PDF - Guram Chikovani

Sua aziis buxarisa da kaSka-dariis regionebSi enobrivi
situacia avlens koordinaciul da subordinaciul diglosiasa
da triglosias.
koordinaciuli diglosiis an triglosiis dros bilingvi
(trilingvi) Tavisuflad flobs or (an sam) enas da situaciis
mixedviT axdens gadarTvas erTi enidan meoreze, aucileblobis
SemTxvevaSi ki mesamezec.
subordinaciuli diglosiis (triglosiis) dros ki arabi
bilingvi (trilingvi) Tavisuflad flobs mxolod erT,
mSobliur enas. tajikuris da uzbekuris codnis done aseT
SemTxvevaSi dabalia da bilingvi (trilingvi) metyvelebis
procesSi cdilobs dauqvemdebaros ucxo ena mSobliuri
arabulis normebs. aseTi bilingvebi (trilingvebi) arian,
ZiriTadad, xandazmulebi da ojaxuri cxovrebiT Semofargluli
qalebi. Sua aziaSi davafiqsireT subordinaciuli orenovnebis
saintereso SemTxvevebi, roca axali Taobis warmomadgenlebma
mSobliur arabulze ukeT ician tajikuri an uzbekuri enebi da
ojaxSi, ubanSi, TanasoflelebTan metyvelebis dros uxvad
iyeneben tajikur, uzbekur sityvebsa da gamoTqmebs. es
ganpirobebulia cxovrebis Tanamedrove tendenciebiT uzbekeTis
respublikaSi. amasTanave, buxarisa da kaSka-dariis arabulenovan
yiSlaRebSi ucxo ar aris monolingvizmi. vgulisxmobT Rrmad
moxucebulebs. gansakuTrebiT Znelia monolingvi qalebisgan
dialeqtologiuri masalis Cawera karCaketili cxovrebis gamo.
Suaaziuri dialeqtebis Seswavlas safuZveli Caeyara XX
saukunis 30-ian wlebSi akad. g i o r g i w e r e T l i s da prof.
i s a a k v i n i k o v i s (И. Н. Винников) mier. aRniSnuli dialeqtebis
aRmoCena dakavSirebulia leningradeli eTnografebis n. b u r i k
i n a s (Н. Н. Бурыкина) da m. i z m a i l o -v a s (М. М. Измайлова)
saxelebTan, romlebmac 1930 wels leningradSi gamoaqveynes
pirveli informacia Sua aziaSi arabulenovani mosaxleobis
Sesaxeb (52).
cnobilia, rom akademikosi e g n a t e k r a C k o v s k i (И. Ю.
Крачковский) did mniSvnelobas aniWebda Sua aziaSi arabuli
dialeqtebis aRmoCenas. am movlenas igi miiCnevda “arabul
13