Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Euskal</strong> Gramatika. Lehen Urratsak-<strong>III</strong><br />
Sarritan lokailu deitu ditugun hauek mintzagaiaren eta iruzkinaren artean<br />
kokatzeko joera dute. Nolanahi ere, galdegaiaren eta aditzaren artean ez ditugu<br />
normalki aurkituko, salbuespenak aurki badaitezke ere. Badakigu lokailu<br />
hauetako askoren berezko kategoria aditzondoa dela, baina lokailu gisa lan<br />
egiten dutenean, badirudi perpausean mintzagaiaren arrimura biltzen direla, eta<br />
berak ere mintzagai bihurtzen direla. Hartu duten beren mintzagai leku<br />
horretatik, hain zuzen, ezartzen dute aurreko perpausari buruz daukagun<br />
erlazioaren ñabardura semantikoa. Adibide bat jartzeko, pentsa dezagun<br />
bestela bezalako batekin gertatzen denaz. Hau berez aditzondoa da, modua<br />
adierazten duen aditzondoa. Era honetako aditzondoei berez dagokien lekua<br />
galdegaiarena izan ohi da :<br />
(73) Nik artairinez egiten ditut opilak, baina Anttonik bestela egiten ditu.<br />
Perpaus honetan Anttonik pastelak nola egiten dituen esaten zaigu. Hala<br />
ere, Anttoniren opilgintza zehazkiago nolakoa den jakin nahi bada, aurreko<br />
perpausera jo beharra dago. Bestela hori artairinez adizlagunarekin nolabait<br />
erlazionatua dago eta horrela jakin dezaket Anttonik nola egiten dituen opilak.<br />
Artairinez, nolabait, bestela-ren aurrekaria izango litzateke. Horri esker,<br />
badakigu Anttoniren opilak egiteko errezetan ez dela artairinik sartzen.<br />
Har dezagun orain beste adibide hau:<br />
(74) Taloa artairinez egin behar duzu, bestela, ez zaizu onda aterako.<br />
Hemen bestela-k bigarren perpauseko <strong>lehen</strong> lekua hartu du,<br />
mintzagaiarena nolabait. Leku honetatik, bestela-k ez du zehazki artairinez<br />
adizlagunarekin ikustekorik, perpaus osoarekin baizik. Horregatik, hain zuzen,<br />
perpaus horrek onar dezakeen parafrasia baldintza kutsukoa da, bestela-k<br />
nolabait perpaus oso bat ordezkatzen duelarik:<br />
(75) Taloa artairinez egin behar duzu. horrela egiten ez baduzu, ez zaizu onda<br />
aterako.<br />
Eta hau, esan behar da, lokailutzat hartu ditugun askorekin gertatzen da,<br />
batez ere nola halako anafora balioa dutenekin (hortaz, horratik, hala ...).<br />
26
Change language