Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Arrasateko Kooperatiba Esperientziaren oinarri filosofikoak
Beraz, enpresa eraberritu beharra zegoen, baina Azurmendik 32 eta
beste batzuk azpimarratu izan duten bezala ez da horretan
agortzen kooperatibismoaren egitekoa. Eraldaketa sozialaren
ideiarekin topo egiten dugu. Kooperatibismoaren helburua ez da
enpresa-formula huts batera mugatzen, gizarteari zor zaio eta
eraldaketa soziala du ipar.
Ideia hau ulertzeko gerraosteko Arrasateren testuingurua
beharrizan larriak dituen testuinguru batean kokatu beharko
genuke. Garai hartan Unión Cerrajera enpresa hierarkiakoa zen
jaun eta jabe. Kooperatibismoak lur emankorra aurkitu zuen
fruituak ematen hasteko. Kooperatiba garaiko beharrizan eta
arazoei erantzuna emateko bokazioz jaio zen. Alde batetik,
oinarrizko beharrizan material zuzenak asetzeko dispositibo
eraginkorra izan zen, eta bestalde, langileari autonomia esparru
bat jarri zion eskura, estatus berri bat eskainiz enpresaren
baitan.
Abiapuntua: errealitatearen diagnostikoa
Aipatu dugu pertsona eta komunitateari buruzko pentsamendu bat
dagoela filosofia arizmendiarraren baitan. Kooperatiben
esperientzia, enpresa arloan martxan jarri zituen formulak,
berak landu zuen pertsonaren eta komunitatearen filosofiaren
inguruko emaitza direla esan dezakegu.
Mundu modernoaren errealitatearen diagnostiko kritikoa da
pentsamendu arizmendiarraren abiapuntua. XX. mendea gertakari
gordinez beteta agertzen zaigu eta garaiko pentsamendu ugarik
bat egin zuten puntu batean: humanitatea krisian dago. Munduaren
irakurketa kritiko horrekin bat egingo zuen Arizmendiarrietak.
XX. mendea modernitatearen krisialdiaren isla zen: bi mundu
gerra, Gerra zibila… Mundua bi zatitan banatuta agertzen zaigu,
bi sistema sozio-ekonomiko antagonikotan: kapitalismo liberala
alde batetik eta sozialismo erreala deiturikoa bestetik. Bere
diagnostikoaren arabera, gizakion duintasunaren neurriko
errealitaterik ez zuen ez batak ez besteak ekarriko.
Kapitalismoak desberdintasunez beteriko mundua sortzen zuen
norbanakoaren askatasunaren izenean, eta sozialismo errealak
Estatu totalitarioaren esku uzten zuen gizakiaren askatasuna,
berdintasunaren izenean.
Arizmendiarrietaren giza ikuspegitik (ikuspegi kristau eta
pertsonalista batetik) egoera onartezina eta eutsiezina da.
Diagnostiko zorrotzetik abiatuta, autoeraketaren bidetik
esperientzia zehatza abiarazi zuen pertsonaren neurriko
errealitate berri baterantz pausoak ematen hasteko.
Arizmendiarrietaren proposamena lankidetzan eta autoeraketan
32 Joxe Azurmendi Arizmendiarrietaren pentsamenduaren aztertzaile nagusia dugu.
“El Hombre cooperativo” lanaren bidez Arizmendiarrietaren pentsamendua
sistematizatu zuen.
58