04.08.2013 Views

TanamSromloba adgilobriv xelisuflebasTan

TanamSromloba adgilobriv xelisuflebasTan

TanamSromloba adgilobriv xelisuflebasTan

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

nino eremaSvili<br />

levan axvlediani<br />

maswavleblis<br />

wigni<br />

<strong>TanamSromloba</strong><br />

<strong>adgilobriv</strong><br />

<strong>xelisuflebasTan</strong><br />

samoqalaqo ganaTlebis damxmare<br />

saxelmZRvanelo IX - XII klasebisaTvis


nino eremaSvili<br />

levan axvlediani<br />

<strong>TanamSromloba</strong> <strong>adgilobriv</strong> <strong>xelisuflebasTan</strong><br />

maswavleblis wigni<br />

samoqalaqo ganaTlebis damxmare saxelmZRvanelo IX – XII klasebisaTvis<br />

avtorebi:<br />

nino eremaSvili<br />

levan axvlediani<br />

samuSao jgufis lideri:<br />

nino beselia<br />

redaqtori: nino gogalaZe<br />

dizaineri: marTa TabukaSvili<br />

damkabadonebeli: lado lomsaZe<br />

© Project Harmony, Inc., 2011<br />

yvela ufleba daculia<br />

saxelmZRvanelo dasabeWdad momzadda bakur sulakauris gamomcemlobaSi.<br />

ISBN 978-9941-15-491-1<br />

saxelmZRvanelo momzadda amerikeli xalxis mxardaWerisa da amerikis SeerTebuli Statebis<br />

saerTaSoriso ganviTarebis saagentos Zalisxmevis safuZvelze. erTpirovnuli pasuxismgebloba<br />

mocemul saxelmZRvaneloSi asaxuli informaciisa da masSi gamoTqmuli<br />

mosazrebebis Taobaze ekisrebaT avtorebs da is ar warmoadgens amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa an amerikis SeerTebuli Statebis mTav -<br />

robis Sexedulebebs.


winasityvaoba<br />

2010 wels saqarTveloSi daiwyo samoqalaqo ganaTlebisa da pedagogTa gadamzadebis<br />

programa, romelsac axorcielebs organizacia PH International, amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (USAID) dafinansebiT. programas mxars<br />

uWers saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro.<br />

programis mizania, gaaumjobesos samoqalaqo ganaTlebis saskolo programis xarisxi da<br />

daexmaros axalgazrdebs codnis amaRlebaSi, gaaaqtiuros maTi monawileoba demokratiuli<br />

sazogadoebis mSeneblobis procesSi.<br />

am miznis misaRwevad programis farglebSi Seiqmna 4 damxmare saxelmZRvanelo samo-<br />

qalaqo ganaTlebis swavlebisaTvis, Catarda pedagogTa treningebi, Seiqmna saskolo<br />

samoqalaqo klubebi, gaica mcire grantebi moswavleTa, pedagogTa da mSobelTa samoqalaqo<br />

iniciativebisaTvis, dafuZnda samoqalaqo ganaTlebis pedagogTa forumi, moewyo<br />

samoqalaqo ganaTlebis sazafxulo banakebi, Seiqmna samoqalaqo ganaTlebisa da samoqalaqo<br />

iniciativebis ori vebportali www.civics.ge da www.initiatives.ge, Catarda moswavleTa<br />

treningebi socialur mediaSi da daarsda samoqalaqo ganaTlebis biblioTekebi.<br />

winamdebare saxelmZRvanelo erT-erTia im damxmare saxelmZRvaneloebis seriidan,<br />

romlebic programis farglebSi Seiqmna. igi gamiznulia pedagogebisaTvis da Seicavs<br />

bevr saintereso da sasargeblo informacias. saxelmZRvanelos meSveobiT pedagogebi<br />

SeZleben, xeli Seuwyon moswavleebs, gakveTilze miRebuli codna yoveldRiur cxovrebasa<br />

da saqmianobaSi gamoiyenon, moiZion Tanamoazreebi da daamyaron <strong>TanamSromloba</strong><br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebTan; moswavleebma dagegmon da ganaxorcielon<br />

sazogadoebisaTvis sasargeblo proeqtebi. kargi moqalaqeobis principebis praqtikul<br />

saqmianobaSi ganxorcielebiT moswavleebi miiReben monawileobas saqarTvelos, rogorc<br />

Zlieri demokratiuli saxelmwifos mSeneblobasa da ganviTarebaSi.<br />

momavali warmatebebis surviliT,<br />

PH International - saqarTvelo


S i n a a r s i<br />

Sesavali 5<br />

rogor gamoviyenoT wigni 7<br />

gamoyenebuli meTodebis aRwera 8<br />

Tema 1<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba – istoriuli mimoxilva<br />

da demokratiuli qveynebis gamocdileba 23<br />

Tema 2<br />

TviTmmarTvelobis arsi da mniSvneloba, TviTmmarTvelobis<br />

sistema da sakanonmdeblo baza saqarTveloSi 27<br />

Tema 3<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxocielebis<br />

ZiriTadi principebi 31<br />

Tema 4<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organo 35<br />

Tema 5<br />

TviTmmarTveloba sajaro skolebsa da umaRles saswavleblebSi 39<br />

Tema 6<br />

rogor ganvaxorcieloT TviTmmarTveloba 43<br />

sasargeblo resursebi 48<br />

saqarTvelos organuli kanoni <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb 52<br />

terminTa anbanuri leqsikoni 94<br />

gamoyenebuli literatura 99


S e s a v a l i<br />

mocemuli programis swavlebis mizania, moswavleebma gaacnobieron <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis mniSvneloba da funqciebi, gaigon, rodis da ratom unda mimarTon<br />

<strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobas, gamoimuSaon TviTmmarTvelobebTan TanamSromlobis<br />

unar-Cvevebi, moaxdinon im problemebis identificireba, romelTa gadawyvetac xelewifeba<br />

<strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobas, Seadginon proeqtebi da TviTmmarTvelobasTan erTad<br />

gadawyviton aRniSnuli problema.<br />

saqarTveloSi <strong>adgilobriv</strong>i demokratiis dasamkvidreblad mravali mniSvnelovani nabiji<br />

gadaidga, Tumca srulfasovani TviTmmarTvelobis damkvidrebamde jer kidev grZeli gzaa<br />

gasavleli. am mniSvnelovan saqmeSi didi wvlilis Setana SeuZliaT aqtiur moqalaqeebsa da<br />

samoqalaqo sazogadoebas.<br />

axalgazrdebma ufro aqtiurad unda iTanamSromlon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organoebTan da sakuTari qalaqis, dabisa Tu soflisaTvis mopovon yvela is sikeTe, rac<br />

maTTvis kanoniT aris gansazRvruli.<br />

5


ogor gamoviyenoT wigni<br />

saxelmZRvanelo Sedgeba 6 Temisgan, rac, mTlianobaSi 8 gakveTils, erT Sexvedrasa<br />

da erT Semajamebel gakveTils moicavs. saxelmZRvaneloSi aseve mocemulia TiToeuli<br />

gakveTilis savaraudo scenari, gamoyenebuli meTodebis aRwera. gakveTilebi Sedgeba<br />

Teoriuli nawilisgan, saklaso samuSaoebisgan da saSinao davalebebisgan.<br />

TiToeuli gakveTilis bolos mocemuli saSinao davalebebi moswavleebs daexmareba erTi<br />

didi proeqtis ganxorcielebaSi. es proeqti mimarTulia, <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan<br />

TanamSromlobiT, Tqveni qalaqis, dabisa Tu soflis problemebis gadaWris gzebis moZiebasa<br />

da mogvarebaSi.<br />

gakveTilebSi detalurad aris axsnili, Tu ra aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba, ra<br />

mniSvneloba aqvs mas qveynisTvis da calkeuli moqalaqisTvis da rogor unda iTanamSromloT<br />

masTan.<br />

gakveTilebs Tan axlavs danarTebi, romlebic dagexmarebaT davalebebis momzadebasa da<br />

proeqtis Seqmna-ganxorcilebaSi.<br />

wignSi aseve mocemulia leqsikoni terminTa ganmartebebiT.<br />

gisurvebT warmatebebs!<br />

7


8<br />

gamoyenebuli meTodebis aRwera<br />

გონებრივი იერიში<br />

gonebrivi ieriSi drois mcire monakveTSi mravalgvari ideis<br />

generirebis saSualebas iZleva. igi tardeba damoukideblad<br />

an warmoadgens sxva savarjiSos nawils. am meTodis gamoyeneba<br />

TiToeuli moswavlisgan individualur aqtivobas moiTxovs<br />

da saerTo problemis erToblivad gadawyvetas ganapirobebs.<br />

maswavlebeli winaswar SearCevs Temas da SekiTxvis saxiT<br />

Camoayalibebs mas. SekiTxva unda iyos mkafio da mos wavle Ta T-<br />

vis gasagebi formiT miwodebuli.<br />

amis Semdeg moswavleebi gamoTqvamen TavianT mosazrebebs da<br />

gvTavazoben problemis gadawyvetis gzebs. ideebis generirebis<br />

dros sasurvelia davicvaT Semdegi principebi:<br />

1. moswavleTa mier mosazrebis gamoTqmis dros dauSvebelia<br />

kamaTi, kritika an Sefaseba. unda vimuSaoT principiT:<br />

yvela mosazreba Rirebulia.<br />

2. azris gamoTqma nebayoflobiTi da Tavisufalia.<br />

moswavleebma unda gamoTqvan mosazrebebi, roca Tavad<br />

moisurveben da ara maSin, roca amas maswavlebeli<br />

moiTxovs, idea SeiZleba iyos rogorc originaluri, ise<br />

sxvisi ideis ganviTarebis Sedegi.<br />

3. am etapze mniSvnelovania ideebis raodenoba da ara xarisxi.<br />

xarisxze msjeloba unda moxdes generirebis etapis<br />

dasrulebis Semdeg (Sefasebis etapi).<br />

4. yvela idea unda daiweros dafaze an did qaRaldze (maT<br />

Soris, yvelaze miuRebelic ki).<br />

5. Sefasebis win moswavleebs unda hqondeT dafiqrebis<br />

saSualeba.<br />

6. ideebis generirebis periodis xangrZlivoba damo-<br />

kidebulia gakveTilis msvlelobaze, Tumca, mas wav lebel-<br />

ma SeiZleba winaswar gansazRvros igi (reko mendebulia<br />

2-dan 5 wuTamde, Tumca rTuli sakiTxis SemTxvevaSi Se saZ-<br />

loa 20 wuTamdec).<br />

maswavlebelma aqtiuri samuSaos msvlelobisas unda<br />

gansazRvros, ramdeni xnis Semdeg daiwyeba Sefasebis etapi:<br />

maSinve, Tu momdevno dRes. am xnis ganmavlobaSi moswavleTa<br />

mier gamoTqmuli mosazrebebi unda eweros dafaze an kedelze<br />

gakrul did qaRaldze.


ideebis Sefasebis etapis dawyebisas unda moxdes mosazrebaTa<br />

mokle mimoxilva. moswavleebma maswavlebelTan erTad unda<br />

gansazRvron, daajgufon msgavsi ideebi da ganazogadon isini.<br />

msgavsi ideebis gaerTianebis mere SesaZlebelia mcire<br />

diskusia maT avkargianobaze, romlis Semdegac unda moxdes<br />

maTi daxarisxeba mniSvnelobis mixedviT – TiToeul moswavles<br />

SeuZlia amoarCios ramdenime, misi azriT, yvelaze faseuli<br />

Tema da daalagos isini mniSvnelobis mixedviT (Tavisi damo-<br />

kidebuleba gamoxatos qulebiT).<br />

qulebis Sejamebis Semdeg unda gamoikveTos 1, 3 an 5 idea,<br />

romelsac klasi upiratesobas mianiWebs.<br />

maswavlebels, gakveTilis specifikurobis gaTvaliswinebiT,<br />

SeuZlia Secvalos Sefasebis etapis mimdinareoba. mag.: ZiriTadi<br />

aqcenti gadaitanos Tavad diskusiaze, romelic sruldeba ara<br />

SefasebiT (qulebiT), aramed moswavleTa SeTanxmebiT, magram es<br />

SeTanxmeba ar unda iyos xelovnuri da Tavs moxveuli.<br />

როლებით თამაში<br />

rolebiT TamaSi moswavlis (an maswavleblis) mier Seqmni-<br />

li patara improvizebuli warmodgenaa, romlis mizania kon-<br />

k retuli situaciisa da ambis gacocxleba. igi saSualebas<br />

iZleva, ukeT warmovidginoT, gaviazroT da gavaanalizoT<br />

mocemuli amocana.<br />

savarjiSosTvis maswavlebeli SearCevs realuri cxov-<br />

rebidan aRebul ambavs an teqsts (scenas) masalidan. SesaZ-<br />

lebelia maswavlebelma an moswavleebma Tavad moifiqron<br />

istoria saWiro Temaze da gaiTamaSon igi.<br />

maswavlebeli Tvals adevnebs rolebis ganawilebas da<br />

moqmedebis ganviTarebas. moswavleebi SemoqmedebiTad unda<br />

miudgnen TavianT rolebs, rac imis garantiaa, rom isini<br />

kritikulad ganewyobian rogorc sakuTari personaJis, ise sxva<br />

moqmedi gmirebis mimarT. bunebrivia, maT gauCndebaT SekiTxvebi,<br />

romlebzedac Znelia erTmniSvnelovani pasuxis gacema.<br />

imarTeba diskusia, romlis drosac moswavleebi aqtiurad<br />

ganixilaven da msjeloben aRebuli Temis irgvliv. ar unda<br />

davuSvaT, Seiqmnas iseTi STabeWdileba, TiTqos yvela<br />

SekiTxvaze amomwuravi pasuxis gacema SeiZlebodes. sulac ar<br />

aris aucilebeli, gamoTqmuli azri gaiziaros yvela moqmedma<br />

gmirma. SeTanxmeba ar unda iqces TviTmiznad da ar unda vecadoT<br />

mis xelovnurad miRwevas.<br />

sakiTxi, romelzedac SeTanxmeba Znelia, SeiZleba Riad<br />

darCes.<br />

9


10<br />

სიტუაციის მოდელირება<br />

situaciis modelireba SeiZleba ganvixiloT, rogorc<br />

rolebiT TamaSi, romelSic uklebliv mTeli klasi mona-<br />

wileobs. is saSualebas iZleva, moswavleebma gamoscadon<br />

sakuTari Tavi da SesaZleblobebi „eqstremalur~ viTarebaSi.<br />

situaciis modelireba monawileTagan did Zalisxmevasa da<br />

mondomebas moiTxovs, amitom igi metad STambeWdavia da did<br />

zemoqmedebas axdens monawileebze.<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovania modelirebis Semdgomi<br />

analizi. „msaxiobebma~ unda imsjelon sakuTar grZnobebze<br />

(ratom gadawyvites emoqmedaT amgvarad, grZnobdnen Tu ara<br />

uxerxulobas da ramdenad misaRebia maTTvis problemis amgvari<br />

gadawyveta).<br />

maswavlebeli am SemTxvevaSi unda daexmaros maT, raTa<br />

monawileebma SeZlon, gancdili daakavSiron realobasTan.<br />

საკლასო დისკუსია<br />

interaqtiuri meTodikis erT-erT efeqtian xerxs warmo-<br />

adgens saklaso diskusia. igi xels uwyobs iseTi mniSvnelovani<br />

unar-Cvevebis Camoyalibebas, rogorebicaa: aqtiuri mosmena,<br />

sakuTari azris gamoTqma da argumentireba, msjeloba, sxvisi<br />

mosmena-gaTvaliswineba, gansxvavebuli azris gaziarebis unari.<br />

diskusiis warmatebiT CatarebisTvis saWiroa klasSi iyos<br />

ndobisa da urTierTpativiscemis atmosfero, sadac, pirvel<br />

yovlisa, maswavlebeli unda iyos misabaZi magaliTi.<br />

diskusiis swori warmarTvisaTvis aucilebelia misi<br />

organizeba da regulireba, diskusiis monawileni unda<br />

icavdnen wesebs, romlebsac maswavlebelTan erTad Tavad<br />

Camoayalibeben. wesebis CamonaTvali SeiZleba amgvari iyos:<br />

1. roca erTi saubrobs, sxvebi usmenen;<br />

2. aiwieT xeli, roca raimes Tqma gsurT;<br />

3. ar gaawyvetinoT sxvas sityva;<br />

4. ar unda gaicinoT, roca sxva saubrobs, garda im Sem-<br />

Txvevisa, roca igi xumrobs;<br />

5. kamaTSi yvela monawileobs;<br />

6. da sxva wesebi (romlebsac klasi damatebiT Semog vTa-<br />

vazebs).<br />

diskusia iwyeba motivaciiT, romelic gulisxmobs:<br />

problemis dasmas an konkretuli SemTxvevis aRweras, leqsis<br />

an situaciuri amocanis wakiTxvas, ilustraciebis Cvenebas,<br />

melodiebis mosmenas.


maswavlebeli moswavleebs usvams kiTxvebs: ra? rogor?<br />

ratom? ra moxdeboda, rom...? ram iqonia gavlena? aris Tu ara<br />

alternativa?<br />

diskusiis msvleloba:<br />

• imisaTvis, rom Tavidan aviciloT xmauri da qaosi gak­<br />

veTilze, TiToeul monawiles SeuZlia gamosvla wamyvanis,<br />

maswavleblis an klasis mier arCeuli lideris nebarTviT;<br />

• gamomsvlelma unda daicvas reglamenti;<br />

• dauSvebelia monawileebs Soris dapirispireba;<br />

• diskusiis monawileebi unda Seecadon, rom TiToeuli<br />

azri iyos dasabuTebuli da faqtebiT ganmtkicebuli;<br />

• TiToeul monawiles unda mieces azris gamoTqmis<br />

saSualeba;<br />

• TiToeuli gamonaTqvami yuradRebiT unda iyos gan­<br />

xiluli;<br />

• ganxilva moiTxovs koreqtulobas, urTierTpativiscemas;<br />

• dauSvebelia damamcirebeli gamonaTqvamebi.<br />

Tu dialogi daiZaba, maSin diskusia unda warimarTos samo qa-<br />

laqo Rirebulebebze dayrdnobiT. magaliTad, Tu moswavleebi<br />

msjeloben Cacmis kulturaze, kerZod, skolaSi gamomwvevi<br />

Cacmulobis akrZalvaze, kargi iqneba, jer gavarkvioT, miaCniaT<br />

Tu ara maT, rom skolam unda gaiTvaliswinos ama Tu im sakiTxze<br />

moswavlis Sexeduleba.<br />

yvela moswavles aqvs ufleba, gamoTqvas sakuTari az ri.<br />

dis kusiis dros yuradReba gaamaxvileT samoqalaqo Ri re bu-<br />

lebebze, aRniSneT, vis aqvs ufleba, gamoitanos gadawyvetileba.<br />

gavrcelebulia diskusiis Semdegi formebi:<br />

„mrgvali magida~ – saubari, romelSic Tanabar sawyisebze<br />

monawileobs moswavleTa mcire jgufi (4-5 kaci), xdeba azrTa<br />

urTierTgacvla, rogorc erTmaneTTan, aseve – klasTan.<br />

„paneluri diskusia~ – jgufs hyavs winaswar arCeuli<br />

lideri. jgufi sakiTxs ganixilavs damoukideblad da Sem-<br />

deg warudgens klass. jgufis TiToeul wevrs aqvs Tavisi<br />

mosazrebebis sajarod gamoTqmis ufleba.<br />

„forumi~ – hgavs panelur diskusias, romlis drosac jgufi<br />

axdens azrTa da ideaTa urTierTgacvlas klasTan.<br />

„simpoziumi~ – monawileebi gamoTqvamen sakuTar Tval-<br />

sazriss ama Tu im sakiTxis irgvliv, agreTve, upasuxeben klasis<br />

SekiTxvebs.<br />

11


12<br />

დებატები<br />

debatebi diskusiis erT-erTi formaa da agebulia mo na-<br />

wileTa winaswar dagegmil gamosvlebze. warmomadgenlebs<br />

irCeven jgufidan. kamaTi iwyeba ori dapirispirebuli<br />

mxaris TiTo warmomadgenlis gamosvliT. maT Semdeg tribuna<br />

eTmoba TiToeuli mxaris sxva monawileebsac SekiTxvebisa da<br />

komentarebisTvis. maswavlebelma TiToeuli gamomsvlelisTvis<br />

unda daadginos gansazRvruli dro.<br />

rogorc wesi, debatebis dawyebamde da misi dasrulebis<br />

Semdgom klasis saerTo Sexeduleba fasdeba, magaliTad:<br />

pozicia: ` . . . . ~<br />

gamarTlebulia<br />

gaumarTlebelia<br />

zogjer gamarTlebulia,<br />

zogjer gaumarTlebelia<br />

დებატების გამოყენება<br />

debatebis<br />

dawyebamde<br />

debatebis<br />

dasasruls<br />

magaliTad, sikvdiliT dasjis Tema sakmaod aqtualuria<br />

kulturuli, politikuri da zogadad RirebulebiTi TvalsazrisiT,<br />

amitom, bunebrivia, moswavleebi Temis garSemo<br />

mravalferovan informacias ikvleven. erTni sikvdiliT<br />

dasjis gamamarTlebel argumentebs ipovian, meoreni, piriqiT<br />

– sikvdiliT dasjis sawinaaRmdego argumentebs. SesaZloa<br />

ise moxdes, rom orive gundis argumentebi mesamem sakuTari<br />

poziciebis dasacavad gamoiyenos. am asakis bavSvebisaTvis<br />

damaxasiaTebeli mkveTrad gamoxatuli individualizmis<br />

miuxedavad, aqtiuri meTodebiT Catarebuli ocamde Temis<br />

gavlis Semdeg klasi sakmaod gaxsnili da gulaxdili iqneba.<br />

bavSvebi pirovnuli ambiciebisa da axirebebis mixedviT ki ar<br />

airCeven pasuxs, aramed – argumentebisa da kriteriumebis<br />

kritikuli analizis safuZvelze.<br />

maswavleblis misiaa, moswavleebs debatebiT swavlebis<br />

strategia daanaxvos, „amogzauros~ Semecnebis am uaRresad<br />

saintereso gzaze, sadac codnis, gancdis, emociisa da<br />

damokidebulebis sinTezi miiRweva.


mainc, ra upiratesoba aqvs debatebs?<br />

• debatebi saswavlo procesis Sesaxeb fiqri da masze<br />

dakvirvebaa. moswavleebma bavSvobis asakidan uamravi ram<br />

iswavles. Tavidan yvelaferi erTi sityvis warmoTqmiT<br />

daiwyo, Semdeg yvelaferi gamravlda da gaiSala. debatebi<br />

aris is saSualeba, romelic dasaSvebisa da dauSvebelis,<br />

nawilisa da mTelis, sityvisa da saqmis principebs<br />

Seiswavlis, ukiduresobebs gamokveTs da msgavsebagansxvavebebs<br />

warmoaCens.<br />

• debatebi informaciis mopovebis efeqtiani meTodia.<br />

moswavlem debatebSi warmatebisaTvis uamravi axali ma sa-<br />

la unda moiZios, aqtiurad usminos oponentis infor ma-<br />

cias da is dialogis warmarTvisaTvis gamoiyenos.<br />

• debatebi saSualebas gvaZlevs, SeviswavloT ideebi<br />

zed meti riskis gareSe. Cveulebrivi kamaTi SeiZleba<br />

kontrols aRar daemorCilos. debatebisas procesebi<br />

srulad kontroldeba. Tavdapirvelad moswavleebs<br />

wesebi sakmaod mkacri da Znelad dasacveli eCvenebaT,<br />

magram maT gareSe samarTlianobis SenarCuneba da piradi<br />

Seuracxyofis gamoricxva SeuZlebelia.<br />

• debatebi iZleva kamaTis xelovnebis praqtikul gamoc­<br />

dilebas, rac mTeli cxovrebis ganmavlobaSi ase mniS v ne-<br />

lovania adamianisaTvis. debatebisaTvis saWiro unarebi<br />

aucilebelia rogorc profesiuli ganviTarebisaTvis,<br />

aseve, zogadad, samoqalaqo cxovrebisaTvis. logikur<br />

msjelobaze, damamtkicebel masalaze, magaliTebsa da<br />

statistikur monacemebze dafuZ nebuli daskvna, anu<br />

argumentebisa da mtki cebulebebis erToblioba, qmnis<br />

pozicias – mtkices an meryevs.<br />

T დიაგრამა<br />

es sqema maswavlebelma SeiZleba mravalmxriv gamoiyenos.<br />

igi Zalze mosaxerxebelia sapirispiro mosazrebaTa gamo-<br />

saTqmelad, movlenebisa Tu faqtebis Sesapirispireblad da<br />

Sesadareblad, moqmed gmirTa dasaxasiaTeblad.<br />

T sqema saSualebas gvaZlevs, warmovaCinoT dapirispireba<br />

gansaxilvel sakiTxebs (faqtebs, movlenebs, adamianebs, sagnebs<br />

da a.S.) Soris.<br />

savarjiSo kargia informaciis dasaxarisxeblad (vTqvaT,<br />

dadebiTad da uaryofiTad) da dasajgufeblad. samuSao<br />

sruldeba individualurad, wyvilebSi an jgufurad,<br />

13


14<br />

maswavleblis Sexedulebisamebr: dafaze, rveulSi an Tabaxis<br />

furcelze. ivseba jer sqemis marcxena mxare (5 wT.), Semdeg -<br />

marjvena (5 wT.).<br />

აზრობრივი რუკა<br />

azrobrivi rukis mizania konkretul sakiTxebze moswavleTa<br />

(klasis) codnis dadgena-Semowmeba. igi xels uwyobs arsebuli<br />

informaciis Sekreba-mobilizebas, axali ideebis dabadebasa<br />

da gamoxatvas.<br />

wris SuagulSi iwereba erTi an ori sityva (nawarmoebis<br />

saTauri, sakvanZo sityva, gamonaTqvami, personaJis saxeli,<br />

adgilis saxelwodeba da a.S.), irgvliv ki – yvela azri, romelic<br />

am sityvas ukavSirdeba.<br />

azrobrivi ruka warmoadgens efeqtian saSualebas perso-<br />

naJis, movlenis, ideis dasaxasiaTeblad. igi SeiZleba gamo-<br />

viyenoT moswavleTa motivaciisTvis.


„რეიტინგი“<br />

meTodi gamoiyeneba klasisaTvis konkretuli informaciis<br />

misawodeblad an jgufebSi mizanmimarTuli diskusiis<br />

waxaliseba-stimulirebisaTvis.<br />

maswavlebeli winaswar amzadebs baraTebis kompleqts –<br />

TiToeuli jgufisTvis 9 baraTs da gansaxilvel TemasTan<br />

dakavSirebul 9 mosazrebas (TiTo winadadebas wers TiTo<br />

baraTze).<br />

jgufebSi ganixilaven SemoTavazebul mosazrebebs da alageben<br />

maT mniSvnelobis xarisxis mixedviT. reitingis sqemas<br />

SeiZleba kibis an mravalkuTxedis forma mieces. safexurebrivi<br />

reitingis Sedgenisas, yvelaze mniSvnelovani mosazreba sul<br />

zemoT Tavsdeba, mis qvemoT masze naklebad mniSvnelovani,<br />

momdevno safexurze – kidev ufro naklebad mniSvnelovani<br />

da a.S. yvelaze umniSvnelo gamonaTqvami yvelaze qvemoT<br />

aRmoCndeba.<br />

safexurebrivi reitingi<br />

yvelaze mniSvnelovani<br />

yvelaze umniSvnelo<br />

15


16<br />

„mravalwaxnaga~ reitingis Sedgenisas, Tavdapirvelad, unda<br />

ganisazRvros, romelia yvelaze mniSvnelovani mosazreba,<br />

Semdeg mniSvnelobiT misi momdevno ori gamonaTqvami, Semdeg<br />

– sami saSualod Zlieri mosazreba, Semdeg ori momdevno da<br />

bolos – yvelaze umniSvnelo.<br />

mravalwaxnagiani reitingi<br />

yvelaze mniSvnelovani<br />

yvelaze umniSvnelo<br />

sakiTxebis erTmaneTisgan mkveTrad gamijvna, rogorc wesi,<br />

Zalian rTulia. aqedan gamomdinare, reitingis amgvari forma<br />

ufro pirobiTi da misaRebia moswavlisaTvis. garda amisa, igi<br />

konsensusis miRwevis met SesaZleblobasac iZleva. reitingis<br />

Sedgenisas SeiZleba baraTebze 8 mosazreba daiweros, erTi<br />

baraTi ki carieli darCes da is Tavad monawileebma Seavson.<br />

პროექტები<br />

proeqti aris konkretuli problemis gadaWris an ini-<br />

ciativis ganxorcielebisken mimarTuli mravalferovani<br />

samuSao, romelSic warmmarTvelia kvleviTi, SemoqmedebiTi,<br />

TanamSromlobisa da sakomunikacio unarebis ganviTareba.<br />

es meTodi aqtiuri da mizanmimarTuli swavlis saSualebas<br />

iZleoda da iZleva.<br />

moswavleebi mudmivad svamen SekiTxvebs: ratom gvaswavliT<br />

ama Tu im sakiTxs? raSi gamomadgeba es codna? maswavleblebs<br />

uWirT am kiTxvebze damajerebeli da argumentirebuli pasuxis<br />

gacema. am problemis mogvarebaSi maswavlebels daexmareba imis<br />

codna, Tu rogor amuSaos moswavleebi saswavlo proeqtze.<br />

proeqtze muSaobisas moswavleebi realuri problemis<br />

gadasaWrelad SeZenil codnasa da unar-Cvevebs iyeneben.<br />

proeqtiT swavleba iwvevs moswavleTa motivacias da zrdis


maT pasuxismgeblobas. isini xalisiT asruleben samuSaoebs da<br />

SeuZliaT xangrZlivad imuSaon dasmul sakiTxebze.<br />

sakiTxebs moswavleebi xangrZlivi drois (erTi an ramdenime<br />

kviris) ganmavlobaSi amuSaveben da Semdgom warudgenen<br />

mTel klass an ufro farTo auditorias. proeqtebi exmareba<br />

mozards, realur cxovrebaSi gamoiyenos miRebuli codna da<br />

gamocdileba dasaxuli miznis misaRwevad.<br />

proeqtze muSaoba moicavs dagegmvis, kvlevis, praqtikuli<br />

aqtivobisa da Sedegebis warmodgenis etapebs arCeuli sakiTxis<br />

Sesabamisad. proeqti ganxorcielebulad CaiTvleba, Tuki misi<br />

Sedegebi TvalsaCinod da damajereblad, koreqtuli formiT<br />

aris warmodgenili (mag.: werilobiTi dokumenti, maketi,<br />

inscenireba, debatebi, aqcia, Tanmimdevruli RonisZiebebi da<br />

a.S.).<br />

maswavlebeli saswavlo proeqtebis mimdinareobisas<br />

konsultantis rols asrulebs, xelmZRvanelobs samuSaoebs,<br />

Ziebisa da kvlevis dros aZlevs mimarTulebas. aseve, igi<br />

uTiTebs informaciis wyaroebs.<br />

proeqtze muSaobis dros moswavles sWirdeba Semoq me-<br />

debiToba, sainformacio sivrceSi orientaciisa da damo u-<br />

kidebeli swavlis unar-Cvevebi.<br />

saswavlo proeqtis dagegmvis dros maswavlebeli iTvalis-<br />

winebs:<br />

• ramdenad mniSvnelovania problema, romelic kvlevas<br />

iTxovs;<br />

• mosalodneli Sedegebis novaciurobas (obieqturs an<br />

subieqturs);<br />

• proeqtze muSaobis dros gamoyenebuli meTodebis kavSirs<br />

kvlevasTan;<br />

• arCevanis saSualebis arsebobas, rac moswavleTa<br />

pasuxismgeblobis zrdas iwvevs.<br />

proeqti SeiZleba Sesruldes individualurad, wyvilebSi an<br />

jgufurad; erTi sagnis farglebSi; ramdenime sagnis farglebSi<br />

(saganTa integracia);<br />

maswavlebeli-moswavleebis damokidebulebis mxriv SeiZleba<br />

gamoiyos sami tipis saswavlo proeqti:<br />

1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs gamzadebul<br />

proeqts. igi Tavad gansazRvravs problemas, saxavs<br />

misi gadaWris strategiasa da taqtikas. moswavle ki<br />

damoukideblad gadaWris problemas;<br />

2. maswavlebeli svams problemas, moswavle damoukideblad<br />

irCevs kvlevis meTodebsa da problemis gadaWris gzebs;<br />

3. moswavle gansazRvravs problemas, damoukideblad irCevs<br />

kvlevis meTodebsa da problemis gadaWris gzebs.<br />

17


18<br />

პროექტის აღწერა<br />

proeqtis aRwera aris misi ZiriTadi Semadgeneli nawili.<br />

aRniSnuli punqti sasurvelia daiyos qvepunqtebad, romlebSic<br />

gaerTiandeba Semdegi saxis informacia:<br />

a) problemis gansazRvra (identifikacia) – gulisxmobs im<br />

konkretuli problemis xazgasmas, romlis sapasuxodac<br />

aris mimarTuli Tqveni proeqti.<br />

b) mizani – gulisxmobs farTo, zogad debulebas imis<br />

Sesaxeb, Tu ris miRweva gsurT. proeqtis mizans unda<br />

warmoadgendes iseTi sasurveli garemos an pirobebis<br />

Seqmna, romlebic logikurad daukavSirdeba zemoaRweril<br />

problemas.<br />

g) amocanebi – gulisxmobs konkretul nabijebs miznis<br />

misaRwevad. aq unda miuTiToT, ra amocanebis gadaWras<br />

isaxavT Tqvens proeqtSi miTiTebuli miznis misaRwevad.<br />

miznis misaRwevad SeiZleba daisaxoT erTi, ori an<br />

ramdenime amocana imis gaTvaliswinebiT, Tu rogoria<br />

Tqveni proeqtis specifika.<br />

d) ganxorcielebis gzebi – gulisxmobs kidev ufro<br />

konkretul nabijebs Tqven mier dasmuli amocanebis<br />

Sesasruleblad. ganxorcielebis gzebi aris procesi,<br />

romelmac unda upasuxos kiTxvebs:<br />

1) „rogor?~ – rogor ganaxorcielebT Tqveni proeqtis<br />

amocanebs?<br />

2) „vin?~ – vin monawileobs Tqveni proeqtis gan xor-<br />

cielebaSi da ra aris maTi funqciebi proeqtSi?<br />

proeqtis Sesrulebis vadebi<br />

unda Seicavdes proeqtis droSi ganawilebul msvlelobas.<br />

masSi unda aisaxos etapebad dayofili proeqtis Sesasruleblad<br />

gasawevi saqmianoba, ganawilebuli dReebis, kvirebis, Tveebis<br />

mixedviT, proeqtis specifikidan gamomdinare.<br />

mosalodneli Sedegebi<br />

am nawilSi aRwereT is savaraudo efeqti an mosalodneli<br />

Sedegi, romelic mohyveba proeqtis warmatebiT ganxor-<br />

cielebas.<br />

monitoringi<br />

am nawilSi unda miuTiToT, Tu rogori iqneba konkretulad<br />

Tqveni proeqtis ganviTarebaze Tvalyuris devnebis (moni-<br />

toringis) meqanizmi da perioduloba.


Sefaseba<br />

miuTiTeT is savaraudo kriteriumebi (maCveneblebi), rom-<br />

lebic gansazRvraven Tqveni proeqtis warmatebas.<br />

proeqtis Sefasebis kriteriumebi:<br />

problemis identificireba;<br />

Teoriuli codnis praqtikul saqmianobaSi gamoyeneba;<br />

informaciis moZiebis unari;<br />

kvlevebis dagegmvisa da Catarebis unari;<br />

sazogadoebasa da Sesabamis samTavrobo da arasamTavrobo<br />

organizaciebTan urTierTobis unari;<br />

jgufis SemoqmedebiTi unari;<br />

moZiebuli informaciis klasifikaciisa da interpretaciis unari;<br />

kvlevis Sedegebis analizis unari;<br />

problemis gadaWris gzebis SeTavazeba;<br />

gadawyvetilebebis miReba;<br />

warmodgenili namuSevris organizeba;<br />

moswavleebis mier Seqmnili TvalsaCinoebebi.<br />

სასარგებლო რჩევები<br />

samoqalaqo wignierebis ganviTareba<br />

(beWdviT masalaze muSaoba)<br />

samoqalaqo ganaTlebis swavlebisas Zalian mniSvnelovania<br />

is, Tu rogor iyeneben moswavleebi nabeWd masalas swavlis<br />

procesSi, iqneba es sxvadasxva xasiaTis statiebi Tu sagazeTo<br />

masala, politikosTa da sazogado moRvaweTa gamosvlebi,<br />

kanonTa teqstebi da sxva.<br />

masalis raodenoba da mravalferovneba damokidebulia mis<br />

xelmisawvdomobasa da dasamuSavebeli Temis mniSvnelobaze.<br />

TiToeuli saxis beWdviTi masala garkveuli, misTvis<br />

damaxasiaTebeli TaviseburebebiT xasiaTdeba. maTi analizic<br />

sxvadasxvagvarad xorcieldeba. Tumca, SeiZleba Tamamad<br />

vTqvaT, rom SekiTxvebis CamonaTvali, romlebic maT<br />

dasamuSaveblad gamoiyeneba, SeiZleba erTgvarovani iyos.<br />

19


20<br />

SekiTxvebi, romlebic gvexmarebian sxvadasxva tipis<br />

dokumentis damuSavebaSi:<br />

1. vin aris dokumentis avtori/avtorebi? avtoris/<br />

avtorebis garda, dokumentis SeqmnaSi iRebda Tu ara<br />

monawileobas sxva piri/pirebi? ra iciT am avtoris/<br />

avtorebis Sesaxeb? ra SegiZliaT damatebiT gaigoT<br />

avtoris/avtorebis Sesaxeb Sesaswavli dokumentidan?<br />

2. rodis Seiqmna an daiwera dokumenti? SeiZleba Tu ara<br />

amis dadgena dokumentis Sinaarsze dayrdnobiT? ra<br />

mniSvneloba aqvs dokumentis Seqmnis drois dadgenas?<br />

3. sad Caeyara safuZveli im movlenas/movlenebs, romlis<br />

Sesaxebac saubaria dokumentSi? rogor SeiZleba<br />

amis dadgena dokumentis Sinaarsidan gamomdinare?<br />

ra mniSvneloba aqvs aRniSnuli movlenis adgilis<br />

gansazRvras?<br />

4. ra faqtebia moyvanili dokumentSi? ra daskvnebi SeiZleba<br />

gamovitanoT am faqtebis gacnobis Semdeg?<br />

5. ratom Seiqmna es dokumenti? ra iyo mizezi misi Seqmnisa?<br />

6. rogor dagexmaraT es dokumenti, gagegoT meti Sesaswavli<br />

movlenis/movlenebis Sesaxeb?<br />

miuxedavad SekiTxvebis amgvari unificirebisa, TiToeuli<br />

tipis dokuments gaaCnia Tavisi specifika. qvemoT ganvixilavT<br />

iuridiuli dokumentebis analizis specifikas, romelic<br />

gamogvadgeba samoqalaqo ganaTlebis gakveTilebis efeqtianad<br />

warmarTvisTvis. saubari gveqneba sami saxis dokumentze:<br />

konstituciaze, kodeqssa da kanonze.<br />

konstitucia – saxelmwifos ZiriTadi kanonia. is amkvidrebs<br />

qveynis mmarTvelobis formas, iZleva socialuri da politikuri<br />

uflebebis garantiebs da gansazRvravs politikur<br />

principebs.<br />

kodeqsi – kanonebisa da wesebis krebulia, romelic ga ne-<br />

kuTvneba gansazRvrul sazogadoebriv movlenas.<br />

kanoni – warmoadgens debulebebs, romelTac SeimuSaveben<br />

kanonmdeblebi an prezidenti da romelic aregulirebs<br />

xelisuflebis da sazogadoebis qmedebebs konkretul sferoSi.<br />

es sami iuridiuli dokumenti qmnis ierarqiul struqturas.<br />

yoveli kanoni unda efuZnebodes konstituciis konkretul<br />

debulebas da unda warmoadgendes konkretuli kodeqsis<br />

Semadgenel nawils.<br />

Cven mier CamoTvlili dokumentebis analizi msgavsi<br />

meTodebiT xorcieldeba. Tu moswavles davavalebT am<br />

dokumentebis Seswavlas, man unda moiZios da gaaanalizos<br />

konkretuli dokumentis warmoSobis istoria, misi mniSvneloba<br />

da iuridiuli ganmarteba, moxmarebis sfero da gamoyenebis<br />

Sedegebi.


dokumentis warmoSobis istoriuli analizi gulisxmobs<br />

iseT kiTxvebze pasuxis gacemas, rogorebicaa:<br />

• sad, rodis da rogor politikur viTarebaSi Seiqmna<br />

Sesaswavli dokumenti?<br />

• hyavda Tu ara mas „winamorbedebi~?<br />

• rogori mimarTeba arsebobs masa da sxva, amave problemaze<br />

arsebul dokumentebs Soris?<br />

• vin iRebda monawileobas mis SeqmnaSi?<br />

• vin iyvnen dokumentis miRebis momxreebi da mowinaaR­<br />

mdegeebi?<br />

• ra mizniT iqmneboda igi?<br />

dokumentis mniSvnelobis analizis dros, SesaZlebelia<br />

warmoiSvas Semdegi kiTxvebi:<br />

• dokumentis Seqmnis procesSi ratom gamoiyenes Sesabamisi<br />

stili?<br />

• rogoria dokumentis oficialuri interpretacia, icvle­<br />

ba Tu ara misi mniSvneloba?<br />

• ra adgili ukavia konkretul Tavs an romelime debulebas<br />

mTlian dokumentSi?<br />

dokumentis Tanamedrove gamoyenebisTvis SeiZleba daisvas<br />

Semdegi kiTxvebi:<br />

• rogor gamoiyeneboda es dokumenti dRevandlamde?<br />

• warmoiSva Tu ara raime problema misi gamoyenebisas?<br />

• Seicvala Tu ara dokumenti da Tu Seicvala – rogor?<br />

• ra problemebi iqmneba dRes misi gamoyenebisas?<br />

• ra Sesworebebi iqna SeTavazebuli dokumentis dasaxvewad?<br />

• ra mizezi daedo safuZvlad am Sesworebebs?<br />

• rogoria moswavleTa azri dokumentis da misi gamoyenebis<br />

Sesaxeb?<br />

dokumentebis Seswavlisas, SesaZlebelia gamoviyenoT sxva<br />

masalebic: gamokvlevebi, politikuri gamosvlebi, sagazeTo<br />

statiebi da interviuebi, satelevizio gadacemebi, debatebi<br />

da sxva.<br />

maswavlebels SeuZlia organizeba gauwios moswavleebis<br />

CarTvas ufro did proeqtSi. am SemTxvevaSi calkeul moswavles<br />

an moswavleTa jgufs Sesaswavlad eZleva didi dokumentis<br />

romelime erTi Tavi. amgvarad gadanawildeba klasze mTeli<br />

dokumenti. samuSaos dasrulebis Semdeg moxdeba klasis mier<br />

Sesrulebuli samuSaos gaerTianeba.<br />

21


T e m a<br />

1


<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba<br />

- istoriuli mimoxilva da<br />

demokratiuli qveynebis<br />

gamocdileba


T e m a<br />

1<br />

24<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba<br />

- istoriuli mimoxilva da<br />

demokratiuli qveynebis<br />

gamocdileba<br />

miznebi:<br />

• damxmare saxelmZRvanelosa da misi miznebis wardgena;<br />

• <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis zogadi gaazreba;<br />

• demokratiuli qveynebis gamocdilebis gaziareba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi, dafa, carci.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის სავარაუდო პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

Tavdapirvelad maswavlebeli moswavleebs acnobs sa xel-<br />

mZRvanelos miznebs (5 wT). Semdeg gonebrivi ieriSis meTodis<br />

gamoyenebiT arkvevs, ra ician moswavleebma adgi lobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb da moswavleebs uxsnis, Tu ra aris<br />

TviTmmarTveloba da sad iRebs is saTaves (15 wT).<br />

Semdeg moswavleebi asruleben davalebas (10 wT).<br />

Tema 1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba – istoriuli mimoxilva da demokratiuli<br />

qveynebis gamocdileba


aqtivoba #2<br />

Semdeg maswavlebeli moswavleebs uxsnis, saidan aiRo<br />

dasabami <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis institutma da<br />

rogor ganviTarda is dasavleTis demokratiul qveynebSi (10<br />

wT).<br />

aqtivoba #3<br />

darCenili 5 wuTis ganmavlobaSi maswavlebeli mos-<br />

wavleebs aZlevs saSinao davalebas. unda daiwyon proeqtis<br />

ganxorcieleba. pirvel etapze maT unda Caataron sazogadoebrivi<br />

azris kvleva. aRsaniSnavia, rom, savaraudod, es<br />

aris pirveli mcdeloba, roca moswavleebi amgvar samuSaos<br />

asruleben. moswavleebma, aseve, unda moamzadon mcire zomis<br />

prezentacia. SesaZlebelia es samuSao Seasrulon jgufurad<br />

an imuSaon wyvilebad. aseve Sin unda gaecnon ilia WavWavaZis<br />

publikacias da warmoadginon mcire prezentacia.<br />

25


T e m a<br />

2


TviTmmarTvelobis arsi da<br />

mniSvneloba, TviTmmarTvelobis<br />

sistema da sakanonmdeblo baza<br />

saqarTveloSi


T e m a<br />

2<br />

28<br />

TviTmmarTvelobis arsi da<br />

mniSvneloba, TviTmmarTvelobis<br />

sistema da sakanonmdeblo baza<br />

saqarTveloSi<br />

miznebi:<br />

• TviTmmarTvelobis mniSvnelobis gaanalizeba demok­<br />

ratiul sazogadoebaSi.<br />

• TviTmmarTvelobis samarTlebrivi safuZvlebisa da<br />

kanonmdeblobis Seswavla.<br />

• saxelmwifo xelisuflebis uflebamosilebis gacnoba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sferoSi.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi, dafa, carci.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის სავარაუდო პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

Tavdapirvelad moswavleebi warmoadgenen sakuTar<br />

prezentaciebs, romlebic maT unda moemzadebinaT Temaze: „ra<br />

aris TviTmmarTveloba“ (xangrZlivoba – 10 wuTi).<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli mokled mimoixilavs, Tu rodis daiwyo<br />

saqarTveloSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis funqcionireba,<br />

rodis SeuerTda saqarTvelo <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

evropul qartias, ra valdebulebebi daakisra Cvens qveyanas<br />

am qartiis ratificirebam da ra samarTlebrivi meqanizmebi<br />

uzrunvelyofs saqarTveloSi TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebas. mniSvnelovania, yuradReba gamaxvildes<br />

organuli kanonis ganmartebaze. maswavlebels SeuZlia<br />

gamoiyenos azrobrivi ruka, raTa darwmundes, rom moswavleebma<br />

kargad gaiges organuli kanonis mniSvneloba (xangrZlivoba –<br />

10 wuTi).<br />

Tema 2. TviTmmarTvelobis arsi da mniSvneloba, TviTmmarTvelobis sistema<br />

da sakanonmdeblo baza saqarTveloSi


aqtivoba #3<br />

TviTmmarTvelobis maregulirebeli samarTlebrivi do ku -<br />

men tebis (anu sxvadasxva kanonis) mimoxilvis Semdeg mas wav-<br />

lebeli moswavleebs uxsnis, Tu ra uflebebsa da SesaZ leb-<br />

lobebs aZlevs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba sa qarTvelos<br />

moqalaqeebs da ra kavSiria <strong>adgilobriv</strong> da cen tralur xeli-<br />

suflebas Soris (xangrZlivoba –10 wuTi).<br />

Semdeg maswavlebeli moswavleebs aZlevs davalebas, gaecnon<br />

saxelmwifo xelisuflebis uflebamosilebas <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis sferoSi da „reitingis“ meTodis gamoyenebiT<br />

Seasrulon is. amisaTvis moswavleebi unda daiyon<br />

jgufebad. davalebis Sesasruleblad moswavleebs miecemaT<br />

10 wuTi. dasasruls yvela jgufi warmoadgens Tavis namuSevars<br />

da gaimarTeba saklaso diskusia. – xangrZlivoba 10 wuTi.<br />

aqtivoba #4<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs davalebas – proeqtis<br />

meore etaps. samezobloSi an samegobroSi maT unda Caa taron<br />

gamokiTxva Temaze: „saxelmwifo xelisuflebis ufleba-<br />

mosileba TviTmmarTvelobis sferoSi“. moswavleebi unda<br />

gaecnon saqarTvelos organuli kanonis „<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviT mmarTvelobis Sesaxeb~ me-4 muxls, sadac aRwerilia<br />

saxelmwifo xelisuflebis uflebamosileba <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis sferoSi; gamokiTxvis Sedegebisa da<br />

kanonis me-4 muxlis mocemulobebis Sedarebis safuZvel ze<br />

moswavleebma unda moamzadon prezentacia Temaze: „saxelmwifo<br />

xelisuflebis uflebamosileba TviTmmarTvelobis sferoSi“.<br />

29


T e m a<br />

3


<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis<br />

ZiriTadi principebi


T e m a<br />

3<br />

32<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis ZiriTadi<br />

principebi<br />

miznebi:<br />

• TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi prin­<br />

cipebisa da funqciebis gacnoba-gaanalizeba.<br />

• TviTmmarTvelobis uflebamosilebebis funqciaTa<br />

mixedviT gamijvna.<br />

• TviTmmarTvelobis uflebamosilebebis gaanalizeba<br />

sajaro skolasTan dakavSirebiT.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, didi<br />

formatis qaRaldebi, markerebi, kalmebi.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

Tavdapirvelad moswavleebi warmoadgenen sakuTar pre-<br />

zentaciebs (5 wT.) Semdeg maswavlebeli moswavleebs uxsnis<br />

TviTmmarTvelobis ganxorcielebis principebsa da funqciebs<br />

da aZlevs davalebas. davalebis Sesrulebisas moswavleebma<br />

unda gamoiyenon meTodi „reitingi“. amisaTvis moswavleebi<br />

unda daiyon jgufebad. davalebis Sesasruleblad moswavleebs<br />

miecemaT 5-7 wuTi. dasasruls yvela jgufi warmoadgens Tavis<br />

namuSevars da gaimarTeba saklaso diskusia.<br />

xangrZlivoba – aqtivoba #1-is sruli xangrZlivoba ar unda<br />

aRe matebodes 25 wuTs.<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

ZiriTad funqciebs. mniSvnelovania yurad-<br />

Rebis gamaxvileba konfliqtebis Tavidan aridebisa da<br />

mogvarebis sakiTxSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis rolze.<br />

funqciebis ganxilvis Semdeg, iwyeba TviTmmarTvelobis<br />

Tema 3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi principebi


uflebamosilebaTa ganxilva. mniSvnelovania, moswavleebma<br />

kargad gaiazron, Tu konkretulad romel uflebamosilebas<br />

iyenebs TviTmmarTveloba ama Tu im funqciis Sesasruleblad.<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs davalebas. moswavleebi<br />

unda gaecnon 4 SemTxvevas da gaarkvion, Tu axorcielebda an<br />

ar axorcielebda ZiriTad funqcias TviTmmarTvelobis organo<br />

(xangrZlivoba 10 wuTi).<br />

aRsaniSnavia, rom yvela es SemTxveva, iseve, rogorc saxel-<br />

mZRvaneloSi mocemuli sxva SemTxvevebi realuria da ey rdnoba<br />

sxvadasxva vebgverdebze gamoqveynebul informacias. Se saZ-<br />

lebelia maswavlebelma moswavleebs daavalos, Tavadac<br />

moiZion msgavsi SemTxvevebi.<br />

aqtivoba #3<br />

mas Semdeg, rac moswavleebi maswavlebelTan erTad Sea-<br />

jameben aqtivoba #2-is davalebas, maswavlebeli maT aZlevs axal<br />

davalebas: moswavleebi danarTSi unda gaecnon „<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kano-<br />

nis me-16 muxls da masSi mocemuli TviTmmarTvelobis<br />

uflebamosilebani daajgufon funqciebis mixedviT, mocemuli<br />

cxrili gadaitanon rveulSi da Seavson (xangrZlivoba – 10<br />

wuTi). davaleba #3.3-sa da davaleba 3.#4-s moswavleebi asruleben<br />

Sin.<br />

33


T e m a<br />

4


<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organo


T e m a<br />

4<br />

36<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organo da<br />

misi arCevnebi<br />

miznebi:<br />

• <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis arCevisa da ganxor­<br />

cielebis meqanizmebis gaanalizeba.<br />

• sakrebulos, rogorc TviTmmarTvelobis warmomad­<br />

genlobiTi organos Semadgenlobis gacnoba.<br />

• sakrebulos uflebamosilebaTa gacnoba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, rveuli, kalmebi.<br />

xangrZlivoba – ori gakveTili.<br />

1-ლი გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba#1<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis, ra aris sakrebulo<br />

da rogor irCeven mas. Semdeg gonebrivi ieriSis me To-<br />

dis gamoyenebiT, sTxovs moswavleebs, gamoTqvan saku-<br />

Tari mosazrebebi; maTi azriT, vin SeiZleba gaxdes TviT-<br />

mmarTvelobis (sakrebulos) wevri. amisaTvis SesaZlebelia T<br />

diagramis gamoyeneba. mas Semdeg, rac diagramis erT mxares<br />

moswavleebi warmoadgenen TavianT mosazrebebs, maswavlebeli<br />

acnobs, ra moTxovnebs uyenebs kanoni TviTmmarTvelobis<br />

wevrobis kandidats da diagramaze adareben moswavleTa<br />

mosazrebebs da kanonis moTxovnebs (xangrZlivoba – 15 wuTi).<br />

aqtivoba#2<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs damoukideblad Sesas -<br />

rulebel davalebas #4.1. Semdeg imarTeba saklaso dis kusia,<br />

romelsac gulisxmobs davaleba #4.2. (xangrZlivoba – 15 wuTi).<br />

aqtivoba#3<br />

maswavlebeli moswavleebs awvdis informacias sakrebulos<br />

arCevisa da Semadgenlobis Sesaxeb, aseve qalaqis meris,<br />

sakrebulos Tavmjdomarisa da sxvadasxva struqturis<br />

Sesaxeb da aZlevs davalebas, rom moiZion informacia maTi<br />

qalaqis, soflis an dabis sakrebulos Semadgenlobis Sesaxeb.<br />

Tema 4. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organo<br />

da misi arCevnebi


aRsaniSnavia, rom aRniSnuli informaciis mopoveba rigi<br />

qalaqebis SemTxvevaSi SesaZlebelia internetis meSveobiT.<br />

SesaZlebelia weriliT mimarTon sakrebulos da gamoiTxovon<br />

aRniSnuli informacia. werilis nimuSi mocemulia danarTSi.<br />

moswavleebs SeuZliaT gaakeTon arCevani, an individualurad<br />

mimarTon sakrebulos, an klasis saxeliT gaugzavnon koleq-<br />

tiuri werili. dasasruls maswavlebeli moswavleebs aZlevs<br />

saSinao davalebas, moamzadon prezentacia Temaze: „Cemi<br />

qalaqis meri“ an „Cemi soflis gamgebeli“.<br />

aqtivoba #3-is sruli xangrZlivobaa 15 wuTi.<br />

მე-2 გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

maswavlebeli moswavleebs sTxovs, warmoadginon maT mi er<br />

momzadebuli prezentaciebi. xangrZlivoba – 15-20 wu Ti.<br />

aqtivobis xangrZlivoba damokidebulia moswavleTa rao-<br />

denobaze. mniSvnelovania, rom yvela moswavles mieces sakuTari<br />

azris gamoTqmis saSualeba. dasasrul, SesaZlebelia, azrobrivi<br />

rukis gamoyenebiT Seiqmnas sasurveli meris an gamgeblis<br />

portreti.<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs awvdis informacias <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis organoebis samuSao enisa da saxelmwifo<br />

simbolikis Sesaxeb da aZlevs davalebas, moiZion informacia<br />

maTi qalaqis, dabis an soflis TviTmmarTveli erTeulis gerbisa<br />

da droSis Sesaxeb. moswavleebi aseve adgilze unda gaecnon<br />

davalebaSi mocemul magaliTs (xangrZlivoba – 5 wuTi).<br />

aqtivoba #3<br />

gakveTilis meore naxevari srulad eTmoba sakrebulos<br />

gansakuTrebul uflebamosilebaTa gacnobasa da gaanalizebas.<br />

am SemTxvevaSic SesaZlebelia meTod „reitingis“ gamoyeneba.<br />

aseve gonebrivi ieriSis meTodis gamoyenebiT, maswavlebeli<br />

moswavleebs sTxovs, gaixsenon maTi qalaqis, dabis an soflis<br />

sakrebulos mier ganxorcielebuli raime aqtivoba, romelic<br />

pozitiurad aisaxa maTi Temis cxovrebaze. aseve daasaxelon<br />

iseTi sakiTxebi, romlebic, maTi azriT, SesaZlebelia gadaWran<br />

TviTmmarTvelobasTan TanamSromlobiT. aseve moswavleebi<br />

unda gaecnon 40-41-e gverdebze mocemul magaliTebs da<br />

ganmarton, Tu konkretul SemTxvevaSi romeli konkretuli<br />

uflebamosileba gamoiyena sakrebulom (xangrZlivoba – 20<br />

wuTi).<br />

37


T e m a<br />

5


TviTmmarTveloba sajaro<br />

skolebsa da umaRles<br />

saswavleblebSi


T e m a<br />

5<br />

40<br />

TviTmmarTveloba sajaro<br />

skolebsa da umaRles<br />

saswavleblebSi<br />

miznebi:<br />

• sajaro skolaSi TviTmmarTvelobis ganxorcielebis<br />

saSualebaTa gaxseneba da gaanalizeba.<br />

• <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro skolasTan<br />

TanamSromlobis saSualebaTa gacnoba.<br />

• umaRles saswavleblebSi TviTmmarTvelobis gacnoba,<br />

gaanalizeba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

maswavlebeli moswavleebs Seaxsenebs sajaro skolis<br />

ganmartebasa da struqturas. gonebrivi ieriSis meTodis<br />

gamoyenebiT arkvevs, ician Tu ara moswavleebma, Tu vin<br />

SeiZleba iyos skolis sameurveo sabWos wevri da icnoben Tu<br />

ara sameurveo sabWos wevrebs? ra saxis urTierToba hqoniaT<br />

sameurveo sabWosTan (xangrZlivoba – 5 wuTi).<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs damoukidebel dava le bas.<br />

moswavleebi unda gaecnon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organos uflebamosilebas zogadi ganaTlebis sferoSi,<br />

upasuxon davaleba 5.1-Si mocemul kiTxvebs da dasasruls<br />

gamarTon debatebi Temaze: „ra sikeTis motana SeuZlia<br />

adgi lobrivi TviTmmarTvelobisa da sajaro skolis Tanam-<br />

Sromlobas skolisTvis da maTi dasaxlebisTvis“ aqtivobis<br />

(xangrZlivoba – 20 wuTi).<br />

Tema 5. TviTmmarTveloba sajaro skolebsa da umaRles saswavleblebSi


aqtivoba #3<br />

maswavlebeli gonebrivi ieriSis meTodis gamoyenebiT mos-<br />

wavleebisgan iRebs informacias, Tu ra ician maT mos wav leTa<br />

TviTmmarTvelobisa da misi funqciebis Sesaxeb. moswavleTa<br />

TviTmmarTvelobis funqciebis gan sazRvrisaTvis SesaZlebelia<br />

gamoyenebul iqnas azrobrivi ruka, romlis monacemebsac<br />

kanons Seadareben. SesaZlebelia gaimarTos saklaso diskusia,<br />

Tu ramdenad aqtiuria maTi skolis moswavleTa<br />

TviT mmarTvelobebi, ras Secvlidnen TviTmmarTvelobis<br />

saqmianobaSi da ra sakiTxebze imuSavebdnen. moswavleebi<br />

pa suxs scemen davalebebSi mocemul kiTxvebs, mas Semdeg, rac<br />

gaecnobian mocemul magaliTebs (xangrZlivoba – 15 wuTi).<br />

aqtivoba #4<br />

gakveTilis dasasruls maswavlebeli moswavleebs awvdis<br />

informacias umaRlesi saswavleblebis TviTmmarTvelobebis<br />

Sesaxeb da aZlevs davalebas, moiZion informacia studenturi<br />

TviTmmarTvelobebis mier ganxorcielebuli maTTvis<br />

saintereso aqtivobebis Sesaxeb.<br />

41


T e m a<br />

6


ogor ganvaxorcieloT<br />

TviTmmarTveloba


T e m a<br />

6<br />

44<br />

rogor ganvaxorcieloT<br />

TviTmmarTveloba<br />

mebi.<br />

miznebi:<br />

• <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan konkretuli Tanam­<br />

Sromlobis gzebis dasaxva.<br />

• moqalaqeebis saWiroebaTa da problemaTa gamovlenis<br />

unar-Cvevebis SeZena.<br />

• sazogadoebrivi azris gamokiTxvisaTvis momzadeba da<br />

gamokiTxvis Catareba.<br />

• prezentaciebisa da proeqtebis momzadeba.<br />

• TviTmmarTvelobis warmomadgenlebTan Sexvedris orga­<br />

nizeba.<br />

• proeqtis an proeqtebis dagegmva da ganxorcieleba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, kal-<br />

xangrZlivoba – sami gakveTili.<br />

1-ლი გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis, kanonis Tanaxmad rogor<br />

xorcieldeba moqalaqeTa mier <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba<br />

da gonebrivi ieriSis meTodis gamoyenebiT, ganvlil masalaze<br />

dayrdnobiT, moswavleebs ekiTxeba, konkretulad ra sakiT-<br />

xebze surT maT TviTmmarTvelobasTan <strong>TanamSromloba</strong>. mos-<br />

wavleebma unda upasuxon gakveTilis teqstSi dasmul kiTxvas<br />

(xangrZlivoba – 10 wuTi).<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis, Tu ra aris sajaro infor-<br />

macia da ra mniSvneloba aqvs demokratiisTvis informaciis<br />

sajaroobas. moswavleebi danarTSi mocemuli nimuSis mixedviT<br />

amzadeben werils, raTa sakrebulodan gamoiTxovon maTTvis<br />

saWiro informacia. am sakiTxSi dasaxmareblad SesaZlebelia<br />

maswavlebelma winaswar mimarTos <strong>adgilobriv</strong> arasamTavrobo<br />

organizacias, romelTanac skolas aqvs partnioruli urTi-<br />

Tema 6. rogor ganvaxorcieloT TviTmmarTveloba


erToba. sasurvelia, danarTSi mocemuli saqarTvelos zogadi<br />

administraciuli kodeqsis muxlebis gamoyenebiT, moswavleebma<br />

damoukideblad Seadginon werili, Semdeg ganixilon klasSi da<br />

SeimuSaon saboloo versia (xangrZlivoba –15 wuTi).<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs ganmartebas, Tu ra<br />

mniSvneloba aqvs sazogadoebrivi azris kvlevas da moswavleebi,<br />

maswavleblis daxmarebiT, iwyeben pirveli praqtikuli<br />

davalebis ganxorcielebas etapebis mixedviT (xangrZlivoba<br />

– 10 wuTi). proeqtis ganxorcielebis etapebi detalurad aris<br />

aRwerili moswavlis wignSi.<br />

მე-2 გაკვეთილის პროცესი<br />

maswavlebeli moswavleebTan erTad ajamebs gamokiTxvis<br />

Sedegebsa da TviTmmarTvelobidan miRebuli pasuxis mona-<br />

cemebs (aseTis arsebobis SemTxvevaSi). Tu moswavleebi<br />

TviTmmarTvelobidan ver miiReben sajaro informaciaze<br />

pasuxs, mniSvnelovani iqneba am sakiTxis ganxilva gakveTilis<br />

dasawyisSi. kanonis ra moTxovnebi daarRvia TviTmmarTvelobam<br />

– am kiTxvaze pasuxi moswavleebma unda gascen da ifiqron imaze,<br />

Tu ra berketebi unda gamoiyenon, raTa TviTmmarTvelobam<br />

pirnaTlad Seasrulos sakuTari uflebamosilebani.<br />

xangrZlivoba – 10 wuTi.<br />

Semdeg moswavleebma unda airCion, Tu ra sakiTxebze moamzadeben<br />

prezentaciebs. amisaTvis sasurvelia gaimarTos<br />

debatebi da swored debatebis gziT SeirCes is sakiTxebi,<br />

romlebsac Semdeg warudgenen <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenels.<br />

aseve unda moamzadon oficialuri werili da moiwvion<br />

Sexvedraze TviTmmarTvelobis warmomadgeneli. SesaZlebelia,<br />

Sexvedra gaimarTos skolaSi an sakrebuloSi.<br />

mas Semdeg, rac SeirCeva, Tu ra sakiTxebze momzaddeba<br />

prezentacia da moxdeba maTi gadanawileba, maswavlebelma<br />

paralelurad unda daavalos moswavleebs aRniSnul Te meb-<br />

ze proeqtebis momzadeba. proeqtebis momzadebis dros<br />

upiratesoba unda mieniWos iseT proeqtebs, romlebic ar<br />

saWi roebs dafinansebas da SesaZlebelia mxolod kreatiuli<br />

ideebisa d adamianuri resursebis gamoyenebis gziT maTi gan-<br />

xorcieleba. am aqtivobas eTmoba gakveTilis darCenili dro.<br />

45


46<br />

მე-3 გაკვეთილის პროცესი<br />

am gakveTilze moswavleebi warmoadgenen sakuTar pre-<br />

zen taciebsa da proeqtebs. debatebis meTodis gamoyenebiT<br />

SeirCeva ramdenime saukeTeso proeqti da prezentacia. Semdeg<br />

maswavlebeli moswavleebs unawilebs rolebs, vin ra unda<br />

gaakeTos TviTmmarTvelobis warmomadgenelTan Sexvedrisas.<br />

rolebiT TamaSisa da situaciis modelirebis meTodebis<br />

gaTvaliswinebiT, klasSi imarTeba modelirebuli Sexvedra,<br />

raTa realuri Sexvedris dros yvelam zustad icodes Tavisi<br />

funqcia da Tavidan iqnas acilebuli raime saxis uzustoba da<br />

gaugebroba.<br />

gaxsovdeT: SesaZloa swored TviTmmarTvelobis mxridan<br />

pasiuroba an <strong>TanamSromloba</strong>ze uaris Tqma gamovlindes erTerT<br />

mizezad. da Tuki am droisaTvis moswavleebma ukve ician, ra<br />

aris TviTmmarTvelobis funqcia da maT, rogorc moqalaqeebs,<br />

ris moTxovnis ufleba aqvT, isini Seecdebian, ufro aqtiurad<br />

da, rac mTavaria, kanonierad moiTxovon TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlebisgan sakuTari funqciebis Sesruleba.<br />

პროექტის შედეგების შეჯამება<br />

და ანალიზი<br />

miznebi:<br />

saganmanaTleblo programis Sejameba, ama Tu im molo di nisa<br />

da Sedegis Sedareba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის პროცესი<br />

gakveTilze gamarTeT debatebi Temaze, ra Sedegebi mohyva<br />

Tqven mier ganxorcielebul aqtivobebs. kmayofili xarT<br />

Tu ara Sexvedris SedegebiT. daakonkreteT, ra molodini<br />

gqondaT. gamarTlda Tu ara is. mTlianobaSi Sedegi kargia,<br />

damakmayofilebeli Tu aradamakmayofilebeli? rogor fiqrobT,<br />

ratom miiReT aseTi Sedegi? momavalSi kidev isurvebT<br />

Tu ara <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan <strong>TanamSromloba</strong>s?<br />

Tema 6. rogor ganvaxorcieloT TviTmmarTveloba


sasargeblo resursebi<br />

cxovreba da kanoni<br />

ilia WavWavaZe<br />

rac unda mdidari iyos qveyana bunebiT, Tu iq Cemi da Seni,<br />

ese igi kacTa ufleba da movaleoba, Znelad gasarCevia da<br />

ar aris sayovelTaod gansazRvruli cxadad da ucilod,<br />

iq xalxis warmateba da keTildReoba, Tu yoveldRe ukan ar<br />

iwevs, Seferxebuli xom aris da aris.<br />

bunebam, rac unda simdidriT morTos romelime<br />

mxare, anu qveyana, rac unda mrTeli hava misces adamians<br />

sacxovreblad da nayofieri miwa sazrdoebisaTvis,<br />

maincdamainc xalxTa keTildReobas sxva mxriTac<br />

xelis Sewyoba sdomebia. kacs magodenad vera Svelis<br />

Turme verc sikeTe haerisa, verc simsuqne miwisa,<br />

verc SeZleba yovelgvaris warmoebisa, Tuki kacTa<br />

Soris keTilad dadgenili da cxadad gansazRvruli<br />

ar aris urTierTSorisi ufleba da movaleoba. kacTa<br />

kmayofilebisaTvis, xalxTa keTildReobisaTvis, es<br />

ukanaskneli ufro aucileblad saWiroa, vidre sxva rame<br />

qveynierobazed.<br />

mTiulsa Sotlandiisas gars axvevia guldaxuruli,<br />

Raribi buneba. igi didis SromiTa da RvawliT arTmevs<br />

bu nebas im TiTo lukma purs, romelsac awvdis Tvis<br />

jalabs sazrdoebisaTvis. igi TavgadadebiT, TavgamometebiT<br />

dRedaRam ebrZvis bunebas da yoveli esreT<br />

mopoebuli lukmapuri Zlevamosilebaa misis mxneobisa,<br />

Sromismoyvareobisa. Tumca esreT aRamebs igi dRes da<br />

aTenebs Rames, magram igi ufro bednieria da kmayofili,<br />

vidre sparseli, romlisTvisac beds Semoufarglavs<br />

ukeTesi qveyana kacTa sacxovreblad da sazrdoebisaTvis.<br />

erTi aris Tavmomwone, gambedavi, Tavisufali, medgari<br />

da guldaguli kaci, meore aris gulCaTuTqvili,<br />

ilajgawyvetili, frTxali da gaTelili. erTi – imediT<br />

aRsavse sul win iyureba da yoveli misi fexis win wadgma<br />

Zlevamosilobaa xvalisaTvis, meore – sasowarkveTilia,<br />

SiSiT sul ukan iyureba da guSindels, mSvidobiT<br />

gatarebuls dRes natrulobs da ara swams xvale. erTi –<br />

suliT Tu xorciT yoveldRe warmatebaSia, Tumca Raribi<br />

buneba axvevia, meore – suliTac da xorciTac dalevaSia,<br />

Tumca mis gare buneba uxvia da mdidari. ra aris amisi<br />

mizezi? is aris, rom bednierma Sotlandielma icis „Cemi<br />

aq Tavdebao da sxvisa aq iwyebao~, ubedurs sparsels ki arc<br />

Tavisi gaegeba da arc sxvisa. rac sxvisaa – Cemi movaleobaa,<br />

rac Cemia – eg Cemi uflebaa.<br />

ufleba da movaleoba, romelnic arian pirvelni da<br />

47


48<br />

ukanasknelni saganni urTierTSoris ganwyobilebisa,<br />

daidgineba da ganisazRvreba mxolod xalxis kanon-<br />

Tmdeblobis ZaliTa da niWiTa. am mxriT, rasakvirvelia,<br />

sabuTi aqvsT maT, vinc amboben, rom momqmedTa kanonTa<br />

uvargisoba, Tu sikeTe, TiTon xalxis braliao, imitom rom<br />

Tavi da bolo kanonebisa TviT xalxiao. ramodenad misaRebia<br />

es sabuTi, Cven magis gamoZiebas ar SevudgebiT; Cven marto is<br />

gvindoda gveTqva, rom rac unda mdidari qveyana iyos bunebiT,<br />

Tu iq Cemi da Seni, ese igi kacTa ufleba da movaleoba, Znelad<br />

gasarCevia da ar aris sayovelTaod gansazRvruli cxadad da<br />

ucilod, iq xalxis warmateba da keTildReoba, Tu yoveldRe<br />

ukan ar iwevs, Seferxebuli xom aris da aris. amisi magaliTi<br />

TviT Cveni qveyanaa. erTi miTxariT, ra ar moucia RmerTs<br />

Cvenis bednierebisaTvis? yovelisferi uxvad gvaqvs, mxolod<br />

ara gvaqvs urTierTSorisi ganwyobileba...<br />

qveynierobazed marTvelobas orgvari wyoba da agebuleba<br />

hqonia da aqvs. Tu sadme raime cvlileba aris, mainc<br />

ar SeiZleba, rom mmarTveloba an erTisaken ar iyos<br />

midrekili, an meorisaken. erTgvari mmarTveloba igia, saca<br />

saxelmwifo saWiroebis saqmesac TviT mTavroba ganagebs da<br />

sazogadoebisasac, yvelgan da yovels nawilSi. am SemTxvevaSi<br />

mTavroba yovelgvaris saqmis damwyebi da moTavea,<br />

yovelgvaris saqmis mwarmoebelia, – yovelis mzrunveli da<br />

gamgea, ase rom, yovelive misgan warmosdgeba da yovelive<br />

masve erTvis. amgvarad gamgeobisaTvis mas Tavisi sakuTarni<br />

moxele-kacni hyvanan, romelTac TviT irCevs, TviT niSnavs,<br />

TviT gadaayenebs da romelnic mxolod mis winaSe aris<br />

pasuxismgebelni. amgvars mmarTvelobas centralizacias<br />

eZaxian.<br />

meore-gvari mmarTveloba igia, saca mTavrobas xelT<br />

upyria marto mTelis saxelmwifois saWiroebis saqmeni<br />

da yovelive sxva ki sazogadoebas gausakuTrebia, mere<br />

ase, rom yovels nawils Tvisni <strong>adgilobriv</strong>i saqmeni aqvs<br />

xelSeuvalad mindobilni. es sazogadoebis saWiroebis<br />

saqmeni, <strong>adgilobriv</strong>ad ganawilebulni, ganigebian<br />

usaTuod <strong>adgilobriv</strong>Ta moxeleTa SemweobiT, romelTac<br />

irCevs TviT <strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTa sazogadoeba da<br />

romelnic amave sazogadoebis winaSe pasuxismgebelni<br />

arian. amgvars gamgeobas TviTmmarTvelobas uwodeben,<br />

radganac am SemTxvevaSi TviToeuli nawili erTisa da igive<br />

saxelmwifoisa Tavis sakuTars saqmes TviT hpatronobs,<br />

TviT uvlis da TviT hmarTavs. erTis sityviT, amgvaris<br />

mmarTvelobis deda-azri igia, rom <strong>adgilobriv</strong>ni saqmeni<br />

TviT <strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTagan ganigebodes.<br />

amgvari mmarTveloba metad xels umarTavs qveynis<br />

keTildReobasa: xalxs afxizlebs, xalxs Wkuasa da gonebas<br />

uxsnis, radganac sazogado mzrunvelobisaTvis xaliss


uRviZebs da sazogado saqmisaTvis swurTnis da avarjiSebs.<br />

amgvari mmarTveloba iseTis Tvisebisaa, rom, saca ki surs<br />

adamians, yvelgan da yovels xalxSi ixeirebs da Cveulebrivs<br />

nayofs moitans. iq, saca magas gza da adgili hqonia, yvelgan<br />

cxovreba adamianisa auyvavebia da mTavrobisaTvisac mZime<br />

tvirTi qveynis gamgeobisa Seumsubuqebia, auxsnia.<br />

erTi mwerali ambobs: „istoria amtkicebs, rom TviTmmarTveloba<br />

ukeTesi wamalia xalxis yovelgvaris saWiroebisa.<br />

saca unda dargaT, igi yvelgan xeirobs: inglisSiac,<br />

saca didkacobaa yovelis wyobis safuZveli, amerikaSiac,<br />

saca ganusazRvreli Tanasworobaa miRebuli saxelmwifos<br />

qvakuTxedada. erTnairis sikeTiT da madliT moqmedebs<br />

da Tavsdeba iqac, saca imisTana patara qveyanaa, rogorc<br />

Sveicaria (739 oTxkuTxi milia) da iqaca, saca imisTana<br />

uzarmazari udabno mindvrebia, rogorc Crdilo-amerikaSi.<br />

iqac keTiladganwyobili da SeTvisebulia, saca imisTana<br />

saxelovani ganaTlebaa, rogorc londonSi da iqaca,<br />

saca imisTana gaunaTlebeli xalxia, rogorc kanadaSi,<br />

avstraliaSi da sxva inglisis koloniebSi~.<br />

Tumca esea, magram mag TviTmmarTvelobas qveyanazed<br />

bevri mteri hyavs; bevrs ufrTxobs tyuilubralod Zilsa<br />

da mosvenebasa. amboben, rom saSiSariao – sazogadoebas eg<br />

ufleba mieniWos: aurzaurs mohyveba, Tavs gaizviadebs da<br />

morCilebidam gamovao.<br />

roca prusiam waarTva safrangeTs elzasi da lotaringia<br />

da parlamentSi Camovarda saubari maszed, Tu ragvari<br />

mmarTveloba mivceTo am axlad daWerils qveynebs, bismarkma<br />

ai, ra sTqva: „Cveni saqme elzassa da lotaringiaSi<br />

TviTmmarTvelobis ganZliereba unda iyoso. <strong>adgilobriv</strong>ni<br />

sazogadoebis krebani unda davawyoTo <strong>adgilobriv</strong>is<br />

mmarTvelobisTvisao. am krebaTagan ufro ukeT gvecodineba<br />

im qveynebis saWiroeba, vidre prusiis moxeleTagana.<br />

<strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTagan amorCeulni da dayenebulni<br />

moxeleni CvenTvis araviTars SiSs ar moaswaveben. Cvengan<br />

daniSnuli moxele maTTvis ucxo kaci iqneba da erTi urigo<br />

ram qceva ucxo kacisa ukmayofilebas Camoagdebs da eg<br />

mTavrobis ganzraxvasa da survils ar eTanxmeba. me ufro<br />

isa mgonia, rom maTgan amorCeulni moxeleni ufro cotas<br />

gvavneben, vidre Cvenive prusiis moxeleni~.<br />

Tu imisTana kaci, rogorc bismarki, romelic Tavisuflebis<br />

didi momxre maindamainc ar aris, ise iRvwoda<br />

TviTmmarTvelobisaTvis, mere im qveynebis Sesaxeb, romel-<br />

Tac germaniis morCileba aramc Tu undodaT, aramed eTakilebodaT,<br />

Tu amisTana rkinis gulisa da marjvenis kaci,<br />

rogorc bismarki, sxva gziT ver axerxebda urCis xalxis<br />

gulis mogebas, Tu ar TviTmmarTvelobis miniWebiTa, sxvas<br />

raRa eTqmis...<br />

49


50<br />

yoveli saxelmwifo, Tund gvartomobiT erTisa da igive<br />

xalxiT iyos Semdgari, mainc, <strong>adgilobriv</strong>is sxvadasxvaobisa<br />

gamo, bevrs sxvadasxva Tvisebis mxares warmogvidgens. yovels<br />

mxares, yovels nawils erTisa da igive saxelmwifosas, Tavisi<br />

sakuTari Wiri da lxini aqvs, Tavisi sakuTari gaWirveba adgia,<br />

Tavisi sakuTari mzrunveloba da fiqri umZimebs gulsa, Tavisi<br />

sakuTari netareba afxizlebs da ibirebs. umaRlesis mTavrobis<br />

pirdapiri daniSnuleba igia, rom yovels qveSevrdoms misi<br />

satkivari gaugos, misi wamali dasdos, yovels sikeTisa da<br />

keTildReobis gza gauxsnas. amisaTvis saWiroa umaRlesma<br />

mTavrobam utyuarad, piruTvnelad, zedmiwevniT icodes<br />

yovelis kuTxis namdvili viTareba, misi avkargianoba, rom<br />

saca SesaZloa Svela, uSvelos, Semweoba miawvdinos. cxadia,<br />

rom umaRless mTavrobas TiTon, sxvis dauxmareblad, ver<br />

SeuZlian verc Tvali miawvdinos dasanaxavad yvelgan, verc<br />

yuri sasmenlad da verc xeli saSvelada. cxadia, rom man<br />

unda iyolios amisaTvis anu sakuTari moxeleni, yovelgan<br />

mofantulni da morigebulni, anu eg moxeleoba TviT<br />

<strong>adgilobriv</strong> mcxovrebTa unda Caabaros, miandos. pirvelma<br />

saSualebam Tavi versad ver gaimarTla, imitom rom sxvis xeliT<br />

saqmis gakeTeba arsad da arasferSi arc Tavs mosula da arc<br />

mova. sxvas, tyuilia, CemTvis ise guli ar Sestkiva, rogorc<br />

me TiTon; sxva Cems avkargianobas CemsaviT ver Seityobs, Cems<br />

tkivils CemsaviT ver mouvlis, Cems Civils CemsaviT ver ityvis;<br />

rac me vici Cemi, sxvas Tavis-dReSi ar ecodineba. es yvelgan ese<br />

scnes da amitomac eg saSualeba TiTqmis yvelgan dawunebul<br />

iqmna da uaryofili.<br />

sul sxva aris, roca umaRles mTavrobas Tvis meTvalyured,<br />

moxeled da <strong>adgilobriv</strong>Ta saqmeTa gamged TviT <strong>adgilobriv</strong>i<br />

mcxovrebni hyvanan. maT ukeT ician Tavisi viTareba, ukeT<br />

ician Tavisi saWiroeba, ukeT ician Tvisis Tavis movla, TvisTa<br />

saqmeTa patronoba. am SemTxvevaSi, erTis mxriT, yovelis<br />

kuTxis WeSmariti saWiroeba, utyuari tkivili, gulwrfeli<br />

da marTali wadili mTavrobamde miRweulia, meores mxriT<br />

– umaRlesis mTavrobis saerTo mzrunveloba erTnairis<br />

gulistkiviliT, erTnairis madliT yovels kuTxemde<br />

miwvdenilia, morigebuli da mofenili.<br />

aqedam cxadia, sad unda daidvas sazRvari umaRlesis<br />

mTavrobisa da TviTmmarTvelobis Sua. umaRlesi mTavroba,<br />

ra saxisac unda iyos, sayovelTao saqmeTa mzrunveli da<br />

moRvawea, ese igi ima saqmeTa, romelnic aramc Tu yovels<br />

nawils, aramed yovels qveSevrdoms erTnairad da erTgvarad<br />

Seexeba da romelnic saerTo, sayovelTao keTildReobisaTvis<br />

cnobilia.<br />

maggvarni saqmeni ekuTvnian sayovelTao kanonmdeblobis<br />

warmoebasa, sayovelTao finansTa (Semosaval-gasavalis)<br />

moZraobasa da sayovelTao mxedrobis ganwyobilebasa. ese


yoveli xelSeuvali kuTvnilebaa umaRlesis mTavrobisa,<br />

da TviTmmarTvelobas, rogorc kerZo sammarTvelos,<br />

am saqmeebSi xma ara aqvs: igi emorCileba yovels mas, rac<br />

umaRlesis mTavrobisagan gangebulia, dawyobili da<br />

ganwesebuli. TviTmmarTveloba xelqveiTia am SemTxvevaSi<br />

umaRlesis mTavrobisa da saerTo kanonis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

mcvelia da aRmasrulebeli.<br />

rac saxelmwifos saerTos viTarebas ar Seadgens, igi<br />

TviTmmarTvelobis ucilo kuTvnilebaa. TviTmmarTveloba<br />

Tavis adgilas yovelis Sinauris saqmis gamgebelia da<br />

meoxe; yovelive saerTo saxelmwifo xarjis da samsaxuris<br />

<strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTa Soris ganmawilebelia,<br />

<strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebis rigisa da wesis damwyobia,<br />

misis zneobis, pativis, qonebis, ganaTlebis da erTob<br />

keTildReobis mzrunvelia. yovelive amis momqmedia<br />

imodenad, ramodenadac yovelive es mis sammarTvelos wreSi<br />

mcxovrebTa gankerZoebiT Seexeba da ar ewinaaRmdegeba<br />

saerTo saxelmwifo kanonsa da gankargulebasa. aqedam<br />

sCans, rom TviTmmarTveloba erTis mxriT <strong>adgilobriv</strong><br />

saqmeTa damwyobia da gamrigebeli, meores mxriT umaRlesis<br />

mTavrobis xelisufali orRanoa. am saxiT, igi erTsa da imave<br />

dros <strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebis orRanoc aris umaRlesis<br />

mTavrobis winaSe, da umaRlesis mTavrobis orRanoca winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebisa.<br />

cxadia, rom rogoric unda iyos umaRlesi mTavroba –<br />

TviTmpyrobelobiTi, monarqiuli warmomadgenlobiTi, Tu<br />

respublikis saxisa, – erTSiac, meoreSiac da mesameSiac<br />

TviTmmarTveloba mSvidobianad moewyoba, sazogado<br />

wyobilebas aramc Tu xels SeuSlis, aramed xels moumarTavs,<br />

radganac TviT <strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebis moWirnaxulea<br />

da amasTanave umaRlesis mTavrobis ukeTesi Tvali da xelia,<br />

yovel kuTxemde miwvdenili.<br />

TviTmmarTvelobam rom Tavisi Cveulebrivi nayofi<br />

moitanos da Tavis Tavs ar umtyunos, misda Sesaferad unda<br />

iyos mowyobili da darguli. am mowyobaSi arc erTi misi<br />

arsebiTi kuTvnileba daviwyebuli ar unda iqmnas, arc erTi<br />

Zireuli azri ar unda dairRves. Tu es sifrTxile ar ixmara<br />

adamianma, TviTmmarTveloba ufro uqmi sityva iqneba, ufro<br />

saxeli iqneba, vidre saxravi.<br />

51


saqarTvelos organuli kanoni<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb<br />

es kanoni saqarTvelos konstituciis me-2 muxlis me-4 punqtisa da „<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ evropuli qartiis Sesabamisad gansazRvravs <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis ganxorcielebis samarTlebriv, ekonomikur da finansur safuZvlebs,<br />

saxelmwifo garantiebs, <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis Seqmnis wess, maT<br />

uflebamosilebebs da saxelmwifo organoebTan urTierTobas.<br />

თავი I<br />

ზოგადი დებულებანი<br />

muxli 1. kanonSi gamoyenebul terminTa ganmarteba<br />

am kanonSi gamoyenebul terminebs aqvs Semdegi mniSvneloba:<br />

a) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba – saqarTvelos moqalaqeTa ufleba da SesaZlebloba,<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis meSveobiT, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad moawesrigon da marTon <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis sakiTxebi<br />

sakuTari pasuxismgeblobiT da <strong>adgilobriv</strong>i mosaxleobis interesebis Sesabamisad;<br />

b) TviTmmarTveli erTeuli – dasaxleba (TviTmmarTveli qalaqi) an dasaxlebaTa<br />

erToblioba (municipaliteti), romelsac hyavs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

da aRmasrulebeli organoebi, aqvs sakuTari qoneba, Semosulobebi,<br />

biujeti, administraciuli centri da aris damoukidebeli sajaro samarTlis iuridiuli<br />

piri; (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

g) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

d) dasaxleba – mosaxleobis gansaxlebis pirveladi administraciuli erTeuli, romelsac<br />

hyavs mudmivi mcxovreblebi, aqvs funqcionaluri infrastruqtura da registrirebulia<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. dasaxleba Sedis TviTmmarTveli<br />

erTeulis SemadgenlobaSi an TviTmmarTveli erTeulia. dasaxlebis kategoriebia:<br />

d.a) sofeli – dasaxleba, romlis sazRvrebSic moqceulia sasoflo-sameurneo saqmianobisaTvis<br />

gaTvaliswinebuli miwa da sxva bunebrivi resursebi an/da romlis infrastruqtura<br />

ZiriTadad orientirebulia sasoflo-sameurneo saqmianobis ganxorcielebaze;<br />

d.b) daba – aranakleb 3000 mosaxlisagan Semdgari dasaxleba, romlis teritoriazedac<br />

arsebobs samrewvelo sawarmoebi, komunaluri meurneoba, samkurnalo da socialurkulturul<br />

dawesebulebaTa qseli, riTac igi asrulebs <strong>adgilobriv</strong>i ekonomikur-kulturuli<br />

centris funqciebs, amasTanave, ar gaaCnia sasoflo-sameurneo saqmianobisaTvis<br />

sakmarisi miwis savargulebi. dabis kategorias SeiZleba miekuTvnos dasaxleba, romlis<br />

mosaxleTa ricxvi 3000-ze naklebia, Tu igi aris TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centri;<br />

52


d.g) qalaqi – aranakleb 5000 mosaxlisagan Semdgari msxvili dasaxleba, romelsac<br />

aqvs saqalaqo meurneoba da ekonomikur-kulturuli centria. qalaqis kategorias<br />

SeiZleba miekuTvnos dasaxleba, romlis mosaxleTa ricxvi 5000-ze naklebia, Tu igi<br />

aris TviTmmarTveli erTeulis administraciuli centri an aqvs Semdgomi ekonomikuri<br />

ganviTarebisa da mosaxleobis zrdis uaxloesi perspeqtiva. qalaqebs, maTTvis dakisre-<br />

buli specifikuri funqciebidan da saxelmwifo mniSvnelobidan gamomdinare, SeiZleba<br />

mieniWos specialuri statusi;<br />

e) municipaliteti – dasaxlebaTa erToblioba, romelsac am kanonis Sesabamisad aqvs<br />

TviTmmarTveli erTeulis statusi;<br />

v) TviTmmarTveli qalaqi – qalaqis kategoriis dasaxleba, romelsac am kanonis Sesa-<br />

bamisad aqvs TviTmmarTveli erTeulis statusi;<br />

z) administraciuli erTeuli – TviTmmarTveli erTeulis nawili, sadac iqmneba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis teritoriuli organo. administraciuli erTeulebia:<br />

z.a) dasaxleba (sofeli, daba, qalaqi);<br />

z.b) dasaxlebaTa gaerTianeba (Temi);<br />

z.g) dasaxlebis nawili (ubani);<br />

T) sakuTari uflebamosileba – TviTmmarTveli erTeulis am kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

uflebamosileba, romelsac igi axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili<br />

wesiT, damoukideblad da sakuTari pasuxismgeblobiT; (28.12.2009. N2515 amoqmeddes<br />

2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

i) delegirebuli uflebamosileba – saxelmwifo mmarTvelobis organos uflebamosileba,<br />

romelic am kanoniT dadgenili wesiT, kanonis Tanaxmad an <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa<br />

da saxelmwifo mmarTvelobis organoebs Soris dadebuli xelSekrulebis<br />

safuZvelze gansaxorcieleblad gadaecema TviTmmarTvel erTeuls;<br />

k) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

muxli 2. saqarTvelos moqalaqeTa mier <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebis<br />

ganxorcieleba<br />

1. saqarTvelos moqalaqeni <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebas axorcieleben<br />

saqarTvelos konstituciisa da am kanonis Sesabamisad.<br />

2. saqarTvelos moqalaqeebs ufleba aqvT:<br />

a) airCion da arCeul iqnen <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoSi, am kanoniT da<br />

saarCevno kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoSi daikavon nebismieri Tanamdeboba, Tu<br />

akmayofileben saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil moTxovnebs;<br />

g) miiRon sajaro informacia <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organosgan da<br />

Tanamdebobis pirebisgan;<br />

d) winaswar gaecnon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organos gadawyvetilebebis<br />

53


proeqtebs; monawileoba miiRon maT ganxilvaSi; moiTxovon gadawyvetilebaTa<br />

proeqtebis gamoqveyneba da sajaro ganxilva;<br />

e) mimarTon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organos da Tanamdebobis pirebs;<br />

v) ganaxorcielon saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli sxva ufleba-<br />

mosilebani.<br />

muxli 3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis samarTlebrivi<br />

safuZvlebi<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis samarTlebrivi safuZvlebia<br />

saqarTvelos konstitucia, „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ evropuli qartia,<br />

es kanoni da sxva normatiuli aqtebi.<br />

2. qalaq TbilisSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis wesi da TviTmmar-<br />

Tvelobis organoebis uflebamosilebani ganisazRvreba am kanoniTa da „saqarTvelos<br />

dedaqalaqis – Tbilisis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT (28.12.2007. N5661).<br />

3. maRalmTian regionebSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis damatebiTi<br />

uflebamosilebani da Taviseburebani ganisazRvreba saqarTvelos kanonmdeblobiT.<br />

4. aWaris avtonomiur respublikaSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

uflebamosilebani, am kanoniT dadgenili pirobebis gaTvaliswinebiT, ganisazRvreba<br />

aWaris avtonomiuri respublikis kanonmdeblobiT.<br />

54<br />

muxli 4. saxelmwifo politika da saxelmwifo xelisuflebis valdebuleba<br />

TviTmmarTvelobis sferoSi<br />

1. saxelmwifo xelisuflebis organoebi uzrunvelyofen <strong>adgilobriv</strong>i TviT-<br />

mmarTvelobis ganviTarebisaTvis saWiro, Sesabamisi samarTlebrivi, organizaciuli<br />

da materialur-finansuri pirobebis Seqmnas da xels uw yoben saqarTvelos<br />

moqalaqeebs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebis ganxorcielebaSi.<br />

2. saxelmwifo xelisuflebis organoebi valdebuli arian, im sakiTxebze<br />

gadawyvetilebis miRebamde, romlebic Seexeba am kanoniT dadgenil<br />

uflebamosilebebs, moTxovnis SemTxvevaSi gamarTon winaswari konsultaciebi im<br />

arasamewarmeo (arakomerciul) iuridiul pirebTan, romlebic aerTianeben qveynis<br />

TviTmmarTveli erTeulebis naxevarze mets (14.12.2006. N3991).<br />

3. TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenelTa oficialuri mimarTva saxelmwifo<br />

xelisuflebis organoebisadmi, romelic Seexeba TviTmmarTvelobis interesebs,<br />

ganxiluli unda iqnes arsebiTad, saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil vadebSi.<br />

4. saxelmwifo xelisuflebis uflebamosilebas <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

sferoSi ganekuTvneba:<br />

a) <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan dakavSirebuli kanonebis miReba, maTSi<br />

cvlilebebis Setana da maTi Sesrulebis kontroli;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganviTarebisa da xelSewyobis Sesaxeb saxelmwifo<br />

programebis damtkiceba da ganxorcieleba;<br />

g) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sferoSi kanoniT dadgenili saxelmwifo<br />

valdebulebebis Sesrulebis uzrunvelyofa;<br />

d) minimaluri saxelmwifo socialuri standartebis dadgena da uzrunvelyofa;


e) saxelmwifo da TviTmmarTveli erTeulis biujetebis urTierTobis regulireba;<br />

gamoTanabrebiTi transferis gansazRvra da uzrunvelyofa;<br />

v) TviTmmarTveli erTeulebisaTvis im damatebiTi gadasaxdelebis kompensacia,<br />

romlebic gaweuli iqna saxelmwifo xelisuflebis organoTa gadawyvetilebebis<br />

Sedegad (30.12.2008. N950 amoqmeddes 2009 wlis 1 ianvridan);<br />

z) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis finansuri damoukideblobis uzrunvelyofa;<br />

T) TviTmmarTveli erTeulisa da dasaxlebebis Seqmnisa da gauqmebis,<br />

administraciuli sazRvrebis Secvlis, saxelis miniWebisa da Secvlis wesebis<br />

dadgena da TviTmmarTveli erTeulebis registracia;<br />

i) saxelmwifosa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebamosilebaTa gamijvnis<br />

uzrunvelyofa da dacva;<br />

k) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebaze saqarTvelos moqalaqeTa<br />

kanoniT dadgenili uflebebis regulireba da dacva;<br />

l) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis wesis<br />

gansazRvra da maTi Catarebis uzrunvelyofa; moqalaqeTa saarCevno uflebebis<br />

dacva;<br />

m) maRalmTian regionebsa da kanoniT gansazRvrul saqarTvelos sxva teritoriebze<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis Taviseburebebis sakanonmdeblo<br />

uzrunvelyofa.<br />

n) amoRebulia (18.12.2009. N2441 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan).<br />

muxli 5. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi principebi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi principebia:<br />

a) saqarTvelos moqalaqeTa ufleba, monawileoba miiRon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebaSi;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis damoukidebloba kanoniT gansazRvrul<br />

<strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis sakiTxTa gadawyvetaSi;<br />

g) saqarTvelos moqalaqeTa kanonieri uflebebisa da Tavisuflebebis dacva;<br />

d) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis sajarooba;<br />

e) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis damoukidebeli pasuxismgebloba<br />

sakuTari funqciebis ganxorcielebaze;<br />

v) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT mmar-<br />

Tvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

z) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa an gariS-<br />

valdebuleba mosaxleobis winaSe;<br />

T) saxelmwifosa da TviTmmarTvel erTeuls Soris, agreTve TviTmmarTvel<br />

erTeulebs Soris urTierTobaTa dafuZneba daxmarebasa da <strong>TanamSromloba</strong>ze,<br />

saerTo problemebis erToblivad nebayoflobiT gadaWraze;<br />

i) saxelmwifosa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis gamijvna;<br />

k) saxelmwifosa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa Soris davis<br />

sasamarTlo wesiT gadawyveta;<br />

l) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis safinanso-ekonomikuri damoukidebloba.<br />

55


muxli 6. TviTmmarTveli erTeulebis ufleba erToblivi samsaxurebis Seqmnaze<br />

urTierTmosazRvre TviTmmarTvel erTeulebs kanoniT dadgenil uflebamosile-<br />

baTa efeqtiani ganxorcielebis mizniT, sakrebulos TanxmobiT ufleba aqvT<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli wesiT, xelSekrulebis safuZvelze Seqmnan<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis uzrunvelmyofi erToblivi samsaxurebi, romlebsac<br />

gadascemen maT uflebamosilebaSi arsebul calkeul erTgvarovan funqciebs da am<br />

funqciaTa SesrulebisaTvis saWiro materialur da finansur resursebs.<br />

muxli 7. TviTmmarTvel erTeulTa arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli<br />

pirebi (14.12.2006. N3991)<br />

1. TviTmmarTvel erTeulebs TavianTi saqmianobis koordinaciis mizniT ufleba aqvT<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT Seqmnan gaerTianeba arasamewarmeo (ara-<br />

komerciuli) iuridiuli piris organizaciul-samarTlebrivi formiT.<br />

2. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebi uflebamosili arian gamarTon<br />

konsultaciebi saxelmwifo xelisuflebis organoebTan TviTmmarTveli erTeulebis<br />

saxeliT, monawileoba miiRon <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan dakavSirebuli kanon-<br />

proeqtebis winaswar ganxilvasa da konsultaciebSi.<br />

3. TviTmmarTvel erTeulTa arasamewarmeo (arakomerciul) iuridiul pirebs ufleba<br />

aqvT saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT iTanamSromlon TviTmmarTveli<br />

erTeulebis saerTaSoriso kavSirebTan (asociaciebTan) an/da gaerTiandnen aseT kav-<br />

SirebSi (asociaciebSi).<br />

muxli 8. TviTmmarTveli erTeulis simboloebi (20.04.2010 N2946)<br />

1. saqarTvelos saxelmwifo simboloTa gamoyenebis wesis dacviT TviTmmarTvel<br />

erTeuls aqvs gerbi da droSa.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis gerbs da droSas saqarTvelos parlamentTan arsebuli<br />

heraldikis saxelmwifo sabWosTan winaswari konsultaciebis safuZvelze da misi<br />

TanxmobiT adgens TviTmmarTveli erTeulis sakrebulo. TviTmmarTveli erTeulis<br />

simboloebi eqvemdebareba saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli wesiT<br />

saxelmwifo registracias.<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis simboloTa gamoyenebis wesi ganisazRvreba saqarTvelos<br />

prezidentis brZanebulebiT.<br />

muxli 9. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis samuSao da<br />

saqmiswarmoebis ena<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis samuSao da saqmiswarmoebis enaa<br />

saqarTvelos saxelmwifo ena.<br />

56


თავი II<br />

თვითმმართველი ერთეული<br />

muxli 10. TviTmmarTveli erTeulis statusi<br />

1. TviTmmarTveli erTeuli aris damoukidebeli iuridiuli piri, romelsac hyavs<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli organoebi, aqvs am kanoniT<br />

dadgenili uflebamosilebani, sakuTari qoneba da biujeti.<br />

2. dasaxlebis an dasaxlebaTa erTobliobis TviTmmarTveli erTeulis statuss<br />

saqarTvelos mTavrobis wardginebiT, dadgenilebiT amtkicebs saqarTvelos<br />

parlamenti.<br />

muxli 11. TviTmmarTveli erTeulis Seqmna da gauqmeba<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis safuZvelia:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis gayofa or an met TviTmmarTvel erTeulad;<br />

b) ori an meti urTierTmosazRvre TviTmmarTveli erTeulis gaerTianeba erT<br />

TviTmmarTvel erTeulad.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis gauqmebis safuZvelia:<br />

a) ori an meti urTierTmosazRvre TviTmmarTveli erTeulis gaerTianeba erT<br />

TviTmmarTvel erTeulad;<br />

b) TviTmmarTveli erTeulis gayofa or an met TviTmmarTvel erTeulad.<br />

3. saqarTvelos mTavroba sakuTari iniciativiT, TviTmmarTveli erTeulis<br />

(erTeulebis) sakrebulosTan (sakrebuloebTan) an mosaxleobasTan konsultaciis an<br />

TviTmmarTveli erTeulis (erTeulebis) sakrebulos (sakrebuloebis) wardginebis<br />

safuZvelze mimarTavs saqarTvelos parlaments TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an<br />

gauqmebis Sesaxeb wardginebiT.<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis gayofis gziT axali TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis<br />

SemTxvevaSi wardginebaSi unda mieTiTos:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis gayofis saWiroebis dasabuTeba;<br />

b) gayofis Sedegad Sesaqmnel TiToeul TviTmmarTvel erTeulSi Semavali<br />

dasaxlebebis da mosaxleTa ricxovnoba;<br />

g) gayofis Sedegad Sesaqmneli TiToeuli TviTmmarTveli erTeulis<br />

administraciuli sazRvrebi da sqematuri ruka;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulis gayofis Taobaze gasayofi TviTmmarTveli erTeulis<br />

mosaxleobis gamokiTxvis Sedegebi;<br />

e) gayofis Sedegad Sesaqmneli TiToeuli TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centri da misi Sesabamisoba administraciuli centrisTvis sa qar-<br />

Tvelos kanonmdeblobiT dadgenil moTxovnebTan;<br />

v) axalSeqmnil TviTmmarTvel erTeulebze finansuri da sxva saxis uflebamovaleobebisa<br />

da qonebis ganawilebis wesi.<br />

5. ori an meti TviTmmarTveli erTeulis erT TviTmmarTvel erTeulad gaerTianebis<br />

SemTxvevaSi wardginebaSi unda mieTiTos:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulebis gaerTianebis saWiroebis dasabuTeba;<br />

b) gaerTianebis Sedegad Sesaqmnel TviTmmarTvel erTeulSi Semavali dasaxlebebis<br />

da mosaxleTa ricxovnoba;<br />

57


g) gaerTianebis Sedegad Sesaqmneli TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centri;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulebis gaerTianebis Taobaze gaerTianebis msurveli<br />

TiToeuli TviTmmarTveli erTeulis mosaxleobis gamokiTxvis Sedegebi;<br />

e) gaerTianebis Sedegad Sesaqmneli TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

sazRvrebi da sqematuri ruka.<br />

6. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an gauqmebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs<br />

saqarTvelos parlamenti saqarTvelos mTavrobis wardginebis safuZvelze.<br />

7. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis Sesaxeb saqarTvelos parlamentis dadgenileba<br />

amoqmeddeba <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis morigi arCevnebis daniSvnis dRes da<br />

Sesabamis TviTmmarTvel erTeulSi arCevnebi Catardeba <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

morig arCevnebTan erTad (10.11.2006. N3680).<br />

muxli 12. TviTmmarTveli erTeulis administraciuli sazRvrebis Secvla<br />

1. saqarTvelos mTavroba sakuTari iniciativiT, TviTmmarTveli erTeulebis sak-<br />

rebuloebTan an mosaxleobasTan konsultaciis an TviTmmarTveli erTeulebis sak-<br />

rebuloebis wardginebis safuZvelze mimarTavs saqarTvelos parlaments TviTmmarTveli<br />

erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb war dgi nebiT. TviTmmarTveli<br />

erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs<br />

saqarTvelos parlamenti.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb<br />

wardginebaSi unda mieTiTos:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis saWiroebis<br />

dasabuTeba;<br />

b) TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Taobaze<br />

TviTmmarTveli erTeulebis mosaxleobis gamokiTxvis Sedegebi;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulebis axali administraciuli sazRvrebi da sqematuri ruka.<br />

muxli 13. TviTmmarTveli erTeulis registracia<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis registracias saregistracio monacemebis mixedviT<br />

axorcielebs saqarTvelos iusticiis saministro.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis saregistracio monacemebia:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis dasaxeleba;<br />

b) TviTmmarTvel erTeulSi Semavali dasaxlebebi;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulis registraciis TariRi da registraciis saidentifikacio<br />

kodi;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulis administraciuli sazRvrebi da sqematuri ruka.<br />

muxli 14. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an gauqmebis, misi administraciuli<br />

sazRvrebis Secvlis Sesaxeb davis gadawyvetis wesi<br />

saqarTvelos parlamentis gadawyvetileba TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an<br />

gauqmebis, misi administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb SeiZleba gasaCivrdes<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT.<br />

58


muxli 14 1 . <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis SezRudva Tavisufal<br />

industriul zonebSi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis uflebamosilebani ar vrceldeba<br />

Tavisufal industriul zonebze (3.07.2007. N5177 amoqmeddes 2008 wlis 1 ianvridan).<br />

თავი III<br />

თვითმმართველი ერთეულის უფლებამოსილებანი<br />

muxli 15. TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebaTa saxeebi (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebaTa saxeebia:<br />

a) sakuTari uflebamosilebebi;<br />

b) delegirebuli uflebamosilebebi.<br />

2. TviTmmarTveli erTeuli sakuTar da delegirebul uflebamosilebebs<br />

axorcielebs warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli organoebis meSveobiT, romelTa<br />

uflebamosilebani, struqtura da saqmianobis wesi am kanonis Sesabamisad ganisazRvreba<br />

sakrebulos debulebiT (reglamentiT) da gamgeobis (meriis) debulebiT.<br />

3. dauSvebelia TviTmmarTveli erTeulis mier sakuTar uflebamosilebaTa imgvarad<br />

gamoyeneba, ramac SeiZleba gamoiwvios saqarTvelos sakanonmdeblo aqtis moTxovnaTa<br />

darRveva, saxelmwifo organoebis, agreTve organizaciebisa da dawesebulebebis<br />

gamarTuli funqcionirebis Seferxeba, TviTmmarTvel erTeulebs Soris Tavisufali<br />

vaWrobis SezRudva, an safrTxe Seuqmnas moqalaqeTa konstituciuri uflebebisa da<br />

Tavisuflebebis ganxorcielebas.<br />

muxli 16. TviTmmarTveli erTeulis sakuTari uflebamosilebebi (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. TviTmmarTveli erTeuli sakuTar uflebamosilebebs axorcielebs saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT, damoukideblad da sakuTari pasuxismgeblobiT.<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTari uflebamosilebebi ganisazRvreba am kanoniT.<br />

2. mxolod TviTmmarTveli erTeulia uflebamosili, miiRos gadawyvetileba Semdeg<br />

sakiTxebze:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis momzadeba, ganxilva da damtkiceba,<br />

damtkicebul biujetSi cvlilebebisa da damatebebis Setana, biujetis Sesrulebis<br />

angariSis mosmena da Sefaseba;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa da mosakreblebis SemoReba da gauqmeba, maTi<br />

ganakveTebis dadgena kanoniT gaTvaliswinebuli zRvruli odenobebis farglebSi;<br />

g) investirebis mimarTulebebis, sakuTari, agreTve erToblivi miznobrivi<br />

programebis gansaxorcieleblad saWiro saxsrebis gansazRvra da TviTmmarTvel<br />

erTeulSi investiciebis xelSewyoba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

xelSekrulebis damtkiceba erToblivi proeqtebis ganxorcielebis mizniT sxva<br />

TviTmmarTvel erTeulTan sabiujeto saxsrebis gaerTianebis Sesaxeb;<br />

59


d) <strong>adgilobriv</strong>i mosakreblebis amoReba;<br />

e) dasaqmebis xelSewyobis municipaluri programebis damtkiceba;<br />

v) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli qonebis marTva da gankargva;<br />

TviTmmarTveli erTeulis qonebis flobis, gankargvis da qonebiT sargeblobis wesebis<br />

dadgena saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

z) TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT kanoniT<br />

gansazRvruli iuridiuli pirebis Seqmna, reorganizacia da likvidacia;<br />

T) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli miwis resursebis marTva da<br />

gankargva saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

i) miwaTsargeblobis dagegmva, TviTmmarTveli erTeulis teritoriis zonebad<br />

(gamwvanebis, dasvenebis, samrewvelo, savaWro da sxva specialuri zonebi) dayofa, maTi<br />

sazRvrebis dadgena da Secvla;<br />

k) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis tyis da <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis wylis resursebis<br />

marTva;<br />

l) mSeneblobis nebarTvis gacema, TviTmmarTveli erTeulis teritoriis farglebSi<br />

mimdinare mSeneblobaze zedamxedveloba kanoniT dadgenili wesiT;<br />

m) saqarTvelos kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi sagzao moZraobisa<br />

da avtosatransporto gadayvanis regulireba, kanoniT dadgenili nebarTvebis<br />

gacema da mosaxleobis samgzavro transportiT momsaxurebis organizeba (15.12.2010.<br />

N4056).<br />

n) gare vaWrobis, bazrebisa da bazrobebis regulireba;<br />

o) gare reklamis ganTavsebis regulireba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili<br />

wesiT;<br />

p) avtomanqanebis parkirebis adgilebis gansazRvra da parkirebis wesebis dadgena;<br />

dasaxlebebSi quCebis dasufTaveba, gare ganaTeba, saniaRvre meurneobis, kanalizaciis,<br />

nagavsayrelebis mowyoba, sayofacxovrebo narCenebis Segrovebisa da utilizaciis<br />

samuSaoTa warmoebis dagegmva da ganxorcieleba an maT ganxorcielebaze municipaluri<br />

Sesyidvis organizeba; sasaflaoebis movla-patronoba;<br />

J) TviTmmarTveli erTeulis teritoriis keTilmowyoba da gamwvaneba, Sesabamisi<br />

programebis damtkiceba, programiT gaTvaliswinebul RonisZiebaTa ganxorcieleba an<br />

maT ganxorcielebaze municipaluri Sesyidvis organizeba;<br />

r) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis gzebis Senaxva, mSenebloba da ganviTarebis<br />

uzrunvelyofa;<br />

s) TviTmmarTveli erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmva da TviTmmarTveli<br />

erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis normebisa da wesebis gansazRvra;<br />

miwaTsargeblobis generaluri gegmis, ganaSenianebis regulirebis gegmis, dasaxlebaTa<br />

teritoriebis gamoyenebisa da ganaSenianebis regulirebis wesebis damtkiceba;<br />

TviTmmarTveli erTeulis teritoriis keTilmowyobisa da sainJinro infrastruqturis<br />

ganviTarebis programebis damtkiceba;<br />

t) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis biblioTekebis, muzeumebis, Teatrebis, gamofenebis,<br />

sportul-gamajansaRebeli obieqtebis saqmianobis organizeba;<br />

u) municipaluri arqivis Seqmna da saarqivo momsaxurebis tarifebis dadgena<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

60


f) skolamdeli da skolisgareSe saaRmzrdelo dawesebulebebis arasamewarmeo<br />

(arakomerciuli) iuridiuli piris formiT Seqmna da maTi wesdebebis damtkiceba;<br />

q) TviTmmarTveli erTeulis municipaluri programebisa da gegmebis SemuSaveba da<br />

damtkiceba;<br />

R) saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis sferoSi municipaluri resursebis mobilizeba,<br />

Sesabamisi RonisZiebebis (adamianis janmrTelobisaTvis usafrTxo garemos Seqmna,<br />

cxovrebis jansaRi wesis damkvidreba, janmrTelobis riskfaqtorebis identificireba)<br />

SemuSaveba, ganxorcieleba da amis Taobaze mosaxleobis informireba;<br />

y) TviTmmarTveli erTeulis municipaluri saxanZro usafrTxoebisa da samaSvelo<br />

RonisZiebebis uzrunvelyofa;<br />

S) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis saavtomobilo<br />

gzebisa da sagzao moZraobis dagegmareba;<br />

C) Sekrebebis, mitingebis, demonstraciebis CatarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis<br />

regulireba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

c) <strong>adgilobriv</strong>i Sesyidvebis ganxorcieleba;<br />

Z) quCebisa da moednebis saxeldeba da numeracia.<br />

3. garda am muxlis me-2 punqtiT gansazRvruli sakiTxebisa, TviTmmarTveli erTeuli<br />

uflebamosilia miiRos gadawyvetileba iseT sakiTxze, romelic kanonis Tanaxmad ar<br />

ganekuTvneba xelisuflebis sxva organos uflebamosilebas da ar aris akrZaluli<br />

TviTmmarTveli erTeulisaTvis.<br />

muxli 17. uflebamosilebebis delegirebis wesi da pirobebi<br />

1. saxelmwifo mmarTvelobis organoebis mier TviTmmarTveli erTeulisaTvis<br />

uflebamosilebaTa delegireba daiSveba saqarTvelos sakanonmdeblo aqtebis, agreTve<br />

xelSekrulebebis safuZvelze, Sesabamisi materialuri da finansuri resursebis<br />

gadacemiT.<br />

2. saxelmwifo mmarTvelobis organos mier delegirebuli uflebamosilebis<br />

gan xorcielebisas TviTmmarTvel erTeuls zedamxedvelobas uwevs saqarTvelos<br />

kanon mdeblobis Sesabamisad uflebamosili saxelmwifo organo an Tanamdebobis<br />

piri (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

muxli 18. amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT-<br />

mmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan)<br />

muxli 18 1 . amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT-<br />

mmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan)<br />

61


თავი IV<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები და თანამდებობის პირები<br />

muxli 19. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoa sakrebulo.<br />

2. sakrebulos gadawyvetilebis Sesrulebas uzrunvelyofs gamgeoba (meria) (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 20. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirebi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirebi arian:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomare, municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile,<br />

TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da<br />

moadgile, romlebsac am kanoniT dadgenili wesiT irCevs sakrebulo sakuTari<br />

Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis vadiT (17.12.2010. N4131);<br />

b) sakrebulos komisiaTa Tavmjdomareebi, romlebsac am kanoniT dadgenili wesiT<br />

irCevs sakrebulo sakuTari Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis vadiT;<br />

g) sakrebulos fraqciaTa Tavmjdomareebi;<br />

d) municipalitetis gamgebeli da TviTmmarTveli qalaqis meri, romlebsac Tanamdebobaze<br />

niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs sakrebulos Tavmjdomare<br />

sakrebulos TanxmobiT. sakrebulos Tanxmoba miRebulad CaiTvleba, Tu gadawyvetilebas<br />

mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

gamgeblis (meris) moadgile (moadgileebi), romelsac (romlebsac) „sajaro samsaxuris<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze (Tanamdebobebze)<br />

niSnavs da Tanamdebobidan (Tanamdebobebidan) aTavisuflebs gamgebeli<br />

(meri) (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan);<br />

e) gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli, romelsac „sajaro<br />

samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs<br />

da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgebeli (meri);<br />

v) gamgeobis (meriis) teritoriuli organos xelmZRvaneli – gamgeobis (meriis)<br />

rwmunebuli, romelsac „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT<br />

dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgebeli<br />

(meri).<br />

თავი V<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოს<br />

უფლებამოსილებები და საქმიანობის წესი<br />

muxli 21. sakrebulo<br />

1. sakrebulo Sedgeba Sesabamis teritoriaze mcxovreb saqarTvelos moqalaqeTa<br />

mier saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT, pirdapiri, sayovelTao,<br />

62


Tanaswori saarCevno uflebis safuZvelze, faruli kenWisyriT, 4 wlis vadiT arCeuli<br />

wevrebisagan.<br />

2. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos wevrTa raodenobaa: (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan.)<br />

a) proporciuli sistemis safuZvelze arCeuli TxuTmeti da maJoritaruli wesiT<br />

arCeuli aTi wevri, Tu TviTmmarTvel qalaqSi amomrCevelTa raodenoba aRemateba<br />

75000-s;<br />

b) proporciuli sistemis safuZvelze arCeuli aTi da maJoritaruli wesiT arCeuli<br />

xuTi wevri, Tu TviTmmarTvel qalaqSi amomrCevelTa raodenoba ar aRemateba 75000-s.<br />

3. municipalitetis sakrebulos wevrTa raodenoba ganisazRvreba Sesabamis<br />

municipalitetSi Semavali yoveli Temidan maJoritaruli wesiT arCeuli TiTo wevriT<br />

da municipalitetis mTel teritoriaze proporciuli sistemis safuZvelze arCeuli<br />

aTi wevriT.<br />

4. sakrebulos arCevis wesi ganisazRvreba am kanoniT da saqarTvelos organuli<br />

kanoniT „saqarTvelos saarCevno kodeqsi“.<br />

muxli 22. sakrebulos gansakuTrebuli uflebamosileba (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos gansakuTrebul uflebamosilebas ganekuTvneba:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomaris, municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris<br />

moadgilis, TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgilisa<br />

da moadgilis arCeva (17.12.2010. N4131);<br />

b) sakrebulos komisiebis Seqmna, komisiaTa Tavmjdomareebis arCeva, komisiebis<br />

debulebebisa da personaluri Semadgenlobis damtkiceba da masSi cvlilebebis Setana;<br />

g) sakrebulos droebiTi samuSao jgufebis Seqmna da gauqmeba, samuSao jgufebis<br />

personaluri Semadgenlobis damtkiceba da masSi cvlilebebis Setana;<br />

d) sakrebulos wevrTa uflebamosilebis cnobisa da maTi uflebamosilebis vadamde<br />

Sewyvetis Sesaxeb gadawyvetilebebis miReba;<br />

e) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organoebisa da Tanamdebobis<br />

pirebis saqmianobis kontroli, maTi angariSebis mosmena da Sefaseba;<br />

v) gamgeblis (meris) Tanamdebobaze daniSvnisa da Tanamdebobidan ganTavisuflebis<br />

Taobaze Tanxmobis micema sakrebulos TavmjdomarisaTvis;<br />

z) TviTmmarTvel erTeulSi administraciuli erTeulebis Seqmna, maTi sazRvrebis<br />

dadgena da maTi gauqmeba;<br />

T) sakrebulos debulebis (reglamentis) da sakrebulos aparatis debulebis<br />

damtkiceba; am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, gamgeobis (meriis), misi struqturuli<br />

erTeulebisa da teritoriuli organoebis debulebebis damtkiceba;<br />

i) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili normativebis farglebSi <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis mosamsaxureTa Tanamdebobrivi sargos ganakveTebis gansazRvra;<br />

k) saqarTvelos sabiujeto kodeqsiTa da am kanonis 39-e muxliT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis ganxilva da damtkiceba;<br />

63


damtkicebul biujetSi cvlilebebisa da damatebebis Setana; biujetis Sesrulebis<br />

angariSis mosmena da Sefaseba;<br />

l) sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT TviTmmarTveli erTeulis programebis<br />

damtkiceba da maTi Sesrulebis kontroli;<br />

m) sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa da<br />

mosakreblebis SemoReba da maTi ganakveTebis gansazRvra kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

zRvruli odenobebis farglebSi, saarqivo momsaxurebis tarifebis dadgena saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

n) saqarTvelos kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi<br />

avtosatransporto gadayvanis wesebis, regulirebadi tarifebis, avtosatransporto<br />

saSualebaTa parkirebis, gare vaWrobis, gare reklamis ganTavsebis maregulirebeli<br />

normebis dadgena (15.12.2010. N4056);<br />

o) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli tyisa da wylis resursebis<br />

marTvis wesis gansazRvra saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad;<br />

p) TviTmmarTveli erTeulis qonebis flobis, gankargvis da qonebiT sargeblobis<br />

wesebis dadgena saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

J) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT<br />

TviTmmarTveli erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmva da am mizniT TviTmmarTveli<br />

erTeulis teritoriis zonebad dayofa, maTi sazRvrebis dadgena da Secvla, saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli qalaqTmSeneblobis dokumentebis damtkiceba;<br />

r) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis saavtomobilo<br />

gzebisa da sagzao moZraobis dagegmareba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili<br />

wesiT;<br />

s) Sekrebebis, mitingebis, demonstraciebis CatarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis<br />

regulireba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

t) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT<br />

<strong>adgilobriv</strong>i Sesyidvebis gegmis damtkiceba;<br />

u) quCebisa da moednebis saxeldeba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

f) TviTmmarTveli erTeulis qonebis saprivatizebo obieqtebis nusxis damtkiceba;<br />

q) saqarTvelos prezidentis mier dadgenili wesiT saxelmwifos da TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli miwis normatiuli fasis dadgena; TviTmmarTveli<br />

erTeulis qonebis saprivatizebo sawyisi fasisa da sargeblobis qiris odenobis dadgena;<br />

R) TviTmmarTveli erTeulis qonebis auqcionis formiT privatizebisas auqcionSi<br />

gamarjvebis damadasturebeli oqmis tipuri formis dadgena;<br />

y) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT grantis miRebasTan dakavSirebiT,<br />

agreTve saqarTvelos mTavrobisagan an saqarTvelos mTavrobis nebarTviT sesxis<br />

aRebasTan dakavSirebiT gadawyvetilebis miReba;<br />

S) kanoniT gansazRvrul SemTxvevebSi Tanxmobis micema TviTmmarTveli erTeulis<br />

saxeliT SeTanxmebebisa da xelSekrulebebis dadebaze, agreTve Tanxmobis micema iseTi<br />

garigebebis dadebaze, romelTa Rirebuleba aRemateba TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetis 5%-s;<br />

C) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT kerZo samarTlis iuridiuli<br />

pirebis dafuZneba;<br />

c) TviTmmarTveli erTeulis sapatio jildoebisa da wodebebis SemoRebisa da<br />

miniWebis wesis dadgena;<br />

64


Z) am kanoniT gaTvaliswinebuli sxva uflebamosilebebi.<br />

2. am muxliT gaTvaliswinebuli sakrebulos uflebamosilebebi ar SeiZleba gadaeces<br />

sxva organoebs.<br />

muxli 23. axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdoma da Sekreba<br />

1. axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdoma imarTeba Sesabamisi saarCevno komisiis<br />

mier arCevnebis Sedegebis Semajamebeli oqmis gamoqveynebidan 2 kviris ganmavlobaSi.<br />

axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdomis dRes niSnavs Sesabamisi saarCevno komisiis<br />

Tavmjdomare. sakrebulo muSaobas Seudgeba, Tu Sesabamisi saarCevno komisia<br />

daadasturebs (arCeulad gamoacxadebs) sakrebulos sruli Semadgenlobis aranakleb<br />

ori mesamedis arCevas.<br />

2. axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdoma SeiZleba gaixsnas, Tu mas eswreba<br />

(registracia gaiara) axalarCeuli sakrebulos sruli Semadgenlobis naxevarze<br />

meti. axalarCeuli sakrebulos pirvel sxdomas xsnis Sesabamisi saarCevno komisiis<br />

Tavmjdomare. sakrebulos sxdomebs Tavmjdomaris arCevamde uZRveba sakrebulos<br />

uxucesi wevri.<br />

3. axalarCeuli sakrebulos pirveli Sekreba Semdgarad CaiTvleba, Tu sakrebulos<br />

wevrTa raodenoba, romelTa uflebamosilebac cno sakrebulom, aris sakrebulos<br />

sruli Semadgenlobis aranakleb ori mesamedisa. am droidan uflebamosileba uwydeba<br />

wina mowvevis sakrebulos.<br />

4. Tu im sakrebulos wevrTa raodenoba, romelTa uflebamosilebac cno sakrebulom,<br />

sakrebulos sruli Semadgenlobis or mesamedze naklebia, sakrebulos sxdoma<br />

wydeba. axalarCeuli sakrebulos momdevno sxdomas iwvevs Sesabamisi saarCevno<br />

komisiis Tavmjdomare im dRidan 10 dRis ganmavlobaSi, rodesac SesaZlebeli gaxdeba<br />

sakrebulos winaSe imdeni piris uflebamosilebis cnobis sakiTxis dasma, ramdenic<br />

sakmarisia sakrebulos sruli Semadgenlobis or mesamedamde Sesavsebad.<br />

5. Tu am muxlis me-4 punqtiT gaTvaliswinebul vadaSi ver moxerxda sakrebulos<br />

wevrTa Sesabamisi raodenobis uflebamosilebis cnoba, iniSneba xelaxali arCevnebi.<br />

muxli 24. sakrebulos sxdomis muSaobis organizeba<br />

1. sakrebulos morig sxdomebs TveSi erTxel mainc iwvevs sakrebulos Tavmjdomare,<br />

xolo am kanoniT gansazRvrul SemTxvevebSi – sakrebulos Tavmjdomaris moadgile.<br />

2. sakrebulos riggareSe sxdoma moiwveva:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomaris winadadebiT;<br />

b) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

g) sakrebulos siiTi Semadgenlobis aranakleb erTi mesamedis moTxovniT;<br />

d) sakrebulos fraqciis winadadebiT;<br />

e) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze registrirebul amomrCevelTa saerTo<br />

raodenobis aranakleb 3%-is moTxovniT.<br />

3. sakrebulos riggareSe sxdomas moTxovnis (winadadebis) wardgenidan 1 kviris<br />

vadaSi iwvevs sakrebulos Tavmjdomare. sakrebulos Tavmjdomaris mier riggareSe<br />

sxdomis am vadaSi mouwvevlobis SemTxvevaSi sakrebulo uflebamosilia Seikribos.<br />

65


sakrebulos wevrTa gafrTxilebas riggareSe sxdomis mowvevis Taobaze iniciatoris<br />

werilobiTi mimarTvis safuZvelze uzrunvelyofs sakrebulos Tavmjdomare. riggareSe<br />

sxdomaze sakrebulos Tavmjdomarisa da sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis<br />

(moadgileebis) gamoucxadeblobis SemTxvevaSi sxdomas Tavmjdomareobs damswreTagan<br />

uxucesi wevri (17.12.2010. N4131).<br />

4. sakrebulos muSaobis wesi ganisazRvreba sakrebulos debulebiT (reglamentiT).<br />

muxli 25. sakrebuloSi sakiTxebis ganxilvis wesi<br />

1. sakrebulos sxdomas, rogorc wesi, warmarTavs sakrebulos Tavmjdomare, xolo<br />

misi aryofnis SemTxvevaSi – sakrebulos Tavmjdomaris moadgile.<br />

2. sakrebulos sxdoma uflebamosilia, Tu mas eswreba sakrebulos sruli Semadgenlobis<br />

naxevarze meti.<br />

3. sakrebulos sxdoma Riaa.<br />

4. sakrebulos sxdoma daxurulad cxaddeba sakrebulos gankargulebiT, Tu sxdomaze<br />

gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebuli monacemebis gaxmaureba akrZaluli an SezRudulia<br />

kanoniT.<br />

muxli 26. sakrebulos sxdomaze kenWisyris wesi<br />

1. sakrebulos sxdomaze mis kompetencias mikuTvnebuli sakiTxebi, rogorc wesi, Ria<br />

kenWisyriT wydeba (10.11.2006. N3680).<br />

2. sakrebulos gadawyvetilebebi (dadgenilebebi da gankargulebebi) miiReba<br />

damswreTa xmebis umravlesobiT, magram aranakleb sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />

erTi mesamedisa, Tu am kanoniT sxva wesi ar aris dadgenili.<br />

3. sakrebulos wevri xmas aZlevs piradad. dauSvebelia xmis micemis uflebis sxvisTvis<br />

gadacema.<br />

muxli 27. sakrebulos sxdomis oqmi<br />

1. sakrebulos sxdomis oqmSi aRiniSneba sxdomis Catarebis dro da adgili, damswreTa<br />

gvarebi, gansaxilveli da ganxiluli sakiTxebi, miRebuli gadawyvetilebebi, agreTve<br />

damswreTa gansakuTrebuli mosazrebebi.<br />

2. sakrebulos sxdomis oqms xels awers sxdomis Tavmjdomare.<br />

3. sakrebulos sxdomis oqmi unda Seesabamebodes administraciuli dokumentaciisaTvis<br />

dadgenil moTxovnebs.<br />

muxli 28. sakrebulos komisiebi<br />

1. sakrebuloSi sakiTxebis winaswari momzadebis, gadawyvetilebaTa SesrulebisaTvis<br />

xelis Sewyobis, gamgeobis (meriis) da misi struqturuli erTeulebis kontrolis mizniT<br />

iqmneba ara umetes 5 komisiisa (10.11.2006. N3680).<br />

2. sakrebulos komisiaTa Tavmjdomareebi airCevian sakrebulos wevrTagan. komisiebis<br />

wevrebs Sesabamisi komisiis Tavmjdomaris wardginebiT, fraqciaTa proporciuli<br />

warmomadgenlobis dacviT, amtkicebs sakrebulo. komisiis wevri SeiZleba iyos mxolod<br />

sakrebulos wevri. komisiis Tavmjdomaris mier sakrebulos debulebiT (reglamentiT)<br />

66


dadgenili wesiT komisiaSi samuSaod, droebiT an komisiis uflebamosilebis vadiT,<br />

SeiZleba mowveulni iqnen sxva pirebic anazRaurebiT an anazRaurebis gareSe.<br />

3. sakrebulos komisiebis saqmianobis wesi ganisazRvreba sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT), saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad.<br />

muxli 29. droebiTi samuSao jgufi<br />

1. calkeul sakiTxTa Seswavlis mizniT sakrebulo uflebamosilia saWiroebis<br />

SemTxvevaSi Seqmnas droebiTi samuSao jgufebi.<br />

2. droebiTi samuSao jgufis wevrebs da Tavmjdomares samuSao jgufis ufleba-<br />

mosilebis vadiT, romelic ar unda aRematebodes 3 Tves, Tavisi Semadgenlobidan<br />

irCevs sakrebulo.<br />

muxli 30. sakrebulos biuro<br />

1. sakrebulos biuro Sedgeba sakrebulos Tavmjdomaris, sakrebulos Tav mjdomaris<br />

moadgilis (moadgileebis), sakrebulos komisiebisa da fraqciebis Tavmjdomareebisagan<br />

(17.12.2010. N4131).<br />

2. sakrebulos biuro:<br />

a) adgens sakrebulos sxdomis dRis wesrigis, aseve sakrebulos samuSao gegmisa da<br />

samuSao programis proeqtebs;<br />

b) koordinacias uwevs sakrebulos komisiebisa da droebiTi samuSao jgufebis<br />

muSaobas; amtkicebs samuSao jgufebis debulebebs;<br />

g) ganixilavs sakrebulos sxdomaze gasatani samarTlebrivi aqtebis proeqtebze<br />

sakrebulos komisiebisa da droebiTi samuSao jgufebis daskvnebsa da winadadebebs;<br />

d) amoRebulia(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan.)<br />

e) ismens <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirTa angariSebs (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan);<br />

v) axorcielebs sakrebulos debulebiT (reglamentiT) gansazRvrul sxva<br />

uflebamosilebebs.<br />

muxli 31. sakrebulos fraqcia<br />

1. sakrebulos wevrebi SeiZleba gaerTiandnen sakrebulos fraqciaSi. fraqciis<br />

Seqmnisa da saqmianobis wesi, misi uflebamosileba ganisazRvreba sakrebulos<br />

debulebiT (reglamentiT).<br />

2. fraqciis wevrTa raodenoba ar unda iyos samze naklebi.<br />

3. sakrebulos wevri SeiZleba gaerTiandes mxolod 1 fraqciaSi.<br />

4. fraqciis Camoyalibeba SesaZlebelia rogorc partiul, ise arapartiul<br />

safuZvelze.<br />

5. dauSvebelia fraqciebad gaerTianeba erovnuli, teritoriuli an sxva kerZo<br />

(religiuri, profesiuli da a.S.) niSniT.<br />

67


muxli 32. sakrebulos wevris statusi (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis<br />

Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevris statusi aris misi kanoniT gansazRvruli samarTlebrivi<br />

mdgomareoba, romelic moicavs sakrebulos wevris uflebamosilebas, pasuxismgeblobas,<br />

saqmianobis wessa da garantiebs.<br />

2. sakrebulos wevri sargeblobs Tavisufali mandatiT da misi gawveva dauSvebelia.<br />

Tavisi movaleobebis Sesrulebisas sakrebulos wevri SezRuduli ar aris amomrCevlebisa<br />

da misi warmdgeni politikuri gaerTianebis ganawesebiTa da davalebebiT.<br />

3. dauSvebelia sakrebulos wevris uflebamosilebis sxva pirisaTvis gadacema.<br />

4. Tavisufali mandati sakrebulos wevrs ar aTavisuflebs amomrCevlebTan muSaobisa<br />

da masTan dakavSirebuli pasuxismgeblobisagan sakrebulos debulebiT (reglamentiT)<br />

dadgenili wesiT.<br />

5. sakrebulos wevris uflebamosileba iwyeba misi uflebamosilebis cnobis<br />

dRidan da mTavrdeba axalarCeuli sakrebulos pirveli SekrebisTanave an am wevris<br />

uflebamosilebis vadamde SewyvetisTanave.<br />

6. sakrebulos wevris uflebamosileba, saqmianobis wesi da garantiebi ganisazRvreba<br />

am kanoniTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

7. sakrebulos wevri valdebulia iyos sakrebulos erTi, magram ara umetes ori<br />

komisiis SemadgenlobaSi mainc.<br />

muxli 32 1 . sakrebulos wevris saqmianobis anazRaureba (17.12.2010. N4131)<br />

sakrebulos wevri Tavis uflebamosilebas axorcielebs samsaxurebrivi<br />

saqmianobisagan mouwyvetlad da usasyidlod. anazRaurebadia mxolod sakrebulos<br />

Semdeg Tanamdebobis pirTa saqmianoba:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomare;<br />

b) municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile;<br />

g) TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da moadgile;<br />

d) sakrebulos komisiis Tavmjdomare;<br />

e) sakrebulos fraqciis Tavmjdomare.<br />

muxli 322 . sakrebulos wevris uflebamosilebis vadamde Sewyveta (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

sakrebulos wevrs uflebamosileba vadamde Seuwydeba, Tu:<br />

a) piradi gancxadebiT moexsna uflebamosileba;<br />

b) mis mimarT sisxlis samarTlis saqmeze kanonier ZalaSi Sevida sasamarTlos<br />

gamamtyunebeli ganaCeni;<br />

g) sasamarTlom cno qmeduunarod, aRiara ugzo-ukvlod dakargulad an gamoacxada<br />

gardacvlilad;<br />

d) Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba;<br />

68


e) arasapatio mizeziT 6 Tvis ganmavlobaSi ar monawileobda sakrebulos muSaobaSi;<br />

v) dainiSna, arCeul an damtkicebul iqna am muxliT gaTvaliswinebul, sakrebulos<br />

wevrisTvis SeuTavsebel Tanamdebobaze;<br />

z) gardaicvala.<br />

muxli 32 3 . sakrebulos wevris SezRudvebi da saqmianobis formebi (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevrs ufleba ara aqvs:<br />

a) iyos sxva warmomadgenlobiTi organos wevri;<br />

b) ekavos Tanamdeboba, romelzedac arCeva, daniSvna an damtkiceba xdeba saqarTvelos<br />

parlamentis mier;<br />

g) ekavos Tanamdeboba, romelzedac daniSvna xdeba saqarTvelos prezidentis an<br />

saqarTvelos premier-ministris mier;<br />

d) ekavos Tanamdeboba, romelzedac arCeva, daniSvna an damtkiceba xdeba afxazeTisa<br />

da aWaris avtonomiuri respublikebis umaRlesi warmomadgenlobiTi organoebis<br />

mier;<br />

e) imuSaos saqarTvelos sasamarTlo xelisuflebis, prokuraturis, kontrolis<br />

palatis, Sinagan saqmeTa da Tavdacvis saministroebis organoebSi;<br />

v) iyos saqarTvelos saarCevno administraciis moxele;<br />

z) imuSaos im saxelmwifo organoSi, romelic saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad saxelmwifo zedamxedvelobas uwevs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organoebs;<br />

T) imuSaos sakrebulos aparatSi da gamgeobaSi (meriaSi);<br />

i) monawileoba miiRos TviTmmarTveli erTeulis sawarmoebis marTvaSi (iyos<br />

direqtori, direqtoris moadgile, sameTvalyureo an direqtorTa sabWos wevri da<br />

sxva), agreTve iyos Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis biujetiT dafinansebuli<br />

dawesebulebis direqtori an direqtoris moadgile, garda saganmanaTleblo<br />

(saskolo dawesebulebebi da sxva), kulturis (Teatrebi da sxva) da janmrTelobis<br />

dacvis (saavadmyofoebi da sxva) dawesebulebebisa.<br />

2. sakrebulos wevris uflebamosilebis vadamde Sewyvetis sakiTxs, garda am kanonis<br />

32 2 muxlis „e“ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli SemTxvevisa, sakrebulo iRebs cnobad,<br />

kenWisyris gareSe.<br />

3. sakrebulos wevrs am muxlisa da am kanonis 32 2 muxlis „v“ qvepunqtis Sesabamisad<br />

uflebamosileba vadamde Seuwydeba SeuTavsebel Tanamdebobaze daniSvnis, arCevis an<br />

damtkicebis Sesaxeb Sesabamisi aqtis ZalaSi Sesvlidan meore dRes.<br />

4. Tu sakrebulos wevri arasapatio mizeziT 6 Tvis ganmavlobaSi ar monawileobda<br />

sakrebulos muSaobaSi, sakrebulos erT-erTi komisia sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) gaTvaliswinebuli wesiT arkvevs gacdenis mizezs da Tu dadasturda,<br />

rom mizezi arasapatioa, amzadebs daskvnas da warudgens sakrebulos uaxloes sxdomas,<br />

romelic iRebs Sesabamis gadawyvetilebas.<br />

5. sakrebulos wevrs ufleba ara aqvs, kanoniT dadgenili uflebamosilebani an maTTan<br />

dakavSirebuli SesaZleblobebi gamoiyenos piradi interesebis dasakmayofileblad.<br />

69


sakrebulos wevri valdebulia uari ganacxados sakrebulos sxdomaze im sakiTxze<br />

gadawyvetilebis miRebaSi monawileobasa da kenWisyraze, romlis mimarTac mas qonebrivi<br />

an sxva piradi interesi aqvs.<br />

6. sakrebulos wevris saqmianobis formebia:<br />

a) sakrebulos sxdomebSi monawileoba;<br />

b) sakrebulos organoebis muSaobaSi monawileoba;<br />

g) sakrebulos gadawyvetilebaTa proeqtebis momzadeba da maTi inicireba;<br />

d) sakrebulos komisiebis, fraqciebisa da droebiTi samuSao jgufebis muSaobaSi<br />

monawileoba;<br />

e) sakrebulos winaSe angariSvaldebuli Tanamdebobis pirebisadmi kiTxviT mimarTva;<br />

v) amomrCevelTa miReba, maTi werilebis, winadadebebisa da saCivrebis ganxilva;<br />

z) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva formebi.<br />

muxli 324 . sakrebulos wevris urTierToba amomrCevlebTan (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevris urTierToba amomrCevlebTan moicavs:<br />

a) amomrCevelTa uflebebis, Tavisuflebebisa da interesebis dacvis mizniT<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis ganxorcielebas;<br />

b) moqalaqeTa miRebas;<br />

g) sazogadoebrivi azris Seswavlas;<br />

d) saxelmwifo xelisuflebisa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebTan,<br />

sazogadoebriv organizaciebTan da politikur gaerTianebebTan <strong>TanamSromloba</strong>s;<br />

e) gaweuli muSaobis Sesaxeb amomrCevelTa informirebas;<br />

v) amomrCevlebTan Sexvedras sam TveSi erTxel mainc.<br />

2. saqarTvelos kanonmdeblobiTa da sakrebulos debulebiT (reglamentiT) dadgenili<br />

wesiT sakrebulos wevrs ufleba aqvs, inicirebis wesiT sakrebuloSi:<br />

a) Seitanos sakrebulos samarTlebrivi aqtis proeqti, garda am kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

SemTxvevebisa;<br />

b) waradginos winadadeba sakrebulos samarTlebrivi aqtis Sesaxeb;<br />

g) waradginos winadadeba sakrebulos mier miRebuli samarTlebrivi aqtis gauqmebis<br />

an masSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Sesaxeb.<br />

3. sakrebulo valdebulia ganixilos am muxlis me-2 punqtiT inicirebis wesiT<br />

sakrebulos sxdomaze Setanili sakiTxebi.<br />

4. sakrebulos wevri sakrebulos kompetenciisTvis mikuTvnebuli yvela sakiTxis<br />

ganxilvisas sargeblobs gadamwyveti xmis uflebiT. sakrebulos wevri saTaTbiro xmis<br />

uflebiT sargeblobs sakrebulos im organoebis muSaobaSi monawileobisas, romlis<br />

wevric ar aris.<br />

muxli 325 . sakrebulos wevris uflebamosilebebis ganxorcieleba sakrebulos<br />

sxdomaze (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

1. sakrebulos wevrs ufleba aqvs sakrebulos sxdomaze:<br />

70


a) dasvas sakiTxi gansaxilvelad;<br />

b) Seitanos SeniSvnebi da winadadebebi sakrebulos kompetenciisTvis mikuTvnebul<br />

yvela sakiTxze;<br />

g) monawileoba miiRos kamaTSi, SekiTxviT mimarTos momxsenebelsa da sxdomis<br />

Tavmjdomares, moiTxovos pasuxi da Seafasos igi;<br />

d) gaacnos sakrebulos moqalaqeTa werilebi da mimarTvebi;<br />

e) gamoTqvas azri sakrebulos mier Sesaqmneli organoebisa da im Tanamdebobis<br />

pirTa kandidaturebis Sesaxeb, romelTac irCevs, niSnavs, amtkicebs an romelTa<br />

daniSvnazedac Tanxmobas aZlevs sakrebulo;<br />

v) monawileoba miiRos TviTmmarTveli erTeulis biujetis, masSi cvlilebebisa da<br />

damatebebis Setanis sakiTxis ganxilvaSi;<br />

z) ganaxorcielos saqarTvelos kanonmdeblobiTa da sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) gaTvaliswinebuli sxva uflebamosilebebi.<br />

2. sakrebulos wevris mier sakrebulos sxdomaze Tavisi uflebamosilebis ganxor<br />

cielebis proceduruli sakiTxebi ganisazRvreba sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT).<br />

muxli 32 6 . sakrebulos wevris zogadi uflebamosilebebi (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevri uflebamosilia:<br />

a) kiTxviT mimarTos sakrebulos winaSe angariSvaldebul organos, gamgebels (mers),<br />

sxva Tanamdebobis pirs da miiRos pasuxi. Sesabamisi organo da Tanamdebobis piri<br />

valdebulni arian, erTi kviris vadaSi upasuxon sakrebulos wevris kiTxvas.<br />

kiTxvis avtorTan SeTanxmebiT es vada SeiZleba gagrZeldes ara umetes aTi dRisa;<br />

b) Seuferxeblad Sexvdes sakrebulos winaSe angariSvaldebul Tanamdebobis pirebs;<br />

g) uSualod miiRos monawileoba Tavis mier dasmuli sakiTxebis ganxilvaSi;<br />

d) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT isargeblos nebismieri<br />

informaciiT, romelic aucilebelia misi uflebamosilebis gansaxorcieleblad;<br />

e) sakrebulos aparats dadgenili wesiT mosTxovos saTanado informacia da<br />

organizaciul-teqnikuri momsaxurebiT uzrunvelyofa;<br />

v) isargeblos im masobrivi informaciis saSualebebisTvis informaciis miwodebis<br />

upiratesi uflebiT, romlebic finansdeba Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetidan.<br />

2. sakrebulos wevri valdebulia:<br />

a) daicvas saqarTvelos konstitucia da kanonebi;<br />

b) sakrebulos debulebiT (reglamentiT) dadgenili wesiT Sexvdes moqalaqeebs;<br />

g) monawileoba miiRos sakrebulos sxdomebSi da sakrebulos komisiaTa muSaobaSi;<br />

d) ar gaaxmauros da piradi interesebisaTvis ar gamoiyenos saxelmwifo saidumloebis<br />

Semcveli an konfidencialuri informacia.<br />

3. sakrebulos wevris dakavebis an dapatimrebis SemTxvevaSi mas uCerdeba sakrebulos<br />

wevris uflebamosileba sisxlis samarTlis saqmis Sesaxeb saboloo gadawyvetilebis<br />

gamotanamde.<br />

71


4. sisxlis samarTlis saqmis Sewyvetis an sasamarTlos mier gamamarTlebeli ganaCenis<br />

gamotanis SemTxvevaSi sakrebulos wevrs:<br />

a) aRudgeba sakrebulos wevris uflebamosileba, Tu gasuli ar aris im sakrebulos<br />

uflebamosilebis vada, romlis wevric igi aris, da miecema kompensacia saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

b) Tu gasulia im sakrebulos uflebamosilebis vada, romlis wevric igi iyo, dakavebis<br />

an dapatimrebis vada CaeTvleba sakrebulos wevrad yofnis saerTo vadaSi da miecema<br />

Sesabamisi kompensacia.<br />

5. sakrebulos wevri ar SeiZleba administraciis iniciativiT daiTxovon sajaro<br />

dawesebulebidan an disciplinuri wesiT gadaiyvanon dabalxelfasian samuSaoze<br />

sakrebulos Tanxmobis gareSe, xolo sakrebulos sxdomebs Soris periodSi – sakrebulos<br />

Tavmjdomaris Tanxmobis gareSe.<br />

6. sakrebulos wevri sakrebulos sxdomebSi an mis organoTa muSaobaSi monawileobis<br />

misaRebad, amomrCevlebTan Sesaxvedrad, sakrebulos an sakrebulos Tavmjdomaris<br />

davalebaTa Sesasruleblad sakrebulos Tavmjdomaris oficialuri Setyobinebis<br />

safuZvelze Sesabamisi vadiT Tavisufldeba sajaro dawesebulebaSi samsaxurebrivi<br />

movaleobis Sesrulebisagan saSualo xelfasis SenarCunebiT da Sesabamisi<br />

TviTmmarTveli erTeulis biujetidan unazRaurdeba sakrebulos wevris saqmianobis<br />

ganxorcielebasTan dakavSirebuli xarjebi.<br />

7. sajaro mosamsaxureebis, sawarmoebis, dawesebulebebis, organizaciebis, sazo-<br />

gadoebriv da politikur gaerTianebaTa mier sakrebulos wevris saqmianobasTan<br />

da kavSirebuli kanonieri moTxovnebis Seusrulebloba an misi saqmianobis gan xor-<br />

cielebisaTvis xelis SeSla iwvevs pasuxismgeblobas saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT.<br />

muxli 33. sakrebulos Tavmjdomare (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis<br />

Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos Tavmjdomare aris TviTmmarTveli erTeulisa da sakrebulos<br />

xelmZRvaneli.<br />

2. sakrebulos Tavmjdomares Tavisi Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis<br />

vadiT, sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT irCevs sakrebulo. sak rebulos<br />

Tavmjdomaris kandidaturis dasaxelebis ufleba aqvs sakrebulos wevrs. sakrebulos<br />

Tavmjdomaris kandidaturebis dasaxelebis Semdeg sakrebulos sxdomis Tavmjdomare<br />

acxadebs kandidatTa sias da iTxovs maT Tanxmobas, kenWi iyaron sakrebulos Tavmjdomaris<br />

Tanamdebobaze. sxdomis Tavmjdomare kenWisyrisaTvis adgens kandidatTa erTian sias<br />

maTi wardgenis rigiTobis mixedviT. sakrebulos Tavmjdomared arCeulad CaiTvleba<br />

kandidati, romelsac mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma. Tu<br />

arCevnebSi monawileobda erTi an ori kandidati da sakrebulos Tavmjdomare ver airCa,<br />

tardeba xelaxali arCevnebi. erTi da igive kandidati SeiZleba dasaxeldes mxolod orjer.<br />

Tu arCevnebSi monawileobda orze meti kandidati da maTgan verc erTma ver miiRo xmebis<br />

saWiro raodenoba, tardeba arCevnebis momdevno turi im or kandidats Soris, romlebmac<br />

yvelaze meti xma mii Res. Tu arCevnebis pirvel turSi pirvel adgilze gavida orze meti<br />

kandidati, tardeba xelaxali arCevnebi. Tu arCevnebis pirvel turSi meore adgilze<br />

72


gavida ori an meti kandidati, meore turSi kenWi eyreba mxolod pirvel adgilze gasul<br />

kandidats. Tu arCevnebis meore turSi ver airCa sakrebulos Tavmjdomare, tardeba<br />

xelaxali arCevnebi.<br />

3. sakrebulos Tavmjdomare:<br />

a) axorcielebs TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiT uflebamosilebebs;<br />

b) xels awers sakrebulos da TviTmmarTveli erTeulis saxeliT dadebul xel-<br />

Sekrulebebsa da SeTanxmebebs;<br />

g) xels awers sakrebulos dadgenilebebsa da gankargulebebs, misi sxdomebis<br />

oqmebsa da sxva oficialur dokumentebs; warmoadgens TviTmmarTvel erTeuls<br />

da moqmedebs misi saxeliT oficialuri urTierTobebisas; asrulebs sxva<br />

warmomadgenlobiT funqciebs;<br />

d) saerTo koordinacias uwevs TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis mom-<br />

zadebas da damtkicebuli biujetis Sesrulebas;<br />

e) iwvevs, xsnis, Tavmjdomareobs da warmarTavs sakrebulos sxdomebs;<br />

v) Tavmjdomareobs sakrebulos biuros sxdomebs;<br />

z) Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs sakrebulos aparatis<br />

mosamsaxureebs;<br />

T) sakrebulos TanxmobiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs<br />

gamgebels (mers);<br />

i) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos yovelwliurad dasamtkiceblad<br />

warudgens TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqts; Tanxmobas aZlevs gamgebels<br />

(mers), damtkicebul biujetSi cvlilebebis Seutanlad, saqarTvelos<br />

sabiujeto kodeqsis Sesabamisad gadaanawilos Tanxebi mxarjavi dawesebulebis<br />

sabiujeto klasifikaciis muxlebsa da kodebs Soris;<br />

k) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos warudgens TviTmmarTveli<br />

erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis da am mizniT TviTmmarTveli<br />

erTeulis teritoriis zonebad dayofis, maTi sazRvrebis dadgenisa da<br />

Secvlis, saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli qalaqTmSeneblobis<br />

dokumentebis Sesaxeb samarTlebrivi aqtebis proeqtebs;<br />

l) sakrebulos warudgens angariSs gaweuli muSaobis Sesaxeb sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) dadgenili wesiT;<br />

m) sakrebulos dasamtkiceblad warudgens sakrebulos aparatis debulebas; am<br />

kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos dasamtkiceblad warudgens<br />

gamgeobis (meriis) debulebas, gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebisa da<br />

teritoriuli organoebis debulebebs;<br />

n) amtkicebs sakrebulos aparatis Sinaganawess, saStato nusxasa da Tanamdebobriv<br />

instruqciebs; am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad amtkicebs gamgeobis (meriis)<br />

Sinaganawess, saStato nusxasa da Tanamdebobriv instruqciebs;<br />

o) iRebs gadawyvetilebebs sakrebulos aparatis mosamsaxureTa waxalisebisa da<br />

maTTvis disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis Sesaxeb; am kanonis 39-e<br />

muxlis Sesabamisad iRebs gadawyvetilebebs gamgeobis (meriis) mosamsaxureTa<br />

waxalisebis da maTTvis disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis Sesaxeb;<br />

p) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT da am kanonis 39-e muxlis<br />

Sesabamisad iRebs gadawyvetilebebs:<br />

73


p.a) gamgeobis marTvaSi arsebuli sawarmoebis sawesdebo kapitalSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis qonebis Setanis Taobaze;<br />

p.b) TviTmmarTveli erTeulis qonebis privatizebis, sargeblobis uflebiT gadacemis<br />

an sxvagvarad gankargvis Taobaze;<br />

p.g) TviTmmarTveli erTeulis qonebis auqcionis formiT privatizebis, TviT-<br />

mmarTveli erTeulis qonebis sargeblobis uflebiT pirdapiri gankargvis wesiT<br />

gadacemis Sesaxeb;<br />

J) uzrunvelyofs TviTmmarTveli erTeulis saprivatizebo qonebis Sesaxeb<br />

informaciis xelmisawvdomobas saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

r) axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiT, sakrebulos debulebiT (reg lamentiT)<br />

da gamgeobis (meriis) debulebiT gansazRvrul sxva uflebamosilebebs.<br />

4. sakrebulos Tavmjdomare angariSvaldebulia sakrebulos winaSe.<br />

5. sakrebulos Tavmjdomare SeiZleba sakrebulom gadaayenos Tanamdebobidan.<br />

sakrebulos Tavmjdomaris gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe werilobiT SeiZleba<br />

dasvas sakrebulos sruli Semadgenlobis aranakleb erTma mesamedma. sakrebulos<br />

Tavmjdomare gadayenebulad CaiTvleba, Tu misi gadayenebis Sesaxeb winadadebas mxari<br />

dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

6. Tu am muxlis me-5 punqtis Sesabamisad sakrebulom ver SeZlo sakrebulos<br />

Tavmjdomaris gadayeneba, dauSvebelia momdevno 3 Tvis ganmavlobaSi sakrebulos<br />

Tavmjdomaris gadayenebis proceduris xelmeored dawyeba.<br />

7. sakrebulos Tavmjdomares ufleba ara aqvs, ekavos raime Tanamdeboba saxelmwifo<br />

sam saxurSi an eweodes samewarmeo saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi gani-<br />

sazRvreba am kanoniT. sakrebulos Tavmjdomaris sxva Tanamdebobaze daniSvnis, ar Ce vis<br />

an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos Tavmjdomaris uf lebamosileba.<br />

muxli 34. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile (17.12.2010. N4131)<br />

1. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgiles Tavisi Semadgenlobidan,<br />

sakrebulos uflebamosilebis vadiT, sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT<br />

irCevs sakrebulo.<br />

2. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis kandidaturis dasaxelebis<br />

ufleba aqvs sakrebulos Tavmjdomares.<br />

3. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile sakrebulos Tavmjdomaris<br />

davalebiT asrulebs mis movaleobas sakrebulos Tavmjdomaris aryofnisas, mis mier<br />

uflebamosilebis ganxorcielebis SeuZleblobis SemTxvevaSi an Tanamdebobidan misi<br />

gadadgomisas anda gadayenebisas.<br />

4. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile sakrebulom SeiZleba<br />

gadaayenos Tanamdebobidan. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis<br />

gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe werilobiT SeiZleba dasvas sakrebulos<br />

Tavmjdomarem, biurom, sakrebulos siiTi Semadgenlobis aranakleb erTma mexuTedma.<br />

municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile gadayenebulad CaiTvleba, Tu<br />

misi gadayenebis Sesaxeb winadadebas mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />

naxevarze metma.<br />

5. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgiles ufleba ara aqvs, ekavos<br />

raime Tanamdeboba saxelmwifo samsaxurSi an axorcielebdes samewarmeo saqmianobas.<br />

74


SeuTavseblobis SemTxvevebi ganisazRvreba am kanoniT. municipalitetis sakrebulos<br />

Tavmjdomaris moadgile imavdroulad ar SeiZleba iyos sakrebulos komisiis an<br />

sakrebulos fraqciis Tavmjdomare. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris<br />

moadgilis mier samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis an municipalitetis<br />

sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis sxva Tanamdebobaze daniSvnis, arCevis an<br />

damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris<br />

moadgilis uflebamosileba. aRniSnul sakiTxze sakrebulo gadawyvetilebas iRebs<br />

cnobad kenWisyris gareSe.<br />

muxli 341 . TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile<br />

da moadgile (17.12.2010. N4131)<br />

1. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirvel moadgiles da<br />

moadgiles Tavisi Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis vadiT, sakrebulos<br />

siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT irCevs sakrebulo.<br />

2. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgilis da<br />

moadgilis kandidaturebis dasaxelebis ufleba aqvs sakrebulos Tavmjdomares.<br />

3. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile sakrebulos<br />

Tavmjdomaris davalebiT asrulebs mis movaleobas sakrebulos Tavmjdomaris<br />

aryofnisas, mis mier uflebamosilebis ganxorcielebis SeuZleblobis SemTxvevaSi<br />

an Tanamdebobidan misi gadadgomisas anda gadayenebisas. TviTmmarTveli qalaqis<br />

sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da moadgile sakrebulos Tavmjdomaris<br />

mier funqciaTa ganawilebis Sesabamisad koordinacias uweven sakrebulos komisiebis<br />

da sakrebulos droebiTi samuSao jgufebis saqmianobas.<br />

4. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da moadgile<br />

sakrebulom SeiZleba gadaayenos Tanamdebobidan. sakrebulos Tavmjdomaris pirveli<br />

moadgilis an/da moadgilis gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe werilobiT SeiZleba<br />

dasvas sakrebulos Tavmjdomarem, biurom, sakrebulos siiTi Semadgenlobis aranakleb<br />

erTma mexuTedma. sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile an/da moadgile<br />

gadayenebulad CaiTvleba, Tu misi gadayenebis Sesaxeb winadadebas mxari dauWira<br />

sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

5. sakrebulos Tavmjdomaris pirvel moadgiles da moadgiles ufleba ara aqvT,<br />

ekavoT raime Tanamdeboba saxelmwifo samsaxurSi an axorcielebdnen samewarmeo<br />

saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi ganisazRvreba am kanoniT. sakrebulos Tavmjdomaris<br />

pirveli moadgile da moadgile imavdroulad ar SeiZleba iyvnen sakrebulos<br />

ko mi siis an sakrebulos fraqciis Tavmjdomareebi. sakrebulos Tavmjdomaris<br />

pirveli moadgilis an/da moadgilis mier samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis an<br />

sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgilis an/da moadgilis sxva Tanamdebobaze<br />

daniSvnis, arCevis an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos Tavmjdomaris<br />

pirveli moadgilis an/da moadgilis uflebamosileba. aRniSnul sakiTxze sakrebulo<br />

gadawyvetilebas iRebs cnobad, kenWisyris gareSe.<br />

muxli 35. sakrebulos komisiis Tavmjdomare<br />

1. sakrebulos komisiis Tavmjdomares Tavisi Semadgenlobidan, sakrebulos<br />

uflebamosilebis vadiT, siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT irCevs sakrebulo.<br />

75


komisiis Tavmjdomaris kandidaturis dasaxelebis ufleba aqvs sakrebulos siiTi<br />

Semadgenlobis erT mexuTeds.<br />

2. sakrebulos komisiis Tavmjdomare:<br />

a) iwvevs, xsnis, Tavmjdomareobs da warmarTavs komisiis sxdomebs;<br />

b) uzrunvelyofs saqarTvelos kanonmdeblobiT, sakrebulos debulebiT (reg-<br />

lamentiT) da komisiis debulebiT dadgenili procedurebis dacvas;<br />

g) adgens komisiis sxdomis dRis wesrigis proeqts, gansaxilvel sakiTxze gamosvlis<br />

msurvelTa sias, sakrebulos debulebiT (reglamentiT) da komisiis debulebiT<br />

dadgenili wesiT gansazRvravs gamomsvlelTa rigiTobas da aZlevs maT sityvas;<br />

d) svams sakiTxs kenWisyraze da acxadebs kenWisyris Sedegebs;<br />

e) xels awers komisiis sxdomis oqmebs;<br />

v) moqmedebs komisiis saxeliT;<br />

z) angariSvaldebulia sakrebulos winaSe;<br />

T) axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiT, sakrebulos debulebiT (reg lamentiT)<br />

da komisiis debulebiT gansazRvrul sxva uflebamosilebebs.<br />

3. sakrebulos komisis Tavmjdomare sakrebulom SeiZleba gadaayenos Tanam-<br />

debobidan. sakrebulos komisiis Tavmjdomaris gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe<br />

werilobiT SeiZleba dasvas sakrebulos Tavmjdomarem, biurom, sakrebulos siiTi<br />

Semadgenlobis aranakleb erTma mexuTedma, Sesabamisi komisiis Semadgenlobis orma<br />

mesamedma. sakrebulos komisiis Tavmjdomare gadayenebulad CaiTvleba, Tu winadadebas<br />

misi gadayenebis Sesaxeb mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

4. sakrebulos komisiis Tavmjdomares ufleba ara aqvs, ekavos raime Tanamdeboba<br />

saxelmwifo samsaxurSi an eweodes samewarmeo saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi<br />

ganisazRvreba am kanoniT. sakrebulos komisiis Tavmjdomaris sxva Tanamdebobaze<br />

daniSvnis, arCevis an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos komisiis<br />

Tavmjdomaris uflebamosileba (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 36. fraqciis Tavmjdomare<br />

1. sakrebulos fraqcias xelmZRvanelobs fraqciis Tavmjdomare, romlis arCevis wesi<br />

da uflebamosilebani ganisazRvreba fraqciis wesdebiT.<br />

2. sakrebulos fraqciis Tavmjdomares ufleba ara aqvs, ekavos raime Tanamdeboba<br />

saxelmwifo samsaxurSi an eweodes samewarmeo saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi<br />

ganisazRvreba am kanoniT. sakrebulos fraqciis Tavmjdomaris sxva Tanamdebobaze<br />

daniSvnis, arCevis an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos fraqciis<br />

Tavmjdomaris uflebamosileba (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 37. sakrebulos aparati<br />

1. sakrebulos saqmianobis organizaciul uzrunvelyofas axorcielebs sakrebulos<br />

aparati.<br />

2. sakrebulos aparatis debulebas amtkicebs sakrebulo (28.12.2009. N2515 amoqmeddes<br />

76


2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

3. sakrebulos aparatis ufross da aparatis mosamsaxureebs saqarTvelos kanon-<br />

mdeblobiT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs<br />

sakrebulos Tavmjdomare.<br />

თავი VI<br />

გამგეობის (მერიის) სტრუქტურა და უფლებამოსილებები<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan.)<br />

muxli 38. gamgeoba (meria)<br />

1. gamgeoba (meria) aRasrulebs sakrebulos gadawyvetilebebs.<br />

2. gamgeoba (meria) Sedgeba struqturuli erTeulebisa da teritoriuli<br />

or ganoebisagan.<br />

3. gamgeobis (meriis) saqmianobas uZRveba gamgebeli (meri).<br />

4. gamgeobis (meriis) struqtura da uflebamosilebebi ganisazRvreba gamgeobis<br />

(me riis) debulebiT, romelsac am kanonis 39-e muxliT gaTvaliswinebuli wesis<br />

Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT amtkicebs sakrebulo.<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

5. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebi Sesabamisi sferoebis mixedviT<br />

aRasruleben sakrebulosa da sakrebulos Tavmjdomaris gadawyvetilebebs da<br />

gamgeblis (meris) davalebebs. (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis<br />

oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

6. TviTmmarTvel erTeulSi Semaval administraciul erTeulebSi marTvis<br />

optimizaciisa da mosaxleobis sazogadoebrivi momsaxurebiT uzrunvelyofis<br />

mizniT, sakrebulos gadawyvetilebiT iqmneba gamgeobis (meriis) teritoriuli<br />

organoebi (20.11.2007. N5463).<br />

7. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organoebis<br />

uflebamosilebani ganisazRvreba Sesabamisi debulebebiT, romlebsac am kanonis<br />

39-e muxliT gaTvaliswinebuli wesis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris<br />

wardginebiT amtkicebs sakrebulo (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis<br />

Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

8. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebis da teritoriuli organoebis<br />

xel mZRvanelebs, gamgeobis (meriis) sxva TanamSromlebs Tanamdebobaze niSnavs da<br />

Tanam debobidan aTavisuflebs gamgebeli (meri).<br />

77


muxli 39. gamgeblis (meris) Tanamdebobaze daniSvnis wesi da uflebamosilebebi<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis war-<br />

momadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

1. gamgebeli (meri) aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro moxele, romelsac<br />

„sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad, sakrebulos TanxmobiT<br />

Tanamdebobaze niSnavs sakrebulos Tavmjdomare.<br />

2. sakrebulos Tavmjdomare uflebamosilia sakrebulos TanxmobiT Tanamdebobidan<br />

gaaTavisuflos gamgebeli (meri) „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis<br />

Sesabamisad an sakrebulos Tavmjdomaris mier misi saqmianobis aradamakmayofileblad<br />

Sefasebis SemTxvevaSi.<br />

78<br />

3. gamgebeli (meri):<br />

a) koordinaciasa da organizebas uwevs gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebisa<br />

da teritoriuli organoebis saqmianobas;<br />

b) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetis (damtkicebul biujetSi Sesatani cvlilebebisa da damatebebis) proeqts<br />

sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

g) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa<br />

da <strong>adgilobriv</strong>i mosakreblebis SemoRebis, cvlilebebisa da gauqmebis Sesaxeb<br />

winadadebebs sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

d) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs <strong>adgilobriv</strong>i<br />

Sesyidvebis gegmis damtkicebis Taobaze, samarTlebrivi aqtebis proeqtebs<br />

sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

e) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs TviTmmarTveli<br />

erTeulis damtkicebul biujetSi cvlilebebis Seutanlad, saqarTvelos<br />

sabiujeto kodeqsis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris TanxmobiT mxarjavi<br />

dawesebulebis sabiujeto klasifikaciis muxlebsa da kodebs Soris Tanxebis<br />

gadanawilebis Taobaze;<br />

v) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens TviTmmarTveli erTe-<br />

ulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis da am mizniT TviTmmarTveli erTeulis<br />

teritoriis zonebad dayofis, maTi sazRvrebis dadgenisa da Secvlis, saqar Tvelos<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli qalaqTmSeneblobis dokumentebis Sesaxeb<br />

samarTlebrivi aqtebis proeqtebs sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

z) sakrebulos Tavmjdomares warudgens gamgeobis (meriis) debulebis, gamgeobis<br />

(meriis) struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organoebis debulebebis<br />

proeqtebs sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

T) „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze<br />

niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgeobis (meriis) struqturuli<br />

erTeulebisa da teritoriuli organoebis xelmZRvanelebs, gamgeobis (meriis)<br />

sxva TanamSromlebs;<br />

i) anawilebs funqciebs gamgeobis (meriis) mosamsaxureTa Soris, aZlevs davalebebs<br />

struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organoebis xelmZRvanelebs da ismens<br />

maT angariSebs gaweuli muSaobis Sesaxeb;


k) sakrebulos Tavmjdomares warudgens angariSs gamgeobis (meriis) mier gaweuli<br />

muSaobis Sesaxeb;<br />

l) sakrebulos samuSao gegmebidan da sxdomebis dRis wesrigidan gamomdinare,<br />

koordinacias uwevs Sesabamis sakiTxTa momzadebas; sakrebulos Tavmjdomares<br />

gansaxilvelad warudgens gamgeobis (meriis) mier momzadebul sakiTxebs,<br />

winadadebebs, daskvnebsa da rekomendaciebs; koordinacias uwevs sakrebulos<br />

gadawyvetilebaTa Sesrulebas;<br />

m) sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs gamgeobis (meriis)<br />

mosamsaxureTa waxalisebisa da maTTvis disciplinuri pasuxismgeblobis<br />

dakisrebis Sesaxeb;<br />

n) sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs da samarTlebrivi aqtebis<br />

proeqtebs TviTmmarTveli erTeulis qonebis marTvasTan da gankargvasTan<br />

dakavSirebiT;<br />

o) Tavisi kompetenciis farglebSi gamoscems samarTlebriv aqtebs;<br />

p) axorcielebs gamgeobis (meriis) debulebiTa da sakrebulos samarTlebrivi<br />

aqtebiT gansazRvrul sxva uflebamosilebebs.<br />

4. gamgeblis (meris) aryofnisas, mis mier uflebamosilebis ganxorcielebis<br />

SeuZleblobisas, an Tanamdebobidan misi gadadgomisas an gaTavisuflebisas gamgeblis<br />

(meris) movaleobas sakrebulos Tavmjdomaris davalebiT asrulebs gamgeblis (meris)<br />

moadgile.<br />

5. sakrebulos wevrs ekrZaleba gamgeblis (meris) saqmianobaSi Careva personalur<br />

sakiTxebze gadawyvetilebis miRebisas.<br />

muxli 40. amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis<br />

oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

muxli 41. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli<br />

1. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli aris <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis sajaro moxele, romelsac „sajaro samsaxuris Sesaxeb“<br />

saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan<br />

aTavisuflebs gamgebeli (meri) (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

2. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli:<br />

a) warmarTavs struqturuli erTeulis saqmianobas da pasuxismgebelia am erTeulis<br />

mier dakisrebuli amocanebisa da funqciebis Sesrulebaze;<br />

b) anawilebs funqciebs struqturuli erTeulis mosamsaxureTa Soris;<br />

g) gamgebels (mers) warudgens winadadebebs struqturuli erTeulis sakadro<br />

sa kiTxebTan dakavSirebiT; mosamsaxureTa waxalisebis da maTTvis disciplinuri<br />

pasuxismgeblobis dakisrebis, mosamsaxureTa mier morigi da damatebiTi<br />

Sve bulebebis gamoyenebis, mosamsaxureTa samsaxurebrivi mivlinebebis,<br />

kvalifikaciis amaRlebisa da swavlebis Sesaxeb;<br />

d) gansazRvravs struqturuli erTeulis saqmianobis organizebisa da dagegmvis wess,<br />

79


formebsa da meTodebs; struqturuli erTeulis mosamsaxureTa Tanamdebobriv<br />

movaleobebs;<br />

e) gamgebels (mers) warudgens struqturuli erTeulis mier momzadebul sakiTxebs,<br />

winadadebebs, daskvnebsa da rekomendaciebs;<br />

v) gamgebels (mers) periodulad warudgens angariSs struqturuli erTeulis mier<br />

Sesrulebul samuSaoTa Sesaxeb;<br />

z) angariSvaldebulia gamgeblis (meris) winaSe.<br />

3. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis saqmianobaze samsaxurebriv<br />

zedamxedvelobas axorcielebs gamgebeli (meri).<br />

muxli 42. gamgeobis (meriis) teritoriuli organos xelmZRvaneli (11.07.2009.<br />

N1383)<br />

1. gamgeobis (meriis) teritoriuli organos xelmZRvaneli – gamgeobis (meriis)<br />

rwmunebuli (SemdgomSi – rwmunebuli) aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro<br />

moxele, romelsac Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgebeli<br />

(meri).<br />

2. rwmunebuli Tavis uflebamosilebas axorcielebs TviTmmarTveli erTeulis<br />

Sesabamis administraciul erTeulSi (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis kompetenciis farglebSi rwmunebuli saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiTa da debulebiT dadgenili wesiT:<br />

80<br />

a) warmarTavs teritoriuli organos saqmianobas;<br />

b) uzrunvelyofs administraciuli erTeulis mosaxleobis kavSirs sakrebulosTan,<br />

gamgeobasTan (meriasTan) da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis<br />

pirebTan;<br />

g) organizebas uwevs, akontrolebs da gamgebels (mers) warudgens informacias<br />

Sesa bamis teritoriaze sakrebulos da gamgeblis (meris) mier miRebul gadaw yve-<br />

tilebaTa Sesrulebis mimdinareobis Sesaxeb;<br />

d) gamgebels (mers) warudgens winadadebebs Sesabamis teritoriaze arsebuli<br />

problemebisa da maTi SesaZlo gadawyvetis gzebis Sesaxeb;<br />

e) uzrunvelyofs statistikur da sxva monacemTa Segrovebas, <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis samarTlebrivi aqtebis mosaxleobisaTvis gacnobas;<br />

v) organizebas uwevs administraciuli erTeulis mosaxleobis gamokiTxvas da saxalxo<br />

ganxilvebis Catarebas;<br />

z) moqalaqeebze gascems saqonlis adgilwarmoSobis da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

gaTvaliswinebul sxva cnobebs;<br />

T) monawileobs TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis SedgenaSi, amzadebs<br />

winadadebebs administraciul erTeulSi <strong>adgilobriv</strong>i biujetidan dasafinansebeli<br />

RonisZiebebis Sesaxeb; organizebas uwevs administraciuli erTeulis<br />

mosaxleobisaTvis biujetis proeqtis gacnobas da sajaro ganxilvebs; axorcielebs<br />

biujetis proeqtTan dakavSirebiT mosaxleobis SeniSvnebisa da winadadebebis<br />

sistematizacias da gamgeblisTvis (merisTvis) maT miwodebas;<br />

i) akontrolebs administraciul erTeulSi <strong>adgilobriv</strong>i biujetidan dafinansebuli


programebisa da RonisZiebebis ganxorcielebis mimdinareobas da Sesabamis<br />

informacias periodulad warudgens gamgebels (mers) da sakrebulos;<br />

k) amzadebs winadadebebs administraciul erTeulSi investirebis mimarTulebebis<br />

da miznobrivi programebis Sesaxeb, uzrunvelyofs maTi ganxorcielebis<br />

koordinacias;<br />

l) monawileobs safinanso balansebis, moTxovnisa da miwodebis Tanafardobebisa<br />

da administraciuli erTeulis sxva dokumentebis momzadebaSi (18.12.2009. N2442<br />

amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan);<br />

m) SeimuSavebs winadadebebs administraciul erTeulSi arsebuli TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli qonebiT sargeblobisa da misi gankargvis<br />

sakiTxebze;<br />

n) koordinacias uwevs administraciul erTeulSi TviTmmarTveli erTeulis qonebis<br />

aRricxvas, akontrolebs am qonebis dacvasa da miznobriv gamoyenebas;<br />

o) SeimuSavebs winadadebebs administraciuli erTeulis teritoriis zonebad<br />

dayofis, maTi sazRvrebis dadgenisa da Secvlis, dasaxlebebis, quCebis, moednebis<br />

saxeldebisa da numeraciis Sesaxeb;<br />

p) monawileobs administraciuli erTeulis sivrciT-teritoriul dagegmvaSi,<br />

administraciuli erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis normebisa da<br />

wesebis, miwaTsargeblobis generaluri gegmis, ganaSenianebis regulirebis gegmis,<br />

dasaxlebaTa teritoriebis gamoyenebisa da ganaSenianebis regulirebis wesebis,<br />

teritoriis keTilmowyobisa da sainJinro infrastruqturis ganviTarebis<br />

programaTa proeqtebis momzadebaSi da maTi ganxorcielebisa da dacvis uzrunvelyofis<br />

RonisZiebebSi;<br />

J) Tvalyurs adevnebs administraciuli erTeulis teritoriaze bunebis, kulturis<br />

da istoriuli Zeglebis mdgomareobas da informacias warudgens Sesabamis<br />

or ganoebs;<br />

r) monawileobs moqalaqeTa samxedro aRricxvaze ayvanis da samxedro savaldebulo<br />

samsaxurSi gawvevis, samxedro saswavlo Sekrebebis Catarebis, dawyebiTi samxedro<br />

swavlebis, samxedro-patriotuli aRzrdis da samoqalaqo Tavdacvis organizebis<br />

sakiTxebSi;<br />

s) asrulebs „notariatis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT misTvis miniWebul uflebamosilebebs;<br />

t) axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiTa da debulebiT gansazRvrul sxva<br />

uflebamosilebebs.<br />

4. rwmunebuli valdebulia periodulad, dadgenili formiT warudginos gamgebels<br />

(mers) informacia administraciul erTeulSi:<br />

a) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi mosaxleobis raodenobis Sesaxeb;<br />

b) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi pirebis dabadebisa da gardacvalebis da<br />

am samoqalaqo aqtebis registraciis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

g) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi uZrav nivTze fizikur pirTa uflebebis<br />

registraciis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

d) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi dasaqmebisa da migraciis Sesaxeb;<br />

e) im pirTa Sesaxeb, romelTa daxmareba xdeba saxelmwifo an TviTmmarTveli<br />

erTeulis biujetidan;<br />

81


v) Casaxlebuli ekomigrantebisa da devnilebis raodenobis da maTi sayofacxovrebo<br />

da sameurneo pirobebiT uzrunvelyofis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

z) mosaxleobis eleqtroenergiiT, gaziT, SeSiT, sasmeli da sarwyavi wyliT<br />

uzrunvelyofis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

T) socialuri (jandacvis, ganaTlebis, kulturis, dasvenebis, keTilmowyobis da sxva)<br />

da infrastruqturis obieqtebis (gzebi, xidebi, stiqiisagan damcavi nagebobebi<br />

da sxva) mdgomareobisa da maT sareabilitaciod pirvel rigSi gasatarebeli<br />

RonisZiebebis Sesaxeb.<br />

5. rwmunebuls aqvs beWedi, romlis gamoyenebis wess gansazRvravs sakrebulo.<br />

6. rwmunebuli angariSvaldebulia gamgeblis (meris) winaSe.<br />

7. gamgeobis (meriis) teritoriuli organos saqmianobaze samsaxurebriv zedamxedvelobas<br />

axorcielebs gamgebeli (meri).<br />

თავი VII<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის სამართლებრივი აქტები<br />

muxli 43. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis<br />

samarTlebrivi aqtebi<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi da Tanamdebobis pirebi saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi gamoscemen Sesabamis<br />

samarTlebriv aqtebs.<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos normatiuli aqtia<br />

sakrebulos dadgenileba. sakrebulos dadgenilebis momzadebis, miRebis, gamoqveynebis,<br />

moqmedebis, aRricxvisa da sistematizaciis wesi ganisazRvreba am kanoniT, „normatiuli<br />

aqtebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT, <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

debulebebiTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis individualuri<br />

samarTlebrivi aqtebia:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomaris brZaneba;<br />

b) sakrebulos gankarguleba;<br />

g) gamgeblis (meris) brZaneba am kanoniT gansazRvrul SemTxvevaSi (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

4. samarTlebrivi aqtebis momzadebis, miRebis, gamoqveynebis, moqmedebis, aRricxvisa<br />

da sistematizaciis wesi ganisazRvreba am kanoniT, <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organoebis debulebebiTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

muxli 44. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis<br />

gadawyvetilebaTa SeCereba da gauqmeba<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis gadawyvetilebani<br />

SeiZleba Secvalos mxolod am gadawyvetilebaTa mimRebma organom an<br />

Tanamdebobis pirma.<br />

2. sakrebulos gadawyvetileba SeiZleba gauqmdes misive gadawyvetilebiT an<br />

sasamarTlo wesiT.<br />

82


3. im saxelmwifo organoebs, romlebmac <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebs<br />

gadasces TavianT gamgeblobaSi arsebuli calkeuli uflebamosilebebi, SeuZliaT<br />

SeaCeron an/da gaauqmon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisTvis gadacemuli<br />

uflebamosilebebis farglebSi miRebuli gadawyvetilebebi.<br />

4. sakrebulos Tavmjdomarisa da gamgeblis (meris) samarTlebrivi aqtebis SeCe-<br />

rebisa da gauqmebis ufleba aqvs sakrebulos, agreTve sasamarTlos – saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. sakrebulos Tavmjdomaris samarTlebrivi aqtis<br />

SeCerebisa da gauqmebis Taobaze sakrebulos gadawyvetilebebs municipalitetSi xels<br />

awers municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile, xolo TviTmmarTvel<br />

qalaqSi – sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile (17.12.2010. N4131).<br />

თავი VIII<br />

თვითმმართველი ერთეულის საფინანსო-ეკონომიკური საფუძვლები<br />

muxli 45. TviTmmarTveli erTeulis ekonomikuri safuZvlebi<br />

TviTmmarTveli erTeulis ekonomikur safuZvlebs qmnis TviTmmarTveli erTeulis<br />

qoneba da finansebi, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli is qoneba, romelic marTvis<br />

uflebiT gadacemuli aqvs TviTmmarTvel erTeuls, agreTve kanoniT dadgenili sxva<br />

qoneba, romelic gaTvaliswinebulia TviTmmarTveli erTeulis mosaxleobis sajaro<br />

interesebis dasakmayofileblad.<br />

muxli 46. TviTmmarTveli erTeulis qoneba<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis qonebas ganekuTvneba:<br />

a) am kanoniT TviTmmarTveli erTeulisaTvis mikuTvnebuli qoneba;<br />

b) saxelmwifos mier TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi gadacemuli qoneba;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulis mier saqarTvelos kanonmdeblobiT Seqmnili an SeZenili<br />

qoneba (25.12.2009. N2479).<br />

2. TviTmmarTveli erTeulebi sakuTrebis uflebis ganxorcielebisas damoukidebelni<br />

arian. dauSvebelia saxelmwifo xelisuflebis organoebis Careva TviTmmarTveli<br />

erTeulis qonebis flobis, marTvisa da gankargvis sakiTxebSi, garda<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili SemTxvevebisa.<br />

3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi TviTmmarTveli erTeulis qonebis<br />

flobisa da gankargvis, misiT sargeblobis dros valdebulni arian daicvan<br />

TviTmmarTveli erTeulis, rogorc mesakuTris, kanonieri interesebi.<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis qonebis Seqmnis wesi, wyaroebi da kategoriebi,<br />

ag reTve TviTmmarTveli erTeulisaTvis saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli qonebis<br />

gadacemis wesi ganisazRvreba „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulis qonebis Sesaxeb“<br />

saqarTvelos kanoniT.<br />

muxli 47. miwa da bunebrivi resursebi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSia:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

daniSnulebis miwa (<strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis gzebi, quCebi, xeivnebi, skverebi<br />

83


da a.S.), garda kerZo sakuTrebaSi arsebuli, saxelmwifo qonebaze damagrebuli<br />

da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebul qonebaze damagrebuli<br />

miwebisa, agreTve is miwebi, romlebic eqvemdebareba dasaxelebuli kategoriis<br />

qonebaze (saxelmwifo qoneba da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli<br />

sazogadoebis qoneba) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT damagrebas;<br />

b) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebul obieqtebze mimagrebuli miwa;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli sasoflo-samurneo daniSnulebis<br />

miwa, garda:<br />

g.a) saZovrebisa da pirutyvis gadasareki trasebisa (21.07.2010. N3515);<br />

g.b) 500-metrian sasazRvro zolSi arsebuli sasoflo-sameurneo daniSnulebis<br />

miwisa;<br />

g.g) daculi teritoriebis miwisa;<br />

g.d) istoriis, kulturis, bunebisa da sakulto-religiuri ZeglebisaTvis gankuTvnili<br />

miwisa;<br />

g.e) saxelmwifo tyis fondis miwisa;<br />

g.v) sabiujeto dafinansebaze myofi dawesebulebebisa da sajaro samarTlis<br />

iuridiuli pirebisaTvis uzufruqtis formiT sargeblobis uflebiT gadacemuli<br />

miwisa;<br />

g.z) wylis fondis miwisa;<br />

g.T) kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwisa;<br />

g.i) sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwisa, romelic eqvemdebareba privatizebas<br />

„saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis<br />

privatizebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli, <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis tye<br />

da <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis wylis resursebi.<br />

muxli 48. <strong>adgilobriv</strong>i Sesyidva<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis biujetiT gaTvaliswinebuli TanxebiT momsaxurebis<br />

Sesyidvas <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi axorcieleben „saxelmwifo<br />

Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT.<br />

2. mosaxleobis sazogadoebrivi momsaxurebiT uzrunvelyofis mizniT <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis organoebi Sesabamisi uflebamosilebis farglebSi adgenen<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis gawevis wesebs, deben xelSekrulebebs iuridiul da<br />

fizikur pirebTan, akontroleben maT mier xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli pirobebis<br />

da momsaxurebis gawevis dadgenili wesebis dacvas.<br />

3. amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT mmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

muxli 49. TviTmmarTveli erTeulis biujetis formirebis ZiriTadi principebi<br />

(18.12.2009. N2442 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan)<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis biujeti aris <strong>adgilobriv</strong>i xelisuflebis funq-<br />

ciebisa da valdebulebebis Sesrulebis mizniT misaRebi Semosulobebis, gasawevi<br />

gadasaxdelebisa da naSTis cvlilebis erToblioba, romelic damtkicebulia<br />

ad gilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos (sakrebulos) mier.<br />

84


2. TviTmmarTveli erTeulis biujeti damoukidebelia rogorc sxva TviTmmarTveli<br />

erTeulis biujetisgan, ise saqarTvelos saxelmwifo biujetisgan, afxazeTisa da<br />

aWaris avtonomiuri respublikebis respublikuri biujetebisgan.<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis Sedgenisa da ganxilvis, biujetis<br />

Sesrulebisa da angariSgebis wesi ganisazRvreba am kanoniT, saqarTvelos sabiujeto<br />

ko deqsiTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis biujetis Semosulobebi Sedgeba sakuTari da arasakuTari<br />

Semosulobebisagan. sakuTar Semosulobebs ganekuTvneba <strong>adgilobriv</strong>i<br />

gadasaxadebi da mosakreblebi, gaTanabrebiTi transferi da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

TviTmmarTveli erTeulebisaTvis gankuTvnili sxva Semosulobebi, xolo<br />

arasakuTar Semosulobebs ganekuTvneba specialuri da miznobrivi transferebi da<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva Semosulobebi.<br />

5. TviTmmarTvel erTeuls sakuTari Semosulobebis xarjva SeuZlia ganaxorcielos<br />

damoukideblad da Tavisi Sexedulebisamebr.<br />

6. <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa da mosakreblebis odenobebs gansazRvravs sakre<br />

bu lo saqarTvelos kanonmdeblobiT dawesebuli zRvruli ganakveTebis gaT-<br />

valiswinebiT. TviTmmarTveli erTeulis biujetSi <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebis<br />

amoRebas uzrunvelyofen sagadasaxado organoebi saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT, xolo TviTmmarTveli erTeulis sxva Semosavlebisa da arafinansur<br />

aqtivebze ganxorcielebuli operaciebidan misaRebi saxsrebis amoRebas – Sesabamisi<br />

TviTmmarTveli erTeulis samsaxurebi, Tu saqarTvelos kanonmdeblobiT sxva ram ar<br />

aris dadgenili.<br />

7. saqarTvelos saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoebis, agreTve afxazeTisa<br />

da aWaris avtonomiuri respublikebis saxelmwifo xelisuflebis organoebis mier<br />

iseTi gadawyvetilebis miReba, romelic zrdis TviTmmarTveli erTeulis biujetis<br />

gadasaxdelebis odenobas an amcirebs mis Semosavlebs, kompensirebuli unda iqnes am<br />

gadawyvetilebis mimRebi organoebis mier.<br />

8. TviTmmarTvel erTeuls Tavisi uflebamosilebis farglebSi SeuZlia, „grantebis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad miRebuli grantebis, specialuri da<br />

miznobrivi transferebis garda, damoukideblad da sakuTari Sexedulebisamebr<br />

gamoiyenos yvela sxva wyarodan miRebuli Semosulobebi.<br />

9. TviTmmarTveli erTeuli damoukideblad gansazRvravs am kanoniT dadgenili<br />

eqskluziuri da nebayoflobiTi uflebamosilebebis ganxorcielebisaTvis dasafinansebeli<br />

gadasaxdelebis mimarTulebebs.<br />

10. saxsrebis is nawili, romelic fiskaluri wlis ganmavlobaSi ar iqna aTvisebuli,<br />

gamoiyeneba momdevno wels.<br />

muxli 50. amoRebulia (18.12.2009. N2442 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan)<br />

muxli 51. amoRebulia (18.12.2009. N2442 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan)<br />

85


თავი IX<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელების გარანტიები<br />

muxli 52. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis uzrunvelyofis<br />

sistema<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa uflebebis ganxorcielebis uzrunvelsayofad<br />

saxelmwifo xelisuflebis organoebi valdebulni arian Seqmnan kanoniT<br />

dadgenili, aucilebeli safinanso-ekonomikuri, organizaciuli da samarTlebrivi<br />

pirobebi.<br />

muxli 53. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

gadawyvetilebebis Sesrulebis savaldebulooba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis mier TavianTi<br />

kompetenciis farglebSi miRebuli gadawyvetilebebi savaldebuloa Sesasruleblad<br />

TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze yvela fizikuri da iuridiuli pirisaTvis,<br />

miuxedavad organizaciul-samarTlebrivi formisa, agreTve administraciuli<br />

or ganoebisaTvis.<br />

muxli 54. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

mimarTvebis ganxilva<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa mimarTvebi<br />

savaldebuloa gansaxilvelad saxelmwifo xelisuflebis organoebisa da Tanamdebobis<br />

pirebisaTvis, agreTve im iuridiuli pirebis, dawesebulebebisa da organizaciebisaTvis,<br />

romlebsac es mimarTvebi egzavneba.<br />

თავი X<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა და თანამდებობის პირთა საქმიანობის<br />

კონტროლი<br />

muxli 55. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

saqmianobis kontrolis formebi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis saqmianobis<br />

kontrolis formebia:<br />

a) saxelmwifo zedamxedveloba;<br />

b) safinanso kontroli;<br />

g) Sida kontroli.<br />

muxli 56. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

saqmianobis saxelmwifo zedamxedveloba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis saqmianobis<br />

saxelmwifo zedamxedvelobis ganxorcielebis zomebi da wesi ganisazRvreba<br />

„<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis saxelmwifo zedamxedvelobis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT.<br />

86


muxli 57. safinanso kontrolis formebi<br />

1. safinanso kontrolis formebia:<br />

a) auditoruli Semowmeba;<br />

b) safinanso Semowmeba.<br />

2. auditoruli Semowmeba aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

safinanso dokumentaciis auditoruli Semowmeba, romelsac sakrebulos erTi<br />

mesamedis werilobiTi moTxovniT, ara umetes weliwadSi erTxel atarebs mowveuli<br />

auditori.<br />

3. auditoris angariSi da daskvna waredgineba sakrebulos Tavmjdomares, romelic<br />

maT gaacnobs sakrebulos. angariSs da daskvnas auditori gzavnis saqarTvelos<br />

kontrolis palataSi. auditoris daskvna sajarod qveyndeba.<br />

4. safinanso Semowmebas axorcielebs sakrebulos safinanso komisia saxsrebis<br />

gamoyenebis Semdeg, maTi miReba-gamoyenebis kanonierebis, mizanSewonilobisa<br />

da efeqtianobis dadgenis mizniT. safinanso Semowmeba agreTve SesaZlebelia<br />

ganaxorcielos saqarTvelos kanoniT gansazRvrulma sxva organom (30.12.2008. N950<br />

amoqmeddes 2009 wlis 1 ianvridan).<br />

muxli 58. Sida kontroli<br />

1. Sida kontroli moicavs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis, Tanamdebobis<br />

pirebisa da TanamSromlebis mier <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa<br />

debulebebis, Sinaganawesebis, instruqciebis da samuSao procesis maregulirebeli<br />

sxva normatiuli aqtebis dacvis kontrols.<br />

2. Sida kontrols axorcielebs Sesabamisi struqturuli erTeulis xelmZRvaneli.<br />

თავი X 1<br />

მოქალაქეთა მონაწილეობა თვითმმართველობის განხორციელებაში<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmo<br />

madgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

muxli 58 1 . TviTmmarTvelobis ganxorcielebaSi moqalaqeTa monawileobis<br />

uz runvelyofa (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis<br />

oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobaSi moqalaqeTa monawileobis<br />

uzrunvelsayofad <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi, <strong>adgilobriv</strong>i samsaxurebi<br />

da Tanamdebobis pirebi valdebulni arian, Seqmnan organizaciuli<br />

da materialur-teqnikuri pirobebi moqalaqeTa miRebis, TviTmmarTvelobis<br />

or ganoebis sxdomebSi moqalaqeTa monawileobisa da gadawyvetilebaTa kontrolis<br />

gamWvirvalobisaTvis kanoniT dadgenili wesiT:<br />

87


a) <strong>adgilobriv</strong>i masobrivi informaciis saSualebebiT an sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) dadgenili wesiT gamoaqveynon:<br />

a.a) iniciirebuli gadawyvetilebaTa proeqtebi;<br />

a.b) iniciirebuli gadawyvetilebaTa proeqtebis ganxilvis procedurebi da vadebi;<br />

a.g) sakrebulos, agreTve sakrebulos komisiis sxdomebis dRis wesrigi, Catarebis<br />

adgili da TariRi;<br />

a.d) miRebuli normatiuli, agreTve sxva administraciuli aqtebi, maTi gasaCivrebis<br />

vadebi da procedurebi;<br />

a.e) gadawyvetilebaTa Sesrulebis kontrolSi moqalaqeTa monawileobis vadebi da<br />

procedurebi;<br />

b) uzrunvelyon miRebuli normatiuli aqtebis saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT kodificireba da maTi xelmisawvdomoba.<br />

muxli 582 . sakrebulos dadgenilebis proeqtis iniciireba peticiis wesiT<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

1. TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul amomrCevelTa aranakleb 1%-s ufleba<br />

aqvs, moamzados da Seitanos sakrebulos dadgenilebis proeqti, an waradginos<br />

winadadeba sakrebulos normatiuli aqtis gauqmebis, normatiul aqtSi cvlilebebis an<br />

damatebebis Setanis Sesaxeb.<br />

2. peticiis wesiT sakiTxi Setanili unda iqnes werilobiT, sakrebulos dadgenilebis<br />

proeqtis saxiT.<br />

3. peticiis wesiT Setanil proeqts xels unda awerdes TviTmmarTvel erTeulSi<br />

registrirebul amomrCevelTa aranakleb 1%.<br />

4. peticiis wesiT Setanil proeqts Tan unda erTodes am gadawyvetilebis miRebis<br />

saWiroebis dasabuTeba, proeqtis avtoris (avtorebis) da sakrebulos sxdomaze<br />

daniSnuli momxseneblis vinaoba da misamarTi.<br />

5. kanoniT dadgenili wesiT Setanil peticias registraciaSi atarebs sakrebulos<br />

aparati.<br />

6. sakrebulo valdebulia peticiis wesiT Semotanili proeqti registraciidan erTi<br />

Tvis vadaSi ganixilos sakrebulos sxdomaze.<br />

7. sakrebulos sxdomaze peticiis wesiT Semotanili proeqtis ganxilvaSi momxseneblis<br />

statusiT, saTaTbiro xmis uflebiT monawileobs proeqtis iniciatorTa mier daniSnuli<br />

momxsenebeli.<br />

muxli 583 . sakrebulos da sakrebulos komisiis sxdomebSi monawileoba (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul amomrCevels ufleba aqvs, sakrebulos<br />

debulebiT (reglamentiT) dadgenili wesiT monawileoba miiRos sakrebulos da<br />

sakrebulos komisiis sxdomebSi.<br />

88


muxli 58 4 . <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirisa da sakre-<br />

bulos wevris sajaro angariSebis mosmena (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010<br />

wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul amomrCevels ufleba aqvs,<br />

SeuzRudavad daeswros <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirisa da<br />

sakrebulos wevris sajaro angariSebis mosmenas.<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis piri da sakrebulos wevri<br />

valdebulni arian, weliwadSi erTxel mainc moawyon sajaro Sexvedra amomrCevlebTan<br />

da wardgnen maT winaSe gaweuli saqmianobis Sesaxeb angariSiT, upasuxon angariSis<br />

mosmenisas amomrCevelTa mier dasmul SekiTxvebs.<br />

თავი XI<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა და თანამდებობის პირთა<br />

პასუხისმგებლობა<br />

muxli 59. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

pasuxismgebloba saxelmwifos winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebsa da Tanamdebobis pirebs pasu xis-<br />

mgebloba saxelmwifos winaSe ekisrebaT saqarTvelos konstituciis da saqarTvelos<br />

kanonebis darRvevis SemTxvevaSi.<br />

muxli 60. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

pasuxismgebloba mosaxleobis winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi da Tanamdebobis pirebi valdebulni<br />

arian kanoniT da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa debulebebiT dadgenili<br />

wesiT warudginon mosaxleobas angariSi gaweuli saqmianobis Sesaxeb.<br />

muxli 61. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

pasuxismgebloba fizikuri da iuridiuli pirebis winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebsa da Tanamdebobis pirebs pasuxis-<br />

mgebloba fizikuri da iuridiuli pirebis winaSe ekisrebaT saqarTvelos kanon-<br />

mdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiT.<br />

თავი XII<br />

საკრებულოს დათხოვნა, საქმიანობის შეჩერება, უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა<br />

muxli 62. sakrebulos daTxovna an misi saqmianobis SeCereba<br />

1. sakrebulos daTxovna an misi saqmianobis SeCereba xdeba saqarTvelos konstituciis<br />

73-e muxlis pirveli punqtis „i“ qvepunqtiT gaTvaliswinebul Sem-<br />

TxvevebSi, Tu warmomadgenlobiTi organos moqmedebiT safrTxe Seeqmna qveynis<br />

89


suverenitets, teritoriul mTlianobas, saxelmwifo xelisuflebis organoebis<br />

konstituciur uflebamosilebaTa ganxorcielebas.<br />

2. sakrebulos daTxovnis an misi saqmianobis SeCerebis Sesaxeb saqarTvelos pre-<br />

zidenti saqarTvelos parlamentis TanxmobiT gamoscems brZanebulebas. sakrebulos<br />

daTxovnis an misi saqmianobis SeCerebis SemTxvevaSi TviTmmarTveli erTeulis marTva<br />

xorcieldeba kanoniT dadgenili wesiT.<br />

muxli 63. sakrebulos uflebamosilebis vadamde Sewyveta (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos uflebamosileba vadamde Sewydeba, Tu:<br />

a) TviTmmarTveli erTeuli gauqmebulia saqarTvelos parlamentis dadgenilebiT;<br />

b) sakrebulos wevrTa raodenoba Semcirda naxevarze metiT.<br />

2. saqarTvelos prezidenti uflebamosilia kanoniT dadgenili wesiT daiTxovos<br />

sakrebulo, Tu sakrebulom saqarTvelos saxelmwifo biujetis proeqtis miRebidan 3<br />

TveSi ar daamtkica saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiT Sedgenili<br />

TviTmmarTveli erTeulis biujeti.<br />

3. sakrebulos uflebamosilebis vadamde Sewyvetis Sesaxeb saqarTvelos prezidenti<br />

gamoscems brZanebulebas.<br />

4. sakrebulos uflebamosilebis vadamde Sewyvetis SemTxvevaSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis marTva xorcieldeba kanoniT dadgenili wesiT.<br />

თავი XIII<br />

გარდამავალი დებულებანი<br />

muxli 64. TviTmmarTveli erTeulis statusis miniWebis droebiTi wesi<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis statusi eniWebaT 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT:<br />

a) saqarTvelos im qalaqebs, romlebic ar Sedian raionis SemadgenlobaSi;<br />

b) saqarTvelos raionebs;<br />

g) eredvis, qurTis, TiRvis da aJaris Temebs.<br />

2. municipalitetis, romelic warmoadgens dasaxlebaTa erTobliobas,<br />

administraciul centrad ganisazRvreba 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT Sesabamisi<br />

raionis administraciuli centri, xolo eredvis, qurTis, TiRvis da aJaris<br />

municipalitetebis administraciul centrad – 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT<br />

Sesabamisi Temebis administraciuli centrebi.<br />

3. saqarTvelos im teritoriaze, sadac ar vrceldeba saqarTvelos iurisdiqcia,<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis Seqmnis wesi da uflebamosileba, am kanoniT<br />

dadgenili pirobebis gaTvaliswinebiT, ganisazRvreba saqarTvelos iurisdiqciis<br />

aRdgenis Semdeg.<br />

muxli 65. samarTalmemkvidreoba<br />

1. municipaliteti aris 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT Sesabamis raionSi Semavali<br />

TviTmmarTveli erTeulebis samarTalmemkvidre.<br />

2. TviTmmarTveli qalaqi aris im qalaqis samarTalmemkvidre, romelic 2006 wlis 1<br />

ianvris mdgomareobiT ar Sedis raionis SemadgenlobaSi.<br />

90


muxli 65 1 . <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organosa da TviTmmarTveli erTeulis<br />

likvidacia (10.11.2006. N3680)<br />

1. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanonis amoq-<br />

medebis dRidan likvidirebulia „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis<br />

organo da raionis SemadgenlobaSi Semavali TviTmmarTveli erTeuli.<br />

2. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli raionis, im qalaqis, romelic ar Sedis raionis<br />

SemadgenlobaSi, gamgebeli (meri) an misi movaleobis Semsrulebeli saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT gamoscems salikvidacio aqtebs da axorcielebs<br />

„<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli<br />

kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organoebisa da raionis<br />

SemadgenlobaSi Semavali <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulebis sxva salikvidacio<br />

RonisZiebebs 2006 wlis 15 dekembramde.<br />

3. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organos da raionis<br />

SemadgenlobaSi Semavali <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulis salikvidacio<br />

RonisZiebebs 2006 wlis 15 dekembridan axorcielebs „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanoniT gansazRvruli sakrebulos Tavmjdomare.<br />

4. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli raionis, im qalaqis, romelic ar Sedis raionis<br />

SemadgenlobaSi, da TviTmmarTveli erTeulis 2006 wlis <strong>adgilobriv</strong>i biujetiT<br />

dadgenili uflebebi da valdebulebebi gadaecema Sesabamis TviTmmarTvel erTeuls.<br />

5. saqarTvelos mTavrobam 2007 wlis 1 ianvramde mTavrobis dadgenilebiT<br />

gansazRvros „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis mier<br />

warmoqmnili davalianebebis restruqturizaciisa da mmarTvelobis organoebis mier<br />

warmoqmnili davalianebebis dafarvis wesi.<br />

6. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis<br />

organoebis balansze ricxuli Senoba-nagebobebi maTze damagrebuli miwiT<br />

„<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulis qonebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT<br />

dadgenili xelSekrulebis gareSe sakuTrebaSi gadaeces Sesabamis TviTmmarTvel<br />

erTeuls.<br />

61 . 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da<br />

mmarTvelobis organoebis balansze ricxuli moZravi nivTebi aris Sesabamisi<br />

TviTmmarTveli erTeulebis sakuTreba (11.07.2007. N5296).<br />

62 . qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaa qalaq Tbilisis TviTmmarTvelobis<br />

organoebis an/da TviTmmarTvelobis 100%-iani monawileobiT da fuZ-<br />

nebuli iuridiuli pirebis balansze ricxuli Senoba-nagebobebi an/da maTi nawilebi,<br />

romlebzedac sajaro reestrSi ar aris daregistrirebuli fizikuri an iuridiuli<br />

piris sakuTrebis ufleba, maTze damagrebuli miwiT (25.12.2009. N2479).<br />

6 3 . qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad sajaro reestrSi<br />

saqarTvelos mTavrobis Tanxmobis safuZvelze daregistrirdes is saerTo sac-<br />

91


xovreblebi, romlebic aRricxulia teqnikuri aRricxvis biuroSi, rogorc saerTo<br />

sacxovrebeli, agreTve im saerTo sacxovreblebis Senoba-nagebobebi an/da maTi nawilebi,<br />

romlebzedac sajaro reestrSi ar aris daregistrirebuli fizikuri an iuridiuli piris<br />

sakuTrebis ufleba (25.12.2009. N2479).<br />

7. salikvidacio RonisZiebebis ganxorcielebis meToduri daxmareba daevalos<br />

saqarTvelos finansTa da iusticiis saministroebs. salikvidacio RonisZiebebis<br />

koordinacia administraciul-teritoriul erTeulebSi ganaxorcielon Sesabamisad<br />

saqarTvelos prezidentis saxelmwifo rwmunebulebma.<br />

8. 2007 wlis 1 ianvramde „normatiuli aqtebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 54-e<br />

muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

normatiuli aqtebis registraciis 5-dRiani vada Seicvalos 20-dRianiT.<br />

muxli 65 2 . <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis droebiTi uflebamosileba<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>ma TviTmmarTvelobebma saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT<br />

ganaxorcielon:<br />

a) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobebis aRmasrulebelma organoebma – kanonieri<br />

mosargebleebisaTvis gadasacemi araprivatizebuli sacxovrebeli da ara sac-<br />

xovrebeli (izolirebuli da araizolirebuli) farTobebis kanonieri mosar-<br />

gebleebisaTvis usasyidlod sakuTrebaSi gadacema;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobebis warmomadgenlobiTma organoebma – marTl-<br />

zomier mflobelobaSi an sargeblobaSi arsebul, agreTve TviTneburad dakavebul<br />

miwaze sakuTrebis uflebis aRiareba (11.07.2007. N5275).<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis aRmasrulebelma organoebma saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesis Sesabamisad ganaxorcielon mravalbiniani sacxovrebeli<br />

saxlebisaTvis misakuTvnebeli miwis nakveTebis farTobebisa da sazRvrebis dadgena<br />

(11.07.2007. N5296).<br />

3. am kanonis amoqmedebidan TviTmmarTveli erTeulisaTvis Sesabamisi qonebis<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT gadacemamde is biblioTeka, muzeumi, sabavSvo baRi,<br />

kulturis saxli, klubi, skolisgareSe saxelovnebo da sasporto saswavleblebi,<br />

romlebsac afinansebda Sesabamisi <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organo, dafinansdes<br />

Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis biujetidan (27.04.2007. N4688).<br />

4. 2011 wlis 1 ianvramde TviTmmarTvel erTeuls ufleba aqvs, gansakuTrebul<br />

SemTxvevebSi, nebayoflobiT gadawyvitos saxelmwifo mmarTvelobis organoebisaTvis<br />

materialur-teqnikuri daxmarebis gawevis sakiTxi. es norma gavrceldes 2006 wlis 1<br />

ianvridan warmoSobil samarTlebriv urTierTobebze (11.02.2011 N 4181).<br />

5. axalgoris, eredvis, qurTis, TiRvisa da aJaris TviTmmarTvel erTeulebs<br />

ufleba aqvT, sxva TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze, sadac kompaqturad arian<br />

gansaxlebuli iZulebiT gadaadgilebuli is pirebi, romlebic mudmivad cxovroben<br />

axalgoris, eredvis, qurTis, TiRvisa da aJaris TviTmmarTveli erTeulebis<br />

teritoriebze, ganaxorcielon maTi sakuTari da delegirebuli uflebamosilebebisadmi<br />

daqvemdebarebuli mxolod is RonisZiebebi, romlebic pirdapir ukavSirdeba aRniSnul<br />

pirTa daxmarebas da maTTvis socialuri da sayofacxovrebo pirobebis gaumjobesebas,<br />

maT mudmiv sacxovrebel adgilebze dabrunebamde (3.05.2011 N 4568).<br />

92


muxli 66. dasaxlebaTa da TviTmmarTvel erTeulTa administraciuli<br />

sazRvrebis dadgenis droebiTi wesi<br />

1. dasaxlebebis administraciul sazRvrebad dgindeba am kanonis miRebis droisaTvis<br />

dadgenili administraciuli sazRvrebi.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebi dgindeba TviTmmarTvel<br />

erTeulSi Semavali dasaxlebebis am kanonis amoqmedebis droisaTvis arsebuli<br />

administraciuli sazRvrebis mixedviT.<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis registraciis Sesaxeb gancxadebas da saregistracio<br />

monacemebs iusticiis saministros warudgens Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakrebulos Tavmjdomare. TviTmmarTveli erTeulis registracia xdeba am kanonis<br />

me-13 muxlis me-2 punqtis „a“, „b“ da „g“ qvepunqtebiT gaTvaliswinebuli monacemebis<br />

safuZvelze.<br />

4. sajaro samarTlis iuridiulma pirma – sajaro reestris saagentom saqarTvelos<br />

parlamentis regionuli politikis, TviTmmarTvelobisa da maRalmTiani regionebis<br />

komi tet Tan konsultaciiT saqarTvelos mTavrobas warudginos sakanonmdeblo ini-<br />

ciativis proeqti, romliTac ganisazRvreba <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulebis<br />

sazRvrebis dadgenis wesi da procedurebi ara ugvianes 2011 wlis 1 ianvrisa (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 67. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebisaTvis aucilebeli<br />

samarTlebrivi bazis Seqmna<br />

1. 2006 wlis 1 seqtembramde miRebul iqnes:<br />

a) saqarTvelos kanoni „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis<br />

saxelmwifo zedamxedvelobis Sesaxeb“;<br />

b) saqarTvelos kanoni „TviTmmarTveli erTeulis biujetis Sesaxeb“;<br />

g) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT mmar-<br />

Tvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

1 1 . 2007 wlis 1 martamde saqarTvelos prezidentma brZanebulebiT uzrunvelyos<br />

„kanonieri mosargebleebisaTvis gadasacemi araprivatizebuli sacxovrebeli da<br />

arasacxovrebeli (izolirebuli da araizolirebuli) farTobebis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organoebis mier kanonieri mosargebleebisaTvis<br />

usasyidlod sakuTrebaSi gadacemis wesis“ damtkiceba.<br />

12 . am kanonis amoqmedebasTan dakavSirebiT saqarTvelos mTavrobam 2007 wlis 1<br />

maisamde miiRos dadgenilebebi:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

daniSnulebis miwisa da saxelmwifo qonebaze (wiaRis CaTvliT) damagrebuli<br />

da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis qonebaze<br />

damagrebuli miwebis, agreTve im miwebis, romlebic saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT eqvemdebareba dasaxelebuli kategoriis qonebaze damagrebas,<br />

gansazRvrisa da gamijvnis wesis Sesaxeb;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis tyis, wylis resursebis, gzebisa da obieqtebis<br />

93


94<br />

(biblioTeka, muzeumi, saganmanaTleblo da saaRmzrdelo dawesebulebebi<br />

da sxva) gansazRvris wesis Sesaxeb (16.07.2009. N1459 amoqmeddes 2010 wlis 1<br />

ianvridan).<br />

1 3 . am kanonis 47-e muxliT gansazRvruli qoneba sajaro reestrSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebad daregistrirdes am muxlis 12 punqtis „a“ da „b“ qvepunqtebiT<br />

gaTvaliswinebuli wesebis SemuSavebis Semdeg.<br />

1 4 . am muxlis 12 punqtis „a“ da „b“ qvepunqtebiT gaTvaliswinebuli wesebis<br />

Semu Savebamde am kanonis 47-e muxliT gansazRvruli, TviTmmarTveli erTeulis<br />

teritoriaze arsebuli arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwa da qoneba<br />

(<strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis gzebi, quCebi, xeivnebi, skverebi da a.S.) sajaro reestrSi<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad daregistrirdes mxolod kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesis Tanaxmad gankargvis mizniT, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministros TanxmobiT, am kanonis safuZvelze, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad (5.04.2011 N 4486).<br />

1 5 . saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro uflebamosilia TviT-<br />

mmarTvel erTeuls misces am muxlis 14 punqtiT gansazRvruli qonebis saministros<br />

Tanxmobis gareSe gankargvis ufleba (5.04.2011 N 4486).<br />

2. am kanonis miRebidan 2006 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmo-<br />

madgenlobiTi organoebis arCevnebis Catarebamde uzrunvelyofil iqnes<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis am kanonTan Sesabamisoba.<br />

3. saqarTvelos prezidentma 2010 wlis 1 ivnisamde uzrunvelyos am kanonis me-8<br />

muxlis me-3 punqtiT gansazRvruli brZanebulebis gamocema (20.04.2010 N2946).<br />

muxli 67 1 (10.12.2010. N3965 amoqmeddes 2011 wlis 1 ianvridan)<br />

1. is miwis nakveTebi, romlebic, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad,<br />

iTvleba im fizikur pirTa sakuTrebad, romelTa kanonier sargeblobaSic imyofeba<br />

isini, da romlebzedac individualuri saxlebia ganlagebuli, regulirdeba<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 1513-e muxliT.<br />

2. miwa, romelic eqvemdebareba sakuTrebis uflebiT gadacemas „fizikuri da<br />

kerZo samarTlis iuridiuli pirebis mflobelobaSi (sargeblobaSi) arsebul<br />

miwis nakveTebze sakuTrebis uflebis aRiarebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis<br />

Sesabamisad, sakuTrebaSi gadaicema „fizikuri da kerZo samarTlis iuridiuli<br />

pirebis mflobelobaSi (sargeblobaSi) arsebul miwis nakveTebze sakuTrebis<br />

uflebis aRiarebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT.<br />

3. im arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebTan dakavSirebiT, romelTa<br />

gankargvis mizniT administraciuli warmoeba daiwyo am kanonis amoqmedebamde,<br />

gadawyvetileba miRebuli unda iqnes administraciuli warmoebis dawyebis<br />

droisaTvis moqmedi sakanonmdeblo aqtis safuZvelze.<br />

4. dauregistrirebeli an/da saxelmwifo sakuTrebad registrirebuli miwis nakveTebi,<br />

rom lebic, qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis ganaSenianebis regu-<br />

lirebis gegmis mixedviT, arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebia, sajaro<br />

reestrSi registrirdeba qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad.<br />

5. qalaq Tbilisis administraciul sazRvrebSi arsebuli arasasoflo-sameurneo


daniSnulebis miwis nakveTebi, romlebzedac saTanado dokumentaciis gareSe gan-<br />

Tavsebulia Senoba-nagebobebi, garda kerZo sakuTrebaSi arsebuli, saxelmwifo an saxel-<br />

mwifos wilobrivi monawileobiT arsebul qonebaze damagrebuli an/da sa qarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT damagrebas daqvemdebarebuli miwebisa, registrirdeba<br />

qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad.<br />

თავი XV<br />

დასკვნითი დებულებანი<br />

muxli 68. kanonis amoqmedeba<br />

1. es kanoni, garda 64-e–67-e muxlebisa, amoqmeddes 2006 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan.<br />

2. am kanonis 64-e–67-e muxlebi amoqmeddes gamoqveynebisTanave.<br />

3. am kanonis amoqmedebisTanave Zaladakargulad CaiTvalos saqarTvelos organuli<br />

kanoni „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“.<br />

saqarTvelos prezidenti mixeil saakaSvili<br />

Tbilisi,<br />

2005 wlis 16 dekemberi.<br />

N 2304 - rs<br />

95


96<br />

angariSvaldebuleba<br />

anglosaqsuri qveynebi<br />

arCevnebi<br />

ტერმინთა ანბანური ლექსიკონი<br />

aqtiuri saarCevno ufleba<br />

dasavleTis qveynebi<br />

demokratia<br />

demokratiuli wyobileba<br />

TviTmmarTveli qalaqi<br />

ierarqiuloba<br />

kolegia<br />

komunaluri<br />

<strong>adgilobriv</strong>i xelisuflebis mier mosaxleobisTvis gan-<br />

xorcielebuli saqmianobis Sesaxeb sruli informaciis<br />

miwodeba. es aris gza, romliTac mosaxleoba mTavrobis<br />

saqmianobas afasebs.<br />

inglisurenovani qveynebi: aSS, britaneTi, avstralia, kana-<br />

da da sxva.<br />

saarCevno procesi, romlis daniSnuleba da Sedegia sajaro<br />

xelisuflebis warmomadgenlobiTi organoebis da saja-<br />

ro xelisuflebis Tanamdebobis pirTa arCeva sayovelTao<br />

arCevnebiT.<br />

moqalaqis ufleba, xmis micemis meSveobiT monawileoba mii-<br />

Ros sajaro xelisuflebis warmomadgenlobiT organoSi<br />

xalxis warmomadgenelTa asarCevad da sajaro xelisuf-<br />

lis Tanamdebobis dasakaveblad Catarebul sayovelTao<br />

arCevnebsa da referendumSi.<br />

igulisxmeba dasavleT evropisa da CrdiloeT amerikis qvey-<br />

nebi.<br />

(berZ. xalxis mmarTveloba) saxelmwifosa da xelisuflebis,<br />

politikuri reJimis progresuli forma, rome lic damyare-<br />

bulia `umravlesobis mmarTvelobaze~.<br />

saxelmwifo wyobileba, romelic dafuZnebulia demokra-<br />

tiul mmarTve lobaze.<br />

qalaqis kategoriis dasaxleba, romelsac <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb saqarTvelos organuli ka nonis<br />

Sesabamisad aqvs TviTmmarTveli erTeulis statusi.<br />

(ierarqia – berZ. wminda mmarTveloba) marTvis principi<br />

saxelisuflebo struqturebSi. dabali saxelisuflebo<br />

organoebis daqvemdebarebis wesi ufro maRali saxeli-<br />

suflebo organoebisadmi.<br />

pirTa jgufi, romelic ayalibebs administraciul an<br />

saTaTbiro organos.<br />

saqalaqo meurneobasTan dakavSirebuli.


kolegialoba<br />

maJoritaruli saarCevno<br />

sistema<br />

mosakrebeli<br />

municipaliteti<br />

organuli kanoni<br />

marTvis principi, romlis drosac xelmZRvaneloba xor-<br />

cieldeba ara erTpirovnulad, aramed pirTa jgufis mier,<br />

romelTac gadawyvetilebis miRebis dros aqvT Ta nabari<br />

uflebebi.<br />

saqarTvelos parlamentisa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarT-<br />

velobis warmomadgenlobiTi organos – sakrebulos wevre-<br />

bis arCevnebi erTmandatiani an mravalmandatiani saarCevno<br />

olqebis mixedviT.<br />

aucilebeli gadasaxdeli biujetSi, romelsac ixdian fiziku-<br />

ri da iuridiuli pirebi saxelmwifos mier maTTvis kanoniT<br />

gansazRvruli saqmianobis ganxorcielebisa Tu sargeblobis<br />

uflebis miniWebisaTvis, agreTve saxelmwifo organoebis<br />

mier gaweuli garkveuli momsaxurebisaTvis. mosakreblebis<br />

zogadi principebi gansazRvrulia saqarTvelos 1998 wlis<br />

6 Tebervlis kanoniT `mosakreblebis sistemis safuZvlebis<br />

Sesaxeb~.<br />

qalaqis an soflis TviTmmarTvelobis organo.<br />

1. konstituciis pirdapiri miTiTebis Tanaxmad, konstituciuri<br />

da Cveulebrivi kanonisgan gansxvavebuli wesiT<br />

miRebuli kanoni.<br />

2. saqarTvelos konstitucia organuli kanonis miRebas<br />

iTvaliswinebs Semdeg sferoebSi: <strong>adgilobriv</strong>i TviT m-<br />

marTvelobis organoebis Seqmnis wesi, uflebamosileba da<br />

saxelmwifo organoebTan urTierToba; saqarTvelos par-<br />

lamentis palatebis Semadgenlobis, uflebamosile bisa da<br />

arCevis wesi; saqarTvelos saxelmwifo simboloebi; saqarTve-<br />

los moqalaqeobis mopovebisa da dakargvis wesi; saxalxo dam-<br />

cvelis uflebamosileba; parlamentis wevris arCevis wesi,<br />

agreTve arCevnebSi kandidatad mo nawileobis dauSvebloba;<br />

prezidentis arCevnebis wesi da pirobebi, agreTve, arCevnebSi<br />

kandidatad monawileobis dauSvebloba; saerTo sasamarT-<br />

loebis sistema da organizacia, mosamarTlis samarTlebrivi<br />

mdgomareoba; referendumis daniSvnasa da CatarebasTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebi; saqarTvelos prokuraturis ufle-<br />

bamosileba da saqmianobis wesi; sakonstitucio sasamarTlos<br />

uflebamosileba, Seqmnisa da saqmianobis wesi; erovnuli bank-<br />

is ufleba-movaleoba, saqmianobis wesi da damoukideblobis<br />

garantia; erovnuli uSiSroebis sabWos Semadgenloba, ufle-<br />

bamosileba da saqmianobis wesi;<br />

97


98<br />

pasiuri saarCevno<br />

ufleba<br />

polisi<br />

proporciuli<br />

saarCevno sistema<br />

ratifikacia (ratificireba)<br />

saarCevno bloki<br />

sazogadoebrivi<br />

gamokiTxva<br />

3. organuli kanonis proeqti miRebulad iTvleba, Tu mas<br />

mxars dauWers parlamentis siiTi Semadgenlobis naxe varze<br />

meti (saqarTvelos konstitucia, muxli 66);<br />

4. organul kanons aqvs upiratesi iuridiuli Zala ka nonis,<br />

saqarTvelos prezidentis dekretisa da kanonqvemdebare<br />

aqtebis mimarT („normatiuli aqtebis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

kanoni, muxli 22).<br />

moqalaqis ufleba, kenWi iyaros sajaro xelisufle bis war-<br />

momadgenlobiT organoSi asarCevad da sajaro xelisuf-<br />

lebis Tanamdebobis dasakaveblad.<br />

berZnuli qalaq-saxelmwifo.<br />

saqarTvelos parlamentisa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organos – sakrebulos wevrebis<br />

arCevnebi partiuli siebis safuZvelze.<br />

1. saxelmwifos umaRlesi xelisuflebis organos mier saer-<br />

TaSoriso xelSekrulebis damtkiceba, romelic xelmowerilia<br />

am saxelmwifos sruluflebiani warmomadgenlis mier,<br />

rac xelSekrulebas aZlevs iuridiul Zalas;<br />

2. saqarTvelos mier misTvis saerTaSoriso xelSekrule bis<br />

savaldebulod aRiarebaze Tanxmobis gamoxatvis erT- erTi<br />

forma (Tanxmobis gamoxatvis sxva formebia: damtkiceba,<br />

SeerTeba (`saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni, muxli 3)).<br />

saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis mier regis t -<br />

rirebuli 2 an meti partiis gaerTianeba.<br />

ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT moqalaqeebis damokide-<br />

bulebisa Tu poziciis garkveva; Tumca, es termini amo mr-<br />

CevelTa gamokiTxvis aRsaniSnavadac gamoiyeneba; sazogadoe-<br />

brivi azris gamokiTxvis damkveTni arian masobrivi infor-<br />

maciis saSualebebi, politikuri partiebi, sociologiuri<br />

institutebi, arasamTavrobo organizaciebi, lobisturi<br />

jgufebi da sxva. media gamokiTxvebs sxvadasxva sakiTxebisadmi<br />

sazogadoebis damokidebulebis gasaSuqeb lad iyenebs,<br />

xolo partiebi – politikuri ganwyobilebebis dasadgenad.<br />

amdenad, sazogadoebrivi azris gamokiTxva araoficialur<br />

referendumadac SeiZleba CaiTvalos.


sajaro informacia<br />

sajaro momsaxureba<br />

segregacia<br />

qartia<br />

SuamdinareTi<br />

centralizacia<br />

oficialuri dokumenti (maT Soris: naxazi, maketi, sqema,<br />

gegma, fotosuraTi, eleqtronuli informacia, video<br />

da audioCanawerebi), anu sajaro dawesebulebaSi dacu-<br />

li, agreTve sajaro dawesebulebis an mosamsaxuris mier<br />

samsaxureobriv saqmianobasTan dakavSirebiT miRebuli,<br />

damuSavebuli, Seqmnili an gagzavnili informacia. saja-<br />

roa nebismieri informacia, romelic daculia sajaro<br />

dawesebulebaSi. yvelas SeuZlia gaecnos sajaro dawese-<br />

bulebaSi arsebul sajaro informacias, Tu is ar Seicavs<br />

saxelmwifo, komerciul an pirad saidumlos. sajaro dawe-<br />

sebuleba valdebulia, uzrunvelyos sajaro informaciis<br />

aslis xelmisawvdomoba.<br />

momsaxureba da produqti, romlis aucilebloba gan-<br />

pirobebulia sazogadoebis saWiroebebiT da romlis<br />

miwodebac xelewifeba mxolod saxelmwifos.<br />

diskriminaciis ukiduresi forma. niSnavs kanonis an wes-<br />

Cveulebis safuZvelze eTnikuri jgufebis gancalkevebas.<br />

garkveuli eTnikuri an rasobrivi jgufis izolacia<br />

sazogadoebrivi cxovrebisagan, damabrkolebeli samarT-<br />

lebrivi an faqtobrivi SezRudvebis Sefardeba am jgufe-<br />

bisaTvis, maTi wevrebisaTvis; specialuri dasaxlebis<br />

punqtebSi moTavseba, gadaadgilebis SezRudva, sazoga-<br />

doebrivi cxovrebis yvelaze dabal safexurze iZulebiT<br />

Sekaveba, ganaTlebis sferoSi gancalkevebuli swavlebis<br />

SemoReba da sxv.<br />

1. sazogadoebriv-politikuri mniSvnelobis mqone zogi-<br />

erTi dokumentis saxelwodeba;<br />

2. saerTaSoriso samarTalSi deklaraciis sinonimi.<br />

teritoria md. tigrossa da evfrats Soris, dRevandeli<br />

erayis teritoriaze. Sumeri – uZvelesi qveyana SuamdinareTis<br />

teritoriaze.<br />

1. erT centrSi Tavmoyra, erT adgilas gaerTianeba.<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis kompetenciis<br />

SezRudvis xarjze saxelmwifo xelisuflebis<br />

koncentracia umaRles mmarTvelobis organoebSi.<br />

99


centralizebuli<br />

mmarTveloba<br />

heraldika<br />

100<br />

iseTi tipis mmarTveloba, rodesac mTeli Zalaufleba erTi<br />

adamianis an erTi jgufis xelSia Tavmoyrili; saxelmwifo<br />

imarTeba erTi centridan.<br />

gerbTmcodneoba; gerbis Sedgena da ganmarteba.


gamoyenebuli literatura<br />

1. „<strong>adgilobriv</strong>i demokratiis gzamkvlevi saqarTvelosTvis~ – evropis<br />

sabWos sainformacio biuro saqarTveloSi, 2004<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis evropuli qartia<br />

3. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro moxeleTa kvalifikaciis<br />

amaRlebis erovnuli strategia~ – evropis sabWos sainformacio biuro<br />

saqarTveloSi, 2004<br />

5. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi<br />

6. saqarTvelos kanoni maRalmTiani regionebis socialur-ekonomikuri da<br />

kulturuli ganviTarebis Sesaxeb<br />

7. saqarTvelos konstitucia<br />

8. saqarTvelos organuli kanoni <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb<br />

9. saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekis samoqalaqo<br />

ganaTlebis eleqtronuli leqsikoni<br />

10. saqarTvelos saarCevno kodeqsi<br />

11. xmalaZe vaxtang, „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba saqarTveloSi:<br />

warsuli, Tanamedroveoba, tendencia~ – gaeros programa; saqarTvelo,<br />

Tbilisi, 1997<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!