Estrategiak euskararen ikaskuntzan eta irakaskuntzan

«Ildo beretik, hizkuntza arrotzen irakaskuntzan ere kurrikuluaren garrantziaz
ohartzen hasi ziren, bera da eta irakaskuntzaren teoria eta praktikaren arteko
uztarria.
Orain arte ikusitako metodo guztien arabera, erabakiak aldez aurretik eta
ikasleekin kontatu barik hartzen ziren. Kurrikuluaren bidez, ordea,
irakasleek eta ikasleek, biok biotara, eskolan sortzen diren behar, arazo eta
premiei buruzko erabakiak hartu behar dituzte. Azken batean,
komunikazioaren jardueraren azterketek batetik, eta, ikaskuntzaren eta
heziketaren teorien ekarpenek bestetik hizkuntza arrotzen irakaskuntza
eraldatu dute azken hogei urteotan. Hona hemen oinarri nagusiak:
Hizkuntza komunikatzeko da.
Ikasteko prozesu naturalek berebiziko garrantzia dute.
Ikaslea da irakaskuntzaren erdigunea.
Hizkuntzaren eta testuinguru soziokulturalaren arteko lotura garrantzitsua da
oso.
Ikasleak bere autonomia garatu behar du.
Kurrikuluaren teoriaren ildotik, azkenik, Hymesen komunikazio-gaitasuna
Canalek garatu zuen ondoko gaitasun hauek osaturik: gaitasun linguistikoa,
gaitasun soziolinguistikoa, gaitasun diskurtsiboa eta gaitasun estrategikoa.»
(2003: 6).
B. Martinezek eta S. Zabalak www.santurtzieus.com web orrian
argitaratutako «Ikas-estrategiak Barrenet-ik euskaldunaldi ona izateko
estrategiak» artikuluan, hizkuntza-eskolak antzezlan batekin konparatuz,
azken urteotako irakaskuntzak ezaugarri hauek dituela diote:
«Beti iruditu zaigu hizkuntza eskolak, gauza askorengatik, antzezlanaren
antza handia duela. Bietan drama bat eszenifikatzen da: eszenatokian
(ikasgela) aktoreek (irakasleak eta ikasleak) gidoi bati lotuta (programazioa)
argumentu bat jokatu ohi dute, batzuetan arrakastaz, besteetan ez.
Antzezlanaren analogiari jarraituz, gaur egun euskara-eskola baten
eszenatokian jokatzen den antzezlanaren argumentuari begiratu bat emanez
gero, bi motatakoak aurkituko ditugu: betikoa, edo bestela esanda, klasikoa
(itzulpenetan oinarritutako metodoetatik hasita APPraino) eta aspaldi
honetan nagusitzen ari den modernoa, non gakoa psikologia den.
Argumentu modernoa. (…) Ez da linealki ulertzen, modu globalean baizik.
Arazoak izango ditugu aktoreak identifikatzeko. Eszenatokira etengabe
azalduko dira elementu berriak eta hauen arteko harremanak elkarreraginean
ulertuz interpretatuko dugu antzezlanaren amaiera.
Trama nagusiki psikologikoa da. Hizkuntza eskuratzaileak dira
protagonistak. Denek dute helburu bera gogoan: objektu desiratua
barneratzea. Barneratze horrek prozesu luze eta korapilotsu baten jarriko
ditu.
Bide horretan noraezean dabiltzala uste izango dute tarteka. Tarteko
nortasunaren intseguritatearekin ikasi beharko dute bizitzen. Esku sendo eta
51