</strong><br />

con la utilización racional <strong>de</strong> los <strong>tractor</strong>es”. Samatec.<br />

Diciembre 2004.<br />

• MÁRQUEZ DELGADO, Luis. “El lastrado <strong>de</strong> un <strong>tractor</strong><br />

y su v<strong>el</strong>ocidad crítica”. Agrotécnica. Mayo 1999.<br />

• MÁRQUEZ DELGADO, Luis. “Pot<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> tracción”.<br />

Agrotécnica. Febrero 1999.<br />

• MÁRQUEZ DELGADO, Luis. “El <strong>en</strong>sayo <strong>de</strong> los <strong>tractor</strong>es<br />

agrícolas según los códigos <strong>de</strong> la OCDE”.<br />

Agrotécnica. Diciembre 1998, nº 10.<br />

• MÁRQUEZ DELGADO, Luis. “Las pot<strong>en</strong>cias: Caballos<br />

gran<strong>de</strong>s y pequeños”. Agrotécnica. Abril 1998.<br />

• PÉREZ DE CIRIZA, José Jesús. “Elección <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

1ª parte”. Navarra Agraria. Julio - Agosto 2002.<br />

• PÉREZ DE CIRIZA, José Jesús. “Elección <strong>de</strong>l <strong>tractor</strong><br />

2ª parte”. Navarra Agraria. Noviembre - Diciembre<br />

2002.<br />

• PÉREZ MINGUIJÓN, Mariano [et al]. “Consumos Energéticos<br />

<strong>en</strong> las Operaciones Agrícolas <strong>en</strong> España”.<br />

Madrid: IDAE, MAPA 2005.<br />

35


Títulos publicados <strong>de</strong> la serie<br />

<strong>Ahorro</strong> y Efici<strong>en</strong>cia Energética<br />

<strong>en</strong> la Agricultura:<br />

Nº Especial: Consumos Energéticos <strong>en</strong> las Operaciones<br />

Agrícolas <strong>en</strong> España. 2005<br />

Tríptico promocional: Medidas <strong>de</strong> <strong>Ahorro</strong> y Efici<strong>en</strong>cia<br />

Energética <strong>en</strong> la Agricultura. 2005<br />

Nº 1: <strong>Ahorro</strong> <strong>de</strong> Combustible <strong>en</strong> <strong>el</strong> Tractor Agrícola. 2005<br />

36

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!