4 poezia
4 poezia
4 poezia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
# 7 7-20 agvisto 2009<br />
gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />
fasi 50 TeTri<br />
ubis<br />
wignidan<br />
mamuka<br />
wiklauri:<br />
`TiTqos me<br />
gadavikvnite<br />
fexi da<br />
Tavisuflebis<br />
sisxlian<br />
droSasaviT<br />
avafriale igi!~<br />
II-III<br />
<strong>poezia</strong><br />
manana<br />
CitiSvili:<br />
`var<br />
galumpuli<br />
martis civi<br />
wvimebis<br />
TqoriT...~<br />
IV-V<br />
gaxseneba<br />
vaxuSti<br />
kotetiSvili:<br />
`sikvdili deda<br />
yofila,<br />
sicocxle _<br />
dedinacvali.~<br />
XI<br />
interviu<br />
kote<br />
jandieri:<br />
`edgar pos<br />
prozam<br />
pirvelad<br />
magrZnobina<br />
stilis magia.~<br />
XII-XIII
2 ubis wignidan<br />
mgeli<br />
roca Tavisuflebasa da gautexlobaze<br />
vfiqrob, yovelTvis mgelze nadirobis<br />
ambavi maxsendeba.<br />
am ambavs cota Soridan daviwyeb.<br />
germania_sabWoTa kavSiris omi<br />
rom damTavrda, Cems sofelSi, jaridan,<br />
erTi calfexa kaci dabrunda.<br />
mSoblebi gardacvliliyvnen, saxls<br />
miwis zvavi dascemoda da daengria. erT<br />
dros kargi, gamarTuli ojaxis Svili<br />
boganod darCa... isic adga da erTi mitovebuli<br />
samxedro yazarmis WerqveS<br />
Sesaxlda... iSova saxarazo xelsawyoebi<br />
da fexsacmelebis SemkeTeblad daiwyo<br />
muSaoba.<br />
es xeibari kaci lagazianT gigo iyo.<br />
Cems sicocxleSi ar Semxvedria masaviT<br />
gautexeli da bediswerasTan Seupovrad<br />
mebrZoli kaci. igi morebs<br />
Wrida cicabo ferdobebze da samanqano<br />
gzebisken acurebda; kldeebs Slida<br />
samSeneblo qvis dasamzadeblad; nadirobda;<br />
xevsureTSi gadadioda qoxebis<br />
asaSeneblad...<br />
erTi sityviT, Zalian magari kaci<br />
iyo. ufro mosmena uyvarda, vidre _<br />
laparaki. maSin jaridan Camosulebi<br />
aTas tyuils da marTals hyvebodnen,<br />
is ki dumda. ar uyvarda Tavisi Tavgadasavlis<br />
Txroba. omis gaxseneba ar<br />
siamovnebda _ jojoxeTi iyo, magis patronis<br />
deda vatireo, – ityoda xolme<br />
iseTi daZabviT, TiTqos rkinis ketiT<br />
qvas iRebs kldis Sibidano. sxvebisgan<br />
gamegona, naRmisgan dafleTili fexi<br />
unarkozod moWres da kontuziac imis<br />
Semdeg daemarTao. warmovidgendi xolme<br />
Zvalze xerxis Wrials da suli mexuTeboda...<br />
...im wels saSualo skola davam-<br />
Tavre. universitetSi ver Caviricxe.<br />
_ axla ra unda akeTo? – mkiTxa gigom.<br />
_ ra vici, Zia gigo, vimecadineb da<br />
momaval wels kidev vcdi...<br />
_ momaval wlamde didi droa, wignebs<br />
nu moekvlevinebi, – ironiulad SemomRima<br />
Tavisi alali RimiliT gigom,<br />
– modi SevamxanagdeT, ebraelma fenielam<br />
kargi xafangebi momitana, kai sanadiro<br />
agilebic vici da vinadiroT<br />
melaze da kvernaze, iqneb mgelic davi-<br />
WiroT! nadiris tyavi fenielas CavabaroT,<br />
karg fass mogcemo, Sempirda.<br />
fuls davxarbdi-meTqi, ver vityvi,<br />
magram mainc davTanxmdi gigos. uaris<br />
Tqma SemexaTra, Tanac Zalian miyvarda<br />
tyeSi da mTebSi siaruli.<br />
gigom axalTaxali xafangebi miCvena:<br />
meliis, kvernis, mglis... samgle xafangebs<br />
wminda foladis dakbiluli<br />
Svildebi hqonda.<br />
_ amaT dasagebad aucileblad ori<br />
kacia saWiro, – Tqva man.<br />
mokled, SevTanxmdiT da noembris<br />
bolos, roca nadirs bewvi gaumagrda,<br />
saqmes SevudeqiT. gigom maswavla xafangebis<br />
dagebis mTeli xelovneba –<br />
xafangis Casadgmeli adgilis amorCeva,<br />
SeniRbva, saCvevis dayra, xafangis<br />
qoniT gapoxva.<br />
_ yinvaSi liToni wivis da nadirs<br />
afrTxobs, amitom qonis wasma aucilebeliao,<br />
– miTxra man.<br />
ZiriTadad melas da kvernas viWerdiT,<br />
ramdenime tyis katac daviWireT...<br />
mgeli ver gavabiT! Cvengan dayril<br />
saCvevs – xorcsa da Zvlebs – ar ekareboda,<br />
xafangebs Soriaxlos utrialebda.<br />
gigo mgelze, rogorc Rirseul megobarze<br />
ise laparakobda, RimiliT meubneboda:<br />
– mgeli sxva vaJia; eg Cven ar<br />
dagveWerineba, Cven Cvensas mainc vecadoT,<br />
iqneb gavabaTo...<br />
erT dilasac samgle xafangebs mivakiTxeT<br />
da vnaxeT, rom mgeli gabmuliyo,<br />
magram jaWvi, riTac xafangi iyo<br />
dabmuli, gaewyvita da xafangi jaWvis<br />
nawyvetianad Tan waeRo. sisxli misdevda<br />
mglis nakvalevs. cotaze mivyeviT<br />
da gamovbrundiT. gigom Tqva: – azri<br />
ara aqvs kvalis miyolas, mag mgels ukve<br />
mTa eqneba gadavlili, axlos ar gaCerdebodao...<br />
ukan dabrunebulni sul mgelze<br />
vlaparakobdiT da es dananebiT naTqvami<br />
damamaxsovrda gigosi: – sawyali<br />
mgeli, im xafangs ver moicilebs, Wrilobas<br />
yinva dauxarvavs da mainc mokvdebao...<br />
meoredac gavabiT mgeli, magram<br />
verc amjerad daviWireT. axla mTlad<br />
daSlil-dalewili xafangi dagvxvda.<br />
cal-calke eyara Svildebi, xafangis<br />
mTvare, ena... daelewa da wasuliyo.<br />
Tovlze sisxli brwyinavda.<br />
_ ra Zala aqvs am tials! _ TiTqos<br />
vaJkacoba Seuqoo, ise Tqva gigom.<br />
tyavebis wasaRebad mosul fenielas<br />
vusayvedureT: – es ra xafangebia?!<br />
erTxel jaWvi gawyvita mgelma, meored<br />
ki sul daSala da dalewao.<br />
Semdgom amosvlaze fenielam axali<br />
xafangi amogvitana. – inglisuriao, –<br />
Tqva man, amas vera nadiri ver wauva, mTavaria,<br />
magar xeze an kldis SibSi Rrmad<br />
Casobil samsWvalze miabaTo.<br />
erT adgilze gvyavda mgeli moCveuli<br />
– Zvlebs vuyridiT, xafangs ki ar<br />
vugebdiT da is inglisuri xafangi iq<br />
davugeT. mgeli ukve gabriyvebuli iyo,<br />
xafangs ar eloda da aucileblad unda<br />
gabmuliyo.<br />
meore dilas jer isev bneloda, gigom<br />
rom gamomiara. mxarze ocdaoTxkalibriani<br />
Tofi ekida, welze ki – omidan<br />
Camoyolili maTara.<br />
_ eg radRa ginda-meTqi, – mivuTiTe<br />
maTaraze.<br />
_ dagvWirdeba, – orazrovnad SemomRima,<br />
– Sen cota kakali da msxlis<br />
Ciri Caiyare jibeSi da wavideT.<br />
Sua ianvris dilis yinva wvavda yvelafers,<br />
magram Cven xafangSi gabmuli<br />
mgeli gveloda da yinvas ver vgrZnobdiT.<br />
gigo did nabijebs adgamda, pro-<br />
Tezze fexsacmeli ar ecva da xis fexs<br />
joxiviT ibjenda. laparakiT aTas rameze<br />
vlaparakobdiT, fiqriT ki – mxolod<br />
mgelze vfiqrobdiT da mivdiodiT,<br />
mivfrinavdiT.<br />
mivuaxlovdiT im adgils. sadacaa<br />
unda davxedoT Cvens xafangebs, magram<br />
cudi niSania – im midamoSi CamiCumi ar<br />
ismis... mgeli Tu gabmulia, iqaurobas<br />
unda sZravdes... mivediT... davxede da<br />
sisxliT gadaRebil xafangSi nadiris<br />
fexi davinaxe – gadaWrili Tu moglejili<br />
wina fexi.<br />
_ sakuTari fexi gaukvnetia am tials,<br />
– Tqva gigom.<br />
_ fexi gadaukvnetia?!<br />
_ ho, ro ibrZola da verafers gaxda,<br />
Tanac riJraJma rom moaRwia, adga<br />
da fexi gadaikvnita!<br />
me warmovidgine fexis gadasakvnetad<br />
CaRunuli mgeli, TiTqos Zvlebis<br />
saSineli Wrialic momesma, TiTqos kbilebSi<br />
mogdebuli ZarRvebic davinaxe<br />
da civma Jruantelma damiara.<br />
gigo dumda da mivxvdi, rom igi im<br />
dRes daubrunda, unarkozod rom moa-<br />
Wres dafleTili fexi... magram gigo,<br />
albaT, TokiT yavdaT gakavebuli da<br />
fexsac sxvebi aWridnen... es ki... es mgeli<br />
ki...<br />
xafangis maxloblad Tovlze Cam-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
literaturuli gazeTi 7-20 agvisto 2009<br />
mamuka wiklauri<br />
sxvadasxva drois<br />
Canawerebi<br />
ovsxediT.<br />
_ xo giTxari, mgeli Cven ar dagveWerineba_meTqi,<br />
mgeli sxva vaJia –<br />
gaWirvebis, yinvis, sifrTxilis, simamacis,<br />
Tavisuflebis Svilia.<br />
saxeze Sevxede da gamikvirda – mome-<br />
Cvena, rom mglis gaqceva uxaroda gigos...<br />
mec raRac mixaroda – TiTqos me gadavikvnite<br />
fexi da Tavisuflebis sisxlian<br />
droSasaviT avafriale igi! ar vici,<br />
arsebobs Tu ara paTetikuri fiqri,<br />
magram im wuTs me paTetikurad vfiqrobdi:<br />
es Cveni mTebi, kldeebi da aragvia,<br />
es mgelic Cveni mTebis Svili da<br />
Cveni Svilia. es mgeli Cvenma miwam dabada<br />
da upirveles yovlisa, daumor-<br />
Cilebloba da gaWirvebis atana aswavla...<br />
mixaroda, rom mgelma dagvamarcxa<br />
me da gigo, daamarcxa inglisuri<br />
xafangis konstruqtorebi, daamarcxa<br />
bewveulis vaWari feniela, daamarcxa<br />
eSmakoba da gapoxili rkina...<br />
sxvam ki ara, es Cvenma mgelma dagvamarcxa,<br />
Cvenma mTebma dagvamarcxes!<br />
mere gigom xmamaRla, sazeimo siciliT<br />
gaicina, maTaras Tavi moxsna da<br />
Tqva: – es arayi Cveni gamarjvebis<br />
saTqmelad wamoviRe, magram mglis sadRegrZelo<br />
unda vTqva, kai vaJia, eku-<br />
Tvnis...<br />
gaarxilebul Tovlze, aryisa da qadis<br />
naWrebis gverdiT, kakali da msxlis<br />
Ciri davyare, jer gigom moiyuda<br />
WurWeli, mere me gadmomawoda. da ase,<br />
xan is svamda da xan – me. sadRegrZeloebs<br />
ar vambobdiT. aba, ra unda gveTqva?<br />
laparakiT ki sul mgelze da mglis<br />
Seudrekel sulze vlaparakobdiT...<br />
mgelze, romelmac Tavisuflebis simbolosaviT<br />
datova sakuTari kbilebiT<br />
gadakvnetili sakuTari fexi!<br />
amasobaSi zamTris mzec daefina mwvervalebs<br />
da sisxliviT daiRvara Tovlian<br />
qedebze...<br />
gamarjvebuli mgeli ki sadRac kldis<br />
exSi iwva da tkivilebiT daRrubluli<br />
mzeriT gahyurebda mSobliur<br />
mTebs.<br />
patara xalxi<br />
isev umZafresi brZolebia kavkasia-<br />
Si. isev ebrZvis didi ruseTi kavkasiel<br />
patara xalxebs. msoflio sainformacio<br />
saSualebebi gadmoscemen, rom<br />
kremlma isev aiwyvita apeurebi Tavisi<br />
`avRanuri receptiT~ da arafrad agdebs<br />
patara xalxebis uflebebs – iyvnen<br />
Tavisufalni, Tavisi nebis mixedviT<br />
ganagon Tavisi cxovreba.<br />
kavkasiuri omis axali talRa ruseTma<br />
am ociode wlis win daiwyo da dRemde<br />
grZeldeba – rusebis axal_axali<br />
samxedro SenaerTebi miemarTebian kav-<br />
kasiisaken. omis dasawyisSi CeCneTis<br />
prezidentma joxar dudaevma gaafrTxila<br />
ruseTis xelmZRvaneloba: – nu SemoxvalT,<br />
Torem Tqveni jariskacebis<br />
kuboebis Savi flotilia gacurdeba<br />
aqedano. ar daujeres. maxsovs, ruse-<br />
Tis maSindelma samxedro ministrma<br />
TxuTmeti wuTi moiTxova Tavisi xelisuflebisgan<br />
– zustad TxuTmet wu-<br />
TSi gavanadgureb `amboxebulebso~.<br />
oci weli gavida mas Semdeg. isev iRvreba<br />
sisxli – ixocebian Tavisi miwawylis<br />
damcveli qarTvelebi, CeCnebi,<br />
qistebi, daRestnelebi; ixocebian `demokratiuli<br />
ruseTis~ beladebis mier<br />
Semogzavnili ubeduri jariskacebi.<br />
sikvdilisTvis yvela codvaa, magram<br />
kavkasielebi samarTlian tyvias isvrian...<br />
kavkasielebi momxduris tyviiT<br />
ecemian Tavis soflebSi, Tavis qalaqeb-<br />
Si, Tavis tyeebSi, Tavisi mdinareebis<br />
napirebze, Tavisi mTebis CrdilSi da<br />
gautexeli meomrebis sikvdiliT kvdebian...<br />
rusebi ki sxvis miwaze kvdebian<br />
da maT sikvdils saxelad dampyroblis<br />
sikvdili hqvia.<br />
kavkasielebi ufro `lmobieri sikvdiliT~<br />
kvdebian, radgan brZolis<br />
dros sikvdilze ki ara, Tavisufal sam-<br />
Sobloze fiqroben, mtrisadmi mtrulad<br />
daxvedris dauJangavi tradicia<br />
aRanTebs maT suls da ara imperiuli<br />
fsiqologiuri sneuleba. patara xalxebisaTvis<br />
brZola aucileblobaa, bedisweraa.<br />
xom ebrZvian arwivebi grigalebs,<br />
xom ar Tmoben vefxvebi junglebs!<br />
da isinic ibrZvian, radgan sxva<br />
alternativa ar arsebobs – Tu ar ibrZole,<br />
Rirseulad ver icocxleb, uRirsi<br />
sicocxle ki TviT sikvdilze uaresia,<br />
radgan `vaJkaci sadac Sercxveba,<br />
imis samare iq ari~.<br />
...da roca saqarTveloSi zari reks;<br />
roca CeCneTSi da inguSeTSi zari reks;<br />
roca daRestanSi zari reks, ar ikiTxo:<br />
– visTvis reks zari?<br />
zari reks SenTvis! zari protoiberTa<br />
Camomavlebs eZaxis: dampyrobeli<br />
unda ganidevnos kavkasiidan!<br />
...da bolos, wasakiTxad minda Semog-<br />
TavazoT Cexi mwerlis irJi magenis er-<br />
Ti didebuli moTxroba `patara xalxi~.<br />
es moTxroba qarTulad revaz inaniSvilma<br />
Targmna misTvis damaxasiaTebeli<br />
`dauSrobeli~ eniT. ase rom, Cemgan<br />
wamowyebul saubars irJi mageni gaagr-<br />
Zelebs. moTxroba mcire zomisaa da mas<br />
aq mTlianad gadmovwer:<br />
`didma tamerlanma Tavisi laSqari<br />
daZra. mTeli naxevari azia ukve mis fexqveS<br />
gminavda. gamarjvebebs didi msxverpli<br />
mohyva. orasi aTasi meomari daiRupa.<br />
umSvenieresi qalaqebi daingra.<br />
unayofieresi vel-mindvrebi gaudabnovda.<br />
magram tamerlani fiqrobda,<br />
rom gamarjvebebi am msxverplad Rirda.<br />
qveyniereba ufro da ufro mimzidvelad<br />
eCveneboda. ufro da ufro met<br />
raRacas hpirdeboda. axla erTi isRa<br />
darCenoda, maRali mTebi gadaelaxa, iq<br />
mcxovrebni daemorCilebina. CaSvebuliyo<br />
qvemoT, barSi da iqaurobac amoevso<br />
TavzardacemulTa kiviliT. maSin<br />
tamerlani Tavisi cxovrebis mTavar<br />
saqmes gasrulebulad CaTvlida.<br />
...iareT fxizlad da gabedulad!<br />
laSqari win nela miiwevda. yovelgvar<br />
Cqams udarielebda. yovel mosafa
7-20 agvisto 2009<br />
rSi SeiZleba sikvdili mjdariyo.<br />
magram mowinaaRmdege ara da ar<br />
Cndeboda.<br />
tamerlani iRuSeboda. sul eloda,<br />
mTielebi ai axla, ai axla gamoiRebdnen<br />
xels, aCoCqoldebodnen mewinaveni.<br />
atydeboda qvebis griali, saomari<br />
yiJina. magram amaod, arsad aravin<br />
gamoCenila arc pirvel dRes, arc meore<br />
dRes, arc mTel kviras...<br />
miadgnen cadazidul cixes, magram<br />
irgvliv Semowyoba verc ki moaswres,<br />
rom deda-koSkis Tavze Woksgamobmuli<br />
TeTri droSa aRmarTes.<br />
avidnen zeviT. Turme iq ukve gaSlil<br />
sufrasTan elodnen, umorCilesad<br />
epatiJebodnen. tamerlani wamiT ar<br />
Seyovnebula, mrisxaned ikiTxa:<br />
_ ratom damnebdiT?<br />
mecixovneebma araferi Tqves. marto<br />
Tavs xridnen da mkerdTan xeli mihqondaT.<br />
maSin tamerlanis meomrebi<br />
magidasTan micvivdnen, aayiraves, cixe-<br />
Si myofni gaTokes da egre gaTokilni<br />
gaiyoles ukan.<br />
meore cixec ubrZolvelad danebda.<br />
sxva aTic aseve – tamerlanis dafdafebisa<br />
da naRarebis xmam dasca. datyvevebulTa<br />
ricxvma aTi aTass gadaa-<br />
Warba. bolos laSqari sataxto qalaqs<br />
miadga, magram iqac, sataxtos karTan,<br />
ukve qalwulebi icdidnen. qalaqis uxucesni<br />
ki maSinve tamerlanis karvisken<br />
gamoeSurnen, galavnis karis gasaRebebi<br />
xelisgulebze dadebuli mohqondaT.<br />
CoCqoliT, erTmaneTis gaswrebiT<br />
Sevidnen karavSi.<br />
didi sardali arc ki ganZreula. igi<br />
qalaqs gahyurebda da grZnobda, ra See-<br />
Zlo mas. es arwivebis bude mTel wels<br />
ibrZolebda da arafers SeimCnevda...<br />
SeiZleba verc aeRo igi tamerlans. qalaqis<br />
uxucesni ki morCilad qeddadrekilni<br />
edgnen win.<br />
_ ratom damnebdiT, laCrebo? _<br />
hkiTxa tamerlanma uxucesebs.<br />
_ didia Seni didebis Zala, mbrZanebelo!<br />
veravin gauZlebs am Zalas.<br />
_ aax! _ tamerlanma zizRiT Caiqnia<br />
xeli, miwas Caacqerda da Cafiqrda.<br />
aq, ori samyaros am mijnaze, erTguli<br />
xalxi Wirdeboda. veluri magram<br />
Seupovari xalxi. mTielebi rom gasZalianebodnen,<br />
saTanadod Seafasebda am<br />
Zalas da Tavis mokavSired gaixdida.<br />
ase undoda. es hqonda fiqrad. es<br />
umweo cxvrebi ki TviTon uSverdnen<br />
yels yasbis danas.<br />
_ ratom damnebdiT-meTqi, laCrebo?<br />
– isev igrgvina tamerlanma.<br />
uxucesni xmas ver iRebdnen. bolos<br />
yvelaze ufrosi wamodga win da Tqva:<br />
_ nu gagvirisxdeba Tqveni mowyaleba<br />
da mogaxsenebT. Cven sad SegviZlia<br />
TqvenTan Sebma. Cven patara xalxi varT!<br />
_ patara xalxi? mainc ramdenni<br />
xarT?<br />
_ mxolod sami milioni, mbrZanebelo.<br />
tamerlani ise daawva magidis kides,<br />
ficrebis WraWuni moisma. mis irgvliv<br />
mdgarni SeZrwundnen. sardlis Tvalebma<br />
cecxli gamokveses. sastikma Rimilma<br />
gadauara bageze, zizRiT moegriza<br />
saxe.<br />
_ sami milioni! sami milioni patara<br />
xalxi! sami milioni Wkuis kolofi<br />
dedakaci! Tqven yvelaferi awon-dawoneT,<br />
Cemi xasiaTis garda. Tqven sul ge-<br />
SiniaT am qveynidan aRgvisa, geSiniaT<br />
arsebobisac. me ki Tqvens damegobrebas<br />
vapirebdi! magram Tqven Cemi erTgulni<br />
arasodes iqnebiT. dRes Tqven me<br />
mometmasnebiT, xval ki Cemze Zliers mihyudebT<br />
zurgs. rogorc Tqveni bedi<br />
inebebs, ara?<br />
tamerlani wamodga. irgvliv iara-<br />
Ris Cxaruni atyda. tamerlanma brZana:<br />
`yvelani gaTokeT da SoltebiT garekeT<br />
CrdiloeTisken! visac mzareuli<br />
ar gyavT, airCieT vinc gindaT da waiyvaneT<br />
mzareulad. visac monebi ar gyavT,<br />
airCieT da waiyvaneT monebad. garekeT<br />
saqoneliviT! yovel maTxovars,<br />
mawanwalas, qurdsa da avazaks mieciT<br />
es Cvrebi. Tu xma amoiRo romelimem, iqve<br />
CaaZaRleT, CaaZaRleT mTeli imisi<br />
modgmac. arc qali daindoT, arc bavSvi.<br />
aq aravin ar aris dasandobi!<br />
tamerlanma Tvalebi daxuWa da es dasZ-<br />
ina: `umjobesia, veluri xari daexetebodes<br />
martod marto am xriok mTebSi, vidre<br />
sami milioni dedakaci daCoqili eZebdes<br />
Tavisi uvneblobis wamals~.<br />
wvlili<br />
...samwuxaro ambavi Sevityve – qalbatoni<br />
maro abramia gardacvlila. guli<br />
mwydeba, rom ver daveswari mis dakrZalvas.<br />
RmerTma acxonos!<br />
qalbatonma marom didxans imuSava<br />
`saqarTvelos mTavlitis~ rwmunebulad.<br />
es `mTavliti~ mefisdroindeli<br />
`cenzoris~ sabWourad gadmoTargmnili<br />
saxelwodebaa. ase rom, maro abramia<br />
msoflioSi Tavisi simkacriT aRiarebuli<br />
sabWouri `mTavlitis~ TanamSromeli<br />
iyo, magram dRes igi didi madlobiTa<br />
da didi pativiscemiT minda<br />
movixsenio. faqtiurad, Cven, oriveni,<br />
Tanamoazreni viyaviT – gvwamda, rom<br />
sabWouri totalitarizmi didi<br />
boroteba iyo da igi, adre Tu gvian, TavisTavs<br />
amoiWamda. amasTan, vicodiT,<br />
rom verc me, rogorc gamomcemlobis<br />
mTavari redaqtori da verc is, rogorc<br />
cenzori, radikalurad ver SevcvlidiT<br />
msoflio Wirad qceul sab-<br />
Wour `ideebs~. am SemTxvevaSi Cven mxolod<br />
SeniRbuli brZola da SemovliTi<br />
gzebiT siaruli SegveZlo da ganuwyvetliv<br />
ganzrax CaZinebuli darajis<br />
rols vTamaSobdiT...<br />
gasuli saukunis 60-iani wlebidan,<br />
rogorc cnobilia, SedarebiT `daTba~.<br />
yovlismomcvel doqtrinas nesti Seepara,<br />
`ideologiuri skami~ imperias<br />
veRar ganasaxierebda da didi mniSvneloba<br />
mieniWa imas, Tu vin ijda `im~<br />
skamze. magaliTisTvis aviRoT gazeTi<br />
`literaturuli saqarTvelo~. xom<br />
mkveTrad gansxvavebuli iyo es gazeTi,<br />
vTqvaT, giorgi natroSvilisa da vaxtang<br />
WeliZis dros? – zogi `riskavda~,<br />
zogi – vera; zogi SedarebiT erTgulad<br />
emsaxureboda sabWour Stampebs, zogi<br />
– ara... aseve iTqmis Jurnal `ciskris~,<br />
gamomcemloba `meranisa~ da sxva gamocemebisa<br />
da gamomcemlobebis Sesaxebac.<br />
maxsovs, erTxel, erTma axlobelma<br />
raikomis mdivanma miTxra – vici, rom<br />
es partia da raikomebi sigiJea, magram<br />
Cems adgilze rom `marTla komunisti~<br />
dasvan, es sigiJe aunazRaurebel msxverpls<br />
gamoiwvevs...<br />
davubrundeT isev `mTavlits~.<br />
me didxans vmuSaobdi gamomcemlobebSi<br />
da arcTu iSviaTad matyobinebdnen:<br />
esa da es wigni gauCerebia `mTavlits~<br />
da gibarebeno. mec dauyovnebliv<br />
mivdiodi.<br />
marjaniSvilis quCaze, gamomcemlobebis<br />
cnobil saxlSi erTi oTaxi ekava<br />
`mTavlits~ da sam magidasTan CemTvis<br />
sami Zvirfasi adamiani ijda: maro<br />
abramia, petre liklikaZe da maTi<br />
ufrosi andro (samwuxarod, gvars ver<br />
vixseneb).<br />
_ aba, ra xdeba, pativcemulo luka<br />
isarliSvilebo-meTqi, – vekiTxebi misalmebis<br />
Semdeg.<br />
_ ra xdeba, batono ilia (raki me<br />
isini cenzor luka isarliSvilebad<br />
movixsenie, maTac `iveriis~ redaqtor<br />
ilia WavWavaZed momnaTles da am Cvens<br />
poet amas da amas Zalian gautevia da<br />
sabWoTa kavSiris dangrevas lamobs, –<br />
meubneba erT-erTi.<br />
_ mere ra aris magaSi cudi? – vicini,<br />
viciniT...<br />
_ araferi, magram xan himnebs wers<br />
kompartiaze, xan kidev `antisabWouris~<br />
gapareba unda; Cven mainc gviTxras<br />
saidumlod – erTi davijeroT, Tu –<br />
meore?!<br />
...kargi xalxi muSaobda maSin `mTavlitSi~<br />
da isev im raikomis mdivnis naTqvami<br />
unda gavixseno – maT adgilze rom<br />
`namdvili mTavlitebi~ yofiliyvnen,<br />
bevr cud ambavs daatrialebdnen...<br />
me da qalbatoni maro erT dRes,<br />
erTi mizeziT gagvaTavisufles samsaxurebidan:<br />
me – redaqtorobidan, is –<br />
`mTavlitobidan~. es moxda 1985 wels –<br />
`perestroikis~ gariJraJze. erT gamocemaSi<br />
`gagvepara~ kolau nadiraZis antisabWouri<br />
leqsi `25 Tebervali 1921<br />
w.~. Cans, jer mainc naadrevi iyo Cemnairi<br />
redaqtori da qalbatoni marosnairi<br />
`mTavlitis rwmunebuli~...<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
patara nekrologSi, romelic erTi<br />
gazeTis bolo gverdze gamoqveynda,<br />
vkiTxulobT: `wavida Cvengan adamiani,<br />
romlisTanebmac didi wvlili Seitanes<br />
Tavisuflebisa da demokratiis damkvidrebaSi~.<br />
WeSmaritad!<br />
martia<br />
- yizlaris cxvari modga dariala-<br />
Sio! - ityodnen xolme da es iyo gazafxulis<br />
pirveli namdvili daquxeba, utyuari<br />
niSani gazafxulis mobrZanebisa.<br />
Cven, maSin, gudamayris sul bolo<br />
sofelSi, zed uReltexilTan vcxovrobdiT<br />
da pirvelni vxvdebodiT nazamTrali<br />
cxvar-mecxvaris dabrunebas.<br />
uReltexilze pirveli yovelTvis<br />
martia da misi fara gadmodioda. mere<br />
ki mas mohyvebodnen akeenT gigos, akeenT<br />
ninis, aTnoxeli maxares, zandukeli<br />
Tevdores da sxva ganTqmul mecxvareTa<br />
farebi... pirveli ki, rogorc<br />
vTqvi, yovelTvis aTnoxeli martia iyo<br />
– is gadmouZRveboda xolme farasac<br />
da gazafxulsac. maRal-maRali, xmelxmeli<br />
kaci iyo martia. yavisfer sawvimars<br />
ar iSorebda avdarsa da darSi. welze<br />
ki mouSoreblad ekida saSualo<br />
zomis xanjali. Sexedavdi, ubralo xanjali<br />
iyo – xis tari hqonda, qarqaSze<br />
ki Txis gapoxili tyavi iyo gadakruli;<br />
Tumca ki yvelam icoda, rom am `Txistyavian~<br />
qarqaSSi saukeTeso foladi<br />
ido.<br />
mTeli Tavisi `moZravi qalaqiT~<br />
gadmoemarTeboda xolme martia – cxvriT,<br />
vacebiT, jiSiani ZaRlebiT, bargakidebuli<br />
cxenebiTa da saxedrebiT,<br />
ulamazesi batknebiTa da TiknebiT, kvicebiTa<br />
da CokinebiT... CvenTvis, patarebisTvis,<br />
yvelaze momxiblavi sanaxavi<br />
mainc lekvebi iyo – mozrdilebi<br />
Tavisi fexiT modiodnen, patarebi ki<br />
xurjinebSi isxdnen da zanti mzeriT<br />
gadmohyurebdnen `axal qveyanas~.<br />
zamTris ambebic mohqondaT mwyemsebs<br />
– dananebiT ambobdnen, Tu rogor<br />
moeyina orive xelis TiTebi gabriels.<br />
keTil sicils ver ikavebdnen, roca<br />
hyvebodnen, Tu rogor daewva gasaSrobad<br />
cecxlTan dakidebuli Sarvali<br />
gigos; rogori leqsi gamoTqva niniam<br />
rusis `kuxarkaze~ gamijnurebul gigize;<br />
arc imas iviwyebdnen, Tu rogor<br />
Seakvda velis mglebs faris saukeTeso<br />
ZaRli boTa...<br />
stumrebiT ivseboda Cveni sofeli<br />
– aqeT modiodnen da mecxvareebs egebebodnen<br />
monatrebuli meuRleebi,<br />
debi, Zmebi, Svilebi...<br />
modiodnen Semcvlelebic, Ziri-<br />
Tadad, 15-16 wlis biWebi, siamayiT iRebdnen<br />
mecxvaris didad `prestiJul~<br />
fexkavian joxebs da `yizlarelebs~<br />
ubis wignidan 3<br />
monatrebul ojaxebSi gzavnidnen. faraSi<br />
`Zvelebidan~ mxolod martia rCeboda,<br />
ymawvilebis anabara ar tovebda<br />
Tavis faras.<br />
ase, erT kviras, cxra-aT dRes itrialebdnen<br />
farebi aragvis WalebSi, mere<br />
ki sazafxulo saZovrebs gainawilebdnen<br />
da cxvar-mecxvarec Tavis kuTvnil<br />
sabinaoze daidebda binas – zogi aqve,<br />
gudamayris saZovrebze, zogic – xevsureTis<br />
mTebSi – maTuraze.<br />
...gamoxda xani. martia xanSi Sevida<br />
da mwyemsobas Tavi gaaneba. erTxel qorwilSi<br />
Sevxvdi. isev magrad iyo. isev<br />
iseTi sawvimari ecva da isev is xanjali<br />
ekida. mTeli Rame ar dauZinia: mReroda,<br />
leqsebs ambobda, xmamaRla iloceboda,<br />
`gadasulebs~ ixsenebda...<br />
meore dilas, mzis amosvlisas, skamze<br />
CaeZina. qalebma `leJankaze~ dauges<br />
logini da imaze wamovawvineT. TiTqosda<br />
swrafadve unda CasZineboda, magram<br />
ver daiZina, wuxda, trialebda, wrialebda.<br />
me iqve axlos vijeqi, vxedavdi martias<br />
SeWirvebas da gverdiT mjdoms Cavulaparake:<br />
– martia ver isvenebs, cudad<br />
xom ar aris-meTqi?<br />
- ara, cudad ar ari, magram eg `le-<br />
Jankaze~ ver moisvenebs, – mipasuxa RimiliT,<br />
– Zveli mecxvarea da miwaze<br />
Zilsaa naCvevi...<br />
marTlac! am saubarSi viyaviT, rom<br />
Zil-RviZilSi myofi martia sawolidan<br />
gadmovida, Cvensken arc gamouxedavs,<br />
iqve balaxiani mindori moaTvaliera<br />
da miwva. dawva da aRarc ganZreula,<br />
daiZina tkbilad.<br />
mRerodnen naqeifari, Ramenatexi<br />
biWebi; viRac TeTr cxens moaqrolebda<br />
Wala-Wala; wiTel kabas moafrialebda<br />
mSvenieri Teona, sixarulsa da<br />
siyvaruls veRar malavdnen mTebi;<br />
yvaoda deka, xolo dekians qvemoT ayvavebuli<br />
dekianiviT qaTqaTebda cxvris<br />
didi fara...<br />
martias eZina. is Tavis miwaze iwva.<br />
SiSi<br />
SiSiT iyo gaJRenTili TiTqmis<br />
mTeli saukune – SiSma moicva galaktion<br />
tabiZis TiTqmis mTeli sicocxlec.<br />
am saukunis didi nawili eSmakma<br />
miisakuTra, uflis wilad ki cota ram<br />
darCa. SiSi Rrubels hgavda – SiSiT ga-<br />
JRenTil Rrubels.<br />
eSinoda yvelas: cekas mdivansac da<br />
menaxiresac; bolSeviksac da menSeviksac;<br />
damnaSavesac da udanaSaulosac...<br />
Turme TviT `did stalinsac~ eSinoda<br />
– erTxel uTqvams: rusebi amomTxrian,<br />
ar mapatieben, rom qarTveli varo...<br />
dasasruli me-7 gverdze
4 <strong>poezia</strong><br />
gazafxulis wvimis Semdeg<br />
brwyindeba are RvTiuri naTliT,<br />
ganqra Rrubeli _ leviaTani<br />
da iqargeba serebi qarTlis,<br />
viT RvTismSobelis kabis kalTani.<br />
miwyda wveTebis Cumi qilikic,<br />
ca aris lurji da mSvidze mSvidi<br />
da cisartyela _<br />
qristes biliki,<br />
mwvervalebidan mwvervalze midis.<br />
aragvelebis monologi<br />
xmlebiT atexil<br />
qariT vSrebodiT,<br />
wyluls cxeli sisxli<br />
gvbanda,<br />
erTi mtris Cexvas<br />
vera vrCebodiT,<br />
zRurblTan<br />
meore Canda.<br />
muxlT mainc<br />
arvis ar veqnebodiT,<br />
RvTis da<br />
mamulis garda,<br />
Cven sikvdiliTac<br />
ise vkvdebodiT,<br />
rom<br />
ukvdavebas hgavda.<br />
erTi sikvdili ras momklavs<br />
egre rad stiri, gvirilav,<br />
cremliT rad iTxri Tvalebsa,<br />
giTxari, niavs uyvarxar,<br />
Tavs imad dagtrialebsa.<br />
xom naxe, lurjma pepelam<br />
ra yofiT mogialersa.<br />
cam margaliti gapkura,<br />
mze gikocnida Tvalebsa.<br />
mec Senebr mijnurs vnatrulob, _<br />
laRsa, fermkrTomiaresa,<br />
amova ciskris varskvlavi,<br />
amoanaTebs aresa.<br />
amoiyolebs survilsa<br />
riJraJze moankaresa,<br />
sakinZis Rilebs Semixsnis<br />
marcxena ZuZus mxaresa.<br />
ucxodamc Cametoleba,<br />
ucxo surviliT Camlevsa,<br />
verc gaTenebas SevityobT,<br />
verc vigumanebT mTvaresa,<br />
erTi sikvdili ras momklavs<br />
mis mklavze mwoliaresa.<br />
Sindi Semodgomis tyeSi<br />
qaris mklavebSi<br />
tye qarvisfer samosels ixdis,<br />
ca aris mkrTali<br />
da mzis sxivic ucxod amoa,<br />
da iberiis Zvel miwaze<br />
daRvrili sisxli<br />
Sindis totebze<br />
mocaxcaxe fesvebs amoaqvT.<br />
dilis Tbil mzeSi<br />
SaSvs galoba rogor mobezrdes,<br />
Cumi alersi Seagebes<br />
mnaTobs ifnebma...<br />
da tyispirebSi,<br />
ulamazes Sindis totebze,<br />
iberielTa<br />
uZvelesi sisxli mwifdeba.<br />
qsnis xevze<br />
mze eswrafeba Casvlasa,<br />
mTvare amosvlas gvianobs,<br />
galaRdi, mtero,<br />
qsnis xevze<br />
sisxlis Rrublebi diano,<br />
guls javriT daminayreben,<br />
cremls wvimad damayriano.<br />
aprili modis<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
modis aprili, _<br />
dro saocar xmaTa da ferTa,<br />
SaSvis galoba Seemsxvreva<br />
vnebiT cis kides,<br />
kars Semogimtvrevs siyvaruli<br />
SroSnebTan erTad<br />
da asaks Sensas<br />
sul fexebze Camoikidebs.<br />
nu gaixseneb Cavlil dReebs<br />
dardiT da sevdiT,<br />
miende iRbals<br />
da gangebis nebas adrove,<br />
eg siyvaruli,<br />
rogorc bolo simRera gedis,<br />
sul sxva samyaros<br />
sxva napirTan migaaxlovebs.<br />
inTeba guli,<br />
gaToSili yinviT da setyviT,<br />
rom ar elodi,<br />
imnairi sinaziT galobs<br />
da muxlmodrekiT<br />
uzenaess madlobas etyvi,<br />
ukanaskneli,<br />
RvTaebrivi saCuqris gamo.<br />
modga aprili, _<br />
dro saocar xmaTa da ferTa,<br />
SaSvis galoba Semsxvrevia<br />
vnebiT cis kides,<br />
kars Semogimtvrevs siyvaruli<br />
SroSnebTan erTad<br />
da asaks Sensas<br />
sul fexebze Camoikidebs.<br />
guram doCanaSvilTan saubris Semdeg<br />
arCvi var,<br />
sityvebiT mobalaxe,<br />
bage mzis kocniT maqvs anaceri...<br />
ufalo,<br />
Sena xar mokarnaxe,<br />
me mxolod codvili gadamweri.<br />
suli verc leqsebSi Cavatie<br />
da arc grZnoba SemrCa gauToSi,<br />
RmerTo,<br />
siTamame mapatie<br />
sityvis am RvTaebriv saufloSi.<br />
Tendeba<br />
manana CitiSvili<br />
Tendeba.<br />
caSi iSleba<br />
nislis frTaTeTri marao,<br />
sumbulma miTxra: “miyvarxar~,<br />
guguliskabam _ “arao! ~<br />
gmadlobT, gamCeno, Tu orniv<br />
ufalma daifarao.<br />
ukvdaveba momenatra<br />
ra SoriSors iarebi,<br />
Rrubels galavnebad makrav,<br />
Seni bagis fialebiT<br />
badagis sma momenatra.<br />
romel brolis koSkSi grTaven,<br />
xatauriT vina gmosavs,<br />
netav visTvis aniaveb<br />
mag wamwamTa maraosa.<br />
saiT miaqvs Seni tivi<br />
dros,<br />
vin gixsnis ube-kalTas,<br />
an eg mkerdi TeTr mtrediviT<br />
vis xelebSi afrTxialda.<br />
nuRarc SoriT iarebi,<br />
nurc galavnad Rrubels makrav,<br />
Seni bagis fialebiT<br />
ukvdaveba momenatra.<br />
laSarSi<br />
SenTan movedi,<br />
laSaris xevisbero<br />
da muxlmoyrili gevedrebi:<br />
nu damiwuneb<br />
samsxverplo kurats,<br />
aminTe<br />
Taflis sami sanTeli<br />
da vercxlis TasiT<br />
siyvaruli<br />
damimwyalobne.<br />
ilaparakon am gvirilebma<br />
Cveni Sexvedra saswauls hgavda,<br />
yvela zRapari erTad gaxunda...<br />
SiSiT vucdidiT karsmomdgar zamTars,<br />
magram uecrad gamozafxulda.<br />
tors gvcemda civi qarebis rema,<br />
ramdeni fiqri Cumad damiwda...<br />
Jamma iseTi siaviT gvgvema,<br />
guls aRtaceba gadaaviwyda.<br />
da wuTisoflis zakviT vnebulni<br />
gza-gza namalav cremlebs vafendiT,<br />
da erTxel, mwuxriT daRamebulni,<br />
abrialebul cecxlSi gavTendiT.<br />
uflisTvis arc ra iyo maluli,<br />
guli madlobis locviT aivso...<br />
dRes kargad viciT, es siyvaruli<br />
aris bolo da samaradiso.<br />
Ramis koSmarTa gaqra zmoreba,<br />
movida grZnoba sulis damxsnelad,<br />
da Cven sikvdilSic gvemaxsovreba,<br />
rogor gviyvarda ukanasknelad.<br />
pirispir SevrCiT aprils vnebians,<br />
uwin mzisa da siTbos natrulni,<br />
es varskvlavebi nakverCxlebia,<br />
qristes cecxlidan gadmofantuli.<br />
axla Tovlisfer gvirilebs vumzerT<br />
da cas,<br />
rom ibnevs varskvlavs Rilebad,<br />
vTxovT,<br />
rom Cvens Semdeg Cvens siyvarulze<br />
ilaparakon am gvirilebma.<br />
* * *<br />
Soridan wylulebs veRar gimTeleb,<br />
Sen vis iRbalze moTqvam, arRano?<br />
moval da iseT dRes gagiTeneb,<br />
veRaraferma ver daaRamos.<br />
giambob, dardis ra yana vcele,<br />
rom mxolod qaris maxsovs alersi<br />
da Sens TvalebSi CarCenil cremlebs<br />
amovkref bagiT umxurvalesiT.<br />
mainc aTasjer gakoceb<br />
me axla riT gagaoco,<br />
marti yinulebs alxobs...<br />
aTasjer unda gakoco,<br />
aTiaTasjer gnaxo.<br />
7-20 agvisto 2009
7-20 agvisto 2009<br />
momdevs niavi fofina,<br />
TiTqo arsaiT midis,<br />
gana rodisme vyofilvar<br />
gubed mdgari da mSvidi?!<br />
tanT mecva zRapris perangi,<br />
Senc ra iolad gende...<br />
gulsgareT arcros vRelavdi,<br />
arcros ucecxlod venTe.<br />
Jami, afTrisebr myefare,<br />
sisxlis madenda gubes,<br />
gnoliviT Semovefare<br />
Sens kalTasa da ubes.<br />
ra vuyoT, sxvebi daloces,<br />
me guls mabjenen laxvars,<br />
mainc aTasjer gakoceb,<br />
aTiaTasjer gnaxav.<br />
am gazafxulze<br />
adre mosulxar, SroSano,<br />
adre Cagicvams farCebi,<br />
jer isev yinuls lokaven<br />
lomisis mTebze arCvebi.<br />
vaiTu, susxma dagazros<br />
mzesa da siTbos naCvevi,<br />
am gazafxulze me da Sen<br />
usiyvarulod davrCebiT.<br />
jvarcma<br />
geTsimaniis mwuxare bindi,<br />
sofeli ramdens gevno, gedava<br />
da mainc gwamda,<br />
rom jvarcmad vRirdiT,<br />
gwamda yvelafris miuxedavad.<br />
da dasTme CvenTvis suli da xorci,<br />
jvarze gaekar saxeliT uflis,<br />
axla aTasi iuda gkocnis,<br />
magram arc erTi iskvneba yulfi.<br />
rom is samyaro Senc dagenaxa<br />
rad mogaqvs CemTan gvirgvini eklis,<br />
bedi xom isec bevrjer meflida,<br />
ras ifiqrebdi,<br />
rom Seni nekniT<br />
RmerTi Cemnair qals Tu Seqmnida.<br />
almuri mzis da silbo avazis,<br />
mTvarem grZneuli suli momfina,<br />
SenTvis viyavi ise lamazi,<br />
rogorc arasdros ara vyofilvar.<br />
abruebs ares surneli vardis,<br />
mze mkerdmoReRil mindvrebs ikonebs,<br />
me Sen miyvardi,<br />
rogoric mwamdi,<br />
rogoric TviTon gamogigone.<br />
da Zvel simRerebs vwerdi xelaxla,<br />
da leqsad locvas krZalviT vbedavdi,<br />
rom is samyaro Senc dagenaxa,<br />
romelsac marto TviTon vxedavdi.<br />
Seni saxeli<br />
var galumpuli<br />
martis civi wvimebis TqoriT,<br />
ra drodan gicdi,<br />
Camogaza cremlma yvrimali,<br />
ar genatreba saubari,<br />
ros sityvebs Soris,<br />
viT ekalT Sua,<br />
unazesi vardi imalvis.<br />
saRamovdeba,<br />
modiddeba TvalebSi dardi,<br />
wamwamTa tevrSic<br />
idumalad, nela avdrdeba,<br />
da eg saxeli _<br />
sisxlisferad mbrwyinavi vardi,<br />
bageebs swydeba<br />
da sizmrebSi uCinardeba.<br />
qsanze<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gadaxsnilia warsulis wyluli,<br />
mamRvrevs borotis cda da qadili,<br />
me mxolod aq var yvelaze sruli,<br />
yvelaze wrfeli da Tan namdvili.<br />
mTebze Cans cixe, viT lomis tori,<br />
mtrisTvis arami sisxlis damdeni,<br />
me vici, ras mTxovs xofa da cxmori<br />
an ras moelis Cemgan kabeni.<br />
SoriT mixmoben mcxeTa da xovle,<br />
(ixsneba zeca _ uflis sayelo,)<br />
rom TiTo leqsi, viT mecixovne,<br />
yvela cixeSi Camovayeno.<br />
dae, aRsruldes gangebis Tqmuli,<br />
nu gegonebaT, iyos advili...<br />
magram me aq var yvelaze sruli,<br />
yvelaze wrfeli da Tan namdvili!<br />
* * *<br />
marti _ mindvrebis iiT mferavi,<br />
islis Rerebi qarma mikona,<br />
bevri getrfoda,<br />
magram veravin<br />
Seni tirili ver gaigona.<br />
Cumad Camodga bindi meserTan,<br />
mTvare cis TaRze dajda inaxad,<br />
Sen bevrs uyvardi,<br />
magram verc erTma<br />
Seni simaRle ver dainaxa.<br />
merme Tqvi<br />
avxedo,<br />
zeca movxio,<br />
davxedo,<br />
miwa Cavxaro,<br />
vlewo yinulis abjari,<br />
CanCqeri avaxarxaro.<br />
ia da vardi valaRo,<br />
sadac ekalic ar xarobs,<br />
Cems trfobiT niavs Semoswyrnen _<br />
`Cveni mijnuri ar xaro...~<br />
mermec momride bageni,<br />
mermec Tqvi:<br />
`ar miyvarxaro!“<br />
adgilis dedis monatreba<br />
iq erisTavTa<br />
nawamebi suli mimelis,<br />
iq unda davrCe<br />
ukanasknel amokvnesamde,<br />
qarTls rom uWirda,<br />
fexze idga amer-imeri<br />
da fSav-xevsurni<br />
Surisgebis maxvils lesavdnen.<br />
axla am gzebze<br />
mxolod qari dahqris moxete<br />
da arc qarTuli iSlebian<br />
caSi droSani,<br />
RmerTo, maRalo,<br />
usamSoblo poets momxede,<br />
kvlav makrefine gazafxulze<br />
qsanze SroSani.<br />
<strong>poezia</strong><br />
mzia Cxetiani-mindodauri<br />
axali qarTuli simRera Zvelebur kiloze<br />
sad mimuxTlebs bedi, Cemi mxlebeli,<br />
nislia da gzaze sisxlis kvali Cans,<br />
bindi mova, wava matarebeli<br />
da moReril biWebs omSi waiyvans.<br />
dRes soxumi saqarTvelos gulia,<br />
aq sisxli sdis saqarTvelos – sruliad!<br />
qarTl-kaxeTi, afxazeTi, guria...<br />
erTia da gulis monawuria.<br />
ver vfarav da verc verasdros vfaravdi,<br />
mklavs, mawvalebs seni ese, maradi –<br />
siyvaruli misi, kubos karamdi,<br />
arsi Cemi, savizito baraTi.<br />
daRlili var, gana daxarjuli var,<br />
mainc cecxlad anTebuli guli var.<br />
sanTeli var, mis xats Sewiruli var,<br />
CaRvenTili erTgulebis saxadiT.<br />
qarTveli var, Cemgan ar xams Ralati,<br />
arc _ silaCre, arc _ jalaTis xalaTi!<br />
TviT erekles amowvdili xmali var,<br />
erTgulebis cecxlSi gamomwvari var.<br />
afxazeTi natyviari gulia,<br />
aq sisxli sdis saqarTvelos, sruliad!<br />
Cvenc aq vdgavarT, ragind tanjva gvebevros,<br />
vibrZviT, viwviT, samSoblosTvis virjebiT,<br />
ver dagvjabno, bedo, avo bebero,<br />
ukvdavebis zRurblze mdgari biWebi.<br />
samSoblod Tqmuli<br />
jer isev gvaTbobs Cveni planeta,<br />
kvlavac imediT gvzrdian dedebi...<br />
nu momixdebi samtrod karebTan,<br />
vimegobroT da mtlad dagedebi.<br />
Sen zarde baRSi Seni mzis nergi<br />
me Cemsas davrgav, Sensas ras uSlis!<br />
ase vixaroT mziT da sikeTiT<br />
Sen - Sens mxareSi,<br />
me – Cems mamulSi.<br />
RmerTmac gvaridos tkivil-simware,<br />
SuRli da mtroba ar gvekadreba,<br />
cxra zRvas gamoRma mec gavixareb,<br />
Tu cxra zRvis iqiT gagixardeba.<br />
kacni varT...<br />
RmerTma ase ineba:<br />
Cven-Cveni gza gvaqvs,<br />
mere ra moxda?<br />
Sen cxra zRvas iqiT Tu getkineba,<br />
me davikvneseb cxra zRvis gamoRma.<br />
kaci kacisTvis ucxo ar gaxlavT!<br />
mec vardebs giwvdi, joxs ar giRereb<br />
da yvela hangze ufro xmamaRla<br />
kvlav samSvidobos vambob simRerebs.<br />
mesame<br />
Cven suls gvimRvrevda mudam mesame!<br />
am gzebsac isev mesame urevs,<br />
ra gvemarTeba, Seni kvnesa me,<br />
gadabrunebuls ver xedav urems?<br />
gza erTi naTobs aq – erTobisa!<br />
vidre wveT-wveTad Cvens sisxls Sesvamen.<br />
nu gamixareb mters, Cems mosisxars,<br />
mxari momeci, Seni kvnesa me!<br />
ver grZnob, Cvens Soris ra gesls Tesaven?<br />
mamuls xelidan rogor gvaclian?<br />
Zma xar, dafiqrdi, Seni kvnesa me,<br />
ra dros SuRlia,<br />
ra dros RvarZlia!<br />
qalSavav<br />
Cveulad aRar icini,<br />
ar gaanaTeb wyal-Walas,<br />
Tol ram Cagiqro cimcima,<br />
qalSavav, bindis TavSalav?<br />
_ Camoiara sikvdilma,<br />
ferdebi CamoaTava.<br />
bevri wamgvara tol-swori<br />
Tu TvalSuqura wawali,<br />
is vaJic me rom movwondi,<br />
vzi ubekalTadamwvari.<br />
riT SerCa, an rac vitire<br />
am TolT sicocxlis niSani,<br />
ar vici, xval ras mipirebs<br />
wuTisofeli pirSavi.<br />
5
6 proza<br />
elguja berZeniSvili<br />
cira<br />
kvirosi babua as wels iyo mitanebuli,<br />
misi debi ki ass gadacilebulni,<br />
magram kvirosis datirebisas, arc<br />
Tmebis daSla daviwyebiaT da arc<br />
frCxilebiT mkerdis xokva. rac Seexeba<br />
kivils, yovel axlad gamoCenil mosamZimreebs<br />
rom unda miagebon, aq samive<br />
das xmam umtyuna da maTi moTqma da<br />
tirili ezos ar gascdenia.<br />
Zveleburi WiSkari farTod gaeRoT,<br />
xavsian, yavriT gadaxurul WiSkars veluri<br />
vardi Semoxveoda, wvril-wvrili,<br />
TeTri kokrebiT daxunZluli pawia<br />
vardebi gamabruebel surnels afrqvevdnen,<br />
ezo mwvane iyo, forCxiT daxvetili,<br />
erT yvavils ver dainaxavdiT;<br />
gadamwvanebuli iyo ezo, mxolod Robis<br />
ZirSi, aqa-iq moCanda TeTri gvirilebi.<br />
muxis barjgebze Semdgari WiSkari<br />
TeTrad yvaoda mzeSi. erT barjgTan me<br />
videqi, meoresTan Cemi biZaSvili genadira.<br />
orives mklavze farTo, Savi Za-<br />
Za gvekeTa. Cveni movaleoba iyo sam-<br />
Zimarze mosuli stumrebis, moyvrebis,<br />
naTesavebis da mezoblebis miReba, gvirgvinis<br />
CamorTmeva da micvalebulamdis<br />
micileba, romelic ezos siRrmeSi,<br />
cacxvis qveS iyo dasvenebuli.<br />
ai, moadgnen mozareni WiSkars. berikacebma<br />
Cabalaxebi moixades da TavSi<br />
icemdnen xelebs. qalebi kiodnen. Cven<br />
CamovarTviT gvirgvinebi, Robis sarebze<br />
CamovacviT, mere amovudeqiT gverdiT<br />
mgloviareebs orsave mxridan da<br />
wavuZexiT cacxvisken.<br />
mosamZimreebma Soridanve miatires<br />
Wirisuflebs da isinic tiriliT Semoegebnen.<br />
me da genadira WiSkarTan davbrundiT.<br />
me Rrmad vsunTqavdi veluri<br />
vardis surnels. genadira vaSls<br />
Wamda, kbeCda wingamoyrili magari kbilebiT<br />
da Ria nacrisfer Tvalebs tyiuriviT<br />
abrialebda. mousvenari iyo,<br />
erT adgilas ver Cerdeboda da miTxra:<br />
wamoi, tyeSi gadaviaroT, SaSvis bude<br />
meguleba, bartyebi dazrdilni iqnebiano,<br />
ramxelaze abCenen pirs rom naxo,<br />
gagikvirdebao.<br />
_ stumrebs vin daxvdeba? _ vikiTxe<br />
xmadabla.<br />
_ uCvenodac geikvleven gzas, eger<br />
araa cacxvis qveS, sad geiqceva.<br />
_ sxva dros iyos-meTqi, _ vuTxari.<br />
_ sxva dros frenas iswavlian da<br />
carieli bude ra sanaxaviao.<br />
me bartyebze ufro erTi gogos danaxva<br />
mainteresebda, niavma rom Savi<br />
dolbandi aufriala da wamiT Tvali<br />
movkari mis lamaz saxes, gogom umalve<br />
damala saxe dolbandSi.<br />
_ vin aris-meTqi, vkiTxe genadiras,<br />
vinaa is gogo-meTqi.<br />
_ am ojaxis mkvidriao, kvirosi<br />
babuas naSvilebi, rasilamazea rom<br />
icode, moitaces, vincxam moitaca, igi<br />
mokles, imizaa, Savebi rom acvia.<br />
zariT Seegebnen Saosan gogos.<br />
_ berikaci ra<br />
satiralia, magan mo-<br />
Wama misi wuTisofeli,<br />
satirali Senia, Cveno<br />
ubeduro gogoo, _<br />
atirda CaxleCili<br />
xmiT mina bebia. mina<br />
bebias xma Cauwyda, magram<br />
aspiro bebiam gaagrZela<br />
tirili, is Sebrunda<br />
da daatira<br />
Zmas: kvirosia, adeqi Seegebe,<br />
Caikari gulSi;<br />
Seni cira dabrunda,<br />
mogvakiTxa, ar dagiviwya,<br />
mere Saosan gogos<br />
miubrunda; rac Sen waxvedi,<br />
sul imas iZaxda,<br />
cira raferaao neta, xom ar uWirso,<br />
xom ici mis SviliSvilebSi rom ar gamoerCeodio,<br />
Seni ambavi ki ar<br />
gviTqvams, doumaleT! gogo saxes<br />
ifaravda, malavda, Tu ar undoda am<br />
qveynis danaxva? me Semecoda, gogo.<br />
cira mdumared daixara da Sublze<br />
emTxvia kvirosi babuas, debs Caexvia,<br />
isinic exveodnen da tirodnen,<br />
CaxleCili xmiT moTqvamdnen. uecrad<br />
matrone bebiam Sehkivla sixaruliT,<br />
saxe gaubrwyinda, gaocebuli, cremliani<br />
Tvalebi miaStera gogos. es ar iyo<br />
mwuxarebis kivili, ufro aRtacebiT<br />
amoZaxils miagavda. matrone bebias danaoWebuli<br />
saxe bednierebas ufro gamoxatavda,<br />
vidre mwuxarebas. matrone<br />
bebia cremlebs iwmendda da gogos saidumlo<br />
CurCuliT raRacas ekiTxeboda.<br />
gogo Tavs uqnevda, matrone bebia<br />
ki gaiZaxoda, dideba Senda, mamazeciero<br />
RmerToo. miizida gogo axlos,<br />
kocnida da efereboda, magrad ixutebda<br />
gulSi. momeCvena, rom gogo darcxvenili<br />
iyo, iqneb Tavs damnaSaved<br />
Tvlida, iqneb mkvleli daiWires _<br />
vfiqrobdi, magram ram gaaxara ase matrone<br />
bebia, ra uTxra aseTi gogom. gogo<br />
ki Savi dolbandiT ifaravda saxes,<br />
lamaz saxes, ase Zalian rom mizidavda<br />
da ase Zalian rom mindoda damenaxa.<br />
matrone bebia gadaixara mina bebiasken<br />
da raRac uCurCula: marTla? _ wamoiZaxa<br />
mina bebiam, marTla? ra miTxari,<br />
ai, nena ra gamaxare. moi, nena moi,<br />
moi, Ceemo sayvarelo. mina bebiam gverdze<br />
moisva gogo da efereboda. gogo<br />
gaunZrevlad ijda. Savad Sesudrul<br />
gogos ar surda naTeli dRis danaxva.<br />
gamudmebiT ifaravda saxes, magram abreSumis<br />
Txel, gamWvirvale dolbandSi<br />
mainc atanda misi dafaruli silamaze<br />
da Sav simuqeSi xandaxan gakrTeboda<br />
cremlis kamkami. gogo mdumared ijda,<br />
TeTr TmadaSlil da Savi caxociT Sublwakrul<br />
moxuc debs Soris, odnav<br />
Tavdaxrili, gaqvavebuli, orive xeli<br />
mucelze daewyo da miwas Cascqeroda.<br />
mere kvlav gaiswora dolbandi, wamodga<br />
da misianebisken gaemarTa. misianebi<br />
ki isini iyvnen, vinc wyalgaRma Soreul<br />
soflidan, pativsacemad, tirilSi<br />
gamohyolodnen. isini sefaSi damsxdariyvnen<br />
da adgomas ar apirebdnen,<br />
mTels Cvens kuTxeSi ganTqmuli iyo<br />
kvirosis `janis” Rvino, Cinebuli, surnelovani<br />
Rvino, albaT amitomac iyo,<br />
sefidan xandaxan gaismoda mokle Semo-<br />
Zaxili.<br />
_ dRevandeli dRei, _ ambobda matrone<br />
bebia saxegabadruli, _ bednierebis<br />
dReia, _ Tan cremlebs imSralebda<br />
xelis guliT.<br />
_ gadairie, qalo? Zmai win giwevs<br />
da aia bedniereba? _ sayveduriT uTxra<br />
mina bebiam.<br />
_ mase ar miTqvams me, mara arc magia<br />
didi ubedureba, sacodav kvirosias<br />
Cvenc rom gavyolodiT ar jobda? ar<br />
iqneboda kai?<br />
_ mai dRei araa Sors, _ Tqva aspiro<br />
bebiam siciliT da ukbilo pirze<br />
xeli aifara.<br />
_ ra geCqareba neta, ramdeni saqmea<br />
gasakeTebeli.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
_ me mase ar miTqvams, _ Tqva matrone<br />
bebiam, _ me gogo Semebrala, sacodavs<br />
raRacam xom unda gauxaros guli,<br />
mamis suls geficebi, awi Tu rame gamixardeboda,<br />
aRar megona, amis Tqmai<br />
mindoda, nametari gamexarda, guli Tu<br />
ar gamiskdeboda aRar megona, rom<br />
Sevityve.<br />
_ TviTon giTxra cicam? _ ikiTxa<br />
mina bebiam.<br />
_ ara. CemiT mivxvdi, xeli rom movxvie<br />
maSin.<br />
_ rois? _ ikiTxa aspiro bebiam da<br />
yurze amoifara xeli, roiso?<br />
_ rois da rom mivixute maSin,<br />
wixlebi rom damiSina, Semiqanda guli<br />
saguleSi.<br />
matrone bebia uxmod icinis, wiTel<br />
RrZilebs aCens, naoWebiT daRarul<br />
saxeze cremli sdis sixarulis, mina<br />
bebia da aspiro bebiac xaroben. debis<br />
sixaruls ar iziarebda kvirosi babua.<br />
mas magrad eZina da araferi esmoda,<br />
TeTr TmaSi Cavardnili futkari cdilobda<br />
amosvlas, magram esec ar gaugia,<br />
amboben, rom aRarasodes gaaxels Tvalso.<br />
_ ai kai, Cven ase gagvaxara misma gamoCenam<br />
da misma ambavma, magram TviTon<br />
ra Tqva? _ ikiTxa xmadabla mina bebiam,<br />
_ raio, ra Tqva, datiebas xom apirebs?<br />
_ gadirie, dao? magi ram gafiqrebina,<br />
deitiebs, aba ras izams.<br />
_ aba ras izams, _ Tqva genadiram,<br />
_ vincxam xom unda gaacxebinos suli<br />
im unamusos!<br />
_ vin unamusos? _ Cumad vkiTxe<br />
genadiras.<br />
_ vin da, vincxam moukla mama.<br />
_ mama? mama Tu qmari?<br />
_ sulerTia magi, igi ar unda iarebodes<br />
miwaze cocxali.<br />
_ nena, Sen wai, Sens saqmes mixede.<br />
arikaci ar gekiTxeba sxvis ambavs.<br />
_ wamoi, _ miTxra genadiram, _<br />
modian.<br />
Sors, Sukis bolodan, kivili moismoda.<br />
me da genadira barjgebTan davdeqiT,<br />
viRac TmadaSlilma qalma moakivla<br />
WiSkars, mis kivils saTxiledan<br />
gamoexmaurnen mamali indaurebi. me da<br />
genadiras sicili wagvskda. qali isev<br />
akivlda da saTxiledan isev gamoexmianen<br />
indaurebi, Cven gvirgvini CamovarTviT<br />
mgloviareebs da mesris sarebze<br />
davkideT. gverdiT amovudeqiT<br />
stumrebs da cacxvisaken daviZariT.<br />
Wirisuflebi mxiarulad saubrobdnen.<br />
`neta ra uTxra gogom moxucebs”. yvelaferi<br />
rom moTavdeba, genadiras vki-<br />
Txav, iman yvelaferi icis.<br />
Cven, me da genadira didxans videqiT<br />
WiSkarTan, magram aRaravin gamoCenila,<br />
mere WiSkarTan uremi Camoayenes, uremSi<br />
wiTeli xarebi iyo Sebmuli, didi,<br />
TeTrrqebiani xarebi, mTel qveyanas<br />
rom erCivna kvirosi babuas. Cven gvirgvinebi<br />
CamovkideT urems, kvirosi babua<br />
rom gadaasvenes ezodan da uremze<br />
daasvenes, sefaSi simRera wamoiwyes,<br />
debi daclil Sua ezoSi idgnen da mo-<br />
Tqvamdnen.<br />
_ jorkodan jorkze ver gadavjdebi<br />
da sasaflaoze rafer avaRwev?<br />
_ tiroda mina bebia.<br />
stumrebisTvis mowyobil sefaSi<br />
xandaxan wamokruli simRera gaismoda.<br />
_ kai, sircxvilia, ra drois simReraa,<br />
Seityobs gogo da Tavi mogveWreba,<br />
rafer ginda mere, rom Sexedo Tvaleb-<br />
Si, _ ismoda qalis xma da mas, boxi xmiT<br />
pasuxobda kaci: `Tu ici Sen, ra xnis iyo<br />
ai micvalebuli, magis xnobamde mimaRwevia<br />
da mere Tu ginda Cems saflavze<br />
xorumi icekveT WiboniT da doliT~...<br />
_ ai xalxi ar apirebs neta wasvlas?<br />
_ ikiTxa matrone bebiam.<br />
_ Znelia daia kvirosis Rvinis mitoveba,<br />
_ Tqva mina bebiam, _ wamoiT,<br />
gausinjoT gemo, romel Wuridanaa Tu<br />
iciT?!<br />
_ waiT axla, Tavs nu daixocavT Sim-<br />
7-20 agvisto 2009<br />
SiliT, TiTo lukma CeicdineT pirSi,<br />
_ Cailaparaka genadiram.<br />
_ genadira gadareulo, Sen aqana<br />
unda iyo axla, _ CaxleCili boxi xmiT<br />
SesZaxa aspiro bebiam.<br />
_ a, mivalT! wamoi! _ Tqva genadiram<br />
da xeli gadamxvia. Cven sirbiliT<br />
wamovewieT kvirosi babuas urems da<br />
gavyeviT sasaflaosaken.<br />
ukanaskneli<br />
cnobebi...<br />
Savi yuTi. garsmovlebul CarCos<br />
SuagulSi, qvemoT, oqrosferi warwera<br />
_ anasonic. Savi yuTis marcxena kuTxeSi,<br />
qvemoT, inTeba wiTeli Rilaki, vidre<br />
teleekrani ganaTdebodes da gamosaxuleba<br />
gamoCndebodes ismis gamayruebeli,<br />
uwyveti gabmuli xriali da<br />
diqtoris xma: `ama wlis 15 maiss, diliT,<br />
daaxloebiT 6 saaTsa da 30 wuTze<br />
baTumis sanapiro parkSi moxda ubeduri<br />
SemTxveva”.<br />
ekrani nel-nela naTdeba da Cndeba<br />
zRvis piras mdgari sazRvao policiis<br />
inspeqtori, TeTr formaSi gamowyobili<br />
axalgazrda kaci. is mSvidad ganagrZobs<br />
saubars: `zRvaSi Sevida ucnobi<br />
qali da daixrCo. ar gamovricxavT<br />
TviTmkvlelobis versias, Cven moviwvieT<br />
am ambis erT-erTi TviTmxilveli<br />
_ gTxovT, qalbatono!” kadrSi Semodis<br />
da msxvili planiT Cndeba WaRara<br />
mandilosani. is aRelvebiT laparakobs:<br />
`diliT Zalian adre gameRviZa,<br />
samzareuloSi gavedi yavis mosaduReblad.<br />
Cveni fanjrebi zRvas gadahyurebs.<br />
radgan Zalian bneloda, farda<br />
gadavwie. mindoda damenaxa rogori<br />
dari idga, magram sruliad sxva ram<br />
davinaxe. dilis bindbundSi viRac martoxela<br />
qali ukacriel sanapirosken<br />
miiCqaroda, gamikvirda, vin aris am dilaadrianad,<br />
ra unda zRvaze-meTqi.<br />
isic gamikvirda, xelSi gaSlili qolga<br />
rom ekava. mere vifiqre, albaT bavSvebs<br />
daeZebs, isini xom uTenia gamodian<br />
zRvis piras da talRebisgan gamoyril<br />
niJarebs daeZeben da agroveben, mere<br />
saferfleebad rom mihyidon turistebs,<br />
magram erTi bavSvic ar daminaxavs~.<br />
kadrSi Semodis policiis inspeqtori<br />
da TviTmxilvel mandilosans<br />
mokrZalebiT eubneba: `qalbatono,<br />
Tqven mxolod is gviTxariT, rac dainaxeT~.<br />
SeniSvniT SemkrTali mandilosani<br />
swrafad agrZelebs Sewyvetil sityvas:<br />
`diax, davinaxe zRvisken mimavali qolgiani<br />
qali, roca is napirs miuaxlovda,<br />
swrafad gaixada kaba da kombinizonis<br />
amara swrafad gaemarTa zRvisken,<br />
talRebSi SesvlisTanave gaqra, TiTqos<br />
zRvam Caylapao. me Tvalebs ar vujerebdi.<br />
Tvals ar vaSorebdi talRebs,<br />
iqneb sadme gamoCndes, iqneb sadme<br />
amoyos Tavi-meTqi, magram is zRvidan<br />
aRar amosula. mivxvdi, rac gaakeTa da<br />
Zalian SemeSinda. ai sul es iyo, rac Cemi<br />
TvaliT davinaxe. mezoblebs yvelas eZina,<br />
rom gameRviZebina ras uSvelidnen,<br />
magram vinmesTvis xom unda meTqva, avdeqi<br />
da Tqven SegatyobineT~.<br />
_ sworadac moiqeciT! _ ambobs inspeqtori<br />
da bloknotSi raRacas iwers.<br />
qalbatoni ki xels iSvers gverdiT<br />
da ambobs: ai, iq awyvia yvelaferi, rac<br />
datova.<br />
ekranze moCans aqafebuli talRebi,<br />
sveli qvebi, moqufruli ca da<br />
TeTrqafmoreuli talRebi. kamera mihyveba<br />
napirs, obieqtivi nela micocavs<br />
svel qvebze da uecrad im adgilas, sadac<br />
qalis mitovebuli nivTebi awyvia,<br />
moCans daWmuWmuli kaba, erTmaneTis<br />
gverdiT miwyobili maRalqusliani<br />
fexsacmelebi, iqve agdia dakecili
7-20 agvisto 2009<br />
qolgac. kadris siRrmeSi moCans usazRvro<br />
sivrce da obieqtivis minaze SerCenili<br />
didroni Sxefebi. bundovnad<br />
moCans aborgebuli TeTri talRebi,<br />
Sxefebi nel-nela dacigligoben da<br />
dawmendili obieqtivi uCvenebs caSi<br />
atyorcnil talRebs.<br />
sabralo qali vinmes rom gadayroda<br />
im wams, vinmes rom daeZaxa: SeCerdi,<br />
qalo, ras Cadixaro. rogori idumali<br />
silamaze mosavs! SeCerdi, SeCerdi, Se-<br />
Cerdi, magram mas am qveynisa aRaraferi<br />
ar esmis. qali gaqra TiTqos, zRvam Caylapa.<br />
talRebi uxmaurod iSlebian qvi-<br />
Sian napirze, siCumeSi, mdumarebaSi,<br />
azvirTebul talRebSi wamiT Cndeba da<br />
iZireba kombinizoniani qalis sxeuli,<br />
xandaxan Camofxrewili kombinizonidan<br />
amovardeba cali, mZime, TeTri<br />
ZuZu da umalve iZireba. aqafebul tal-<br />
RebSi, wamiT Cndeba gogos Camorecxili<br />
Tma, gafiTrebuli, gaqvavebuli saxe,<br />
mTvarisferi Ria Tvalebi, mistiuri,<br />
idumali. yvrimalze akruli sifrifina,<br />
patara niJarebi, TvalebSi SiSi da<br />
Zrwola. TmaSi wyalmcenareebi, daSlili<br />
kavebi, TeTr qafSi Savi gvelebiviT<br />
iklaknebian da mis yels exvevian. silamaze<br />
dasaRupavad ganwiruli, ara,<br />
ara, ara, ara ar gavatan zRvas am simalazes,<br />
SeCerdi, SeCerdi, SeCerdi, Se-<br />
Cerdi, qalo, ra gawyenines, ase rogor<br />
gatkines guli, ase advilad rom imeteb<br />
Tavs, nuTu ar genaneba Seni sinorCe,<br />
Seni sinaze, SeCerdi, SeCerdi, SeCerdi,<br />
gTxov SeCerde, SeCerdi, gogona! nela<br />
abrunebs Tavs, siZulviliT savse mzera,<br />
nela iZireba talRebSi, mere Cndeba misi<br />
saxe, TeTri, gafiTrebuli, gaqvavebul<br />
saxeze SeiZra Calurjebuli bageebi da<br />
aborgebul talRebis uxmauro mquxarebaSi<br />
moisma CauRweveli siRrmidan,<br />
Soridan, TiTqos zRvis fskeridan<br />
amoRweuli xmaCamwydari xma: `vin xar<br />
Sen? Cems gadarCenas rom lamob... iqneb<br />
ggonia, sikeTes Cadixar, ra ici Sen, Cemi<br />
saidumlo, ra ici, Sen, ra moxda da rac<br />
moxda, imis Semdeg aRar minda sicocxle,<br />
ra ici, iqneb sikvdili xsnaa~. tal-<br />
Rebma CaiTries qali, gaaqres, gadakarges.<br />
sikvdili yvelasaTvis xsnaa.<br />
talRebi uxmaurod iSlebian qviSaze.<br />
policiis inspeqtori, kabaSi frTxilad<br />
axvevs qalis fexsacmelebs, iRebs<br />
qolgas, da uwvdis ucnob policiels,<br />
romelic aqomamde ar gamoCenila<br />
ekranze.<br />
inspeqtori xmamaRla acxadebs: cxadia,<br />
kabiT da fexsacmelebiT saqme ar<br />
gaixsneba, magram am erTaderT nivTier<br />
mtkicebulebas, aq xom ar davtovebT,<br />
Cven mas sammarTveloSi CavabarebT da<br />
is saqmes waadgeba, saqme ki aRZrulia.<br />
axla mTavaria gvamis povna, magram<br />
aseT RelvaSi, roca talRebi xuT bals<br />
aRwevs, Zebna SeuZlebelia. Cven mogviwevs<br />
cda. erT or dReSi albaT zRva<br />
damSviddeba, talRebi daiklebs da SeudgebiT<br />
Zebnas. ukve gafrTxilebulia<br />
maSvelTa korpusi, mzadyofnaSia ramodenime<br />
motoriani navi, katerebi, Cven<br />
aucileblad vipoviT gvams, an zRva<br />
gamoriyavs sadme. policieli stovebs<br />
ekrans, ukanasknel, TeTr talRebs STanTqavs<br />
sibnele. ekrani bneldeba, uecrad<br />
naTdeba da moCans gamayruebel<br />
RriancelSi saSineli Setakeba, adamianebi<br />
umowyalod scemen erTmaneTs,<br />
gamSveleblebic erevian muStikrivSi,<br />
veluri yiviliT ubraguneben muStebs<br />
cxvir-pirSi. dasisxlianebuli saxeebi,<br />
Semoxeuli pijakebi, gverdze moqceuli<br />
sayeloebi, haerSi dafrinavs awyvetili<br />
TeTri maqmanebi, TeTri pepela<br />
halstuxebi, ramodenime moCxubari<br />
uZravad agdia iatakze, msxvili planiT<br />
Cndeba yrontSi xelwaWerili, enagadmogdebuli<br />
msuqani kaci _ `Cveni<br />
partia arasodes” _ xrotinebs igi CaxleCili<br />
xmiT, mas TavSi xvdeba skamis<br />
fexi da mocelili ecema iatakze, is,<br />
vinc uTavaza TavSi keti, xmaliviT<br />
iqnevs skamis fexs da yviris `wadiT,<br />
Tqveni partiac”... am aliaqoTSi uwyvetad<br />
ismis mikrofonSi qalis gamyinavi<br />
xma: kolegebo! kolegebo! kolegebo!<br />
gTxovT daikavoT adgilebi!<br />
me vTiSav televizors. dadumda<br />
pandoras yuTi. vin iyo is sacodavi<br />
qali? yuTis marcxena kuTxeSi dabla,<br />
cimcimebs wiTeli Suqi. wiTeli wertili<br />
nel-nela mcirdeba, rogorc SuqniSani,<br />
matareblis bolo vagonisa, sibneleSi<br />
rom dainTqmeba da CaiZireba.<br />
axla iq, bnel RameSi, borgaven tal-<br />
Rebi. zRva xmaurobs, mZimed irweva<br />
wyalmcenareebSi gaxveuli qalis sxeuli.<br />
vin icis, am saRamosac ki gamoriya<br />
sadme qviSaze da Riad darCenil TeTri<br />
TvalebiT ascqeris civad mocimcime<br />
Soreul varskvlavebs, vin iyo neta, an<br />
qolga raRad undoda?<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
dasasruli<br />
yvelas Tavisi SiSi hqonda - yvelas<br />
Tavisi uZilo Rameebi Trgunavda da<br />
awamebda. galaktionsac sakuTari SiSi<br />
ungrevda Caketil karebs... SiSiT ga-<br />
JRenTili Rrublebis samefoSi iwereboda<br />
misi leqsebi. RrublebiT amovsebuli<br />
dro ukidegano burusad iqca. am<br />
buruss arc dasawyisi uCanda da arc –<br />
dasasruli. iyo qalaqebi, iyo soflebi,<br />
hquxda tribuna, yefda radio, magram<br />
yovelive es burusSi iyo da am burusSi<br />
adamianebi ki ara, adamianTa aCrdilebi<br />
ilandebodnen. SemTxveviTi<br />
arc isaa, rom oTar CxeiZem Tavis erTerT<br />
saukeTeso romans swored `burusi~<br />
uwoda da am romanSi swored es ukidegano<br />
burusi aRwera.<br />
galaktionis es SiSi Tu ver SeigrZeni,<br />
Tu mas gemo ar gausinje, Tu Sxamma<br />
ar dagiara mTel sxeulSi – ise ver waikiTxav<br />
mas da mis dros.<br />
me, piradad, roca galaktions mTlianad<br />
vkiTxulob (da ara nawil-nawil,<br />
da ara mxolod rCeul leqsebs, SiSze<br />
kidev ufro raRac saSinels vxedav: mas<br />
sikvdilisa ki ar eSinoda, katorRis<br />
civi qari ki ar iWreboda mis TeTr RameebSi...<br />
ara! ara! mas sakuTari Tavis ki<br />
ara, sakuTari Semoqmedebis gadarCena<br />
undoda. mas imisa eSinoda, rom moklavdnen<br />
da aRar daiwereboda is leqsebi,<br />
romlebic ukve momdgariyvnen dasabadeblad.<br />
es SiSi `fexmZime poetis~<br />
SiSi iyo. poeziis gadasarCenad iwereboda<br />
anti<strong>poezia</strong> – revoluciisa da revoluciis<br />
beladebis sadidebeli leqsebi<br />
da poemebi. iwereboda maSinac ki,<br />
roca xalxs sisxlis tba yelamde miswvda,<br />
`Soreuli aRmosavleTis~ cixeebi<br />
`udanaSaulo damnaSaveebiT~ aivso<br />
da am `damnaSaveebs~ Soris misi uaxloesi<br />
adamianebic iyvnen, magram...<br />
magram, is xom arc medrove iyo da<br />
arc – sulmdabali; arc yru iyo da arc<br />
brma... is burusis Svili iyo, burusSi<br />
qmnida Tavis Semoqmedebas; is burusis<br />
Svili iyo da roca miicvala, samaredac<br />
is burusi eqca.<br />
leqsi<br />
qarTul <strong>poezia</strong>Si Sedevrebi sanTliT<br />
saZebni araa, magram am did erovnul<br />
saganZurSi aris araerTi iseTi<br />
leqsic, romelic mxolod Sedevrobaze<br />
ar acxadebs pretenzias da Sedevrze<br />
odnav metia, `erTi gafreniT metia~.<br />
aseT leqsebSi mxolod erTi poetis subieqturi<br />
xma ki ara – saerTo, erovnuli<br />
zaris guguni ismis da am zars TviT<br />
ufali rekavs.<br />
amjerad sam aseT leqsze minda SevCerde.<br />
upirvelesad `meranze~ mogaxsenebT<br />
oriod sityvas. es leqsi saqarTvelos<br />
istoriis im monakveTSi daiwera, roca<br />
mzakvruli politikiT SemoRweulma<br />
rusma kolonizatorma sabolood gaauqma<br />
erovnuli saxelmwifos sammarTvelo<br />
sistema da fexqveS gaigdo<br />
yovelive is, risTvisac qveyanas qveyana<br />
hqvia, nacionaluri saxelmwifo ewodeba:<br />
moSala samefo taxti da akrZala<br />
qarTuli ena skolebsa da saxelmwifo<br />
dawesebulebebSi; gaauqma saxelmwifo<br />
– daSala igi da guberniebis sax-<br />
proza 7<br />
mamuka wiklauri<br />
sxvadasxva<br />
drois<br />
Canawerebi<br />
iT SeuerTa ruseTs, gaauqma TviT sityva<br />
`saqarTvelo~; moSala avtokefalia<br />
da akrZala qarTuli wirva-locva...<br />
am usazRvro unamusobaze gaocebiT<br />
daaRo piri sacodavma qarTvelma, – es<br />
rogoro! _ daigmines 1832 wlis SeTqmulebma;<br />
_ es rogoro! _ iyvira mariam<br />
dedofalma da xanjali gauyara<br />
rusis oficers; _ es rogoro! _ igrgvina<br />
konstantine dadeSqelianma da...<br />
ai, am fonze daiwera `merani~. masSi<br />
swored mojadoebuli wris garRvevis<br />
dauokebeli wyurvili da `bedis samZ-<br />
Rvris gadalaxvis suliskveTebaa adevnebuli<br />
gafrenili meranis fafars. arc<br />
ilia orbelianis datyveveba da arc<br />
oficrobaze meocnebe poeti! es saqar-<br />
Tvelos adgilis dedis Tavganwiruli<br />
wivili ismis qarSi; es qarTvelTa uZvelesi<br />
RvTaeba – TeTri giorgi laparakobs<br />
didi poetis piriT: – `gaswi, merano!..~<br />
`kai yma~ ki maSin daiwera, roca monobis<br />
uRelSi Sebmuli eris zneobas gauCnda<br />
erozia. arada, zneoba qarTvel-<br />
Ta umTavresi iaraRi iyo yovelTvis.<br />
swored zneobiT amarcxebda qarTveli<br />
eri kaliasaviT Semoseul mters. es leqsi<br />
maSin daiwera, roca CarC-vaWrebi-<br />
Ta da mxolod sakuTar jamSi Camacqerali<br />
`CoTqiani~ naZiralebiT aivso qveyana.<br />
`kai ymaSi~ daJangebuli gordas sevda<br />
amoiRvara:<br />
`Rame maZRrebi daswvebiT,<br />
diliT mSivrebi sdgebiTa;<br />
Tavis jams CascqerT, saqveynod<br />
arc ros ar gamasdgebiTa.<br />
Tavisad scocxlobT, mconared<br />
leSi alaRoT, hkvebdiTa,<br />
gaigebT kargis garjasa,<br />
gwyinsT da SuriTa xdebiTa,<br />
uqmad CamahlevT sicocxles,<br />
uqmad saflavSi swvebiTa,<br />
dahkargavT saaqaosa,<br />
verc saiqios swvdebiTa.<br />
ar iciT, dasCndiT risada,<br />
an risaTvisa hkvdebiTa!~<br />
aqve minda gavixseno kidev erTi leqsi,<br />
romelSic xalxuri genia gugunebs,<br />
romelSic gautexlobisa da daumor-<br />
Cileblobis xma ismis mowodebad:<br />
`ar gastydeT, arxotivnebo,<br />
gatexviT ra iqnebisa!<br />
visac mogvikvlen, davmarxoT,<br />
axla sxva gaizrdebisa!~<br />
es leqsic saqarTvelos istoriis<br />
did mdinares mohyva da dResac axali<br />
sicocxliTa da sabrZolo suliskveTebiT<br />
ikiTxeba igi. aseTi iyo Cveni warsuli.<br />
dapyrobis dauokebeli wadiliT<br />
iyurebodnen Cvensken didron-didroni<br />
saxelmwifoebi. zogierTs dResac<br />
Cveni `siyvaruliT~ ukvnesis guli da<br />
dResac maTganaa dafleTili Cveni samkvidro<br />
miwa. dResac isev avad SemogvRmuis<br />
madadaucxromeli mteri da amitom<br />
swvdeba zecas mSobliuri miwis wiaRidan<br />
da mSobeli xalxis gulidan amovardnili<br />
xma:<br />
- ar gastydeT!.. ar gastydeT, radgan<br />
mtris Sekaveba mxolod xalxis Tavgzianobas,<br />
mxolod xalxur gautexlobas<br />
da xalxur Tavganwirvas xelewifeba!<br />
erTi xeliT da guliTaa Seqmnili<br />
`merani~, `kai yma~ da `ar gastydeT!~ es<br />
leqsebi Cveni miwis Rrma fenebidan amoisrola<br />
adgilis dedam.
8 gamoxmaureba<br />
tariel Wanturia<br />
sarCeli<br />
1.<br />
Cemma mkiTxvelma SeiZleba icodes:<br />
Cveulebrivi mrgvali saiubileo Tari-<br />
Rebis _ vTqvaT, 50-is, 60-is, 70-is, 80is,<br />
90-is nacvlad, me sazogadoebas Sev-<br />
Tavaze saiubileo TariRebis axali<br />
modeli _ erTnairi cifrebi _ 11, 22,<br />
33, 44, 55, 66, 77, 88, 99... _ ori xuTiani,<br />
ori eqvsiani, ori Svidiani, ori rviani,<br />
ori cxriani...<br />
swored ivlisSi Semisrulda es Cemeuli<br />
saiubileo TariRi _ 77 weli!<br />
_ ori Svidiani!<br />
iubile Cvenma axaldaarsebulma Tu<br />
axalaRdgenilma gazeTma ori kritikuli<br />
weriliT _ lanZRva-ginebiT _<br />
momiloca!<br />
erTi werilis avtorebi cotne da<br />
sandro TvaraZeebi brZandebian, meorisas<br />
ki ar vaxseneb, davtoveb ase, uxseneblad<br />
_ mis avtors, rogorc Cans, araferi<br />
aqvs saerTo mwerlobasTan, gansakuTrebiT<br />
Cemi werilis TemasTan _<br />
<strong>poezia</strong>sTan, da mxolod sakuTari saxelis<br />
reklama ainteresebs. am siamovnebas<br />
ki ar mivaniWeb.<br />
axla cota ram imis Taobaze, Tu ram<br />
damawerina `cudi interviu~, agreTve<br />
pasuxi Tamaz CxenkelisaTvis, visdami<br />
Cems siyvarulsa da uRrmes pativiscemaSi,<br />
rac mTavaria, Tavad Tamaz Cxenkels<br />
ar epareba araviTari eWvi!<br />
ar vicodi, cotnec Tu werda rames.<br />
Tu es debiutia misi, piradad me aRtacebuli<br />
ara var amiT. yovel SemTxveva-<br />
Si, yvelafridan Cans, rom tandemSi<br />
lideris maisuri sandros acvia. mokled,<br />
Cems gulSi avtorad mainc mas vTvli.<br />
ase rom, roca tandemi Cems abdaubdaze<br />
laparakobs, es, etyoba, batoni<br />
sandros daskvnaa. ase vTqvaT, Cems mier<br />
misi misamarTiT gamoTqmuli saqebari<br />
sityvebis samagieroa.<br />
avtorebi r. TvaraZes rom mixasiaTeben,<br />
amaze tyuilad irjebian. Cemi mizani<br />
sulac ar yofila, r. TvaraZisTvis<br />
raRaceebi wamomeZaxebina, vTqvaT, is,<br />
rom partiis cekaSi muSaobda. da Tu<br />
mainc mikiJineben amas, maSin unda vTqva,<br />
rom gulubryvilod gamoiyureba<br />
Cemi oponentebis mcdeloba, ubralo<br />
saqmed gamoacxadon r. TvaraZis zneobrivi<br />
kompromisebi. cekaSi imitom ijda,<br />
rom bibliaze emuSavao! RmerTis<br />
motyueba nametani Wirs! iudamac _<br />
SiSTvil iba _ adga da Tavi Camoixr-<br />
Co! da avdgeT axla da iudas fenomenis<br />
gamarTleba vcadoT? Tumca me es<br />
ambebi aRar mikvirs. arc is mikvirs, saqarTveloSi<br />
lustraciis kanonis miReba<br />
rom ara da ar undaT!<br />
ra SeiZleboda r. TvaraZis sawinaaRmdego<br />
mqonoda galaktion tabiZes-<br />
Tan mimarTebaSi! arc araferi. mogagonebT<br />
Cems azrs, romelic gamoTqmuli<br />
maqvs vaxtang javaxaZis wignisadmi<br />
miZRvnil werilSi `ucnobi~:<br />
`ucnobi~, revaz TvaraZis, mixeil<br />
kveselavasa da nodar tabiZis wignebTan<br />
erTad, galaktionologiis pirveli<br />
furclebia~.<br />
`danarCeni Wirisufali, rogorc<br />
vTqvi, saqarTveloa! _ igive revaz<br />
TvaraZe, igive mixeil kveselava, igive<br />
vaxtang javaxaZe~.<br />
ai, aseTi gaxldaT Cemi damokidebuleba<br />
r. TvaraZisadmi _ galaktionologisadmi<br />
manam, sanam erT mSvenier<br />
dRes xelSi ar aviRe galaktionis<br />
rCeuli, Sedgenili batoni revaz TvaraZis<br />
mier.<br />
rCeulma damarwmuna, rom r. TvaraZis,<br />
rogorc galaktionologis kompetencia<br />
nulis tolia! _ rogor Sei-<br />
Zleba, kacs, romelmac galaktionis<br />
rCeulSi mariam gariyulis `reCi~ Seitana<br />
galaktionis leqsad, galaktionologi<br />
uwoda! roca me es `aRmoCena~ gavakeTe<br />
da mogvianebiT, roca vaxtang<br />
javaxaZem Cemi es `aRmoCena~ faqtiT<br />
daadastura (man ipova mariam gariyulis<br />
is sityva, romelic r. TvaraZem<br />
rCeulSi galaktionis leqsad Seitana),<br />
gavCumdi, aRar momidvia cisa da<br />
qveynisTvis es ambavi! mxolod axla,<br />
gabrazebul gulze, vTqvi mwared is,<br />
rac vTqvi!<br />
r. TvaraZe am faqtis Taobaze ar<br />
Semxmianebia, magram is dRe iyo da is<br />
dRe, wesieri gamarjoba aRar uTqvams!<br />
Rimilis momgvrelia r. TvaraZis<br />
RvTismoSiSobaze saubari! sainteresoa,<br />
rogor moariga erTmaneTSi biblia<br />
da partiis wesdeba, lenin-stalini<br />
da petre-pavle, sikeTe da boroteba,<br />
marTali da tyuili! Cems im nawyen<br />
opusSi saWirod ar CamiTvlia, CamomeTvala<br />
isic, Tu ram kargi gamosvlia<br />
xelidan r. TvaraZes! albaT amas movaxerxebdi,<br />
magram im wuTas Cemi Tema da<br />
mizani sxva iyo!<br />
Cveni ojaxis saqmeSi erevao, damiweres<br />
cotne da sandro TvaraZeebma!<br />
ician Cemianebma, me Cemi ojaxis saqmeeb-<br />
Si ar verevi tradiciis doneze da sxvis<br />
saqmeSi ratom Cavereodi! me sxvisi<br />
ojaxis saqmeebSi ki ar Caverie, Cemi<br />
ojaxis _ qarTuli poeziis saqmeebSi<br />
Caverie! rodis Caverie maTi ojaxis saqmeebSi!<br />
rodis vaxsene rusudani _ namdvili<br />
RvTismoSiSi qarTveli qali!<br />
rodis vaxsene gansvenebuli leila _<br />
rezis pirveli meuRle, namdvili marTlmadidebeli<br />
qristiani, romelic<br />
wlebis manZilze mgalobelTa gunds<br />
xelmZRvanelobda sionis taZarSi!<br />
rodis vaxsene inga lorTqifaniZe _<br />
SesaniSnavi mecnieri da aseve namdvili<br />
qristiani qalbatoni! rodis vaxsene<br />
igive cotne, romelic yovelTvis ise<br />
miyvarda, rogorc saerTod miyvars<br />
Cemi Svilis Taobis kargi biWebi! me vaxsene<br />
rezis SecdomebTan da kompromisebTan<br />
dakavSirebuli ori-sami faqti,<br />
Torem, sxva ram ganzraxva mqonoda,<br />
sxvagvaradac movaxerxebdi saubars!<br />
ojaxis saqmeebSi Carevaa? Seni Svilis<br />
poetur krebulebs rom naxav da<br />
mcire xnis mere sayovelTao gancxadebas<br />
gaakeTeb, aravTari <strong>poezia</strong> da<br />
poeti saqarTveloSi ar arsebobso! es<br />
gancxadeba Sens Svils ar exeba? da Tu<br />
es faqti vaxsene, es ojaxis saqmeebSi Carevaa?<br />
es aris ara vinmes ojaxis saqmeebSi<br />
Careva, aramed qarTuli poeziis<br />
saqmeebSi Careva! da amis ufleba ara<br />
maqvs?<br />
iqneb gadavaWarbe! oRond mTavar-<br />
Si rom marTali var, amaze ori azri<br />
ar unda arsebobdes. gavimeoreb, gavimeaTeb<br />
da gavimeaTaseb, ra aris es mTavari!<br />
`galaktionisa da ana kalandaZis<br />
garda poets aravis davarqmevdi!~<br />
revaz TvaraZe<br />
`meoce saukunis gamoCenili qar-<br />
Tveli poetebi erTad rom Sekra, muxlebamdec<br />
ver miswvdebian galaktions~.<br />
Tamaz Cxenkeli<br />
ai, aman gamaRiziana da gamaRiziana<br />
samarTlianad! es unda momwoneboda?<br />
ar unda mecada garkveva, unda ganvagrZo<br />
Tu ara wera! Tu _ davjde unda<br />
da mTeli darCenili cxovreba viki-<br />
Txo mxolod galaktioni, romelic qarTuli<br />
poeziis did triadaSi myavs dasaxelebuli<br />
(SoTa, akaki, galaktioni),<br />
da merec araerTi xotba maqvs misi dawerili!<br />
CamovTvalo? sul arafers ar<br />
kiTxuloben? an galaktions rad unda<br />
masTan erTad damarxuli saqarTvelo,<br />
an, davijero, aRtacebaSi movidoda,<br />
qarTuli poeziis sikvdils Tu gaigebda?<br />
erTia, rom saerTod uWirs <strong>poezia</strong>s<br />
_ samefo xils, da meorea is ucnauri<br />
faqti, rom saqarTveloSi namdvili<br />
hazavaTi wamoiwyes ara zogadad poeziis,<br />
aramed maincadamainc qarTuli poeziis<br />
winaaRmdeg, da cdiloben, am bin-<br />
Zuri omis mosagebad gamoiyenon `masobrivi<br />
mospobis iaraRi~ _ galaktioni!<br />
cudi intervius avtoris advokatoba<br />
rom ikisres, werilis avtorebs<br />
win erTi siZnele daxvdaT: Tu isini<br />
rogorme ver gaaneitralebdnen im<br />
samarcxvino frazas (galaktionisa da<br />
ana kalandaZis garda poets aravis davarqmevdio),<br />
batoni revaz TvaraZis-<br />
Tvis piris mowmenda gaWirdeboda. da<br />
ai, werilSi gaCnda aseTi versia: Jurnalistma<br />
Turme `erTi konkretuli<br />
fraza damaxinjebulad gaitana saTaurad,<br />
ris gamoc mama maSin Zalian Sewuxebuli<br />
iyo. es garemoeba b-n tariels<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
cxadia, SeiZleba ar scodnoda~. cota<br />
waibodiSesaviT, iqneb dagveTanxmoso.<br />
ar gamova eg saqme. Tu Sewuxebuli iyo,<br />
ojaxis wevrebTan ki ar unda ewuwuna,<br />
unda redaqciaSi misuliyo da gazeT-<br />
Si gancxadeba gaekeTebina. ra rogoraa<br />
saWiro aseT SemTxvevaSi, mSvenivrad<br />
icoda kacma, romelmac mTeli cxovreba<br />
kancelariebSi gaatara! amitom<br />
avtori frazisa _ galaktionisa da<br />
ana kalandaZis garda poets aravis davarqmevdio<br />
_ batoni revaz TvaraZea!<br />
avtorebs Tavadac eeWvebodaT, rom<br />
am SeTxzul versias vinme daijerebda.<br />
amitom naTqvams aseTi gagrZeleba aqvs:<br />
`vTqvaT, revaz TvaraZem marTlac is<br />
dawera... amitom adamiani unda anaTemas<br />
gadavceT?~ ese igi, Txouloben amnistias<br />
_ mere ra, rom gogla leoniZes,<br />
tician tabiZesa da kompanias poetis<br />
saxeli CamoarTva, unda epatios!<br />
mTavari mainc sxva ram yofila: `yvelaze<br />
guldasawyveti aq is aris, rom es<br />
Secdoma mosdis inteleqtualuri<br />
profesiis adamians. ra movTxovoT ma-<br />
Sin politikosebs, inteleqtualuri<br />
sferodan daSorebul xalxs?~...<br />
kargia, ara?<br />
fulis gaTeTreba viciT, rac aris!<br />
saxelis gaTeTeba? es naklebmniSvnelovani<br />
raRac gvgonia!<br />
vTqvaT, Sen iyavi komunisti! metic<br />
_ komunisturi ideologiis damcveli!<br />
_ vTqvaT, cenzori! vTqvaT, iyavi<br />
cekas pirveli mdivnis ndobiT aRWurvili<br />
piri maSindeli fsevdoarCevnebis<br />
dros; iyavi partiis Tbilisis saqalaqo<br />
komitetis biuros wevri da miRebuli<br />
gaqvs yvela komunisturi ordeni<br />
da medali! diax, es iyo ase, magram<br />
dRes Sen aRar mowons Seni warsuli da<br />
gadawyvite, gaaTeTro igi iseve, rogorc<br />
mavani da mavani aTeTrebs fuls!<br />
_ WuWyian, saeWvo warmomavlobis<br />
fuls!<br />
faqtia: bevri axerxebs dRes amas, da<br />
aqvT didi saxeli da bevri fuli _ tetri,<br />
tetri...<br />
(gaxsovT eldar Sengelaias `ara-<br />
Cveulebrivi gamofena~, xom?)...<br />
ris damtkicebas cdiloben Cveni<br />
axalgazrda kritikosebi _ sul er-<br />
Tia, vin rogor gaiara cxovrebis gza?<br />
givi gegeWkori rom ar yofila kompartiis<br />
wevri da petre rom iyo, sul<br />
erTia?<br />
oTar WilaZe rom ar yofila kompartiis<br />
wevri da pavle rom iyo, sul<br />
erTia?<br />
Tamaz Cxenkeli rom ar yofila kompartiis<br />
wevri da ivane rom iyo, sul<br />
erTia?<br />
revaz TvaraZe rom iyo kompartiis<br />
wevri da me ar vyofilvar, sul erTia?<br />
iyos, batono, sul erTi! _ sul er-<br />
Tia, bolomde sul erTi mainc ver dar-<br />
Ceba! _ adgeba viRaca, aka morCilaZis<br />
an laSa buRaZis an daTo turaSvilis<br />
an kote yubaneiSvilis an rati amaRlobelis<br />
an daviT qarTveliSvilis an<br />
zaza burWulaZis an maTnairi qalis an<br />
kacis Wkuis, da or sias gaaSanSalebs<br />
_ erTSi partiuli mwerlebis gvarebi<br />
iqneba, meoreSi _ upartioebis! da gakeTdeba<br />
es ara eris gaTiSvis, aramed<br />
swored misi gaerTianebis mizniT, rom<br />
namdvilad moverioT Semcdar warsuls,<br />
namdvilad movinanioT, namdvilad<br />
wavideT win, da aRarasodes gaver-<br />
TiandeT leninis, duCes, hitleris,<br />
truxilios da ZmaTa maTTa partiebSi!<br />
es ki manam ar moxdeba, sanam uars vambobT<br />
lustraciaze... sanam Tund erTi<br />
ubralo gadakruli sityva, ubralo<br />
miniSneba gvaRizianebs da vebrZviT<br />
erTmaneTs, radgan Turme cudi mamebic<br />
nayvarebaT Svilebs. gagaxsenoT?<br />
_ `adamians yovlad uvargisi mama SeiZleba<br />
hyavdes da, bunebrivia, isic ki eyvareba<br />
da misTvis Seuracxyofis miyenebas<br />
aravis apatiebs...~<br />
vTqvaT, Cikotilo iyo mamaCemi _<br />
ai, is, 52 qalbatoni rom moaxrCo wamebiT!<br />
isic unda miyvardes da arc misi<br />
Seuracxyofa unda vapatio aravis?<br />
an politikosebi ratom arian inteleqtualizmisagan<br />
Sors! _ marTla<br />
asea mahaTma gandis an vaclav havelis,<br />
CerCilis an sen-Jon persis, merab kostavas<br />
an zviad gamsaxurdias saqme?<br />
kidev erTi absurduli faza Zmebis<br />
werilidan:<br />
`axalgazrdobaSi garkveuli gaugebrobis<br />
gamo is mcire xniT marTlac<br />
aRmoCnda ceka-Si (sxvaTa Soris, TviTon<br />
igonebda mogvianebiT paradoqss,<br />
7-20 agvisto 2009<br />
rom iq muSaobisas StudirebiT daamu-<br />
Sava mTeli biblia~...<br />
vinc cekaSi ar imuSava, man biblia<br />
ver waikiTxa da StudirebiT ver daamuSava?<br />
cekaSi rom ar mieRoT, bibliis<br />
wakiTxvas ar apirebda? ra saubaria<br />
es, morwmune xalxis mainc ar eridebaT?<br />
sam mwerals _ oTar WilaZes, me da<br />
kidev erTs _ partiaSi Sesvla SemogvTavazes<br />
da gvarian samsaxurebsac<br />
Segvpirdnen. oTarma da me uari vTqviT.<br />
am cota xnis winaT, Tu ar vcdebi `kviris<br />
palitraSi~, oTarTan saubari daibeWda.<br />
oTarma Cemi maSindeli xumroba<br />
gaixsena _ partiaSi Sesvla rom kargi<br />
iyos, Tamazi oTars Seiyvanda-meTqi,<br />
vTqvi me maSin!<br />
ai, am saCoTiro Temas exebian sandro<br />
da cotne, magram saTqmeli nametani<br />
miCumaTebuli aqvT, TiTqo marTla<br />
arafers niSnavdes is faqti, rom Sen,<br />
Semoqmedi kaci, TanamSromlobdi fa-<br />
Sistur partiasTan da axla lamis jildoc<br />
moiTxovo amisTvis!<br />
2.<br />
pirveli kritikuli werilis avtorebs<br />
arc <strong>poezia</strong> ainteresebT da arc<br />
galaktioni. maT ainteresebT r. TvaraZe.<br />
meore werilis avtors _ Cems mier<br />
uxseneblad datovebul Jurnalists<br />
_ arc r. TvaraZe ainteresebs da arc<br />
galaktioni. mas vaintereseb me _ igi<br />
Cemi paskvilantebis mier mogzavnili<br />
Jurnalistia. es rom asea, amaze sxva<br />
dros. axla uxsenebeli avtoris teqstze<br />
vityvi ramdenime sityvas.<br />
mousmineT:<br />
`diax, es ufro mware da Znelad gadasatania:<br />
`galaktionis da anas garda...~<br />
galaktionis genialurobas da er-<br />
TaderTobas Seeguen _ sxva ra gza hqondaT!<br />
ai, mis gverdiT vinmes, Tanac er-<br />
Tis dayenebas verafriT eguebian.<br />
Tundac is erTi amas yvelaze metad<br />
imsaxurebdes~.<br />
ese igi, me Turme ver Sevegue...<br />
ras Sevegue da ras ver Sevegue, sanam<br />
amas vityode, manamde neba momeciT,<br />
gagaxsenoT aTeuli wlebis winaT dawerili<br />
Cemi erTi werilis nawyveti:<br />
poeziis dedofali _ ana<br />
safo, gabriela mistrali, emili<br />
dikinsoni, ana axmatova, marina cvetaeva,<br />
neli zaqsi, silvia flaTi, bela axmadulina,<br />
iuna morici, jois kerol<br />
outsi... _ vixseneb did poet qalbatonebs,<br />
da me mixaria, rogorc qarTvels<br />
da, sxvaTa Soris, rogorc guruls,<br />
rom poeziis am varskvlavebSi ana kalandaZe<br />
erTi yvelaze kaSkaSa, yvelaze<br />
brwyinvale varskvlavia. marto Wadrakis<br />
dedofali ki ar gvyavs Cven! Cven,<br />
qarTvelebs, poeziis dedofalic gvyavs<br />
_ ana kalandaZe. givi gegeWkoris<br />
erTi mSvenieri leqsis fraza-mimarTva<br />
magondeba: dedofalo ana! ana kalandaZe<br />
WeSmaritad dedofalia Cveni<br />
poeziis, Tamar dedofalTan erTad saxsenebeli<br />
qarTveli qalia da aseTad<br />
darCeba igi saqarTvelos istoriaSi!<br />
sxvaTa Soris, wels, ramdenadac vici,<br />
taxtze Tamaris asvlis 800 wlisTavia!<br />
yvelas gvaxsovs: Tavisi erT-erTi Sedevri<br />
_ `Soria Tamar~ _ poeziis dedofalma<br />
swored Cvens saTayvanebel dedofals<br />
uZRvna Tavis droze!<br />
`sustia Tamar! mZlavria Tamar!~ _<br />
es striqonebic gaxsovT albaT! igive<br />
SeiZleba iTqvas misi avtoris misamar-<br />
TiTac:<br />
sustia ana! mZlavria ana! _ misi sisuste<br />
momxiblavia, da misi simZlavre<br />
_ gautexeli!<br />
zustad am aTi wlis win aseTi ram<br />
davwere, maxsovs:<br />
`mas, vinc yvelaze niWieria!~ _ saqarTveloSi<br />
rom gaegorebinaT vaSli<br />
amgvari saCoTiro warweriT, CvenSi<br />
albaT ar atydeboda-meTqi axali troas<br />
omi, radgan qarTveli poeti qalebi<br />
_ mSvenierni da gonierni _ mis erTaderT<br />
kanonier mflobelad ana kalandaZes<br />
miiCnevdnen-meTqi!<br />
igive mdgomareobaa dResac, aTi<br />
wlis merec, aTi wlis win naTqvams axla<br />
is SemiZlia davumato, rom im vaSlis<br />
kanonier mflobelad marto qalebi ki<br />
ar CaTvlidnen ana kalandaZes, aramed<br />
poeti mamakacebic, da gaakeTebdnen<br />
amas ara mxolod rainduli da jentlmenuri<br />
mosazrebiT. Cveni damokidebuleba<br />
ana kalandaZisadmi mTlianad
7-20 agvisto 2009<br />
apologeturia, da arc erTi pozitiuri<br />
epiTeti, anas saxelTan naTqvami,<br />
ar aRiqmeba hiperbolad.<br />
bednieria qali, visTanac mTeli<br />
saqarTveloa gamijnurebuli! im bednier<br />
dRes gaumarjos, roca ana kalandaZe<br />
gaCnda am qveyanaze!<br />
ai, am teqstis avtors miwers uxsenebeli<br />
Jurnalisti, rom me Turme anas<br />
pirvelobas da galaktionis gverdiT<br />
mis moxseniebas ver Sevegue.<br />
roca werili waikiTxa Cemma Svili-<br />
Svilma anam _ gasagebia vis gamoc davarqmevdiT<br />
mas am saxels _ diax, roca<br />
es abdaubda waikiTxa, momibrunda da<br />
mekiTxeba: _ babu! giJia?<br />
ana Wanturia iyo Cemsa da Cems axlo<br />
mezobels Soris mekavSire _ roca wignebi<br />
gvqonda gasacvleli, an sxva ram<br />
iseTi saqme, telefoniT rom ver mogvardeboda!<br />
Cems anas rom Tavi davaneboT,<br />
Tavad anas sanaTesaos ar gaecineba<br />
am absurdze? da esaa amis mere Jurnalisti?<br />
sircxvilis grZnoba saer-<br />
Tod ar gaaCnia?<br />
marto ana kalandaZis winaSe ki ara<br />
maqvs Turme danaSauli, saSineli mkrexeloba<br />
Camidenia galaktionis wina-<br />
Sec. uxsenebel Jurnalists moaqvs citata<br />
Cemi werilidan, romelic ager<br />
axla dawerili hgonia, da komentarsac<br />
mSveniers ukeTebs:<br />
`me SemiZlia, Sevadgino XX saukunis<br />
qarTuli poeziis anTologia galaktionis<br />
gareSe, da mis gverdiT davdo<br />
galaktionis `rCeuli!~ ar daijero,<br />
Cemo Tamaz, im anTologias muxlebamde<br />
miwvdes galaktion tabiZis `rCeuli~.<br />
aseTi mkrexeluri azri karga xania,<br />
ar wamikiTxavs. arc msmenia~.<br />
diax, es iyo, es aris Cemi mTavari<br />
saTqmeli, da axla gavarCev, vin mkrexelia<br />
da vin _ ucodveli. es muxlebamde<br />
miwvdena-armiwvdenis fraza Tamaz<br />
Cxenkelisaa, da me igi sagangebod<br />
gavimeore. ratom gavakeTebdi amas,<br />
gonieri mkiTxveli iolad mixvdeba!<br />
axla swored im gonier mkiTxvels minda<br />
mivmarTo! sainteresoa, vin meti<br />
mkrexelia _ is, vinc amtkicebs, rom<br />
galaktion tabiZes muxlebamde ver<br />
miwvdeba XX saukunis yvela qarTveli<br />
poeti erTad Sekruli, Tu _ is, vinc<br />
irwmuneba, rom erTi galaktion tabi-<br />
Ze muxlebamde ver miwvdeba XX saukunis<br />
mTel qarTul <strong>poezia</strong>s!<br />
kidev erTi margaliti uxsenebeli<br />
avtoris Sedevridan:<br />
`revaz TvaraZes rom daewera, galaktionis<br />
da tariel Wanturias garda<br />
poets aravis davarqmevdio, masTan SekamaTebis<br />
survili ar gauCndeboda, ar<br />
etyoda, sadac murmani, muxrani da,<br />
rac mTavaria, anaa, amis Tqma uxerxuliao.<br />
ara mxolod vici, amis utyuari<br />
sabuTic maqvs. gvaqvs...~<br />
Tavis droze Zalze solidurma da<br />
aseve Zalze kompetenturma Jurnalma<br />
`omegam~ saukeTeso poetebis xuTeul-<br />
Si damasaxela. ar gainteresebT is xu-<br />
Teuli? _ galaktion tabiZe, tician<br />
tabiZe, giorgi leoniZe, lado asaTiani,<br />
tariel Wanturia. am xuTeulidan<br />
oTxi gardacvlilia. ese igi, meoce saukunis<br />
cocxal poetebSi saukeTesod<br />
CamTvales. ra vqeni _ gavgiJdi? gadavirie?<br />
ar vici me, ras niSnavs<br />
romelic ginda reiting-listi? _ am<br />
quCaze rom pirveli xar, im quCaze Sei-<br />
Zleba oceulSic ver moxvde! zogier-<br />
Ti saxels daxarbebuli mweraliviT,<br />
vatriale es faqti masmediaSi? vameorebine<br />
waramara, waRma-ukuRma? xom<br />
xedavT ager, am Cvens uxsenebel vai-<br />
Jurnalists, arc gaugia es ambavi,<br />
Torem, rom gaego, am frazas mainc ar<br />
dajRabnida, ras izamdao, maSin rogor<br />
moiqceoda, galaktionTan erTad rom<br />
daesaxelebineTo! ras vizamdi, axla<br />
mainc Tu mixvdeba neta! ras vizamdi da,<br />
vijdebodi CemTvis da davelodebodi<br />
XXII saukunes, ra azrisa iqnebodnen<br />
`iqaurebi~ <strong>poezia</strong>sa da poetebze!<br />
ase, Tqven da Tqveni Wkuis xalxs,<br />
arc galaktioni gindodaT Tavis<br />
droze! ase ar iyo?<br />
Cemi werilidan erTaderTi swori<br />
daskvna mainc gamoutania aramkiTxe<br />
mrCevels _ mimxvdara, rom poetisa da<br />
poeziis Sefasebisas arapoetze metad<br />
poetis azri mainteresebs. amas gauRizianebia,<br />
es rogoro, me ara maqvs Sefasebis<br />
uflebao? ase Tuao, maSin arc<br />
geronti qiqoZes eqneboda es ufleba,<br />
arc akaki gawerelias, arc akaki baqraZes,<br />
arc guram asaTianso! amaT ki etoleba,<br />
magram is aRar icis, am `kvartetidan~<br />
romelma ver gamoicno vaJa<br />
fSavelaSi geniosi.<br />
rogorc Cans, warmodgena ara aqvs<br />
sityva `eqspertis~ semantikaze! rogor<br />
fiqrobs: roca leqszea saubari,<br />
visi azri ufro sainteresoa _ mamuka<br />
baraTaSvilis Tu nikoloz baraTaSvilis!<br />
lavrosi kalandaZis Tu ana kalandaZis!<br />
dodo abaSiZis Tu irakli aba-<br />
SiZis!<br />
uxsenebels, rogorc Tavad brZanebs,<br />
karga xnis winaT waukiTxavs Cemi<br />
Canaweri, sadac cnobili frazis (`sxva<br />
saqarTvelo sad ari~) waRma-ukuRma<br />
trials viwuneb. Sewuxebulia, warmovidgine,<br />
rogor atkenda es guls ana kalandaZeso!<br />
anas rogor vatkine guli,<br />
amis Taobaze ukve movaxsene mkiTxvels.<br />
Zvelad Tqmuls aqve barem axalsac davumateb:<br />
xom ar SeiZleba, giJebiviT<br />
dRemudam imas gaviZaxodeT, sxva saqarTvelo<br />
sad ariso, da Cvens am infantilur<br />
bJodials umaRles <strong>poezia</strong>d vacxadebdeT!<br />
sxva saqarTvelo sad aris<br />
da yvelgan: trefikingis buduarebSi,<br />
narkomanTa bandebSi, mtris mexuTe<br />
kolonaSi, sxva qveynebis kulturisa da<br />
mecnierebis samsaxurSi, geiaRlumebze,<br />
amerikaSi, evropaSi, aziaSi, mezobeli<br />
qveynebis cixeebSi... da Tu axalgazrdebis<br />
gasagonad swori SeniSvna<br />
gamovTqvi, amiT codva Cavidine?<br />
3.<br />
ar daijeroT, <strong>poezia</strong>Si iyos saidumlo,<br />
romelic icoda akakim da ar icoda<br />
rusTavelma!<br />
icoda vaJam da ar icoda rusTavelma!<br />
icoda galaktionma da ar icoda<br />
rusTavelma!<br />
icodnen poetebma: imave ticianma,<br />
imave goglam, imave ana kalandaZem,<br />
imave murman lebaniZem... da ar icoda<br />
rusTavelma!<br />
empaier bildingis xuroTmoZRvars<br />
arc ufiqria, rom is, rac icoda man,<br />
ar icodnen xeopsisa da xefrenis piramidebis<br />
mSeneblebma!<br />
imave galaktions uweria, rom `udareblad<br />
mcodne leqsis xerxis~, uwinares<br />
yovlisa, swored rusTavelia.<br />
amitom gamoiyureba absurdad imis gauTaveblad<br />
mtkiceba, rom galaktionis<br />
mere, galaktionis garda, galaktionis...<br />
da ase Semdeg! galaktioni didia<br />
imitom, rom igi sxvebze ukeTesi<br />
mcodnea leqsis xerxis, didma qarTulma<br />
<strong>poezia</strong>m rusTavelisgan rom mii-<br />
Ro memkvidreobiT, im xerxis, didma mo-<br />
ZRvarma rom dautova saqarTvelos anderZiT!<br />
`qarTuli <strong>poezia</strong> dResac galaktionis<br />
gziT midis, yovel SemTxvevaSi _<br />
jerjerobiT isev galaktionis gziT<br />
midis...~ (v. javaxaZe).<br />
logikuri SekiTxva giCndeba: ratom<br />
midis galaktionis gziT da ratom ar<br />
midis rusTavelis gziT! `Zveli xerxi<br />
_ gaxde axali!~ _ piradad me momwons<br />
frostis es swavleba! _ rusTavelis<br />
Zveli xerxi anu, Tu galaktionis eniT<br />
vityviT, leqsis xerxis es udarebeli<br />
codna mudam axali fenomenia, da igi<br />
saSualebas iZleva, am Zveli xerxis wyalobiT<br />
Senc iyo axali!<br />
v. javaxaZe wers: konst. gamsaxurdias<br />
ubrZanebia, verc rusTaveli, verc<br />
vaJa galaktionis ufaqizes Sedevrebs<br />
ver dawerdneno!<br />
axla kiTxvas Sevabruneb: galaktioni<br />
ki dawerda vefxistyaosans? metsac<br />
vityvi: rusTaveli ufro moaxerxebda<br />
galaktionis leqsebis daweras, Tu<br />
galaktioni _ vefxistyaosnis Seqmnas!<br />
SeiZleba, k. gamsaxurdias es absurduli<br />
fraza davimowmoT? risTvisaa es<br />
saWiro! riT ver daviRaleT am aramki-<br />
Txe reklamis keTebiT, an kidev, brwyinvale<br />
poets galaktion tabiZes _ rad<br />
sWirdeba amdeni reklama, miT umetes,<br />
rom Tavad igi didebulad uwevda reklamas<br />
sakuTar Tavs _ galaktionologiis<br />
Seqmnis ideac man SemogvTavaza,<br />
samtrediisTvis sagalaktionos darqmevasac<br />
is moiTxovda da, mis garda axlomaxlo<br />
poeti rom ar dadioda, amasac<br />
is ar qadagebda gamudmebiT?<br />
me ar vwer Cemi paskvilantebisTvis,<br />
me Cemi mkiTxvelebisTvis vwer. patiosanma<br />
mkiTxvelma ki icis, rom me galaktioni<br />
qarTuli poeziis triadaSi movixsenie,<br />
Tanac araerTxel: SoTa, akaki,<br />
galaktioni! erTi ram kidev: galak-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
tionis striqoni _ SoTa, ilia, akaki,<br />
vaJa da... me gavSifre pirvelad da me<br />
davumate mas galaktioni _ Sevasrule<br />
galaktionis survili! _ galaktionis<br />
is leqsi am saxiT (SoTa, ilia, akaki,<br />
vaJa da galaktioni) swored Cemi<br />
daJinebis Sedegad gamoqveynda JurnalSi.<br />
ai, es yvelaferi sakmarisi yofila<br />
saimisod, rom me galaktionis winaaRmdeg<br />
mebrZoli sazogadoebis xelmZRvanelad<br />
gamomacxados romeliRac<br />
literaturulma autsaiderma!<br />
iqneb ar ician paskvilantebma, giJi<br />
rom iyo ezra paundi! daxvreta hqonda<br />
misjili, da sikvdils swored sigi-<br />
Jis diagnozis wyalobiT gadaurCa.<br />
amaze, rogorc cnobilia, cnobilma<br />
mwerlebma iCaliCes!<br />
meramdened CamovTvalo genialuri<br />
giJebi _ igive holderlini, igive selini,<br />
paundi, van gogi, gogoli, igive<br />
graneli... marto galaktionis saxels<br />
adevs ratomRac tabu! ratom _ aravin<br />
icis!<br />
saswrafod unda Seiqmnas mecniereba<br />
galaktionologiao!<br />
saswrafod unda Seiqmnas mecniereba<br />
oTarologiao, es rom daweros<br />
oTar WilaZem, xom siciliT daixoca<br />
xalxi! an, analogiiT, anas rom daewera,<br />
analogia unda Seiqmnaso, analogiuri<br />
sicili ar gaismeboda?<br />
xdeba raRac, raSi garkvevac aucilebelia.<br />
rogorc Cans, gonier azrs<br />
win kerpTayvanismcemloba gadaeRoba!<br />
ra sawyenic unda iyos es, didi qar-<br />
Tveli poeti galaktion tabiZe mxolod<br />
didi qarTveli poetia da aseTad<br />
darCeba marad! _ verasodes veravis<br />
gavagebinebT, ratom aris, an aris ki<br />
igi didi?<br />
ar Targmneso! ar Targmnes ki ara<br />
_ ver Targmnes. galaktioniseuli<br />
umaRlesi harmoniis analogis Seqmna<br />
sxva enebze _ SeuZlebelia! galaktioni<br />
rom didi poetia, es ubralod sityvaze<br />
unda dagvijeron, igi uTargmneli<br />
Semoqmedia!<br />
mainc raSi mdgomareobs Cemi mkrexeloba,<br />
ar aris saintereso?<br />
me erT brwyinvale poets _ galaktion<br />
tabiZes _ vamjobine yvelaferi,<br />
rac danarCen saqarTvelos poeziis<br />
dargSi Seuqmnia! ai, es yofila danaSauli!<br />
arCevanis winaSe rom dadges saqarTvelo<br />
_ aqeT rusTaveli da iqeT<br />
mTeli qarTuli <strong>poezia</strong>, rogor fiqrobT,<br />
ra arCevani unda gaakeTos saqarTvelom!<br />
iqneb vinmes marTla hgonia,<br />
rom saqarTvelo uars ityvis besikze,<br />
guramiSvilze, akakize, iliaze,<br />
vaJaze, galaktionze, leoniZeze, tician<br />
tabiZeze, griSaSvilze, ana kalandaZeze...<br />
roca reiting-listzea saubari,<br />
rusTavels pirveli adgili garantirebuli<br />
eqneba, magram mTel qarTul<br />
<strong>poezia</strong>s igi verasodes Caanacvlebs!<br />
Tavad rusTavelma yvelaze ukeT uwyis,<br />
rom misi udidebulesoba qarTuli<br />
<strong>poezia</strong> didad aRemateba mis udidebulesoba<br />
rusTavels!<br />
ai, es ar ician infantiluri gonebis<br />
patronma grafomanebma. isini namdvili<br />
stalinelebi arian bunebiT, isini<br />
pirovnebis kultis wnevis Sedegad<br />
WkuanaRrZobi kerpTayvanismcemlebi<br />
brZandebian. amitom maTTan polemikas<br />
azri ara aqvs _ isini sul ase ivlian<br />
jguf-jgufad, da roca erTi maTgani<br />
maTi kerpis saxels xmamaRla ityvis<br />
romelime redaqciis SenobaSi (rogorc<br />
es im dRes momxdara), maSinve gaugonari<br />
taSiscema atydeba _ kerpTayvanismcemelTa<br />
erToba mtkice da<br />
uSeniSvnoa!<br />
<strong>poezia</strong> mokvdao, irwmunebian. es unda<br />
davijero? da mainc vwero? amis mTqmeli<br />
xelmocaruli meleqse galaktionis<br />
apologeti ver iqneba! igi galaktionis<br />
mkvlelia _ im jgufis wevria,<br />
sabediswero paskviliT xeli rom kres<br />
da jer kidev bavSvobidan TviTmkvlelobis<br />
maniiT Sepyrobili didi poeti<br />
sikvdilisTvis gaimetes! oRond eseni<br />
_ mkvleli winaprebis memkvidreni<br />
_ winaprebze didi jalaTebi arian! _<br />
amjerad isini sasikvdilod imeteben<br />
ara erT romelime did poets, aramed<br />
mTlianad <strong>poezia</strong>s! _ did qarTul <strong>poezia</strong>s!<br />
ai, am tipis maniakebis ganeitraleba<br />
evaleba Cvens sazogadoebas.<br />
am Temaze rom xma gaviRe, velodi<br />
Tu ara aseT reaqcias? ra Tqma unda,<br />
velodi!<br />
gamoxmaureba<br />
9<br />
aris ki axali poetebis amgvari ignorireba,<br />
maTi daunaxaoba, daufasebloba,<br />
fexebze dakideba, maTi sruli<br />
uaryofa, Segineba, damcireba...<br />
ara, ar aris axali!<br />
SanSe, grigalo da iaralio, am tipis<br />
panegirikebs uwerdnen, dro iyo,<br />
sandro SanSiaSvils! xar poeziis irema<br />
xari da sadRegrZelo Senze axiao!<br />
_ uwerdnen galaktionis magier, galaktioni<br />
ki TiTqos arc arsebobda _<br />
miCumaTebuli hyavdaT, mokveTili,<br />
araraobad gamocxadebuli imave ticians,<br />
paolos, sxvebs...<br />
axla galaktions iyeneben `masobrivi<br />
mospobis iaraRad~ _ mxolod is<br />
aris da sxva aravino, da acxadeben amas<br />
batoni fsevdofuturologebi im momavlis<br />
saxeliT, romlisac araferi<br />
ician, da arc SeiZleba icodnen, ocdameore<br />
da momdevno saukuneebis saxeliT<br />
gamoaqvT sasikvdilo ganaCeni, da<br />
ar ician, rom es verdiqti _ absurdi<br />
araTu eqvemdebareba gasaCivrebas, aramed<br />
axlave cxaddeba absurdad imaT<br />
mier, vinc uflebamosilia, es gaakeTos<br />
_ namdvili mkiTxvelebis, yvelaze kompetenturi<br />
mkiTxvelebis saxeliT...<br />
vaxtang javaxaZem dawera apologia<br />
galaktionze!<br />
unda daweron Tu ara sxvebmac _<br />
udareblad mcodneT leqsis xerxis _<br />
sul sxva wigni galaktionze! _ ara<br />
apologia, aramed namdvili, marTali,<br />
obieqturi, miukerZoebeli wigni did<br />
poetze, romelic iyo Sepyrobili gandidebis<br />
maniiT, da Tavisi didi niWis<br />
wyalobiT iolad axerxebda, daerwmunebina<br />
sazogadoebis udidesi nawili,<br />
rom qarTul <strong>poezia</strong>Si iyo mxolod galaktioni<br />
da sxva aravin!<br />
gaugebrobebi, rasac xelmocaruli<br />
poetebi weren, TiTqo meoce saukuneSi<br />
mxolod galaktionia da sxva aravin,<br />
faqtiurad galaktionis virtualuri<br />
anderZis gaxmovanebaa, da es gaugebrobebi<br />
manam ar amoiZirkveba, sanam am<br />
Temas xels ar mokideben naRdi poetebi<br />
_ udareblad mcodneni leqsis xerxis<br />
_ galaktionis am formula-striqonis<br />
daviwyebis ufleba arc poetebsa<br />
aqvT da arc arapoetebs!<br />
ratom unda vamtkicoT rame ucTomeli<br />
futurologis rixiT _ vin dagvajera<br />
am doneze, rom Cveni yoveli<br />
varaudi, yoveli hipoTeza wyalgauvali<br />
WeSmaritebaa! ver mokvdeba <strong>poezia</strong><br />
_ an TeatrSi SeZvreba igi, an kinofilmSi,<br />
kompiuterSi daidebs binas, estradidan<br />
Segvexmianeba, hepenings daepatroneba,<br />
saxelmZRvaneloebs daepatroneba,<br />
gasvenebebSi itirebs, qorwilebSi<br />
imRerebs da Cvenc simReris<br />
gunebaze dagvayenebs...<br />
vaxtang javaxaZem gaakeTa Tavisi<br />
didi saqme _ genialuri qarTveli poeti<br />
xelidan gamostaca jalaT drosa<br />
da medroveebs, da Seqmna apologiis<br />
Tanamedrove, klasikuri nimuSi! vaxtang<br />
javaxaZe erTaderTia, romelsac<br />
yovelgvari hiperbola epatieba, isic<br />
ki, roca brZanebs, galaktionis mkiTxveli<br />
jer ar dabadebulao! maS, Sen vina<br />
xaro, ar vkiTxavT vaxtangs, radgan viciT<br />
apologiis Janruli Tavisebureba!<br />
magram ar SeiZleba, mTelma saqarTvelom<br />
mxolod apologia weros da<br />
danarCeni poeturi sivrce gauqmebulad<br />
gamoacxados!<br />
iqneb vaxtangsac eTqva am Temaze<br />
rame! es iqneboda yvelaze didi eqspertis<br />
Careva im saqmeSi, romelic man yvelaze<br />
ukeT icis...<br />
wagvikiTxavs ki galaktionis TvaliT<br />
yvelaferi, rac galaktionis gardacvalebidan<br />
naxevari saukunis Semdeg<br />
Seqmnila qarTul <strong>poezia</strong>Si? gvifiqria<br />
imaze, ra moewoneboda, risgan<br />
movidoda aRtacebaSi ras CaTvlida<br />
gameorebis da gaZlierebis, ganvi-<br />
Tarebis Rirsad? isev minda gumiliovis<br />
frazebis damowmeba – kargi leqsi<br />
isaa, rom waikiTxav da gulSi raRac<br />
Camorekavs – `ratom me ver... ratom me<br />
ar...~ nuTu am naxevari saukunis man-<br />
Zilze araferi Seqmnila qarTul <strong>poezia</strong>Si<br />
iseTi, galaktions amgvar grZnobas<br />
da amgvar fiqrs rom gauCenda! gindaT<br />
CamogiTvaloT? dagisaxeloT is<br />
poetebi da is leqsebi, did poets keTli<br />
SuriT rom aRavsebda, aRagznebda,<br />
daafiqrebda, axali Sedevrebis Sesaqmnelad<br />
SemarTavda...<br />
P.S.<br />
miiReben sarCels? ar miiReben? _<br />
esec sakiTxavia _ samarTals saqarTveloSi<br />
yvela doneze uWirs!
10 <strong>poezia</strong><br />
* * *<br />
iveri maisuraZe<br />
epoqa Zelgi,<br />
areuli bani, ebani...<br />
xma WeSmariti<br />
sicruis xmas eTelvineba.<br />
bedis RurRumSi<br />
Cia kacs rom fexi dagicdes.<br />
iRbali getyvis:<br />
me arao _<br />
RmerTma ineba.<br />
Selocva<br />
samSobloqarTa<br />
qarTa,<br />
fexze mexebi<br />
qaliS,<br />
sadole vgrixe qara,<br />
movTale Cxiri – qara,<br />
qada da kecis qara,<br />
gulSi ekalo – qara..<br />
qadna-qadini<br />
moqanda,<br />
mTxova dana da<br />
qalbana,<br />
viTom siwminde<br />
sawmendad,<br />
mRvrie tyuilma<br />
dambana.<br />
vnexe kide da<br />
qalabi,<br />
movel qalSava<br />
qalamde,<br />
RmerTo wamisa waiRe,<br />
sasiyvarulo gadamde.<br />
landebis mesa<br />
vika mJavanaZe<br />
iq, sadac talRa borgavda RamiT,<br />
melandeboda landebis mesa...<br />
naiarevi da mTvrali amiT, –<br />
vkvdebodi TiTqos im eul dResac;<br />
atmis kvirtiviT avfeTqdebodi, –<br />
mamacs, sicocxle mwyuroda mainc.<br />
me, momakvdavi, sios SegTxovdi,<br />
Sen is saunje gaeci saiT?<br />
axla movdivar Ramis aCrdili,<br />
movsulvar isev Cumad da gvian, –<br />
msurs, movismino, velad gaWrili<br />
Seni hangebi cas rogor cvlian.<br />
alvis foTolze dafrenils SaSvad,<br />
mefereboda landebis mesa.<br />
alerss SegTxovdi da Candi arsad, –<br />
Sen ar gesmoda is Cemi kvnesa.<br />
aSuRuri balada<br />
aSuRuri bedi maqvs, –<br />
qalaqs leqsiT vifarav,<br />
meinaxed damisves<br />
mTvrali Zia nikala.<br />
mis iremze Savxtebi,<br />
viajameb napirze,<br />
Cemi gulis xatebi,<br />
mTvarev, SuqiT gamivse!<br />
amicekve kalmaxi, –<br />
qorfa, deda-mtkvarisa,<br />
da harifi manaxe,<br />
maWarma rom gasrisa.<br />
Sens aSuRur duqanSi<br />
movel isev, nikalav,<br />
Sen barbaciT sufras Sli<br />
da bebrul cremls mimalav.<br />
Svel-iremze Savxtebi,<br />
vaalafeb napirze...<br />
Cemi gulis xatebi,<br />
mTvarev, SuqiT gamivse.<br />
* * *<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
melamunebi natvrao,<br />
Soridan<br />
melacicebi..<br />
cotaa enamzeoba,<br />
SenTvis<br />
mcirea ficebi.<br />
Tebervals Cumad<br />
Segwirav.<br />
dagifinode nislebi.<br />
wamove,<br />
dedas davxede..<br />
magram..<br />
uSenod viclebi.<br />
* * *<br />
gana marto qals Cvevia,<br />
TvalT-arCevanTa urCoba.<br />
Taflians qera undoda,<br />
qeras Savfera ujobda....<br />
ias augi vuTxari,<br />
wyevla damfina bageze.<br />
vah, Cemo umadurobav,<br />
ra sikvdiliviT maqezeb..<br />
* * *<br />
xan erze dgeba bindi...<br />
bnelSi uxmobdnen vaCas:<br />
aha, dideba Seni,<br />
metic,<br />
vaSa da vaSa.<br />
arqauli kolxa<br />
kdema – gonebis kandeli,<br />
tkivilTa korianteli...<br />
sulSi iyefebs, cxreba<br />
amorZalebis wyeba.<br />
sulSive cremlad wydeba, –<br />
xaTun xataeTs xatobs,<br />
qarTuli lxini cxveba<br />
da zRapars aclis qatos.<br />
Zu mgeli rZian jiqnebs<br />
mTvaris falosSi iqnevs...<br />
sulSi iyefebs, cxreba<br />
amorZalebis wyeba.<br />
nayofs iRebs saqmisa,<br />
guTnisdeda kolxas poxavs<br />
da beberi qal-misani<br />
rokviT ferTxavs velur Coxas.<br />
kdema – gonebis kandeli.<br />
vnebaTa korianteli...<br />
sulSi iyefebs – cxreba<br />
amorZalebis wyeba.<br />
moqceuli warmarTis balada<br />
Tvali – sulis sarkmeli da sasTumali, –<br />
zecam mwuxrze ise Cumad daiurva, –<br />
simZimiliT CamouSva man vuali<br />
da mzisferi dauRamda graviura.<br />
siom simi daapura Zvel romansiT<br />
da vnebiT kvlav eleqseba mamal hunes,<br />
me ki... mipyrobs urwmunoba im Tomasi, –<br />
sanam hune nacnob tramals daibrunebs<br />
da Sav xalebs kvlav vukocni ToTo titebs,<br />
saxe uTrTiT maT, – RmiliT cremlgaToSilT<br />
da rZis delgma ZuZuebSi xvneSiT mitevs,<br />
da bubunebs dedamiwa cxel saSoSi.<br />
Tu noyier TavTavebad kvlav migemeb, –<br />
agireklav Zvel Tqmulebad mzis saydarze,<br />
xelisgulze piramidebs amigeben<br />
da memfisis vrcel qviSnarSi idarbazeb.<br />
me movwydebi wveTad noes kidobnidan,<br />
kvlav giJurad gavagelveb mamal hunes<br />
da viqnebi is brZeni da is mogvi da<br />
is warmarTi, rwmeniT RmerTs rom dagibrunebs.<br />
brma<br />
damiZaxebs:<br />
Zmao!<br />
unda emono laCars,<br />
me ki<br />
Cem wili qeba<br />
erTi RmerTisTvis damrCa.<br />
Tbilisuri<br />
sam xmaSi vxate<br />
sameba,<br />
dameba<br />
mzera smeniTa.<br />
sxvasTan Tu mivel TumniTa,<br />
SenTan – wvaleba-TmeniTa.<br />
sadac layafi gavabi,<br />
alayafebi gamiRes,<br />
gnaxe,<br />
sulidan Semovel<br />
da mecxre caze wamiRe.<br />
Tiva<br />
bavSvis ambavs<br />
Citi arevs,<br />
misTvis qva vis daeSina?<br />
dayvaveba<br />
yvavils Svenis,<br />
dananeba<br />
berSi qSinavs..<br />
samkapaze wola msurda,<br />
damelode<br />
Zilis Sina..<br />
Sori veli urmebs amtvrevs,<br />
Serwymis gza ver SeaSina..<br />
vnebiani rafsodia<br />
dageSili gitarebi...<br />
galeSili simebi...<br />
bedis kocnad idarebi,<br />
xelisgulze itarebi,<br />
rogorc boSis sizmrebi.<br />
avgarozis qali morbis,<br />
kabisZiri amaod<br />
etalReba Tavis dobils<br />
farSavangis maraod.<br />
tempi... tempi...<br />
weli – kerpi.<br />
saltes svetSi gavebi.<br />
xeTa qoros vnebiT vetrfi, –<br />
mlocven mTvaris qarvebi...<br />
momTabare gazafxulebs<br />
Wreli boSa kartebi<br />
cxeli tuCiT daapurebs<br />
da cecxliviT atydebi!..<br />
avgarozis qali morbis,<br />
kabisZirSi banaob,<br />
ejaxebi wvivze dobils<br />
mocekvave maraod.<br />
iasamnebis TeTri balada<br />
g.g.-s<br />
dRes diliT qarma sevda gamando,<br />
mec gavumxile faruli dardi,<br />
da mainc ise, rogorc arasdros,<br />
me mis motanil yvavilebs vgavdi.<br />
Seirxeoda CemSi suliviT<br />
iasamnebis TeTri balada...<br />
badagad modga Cumi survili<br />
da mudaxilad svetSi gqargavda...<br />
gvenatreboda orives siTbo...<br />
ise mxiblavda Seni alersi,<br />
mefiqreboda – cas wynarad TiTqos<br />
me davurwie mkerdi mTvaresi.<br />
ucxo varskvlavma kocna damaswro,<br />
man damabeda Senze zRva dardi,<br />
da mcemda qari, rogorc arasdros,<br />
da mitovebul salocavs vgavdi.<br />
7-20 agvisto 2009
7-20 agvisto 2009<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
`qveynad raime qaris garda ar arsebula~<br />
andro buaCiZe<br />
Strixebi vaxuSti kotetiSvilis portretisaTvis<br />
studentobis wlebSi vaxuSti kotetiSvilis<br />
leqciebs veswrebodi da<br />
Cvens urTierTobasac aqedan Caeyara<br />
safuZveli. imxanad vaxuSti universitetSi<br />
mxatvruli Targmanis Teoriis<br />
da praqtikis kurss uZRveboda. mas<br />
aqeT mravalma welma gaiara. erTi xanoba<br />
mTargmnelobiT kolegiaSic mogviwia<br />
erTad muSaoba da yovelTvis sixaruls<br />
maniWebda masTan Sexvedra da<br />
saubari.<br />
merec araerTxel Sevxvedrivar an<br />
vwvevivar Sin. bolo dros TviTonve<br />
Semexmiana da mTxova mivsuliyavi. mivedi.<br />
mSvenieri Sotlandiuri viski SemomTavaza.<br />
gazafxulis wynari saRamo<br />
iyo, visxediT da vsaubrobdiT. ucnauria,<br />
dro rom gaivlis, aRarc gaxsovs,<br />
ras exeboda saubari. samwuxarod, es<br />
Sexvedra gamosaTxovari gamodga.<br />
axla saubari fiqrma Secvala. me<br />
xSirad vfiqrob vaxuStize.<br />
maxsendeba goeTes erTi gamonaTqvami,<br />
Tu ginda raime Seqmna, TviTon<br />
unda warmoadgende raRacaso. mar-<br />
Tlac asea. SemoqmedebaSi adamianis<br />
mTeli pirovnuli arseba monawileobs.<br />
erT-erTi yvelaze mniSvnelovani<br />
pirovnebiseuli zneobrivi mrwamsia,<br />
eTikuri msoflgageba. me vfiqrob vaxuSti<br />
am niSniT da, saerTod, mTeli<br />
Tavisi sulieri wyobiT saxelovani mamis,<br />
vaxtang kotetiSvilis da misive<br />
saukeTeso TanaTaobelebis uSualo<br />
memkvidre iyo. amitomac mis sicocxlismoyvareobas,<br />
artistul bunebas da<br />
siwrfeles, analitikur da lirikul<br />
niWierebas zneobrivi principuloba<br />
erwymoda.<br />
vaxuStisTvis ucxo iyo rogorc<br />
primitiuli nacionalizmi, ise meore<br />
ukiduresoba - erovnuli nihilizmi.<br />
Tavisuflebis wlebSi jer erTma iCina<br />
Tavi da dRes aqa-iq meorec TandaTan<br />
xavsiviT ikidebs fexs.<br />
Tavisuflebas Tavisufali adamianebi<br />
amkvidreben. isini aramarto TavianTi<br />
SemoqmedebiT, aramed cxovrebis<br />
niriTac qmnian Tavisufal azrs. isini<br />
angreven dogmebs, gaqvavebul warmodgenebs,<br />
biurokratiul kliSeebs.<br />
aseTebi iyvnen tician tabiZe, vaxtang<br />
kotetiSvili, paolo iaSvili, pavle<br />
ingoroyva, geronti qiqoZe... maT Sesaxeb<br />
da saerTod, amgvari adamianebis<br />
Sesaxeb, mogviTxrobs vaxuSti avtobiograful<br />
wignSi `Cemi wuTisofeli~.<br />
es wigni exeba im adamianebs, vinc XIX<br />
saukunis zRurbli gadmolaxa da XX<br />
saukuneSi uxrwneli faseulobani gadmoitana.<br />
am faseulobaTa mqoneni Zveli<br />
saqarTvelos saxes amJRavneben. vaxuSti<br />
wers: `isini gaJlites 1921-22 wleb-<br />
Si, 1924 wels, 30-ian wlebSi, Zirfesvianad<br />
37-Si, da merec, Tuki vinme gadar-<br />
Ca Rirseuli da keTilSobili, Jletdnen<br />
da Jletdnen; xvretdnen vagonobiT<br />
Tavadebs da aznaurebs, SeZlebul,<br />
gamrje glexebs da gamoCenil specialistebs,<br />
mecnierebs da xelovanT... xvretdnen<br />
Wkuis gamo, codnis gamo, da Tqven<br />
warmoidgineT, mxolod da mxolod<br />
silamazis gamoc ki...~ cota qvemoT ki<br />
dasZens: `ilias mokvliT daiwyes<br />
saqarTvelos gonis amoSanTva da ji-<br />
Sian qarTvelTa amowyvetiT gaaberwes<br />
saSo erisa~.<br />
am ramdenime wlis win vwerdi: `Cemi<br />
wuTisofeli~ exeba imas, razec dRes<br />
yvelaze metad unda fiqrobdes qar-<br />
Tveli kaci - ratom gamodga Tavisufleba<br />
aseTi mware da gausaZlisi? xom<br />
ar vgavarT im frTebmokvecil frinvels,<br />
romelsac galiaSi xangrZlivma<br />
tyveobam frena daaviwya? daaviwya is,<br />
rac misi daniSnulebaa. adamians mxolod<br />
Tavisuflebis pirobebSi SeuZlia<br />
sakuTari Tavis realizacia - arCevanis<br />
gakeTeba, pirovnuli SesaZleblobebis<br />
gamomJRavneba. marTalia, saamisod<br />
is, upirveles yovlisa, Sinaganad unda<br />
iyos Tavisufali, magram SeuZlia `homo<br />
sovietikuss~ Tundac es, rac TavisTavad<br />
arcTu ise cotaa? ra Tqma<br />
unda, ara. mas daaviwyes, rom Tavisufleba<br />
misi daniSnulebis winapirobaa.<br />
`tyavispaltoianebma~ Tavisuflebis<br />
aRsakveTad umokles gzas mimarTes -<br />
fizikurad gaanadgures adamianebi,<br />
romelTa gadakeTebac ver SeZles.<br />
amiT aramarto Cakles Tavisuflebis<br />
suli, - TavianTi varaudiT misi arsebobis<br />
SesaZleblobac amoZirkves.<br />
vaxuSti kotetiSvili mogviTxrobs<br />
im adamianebze, romlebic Tavisuflebas<br />
yoveldRiuri cxovrebis wesiT<br />
amkvidrebdnen da im atmosferoze,<br />
romelSic jer kidev suldgmulobda<br />
Tavisufleba. da yvelaze Semzaravi is<br />
aris, rom es cxovrebis sazrisis Semcveli,<br />
mravalferovani samyaro gaqra,<br />
miwispirisgan aRigava. ufro swori<br />
iqneba Tu vityviT, - mzakvruli Zaladobis<br />
gziT aRgaves, ver amoZirkves,<br />
magram aRgaves. vaxuSti kotetiSvilis<br />
mTeli mizanswrafva imiskenaa mimarTuli,<br />
rom rac SeiZleba mkafiod, xelSesaxebad,<br />
feradovnad aRweros, gaacocxlos<br />
da Cvens Tvalwin warmoaCinos<br />
es gamqrali samyaro~.<br />
am avtobiografiul, memuarul<br />
prozaSi Semzaravi represiebis epoqa<br />
sxvagvari rakursiT aris ganWvretili:<br />
nawarmoebSi aqcentirebulia<br />
ara uSualod represiebi an totalitarizmis<br />
sisastike, aramed is, Tu vin<br />
an ra imsxverpla sabolood am axladamoqmedebulma<br />
maxinam. vaxuSti detalurad<br />
aRwers im pirovnebebs, im sindisierebiT<br />
da kulturiT aRbeWdil<br />
sociums, romlis cxovrebis wesic<br />
safuZvelSive gamoricxavda bolSevizmis<br />
maxinj CanasaxTan Tanaarsebobis<br />
SesaZleblobas. kiTxulob am wigns da<br />
dRevandeli realobis Semyure xvdebi,<br />
rom es gamqrali samyaro, es aunazRaurebeli<br />
msxverpli sabediswero<br />
gamodga saqarTvelosTvis.<br />
kidev erTi monakveTi minda moviyvano<br />
Zveli Canawerebidan: `vaxuSti<br />
kotetiSvilma gamoricxa yovelgvari<br />
maneruloba imiT, rom marTlac faqtobrivi<br />
masalis tradiciul mTxrobelad<br />
mogvevlina. man Tavidanve itvirTa<br />
tradiciuli mTxrobelis roli,<br />
rac, Cemi azriT, winaswargamiznuli<br />
da bunebrivad gaTvlili mxatvruli<br />
xerxi iyo. amiT man Tavidanve miani-<br />
Wa mniSvneloba Tavis mdgomareobas da<br />
mimarTa im bunebriv intonacias, romliTac<br />
ambavi unda gadmoeca. magram<br />
moxda moulodneli ram: pirveli gverdebidanve<br />
es intonacia Zlieri warmosaxvis<br />
wnexqveS moeqca. sruli gasaqani<br />
mieca fantazias, vrcel, vizualuri<br />
xatebiT daxunZlul gansjebs,<br />
metaforul frazebs, movlenaTa da<br />
saganTa xatvas, Txrobis eqspresias~.<br />
ase rom, mogviano periodSi vaxuStim<br />
prozauli Txzuleba Seqmna.<br />
kidev erTxel ifeTqa STagonebis Sadrevanma<br />
da erTad moiyara Tavi misma<br />
pirovnulma, Tandayolilma Tu SeZenilma<br />
niSan-Tvisebebma: erudiciam, gulisxmierebam,<br />
unatifesma gemovnebam,<br />
daxvewilma iumoris grZnobam, Tavisi<br />
sulieri siZlieris Semcnobi kacis silaRem<br />
da umZimesma cxovrebiseulma<br />
gamocdilebam. yovelive es SenivTda<br />
da vaxuSti Tavdaviwyebul mTxrobelad<br />
mogvevlina.<br />
es bolo xans moxda. xolo Tavdapirvelad,<br />
jer kidev sruliad axalgazrda<br />
kacma sparsuli poeziis Targmnas<br />
mohkida xeli. am sferoSi garkveuli<br />
tradicia ukve arsebobda, magram<br />
vaxuStim axali suli STabera mas - Seqmna<br />
azrobrivi simwyobriT da siRrmiT,<br />
lirizmiT da emociurobiT aRbe-<br />
Wdili Targmanebi. Cvens Tvalwin gacocxlda<br />
da aelvarda rudaqis, firdousis,<br />
abu saidis, ansaris, omar xaiamis,<br />
nizami ganjelis, saadis, hafezisa<br />
da sxvaTa nairferovani samyaro.<br />
universistetis derefnebSi daabijebda<br />
studentTa araerTi Taoba, romelic<br />
xmamaRla warmoTqvamda momnusxvel<br />
striqonebs: `Sen sanTeli xar, me mimqrali<br />
sanTlis mudara, magram ganTiads<br />
sanTlisagan ara unda ra~. es TiTqos<br />
Cveulebrivi, ubralod naTqvami<br />
sityvebi, araCveulebrivi STagonebis<br />
quraSi iyo gadamdnari.<br />
vaxuStiseuli analitikuri niWi, silaRe<br />
da maZiebluri daudgromloba<br />
aramxolod aRmosavluri poeziis TargmanebSi<br />
gamovlinda, aramed am filosofiuri<br />
poeturi nimuSebis vrcel,<br />
mecnierulad dadgenil komentar-<br />
Si. mxedvelobaSi maqvs misi gamokvleva,<br />
romelic urTulesi sparsuli leqsis<br />
poetikas Seexeba. araerTxel vyofilvar<br />
mowme Tu rogor kiTxulobda<br />
vaxuSti xaiamis Tu hafezis ama Tu im<br />
robaias, rogor ganmartavda calkeul<br />
sityvasa Tu cnebas, da Semdeg rogor<br />
awvdida msmenels Tavis poetur<br />
variants. misi komentari imdenad amomwuravi<br />
iyo, rom sityvasityviTi sizustis<br />
maZiebeli skeptikosi snobebi Tu<br />
provincialebi pirSi Calagamovlebulebi<br />
rCebodnen. vaxuStis Tavisi sizuste<br />
hqonda - `poeturi sizuste~,<br />
romlis mecnierulad dasabuTebac<br />
SeeZlo da romlis erTgulic mTeli<br />
cxovrebis manZilze darCa.<br />
vaxuStiseuli analitikuri Ziebani<br />
calke saubris Temaa, magram ar SemiZlia<br />
aq Tundac gakvriT ar vaxseno zogierTi<br />
maTgani. maxsendeba vTqvaT,<br />
vaJa-fSavelas calke gamocemuli xu-<br />
Ti poema, romelsac sxva literaturaTmcodneebTan<br />
erTad vaxuStis uaRresad<br />
naTlad dawerili, brwyinvale<br />
komentari axlda. aseve yovelTvis<br />
waruSlel STabeWdilebas tovebda<br />
Cemze vaxuStiseuli interviuebi. am<br />
interviuebSi aRZruli publicisturi<br />
paTosi imdenad wrfeli da maxvilia,<br />
rom warmoudgenelia ar SeZras adamiani.<br />
`kacTaTvis~ - ase hqvia mis erT pasuxs,<br />
romelic misive werilebis wign-<br />
Sia gamoqveynebuli da romelsac piradad<br />
me daufiqreblad miviCnev Tanamedrove<br />
qarTuli publicisturi<br />
azrovnebis mSvenebad.<br />
avstrieli germanulenovani poetis<br />
rainer maria rilkes `duinuri elegiebis~<br />
TargmniT vaxuSti kotetiSvilma<br />
iseTi mwvervali daipyro, romlis<br />
Semdegac TiTqos araferi ar unda<br />
gagvkvirveboda. magram ara! uTargmneli<br />
poeziis Targmnis procesi gagr-<br />
Zelda, amis Semdeg vaxuStim Targmna<br />
iosif brodskis `didostaturi ekvilibristikiT~<br />
aRbeWdili leqsi `ori<br />
saaTi rezervuarSi~. am maTlac uT-<br />
Targmneli nawarmoebis Targmani mxolod<br />
gakvirvebas SeiZleba iwvevdes.<br />
gakvirvebas SeiZleba iwvevdes sicocxlis<br />
ukanasknel wlebSi (roca mas Zlieri<br />
STagoneba ewvia) Targmnili marina<br />
cvetaevas da gansakuTrebiT boris<br />
pasternakis araTu Znelad saTargmni,<br />
faqtobrivad aseve uTargmneli leqsebi.<br />
poeziis vrcel labirinTebSi mgznebare<br />
sulierebiT aRsavse, magram<br />
ukve jangatexili vaxuSti kotetiSvili<br />
hermenevtikosis CiraRdniT<br />
daabijebda. misi CiraRdani yvelaze<br />
ufro bnel kuTxe-kunWuls aclida<br />
saburvels da gamWoli sinaTliT anaTebda.<br />
amiT imis Tqma minda, rom misi<br />
yoveli Targmani konkretuli poeturi<br />
teqstisa da saerTod, poeziis<br />
Rrma gagebis safuZvelze iyo aRmocenebuli.<br />
arsebobs amqveynad araerTi mimz-<br />
gaxseneba<br />
11<br />
idveli leqsi Tu moTxroba, esse Tu<br />
traqtati, tilo Tu qandakeba, simfonia<br />
Tu noqtiurni, magram yovelive<br />
amas xom cocxali, moZravi, cxovelmyofeli<br />
da ganumeorebeli pirovneba<br />
qmnis. da rac ufro mkafioa ama Tu im<br />
qmnilebaSi aRbeWdili pirovnebiseuli<br />
unikalobis xarisxi, miT ufro mniSvnelovania<br />
es qmnileba. ase rom, pirovnebaa<br />
yvelafris Tavi da Tavi.<br />
vaxuStis yoveli fraza STambeWdavi<br />
iyo. STambeWdavi iyo misi yovel<br />
saganTan da TemasTan Sexeba. erTxel<br />
maxsovs, rilkeze wamoiwyo saubari.<br />
saubrobda didxans. da es iyo rilkeze<br />
saubari poeziis konteqstSi. amiT Ti-<br />
Tqos vaxuSti xazs usvamda zogadad<br />
poeziis gagebis aucileblobas da mxolod<br />
amis Semdeg - rilkes mouxelTebeli<br />
xelweris wvdomas. da marTlac,<br />
am zogadi saubris CamTavrebisTanave<br />
vaxuSti moulodnelad uSualod rilkes<br />
Taviseburebebs gadaswvda, TiTqos<br />
SeamWidrova Tema da rilkes poeturi<br />
metyvelebis unikalobas Seexo;<br />
sailustracio masalac uxvad moixmo<br />
da naucbaTev monologSi poetis intonaciuri<br />
wiaRsvlebis primati da<br />
azris paradoqsuloba ise xelSesaxebad<br />
gamokveTa, rom am poetis sxvagvari<br />
gageba TiTqmis SeuZlebeli meCvena.<br />
es iyo variacia rilkes Temaze. da<br />
aseTi variaciebi da improvizaciebi<br />
vaxuStis stiqias warmoadgenda (gavixsenoT<br />
xalxuri poeziis saRamoebi).<br />
rilkes Tema isev zogadad <strong>poezia</strong>ze saubriT<br />
dagvirgvinda; vaxuSti dasZenda:<br />
<strong>poezia</strong> Tavisi arsiT Znelad gasagebia,<br />
arada is sakuTar TavSi atarebs<br />
gagebis aucileblobas, Rrma gageba ki<br />
maSin aris SesaZlebeli, roca erTi<br />
enidan meore enaze Targmnis hermenevtikuli<br />
procesi xorcieldeba. amitomac<br />
aris poeziis Targmna `maRali<br />
xelovneba~.<br />
gasaocari iyo vaxuStis damokidebuleba<br />
sikvdilTan. me iSviaTad minaxavs<br />
kaci, romelic ase gaSinaurebodes<br />
sikvdils. misi xalxur kiloze dawerili<br />
leqsebic sikvdils utrialebs<br />
irgvliv:<br />
Cven aryofnidan movediT<br />
da vnaxeT, yofna rac aris,<br />
azri amqveynad yofnisa<br />
TiTqos ari da arc aris.<br />
win - wyali, ukan - mewyeri,<br />
cecxli da bolos nacari.<br />
bednierebas veZebdiT,<br />
magram ver vpoveT marcvali,<br />
sikvdili deda yofila,<br />
sicocxle - dedinacvali.<br />
sakvirvelia: mravalWirgamovlil<br />
vaxuStis eWviani undobloba ar Sehyria.<br />
siyrmis vaJiSvilis, tatos sikvdilis<br />
Semdegac ki raRac iseTi eguleboda<br />
sicocxlis wiaR, rac aZlebinebda<br />
da mcireoden Svebas gvrida. ra iyo<br />
es ukanaskneli navsayudeli, iqneb sikvdilTan<br />
SeTamaSebis Tu gaSinaurebis<br />
survili? Tu amaoebaTa amaoebis SegrZneba?<br />
iqneb yovelive es erTad Tavmoyrili,<br />
xalxur kiloze SeTxzul leqsebad<br />
da aseve sonetebad amoTqmuli?<br />
ucnauria, magram vaxuSti aramcTu<br />
pirquSi an xelCaqneuli, kacTa mimarT<br />
gulgaciebuli skeptikosi ar gamxdara,<br />
rogorc es Cveulebriv xdeba<br />
xolme, aramed piriqiT, ufro naRvlianad<br />
faqizi, mimndobi da lmobieri<br />
gaxda. mas Cumi sibrZne daeufla. am gansacdelis<br />
Jams aRmoCnda, rom misi ke-<br />
TilSobileba niRabi ar iyo. aRmoCnda,<br />
rom keTilSobileba realurad arsebobs,<br />
magram misTvis adgili naklebad<br />
moiZebneba. aRmoCnda, rom vaxuSti<br />
sxvaTaTvis miukareblad, uCinrad da<br />
saTuTad inaxavda Tavis arsebaSi dedmamis,<br />
leilas da tatos xsovnas da es<br />
iyo Turme misi arsebis SigniT Camdgari<br />
uxilavi sayrdeni niSansveti.<br />
da me mebadeba erTi kiTxva: netav<br />
Tavisi SemoqmedebiTi cxovrebis gariJraJze<br />
Tu ifiqrebda es kaci, rom imxanad<br />
mis mier Seudareblad Targmnili<br />
omar xaiamis erTi robaia ase zedmiwevniT<br />
miesadageboda missave sikvdiliswina<br />
ganwyobas:<br />
qveynad raime qaris garda ar<br />
arsebula,<br />
radgan yoveli daqceula, ar<br />
avsebula,<br />
ararsebuli arsebulad CaTvale,<br />
Zmao,<br />
arsebuli ki miiCnie ararsebulad.
12 interviu<br />
mwerali kote jandieri:<br />
_ dRemde maxsovs is STabeWdileba,<br />
roca Tqveni moTxrobebi wavikiTxe,<br />
gansakuTrebiT `saojaxo qronika~<br />
da `dapatiJeba kinoSi~. rogor<br />
warimarTa Tqveni SemoqmedebiTi cxovreba<br />
pirveli nawarmoebidan dRemde,<br />
da ramdenad Seicvala igi?<br />
_ `saojaxo qronika~ pirveli<br />
moTxroba ar yofila. mas ramdenime<br />
gamouqveynebeli da erTi sauniversiteto<br />
almanax `pirvel sxivSi~ gamoqveynebuli<br />
teqsti uZRoda win. unda<br />
vTqva, rom universitetis mweralTa<br />
wre, romlis beWdviTi organoc iyo<br />
zemoxsenebuli almanaxi, Cemi studentobis<br />
dros axalgazrda literatorebis<br />
popularizacias, reklamirebas,<br />
an, exla rom ityvian `fromouSens~, ki<br />
ar isaxavda miznad, aramed, Tamamad<br />
SeiZleba iTqvas _ Tavisufali azris,<br />
arasabWouri ganaTlebisa da inteleqtualuri<br />
cxovrebis centrs warmoadgenda.<br />
es wre jer kidev niko kecxovelis<br />
reqtorobis dros daarsda da axlandeli<br />
gadasaxedidan naTlad Cans,<br />
rom misi muSaobis formati Zalian sintereso<br />
da efeqturi gamodga _ mweralTa<br />
wris wevrs manqanaze sam egzemplarad<br />
gadabeWdili sakuTari nawarmoebi<br />
unda warmoedgina gansaxilvelad<br />
(cxadi, Tuki amisi survili hqonda).<br />
aqedan ori egzemplari, ganxilvis<br />
dRemde erTi kviriT adre pirveli korpusis<br />
mesame sarTulze, studentTa<br />
samkiTxveloSi ideboda. nebismier<br />
msurvels SeeZlo winaswar gacnoboda<br />
teqsts. darCenili ori egzemplari<br />
eZleoda winaswar SerCeul or oponents<br />
sarecenziod. es oponentebic,<br />
cxadia wris wevrebi iyvnen. bolos ganxilvis<br />
dRec dgeboda. oTxmocdamecamete<br />
auditoria xalxiT ivseboda. SemaRlebaze<br />
mdgar grZel magidasTan<br />
avtori, oponentebi, mweralTa wris<br />
moqmedi Tavmjdomare da batoni tariel<br />
kvanWilaSvili (wris xelmZRvaneli)<br />
ikavebdnen adgils. avtors xmama-<br />
Rla unda waekiTxa Tavisi nawarmoebi,<br />
mere tribunasTan oponentebi dgebodnen<br />
TavianT recenziebs kiTxulobdnen.<br />
amis Semdeg iwyeboda Tavisufali ganxilva,<br />
romelSic monawileobis miReba<br />
darbazSi myof nebismier adamians See-<br />
Zlo. saocaria, magram xSirad<br />
oponirebis done bevrad aRemateboda<br />
imdroindeli oficialuri sabWoTa<br />
kritikis xarisxobriv niSnuls. oratorebi<br />
Tavisuflad operirebdnen egzistencializmis,<br />
fsiqoanalizis,<br />
struqturalizmisa da Tanamedrove<br />
Teologiis cnebebiTa da meTodologiiT.<br />
me piradad pirvelad swored<br />
im sxdomebze gavige rolan bartis,<br />
levi-strosis, iungis, adleris,<br />
roman iakobsonis saxelebi. es namdvili<br />
revolucia iyo _ literaturuli<br />
istorizmis, e.w. `ganxilvis~ wignebisa<br />
da socrealisturi litkritikis<br />
brtyel-brtyel frazeologiasa da<br />
mdare, stereotupul azrovnebaze<br />
aRzrdili axalgazrdebi aq ecnobodnen<br />
mxatvrul teqstTan arsobrivi<br />
midgomis, sruqturuli analizis, nawarmoebis<br />
farTo kulturul konteqstSi<br />
ganxilvisa da ganzogadebis anbans.<br />
saocaria, batoni tarieli tradiciuli<br />
sabWouri filologiuri skolis<br />
aRzrdili gaxldaT. zemoTCamo-<br />
Tvlili avtorebis nawerebs is ar icnobda,<br />
vinaidan sabWouri cenzuris<br />
mier es yvelaferi tabudadebuli iyo.<br />
magram misgan mkafio, Tumca uTqmel<br />
mxardaWeras, waxalisebas da cxovel<br />
interess vgrZnobdiT. Cven, masTan er-<br />
Tad bnelSi xelis cecebiT vpoulobdiT<br />
codnisa da Tanamedrove azrovnebis<br />
naglejebs _ akrZalul saxelebs,<br />
wignebs, statiebs, calkeul<br />
azrebs da vcdilobdiT gavrkveuliyaviT<br />
msoflioSi mimdinare kulturul<br />
da civiliziciur procesebSi.<br />
bevrisaTvis es sakuTari Tavis realizaciis<br />
saSualeba, prestiJis saqme da<br />
keclucobis sgani gaxda. amiT Cven,<br />
yvelani met-naklebad vcodavdiT.<br />
dRevandelobisgan gansxvavebiT, maSin<br />
CvenTvis bevri ram xelmisawvdomi ar<br />
iyo, magram saWiro wignis Zebna Cveva-<br />
Si gadagvivida. sabWouri tabuebi da<br />
cenzura sakralur saburvelSi xvevda<br />
ucxoel avtorTa gvarebs, teqstebs,<br />
mTel mimdinareobebs. es badebda<br />
azarts, akrZaluli xilis mowyvetis<br />
wyurvils da cnobismoyvareobas.<br />
es aris nebismieri cenzuris dadebiTi<br />
mxare, logikuri ukuefeqti, rasac verasdros<br />
vercerTi cenzori ver moereva.<br />
Tu puSkinis pirad werilebs<br />
gaecnobiT, paradoqsul azramde mixvalT:<br />
benkendorfi rom ar yofiliyo,<br />
SesaZlebelia puSkins Tavisi didi talanti<br />
qeifSi, SayirSi, qalebis devnasa<br />
da banqos TamaSSi gaeflanga. cxadia,<br />
ramdenime Sedevrs mainc dagvitovebda,<br />
magram ara, im saocrebas, rasac<br />
misi mTliani Semoqmedeba: lirika, poemebi,<br />
dramebi da proza qvia.<br />
axla Cven vcxovrobT gaxsnili<br />
sazRvrebis, internetis msoflio qselis,<br />
uwyveti sainformacio nakadebis<br />
pirobebSi da Sewuxebuli varT sayovelTao<br />
uwignurobis, gaTavxedebuli<br />
umecrebisa da warmatebuli uvicobis<br />
moZalebisagan. xandaxan Tavs mezozouri<br />
eris reptiliad vTvli. es aris<br />
Cemi Taobis bednierebac da ubedurebac.<br />
ase rom, Sinagani emigracia _ anu<br />
e.w. `SemoqmedebiTi cxovreba~ garegnuli<br />
cvlilebebis gareSe mimdinareobs.<br />
_ ra aris Tqveni azriT dResdReobiT<br />
mwerlis mTavari daniSnuleba<br />
da riT gansxvavdeba igi klasikad<br />
qceuli mosazrebisgan mwerlis<br />
daniSnulebis Sesaxeb?<br />
_ mwerlis daniSnulebaa adamianebs<br />
garkveuli xniT daaviwyos yofi-<br />
Ti wvrilmanebi da usiamovnebebi, gaaTavisuflos<br />
egocentrizmis diqtatisagan<br />
da ganacdevinos sxvisi (Tundac<br />
gamogonili personaJebis gansacdeli),<br />
Tu gaumarTla _ mkiTxveli ka-<br />
Tarzisamde miiyvanos, riTac mas<br />
emociur da inteleqtualur siamovnebas<br />
moutans. amisaTvis ki saWiroa<br />
mweralma periodulad daiviwyos Tavisi<br />
yoveldRiuri problemebi, cota<br />
xniT gamovides sakuTari tyavidan da<br />
personaJis cxovrebiT icxovros.<br />
me ar vici, ras gulisxmobT `klasikad<br />
qceul mosazrebaSi mwerlis<br />
daniSnulebis Sesaxeb~, magram Tu es<br />
eris mamobas, faris mwyemsobas, manaTobel<br />
Suqurad yofnas an sxva, amdagvar<br />
sazogadoebriv aqtivobas niSnavs, ma-<br />
Sin kategorialud gpasuxobT _ ara,<br />
es ar aris mwerlis daniSnuleba. Tu<br />
goeTe da ilia WavWavaZe weris paralelurad<br />
amasac axerxebdnen, es ar niSnavs,<br />
rom yvela mwerali valdebulia<br />
igive moiwadinos, mxolod imitom, rom<br />
azrebisa da gancdebis sityviT<br />
gamoTqma da sityvebis sworad dalageba<br />
SeuZlia.<br />
meore mxriv, nebismieri moqalaqe,<br />
maT Soris mweralic, valdebulia xmas<br />
imaRlebdes usamarTlobis, siyalbis,<br />
adamianuri Rirsebis fexqveS gaTelvis,<br />
Zaladobis, rasobrivi, erovnuli, kon-<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
`stili gansazRvravs literaturas~<br />
fesiuri Tu asakobrivi segregaciis,<br />
socialuri Cagvrisa da politikuri<br />
devnis winaaRmdeg. es banaluri WeSmaritebaa.<br />
ise ki, Tu adamians wera siamovnebas<br />
aniWebs, misTvis gacilebiT xelsayrelia<br />
marginalur mdgomareobaSi yofna,<br />
vidre socialur avanscenaze dgoma<br />
da telekamerebis win gauTaveblad<br />
gancxadebebisa da komentarebis keTeba<br />
literaturisgan daSorebul sakiTxebze.<br />
_ erT-erT interviuSi aRniSnavT,<br />
TviTtkboba ar maxasiaTebso, magram<br />
mainc, rogor grZnobT, rom moTxroba<br />
`gamovida~...<br />
_ me mgoni, am SekiTxvaze Cemi mosazreba<br />
ukve gamovTqvi. roca teqsti<br />
dawerilia, is avtorisgan damoukidebel<br />
cxovrebas iwyebs. im momentSi,<br />
rodesac bolo frazas wertili esmis,<br />
mwerali qreba da Cndeba mkiTxveli,<br />
romelsac Cveulebrivi mkiTxvelisagan<br />
mxolod imiT gansxvavdeba, rom<br />
nawarmoebis wakiTxva pirvels Seu-<br />
Zlia, aqvs ufleba Seasworos, an sulac<br />
dawvas teqsti. Tu Cems nawerSi aSkara<br />
sibriyve ar SeiniSneba, Tu is gonebriv<br />
interess da emociur muxts iwvevs, ma-<br />
Sin SeiZleba vivaraudo, rom raRac<br />
gamovida. amis Semdeg mkiTxveli qreba<br />
da Cndeba redaqtori skalpeliT xel-<br />
Si.<br />
_ weris dros xangrZlivi pauzebi<br />
gaqvT Tu TavauRebliv muSaobT?<br />
_ Tu Tavi ar aiRe da ar miixedmoixede,<br />
ris Sesaxeb unda wero? pauzebs<br />
rac Seexeba, me mgoni, es gardauvalia.<br />
sxva saqmea, maTi xangrZlivoba.<br />
Cems SemTxvevaSi pauzebi wlobiT gr-<br />
Zeldeba xolme. axla rom vakvirdebi,<br />
yvela moTxroba, romelic ki damiweria,<br />
erTi scenariT iqmneboda: emociuri<br />
biZgi, erTi, an ori mxatvruli<br />
saxe, pirveli ramdenime gverdi, rogorc<br />
kamertoni, romelic gansazRvravs<br />
ritms, Txrobis stils, leqsikas,<br />
mere pauza... mexsierebaSi mxolod ritmi<br />
da mTavri xati, an personaJi rCeba.<br />
xangrZlivi cda momentisa, rodesac<br />
romelime azri, Tundac sruliad ganyenebuli,<br />
unisonSi mova mexsierebaSi<br />
Senaxul gancdasTan. Tu es moxda, mere<br />
bunebrivad Cndeba fabula, sxva personaJebi,<br />
siuJeti ki weris dros ixlarTeba<br />
da TavisiT mieqaneba finalisaken.<br />
es yvelaze sasiamovno etapia.<br />
cxadia, es albaT yvelaze araracionaluri<br />
meTodia mxatvruli teqstis<br />
dasawerad. aravis vurCevdi mis gamoyenebas.<br />
sawuxarod, sxva teqnikas ar<br />
vflob. Tumca, mkiTxvels es raSi ainteresebs?<br />
_ iwerT Tu ara mniSvnelovan STabeWdilebas?<br />
dameTanxmebiT droTa<br />
ganmavlobaSi bevri ram ikargeba da<br />
qreba, risi gacocxlebac mere TiTqmis<br />
SeuZlebelia.<br />
_ gamigia, rom bevri swored ase<br />
iqceva. me ki kaxuri bunebisa Tu sizarmacis<br />
gamo es arasdros gamikeTebia.<br />
SesaZloa, spontanurad dawerili da<br />
Semdeg ujraSi didi xniT dasaflavebuli<br />
pirveli ramdenime gverdi Tqvens<br />
mier naxsenebi Canawerebis kompensaciaa.<br />
Tu adamians guli udevs amisken<br />
da sakmao Sinagani disciplinac aqvs,<br />
jobs sistematiurad iwerdes ubis wignakSi.<br />
es gacilebiT swori da profesionaluri<br />
mgonia. bevri ram, mar-<br />
Tlac fermkrTaldeba da ikargeba.<br />
Tumca, amave dros, mniSvnelovani<br />
swored is mgonia, rac mexsierebidan<br />
ar iSleba. saqme mexsierebaSic ar aris<br />
_ wera did emociur stresebTanaa<br />
dakavSirebuli da am dros aracnobieridan<br />
moulodnelad amodis xolme<br />
is, rac didi xnis dakarguli da daviwyebuli<br />
gvgonia. am TvalsazrisiT, Sesa-<br />
7-20 agvisto 2009<br />
Zloa yvelaze sando `ubis wignaki~ Cveni<br />
mravaltanjuli da daundobeli<br />
aracnobieri iyos.<br />
_ Tu gqoniaT romelime mwerlis<br />
gavlena? stilur gavlenas vgulisxmob<br />
da ara zogad STabeWdilebas.<br />
_ rogorc cxovelebis, ise adamianebis<br />
naSierni samyaros Secnobas miba-<br />
ZviT iwyeben. mibaZva universaluri instrumentia<br />
raRacis gasagebad. aristotele<br />
musikas frinvelTa mibaZvas,<br />
dramaturgias ki `ambebis~ mibaZvas<br />
uwodebda. maxsovs, meaTe klasSi `didostatis<br />
marjvenas~ rom gavdiodiT,<br />
mTeli klasi dakavebuli viyaviT kowia<br />
gamsaxurdias stilis parodirebiT<br />
da erTmaneTs vejibrebodiT iseTi<br />
margalitebis mogonebaSi, rogoricaa,<br />
magaliTad: `CiJi uyvardao, dedisimeds,<br />
biJi!~, anda `fexi rom daartyi,<br />
Zalian getkina, xes?~ am xumroba-xumrobaSi,<br />
Cven mivageniT im sintaqsur<br />
gasaRebs, romliTac martivad ixsneba<br />
kowias stilis saidumlo. msgavs parodiul<br />
cdebs iakob curtavelis, vaJafSavelas<br />
da ilia WavWavaZis mimarTac<br />
vatarebdiT. piradad CemTvis, es<br />
uwyinari stiluri TamaSobani seriozuli<br />
skola (enjeoSnikebis enaze<br />
`Treiningi~) aRmoCnda.<br />
dabal klasebSi, sanam edgar pos<br />
novelebs wavikiTxavdi, literaturisadmi<br />
Cemi interesi siuJetis ganvi-<br />
TarebiT da personaJTa xasiaTebiT<br />
Semoifargleboda. magram edgar pos<br />
prozam pirvelad magrZnobina stilis<br />
magia. es seriozuli aRmoCena iyo,<br />
erTgvari kulturuli Soki. aqedan<br />
erTi ram myarad CamebeWda TavSi _<br />
stili gansazRvravs literaturas.<br />
me maSin amas `enas~ veZaxdi. vxvdebodi,<br />
rom `mamis mkvlelic~ da `me, bebia,<br />
iliko da ilarionic~ qarTulad,<br />
magram sruliad gansxvavebul enaze<br />
iyo dawerili. mosayoli ambis Sesatyvisi<br />
enis gamonaxva dRemde mTavar<br />
literaturul amocanad mimaCnia.<br />
stilur gavlenas rac Seexeba,<br />
pirdapiri gagegebiT aseTi ram ar SeminiSnavs.<br />
individuluri stili ki sakmaod<br />
pirobiTi cneba mgonia. ra stiluri<br />
niSnebis Tanxvedraa, aka mor-<br />
CilaZis iseT romanebs Soris, rogorebicaa,<br />
vqvaT `faliaSvilis quCis<br />
ZaRlebi~ da `gadafrena madaTovze~?<br />
aq mxolod Zalian gamocdil teqstologs<br />
SeuZlia raime sintaqsuri an<br />
leqsikuri msgavsebis aRmoCena, isic<br />
didi gaWirvebiT. am mwerlis mTavar<br />
Rirseba swored sxvadasxva narativis<br />
flobaa da ara raRac akviatebuli individualuri<br />
stili.<br />
sawinaaRmdego magaliTsac moviyvan:<br />
grigol robaqiZe zustad erTi<br />
eniT aRwers irubaqiZis miTosur ambavs<br />
da arCibald mekeSis tragikul peripetiebs<br />
gasabWoebis droindel<br />
saqarTveloSi, amave eniT gadmovqcems<br />
stalinis horoskops da sakuTar STabeWdilebebs<br />
`suxiSvilebis~ koncertis<br />
naxvis Semdeg (`qarTuli genia,<br />
rokviT ganfenili~). rodesac mTxrobeli<br />
mxolod erTi, xelovnurad gamogonili<br />
narativis tyveobaSi imyofeba,<br />
es, Cemi azriT, individualuri<br />
stili ki ara, ufro maneraa. manera ki<br />
egocentrizmisa da TviTtkbobis<br />
gamoxatuleba mgonia.<br />
mkiTxvelma SeiZleba ikiTxos _ ki<br />
magram, marsel prustis nawarmoebebi<br />
xom mkafiod gamoxatuli stiluri<br />
erTianobiT gamoirCeva, prusti xom<br />
sxva mweralSi verafriT agereva? esea,<br />
magram, arsebiTad, yvelaferi rac<br />
prustma dawera, erTi didi romania.<br />
igive SeZleba iTqvas balzakze, romelmac<br />
mTel Tavis prozas erTi saTauric<br />
ki mougona _ `adamianuri komedia~.<br />
amitom zRvari idividualur stilsa
7-20 agvisto 2009<br />
da maneras Soris, erTi SexedviT, Zneli<br />
gasavlebia. Tumca kargi mkiTxveli<br />
amas yovelTvis grZnobs.<br />
_ marsel prusti werda: `kargi<br />
wignebis erT-erTi gasaocari Tviseba<br />
swored isaa, rom avtorisTvis mas<br />
SeiZleba `daskvnebi~ erqvas, mkiTxvelisTvis<br />
ki `biZgi~. TqvenTvis romelia<br />
yvelaze kargi wigni?<br />
_ pasuxi Tqvensave kiTxvaSia _<br />
kargi wignia is, romelic iZleva biZgs<br />
iseT sakiTxebze fiqrisaTvis, razedac<br />
wakiTxvamde saerTod ar gifiqria, an<br />
fiqris sagani aseT rakursSi jer ar<br />
daginaxavs; romelic emociur da inteleqtualur<br />
daZabulobas iwvevs da<br />
aRviZebs warmosaxvas; romelic, mokled<br />
rom vTqvaT, sakuTar Tavs da pirad<br />
problemebs gaviwyebs, amiT ki<br />
Tavisuflebas ganiWebs. aseTi wignebi,<br />
RvTis madliT, Zalian bevria.<br />
kargi wigni, maRal literaturas<br />
ar niSnavs, magram mis gareSe samyaro<br />
daiRupeboda. Cvens TaobaSi vis ara<br />
aqvs wakiTxuli iaSaRaSvilis `mglis<br />
biliki~?! snobebi ityvian, rom es saer-<br />
Tod ar aris literatura, rom gemovnebis<br />
daqveiTeba aseTi teqstebiT<br />
iwyeba da sxv. magram `mglis biliki~ is<br />
wigni iyo, romelic Soreuli reisis<br />
mZRolebs `sideniis~ qveS edoT da<br />
xanmokle gaCerebebis dros kiTxulobdnen;<br />
maRaziis gamyidvl qalebs<br />
nervebi eSlebodaT, rodesac myidveli<br />
aiZulebda Tvali moewyvitaT gacrecili<br />
furclebisaTvis da Zexvi<br />
aewonaT; madloba iaSaRaSvils, ioram<br />
Cadunels da kidev bevrs, romelTa<br />
wignebic gamarTuli qarTuli enis<br />
wiaRSi amyofebda amden adamians da<br />
droebiT mainc aTavisuflebda rutinis,<br />
erTferovnebisa da wvril-wvrili<br />
sazrunav-sawuxaris Waobisagan. maSin<br />
aravin ityoda ase: `madloba unda movuxado~,<br />
`pozicia davafiqsiro~, anda<br />
`informacia gavaJRero~.<br />
_ mwerlis Semoqmedeba mainc sinamdvilisa<br />
da gamogonilis Serwymaa,<br />
ase Cans Tqvens bolo moTxrobaSi<br />
`globalizacia~. es metad saWirboroto<br />
problemaa dRevandel<br />
msofliosTvis da arc saqarTveloa<br />
gamonaklisi.<br />
_ filosofosma da poetma mamuka<br />
lekiaSvilma erTxel moswrebulad<br />
Tqva, civilizacia istoriis didi mdinaris<br />
napirebze mSenebare kompleqss<br />
hgavs, romelic amave mdinaris motanili<br />
masaliT igeba. urTierTdakavSirebul<br />
Senoba-nagebobaTa daxvaveba nelnela<br />
aviwrovebs kalapots da nabijnabij<br />
arTmevs mdinares mis kuTvnil<br />
sivrces. es usasrulo mSenebloba nagebobaTa<br />
kompleqss sabolood erT did<br />
saxlad aqcevs, romlis SigniTac mihqris<br />
artaxebSi moqceuli mdinare da<br />
vinaidan es artaxebi sul ufro da<br />
ufro viwrovdeba, mdinaris dineba<br />
sul ufro swrafi da cofiani xdeba.<br />
es procesi bolos miRwevs kritikul<br />
zRvars, rodesac istoria Surs iZiebs.<br />
didi madloba mamukas am martivi da<br />
zusti metaforisTvis, romelic na-<br />
Tel warmodgenas gvaZlevs Tanamedrove<br />
civilizaciur procesebze, globalizaciasa<br />
da momavlis perspeqtivaze.<br />
namdvilad aris raRac giJuri<br />
proeqtSi, saxelwodebiT `globalizacia~<br />
_ anu erTi veeba saxli, romlis<br />
SigniTac mdinarea gamoketili. XX<br />
saukunis bolos frensis fukuiamam<br />
ukve gvamcno kidec istoriis dasrulebis<br />
Sesaxeb. mere aRmoCnda, rom<br />
fukuiamas `informacia~ istoriis<br />
gardacvalebis Sesaxeb naadrevi da<br />
gadaWarbebuli aRmoCnda, magram tendencia<br />
(an, rogorc Cveni liberalinteleqtualebi<br />
ityvian, `intencia~)<br />
zustad aris nagrZnobi da Cavlebuli.<br />
cxadia, es xeriozul xifaTs uqmnis<br />
civilizacias. Cven vxedvT, rom sabediswero<br />
bzari ukve Tavidan bolomde<br />
gasdevs civilizebul samyaros da mamuka<br />
lekiaSvilis sityvebiT rom vTq-<br />
vaT, `am mravalsarTulian nagebobas<br />
niu-iorkis tyupebiviT dangreviT emuqreba~.<br />
Cven vgrZnobT, rom rRvevas<br />
ganicdis yvela Sre da sarTuli:<br />
ideologiuri, politikuri,<br />
ekonomikuri, kulturuli, socialuri<br />
da egzistencialuri. igive iTqmis<br />
adamianis fsiqikisa da cnobierebis<br />
Sesaxebac. yvela CamoTvlil sferoSi<br />
konfliqtebi da ganxeTqileba<br />
permanentuli da Seuqcevadia.<br />
_ globalizacia CvenSic ikidebs<br />
fexs, rasac Tqveni moTxrobis personaJebic<br />
grZnoben, magram sjobs<br />
met-naklebad gacnobierebuli<br />
hqondes sazogadoebas, Tu rasTan<br />
aqvs saqme, raTa mosalodnelze naklebi<br />
davkargoT.<br />
_ saqarTveloSi (da saqarTvelos<br />
gareTac) bevri fiqrobs, rom globalizacia<br />
qveynebisa da erebisaTvis<br />
viRacis mier xelovnurad Tavsmoxveuli<br />
Zaladobrivi qmedebaa. am `viRaca-<br />
Si~, albaT trans-nacionaluri finansuri<br />
korporaciebi unda igulisxmebodes.<br />
xalxurad amas zogjer `masonebis~,<br />
uares SemTxvevaSi ki `sionistebis~<br />
globalur SeTqmulebad naTlaven<br />
xolme. aseTi tipis msjelobas<br />
xSirad vismenT bazrobebze, transportSi,<br />
teleekranidanac ki.<br />
namdvilad ar mivekuTvnebi im<br />
snobebis ricxvs, romlebic waramara<br />
gaiZaxian neoliberalur kliSed<br />
qceul uazro frazas: `me ar mjera<br />
SeTqmulebaTa Teoriis.~ gvjera, Tu ar<br />
gvjera, faqtia, rom masStaburi SeTqmulebebi<br />
istoriariaSi xdeboda,<br />
xdeba da momavalSic moxdeba. magram,<br />
am konkretul SemTxvevaSi namdvilad<br />
ver gaviziareb istoriis primitiul<br />
masonofobiur axsnas.<br />
me viziareb azrs, rom globalizacia<br />
dasavluri civilizaciis istoriuli<br />
ganviTarebis Sedegad warmoSobili<br />
kanonzomieri procesia da<br />
istoriis subieqtebis _ erebis, winaSe<br />
Slis axal politikur, ekonomikur da<br />
kulturul perspeqtivebs, magram,<br />
amave dros Seicavs seriozul xifaTsac.<br />
globalizaciis procesis pozitiurad<br />
gamoyeneba damokidebulia<br />
TiTeul calke aRebul erze da<br />
erovnul saxelmwifoze, mis inteleqtualur,<br />
sulier da materialur mzaobaze.<br />
magram, vinaidan aseTi mzaobis<br />
xarisxi yvela konkretul SemTxvevaSi<br />
sxvadasxvaa _ globalizaciis procesTan<br />
dakavSirebuli sargebelic da<br />
saSiSroebac yvela calke aRebuli<br />
erisTvis gansxvavebuli iqneba. aqedan<br />
gamomdinare, ganuzomlad izrdeba<br />
nebismieri erovnuli xelisuflebis<br />
mniSvneloba da misi pasuxismgebloba,<br />
raTa maqsimalurad gamoiyenos axali<br />
saSualebebi da minimumade Seamciros<br />
eris winaSe mdgari xifaTi.<br />
rodesac saubaria globalizaciis<br />
pozitiur mxareze, aqcenti sam arsebiT<br />
momentze keTdeba:<br />
1. informaciiuli nakadebis swrafi<br />
da SeuzRudavi miRebisa da gavrcelebis<br />
saSualeba planetarul<br />
masStabSi (masmedia, multimedia, interneti<br />
da sxv.).<br />
2. dedamiwis nebismier wertilSi<br />
kapitalis swrafad da SeuzRudavad<br />
mozidvis saSualeba, saWiro proeqtis<br />
gansaxorcieleblad (saerTaSoriso<br />
sabanko qseli, safondo birJebi da<br />
sxv.).<br />
3. nebismieri profesiisa da kvalifikaciis<br />
adamianTa (fizikuri da inteleqtualuri<br />
resursis) Tavisufali,<br />
an gamartivebuli wesiT gadadgilebis<br />
saSualeba.<br />
Teoriulad, nebismier ersa da<br />
erovnul xelisublebas SeuZlia am<br />
sami saSualebidan nebismieris saku-<br />
Tari nacionaluri interesebis Sesabamisad,<br />
gaazrebulad da efeqturad<br />
gamoyeneba. analogiurad _ nebismier<br />
adamians, an korporaciuli niSniT<br />
gaerTianebul adamianTa jgufs Seu-<br />
Zlia zemoxsenebul saSualebaTa<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gamoyeneba sakuTari interesebisaTvis.<br />
magram, swored amaSive imaleba safrTxec.<br />
saqme isaa, rom globalizaciis<br />
procesi araproporciulad zrdis<br />
Zlieri saxelmwifoebisa da korporaciuli<br />
jgufebis ideebs, politikuri<br />
da ekonomikur interesebis<br />
gavrcelebisa da gabatonebis saSulebas.<br />
2004 wlisaTvis mesame samyaros qveynebis<br />
jamurma valma ornaxevar trilion<br />
dolars gadaaWarba, am valis momsaxureba,<br />
ki am qveynebs yovelwliurad<br />
samas samocdaTxuTmeti miliardi<br />
ujdebaT. es 3-jer metia, vidre mesame<br />
samyaros qveynebi jandacvasa da ganaTlebaze<br />
jamurad xarjaven da<br />
ocjer aRemateba ganviTarebadi saxelmwifoebisaTvis<br />
ekonomikuri daxmarebis<br />
saxiT gamoyofil Tanxebs.<br />
dedamiwis mosaxleobis naxevari cxovrobs<br />
dReSi 2 dolarad. amave dros,<br />
ganviTarebad qveynebSi kerZo kapitalisa<br />
da uZravi qonebis 70-dan 90<br />
procentamde ekuTvnis am qveynebSi<br />
mcxovrebi ojaxebis 1 procents. mesame<br />
samyaros qveynebis saxelmwifo biujetis<br />
udidesi nawili procentiani<br />
sagareo valebis gadaxdas, adgilobriv<br />
CinovnikTa gamdidrebas da Ziri-<br />
Tadad maT dasacavad Seqmnili policiuri<br />
Zalebisa da armiebis Senaxvas<br />
xmardeba da ara mosaxleobis<br />
ekonomikur daxmarebas, romlis absoluturi<br />
umravlesobac siRatakis zRvars<br />
qvemoT imyofeba (j. perkinsi,<br />
2005).<br />
meqanizmi, romlis saSualebiTac<br />
dedamiwaze aseTi globaluri `status-kvo~<br />
miiRweva, martivia:<br />
1. erovnuli mTavrobebis darwmuneba<br />
infrastruqturisa da energetikis<br />
seqtoris ganviTarebisaTvis<br />
uzarmazari sagareo sesxebis aRebis<br />
aucileblobaSi;<br />
2. msoflio bankis, savaluto fondis,<br />
an msxvili transnacionaluri korporaciebisagan<br />
sesxis gacema im<br />
pirobiT, rom proeqtirebisa da ganxorcielebisaTvis<br />
gamoyofili Tanxis<br />
ori mesamedi moxmardeba ucxoeli<br />
eqspertebis, inJinrebisa da teqpersonalis<br />
anazRaurebas, agreTve sabanko<br />
momsaxebas;<br />
3. erovnuli mTavrobebis iZuleba,<br />
gadauxdeli valebis momsaxurebis sanacvlod<br />
gaasxvison bunebrivi<br />
resursebi da strategiuli obieqtebi.<br />
perkinsi Tvlis, rom, glibaluri<br />
imperiis Camoyalibebis JiniT Sepyrobili<br />
korporaciebi, bankebi da<br />
mTavrobebi iyeneben mTel Tavis finansur<br />
da politikur muskulaturas,<br />
raTa Cveni skolebi, universitetebi,<br />
interviu<br />
13<br />
firmebi da masobrivi informaciis sa-<br />
Sualebebi aRiarebdenen da amkvidrebdnen<br />
azrs, rom sixrbe ganviTarebis<br />
mTavari stimuli da motivaciaa,<br />
rom dedamiwis bunebriv simdidreTa<br />
ukanmouxedavi eqspluatacia gamarTlebulia,<br />
rom Cvenma Svilebma unda<br />
mibaZon adamianebs, romelTa cxovrebis<br />
wesic yovlad uzneo da gauwonasworebelia,<br />
rom dedamiwis mosaxleobis<br />
didi jgufebi unda cxovrobdnen<br />
"dawinaurebuli" elitaruli umciresobis<br />
karnaxiT da eqvemdebarebodnen<br />
mas...<br />
ra Tqma unda, yvelaze advili da<br />
komfortuli iqneboda yvelaferi<br />
organizebuli SeTqmulebis, an SeTqmulTa<br />
jgufisaTvis gadagvebralebina,<br />
magram saubedurod, Tu sabednierod<br />
es SeuZlebelia. es ar aris SeTqmuleba.<br />
es Cven varT, mTeli Cveni<br />
uazrobiT, sixarbiT da cofiT. yvelafers<br />
Cvenive xeliT vakeTebT, ufro<br />
swored vaoxrebT da amitomac gviWirs<br />
globalizaciasTan swori, arsebobisaTvis<br />
met-naklebad uxifaTo mimarTebis<br />
gamoZebna.<br />
_ ra mniSvneloba aqvs TqvenTvis,<br />
rogorc mwerlisTvis mocaleobas?<br />
_ mocaleobis Sesaxeb kacobriobis<br />
erTerTi mTavari wignis, bibliis<br />
pirvelsave gverdze saocari ram weria:<br />
Tavidan RmerTma Seqmna zeca da<br />
miwa, Semdeg dReebis mixedviTaa aRwerili<br />
samyaros Seqmnis etapebi, bolos<br />
ki teqsti gvamcnobs, rom meSvide dRes<br />
RmerTma daisvena. Zneli warmosadgenia,<br />
rom RmerTi daiRala. es cnoba demiurgis<br />
mier Seqmnil kosmiur wesrig-<br />
Si mocaleobis adgilsa da mniSvnelobaze<br />
migvaniSnebs. es namdvilad RvTaebrivi<br />
mWvretelobisa da hedonizmis<br />
gamoxatulebaa.<br />
meore, qarTvelTaTvis umTavres<br />
wignSi, `vefxistyaosanSi~ rusTaveli<br />
RmerTis mier adamianebisTvis boZebuli<br />
madlis, mijnurobis axsnisas mocaleobas<br />
aucilebel pirobad miiCnevs<br />
siyrmesa da siuxvesTan erTad.<br />
mocaleoba srul usaqmurobasa da<br />
marazmSi yofnas ar niSnavs. kidev erTi<br />
bibliuri gamonaTqvamis Tanaxmad,<br />
`aris Jami qvaTa grovebisa da aris Jami<br />
qvaTa srolisa~. mocaleoba STabeWdilebebis,<br />
codnisa da gamocdilebis<br />
grovebis Jamia. Semoqmedeba ki _ qvebis<br />
srolaa.<br />
gavkadnierdebi da vityvi, rom mocaleobis<br />
rolisa da mniSvnelobis SefasebaSi<br />
me srulad veTanxmebi zemoTmoyvanil<br />
avtoritetul mosazrebebs.<br />
esaubra xaTuna alxaziSvili
14 Targmani<br />
pativcemulo sazogadoebav!<br />
upirvelesad unda mogibodiSoT,<br />
vinaidan ar maqvs am leqciis inglisurad<br />
wakiTxvis unari. ukve mesame welia,<br />
rac amerikaSi vcxovrob, da am<br />
enas jerovnad ver daveufle. niuiorkSi<br />
Camosvlis pirvelive dRidan<br />
urTierToba rusul emigrantul wreebTan<br />
davamyare da mxolod rusuli<br />
problemebiT var dakavebuli. gaxldiT<br />
yovelkvireuli rusulenovani Jurnalis<br />
`axali amerikelis~ erT-erTi<br />
damfuZnebeli da, aqedan gamomdinare,<br />
inglisuri mxolod supermarketsa da<br />
metroSi Tu mWirdeboda. saerTod, inglisur<br />
enas rusi emigrantebi sxvadasxva<br />
doneze floben. es codna Semdegnairad<br />
SeiZleba davaxarisxoT:<br />
metros inglisuri, supermarketis inglisuri;<br />
ufro zemoT – televizoris<br />
inglisuri da `deili niuzis~ inglisuri.<br />
bolos ki, mwvervalze – `Caina Taunis~,<br />
anu Cinuri ubnis inglisuri. yvelaze<br />
metad Cven im inglisuris gageba<br />
gviWirs, romliTac Cinuri restornebis,<br />
samrecxaoebisa da sakancelario<br />
maRaziebis mflobelebi sargebloben.<br />
Cems megobarTagan yvelaze gonierni<br />
umTavresad inglisuris cud codnaSi<br />
madanaSauleben. maT ori argumenti<br />
aqvT:<br />
1. Tu inglisurs srulyofilad daeuflebi,<br />
SeZleb amerikel da inglisel<br />
mweralTa nawarmoebebis originalSi<br />
wakiTxvas da Sens winaSe axali,<br />
brwyinvale samyaro gadaiSleba.<br />
2. inglisuris safuZvlianad Seswavla<br />
gagiadvilebs amerikelebTan ur-<br />
TierTobas da dagexmareba, ukeT Seicno<br />
es saocari qveyana da sakuTari Tavi<br />
mis srulyofil moqalaqed SeigrZno.<br />
amaze Cemi kontr-argumentebiT<br />
vpasuxob xolme. inglisuris Zalian kargad<br />
Seswavlis SemTxvevaSic ki, didididi<br />
is SevZlo, rom ukeT gavigo amerikeli<br />
da ingliseli avtorebis nawarmoebebSi<br />
siuJeti, Caswvde maT azrebsa<br />
da ideebs.<br />
Tumca literaturaSi yvelaze naklebad<br />
swored azrebi, ideebi, da gansakuTrebiT<br />
siuJeti mainteresebs. Cem-<br />
Tvis yvelaze Rirebulia ara nawarmoebis<br />
analitikuri mxare, aramed misi<br />
xmovani gama, misi aromati, misi gradusi,<br />
misi ferweruli da fonetikuri<br />
struqtura - anu swored is, rasac Cven<br />
auxsnel mimzidvelobas veZaxiT.<br />
Tan unda gamogitydeT, rom Cems<br />
samSobloSi, rac ar unda ucnaurad<br />
geCvenoT, mTargmnelobiTi saqmianoba<br />
Zalze kargadaa organizebuli. bevr<br />
niWier mwerals da poets cenzura maTi<br />
nawarmoebebis gamoqveynebis saSualeba<br />
ar aZlevs da isic iZulebulia mTargmnelobas<br />
mihyos xeli, raTa rogorme<br />
saarsebo saxsari moipovos. Semi-<br />
Zlia uamravi SesaniSnavi saxeli gavixseno,<br />
dawyebuli pasternakisa da axmatovasgan,<br />
brodskiTa da axmadulina-<br />
Ti damTavrebuli. amiT TargmanTa done<br />
udaod gaumjobesda, magram es moxda<br />
mTliani rusuli literaturis<br />
xarisxis klebis xarjze. asea Tu ise,<br />
ruseTSi SesaZlebelia joisis, oruelis,<br />
kiplingis, hemingueis, folkneris,<br />
kolduelis, Tomas vulfis, stainbekis,<br />
vonegutis, apdaikis, selinjerisa<br />
da mravali sxva, SesaniSnavi ing-<br />
sergei dovlatovi<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
literaturuli gazeTi 7-20 agvisto 2009<br />
rusuli literaturis brwyinvaleba da siRatake<br />
lisurenovani avtoris TargmanTa yidva.<br />
rac Seexeba pirad kontaqtebs, bevri<br />
Tavisufali dro ar maqvs. amitom<br />
vcdilob literatorebTan viTanam-<br />
Sromlo, umTavresad amerikel slavistebsa<br />
da mTargmnelebTan, anu rusuli<br />
enis mcodneebTan. aseTebia, magaliTad,<br />
amerikelTa Soris Cemi uaxloesi<br />
megobari, rusuli filologiis<br />
profesori karl proferi da mTargmneli<br />
en fridmani, visi rusulic Cemsas<br />
ar Camouvardeba.<br />
gamogitydebiT, rac mogaxseneT,<br />
suleluri TavismarTlebaa da saku-<br />
Tari udardelobis gamarTlebis<br />
mcdeloba. amitomac kidev erTxel<br />
gTxovT patiebas imisaTvis, rom am leqcias<br />
rusulad gikiTxavT.<br />
axla Cveni leqciis Temas davubrundeT.<br />
leqciis saTaurad onore de balzakis<br />
romanis saxeli `kurtizanTa<br />
brwinvaleba da siRatake~ avirCie. literaturis<br />
Sedareba Tavisufali yofaqcevis<br />
qalbatonTan mkrexelobad<br />
sulac ar mimaCnia. yovel SemTxvevaSi<br />
literaturas is ufro esadageba, vidre,<br />
vTqvaT, patiosani diasaxlisis<br />
andac keTilsindisieri mosamsaxuris<br />
roli. Tavisufali yofaqcevis qalbatonTan<br />
literaturas isic aaxlovebs,<br />
rom misi Rirebuleba masSivea, da ara<br />
mis mier gaxmovanebul principebSi.<br />
leqciis am saTaurs isic amarTlebs,<br />
rom dResdReisobiT rusul literaturaSi<br />
erTdroulad SeimCneva rogorc<br />
misi udao didebis niSnebi, misive<br />
aSkara ubadrukobac.<br />
daviwyoT iqidan, rom evropuli da<br />
amerikuli literaturisgan gansxvavebiT,<br />
rusuli literatura, dasavluri<br />
gagebiT, literaturas saerTod ar<br />
warmoadgens.<br />
es paradoqsi erTgvar ganmartebas<br />
saWiroebs.<br />
rusuli marTlmadidebeli eklesia<br />
(ruseTis mTavari eklesia) dasavluri,<br />
kaTolikuri da protestatuli eklesiebisgan<br />
gansxvavebiT rus xalxSi didi<br />
avtoritetiT arasdros sargeblobda.<br />
mas ar gaaCnda is mrisxane Zala,<br />
romelic misdami pativiscemasa da<br />
SiSs daTesda. rusul xalxur zRapreb-<br />
Si bevrgan vawydebiT mraval Seuracxyofasa<br />
da dacinvas mRvdelTmsaxur-<br />
Ta mimarT. iq xSirad abuCad igdeben<br />
mRvdlebsa da maT colebs, romlebic,<br />
rogorc wesi xarb, briyv da gaiZvera<br />
tipaJebad arian gamoyvanilni. rusuli<br />
eklesiis istoriaSi mravali mowame<br />
da gmiria, magram Zalian iSviaTad Tu<br />
waawydebiT moqmedebis pozitiuri<br />
programis mqone religiur moRvawes.<br />
rusuli eklesiis avtoriteti swored<br />
axla mtkicdeba, am bolo aTwleulSi,<br />
anu disidentobis epoqaSi, rodesac<br />
ramdenime rusma mRvdelTmsaxurma didi<br />
sulieri simtkice gamoavlina totalitarzmTan<br />
brZolaSi riTac xalxis<br />
siyvaruli da pativiscema daimsaxura.<br />
rac Seexeba rusul filosofias,<br />
igi dasavlur filosofiaze bevrad<br />
axalgazrdaa. man ganviTareba mxolod<br />
me-19 saukuneSi daiwyo, riTac msoflios<br />
iseTi brwyinvale saxelebi misca,<br />
rogoricaa bulgakovi, soloviovi,<br />
leontievi, berdiaevi da sxvebi. istoriulad,<br />
filosofosebs ruseTSi<br />
yvela juris antisocialuri elementebi<br />
enacvlebodnen – salosebi, mawanwalebi,<br />
galoTebuli mwignobar-molaybeebi<br />
da ubralo quCis takimasxrebi.<br />
maT mimarT rusuli sazogadoeba<br />
yovelTvis erTgvar zizRnarev cnobismoyvareobas<br />
avlenda.<br />
sxva ambavia literatura, romelic<br />
ruseTSi yovelTvis ukiduresad popularuli<br />
iyo da didi pativiscemiT<br />
sargeblobda. mwerals ruseTSi winaswarmetyvelad<br />
Tvlidnen da mas titanur<br />
SesaZleblobebs awerdnen. mwerlisagan<br />
ruseTSi yvelaze didi, saxelm-<br />
(niu-iorkis universitetSi wakiTuli leqcia)<br />
wifoebrivi mniSvnelobis sakiTxebis<br />
gadaWras elodnen xolme. misi roli<br />
da funqcia aq yovelTvis gansakuTrebulad<br />
sapatio iyo. amitomac sakuTar<br />
Tavze Tqma, rom `mwerali var~ ruseT-<br />
Si iseTive cud tonad iTvleboda, rogorc<br />
Tqma imisa, rom `ulamazesi var~,<br />
an `seqsualuri giganti var~, an ubralod,<br />
rom `var kargi adamiani~. ruseTSi<br />
mwerlebTan damokidebuleba Zalian<br />
hgavs amerikelebis damokidebulebas<br />
kinovarskvlavebTan an sportis CempionebTan.<br />
sabWoTa kavSirSi satelevizio<br />
reklama rom arsebobdes, filmebs<br />
Soris pauzebSi vixilavdiT ara fara<br />
fosets, an muhamed alis, aramed kurt<br />
voneguts, apdaiks da aizek baSevic zingers.<br />
Tumca, ra dasamalia, rom fara<br />
foseti mainc ukeT gamoiyureba, vidre<br />
zingeri, da Tundac voneguti.<br />
swored am mizeziT rusulma literaturam<br />
TandaTan SeiZina is Tvisebebi,<br />
romlebic mas aranairad ar sWirdeboda.<br />
religiis analogiurad, man Tavze<br />
udidesi zneobrivi muxtis itvir-<br />
Ta, xolo filosofiis darad garesamyaros<br />
inteleqtualuri ganmartebis<br />
misias daepatrona. wminda esTeturi,<br />
artistuli movlenidan literatura<br />
TandaTanobiT cxovrebis saxelmZRvanelod<br />
gadaiqca. ufro xatovnad Tu<br />
vityviT, nacvlad imisa, rom TviTon<br />
yofiliyo oqro, igi oqros mopovebis<br />
instruqciad gadakeTda.<br />
amas xeli rusulma literaturulma<br />
kritikamac Seuwyo, romlis safuZvlebic<br />
seriozulma sazogado moRvaweebma<br />
_ belinskim, CerniSevskim da<br />
dobroliubovma Cayares. kritika literaturas<br />
iseT moTxovnebs uyenebda,<br />
romelTac saerTo araferi hqondaT<br />
literaturis esTetur RirebulebebTan<br />
da mas sazogadoebriv-politikuri<br />
tendenciebis msaxurebas avalebda.<br />
rusuli literaturisagan moelodnen<br />
xalxis keTildReobaze zrunvas,<br />
ganaTlebis popularizacias, da arc<br />
ise ukanasknel rigSi – mimzidvel da<br />
damajerebel zneobriv qadagebas.<br />
amgvarad, WeSmariti rusuli literaturis<br />
istoria misi esTeturi uflebebis<br />
SenarCunebisaTvis brZolis da<br />
am, mis mierve dawesebul, esTetur<br />
sazRvrebSi Tavisufali ganviTarebisTvis<br />
brZolis ambavia.<br />
amis zedmiwevniT zust magaliTs<br />
udidesi rusi poeti da prozaikosi<br />
aleqsandr puSkini warmoadgens. pu-<br />
Skinma ganasaxiera yvelaferi saukeTeso<br />
da srulyofili rusul literaturaSi.<br />
sabWoTa kavSirSi puSkinis<br />
pirovneba da Semoqmedeba dReisTvis<br />
mTlianad kanonizirebulia. arsebobs<br />
misi saxelobis asobiT humanitaruli<br />
dawesebuleba, mis nawarmoebebs aswavlian<br />
skolebsa da universtetebSi. misi<br />
portretebi iseve xSirad gvxvdeba<br />
TvalSi, rogorc leninisa da breJnevis<br />
portretebi. sinamdvilisgan xSirad<br />
Zlier daSorebul mis gamosaxulebebs<br />
waawydebiT abanoebsa da stadionebze,<br />
sabavSvo baRebsa da stomatologiur<br />
klinikebSi. puSkinis Semoqmedeba<br />
wmindaTa-wmindaa leninisa da breJnevis<br />
Semoqmedebis msgavsad. Tumca, es<br />
yovelTvis ase rodi iyo. puSkins Tanamedroveni<br />
qarafSutobasa da molaybeobas<br />
abralebdnen, Txzavdnen masze<br />
mware parodiebs da misgan meti sazogadoebriv-politikuri<br />
JReradobis<br />
mqone nawarmoebebs iTxovdnen. amasTan<br />
dakavSirebiT moviyvan erT citatas<br />
puSkinisa da mis axlo megobris, Tavad<br />
viazemskis mimoweridan.<br />
viazemski wers:<br />
`yvela mwerlis amocana isaa, rom<br />
mkiTxvels sikeTisadmi siyvaruli,<br />
codvisadmi ki siZulvili gauRvivos~.<br />
puSkini mtkiced da mkacrad pasuxobs:<br />
`sulac ara. <strong>poezia</strong> zneobriobaze<br />
maRlaa. yovel SemTxvevaSi, is sul sxva<br />
ramea~.<br />
puSkinis am gancxadebaSi gansaku-<br />
TrebiT mniSvnelovani meore nawilia.<br />
gansja imaze, ra ufro maRla dgas, <strong>poezia</strong><br />
Tu zneoba, iseve rTulia, rogorc<br />
imis garkveva, spilo ufro Zlieria Tu<br />
veSapi. sirTule swored isaa, rom isini<br />
sruliad gansxvavebuli movlenebia.<br />
puSkinisaTvis zneobrivi an ideologiuri<br />
pretenziis wayeneba iseTive<br />
sibriyvea, rogorc mglisa Tu qoris<br />
amoralobaze laparaki. iseTive sisulelea,<br />
rogorc mcdeloba moraluri<br />
zewola movaxdinoT qariSxalze, wyaldidobasa<br />
Tu udabnos papanaqebaze.<br />
puSkini qmnida, Tu SeiZleba iTqvas,<br />
bunebriv reJimSi sicocxlisadmi sruli<br />
TanagrZnobiT, da amgvarad nebismieri<br />
mosazrebis gamoxatva SeeZlo. am<br />
dros misi piradi sazogadoebriv-politikuri<br />
Sexedulebebi sruliad araaqtualuria.<br />
puSkinis gmirebi iSviaTad<br />
msjeloben abstraqtulad, da maSinac<br />
ki roca es xdeba, msjelobis sagani<br />
mainc SemoqmedebiT process exeba, risi<br />
magaliTicaa puSkinis `mcire tragedia~<br />
– `mocarti da salieri~.<br />
puSkini ara profesiiT, aramed sakuTari<br />
fiziologiuri wyobiT iyo xelovani.<br />
misi Segneba artistuli procesis<br />
warmmarTvel berkets warmoadgenda<br />
da yovelive, rasac misi xeli<br />
exeboda, literatura xdeboda. aseTi<br />
iyo misi piradi cxovrebac - brwyinvale<br />
literaturul siuJetSi moqceuli<br />
mravali detali, romelic tragikuli<br />
finaliT damTavrda. amrigad,<br />
puSkinis Semoqmedeba warmoadgenda<br />
literaturaSi esTetizmis gamarjvebas<br />
sazogadoebriv-politikur qadagebebsa<br />
da moralistobaze. Tu CavTvliT,<br />
rom rusuli literatura puSkiniT<br />
iwyeba, es namdvilad mravlismomaswavebeli<br />
da iRbliani dasawyisi gaxldaT.<br />
axla ki rusuli prozis im oTxi gigantis<br />
Semoqmedebas Sevexod, vinc puSkinis<br />
gakvalul gzas daadga. vgulisxmob<br />
tolstois, dostoevskis, turgenevsa<br />
da gogols.<br />
oTxive maTgans udidesi plastiuri<br />
niWi gaaCnda da TiToeuli maTgani sazogadoebriv-politikur<br />
da sulierregiliur<br />
moRvaweobis sferoebSi ama<br />
Tu im doziT sakuTarma TavSeukavebelma<br />
TviTgamoxatvam imsxverpla.<br />
lev tolstoi aTamde genialuri<br />
wignis avtori iyo. mogvianebiT ki man<br />
sruliad unayofo zneobrivi moZRvreba<br />
Seqmna, uari Tqva sakuTar nawarmoebebze,<br />
dawera aTasobiT warmoudgenlad<br />
mosawyeni igavi da TiTqmis degeneratuli<br />
traqtatebi xelovnebaze,<br />
baletze, Seqspirul dramebze. bolos<br />
igi saSinel zneobriv tanjvaSi, yvela<br />
problemaze pasuxgaucemlad, rkinigzis<br />
sadguris mosacdelSi mitovebuli<br />
da ojaxidan gaqceuli gardaicvala.<br />
sainteresoa misi `iasnaia polianas~<br />
skolis bedic. tolstoim saku-<br />
Tar sofelSi glexTa SvilebisaTvis<br />
skola gaxsna, romelSic TviTonve aswavlida.<br />
mas aRafrTovanebda mowafeebis<br />
sxarti goneba da uSualoba. mwerali<br />
bavSvebs zneobriv principebs<br />
unergavda, rasac mogvianebiT moyva is,<br />
rom maTi umetesoba `narodnikebad~,<br />
loTebad da gzaabneul adamianad Camoyalibda,<br />
visac sakuTar pedagogze iSviaTad<br />
Tu dascdeboda raime kargi.<br />
xalxis mexsierebaSi tolstoi did<br />
Semoqmedad darCa, misi sazogado moRvaweoba<br />
ki, romelic mas sakuTari cxovrebis<br />
mTavar saqmed miaCnda, aRaravis<br />
axsovs da mxolod akademiuri wreebis<br />
interesad rCeba.<br />
dostoevskim oTxi genialuri romani<br />
Seqmna, magram sakuTar saJurnalo-sazogadoebriv<br />
asparezze rogorc<br />
slavianofilma publicistma, Tavi<br />
saSinel reaqcionerad da, rac mTavaria,<br />
Zalian mosawyen avtorad warmoaCina.<br />
misi uzomod gawelili `mwerlis<br />
dRiuri~ axlosac ver miva misive mx-
7-20 agvisto 2009<br />
atvrul nawarmoebebTan.<br />
dostoevskis sicocxleSi yvelaferi<br />
saukeTeso literaturas ukavSirdeba,<br />
yvelaferi cudi ki - katorRa,<br />
gadasaxleba, iZulebiTi samxedro samsaxuri,<br />
finansuri Tu sazogadoebrivpolitikuri<br />
gaugebrobebi pirdapir<br />
kavSirSia mis mcdelobebTan, daemkvidrebina<br />
Tavi aramxatvrul sferoeb-<br />
Si.<br />
turgenevis Semoqmedeba marTlac<br />
genialuri `monadiris CanawerebiT~<br />
iwyeba. Semdeg igi `ideuri~ romanebis<br />
Txzvas Seudga, ramac sicocxleSive<br />
mouRo bolo mis warsul didebas. turgenevis<br />
Tayvanismcemlebi gansakuTrebiT<br />
usvamen xazs mis mier bunebis silamazis<br />
aRweris SesaniSnav unars. me es<br />
aRwerilobani sworxazovan naturalistur<br />
Txrobad mimaCnia, romliTac<br />
SeiZleba mxolod botanikosi an mxaredmcodne<br />
dainteresdes. turgenevis<br />
gmirebi sqematurebi arian, misi ybada-<br />
Rebuli qalebi ki mkiTxvelSi yvelanair<br />
grZnobebs iwveven maTi gacnobis<br />
survilis garda. dRes Znelad warmomidgenia<br />
inteligenti adamiani, romelic<br />
turgenevis moTxrobebs waikiTxavs,<br />
Tu mas raime praqtikuli an akademiuri<br />
miznebi ar gaaCnia, vTqvaT aseTi<br />
`turgenevi da me-19 saukunis 60-iani<br />
wlebis rusuli sazogadoebrivi azrovneba~.<br />
gogols satiruli mimarTulebis<br />
fenomenaluri artistuli monacemi<br />
da totaluri iumoris grZnoba hqonda,<br />
rac rus mwerlebs arc Tu xSirad<br />
axasiaTebT. man datova erT-erTi saukeTeso<br />
rusuli romani `mkvdari sulebi~,<br />
Semdeg ki zneobrivi idealebis<br />
Ziebas CauRrmavda, gamosca samarcxvino<br />
wigni _ `megobrebTan mimowerebidan~,<br />
romelSic monobis instututis<br />
gamarTlebas Seecada, Cakla sakuTar<br />
TavSi Semoqmedi da axalgazrda da<br />
sruliad SeSlili gardaicvala.<br />
am oTxi titanis Semcvlelad movida<br />
Cexovi _ rusul literaturaSi pirveli<br />
WeSmaritad evropeli mwerali,<br />
artistuli Semoqmedi, romelic aranairi<br />
sazogadoebriv-politikuri gamoxtomebiTa<br />
da fokusebiT ar gasvrila.<br />
man pirvelma moipova dasavleTis<br />
didi aRiareba. saukeTeso amerikeli<br />
mwerlebi daufaravad saubrobdnen mis<br />
gavlenaze, samSobloSi ki igi yvelaze<br />
aRviraxsnili da Seuracmyofeli Tavdasxmebis<br />
obieqtad aqcies belinskis,<br />
CerniSevskisa da dobrolubovis literaturul-kritikuli<br />
skolis warmomadgenlebma.<br />
Cexovs brals sdebdnen<br />
cinizmSi, gulgrilobaSi, xalxis gaWirvebisadmi<br />
uyuradRebobaSi. kritikosma<br />
mixailovskim mas Robis ZirSi Sim-<br />
SiliT sikvdilic ki uwinaswarmedtyvela.<br />
amis miuxedavad, Cexovma didi<br />
sulieri simtkice gamoiCina, sazogadoebriv<br />
politikur vnebebamde ar<br />
daeca da sakuTar TavSi Semoqmedi<br />
SeinarCuna, riTac ukvdavebasac miaRwia.<br />
misi Semoqmedeba aRsavsea RirsebiTa<br />
da simSvidiT, is normaluria am<br />
sityvis saukeTeso mniSvnelobiT, rogori<br />
normaluric unda iyos cocxali<br />
bunebis nebismieri movlena.<br />
aq uadgilo ar iqneba Seqspiris citireba.<br />
erT-erT monologSi hamleti<br />
ambobs sityvebs, romelTa mxolod miaxlovebiT<br />
gaxseneba SemiZlia, Tumca<br />
maT azrSi absoluturad darwmunebuli<br />
var. hamleti acxadebs:<br />
`ra momivida netav iseTi, kaxpa<br />
dedakaciviT sakuTari sulis gamoxatvas<br />
sityvebiT rom vlamob...~<br />
hamlets unda Tqvas, rom sityvebi<br />
unayofo refleqsiis Sedegia da, rom<br />
namdvili kaci sakuTar Tavs aqtiur<br />
nayofier moqmedebaSi unda gamoxatavdes<br />
da, rom Tanamedrove sazogadoebas<br />
swored amgvari moRvawe sWirdeba<br />
da a.S.<br />
es azri savsebiT misaRebia hamletisnairi<br />
saxelmwifo moRvawis piridan,<br />
magram miuRebelia SemoqmedisTvis,<br />
vinaidan Semoqmedis mxridan TviT<br />
sityvaa saqme. miuxedavad amisa, yvela<br />
rus mwerals sakuTar SemoqmedebaSi<br />
umaRlesi miRwevisTanave sazogadoebriv-politikuri<br />
moRvaweobisadmi<br />
ltolvis dauokebeli Jini gauCnda da<br />
am asparezze saSineli marcxi iwvnia.<br />
amgvari globaluri warumateblobis<br />
nimuSad Tundac solJenicinis publicisturi<br />
moRvaweoba gamodgeba. sol-<br />
Jenicinma SemoqmedebiTi gza mSvenieri<br />
romanebis weriT daiwyo, magram<br />
dasavleTSi moxvedrisTanave gadawyvita<br />
bralmdeblisa da winaswarmetyvelis<br />
mantia moesxa da ise movlenoda<br />
sazogadoebas. igi saTaveSi Caudga rusuli<br />
sazogadoebrivi azrovnebis friad<br />
saxifaTo nacionalur-qristianul,<br />
saboloo jamSi avtoritarul tendencias,<br />
riTac sakuTari Tavis komprometacia<br />
moaxdina im mkiTxvelTa<br />
TvalSi, visac ruseTis momavali evropul-demokratiul<br />
saxelmwifod hqonda<br />
warmodgenili.<br />
solJenicinis literaturuli antipodia<br />
didi rusi poeti, Cemi Zveli<br />
nacnobi da piradi gmiri iosif brodski.<br />
igi ver acduna veranairma sazogadoebriv-politikurma<br />
rolma da is<br />
poetad, mxatvrad, ostatad darCa.<br />
swored amitom igi dRemde mwvave kritikis<br />
obieqtia rusuli emigrantuli<br />
beWdviTi sityvisa, sadac bolo dReebs<br />
iTvlian belinskisa da dobrolubovis<br />
mimdevarni, romelTac TavianTi winaprebis<br />
arc uangaroba da arc vneba ar<br />
gaaCniaT, TumcaRa maT Secdomebs dausjelad<br />
amravleben.<br />
brodskis da solJenicins isev davubrundebi,<br />
rodesac Tanamedrove<br />
etapze myof rusul literaturas ganvixilav.<br />
yovelive zemoTqmuli imas rodi<br />
niSnavs, rom literaturas mkiTxvelze<br />
dadebiTi gavlenis moxdena ar ZaluZs.<br />
araviTar SemTxvevaSi. namdvili literatura<br />
amgvar zegavlenas mniSvnelovnad<br />
axdens, magram ara ise sworxazovnad,<br />
rogorc amas plakati, an,<br />
vTqvaT, masobrivi sainformacio saSualeba<br />
akeTebs. literatura amas rTuli,<br />
iribi saSualebiT aRwevs, am meqanizmis<br />
zemoqmedebis gaanalizeba Znelia.<br />
bevrad ufro iolia yuradRebis<br />
gamaxvileba im martivsa da naTel grZnobebze,<br />
romelic ase Tu ise yvela mki-<br />
Txvels awuxebs ruseTSic da dasavleTSic.<br />
rodesac raime SesaniSnavs<br />
kiTxulobT, warmtac musikas usmenT,<br />
an niWier ferwerul tilos aTvalierebT,<br />
erTi wuTiT swydebiT realobas<br />
da TiTqmis usityvod ambobT:<br />
`RmerTo, ra sulelurad, briyvulad<br />
da arasworad vcxovrob! rogori<br />
udardeli, daundobeli da umsgavso<br />
var! dResve, axlave daviwyeb sxvanair<br />
cxovrebas _ Rirseuls, keTilSobils,<br />
gonivruls...~<br />
ai, es, Tavisi arsiT, religiuri<br />
grZnoba warmoadgens literaturis<br />
zneobriv gamarjvebas. es grZnobaa misi<br />
mkiTxvelis gonebaze moraluri zegavlenis<br />
nayofi – im zegavlenisa, romelic<br />
mxolod esTeturi xerxebiT Tu miiRweva...<br />
ase rom, revoluciamdeli rusuli<br />
literatura metnaklebi warmatebiT<br />
axerxebda sakuTari artistuli uflebebis<br />
dacvas da orad gaxleCili sazogadoebrivi<br />
valdebulebebisa da saku-<br />
Tari daniSnulebis msaxurebisaTvis<br />
brZolaSi viTardeboda. ruseTSi arsebobda<br />
zogjer msubuqi, zogjer ki<br />
sakmaod daundobeli klerikaluri da<br />
samoqalaqo cenzura, sazogadoebrivi<br />
sikeTis ideiT gamsWvaluli uceremonio<br />
literaturuli kritika. magram<br />
1917 wlamde ruseTs ar hqonda artistebze<br />
damiznebuli da maT daTrgunvaze<br />
orientirebuli sadamsjelo aparati.<br />
amitomac mweralTa Soris saukeTesoni<br />
axerxebdnen dasaxuli amocanebis<br />
Sesrulebas. Tu marcxdebodnen,<br />
mxolod sakuTar TavTan da ara saxelmwifosTan<br />
uimedo orTabrZolaSi.<br />
1917 wlidan ki yvelaefri Seicvala.<br />
leninma oficialurad da araorazrovnad<br />
xelovnebas garesamyaros<br />
Semcvleli erT-erTi instrumentis<br />
roli miuCina. es periodi rusuli literaturis<br />
mizanmimarTuli ganadgurebis<br />
dasawyisia. aqedan moyolobuli<br />
igi gausaZlis pirobebSi ganagrZobs<br />
arsebobas, kargavs saukeTeso warmomadgenlebs<br />
da saxelmwifosTan mTliani<br />
asocirebis donemde mdabldeba. oficialuri<br />
monacemebiT rvaasamde gamorCeuli<br />
literatori stalinis sakoncentracio<br />
banakebSi ganadgurda. magram<br />
kidev ufro didi saSineleba iyo,<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
rom literatura kargavda uZvirfases,<br />
misi sicocxlisunarianobisaTvis<br />
aucilebel Tvisebas – Ria da uSiSari<br />
TviTgamoxatvis unars.<br />
da Tuki ocian, ocdaaTian wlebSi<br />
rusuli literatura raRacnairad<br />
jer kidev iZleoda brwyinvale da<br />
Rirseul nayofs, es misi normaluri<br />
da bunebrivi ganviTarebis faqtad ar<br />
unda miviCnioT. metad xatovnad rom<br />
vTqva, es iyo Camqrali varskvlavis<br />
Suqi, da Tuki solJenicins davesesxebi<br />
– is miwaSi gamqrali tbis narCen qafs<br />
ufro hgavda.<br />
WeSmariti literatura raRac periodiT<br />
mainc agrZelebda arsebobas<br />
im mizezis gamo, rom damjeli meqanizmi<br />
moqmedebaSi TandaTanobiT modioda,<br />
da momavalSic garkveuli xarvezebiT<br />
Tu axerxebda muSaobas.<br />
1941 wlis omis dawyebisTvis literatura<br />
ukve TiTqmis mTlianad ganadgurda<br />
da mas mere am sferoSi mtanjvelma<br />
ubadrukobam didi xniT<br />
daisadgura.<br />
50-iani wlebis bolosTvis xruSCovis<br />
moklevadianma daTbobam literaturul<br />
ZalTa gamococxleba gamoiwvia<br />
da JurnalebSi gaielva axalgazrda,<br />
niWieri mwerlebis – aksionovis,<br />
gladilinis, voinoviCis, okujavas,<br />
efimovis, axmadulinas, SuqSinis, iskanderis,<br />
balteris da sxvaTa saxelebma.<br />
es iyo didi iluziebisa da kidev<br />
ufro didi imedebis periodi. bevrs<br />
egona, rom literaturuli procesis<br />
aRdgena SesaZlo xdeboda da rom Sesa-<br />
Zlebeli iyo gadebuliyo xidebi klasikur<br />
rusul literaturasa da samociani<br />
wlebis jansaR mxatvrul tendenciebs<br />
Soris.<br />
vai rom, am iluziebs axdoma ar eweraT.<br />
sazogadoebis demokratizaciis<br />
procesi swrafad Sevida CixSi da is,<br />
rac amas mohyva kidev ufro ubadruki,<br />
unayofo da gulisgamawvrilebeli<br />
aRmoCnda.<br />
Tu stalinis dros niWier mwerlebs<br />
nawarmoebebs jer ubeWdavdnen, Semdeg<br />
lafs asxamdnen da bolos xvretdnen<br />
an sakoncentracio banakebSi anadgurebdnen<br />
(babeli, pilniaki, mandelStami),<br />
axla maT aRar xvretdnen, cixeSic<br />
TiTqmis aravis svamdnen, magram aravis<br />
aRarafersac uqveynebdnen. saukeTeso<br />
mwerlebi, SeTqmulebiviT werdnen<br />
`ujrisTvis~, rogorc maSin ambobdnen.<br />
naklebad Rirseulni da rwmenaSi meryevni<br />
ki mTeli guliT saxelmwifos samsaxurSi<br />
Cadgnen, riTac Zlier mimzidvel<br />
materialur keTildReobas miaRwies.<br />
Tumca aseT pesimistur pozicias<br />
Cemi yvela megobari rodi iziarebs.<br />
zogi maTgani cdilobs gadamarwmunos:<br />
`...ki magram, xom arsebobs niWieri<br />
nawarmoebebi. xom axerxebs zogierTi<br />
cenzuruli barierebis gverdis avlas?<br />
xom arsebobs raRac soro sindissa<br />
da naZirlobas Soris?..~ da a.S.<br />
amis pasuxad maT erT igavs vuyvebi,<br />
romelic sakmaod banaluria, Tumca<br />
kargad gamoxatavs movlenis arss.<br />
warmoidgineT, rom gyavT deda, romelic<br />
Tqvens ZmasTan erTad miluokis<br />
StatSi cxovrobs. uceb igebT, rom dedaTqveni<br />
mZimed gaxda avad da saavadmyofoSi<br />
moxvda, SeSfoTebuli Zmas<br />
werils ugzavniT: `ra mouvida dedas?<br />
saswrafod mipasuxe!~<br />
Tqveni Zma saswrafod gpasuxobT:<br />
`CvenTan, moluokiSi, saSineli amindia~.<br />
da Semdeg is niWierad, brwyinvaled<br />
aRwers miluokis aminds. dedaze arc<br />
erTi sityva.<br />
Tqven kidev ufro nerviulobiT,<br />
gzavniT kidev erT werils _ `dedas<br />
ra sWirs?”<br />
Zma gpasuxobT: `CvenTan, miluoki-<br />
Si, transporti cudad moZraobs.”<br />
Semdeg modis miluokis transportis<br />
niWieri aRwera. dedaze ki isev<br />
arcerTi sityva.<br />
da ase gauTaveblad, rac marTla<br />
gvaRelvebs, imaze arcerTi sityva,<br />
mTavarze arcerTi sityva.<br />
dedis magier SegviZlia samSoblo<br />
warmovidginoT, misi bediT davinteresdeT.<br />
an, rac kidev ufro rTuli da<br />
zustia, rac literaturas literatu-<br />
Targmani<br />
15<br />
rulad aqcevs –Ria, Tavisufali da<br />
uSiSari TviTgamoxatva...<br />
rodesac sabWoTa kavSirSi vcxovrobdi<br />
da Cems moTxrobebs arsad beWdavdnen,<br />
Cemma rva wlis qaliSvilma,<br />
romelic amas Zlier ganicdida, erTxel<br />
mirCia:<br />
`mama, Senc ra sul cud rameebze<br />
wer, aiRe da rame kargze dawere. magaliTad<br />
ZaRlze. Tu ZaRlze dawer,<br />
SeiZleba Seni moTxroba dabeWdon<br />
kidec...~<br />
hoda, mec erTi patara igavi movigone.<br />
isic sakmaod banaluria da aseve<br />
gamoxatavs viTarebis arss.<br />
erT saxelmwifoSi mxatvari cxovrobda.<br />
erTxel mefem is TavisTan miixmo<br />
da uTxra:<br />
_ damixate rame da kargad dagajildoveb.<br />
_ ra gsurT, davxato?<br />
_ rac mogesurveba, _ upasuxa mefem,<br />
_ yvelaferi, patara mwvane muxluxos<br />
garda.<br />
_ ese igi, rac minda yvelaferi Semi-<br />
Zlia davxato? – Seubruna kiTxva mxatvarma.<br />
_ ra Tqma unda, _ upasuxa mefem,<br />
_ yvelaferi, erTi patara mwvane muxluxos<br />
garda.<br />
mxatvari Sin wavida samuSaod. gavida<br />
erTi Tve, ori, sami. mefes mobezrda<br />
lodini. mxatvari daibara da hki-<br />
Txa:<br />
_ sad aris Seni naxati?<br />
mxatvarma amoioxra da moaxsena:<br />
_ ver vxatav, mefeo, radgan dilidan<br />
saRamomde im patara mwvane muxluxoze<br />
vfiqrob...<br />
dRevandeli rusuli literaturis<br />
suraTi Zlier usicocxlod meCveneba.<br />
magram Tu asea, maS ratomRa vuwode<br />
Cems gamosvlas `brwyinvaleba da siRatake~.<br />
siRatakis mxriv yvelaferi rigzea,<br />
ai, brwyinvaleba ki raRac ar mo-<br />
Cans. Tumca es mTlad ase ar aris. erTxel<br />
Tomas manma aseTi ram ganacxada:<br />
`germanuli literatura aris iq, sadac<br />
var me~.<br />
aseTi gancxadeba iseT gigantsac<br />
ki, rogorc Tomas mania, SeiZleba vinmem<br />
trabaxad CauTvalos, magram es mxolod<br />
erTi SexedviT. am gancxadebiT<br />
Tomas mans erTi martivi ramis Tqma<br />
surda. sakuTari saxelis xseneba mxolod<br />
pirobiTi da SemTxveviTia. mas<br />
undoda eTqva, rom sanam cocxlobs da<br />
muSaobs erTi WeSmariti mwerali, literatura<br />
grZeldeba. maSasadame, sanam<br />
cocxlobs da Sromobs Tundac erTi<br />
genialuri rusi mwerali, rusuli<br />
literaturis genialoba grZeldeba.<br />
literaturis marcvali SesaZloa<br />
ara mxolod erTma kacma ataros saku-<br />
Tar TavSi, aramed ufro metic, igi Sei-<br />
Zleba aTwleulobiT inaxebodes uxamsobisa<br />
da lpobis qveS da uceb, pirvelive<br />
xelsayrel momentSi man SesaZloa<br />
umSvenieresi tani aiyaros. rusuli sityvierebis<br />
aRorZinebis imeds maZlevs<br />
is, rom dRes literaturaSi moRvaweobs<br />
erTi genialuri rusi mwerali.<br />
es aris iosif brodski. mis garda literaturas<br />
qmnis kidev ramdenime maRali<br />
klasis ostati: aqsionovi, voinoviCi,<br />
iskanderi, siniavnski, zinovievi da<br />
erofeevi.<br />
garda amisa, arsebobs kritika. Cemi<br />
megobrebi da kolegebi, vaili da genisi<br />
cdiloben dasavleTSi wminda wylis<br />
mxatvruli, sufTad esTetikuri<br />
kritikis nimuSebi Seqmnan, rac kargad<br />
gamosdiT. amas yvela emigranti beletristis<br />
mier maTdami gamoxatuli<br />
zizRic mowmobs. am ukanasknelT miaCniaT,<br />
rom ubadrukoba Soridan Sesa-<br />
Zlebelia Rirsebad aRviqvaT, xolo<br />
sakuTar qmnilebebSi dabudebuli mowyeniloba<br />
siRrmed gavasaRoT.<br />
didi imediT moveli solJenicinis<br />
axal nawarmoebebs.<br />
me ki msurs vicocxlo im dRemde,<br />
rodesac Cemi samarcxvino, msoflios<br />
safrTxobelad qceuli samSoblo<br />
aRorZindeba da es, imavdroulad, Cveni<br />
mravaltanjuli literaturis<br />
aRdgomis dRec iqneba. es ori procesi<br />
garduvalia da arc ki vici, romel<br />
maTgans veli meti mRelvarebiT...<br />
1982<br />
Targmna nikoloz ruruam
16 sarkmeli<br />
axali proeqti _<br />
`sakacobrio Janri~<br />
socialuri da ekonomikuri kvlevis<br />
britanuli sabWo muSaobas iwyebs<br />
axal proeqtze, romelic genetikisa da<br />
bioinformatikis sferoSi kvlevis<br />
popularizacias isaxavs miznad. proeqtis<br />
ZiriTadi amocanaa, Seiqmnas mokle<br />
moTxrobebisa da leqsebis biblioTeka,<br />
romelic genetikis Tematikas<br />
mieZRvneba.<br />
axalma proeqts ucnauri saxelwodeba<br />
aqvs _ `sakacobrio Janri~.<br />
dResdReobiT socialuri da<br />
ekonomikuri kvlevis britanuli sab-<br />
Wos vebgverdze ganTavsebul bazaSi 27<br />
nawarmoebia. monawileobis miReba yvelas<br />
SeuZlia. Tu proeqtis avtorebi<br />
miRebul nawarmoebTa xarisxs dadebi-<br />
Tad Seafaseben, is proeqtis oficialur<br />
vebgverdze ganTavsdeba.<br />
mkvlevarTa gancxadebiT, am proeqtis<br />
Seqmnis idea nakarnaxevia amerikeli<br />
mwerlis, maikl suenuiqis nawarmoebiT.<br />
is `samecniero fantastikis perioduli<br />
cxrilis~ avtorad mogvevlina.<br />
TxzulebaSi warmodgenilia mendeleevis<br />
Cveulebrivi cxrili, romlis<br />
TiToeul elements patara fantastikis<br />
Janris moTxroba eZRvneba.<br />
vudhauzis<br />
uCveulo sketCebi<br />
2009 wlis 25 ivliss londonis wignis<br />
maRaziaSi _ `qalders~ _ pelama<br />
grenuil vudhauzis (avtori wignebis<br />
ciklisa `jivsi da vusteri~) axlaxan<br />
napovni adreuli Txzulebebis mxatvruli<br />
kiTxva gaimarTa. gazeTi `gardiani~<br />
ityobineba, rom es nawarmoebebi<br />
_ satiruli xasiaTis sketCebi _ politikuri<br />
xasiaTis patara piesebia.<br />
gasakviri ki isaa, rom amgvari xelwera<br />
apolitikuri vudhauzisTvis marTlac<br />
uCveuloa.<br />
oTxive teqsti, romelic 1904-1907<br />
wlebiT TariRdeba, literaturaTmcodne<br />
pol sfairingma aRmoaCina. sket-<br />
Cebi vudhauzs Tavis megobar barTram<br />
fleTcer robinsonTan erTad dauweria<br />
da gazeT `deili eqspressa~ da<br />
yovelkvireul `venaiTi fearSi~ daube-<br />
Wdavs. sabolood, es sketCebi yvelasgan<br />
miviwyebuli aRmoCnda.<br />
patara piesebSi avtori, romelic im<br />
xanad 20 welze cota meti xnisa iyo,<br />
saukunis dasawyisis politikuri debatebis<br />
parodias warmogvidgens. is<br />
ostaturad aqilikebs importul<br />
saqonelze dawesebuli tarifebis reformasa<br />
da gadasaxadebis reformas.<br />
sxvaTa Soris, gadasaxadebze diskusiam<br />
1906 wels konservatorTa marcxi gamoiwvia,<br />
xolo liberalebma arCevnebSi<br />
damajereblad gaimarjves. Tavad<br />
vudhauzi, kolonialuri Cinovnikis<br />
vaJi, proteqciuli tarifis reformis<br />
mxardamWeri da, ra Tqma unda, cnobili<br />
politikosis, jozef Cemberlenis<br />
partiis qomagi iyo.<br />
umsxvilesi<br />
internetbiblioTeka<br />
msoflioSi erT-erTma umsxvilesma<br />
wignebis savaWro qselma _ `barns<br />
end nobl~ _ eleqtronuli wignebis<br />
gayidvis sakuTari onlain maRazia Ses-<br />
Tavaza mkiTxvels. smartfonebis, portatuli<br />
Tu stacionaruli kompiuterebis<br />
momxmareblebisTvis axla ukve<br />
700 aTasze meti dasaxelebis eleqtronuli<br />
wignia xelmisawvdomi.<br />
amJamad kompaniis vebgverdidan<br />
ufasod naxevarmilionze meti wignis<br />
CamotvirTvaa SesaZlebeli. yvelaferi<br />
es ki `barns end noblsa~ da internetis<br />
saZiebo sistema `gugls~<br />
Soris gaformebuli SeTanxmebis wyalobiT<br />
moxda. vebgverdze ganTavsebulia<br />
wignebis eleqtronuli versiebi,<br />
romelTa saavtoro uflebebi<br />
iTvaliswinebs sazogadoebriv moxmarebas<br />
da romlebic universitetebis<br />
biblioTekebSia daskanerebuli.<br />
`barns end nobli~ milionobiT ukve<br />
dabeWdili wignis mflobelia, TiTqmis<br />
milioni dasaxelebis wigni vebgverdis<br />
saSualebiT SegiZliaT Seukve-<br />
ToT, xolo amieridan ufasod<br />
eleqtronuli wignebis CamotvirTvis<br />
SesaZleblobac geZlevaT.<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
gamodis saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa<br />
da sportis saministros finansuri mxardaWeriT<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
`hari poteris~ parki _<br />
male!!!<br />
rogorc `telegrafi~ ityobineba,<br />
gazafxulze floridis StatSi `hari<br />
poteris~ parki gaixsneba, romelic 80<br />
aTas kvadratul metrs moicavs. yvela<br />
atraqcioni da nagebobebi filmisa da<br />
joan roulingis wignis mixedviT aiwyoba.<br />
proeqtis ganxorcieleba 200 milionze<br />
meti dajdeba. winaswari varaudiT<br />
`hari poteris~ parki 2009 wels<br />
unda gaxsniliyo, Tumca msoflio finansurma<br />
krizisma yvelafer amas xeli<br />
SeuSala.<br />
masStabur parkSi aigeba hogvardis<br />
cixe-simagre, gaSendeba akrZaluli tye<br />
da dainiSneba hogvardis eqspresi. hogvardsSi<br />
ganTavsdeba atraqcioni `jadoqrebis<br />
samyaro~, romelic amerikuli<br />
mTebis formiT Sesruldeba. parkSi<br />
aseve ganTavsdeba sofeli hogsmidi<br />
restornebiTa da maRaziebiT, sadac<br />
warmodgenili iqneba jadoqarTa skolis<br />
simboloiani da hari poteris<br />
nivTebi. parkis damTvaliereblebs Sesa-<br />
Zlebloba miecemaT, naxon kompiuteruli<br />
efeqtebis wyalobiT Seqmnili<br />
filmis scenebi da personaJebi. `hari<br />
poteris~ mixedviT gadaRebul filmSi<br />
monawile msaxiobebma ukve Seqmnes specialurad<br />
am parkisTvis ramdenime scena,<br />
romelic damTvalierebela interaqtiuli<br />
TamaSis nawili aRmoCndeba.<br />
nabokovis<br />
dausrulebeli romani<br />
`fleiboiSi~<br />
Jurnali `fleiboi~ iqneba pirveli,<br />
vinc vladimer nabokovis dausrulebeli<br />
romanidan _ `lauras originali~<br />
(sxvaTa Soris, mweralma sikvdilis win<br />
am romanis ganadgureba iTxova) _ nawyvets<br />
gamoaqyveynebs. `fleibois~ es nomeri<br />
2009 wlis 10 noembers, wignis bazarze<br />
gamoCenamde erTi kviriT adre<br />
gamova.<br />
ucnobia, ra Tanxa daujda Jurnals<br />
nabokovis literaturul agent endriu<br />
uailTan dadebuli garigeba. Tumca,<br />
`fleibois~ literaturuli redaqtoris,<br />
emi greis loidis, romelmac<br />
mwerlis bolo romanis fragmentis<br />
dabeWdvis ufleba moipova, gancxadebiT,<br />
nawyvetisTvis, romlis moculobac<br />
5 aTas sityvas ar aRemateba, safasuri<br />
jer ar gadauxdiaT.<br />
loidis sityvebis Tanaxmad, garigebis<br />
iniciatori `fleibois~ gamomcemeli<br />
da vladimer nabokovis Semoqmedebis<br />
didi motrfiale hiu hefneri yofila.<br />
`fleiboi~ msoflioSi erT-erTi<br />
cnobili brendia. Jurnali 1953 wlidan<br />
sxvadasxva enaze gamodis. 1964 wels<br />
vladimer nabokovma swored am Jurnalis<br />
korespondents misca gulaxdili<br />
interviu, xolo 1969 wels `fleiboim!<br />
gamoaqveyna nawyveti misi `jojoxeTidan~.<br />
romani `lauras originali~ nabokovis<br />
bolo da dausrulebeli romania.<br />
sikvdilis win mweralma cols xelnaweris<br />
ganadgureba sTxova. rogorc Tavad<br />
nabokovi ambobda, mas mosvenebas ar<br />
aZlevda imaze fiqric ki, rom mkiTxvels<br />
ar SeeZlo enaxa is, rac man goneba-<br />
Si daasrula, magram qaRaldze ver gadaitana~.<br />
Tumca nabokovis qvrivi sxvagvarad<br />
moiqca, man ar Seasrula meuRlis ukanaskneli<br />
survili da sikvdilis win,<br />
1991 wels daweril anderZSi mwerlis<br />
dausrulebeli romanis bedi maT vaJs,<br />
dimitri nabokovs miando. 2005 wels<br />
Svilma daapira xelnaweris ganadgureba,<br />
Tumca gadawyvetileba maleve Secvala<br />
da ganadgurebis nacvlad mamis<br />
romanidan fragmentis gamoqveyneba<br />
ganizraxa.<br />
dausrulebeli romani 50 Tabaxis<br />
furclisgan Sedgeba. xelnawerebis<br />
mTavari gmiri zedmeti wonisgan dakompleqsebuli<br />
da amiT Sewuxebuli mecnieri<br />
filip uaildia, romelic imis<br />
garda, rom garegnuli ieriTac ver<br />
daikvexnis, ojaxSic ubeduria. hyavs<br />
coli, romelic mxolod da mxolod<br />
imitom SeirTo, rom hgavda qals,<br />
romelic mas erT dros TavdaviwyebiT<br />
uyvarda. mTeli romanis manZilze filip<br />
uaildi TviTmkvlelobis versiebs<br />
amuSavebs.<br />
redaqtori irakli javaxaZe<br />
redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />
Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, Tamar Juruli<br />
7-20 agvisto 2009<br />
aRmoCena qairoSi<br />
mSeneblebma, romlebic qairos<br />
egviptis muzeumis baRSi muSaoben, aRmoaCines<br />
samalavi 9 artefaqtiT. maT<br />
ricxvSi aRmoCnda msxverplSewirvis<br />
magida, ieroglifebiani qvebi, stelis<br />
nawilebi da ramesidebisdroindeli<br />
svetebis fragmentebi warweriTurT.<br />
amgvari samalavebi muzeumis baRSi<br />
orjer aRmoaCines. 1952 wlamde arqeologebi<br />
mikvleul artefaqtebs<br />
gaurkveveli warmomavlobis statusiT<br />
inaxavdnen, akeTebdnen samecniero aRwerilobas<br />
da TiToeuls aucileblad<br />
afiqsirebdnen muzeumis samecniero<br />
wignebSi. mesame samalavis arseboba<br />
dRemde yvelasTvis ucnobi iyo.<br />
baRSi mimdinare samuSaoebi dakav-<br />
Sirebulia muzeumis gafarToebasTan,<br />
romelic Senobis dasavleTis mxaris<br />
Sesasvlelis rekonstruqcias isaxavs<br />
miznad.<br />
tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com