29.03.2017 Views

El_resello_en_forma_de_llave_a_la_luz_de (1)

Articulo de Antonio Roma Valdés sobre este resello, a raíz de un hallazgo de un conjunto de estas monedas.

Articulo de Antonio Roma Valdés sobre este resello, a raíz de un hallazgo de un conjunto de estas monedas.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

y <strong>de</strong> vellón (Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Indias, Santo Domingo 868, UTRERA, 1951:<br />

26-30), quedando <strong>de</strong>morada su efectiva insta<strong>la</strong>ción varios años <strong>en</strong> los que se<br />

produc<strong>en</strong> nombrami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> tesorero y <strong>en</strong>sayador, éste último Juan <strong>de</strong><br />

Alfaro, a partir <strong>de</strong> 1537, cuando se le prorroga su <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to a <strong>la</strong> is<strong>la</strong><br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>ínsu<strong>la</strong>. (UTRERA, 1951: 30). Asimismo, nada se concreta <strong>en</strong> lo<br />

tocante a apari<strong>en</strong>cia y características <strong>de</strong> <strong>la</strong> moneda <strong>de</strong> vellón, a difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

lo que suce<strong>de</strong> con <strong>la</strong> <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta, regu<strong>la</strong>da porm<strong>en</strong>orizadam<strong>en</strong>te y respecto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

cual se autoriza su circu<strong>la</strong>ción fuera <strong>de</strong> <strong>la</strong> is<strong>la</strong>. Sin embargo, <strong>la</strong>s <strong>la</strong>bores<br />

propias <strong>de</strong> <strong>la</strong> ya construida casa <strong>de</strong> moneda no comi<strong>en</strong>zan hasta años más<br />

tar<strong>de</strong> <strong>de</strong>bido a que el valor otorgado a los reales <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta fabricados <strong>en</strong> <strong>la</strong> is<strong>la</strong><br />

no hacía r<strong>en</strong>table su <strong>la</strong>bra efectiva. Es preciso esperar, <strong>en</strong> consecu<strong>en</strong>cia, al<br />

año 1541 para <strong>en</strong>contrar nuevas autorizaciones para <strong>la</strong> acuñación <strong>de</strong> moneda<br />

<strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta (14 <strong>de</strong> marzo) y dos c<strong>la</strong>ses <strong>de</strong> numerario <strong>de</strong> vellón (15 <strong>de</strong> abril), a<br />

saber, cuartos <strong>de</strong> real con una ley <strong>de</strong> dos dineros y cuarto <strong>en</strong> el marco y una<br />

tal<strong>la</strong> <strong>de</strong> ses<strong>en</strong>ta y cuatro piezas (Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Indias, Santo Domingo<br />

863, UTRERA,1951: 41), es <strong>de</strong>cir, monedas con un peso <strong>de</strong> 3’64 gramos con<br />

un 18’75 por 100 <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta; y monedas <strong>de</strong> dos maravedises y <strong>de</strong> una b<strong>la</strong>nca<br />

con 8 granos <strong>de</strong> ley. <strong>El</strong> <strong>en</strong>sayador <strong>de</strong> <strong>la</strong> casa <strong>de</strong> <strong>la</strong> moneda es <strong>en</strong> ese<br />

mom<strong>en</strong>to Francisco Rodríguez (Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Indias, Contaduría<br />

1051, UTRERA, 1951: 42-43), cargo que seguirá ost<strong>en</strong>tando <strong>en</strong> 1559<br />

(Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Indias, Santo Domingo 78, UTRERA, 1951: 53).<br />

De <strong>en</strong>tre todas <strong>la</strong>s piezas <strong>de</strong> cobre <strong>en</strong>umeradas, consta al m<strong>en</strong>os el<br />

int<strong>en</strong>to <strong>de</strong> fabricación <strong>de</strong> unas b<strong>la</strong>ncas <strong>en</strong>tre comi<strong>en</strong>zos <strong>de</strong> 1543 y junio <strong>de</strong><br />

1544 (Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Indias, Justicia 58, UTRERA, 1951: 43), al parecer<br />

<strong>de</strong> un tamaño tan m<strong>en</strong>udo y una tal<strong>la</strong> tan <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te que provocó rechazo <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción (UTRERA,1951: 45-46). Son empero frecu<strong>en</strong>tes <strong>la</strong>s refer<strong>en</strong>cias a<br />

los cuartos <strong>de</strong> cobre o <strong>de</strong> vellón <strong>en</strong> <strong>la</strong> docum<strong>en</strong>tación posterior a 1544 y<br />

anterior a 1578. Destacar que <strong>en</strong> 1556 se acuerda una alteración <strong>de</strong>l valor <strong>de</strong>l<br />

real <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta, que pasa <strong>de</strong> valer 44 maravedises a contar por 34, implicando<br />

este hecho el cese <strong>de</strong> <strong>la</strong> fabricación <strong>de</strong> los cuartos (Archivo G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong><br />

Indias, Santo Domingo 49, UTRERA, 1951: 60). Respecto <strong>de</strong> su<br />

configuración real, según una noticia <strong>de</strong> 1576, <strong>de</strong> cada marco se sacaron 72<br />

piezas con una ley <strong>de</strong> 3 granos <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta.<br />

No hemos id<strong>en</strong>tificado <strong>la</strong> b<strong>la</strong>nca, sin embargo sí los cuartos<br />

acuñados <strong>en</strong>tre 1543 y 1556, pres<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> el conjunto monetario <strong>de</strong>l río<br />

Ozama. En una cara muestran <strong>la</strong> letra Y coronada d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> una or<strong>la</strong><br />

circu<strong>la</strong>r, estando a su alre<strong>de</strong>dor <strong>la</strong> inicial F <strong>de</strong>l <strong>en</strong>sayador y el valor IIII (<strong>en</strong><br />

ocasiones 4). En los ejemp<strong>la</strong>res con ordinales <strong>la</strong>tinos <strong>la</strong> señal <strong>de</strong>l <strong>en</strong>sayador y<br />

el valor suel<strong>en</strong> aparecer bajo un círculo. En <strong>la</strong> otra cara vemos <strong>la</strong>s columnas<br />

<strong>de</strong> Hércules coronadas, estando a un <strong>la</strong>do <strong>la</strong> letra S y al otro <strong>la</strong> D, <strong>en</strong> raras<br />

ocasiones invertidas; <strong>en</strong>tre el<strong>la</strong>s suele aparecer un punto. Las ley<strong>en</strong>das son<br />

KAROLVS: ET: IOANA (o CAROLVS: ET: IOANA) <strong>en</strong> el anverso e<br />

21

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!