Relativité Générale - LUTh - Observatoire de Paris
Relativité Générale - LUTh - Observatoire de Paris
Relativité Générale - LUTh - Observatoire de Paris
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TABLE DES MATIÈRES 5<br />
4.3.2 Propriétés du tenseur <strong>de</strong> Riemann . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
4.3.3 Tenseur <strong>de</strong> Ricci et tenseur d’Einstein . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />
4.4 Tenseur énergie-impulsion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
4.4.1 Définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111<br />
4.4.2 Tenseur énergie-impulsion du flui<strong>de</strong> parfait . . . . . . . . . . . . . . 113<br />
4.5 Équation d’Einstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
4.5.1 Énoncé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />
4.5.2 Limite newtonienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />
4.6 Solutions statiques et à symétrie sphérique . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
4.6.1 Écriture <strong>de</strong> l’équation d’Einstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116<br />
4.6.2 Solution <strong>de</strong> Schwarzschild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />
4.6.3 Équations <strong>de</strong> Tolman-Oppenheimer-Volkoff . . . . . . . . . . . . . . 119<br />
4.6.4 Pour aller plus loin... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />
4.7 Exercices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121<br />
5 Trous noirs 123<br />
5.1 Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123<br />
5.2 Singularité <strong>de</strong> coordonnées et singularité centrale . . . . . . . . . . . . . . 124<br />
5.2.1 Nature <strong>de</strong> la singularité au rayon <strong>de</strong> Schwarzschild . . . . . . . . . 124<br />
5.2.2 Singularité centrale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />
5.3 Horizon <strong>de</strong>s événements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127<br />
5.3.1 Définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />
5.3.2 Genre lumière <strong>de</strong> l’horizon <strong>de</strong>s événements . . . . . . . . . . . . . . 129<br />
5.4 Effondrement gravitationnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
5.5 Trous noirs en rotation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
5.5.1 Solution <strong>de</strong> Kerr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />
5.5.2 Théorème d’unicité (absence <strong>de</strong> chevelure) . . . . . . . . . . . . . . 132<br />
5.5.3 Horizon <strong>de</strong>s événements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />
5.5.4 Ergosphère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />
5.6 Mouvement géodésique dans l’espace-temps <strong>de</strong> Kerr . . . . . . . . . . . . . 135<br />
5.6.1 Quantités conservées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />
5.6.2 Effet Lense-Thirring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136<br />
5.6.3 Orbites circulaires dans l’espace-temps <strong>de</strong> Kerr . . . . . . . . . . . . 138<br />
5.6.4 Processus d’extraction d’énergie <strong>de</strong> Penrose . . . . . . . . . . . . . 139<br />
5.7 Exercices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />
6 On<strong>de</strong>s gravitationnelles 143<br />
6.1 Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143<br />
6.2 Linéarisation <strong>de</strong> l’équation d’Einstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
6.2.1 Perturbation <strong>de</strong> la métrique <strong>de</strong> Minkowski . . . . . . . . . . . . . . 144<br />
6.2.2 Équation d’Einstein linéarisée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146<br />
6.3 Jauge <strong>de</strong> Lorenz et jauge TT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />
6.3.1 Changement <strong>de</strong> coordonnées infinitésimal . . . . . . . . . . . . . . . 148<br />
6.3.2 Point <strong>de</strong> vue « théorie <strong>de</strong> jauge » . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149