06.05.2013 Views

4 poezia

4 poezia

4 poezia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

# 7 7-20 agvisto 2009<br />

gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

ubis<br />

wignidan<br />

mamuka<br />

wiklauri:<br />

`TiTqos me<br />

gadavikvnite<br />

fexi da<br />

Tavisuflebis<br />

sisxlian<br />

droSasaviT<br />

avafriale igi!~<br />

II-III<br />

<strong>poezia</strong><br />

manana<br />

CitiSvili:<br />

`var<br />

galumpuli<br />

martis civi<br />

wvimebis<br />

TqoriT...~<br />

IV-V<br />

gaxseneba<br />

vaxuSti<br />

kotetiSvili:<br />

`sikvdili deda<br />

yofila,<br />

sicocxle _<br />

dedinacvali.~<br />

XI<br />

interviu<br />

kote<br />

jandieri:<br />

`edgar pos<br />

prozam<br />

pirvelad<br />

magrZnobina<br />

stilis magia.~<br />

XII-XIII


2 ubis wignidan<br />

mgeli<br />

roca Tavisuflebasa da gautexlobaze<br />

vfiqrob, yovelTvis mgelze nadirobis<br />

ambavi maxsendeba.<br />

am ambavs cota Soridan daviwyeb.<br />

germania_sabWoTa kavSiris omi<br />

rom damTavrda, Cems sofelSi, jaridan,<br />

erTi calfexa kaci dabrunda.<br />

mSoblebi gardacvliliyvnen, saxls<br />

miwis zvavi dascemoda da daengria. erT<br />

dros kargi, gamarTuli ojaxis Svili<br />

boganod darCa... isic adga da erTi mitovebuli<br />

samxedro yazarmis WerqveS<br />

Sesaxlda... iSova saxarazo xelsawyoebi<br />

da fexsacmelebis SemkeTeblad daiwyo<br />

muSaoba.<br />

es xeibari kaci lagazianT gigo iyo.<br />

Cems sicocxleSi ar Semxvedria masaviT<br />

gautexeli da bediswerasTan Seupovrad<br />

mebrZoli kaci. igi morebs<br />

Wrida cicabo ferdobebze da samanqano<br />

gzebisken acurebda; kldeebs Slida<br />

samSeneblo qvis dasamzadeblad; nadirobda;<br />

xevsureTSi gadadioda qoxebis<br />

asaSeneblad...<br />

erTi sityviT, Zalian magari kaci<br />

iyo. ufro mosmena uyvarda, vidre _<br />

laparaki. maSin jaridan Camosulebi<br />

aTas tyuils da marTals hyvebodnen,<br />

is ki dumda. ar uyvarda Tavisi Tavgadasavlis<br />

Txroba. omis gaxseneba ar<br />

siamovnebda _ jojoxeTi iyo, magis patronis<br />

deda vatireo, – ityoda xolme<br />

iseTi daZabviT, TiTqos rkinis ketiT<br />

qvas iRebs kldis Sibidano. sxvebisgan<br />

gamegona, naRmisgan dafleTili fexi<br />

unarkozod moWres da kontuziac imis<br />

Semdeg daemarTao. warmovidgendi xolme<br />

Zvalze xerxis Wrials da suli mexuTeboda...<br />

...im wels saSualo skola davam-<br />

Tavre. universitetSi ver Caviricxe.<br />

_ axla ra unda akeTo? – mkiTxa gigom.<br />

_ ra vici, Zia gigo, vimecadineb da<br />

momaval wels kidev vcdi...<br />

_ momaval wlamde didi droa, wignebs<br />

nu moekvlevinebi, – ironiulad SemomRima<br />

Tavisi alali RimiliT gigom,<br />

– modi SevamxanagdeT, ebraelma fenielam<br />

kargi xafangebi momitana, kai sanadiro<br />

agilebic vici da vinadiroT<br />

melaze da kvernaze, iqneb mgelic davi-<br />

WiroT! nadiris tyavi fenielas CavabaroT,<br />

karg fass mogcemo, Sempirda.<br />

fuls davxarbdi-meTqi, ver vityvi,<br />

magram mainc davTanxmdi gigos. uaris<br />

Tqma SemexaTra, Tanac Zalian miyvarda<br />

tyeSi da mTebSi siaruli.<br />

gigom axalTaxali xafangebi miCvena:<br />

meliis, kvernis, mglis... samgle xafangebs<br />

wminda foladis dakbiluli<br />

Svildebi hqonda.<br />

_ amaT dasagebad aucileblad ori<br />

kacia saWiro, – Tqva man.<br />

mokled, SevTanxmdiT da noembris<br />

bolos, roca nadirs bewvi gaumagrda,<br />

saqmes SevudeqiT. gigom maswavla xafangebis<br />

dagebis mTeli xelovneba –<br />

xafangis Casadgmeli adgilis amorCeva,<br />

SeniRbva, saCvevis dayra, xafangis<br />

qoniT gapoxva.<br />

_ yinvaSi liToni wivis da nadirs<br />

afrTxobs, amitom qonis wasma aucilebeliao,<br />

– miTxra man.<br />

ZiriTadad melas da kvernas viWerdiT,<br />

ramdenime tyis katac daviWireT...<br />

mgeli ver gavabiT! Cvengan dayril<br />

saCvevs – xorcsa da Zvlebs – ar ekareboda,<br />

xafangebs Soriaxlos utrialebda.<br />

gigo mgelze, rogorc Rirseul megobarze<br />

ise laparakobda, RimiliT meubneboda:<br />

– mgeli sxva vaJia; eg Cven ar<br />

dagveWerineba, Cven Cvensas mainc vecadoT,<br />

iqneb gavabaTo...<br />

erT dilasac samgle xafangebs mivakiTxeT<br />

da vnaxeT, rom mgeli gabmuliyo,<br />

magram jaWvi, riTac xafangi iyo<br />

dabmuli, gaewyvita da xafangi jaWvis<br />

nawyvetianad Tan waeRo. sisxli misdevda<br />

mglis nakvalevs. cotaze mivyeviT<br />

da gamovbrundiT. gigom Tqva: – azri<br />

ara aqvs kvalis miyolas, mag mgels ukve<br />

mTa eqneba gadavlili, axlos ar gaCerdebodao...<br />

ukan dabrunebulni sul mgelze<br />

vlaparakobdiT da es dananebiT naTqvami<br />

damamaxsovrda gigosi: – sawyali<br />

mgeli, im xafangs ver moicilebs, Wrilobas<br />

yinva dauxarvavs da mainc mokvdebao...<br />

meoredac gavabiT mgeli, magram<br />

verc amjerad daviWireT. axla mTlad<br />

daSlil-dalewili xafangi dagvxvda.<br />

cal-calke eyara Svildebi, xafangis<br />

mTvare, ena... daelewa da wasuliyo.<br />

Tovlze sisxli brwyinavda.<br />

_ ra Zala aqvs am tials! _ TiTqos<br />

vaJkacoba Seuqoo, ise Tqva gigom.<br />

tyavebis wasaRebad mosul fenielas<br />

vusayvedureT: – es ra xafangebia?!<br />

erTxel jaWvi gawyvita mgelma, meored<br />

ki sul daSala da dalewao.<br />

Semdgom amosvlaze fenielam axali<br />

xafangi amogvitana. – inglisuriao, –<br />

Tqva man, amas vera nadiri ver wauva, mTavaria,<br />

magar xeze an kldis SibSi Rrmad<br />

Casobil samsWvalze miabaTo.<br />

erT adgilze gvyavda mgeli moCveuli<br />

– Zvlebs vuyridiT, xafangs ki ar<br />

vugebdiT da is inglisuri xafangi iq<br />

davugeT. mgeli ukve gabriyvebuli iyo,<br />

xafangs ar eloda da aucileblad unda<br />

gabmuliyo.<br />

meore dilas jer isev bneloda, gigom<br />

rom gamomiara. mxarze ocdaoTxkalibriani<br />

Tofi ekida, welze ki – omidan<br />

Camoyolili maTara.<br />

_ eg radRa ginda-meTqi, – mivuTiTe<br />

maTaraze.<br />

_ dagvWirdeba, – orazrovnad SemomRima,<br />

– Sen cota kakali da msxlis<br />

Ciri Caiyare jibeSi da wavideT.<br />

Sua ianvris dilis yinva wvavda yvelafers,<br />

magram Cven xafangSi gabmuli<br />

mgeli gveloda da yinvas ver vgrZnobdiT.<br />

gigo did nabijebs adgamda, pro-<br />

Tezze fexsacmeli ar ecva da xis fexs<br />

joxiviT ibjenda. laparakiT aTas rameze<br />

vlaparakobdiT, fiqriT ki – mxolod<br />

mgelze vfiqrobdiT da mivdiodiT,<br />

mivfrinavdiT.<br />

mivuaxlovdiT im adgils. sadacaa<br />

unda davxedoT Cvens xafangebs, magram<br />

cudi niSania – im midamoSi CamiCumi ar<br />

ismis... mgeli Tu gabmulia, iqaurobas<br />

unda sZravdes... mivediT... davxede da<br />

sisxliT gadaRebil xafangSi nadiris<br />

fexi davinaxe – gadaWrili Tu moglejili<br />

wina fexi.<br />

_ sakuTari fexi gaukvnetia am tials,<br />

– Tqva gigom.<br />

_ fexi gadaukvnetia?!<br />

_ ho, ro ibrZola da verafers gaxda,<br />

Tanac riJraJma rom moaRwia, adga<br />

da fexi gadaikvnita!<br />

me warmovidgine fexis gadasakvnetad<br />

CaRunuli mgeli, TiTqos Zvlebis<br />

saSineli Wrialic momesma, TiTqos kbilebSi<br />

mogdebuli ZarRvebic davinaxe<br />

da civma Jruantelma damiara.<br />

gigo dumda da mivxvdi, rom igi im<br />

dRes daubrunda, unarkozod rom moa-<br />

Wres dafleTili fexi... magram gigo,<br />

albaT, TokiT yavdaT gakavebuli da<br />

fexsac sxvebi aWridnen... es ki... es mgeli<br />

ki...<br />

xafangis maxloblad Tovlze Cam-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

literaturuli gazeTi 7-20 agvisto 2009<br />

mamuka wiklauri<br />

sxvadasxva drois<br />

Canawerebi<br />

ovsxediT.<br />

_ xo giTxari, mgeli Cven ar dagveWerineba_meTqi,<br />

mgeli sxva vaJia –<br />

gaWirvebis, yinvis, sifrTxilis, simamacis,<br />

Tavisuflebis Svilia.<br />

saxeze Sevxede da gamikvirda – mome-<br />

Cvena, rom mglis gaqceva uxaroda gigos...<br />

mec raRac mixaroda – TiTqos me gadavikvnite<br />

fexi da Tavisuflebis sisxlian<br />

droSasaviT avafriale igi! ar vici,<br />

arsebobs Tu ara paTetikuri fiqri,<br />

magram im wuTs me paTetikurad vfiqrobdi:<br />

es Cveni mTebi, kldeebi da aragvia,<br />

es mgelic Cveni mTebis Svili da<br />

Cveni Svilia. es mgeli Cvenma miwam dabada<br />

da upirveles yovlisa, daumor-<br />

Cilebloba da gaWirvebis atana aswavla...<br />

mixaroda, rom mgelma dagvamarcxa<br />

me da gigo, daamarcxa inglisuri<br />

xafangis konstruqtorebi, daamarcxa<br />

bewveulis vaWari feniela, daamarcxa<br />

eSmakoba da gapoxili rkina...<br />

sxvam ki ara, es Cvenma mgelma dagvamarcxa,<br />

Cvenma mTebma dagvamarcxes!<br />

mere gigom xmamaRla, sazeimo siciliT<br />

gaicina, maTaras Tavi moxsna da<br />

Tqva: – es arayi Cveni gamarjvebis<br />

saTqmelad wamoviRe, magram mglis sadRegrZelo<br />

unda vTqva, kai vaJia, eku-<br />

Tvnis...<br />

gaarxilebul Tovlze, aryisa da qadis<br />

naWrebis gverdiT, kakali da msxlis<br />

Ciri davyare, jer gigom moiyuda<br />

WurWeli, mere me gadmomawoda. da ase,<br />

xan is svamda da xan – me. sadRegrZeloebs<br />

ar vambobdiT. aba, ra unda gveTqva?<br />

laparakiT ki sul mgelze da mglis<br />

Seudrekel sulze vlaparakobdiT...<br />

mgelze, romelmac Tavisuflebis simbolosaviT<br />

datova sakuTari kbilebiT<br />

gadakvnetili sakuTari fexi!<br />

amasobaSi zamTris mzec daefina mwvervalebs<br />

da sisxliviT daiRvara Tovlian<br />

qedebze...<br />

gamarjvebuli mgeli ki sadRac kldis<br />

exSi iwva da tkivilebiT daRrubluli<br />

mzeriT gahyurebda mSobliur<br />

mTebs.<br />

patara xalxi<br />

isev umZafresi brZolebia kavkasia-<br />

Si. isev ebrZvis didi ruseTi kavkasiel<br />

patara xalxebs. msoflio sainformacio<br />

saSualebebi gadmoscemen, rom<br />

kremlma isev aiwyvita apeurebi Tavisi<br />

`avRanuri receptiT~ da arafrad agdebs<br />

patara xalxebis uflebebs – iyvnen<br />

Tavisufalni, Tavisi nebis mixedviT<br />

ganagon Tavisi cxovreba.<br />

kavkasiuri omis axali talRa ruseTma<br />

am ociode wlis win daiwyo da dRemde<br />

grZeldeba – rusebis axal_axali<br />

samxedro SenaerTebi miemarTebian kav-<br />

kasiisaken. omis dasawyisSi CeCneTis<br />

prezidentma joxar dudaevma gaafrTxila<br />

ruseTis xelmZRvaneloba: – nu SemoxvalT,<br />

Torem Tqveni jariskacebis<br />

kuboebis Savi flotilia gacurdeba<br />

aqedano. ar daujeres. maxsovs, ruse-<br />

Tis maSindelma samxedro ministrma<br />

TxuTmeti wuTi moiTxova Tavisi xelisuflebisgan<br />

– zustad TxuTmet wu-<br />

TSi gavanadgureb `amboxebulebso~.<br />

oci weli gavida mas Semdeg. isev iRvreba<br />

sisxli – ixocebian Tavisi miwawylis<br />

damcveli qarTvelebi, CeCnebi,<br />

qistebi, daRestnelebi; ixocebian `demokratiuli<br />

ruseTis~ beladebis mier<br />

Semogzavnili ubeduri jariskacebi.<br />

sikvdilisTvis yvela codvaa, magram<br />

kavkasielebi samarTlian tyvias isvrian...<br />

kavkasielebi momxduris tyviiT<br />

ecemian Tavis soflebSi, Tavis qalaqeb-<br />

Si, Tavis tyeebSi, Tavisi mdinareebis<br />

napirebze, Tavisi mTebis CrdilSi da<br />

gautexeli meomrebis sikvdiliT kvdebian...<br />

rusebi ki sxvis miwaze kvdebian<br />

da maT sikvdils saxelad dampyroblis<br />

sikvdili hqvia.<br />

kavkasielebi ufro `lmobieri sikvdiliT~<br />

kvdebian, radgan brZolis<br />

dros sikvdilze ki ara, Tavisufal sam-<br />

Sobloze fiqroben, mtrisadmi mtrulad<br />

daxvedris dauJangavi tradicia<br />

aRanTebs maT suls da ara imperiuli<br />

fsiqologiuri sneuleba. patara xalxebisaTvis<br />

brZola aucileblobaa, bedisweraa.<br />

xom ebrZvian arwivebi grigalebs,<br />

xom ar Tmoben vefxvebi junglebs!<br />

da isinic ibrZvian, radgan sxva<br />

alternativa ar arsebobs – Tu ar ibrZole,<br />

Rirseulad ver icocxleb, uRirsi<br />

sicocxle ki TviT sikvdilze uaresia,<br />

radgan `vaJkaci sadac Sercxveba,<br />

imis samare iq ari~.<br />

...da roca saqarTveloSi zari reks;<br />

roca CeCneTSi da inguSeTSi zari reks;<br />

roca daRestanSi zari reks, ar ikiTxo:<br />

– visTvis reks zari?<br />

zari reks SenTvis! zari protoiberTa<br />

Camomavlebs eZaxis: dampyrobeli<br />

unda ganidevnos kavkasiidan!<br />

...da bolos, wasakiTxad minda Semog-<br />

TavazoT Cexi mwerlis irJi magenis er-<br />

Ti didebuli moTxroba `patara xalxi~.<br />

es moTxroba qarTulad revaz inaniSvilma<br />

Targmna misTvis damaxasiaTebeli<br />

`dauSrobeli~ eniT. ase rom, Cemgan<br />

wamowyebul saubars irJi mageni gaagr-<br />

Zelebs. moTxroba mcire zomisaa da mas<br />

aq mTlianad gadmovwer:<br />

`didma tamerlanma Tavisi laSqari<br />

daZra. mTeli naxevari azia ukve mis fexqveS<br />

gminavda. gamarjvebebs didi msxverpli<br />

mohyva. orasi aTasi meomari daiRupa.<br />

umSvenieresi qalaqebi daingra.<br />

unayofieresi vel-mindvrebi gaudabnovda.<br />

magram tamerlani fiqrobda,<br />

rom gamarjvebebi am msxverplad Rirda.<br />

qveyniereba ufro da ufro mimzidvelad<br />

eCveneboda. ufro da ufro met<br />

raRacas hpirdeboda. axla erTi isRa<br />

darCenoda, maRali mTebi gadaelaxa, iq<br />

mcxovrebni daemorCilebina. CaSvebuliyo<br />

qvemoT, barSi da iqaurobac amoevso<br />

TavzardacemulTa kiviliT. maSin<br />

tamerlani Tavisi cxovrebis mTavar<br />

saqmes gasrulebulad CaTvlida.<br />

...iareT fxizlad da gabedulad!<br />

laSqari win nela miiwevda. yovelgvar<br />

Cqams udarielebda. yovel mosafa


7-20 agvisto 2009<br />

rSi SeiZleba sikvdili mjdariyo.<br />

magram mowinaaRmdege ara da ar<br />

Cndeboda.<br />

tamerlani iRuSeboda. sul eloda,<br />

mTielebi ai axla, ai axla gamoiRebdnen<br />

xels, aCoCqoldebodnen mewinaveni.<br />

atydeboda qvebis griali, saomari<br />

yiJina. magram amaod, arsad aravin<br />

gamoCenila arc pirvel dRes, arc meore<br />

dRes, arc mTel kviras...<br />

miadgnen cadazidul cixes, magram<br />

irgvliv Semowyoba verc ki moaswres,<br />

rom deda-koSkis Tavze Woksgamobmuli<br />

TeTri droSa aRmarTes.<br />

avidnen zeviT. Turme iq ukve gaSlil<br />

sufrasTan elodnen, umorCilesad<br />

epatiJebodnen. tamerlani wamiT ar<br />

Seyovnebula, mrisxaned ikiTxa:<br />

_ ratom damnebdiT?<br />

mecixovneebma araferi Tqves. marto<br />

Tavs xridnen da mkerdTan xeli mihqondaT.<br />

maSin tamerlanis meomrebi<br />

magidasTan micvivdnen, aayiraves, cixe-<br />

Si myofni gaTokes da egre gaTokilni<br />

gaiyoles ukan.<br />

meore cixec ubrZolvelad danebda.<br />

sxva aTic aseve – tamerlanis dafdafebisa<br />

da naRarebis xmam dasca. datyvevebulTa<br />

ricxvma aTi aTass gadaa-<br />

Warba. bolos laSqari sataxto qalaqs<br />

miadga, magram iqac, sataxtos karTan,<br />

ukve qalwulebi icdidnen. qalaqis uxucesni<br />

ki maSinve tamerlanis karvisken<br />

gamoeSurnen, galavnis karis gasaRebebi<br />

xelisgulebze dadebuli mohqondaT.<br />

CoCqoliT, erTmaneTis gaswrebiT<br />

Sevidnen karavSi.<br />

didi sardali arc ki ganZreula. igi<br />

qalaqs gahyurebda da grZnobda, ra See-<br />

Zlo mas. es arwivebis bude mTel wels<br />

ibrZolebda da arafers SeimCnevda...<br />

SeiZleba verc aeRo igi tamerlans. qalaqis<br />

uxucesni ki morCilad qeddadrekilni<br />

edgnen win.<br />

_ ratom damnebdiT, laCrebo? _<br />

hkiTxa tamerlanma uxucesebs.<br />

_ didia Seni didebis Zala, mbrZanebelo!<br />

veravin gauZlebs am Zalas.<br />

_ aax! _ tamerlanma zizRiT Caiqnia<br />

xeli, miwas Caacqerda da Cafiqrda.<br />

aq, ori samyaros am mijnaze, erTguli<br />

xalxi Wirdeboda. veluri magram<br />

Seupovari xalxi. mTielebi rom gasZalianebodnen,<br />

saTanadod Seafasebda am<br />

Zalas da Tavis mokavSired gaixdida.<br />

ase undoda. es hqonda fiqrad. es<br />

umweo cxvrebi ki TviTon uSverdnen<br />

yels yasbis danas.<br />

_ ratom damnebdiT-meTqi, laCrebo?<br />

– isev igrgvina tamerlanma.<br />

uxucesni xmas ver iRebdnen. bolos<br />

yvelaze ufrosi wamodga win da Tqva:<br />

_ nu gagvirisxdeba Tqveni mowyaleba<br />

da mogaxsenebT. Cven sad SegviZlia<br />

TqvenTan Sebma. Cven patara xalxi varT!<br />

_ patara xalxi? mainc ramdenni<br />

xarT?<br />

_ mxolod sami milioni, mbrZanebelo.<br />

tamerlani ise daawva magidis kides,<br />

ficrebis WraWuni moisma. mis irgvliv<br />

mdgarni SeZrwundnen. sardlis Tvalebma<br />

cecxli gamokveses. sastikma Rimilma<br />

gadauara bageze, zizRiT moegriza<br />

saxe.<br />

_ sami milioni! sami milioni patara<br />

xalxi! sami milioni Wkuis kolofi<br />

dedakaci! Tqven yvelaferi awon-dawoneT,<br />

Cemi xasiaTis garda. Tqven sul ge-<br />

SiniaT am qveynidan aRgvisa, geSiniaT<br />

arsebobisac. me ki Tqvens damegobrebas<br />

vapirebdi! magram Tqven Cemi erTgulni<br />

arasodes iqnebiT. dRes Tqven me<br />

mometmasnebiT, xval ki Cemze Zliers mihyudebT<br />

zurgs. rogorc Tqveni bedi<br />

inebebs, ara?<br />

tamerlani wamodga. irgvliv iara-<br />

Ris Cxaruni atyda. tamerlanma brZana:<br />

`yvelani gaTokeT da SoltebiT garekeT<br />

CrdiloeTisken! visac mzareuli<br />

ar gyavT, airCieT vinc gindaT da waiyvaneT<br />

mzareulad. visac monebi ar gyavT,<br />

airCieT da waiyvaneT monebad. garekeT<br />

saqoneliviT! yovel maTxovars,<br />

mawanwalas, qurdsa da avazaks mieciT<br />

es Cvrebi. Tu xma amoiRo romelimem, iqve<br />

CaaZaRleT, CaaZaRleT mTeli imisi<br />

modgmac. arc qali daindoT, arc bavSvi.<br />

aq aravin ar aris dasandobi!<br />

tamerlanma Tvalebi daxuWa da es dasZ-<br />

ina: `umjobesia, veluri xari daexetebodes<br />

martod marto am xriok mTebSi, vidre<br />

sami milioni dedakaci daCoqili eZebdes<br />

Tavisi uvneblobis wamals~.<br />

wvlili<br />

...samwuxaro ambavi Sevityve – qalbatoni<br />

maro abramia gardacvlila. guli<br />

mwydeba, rom ver daveswari mis dakrZalvas.<br />

RmerTma acxonos!<br />

qalbatonma marom didxans imuSava<br />

`saqarTvelos mTavlitis~ rwmunebulad.<br />

es `mTavliti~ mefisdroindeli<br />

`cenzoris~ sabWourad gadmoTargmnili<br />

saxelwodebaa. ase rom, maro abramia<br />

msoflioSi Tavisi simkacriT aRiarebuli<br />

sabWouri `mTavlitis~ TanamSromeli<br />

iyo, magram dRes igi didi madlobiTa<br />

da didi pativiscemiT minda<br />

movixsenio. faqtiurad, Cven, oriveni,<br />

Tanamoazreni viyaviT – gvwamda, rom<br />

sabWouri totalitarizmi didi<br />

boroteba iyo da igi, adre Tu gvian, TavisTavs<br />

amoiWamda. amasTan, vicodiT,<br />

rom verc me, rogorc gamomcemlobis<br />

mTavari redaqtori da verc is, rogorc<br />

cenzori, radikalurad ver SevcvlidiT<br />

msoflio Wirad qceul sab-<br />

Wour `ideebs~. am SemTxvevaSi Cven mxolod<br />

SeniRbuli brZola da SemovliTi<br />

gzebiT siaruli SegveZlo da ganuwyvetliv<br />

ganzrax CaZinebuli darajis<br />

rols vTamaSobdiT...<br />

gasuli saukunis 60-iani wlebidan,<br />

rogorc cnobilia, SedarebiT `daTba~.<br />

yovlismomcvel doqtrinas nesti Seepara,<br />

`ideologiuri skami~ imperias<br />

veRar ganasaxierebda da didi mniSvneloba<br />

mieniWa imas, Tu vin ijda `im~<br />

skamze. magaliTisTvis aviRoT gazeTi<br />

`literaturuli saqarTvelo~. xom<br />

mkveTrad gansxvavebuli iyo es gazeTi,<br />

vTqvaT, giorgi natroSvilisa da vaxtang<br />

WeliZis dros? – zogi `riskavda~,<br />

zogi – vera; zogi SedarebiT erTgulad<br />

emsaxureboda sabWour Stampebs, zogi<br />

– ara... aseve iTqmis Jurnal `ciskris~,<br />

gamomcemloba `meranisa~ da sxva gamocemebisa<br />

da gamomcemlobebis Sesaxebac.<br />

maxsovs, erTxel, erTma axlobelma<br />

raikomis mdivanma miTxra – vici, rom<br />

es partia da raikomebi sigiJea, magram<br />

Cems adgilze rom `marTla komunisti~<br />

dasvan, es sigiJe aunazRaurebel msxverpls<br />

gamoiwvevs...<br />

davubrundeT isev `mTavlits~.<br />

me didxans vmuSaobdi gamomcemlobebSi<br />

da arcTu iSviaTad matyobinebdnen:<br />

esa da es wigni gauCerebia `mTavlits~<br />

da gibarebeno. mec dauyovnebliv<br />

mivdiodi.<br />

marjaniSvilis quCaze, gamomcemlobebis<br />

cnobil saxlSi erTi oTaxi ekava<br />

`mTavlits~ da sam magidasTan CemTvis<br />

sami Zvirfasi adamiani ijda: maro<br />

abramia, petre liklikaZe da maTi<br />

ufrosi andro (samwuxarod, gvars ver<br />

vixseneb).<br />

_ aba, ra xdeba, pativcemulo luka<br />

isarliSvilebo-meTqi, – vekiTxebi misalmebis<br />

Semdeg.<br />

_ ra xdeba, batono ilia (raki me<br />

isini cenzor luka isarliSvilebad<br />

movixsenie, maTac `iveriis~ redaqtor<br />

ilia WavWavaZed momnaTles da am Cvens<br />

poet amas da amas Zalian gautevia da<br />

sabWoTa kavSiris dangrevas lamobs, –<br />

meubneba erT-erTi.<br />

_ mere ra aris magaSi cudi? – vicini,<br />

viciniT...<br />

_ araferi, magram xan himnebs wers<br />

kompartiaze, xan kidev `antisabWouris~<br />

gapareba unda; Cven mainc gviTxras<br />

saidumlod – erTi davijeroT, Tu –<br />

meore?!<br />

...kargi xalxi muSaobda maSin `mTavlitSi~<br />

da isev im raikomis mdivnis naTqvami<br />

unda gavixseno – maT adgilze rom<br />

`namdvili mTavlitebi~ yofiliyvnen,<br />

bevr cud ambavs daatrialebdnen...<br />

me da qalbatoni maro erT dRes,<br />

erTi mizeziT gagvaTavisufles samsaxurebidan:<br />

me – redaqtorobidan, is –<br />

`mTavlitobidan~. es moxda 1985 wels –<br />

`perestroikis~ gariJraJze. erT gamocemaSi<br />

`gagvepara~ kolau nadiraZis antisabWouri<br />

leqsi `25 Tebervali 1921<br />

w.~. Cans, jer mainc naadrevi iyo Cemnairi<br />

redaqtori da qalbatoni marosnairi<br />

`mTavlitis rwmunebuli~...<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

patara nekrologSi, romelic erTi<br />

gazeTis bolo gverdze gamoqveynda,<br />

vkiTxulobT: `wavida Cvengan adamiani,<br />

romlisTanebmac didi wvlili Seitanes<br />

Tavisuflebisa da demokratiis damkvidrebaSi~.<br />

WeSmaritad!<br />

martia<br />

- yizlaris cxvari modga dariala-<br />

Sio! - ityodnen xolme da es iyo gazafxulis<br />

pirveli namdvili daquxeba, utyuari<br />

niSani gazafxulis mobrZanebisa.<br />

Cven, maSin, gudamayris sul bolo<br />

sofelSi, zed uReltexilTan vcxovrobdiT<br />

da pirvelni vxvdebodiT nazamTrali<br />

cxvar-mecxvaris dabrunebas.<br />

uReltexilze pirveli yovelTvis<br />

martia da misi fara gadmodioda. mere<br />

ki mas mohyvebodnen akeenT gigos, akeenT<br />

ninis, aTnoxeli maxares, zandukeli<br />

Tevdores da sxva ganTqmul mecxvareTa<br />

farebi... pirveli ki, rogorc<br />

vTqvi, yovelTvis aTnoxeli martia iyo<br />

– is gadmouZRveboda xolme farasac<br />

da gazafxulsac. maRal-maRali, xmelxmeli<br />

kaci iyo martia. yavisfer sawvimars<br />

ar iSorebda avdarsa da darSi. welze<br />

ki mouSoreblad ekida saSualo<br />

zomis xanjali. Sexedavdi, ubralo xanjali<br />

iyo – xis tari hqonda, qarqaSze<br />

ki Txis gapoxili tyavi iyo gadakruli;<br />

Tumca ki yvelam icoda, rom am `Txistyavian~<br />

qarqaSSi saukeTeso foladi<br />

ido.<br />

mTeli Tavisi `moZravi qalaqiT~<br />

gadmoemarTeboda xolme martia – cxvriT,<br />

vacebiT, jiSiani ZaRlebiT, bargakidebuli<br />

cxenebiTa da saxedrebiT,<br />

ulamazesi batknebiTa da TiknebiT, kvicebiTa<br />

da CokinebiT... CvenTvis, patarebisTvis,<br />

yvelaze momxiblavi sanaxavi<br />

mainc lekvebi iyo – mozrdilebi<br />

Tavisi fexiT modiodnen, patarebi ki<br />

xurjinebSi isxdnen da zanti mzeriT<br />

gadmohyurebdnen `axal qveyanas~.<br />

zamTris ambebic mohqondaT mwyemsebs<br />

– dananebiT ambobdnen, Tu rogor<br />

moeyina orive xelis TiTebi gabriels.<br />

keTil sicils ver ikavebdnen, roca<br />

hyvebodnen, Tu rogor daewva gasaSrobad<br />

cecxlTan dakidebuli Sarvali<br />

gigos; rogori leqsi gamoTqva niniam<br />

rusis `kuxarkaze~ gamijnurebul gigize;<br />

arc imas iviwyebdnen, Tu rogor<br />

Seakvda velis mglebs faris saukeTeso<br />

ZaRli boTa...<br />

stumrebiT ivseboda Cveni sofeli<br />

– aqeT modiodnen da mecxvareebs egebebodnen<br />

monatrebuli meuRleebi,<br />

debi, Zmebi, Svilebi...<br />

modiodnen Semcvlelebic, Ziri-<br />

Tadad, 15-16 wlis biWebi, siamayiT iRebdnen<br />

mecxvaris didad `prestiJul~<br />

fexkavian joxebs da `yizlarelebs~<br />

ubis wignidan 3<br />

monatrebul ojaxebSi gzavnidnen. faraSi<br />

`Zvelebidan~ mxolod martia rCeboda,<br />

ymawvilebis anabara ar tovebda<br />

Tavis faras.<br />

ase, erT kviras, cxra-aT dRes itrialebdnen<br />

farebi aragvis WalebSi, mere<br />

ki sazafxulo saZovrebs gainawilebdnen<br />

da cxvar-mecxvarec Tavis kuTvnil<br />

sabinaoze daidebda binas – zogi aqve,<br />

gudamayris saZovrebze, zogic – xevsureTis<br />

mTebSi – maTuraze.<br />

...gamoxda xani. martia xanSi Sevida<br />

da mwyemsobas Tavi gaaneba. erTxel qorwilSi<br />

Sevxvdi. isev magrad iyo. isev<br />

iseTi sawvimari ecva da isev is xanjali<br />

ekida. mTeli Rame ar dauZinia: mReroda,<br />

leqsebs ambobda, xmamaRla iloceboda,<br />

`gadasulebs~ ixsenebda...<br />

meore dilas, mzis amosvlisas, skamze<br />

CaeZina. qalebma `leJankaze~ dauges<br />

logini da imaze wamovawvineT. TiTqosda<br />

swrafadve unda CasZineboda, magram<br />

ver daiZina, wuxda, trialebda, wrialebda.<br />

me iqve axlos vijeqi, vxedavdi martias<br />

SeWirvebas da gverdiT mjdoms Cavulaparake:<br />

– martia ver isvenebs, cudad<br />

xom ar aris-meTqi?<br />

- ara, cudad ar ari, magram eg `le-<br />

Jankaze~ ver moisvenebs, – mipasuxa RimiliT,<br />

– Zveli mecxvarea da miwaze<br />

Zilsaa naCvevi...<br />

marTlac! am saubarSi viyaviT, rom<br />

Zil-RviZilSi myofi martia sawolidan<br />

gadmovida, Cvensken arc gamouxedavs,<br />

iqve balaxiani mindori moaTvaliera<br />

da miwva. dawva da aRarc ganZreula,<br />

daiZina tkbilad.<br />

mRerodnen naqeifari, Ramenatexi<br />

biWebi; viRac TeTr cxens moaqrolebda<br />

Wala-Wala; wiTel kabas moafrialebda<br />

mSvenieri Teona, sixarulsa da<br />

siyvaruls veRar malavdnen mTebi;<br />

yvaoda deka, xolo dekians qvemoT ayvavebuli<br />

dekianiviT qaTqaTebda cxvris<br />

didi fara...<br />

martias eZina. is Tavis miwaze iwva.<br />

SiSi<br />

SiSiT iyo gaJRenTili TiTqmis<br />

mTeli saukune – SiSma moicva galaktion<br />

tabiZis TiTqmis mTeli sicocxlec.<br />

am saukunis didi nawili eSmakma<br />

miisakuTra, uflis wilad ki cota ram<br />

darCa. SiSi Rrubels hgavda – SiSiT ga-<br />

JRenTil Rrubels.<br />

eSinoda yvelas: cekas mdivansac da<br />

menaxiresac; bolSeviksac da menSeviksac;<br />

damnaSavesac da udanaSaulosac...<br />

Turme TviT `did stalinsac~ eSinoda<br />

– erTxel uTqvams: rusebi amomTxrian,<br />

ar mapatieben, rom qarTveli varo...<br />

dasasruli me-7 gverdze


4 <strong>poezia</strong><br />

gazafxulis wvimis Semdeg<br />

brwyindeba are RvTiuri naTliT,<br />

ganqra Rrubeli _ leviaTani<br />

da iqargeba serebi qarTlis,<br />

viT RvTismSobelis kabis kalTani.<br />

miwyda wveTebis Cumi qilikic,<br />

ca aris lurji da mSvidze mSvidi<br />

da cisartyela _<br />

qristes biliki,<br />

mwvervalebidan mwvervalze midis.<br />

aragvelebis monologi<br />

xmlebiT atexil<br />

qariT vSrebodiT,<br />

wyluls cxeli sisxli<br />

gvbanda,<br />

erTi mtris Cexvas<br />

vera vrCebodiT,<br />

zRurblTan<br />

meore Canda.<br />

muxlT mainc<br />

arvis ar veqnebodiT,<br />

RvTis da<br />

mamulis garda,<br />

Cven sikvdiliTac<br />

ise vkvdebodiT,<br />

rom<br />

ukvdavebas hgavda.<br />

erTi sikvdili ras momklavs<br />

egre rad stiri, gvirilav,<br />

cremliT rad iTxri Tvalebsa,<br />

giTxari, niavs uyvarxar,<br />

Tavs imad dagtrialebsa.<br />

xom naxe, lurjma pepelam<br />

ra yofiT mogialersa.<br />

cam margaliti gapkura,<br />

mze gikocnida Tvalebsa.<br />

mec Senebr mijnurs vnatrulob, _<br />

laRsa, fermkrTomiaresa,<br />

amova ciskris varskvlavi,<br />

amoanaTebs aresa.<br />

amoiyolebs survilsa<br />

riJraJze moankaresa,<br />

sakinZis Rilebs Semixsnis<br />

marcxena ZuZus mxaresa.<br />

ucxodamc Cametoleba,<br />

ucxo surviliT Camlevsa,<br />

verc gaTenebas SevityobT,<br />

verc vigumanebT mTvaresa,<br />

erTi sikvdili ras momklavs<br />

mis mklavze mwoliaresa.<br />

Sindi Semodgomis tyeSi<br />

qaris mklavebSi<br />

tye qarvisfer samosels ixdis,<br />

ca aris mkrTali<br />

da mzis sxivic ucxod amoa,<br />

da iberiis Zvel miwaze<br />

daRvrili sisxli<br />

Sindis totebze<br />

mocaxcaxe fesvebs amoaqvT.<br />

dilis Tbil mzeSi<br />

SaSvs galoba rogor mobezrdes,<br />

Cumi alersi Seagebes<br />

mnaTobs ifnebma...<br />

da tyispirebSi,<br />

ulamazes Sindis totebze,<br />

iberielTa<br />

uZvelesi sisxli mwifdeba.<br />

qsnis xevze<br />

mze eswrafeba Casvlasa,<br />

mTvare amosvlas gvianobs,<br />

galaRdi, mtero,<br />

qsnis xevze<br />

sisxlis Rrublebi diano,<br />

guls javriT daminayreben,<br />

cremls wvimad damayriano.<br />

aprili modis<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

modis aprili, _<br />

dro saocar xmaTa da ferTa,<br />

SaSvis galoba Seemsxvreva<br />

vnebiT cis kides,<br />

kars Semogimtvrevs siyvaruli<br />

SroSnebTan erTad<br />

da asaks Sensas<br />

sul fexebze Camoikidebs.<br />

nu gaixseneb Cavlil dReebs<br />

dardiT da sevdiT,<br />

miende iRbals<br />

da gangebis nebas adrove,<br />

eg siyvaruli,<br />

rogorc bolo simRera gedis,<br />

sul sxva samyaros<br />

sxva napirTan migaaxlovebs.<br />

inTeba guli,<br />

gaToSili yinviT da setyviT,<br />

rom ar elodi,<br />

imnairi sinaziT galobs<br />

da muxlmodrekiT<br />

uzenaess madlobas etyvi,<br />

ukanaskneli,<br />

RvTaebrivi saCuqris gamo.<br />

modga aprili, _<br />

dro saocar xmaTa da ferTa,<br />

SaSvis galoba Semsxvrevia<br />

vnebiT cis kides,<br />

kars Semogimtvrevs siyvaruli<br />

SroSnebTan erTad<br />

da asaks Sensas<br />

sul fexebze Camoikidebs.<br />

guram doCanaSvilTan saubris Semdeg<br />

arCvi var,<br />

sityvebiT mobalaxe,<br />

bage mzis kocniT maqvs anaceri...<br />

ufalo,<br />

Sena xar mokarnaxe,<br />

me mxolod codvili gadamweri.<br />

suli verc leqsebSi Cavatie<br />

da arc grZnoba SemrCa gauToSi,<br />

RmerTo,<br />

siTamame mapatie<br />

sityvis am RvTaebriv saufloSi.<br />

Tendeba<br />

manana CitiSvili<br />

Tendeba.<br />

caSi iSleba<br />

nislis frTaTeTri marao,<br />

sumbulma miTxra: “miyvarxar~,<br />

guguliskabam _ “arao! ~<br />

gmadlobT, gamCeno, Tu orniv<br />

ufalma daifarao.<br />

ukvdaveba momenatra<br />

ra SoriSors iarebi,<br />

Rrubels galavnebad makrav,<br />

Seni bagis fialebiT<br />

badagis sma momenatra.<br />

romel brolis koSkSi grTaven,<br />

xatauriT vina gmosavs,<br />

netav visTvis aniaveb<br />

mag wamwamTa maraosa.<br />

saiT miaqvs Seni tivi<br />

dros,<br />

vin gixsnis ube-kalTas,<br />

an eg mkerdi TeTr mtrediviT<br />

vis xelebSi afrTxialda.<br />

nuRarc SoriT iarebi,<br />

nurc galavnad Rrubels makrav,<br />

Seni bagis fialebiT<br />

ukvdaveba momenatra.<br />

laSarSi<br />

SenTan movedi,<br />

laSaris xevisbero<br />

da muxlmoyrili gevedrebi:<br />

nu damiwuneb<br />

samsxverplo kurats,<br />

aminTe<br />

Taflis sami sanTeli<br />

da vercxlis TasiT<br />

siyvaruli<br />

damimwyalobne.<br />

ilaparakon am gvirilebma<br />

Cveni Sexvedra saswauls hgavda,<br />

yvela zRapari erTad gaxunda...<br />

SiSiT vucdidiT karsmomdgar zamTars,<br />

magram uecrad gamozafxulda.<br />

tors gvcemda civi qarebis rema,<br />

ramdeni fiqri Cumad damiwda...<br />

Jamma iseTi siaviT gvgvema,<br />

guls aRtaceba gadaaviwyda.<br />

da wuTisoflis zakviT vnebulni<br />

gza-gza namalav cremlebs vafendiT,<br />

da erTxel, mwuxriT daRamebulni,<br />

abrialebul cecxlSi gavTendiT.<br />

uflisTvis arc ra iyo maluli,<br />

guli madlobis locviT aivso...<br />

dRes kargad viciT, es siyvaruli<br />

aris bolo da samaradiso.<br />

Ramis koSmarTa gaqra zmoreba,<br />

movida grZnoba sulis damxsnelad,<br />

da Cven sikvdilSic gvemaxsovreba,<br />

rogor gviyvarda ukanasknelad.<br />

pirispir SevrCiT aprils vnebians,<br />

uwin mzisa da siTbos natrulni,<br />

es varskvlavebi nakverCxlebia,<br />

qristes cecxlidan gadmofantuli.<br />

axla Tovlisfer gvirilebs vumzerT<br />

da cas,<br />

rom ibnevs varskvlavs Rilebad,<br />

vTxovT,<br />

rom Cvens Semdeg Cvens siyvarulze<br />

ilaparakon am gvirilebma.<br />

* * *<br />

Soridan wylulebs veRar gimTeleb,<br />

Sen vis iRbalze moTqvam, arRano?<br />

moval da iseT dRes gagiTeneb,<br />

veRaraferma ver daaRamos.<br />

giambob, dardis ra yana vcele,<br />

rom mxolod qaris maxsovs alersi<br />

da Sens TvalebSi CarCenil cremlebs<br />

amovkref bagiT umxurvalesiT.<br />

mainc aTasjer gakoceb<br />

me axla riT gagaoco,<br />

marti yinulebs alxobs...<br />

aTasjer unda gakoco,<br />

aTiaTasjer gnaxo.<br />

7-20 agvisto 2009


7-20 agvisto 2009<br />

momdevs niavi fofina,<br />

TiTqo arsaiT midis,<br />

gana rodisme vyofilvar<br />

gubed mdgari da mSvidi?!<br />

tanT mecva zRapris perangi,<br />

Senc ra iolad gende...<br />

gulsgareT arcros vRelavdi,<br />

arcros ucecxlod venTe.<br />

Jami, afTrisebr myefare,<br />

sisxlis madenda gubes,<br />

gnoliviT Semovefare<br />

Sens kalTasa da ubes.<br />

ra vuyoT, sxvebi daloces,<br />

me guls mabjenen laxvars,<br />

mainc aTasjer gakoceb,<br />

aTiaTasjer gnaxav.<br />

am gazafxulze<br />

adre mosulxar, SroSano,<br />

adre Cagicvams farCebi,<br />

jer isev yinuls lokaven<br />

lomisis mTebze arCvebi.<br />

vaiTu, susxma dagazros<br />

mzesa da siTbos naCvevi,<br />

am gazafxulze me da Sen<br />

usiyvarulod davrCebiT.<br />

jvarcma<br />

geTsimaniis mwuxare bindi,<br />

sofeli ramdens gevno, gedava<br />

da mainc gwamda,<br />

rom jvarcmad vRirdiT,<br />

gwamda yvelafris miuxedavad.<br />

da dasTme CvenTvis suli da xorci,<br />

jvarze gaekar saxeliT uflis,<br />

axla aTasi iuda gkocnis,<br />

magram arc erTi iskvneba yulfi.<br />

rom is samyaro Senc dagenaxa<br />

rad mogaqvs CemTan gvirgvini eklis,<br />

bedi xom isec bevrjer meflida,<br />

ras ifiqrebdi,<br />

rom Seni nekniT<br />

RmerTi Cemnair qals Tu Seqmnida.<br />

almuri mzis da silbo avazis,<br />

mTvarem grZneuli suli momfina,<br />

SenTvis viyavi ise lamazi,<br />

rogorc arasdros ara vyofilvar.<br />

abruebs ares surneli vardis,<br />

mze mkerdmoReRil mindvrebs ikonebs,<br />

me Sen miyvardi,<br />

rogoric mwamdi,<br />

rogoric TviTon gamogigone.<br />

da Zvel simRerebs vwerdi xelaxla,<br />

da leqsad locvas krZalviT vbedavdi,<br />

rom is samyaro Senc dagenaxa,<br />

romelsac marto TviTon vxedavdi.<br />

Seni saxeli<br />

var galumpuli<br />

martis civi wvimebis TqoriT,<br />

ra drodan gicdi,<br />

Camogaza cremlma yvrimali,<br />

ar genatreba saubari,<br />

ros sityvebs Soris,<br />

viT ekalT Sua,<br />

unazesi vardi imalvis.<br />

saRamovdeba,<br />

modiddeba TvalebSi dardi,<br />

wamwamTa tevrSic<br />

idumalad, nela avdrdeba,<br />

da eg saxeli _<br />

sisxlisferad mbrwyinavi vardi,<br />

bageebs swydeba<br />

da sizmrebSi uCinardeba.<br />

qsanze<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gadaxsnilia warsulis wyluli,<br />

mamRvrevs borotis cda da qadili,<br />

me mxolod aq var yvelaze sruli,<br />

yvelaze wrfeli da Tan namdvili.<br />

mTebze Cans cixe, viT lomis tori,<br />

mtrisTvis arami sisxlis damdeni,<br />

me vici, ras mTxovs xofa da cxmori<br />

an ras moelis Cemgan kabeni.<br />

SoriT mixmoben mcxeTa da xovle,<br />

(ixsneba zeca _ uflis sayelo,)<br />

rom TiTo leqsi, viT mecixovne,<br />

yvela cixeSi Camovayeno.<br />

dae, aRsruldes gangebis Tqmuli,<br />

nu gegonebaT, iyos advili...<br />

magram me aq var yvelaze sruli,<br />

yvelaze wrfeli da Tan namdvili!<br />

* * *<br />

marti _ mindvrebis iiT mferavi,<br />

islis Rerebi qarma mikona,<br />

bevri getrfoda,<br />

magram veravin<br />

Seni tirili ver gaigona.<br />

Cumad Camodga bindi meserTan,<br />

mTvare cis TaRze dajda inaxad,<br />

Sen bevrs uyvardi,<br />

magram verc erTma<br />

Seni simaRle ver dainaxa.<br />

merme Tqvi<br />

avxedo,<br />

zeca movxio,<br />

davxedo,<br />

miwa Cavxaro,<br />

vlewo yinulis abjari,<br />

CanCqeri avaxarxaro.<br />

ia da vardi valaRo,<br />

sadac ekalic ar xarobs,<br />

Cems trfobiT niavs Semoswyrnen _<br />

`Cveni mijnuri ar xaro...~<br />

mermec momride bageni,<br />

mermec Tqvi:<br />

`ar miyvarxaro!“<br />

adgilis dedis monatreba<br />

iq erisTavTa<br />

nawamebi suli mimelis,<br />

iq unda davrCe<br />

ukanasknel amokvnesamde,<br />

qarTls rom uWirda,<br />

fexze idga amer-imeri<br />

da fSav-xevsurni<br />

Surisgebis maxvils lesavdnen.<br />

axla am gzebze<br />

mxolod qari dahqris moxete<br />

da arc qarTuli iSlebian<br />

caSi droSani,<br />

RmerTo, maRalo,<br />

usamSoblo poets momxede,<br />

kvlav makrefine gazafxulze<br />

qsanze SroSani.<br />

<strong>poezia</strong><br />

mzia Cxetiani-mindodauri<br />

axali qarTuli simRera Zvelebur kiloze<br />

sad mimuxTlebs bedi, Cemi mxlebeli,<br />

nislia da gzaze sisxlis kvali Cans,<br />

bindi mova, wava matarebeli<br />

da moReril biWebs omSi waiyvans.<br />

dRes soxumi saqarTvelos gulia,<br />

aq sisxli sdis saqarTvelos – sruliad!<br />

qarTl-kaxeTi, afxazeTi, guria...<br />

erTia da gulis monawuria.<br />

ver vfarav da verc verasdros vfaravdi,<br />

mklavs, mawvalebs seni ese, maradi –<br />

siyvaruli misi, kubos karamdi,<br />

arsi Cemi, savizito baraTi.<br />

daRlili var, gana daxarjuli var,<br />

mainc cecxlad anTebuli guli var.<br />

sanTeli var, mis xats Sewiruli var,<br />

CaRvenTili erTgulebis saxadiT.<br />

qarTveli var, Cemgan ar xams Ralati,<br />

arc _ silaCre, arc _ jalaTis xalaTi!<br />

TviT erekles amowvdili xmali var,<br />

erTgulebis cecxlSi gamomwvari var.<br />

afxazeTi natyviari gulia,<br />

aq sisxli sdis saqarTvelos, sruliad!<br />

Cvenc aq vdgavarT, ragind tanjva gvebevros,<br />

vibrZviT, viwviT, samSoblosTvis virjebiT,<br />

ver dagvjabno, bedo, avo bebero,<br />

ukvdavebis zRurblze mdgari biWebi.<br />

samSoblod Tqmuli<br />

jer isev gvaTbobs Cveni planeta,<br />

kvlavac imediT gvzrdian dedebi...<br />

nu momixdebi samtrod karebTan,<br />

vimegobroT da mtlad dagedebi.<br />

Sen zarde baRSi Seni mzis nergi<br />

me Cemsas davrgav, Sensas ras uSlis!<br />

ase vixaroT mziT da sikeTiT<br />

Sen - Sens mxareSi,<br />

me – Cems mamulSi.<br />

RmerTmac gvaridos tkivil-simware,<br />

SuRli da mtroba ar gvekadreba,<br />

cxra zRvas gamoRma mec gavixareb,<br />

Tu cxra zRvis iqiT gagixardeba.<br />

kacni varT...<br />

RmerTma ase ineba:<br />

Cven-Cveni gza gvaqvs,<br />

mere ra moxda?<br />

Sen cxra zRvas iqiT Tu getkineba,<br />

me davikvneseb cxra zRvis gamoRma.<br />

kaci kacisTvis ucxo ar gaxlavT!<br />

mec vardebs giwvdi, joxs ar giRereb<br />

da yvela hangze ufro xmamaRla<br />

kvlav samSvidobos vambob simRerebs.<br />

mesame<br />

Cven suls gvimRvrevda mudam mesame!<br />

am gzebsac isev mesame urevs,<br />

ra gvemarTeba, Seni kvnesa me,<br />

gadabrunebuls ver xedav urems?<br />

gza erTi naTobs aq – erTobisa!<br />

vidre wveT-wveTad Cvens sisxls Sesvamen.<br />

nu gamixareb mters, Cems mosisxars,<br />

mxari momeci, Seni kvnesa me!<br />

ver grZnob, Cvens Soris ra gesls Tesaven?<br />

mamuls xelidan rogor gvaclian?<br />

Zma xar, dafiqrdi, Seni kvnesa me,<br />

ra dros SuRlia,<br />

ra dros RvarZlia!<br />

qalSavav<br />

Cveulad aRar icini,<br />

ar gaanaTeb wyal-Walas,<br />

Tol ram Cagiqro cimcima,<br />

qalSavav, bindis TavSalav?<br />

_ Camoiara sikvdilma,<br />

ferdebi CamoaTava.<br />

bevri wamgvara tol-swori<br />

Tu TvalSuqura wawali,<br />

is vaJic me rom movwondi,<br />

vzi ubekalTadamwvari.<br />

riT SerCa, an rac vitire<br />

am TolT sicocxlis niSani,<br />

ar vici, xval ras mipirebs<br />

wuTisofeli pirSavi.<br />

5


6 proza<br />

elguja berZeniSvili<br />

cira<br />

kvirosi babua as wels iyo mitanebuli,<br />

misi debi ki ass gadacilebulni,<br />

magram kvirosis datirebisas, arc<br />

Tmebis daSla daviwyebiaT da arc<br />

frCxilebiT mkerdis xokva. rac Seexeba<br />

kivils, yovel axlad gamoCenil mosamZimreebs<br />

rom unda miagebon, aq samive<br />

das xmam umtyuna da maTi moTqma da<br />

tirili ezos ar gascdenia.<br />

Zveleburi WiSkari farTod gaeRoT,<br />

xavsian, yavriT gadaxurul WiSkars veluri<br />

vardi Semoxveoda, wvril-wvrili,<br />

TeTri kokrebiT daxunZluli pawia<br />

vardebi gamabruebel surnels afrqvevdnen,<br />

ezo mwvane iyo, forCxiT daxvetili,<br />

erT yvavils ver dainaxavdiT;<br />

gadamwvanebuli iyo ezo, mxolod Robis<br />

ZirSi, aqa-iq moCanda TeTri gvirilebi.<br />

muxis barjgebze Semdgari WiSkari<br />

TeTrad yvaoda mzeSi. erT barjgTan me<br />

videqi, meoresTan Cemi biZaSvili genadira.<br />

orives mklavze farTo, Savi Za-<br />

Za gvekeTa. Cveni movaleoba iyo sam-<br />

Zimarze mosuli stumrebis, moyvrebis,<br />

naTesavebis da mezoblebis miReba, gvirgvinis<br />

CamorTmeva da micvalebulamdis<br />

micileba, romelic ezos siRrmeSi,<br />

cacxvis qveS iyo dasvenebuli.<br />

ai, moadgnen mozareni WiSkars. berikacebma<br />

Cabalaxebi moixades da TavSi<br />

icemdnen xelebs. qalebi kiodnen. Cven<br />

CamovarTviT gvirgvinebi, Robis sarebze<br />

CamovacviT, mere amovudeqiT gverdiT<br />

mgloviareebs orsave mxridan da<br />

wavuZexiT cacxvisken.<br />

mosamZimreebma Soridanve miatires<br />

Wirisuflebs da isinic tiriliT Semoegebnen.<br />

me da genadira WiSkarTan davbrundiT.<br />

me Rrmad vsunTqavdi veluri<br />

vardis surnels. genadira vaSls<br />

Wamda, kbeCda wingamoyrili magari kbilebiT<br />

da Ria nacrisfer Tvalebs tyiuriviT<br />

abrialebda. mousvenari iyo,<br />

erT adgilas ver Cerdeboda da miTxra:<br />

wamoi, tyeSi gadaviaroT, SaSvis bude<br />

meguleba, bartyebi dazrdilni iqnebiano,<br />

ramxelaze abCenen pirs rom naxo,<br />

gagikvirdebao.<br />

_ stumrebs vin daxvdeba? _ vikiTxe<br />

xmadabla.<br />

_ uCvenodac geikvleven gzas, eger<br />

araa cacxvis qveS, sad geiqceva.<br />

_ sxva dros iyos-meTqi, _ vuTxari.<br />

_ sxva dros frenas iswavlian da<br />

carieli bude ra sanaxaviao.<br />

me bartyebze ufro erTi gogos danaxva<br />

mainteresebda, niavma rom Savi<br />

dolbandi aufriala da wamiT Tvali<br />

movkari mis lamaz saxes, gogom umalve<br />

damala saxe dolbandSi.<br />

_ vin aris-meTqi, vkiTxe genadiras,<br />

vinaa is gogo-meTqi.<br />

_ am ojaxis mkvidriao, kvirosi<br />

babuas naSvilebi, rasilamazea rom<br />

icode, moitaces, vincxam moitaca, igi<br />

mokles, imizaa, Savebi rom acvia.<br />

zariT Seegebnen Saosan gogos.<br />

_ berikaci ra<br />

satiralia, magan mo-<br />

Wama misi wuTisofeli,<br />

satirali Senia, Cveno<br />

ubeduro gogoo, _<br />

atirda CaxleCili<br />

xmiT mina bebia. mina<br />

bebias xma Cauwyda, magram<br />

aspiro bebiam gaagrZela<br />

tirili, is Sebrunda<br />

da daatira<br />

Zmas: kvirosia, adeqi Seegebe,<br />

Caikari gulSi;<br />

Seni cira dabrunda,<br />

mogvakiTxa, ar dagiviwya,<br />

mere Saosan gogos<br />

miubrunda; rac Sen waxvedi,<br />

sul imas iZaxda,<br />

cira raferaao neta, xom ar uWirso,<br />

xom ici mis SviliSvilebSi rom ar gamoerCeodio,<br />

Seni ambavi ki ar<br />

gviTqvams, doumaleT! gogo saxes<br />

ifaravda, malavda, Tu ar undoda am<br />

qveynis danaxva? me Semecoda, gogo.<br />

cira mdumared daixara da Sublze<br />

emTxvia kvirosi babuas, debs Caexvia,<br />

isinic exveodnen da tirodnen,<br />

CaxleCili xmiT moTqvamdnen. uecrad<br />

matrone bebiam Sehkivla sixaruliT,<br />

saxe gaubrwyinda, gaocebuli, cremliani<br />

Tvalebi miaStera gogos. es ar iyo<br />

mwuxarebis kivili, ufro aRtacebiT<br />

amoZaxils miagavda. matrone bebias danaoWebuli<br />

saxe bednierebas ufro gamoxatavda,<br />

vidre mwuxarebas. matrone<br />

bebia cremlebs iwmendda da gogos saidumlo<br />

CurCuliT raRacas ekiTxeboda.<br />

gogo Tavs uqnevda, matrone bebia<br />

ki gaiZaxoda, dideba Senda, mamazeciero<br />

RmerToo. miizida gogo axlos,<br />

kocnida da efereboda, magrad ixutebda<br />

gulSi. momeCvena, rom gogo darcxvenili<br />

iyo, iqneb Tavs damnaSaved<br />

Tvlida, iqneb mkvleli daiWires _<br />

vfiqrobdi, magram ram gaaxara ase matrone<br />

bebia, ra uTxra aseTi gogom. gogo<br />

ki Savi dolbandiT ifaravda saxes,<br />

lamaz saxes, ase Zalian rom mizidavda<br />

da ase Zalian rom mindoda damenaxa.<br />

matrone bebia gadaixara mina bebiasken<br />

da raRac uCurCula: marTla? _ wamoiZaxa<br />

mina bebiam, marTla? ra miTxari,<br />

ai, nena ra gamaxare. moi, nena moi,<br />

moi, Ceemo sayvarelo. mina bebiam gverdze<br />

moisva gogo da efereboda. gogo<br />

gaunZrevlad ijda. Savad Sesudrul<br />

gogos ar surda naTeli dRis danaxva.<br />

gamudmebiT ifaravda saxes, magram abreSumis<br />

Txel, gamWvirvale dolbandSi<br />

mainc atanda misi dafaruli silamaze<br />

da Sav simuqeSi xandaxan gakrTeboda<br />

cremlis kamkami. gogo mdumared ijda,<br />

TeTr TmadaSlil da Savi caxociT Sublwakrul<br />

moxuc debs Soris, odnav<br />

Tavdaxrili, gaqvavebuli, orive xeli<br />

mucelze daewyo da miwas Cascqeroda.<br />

mere kvlav gaiswora dolbandi, wamodga<br />

da misianebisken gaemarTa. misianebi<br />

ki isini iyvnen, vinc wyalgaRma Soreul<br />

soflidan, pativsacemad, tirilSi<br />

gamohyolodnen. isini sefaSi damsxdariyvnen<br />

da adgomas ar apirebdnen,<br />

mTels Cvens kuTxeSi ganTqmuli iyo<br />

kvirosis `janis” Rvino, Cinebuli, surnelovani<br />

Rvino, albaT amitomac iyo,<br />

sefidan xandaxan gaismoda mokle Semo-<br />

Zaxili.<br />

_ dRevandeli dRei, _ ambobda matrone<br />

bebia saxegabadruli, _ bednierebis<br />

dReia, _ Tan cremlebs imSralebda<br />

xelis guliT.<br />

_ gadairie, qalo? Zmai win giwevs<br />

da aia bedniereba? _ sayveduriT uTxra<br />

mina bebiam.<br />

_ mase ar miTqvams me, mara arc magia<br />

didi ubedureba, sacodav kvirosias<br />

Cvenc rom gavyolodiT ar jobda? ar<br />

iqneboda kai?<br />

_ mai dRei araa Sors, _ Tqva aspiro<br />

bebiam siciliT da ukbilo pirze<br />

xeli aifara.<br />

_ ra geCqareba neta, ramdeni saqmea<br />

gasakeTebeli.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

_ me mase ar miTqvams, _ Tqva matrone<br />

bebiam, _ me gogo Semebrala, sacodavs<br />

raRacam xom unda gauxaros guli,<br />

mamis suls geficebi, awi Tu rame gamixardeboda,<br />

aRar megona, amis Tqmai<br />

mindoda, nametari gamexarda, guli Tu<br />

ar gamiskdeboda aRar megona, rom<br />

Sevityve.<br />

_ TviTon giTxra cicam? _ ikiTxa<br />

mina bebiam.<br />

_ ara. CemiT mivxvdi, xeli rom movxvie<br />

maSin.<br />

_ rois? _ ikiTxa aspiro bebiam da<br />

yurze amoifara xeli, roiso?<br />

_ rois da rom mivixute maSin,<br />

wixlebi rom damiSina, Semiqanda guli<br />

saguleSi.<br />

matrone bebia uxmod icinis, wiTel<br />

RrZilebs aCens, naoWebiT daRarul<br />

saxeze cremli sdis sixarulis, mina<br />

bebia da aspiro bebiac xaroben. debis<br />

sixaruls ar iziarebda kvirosi babua.<br />

mas magrad eZina da araferi esmoda,<br />

TeTr TmaSi Cavardnili futkari cdilobda<br />

amosvlas, magram esec ar gaugia,<br />

amboben, rom aRarasodes gaaxels Tvalso.<br />

_ ai kai, Cven ase gagvaxara misma gamoCenam<br />

da misma ambavma, magram TviTon<br />

ra Tqva? _ ikiTxa xmadabla mina bebiam,<br />

_ raio, ra Tqva, datiebas xom apirebs?<br />

_ gadirie, dao? magi ram gafiqrebina,<br />

deitiebs, aba ras izams.<br />

_ aba ras izams, _ Tqva genadiram,<br />

_ vincxam xom unda gaacxebinos suli<br />

im unamusos!<br />

_ vin unamusos? _ Cumad vkiTxe<br />

genadiras.<br />

_ vin da, vincxam moukla mama.<br />

_ mama? mama Tu qmari?<br />

_ sulerTia magi, igi ar unda iarebodes<br />

miwaze cocxali.<br />

_ nena, Sen wai, Sens saqmes mixede.<br />

arikaci ar gekiTxeba sxvis ambavs.<br />

_ wamoi, _ miTxra genadiram, _<br />

modian.<br />

Sors, Sukis bolodan, kivili moismoda.<br />

me da genadira barjgebTan davdeqiT,<br />

viRac TmadaSlilma qalma moakivla<br />

WiSkars, mis kivils saTxiledan<br />

gamoexmaurnen mamali indaurebi. me da<br />

genadiras sicili wagvskda. qali isev<br />

akivlda da saTxiledan isev gamoexmianen<br />

indaurebi, Cven gvirgvini CamovarTviT<br />

mgloviareebs da mesris sarebze<br />

davkideT. gverdiT amovudeqiT<br />

stumrebs da cacxvisaken daviZariT.<br />

Wirisuflebi mxiarulad saubrobdnen.<br />

`neta ra uTxra gogom moxucebs”. yvelaferi<br />

rom moTavdeba, genadiras vki-<br />

Txav, iman yvelaferi icis.<br />

Cven, me da genadira didxans videqiT<br />

WiSkarTan, magram aRaravin gamoCenila,<br />

mere WiSkarTan uremi Camoayenes, uremSi<br />

wiTeli xarebi iyo Sebmuli, didi,<br />

TeTrrqebiani xarebi, mTel qveyanas<br />

rom erCivna kvirosi babuas. Cven gvirgvinebi<br />

CamovkideT urems, kvirosi babua<br />

rom gadaasvenes ezodan da uremze<br />

daasvenes, sefaSi simRera wamoiwyes,<br />

debi daclil Sua ezoSi idgnen da mo-<br />

Tqvamdnen.<br />

_ jorkodan jorkze ver gadavjdebi<br />

da sasaflaoze rafer avaRwev?<br />

_ tiroda mina bebia.<br />

stumrebisTvis mowyobil sefaSi<br />

xandaxan wamokruli simRera gaismoda.<br />

_ kai, sircxvilia, ra drois simReraa,<br />

Seityobs gogo da Tavi mogveWreba,<br />

rafer ginda mere, rom Sexedo Tvaleb-<br />

Si, _ ismoda qalis xma da mas, boxi xmiT<br />

pasuxobda kaci: `Tu ici Sen, ra xnis iyo<br />

ai micvalebuli, magis xnobamde mimaRwevia<br />

da mere Tu ginda Cems saflavze<br />

xorumi icekveT WiboniT da doliT~...<br />

_ ai xalxi ar apirebs neta wasvlas?<br />

_ ikiTxa matrone bebiam.<br />

_ Znelia daia kvirosis Rvinis mitoveba,<br />

_ Tqva mina bebiam, _ wamoiT,<br />

gausinjoT gemo, romel Wuridanaa Tu<br />

iciT?!<br />

_ waiT axla, Tavs nu daixocavT Sim-<br />

7-20 agvisto 2009<br />

SiliT, TiTo lukma CeicdineT pirSi,<br />

_ Cailaparaka genadiram.<br />

_ genadira gadareulo, Sen aqana<br />

unda iyo axla, _ CaxleCili boxi xmiT<br />

SesZaxa aspiro bebiam.<br />

_ a, mivalT! wamoi! _ Tqva genadiram<br />

da xeli gadamxvia. Cven sirbiliT<br />

wamovewieT kvirosi babuas urems da<br />

gavyeviT sasaflaosaken.<br />

ukanaskneli<br />

cnobebi...<br />

Savi yuTi. garsmovlebul CarCos<br />

SuagulSi, qvemoT, oqrosferi warwera<br />

_ anasonic. Savi yuTis marcxena kuTxeSi,<br />

qvemoT, inTeba wiTeli Rilaki, vidre<br />

teleekrani ganaTdebodes da gamosaxuleba<br />

gamoCndebodes ismis gamayruebeli,<br />

uwyveti gabmuli xriali da<br />

diqtoris xma: `ama wlis 15 maiss, diliT,<br />

daaxloebiT 6 saaTsa da 30 wuTze<br />

baTumis sanapiro parkSi moxda ubeduri<br />

SemTxveva”.<br />

ekrani nel-nela naTdeba da Cndeba<br />

zRvis piras mdgari sazRvao policiis<br />

inspeqtori, TeTr formaSi gamowyobili<br />

axalgazrda kaci. is mSvidad ganagrZobs<br />

saubars: `zRvaSi Sevida ucnobi<br />

qali da daixrCo. ar gamovricxavT<br />

TviTmkvlelobis versias, Cven moviwvieT<br />

am ambis erT-erTi TviTmxilveli<br />

_ gTxovT, qalbatono!” kadrSi Semodis<br />

da msxvili planiT Cndeba WaRara<br />

mandilosani. is aRelvebiT laparakobs:<br />

`diliT Zalian adre gameRviZa,<br />

samzareuloSi gavedi yavis mosaduReblad.<br />

Cveni fanjrebi zRvas gadahyurebs.<br />

radgan Zalian bneloda, farda<br />

gadavwie. mindoda damenaxa rogori<br />

dari idga, magram sruliad sxva ram<br />

davinaxe. dilis bindbundSi viRac martoxela<br />

qali ukacriel sanapirosken<br />

miiCqaroda, gamikvirda, vin aris am dilaadrianad,<br />

ra unda zRvaze-meTqi.<br />

isic gamikvirda, xelSi gaSlili qolga<br />

rom ekava. mere vifiqre, albaT bavSvebs<br />

daeZebs, isini xom uTenia gamodian<br />

zRvis piras da talRebisgan gamoyril<br />

niJarebs daeZeben da agroveben, mere<br />

saferfleebad rom mihyidon turistebs,<br />

magram erTi bavSvic ar daminaxavs~.<br />

kadrSi Semodis policiis inspeqtori<br />

da TviTmxilvel mandilosans<br />

mokrZalebiT eubneba: `qalbatono,<br />

Tqven mxolod is gviTxariT, rac dainaxeT~.<br />

SeniSvniT SemkrTali mandilosani<br />

swrafad agrZelebs Sewyvetil sityvas:<br />

`diax, davinaxe zRvisken mimavali qolgiani<br />

qali, roca is napirs miuaxlovda,<br />

swrafad gaixada kaba da kombinizonis<br />

amara swrafad gaemarTa zRvisken,<br />

talRebSi SesvlisTanave gaqra, TiTqos<br />

zRvam Caylapao. me Tvalebs ar vujerebdi.<br />

Tvals ar vaSorebdi talRebs,<br />

iqneb sadme gamoCndes, iqneb sadme<br />

amoyos Tavi-meTqi, magram is zRvidan<br />

aRar amosula. mivxvdi, rac gaakeTa da<br />

Zalian SemeSinda. ai sul es iyo, rac Cemi<br />

TvaliT davinaxe. mezoblebs yvelas eZina,<br />

rom gameRviZebina ras uSvelidnen,<br />

magram vinmesTvis xom unda meTqva, avdeqi<br />

da Tqven SegatyobineT~.<br />

_ sworadac moiqeciT! _ ambobs inspeqtori<br />

da bloknotSi raRacas iwers.<br />

qalbatoni ki xels iSvers gverdiT<br />

da ambobs: ai, iq awyvia yvelaferi, rac<br />

datova.<br />

ekranze moCans aqafebuli talRebi,<br />

sveli qvebi, moqufruli ca da<br />

TeTrqafmoreuli talRebi. kamera mihyveba<br />

napirs, obieqtivi nela micocavs<br />

svel qvebze da uecrad im adgilas, sadac<br />

qalis mitovebuli nivTebi awyvia,<br />

moCans daWmuWmuli kaba, erTmaneTis<br />

gverdiT miwyobili maRalqusliani<br />

fexsacmelebi, iqve agdia dakecili


7-20 agvisto 2009<br />

qolgac. kadris siRrmeSi moCans usazRvro<br />

sivrce da obieqtivis minaze SerCenili<br />

didroni Sxefebi. bundovnad<br />

moCans aborgebuli TeTri talRebi,<br />

Sxefebi nel-nela dacigligoben da<br />

dawmendili obieqtivi uCvenebs caSi<br />

atyorcnil talRebs.<br />

sabralo qali vinmes rom gadayroda<br />

im wams, vinmes rom daeZaxa: SeCerdi,<br />

qalo, ras Cadixaro. rogori idumali<br />

silamaze mosavs! SeCerdi, SeCerdi, Se-<br />

Cerdi, magram mas am qveynisa aRaraferi<br />

ar esmis. qali gaqra TiTqos, zRvam Caylapa.<br />

talRebi uxmaurod iSlebian qvi-<br />

Sian napirze, siCumeSi, mdumarebaSi,<br />

azvirTebul talRebSi wamiT Cndeba da<br />

iZireba kombinizoniani qalis sxeuli,<br />

xandaxan Camofxrewili kombinizonidan<br />

amovardeba cali, mZime, TeTri<br />

ZuZu da umalve iZireba. aqafebul tal-<br />

RebSi, wamiT Cndeba gogos Camorecxili<br />

Tma, gafiTrebuli, gaqvavebuli saxe,<br />

mTvarisferi Ria Tvalebi, mistiuri,<br />

idumali. yvrimalze akruli sifrifina,<br />

patara niJarebi, TvalebSi SiSi da<br />

Zrwola. TmaSi wyalmcenareebi, daSlili<br />

kavebi, TeTr qafSi Savi gvelebiviT<br />

iklaknebian da mis yels exvevian. silamaze<br />

dasaRupavad ganwiruli, ara,<br />

ara, ara, ara ar gavatan zRvas am simalazes,<br />

SeCerdi, SeCerdi, SeCerdi, Se-<br />

Cerdi, qalo, ra gawyenines, ase rogor<br />

gatkines guli, ase advilad rom imeteb<br />

Tavs, nuTu ar genaneba Seni sinorCe,<br />

Seni sinaze, SeCerdi, SeCerdi, SeCerdi,<br />

gTxov SeCerde, SeCerdi, gogona! nela<br />

abrunebs Tavs, siZulviliT savse mzera,<br />

nela iZireba talRebSi, mere Cndeba misi<br />

saxe, TeTri, gafiTrebuli, gaqvavebul<br />

saxeze SeiZra Calurjebuli bageebi da<br />

aborgebul talRebis uxmauro mquxarebaSi<br />

moisma CauRweveli siRrmidan,<br />

Soridan, TiTqos zRvis fskeridan<br />

amoRweuli xmaCamwydari xma: `vin xar<br />

Sen? Cems gadarCenas rom lamob... iqneb<br />

ggonia, sikeTes Cadixar, ra ici Sen, Cemi<br />

saidumlo, ra ici, Sen, ra moxda da rac<br />

moxda, imis Semdeg aRar minda sicocxle,<br />

ra ici, iqneb sikvdili xsnaa~. tal-<br />

Rebma CaiTries qali, gaaqres, gadakarges.<br />

sikvdili yvelasaTvis xsnaa.<br />

talRebi uxmaurod iSlebian qviSaze.<br />

policiis inspeqtori, kabaSi frTxilad<br />

axvevs qalis fexsacmelebs, iRebs<br />

qolgas, da uwvdis ucnob policiels,<br />

romelic aqomamde ar gamoCenila<br />

ekranze.<br />

inspeqtori xmamaRla acxadebs: cxadia,<br />

kabiT da fexsacmelebiT saqme ar<br />

gaixsneba, magram am erTaderT nivTier<br />

mtkicebulebas, aq xom ar davtovebT,<br />

Cven mas sammarTveloSi CavabarebT da<br />

is saqmes waadgeba, saqme ki aRZrulia.<br />

axla mTavaria gvamis povna, magram<br />

aseT RelvaSi, roca talRebi xuT bals<br />

aRwevs, Zebna SeuZlebelia. Cven mogviwevs<br />

cda. erT or dReSi albaT zRva<br />

damSviddeba, talRebi daiklebs da SeudgebiT<br />

Zebnas. ukve gafrTxilebulia<br />

maSvelTa korpusi, mzadyofnaSia ramodenime<br />

motoriani navi, katerebi, Cven<br />

aucileblad vipoviT gvams, an zRva<br />

gamoriyavs sadme. policieli stovebs<br />

ekrans, ukanasknel, TeTr talRebs STanTqavs<br />

sibnele. ekrani bneldeba, uecrad<br />

naTdeba da moCans gamayruebel<br />

RriancelSi saSineli Setakeba, adamianebi<br />

umowyalod scemen erTmaneTs,<br />

gamSveleblebic erevian muStikrivSi,<br />

veluri yiviliT ubraguneben muStebs<br />

cxvir-pirSi. dasisxlianebuli saxeebi,<br />

Semoxeuli pijakebi, gverdze moqceuli<br />

sayeloebi, haerSi dafrinavs awyvetili<br />

TeTri maqmanebi, TeTri pepela<br />

halstuxebi, ramodenime moCxubari<br />

uZravad agdia iatakze, msxvili planiT<br />

Cndeba yrontSi xelwaWerili, enagadmogdebuli<br />

msuqani kaci _ `Cveni<br />

partia arasodes” _ xrotinebs igi CaxleCili<br />

xmiT, mas TavSi xvdeba skamis<br />

fexi da mocelili ecema iatakze, is,<br />

vinc uTavaza TavSi keti, xmaliviT<br />

iqnevs skamis fexs da yviris `wadiT,<br />

Tqveni partiac”... am aliaqoTSi uwyvetad<br />

ismis mikrofonSi qalis gamyinavi<br />

xma: kolegebo! kolegebo! kolegebo!<br />

gTxovT daikavoT adgilebi!<br />

me vTiSav televizors. dadumda<br />

pandoras yuTi. vin iyo is sacodavi<br />

qali? yuTis marcxena kuTxeSi dabla,<br />

cimcimebs wiTeli Suqi. wiTeli wertili<br />

nel-nela mcirdeba, rogorc SuqniSani,<br />

matareblis bolo vagonisa, sibneleSi<br />

rom dainTqmeba da CaiZireba.<br />

axla iq, bnel RameSi, borgaven tal-<br />

Rebi. zRva xmaurobs, mZimed irweva<br />

wyalmcenareebSi gaxveuli qalis sxeuli.<br />

vin icis, am saRamosac ki gamoriya<br />

sadme qviSaze da Riad darCenil TeTri<br />

TvalebiT ascqeris civad mocimcime<br />

Soreul varskvlavebs, vin iyo neta, an<br />

qolga raRad undoda?<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

dasasruli<br />

yvelas Tavisi SiSi hqonda - yvelas<br />

Tavisi uZilo Rameebi Trgunavda da<br />

awamebda. galaktionsac sakuTari SiSi<br />

ungrevda Caketil karebs... SiSiT ga-<br />

JRenTili Rrublebis samefoSi iwereboda<br />

misi leqsebi. RrublebiT amovsebuli<br />

dro ukidegano burusad iqca. am<br />

buruss arc dasawyisi uCanda da arc –<br />

dasasruli. iyo qalaqebi, iyo soflebi,<br />

hquxda tribuna, yefda radio, magram<br />

yovelive es burusSi iyo da am burusSi<br />

adamianebi ki ara, adamianTa aCrdilebi<br />

ilandebodnen. SemTxveviTi<br />

arc isaa, rom oTar CxeiZem Tavis erTerT<br />

saukeTeso romans swored `burusi~<br />

uwoda da am romanSi swored es ukidegano<br />

burusi aRwera.<br />

galaktionis es SiSi Tu ver SeigrZeni,<br />

Tu mas gemo ar gausinje, Tu Sxamma<br />

ar dagiara mTel sxeulSi – ise ver waikiTxav<br />

mas da mis dros.<br />

me, piradad, roca galaktions mTlianad<br />

vkiTxulob (da ara nawil-nawil,<br />

da ara mxolod rCeul leqsebs, SiSze<br />

kidev ufro raRac saSinels vxedav: mas<br />

sikvdilisa ki ar eSinoda, katorRis<br />

civi qari ki ar iWreboda mis TeTr RameebSi...<br />

ara! ara! mas sakuTari Tavis ki<br />

ara, sakuTari Semoqmedebis gadarCena<br />

undoda. mas imisa eSinoda, rom moklavdnen<br />

da aRar daiwereboda is leqsebi,<br />

romlebic ukve momdgariyvnen dasabadeblad.<br />

es SiSi `fexmZime poetis~<br />

SiSi iyo. poeziis gadasarCenad iwereboda<br />

anti<strong>poezia</strong> – revoluciisa da revoluciis<br />

beladebis sadidebeli leqsebi<br />

da poemebi. iwereboda maSinac ki,<br />

roca xalxs sisxlis tba yelamde miswvda,<br />

`Soreuli aRmosavleTis~ cixeebi<br />

`udanaSaulo damnaSaveebiT~ aivso<br />

da am `damnaSaveebs~ Soris misi uaxloesi<br />

adamianebic iyvnen, magram...<br />

magram, is xom arc medrove iyo da<br />

arc – sulmdabali; arc yru iyo da arc<br />

brma... is burusis Svili iyo, burusSi<br />

qmnida Tavis Semoqmedebas; is burusis<br />

Svili iyo da roca miicvala, samaredac<br />

is burusi eqca.<br />

leqsi<br />

qarTul <strong>poezia</strong>Si Sedevrebi sanTliT<br />

saZebni araa, magram am did erovnul<br />

saganZurSi aris araerTi iseTi<br />

leqsic, romelic mxolod Sedevrobaze<br />

ar acxadebs pretenzias da Sedevrze<br />

odnav metia, `erTi gafreniT metia~.<br />

aseT leqsebSi mxolod erTi poetis subieqturi<br />

xma ki ara – saerTo, erovnuli<br />

zaris guguni ismis da am zars TviT<br />

ufali rekavs.<br />

amjerad sam aseT leqsze minda SevCerde.<br />

upirvelesad `meranze~ mogaxsenebT<br />

oriod sityvas. es leqsi saqarTvelos<br />

istoriis im monakveTSi daiwera, roca<br />

mzakvruli politikiT SemoRweulma<br />

rusma kolonizatorma sabolood gaauqma<br />

erovnuli saxelmwifos sammarTvelo<br />

sistema da fexqveS gaigdo<br />

yovelive is, risTvisac qveyanas qveyana<br />

hqvia, nacionaluri saxelmwifo ewodeba:<br />

moSala samefo taxti da akrZala<br />

qarTuli ena skolebsa da saxelmwifo<br />

dawesebulebebSi; gaauqma saxelmwifo<br />

– daSala igi da guberniebis sax-<br />

proza 7<br />

mamuka wiklauri<br />

sxvadasxva<br />

drois<br />

Canawerebi<br />

iT SeuerTa ruseTs, gaauqma TviT sityva<br />

`saqarTvelo~; moSala avtokefalia<br />

da akrZala qarTuli wirva-locva...<br />

am usazRvro unamusobaze gaocebiT<br />

daaRo piri sacodavma qarTvelma, – es<br />

rogoro! _ daigmines 1832 wlis SeTqmulebma;<br />

_ es rogoro! _ iyvira mariam<br />

dedofalma da xanjali gauyara<br />

rusis oficers; _ es rogoro! _ igrgvina<br />

konstantine dadeSqelianma da...<br />

ai, am fonze daiwera `merani~. masSi<br />

swored mojadoebuli wris garRvevis<br />

dauokebeli wyurvili da `bedis samZ-<br />

Rvris gadalaxvis suliskveTebaa adevnebuli<br />

gafrenili meranis fafars. arc<br />

ilia orbelianis datyveveba da arc<br />

oficrobaze meocnebe poeti! es saqar-<br />

Tvelos adgilis dedis Tavganwiruli<br />

wivili ismis qarSi; es qarTvelTa uZvelesi<br />

RvTaeba – TeTri giorgi laparakobs<br />

didi poetis piriT: – `gaswi, merano!..~<br />

`kai yma~ ki maSin daiwera, roca monobis<br />

uRelSi Sebmuli eris zneobas gauCnda<br />

erozia. arada, zneoba qarTvel-<br />

Ta umTavresi iaraRi iyo yovelTvis.<br />

swored zneobiT amarcxebda qarTveli<br />

eri kaliasaviT Semoseul mters. es leqsi<br />

maSin daiwera, roca CarC-vaWrebi-<br />

Ta da mxolod sakuTar jamSi Camacqerali<br />

`CoTqiani~ naZiralebiT aivso qveyana.<br />

`kai ymaSi~ daJangebuli gordas sevda<br />

amoiRvara:<br />

`Rame maZRrebi daswvebiT,<br />

diliT mSivrebi sdgebiTa;<br />

Tavis jams CascqerT, saqveynod<br />

arc ros ar gamasdgebiTa.<br />

Tavisad scocxlobT, mconared<br />

leSi alaRoT, hkvebdiTa,<br />

gaigebT kargis garjasa,<br />

gwyinsT da SuriTa xdebiTa,<br />

uqmad CamahlevT sicocxles,<br />

uqmad saflavSi swvebiTa,<br />

dahkargavT saaqaosa,<br />

verc saiqios swvdebiTa.<br />

ar iciT, dasCndiT risada,<br />

an risaTvisa hkvdebiTa!~<br />

aqve minda gavixseno kidev erTi leqsi,<br />

romelSic xalxuri genia gugunebs,<br />

romelSic gautexlobisa da daumor-<br />

Cileblobis xma ismis mowodebad:<br />

`ar gastydeT, arxotivnebo,<br />

gatexviT ra iqnebisa!<br />

visac mogvikvlen, davmarxoT,<br />

axla sxva gaizrdebisa!~<br />

es leqsic saqarTvelos istoriis<br />

did mdinares mohyva da dResac axali<br />

sicocxliTa da sabrZolo suliskveTebiT<br />

ikiTxeba igi. aseTi iyo Cveni warsuli.<br />

dapyrobis dauokebeli wadiliT<br />

iyurebodnen Cvensken didron-didroni<br />

saxelmwifoebi. zogierTs dResac<br />

Cveni `siyvaruliT~ ukvnesis guli da<br />

dResac maTganaa dafleTili Cveni samkvidro<br />

miwa. dResac isev avad SemogvRmuis<br />

madadaucxromeli mteri da amitom<br />

swvdeba zecas mSobliuri miwis wiaRidan<br />

da mSobeli xalxis gulidan amovardnili<br />

xma:<br />

- ar gastydeT!.. ar gastydeT, radgan<br />

mtris Sekaveba mxolod xalxis Tavgzianobas,<br />

mxolod xalxur gautexlobas<br />

da xalxur Tavganwirvas xelewifeba!<br />

erTi xeliT da guliTaa Seqmnili<br />

`merani~, `kai yma~ da `ar gastydeT!~ es<br />

leqsebi Cveni miwis Rrma fenebidan amoisrola<br />

adgilis dedam.


8 gamoxmaureba<br />

tariel Wanturia<br />

sarCeli<br />

1.<br />

Cemma mkiTxvelma SeiZleba icodes:<br />

Cveulebrivi mrgvali saiubileo Tari-<br />

Rebis _ vTqvaT, 50-is, 60-is, 70-is, 80is,<br />

90-is nacvlad, me sazogadoebas Sev-<br />

Tavaze saiubileo TariRebis axali<br />

modeli _ erTnairi cifrebi _ 11, 22,<br />

33, 44, 55, 66, 77, 88, 99... _ ori xuTiani,<br />

ori eqvsiani, ori Svidiani, ori rviani,<br />

ori cxriani...<br />

swored ivlisSi Semisrulda es Cemeuli<br />

saiubileo TariRi _ 77 weli!<br />

_ ori Svidiani!<br />

iubile Cvenma axaldaarsebulma Tu<br />

axalaRdgenilma gazeTma ori kritikuli<br />

weriliT _ lanZRva-ginebiT _<br />

momiloca!<br />

erTi werilis avtorebi cotne da<br />

sandro TvaraZeebi brZandebian, meorisas<br />

ki ar vaxseneb, davtoveb ase, uxseneblad<br />

_ mis avtors, rogorc Cans, araferi<br />

aqvs saerTo mwerlobasTan, gansakuTrebiT<br />

Cemi werilis TemasTan _<br />

<strong>poezia</strong>sTan, da mxolod sakuTari saxelis<br />

reklama ainteresebs. am siamovnebas<br />

ki ar mivaniWeb.<br />

axla cota ram imis Taobaze, Tu ram<br />

damawerina `cudi interviu~, agreTve<br />

pasuxi Tamaz CxenkelisaTvis, visdami<br />

Cems siyvarulsa da uRrmes pativiscemaSi,<br />

rac mTavaria, Tavad Tamaz Cxenkels<br />

ar epareba araviTari eWvi!<br />

ar vicodi, cotnec Tu werda rames.<br />

Tu es debiutia misi, piradad me aRtacebuli<br />

ara var amiT. yovel SemTxveva-<br />

Si, yvelafridan Cans, rom tandemSi<br />

lideris maisuri sandros acvia. mokled,<br />

Cems gulSi avtorad mainc mas vTvli.<br />

ase rom, roca tandemi Cems abdaubdaze<br />

laparakobs, es, etyoba, batoni<br />

sandros daskvnaa. ase vTqvaT, Cems mier<br />

misi misamarTiT gamoTqmuli saqebari<br />

sityvebis samagieroa.<br />

avtorebi r. TvaraZes rom mixasiaTeben,<br />

amaze tyuilad irjebian. Cemi mizani<br />

sulac ar yofila, r. TvaraZisTvis<br />

raRaceebi wamomeZaxebina, vTqvaT, is,<br />

rom partiis cekaSi muSaobda. da Tu<br />

mainc mikiJineben amas, maSin unda vTqva,<br />

rom gulubryvilod gamoiyureba<br />

Cemi oponentebis mcdeloba, ubralo<br />

saqmed gamoacxadon r. TvaraZis zneobrivi<br />

kompromisebi. cekaSi imitom ijda,<br />

rom bibliaze emuSavao! RmerTis<br />

motyueba nametani Wirs! iudamac _<br />

SiSTvil iba _ adga da Tavi Camoixr-<br />

Co! da avdgeT axla da iudas fenomenis<br />

gamarTleba vcadoT? Tumca me es<br />

ambebi aRar mikvirs. arc is mikvirs, saqarTveloSi<br />

lustraciis kanonis miReba<br />

rom ara da ar undaT!<br />

ra SeiZleboda r. TvaraZis sawinaaRmdego<br />

mqonoda galaktion tabiZes-<br />

Tan mimarTebaSi! arc araferi. mogagonebT<br />

Cems azrs, romelic gamoTqmuli<br />

maqvs vaxtang javaxaZis wignisadmi<br />

miZRvnil werilSi `ucnobi~:<br />

`ucnobi~, revaz TvaraZis, mixeil<br />

kveselavasa da nodar tabiZis wignebTan<br />

erTad, galaktionologiis pirveli<br />

furclebia~.<br />

`danarCeni Wirisufali, rogorc<br />

vTqvi, saqarTveloa! _ igive revaz<br />

TvaraZe, igive mixeil kveselava, igive<br />

vaxtang javaxaZe~.<br />

ai, aseTi gaxldaT Cemi damokidebuleba<br />

r. TvaraZisadmi _ galaktionologisadmi<br />

manam, sanam erT mSvenier<br />

dRes xelSi ar aviRe galaktionis<br />

rCeuli, Sedgenili batoni revaz TvaraZis<br />

mier.<br />

rCeulma damarwmuna, rom r. TvaraZis,<br />

rogorc galaktionologis kompetencia<br />

nulis tolia! _ rogor Sei-<br />

Zleba, kacs, romelmac galaktionis<br />

rCeulSi mariam gariyulis `reCi~ Seitana<br />

galaktionis leqsad, galaktionologi<br />

uwoda! roca me es `aRmoCena~ gavakeTe<br />

da mogvianebiT, roca vaxtang<br />

javaxaZem Cemi es `aRmoCena~ faqtiT<br />

daadastura (man ipova mariam gariyulis<br />

is sityva, romelic r. TvaraZem<br />

rCeulSi galaktionis leqsad Seitana),<br />

gavCumdi, aRar momidvia cisa da<br />

qveynisTvis es ambavi! mxolod axla,<br />

gabrazebul gulze, vTqvi mwared is,<br />

rac vTqvi!<br />

r. TvaraZe am faqtis Taobaze ar<br />

Semxmianebia, magram is dRe iyo da is<br />

dRe, wesieri gamarjoba aRar uTqvams!<br />

Rimilis momgvrelia r. TvaraZis<br />

RvTismoSiSobaze saubari! sainteresoa,<br />

rogor moariga erTmaneTSi biblia<br />

da partiis wesdeba, lenin-stalini<br />

da petre-pavle, sikeTe da boroteba,<br />

marTali da tyuili! Cems im nawyen<br />

opusSi saWirod ar CamiTvlia, CamomeTvala<br />

isic, Tu ram kargi gamosvlia<br />

xelidan r. TvaraZes! albaT amas movaxerxebdi,<br />

magram im wuTas Cemi Tema da<br />

mizani sxva iyo!<br />

Cveni ojaxis saqmeSi erevao, damiweres<br />

cotne da sandro TvaraZeebma!<br />

ician Cemianebma, me Cemi ojaxis saqmeeb-<br />

Si ar verevi tradiciis doneze da sxvis<br />

saqmeSi ratom Cavereodi! me sxvisi<br />

ojaxis saqmeebSi ki ar Caverie, Cemi<br />

ojaxis _ qarTuli poeziis saqmeebSi<br />

Caverie! rodis Caverie maTi ojaxis saqmeebSi!<br />

rodis vaxsene rusudani _ namdvili<br />

RvTismoSiSi qarTveli qali!<br />

rodis vaxsene gansvenebuli leila _<br />

rezis pirveli meuRle, namdvili marTlmadidebeli<br />

qristiani, romelic<br />

wlebis manZilze mgalobelTa gunds<br />

xelmZRvanelobda sionis taZarSi!<br />

rodis vaxsene inga lorTqifaniZe _<br />

SesaniSnavi mecnieri da aseve namdvili<br />

qristiani qalbatoni! rodis vaxsene<br />

igive cotne, romelic yovelTvis ise<br />

miyvarda, rogorc saerTod miyvars<br />

Cemi Svilis Taobis kargi biWebi! me vaxsene<br />

rezis SecdomebTan da kompromisebTan<br />

dakavSirebuli ori-sami faqti,<br />

Torem, sxva ram ganzraxva mqonoda,<br />

sxvagvaradac movaxerxebdi saubars!<br />

ojaxis saqmeebSi Carevaa? Seni Svilis<br />

poetur krebulebs rom naxav da<br />

mcire xnis mere sayovelTao gancxadebas<br />

gaakeTeb, aravTari <strong>poezia</strong> da<br />

poeti saqarTveloSi ar arsebobso! es<br />

gancxadeba Sens Svils ar exeba? da Tu<br />

es faqti vaxsene, es ojaxis saqmeebSi Carevaa?<br />

es aris ara vinmes ojaxis saqmeebSi<br />

Careva, aramed qarTuli poeziis<br />

saqmeebSi Careva! da amis ufleba ara<br />

maqvs?<br />

iqneb gadavaWarbe! oRond mTavar-<br />

Si rom marTali var, amaze ori azri<br />

ar unda arsebobdes. gavimeoreb, gavimeaTeb<br />

da gavimeaTaseb, ra aris es mTavari!<br />

`galaktionisa da ana kalandaZis<br />

garda poets aravis davarqmevdi!~<br />

revaz TvaraZe<br />

`meoce saukunis gamoCenili qar-<br />

Tveli poetebi erTad rom Sekra, muxlebamdec<br />

ver miswvdebian galaktions~.<br />

Tamaz Cxenkeli<br />

ai, aman gamaRiziana da gamaRiziana<br />

samarTlianad! es unda momwoneboda?<br />

ar unda mecada garkveva, unda ganvagrZo<br />

Tu ara wera! Tu _ davjde unda<br />

da mTeli darCenili cxovreba viki-<br />

Txo mxolod galaktioni, romelic qarTuli<br />

poeziis did triadaSi myavs dasaxelebuli<br />

(SoTa, akaki, galaktioni),<br />

da merec araerTi xotba maqvs misi dawerili!<br />

CamovTvalo? sul arafers ar<br />

kiTxuloben? an galaktions rad unda<br />

masTan erTad damarxuli saqarTvelo,<br />

an, davijero, aRtacebaSi movidoda,<br />

qarTuli poeziis sikvdils Tu gaigebda?<br />

erTia, rom saerTod uWirs <strong>poezia</strong>s<br />

_ samefo xils, da meorea is ucnauri<br />

faqti, rom saqarTveloSi namdvili<br />

hazavaTi wamoiwyes ara zogadad poeziis,<br />

aramed maincadamainc qarTuli poeziis<br />

winaaRmdeg, da cdiloben, am bin-<br />

Zuri omis mosagebad gamoiyenon `masobrivi<br />

mospobis iaraRi~ _ galaktioni!<br />

cudi intervius avtoris advokatoba<br />

rom ikisres, werilis avtorebs<br />

win erTi siZnele daxvdaT: Tu isini<br />

rogorme ver gaaneitralebdnen im<br />

samarcxvino frazas (galaktionisa da<br />

ana kalandaZis garda poets aravis davarqmevdio),<br />

batoni revaz TvaraZis-<br />

Tvis piris mowmenda gaWirdeboda. da<br />

ai, werilSi gaCnda aseTi versia: Jurnalistma<br />

Turme `erTi konkretuli<br />

fraza damaxinjebulad gaitana saTaurad,<br />

ris gamoc mama maSin Zalian Sewuxebuli<br />

iyo. es garemoeba b-n tariels<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

cxadia, SeiZleba ar scodnoda~. cota<br />

waibodiSesaviT, iqneb dagveTanxmoso.<br />

ar gamova eg saqme. Tu Sewuxebuli iyo,<br />

ojaxis wevrebTan ki ar unda ewuwuna,<br />

unda redaqciaSi misuliyo da gazeT-<br />

Si gancxadeba gaekeTebina. ra rogoraa<br />

saWiro aseT SemTxvevaSi, mSvenivrad<br />

icoda kacma, romelmac mTeli cxovreba<br />

kancelariebSi gaatara! amitom<br />

avtori frazisa _ galaktionisa da<br />

ana kalandaZis garda poets aravis davarqmevdio<br />

_ batoni revaz TvaraZea!<br />

avtorebs Tavadac eeWvebodaT, rom<br />

am SeTxzul versias vinme daijerebda.<br />

amitom naTqvams aseTi gagrZeleba aqvs:<br />

`vTqvaT, revaz TvaraZem marTlac is<br />

dawera... amitom adamiani unda anaTemas<br />

gadavceT?~ ese igi, Txouloben amnistias<br />

_ mere ra, rom gogla leoniZes,<br />

tician tabiZesa da kompanias poetis<br />

saxeli CamoarTva, unda epatios!<br />

mTavari mainc sxva ram yofila: `yvelaze<br />

guldasawyveti aq is aris, rom es<br />

Secdoma mosdis inteleqtualuri<br />

profesiis adamians. ra movTxovoT ma-<br />

Sin politikosebs, inteleqtualuri<br />

sferodan daSorebul xalxs?~...<br />

kargia, ara?<br />

fulis gaTeTreba viciT, rac aris!<br />

saxelis gaTeTeba? es naklebmniSvnelovani<br />

raRac gvgonia!<br />

vTqvaT, Sen iyavi komunisti! metic<br />

_ komunisturi ideologiis damcveli!<br />

_ vTqvaT, cenzori! vTqvaT, iyavi<br />

cekas pirveli mdivnis ndobiT aRWurvili<br />

piri maSindeli fsevdoarCevnebis<br />

dros; iyavi partiis Tbilisis saqalaqo<br />

komitetis biuros wevri da miRebuli<br />

gaqvs yvela komunisturi ordeni<br />

da medali! diax, es iyo ase, magram<br />

dRes Sen aRar mowons Seni warsuli da<br />

gadawyvite, gaaTeTro igi iseve, rogorc<br />

mavani da mavani aTeTrebs fuls!<br />

_ WuWyian, saeWvo warmomavlobis<br />

fuls!<br />

faqtia: bevri axerxebs dRes amas, da<br />

aqvT didi saxeli da bevri fuli _ tetri,<br />

tetri...<br />

(gaxsovT eldar Sengelaias `ara-<br />

Cveulebrivi gamofena~, xom?)...<br />

ris damtkicebas cdiloben Cveni<br />

axalgazrda kritikosebi _ sul er-<br />

Tia, vin rogor gaiara cxovrebis gza?<br />

givi gegeWkori rom ar yofila kompartiis<br />

wevri da petre rom iyo, sul<br />

erTia?<br />

oTar WilaZe rom ar yofila kompartiis<br />

wevri da pavle rom iyo, sul<br />

erTia?<br />

Tamaz Cxenkeli rom ar yofila kompartiis<br />

wevri da ivane rom iyo, sul<br />

erTia?<br />

revaz TvaraZe rom iyo kompartiis<br />

wevri da me ar vyofilvar, sul erTia?<br />

iyos, batono, sul erTi! _ sul er-<br />

Tia, bolomde sul erTi mainc ver dar-<br />

Ceba! _ adgeba viRaca, aka morCilaZis<br />

an laSa buRaZis an daTo turaSvilis<br />

an kote yubaneiSvilis an rati amaRlobelis<br />

an daviT qarTveliSvilis an<br />

zaza burWulaZis an maTnairi qalis an<br />

kacis Wkuis, da or sias gaaSanSalebs<br />

_ erTSi partiuli mwerlebis gvarebi<br />

iqneba, meoreSi _ upartioebis! da gakeTdeba<br />

es ara eris gaTiSvis, aramed<br />

swored misi gaerTianebis mizniT, rom<br />

namdvilad moverioT Semcdar warsuls,<br />

namdvilad movinanioT, namdvilad<br />

wavideT win, da aRarasodes gaver-<br />

TiandeT leninis, duCes, hitleris,<br />

truxilios da ZmaTa maTTa partiebSi!<br />

es ki manam ar moxdeba, sanam uars vambobT<br />

lustraciaze... sanam Tund erTi<br />

ubralo gadakruli sityva, ubralo<br />

miniSneba gvaRizianebs da vebrZviT<br />

erTmaneTs, radgan Turme cudi mamebic<br />

nayvarebaT Svilebs. gagaxsenoT?<br />

_ `adamians yovlad uvargisi mama SeiZleba<br />

hyavdes da, bunebrivia, isic ki eyvareba<br />

da misTvis Seuracxyofis miyenebas<br />

aravis apatiebs...~<br />

vTqvaT, Cikotilo iyo mamaCemi _<br />

ai, is, 52 qalbatoni rom moaxrCo wamebiT!<br />

isic unda miyvardes da arc misi<br />

Seuracxyofa unda vapatio aravis?<br />

an politikosebi ratom arian inteleqtualizmisagan<br />

Sors! _ marTla<br />

asea mahaTma gandis an vaclav havelis,<br />

CerCilis an sen-Jon persis, merab kostavas<br />

an zviad gamsaxurdias saqme?<br />

kidev erTi absurduli faza Zmebis<br />

werilidan:<br />

`axalgazrdobaSi garkveuli gaugebrobis<br />

gamo is mcire xniT marTlac<br />

aRmoCnda ceka-Si (sxvaTa Soris, TviTon<br />

igonebda mogvianebiT paradoqss,<br />

7-20 agvisto 2009<br />

rom iq muSaobisas StudirebiT daamu-<br />

Sava mTeli biblia~...<br />

vinc cekaSi ar imuSava, man biblia<br />

ver waikiTxa da StudirebiT ver daamuSava?<br />

cekaSi rom ar mieRoT, bibliis<br />

wakiTxvas ar apirebda? ra saubaria<br />

es, morwmune xalxis mainc ar eridebaT?<br />

sam mwerals _ oTar WilaZes, me da<br />

kidev erTs _ partiaSi Sesvla SemogvTavazes<br />

da gvarian samsaxurebsac<br />

Segvpirdnen. oTarma da me uari vTqviT.<br />

am cota xnis winaT, Tu ar vcdebi `kviris<br />

palitraSi~, oTarTan saubari daibeWda.<br />

oTarma Cemi maSindeli xumroba<br />

gaixsena _ partiaSi Sesvla rom kargi<br />

iyos, Tamazi oTars Seiyvanda-meTqi,<br />

vTqvi me maSin!<br />

ai, am saCoTiro Temas exebian sandro<br />

da cotne, magram saTqmeli nametani<br />

miCumaTebuli aqvT, TiTqo marTla<br />

arafers niSnavdes is faqti, rom Sen,<br />

Semoqmedi kaci, TanamSromlobdi fa-<br />

Sistur partiasTan da axla lamis jildoc<br />

moiTxovo amisTvis!<br />

2.<br />

pirveli kritikuli werilis avtorebs<br />

arc <strong>poezia</strong> ainteresebT da arc<br />

galaktioni. maT ainteresebT r. TvaraZe.<br />

meore werilis avtors _ Cems mier<br />

uxseneblad datovebul Jurnalists<br />

_ arc r. TvaraZe ainteresebs da arc<br />

galaktioni. mas vaintereseb me _ igi<br />

Cemi paskvilantebis mier mogzavnili<br />

Jurnalistia. es rom asea, amaze sxva<br />

dros. axla uxsenebeli avtoris teqstze<br />

vityvi ramdenime sityvas.<br />

mousmineT:<br />

`diax, es ufro mware da Znelad gadasatania:<br />

`galaktionis da anas garda...~<br />

galaktionis genialurobas da er-<br />

TaderTobas Seeguen _ sxva ra gza hqondaT!<br />

ai, mis gverdiT vinmes, Tanac er-<br />

Tis dayenebas verafriT eguebian.<br />

Tundac is erTi amas yvelaze metad<br />

imsaxurebdes~.<br />

ese igi, me Turme ver Sevegue...<br />

ras Sevegue da ras ver Sevegue, sanam<br />

amas vityode, manamde neba momeciT,<br />

gagaxsenoT aTeuli wlebis winaT dawerili<br />

Cemi erTi werilis nawyveti:<br />

poeziis dedofali _ ana<br />

safo, gabriela mistrali, emili<br />

dikinsoni, ana axmatova, marina cvetaeva,<br />

neli zaqsi, silvia flaTi, bela axmadulina,<br />

iuna morici, jois kerol<br />

outsi... _ vixseneb did poet qalbatonebs,<br />

da me mixaria, rogorc qarTvels<br />

da, sxvaTa Soris, rogorc guruls,<br />

rom poeziis am varskvlavebSi ana kalandaZe<br />

erTi yvelaze kaSkaSa, yvelaze<br />

brwyinvale varskvlavia. marto Wadrakis<br />

dedofali ki ar gvyavs Cven! Cven,<br />

qarTvelebs, poeziis dedofalic gvyavs<br />

_ ana kalandaZe. givi gegeWkoris<br />

erTi mSvenieri leqsis fraza-mimarTva<br />

magondeba: dedofalo ana! ana kalandaZe<br />

WeSmaritad dedofalia Cveni<br />

poeziis, Tamar dedofalTan erTad saxsenebeli<br />

qarTveli qalia da aseTad<br />

darCeba igi saqarTvelos istoriaSi!<br />

sxvaTa Soris, wels, ramdenadac vici,<br />

taxtze Tamaris asvlis 800 wlisTavia!<br />

yvelas gvaxsovs: Tavisi erT-erTi Sedevri<br />

_ `Soria Tamar~ _ poeziis dedofalma<br />

swored Cvens saTayvanebel dedofals<br />

uZRvna Tavis droze!<br />

`sustia Tamar! mZlavria Tamar!~ _<br />

es striqonebic gaxsovT albaT! igive<br />

SeiZleba iTqvas misi avtoris misamar-<br />

TiTac:<br />

sustia ana! mZlavria ana! _ misi sisuste<br />

momxiblavia, da misi simZlavre<br />

_ gautexeli!<br />

zustad am aTi wlis win aseTi ram<br />

davwere, maxsovs:<br />

`mas, vinc yvelaze niWieria!~ _ saqarTveloSi<br />

rom gaegorebinaT vaSli<br />

amgvari saCoTiro warweriT, CvenSi<br />

albaT ar atydeboda-meTqi axali troas<br />

omi, radgan qarTveli poeti qalebi<br />

_ mSvenierni da gonierni _ mis erTaderT<br />

kanonier mflobelad ana kalandaZes<br />

miiCnevdnen-meTqi!<br />

igive mdgomareobaa dResac, aTi<br />

wlis merec, aTi wlis win naTqvams axla<br />

is SemiZlia davumato, rom im vaSlis<br />

kanonier mflobelad marto qalebi ki<br />

ar CaTvlidnen ana kalandaZes, aramed<br />

poeti mamakacebic, da gaakeTebdnen<br />

amas ara mxolod rainduli da jentlmenuri<br />

mosazrebiT. Cveni damokidebuleba<br />

ana kalandaZisadmi mTlianad


7-20 agvisto 2009<br />

apologeturia, da arc erTi pozitiuri<br />

epiTeti, anas saxelTan naTqvami,<br />

ar aRiqmeba hiperbolad.<br />

bednieria qali, visTanac mTeli<br />

saqarTveloa gamijnurebuli! im bednier<br />

dRes gaumarjos, roca ana kalandaZe<br />

gaCnda am qveyanaze!<br />

ai, am teqstis avtors miwers uxsenebeli<br />

Jurnalisti, rom me Turme anas<br />

pirvelobas da galaktionis gverdiT<br />

mis moxseniebas ver Sevegue.<br />

roca werili waikiTxa Cemma Svili-<br />

Svilma anam _ gasagebia vis gamoc davarqmevdiT<br />

mas am saxels _ diax, roca<br />

es abdaubda waikiTxa, momibrunda da<br />

mekiTxeba: _ babu! giJia?<br />

ana Wanturia iyo Cemsa da Cems axlo<br />

mezobels Soris mekavSire _ roca wignebi<br />

gvqonda gasacvleli, an sxva ram<br />

iseTi saqme, telefoniT rom ver mogvardeboda!<br />

Cems anas rom Tavi davaneboT,<br />

Tavad anas sanaTesaos ar gaecineba<br />

am absurdze? da esaa amis mere Jurnalisti?<br />

sircxvilis grZnoba saer-<br />

Tod ar gaaCnia?<br />

marto ana kalandaZis winaSe ki ara<br />

maqvs Turme danaSauli, saSineli mkrexeloba<br />

Camidenia galaktionis wina-<br />

Sec. uxsenebel Jurnalists moaqvs citata<br />

Cemi werilidan, romelic ager<br />

axla dawerili hgonia, da komentarsac<br />

mSveniers ukeTebs:<br />

`me SemiZlia, Sevadgino XX saukunis<br />

qarTuli poeziis anTologia galaktionis<br />

gareSe, da mis gverdiT davdo<br />

galaktionis `rCeuli!~ ar daijero,<br />

Cemo Tamaz, im anTologias muxlebamde<br />

miwvdes galaktion tabiZis `rCeuli~.<br />

aseTi mkrexeluri azri karga xania,<br />

ar wamikiTxavs. arc msmenia~.<br />

diax, es iyo, es aris Cemi mTavari<br />

saTqmeli, da axla gavarCev, vin mkrexelia<br />

da vin _ ucodveli. es muxlebamde<br />

miwvdena-armiwvdenis fraza Tamaz<br />

Cxenkelisaa, da me igi sagangebod<br />

gavimeore. ratom gavakeTebdi amas,<br />

gonieri mkiTxveli iolad mixvdeba!<br />

axla swored im gonier mkiTxvels minda<br />

mivmarTo! sainteresoa, vin meti<br />

mkrexelia _ is, vinc amtkicebs, rom<br />

galaktion tabiZes muxlebamde ver<br />

miwvdeba XX saukunis yvela qarTveli<br />

poeti erTad Sekruli, Tu _ is, vinc<br />

irwmuneba, rom erTi galaktion tabi-<br />

Ze muxlebamde ver miwvdeba XX saukunis<br />

mTel qarTul <strong>poezia</strong>s!<br />

kidev erTi margaliti uxsenebeli<br />

avtoris Sedevridan:<br />

`revaz TvaraZes rom daewera, galaktionis<br />

da tariel Wanturias garda<br />

poets aravis davarqmevdio, masTan SekamaTebis<br />

survili ar gauCndeboda, ar<br />

etyoda, sadac murmani, muxrani da,<br />

rac mTavaria, anaa, amis Tqma uxerxuliao.<br />

ara mxolod vici, amis utyuari<br />

sabuTic maqvs. gvaqvs...~<br />

Tavis droze Zalze solidurma da<br />

aseve Zalze kompetenturma Jurnalma<br />

`omegam~ saukeTeso poetebis xuTeul-<br />

Si damasaxela. ar gainteresebT is xu-<br />

Teuli? _ galaktion tabiZe, tician<br />

tabiZe, giorgi leoniZe, lado asaTiani,<br />

tariel Wanturia. am xuTeulidan<br />

oTxi gardacvlilia. ese igi, meoce saukunis<br />

cocxal poetebSi saukeTesod<br />

CamTvales. ra vqeni _ gavgiJdi? gadavirie?<br />

ar vici me, ras niSnavs<br />

romelic ginda reiting-listi? _ am<br />

quCaze rom pirveli xar, im quCaze Sei-<br />

Zleba oceulSic ver moxvde! zogier-<br />

Ti saxels daxarbebuli mweraliviT,<br />

vatriale es faqti masmediaSi? vameorebine<br />

waramara, waRma-ukuRma? xom<br />

xedavT ager, am Cvens uxsenebel vai-<br />

Jurnalists, arc gaugia es ambavi,<br />

Torem, rom gaego, am frazas mainc ar<br />

dajRabnida, ras izamdao, maSin rogor<br />

moiqceoda, galaktionTan erTad rom<br />

daesaxelebineTo! ras vizamdi, axla<br />

mainc Tu mixvdeba neta! ras vizamdi da,<br />

vijdebodi CemTvis da davelodebodi<br />

XXII saukunes, ra azrisa iqnebodnen<br />

`iqaurebi~ <strong>poezia</strong>sa da poetebze!<br />

ase, Tqven da Tqveni Wkuis xalxs,<br />

arc galaktioni gindodaT Tavis<br />

droze! ase ar iyo?<br />

Cemi werilidan erTaderTi swori<br />

daskvna mainc gamoutania aramkiTxe<br />

mrCevels _ mimxvdara, rom poetisa da<br />

poeziis Sefasebisas arapoetze metad<br />

poetis azri mainteresebs. amas gauRizianebia,<br />

es rogoro, me ara maqvs Sefasebis<br />

uflebao? ase Tuao, maSin arc<br />

geronti qiqoZes eqneboda es ufleba,<br />

arc akaki gawerelias, arc akaki baqraZes,<br />

arc guram asaTianso! amaT ki etoleba,<br />

magram is aRar icis, am `kvartetidan~<br />

romelma ver gamoicno vaJa<br />

fSavelaSi geniosi.<br />

rogorc Cans, warmodgena ara aqvs<br />

sityva `eqspertis~ semantikaze! rogor<br />

fiqrobs: roca leqszea saubari,<br />

visi azri ufro sainteresoa _ mamuka<br />

baraTaSvilis Tu nikoloz baraTaSvilis!<br />

lavrosi kalandaZis Tu ana kalandaZis!<br />

dodo abaSiZis Tu irakli aba-<br />

SiZis!<br />

uxsenebels, rogorc Tavad brZanebs,<br />

karga xnis winaT waukiTxavs Cemi<br />

Canaweri, sadac cnobili frazis (`sxva<br />

saqarTvelo sad ari~) waRma-ukuRma<br />

trials viwuneb. Sewuxebulia, warmovidgine,<br />

rogor atkenda es guls ana kalandaZeso!<br />

anas rogor vatkine guli,<br />

amis Taobaze ukve movaxsene mkiTxvels.<br />

Zvelad Tqmuls aqve barem axalsac davumateb:<br />

xom ar SeiZleba, giJebiviT<br />

dRemudam imas gaviZaxodeT, sxva saqarTvelo<br />

sad ariso, da Cvens am infantilur<br />

bJodials umaRles <strong>poezia</strong>d vacxadebdeT!<br />

sxva saqarTvelo sad aris<br />

da yvelgan: trefikingis buduarebSi,<br />

narkomanTa bandebSi, mtris mexuTe<br />

kolonaSi, sxva qveynebis kulturisa da<br />

mecnierebis samsaxurSi, geiaRlumebze,<br />

amerikaSi, evropaSi, aziaSi, mezobeli<br />

qveynebis cixeebSi... da Tu axalgazrdebis<br />

gasagonad swori SeniSvna<br />

gamovTqvi, amiT codva Cavidine?<br />

3.<br />

ar daijeroT, <strong>poezia</strong>Si iyos saidumlo,<br />

romelic icoda akakim da ar icoda<br />

rusTavelma!<br />

icoda vaJam da ar icoda rusTavelma!<br />

icoda galaktionma da ar icoda<br />

rusTavelma!<br />

icodnen poetebma: imave ticianma,<br />

imave goglam, imave ana kalandaZem,<br />

imave murman lebaniZem... da ar icoda<br />

rusTavelma!<br />

empaier bildingis xuroTmoZRvars<br />

arc ufiqria, rom is, rac icoda man,<br />

ar icodnen xeopsisa da xefrenis piramidebis<br />

mSeneblebma!<br />

imave galaktions uweria, rom `udareblad<br />

mcodne leqsis xerxis~, uwinares<br />

yovlisa, swored rusTavelia.<br />

amitom gamoiyureba absurdad imis gauTaveblad<br />

mtkiceba, rom galaktionis<br />

mere, galaktionis garda, galaktionis...<br />

da ase Semdeg! galaktioni didia<br />

imitom, rom igi sxvebze ukeTesi<br />

mcodnea leqsis xerxis, didma qarTulma<br />

<strong>poezia</strong>m rusTavelisgan rom mii-<br />

Ro memkvidreobiT, im xerxis, didma mo-<br />

ZRvarma rom dautova saqarTvelos anderZiT!<br />

`qarTuli <strong>poezia</strong> dResac galaktionis<br />

gziT midis, yovel SemTxvevaSi _<br />

jerjerobiT isev galaktionis gziT<br />

midis...~ (v. javaxaZe).<br />

logikuri SekiTxva giCndeba: ratom<br />

midis galaktionis gziT da ratom ar<br />

midis rusTavelis gziT! `Zveli xerxi<br />

_ gaxde axali!~ _ piradad me momwons<br />

frostis es swavleba! _ rusTavelis<br />

Zveli xerxi anu, Tu galaktionis eniT<br />

vityviT, leqsis xerxis es udarebeli<br />

codna mudam axali fenomenia, da igi<br />

saSualebas iZleva, am Zveli xerxis wyalobiT<br />

Senc iyo axali!<br />

v. javaxaZe wers: konst. gamsaxurdias<br />

ubrZanebia, verc rusTaveli, verc<br />

vaJa galaktionis ufaqizes Sedevrebs<br />

ver dawerdneno!<br />

axla kiTxvas Sevabruneb: galaktioni<br />

ki dawerda vefxistyaosans? metsac<br />

vityvi: rusTaveli ufro moaxerxebda<br />

galaktionis leqsebis daweras, Tu<br />

galaktioni _ vefxistyaosnis Seqmnas!<br />

SeiZleba, k. gamsaxurdias es absurduli<br />

fraza davimowmoT? risTvisaa es<br />

saWiro! riT ver daviRaleT am aramki-<br />

Txe reklamis keTebiT, an kidev, brwyinvale<br />

poets galaktion tabiZes _ rad<br />

sWirdeba amdeni reklama, miT umetes,<br />

rom Tavad igi didebulad uwevda reklamas<br />

sakuTar Tavs _ galaktionologiis<br />

Seqmnis ideac man SemogvTavaza,<br />

samtrediisTvis sagalaktionos darqmevasac<br />

is moiTxovda da, mis garda axlomaxlo<br />

poeti rom ar dadioda, amasac<br />

is ar qadagebda gamudmebiT?<br />

me ar vwer Cemi paskvilantebisTvis,<br />

me Cemi mkiTxvelebisTvis vwer. patiosanma<br />

mkiTxvelma ki icis, rom me galaktioni<br />

qarTuli poeziis triadaSi movixsenie,<br />

Tanac araerTxel: SoTa, akaki,<br />

galaktioni! erTi ram kidev: galak-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

tionis striqoni _ SoTa, ilia, akaki,<br />

vaJa da... me gavSifre pirvelad da me<br />

davumate mas galaktioni _ Sevasrule<br />

galaktionis survili! _ galaktionis<br />

is leqsi am saxiT (SoTa, ilia, akaki,<br />

vaJa da galaktioni) swored Cemi<br />

daJinebis Sedegad gamoqveynda JurnalSi.<br />

ai, es yvelaferi sakmarisi yofila<br />

saimisod, rom me galaktionis winaaRmdeg<br />

mebrZoli sazogadoebis xelmZRvanelad<br />

gamomacxados romeliRac<br />

literaturulma autsaiderma!<br />

iqneb ar ician paskvilantebma, giJi<br />

rom iyo ezra paundi! daxvreta hqonda<br />

misjili, da sikvdils swored sigi-<br />

Jis diagnozis wyalobiT gadaurCa.<br />

amaze, rogorc cnobilia, cnobilma<br />

mwerlebma iCaliCes!<br />

meramdened CamovTvalo genialuri<br />

giJebi _ igive holderlini, igive selini,<br />

paundi, van gogi, gogoli, igive<br />

graneli... marto galaktionis saxels<br />

adevs ratomRac tabu! ratom _ aravin<br />

icis!<br />

saswrafod unda Seiqmnas mecniereba<br />

galaktionologiao!<br />

saswrafod unda Seiqmnas mecniereba<br />

oTarologiao, es rom daweros<br />

oTar WilaZem, xom siciliT daixoca<br />

xalxi! an, analogiiT, anas rom daewera,<br />

analogia unda Seiqmnaso, analogiuri<br />

sicili ar gaismeboda?<br />

xdeba raRac, raSi garkvevac aucilebelia.<br />

rogorc Cans, gonier azrs<br />

win kerpTayvanismcemloba gadaeRoba!<br />

ra sawyenic unda iyos es, didi qar-<br />

Tveli poeti galaktion tabiZe mxolod<br />

didi qarTveli poetia da aseTad<br />

darCeba marad! _ verasodes veravis<br />

gavagebinebT, ratom aris, an aris ki<br />

igi didi?<br />

ar Targmneso! ar Targmnes ki ara<br />

_ ver Targmnes. galaktioniseuli<br />

umaRlesi harmoniis analogis Seqmna<br />

sxva enebze _ SeuZlebelia! galaktioni<br />

rom didi poetia, es ubralod sityvaze<br />

unda dagvijeron, igi uTargmneli<br />

Semoqmedia!<br />

mainc raSi mdgomareobs Cemi mkrexeloba,<br />

ar aris saintereso?<br />

me erT brwyinvale poets _ galaktion<br />

tabiZes _ vamjobine yvelaferi,<br />

rac danarCen saqarTvelos poeziis<br />

dargSi Seuqmnia! ai, es yofila danaSauli!<br />

arCevanis winaSe rom dadges saqarTvelo<br />

_ aqeT rusTaveli da iqeT<br />

mTeli qarTuli <strong>poezia</strong>, rogor fiqrobT,<br />

ra arCevani unda gaakeTos saqarTvelom!<br />

iqneb vinmes marTla hgonia,<br />

rom saqarTvelo uars ityvis besikze,<br />

guramiSvilze, akakize, iliaze,<br />

vaJaze, galaktionze, leoniZeze, tician<br />

tabiZeze, griSaSvilze, ana kalandaZeze...<br />

roca reiting-listzea saubari,<br />

rusTavels pirveli adgili garantirebuli<br />

eqneba, magram mTel qarTul<br />

<strong>poezia</strong>s igi verasodes Caanacvlebs!<br />

Tavad rusTavelma yvelaze ukeT uwyis,<br />

rom misi udidebulesoba qarTuli<br />

<strong>poezia</strong> didad aRemateba mis udidebulesoba<br />

rusTavels!<br />

ai, es ar ician infantiluri gonebis<br />

patronma grafomanebma. isini namdvili<br />

stalinelebi arian bunebiT, isini<br />

pirovnebis kultis wnevis Sedegad<br />

WkuanaRrZobi kerpTayvanismcemlebi<br />

brZandebian. amitom maTTan polemikas<br />

azri ara aqvs _ isini sul ase ivlian<br />

jguf-jgufad, da roca erTi maTgani<br />

maTi kerpis saxels xmamaRla ityvis<br />

romelime redaqciis SenobaSi (rogorc<br />

es im dRes momxdara), maSinve gaugonari<br />

taSiscema atydeba _ kerpTayvanismcemelTa<br />

erToba mtkice da<br />

uSeniSvnoa!<br />

<strong>poezia</strong> mokvdao, irwmunebian. es unda<br />

davijero? da mainc vwero? amis mTqmeli<br />

xelmocaruli meleqse galaktionis<br />

apologeti ver iqneba! igi galaktionis<br />

mkvlelia _ im jgufis wevria,<br />

sabediswero paskviliT xeli rom kres<br />

da jer kidev bavSvobidan TviTmkvlelobis<br />

maniiT Sepyrobili didi poeti<br />

sikvdilisTvis gaimetes! oRond eseni<br />

_ mkvleli winaprebis memkvidreni<br />

_ winaprebze didi jalaTebi arian! _<br />

amjerad isini sasikvdilod imeteben<br />

ara erT romelime did poets, aramed<br />

mTlianad <strong>poezia</strong>s! _ did qarTul <strong>poezia</strong>s!<br />

ai, am tipis maniakebis ganeitraleba<br />

evaleba Cvens sazogadoebas.<br />

am Temaze rom xma gaviRe, velodi<br />

Tu ara aseT reaqcias? ra Tqma unda,<br />

velodi!<br />

gamoxmaureba<br />

9<br />

aris ki axali poetebis amgvari ignorireba,<br />

maTi daunaxaoba, daufasebloba,<br />

fexebze dakideba, maTi sruli<br />

uaryofa, Segineba, damcireba...<br />

ara, ar aris axali!<br />

SanSe, grigalo da iaralio, am tipis<br />

panegirikebs uwerdnen, dro iyo,<br />

sandro SanSiaSvils! xar poeziis irema<br />

xari da sadRegrZelo Senze axiao!<br />

_ uwerdnen galaktionis magier, galaktioni<br />

ki TiTqos arc arsebobda _<br />

miCumaTebuli hyavdaT, mokveTili,<br />

araraobad gamocxadebuli imave ticians,<br />

paolos, sxvebs...<br />

axla galaktions iyeneben `masobrivi<br />

mospobis iaraRad~ _ mxolod is<br />

aris da sxva aravino, da acxadeben amas<br />

batoni fsevdofuturologebi im momavlis<br />

saxeliT, romlisac araferi<br />

ician, da arc SeiZleba icodnen, ocdameore<br />

da momdevno saukuneebis saxeliT<br />

gamoaqvT sasikvdilo ganaCeni, da<br />

ar ician, rom es verdiqti _ absurdi<br />

araTu eqvemdebareba gasaCivrebas, aramed<br />

axlave cxaddeba absurdad imaT<br />

mier, vinc uflebamosilia, es gaakeTos<br />

_ namdvili mkiTxvelebis, yvelaze kompetenturi<br />

mkiTxvelebis saxeliT...<br />

vaxtang javaxaZem dawera apologia<br />

galaktionze!<br />

unda daweron Tu ara sxvebmac _<br />

udareblad mcodneT leqsis xerxis _<br />

sul sxva wigni galaktionze! _ ara<br />

apologia, aramed namdvili, marTali,<br />

obieqturi, miukerZoebeli wigni did<br />

poetze, romelic iyo Sepyrobili gandidebis<br />

maniiT, da Tavisi didi niWis<br />

wyalobiT iolad axerxebda, daerwmunebina<br />

sazogadoebis udidesi nawili,<br />

rom qarTul <strong>poezia</strong>Si iyo mxolod galaktioni<br />

da sxva aravin!<br />

gaugebrobebi, rasac xelmocaruli<br />

poetebi weren, TiTqo meoce saukuneSi<br />

mxolod galaktionia da sxva aravin,<br />

faqtiurad galaktionis virtualuri<br />

anderZis gaxmovanebaa, da es gaugebrobebi<br />

manam ar amoiZirkveba, sanam am<br />

Temas xels ar mokideben naRdi poetebi<br />

_ udareblad mcodneni leqsis xerxis<br />

_ galaktionis am formula-striqonis<br />

daviwyebis ufleba arc poetebsa<br />

aqvT da arc arapoetebs!<br />

ratom unda vamtkicoT rame ucTomeli<br />

futurologis rixiT _ vin dagvajera<br />

am doneze, rom Cveni yoveli<br />

varaudi, yoveli hipoTeza wyalgauvali<br />

WeSmaritebaa! ver mokvdeba <strong>poezia</strong><br />

_ an TeatrSi SeZvreba igi, an kinofilmSi,<br />

kompiuterSi daidebs binas, estradidan<br />

Segvexmianeba, hepenings daepatroneba,<br />

saxelmZRvaneloebs daepatroneba,<br />

gasvenebebSi itirebs, qorwilebSi<br />

imRerebs da Cvenc simReris<br />

gunebaze dagvayenebs...<br />

vaxtang javaxaZem gaakeTa Tavisi<br />

didi saqme _ genialuri qarTveli poeti<br />

xelidan gamostaca jalaT drosa<br />

da medroveebs, da Seqmna apologiis<br />

Tanamedrove, klasikuri nimuSi! vaxtang<br />

javaxaZe erTaderTia, romelsac<br />

yovelgvari hiperbola epatieba, isic<br />

ki, roca brZanebs, galaktionis mkiTxveli<br />

jer ar dabadebulao! maS, Sen vina<br />

xaro, ar vkiTxavT vaxtangs, radgan viciT<br />

apologiis Janruli Tavisebureba!<br />

magram ar SeiZleba, mTelma saqarTvelom<br />

mxolod apologia weros da<br />

danarCeni poeturi sivrce gauqmebulad<br />

gamoacxados!<br />

iqneb vaxtangsac eTqva am Temaze<br />

rame! es iqneboda yvelaze didi eqspertis<br />

Careva im saqmeSi, romelic man yvelaze<br />

ukeT icis...<br />

wagvikiTxavs ki galaktionis TvaliT<br />

yvelaferi, rac galaktionis gardacvalebidan<br />

naxevari saukunis Semdeg<br />

Seqmnila qarTul <strong>poezia</strong>Si? gvifiqria<br />

imaze, ra moewoneboda, risgan<br />

movidoda aRtacebaSi ras CaTvlida<br />

gameorebis da gaZlierebis, ganvi-<br />

Tarebis Rirsad? isev minda gumiliovis<br />

frazebis damowmeba – kargi leqsi<br />

isaa, rom waikiTxav da gulSi raRac<br />

Camorekavs – `ratom me ver... ratom me<br />

ar...~ nuTu am naxevari saukunis man-<br />

Zilze araferi Seqmnila qarTul <strong>poezia</strong>Si<br />

iseTi, galaktions amgvar grZnobas<br />

da amgvar fiqrs rom gauCenda! gindaT<br />

CamogiTvaloT? dagisaxeloT is<br />

poetebi da is leqsebi, did poets keTli<br />

SuriT rom aRavsebda, aRagznebda,<br />

daafiqrebda, axali Sedevrebis Sesaqmnelad<br />

SemarTavda...<br />

P.S.<br />

miiReben sarCels? ar miiReben? _<br />

esec sakiTxavia _ samarTals saqarTveloSi<br />

yvela doneze uWirs!


10 <strong>poezia</strong><br />

* * *<br />

iveri maisuraZe<br />

epoqa Zelgi,<br />

areuli bani, ebani...<br />

xma WeSmariti<br />

sicruis xmas eTelvineba.<br />

bedis RurRumSi<br />

Cia kacs rom fexi dagicdes.<br />

iRbali getyvis:<br />

me arao _<br />

RmerTma ineba.<br />

Selocva<br />

samSobloqarTa<br />

qarTa,<br />

fexze mexebi<br />

qaliS,<br />

sadole vgrixe qara,<br />

movTale Cxiri – qara,<br />

qada da kecis qara,<br />

gulSi ekalo – qara..<br />

qadna-qadini<br />

moqanda,<br />

mTxova dana da<br />

qalbana,<br />

viTom siwminde<br />

sawmendad,<br />

mRvrie tyuilma<br />

dambana.<br />

vnexe kide da<br />

qalabi,<br />

movel qalSava<br />

qalamde,<br />

RmerTo wamisa waiRe,<br />

sasiyvarulo gadamde.<br />

landebis mesa<br />

vika mJavanaZe<br />

iq, sadac talRa borgavda RamiT,<br />

melandeboda landebis mesa...<br />

naiarevi da mTvrali amiT, –<br />

vkvdebodi TiTqos im eul dResac;<br />

atmis kvirtiviT avfeTqdebodi, –<br />

mamacs, sicocxle mwyuroda mainc.<br />

me, momakvdavi, sios SegTxovdi,<br />

Sen is saunje gaeci saiT?<br />

axla movdivar Ramis aCrdili,<br />

movsulvar isev Cumad da gvian, –<br />

msurs, movismino, velad gaWrili<br />

Seni hangebi cas rogor cvlian.<br />

alvis foTolze dafrenils SaSvad,<br />

mefereboda landebis mesa.<br />

alerss SegTxovdi da Candi arsad, –<br />

Sen ar gesmoda is Cemi kvnesa.<br />

aSuRuri balada<br />

aSuRuri bedi maqvs, –<br />

qalaqs leqsiT vifarav,<br />

meinaxed damisves<br />

mTvrali Zia nikala.<br />

mis iremze Savxtebi,<br />

viajameb napirze,<br />

Cemi gulis xatebi,<br />

mTvarev, SuqiT gamivse!<br />

amicekve kalmaxi, –<br />

qorfa, deda-mtkvarisa,<br />

da harifi manaxe,<br />

maWarma rom gasrisa.<br />

Sens aSuRur duqanSi<br />

movel isev, nikalav,<br />

Sen barbaciT sufras Sli<br />

da bebrul cremls mimalav.<br />

Svel-iremze Savxtebi,<br />

vaalafeb napirze...<br />

Cemi gulis xatebi,<br />

mTvarev, SuqiT gamivse.<br />

* * *<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

melamunebi natvrao,<br />

Soridan<br />

melacicebi..<br />

cotaa enamzeoba,<br />

SenTvis<br />

mcirea ficebi.<br />

Tebervals Cumad<br />

Segwirav.<br />

dagifinode nislebi.<br />

wamove,<br />

dedas davxede..<br />

magram..<br />

uSenod viclebi.<br />

* * *<br />

gana marto qals Cvevia,<br />

TvalT-arCevanTa urCoba.<br />

Taflians qera undoda,<br />

qeras Savfera ujobda....<br />

ias augi vuTxari,<br />

wyevla damfina bageze.<br />

vah, Cemo umadurobav,<br />

ra sikvdiliviT maqezeb..<br />

* * *<br />

xan erze dgeba bindi...<br />

bnelSi uxmobdnen vaCas:<br />

aha, dideba Seni,<br />

metic,<br />

vaSa da vaSa.<br />

arqauli kolxa<br />

kdema – gonebis kandeli,<br />

tkivilTa korianteli...<br />

sulSi iyefebs, cxreba<br />

amorZalebis wyeba.<br />

sulSive cremlad wydeba, –<br />

xaTun xataeTs xatobs,<br />

qarTuli lxini cxveba<br />

da zRapars aclis qatos.<br />

Zu mgeli rZian jiqnebs<br />

mTvaris falosSi iqnevs...<br />

sulSi iyefebs, cxreba<br />

amorZalebis wyeba.<br />

nayofs iRebs saqmisa,<br />

guTnisdeda kolxas poxavs<br />

da beberi qal-misani<br />

rokviT ferTxavs velur Coxas.<br />

kdema – gonebis kandeli.<br />

vnebaTa korianteli...<br />

sulSi iyefebs – cxreba<br />

amorZalebis wyeba.<br />

moqceuli warmarTis balada<br />

Tvali – sulis sarkmeli da sasTumali, –<br />

zecam mwuxrze ise Cumad daiurva, –<br />

simZimiliT CamouSva man vuali<br />

da mzisferi dauRamda graviura.<br />

siom simi daapura Zvel romansiT<br />

da vnebiT kvlav eleqseba mamal hunes,<br />

me ki... mipyrobs urwmunoba im Tomasi, –<br />

sanam hune nacnob tramals daibrunebs<br />

da Sav xalebs kvlav vukocni ToTo titebs,<br />

saxe uTrTiT maT, – RmiliT cremlgaToSilT<br />

da rZis delgma ZuZuebSi xvneSiT mitevs,<br />

da bubunebs dedamiwa cxel saSoSi.<br />

Tu noyier TavTavebad kvlav migemeb, –<br />

agireklav Zvel Tqmulebad mzis saydarze,<br />

xelisgulze piramidebs amigeben<br />

da memfisis vrcel qviSnarSi idarbazeb.<br />

me movwydebi wveTad noes kidobnidan,<br />

kvlav giJurad gavagelveb mamal hunes<br />

da viqnebi is brZeni da is mogvi da<br />

is warmarTi, rwmeniT RmerTs rom dagibrunebs.<br />

brma<br />

damiZaxebs:<br />

Zmao!<br />

unda emono laCars,<br />

me ki<br />

Cem wili qeba<br />

erTi RmerTisTvis damrCa.<br />

Tbilisuri<br />

sam xmaSi vxate<br />

sameba,<br />

dameba<br />

mzera smeniTa.<br />

sxvasTan Tu mivel TumniTa,<br />

SenTan – wvaleba-TmeniTa.<br />

sadac layafi gavabi,<br />

alayafebi gamiRes,<br />

gnaxe,<br />

sulidan Semovel<br />

da mecxre caze wamiRe.<br />

Tiva<br />

bavSvis ambavs<br />

Citi arevs,<br />

misTvis qva vis daeSina?<br />

dayvaveba<br />

yvavils Svenis,<br />

dananeba<br />

berSi qSinavs..<br />

samkapaze wola msurda,<br />

damelode<br />

Zilis Sina..<br />

Sori veli urmebs amtvrevs,<br />

Serwymis gza ver SeaSina..<br />

vnebiani rafsodia<br />

dageSili gitarebi...<br />

galeSili simebi...<br />

bedis kocnad idarebi,<br />

xelisgulze itarebi,<br />

rogorc boSis sizmrebi.<br />

avgarozis qali morbis,<br />

kabisZiri amaod<br />

etalReba Tavis dobils<br />

farSavangis maraod.<br />

tempi... tempi...<br />

weli – kerpi.<br />

saltes svetSi gavebi.<br />

xeTa qoros vnebiT vetrfi, –<br />

mlocven mTvaris qarvebi...<br />

momTabare gazafxulebs<br />

Wreli boSa kartebi<br />

cxeli tuCiT daapurebs<br />

da cecxliviT atydebi!..<br />

avgarozis qali morbis,<br />

kabisZirSi banaob,<br />

ejaxebi wvivze dobils<br />

mocekvave maraod.<br />

iasamnebis TeTri balada<br />

g.g.-s<br />

dRes diliT qarma sevda gamando,<br />

mec gavumxile faruli dardi,<br />

da mainc ise, rogorc arasdros,<br />

me mis motanil yvavilebs vgavdi.<br />

Seirxeoda CemSi suliviT<br />

iasamnebis TeTri balada...<br />

badagad modga Cumi survili<br />

da mudaxilad svetSi gqargavda...<br />

gvenatreboda orives siTbo...<br />

ise mxiblavda Seni alersi,<br />

mefiqreboda – cas wynarad TiTqos<br />

me davurwie mkerdi mTvaresi.<br />

ucxo varskvlavma kocna damaswro,<br />

man damabeda Senze zRva dardi,<br />

da mcemda qari, rogorc arasdros,<br />

da mitovebul salocavs vgavdi.<br />

7-20 agvisto 2009


7-20 agvisto 2009<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

`qveynad raime qaris garda ar arsebula~<br />

andro buaCiZe<br />

Strixebi vaxuSti kotetiSvilis portretisaTvis<br />

studentobis wlebSi vaxuSti kotetiSvilis<br />

leqciebs veswrebodi da<br />

Cvens urTierTobasac aqedan Caeyara<br />

safuZveli. imxanad vaxuSti universitetSi<br />

mxatvruli Targmanis Teoriis<br />

da praqtikis kurss uZRveboda. mas<br />

aqeT mravalma welma gaiara. erTi xanoba<br />

mTargmnelobiT kolegiaSic mogviwia<br />

erTad muSaoba da yovelTvis sixaruls<br />

maniWebda masTan Sexvedra da<br />

saubari.<br />

merec araerTxel Sevxvedrivar an<br />

vwvevivar Sin. bolo dros TviTonve<br />

Semexmiana da mTxova mivsuliyavi. mivedi.<br />

mSvenieri Sotlandiuri viski SemomTavaza.<br />

gazafxulis wynari saRamo<br />

iyo, visxediT da vsaubrobdiT. ucnauria,<br />

dro rom gaivlis, aRarc gaxsovs,<br />

ras exeboda saubari. samwuxarod, es<br />

Sexvedra gamosaTxovari gamodga.<br />

axla saubari fiqrma Secvala. me<br />

xSirad vfiqrob vaxuStize.<br />

maxsendeba goeTes erTi gamonaTqvami,<br />

Tu ginda raime Seqmna, TviTon<br />

unda warmoadgende raRacaso. mar-<br />

Tlac asea. SemoqmedebaSi adamianis<br />

mTeli pirovnuli arseba monawileobs.<br />

erT-erTi yvelaze mniSvnelovani<br />

pirovnebiseuli zneobrivi mrwamsia,<br />

eTikuri msoflgageba. me vfiqrob vaxuSti<br />

am niSniT da, saerTod, mTeli<br />

Tavisi sulieri wyobiT saxelovani mamis,<br />

vaxtang kotetiSvilis da misive<br />

saukeTeso TanaTaobelebis uSualo<br />

memkvidre iyo. amitomac mis sicocxlismoyvareobas,<br />

artistul bunebas da<br />

siwrfeles, analitikur da lirikul<br />

niWierebas zneobrivi principuloba<br />

erwymoda.<br />

vaxuStisTvis ucxo iyo rogorc<br />

primitiuli nacionalizmi, ise meore<br />

ukiduresoba - erovnuli nihilizmi.<br />

Tavisuflebis wlebSi jer erTma iCina<br />

Tavi da dRes aqa-iq meorec TandaTan<br />

xavsiviT ikidebs fexs.<br />

Tavisuflebas Tavisufali adamianebi<br />

amkvidreben. isini aramarto TavianTi<br />

SemoqmedebiT, aramed cxovrebis<br />

niriTac qmnian Tavisufal azrs. isini<br />

angreven dogmebs, gaqvavebul warmodgenebs,<br />

biurokratiul kliSeebs.<br />

aseTebi iyvnen tician tabiZe, vaxtang<br />

kotetiSvili, paolo iaSvili, pavle<br />

ingoroyva, geronti qiqoZe... maT Sesaxeb<br />

da saerTod, amgvari adamianebis<br />

Sesaxeb, mogviTxrobs vaxuSti avtobiograful<br />

wignSi `Cemi wuTisofeli~.<br />

es wigni exeba im adamianebs, vinc XIX<br />

saukunis zRurbli gadmolaxa da XX<br />

saukuneSi uxrwneli faseulobani gadmoitana.<br />

am faseulobaTa mqoneni Zveli<br />

saqarTvelos saxes amJRavneben. vaxuSti<br />

wers: `isini gaJlites 1921-22 wleb-<br />

Si, 1924 wels, 30-ian wlebSi, Zirfesvianad<br />

37-Si, da merec, Tuki vinme gadar-<br />

Ca Rirseuli da keTilSobili, Jletdnen<br />

da Jletdnen; xvretdnen vagonobiT<br />

Tavadebs da aznaurebs, SeZlebul,<br />

gamrje glexebs da gamoCenil specialistebs,<br />

mecnierebs da xelovanT... xvretdnen<br />

Wkuis gamo, codnis gamo, da Tqven<br />

warmoidgineT, mxolod da mxolod<br />

silamazis gamoc ki...~ cota qvemoT ki<br />

dasZens: `ilias mokvliT daiwyes<br />

saqarTvelos gonis amoSanTva da ji-<br />

Sian qarTvelTa amowyvetiT gaaberwes<br />

saSo erisa~.<br />

am ramdenime wlis win vwerdi: `Cemi<br />

wuTisofeli~ exeba imas, razec dRes<br />

yvelaze metad unda fiqrobdes qar-<br />

Tveli kaci - ratom gamodga Tavisufleba<br />

aseTi mware da gausaZlisi? xom<br />

ar vgavarT im frTebmokvecil frinvels,<br />

romelsac galiaSi xangrZlivma<br />

tyveobam frena daaviwya? daaviwya is,<br />

rac misi daniSnulebaa. adamians mxolod<br />

Tavisuflebis pirobebSi SeuZlia<br />

sakuTari Tavis realizacia - arCevanis<br />

gakeTeba, pirovnuli SesaZleblobebis<br />

gamomJRavneba. marTalia, saamisod<br />

is, upirveles yovlisa, Sinaganad unda<br />

iyos Tavisufali, magram SeuZlia `homo<br />

sovietikuss~ Tundac es, rac TavisTavad<br />

arcTu ise cotaa? ra Tqma<br />

unda, ara. mas daaviwyes, rom Tavisufleba<br />

misi daniSnulebis winapirobaa.<br />

`tyavispaltoianebma~ Tavisuflebis<br />

aRsakveTad umokles gzas mimarTes -<br />

fizikurad gaanadgures adamianebi,<br />

romelTa gadakeTebac ver SeZles.<br />

amiT aramarto Cakles Tavisuflebis<br />

suli, - TavianTi varaudiT misi arsebobis<br />

SesaZleblobac amoZirkves.<br />

vaxuSti kotetiSvili mogviTxrobs<br />

im adamianebze, romlebic Tavisuflebas<br />

yoveldRiuri cxovrebis wesiT<br />

amkvidrebdnen da im atmosferoze,<br />

romelSic jer kidev suldgmulobda<br />

Tavisufleba. da yvelaze Semzaravi is<br />

aris, rom es cxovrebis sazrisis Semcveli,<br />

mravalferovani samyaro gaqra,<br />

miwispirisgan aRigava. ufro swori<br />

iqneba Tu vityviT, - mzakvruli Zaladobis<br />

gziT aRgaves, ver amoZirkves,<br />

magram aRgaves. vaxuSti kotetiSvilis<br />

mTeli mizanswrafva imiskenaa mimarTuli,<br />

rom rac SeiZleba mkafiod, xelSesaxebad,<br />

feradovnad aRweros, gaacocxlos<br />

da Cvens Tvalwin warmoaCinos<br />

es gamqrali samyaro~.<br />

am avtobiografiul, memuarul<br />

prozaSi Semzaravi represiebis epoqa<br />

sxvagvari rakursiT aris ganWvretili:<br />

nawarmoebSi aqcentirebulia<br />

ara uSualod represiebi an totalitarizmis<br />

sisastike, aramed is, Tu vin<br />

an ra imsxverpla sabolood am axladamoqmedebulma<br />

maxinam. vaxuSti detalurad<br />

aRwers im pirovnebebs, im sindisierebiT<br />

da kulturiT aRbeWdil<br />

sociums, romlis cxovrebis wesic<br />

safuZvelSive gamoricxavda bolSevizmis<br />

maxinj CanasaxTan Tanaarsebobis<br />

SesaZleblobas. kiTxulob am wigns da<br />

dRevandeli realobis Semyure xvdebi,<br />

rom es gamqrali samyaro, es aunazRaurebeli<br />

msxverpli sabediswero<br />

gamodga saqarTvelosTvis.<br />

kidev erTi monakveTi minda moviyvano<br />

Zveli Canawerebidan: `vaxuSti<br />

kotetiSvilma gamoricxa yovelgvari<br />

maneruloba imiT, rom marTlac faqtobrivi<br />

masalis tradiciul mTxrobelad<br />

mogvevlina. man Tavidanve itvirTa<br />

tradiciuli mTxrobelis roli,<br />

rac, Cemi azriT, winaswargamiznuli<br />

da bunebrivad gaTvlili mxatvruli<br />

xerxi iyo. amiT man Tavidanve miani-<br />

Wa mniSvneloba Tavis mdgomareobas da<br />

mimarTa im bunebriv intonacias, romliTac<br />

ambavi unda gadmoeca. magram<br />

moxda moulodneli ram: pirveli gverdebidanve<br />

es intonacia Zlieri warmosaxvis<br />

wnexqveS moeqca. sruli gasaqani<br />

mieca fantazias, vrcel, vizualuri<br />

xatebiT daxunZlul gansjebs,<br />

metaforul frazebs, movlenaTa da<br />

saganTa xatvas, Txrobis eqspresias~.<br />

ase rom, mogviano periodSi vaxuStim<br />

prozauli Txzuleba Seqmna.<br />

kidev erTxel ifeTqa STagonebis Sadrevanma<br />

da erTad moiyara Tavi misma<br />

pirovnulma, Tandayolilma Tu SeZenilma<br />

niSan-Tvisebebma: erudiciam, gulisxmierebam,<br />

unatifesma gemovnebam,<br />

daxvewilma iumoris grZnobam, Tavisi<br />

sulieri siZlieris Semcnobi kacis silaRem<br />

da umZimesma cxovrebiseulma<br />

gamocdilebam. yovelive es SenivTda<br />

da vaxuSti Tavdaviwyebul mTxrobelad<br />

mogvevlina.<br />

es bolo xans moxda. xolo Tavdapirvelad,<br />

jer kidev sruliad axalgazrda<br />

kacma sparsuli poeziis Targmnas<br />

mohkida xeli. am sferoSi garkveuli<br />

tradicia ukve arsebobda, magram<br />

vaxuStim axali suli STabera mas - Seqmna<br />

azrobrivi simwyobriT da siRrmiT,<br />

lirizmiT da emociurobiT aRbe-<br />

Wdili Targmanebi. Cvens Tvalwin gacocxlda<br />

da aelvarda rudaqis, firdousis,<br />

abu saidis, ansaris, omar xaiamis,<br />

nizami ganjelis, saadis, hafezisa<br />

da sxvaTa nairferovani samyaro.<br />

universistetis derefnebSi daabijebda<br />

studentTa araerTi Taoba, romelic<br />

xmamaRla warmoTqvamda momnusxvel<br />

striqonebs: `Sen sanTeli xar, me mimqrali<br />

sanTlis mudara, magram ganTiads<br />

sanTlisagan ara unda ra~. es TiTqos<br />

Cveulebrivi, ubralod naTqvami<br />

sityvebi, araCveulebrivi STagonebis<br />

quraSi iyo gadamdnari.<br />

vaxuStiseuli analitikuri niWi, silaRe<br />

da maZiebluri daudgromloba<br />

aramxolod aRmosavluri poeziis TargmanebSi<br />

gamovlinda, aramed am filosofiuri<br />

poeturi nimuSebis vrcel,<br />

mecnierulad dadgenil komentar-<br />

Si. mxedvelobaSi maqvs misi gamokvleva,<br />

romelic urTulesi sparsuli leqsis<br />

poetikas Seexeba. araerTxel vyofilvar<br />

mowme Tu rogor kiTxulobda<br />

vaxuSti xaiamis Tu hafezis ama Tu im<br />

robaias, rogor ganmartavda calkeul<br />

sityvasa Tu cnebas, da Semdeg rogor<br />

awvdida msmenels Tavis poetur<br />

variants. misi komentari imdenad amomwuravi<br />

iyo, rom sityvasityviTi sizustis<br />

maZiebeli skeptikosi snobebi Tu<br />

provincialebi pirSi Calagamovlebulebi<br />

rCebodnen. vaxuStis Tavisi sizuste<br />

hqonda - `poeturi sizuste~,<br />

romlis mecnierulad dasabuTebac<br />

SeeZlo da romlis erTgulic mTeli<br />

cxovrebis manZilze darCa.<br />

vaxuStiseuli analitikuri Ziebani<br />

calke saubris Temaa, magram ar SemiZlia<br />

aq Tundac gakvriT ar vaxseno zogierTi<br />

maTgani. maxsendeba vTqvaT,<br />

vaJa-fSavelas calke gamocemuli xu-<br />

Ti poema, romelsac sxva literaturaTmcodneebTan<br />

erTad vaxuStis uaRresad<br />

naTlad dawerili, brwyinvale<br />

komentari axlda. aseve yovelTvis<br />

waruSlel STabeWdilebas tovebda<br />

Cemze vaxuStiseuli interviuebi. am<br />

interviuebSi aRZruli publicisturi<br />

paTosi imdenad wrfeli da maxvilia,<br />

rom warmoudgenelia ar SeZras adamiani.<br />

`kacTaTvis~ - ase hqvia mis erT pasuxs,<br />

romelic misive werilebis wign-<br />

Sia gamoqveynebuli da romelsac piradad<br />

me daufiqreblad miviCnev Tanamedrove<br />

qarTuli publicisturi<br />

azrovnebis mSvenebad.<br />

avstrieli germanulenovani poetis<br />

rainer maria rilkes `duinuri elegiebis~<br />

TargmniT vaxuSti kotetiSvilma<br />

iseTi mwvervali daipyro, romlis<br />

Semdegac TiTqos araferi ar unda<br />

gagvkvirveboda. magram ara! uTargmneli<br />

poeziis Targmnis procesi gagr-<br />

Zelda, amis Semdeg vaxuStim Targmna<br />

iosif brodskis `didostaturi ekvilibristikiT~<br />

aRbeWdili leqsi `ori<br />

saaTi rezervuarSi~. am maTlac uT-<br />

Targmneli nawarmoebis Targmani mxolod<br />

gakvirvebas SeiZleba iwvevdes.<br />

gakvirvebas SeiZleba iwvevdes sicocxlis<br />

ukanasknel wlebSi (roca mas Zlieri<br />

STagoneba ewvia) Targmnili marina<br />

cvetaevas da gansakuTrebiT boris<br />

pasternakis araTu Znelad saTargmni,<br />

faqtobrivad aseve uTargmneli leqsebi.<br />

poeziis vrcel labirinTebSi mgznebare<br />

sulierebiT aRsavse, magram<br />

ukve jangatexili vaxuSti kotetiSvili<br />

hermenevtikosis CiraRdniT<br />

daabijebda. misi CiraRdani yvelaze<br />

ufro bnel kuTxe-kunWuls aclida<br />

saburvels da gamWoli sinaTliT anaTebda.<br />

amiT imis Tqma minda, rom misi<br />

yoveli Targmani konkretuli poeturi<br />

teqstisa da saerTod, poeziis<br />

Rrma gagebis safuZvelze iyo aRmocenebuli.<br />

arsebobs amqveynad araerTi mimz-<br />

gaxseneba<br />

11<br />

idveli leqsi Tu moTxroba, esse Tu<br />

traqtati, tilo Tu qandakeba, simfonia<br />

Tu noqtiurni, magram yovelive<br />

amas xom cocxali, moZravi, cxovelmyofeli<br />

da ganumeorebeli pirovneba<br />

qmnis. da rac ufro mkafioa ama Tu im<br />

qmnilebaSi aRbeWdili pirovnebiseuli<br />

unikalobis xarisxi, miT ufro mniSvnelovania<br />

es qmnileba. ase rom, pirovnebaa<br />

yvelafris Tavi da Tavi.<br />

vaxuStis yoveli fraza STambeWdavi<br />

iyo. STambeWdavi iyo misi yovel<br />

saganTan da TemasTan Sexeba. erTxel<br />

maxsovs, rilkeze wamoiwyo saubari.<br />

saubrobda didxans. da es iyo rilkeze<br />

saubari poeziis konteqstSi. amiT Ti-<br />

Tqos vaxuSti xazs usvamda zogadad<br />

poeziis gagebis aucileblobas da mxolod<br />

amis Semdeg - rilkes mouxelTebeli<br />

xelweris wvdomas. da marTlac,<br />

am zogadi saubris CamTavrebisTanave<br />

vaxuSti moulodnelad uSualod rilkes<br />

Taviseburebebs gadaswvda, TiTqos<br />

SeamWidrova Tema da rilkes poeturi<br />

metyvelebis unikalobas Seexo;<br />

sailustracio masalac uxvad moixmo<br />

da naucbaTev monologSi poetis intonaciuri<br />

wiaRsvlebis primati da<br />

azris paradoqsuloba ise xelSesaxebad<br />

gamokveTa, rom am poetis sxvagvari<br />

gageba TiTqmis SeuZlebeli meCvena.<br />

es iyo variacia rilkes Temaze. da<br />

aseTi variaciebi da improvizaciebi<br />

vaxuStis stiqias warmoadgenda (gavixsenoT<br />

xalxuri poeziis saRamoebi).<br />

rilkes Tema isev zogadad <strong>poezia</strong>ze saubriT<br />

dagvirgvinda; vaxuSti dasZenda:<br />

<strong>poezia</strong> Tavisi arsiT Znelad gasagebia,<br />

arada is sakuTar TavSi atarebs<br />

gagebis aucileblobas, Rrma gageba ki<br />

maSin aris SesaZlebeli, roca erTi<br />

enidan meore enaze Targmnis hermenevtikuli<br />

procesi xorcieldeba. amitomac<br />

aris poeziis Targmna `maRali<br />

xelovneba~.<br />

gasaocari iyo vaxuStis damokidebuleba<br />

sikvdilTan. me iSviaTad minaxavs<br />

kaci, romelic ase gaSinaurebodes<br />

sikvdils. misi xalxur kiloze dawerili<br />

leqsebic sikvdils utrialebs<br />

irgvliv:<br />

Cven aryofnidan movediT<br />

da vnaxeT, yofna rac aris,<br />

azri amqveynad yofnisa<br />

TiTqos ari da arc aris.<br />

win - wyali, ukan - mewyeri,<br />

cecxli da bolos nacari.<br />

bednierebas veZebdiT,<br />

magram ver vpoveT marcvali,<br />

sikvdili deda yofila,<br />

sicocxle - dedinacvali.<br />

sakvirvelia: mravalWirgamovlil<br />

vaxuStis eWviani undobloba ar Sehyria.<br />

siyrmis vaJiSvilis, tatos sikvdilis<br />

Semdegac ki raRac iseTi eguleboda<br />

sicocxlis wiaR, rac aZlebinebda<br />

da mcireoden Svebas gvrida. ra iyo<br />

es ukanaskneli navsayudeli, iqneb sikvdilTan<br />

SeTamaSebis Tu gaSinaurebis<br />

survili? Tu amaoebaTa amaoebis SegrZneba?<br />

iqneb yovelive es erTad Tavmoyrili,<br />

xalxur kiloze SeTxzul leqsebad<br />

da aseve sonetebad amoTqmuli?<br />

ucnauria, magram vaxuSti aramcTu<br />

pirquSi an xelCaqneuli, kacTa mimarT<br />

gulgaciebuli skeptikosi ar gamxdara,<br />

rogorc es Cveulebriv xdeba<br />

xolme, aramed piriqiT, ufro naRvlianad<br />

faqizi, mimndobi da lmobieri<br />

gaxda. mas Cumi sibrZne daeufla. am gansacdelis<br />

Jams aRmoCnda, rom misi ke-<br />

TilSobileba niRabi ar iyo. aRmoCnda,<br />

rom keTilSobileba realurad arsebobs,<br />

magram misTvis adgili naklebad<br />

moiZebneba. aRmoCnda, rom vaxuSti<br />

sxvaTaTvis miukareblad, uCinrad da<br />

saTuTad inaxavda Tavis arsebaSi dedmamis,<br />

leilas da tatos xsovnas da es<br />

iyo Turme misi arsebis SigniT Camdgari<br />

uxilavi sayrdeni niSansveti.<br />

da me mebadeba erTi kiTxva: netav<br />

Tavisi SemoqmedebiTi cxovrebis gariJraJze<br />

Tu ifiqrebda es kaci, rom imxanad<br />

mis mier Seudareblad Targmnili<br />

omar xaiamis erTi robaia ase zedmiwevniT<br />

miesadageboda missave sikvdiliswina<br />

ganwyobas:<br />

qveynad raime qaris garda ar<br />

arsebula,<br />

radgan yoveli daqceula, ar<br />

avsebula,<br />

ararsebuli arsebulad CaTvale,<br />

Zmao,<br />

arsebuli ki miiCnie ararsebulad.


12 interviu<br />

mwerali kote jandieri:<br />

_ dRemde maxsovs is STabeWdileba,<br />

roca Tqveni moTxrobebi wavikiTxe,<br />

gansakuTrebiT `saojaxo qronika~<br />

da `dapatiJeba kinoSi~. rogor<br />

warimarTa Tqveni SemoqmedebiTi cxovreba<br />

pirveli nawarmoebidan dRemde,<br />

da ramdenad Seicvala igi?<br />

_ `saojaxo qronika~ pirveli<br />

moTxroba ar yofila. mas ramdenime<br />

gamouqveynebeli da erTi sauniversiteto<br />

almanax `pirvel sxivSi~ gamoqveynebuli<br />

teqsti uZRoda win. unda<br />

vTqva, rom universitetis mweralTa<br />

wre, romlis beWdviTi organoc iyo<br />

zemoxsenebuli almanaxi, Cemi studentobis<br />

dros axalgazrda literatorebis<br />

popularizacias, reklamirebas,<br />

an, exla rom ityvian `fromouSens~, ki<br />

ar isaxavda miznad, aramed, Tamamad<br />

SeiZleba iTqvas _ Tavisufali azris,<br />

arasabWouri ganaTlebisa da inteleqtualuri<br />

cxovrebis centrs warmoadgenda.<br />

es wre jer kidev niko kecxovelis<br />

reqtorobis dros daarsda da axlandeli<br />

gadasaxedidan naTlad Cans,<br />

rom misi muSaobis formati Zalian sintereso<br />

da efeqturi gamodga _ mweralTa<br />

wris wevrs manqanaze sam egzemplarad<br />

gadabeWdili sakuTari nawarmoebi<br />

unda warmoedgina gansaxilvelad<br />

(cxadi, Tuki amisi survili hqonda).<br />

aqedan ori egzemplari, ganxilvis<br />

dRemde erTi kviriT adre pirveli korpusis<br />

mesame sarTulze, studentTa<br />

samkiTxveloSi ideboda. nebismier<br />

msurvels SeeZlo winaswar gacnoboda<br />

teqsts. darCenili ori egzemplari<br />

eZleoda winaswar SerCeul or oponents<br />

sarecenziod. es oponentebic,<br />

cxadia wris wevrebi iyvnen. bolos ganxilvis<br />

dRec dgeboda. oTxmocdamecamete<br />

auditoria xalxiT ivseboda. SemaRlebaze<br />

mdgar grZel magidasTan<br />

avtori, oponentebi, mweralTa wris<br />

moqmedi Tavmjdomare da batoni tariel<br />

kvanWilaSvili (wris xelmZRvaneli)<br />

ikavebdnen adgils. avtors xmama-<br />

Rla unda waekiTxa Tavisi nawarmoebi,<br />

mere tribunasTan oponentebi dgebodnen<br />

TavianT recenziebs kiTxulobdnen.<br />

amis Semdeg iwyeboda Tavisufali ganxilva,<br />

romelSic monawileobis miReba<br />

darbazSi myof nebismier adamians See-<br />

Zlo. saocaria, magram xSirad<br />

oponirebis done bevrad aRemateboda<br />

imdroindeli oficialuri sabWoTa<br />

kritikis xarisxobriv niSnuls. oratorebi<br />

Tavisuflad operirebdnen egzistencializmis,<br />

fsiqoanalizis,<br />

struqturalizmisa da Tanamedrove<br />

Teologiis cnebebiTa da meTodologiiT.<br />

me piradad pirvelad swored<br />

im sxdomebze gavige rolan bartis,<br />

levi-strosis, iungis, adleris,<br />

roman iakobsonis saxelebi. es namdvili<br />

revolucia iyo _ literaturuli<br />

istorizmis, e.w. `ganxilvis~ wignebisa<br />

da socrealisturi litkritikis<br />

brtyel-brtyel frazeologiasa da<br />

mdare, stereotupul azrovnebaze<br />

aRzrdili axalgazrdebi aq ecnobodnen<br />

mxatvrul teqstTan arsobrivi<br />

midgomis, sruqturuli analizis, nawarmoebis<br />

farTo kulturul konteqstSi<br />

ganxilvisa da ganzogadebis anbans.<br />

saocaria, batoni tarieli tradiciuli<br />

sabWouri filologiuri skolis<br />

aRzrdili gaxldaT. zemoTCamo-<br />

Tvlili avtorebis nawerebs is ar icnobda,<br />

vinaidan sabWouri cenzuris<br />

mier es yvelaferi tabudadebuli iyo.<br />

magram misgan mkafio, Tumca uTqmel<br />

mxardaWeras, waxalisebas da cxovel<br />

interess vgrZnobdiT. Cven, masTan er-<br />

Tad bnelSi xelis cecebiT vpoulobdiT<br />

codnisa da Tanamedrove azrovnebis<br />

naglejebs _ akrZalul saxelebs,<br />

wignebs, statiebs, calkeul<br />

azrebs da vcdilobdiT gavrkveuliyaviT<br />

msoflioSi mimdinare kulturul<br />

da civiliziciur procesebSi.<br />

bevrisaTvis es sakuTari Tavis realizaciis<br />

saSualeba, prestiJis saqme da<br />

keclucobis sgani gaxda. amiT Cven,<br />

yvelani met-naklebad vcodavdiT.<br />

dRevandelobisgan gansxvavebiT, maSin<br />

CvenTvis bevri ram xelmisawvdomi ar<br />

iyo, magram saWiro wignis Zebna Cveva-<br />

Si gadagvivida. sabWouri tabuebi da<br />

cenzura sakralur saburvelSi xvevda<br />

ucxoel avtorTa gvarebs, teqstebs,<br />

mTel mimdinareobebs. es badebda<br />

azarts, akrZaluli xilis mowyvetis<br />

wyurvils da cnobismoyvareobas.<br />

es aris nebismieri cenzuris dadebiTi<br />

mxare, logikuri ukuefeqti, rasac verasdros<br />

vercerTi cenzori ver moereva.<br />

Tu puSkinis pirad werilebs<br />

gaecnobiT, paradoqsul azramde mixvalT:<br />

benkendorfi rom ar yofiliyo,<br />

SesaZlebelia puSkins Tavisi didi talanti<br />

qeifSi, SayirSi, qalebis devnasa<br />

da banqos TamaSSi gaeflanga. cxadia,<br />

ramdenime Sedevrs mainc dagvitovebda,<br />

magram ara, im saocrebas, rasac<br />

misi mTliani Semoqmedeba: lirika, poemebi,<br />

dramebi da proza qvia.<br />

axla Cven vcxovrobT gaxsnili<br />

sazRvrebis, internetis msoflio qselis,<br />

uwyveti sainformacio nakadebis<br />

pirobebSi da Sewuxebuli varT sayovelTao<br />

uwignurobis, gaTavxedebuli<br />

umecrebisa da warmatebuli uvicobis<br />

moZalebisagan. xandaxan Tavs mezozouri<br />

eris reptiliad vTvli. es aris<br />

Cemi Taobis bednierebac da ubedurebac.<br />

ase rom, Sinagani emigracia _ anu<br />

e.w. `SemoqmedebiTi cxovreba~ garegnuli<br />

cvlilebebis gareSe mimdinareobs.<br />

_ ra aris Tqveni azriT dResdReobiT<br />

mwerlis mTavari daniSnuleba<br />

da riT gansxvavdeba igi klasikad<br />

qceuli mosazrebisgan mwerlis<br />

daniSnulebis Sesaxeb?<br />

_ mwerlis daniSnulebaa adamianebs<br />

garkveuli xniT daaviwyos yofi-<br />

Ti wvrilmanebi da usiamovnebebi, gaaTavisuflos<br />

egocentrizmis diqtatisagan<br />

da ganacdevinos sxvisi (Tundac<br />

gamogonili personaJebis gansacdeli),<br />

Tu gaumarTla _ mkiTxveli ka-<br />

Tarzisamde miiyvanos, riTac mas<br />

emociur da inteleqtualur siamovnebas<br />

moutans. amisaTvis ki saWiroa<br />

mweralma periodulad daiviwyos Tavisi<br />

yoveldRiuri problemebi, cota<br />

xniT gamovides sakuTari tyavidan da<br />

personaJis cxovrebiT icxovros.<br />

me ar vici, ras gulisxmobT `klasikad<br />

qceul mosazrebaSi mwerlis<br />

daniSnulebis Sesaxeb~, magram Tu es<br />

eris mamobas, faris mwyemsobas, manaTobel<br />

Suqurad yofnas an sxva, amdagvar<br />

sazogadoebriv aqtivobas niSnavs, ma-<br />

Sin kategorialud gpasuxobT _ ara,<br />

es ar aris mwerlis daniSnuleba. Tu<br />

goeTe da ilia WavWavaZe weris paralelurad<br />

amasac axerxebdnen, es ar niSnavs,<br />

rom yvela mwerali valdebulia<br />

igive moiwadinos, mxolod imitom, rom<br />

azrebisa da gancdebis sityviT<br />

gamoTqma da sityvebis sworad dalageba<br />

SeuZlia.<br />

meore mxriv, nebismieri moqalaqe,<br />

maT Soris mweralic, valdebulia xmas<br />

imaRlebdes usamarTlobis, siyalbis,<br />

adamianuri Rirsebis fexqveS gaTelvis,<br />

Zaladobis, rasobrivi, erovnuli, kon-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

`stili gansazRvravs literaturas~<br />

fesiuri Tu asakobrivi segregaciis,<br />

socialuri Cagvrisa da politikuri<br />

devnis winaaRmdeg. es banaluri WeSmaritebaa.<br />

ise ki, Tu adamians wera siamovnebas<br />

aniWebs, misTvis gacilebiT xelsayrelia<br />

marginalur mdgomareobaSi yofna,<br />

vidre socialur avanscenaze dgoma<br />

da telekamerebis win gauTaveblad<br />

gancxadebebisa da komentarebis keTeba<br />

literaturisgan daSorebul sakiTxebze.<br />

_ erT-erT interviuSi aRniSnavT,<br />

TviTtkboba ar maxasiaTebso, magram<br />

mainc, rogor grZnobT, rom moTxroba<br />

`gamovida~...<br />

_ me mgoni, am SekiTxvaze Cemi mosazreba<br />

ukve gamovTqvi. roca teqsti<br />

dawerilia, is avtorisgan damoukidebel<br />

cxovrebas iwyebs. im momentSi,<br />

rodesac bolo frazas wertili esmis,<br />

mwerali qreba da Cndeba mkiTxveli,<br />

romelsac Cveulebrivi mkiTxvelisagan<br />

mxolod imiT gansxvavdeba, rom<br />

nawarmoebis wakiTxva pirvels Seu-<br />

Zlia, aqvs ufleba Seasworos, an sulac<br />

dawvas teqsti. Tu Cems nawerSi aSkara<br />

sibriyve ar SeiniSneba, Tu is gonebriv<br />

interess da emociur muxts iwvevs, ma-<br />

Sin SeiZleba vivaraudo, rom raRac<br />

gamovida. amis Semdeg mkiTxveli qreba<br />

da Cndeba redaqtori skalpeliT xel-<br />

Si.<br />

_ weris dros xangrZlivi pauzebi<br />

gaqvT Tu TavauRebliv muSaobT?<br />

_ Tu Tavi ar aiRe da ar miixedmoixede,<br />

ris Sesaxeb unda wero? pauzebs<br />

rac Seexeba, me mgoni, es gardauvalia.<br />

sxva saqmea, maTi xangrZlivoba.<br />

Cems SemTxvevaSi pauzebi wlobiT gr-<br />

Zeldeba xolme. axla rom vakvirdebi,<br />

yvela moTxroba, romelic ki damiweria,<br />

erTi scenariT iqmneboda: emociuri<br />

biZgi, erTi, an ori mxatvruli<br />

saxe, pirveli ramdenime gverdi, rogorc<br />

kamertoni, romelic gansazRvravs<br />

ritms, Txrobis stils, leqsikas,<br />

mere pauza... mexsierebaSi mxolod ritmi<br />

da mTavri xati, an personaJi rCeba.<br />

xangrZlivi cda momentisa, rodesac<br />

romelime azri, Tundac sruliad ganyenebuli,<br />

unisonSi mova mexsierebaSi<br />

Senaxul gancdasTan. Tu es moxda, mere<br />

bunebrivad Cndeba fabula, sxva personaJebi,<br />

siuJeti ki weris dros ixlarTeba<br />

da TavisiT mieqaneba finalisaken.<br />

es yvelaze sasiamovno etapia.<br />

cxadia, es albaT yvelaze araracionaluri<br />

meTodia mxatvruli teqstis<br />

dasawerad. aravis vurCevdi mis gamoyenebas.<br />

sawuxarod, sxva teqnikas ar<br />

vflob. Tumca, mkiTxvels es raSi ainteresebs?<br />

_ iwerT Tu ara mniSvnelovan STabeWdilebas?<br />

dameTanxmebiT droTa<br />

ganmavlobaSi bevri ram ikargeba da<br />

qreba, risi gacocxlebac mere TiTqmis<br />

SeuZlebelia.<br />

_ gamigia, rom bevri swored ase<br />

iqceva. me ki kaxuri bunebisa Tu sizarmacis<br />

gamo es arasdros gamikeTebia.<br />

SesaZloa, spontanurad dawerili da<br />

Semdeg ujraSi didi xniT dasaflavebuli<br />

pirveli ramdenime gverdi Tqvens<br />

mier naxsenebi Canawerebis kompensaciaa.<br />

Tu adamians guli udevs amisken<br />

da sakmao Sinagani disciplinac aqvs,<br />

jobs sistematiurad iwerdes ubis wignakSi.<br />

es gacilebiT swori da profesionaluri<br />

mgonia. bevri ram, mar-<br />

Tlac fermkrTaldeba da ikargeba.<br />

Tumca, amave dros, mniSvnelovani<br />

swored is mgonia, rac mexsierebidan<br />

ar iSleba. saqme mexsierebaSic ar aris<br />

_ wera did emociur stresebTanaa<br />

dakavSirebuli da am dros aracnobieridan<br />

moulodnelad amodis xolme<br />

is, rac didi xnis dakarguli da daviwyebuli<br />

gvgonia. am TvalsazrisiT, Sesa-<br />

7-20 agvisto 2009<br />

Zloa yvelaze sando `ubis wignaki~ Cveni<br />

mravaltanjuli da daundobeli<br />

aracnobieri iyos.<br />

_ Tu gqoniaT romelime mwerlis<br />

gavlena? stilur gavlenas vgulisxmob<br />

da ara zogad STabeWdilebas.<br />

_ rogorc cxovelebis, ise adamianebis<br />

naSierni samyaros Secnobas miba-<br />

ZviT iwyeben. mibaZva universaluri instrumentia<br />

raRacis gasagebad. aristotele<br />

musikas frinvelTa mibaZvas,<br />

dramaturgias ki `ambebis~ mibaZvas<br />

uwodebda. maxsovs, meaTe klasSi `didostatis<br />

marjvenas~ rom gavdiodiT,<br />

mTeli klasi dakavebuli viyaviT kowia<br />

gamsaxurdias stilis parodirebiT<br />

da erTmaneTs vejibrebodiT iseTi<br />

margalitebis mogonebaSi, rogoricaa,<br />

magaliTad: `CiJi uyvardao, dedisimeds,<br />

biJi!~, anda `fexi rom daartyi,<br />

Zalian getkina, xes?~ am xumroba-xumrobaSi,<br />

Cven mivageniT im sintaqsur<br />

gasaRebs, romliTac martivad ixsneba<br />

kowias stilis saidumlo. msgavs parodiul<br />

cdebs iakob curtavelis, vaJafSavelas<br />

da ilia WavWavaZis mimarTac<br />

vatarebdiT. piradad CemTvis, es<br />

uwyinari stiluri TamaSobani seriozuli<br />

skola (enjeoSnikebis enaze<br />

`Treiningi~) aRmoCnda.<br />

dabal klasebSi, sanam edgar pos<br />

novelebs wavikiTxavdi, literaturisadmi<br />

Cemi interesi siuJetis ganvi-<br />

TarebiT da personaJTa xasiaTebiT<br />

Semoifargleboda. magram edgar pos<br />

prozam pirvelad magrZnobina stilis<br />

magia. es seriozuli aRmoCena iyo,<br />

erTgvari kulturuli Soki. aqedan<br />

erTi ram myarad CamebeWda TavSi _<br />

stili gansazRvravs literaturas.<br />

me maSin amas `enas~ veZaxdi. vxvdebodi,<br />

rom `mamis mkvlelic~ da `me, bebia,<br />

iliko da ilarionic~ qarTulad,<br />

magram sruliad gansxvavebul enaze<br />

iyo dawerili. mosayoli ambis Sesatyvisi<br />

enis gamonaxva dRemde mTavar<br />

literaturul amocanad mimaCnia.<br />

stilur gavlenas rac Seexeba,<br />

pirdapiri gagegebiT aseTi ram ar SeminiSnavs.<br />

individuluri stili ki sakmaod<br />

pirobiTi cneba mgonia. ra stiluri<br />

niSnebis Tanxvedraa, aka mor-<br />

CilaZis iseT romanebs Soris, rogorebicaa,<br />

vqvaT `faliaSvilis quCis<br />

ZaRlebi~ da `gadafrena madaTovze~?<br />

aq mxolod Zalian gamocdil teqstologs<br />

SeuZlia raime sintaqsuri an<br />

leqsikuri msgavsebis aRmoCena, isic<br />

didi gaWirvebiT. am mwerlis mTavar<br />

Rirseba swored sxvadasxva narativis<br />

flobaa da ara raRac akviatebuli individualuri<br />

stili.<br />

sawinaaRmdego magaliTsac moviyvan:<br />

grigol robaqiZe zustad erTi<br />

eniT aRwers irubaqiZis miTosur ambavs<br />

da arCibald mekeSis tragikul peripetiebs<br />

gasabWoebis droindel<br />

saqarTveloSi, amave eniT gadmovqcems<br />

stalinis horoskops da sakuTar STabeWdilebebs<br />

`suxiSvilebis~ koncertis<br />

naxvis Semdeg (`qarTuli genia,<br />

rokviT ganfenili~). rodesac mTxrobeli<br />

mxolod erTi, xelovnurad gamogonili<br />

narativis tyveobaSi imyofeba,<br />

es, Cemi azriT, individualuri<br />

stili ki ara, ufro maneraa. manera ki<br />

egocentrizmisa da TviTtkbobis<br />

gamoxatuleba mgonia.<br />

mkiTxvelma SeiZleba ikiTxos _ ki<br />

magram, marsel prustis nawarmoebebi<br />

xom mkafiod gamoxatuli stiluri<br />

erTianobiT gamoirCeva, prusti xom<br />

sxva mweralSi verafriT agereva? esea,<br />

magram, arsebiTad, yvelaferi rac<br />

prustma dawera, erTi didi romania.<br />

igive SeZleba iTqvas balzakze, romelmac<br />

mTel Tavis prozas erTi saTauric<br />

ki mougona _ `adamianuri komedia~.<br />

amitom zRvari idividualur stilsa


7-20 agvisto 2009<br />

da maneras Soris, erTi SexedviT, Zneli<br />

gasavlebia. Tumca kargi mkiTxveli<br />

amas yovelTvis grZnobs.<br />

_ marsel prusti werda: `kargi<br />

wignebis erT-erTi gasaocari Tviseba<br />

swored isaa, rom avtorisTvis mas<br />

SeiZleba `daskvnebi~ erqvas, mkiTxvelisTvis<br />

ki `biZgi~. TqvenTvis romelia<br />

yvelaze kargi wigni?<br />

_ pasuxi Tqvensave kiTxvaSia _<br />

kargi wignia is, romelic iZleva biZgs<br />

iseT sakiTxebze fiqrisaTvis, razedac<br />

wakiTxvamde saerTod ar gifiqria, an<br />

fiqris sagani aseT rakursSi jer ar<br />

daginaxavs; romelic emociur da inteleqtualur<br />

daZabulobas iwvevs da<br />

aRviZebs warmosaxvas; romelic, mokled<br />

rom vTqvaT, sakuTar Tavs da pirad<br />

problemebs gaviwyebs, amiT ki<br />

Tavisuflebas ganiWebs. aseTi wignebi,<br />

RvTis madliT, Zalian bevria.<br />

kargi wigni, maRal literaturas<br />

ar niSnavs, magram mis gareSe samyaro<br />

daiRupeboda. Cvens TaobaSi vis ara<br />

aqvs wakiTxuli iaSaRaSvilis `mglis<br />

biliki~?! snobebi ityvian, rom es saer-<br />

Tod ar aris literatura, rom gemovnebis<br />

daqveiTeba aseTi teqstebiT<br />

iwyeba da sxv. magram `mglis biliki~ is<br />

wigni iyo, romelic Soreuli reisis<br />

mZRolebs `sideniis~ qveS edoT da<br />

xanmokle gaCerebebis dros kiTxulobdnen;<br />

maRaziis gamyidvl qalebs<br />

nervebi eSlebodaT, rodesac myidveli<br />

aiZulebda Tvali moewyvitaT gacrecili<br />

furclebisaTvis da Zexvi<br />

aewonaT; madloba iaSaRaSvils, ioram<br />

Cadunels da kidev bevrs, romelTa<br />

wignebic gamarTuli qarTuli enis<br />

wiaRSi amyofebda amden adamians da<br />

droebiT mainc aTavisuflebda rutinis,<br />

erTferovnebisa da wvril-wvrili<br />

sazrunav-sawuxaris Waobisagan. maSin<br />

aravin ityoda ase: `madloba unda movuxado~,<br />

`pozicia davafiqsiro~, anda<br />

`informacia gavaJRero~.<br />

_ mwerlis Semoqmedeba mainc sinamdvilisa<br />

da gamogonilis Serwymaa,<br />

ase Cans Tqvens bolo moTxrobaSi<br />

`globalizacia~. es metad saWirboroto<br />

problemaa dRevandel<br />

msofliosTvis da arc saqarTveloa<br />

gamonaklisi.<br />

_ filosofosma da poetma mamuka<br />

lekiaSvilma erTxel moswrebulad<br />

Tqva, civilizacia istoriis didi mdinaris<br />

napirebze mSenebare kompleqss<br />

hgavs, romelic amave mdinaris motanili<br />

masaliT igeba. urTierTdakavSirebul<br />

Senoba-nagebobaTa daxvaveba nelnela<br />

aviwrovebs kalapots da nabijnabij<br />

arTmevs mdinares mis kuTvnil<br />

sivrces. es usasrulo mSenebloba nagebobaTa<br />

kompleqss sabolood erT did<br />

saxlad aqcevs, romlis SigniTac mihqris<br />

artaxebSi moqceuli mdinare da<br />

vinaidan es artaxebi sul ufro da<br />

ufro viwrovdeba, mdinaris dineba<br />

sul ufro swrafi da cofiani xdeba.<br />

es procesi bolos miRwevs kritikul<br />

zRvars, rodesac istoria Surs iZiebs.<br />

didi madloba mamukas am martivi da<br />

zusti metaforisTvis, romelic na-<br />

Tel warmodgenas gvaZlevs Tanamedrove<br />

civilizaciur procesebze, globalizaciasa<br />

da momavlis perspeqtivaze.<br />

namdvilad aris raRac giJuri<br />

proeqtSi, saxelwodebiT `globalizacia~<br />

_ anu erTi veeba saxli, romlis<br />

SigniTac mdinarea gamoketili. XX<br />

saukunis bolos frensis fukuiamam<br />

ukve gvamcno kidec istoriis dasrulebis<br />

Sesaxeb. mere aRmoCnda, rom<br />

fukuiamas `informacia~ istoriis<br />

gardacvalebis Sesaxeb naadrevi da<br />

gadaWarbebuli aRmoCnda, magram tendencia<br />

(an, rogorc Cveni liberalinteleqtualebi<br />

ityvian, `intencia~)<br />

zustad aris nagrZnobi da Cavlebuli.<br />

cxadia, es xeriozul xifaTs uqmnis<br />

civilizacias. Cven vxedvT, rom sabediswero<br />

bzari ukve Tavidan bolomde<br />

gasdevs civilizebul samyaros da mamuka<br />

lekiaSvilis sityvebiT rom vTq-<br />

vaT, `am mravalsarTulian nagebobas<br />

niu-iorkis tyupebiviT dangreviT emuqreba~.<br />

Cven vgrZnobT, rom rRvevas<br />

ganicdis yvela Sre da sarTuli:<br />

ideologiuri, politikuri,<br />

ekonomikuri, kulturuli, socialuri<br />

da egzistencialuri. igive iTqmis<br />

adamianis fsiqikisa da cnobierebis<br />

Sesaxebac. yvela CamoTvlil sferoSi<br />

konfliqtebi da ganxeTqileba<br />

permanentuli da Seuqcevadia.<br />

_ globalizacia CvenSic ikidebs<br />

fexs, rasac Tqveni moTxrobis personaJebic<br />

grZnoben, magram sjobs<br />

met-naklebad gacnobierebuli<br />

hqondes sazogadoebas, Tu rasTan<br />

aqvs saqme, raTa mosalodnelze naklebi<br />

davkargoT.<br />

_ saqarTveloSi (da saqarTvelos<br />

gareTac) bevri fiqrobs, rom globalizacia<br />

qveynebisa da erebisaTvis<br />

viRacis mier xelovnurad Tavsmoxveuli<br />

Zaladobrivi qmedebaa. am `viRaca-<br />

Si~, albaT trans-nacionaluri finansuri<br />

korporaciebi unda igulisxmebodes.<br />

xalxurad amas zogjer `masonebis~,<br />

uares SemTxvevaSi ki `sionistebis~<br />

globalur SeTqmulebad naTlaven<br />

xolme. aseTi tipis msjelobas<br />

xSirad vismenT bazrobebze, transportSi,<br />

teleekranidanac ki.<br />

namdvilad ar mivekuTvnebi im<br />

snobebis ricxvs, romlebic waramara<br />

gaiZaxian neoliberalur kliSed<br />

qceul uazro frazas: `me ar mjera<br />

SeTqmulebaTa Teoriis.~ gvjera, Tu ar<br />

gvjera, faqtia, rom masStaburi SeTqmulebebi<br />

istoriariaSi xdeboda,<br />

xdeba da momavalSic moxdeba. magram,<br />

am konkretul SemTxvevaSi namdvilad<br />

ver gaviziareb istoriis primitiul<br />

masonofobiur axsnas.<br />

me viziareb azrs, rom globalizacia<br />

dasavluri civilizaciis istoriuli<br />

ganviTarebis Sedegad warmoSobili<br />

kanonzomieri procesia da<br />

istoriis subieqtebis _ erebis, winaSe<br />

Slis axal politikur, ekonomikur da<br />

kulturul perspeqtivebs, magram,<br />

amave dros Seicavs seriozul xifaTsac.<br />

globalizaciis procesis pozitiurad<br />

gamoyeneba damokidebulia<br />

TiTeul calke aRebul erze da<br />

erovnul saxelmwifoze, mis inteleqtualur,<br />

sulier da materialur mzaobaze.<br />

magram, vinaidan aseTi mzaobis<br />

xarisxi yvela konkretul SemTxvevaSi<br />

sxvadasxvaa _ globalizaciis procesTan<br />

dakavSirebuli sargebelic da<br />

saSiSroebac yvela calke aRebuli<br />

erisTvis gansxvavebuli iqneba. aqedan<br />

gamomdinare, ganuzomlad izrdeba<br />

nebismieri erovnuli xelisuflebis<br />

mniSvneloba da misi pasuxismgebloba,<br />

raTa maqsimalurad gamoiyenos axali<br />

saSualebebi da minimumade Seamciros<br />

eris winaSe mdgari xifaTi.<br />

rodesac saubaria globalizaciis<br />

pozitiur mxareze, aqcenti sam arsebiT<br />

momentze keTdeba:<br />

1. informaciiuli nakadebis swrafi<br />

da SeuzRudavi miRebisa da gavrcelebis<br />

saSualeba planetarul<br />

masStabSi (masmedia, multimedia, interneti<br />

da sxv.).<br />

2. dedamiwis nebismier wertilSi<br />

kapitalis swrafad da SeuzRudavad<br />

mozidvis saSualeba, saWiro proeqtis<br />

gansaxorcieleblad (saerTaSoriso<br />

sabanko qseli, safondo birJebi da<br />

sxv.).<br />

3. nebismieri profesiisa da kvalifikaciis<br />

adamianTa (fizikuri da inteleqtualuri<br />

resursis) Tavisufali,<br />

an gamartivebuli wesiT gadadgilebis<br />

saSualeba.<br />

Teoriulad, nebismier ersa da<br />

erovnul xelisublebas SeuZlia am<br />

sami saSualebidan nebismieris saku-<br />

Tari nacionaluri interesebis Sesabamisad,<br />

gaazrebulad da efeqturad<br />

gamoyeneba. analogiurad _ nebismier<br />

adamians, an korporaciuli niSniT<br />

gaerTianebul adamianTa jgufs Seu-<br />

Zlia zemoxsenebul saSualebaTa<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamoyeneba sakuTari interesebisaTvis.<br />

magram, swored amaSive imaleba safrTxec.<br />

saqme isaa, rom globalizaciis<br />

procesi araproporciulad zrdis<br />

Zlieri saxelmwifoebisa da korporaciuli<br />

jgufebis ideebs, politikuri<br />

da ekonomikur interesebis<br />

gavrcelebisa da gabatonebis saSulebas.<br />

2004 wlisaTvis mesame samyaros qveynebis<br />

jamurma valma ornaxevar trilion<br />

dolars gadaaWarba, am valis momsaxureba,<br />

ki am qveynebs yovelwliurad<br />

samas samocdaTxuTmeti miliardi<br />

ujdebaT. es 3-jer metia, vidre mesame<br />

samyaros qveynebi jandacvasa da ganaTlebaze<br />

jamurad xarjaven da<br />

ocjer aRemateba ganviTarebadi saxelmwifoebisaTvis<br />

ekonomikuri daxmarebis<br />

saxiT gamoyofil Tanxebs.<br />

dedamiwis mosaxleobis naxevari cxovrobs<br />

dReSi 2 dolarad. amave dros,<br />

ganviTarebad qveynebSi kerZo kapitalisa<br />

da uZravi qonebis 70-dan 90<br />

procentamde ekuTvnis am qveynebSi<br />

mcxovrebi ojaxebis 1 procents. mesame<br />

samyaros qveynebis saxelmwifo biujetis<br />

udidesi nawili procentiani<br />

sagareo valebis gadaxdas, adgilobriv<br />

CinovnikTa gamdidrebas da Ziri-<br />

Tadad maT dasacavad Seqmnili policiuri<br />

Zalebisa da armiebis Senaxvas<br />

xmardeba da ara mosaxleobis<br />

ekonomikur daxmarebas, romlis absoluturi<br />

umravlesobac siRatakis zRvars<br />

qvemoT imyofeba (j. perkinsi,<br />

2005).<br />

meqanizmi, romlis saSualebiTac<br />

dedamiwaze aseTi globaluri `status-kvo~<br />

miiRweva, martivia:<br />

1. erovnuli mTavrobebis darwmuneba<br />

infrastruqturisa da energetikis<br />

seqtoris ganviTarebisaTvis<br />

uzarmazari sagareo sesxebis aRebis<br />

aucileblobaSi;<br />

2. msoflio bankis, savaluto fondis,<br />

an msxvili transnacionaluri korporaciebisagan<br />

sesxis gacema im<br />

pirobiT, rom proeqtirebisa da ganxorcielebisaTvis<br />

gamoyofili Tanxis<br />

ori mesamedi moxmardeba ucxoeli<br />

eqspertebis, inJinrebisa da teqpersonalis<br />

anazRaurebas, agreTve sabanko<br />

momsaxebas;<br />

3. erovnuli mTavrobebis iZuleba,<br />

gadauxdeli valebis momsaxurebis sanacvlod<br />

gaasxvison bunebrivi<br />

resursebi da strategiuli obieqtebi.<br />

perkinsi Tvlis, rom, glibaluri<br />

imperiis Camoyalibebis JiniT Sepyrobili<br />

korporaciebi, bankebi da<br />

mTavrobebi iyeneben mTel Tavis finansur<br />

da politikur muskulaturas,<br />

raTa Cveni skolebi, universitetebi,<br />

interviu<br />

13<br />

firmebi da masobrivi informaciis sa-<br />

Sualebebi aRiarebdenen da amkvidrebdnen<br />

azrs, rom sixrbe ganviTarebis<br />

mTavari stimuli da motivaciaa,<br />

rom dedamiwis bunebriv simdidreTa<br />

ukanmouxedavi eqspluatacia gamarTlebulia,<br />

rom Cvenma Svilebma unda<br />

mibaZon adamianebs, romelTa cxovrebis<br />

wesic yovlad uzneo da gauwonasworebelia,<br />

rom dedamiwis mosaxleobis<br />

didi jgufebi unda cxovrobdnen<br />

"dawinaurebuli" elitaruli umciresobis<br />

karnaxiT da eqvemdebarebodnen<br />

mas...<br />

ra Tqma unda, yvelaze advili da<br />

komfortuli iqneboda yvelaferi<br />

organizebuli SeTqmulebis, an SeTqmulTa<br />

jgufisaTvis gadagvebralebina,<br />

magram saubedurod, Tu sabednierod<br />

es SeuZlebelia. es ar aris SeTqmuleba.<br />

es Cven varT, mTeli Cveni<br />

uazrobiT, sixarbiT da cofiT. yvelafers<br />

Cvenive xeliT vakeTebT, ufro<br />

swored vaoxrebT da amitomac gviWirs<br />

globalizaciasTan swori, arsebobisaTvis<br />

met-naklebad uxifaTo mimarTebis<br />

gamoZebna.<br />

_ ra mniSvneloba aqvs TqvenTvis,<br />

rogorc mwerlisTvis mocaleobas?<br />

_ mocaleobis Sesaxeb kacobriobis<br />

erTerTi mTavari wignis, bibliis<br />

pirvelsave gverdze saocari ram weria:<br />

Tavidan RmerTma Seqmna zeca da<br />

miwa, Semdeg dReebis mixedviTaa aRwerili<br />

samyaros Seqmnis etapebi, bolos<br />

ki teqsti gvamcnobs, rom meSvide dRes<br />

RmerTma daisvena. Zneli warmosadgenia,<br />

rom RmerTi daiRala. es cnoba demiurgis<br />

mier Seqmnil kosmiur wesrig-<br />

Si mocaleobis adgilsa da mniSvnelobaze<br />

migvaniSnebs. es namdvilad RvTaebrivi<br />

mWvretelobisa da hedonizmis<br />

gamoxatulebaa.<br />

meore, qarTvelTaTvis umTavres<br />

wignSi, `vefxistyaosanSi~ rusTaveli<br />

RmerTis mier adamianebisTvis boZebuli<br />

madlis, mijnurobis axsnisas mocaleobas<br />

aucilebel pirobad miiCnevs<br />

siyrmesa da siuxvesTan erTad.<br />

mocaleoba srul usaqmurobasa da<br />

marazmSi yofnas ar niSnavs. kidev erTi<br />

bibliuri gamonaTqvamis Tanaxmad,<br />

`aris Jami qvaTa grovebisa da aris Jami<br />

qvaTa srolisa~. mocaleoba STabeWdilebebis,<br />

codnisa da gamocdilebis<br />

grovebis Jamia. Semoqmedeba ki _ qvebis<br />

srolaa.<br />

gavkadnierdebi da vityvi, rom mocaleobis<br />

rolisa da mniSvnelobis SefasebaSi<br />

me srulad veTanxmebi zemoTmoyvanil<br />

avtoritetul mosazrebebs.<br />

esaubra xaTuna alxaziSvili


14 Targmani<br />

pativcemulo sazogadoebav!<br />

upirvelesad unda mogibodiSoT,<br />

vinaidan ar maqvs am leqciis inglisurad<br />

wakiTxvis unari. ukve mesame welia,<br />

rac amerikaSi vcxovrob, da am<br />

enas jerovnad ver daveufle. niuiorkSi<br />

Camosvlis pirvelive dRidan<br />

urTierToba rusul emigrantul wreebTan<br />

davamyare da mxolod rusuli<br />

problemebiT var dakavebuli. gaxldiT<br />

yovelkvireuli rusulenovani Jurnalis<br />

`axali amerikelis~ erT-erTi<br />

damfuZnebeli da, aqedan gamomdinare,<br />

inglisuri mxolod supermarketsa da<br />

metroSi Tu mWirdeboda. saerTod, inglisur<br />

enas rusi emigrantebi sxvadasxva<br />

doneze floben. es codna Semdegnairad<br />

SeiZleba davaxarisxoT:<br />

metros inglisuri, supermarketis inglisuri;<br />

ufro zemoT – televizoris<br />

inglisuri da `deili niuzis~ inglisuri.<br />

bolos ki, mwvervalze – `Caina Taunis~,<br />

anu Cinuri ubnis inglisuri. yvelaze<br />

metad Cven im inglisuris gageba<br />

gviWirs, romliTac Cinuri restornebis,<br />

samrecxaoebisa da sakancelario<br />

maRaziebis mflobelebi sargebloben.<br />

Cems megobarTagan yvelaze gonierni<br />

umTavresad inglisuris cud codnaSi<br />

madanaSauleben. maT ori argumenti<br />

aqvT:<br />

1. Tu inglisurs srulyofilad daeuflebi,<br />

SeZleb amerikel da inglisel<br />

mweralTa nawarmoebebis originalSi<br />

wakiTxvas da Sens winaSe axali,<br />

brwyinvale samyaro gadaiSleba.<br />

2. inglisuris safuZvlianad Seswavla<br />

gagiadvilebs amerikelebTan ur-<br />

TierTobas da dagexmareba, ukeT Seicno<br />

es saocari qveyana da sakuTari Tavi<br />

mis srulyofil moqalaqed SeigrZno.<br />

amaze Cemi kontr-argumentebiT<br />

vpasuxob xolme. inglisuris Zalian kargad<br />

Seswavlis SemTxvevaSic ki, didididi<br />

is SevZlo, rom ukeT gavigo amerikeli<br />

da ingliseli avtorebis nawarmoebebSi<br />

siuJeti, Caswvde maT azrebsa<br />

da ideebs.<br />

Tumca literaturaSi yvelaze naklebad<br />

swored azrebi, ideebi, da gansakuTrebiT<br />

siuJeti mainteresebs. Cem-<br />

Tvis yvelaze Rirebulia ara nawarmoebis<br />

analitikuri mxare, aramed misi<br />

xmovani gama, misi aromati, misi gradusi,<br />

misi ferweruli da fonetikuri<br />

struqtura - anu swored is, rasac Cven<br />

auxsnel mimzidvelobas veZaxiT.<br />

Tan unda gamogitydeT, rom Cems<br />

samSobloSi, rac ar unda ucnaurad<br />

geCvenoT, mTargmnelobiTi saqmianoba<br />

Zalze kargadaa organizebuli. bevr<br />

niWier mwerals da poets cenzura maTi<br />

nawarmoebebis gamoqveynebis saSualeba<br />

ar aZlevs da isic iZulebulia mTargmnelobas<br />

mihyos xeli, raTa rogorme<br />

saarsebo saxsari moipovos. Semi-<br />

Zlia uamravi SesaniSnavi saxeli gavixseno,<br />

dawyebuli pasternakisa da axmatovasgan,<br />

brodskiTa da axmadulina-<br />

Ti damTavrebuli. amiT TargmanTa done<br />

udaod gaumjobesda, magram es moxda<br />

mTliani rusuli literaturis<br />

xarisxis klebis xarjze. asea Tu ise,<br />

ruseTSi SesaZlebelia joisis, oruelis,<br />

kiplingis, hemingueis, folkneris,<br />

kolduelis, Tomas vulfis, stainbekis,<br />

vonegutis, apdaikis, selinjerisa<br />

da mravali sxva, SesaniSnavi ing-<br />

sergei dovlatovi<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

literaturuli gazeTi 7-20 agvisto 2009<br />

rusuli literaturis brwyinvaleba da siRatake<br />

lisurenovani avtoris TargmanTa yidva.<br />

rac Seexeba pirad kontaqtebs, bevri<br />

Tavisufali dro ar maqvs. amitom<br />

vcdilob literatorebTan viTanam-<br />

Sromlo, umTavresad amerikel slavistebsa<br />

da mTargmnelebTan, anu rusuli<br />

enis mcodneebTan. aseTebia, magaliTad,<br />

amerikelTa Soris Cemi uaxloesi<br />

megobari, rusuli filologiis<br />

profesori karl proferi da mTargmneli<br />

en fridmani, visi rusulic Cemsas<br />

ar Camouvardeba.<br />

gamogitydebiT, rac mogaxseneT,<br />

suleluri TavismarTlebaa da saku-<br />

Tari udardelobis gamarTlebis<br />

mcdeloba. amitomac kidev erTxel<br />

gTxovT patiebas imisaTvis, rom am leqcias<br />

rusulad gikiTxavT.<br />

axla Cveni leqciis Temas davubrundeT.<br />

leqciis saTaurad onore de balzakis<br />

romanis saxeli `kurtizanTa<br />

brwinvaleba da siRatake~ avirCie. literaturis<br />

Sedareba Tavisufali yofaqcevis<br />

qalbatonTan mkrexelobad<br />

sulac ar mimaCnia. yovel SemTxvevaSi<br />

literaturas is ufro esadageba, vidre,<br />

vTqvaT, patiosani diasaxlisis<br />

andac keTilsindisieri mosamsaxuris<br />

roli. Tavisufali yofaqcevis qalbatonTan<br />

literaturas isic aaxlovebs,<br />

rom misi Rirebuleba masSivea, da ara<br />

mis mier gaxmovanebul principebSi.<br />

leqciis am saTaurs isic amarTlebs,<br />

rom dResdReisobiT rusul literaturaSi<br />

erTdroulad SeimCneva rogorc<br />

misi udao didebis niSnebi, misive<br />

aSkara ubadrukobac.<br />

daviwyoT iqidan, rom evropuli da<br />

amerikuli literaturisgan gansxvavebiT,<br />

rusuli literatura, dasavluri<br />

gagebiT, literaturas saerTod ar<br />

warmoadgens.<br />

es paradoqsi erTgvar ganmartebas<br />

saWiroebs.<br />

rusuli marTlmadidebeli eklesia<br />

(ruseTis mTavari eklesia) dasavluri,<br />

kaTolikuri da protestatuli eklesiebisgan<br />

gansxvavebiT rus xalxSi didi<br />

avtoritetiT arasdros sargeblobda.<br />

mas ar gaaCnda is mrisxane Zala,<br />

romelic misdami pativiscemasa da<br />

SiSs daTesda. rusul xalxur zRapreb-<br />

Si bevrgan vawydebiT mraval Seuracxyofasa<br />

da dacinvas mRvdelTmsaxur-<br />

Ta mimarT. iq xSirad abuCad igdeben<br />

mRvdlebsa da maT colebs, romlebic,<br />

rogorc wesi xarb, briyv da gaiZvera<br />

tipaJebad arian gamoyvanilni. rusuli<br />

eklesiis istoriaSi mravali mowame<br />

da gmiria, magram Zalian iSviaTad Tu<br />

waawydebiT moqmedebis pozitiuri<br />

programis mqone religiur moRvawes.<br />

rusuli eklesiis avtoriteti swored<br />

axla mtkicdeba, am bolo aTwleulSi,<br />

anu disidentobis epoqaSi, rodesac<br />

ramdenime rusma mRvdelTmsaxurma didi<br />

sulieri simtkice gamoavlina totalitarzmTan<br />

brZolaSi riTac xalxis<br />

siyvaruli da pativiscema daimsaxura.<br />

rac Seexeba rusul filosofias,<br />

igi dasavlur filosofiaze bevrad<br />

axalgazrdaa. man ganviTareba mxolod<br />

me-19 saukuneSi daiwyo, riTac msoflios<br />

iseTi brwyinvale saxelebi misca,<br />

rogoricaa bulgakovi, soloviovi,<br />

leontievi, berdiaevi da sxvebi. istoriulad,<br />

filosofosebs ruseTSi<br />

yvela juris antisocialuri elementebi<br />

enacvlebodnen – salosebi, mawanwalebi,<br />

galoTebuli mwignobar-molaybeebi<br />

da ubralo quCis takimasxrebi.<br />

maT mimarT rusuli sazogadoeba<br />

yovelTvis erTgvar zizRnarev cnobismoyvareobas<br />

avlenda.<br />

sxva ambavia literatura, romelic<br />

ruseTSi yovelTvis ukiduresad popularuli<br />

iyo da didi pativiscemiT<br />

sargeblobda. mwerals ruseTSi winaswarmetyvelad<br />

Tvlidnen da mas titanur<br />

SesaZleblobebs awerdnen. mwerlisagan<br />

ruseTSi yvelaze didi, saxelm-<br />

(niu-iorkis universitetSi wakiTuli leqcia)<br />

wifoebrivi mniSvnelobis sakiTxebis<br />

gadaWras elodnen xolme. misi roli<br />

da funqcia aq yovelTvis gansakuTrebulad<br />

sapatio iyo. amitomac sakuTar<br />

Tavze Tqma, rom `mwerali var~ ruseT-<br />

Si iseTive cud tonad iTvleboda, rogorc<br />

Tqma imisa, rom `ulamazesi var~,<br />

an `seqsualuri giganti var~, an ubralod,<br />

rom `var kargi adamiani~. ruseTSi<br />

mwerlebTan damokidebuleba Zalian<br />

hgavs amerikelebis damokidebulebas<br />

kinovarskvlavebTan an sportis CempionebTan.<br />

sabWoTa kavSirSi satelevizio<br />

reklama rom arsebobdes, filmebs<br />

Soris pauzebSi vixilavdiT ara fara<br />

fosets, an muhamed alis, aramed kurt<br />

voneguts, apdaiks da aizek baSevic zingers.<br />

Tumca, ra dasamalia, rom fara<br />

foseti mainc ukeT gamoiyureba, vidre<br />

zingeri, da Tundac voneguti.<br />

swored am mizeziT rusulma literaturam<br />

TandaTan SeiZina is Tvisebebi,<br />

romlebic mas aranairad ar sWirdeboda.<br />

religiis analogiurad, man Tavze<br />

udidesi zneobrivi muxtis itvir-<br />

Ta, xolo filosofiis darad garesamyaros<br />

inteleqtualuri ganmartebis<br />

misias daepatrona. wminda esTeturi,<br />

artistuli movlenidan literatura<br />

TandaTanobiT cxovrebis saxelmZRvanelod<br />

gadaiqca. ufro xatovnad Tu<br />

vityviT, nacvlad imisa, rom TviTon<br />

yofiliyo oqro, igi oqros mopovebis<br />

instruqciad gadakeTda.<br />

amas xeli rusulma literaturulma<br />

kritikamac Seuwyo, romlis safuZvlebic<br />

seriozulma sazogado moRvaweebma<br />

_ belinskim, CerniSevskim da<br />

dobroliubovma Cayares. kritika literaturas<br />

iseT moTxovnebs uyenebda,<br />

romelTac saerTo araferi hqondaT<br />

literaturis esTetur RirebulebebTan<br />

da mas sazogadoebriv-politikuri<br />

tendenciebis msaxurebas avalebda.<br />

rusuli literaturisagan moelodnen<br />

xalxis keTildReobaze zrunvas,<br />

ganaTlebis popularizacias, da arc<br />

ise ukanasknel rigSi – mimzidvel da<br />

damajerebel zneobriv qadagebas.<br />

amgvarad, WeSmariti rusuli literaturis<br />

istoria misi esTeturi uflebebis<br />

SenarCunebisaTvis brZolis da<br />

am, mis mierve dawesebul, esTetur<br />

sazRvrebSi Tavisufali ganviTarebisTvis<br />

brZolis ambavia.<br />

amis zedmiwevniT zust magaliTs<br />

udidesi rusi poeti da prozaikosi<br />

aleqsandr puSkini warmoadgens. pu-<br />

Skinma ganasaxiera yvelaferi saukeTeso<br />

da srulyofili rusul literaturaSi.<br />

sabWoTa kavSirSi puSkinis<br />

pirovneba da Semoqmedeba dReisTvis<br />

mTlianad kanonizirebulia. arsebobs<br />

misi saxelobis asobiT humanitaruli<br />

dawesebuleba, mis nawarmoebebs aswavlian<br />

skolebsa da universtetebSi. misi<br />

portretebi iseve xSirad gvxvdeba<br />

TvalSi, rogorc leninisa da breJnevis<br />

portretebi. sinamdvilisgan xSirad<br />

Zlier daSorebul mis gamosaxulebebs<br />

waawydebiT abanoebsa da stadionebze,<br />

sabavSvo baRebsa da stomatologiur<br />

klinikebSi. puSkinis Semoqmedeba<br />

wmindaTa-wmindaa leninisa da breJnevis<br />

Semoqmedebis msgavsad. Tumca, es<br />

yovelTvis ase rodi iyo. puSkins Tanamedroveni<br />

qarafSutobasa da molaybeobas<br />

abralebdnen, Txzavdnen masze<br />

mware parodiebs da misgan meti sazogadoebriv-politikuri<br />

JReradobis<br />

mqone nawarmoebebs iTxovdnen. amasTan<br />

dakavSirebiT moviyvan erT citatas<br />

puSkinisa da mis axlo megobris, Tavad<br />

viazemskis mimoweridan.<br />

viazemski wers:<br />

`yvela mwerlis amocana isaa, rom<br />

mkiTxvels sikeTisadmi siyvaruli,<br />

codvisadmi ki siZulvili gauRvivos~.<br />

puSkini mtkiced da mkacrad pasuxobs:<br />

`sulac ara. <strong>poezia</strong> zneobriobaze<br />

maRlaa. yovel SemTxvevaSi, is sul sxva<br />

ramea~.<br />

puSkinis am gancxadebaSi gansaku-<br />

TrebiT mniSvnelovani meore nawilia.<br />

gansja imaze, ra ufro maRla dgas, <strong>poezia</strong><br />

Tu zneoba, iseve rTulia, rogorc<br />

imis garkveva, spilo ufro Zlieria Tu<br />

veSapi. sirTule swored isaa, rom isini<br />

sruliad gansxvavebuli movlenebia.<br />

puSkinisaTvis zneobrivi an ideologiuri<br />

pretenziis wayeneba iseTive<br />

sibriyvea, rogorc mglisa Tu qoris<br />

amoralobaze laparaki. iseTive sisulelea,<br />

rogorc mcdeloba moraluri<br />

zewola movaxdinoT qariSxalze, wyaldidobasa<br />

Tu udabnos papanaqebaze.<br />

puSkini qmnida, Tu SeiZleba iTqvas,<br />

bunebriv reJimSi sicocxlisadmi sruli<br />

TanagrZnobiT, da amgvarad nebismieri<br />

mosazrebis gamoxatva SeeZlo. am<br />

dros misi piradi sazogadoebriv-politikuri<br />

Sexedulebebi sruliad araaqtualuria.<br />

puSkinis gmirebi iSviaTad<br />

msjeloben abstraqtulad, da maSinac<br />

ki roca es xdeba, msjelobis sagani<br />

mainc SemoqmedebiT process exeba, risi<br />

magaliTicaa puSkinis `mcire tragedia~<br />

– `mocarti da salieri~.<br />

puSkini ara profesiiT, aramed sakuTari<br />

fiziologiuri wyobiT iyo xelovani.<br />

misi Segneba artistuli procesis<br />

warmmarTvel berkets warmoadgenda<br />

da yovelive, rasac misi xeli<br />

exeboda, literatura xdeboda. aseTi<br />

iyo misi piradi cxovrebac - brwyinvale<br />

literaturul siuJetSi moqceuli<br />

mravali detali, romelic tragikuli<br />

finaliT damTavrda. amrigad,<br />

puSkinis Semoqmedeba warmoadgenda<br />

literaturaSi esTetizmis gamarjvebas<br />

sazogadoebriv-politikur qadagebebsa<br />

da moralistobaze. Tu CavTvliT,<br />

rom rusuli literatura puSkiniT<br />

iwyeba, es namdvilad mravlismomaswavebeli<br />

da iRbliani dasawyisi gaxldaT.<br />

axla ki rusuli prozis im oTxi gigantis<br />

Semoqmedebas Sevexod, vinc puSkinis<br />

gakvalul gzas daadga. vgulisxmob<br />

tolstois, dostoevskis, turgenevsa<br />

da gogols.<br />

oTxive maTgans udidesi plastiuri<br />

niWi gaaCnda da TiToeuli maTgani sazogadoebriv-politikur<br />

da sulierregiliur<br />

moRvaweobis sferoebSi ama<br />

Tu im doziT sakuTarma TavSeukavebelma<br />

TviTgamoxatvam imsxverpla.<br />

lev tolstoi aTamde genialuri<br />

wignis avtori iyo. mogvianebiT ki man<br />

sruliad unayofo zneobrivi moZRvreba<br />

Seqmna, uari Tqva sakuTar nawarmoebebze,<br />

dawera aTasobiT warmoudgenlad<br />

mosawyeni igavi da TiTqmis degeneratuli<br />

traqtatebi xelovnebaze,<br />

baletze, Seqspirul dramebze. bolos<br />

igi saSinel zneobriv tanjvaSi, yvela<br />

problemaze pasuxgaucemlad, rkinigzis<br />

sadguris mosacdelSi mitovebuli<br />

da ojaxidan gaqceuli gardaicvala.<br />

sainteresoa misi `iasnaia polianas~<br />

skolis bedic. tolstoim saku-<br />

Tar sofelSi glexTa SvilebisaTvis<br />

skola gaxsna, romelSic TviTonve aswavlida.<br />

mas aRafrTovanebda mowafeebis<br />

sxarti goneba da uSualoba. mwerali<br />

bavSvebs zneobriv principebs<br />

unergavda, rasac mogvianebiT moyva is,<br />

rom maTi umetesoba `narodnikebad~,<br />

loTebad da gzaabneul adamianad Camoyalibda,<br />

visac sakuTar pedagogze iSviaTad<br />

Tu dascdeboda raime kargi.<br />

xalxis mexsierebaSi tolstoi did<br />

Semoqmedad darCa, misi sazogado moRvaweoba<br />

ki, romelic mas sakuTari cxovrebis<br />

mTavar saqmed miaCnda, aRaravis<br />

axsovs da mxolod akademiuri wreebis<br />

interesad rCeba.<br />

dostoevskim oTxi genialuri romani<br />

Seqmna, magram sakuTar saJurnalo-sazogadoebriv<br />

asparezze rogorc<br />

slavianofilma publicistma, Tavi<br />

saSinel reaqcionerad da, rac mTavaria,<br />

Zalian mosawyen avtorad warmoaCina.<br />

misi uzomod gawelili `mwerlis<br />

dRiuri~ axlosac ver miva misive mx-


7-20 agvisto 2009<br />

atvrul nawarmoebebTan.<br />

dostoevskis sicocxleSi yvelaferi<br />

saukeTeso literaturas ukavSirdeba,<br />

yvelaferi cudi ki - katorRa,<br />

gadasaxleba, iZulebiTi samxedro samsaxuri,<br />

finansuri Tu sazogadoebrivpolitikuri<br />

gaugebrobebi pirdapir<br />

kavSirSia mis mcdelobebTan, daemkvidrebina<br />

Tavi aramxatvrul sferoeb-<br />

Si.<br />

turgenevis Semoqmedeba marTlac<br />

genialuri `monadiris CanawerebiT~<br />

iwyeba. Semdeg igi `ideuri~ romanebis<br />

Txzvas Seudga, ramac sicocxleSive<br />

mouRo bolo mis warsul didebas. turgenevis<br />

Tayvanismcemlebi gansakuTrebiT<br />

usvamen xazs mis mier bunebis silamazis<br />

aRweris SesaniSnav unars. me es<br />

aRwerilobani sworxazovan naturalistur<br />

Txrobad mimaCnia, romliTac<br />

SeiZleba mxolod botanikosi an mxaredmcodne<br />

dainteresdes. turgenevis<br />

gmirebi sqematurebi arian, misi ybada-<br />

Rebuli qalebi ki mkiTxvelSi yvelanair<br />

grZnobebs iwveven maTi gacnobis<br />

survilis garda. dRes Znelad warmomidgenia<br />

inteligenti adamiani, romelic<br />

turgenevis moTxrobebs waikiTxavs,<br />

Tu mas raime praqtikuli an akademiuri<br />

miznebi ar gaaCnia, vTqvaT aseTi<br />

`turgenevi da me-19 saukunis 60-iani<br />

wlebis rusuli sazogadoebrivi azrovneba~.<br />

gogols satiruli mimarTulebis<br />

fenomenaluri artistuli monacemi<br />

da totaluri iumoris grZnoba hqonda,<br />

rac rus mwerlebs arc Tu xSirad<br />

axasiaTebT. man datova erT-erTi saukeTeso<br />

rusuli romani `mkvdari sulebi~,<br />

Semdeg ki zneobrivi idealebis<br />

Ziebas CauRrmavda, gamosca samarcxvino<br />

wigni _ `megobrebTan mimowerebidan~,<br />

romelSic monobis instututis<br />

gamarTlebas Seecada, Cakla sakuTar<br />

TavSi Semoqmedi da axalgazrda da<br />

sruliad SeSlili gardaicvala.<br />

am oTxi titanis Semcvlelad movida<br />

Cexovi _ rusul literaturaSi pirveli<br />

WeSmaritad evropeli mwerali,<br />

artistuli Semoqmedi, romelic aranairi<br />

sazogadoebriv-politikuri gamoxtomebiTa<br />

da fokusebiT ar gasvrila.<br />

man pirvelma moipova dasavleTis<br />

didi aRiareba. saukeTeso amerikeli<br />

mwerlebi daufaravad saubrobdnen mis<br />

gavlenaze, samSobloSi ki igi yvelaze<br />

aRviraxsnili da Seuracmyofeli Tavdasxmebis<br />

obieqtad aqcies belinskis,<br />

CerniSevskisa da dobrolubovis literaturul-kritikuli<br />

skolis warmomadgenlebma.<br />

Cexovs brals sdebdnen<br />

cinizmSi, gulgrilobaSi, xalxis gaWirvebisadmi<br />

uyuradRebobaSi. kritikosma<br />

mixailovskim mas Robis ZirSi Sim-<br />

SiliT sikvdilic ki uwinaswarmedtyvela.<br />

amis miuxedavad, Cexovma didi<br />

sulieri simtkice gamoiCina, sazogadoebriv<br />

politikur vnebebamde ar<br />

daeca da sakuTar TavSi Semoqmedi<br />

SeinarCuna, riTac ukvdavebasac miaRwia.<br />

misi Semoqmedeba aRsavsea RirsebiTa<br />

da simSvidiT, is normaluria am<br />

sityvis saukeTeso mniSvnelobiT, rogori<br />

normaluric unda iyos cocxali<br />

bunebis nebismieri movlena.<br />

aq uadgilo ar iqneba Seqspiris citireba.<br />

erT-erT monologSi hamleti<br />

ambobs sityvebs, romelTa mxolod miaxlovebiT<br />

gaxseneba SemiZlia, Tumca<br />

maT azrSi absoluturad darwmunebuli<br />

var. hamleti acxadebs:<br />

`ra momivida netav iseTi, kaxpa<br />

dedakaciviT sakuTari sulis gamoxatvas<br />

sityvebiT rom vlamob...~<br />

hamlets unda Tqvas, rom sityvebi<br />

unayofo refleqsiis Sedegia da, rom<br />

namdvili kaci sakuTar Tavs aqtiur<br />

nayofier moqmedebaSi unda gamoxatavdes<br />

da, rom Tanamedrove sazogadoebas<br />

swored amgvari moRvawe sWirdeba<br />

da a.S.<br />

es azri savsebiT misaRebia hamletisnairi<br />

saxelmwifo moRvawis piridan,<br />

magram miuRebelia SemoqmedisTvis,<br />

vinaidan Semoqmedis mxridan TviT<br />

sityvaa saqme. miuxedavad amisa, yvela<br />

rus mwerals sakuTar SemoqmedebaSi<br />

umaRlesi miRwevisTanave sazogadoebriv-politikuri<br />

moRvaweobisadmi<br />

ltolvis dauokebeli Jini gauCnda da<br />

am asparezze saSineli marcxi iwvnia.<br />

amgvari globaluri warumateblobis<br />

nimuSad Tundac solJenicinis publicisturi<br />

moRvaweoba gamodgeba. sol-<br />

Jenicinma SemoqmedebiTi gza mSvenieri<br />

romanebis weriT daiwyo, magram<br />

dasavleTSi moxvedrisTanave gadawyvita<br />

bralmdeblisa da winaswarmetyvelis<br />

mantia moesxa da ise movlenoda<br />

sazogadoebas. igi saTaveSi Caudga rusuli<br />

sazogadoebrivi azrovnebis friad<br />

saxifaTo nacionalur-qristianul,<br />

saboloo jamSi avtoritarul tendencias,<br />

riTac sakuTari Tavis komprometacia<br />

moaxdina im mkiTxvelTa<br />

TvalSi, visac ruseTis momavali evropul-demokratiul<br />

saxelmwifod hqonda<br />

warmodgenili.<br />

solJenicinis literaturuli antipodia<br />

didi rusi poeti, Cemi Zveli<br />

nacnobi da piradi gmiri iosif brodski.<br />

igi ver acduna veranairma sazogadoebriv-politikurma<br />

rolma da is<br />

poetad, mxatvrad, ostatad darCa.<br />

swored amitom igi dRemde mwvave kritikis<br />

obieqtia rusuli emigrantuli<br />

beWdviTi sityvisa, sadac bolo dReebs<br />

iTvlian belinskisa da dobrolubovis<br />

mimdevarni, romelTac TavianTi winaprebis<br />

arc uangaroba da arc vneba ar<br />

gaaCniaT, TumcaRa maT Secdomebs dausjelad<br />

amravleben.<br />

brodskis da solJenicins isev davubrundebi,<br />

rodesac Tanamedrove<br />

etapze myof rusul literaturas ganvixilav.<br />

yovelive zemoTqmuli imas rodi<br />

niSnavs, rom literaturas mkiTxvelze<br />

dadebiTi gavlenis moxdena ar ZaluZs.<br />

araviTar SemTxvevaSi. namdvili literatura<br />

amgvar zegavlenas mniSvnelovnad<br />

axdens, magram ara ise sworxazovnad,<br />

rogorc amas plakati, an,<br />

vTqvaT, masobrivi sainformacio saSualeba<br />

akeTebs. literatura amas rTuli,<br />

iribi saSualebiT aRwevs, am meqanizmis<br />

zemoqmedebis gaanalizeba Znelia.<br />

bevrad ufro iolia yuradRebis<br />

gamaxvileba im martivsa da naTel grZnobebze,<br />

romelic ase Tu ise yvela mki-<br />

Txvels awuxebs ruseTSic da dasavleTSic.<br />

rodesac raime SesaniSnavs<br />

kiTxulobT, warmtac musikas usmenT,<br />

an niWier ferwerul tilos aTvalierebT,<br />

erTi wuTiT swydebiT realobas<br />

da TiTqmis usityvod ambobT:<br />

`RmerTo, ra sulelurad, briyvulad<br />

da arasworad vcxovrob! rogori<br />

udardeli, daundobeli da umsgavso<br />

var! dResve, axlave daviwyeb sxvanair<br />

cxovrebas _ Rirseuls, keTilSobils,<br />

gonivruls...~<br />

ai, es, Tavisi arsiT, religiuri<br />

grZnoba warmoadgens literaturis<br />

zneobriv gamarjvebas. es grZnobaa misi<br />

mkiTxvelis gonebaze moraluri zegavlenis<br />

nayofi – im zegavlenisa, romelic<br />

mxolod esTeturi xerxebiT Tu miiRweva...<br />

ase rom, revoluciamdeli rusuli<br />

literatura metnaklebi warmatebiT<br />

axerxebda sakuTari artistuli uflebebis<br />

dacvas da orad gaxleCili sazogadoebrivi<br />

valdebulebebisa da saku-<br />

Tari daniSnulebis msaxurebisaTvis<br />

brZolaSi viTardeboda. ruseTSi arsebobda<br />

zogjer msubuqi, zogjer ki<br />

sakmaod daundobeli klerikaluri da<br />

samoqalaqo cenzura, sazogadoebrivi<br />

sikeTis ideiT gamsWvaluli uceremonio<br />

literaturuli kritika. magram<br />

1917 wlamde ruseTs ar hqonda artistebze<br />

damiznebuli da maT daTrgunvaze<br />

orientirebuli sadamsjelo aparati.<br />

amitomac mweralTa Soris saukeTesoni<br />

axerxebdnen dasaxuli amocanebis<br />

Sesrulebas. Tu marcxdebodnen,<br />

mxolod sakuTar TavTan da ara saxelmwifosTan<br />

uimedo orTabrZolaSi.<br />

1917 wlidan ki yvelaefri Seicvala.<br />

leninma oficialurad da araorazrovnad<br />

xelovnebas garesamyaros<br />

Semcvleli erT-erTi instrumentis<br />

roli miuCina. es periodi rusuli literaturis<br />

mizanmimarTuli ganadgurebis<br />

dasawyisia. aqedan moyolobuli<br />

igi gausaZlis pirobebSi ganagrZobs<br />

arsebobas, kargavs saukeTeso warmomadgenlebs<br />

da saxelmwifosTan mTliani<br />

asocirebis donemde mdabldeba. oficialuri<br />

monacemebiT rvaasamde gamorCeuli<br />

literatori stalinis sakoncentracio<br />

banakebSi ganadgurda. magram<br />

kidev ufro didi saSineleba iyo,<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

rom literatura kargavda uZvirfases,<br />

misi sicocxlisunarianobisaTvis<br />

aucilebel Tvisebas – Ria da uSiSari<br />

TviTgamoxatvis unars.<br />

da Tuki ocian, ocdaaTian wlebSi<br />

rusuli literatura raRacnairad<br />

jer kidev iZleoda brwyinvale da<br />

Rirseul nayofs, es misi normaluri<br />

da bunebrivi ganviTarebis faqtad ar<br />

unda miviCnioT. metad xatovnad rom<br />

vTqva, es iyo Camqrali varskvlavis<br />

Suqi, da Tuki solJenicins davesesxebi<br />

– is miwaSi gamqrali tbis narCen qafs<br />

ufro hgavda.<br />

WeSmariti literatura raRac periodiT<br />

mainc agrZelebda arsebobas<br />

im mizezis gamo, rom damjeli meqanizmi<br />

moqmedebaSi TandaTanobiT modioda,<br />

da momavalSic garkveuli xarvezebiT<br />

Tu axerxebda muSaobas.<br />

1941 wlis omis dawyebisTvis literatura<br />

ukve TiTqmis mTlianad ganadgurda<br />

da mas mere am sferoSi mtanjvelma<br />

ubadrukobam didi xniT<br />

daisadgura.<br />

50-iani wlebis bolosTvis xruSCovis<br />

moklevadianma daTbobam literaturul<br />

ZalTa gamococxleba gamoiwvia<br />

da JurnalebSi gaielva axalgazrda,<br />

niWieri mwerlebis – aksionovis,<br />

gladilinis, voinoviCis, okujavas,<br />

efimovis, axmadulinas, SuqSinis, iskanderis,<br />

balteris da sxvaTa saxelebma.<br />

es iyo didi iluziebisa da kidev<br />

ufro didi imedebis periodi. bevrs<br />

egona, rom literaturuli procesis<br />

aRdgena SesaZlo xdeboda da rom Sesa-<br />

Zlebeli iyo gadebuliyo xidebi klasikur<br />

rusul literaturasa da samociani<br />

wlebis jansaR mxatvrul tendenciebs<br />

Soris.<br />

vai rom, am iluziebs axdoma ar eweraT.<br />

sazogadoebis demokratizaciis<br />

procesi swrafad Sevida CixSi da is,<br />

rac amas mohyva kidev ufro ubadruki,<br />

unayofo da gulisgamawvrilebeli<br />

aRmoCnda.<br />

Tu stalinis dros niWier mwerlebs<br />

nawarmoebebs jer ubeWdavdnen, Semdeg<br />

lafs asxamdnen da bolos xvretdnen<br />

an sakoncentracio banakebSi anadgurebdnen<br />

(babeli, pilniaki, mandelStami),<br />

axla maT aRar xvretdnen, cixeSic<br />

TiTqmis aravis svamdnen, magram aravis<br />

aRarafersac uqveynebdnen. saukeTeso<br />

mwerlebi, SeTqmulebiviT werdnen<br />

`ujrisTvis~, rogorc maSin ambobdnen.<br />

naklebad Rirseulni da rwmenaSi meryevni<br />

ki mTeli guliT saxelmwifos samsaxurSi<br />

Cadgnen, riTac Zlier mimzidvel<br />

materialur keTildReobas miaRwies.<br />

Tumca aseT pesimistur pozicias<br />

Cemi yvela megobari rodi iziarebs.<br />

zogi maTgani cdilobs gadamarwmunos:<br />

`...ki magram, xom arsebobs niWieri<br />

nawarmoebebi. xom axerxebs zogierTi<br />

cenzuruli barierebis gverdis avlas?<br />

xom arsebobs raRac soro sindissa<br />

da naZirlobas Soris?..~ da a.S.<br />

amis pasuxad maT erT igavs vuyvebi,<br />

romelic sakmaod banaluria, Tumca<br />

kargad gamoxatavs movlenis arss.<br />

warmoidgineT, rom gyavT deda, romelic<br />

Tqvens ZmasTan erTad miluokis<br />

StatSi cxovrobs. uceb igebT, rom dedaTqveni<br />

mZimed gaxda avad da saavadmyofoSi<br />

moxvda, SeSfoTebuli Zmas<br />

werils ugzavniT: `ra mouvida dedas?<br />

saswrafod mipasuxe!~<br />

Tqveni Zma saswrafod gpasuxobT:<br />

`CvenTan, moluokiSi, saSineli amindia~.<br />

da Semdeg is niWierad, brwyinvaled<br />

aRwers miluokis aminds. dedaze arc<br />

erTi sityva.<br />

Tqven kidev ufro nerviulobiT,<br />

gzavniT kidev erT werils _ `dedas<br />

ra sWirs?”<br />

Zma gpasuxobT: `CvenTan, miluoki-<br />

Si, transporti cudad moZraobs.”<br />

Semdeg modis miluokis transportis<br />

niWieri aRwera. dedaze ki isev<br />

arcerTi sityva.<br />

da ase gauTaveblad, rac marTla<br />

gvaRelvebs, imaze arcerTi sityva,<br />

mTavarze arcerTi sityva.<br />

dedis magier SegviZlia samSoblo<br />

warmovidginoT, misi bediT davinteresdeT.<br />

an, rac kidev ufro rTuli da<br />

zustia, rac literaturas literatu-<br />

Targmani<br />

15<br />

rulad aqcevs –Ria, Tavisufali da<br />

uSiSari TviTgamoxatva...<br />

rodesac sabWoTa kavSirSi vcxovrobdi<br />

da Cems moTxrobebs arsad beWdavdnen,<br />

Cemma rva wlis qaliSvilma,<br />

romelic amas Zlier ganicdida, erTxel<br />

mirCia:<br />

`mama, Senc ra sul cud rameebze<br />

wer, aiRe da rame kargze dawere. magaliTad<br />

ZaRlze. Tu ZaRlze dawer,<br />

SeiZleba Seni moTxroba dabeWdon<br />

kidec...~<br />

hoda, mec erTi patara igavi movigone.<br />

isic sakmaod banaluria da aseve<br />

gamoxatavs viTarebis arss.<br />

erT saxelmwifoSi mxatvari cxovrobda.<br />

erTxel mefem is TavisTan miixmo<br />

da uTxra:<br />

_ damixate rame da kargad dagajildoveb.<br />

_ ra gsurT, davxato?<br />

_ rac mogesurveba, _ upasuxa mefem,<br />

_ yvelaferi, patara mwvane muxluxos<br />

garda.<br />

_ ese igi, rac minda yvelaferi Semi-<br />

Zlia davxato? – Seubruna kiTxva mxatvarma.<br />

_ ra Tqma unda, _ upasuxa mefem,<br />

_ yvelaferi, erTi patara mwvane muxluxos<br />

garda.<br />

mxatvari Sin wavida samuSaod. gavida<br />

erTi Tve, ori, sami. mefes mobezrda<br />

lodini. mxatvari daibara da hki-<br />

Txa:<br />

_ sad aris Seni naxati?<br />

mxatvarma amoioxra da moaxsena:<br />

_ ver vxatav, mefeo, radgan dilidan<br />

saRamomde im patara mwvane muxluxoze<br />

vfiqrob...<br />

dRevandeli rusuli literaturis<br />

suraTi Zlier usicocxlod meCveneba.<br />

magram Tu asea, maS ratomRa vuwode<br />

Cems gamosvlas `brwyinvaleba da siRatake~.<br />

siRatakis mxriv yvelaferi rigzea,<br />

ai, brwyinvaleba ki raRac ar mo-<br />

Cans. Tumca es mTlad ase ar aris. erTxel<br />

Tomas manma aseTi ram ganacxada:<br />

`germanuli literatura aris iq, sadac<br />

var me~.<br />

aseTi gancxadeba iseT gigantsac<br />

ki, rogorc Tomas mania, SeiZleba vinmem<br />

trabaxad CauTvalos, magram es mxolod<br />

erTi SexedviT. am gancxadebiT<br />

Tomas mans erTi martivi ramis Tqma<br />

surda. sakuTari saxelis xseneba mxolod<br />

pirobiTi da SemTxveviTia. mas<br />

undoda eTqva, rom sanam cocxlobs da<br />

muSaobs erTi WeSmariti mwerali, literatura<br />

grZeldeba. maSasadame, sanam<br />

cocxlobs da Sromobs Tundac erTi<br />

genialuri rusi mwerali, rusuli<br />

literaturis genialoba grZeldeba.<br />

literaturis marcvali SesaZloa<br />

ara mxolod erTma kacma ataros saku-<br />

Tar TavSi, aramed ufro metic, igi Sei-<br />

Zleba aTwleulobiT inaxebodes uxamsobisa<br />

da lpobis qveS da uceb, pirvelive<br />

xelsayrel momentSi man SesaZloa<br />

umSvenieresi tani aiyaros. rusuli sityvierebis<br />

aRorZinebis imeds maZlevs<br />

is, rom dRes literaturaSi moRvaweobs<br />

erTi genialuri rusi mwerali.<br />

es aris iosif brodski. mis garda literaturas<br />

qmnis kidev ramdenime maRali<br />

klasis ostati: aqsionovi, voinoviCi,<br />

iskanderi, siniavnski, zinovievi da<br />

erofeevi.<br />

garda amisa, arsebobs kritika. Cemi<br />

megobrebi da kolegebi, vaili da genisi<br />

cdiloben dasavleTSi wminda wylis<br />

mxatvruli, sufTad esTetikuri<br />

kritikis nimuSebi Seqmnan, rac kargad<br />

gamosdiT. amas yvela emigranti beletristis<br />

mier maTdami gamoxatuli<br />

zizRic mowmobs. am ukanasknelT miaCniaT,<br />

rom ubadrukoba Soridan Sesa-<br />

Zlebelia Rirsebad aRviqvaT, xolo<br />

sakuTar qmnilebebSi dabudebuli mowyeniloba<br />

siRrmed gavasaRoT.<br />

didi imediT moveli solJenicinis<br />

axal nawarmoebebs.<br />

me ki msurs vicocxlo im dRemde,<br />

rodesac Cemi samarcxvino, msoflios<br />

safrTxobelad qceuli samSoblo<br />

aRorZindeba da es, imavdroulad, Cveni<br />

mravaltanjuli literaturis<br />

aRdgomis dRec iqneba. es ori procesi<br />

garduvalia da arc ki vici, romel<br />

maTgans veli meti mRelvarebiT...<br />

1982<br />

Targmna nikoloz ruruam


16 sarkmeli<br />

axali proeqti _<br />

`sakacobrio Janri~<br />

socialuri da ekonomikuri kvlevis<br />

britanuli sabWo muSaobas iwyebs<br />

axal proeqtze, romelic genetikisa da<br />

bioinformatikis sferoSi kvlevis<br />

popularizacias isaxavs miznad. proeqtis<br />

ZiriTadi amocanaa, Seiqmnas mokle<br />

moTxrobebisa da leqsebis biblioTeka,<br />

romelic genetikis Tematikas<br />

mieZRvneba.<br />

axalma proeqts ucnauri saxelwodeba<br />

aqvs _ `sakacobrio Janri~.<br />

dResdReobiT socialuri da<br />

ekonomikuri kvlevis britanuli sab-<br />

Wos vebgverdze ganTavsebul bazaSi 27<br />

nawarmoebia. monawileobis miReba yvelas<br />

SeuZlia. Tu proeqtis avtorebi<br />

miRebul nawarmoebTa xarisxs dadebi-<br />

Tad Seafaseben, is proeqtis oficialur<br />

vebgverdze ganTavsdeba.<br />

mkvlevarTa gancxadebiT, am proeqtis<br />

Seqmnis idea nakarnaxevia amerikeli<br />

mwerlis, maikl suenuiqis nawarmoebiT.<br />

is `samecniero fantastikis perioduli<br />

cxrilis~ avtorad mogvevlina.<br />

TxzulebaSi warmodgenilia mendeleevis<br />

Cveulebrivi cxrili, romlis<br />

TiToeul elements patara fantastikis<br />

Janris moTxroba eZRvneba.<br />

vudhauzis<br />

uCveulo sketCebi<br />

2009 wlis 25 ivliss londonis wignis<br />

maRaziaSi _ `qalders~ _ pelama<br />

grenuil vudhauzis (avtori wignebis<br />

ciklisa `jivsi da vusteri~) axlaxan<br />

napovni adreuli Txzulebebis mxatvruli<br />

kiTxva gaimarTa. gazeTi `gardiani~<br />

ityobineba, rom es nawarmoebebi<br />

_ satiruli xasiaTis sketCebi _ politikuri<br />

xasiaTis patara piesebia.<br />

gasakviri ki isaa, rom amgvari xelwera<br />

apolitikuri vudhauzisTvis marTlac<br />

uCveuloa.<br />

oTxive teqsti, romelic 1904-1907<br />

wlebiT TariRdeba, literaturaTmcodne<br />

pol sfairingma aRmoaCina. sket-<br />

Cebi vudhauzs Tavis megobar barTram<br />

fleTcer robinsonTan erTad dauweria<br />

da gazeT `deili eqspressa~ da<br />

yovelkvireul `venaiTi fearSi~ daube-<br />

Wdavs. sabolood, es sketCebi yvelasgan<br />

miviwyebuli aRmoCnda.<br />

patara piesebSi avtori, romelic im<br />

xanad 20 welze cota meti xnisa iyo,<br />

saukunis dasawyisis politikuri debatebis<br />

parodias warmogvidgens. is<br />

ostaturad aqilikebs importul<br />

saqonelze dawesebuli tarifebis reformasa<br />

da gadasaxadebis reformas.<br />

sxvaTa Soris, gadasaxadebze diskusiam<br />

1906 wels konservatorTa marcxi gamoiwvia,<br />

xolo liberalebma arCevnebSi<br />

damajereblad gaimarjves. Tavad<br />

vudhauzi, kolonialuri Cinovnikis<br />

vaJi, proteqciuli tarifis reformis<br />

mxardamWeri da, ra Tqma unda, cnobili<br />

politikosis, jozef Cemberlenis<br />

partiis qomagi iyo.<br />

umsxvilesi<br />

internetbiblioTeka<br />

msoflioSi erT-erTma umsxvilesma<br />

wignebis savaWro qselma _ `barns<br />

end nobl~ _ eleqtronuli wignebis<br />

gayidvis sakuTari onlain maRazia Ses-<br />

Tavaza mkiTxvels. smartfonebis, portatuli<br />

Tu stacionaruli kompiuterebis<br />

momxmareblebisTvis axla ukve<br />

700 aTasze meti dasaxelebis eleqtronuli<br />

wignia xelmisawvdomi.<br />

amJamad kompaniis vebgverdidan<br />

ufasod naxevarmilionze meti wignis<br />

CamotvirTvaa SesaZlebeli. yvelaferi<br />

es ki `barns end noblsa~ da internetis<br />

saZiebo sistema `gugls~<br />

Soris gaformebuli SeTanxmebis wyalobiT<br />

moxda. vebgverdze ganTavsebulia<br />

wignebis eleqtronuli versiebi,<br />

romelTa saavtoro uflebebi<br />

iTvaliswinebs sazogadoebriv moxmarebas<br />

da romlebic universitetebis<br />

biblioTekebSia daskanerebuli.<br />

`barns end nobli~ milionobiT ukve<br />

dabeWdili wignis mflobelia, TiTqmis<br />

milioni dasaxelebis wigni vebgverdis<br />

saSualebiT SegiZliaT Seukve-<br />

ToT, xolo amieridan ufasod<br />

eleqtronuli wignebis CamotvirTvis<br />

SesaZleblobac geZlevaT.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa<br />

da sportis saministros finansuri mxardaWeriT<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

`hari poteris~ parki _<br />

male!!!<br />

rogorc `telegrafi~ ityobineba,<br />

gazafxulze floridis StatSi `hari<br />

poteris~ parki gaixsneba, romelic 80<br />

aTas kvadratul metrs moicavs. yvela<br />

atraqcioni da nagebobebi filmisa da<br />

joan roulingis wignis mixedviT aiwyoba.<br />

proeqtis ganxorcieleba 200 milionze<br />

meti dajdeba. winaswari varaudiT<br />

`hari poteris~ parki 2009 wels<br />

unda gaxsniliyo, Tumca msoflio finansurma<br />

krizisma yvelafer amas xeli<br />

SeuSala.<br />

masStabur parkSi aigeba hogvardis<br />

cixe-simagre, gaSendeba akrZaluli tye<br />

da dainiSneba hogvardis eqspresi. hogvardsSi<br />

ganTavsdeba atraqcioni `jadoqrebis<br />

samyaro~, romelic amerikuli<br />

mTebis formiT Sesruldeba. parkSi<br />

aseve ganTavsdeba sofeli hogsmidi<br />

restornebiTa da maRaziebiT, sadac<br />

warmodgenili iqneba jadoqarTa skolis<br />

simboloiani da hari poteris<br />

nivTebi. parkis damTvaliereblebs Sesa-<br />

Zlebloba miecemaT, naxon kompiuteruli<br />

efeqtebis wyalobiT Seqmnili<br />

filmis scenebi da personaJebi. `hari<br />

poteris~ mixedviT gadaRebul filmSi<br />

monawile msaxiobebma ukve Seqmnes specialurad<br />

am parkisTvis ramdenime scena,<br />

romelic damTvalierebela interaqtiuli<br />

TamaSis nawili aRmoCndeba.<br />

nabokovis<br />

dausrulebeli romani<br />

`fleiboiSi~<br />

Jurnali `fleiboi~ iqneba pirveli,<br />

vinc vladimer nabokovis dausrulebeli<br />

romanidan _ `lauras originali~<br />

(sxvaTa Soris, mweralma sikvdilis win<br />

am romanis ganadgureba iTxova) _ nawyvets<br />

gamoaqyveynebs. `fleibois~ es nomeri<br />

2009 wlis 10 noembers, wignis bazarze<br />

gamoCenamde erTi kviriT adre<br />

gamova.<br />

ucnobia, ra Tanxa daujda Jurnals<br />

nabokovis literaturul agent endriu<br />

uailTan dadebuli garigeba. Tumca,<br />

`fleibois~ literaturuli redaqtoris,<br />

emi greis loidis, romelmac<br />

mwerlis bolo romanis fragmentis<br />

dabeWdvis ufleba moipova, gancxadebiT,<br />

nawyvetisTvis, romlis moculobac<br />

5 aTas sityvas ar aRemateba, safasuri<br />

jer ar gadauxdiaT.<br />

loidis sityvebis Tanaxmad, garigebis<br />

iniciatori `fleibois~ gamomcemeli<br />

da vladimer nabokovis Semoqmedebis<br />

didi motrfiale hiu hefneri yofila.<br />

`fleiboi~ msoflioSi erT-erTi<br />

cnobili brendia. Jurnali 1953 wlidan<br />

sxvadasxva enaze gamodis. 1964 wels<br />

vladimer nabokovma swored am Jurnalis<br />

korespondents misca gulaxdili<br />

interviu, xolo 1969 wels `fleiboim!<br />

gamoaqveyna nawyveti misi `jojoxeTidan~.<br />

romani `lauras originali~ nabokovis<br />

bolo da dausrulebeli romania.<br />

sikvdilis win mweralma cols xelnaweris<br />

ganadgureba sTxova. rogorc Tavad<br />

nabokovi ambobda, mas mosvenebas ar<br />

aZlevda imaze fiqric ki, rom mkiTxvels<br />

ar SeeZlo enaxa is, rac man goneba-<br />

Si daasrula, magram qaRaldze ver gadaitana~.<br />

Tumca nabokovis qvrivi sxvagvarad<br />

moiqca, man ar Seasrula meuRlis ukanaskneli<br />

survili da sikvdilis win,<br />

1991 wels daweril anderZSi mwerlis<br />

dausrulebeli romanis bedi maT vaJs,<br />

dimitri nabokovs miando. 2005 wels<br />

Svilma daapira xelnaweris ganadgureba,<br />

Tumca gadawyvetileba maleve Secvala<br />

da ganadgurebis nacvlad mamis<br />

romanidan fragmentis gamoqveyneba<br />

ganizraxa.<br />

dausrulebeli romani 50 Tabaxis<br />

furclisgan Sedgeba. xelnawerebis<br />

mTavari gmiri zedmeti wonisgan dakompleqsebuli<br />

da amiT Sewuxebuli mecnieri<br />

filip uaildia, romelic imis<br />

garda, rom garegnuli ieriTac ver<br />

daikvexnis, ojaxSic ubeduria. hyavs<br />

coli, romelic mxolod da mxolod<br />

imitom SeirTo, rom hgavda qals,<br />

romelic mas erT dros TavdaviwyebiT<br />

uyvarda. mTeli romanis manZilze filip<br />

uaildi TviTmkvlelobis versiebs<br />

amuSavebs.<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, Tamar Juruli<br />

7-20 agvisto 2009<br />

aRmoCena qairoSi<br />

mSeneblebma, romlebic qairos<br />

egviptis muzeumis baRSi muSaoben, aRmoaCines<br />

samalavi 9 artefaqtiT. maT<br />

ricxvSi aRmoCnda msxverplSewirvis<br />

magida, ieroglifebiani qvebi, stelis<br />

nawilebi da ramesidebisdroindeli<br />

svetebis fragmentebi warweriTurT.<br />

amgvari samalavebi muzeumis baRSi<br />

orjer aRmoaCines. 1952 wlamde arqeologebi<br />

mikvleul artefaqtebs<br />

gaurkveveli warmomavlobis statusiT<br />

inaxavdnen, akeTebdnen samecniero aRwerilobas<br />

da TiToeuls aucileblad<br />

afiqsirebdnen muzeumis samecniero<br />

wignebSi. mesame samalavis arseboba<br />

dRemde yvelasTvis ucnobi iyo.<br />

baRSi mimdinare samuSaoebi dakav-<br />

Sirebulia muzeumis gafarToebasTan,<br />

romelic Senobis dasavleTis mxaris<br />

Sesasvlelis rekonstruqcias isaxavs<br />

miznad.<br />

tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!