24.12.2014 Views

`natvris xe~, `miaxloeba

`natvris xe~, `miaxloeba

`natvris xe~, `miaxloeba

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

literaturuli gazeTi<br />

#62<br />

#62 11 - 24 noemberi 2011<br />

gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

makulaturidan<br />

literaturamde<br />

mrgvali magidis idea spontanurad daibada.<br />

`galas~ rigiT mexuTe, saiubileo dajildovebis<br />

ceremonialis Semdeg erTdroulad<br />

ramdenime adamianisadmi gamiCnda SekiTxvebi<br />

_ literaturuli premia `galas~ damfuZneblis,<br />

Tbilisis sakrebulos Tavmjdomaris, mweral<br />

zaal samadaSvilisadmi; am RonisZiebis<br />

aqtiuri mxardamWeris, saqarTvelos kulturisa<br />

da ZeglTa dacvis ministris, nikoloz<br />

ruruasa da `galas~ Jiuris wevris, mwerlisa<br />

da publicistis, mamuka xerxeuliZisadmi.<br />

swored am interesma ganapiroba, SevkrebiliyaviT<br />

da gvelaparaka yvela im problemasa Tu<br />

siaxleze, romelic literaturis sferoSia.<br />

saubari gagvigrZelda _ xan vkamaTobdiT, xan<br />

erT azrze viyaviT, xanac erTad veZebdiT im<br />

gzebs, sasurvel Sedegamde rom migviyvanda.<br />

quenTin tarantinos operatorTan Sexvedris<br />

STabeWdilebebi, holivuduri filmebiT<br />

aRmoCenili amerikuli literatura, axali<br />

iniciativebi da moaxloebuli grandiozuli<br />

prezentacia wignisa, romelic 8000-iani<br />

tiraJiT daibeWdeba da amerikis 200-mde maRaziasa<br />

da evropis yvela dedaqalaqis yvelaze<br />

msxvil qselSi gaiyideba, yalbi avtoritetebi<br />

da qarTuli mwerlobis xvalindeli dRe,<br />

silaCre Tu realobisgan gaqceva... rogor<br />

unda iqmnebodes kargi scenarebi, ris daweras<br />

gaurbian Tanamedrove mwerlebi, rogor Seir-<br />

Ca frankfurtis wignis festivalisTvis 8<br />

qarTveli prozaikosi da vin unda yofiliyo<br />

mecxre.. ra niSan-TvisebebiT unda iyos dajildovebuli<br />

kargi mwerali, vin erideba jojoxeTur<br />

Sromas da ra saqmianobas amjobinebs<br />

is moTxrobebis weras.. unda iyos Tu ara<br />

mwerali sazogado moRvawe, Tu es komunisturi<br />

gadmonaSTia.. raSi gviSlis xels provoncializmi<br />

da ra aRmoCena gaakeTa ucxoelma<br />

stumarma.. ara mgonia, romelime am Temam<br />

literaturiT dainteresebuli mkiTxveli<br />

gulgrili datovos da kidev karga xniT ar<br />

Caafiqros qarTuli mwerlobis warsulze, awmyosa<br />

da momavalze.<br />

II-III<br />

lia sturua<br />

* * *<br />

aseTi portreti _<br />

fexis wverebze, pirdapir, kapilarebi,<br />

zed wvetiani frCxilebi,<br />

rameze mosabRauWeblad,<br />

rasac kauWi ki ara,<br />

xiWvic ar uCndeba.<br />

qveviT _ Sinauri sagnebi,<br />

gamZleobaSi gamocdili,<br />

moWraWune, viTom simZimisgan,<br />

sinamdvileSi, imedisTvis,<br />

SuqniSaniviT sisxls ver gamoidenen,<br />

rom gagaCeron,<br />

frCxilebs SeiRebav da, mainc, waxval.<br />

cas ar sWirdeba amomxtari ferebi,<br />

Tanac, wvetiani,<br />

zamTris mzes<br />

Tavisi forToxlebi aqvs,<br />

sicxes, Tu usmen, Tavisi Tafli.<br />

Tavi ginda daanaxo<br />

amisTvis saweri magida gaqvs,<br />

dajeqi da ikaSkaSe!<br />

IV<br />

IV-V


2 mrgvali magida<br />

literaturuli gazeTi<br />

_ modi, saubari `galas~ dajildovebis<br />

ceremonialiT daviwyoT. aq<br />

SeikribeT adamianebi, romelTac am<br />

literaturul premiasTan mWidro<br />

kavSiri gaqvT _ ideis avtori, aqtiuri<br />

mxardamWeri da Jiuris wevri.<br />

wels daemata axali nominacia _ kinoscenari.<br />

riTi iyo mniSvnelovani am<br />

nominaciis damateba, romlis iniciativac<br />

kinocentrsa da saqarTvelos<br />

kulturisa da ZeglTa dacvis saministros<br />

ekuTvniT<br />

nika: sanam uSualod am kiTxvas vupasuxebde,<br />

quenTin tarantinos operatorTan<br />

Sexvedris STabeWdilebebi minda,<br />

gagiziaroT. axlaxan Sevxvdi fil<br />

farments, romelic tarantinosTan<br />

muSaobda filmebze `oTxi oTaxi~ da<br />

`graindhauzi~. saerTaSoriso kinematografiuli<br />

gildiis, `lokal 600~is<br />

wevri saqarTveloSi kino da teleoperatorTa<br />

saerTaSoriso festivalis,<br />

`oqros Tvali 2011~-is mowveviT<br />

specialuri stumris statusiT Camovida.<br />

filma aRniSna, rom tarantinos<br />

los-anjelesSi Zveli, Camongreuli kinoTeatri<br />

uyidia, gauremontebia da<br />

Turme sul iq aris. kinos ar iRebs,<br />

filmebs uSvebs da kinoTeatris direqtoriao.<br />

mamuka: tarantino kinos maniakia.<br />

antigmirebi, sisxli, Zaladoba, Savi<br />

iumori... da mainc, mis kinozRaparSi<br />

cudebi marcxdebian.<br />

nika: ho, kinos maniakia. amas garda,<br />

saukeTeso scenaristi da mweralia.<br />

mamuka: erT-erT interviuSi, sadac<br />

ekiTxebian, romel did reJisorebTan<br />

girCevnia mogixseniebdneno, aRniSnavs<br />

_ mwerlebSi mijobso.<br />

nika: ki, mwerlebSi urCevnia. es operatori<br />

dRemde nanobs, sxva SeTavazebis<br />

gamo tarantinosTan `Reservoir Dogs~ze<br />

rom ver imuSava.<br />

axla rac Seexeba, `galas~ da axal<br />

nominacias. yvelaferma aman, upirvelesad,<br />

40-mde kinoscenari moitana.<br />

mogexsenebaT, erT scenars SeiZleba<br />

ori, sami adamianic ki werdes. gamodis,<br />

rom minimum 40 adamiani dajda da Seiqmna<br />

40 scenari, saidanac 7 SeirCa, xolo<br />

am 7-dan gamarjvebulic gamovlinda.<br />

bolo 30 wlis manZilze erTdroulad<br />

amdeni scenari ar Seqmnila. sabWoTa<br />

periodSi ki werdnen scenarebs da<br />

iRebdnen filmebs, magram maSin gegmiuri<br />

dafinanseba iyo da gadaRebuli<br />

filmidan erTi-ori Tu vargoda. dRes<br />

ki aseTi produqtiuloba Zalian misasalmebelia,<br />

radgan scenaristebis<br />

deficits vuCiviT. qarTul kinos Tu<br />

rame aklia, sxva raRacebTan erTad,<br />

erT-erTi mTavari scenaria. scenaristebis<br />

skola, romelic garkveul periodamde<br />

arsebobda, aqtiuri profesiuli<br />

samoqmedo moednidan wavida da<br />

darCnen axalgazrdebi, visac raRacis<br />

gakeTeba undaT, magram ar ician.<br />

zaliko: nebismier karg holivudur<br />

filmSi didi amerikuli literaturis<br />

sunTqva igrZnoba. Cemi azriT, sulac<br />

ar aris aucilebeli kinodramaturgi<br />

prozaikosic iyos, magram man aucileblad<br />

unda icodes, rogor ageben siu-<br />

Jetsa da dialogebs magari mwerlebi,<br />

araCveulebrivi moTxrobebisa da romanebis<br />

avtorebi. mimaCnia, rom Sesa-<br />

Zlebelia, kinosTvis wera aswavlo adamians<br />

da amisTvis karg mwerlebs unda<br />

uxmo maswavleblebad.<br />

_ albaT, arc is aris marTebuli,<br />

reJisori sakuTari filmis scenars<br />

Tavad qmnides...<br />

nika: erTis mxriv, es aucileblobiT<br />

iyo ganpirobebuli. meores mxriv ki<br />

iluzia iyo aseTi, rom reJisorsac Seu-<br />

Zlia, sakuTari scenariT filmi gadaiRos.<br />

arada, kinodramaturgia sxva<br />

profesiaa, reJisura ki _ sxva. ra Tqma<br />

unda, didi bednierebaa, Tu kacSi<br />

orives Seqmnis niWia Tavmoyrili, magram,<br />

rogorc wesi, ase ar aris xolme.<br />

scenaristebi _ evropaSic, amerikaSic<br />

_ calke amqaria. iyo SemTxveva, roca<br />

scenaristebis gildia gaifica da amis<br />

gamo amerikis kinoakademiis dajildoveba<br />

kinaRam CaiSala. mokled,<br />

qarTvel kote gabaSvili<br />

scenaristebs bevri ramis<br />

swavla mouwevT da am mxriv, `galas~ es<br />

iniciativa `saswrafo daxmarebis~ CarevasaviT<br />

iyo.<br />

mamuka: ideac kargi iyo da Sedegic<br />

gamoiRo. problema isaa, rom zogadad,<br />

es profesia da Janri ar aris ganvi-<br />

Tarebuli. saxelmZRvaneloebic ki ar<br />

arsebobs. marTalia, iyvnen individebi,<br />

kargi scenaristebi, magram skola ar<br />

iyo Camoyalibebuli. am SemTxvevaSic<br />

gamoCnda es problema. sakonkurso<br />

scenarebi mainc Zveli, sabWoTa stiliT,<br />

literaturul scenarad iyo dawerili.<br />

`Reservoir Dogs~ vaxseneT da quen-<br />

Tin tarantinos mier dawerili am filmis<br />

scenari wakiTxuli maqvs. sul sxva<br />

Janria. sxvaTa Soris, qarTuli Targmani<br />

literaturul gazeT `parnasSi~<br />

ibeWdeboda. kargi iqneba, wignadac gamoices.<br />

momavali scenaristebisTvis is<br />

saxelmZRvanelodac gamodgeba. mTavaria,<br />

rom scenari, rogorc calke Janri,<br />

ganviTardes. qarTulma kinoindustriam<br />

unda gaigos mTavari WeSmariteba<br />

_ pirvelad iyo scenari.<br />

_ iqneb, es imis bralicaa, rom scenaris<br />

weras profesiul doneze aRarsad<br />

aswavlian<br />

nika: am mimarTulebiTac saWiroa<br />

muSaoba. dResdReobiT erTi jgufia da<br />

`galac~ misma kursdamTavrebulma<br />

aiRo. jgufis xelmZRvaneli saintereso<br />

mwerali da ganaTlebuli kaci,<br />

kote jandieria, Tumca, dRes scenaris<br />

weris ufro Tanamedrove, axali me-<br />

Todebia, romlis danergvac ar gvawyenda.<br />

rogorc ki Teatraluri universitetis<br />

xelmZRvanelobis axali<br />

arCevnebi Catardeba, gvinda, damatebiT<br />

ramdenime kinodramaturgi moviwvioT<br />

da Tanamedrove swavlebis me-<br />

Todologia davnergoT. SesaZlebelia,<br />

SekumSul droSi vaswavloT is<br />

martivi wesebi, romelzec axla Tveebsa<br />

da wlebs vxarjavT. es ar niSnavs imas,<br />

rom mokle droSi ukeTesad weras aswavli<br />

vinmes, magram formebis, konteqstis,<br />

struqturis, rogor giTxraT,<br />

instrumentebis micema xelSi namdvilad<br />

SegviZlia. ar vici, saqarTvelo-<br />

Si ramdenad aRiareben im faqts, rom<br />

sul ZiriTadi 7 siuJeti arsebobs, romelsac<br />

yvela wigni da scenari efuZneba.<br />

ase rom, mistiuri da gaugebari<br />

araferia. dramaturgia aris profesia,<br />

xeloba da am xelobisa da codnis<br />

aTvisebis Semdeg Cndeba Sansi imisa,<br />

rom romelime studentisgan did xelovnebasac<br />

davelodoT.<br />

zaliko: reJisorebis (aramarto<br />

qarTvelebisa da aramarto kinore-<br />

Jisorebis) garkveuli nawilis damokidebuleba<br />

kinodramaturgiis ki ara,<br />

literaturis erT-erTi urTulesi<br />

Janris _ Teatris dramaturgiis mimarT,<br />

rbilad rom vTqvaT, zerelea. isini<br />

iolad uyureben weras, rogorc<br />

saqmes da, arcTu iSviaTad, Tavs uflebas<br />

aZleven, sakuTar Wkuaze gadaake-<br />

Ton literaturuli pirvelwyaro,<br />

Tundac is genialur avtors ekuTvnodes.<br />

ase rom, ar mikvirs maTi `gataceba~<br />

weriT.<br />

_ sabWoTa periodSi kinostudia-<br />

Si mwerlebis redaqcia funqcionirebda.<br />

Zalian xSirad, swored mwerlebi<br />

`aSalaSinebdnen~ ama Tu im scenars.<br />

unda iyos mwerali am saqmeSi<br />

CarTuli<br />

zaliko: davazusteb, mwerlebi redaqtorebic<br />

iyvnen, anu rogorc TqviT,<br />

teqstebs aSalaSinebdnen da metic, Tavadac<br />

gvevlinebodnen scenarebis avtorebad.<br />

rezo inaniSvili, rezo WeiSvili,<br />

nugzar SataiZe, vaJa gigaSvili<br />

_ oTar ioselianis, Tengiz abulaZis,<br />

aleqsandre rexviaSvilis, eldar Sengelaias<br />

da sergo farajanovisTvis<br />

werdnen da iqmneboda filmebi,<br />

rogorebicaa `pastorali~, `cisferi<br />

mTebi~, <strong>`natvris</strong> <strong>xe~</strong>, <strong>`miaxloeba</strong>~,<br />

`suramis ci<strong>xe~</strong>...<br />

mamuka: im periodSi marTlac<br />

Zalian saintereso scenarebi Seiqmna,<br />

11 - 24 noemberi 2011<br />

makulaturidan<br />

magram es mainc erTeuli saxelebia. kinoindustriaSi<br />

scenari imdenad rTuli<br />

da Tanamedrove Janria, rom mis Seqmnaze<br />

5-6 kaci muSaobs. erTi dialogebs<br />

wers, meore dramaturgiul<br />

xazs qmnis, mesame vizualur mxareze<br />

zrunavs da ase Semdeg da ase Semdeg.<br />

magaliTad, cnobili faqtia, rom<br />

folkneri dialogebs werda. nikam<br />

aRniSna, rom msoflioSi scenaristebis<br />

didi amqari, mTeli industriaa.<br />

aqedan gamomdinare, bevri xalxi unda<br />

iyos, erTeuli adamianebi amas ar eyofa.<br />

`galas~ axali nominaciac amis erTerTi<br />

xelisSemwyobia.<br />

_ 40-mde scenari Semovidao,<br />

aRniSneT. cnobili mwerlebi Tu<br />

iyvnen maT Soris<br />

mamuka: sxvaTa Soris, iyvnen. yvela<br />

saintereso idea iyo, magram axalgazrda<br />

gogonam, maka kukulavam gaimarjva.<br />

_ albaT, es gadawyvetileba axalgazrduli<br />

xedviT iyo ganpirobebuli...<br />

mamuka: meti Tavisufleba miveciT<br />

kinocentrs, romlis warmomadgenelic<br />

Jiuris wevri iyo. mas Semdeg, rac<br />

scenarebs gavecaniT, mis arCevans yvelam<br />

davuWireT mxari. Zalian mogvewona.<br />

Tanamedrove scenaria...<br />

_ kiTxvisas filmi Tu warmogidgaT<br />

Tvalwin kargi scenari am warmosaxvis<br />

SesaZleblobas xom iZleva!<br />

mamuka: zogadad, mwerlobas filmiviT<br />

vxedav, roca vkiTxulob, Tvalwin<br />

kadrebi midgas. Tumca, aRvniSnav, rom<br />

struqturulad gamarTuli arc erTi<br />

scenari ar yofila. magaliTad, kinoscenarSi<br />

ar SeiZleba iyos metafora,<br />

Sedareba... mis nacvlad dialogi,<br />

eqsterieri, interieria saWiro. imedia,<br />

es Janri sul male ganviTardeba da Semdeg<br />

`galaze~ profesiulad Sesrulebul<br />

srulyofil scenarebs gavecnobiT.<br />

_ nika, gamarjvebulis kinoscenari<br />

xom ar wagikiTxavs<br />

nika: scenari jer ar wamikiTxavs,<br />

magram Jiuris wevrebis arCevans vendobi.<br />

kinocentris warmomadgenlebma ki<br />

aRniSnes, rom am scenars ganviTarebis<br />

Sansi aqvs da SesaZlebelia is filmad<br />

iqces. es aris mTavari, radgan scenari,<br />

upirvelesad, kinosTvis iwereba da,<br />

albaT, pirveli adgilic amitom miani-<br />

Wes.<br />

_ gadavideT im 8 mweralze, romelic<br />

msoflio literaturis moyvarulebma<br />

frankfurtis wignis festivalze<br />

gaicnes.<br />

nika: mamukac unda yofiliyo da ar<br />

wamovida. Tavi daiZvrina. aRniSna, sul<br />

erTi wignis avtori var, ar wamoval,<br />

meridebao. arada, is erTi wigni, is xuTi<br />

moTxroba, namdvilad imsaxurebs yuradRebas...<br />

_ `bebe~ Cemi sayvareli moTxrobaa...<br />

nika: romlis mixedviTac `quCis<br />

dReebi~ gadaiRes. mokled, unda yofiliyo<br />

9 mwerali da radgan mamukam<br />

uari Tqva, frankfurtis wignis festivalze<br />

8 mwerali aRmoCnda.<br />

mamuka: yovelgvari Tavmdablobis<br />

gareSe vityvi, rom mwerlad Tavs ar<br />

miviCnev. scenarebze vlaparakobdiT<br />

da aqve aRvniSnav _ dro, Sesabamisi<br />

ganaTleba da saSualeba rom mqondes,<br />

siamovnebiT viqnebodi scenaristi,<br />

radgan raRac axirebasaviT maqvs,<br />

nawarmoebebi kinokadrebad, suraTebad<br />

da personaJebad davinaxo...<br />

nika: axlac ar aris gvian.<br />

mamuka: minda, frankfurtis wignis<br />

festivalze vTqva, rom msoflio literaturaSi<br />

amaze didi movlena araferia.<br />

miT umetes, CvenTvis. qarTvel mwerlebs<br />

didi dro daeTmoT, gamomcemlebTan<br />

kontaqtebi daamyares, wignebis<br />

ucxoeTSi gamocema, gadaTargmna<br />

dagegmes. amaze didi da saSviliSvilo<br />

saqme ar arsebobs. mogveca saSualeba,<br />

gavarRvioT lokaluri wre, msoflio<br />

mkiTxvels Cveni literatura gavacnoT.<br />

rogorc rigiTi mkiTxveli da<br />

qarTuli literaturis qomagi, am movleniT<br />

ubednieresi var.<br />

_ da es 8 mwerali ra niSniT airCieT<br />

nika: upirvelesad, im niSniT, rom<br />

arian Tanamedrove popularuli mwerlebi.<br />

gaviTvaliswineT maTi wignebis<br />

gayidvadoba. ar dagimalavT, mniSvneloba<br />

mivaniWeT komunikabelurobasac,<br />

radgan iq wignis Tvaluwvdeneli<br />

okeanea, sadac xelis mokidebiT<br />

veravis Seiyvan. adamians unda<br />

SeeZlos, TviTon daamyaros urTier-<br />

Toba, iqauroba daaTvalieros, wavides,<br />

wamovides, isiamovnos... am mxriv,<br />

Cven yvelanairad SevuwyeT xeli da<br />

erTgvari saCuqari gavukeTeT. saministros<br />

yvelaferi es ar sWirdeba, es<br />

qarTuli mwerlobisTvis gakeTda. Sesabamisad,<br />

Tu Cveni mwerlebi warmatebas<br />

miaRweven, qveyanasac waadgeba. vecadeT,<br />

am 8 mwerlisTvis komfortuli<br />

garemo Segveqmna da migveca saSualeba,<br />

daemyarebinaT axali biznesurTier-<br />

Tobebi. isini saqarTvelos wamyvani<br />

mwerlebi arian, zogi kargad cnobili<br />

saxea da zogic _ SedarebiT axali,<br />

vinc axla xdeba popularuli. rvave<br />

maTgans, rogorc mwerals, pativs vcem.<br />

TiToeul maTgans vkiTxulob, momwons<br />

da miviCnev, rom maT aqvT iseTi saTqmeli,<br />

romelic saqarTvelos gareTac<br />

sainteresoa. es marto lokalurad ni-<br />

Wieri xalxi ar aris. vaJa-fSavelas<br />

kuTxuri ena aqvs, magram misi saTqmeli<br />

globaluri, yvelasTvis gasagebi da<br />

universaluria. didi mwerloba, iseve<br />

rogorc kargi musika da kino, unda<br />

zogaddebodes.<br />

_ ramdenadac cnobilia, yvelafer<br />

amas konkretuli Sedegebi ukve<br />

moyva. TamTa melaSvils hqonda SeTavazeba...<br />

nika: marTalia. Tumca, ara mxolod<br />

TamTas, zaza burWulaZisa da aka mor-<br />

CilaZis wignebzec aris laparaki.<br />

frankfurtis wignis festivalze bevri<br />

informacia gaicvala, ase rom, jer<br />

adrea Sedegebis ganxilva. win kidev<br />

bevri SeTavazeba gvelodeba, radgan<br />

Cvens mimarT yuradReba didia. msoflio<br />

dainteresebulia, ra qveyanaa<br />

saqarTvelo, metis gageba undaT. bolo<br />

wlebSi bevri axali ambis epicentrSi<br />

aRmovCndiT _ xan rogorc safrTxis<br />

qveS myofi qveyana, xan warmatebuli<br />

reformatori da demokratiisTvis mebrZoli,<br />

xanac niWieri xelovani xalxis<br />

samSoblo. yvelaferi es msoflio


11 - 24 noemberi 2011<br />

yuradRebas iqcevs. amitom, unda viswavloT,<br />

es cnobismoyvareoba rogor<br />

davakmayofiloT. unda gvesmodes, rom<br />

mxolod ekonomiuri integracia ar<br />

aris sakmarisi da rom xelovnebas aqvs<br />

yvelanairi Zala, gza, meTodi, instrumenti<br />

da berketi, rom adamianebi, erebi<br />

erTmaneTs daaaxlovos.<br />

_ ra aris winapiroba imisa, rom<br />

adamiani, romelic irCevs am gzas, karg<br />

mwerlad iqces<br />

mamuka: ra Tqma unda, Zalian bevrs<br />

unda kiTxulobdes.<br />

nika: rac yvelas aviwydeba xolme...<br />

amas garda, unda cxovrobdes, ar unda<br />

eSinodes. SeuZlebelia, oTaxSi gewvios<br />

muza da saintereso rame dawero, Tu<br />

Caketili xar. urTierTobebSi unda<br />

erkveodes. iyos Zalian cnobismoyvare<br />

da dakvirvebuli Tvali hqondes, ara<br />

mamuka: ra Tqma unda, da kidev erTi<br />

mniSvnelovani Tviseba unda axasiaTebdes<br />

_ adamiani, samyaro, Tavisi qveyana<br />

unda uyvardes da yvelafer amisTvis<br />

Tavis gawirvac SeeZlos. Cemi Teoria<br />

axirebuli kacis paTetikad rom ar<br />

geCvenoT, gavixsenoT rusTaveli,<br />

sulxan-saba, guramiSvili, ilia, vaJa...<br />

rac Seexeba am profesias, kidev erTxel<br />

gavimeoreb martiv WeSmaritebas _<br />

adamiani kargi mwerali rom gaxdes,<br />

bevrs unda kiTxulobdes da jojoxe-<br />

Turi SromisTvis iyos mzad _ maja rom<br />

literaturamde<br />

gtkiva da mainc rom wer, Rame rom<br />

gagaRviZebs da sanam ar dawer, aRar<br />

dagaZinebs da ase Semdeg. Zilis win sindisi<br />

mqenjnis, rom Cemi yvelaze sayvareli<br />

poetis, mwerlisa da literatoris,<br />

tariel Wanturias rCevas ver<br />

vasruleb _ yoveldRe Caviwero saintereso<br />

dakvirvebebi da STabeWdilebebi,<br />

romlebic mgonia, rom davimaxsovre<br />

da mZafri sizmrebiviT qrebian.<br />

_ jojoxeTur Sromas gaurbixar<br />

sazogadoebas karga xania Seni axali<br />

moTxroba ar waukiTxavs. dakvirvebuli<br />

Tvali gaqvs, bevrs kiTxulob da<br />

ratom ar wer<br />

mamuka: moTxrobebs ki vwer xolme,<br />

magram bloknotebSi monaxazis saxiT.<br />

`moluskinis~ aTeulobiT wignaki maqvs<br />

gavsebuli, romelTagan umravlesoba<br />

nikas naCuqaria. dadgeba dro da am<br />

bloknotebs aucileblad amovalageb<br />

da wynarad `Cavujdebi~. es gagris sanapiroze,<br />

mzis amosvlisas, romelime<br />

cariel kafeSi moxdeba. cinikosebis<br />

prognozebis miuxedavad, zustad vici,<br />

es ise moulodnelad moxdeba, rogorc<br />

2005-Si goniodan rusuli samxedro bazis<br />

gasvla. am istoriul process Cems<br />

vaJebTan erTad vuyure. sazogadoebrivi<br />

saqmianobiT var dakavebuli da<br />

meCveneba, rom am mxriv metis gakeTeba<br />

SemiZlia im qveynisTvis, romelic<br />

saukuneebis manZilze mudmivad omisa<br />

da damoukideblobis dakargvis safrTxis<br />

qveS cxovrobs. yovelgvari<br />

Tavmdablobis gareSe gagimxelT Cems<br />

mkrexelur ocnebas _ mirCevnia, muxaTgverdSi<br />

viwve, vidre _ panTeonSi.<br />

nika: muxaTgverdSi ras niSnavs<br />

mamuka: samxedro sasaflaoze.<br />

nika: anu sadac memorialia. amitom<br />

CagekiTxe.<br />

mamuka: Tumca, albaT, arc erTi da<br />

arc meore ar meRirseba, magram Tu<br />

ocnebaa, ase viocnebebdi.<br />

_ amboben, rom mwerali sazogado<br />

moRvawe unda iyos. Cemi azriT, is, vinc<br />

politikur cxovrebaSi aqtiurad<br />

ereoda, naklebad niWieri mwerali iyo<br />

da amgvari saqmianobiT ufro imkvidrebda<br />

adgils, meTanxmebiT<br />

mamuka: Tumca, msoflio literaturis<br />

magaliTebiT amas ver vityviT.<br />

umberto ekos, giunter grass _ yvelas<br />

samoqalaqo pozicia ekava. markesi erTerTi<br />

gazeTis korespondenti iyo da<br />

statiebs kviraSi erTxel beWdavda.<br />

didi qarTveli mwerali ki, ilia Wav-<br />

WavaZe, msoflio masStabis sazogado<br />

moRvawe iyo.<br />

_ komunistur epoqaSi moRvawe<br />

mwerlebze ras ityviT<br />

mamuka: bunebrivia, saokupacio re-<br />

Jimis dros mwerlebsa da okupantebs<br />

Soris kontraqti iyo dadebuli.<br />

pirvelni xotbas asxamdnen, meoreni ki<br />

amis sanacvlod ajildovebdnen.<br />

ideologiuri TvalsazrisiT es gasagebia.<br />

amas winaT nikam momasmenina dovlatovis<br />

interviu. amerikeli korespondenti<br />

ekiTxeba, mwerlisTvis ra<br />

sxvaobaa ruseTsa da amerikas Soris.<br />

dovlatovi pasuxobs, rom amerikaSi<br />

arc erT idiots TavSi ar mouva, mwerals<br />

miadges da politikasa da, miTumetes,<br />

ekonomikaze dausvas kiTxvebi.<br />

sabWoTa azrovnebas moyva is, rom mwerali<br />

gansakuTrebuli fenomeni da<br />

lamis RmerTia. marTalia, mwerloba<br />

erT-erTi pativsacemi profesiaa, magram<br />

ara mgonia, naklebadmniSvnelovani<br />

iyos policielis profesia,<br />

romelic dRes afxazeTisa da samxreT<br />

oseTis sazRvrebTan dgas an eqimisa,<br />

SuaRamisas soflidan sofelSi rom Cadis<br />

da bavSvs gadaarCens an maswavleblisa,<br />

skolaSi misasvlelad dilauTenia<br />

ramdenime kilometris gavla rom<br />

uwevs.<br />

zaliko: tusaRisa da Tavisufali<br />

adamianis mdgomareoba radikalurad<br />

gansxvavdeba erTmaneTisgan. gansxvavebulia<br />

maTi saqmianobac. is, rasac axerxebdi<br />

da akeTebdi patimrobisas,<br />

xarisxis TvalsazrisiT, SesaZloa,<br />

aRar akmayofilebdes axal, Tavisufal<br />

garemos; aRar iwvevdes iseT yuradRebasa<br />

da interess, rogorsac miCveuli<br />

iyavi satusaRos kedlebSi. unda<br />

gadaewyo, adekvaturi unda gaxde;<br />

dakvirvebuli var, vinc amas ver axerxebs,<br />

lamis mTel samyaros ubrazdeba da<br />

warumateblobis mizezebs yvelgan<br />

eZebs, sakuTari Tavis garda. me<br />

vsaubrob niWier, metnaklebad nonkonformist<br />

adamianebze da ara imaTze,<br />

vinc ssrk-d wodebuli komunisturi<br />

cixis administraciasTan TanamSromlobda<br />

da wiTeli samklauri hqonda<br />

Sebmuli xelze.<br />

nika: is, rom mwerali maincdamainc<br />

sazogado moRvawe unda iyos, komunisturi<br />

gadmonaSTi ki ara, ufro rusuli<br />

fenomenia. sabWoTa reJimis dros<br />

mweralsa da xelisuflebas Soris mar-<br />

Tla kontraqti iyo dadebuli. ideologias<br />

Tavisi reJisorebi, mwerlebi,<br />

poetebi sWirdeboda. kargad gvaxsovs,<br />

aseTma poetebma rogorc daamTavres<br />

cxovreba. umravlesobam Tavi moikla.<br />

yvela did rus mwerals eris mamobaze<br />

hqonda pretenzia da cotas moralistobda<br />

_ tolstoic, dostoevskic.<br />

sxvaTa Soris, Cexovi _ ara da amitomac,<br />

CemTvis erT-erTi yvelaze sayvareli<br />

mweralia. rogorc ki mentoris<br />

rols irgebdnen, ufuWdebodaT is,<br />

rasac manamde kargad akeTebdnen _<br />

wera. tolstoisa da dostoevskis Txzulebebi,<br />

sadac isini moralistebad<br />

da rusuli ideis gamtareblebad gvevlinebian,<br />

naklebad sainteresoa da yvelanair<br />

xiblsa da mimzidvelobas kargavs.<br />

meores mxriv, samoqalaqo poziciaze<br />

uaris Tqmac ar gamodis. mwerals<br />

Tavis nawarmoebSi, abstraqtuli<br />

Txzulebis garda, Tu es ar aris absurdis<br />

Teatri an raRacnairi eqsperimentuli<br />

etiudi, unda-ar unda, adamianuri<br />

pozicia uWiravs. yvelaferi _<br />

moTxroba, leqsi _ raRac suliskveTebis<br />

matarebelia da garkveuli<br />

ideologiis qveS xvdeba, maincdamainc<br />

politikurs ar vgulisxmob, msoflmxedvelobazea<br />

laparaki. aravin ambobs,<br />

rom mweralma yvelaze meti icis,<br />

sulis mesaidumlea, eris mamaa da ase<br />

Semdeg. ers arc mama hyavs da arc _<br />

deda. es sabWoTa simboloebia. kargad<br />

gvaxsovs, visac eZaxdnen eris mamas,<br />

stalini iyo îòåö ðîäíîé. es primitiul<br />

sazogadoebebsa da totalitarul wyobilebebSia,<br />

sadac mama da beladia<br />

saWiro. normalur saxelmwifos aqvs<br />

literaturuli gazeTi<br />

mrgvali magida<br />

dasasruli me-5 gverdze<br />

3<br />

idealebi, principebi, aramaterialuri,<br />

metafizikuri warmonaqmnebi,<br />

romlebsac misdevs da rac gamocdilebam,<br />

istoriam, codnam, civilizaciam<br />

moitana. es aris warmmarTveli Zala.<br />

adamianebi, romlebic Tavisi cxovrebiT<br />

am principebs yvelaze kargad emsaxurebian,<br />

bunebrivia, misabaZebi xdebian.<br />

jorj vaSingtons didi damsaxureba<br />

miuZRvis amerikis ganviTarebaSi, magram<br />

gakerpebuli mainc ar hyavT. is iyo<br />

pirveli prezidenti da adamiani, vinc<br />

mefobaze uari Tqva, rodesac Tavisi<br />

saprezidento vadis gasvlis Semdeg<br />

samudamo monarqia SesTavazes. aRniSna<br />

kidec, rom davTanxmde, maSin yvelafers,<br />

risTvisac vibrZole, xazi<br />

unda gadavusvao. es udidesi pirovnebac<br />

ki ar gauRmerTebiaT, Tumca misi<br />

sikvdilis Semdeg iyo erTi-ori mcdeloba,<br />

rodesac Zalian moenatraT ase-<br />

Ti adamiani, erTi-orjer RrublebSi<br />

daxates. ase rom, ers sWirdeba swori<br />

principebi, civilizaciisgan Sobili<br />

jansaRi instiqtebi, mimarTulebebi,<br />

romlebic aumjobesebs sazogadoebas,<br />

ufro produqtiuls, samarTlians, mSvids,<br />

janmrTelsa da, Sesabamisad,<br />

Zliers xdis.<br />

_ Tanamedrove mwerlebi naklebad<br />

weren realobaze, Tanamedrove<br />

yofaze, uaxles istoriaze. ZiriTadi<br />

Tematika, gasuli saukunis 90-iani<br />

wlebia im drois JargonebiT, situaciebiT.<br />

rogor fiqrobT, ratom gaurbian<br />

Tanamedrove mwerlebi dRevandelobis<br />

asaxvas<br />

nika: Znelia da imitom.<br />

mamuka: yvelaze rTulia. 90-iani<br />

wlebis Semdeg Seqmnil legendebsa da<br />

miTebSi trialeben da imitomac aris am<br />

epoqaze Seqmnili nawarmoebebi yalbi.<br />

imdroindel omebze stereotipulad,<br />

miTologizirebulad da cota romantizirebuladac<br />

ki weren.<br />

zaliko: gsmeniaT albaT, ityvian<br />

xolme, rom cxel gulze dawerili teqsti<br />

zusti ver iqneba, dro unda gavides,<br />

movlenebi sworad rom Seafasoo.<br />

ar veTanxmebi am mosazrebas, radgan<br />

cxel guls axseneben marto, civ<br />

gonebas ki ara. Rirebuli teqstebi cxeli<br />

guliT, civi gonebiT da mtkice<br />

xeliT iwereba.<br />

_ ratom gaurbian mwerlebi asaxon<br />

is, rac dRes Cvens gverdiT aq,<br />

saqarTveloSi xdeba, rac unda xvdebodes<br />

Semomqmedis dakvirvebuli<br />

mxedvelobis arealSi aRar iwereba<br />

dokumenturi proza, iSviaTad Sexvdebi<br />

publicistur werilebs...<br />

nika: ratom ai, zaliko. me Zalian<br />

momwons zaal samadaSvilis publicistika.<br />

mamuka: zogadad, es problema, ici,<br />

risi bralia pasuxismgeblobis aRebis<br />

eSiniaT. 20 weli rom gava, mere daweren,<br />

ra moxda. yvelafris Tavi da Tavi<br />

mainc silaCre mgonia.<br />

nika: marto silaCresac ver davabralebT.<br />

realobas Tavs arideben da<br />

pasuxismgeblobas gaurbian. iaffasiani<br />

efeqtebi, eqstremaluri situaciebis<br />

xiblSi yofna urCevniaT. ra iyo XX<br />

saukunis 90-iani wlebi saqarTveloSi<br />

omi, samoqalaqo dapirispireba, qaosi<br />

da kargi vesterniviT ainteresebT. vi-<br />

Tom mZafri grZnobebi da ambebia. mwerals<br />

garemo ar gansazRvravs, piriqiT<br />

_ mwerali gansazRvravs garemos. is<br />

qmnis mis nawarmoebSi ganwyobas. aris<br />

epoqa, sadac, vTqvaT, stagnaciaa, magram<br />

yvela stagnaciaSia saintereso<br />

plastebi, sadac mwerali saTqmels,<br />

mosayols yovelTvis ipovis.<br />

mamuka: dRes uamravi iseTi ram xdeba,<br />

razec unda werdnen da aravin wers.<br />

mgonia, rom es aris gaqceva pasuxismgeblobisgan,<br />

romelic SeiZleba saku-<br />

Tarma poziciam gamoiwvios. aris<br />

raRac koniunqturebi...<br />

_ igive moxda kinoSic, axal<br />

qarTul filmebSic aqtualuri<br />

swored es epoqa, 90-iani wlebi aRmoCnda...<br />

nika: saintereso ki is aris, rom<br />

Tavisufal saqarTveloSi, roca cenzura<br />

aRar aris da aravin gzRudavs,<br />

sabWoTa saqarTveloze filmi ar gada-<br />

Rebula.<br />

mamuka: mgoni, arc prozauli teqsti<br />

Seqmnila.<br />

nika: imitom, rom Znelia. es seriozul<br />

fiqrs, Cajdomas, wvalebas<br />

saWiroebs.<br />

mamuka: SemoqmedebiTad unda miudge.<br />

axali ambavi gamoigono. ai,<br />

dResac uamravi saintereso ambavi xdeba<br />

samyaroSi, adamianebis istoriebi<br />

arsebobs, zogi _ tragikuli, zogic<br />

_ bednieri, uamravi raRacaa, razec<br />

sainteresod SeiZleba dawero. Tumca,<br />

arian mwerlebi, romlebic amas axerxeben.<br />

_ kritikosebzec minda gkiTxoT.<br />

ar geCvenebaT, rom sadRac gaqrnen<br />

mamuka: am mxrivac erTi nominaciaa,<br />

albaT, saWiro – saintereso kritikuli<br />

werilebisTvis.<br />

nika: kargi ideaa. rodesac Jurnali<br />

`musika~ davafuZneT, wlis saukeTeso<br />

nawarmoebisa da wlis saukeTeso<br />

kritikuli werilis konkursi gamovacxadeT.<br />

weliwadSi erTxel kulturisa<br />

da ZeglTa dacvis saministros mier<br />

musikalur Temaze Seqmnili saukeTeso<br />

kritikuli werilisTvis specialuri<br />

prizia dawesebuli. gamarjvebuli<br />

solidur Tanxas, Tu ar vcdebi, 3000<br />

lars iRebs. aman gamoiwvia is, rom<br />

musikaze wera daiwyes. Tu kulturul<br />

cnobars, `Tbilisi out~-s aiRebT, naxavT,<br />

yovelkvireulad, Tbilissa Tu<br />

dedaqalaqs gareT, ramdeni ram imarTeba.<br />

ase rom, tyuili iqneba, kritikosebma<br />

Tqvan, araferi xdeba, saqme ar gvaqvso.<br />

uamravi masalaa saimisod, rom adamianma<br />

gaanalizos da gaakritikos.<br />

nawilobriv, problema isicaa, rom<br />

vinmes unda Wirdebodes is, rac daiwereba.<br />

sadRac xom unda daibeWdos<br />

mamuka: moTxovnilebac ar aris.<br />

nika: magram andre moruas, geronti<br />

qiqoZis, guram asaTianis literaturuli<br />

werilebi kritika ar aris mxolod<br />

dasabeWdad xom ar werdnen<br />

_ anu ver vityviT, rom kritikos-<br />

Ta skola ar arsebobda.<br />

nika: Tumca, mainc CanasaxSi, embrionulad<br />

arsebobda. axla unda gacocxldes.<br />

kritika literaturulma Jurnal-gazeTebma<br />

unda daiwyon. ai, `literaturul<br />

gazeTSi~ gavakeToT erTi<br />

sveti. magaliTad, tariel Wanturia<br />

magari kritikosia.<br />

mamuka: tariel Wanturias kritika<br />

yovelTvis literaturaa da Zalian<br />

sasargebloa rogorc mwerlebisTvis,<br />

ise _ mkiTxvelisTvisac. sxvaTa Soris,<br />

ufrosi Taobisagan gamigia, mwerals<br />

ufro advilad imetebdnen, vidre _<br />

literators.<br />

nika: saqarTvelo patara qveyanaa.<br />

aqeTken unda mivmarToT mTeli energia.<br />

kritikuli analiziT ramdenime<br />

kritikosi, mweralic rom dainteresdes,<br />

Semdegi 25 wlis manZilze Cveni<br />

literaturisTvis es sakmarisi iqneba.<br />

internetma zRva masala gaaCina imisTvis,<br />

rom kritikosma kritikuli<br />

azrovneba iswavlos da kargad weros.


4 literaturuli gazeTi<br />

poezia 11 - 24 noemberi 2011<br />

orjer ori – xuTi<br />

ras gitovebs mkvdari<br />

Ria karebs, maRal materias,<br />

Cafenils Sav xvrelebSi<br />

idealur dros, sadac melans<br />

iasamnis suni aqvs,<br />

miwas mwvane balaxi usvia –<br />

karaqiani gza zarmacebisTvis<br />

civi sityva, Tbili sityva,<br />

SuaSi simarTle, mag. aseTi:<br />

sakuTari Tavidan uzmoze gaxval,<br />

fexmZime dabrundebi, muclidan gaanaTeb,<br />

gamravlebis tabulas aigdeb<br />

orjer ori xuTis principiT,<br />

sxva saZirkveliviT sityvebsac:<br />

sizustes, ueWvelobas,<br />

kunTebis spazmiT<br />

Canacvlebul siyvaruls...<br />

gzas balaxi usvia,<br />

karaqiani puriviT,<br />

rbilad misdev,<br />

simrgvalea muclebis<br />

da miwis borcvebis,<br />

romelSi gaqvs sinaTlis wyaro<br />

lia sturua<br />

* * *<br />

ratom `TqvenobiT~<br />

nuTu, ase bevri var<br />

oTaxi ki mejaxeba,<br />

mTeli Tavisi avejiT,<br />

Tanabarmarcvlovan xasiaTze dayenebuli,<br />

amisgan gabezrebuli,<br />

iqneb, Tvalebidan<br />

naperwklebi damayrevinos,<br />

idayvebidan _ elva,<br />

yelidan radio amomiRos _<br />

mokle Sinaarsi im xanZris,<br />

sicxiani mwerlebi rom icoda,<br />

cocxlebi xmarebisgan<br />

erT maTgans<br />

dagrexili moTxrobis boloSi<br />

lomebi esizmreboda _<br />

dakunTuli paTosi, maRali temperatura!<br />

amis rimeiqi _ yviTeli Jele<br />

naklebad gaRizianebs<br />

an me rom sakuTari<br />

muxtebi meylapeba,<br />

xorxis SeSupeba mewyeba<br />

ratom `TqvenobiT~<br />

sityvebi sul aRar maqvs...<br />

yvelaze angariSgasawevi nervebi<br />

kbilebSia, sigarets Wamen,<br />

dReSi 2 kolofs,<br />

opera mec miyvars,<br />

si bemolis wveroze vdgavar,<br />

oRond, damireke!<br />

* * *<br />

deda – elisabedi, mama – mTvare,<br />

ufro maStaburi,<br />

Sinauruli varianti – limoni CaiSi,<br />

saRamoobiT ymuili.<br />

xma ubacdeba, mecodeba deda,<br />

ar ezareba 80-iani wlebidan<br />

CemTan mosvla da amaze laparaki.<br />

mindors moyveba, sigrZeSi – mwvane,<br />

siganeSi – Cveulebrivi mgeli,<br />

martoxela ymuili isev uWirs,<br />

mikrofoniT vexmarebi,<br />

Cemi guli, filtvebi da sxv.<br />

mosaZebnia,<br />

Tavi Tu movuyare, xelSi daviWer –<br />

aseTi Taiguli dedaCemisTvis!<br />

sevdiani saTauric rom gavukeTo,<br />

ukve, leqsi...<br />

* * *<br />

dedaCems eSinoda:<br />

maRali simindebis,<br />

politikuri anekdotebis,<br />

Cemi Tavistkivilebis...<br />

SiSs Tavisi logika qonda:<br />

mzisgan wiTlad xazgasmul dReebs<br />

sxvebi moyveboda –<br />

sarCuliviT damjdari feris,<br />

rom mere, isev:<br />

gazeTis furclebze dabeWdili wignis<br />

priala garekani,<br />

striqonebs Soris wyvili wmindani,<br />

qaluri riTma,<br />

gulis amovardnebiviT moxtunave<br />

verlibri,<br />

jer gaubedavi, mere<br />

dedaboZis reputaciiT.<br />

am mere-ebis eSinoda<br />

da sxva amgvari oinebis,<br />

is ki ar icoda,<br />

Tavidan rom lursmani amoviRo,<br />

maSinve movkvdebi.<br />

damireke!<br />

damireke! iqidan damireke!<br />

eleqtronis boZs Seaskdi<br />

frTis ReroTi, sulis RerZiT,<br />

rogorc ginda, oRond, damireke!<br />

Ramis mwerebs xaoiani<br />

SiSi SemoaqvT,<br />

Sen qaRaldze xar dabeWdili,<br />

priala, laqis fexsacmeliviT,<br />

romelic usuloa da, mainc,<br />

matkiebs koJrebs da frCxilebs.<br />

opera isev giyvars<br />

saWurisebs risgan amzadeben<br />

mTis brolisgan, mawvnis dedisgan,<br />

rigiTi tyuilisgan<br />

maTi xmebi samSobloSi dagabruneben,<br />

romlis saTauria mze,<br />

am saTauris qveS vicxovre,<br />

vefxvis fragmentebi damrCa misgan,<br />

gacrecili xaverdis magnetizmi,<br />

brolis metastazebi<br />

ukve asakovani cvedanebis xmaSi,<br />

Cemsas, mowevisgan CafuSuls,<br />

smena gaeqca.<br />

* * *<br />

mococaven lokokinebi TeTrad,<br />

Wiebi vardisfrad, atmis momyoliT,<br />

rbili sxeulebi _ baliSebis iluzia<br />

gzaSi mkvdrebisTvis,<br />

isic ara, SiSisgan Tu daigrixnen –<br />

naoWebi swor xazze,<br />

romlebTanac ras mova<br />

Cemi grexilebi: mTebis, kiTxvis niSnebis,<br />

monumentur-azriani:<br />

aqeT waxval, inaneb,<br />

iqiT – manqana gagitans,<br />

pirdapir waxval, daiRupebi,<br />

mere, arCevanis Tavisufleba<br />

brtyeli sityvebi aravisTvis...<br />

fexs daadgam<br />

da TeTrad daaCndebian miwas,<br />

an vardisfrad,<br />

Cemi mokvla ufro Znelia,<br />

Tu, maincdamainc,<br />

naSTi – ficxi wiTeli,<br />

xval-zeg gogensac<br />

fexi daulpeba,<br />

palitras gaamdidrebs<br />

SemodgomiT...


11 - 24 noemberi 2011<br />

dasawyisi #60-61<br />

uniWoba – anu Waobi<br />

uniWoba borotebis wyaroa, aTasnairi<br />

siglaxis saTavea.<br />

Cqeri – Cqari<br />

spartuli – sportuli<br />

spartuli aRzrda sportulad<br />

aRzrdasac gulisxmobda. es ori sityva<br />

erTmaneTs ver gaeriTmeboda, me rom<br />

Zveli damaxinjebuli da ratomRac<br />

dakanonebuli formis – spartanulis<br />

– nacvlad swori forma – spartuli –<br />

ar mexmara. maS, ase: spartuli – sportuli!<br />

nagvis – Tagvi<br />

es sariTmo wyvili savsebiT iziarebs<br />

Tanamedrove medicinis Tvalsazriss<br />

mRrRnelebze da, kerZod, Tagvebze.<br />

Cvens saymawvilo literaturaSi TiTqmis<br />

gaidealebuli wruwuna bolos da<br />

bolos sxva araferia, Tu ara nagvis<br />

binadari arseba, romelic infeqciis<br />

gavrcelebis wyaroa. xedavT, – ra sakiTxebze<br />

SeuZlia fiqri Wkvian riTmas.<br />

Txeli kari – xeli kari<br />

riTma xulignobisaken ki ar mogviwodebs,<br />

aramed gvirCevs, rom, roca<br />

kari aucileblad gasaRebia, gasaRebi<br />

ki ara gvaqvs, igi ZaliT SevamtvrioT!<br />

miT umetes, roca es araviTar teqnikur<br />

sirTulesTan ar aris dakavSirebuli<br />

(kari Txeli yofila – iolad Sesamtvrevi).<br />

suleli riTmac – ise, xilad:<br />

gombeSo – gubeSi<br />

gube Sesaferisi adgilia gombeSosaTvis,<br />

da es riTmac amdenadaa<br />

logikuri da Wkviani, Torem Tu karg<br />

riTmaze midga saqme, arc esaa albaT<br />

Zneli.<br />

sxapasxupiT – sxva pasuxi<br />

Tu bileTi gamoacvlevine, qe gipasuxebs<br />

sxapasxupiT.<br />

furi – fuli<br />

gayide furi – geqneba fuli.<br />

brZeni stalini – autaneli<br />

riTma erTgvarad arqaulia, magram<br />

namdvilad Wkviani, amasTan pirdapiria<br />

da moklebulia panegirizms, romelic<br />

ase damaxasiaTebeli iyo 40-50-iani<br />

wlebis poeziisTvis – pirovnebis kultis<br />

periodis poeziisTvis. imJamad es<br />

riTma daaxloebiT aseT saxes miiRebda:<br />

brZeni stalini – cad atanili.<br />

garozi – tarosi<br />

garozi – Salis Sarfia, tarosi<br />

iciT rac aris. riTma iqneb ar mogewonoT,<br />

magram cud amindSi rom Tbili,<br />

RunRula garozi kargia, Tqma ar unda.<br />

Rimili – Rumeli<br />

gaRimebiT SesaZloa macivarmac<br />

gagaRimos, magram `Rimilis~ Wkviani<br />

riTma mainc `Rumelia~.<br />

am or sityvas siTbo aerTianebs.<br />

qriste – kristali<br />

es riTma logikuria siwmindis niSniT<br />

– macxovris gverdiT mxolod kristali<br />

da kristalurad wminda ram Sei-<br />

Zleba axseno...<br />

mokvda beli – koktebeli<br />

bedi uneblieT gaxsenebs maqsimilian<br />

voloSins, voloSini – mis usayvarles<br />

koktebels.<br />

sxvaTa Soris, misTvis, visac kargad<br />

tariel Wanturia<br />

literaturuli gazeTi<br />

axsovs marina cvetaevas ese m. voloSinze,<br />

arc `kokteilbari~ iqneba moulodneli<br />

`koktebelis~ riTmad! - poetebi<br />

xSirad xvdebian, ufro swored,<br />

xSirad xvdebodnen erTmaneTs Wiqa kokteilis<br />

an finjani yavis Sesasmelad da<br />

sasaubrod.<br />

CeTveri – CaTveri<br />

memTvrales, riTmis mixedviT, sami<br />

litri aqvs daleuli. bevria!<br />

maTlafa – madloba<br />

suraTi amgvaria: magidas orni usxedan.<br />

stumari (da, ra Tqma unda, riTmac)<br />

madlobas ixdis erTi ulufa kerZisTvis.<br />

golgoTa – gongora<br />

golgoTas yvela WeSmariti poetis<br />

saxeli SeiZleba gaeriTmos. gamonaklisi<br />

arc didi espaneli poetia.<br />

`dinamos~ stoperi –<br />

solisti operis<br />

esaa, ase vTqvaT, riTma-gamocana:<br />

mkiTxveli Tavad unda mixvdes, rom<br />

saubaria `dinamos~ yofil mcvelze<br />

zurab sotkilavaze.<br />

Wkviani riTmebis leqsikonidan<br />

Canawerebi 5<br />

gaZvirebis – gaiZverebis<br />

marto bazrebis qorvaWrebs ar unda<br />

gulisxmobdes es riTma!<br />

papa – fafa<br />

ra Tqma unda, papas mwvadic Segi-<br />

Zlia gauriTmo, magram fafa mainc<br />

ufro logikuri riTma Cans.<br />

Saris Zieba – SurisZieba<br />

Saris maZiebeli xSirad xdeba<br />

SurisZiebis sagani.<br />

tristani – mtris daniT<br />

usargebloa kamaTi imaze, mtris daniT<br />

mokvda tristani Tu ara! _ tristani<br />

usaTuod iwvevs mtrisa da misi<br />

maxvilis asociaciebs. ver daviJineb,<br />

ginda Tu ara, yvelaze Wkviani es riTmaa-meTqi!<br />

mere ra! _ xom aris kargi<br />

da cudi riTma! aseve arsebobs Wkviani<br />

da nakleb Wkviani riTmebic.<br />

bombiT _ bambiT<br />

bombis namsxvrevebiT daWrils usaTuod<br />

sWirdeba bamba. esaa, ase vTqvaT,<br />

Wkviani, magram xandazmuli riTma – meore<br />

msoflio omis gamoZaxili. yovel<br />

SemTxvevaSi, mravalgzis daWril<br />

mamaCems namdvilad logikuri moeCveneboda<br />

igi.<br />

jari gaSlili – SalikaSvili<br />

komentari amjerad marTlac uadgiloa,<br />

Tundac imitom, rom metismetad<br />

didi jaria gaSlili brZolis velze.<br />

ganabi – kanafi<br />

qurdi da narkotiki vis gaukvirdeba<br />

erTmaneTTan dawyvilebuli.<br />

amierkavkasia – amerik-kavkasia<br />

raRac Wkua am riTmasac moekiTxeba.<br />

ministri – monstri<br />

ar mkiTxoT, sul erTia, arafers<br />

vityvi!<br />

blinebi _ bilinebi<br />

blinebic da bilinebic rusuli<br />

movlenaa.<br />

gagrZeleba iqneba<br />

makulaturidan literaturamde<br />

dasasruli<br />

uamrav wignze, statiaze, naSromze iwereba<br />

reviu. kritikis ramdenime skolaa.<br />

frangebi, amerikelebi da britanelebi<br />

sxvadasxvagvarad weren. dainteresebul<br />

adamians yvelaferi es<br />

Tavis sakuTar stils apovninebs.<br />

ubralod, viRacebi unda dainteresdnen.<br />

mamuka: kargi literatorebic<br />

gvWirdeba. mainc vfiqrob, rom es Janri<br />

gamomcemlebs ar sWirdebaT, naklebad<br />

gayidvadia da imitom. magaliTad,<br />

poeziac ase iqna daCagruli. albaT,<br />

avtorebis naklebobacaa.<br />

_ imazec bevrs fiqroben, vin vize<br />

ras ityvis...<br />

mamuka: amas pasuxismgeblobisgan<br />

gaqceva hqvia. viRaca mtrad ar gadagekidos.<br />

nika: albaT, provincializmi gviSlis<br />

xels. mtrad gadakideba ras niSnavs<br />

sabWoTa tradiciidan gamomdinare,<br />

CvenTan yvelaferi cota gauku-<br />

RmarTebulia. Tu vinmes akritikeben,<br />

personalurad esxmian Tavs da mis Semoqmedebaze<br />

arafers amboben. principuli,<br />

Tematuri laparaki uWirT. obieqturi<br />

kamaTi Wirs. zogadad, qar-<br />

Tvelebs partnioroba uWirT. komunizmma<br />

es gagviCina, laqiuri unar-<br />

Cvevebi dagvitova. an viRacas unda ebatonon,<br />

an _ daemonon. wlebis ganmavlobaSi<br />

gaurkveveli ierarqiebi Camoyalibda<br />

da es xalxi am ierarqiebiT<br />

operirebs. erTma Cemma ucxoelma megobarma,<br />

romelic mwerali ar aris,<br />

diplomatia da saqarTvelos xSirad<br />

stumrobs, aRniSna, erTmaneTs zogadad<br />

pativs ar scemT da Tqveni sadRegrZeloebic<br />

xSirad farisevluria. fundamenturi,<br />

adamianuri pativiscema,<br />

romelic Cveulebriv, erTmaneTisTvis<br />

ucxo adamianebSic unda arsebobdes, ar<br />

gaqvT da yvelafris Tavi da Tavi es<br />

ariso. marTalia.<br />

_ kritikis ararsebobis gamo naklebad<br />

niWieri mwerlebi advilad ikvalaven<br />

gzas...<br />

mamuka: es marTla didi problemaa<br />

da marTla imis bralia, rom kritika<br />

ar arsebobs. literaturuli werilebi<br />

ar ibeWdeba. imis garda, rom daadgenda,<br />

vin kargi mweralia da vin _<br />

cudi, damwyeb mwerlebs aCvenebda<br />

gzebs, rogor daweron, Seasrulon esa<br />

Tu is amocanebi.<br />

zaliko: me mainc im mosazrebis erTguli<br />

vrCebi, romlis Tanaxmadac, wignebsa<br />

da maT avtorebs yvelaze ukeT mwerlebi<br />

afaseben. CemTvis, gnebavT,<br />

mkiTxvelisTvis da gnebavT, prozaikosisTvis,<br />

gacilebiT sainteresoa, ras<br />

fiqrobs borxesi Cestertonsa da stivensonze,<br />

uiliam folkneri tomas vulfsa<br />

da hemingueize, vidre romelime,<br />

Tundac Zalian cnobili literaturismcodnis<br />

werili am sami avtoris<br />

Sesaxeb. damwyebi avtorisTvis gzis<br />

Cvenebas, rCevas rac Seexeba, sad is,<br />

Tavisi saqmis ubadlo mcodne rom dagelaparakeba<br />

da sad is, SeniSvnebs an Seqebas<br />

rom moismen im adamianisgan, erTi<br />

moTxroba rom ar dauweria cxovreba-<br />

Si.<br />

_ SesaZloa, damwyebisTvis naklebad<br />

niWieri mwerali aRmoCndes misabaZi...<br />

nika: ara mgonia. axalgazrda mwerals<br />

Tu Wkua aqvs, yalb avtoritets<br />

Tavze ver moaxvev. Tu niWieria, ar motyuvdeba<br />

da Tu uniWoa, ra mniSvneloba<br />

aqvs, gind motyuvdes da gind _ ara.<br />

yalbi avtoritetebi ara mwerlebis<br />

dasabnevad, aramed sazogadoebis mosaTokad,<br />

sazogadoebrivi kontrolisTvis<br />

iqmnebian. es mainc totalitaruli<br />

instrumentia da, ara mgonia,<br />

mwerlobas rame dauSavos.<br />

_ rogoria qarTuli mwerlobis<br />

xvalindeli dRe<br />

mamuka: kidev erTxel vityvi, qar-<br />

Tuli mwerlobis xvalindeli dRisTvis<br />

Zalian mniSvnelovania, Cveni mwerlebis<br />

wignebi iTargmnos da maT Sesaxeb<br />

msofliom gaigos. sakmarisia, erTma<br />

mweralma mainc gaiTqvas saxeli _<br />

rogorc kunderam, paviCma, famuqma _<br />

mere qarTuli klasikiTac aucileblad<br />

dainteresdebian da aRmoaCenen,<br />

rom didi kulturis qveyana varT.<br />

nika: imedi maqvs, ucxo enaze meti<br />

wigni gadaiTargmneba. ai, es minda da<br />

amaze msurs, velaparako premier-ministrs.<br />

iqneb gavzardoT Cveni Targmanebis<br />

biujeti da rogorme metma gamomcemelma<br />

SeZlos, qarTveli mwerlis<br />

nawarmoebs gaecnos. am wlis bolos inglisur<br />

enaze 19 Tanamedrove qarTveli<br />

mwerlis krebuli gamova da 200-mde<br />

amerikul wignis maRaziasa da evropis<br />

yvela dedaqalaqis centralur<br />

qselebSi gavrceldeba. wigni 8000-iani<br />

tiraJiT ibeWdeba. es Tanamedrove<br />

qarTuli prozis pirveli sruli krebulia<br />

da msoflio wignis bazarze<br />

pirveli mercxali iqneba. minda, rom<br />

aseTi wigni aTobiT da asobiT gamovides.<br />

es aris Cemi ocneba da am saukeTeso<br />

ocnebebSi qarTuli literaturis<br />

xvalindeli dRe.<br />

mamuka: minda, Tqveni gazeTi iyos<br />

ufro vrceli, didi da iq iyos kritikac,<br />

publicistikac, scenaric... Tu<br />

am moTxovnilebas SeqmniT, aucileblad<br />

gamoCndebian adamianebi, romlebic<br />

daweren kidec.<br />

saubars uZRveboda Tea yifSiZe


6 literaturuli gazeTi<br />

Canawerebi 11 - 24 noemberi 2011<br />

dasawyisi #61<br />

* * *<br />

frangebs uTqvamT cud wignze: Tavs<br />

aravis waakiTxebso!<br />

* * *<br />

Zvirfasi galaktioni, didi galaktioni:<br />

`aseTia amnairi, am cxovrebis<br />

xlarTebi: Tu wagRuna, mere welSi ve-<br />

Rar gaimarTebi!~<br />

* * *<br />

iyos poezia gulis: iyos poezia,<br />

rogorc Wriloba mourCeneli!<br />

* * *<br />

dros SeeWida koheleTis ukideo<br />

nihilizmi da kidec dajabna! es gaxldaT<br />

nihilizmi im poetisa, visi sityvac<br />

mWreli iyo xorasnul xanjarze<br />

umetes!<br />

* * *<br />

Cemi qorwili Soreul 68 wels... myefari<br />

iyo i. qarTveliSvili... rogorc<br />

maxsovs, kargad `iyefa~: gaaoca Cemi<br />

mejvare SoTa CantlaZe!<br />

* * *<br />

kargad daviwyebuli Zveli: wawloba!..<br />

exla rom amboben, amerikuli<br />

boifrend-girlzfrendoba unda SemoviRoTo<br />

da amis gasacnobad cxra<br />

mTas iqiT rom midian, es ambavi, ara<br />

mgonia, saRi gansjis monaberi rom<br />

iyos. jer erTi: seqsualuri aRviraxsnilobis<br />

gasacnobad amerikaSi rom miemgzavrebi,<br />

es xom aqac Tavzesayreli<br />

gaqvs... da meorec: Se Wkviano adamiano,<br />

gaixsene, am asiode wlis win Cvens mTa-<br />

Si (fSavSi) wawloba rom hyvaoda: kargad<br />

gaixsene da amerikaSi wasvlac<br />

aRar mogiwevs. metyvi: es xom provinciuli<br />

Cveuleba iyoo, magram amis pasuxi<br />

aseTia: seqsi provinciaSic da<br />

metropoliaSic erTnairia, gind<br />

wawloba daarqvi da gind sxva ram, Tundac:<br />

seqsualuri Tavisufleba... Tumca<br />

imasac getyvi, rom provinciaSic da<br />

metropoliaSic ukanono seqss bozobas<br />

eZaxian; morCa da gaTavda: amisTvis<br />

arc warsulis Sewuxeba gvinda da arc<br />

amerikaSi bodiali! erTsac getyvi:<br />

bozobas bevri sinonimi aqvs da, Tu<br />

cota tvins gaanZrev, SeiZleba sxva ram<br />

saxelic daanaTlo!<br />

Runuli da welSimoxrili rom cekvavs:<br />

eSinia, cas Tavi ar avartyao;<br />

Tanac icis, rom es ca Cveulebrivi ca<br />

sulac ar aris: es saRvTo caa!.. da miwasac<br />

frTxilad abijebs, radgan icis,<br />

rom es miwa saRvTo miwaa!<br />

* * *<br />

ase sCans: cis kedeli aq viRacam<br />

gadaangria!<br />

* * *<br />

giorgi leoniZe: `cxovreba firosmanis~...<br />

ukve aqa sCans, rom misi avtori<br />

odesme did prozas Seqmnida!.. gana ase<br />

ar moxda!<br />

* * *<br />

amboben, rom saocreba iyo uSangi<br />

CxeiZis TorRvai... misi saxe da xma<br />

ufro mindias mouxdeboda: xma, qvesknelisken<br />

CaRmamavali da merme kvlav<br />

samyaros amazrzen Zaxilad Semobrunvili...<br />

jarji fxoveli<br />

maTi rigi, maTi saqme, maTi asparezi...<br />

da asea: didi saqmeebisTvis dabadebuli<br />

yoveli qarTveli mamelukobis niSniTaa<br />

daRdasmuli!.. asea, ase!<br />

* * *<br />

poetobis umTavresi niSani: sityvis<br />

gacocxlebis jadosnuri unari. poezia<br />

enis gacocxlebis, enis cxovrebis<br />

RvTaebrivi procesia, dinebaa, sadac<br />

mravlad arian am saqmeSi xeldasxmulni,<br />

yovlisSemZleni da aseve<br />

mravlad arian verSemZlebelni, xelmocarulni,<br />

mxrebCamoyrilni... da yvelani<br />

erT saqmes mieltvian: sityvis<br />

gacocxlebas, emociis xatad qcevas,<br />

gardasaxvas...<br />

* * *<br />

poezia ver daeSveba sayofacxovrebo<br />

Sairebis donemde! aseve sasurvelia,<br />

rom mas avaridoT skabrezuli<br />

aRviraxsniloba, seqsis demonstrireba,<br />

da sxva...<br />

* * *<br />

damijere: namyeni leqsic kargia,<br />

Tu fesvis sinedle mosdevs, axalmiwas<br />

Tu ar emduris: dedinacvaliviT ratom<br />

meqcevio...<br />

* * *<br />

rogorc meni wers `ekleziastes~<br />

avtori iyo koheleT. es ueWvelia, magram<br />

misi saxeli daikarga am ukvdavi<br />

nawarmoebis msoflioSi `mogzaurobis~<br />

Jams! daikarga imis gamo, rom bibliis<br />

pirvelmTargmnelma berZnebma<br />

poetis saxelic Targmnes da miviReT<br />

ekleziaste... exla warmovidginoT Zveli<br />

Cineli, iaponeli, sparseli, indoeli<br />

da TviT qarTveli poetebis saxelebi,<br />

profesiul an geografiul Sinaarss<br />

rom Seicaven... amis gamoa dRes<br />

mTargmnelobiT praqtikaSi xelaRebiT<br />

uaryofili rom aris saxelebis Targmna...<br />

* * *<br />

xalxis gamaognebeli niWi. ai,<br />

toleSlebisTvis nasroli sityva:<br />

`dagibarebT toleSlebo, es leqs yvelas<br />

uCveneTa!.. gagemakaT kuzaT qali,<br />

ar daarCvas, uSveleTa! erTi ZuZu bal-<br />

Rs eyofa, erTic CamauwveleTa: balRis<br />

mama ar galubdes, dil-dil SamaucxeleTa!~<br />

* * *<br />

WianWvelebis petiti: samyaros<br />

Znelad wasakiTxi furclebi...<br />

* * *<br />

leqsis wera TviTmizani ar aris:<br />

TviTmizania kargi poeziis Seqmna!<br />

* * *<br />

ase fiqrobda poeti: me xom yvelasTvis<br />

ara vwer: maS, yvelas rogor<br />

unda movwonde!<br />

* * *<br />

amboben: civilizaciis pirveli<br />

niSani iyo joxi: sayrdeni, dasjis iaraRi.<br />

Cvenc davamatoT: kacobrioba am<br />

joxs verasodes xelidan ver<br />

gaagdebs!..<br />

* * *<br />

literatura ver iguebs Tvalis<br />

daxuWvas, verdanaxvas!.. misTvis misaRebia<br />

yovelgvari samarTliani Sefaseba,<br />

gadafaseba, reinterpretacia...<br />

* * *<br />

da Tu kargad daakvirdebi, yornis<br />

TvalSic mzes dainaxav!..<br />

* * *<br />

bevr mwerals SeZravs ciebiT reinterpretaciebi!..<br />

* * *<br />

ra imaleba Seni veluri garegnobis<br />

miRma.. kvlav veluri da zemZime azrebi!<br />

kvlav da kvlav...<br />

* * *<br />

eWvi: meeWveba, egeTi Txelkedliani<br />

guli vinmes rom hqondes, literaturuli<br />

mtrebis oinebma rom gauxeTqon!<br />

* * *<br />

man erTsa da imave qvas bevrjer<br />

wamokra fexi: exlac ase daemarTa!<br />

xelis-gulis anabeWdebi<br />

* * *<br />

sixaruli xom wamieri mdgomareobaa:<br />

xolo siyvaruli, rogorc sixarulis<br />

umaRlesi forma, ar SeiZleba<br />

rom maradiuli iyos!<br />

* * *<br />

`bolero~ cidan Camodis: cota<br />

xels uSlian Rrublebi: TeTrad blandaven<br />

da, JamiJam, ablabudad gadaaqceven.<br />

* * *<br />

erTi miTxari, ramdenia poeziis wili<br />

siyvarulis gayalbebaSi<br />

* * *<br />

mkvlelis deda ase daswyevla moklulis<br />

dedam: `TaTarav, mamklavs ar<br />

dagiwyev... imas Seeswros magis deda,<br />

rasac Seeswro dedaSeni!~<br />

* * *<br />

napirebidan rom gadmodis guli,<br />

maSin iwereba kargi leqsi, maSin iqmneba<br />

wminda poezia!<br />

* * *<br />

WeSmariti mwerloba RmerTTan saubaria<br />

kacTa gasageb enaze... magali-<br />

Ti: vaJa-fSavela!<br />

* * *<br />

da uceb: gariTmuli striqonebi!<br />

koxtad faqizad wverwaTlili fanqrebiviT...<br />

* * *<br />

xom SegimCnevia: qarTvels cis sima-<br />

Rle ara yofnis, amitomaa muxlebSiga-<br />

* * *<br />

aha, gadaiwminda sulis bindi!.. da<br />

Sen kvlav brundebi iq, im mdinaris na-<br />

Tel napirze, sadac sityva sixaruls<br />

gamoasxivebs da, sadac yofna aRiqmeba,<br />

rogorc saRvTo tanjva, rogorc<br />

idumali zeimi...<br />

* * *<br />

ai, esec: wyvdiadidan gamoiJila es<br />

zRapruli virdevi: ipokentavros!<br />

* * *<br />

kacobrioba ver gaZRa Tavisive<br />

sisxlis xvretiTa! mas, samwuxarod,<br />

Tavisi yofnis mTavar miznad miaCnia<br />

adamianTa xocva-Jletva. am miznis aRsrulebas<br />

ewireba mTeli resursebi,<br />

finansebi, goneba da a.S... da, sabednierod,<br />

kacobriobam gauZlo TavisTavs:<br />

gadarCa!.. modi, aq erTi kiTxvac davsvaT:<br />

viTom gadarCa.. ho, gadarCa! magram<br />

rogori gadarCa! rodemde gadarCa..<br />

* * *<br />

kacobriobis bolo Taoba: didi,<br />

gadaulaxavi gansacdelis gadamtani,<br />

gadamlaxveli... RvTis nebiT, is, albaT,<br />

gadarCeba. albaT SesZlebs sxva samyaroebSi<br />

gadanacvlebas!.. magram,<br />

romc SesZlos, ra unda Caitanos iq<br />

sisxli da cremli da, kidev, ra.. albaT,<br />

kacis suli: gauRorRavi...<br />

* * *<br />

ase ambobda: didi qarTvelebi mamelukebad<br />

ibadebiano. isini aRzevdebian<br />

egviptis, TurqeTis, sparseTis,<br />

avRaneTis, ruseTis, safrangeTis,<br />

amerikis mmarTvelTa karze: imaT msaxureben,<br />

maTi droSis qveS iqneven xmals,<br />

iqve ecemian da imarxebian... grZelia<br />

* * *<br />

velis yvavilebi uyvarda wminda<br />

daviT aRmaSenebels: omis Jams<br />

yvavilebsa krefda da brZolaSi daRupuli<br />

meomrebis saflavebze tovebda<br />

Turme... imasac amboben: es iyo didi<br />

daviTis yvelaze sasurveli dasvenebao...<br />

manqurT mankabardels ki<br />

nardis TamaSi hyvarebia: brZolaSic ki<br />

abgaSi edo Turme spilosZvlis nardi;<br />

am TamaSiT Turme didi yaenic ki daaavada!..<br />

* * *<br />

aq icxovrebs sityva veluri, ise,<br />

rogorc gzis napiras SeumCnevlad<br />

mdgari balaxi... aq titvel sityvas<br />

daefareba mzis sxivebis gvirgvinwnulebi...<br />

* * *<br />

`sjobs Seurigde satkivars da wamals<br />

nu eZeb~ – amas wers didi sparseli<br />

nihilisti xaiami... Cven ki ra vqnaT,<br />

SevurigdeT yvelaze amazrzen<br />

luRluRs, am `viTom mwerlebis~ nawerebidan<br />

rom ismis, Tu xma amoviRoT<br />

da gavafrTxiloT mkiTxveli, rom<br />

ager gviaxlovdeba uzneobis, urwmunobis,<br />

araadamianurobis kvamlTan<br />

nazavi nihilizmis Rrubeli, Cvens istorias,<br />

suls da sisxls walekviT rom<br />

emuqreba!.. vera, ver SevurigdebiT!.. da<br />

istoriis am wkvaram gzajvaredinze es<br />

mware sityvebi mainc aRmogvxdeba: `oh,<br />

Seni dedac!..~ da es iqneba qarTuli<br />

sulis verdaZlevis niSani, winaaRmdegobis<br />

mZlavri grZnoba!..<br />

* * *<br />

ai, kidev kotetiSviliseuli xaiami:<br />

`amqveynad gmarTebs, ar gadascde<br />

sifrTxilis kides; mosavals Sensas<br />

qveynad unda uCumrad mkide, sanam<br />

gaqvs ena, yurebi da Tvalebi giWris,<br />

unda damunjde, dayruvde da dabrmavde<br />

kidec...~ magram ara, vai-mgosnebo,<br />

damunjeba, dayrueba da dabrmaveba<br />

yovelTvis ar egebis!.. da nurc<br />

imas fiqrobT, bilwsityvaobiT da sakuTari<br />

dedis ginebiT rom saxels


11 - 24 noemberi 2011<br />

daigdebT!.. vai, amisTana saxels!.. imas<br />

xom sayovelTao damcireba da dacinva<br />

mosdevs!<br />

* * *<br />

ara! es ar aris mwerloba! es aris<br />

ipekakuana, guls rom girevs: RmerTma<br />

daifaros, misma fesvma qarTul miwaSi<br />

rom gaixaros!<br />

* * *<br />

samSoblos siyvarulis grZnoba,<br />

winaparTa pativiscemis grZnoba, dedis<br />

siyvarulis ufaqizesi grZnoba...<br />

yovelive amas emyareba qarTuli adamianuroba,<br />

sulis mTlianoba. Tuki am<br />

grZnobebs talaxiT mosvri, maSin<br />

qarTvelic ver iqarTvelebs: qarTveli<br />

xalxi gadaiqceva usaxur jogad,<br />

romelic iolad daemorCileba gadamTieli<br />

tvinosnebis neba-survils, manqurTis<br />

binZur sayelesac iolad moirgebs!<br />

* * *<br />

etyoba, eseni dedis naSobebi ar<br />

arian!.. anda deda maT warmoudgeniaT<br />

yvelaze gaxrwnil da gzis iqiT gadavardnil<br />

meZavad!.. `de, pirSi aiReb~ –<br />

wers erTi maTgani... da am amazrzeni<br />

procesis gasrulebis Semdeg, es udReuri<br />

`mwerali~ incestis braldebiT<br />

sasamarTlos winaSe ki ar unda wardges,<br />

aramed: Tvalebi unda daiTxaros,<br />

rogorc mamis mkvlelma da dedis patiosnebis<br />

wambilwvelma!.. im sawyalma<br />

qalma, vinc Svilebi dazarda, vinc akvanTan<br />

cremlavda qarTul `naninas~<br />

RvTaebriv sityvebs, vinc gadaitana<br />

ufulobis da uuflebobis Savbneli<br />

xana, exla pirSi unda aiRos.. ratom<br />

ar gaxmeba qarTuli ena, roca vinme<br />

mavani amgvar mkrexelobas ityvis!..<br />

ratom ar daiwva is furceli, romelzec<br />

am udReurma arsebam amgvari<br />

ram dawera!.. oh, Seni dedac! etyvis<br />

vinme xmamaRla da saqveynod am nakacar<br />

arsebas da yvelaze amazrzenic is<br />

iqneba, Tu am ginebas es vaiqarTveli<br />

Seicxadebs!!!<br />

Sedegia samyaros cocxali, emociuri<br />

nawilis aRmoCena, damkvidreba... ubedurebaa,<br />

roca cda warumateblad<br />

mTavrdeba: es is SemTxvevaa, roca poeti<br />

sxvis an Tavis mignebas raime formiT<br />

imeorebs: imeorebs cudad, Stampavs...<br />

xolo is ambavi, roca aris e.w.<br />

daStampuli poezia da iqve aris e.w.<br />

eqsperimentuli poezia: es, cxadia,<br />

raRac gaugebrobis Sedegia... ase mgonia<br />

me es ambavi, oRond uniWo eqsperimenti,<br />

uniWo Cxirkedelaoba, sityvebis<br />

araadamianuri tanjva, RmerTma aSoros<br />

Cvens poezias!.. ar gvinda, ar gvinda!..<br />

* * *<br />

ai, oTxiv kuTxiT mojaruli mtris<br />

moyuriade eri: is mtrebSi irCevs megobrebs:<br />

irCevs nakleb borotebas...<br />

hyavs daqsaqsuli jari, romelic<br />

marcxdeba kidec da imarjvebs kidec...<br />

hyavs dalxinebuli saxelmwifo biurokratia,<br />

romlisTvisac arc patriotizmia<br />

ucxo da arc Ralati... mas<br />

SeuZlia sakuTari xalxis mitovebac<br />

da dacvac... Tvisebebi: gaTiSuloba,<br />

daTiTokaceba, partiomania, ukiduresi<br />

egocentrizmi, fuye individualizmi...<br />

mourCeneli avadmyofobebi, rac<br />

kargadaa dafiqsirebuli Cvens istoriaSi...<br />

asea: eri daubrunda TavisTavs:<br />

kvlav ipova Tavisi Tavi, swored ise-<br />

Ti, am orasiode wlis win rom dakarga:<br />

arc meti, arc naklebi: eris istoria<br />

ubrundeba Tavis kalapots!<br />

* * *<br />

ra mizans isaxavda samoTxeSi gadmogdebuli<br />

euli adamianis yofna<br />

amaze bunebas pasuxi ara aqvs. aq arc<br />

goniTi varjiSobis Sedegad miiRweva<br />

raime xelSesaxebi pasuxi... ubralod:<br />

es qmedeba unda miviRoT, rogorc Rv-<br />

Tiseuli: ukomentarod, ueWvelad! es<br />

cxadia... oRond, aq movixmoT erTi ase-<br />

Ti bolokudac: zecieris mizani<br />

udaod sicocxlis gavrceleba da misi<br />

srulyofa iyo!.. dastur, asea!<br />

literaturuli gazeTi<br />

imasac, visTvisac vaJa-fSavela jerac<br />

gamocanaa: imasac aspetakebs Tavisi<br />

idumali zemoqmedebiT... wminda vaJafSavelas<br />

ukvdavi saxeli, sxva didi<br />

winaprebis saxelebTan erTad qmnis<br />

erovnul haers, atmosferos, reliefs,<br />

sadac yvelaferia qarTuli<br />

sulis amaRlebisaTvis da, rac gverd-<br />

Si udgas qristianuli civilizaciis<br />

yvelaze TvalsaCino monapovrebs...<br />

vicxovroT ise, rom SevqmnaT WeSmariti<br />

cxovreba: amas gveubneba wminda poetis<br />

ukvdavi saxeli...<br />

Canawerebi<br />

7<br />

egre damcinavad rom mismen, erTi Tvali<br />

gulSi Caibrune, iqauroba miCxrikmoCxrike,<br />

Cven TanamoZmeni da Tanamosaqmeni<br />

xom ara varT!.. anda, sulac<br />

erTni xom ara varT iseTi grZnoba<br />

maqvs, TiTqos Cem lands vesaubrebode,<br />

TiTqos Cems oreuls vaxsenebde Tavis<br />

warsuls, Tavis Tavgadasavals!.. ras<br />

ityvi, ha<br />

* * *<br />

civilizacia, rogorc bunebis xelovnuri,<br />

arabunebrivi danamati...<br />

* * *<br />

fiqris Tavisuflebas veravin wagarTmevs:<br />

es fiqri SeiZleba iyos<br />

mravalmxrivi, oRond qaRaldze, sxvebisTvis<br />

im fiqris gadatana xams, rac<br />

saRia, samomavloa... xolo Tu maincdamainc<br />

uxamsi fiqrebi mogZalebia, Tu<br />

incestis WrilSi gadatexili pornoteqstebi<br />

gimZimebs guls da gonebas,<br />

maSin ra `gemwerleba~, Se weraatanilo<br />

wertilo, ha!<br />

* * *<br />

ager, ZvelisZveli, saxelurebiani<br />

tramvai: is erTxel didma SoTa CantlaZem<br />

saocari rekviemiT daasaCuqra!..<br />

* * *<br />

Semecneba Cven gvexmareba dafarulis<br />

nawilobriv aRqmaSi, nawilobriv<br />

danaxvaSi, xolo uxilavis mTlianad<br />

gacxadebis uZneles amocanas is intuiciis<br />

Zalmosilebas utovebs...<br />

* * *<br />

meubneba: sazogadoeba, saxli, samsaxuri...<br />

da arsad Tavisufali ar<br />

viyavi, arsad, arsad!.. erTaderTi alagi,<br />

sadac Tavisufali viyavi, es iyo<br />

saweri magida da simartove... aq viyavi,<br />

rogorc suli, sivrceSi mofarfate,<br />

sadac vera gwvdeba sxvaTa neba, muStebs<br />

ar giRerebs, xelebs ar gigrexs, sadac<br />

ver grZnob kanonebis Cxvletas, sadac<br />

ara xar avi Tvalis samizne... da sxva...<br />

da sxva...<br />

* * *<br />

wminda poeziis Tviseba: maradi siaxle,<br />

sinedle, sicocxlis uCveulo unari...<br />

ai, SoTa CantlaZis leqsebi:<br />

TiTqos ager, axlaxans daiwera, TiTqos<br />

sul axlaxans SeaSra melani...<br />

* * *<br />

meubneba: bednierebaa, roca cda<br />

warmatebiT mTavrdeba, roca cdis<br />

* * *<br />

sicocxlis ganuwyveteli brZola<br />

da misi nayofi: adamiani! is eZebs samyaros<br />

harmonias, magram uSedegod. antagonistur<br />

samyaroSi is gaqreba, Tu<br />

ar ibrZola! esaa sicocxlis umTavresi<br />

Tviseba: gadarCenis instiqti. es unari<br />

adamians aZlebinebs da mihyavs is<br />

saboloo gamarjvebamde!<br />

* * *<br />

geubnebi: gana ramdeni leqsi mmarTebs<br />

vin icis, sakmaoa, Tu ara is, rac<br />

mivuZRveni, rac daCoqilma vuTxari,<br />

rac veguldable, rac vewiwe!.. vin<br />

icis, sakmaoa, Tu ara!<br />

* * *<br />

guls afarToebs da aRma eweva, sarkmelSi<br />

cocxali leqsi rom Semoixedavs:<br />

es aris mziani dRis dasawyisi!<br />

* * *<br />

is leqsi, romlis arcerTi striqoni<br />

guls ara xvdeba, ar Segzaravs da<br />

Tmas ar agiSlis: is leqsi sanagveze<br />

unda gavitanoT!.. Tu amas Cven ar gavakeTebT,<br />

maSin amas uCvenod gaakeTeben<br />

sxvebi: Taobebi gzebs gaRorRaven!<br />

* * *<br />

magiuri Zala aqvs vaJa-fSavelas<br />

saxels: es Zala misca RvTiurma niWma<br />

da misi cxovrebis legendam. JamTasvla<br />

ufro aZlierebs im magiur ares,<br />

vaJa-fSavelas Semoqmedebasa da cxovrebas<br />

rom artyia... qveyniuri avkargis<br />

Secnobis, sulis gaspetakebis<br />

mowadine STamomavalTagan metni da<br />

metni Sevlen am magnitur areSi, am Rv-<br />

Taebriv gansawmendelSi, sadac keTilisa<br />

da borotis mezobloba da bunebi-<br />

Ti ubraloeba qmnis yofierebis filosofiur<br />

sarkes da, sadac bevr rames<br />

ipovis is, vinc Tavisi sulisa da<br />

grZnobebis sazrdos eZebs... vaJa-fSavela<br />

ara marto imas moZRvravs, vinc mis<br />

wignze daxrila dRe da Rame, vinc mis<br />

sulier mowafed qceula, aramed<br />

* * *<br />

bunebis anomalia: adamianma dakarga<br />

sircxvilis grZnoba. Sedegi: narkomania,<br />

kleptomania, homoseqsualizmi,<br />

lesbianeloba, qvabavazakoba, bacacoba<br />

sxvadasxvagvari da a.S... es yovelive<br />

avadmyofobad miiCnevao, metyviT<br />

Tqven... me ki ase gipasuxebT: pandoras<br />

avadsaxsenebeli yuTidan amosul daavadebebSi<br />

eseni ar moixsenebian!..<br />

* * *<br />

Tavis Zvel mezobelze egre ambobda:<br />

miliciam sofeli rom gamoTofa<br />

da yaCaRebi amoJuJa, egec maSin mokles,<br />

boroti iyo da mokles: viTom<br />

SemTxveviT, viTom yaCaRebSi aeriaT!..<br />

su eldiT davmarxe: vaiTu gacocxldes-meTqi;<br />

saswrafod gaWril miwa-<br />

Si Cavagde, Cqar-Cqara mivayare Ror-<br />

Ri da qviSa!.. vaiTu gacocxldes-meTqi!<br />

iseTi boroti iyo, iseTi; mucelgveliani,<br />

sisxlismxvreteli, sxvaTa<br />

cremlebze moqeife!<br />

* * *<br />

amboben: evropidan da aziidan<br />

TiTqos okeanis stiqiam gadatyorcna<br />

adamiani sxva materikebze da kunZulebze<br />

jer kidev uxsovar droSi... magram,<br />

visi daxmarebiT, visi SemweobiT gadatyorcna,<br />

amas ar amboben, radgan es<br />

varaudia, radgan amas mtkiceba da<br />

sabuTi sWirdeba... xolo sabuTi ar<br />

aris!<br />

* * *<br />

miTxra: ase ufro Rrmad, ufro bolomde<br />

aravin Caflula wumpeSi, me rom<br />

Cavefali, CavyvinTe da vigeme iqauri<br />

tkbilic da mwarec: yoveli sibilwe,<br />

Tu ram arsebobs, me Cavidine!.. raSi ar<br />

verie, ra sibinZureSi ara vtope da vylape<br />

mwikvli da talaxi... da ai, bolos<br />

es davrCi: Zvlebis grova da tyavi,<br />

romelsac mravali borotebis kvali<br />

atyvia... verc mparavobam gamamdidra,<br />

verc garyvnilebam damakmayofila, ver<br />

amavso borotebis Rvarma da, exla<br />

* * *<br />

meubneba: viRac Cvens imedebs amsxvrevs,<br />

Cvens imedebs klavs da yoveldRe<br />

uimedobis, umomavlobis, usasoobis<br />

wyviads gvaZalebs... imedze<br />

didi xalxs raRa unda waarTvan, raRa<br />

unda gamoglijon xelidan! xalxi ki win<br />

miiwevs TavisTavad, inerciiT, momavlis<br />

imedebis mkvlelobis molodinSi...<br />

aseTia es dRe, es dro, es cxovreba Cveni,<br />

ZaRluri!<br />

* * *<br />

Seyvarebulma ar icis, `raa siyvaruli,<br />

radgan uyvars~, `naRdma meleqsem~<br />

ar icis, raa poezia, radgan<br />

naRd leqsebs amoTqvams, radgan guli<br />

amoaqvs samzeoze: guls sTavazobs adamianebs!..<br />

es aris giorgi Carkviani:<br />

`naRdi meleqse~, uCinari poeti. uCinari<br />

imitom, rom icis: `niWs ar apatieben~<br />

am umadur saqarTveloSi! da aqve:<br />

`naRdi meleqsis~ bedis simuxTle: imedisnacvali<br />

uimedoba: `bednieri ver<br />

gaxdebi, Tu marTla xar meleqse...~ ara,<br />

is bednier poetebs (Tu arsebobs amgvari<br />

kasta!) ar ekamaTeba; is Tavis<br />

guls CasZaxis, rom iqidan gamowuros<br />

naRdi leqsis kristalebi: is RvTaebrivi<br />

wveTebi, rac, sabednierod, ar<br />

ikargeba aqac ki, aqac: am umadur saqar-<br />

TveloSi!<br />

* * *<br />

qalaqSi mamlebi adre iRviZeben:<br />

TiTqmis SuaRamisas gahyivian ubnidan<br />

ubans, quCidan quCas, prospeqtidan<br />

prospeqts, saxlidan saxls! amboben: es<br />

Ramis ganaTebis brali ariso... es azri<br />

sarwmuno araa! mamali, Tavis haramxanis<br />

devnaSi, nuTu imdenad gamoyeyeCda,<br />

rom aisis dadgoma eleqtroganaTebaSi<br />

ereva! araa ase! mamals ufro<br />

romeliRac kosmiuri signali aRvi-<br />

Zebs, vidre sxva ram da Tavis yivils<br />

aRavlens varskvlavebisaken: miwier<br />

signals agzavnis mnaTobebis saxarbakeSi!<br />

asea es!


8 poezia<br />

literaturuli gazeTi<br />

gia xomeriki<br />

me minda<br />

minda davwero iseTi leqsi,<br />

rom silamazis moswydes CanCqeri...<br />

gaixsnas kari lamazi zecis,<br />

romelic lamaz miwas dascqeris!<br />

gulis trioleti<br />

RmerTo, es silamaze gaamkrTale cota,<br />

anda am guls mieci gamZleoba meti,<br />

apatie suyvelas, vinc ki visTan scoda,<br />

RmerTo, es silamaze gaamkrTale cota.<br />

age Wreli Cituna gadmoeSva rtodan,<br />

imas gamoesalma rtos patara wveti,<br />

RmerTo, es silamaze gaamkrTale cota,<br />

anda am guls mieci gamZleoba meti.<br />

faqti<br />

leqsis dawera mindoda,<br />

leqsi mindoda, mgoni,<br />

momesma, bavSvi tiroda –<br />

gadamebinda goni.<br />

mouTmenloba<br />

leqsis sabeWdad mivrbivar<br />

sul-mouTqmeli, sulswrafi...<br />

RmerTo, Tqvi, Tundac iribad,<br />

rom me Seni var mowafe...<br />

leqsi mananas<br />

guli gamiwvrila sicxem.<br />

am gulma bevri manana –<br />

wyalSi vdgevar da viwvi,<br />

leqsi dawereo – mananam.<br />

soso meSveliani<br />

11 - 24 noemberi 2011<br />

oTxni<br />

`ra mizezia, rom malimal gvemRvreva sisxli~<br />

ieitsi<br />

naZvnarebidan veeberTela mTvare amodis,<br />

axla Citebi erT saerTo sizmars xedaven.<br />

oTxni viyaviT, im TeTr Rames, mariamobis,<br />

patara Rele, Tivis zvini, ifnis xe da me.<br />

oTxni viyaviT (simindebze axlac dafrinavs<br />

cicinaTela, rogorc maSin (maSinac gwerdiT),<br />

mowyvetil varskvlavs ireklavda, im ganapiras,<br />

wamwamis Rerze SerCenili, kamkama wveTi.<br />

oTxni viyaviT, yvela fiqris da leqsis miRma,<br />

saguldagulod amoWrilni yvela kadridan.<br />

xeebis Srials tyis sulebis CurCuls vadri da<br />

mec druidiviT samudamod Severwyme im xmas.<br />

wyena<br />

agurisferi caa.<br />

Ramea. magra wvims.<br />

ase kentad da calad<br />

Cemi Tavisa mwyins.<br />

monotonuri wvima<br />

wvima monotonuri modis.. modis... modis...<br />

da Tavisi dumiliT raRacis Tqmas apirebs,<br />

leqsi Zveli jobia leqsebs axal modis,<br />

sicocxle da sikvdili wuTisofels akvirvebs.<br />

rodis iyo netavi, neta iyo rodis,<br />

wvima rom ar uyvardaT zRvis nislian napirebs<br />

heqsametri tonuri zvirTebiviT modis...<br />

da Tetisi dastiris gulamomjdar aqillevss.<br />

Ramea. bnela. ar Cans...<br />

Ramea. bnela. varskvlavi ar Cans...<br />

da mTvarec sadRac gadakargula.<br />

is Rame sulSi mzesaviT CamrCa,<br />

igi Senma mzem Cems mzes arguna.<br />

naTeli xari<br />

warmoSobiT ellini, dabadebiT qarTveli –<br />

mivdivar da vewevi silamazis Wapans,<br />

4-jer mkvdreTiT aRmdgari... da xariviT naTeli<br />

xnulSi Tesls vyri vardisas... da wvimebis zRapars.<br />

MARIA<br />

siwmidis TeTro MARIA,<br />

Seunde am Sav talRebs,<br />

zRva – mare, zRvebi – Maria<br />

SenTvis sivrceebs aRebs!<br />

wvima<br />

sityvas veZeb, romelsac<br />

arasodes Zinavs!<br />

sityvas, me rom momeca –<br />

zusti, rogorc wvima!<br />

dRe da Rame<br />

1979 wlis gaxseneba<br />

rom ar wamovel, mqonda motivi,<br />

motivi saTqvenoni...<br />

mware sizmrebSi oqros zodiviT<br />

mtiroda parTenoni!<br />

naRvliani dRe<br />

Sesudruliyo kviparisi –<br />

vaziT, suroTi –<br />

quCaSi egdo ikarosis<br />

TeTri suraTi.<br />

locva<br />

pitalo kldis yvavili –<br />

mimarTuli mzisken –<br />

me var soflis marili –<br />

RmerTo, RmerTo, mixsen!<br />

wvimis identifikacia<br />

isev wvima movida,<br />

isev wvima modis,<br />

wvima CvenTvis odiTgan<br />

sisxlad gardamodis.<br />

bunebis morCilni<br />

ra advilad swavlobs bavSvi<br />

dauwerel wesebs<br />

da mec mesmis, mesmis SaSvis –<br />

galobs oqro-leqsebs...<br />

imedis imedi<br />

mglis ise ar geSinia, rogorc turebis jiSis.<br />

ZilSi mkvdrebs esaubrebi, diliT simRerebs ferob.<br />

rac ZalRone gaqvs ibrZvi. ukan fonia SiSis.<br />

Tavs Zalas atan: ixseneb sityvebs: Dum spiro, spero!*<br />

*laT.: sanam vsunTqav, imedi maqvs!<br />

uneburi SiSi<br />

emi vainhauzis xsovnas<br />

ici, rom xSirad xdeba... da ver isvenebs tvini.<br />

viRac moiklavs Tavs da... suli sulisTqmas giSlis.<br />

rac ufro axalgazrdaa, miT ufro mwared tiri...<br />

rac ufro niWieria, miT ufro gipyrobs SiSi.<br />

mousvenroba<br />

ra ar gasvenebs, Cemo givargi<br />

ra eSmaki gyavs Semjdari tanSi<br />

Cem xelSi kide kargad ivarge;<br />

ar moiSale cecxlTan TamaSi.<br />

mze da Serigeba<br />

mze amodis da Cadis, mze amodis da Cadis...<br />

sul meSinia ratomRac: Casuli, ar amovides.<br />

sadRac deda da mamaa, sadRac jvaria Wadis,<br />

sadRac celia basri... micdis aiant-odissevss.<br />

mkvdari Citi<br />

rac qalaqma Cakla,<br />

mkvdarma Citma gaacocxlamogonebani<br />

sofelze<br />

warmoudgenlad tkbili surneli<br />

adris damWknari yvavilis,<br />

erTmaneTs miwebebuli dReebi,<br />

msxlis wveniT daTxupnili bavSvobis<br />

TamaSi xorciWamia wiTel mamalTan da<br />

vegetarianeli dedaCemi,<br />

dasawylebuli batknis TvalebiT<br />

simindebidan gamomZvrali _<br />

leCaqze dakruli lobios foTlebiT.<br />

giJi mezobelic momagona,<br />

patara, Txilis joxiT xelSi,<br />

Citebs rom diriJorobda<br />

damwifebul TuTebTan.<br />

mezobel pastors<br />

`fumar puede matar~<br />

`moweva sikvdils iwvevs~-o, padre!<br />

ase gamodis, Tavs iklavT Turme,<br />

TviTmkvleloba xom codvaa didi.<br />

Tqven roken-roli giyvardaT adre,<br />

banqos TamaSiT arTobdiT stumrebs<br />

da zRvis havasac saTqvenod TvlidiT.<br />

axla ki mTian qalaqSi cxovrobT<br />

da xmadabalze usmenT montserat<br />

kabalies da. opera mxolod...<br />

sxvisi arafris ar gsurT mosmena.<br />

veeba mTvaris kaSkaSa Suqi<br />

Crdils rom dagaxris gverdze, monastris..<br />

vervin gibedavT laparaks, Tu ki<br />

partias usmenT dezdemonasi.<br />

giyvarT Wadraki, dros klavT TamaSiT.<br />

albaT Tqvenc gikvirT Tqvenive xvedri.<br />

vin daamsgavsa ase lamanCels<br />

Sub momarTuli figura mxedris.<br />

bodiSi! vici, zedmeti gkadreT<br />

(Tqven ki eweviT, mkacri da mSvidi),<br />

`fumar puede matar~-o, padre!<br />

TviTmkvleloba ki, codvaa didi.<br />

RIO VERDE<br />

sul foTol-foTol Caifurcla giorgobisTve,<br />

zis mwvane skamze, xeivanSi, xeibari da<br />

dgas wminda pavle, TiTqos Citebs iTvlis kopitze<br />

patara skverSi. iqve axlos gei-baridan<br />

ismis xmauri. vagemovneb xorcian kerZebs,<br />

wkrialebs Wiqa. qveS metroa. viRac loTi ki<br />

mReris. pirdapir, kaTedralis veeba mkerdze,<br />

SeiniSneba nimuSebi Zveli goTikis.<br />

gei biWs tani uTamaSebs, navarjiSevi,<br />

mewyvile sasmels etaneba, haSiSs naklebad.<br />

norCi wablebis xeivani, TiTqmis SiSveli,<br />

avtomobilTa nakadebSua miiklakneba.<br />

var da Tan arc var, sizmariviT, danamdvilebiT<br />

ver vityvi imas, arc ar uTqvams dRemde aravis.<br />

aha isinic! mocaxcaxe maTi Crdilebi<br />

SeSinebuli ZaRlebiviT kudebs malaven.<br />

Semoixvia kaTedralma bindi sutiviT,<br />

quCis gamoRma maJoria, gaRma minori.<br />

samzareulos Ria karSi moCans sutini<br />

`(xorci wiTeli)~ da arayi `(raxmaninovi)~.


11 - 24 noemberi 2011<br />

literaturuli gazeTi<br />

poezia<br />

9<br />

* * *<br />

ra sababi maqvs, aba erTi damisaxele,<br />

rom am yvelafers amrezili TvaliT vuyuro.<br />

erTimeoris miyolebiT Tvalebs axelen<br />

varskvlavebi da...<br />

veeberTela Savi fuRuro<br />

gamoiburca fiWvis xeze. da is gaxelebs,<br />

rom moCvenebebs sizmris kari gamouxuro.<br />

cam bayayebis bnel gubidan amoixeda,<br />

moRrublul qviriTs efareba mTvaris nalevi.<br />

erTi SexebiT vikumSebi, ukan vixev da<br />

viT lokokina, Cems naWuWSi Sevimalebi.<br />

arSemdgari dialogi kunZulze<br />

Tqven mgoni axseneT monmartri,<br />

don-martin!<br />

ase uadgilod da ase ubralod.<br />

(Tqven xarT warmoSobiT aziati)<br />

ra Tqveni brali aris, rom martis<br />

dagyvaT uxeiro xasiaTi,<br />

ar giyvarT yvelasTan saubari.<br />

veweviT. limonis baRTan vzivarT.<br />

Tqven gaqvT SesaSuri fantazia,<br />

amitom Tavidanve gafasebdiT.<br />

verTobiT Tavbrudamxvev nafazebiT,<br />

ar giyvarT arc mxatvroba, arc musika,<br />

giyvarT unamuno (fanjris rafaze ki<br />

qoTniT patara kaqtusi dgas).<br />

Tqven ukve SeeSviT galaqtikebs,<br />

miwaze daeSviT. Warxlis da bolokis<br />

moyvana daiwyeT.<br />

da es arc epilogia da arc prologi.<br />

zogjer ucnaurad makvirdebiT<br />

es Zveli, cnobili astrologi.<br />

vzivarT da qarma okeanis<br />

usasrulobidan dagvibera,<br />

isev Searxia limonebi.<br />

Tqveni TuTiyuSi “maribela”<br />

kenkavs, magram veRar imeorebs<br />

sityvebs da CiCaxvi ebereba<br />

TqvensaviT, don-martin-eberela.<br />

nukri bereTeli<br />

wvimiani leqsi<br />

mtboravs musika. wvims `Secret garden~,<br />

`gvelis perangis~ daviwye Cacma,<br />

da minda _ isev _ arafriT mgavde,<br />

rom sakuTari (dRemudam) jvarcma<br />

Senc ar ixilo; ixilo Senc ar:<br />

rogor gaglejen frCxilebiT xorcebs,<br />

rogor kvamlaven RiRilo-zecas,<br />

da gulze, isec aqa-iq rom cems,<br />

dgebian fexiT. adian zemoT.<br />

hgoniaT, ufals miartyes kefa<br />

lanCaze. Tumca, kvlav sisxlis gemo<br />

gaCriaT tvinSi... da Toki wydeba...<br />

ar minda, rom Senc dagaWran frTebi,<br />

ar minda, rom Senc gadagcen xatze!<br />

waiRe (mainc, aq ar Cans) kdema<br />

Seni da Cemi naZarcvi ganZi _<br />

`siyvaruli~ rom daarqves mavanT.<br />

waiRe, gascdi am mglebis xoros.<br />

wadi iq, sadac yoveldRe Cava<br />

mze da amova kidec... da qoro<br />

dReebis, sadac cremls aRar gadens,<br />

sadac molodins eqneba feri<br />

Svidive zecis... da `Secret garden~<br />

da mze da Seni fermkrTali xeli...<br />

qvis qoxi<br />

Cemi qviTkiris RriWoTagan sicive atans.<br />

aRar moxvide!<br />

damdevs damxrCvali Tojinis landi,<br />

TviT var qoxi da<br />

amZvral anjamebs vaWrialeb, roca dumili<br />

yelSi amodis.<br />

viRas vumalo, rom sicocxle (viRas vumalo!)<br />

guSin Ramidan<br />

aRarc lari da aRarc centi, aRarc groSi Rirs.<br />

Rames mazidebs.<br />

Tqvi, xom Tbiloda (Tqvi!) qoxs SigniT,<br />

gvqonda jazi da<br />

Sens xelisgulze dateuli qula simSvide...<br />

mTvare _ xandaxan.<br />

da erTmaneTis (Tqvi!) dakargvis Cumi SiSi da<br />

Cemi Cardaxi _<br />

mogonebebis, sizmrebis da ocnebebisTvis.<br />

(rom arc kmaroda)<br />

da rogorc iqna, rogorc iqna, Zlivs rom meRirse<br />

da mixaroda,<br />

maSin damigde Riad kari, maSin waxvedi _<br />

mouxedavad.<br />

axla sicive miaqvT qarebs. veRarc gaxvetes.<br />

veRar xedaven<br />

Cemi Camqrali darabebi. brma var. kuti var.<br />

amomdis xmac ar.<br />

da SiSCamdgari (CamomxrCvali katis knutiviT)<br />

miyurebs sxva ca _<br />

Cemiv TvalebiT... dedaboZs Tu, veyrdnobi argans...<br />

aRar moxvide!<br />

Sen albaT isev brolis koSkze ocnebob, kargo.<br />

me _ qvis qoxi var.<br />

gulaRma leqsi<br />

axla sibnele awvalebs fardas _<br />

katis knutiviT.<br />

me vwevar zurgze...<br />

irweva navi, Tu dedis kalTa<br />

da armazs uCans wazrdili kuzi.<br />

mTvare hgavs puris obian yuas,<br />

Tvalebi isev nacriT maqvs savse.<br />

Sors, nadaburTan kvlav mgeli ymua<br />

da cariel doqs ymuili avsebs.<br />

verafers ityvi _ iqac da aqac,<br />

uTuod yvelgan moyirWdi yvelas,<br />

viT saZineblis TeTr Werze laqa,<br />

viT pansionSi moxucis xvela...<br />

dawunebuli leqsebis xemsi<br />

Caiwyo unda, auyve maRlobs,<br />

da qristeSobis (nanatri) msgefsi<br />

mSrali riTmebi loRno Tu alRo _<br />

mag daSaSruli, Zirmware eniT,<br />

jerac rom ver Tqvi nanatri sityva...<br />

Tu nervebs mxolod dawyveta SveliT,<br />

Tu zecas Svenis ferebi mitklis,<br />

fexs nuRar iTrev moxurul karTan!<br />

(xvdebi, jvris damas daeca tuzi.)<br />

irweva navi, Tu dedis kalTa<br />

da armazs uCans wazrdili kuzi.<br />

yinulis kari<br />

Cven gavebuteT erTmaneTs guSin,<br />

mas mere miWer dumilis artaxs.<br />

cas moeria ferebi luSi,<br />

miwam ZaZebis daiwyo gaxda,<br />

gaTenda, anu _ martivad rom vTqvaT.<br />

martivad rom vTqva, damTenTa ise<br />

Seni saxelis mTel RamiT bodvam...<br />

da uSenobis susxi da nisli<br />

amivsebs filtvebs. roca mze gava<br />

sam Subistarze, damSubavs eWvi,<br />

rom Sen gerqmeva viRacis dama...<br />

da wyvil nabzarSi marcxena beWis<br />

gamivlis qari! _ samgorul yinvebs<br />

gadaatarebs gomboris ferdebs.<br />

Sesciva gombors... mWirdeba vinme,<br />

gverdiT mWirdeba, rom leqsebs vwerde!<br />

rom RimilebiT vxvdebode dilas,<br />

rom vpasuxobde werilebs dedis,<br />

rom Cemi myudro da viwro bina<br />

da foriaqa da farTo mkerdi<br />

veRar itevdnen erTmaneTs. gareT<br />

gamovdiode. maTovdes mSvidad.<br />

da Seni gulis yinulis karebs<br />

Camdnari klite _ rom erTad gvinda_<br />

amxeldes survils... is `vinmec~ Sen xar...<br />

Tumc, zogjer sityvebs fasi aqvT Calis:<br />

roca ocnebis mxarmarcxniv wevxar,<br />

roca Wrialebs yinulis karic...<br />

gancda musikisgan<br />

Cvevad damCemda<br />

xetiali yovel xuTSabaTs,<br />

vaTvaliereb Ramis quCebs avtobusidan.<br />

asvelebs wvima moyviTalo saxlis SuSabands,<br />

sadac sarkmlidan kvlav iRvreba bramsis musika.<br />

sadac haersac musikad qmnis<br />

suni kerZebis<br />

am restornebTan, bevr maTxovars krunCxavs<br />

sicive.<br />

xurdebs agrovebs boSa qali, xolo mkerdze ki<br />

ebRauWeba ususuri Cvili misive.<br />

saroskipoa, saelCo rom iyo laosis,<br />

ase icvleba ucnaurad qalaqis xedi.<br />

momlaSo Rame iwriteba sasaflaoze,<br />

TiTqos iseve kmayofili axali cxedriT.<br />

ra vqna, sizmrebic gaiyinen<br />

da ra Catexavs<br />

am lurj yinulqveS darCa sulis kamkama fskeri.<br />

Tqven ki haerze miabijebT, ise mCate xarT.<br />

fexqveS fafukad gefinebaT Rrubeli sqeli.


10 literaturuli gazeTi<br />

proza 11 - 24 noemberi 2011<br />

dasawyisi #60-61<br />

da im fanebsa da atlantidelebs<br />

kide ra uWirT da uWirdaT, SeRebilebidan<br />

saRebavebi xom Camoirecxeba<br />

xolo zog bevr da didad ganviTarebul<br />

(gansakuTrebiTki xorcobrivad)<br />

qveynebsa da xalxSi ai iseTi tatuirebani<br />

Semovida rom,<br />

sworedac rom, _<br />

meticsastauli<br />

da, gadasareviCemobatono, _<br />

kaco, Cvens axlodwarsulsa droSi<br />

(ax. _ XX-si saukunisa I-II naxevarebis<br />

grinviCis droiT) visime xelze gindacda<br />

mxolod erT-asoiansa Tumc<br />

Tavis wertiliT da uwertilodac amotatuirebuls<br />

rams-s Tu davunaxavdiT,<br />

aisi-kaci an plexanoveli (iyo erTic<br />

aseTis saxeldebisa ubralo quCa kiara<br />

da, mTladac prrospeqti) an havlabreli<br />

andac sololak-mTawmindeli aRiarebuli<br />

ganabi-vinme gvegona Cven-Cve<br />

kargaacdamfrTxalebsa, isa,<br />

axla ki,<br />

ratomRac didad gansxvavebuli,<br />

Zalian, xalxi, inemsams ama-saqmisa specebisagan,<br />

Tavsa _ ara, Tavsa ki ara<br />

ufro mklavebs da gulsa Tu zurgsa da<br />

Zaanac xSiraT ai imasa Cvena ro-viciT<br />

suyvelasa da, gvaaqsc, magram mainca<br />

miZneldeba, Tqma, aqamde rogo-mamyolixarT<br />

da, uxams-gamoTqmiT wyalSi<br />

Cavyaro es-yvelaferi CemidaTqveni,c<br />

...,<br />

mokled, imasac, raRa, isviringeben<br />

sasavarZleulursa, ho _ ai es, rogorad<br />

karqa gamamivida, savarZeli xo _<br />

legaluria, ra _ ar gjeramsT Cemi _<br />

maSin agera TviT ministrebis TviT<br />

Tugindaca I-pirulsa muadgileebs Sig<br />

pirSi, hkiTxeT, ra Zniadebis Zniad<br />

mtvirTul, savarZlebzeda,<br />

xoloki, vici ar daijerebsT da, aba<br />

Tu iciT vin ikeTeben sxvebzeda-xSira<br />

tatuirebebs _ SinaurulaT, nakolkebsa<br />

_ ar SegvSinaurebia Tu, ra, _ ai<br />

vin-vina ikeTamen da, ra vqna Tu hxaarT<br />

CamorCenilni me mainc getyviT, ai vina<br />

da,<br />

holivudeli lamazmanebi da varskvlavuraT<br />

is seqsc-bombebi intimurebs<br />

rom eZaxian da, imaTTan erTad _<br />

iqauruliv ai iseTi boqsiqsiqsiqsaaqsiorebi<br />

ro<br />

rva-cxra virisa janebi ro aaqvsT<br />

muskulists-tanSi da Tavebi kide ise<br />

amtani _<br />

adrec-xsenebul Turqebisa da sxvac<br />

erebisac rogoreb-nacem barabanebiviTa,<br />

da es amdeni laparakeb-da-layafebi<br />

da bodialebi da mideb-modeba egeb<br />

imitom damsWirda rom Cveni es yofa,<br />

dRevandeluri, SegimsubuqoT, magram<br />

vai-Tu, dagimZimoT,c, radgan isa mdgomiaroba-atlantiduri<br />

egeb raRaciT<br />

gvecno-kidec, da gvenacnoba, gveTvalisCina<br />

Cvenc,a, aaa-vaaih, Cvenca, _<br />

da sayveduriT ar miTxraT roma, _ `ese<br />

xo, CvenSi~<br />

radgan jer sad xarT, mTlad uaresebsc<br />

gadavawydebiT iubilesa-msgavssa<br />

TavSi, saiubileo Tavia esa, numer X,<br />

aba da batonebo da qalbatonebo da<br />

ledienddJentlmen da goguebo Tu bi-<br />

Webo gaimagreviT, rogoramtani mTlad-aqamdec<br />

Tvali da guli, aqve mTavrdeba<br />

X Tavi (Tavi ara, is...) da Segveyreba,<br />

SegvefeTeba molipuls gzazed<br />

Tavi XI<br />

ukiduresi gadaxvevebi<br />

serze idga T, wyals gahyurebda.<br />

im Rame-bnelSi okeaneRa rogor<br />

Ronivrad livlivebda savse mTvareTi<br />

rogor bacad da Tanacve mkacr frTxilebebad<br />

abJutebuli xan sad da, xan,<br />

sad, da atlantidisaken napirs Tumca<br />

neli zmorebiT medini (`momdinare, Tu<br />

warmdinare~, _ saba,) wynari talRebiT<br />

okeane-is marTla sunTqavda okeanurad<br />

dagubebuli didad Zalumi simSvidiTa<br />

da, SigadaSig, oxravdac,<br />

TiTqos, T-s sakmarisad esmoda misi,<br />

dafiqrebuli dahyurebda da gahyurebda,<br />

peSviT niJara epyra, yurze miedo<br />

da iqidan ki gamogubebul xmebs, rogor<br />

Zalian talRismierT, miugdebda, yurs,<br />

Ts ar uyvarda, ver icoda Tm tyuilubralod<br />

cqera da smena, alionispirs<br />

serze idga T, saidanRaciT martod mosuli,<br />

atlantidaSi, da ai okeane xom<br />

Zalian uzarmazarulad didi iyo magram<br />

cqerisac garda zemodanac Sei-<br />

Zleboda masze, rogor Zalian uSvelebelze,<br />

dacqera Tumc rogori Rrma<br />

iqneboda iqiT, sadRac Sors, da Ts amisa<br />

SeeSinda iyo Tu ra, miwaze dajda, xavsianze,<br />

magram SiSiT sul ar SeSinebia,<br />

moridebiT ki, moerida, ki, iqve<br />

urTxmelic idga didi magram zurgiT<br />

ar miyudebia, mokuntuliviT ijda axla<br />

Zalian gamxdar-gamxdari T da gindac<br />

gamarTuli magram sigamxdriT mainc<br />

mokrunCxuls waagavd-hgavda metad<br />

darduli fiqrebisagan damWlevebuli,<br />

T, ra aWirvebda da, _ vin ra icoda es<br />

mlevianoba risagan sWirda, Ts, neta<br />

ramdeni wveTi iyo okeaneSi, saerTod,<br />

qveynadc, da amisac ki SeiZleboda<br />

raRac zeZaliT daTvla-dadgena Sen isa<br />

Tqvi Tu neta saidam iwyeboda da<br />

mTavrdeboda TviT dro da sivrce _<br />

erTimeoris gadamkveTavni rogorc is<br />

jvari romelzedac rom rogor mwared<br />

mialursmnes, gaakres qriste da jvarze,<br />

jvarcmaze mTlad araferi axsna aqvs<br />

guram doCanaSvili<br />

kaci, saxelad noe<br />

sabas magram mokled da Tan rogor<br />

Zalian, `qriste _ cxebuli uflisa,<br />

gina RmerTi da kaci~ Tumc ragind bevri<br />

grZladac ecada aba romeli sigrZe<br />

da gani gaswvdeboda uflisa cxebuls<br />

im jvarisa garda zed rom gaakres _<br />

usasruloeb drosa da sivrceze da<br />

mis-Tvis Tumc rogor mwared da mtkivneul-mokvdinebuli<br />

momakvdinebeli<br />

adamianebis gagebiT radgan ver ixsna,<br />

viTom, Tavi magram es mxolod oriod<br />

dRiT da CvenTvis amitomac xom er-<br />

Tis SexedviT miuRebeli magram ra<br />

didad, saTnodmyofeli, gamxdari Svebad<br />

da Sewyalebad da gammarTavi<br />

wvalebaTagan mokuntulebis, jvari, _<br />

es kiicoda viTo-beCavma mTlad eulma<br />

T,m, da misiT erTaderTxel da samudamod<br />

gadarCenilma atlantidurmac<br />

ki cicinaTelam rogor daasva<br />

ucxo sinaTlis damRa Sublsa da<br />

mkerdsa da mxrebze erTsac kacs, gindac<br />

urkvev noes<br />

da Sveloda, rogor, jerjerobi-<br />

Tac ki, _<br />

ki.<br />

wamodga T da, qalaqs daacqerda.<br />

bJutavda, alag, Ramisgambzarav<br />

mcire kvarebiTa da fiswasmuli CinCxvarebiT<br />

sustis ciagiT bdvinvarebuli,<br />

T dascqeroda imsaxlebian Sequ-<br />

Cebulobas romelic unda yofiliyo<br />

_ `Tanamravlobasa da Tanasaxlobasa<br />

qalaq saxeledebis, vinaTgan kaci<br />

erTi ver kma eyofis Tavsa Tvissa,<br />

aramed raTa SeveweodeT erTi meoresa<br />

da sargebelsa mivanayofebdeT~<br />

rac aramcTu sulac ar iyo atlantidaSi<br />

aramed Zalian piriqiT, iyo,<br />

umweobisagan, isev miwaze dajda T,<br />

did-beCavobiT sacodavi radgan imdensa<br />

mTlad zRva xalxSi, ise imdenad<br />

uamravTagan erTi, Ra, hyavda,<br />

okeane ki, TviT, rogori gindac<br />

faruli rarigis risxviT datenili da<br />

mSvidi, axla, wveTs ar hkargavda im<br />

moCvenebiTi siyuCisas uzarmazari, da<br />

veeberTela, xoloki rogor Zalian<br />

wvnikad daleuli T wveTebs ki ara mTladac<br />

didron kurcxalebs hkargavda<br />

ima qalaqis, atlantidasi damyure<br />

radgan moTqma-vaebiT ki ara da, arc<br />

Tav-pirSi waSeniT da arc zluqun-<br />

RaRadiT, qviTiniTa da valaliT ki-ar,<br />

saxe mTladac gaqvavebuli magram didiTi<br />

gulamojdomiT, uxmod tiroda, _<br />

dascqeroda-ra, atlantidas,<br />

uRonod mjdari.<br />

***<br />

_ adeqi viro gaTenebula vaiTu<br />

damaswros, _ ase mimarTa sakuTar Tavs<br />

im or ganuyrel megobarTagan erTerTma,<br />

alTasi balTam, egeba gaxsovTc,<br />

_ da CemkengzaSi ar damiyaros tlikinobiTi<br />

ananimkebi,<br />

_ wamodi Roro ro gaplakulxar<br />

gaTenebula da mroSvel-laqlaqa intuntruc-balTam<br />

ar damiyaros Worcruobebi<br />

ramdeni xani ari kaco gulSi<br />

ro magra ar Camikrams, _ da ise iyo aCqarebuli<br />

ro Salvris totSi meore<br />

fexs veRara hyofda, alTa, _<br />

iRviZebda es atlantida, ki,<br />

da aqa-iqa, organ Tu samgan ukve CaevloT<br />

samarTaldamcavebs oric harifi,<br />

jibiT xorcisa tarebisaTvis _ didfokusuri<br />

imxerxebiTa imaT roqondaT<br />

jibeebsa Tu ubeSi xorciCadebiT, da<br />

iRviZebda, ki, atlantida,<br />

iRviZeboda,<br />

hareginasi rZal-hirana ki gadatvirTuli<br />

Ramisa Semdgom dalurjulobebs<br />

calTval-daxuWuli da meore-<br />

Ti ki fulidaTvliTvi Tval-xelili<br />

mravlebisnanax xelisgulebs nazad<br />

isomda sul krutun-krutun-siamovnebisagan,<br />

_ am uTenia, _ gaxarebuli ambobda<br />

popkuna, _ ram mogandoma Cemi Tavi,<br />

_ Tavi ara is... engrev dawevi, _ aniCqa<br />

rogo-kategoriuli iyo, samar-<br />

Taldamcav-wesriguli _ aii, mesmis,<br />

`netai dResac gamamaWerina is fslikiani,<br />

iCemanala, magram axalsa iseTsa<br />

ras davpirde ro, waebas isev~, _<br />

Zalian hfiqrobda cqviteb-TiTeba,<br />

daRvremiliyvnen; sevda, naRveli<br />

CamoswolodaT imaT damyureT, samT,<br />

da kidev kargi koromebTan gada-<br />

Toxnil puris sayanedan uTeniaRa rom<br />

brundeboda es rogor marTlad daRlili<br />

gazafxulobiT ufro, noe, RamiT<br />

Sromobda radgan padresaTvis dauSvebeli<br />

iyo muSaoba _ `unda scodnoda<br />

Tavisa, fasi~ _ konstituciiT, es, da<br />

amitomac mTvarianSi xnavda, baravda,<br />

Toxnida, sTesda miwa-ZalianamorCeuli,<br />

TanaqalaqelTagan gansxvavebiT<br />

wil-xvedr miwisa sicocxleSivec miwisve<br />

noe Tumc imaT qalaqSi gvamebs an<br />

swvavdnen andac poseidonis TevzT<br />

ugdebdnen sasanovaged, aki; gaTenebispirs<br />

Toxs did buCqSi malavda noe magram<br />

aniCqas romel-erTisa aba romeli<br />

saqcieli gamoepareboda magram<br />

iyruebda, yurs, aridebda, Tvals _ sxva<br />

Tu araferi, TviT lameqisa, xorcebisa<br />

da xorcebebian qalebianis anderZi iyo,<br />

es _ `de gamoisyidos Cveni codvebi<br />

romlebica rom egeba gvaqvs im miwiT<br />

romelic daswyevla RmerTma~ _ es<br />

lameqisi TviTdazRveva rom iyo esac<br />

mSvenivrad icoda mTavar-samarTalebeb-damcvel-da-naficveqilma<br />

konstituciiTc<br />

mkacrma, aniCqim,<br />

da,<br />

isic kidev kargi rom noes iseTi<br />

ojaxi rom eguleboda atlantidaSi ai<br />

iseTi rom nawilobriv Svebas ro hgvrida,<br />

isa-ojaxi wesrigiani, didnawilobriv<br />

uxinjo iyo:<br />

sagadasaxados xeebidam, da obsidianTan<br />

dakavSirebiT wesierulad ixdidnen<br />

xolme, wesieruladve daiarebodnen<br />

poseidonis taZarSia xuTSaba-<br />

TobiT da taZrisSidac wesivdamcvurad<br />

gaiZaxodnen zomieris xmiT qebaTa qebas<br />

poseidonisasa da safixvnos win gawonasworebulis-xmiTa<br />

xmianebdnen `naam,<br />

naaaam~, _ `de iyos, iyos~-s,<br />

TafluWs ar svamdnen radgan quCaSi<br />

sulac aravis daunaxams imaTTagani<br />

Tvaleb-odnavadac gaelamebuli,<br />

xolo, Sina ki _ `aise uqniaT ro cocxali<br />

xbo Samwvradac ki moeCvenoTo~ _<br />

ambobda asec i-kintirikiko magram netavi<br />

xboeuli raRad hyavdaTa da Tanac<br />

bevri, xolo xandaxan saeWvod-nakleb,<br />

da magram aniCqa da misianebi xarksac ki<br />

ratomRac nakleb-axdeinebdnen xolo<br />

Cxrekebzeda-xo suaRar iyo laparaki,<br />

da TviT iSakasac ki gadausvams imaT<br />

balRebis Tavze, xeli.<br />

da sakvirveli ki is iyo rom aseTs<br />

rogors wesierebs SigadaSigobiT imisobisas<br />

maxasiaTebeli kivili ara magram<br />

mTlad uimisobisas Zaancac didad


11 - 24 noemberi 2011<br />

abRavlebamde yviril-Zalian-ayalmayaliT<br />

dawyebuli xmis CaxleCamde xaviliTRa<br />

damTavrebuli Sexla-Semoxla sCveodaT<br />

xolme iseTebi, rom, qmari-ro<br />

Tuki muStebiT hscemda ganurCevlaTe<br />

suyovelgana, susti sqesi ki saxes<br />

Zalian TvalsaCinod CamohfxaWnida<br />

xolme Tanamecxedred urTierTuli,<br />

qmars, ai ise ro selisa niRbiT gamodioda<br />

qalaqSi mamri, dedakaci ki svelsa<br />

tiloebs idebda saxesa da ferdebze<br />

da kido imaze, iiq, mrgvalad,<br />

yovelTvis ar sWris leRvifoToli,<br />

magram Cavardna-esi mezoblebisa didmosawyenad<br />

aTasSi erTxel Tu mosdiodaT,<br />

_<br />

da esa rogorixSiri `kum fexi gamohyo<br />

mec naxir-naxirao~ ki ar iyo<br />

aramed bevradac ufro egeba `mware Tu<br />

ar Wame tkbilis gemos ver gaigebo~ iyo<br />

da am varaudiT guls ikeTebda maTi<br />

momwone noe da erTiR is aeWvebda rom<br />

aniCqa ki didad uSlida Tavis damqaSebs<br />

im arcTu mcired SeZlebulebze jarimis<br />

dadebas _ `sazogadoebrivi simSvidis<br />

darveva~si gamo da Tvalisridebas<br />

da dadumebas mouwodebda im yvirilianadc-ZalumiTa<br />

gaformebuli<br />

daka-dakasi Taobazec magramki, sxvebi,<br />

rogori didi gakvirvebisagan _<br />

`kaco netavi erTi gamagebina ase mwareda<br />

netai rato daifrines am wesierebma<br />

erTmaneTi~o, `me alxanasi mikvirs ega~,<br />

_ `meki Calxanam gamaoca~,o _ ki, ase<br />

erqvaT _ ver ikavebdnen gawvrTnil<br />

enebsac ki imaTze enamitanviTi cnobebiT<br />

aRvsil-gadaRvsili aniCqa romelica<br />

rom gabrazebuli eubnevoda kintirikikos<br />

`nver Caingdeben Rvv-enas<br />

enga Cemisa saxeZaRlebi ( _ ufro saxeniRbianebi<br />

unda eTqva magram (Tumca)<br />

Secdoma vis (romels) ar mogvsvlia),<br />

nmagR aramkiTxeRlebs nda nmolaybeebs<br />

da ena-winwaggdebulebs da avad-mnsityvelebs,<br />

nraRac ngamoTqma arri mamagaTzed~<br />

_ `ramdeni viri viyide yvela yroyina<br />

gamodgao~, _ mieSvelava kintirikikoi,<br />

_ ooo, nkargi, xswori nxar, xRnxswori,<br />

_ magram ratomRac ase daayola,<br />

_ Tumans ncxra nmaneTinR akliao,<br />

_ raTa... _ gakvirda kitrikiko,<br />

_ raTa da, nkacma nramdeni munzikac<br />

icis, inmdeni mkaciao,<br />

_ isemc!.. _ mxiaruleT wamoayrantala<br />

kintirikikom,<br />

_ eg me sxvebze vsTqvi, iSakas garda.<br />

_ inSakas, garndaa,c!! imissa garndac<br />

nzedac sulnyvela rinqSasaviTa<br />

virriaao-hx!! _ mTlad moiqufra da<br />

wamowiTldac magram ara-sircxvilisagan<br />

radgan sircxvili suver icoda _<br />

naturaluric iyo-yea, saerTod urcxvi<br />

(ra SuaSia... ra SuaSia da im SuaSia<br />

Tanamdeboba qondaiseTi) mosasasamarTlod<br />

damcave, ki,<br />

_ ara umfroso! me mindoda Tqma,<br />

saSaSa-riqSas gardaia sxvebi yvelani<br />

virebia da, iSaka kidee, sxvadasxv-xmebzeda<br />

_ bulbulia, ki.<br />

_ engre!<br />

magram noeTi im wesierad-wodebuli<br />

ojaxisa, imaTze ratomRac xmas ar<br />

iRebda, T.<br />

saerTod rogori keTilmosurne,<br />

wesierebisa, wesrigianul Tadarigianebze<br />

im, krintsac ar sZravda ki ara<br />

da sityvas banzedac ki ugdebda, ki... ase<br />

magaliTad:<br />

_ dRes ra dRea.<br />

_ racginda dRe iyos, wesierebia...<br />

ra _ ara<br />

T ki:<br />

_ raRac cotaTi moiRrubla, egeb<br />

mowvimos. _<br />

Ts, rogor marTals, rogor-Zalian<br />

ar exameboda, es.<br />

da axla noes gadahqonda sadRac<br />

Zalian sxvagan ara magram, moSorebi-<br />

Tac ara magram, sityva:<br />

_ ar momwons Cemi gapadreveba.<br />

_ mere _ Zalian umzerda T.<br />

_ mere araferi.. magram raRaca<br />

sxva var, _ uilajodRa ambobda amas<br />

noe, lameqis anderZs ver daarRvevda.<br />

konstitucia iyo amaze.<br />

aseTi iyo atlantidaSi, atlantiduri,<br />

wesi.<br />

T ki erTxans Tumca Zalian uyurebda,<br />

Sebrundeboda, mere:<br />

_ waval, vifiqreb. safiqrali maqvs,<br />

_ rogorRac sustad uRimoda, mere ki,<br />

ucnaur-iyo: Ts Tumc is qalaqi ar uyvarda<br />

da uyvarda noe, urCevda amas,<br />

mainc, _ wadi, qalaqSi gaiare.<br />

_ ratom... _ Tavgza mTlad ebneoda<br />

noes.<br />

_ ase ajobebs.<br />

_ ratom...<br />

_ ajobebs, ra vqna... egrea, ki, _<br />

ambobda T, _<br />

marTali.<br />

da usrulebda,ucnaur rCevas,noe,<br />

_ padres dideba, aleiqum... _ gul-<br />

Si kideva alei-qunem-ebs hfiqrobda<br />

erTic magra Savbneli, SavidaSavi _<br />

noe, armsmeli, armWameli nugbarebisa<br />

da gindac Semwvar-moxrakul Zaan,<br />

xorcis, _ arada, ra Tavisuflad See-<br />

Zlo, es, _ da erTaderTiRa-qaliani<br />

atlantideli, noe da Tanac padre<br />

suleli iyo aba ra iyo vin iyo aba, _<br />

rogor SeeZlo yvelaferi-es TaTariaxna<br />

egemna sulac ise ro TviT samar-<br />

Talisa-damcavebi su applodismentteebrrebsa<br />

mohyvebodnen magramaac, _<br />

ara!! _<br />

CurCuti, iyo...<br />

yvela zemodan dascqeroda, Tugind<br />

dablebi.<br />

noeze, imis dondloobasa da tlanqad<br />

zonzroxa mouqnelobaze (is mere<br />

ra rom T-saviT ara-ara magram gamxdari<br />

eTqmoda, iyo,) da cocxal-xorcebisa<br />

rogor Zalian yairaToba da ki<br />

ara da sulac ararad Camgdebisa<br />

Zalianc anti-hareginulad, yovelisgvari<br />

maZRrobebisa uarzedmyofi abdali<br />

iyo aba sxva ra... imis Semyure _<br />

daixedavdnen Ripebzeda karga-Car-<br />

Culni, atlantidelebi, romlebica<br />

rom Tavebs `bizmesmeni~-ebs uwodebdnen,<br />

gamohberamdnen racki SeeZloT<br />

muclebs magram isevac ise mainc dablebi<br />

_ bumberazdebodnen. mainca. _<br />

ki.<br />

oRondac mxoloT TavianT-WkuiT.<br />

es.<br />

literaturuli gazeTi<br />

proza 11<br />

dakvirvebulebi ki mainc iyvnen, ki:<br />

_ kaco, esaoxeri faRaraTi ( _ `ku-<br />

Wis aSliloba _ arabulad~. _ qarTuli<br />

enis ganmartebiTi leqsikoni, 1986<br />

w., gv. 443, samTagan Sua sveti) esa iseTi<br />

ramea ro, mTlad erTi dRisac qal-unaxavsa<br />

racginda qalsac qec-dagatiebiebs.<br />

_<br />

ambobda erTic dumebnaWami oRondac<br />

cxvrisa.<br />

atlantidaSi Tuki raimes daaSavebda<br />

vinme _ vTqvaT, IVc coli rom daeso<br />

danarCen-samsa-c-calcolTa gverdiT<br />

da Tavze, andac konstituciis VIII<br />

Tavis VII muxlis be-qveTavi rom daer-<br />

Rvia swored isini aRSfoTdebodnen<br />

yvelaze metad visacro 5 (xuTi) coli<br />

da ramtelimec (ramodeni-meee) Sesayvarebeli,<br />

hyavda, didad aRSfoTebulganrisxebulebi,<br />

iyvnen: `kaco, lameq<br />

royvanda sami coli ikaci kaco padre<br />

iyo da padres nagrami mogvimravlda,<br />

amiT, amasa kiden qurumis-ymisa sisxlsac<br />

ver aRmouCen sisxlSi ragind aniCqa<br />

daeces Tavze ( _ sisxlZarRvebze-o<br />

unda eTqva) Tavis niRbebianaTa~,o,<br />

xoloki vinmes Tu Caavlebdnen da<br />

gakicxavdnen (gind sulac udanaSauloebs)<br />

xorciWamaSi, da msjavrs<br />

daadebdnen _ yvelaze metad sujigrebisamWamelebi<br />

aRSfoTdebodnen:<br />

`aii, Senki gagixma eg muceli (hee,<br />

egeTebis wyevla icodnen mucligaxmoba<br />

aba radidi raRa-iseTi wyevaari,<br />

hih...) Sen ro gexeTqos cxelicecxli da<br />

griliveca obsidiani ar mogvWra kaco,<br />

Tavia~o<br />

xolo samagierod iseTi karqisrameebic<br />

icodnen mTelsa-atlantida-<br />

Si xolo im saqcielebs `xumaraobebi~sas<br />

rouwodebden, da ufro nZlierT<br />

SeeZloTa es da amitomac uyvardaTa<br />

unfro naklebad Zlierebze xumaraobebis<br />

Catareba.<br />

ase magaliTad:<br />

viTo-moSinaurebuli ZaRlebi mainc<br />

aki suyovelTvina ikbinebodnen da ikbinebian<br />

dResac-XXI s, san-epidemiuri<br />

sadgurebi Tu raqvian amisTvisac-xo<br />

tyvila ara gvaq... xolo atlantidursa<br />

ZaRlebs (doberman-pinCeri, buldogi,<br />

inglisuri boqsiori da germanuli<br />

nagazebi... ee, _ magram-vaime sad iyo<br />

maSin inglis-germania da is ki arada<br />

TviT aSS-c ki ar iyo maSvin) radgan mxolodRa<br />

ima-ZaRlebs mxolodRa fxaleulsa<br />

da fsxals (msxals) aWmevdnen<br />

Tavissa-ZaRlebs da amitomac ima-<br />

ZaRlebsa nevrebi (nervebi) mTlad dawyvetili<br />

anu aSlilic hqondaT da,<br />

Rameulsa an gindac amdRe-ulsac mgzavrsa-visme<br />

(vTqvaT, hiranaebisTanaebisaake-en<br />

mimavalebsa) ise-mxolod<br />

ukbendnen kiara mTladac karganaWersa<br />

xorcs orfexulada mdgomela-da<br />

gamoaWamdnen, da ZaRlebi ki mainc<br />

Zalian sWirdebodaT atlantidaSi<br />

qurdoba iyo iq iseTi, ro, aba uZaRlod<br />

aba rogorRa gaiZleboda da Tanac,<br />

zedac, patronebs TiTqmis ara hkbinavden<br />

rac marTalia marTalia,<br />

da, ZaRlebica-ro sxva rameebSic<br />

karga-koxtaTa gamosadegaria _<br />

Tuki vinme sadme TavisTvis midioda,<br />

miepareboda romelime immsiarules<br />

imaze SeZlebuli atlantideli<br />

ukanidam da, Zaan Ronivrad<br />

stacebda TiTebs marcxenasa Tu marjvena<br />

wvivSi (esa sulerTi iyo rac mar-<br />

Talia marTalia)<br />

da iseTis didis mondomebiT da suforte!!-Ti<br />

Sahyefamda mTlad ZaRlurada<br />

ro rooo _<br />

im gulgaxeTqil viTo-TavisTvis<br />

mimavalsa guli ki ara lamis sawarbec<br />

gauskdeboda (ki, ase iyo rac marTalia<br />

marTalia,), da, mere ki iqve romki mTladac<br />

Samxtari haerSivedam maixedamda<br />

vaah, x!!, _ da,<br />

`aii, Senki dagayare mTeli tigrosis<br />

Slami da cocxlad Cagfalle (sityva-`damarxva~<br />

aki ar icodnen adamianebze,<br />

aramed mxolod Cum-gada-<br />

Runul-oqroulobasa da Zvirfas qvebze<br />

samarxebian SuamdinareTelTa da<br />

sxvebTaganac gansxvavebiT rac marTalia<br />

marTalia) aim SlamebSi SigniSigao~,<br />

magram es wyevla wyevlad suara iTvleboda<br />

adresatisadmi, racgind umumfrosisadmi<br />

uncrosisa-xumaraoba<br />

esa-esi imitoma-ro wyevlas Zalianc<br />

gadaswon-swonida radgan ahx-rogor<br />

gulianad (isemc... guli sad hqondaT<br />

aramed pir-saxianad da mxrebiTac,<br />

aTaxTaxebulebiT) icinodnen TviT iumorist-Samyefavi<br />

da amas seiris sanaxavad<br />

gamofenili mravlad-krebilni<br />

moqalaqeebi,<br />

da is mere ra Tu zogsac bebers<br />

amazed guli uskdebodaT (SiSisas _<br />

hqondaT... ra da _ guli!) _ amaze, iqve,<br />

Samhyefavisa sumbuq-sasjelad imisi<br />

jibis masala da aniCqas jani<br />

xolo aisi xumaraoba xom, mTlad<br />

ukeTesi rame iyo rac marTalia, mar-<br />

Talia:<br />

vinme-vinmesa abada Tuki xumaraobiTulad<br />

amcnobdnen-ro Zmai mogikvda<br />

anda colio es kidev aba ra-imdeni,<br />

_ araferi, xolo mavansa Tuki etyoden<br />

ram gamogiyvana biWo saxlidam, Seni<br />

buldogi mouwamlianT viRaca selisniRbosnebsa<br />

da Seni colic sadRac hyofila<br />

gadasuli (sadRac ara,is...<br />

aramed vinme matylebiansa-niRbian-<br />

TanaosTanao-igulisxmeboda amiT, ase,<br />

ki, kiki, kie rac marTalia marTalia,)<br />

da Seni swored isa kalaTi pirTamde<br />

samse, egviptelebTan imisiSoridan<br />

gadmocvlili papirusisa-ylortebi<br />

mTladac adgilze sulac bolomde<br />

SauWamniaTo _<br />

aba Tqven maSin is adresati unda<br />

genaxaT imisi naxva ki erT ki ara da, _<br />

bevr ramed hRirda, _<br />

vaaimeeooo, avahxxhxax!!o, _<br />

Semoikravda TavSi gamwarebulsa<br />

rogor-mware xels meromeliRace bumberazi<br />

da,<br />

movklam imaso, _ anu colsao, _<br />

niRbosanTana gadasvlisaTvis kiara da<br />

aramed imaTa-roo imasa papirusis da<br />

bambukis ki ara da, nexvis (mcenarecaa)<br />

ylortic ar miebarebao da,<br />

gul-ise-Zaan gaxeTqili ezo-karSi<br />

rom SaiWreboda<br />

aba Tqven iqa unda genaxnaT gulgaxeTqilis<br />

( _ gadataniTi mniSvnelobiT<br />

es) rogori Sveba:<br />

ZaRlii _ adgilzed, Tanac cocxali<br />

da misTvis (ZaRlisTvis) miyrili<br />

ispanaxiseulis WamiT patronebisa<br />

gulSi-ZaRluraT su dediginebiT, mWami,<br />

isa kalaTi ylortebiT samse _ isica<br />

xoom-adgilzeda da, am SemTxvevaSi<br />

Svebisagan Tumca suaRar igineboda<br />

iqamdisina-Tavqudmoglejils-gzaSi<br />

qurdebis gvarSi gasaTxovrebzed da ase<br />

Semdeg magram valeriani-kapleb ase 30-<br />

dan ormocamde wveTs kankal-mainca<br />

SerCenili xel-TiTebiTa, hsvamda, da<br />

merekiRa ylortT-mrTelobaSi darwmunebulebi<br />

aiisica da raoxunjurad<br />

moxumaraoebica im erTisaca Zaliancols<br />

erToblivaTe gaxarebulni erTsac<br />

adgilzed erToblivada xasiaTzeda<br />

mosulebi erToblivaTe magrada<br />

brwkenden iciT Tqven karga-esa Tu sad<br />

_ rac marTalia, marTalia...,<br />

magram, esac ki ar iyo, raRa Tqma<br />

unda _ ara, _ ukiduresi gadaxvevebi.<br />

is wesierni alxana da Calxana kide<br />

_ mTlad arasodes gaiwaixumaraobdnena,<br />

ki,<br />

da arcac imaT emaRvalakebodnen _<br />

aseTi iyo aniCqasa da kintrikikos mier<br />

dadgenili dadgenileba, ki, mTladac<br />

rogorca, wesi,<br />

magram noe rom araserioznul pir-<br />

Ta xumaraobebs SesCivlebda Ts, da mere<br />

SvebiT imasac rom daayolebda rom ra<br />

wesierebi iyvnen wesieruli isa-colidaqmari,<br />

T usmenda Tu ar usmenda verc<br />

Seatyobdi ise eqcia piri ganze.<br />

...raRaca ido T-s saqcielSi, am.<br />

magram usmenda raRa Tqma unda...<br />

albaT.<br />

da ar iyo, ara, ukiduresi gadaxvevebi<br />

raRa Tqma unda arca-es<br />

da<br />

arcac gaRrmavebuli Zalian metad<br />

qurdoba,<br />

Rleta,<br />

tyuili,<br />

garyvnileba,<br />

ra sixarbe da<br />

gaumaZRroba da vin mosTvlis kidev<br />

ramdeni ram, _<br />

ukiduresad gadaxvevebi _<br />

kidee win iyo.<br />

gagrZeleba Semdeg nomerSi


12 interviu<br />

literaturuli gazeTi<br />

mkiTxveli<br />

dima erisTavi:<br />

`saqarTvelo poetebis qveyanaa~<br />

_ qarTuli wignis ganviTarebis<br />

saqmeSi Tqveni wvlili gansakuTrebulia.<br />

amitom Zalze mniSvnelovnad mimaCnia<br />

is faqti, rom `galas~ Jiuris<br />

wevri da Tanamedrove qarTuli literaturis<br />

axal-axali nimuSebis Semfasebeli<br />

swored Tqven brZandebiT.<br />

wlevandeli konkursis monawileebze<br />

ras gvetyviT rogoria Tqveni STabe-<br />

Wdilebebi<br />

_ mogexsenebaT, konkursis gamarjvebulebi<br />

Svid nominaciaSi unda gamogvevlina.<br />

piradad me nominaciisTvis<br />

_ wignis mxatvroba, konkursze wardgenili<br />

138 wignidan sami saukeTeso unda<br />

SemerCia. metwilad sabavSvo wignebi<br />

iyo. unda giTxraT, gakvirvebuli davr-<br />

Ci _ araCveulebrivi ilustratorebi<br />

gvyavs da maTgan umjobesis dasaxeleba<br />

Zalian rTuli aRmoCnda. nominantebis<br />

SerCevis Semdeg gamarjvebulebi<br />

Jiuris wevrTa erToblivi msjelobisa<br />

da SeTanxmebis Sedegad gamovlindnen.<br />

amrigad, nominaciaSi wignis mxatvroba<br />

gamarjvebulad dasaxelda loreta<br />

abaSiZe-Sengelia, romelmac maRal mxatvrul<br />

doneze daasuraTa Tamri fxakaZis<br />

zRapari saxelwodebiT `globusas<br />

da lukas Tavgadasavali~ (gamomcemloba<br />

`pegasi~). is am wignze araer-<br />

Ti weli muSaobda, ilustraciebis ramdenime<br />

varianti Seqmna da vfiqrob,<br />

Rirseulad daimsaxura pirveli adgili.<br />

aseve, nominantebi iyvnen _ sofio<br />

kinwuraSvili, romelmac SesaniSnavad<br />

gaaforma mravali wigni seriidan `Cemi<br />

pirveli wignebi~ (`bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~) da manana morCilaZe,<br />

mxatvari krebulisa `sabavSvo leqsebi<br />

da moTxrobebi~ (`saqarTvelos macne~).<br />

_ ra kriteriumiT afasebT wignis<br />

mxatvrobas an raa aucilebeli imisTvis,<br />

rom mxatvar-ilustratorma<br />

Jiuris maRali Sefaseba daimsaxuros<br />

_ konkursze warmodgenili wignebis<br />

SerCevisas upirvelesad yuradRebas<br />

vaqcev, Tu rogoraa Sedgenili maketi.<br />

sxvaTaSoris, wignis maketis awyoba<br />

erTgvarad kinomontaJs hgavs. mravali<br />

filmis mxatvrobaze mimuSavia da<br />

roca vuyureb rogor ebmis erTi kadri<br />

meores, gamocdilebiT vxvdebi, ra donis<br />

filmTan gvaqvs saqme. wignis mxatvrobis<br />

Sefasebisas, yuradReba unda<br />

mieqces Sesrulebis dones, mxatvris<br />

warmosaxvis unars, mTavari personaJis<br />

xasiaTis warmoCenas da ase Semdeg. es<br />

gaxlavT wesi, romliTac namuSevris<br />

Sefasebisas vxelmZRvanelob, Cems studentebsac<br />

amas vaswavli.<br />

_ radgan saubari `galaTi~ daviwyeT,<br />

vfiqrob bunebrivi iqneba, ramdenime<br />

sityviT Tanamedrove qarTveli<br />

avtorebis nawarmoebebsac SevexoT.<br />

ramdenad intensiurad ecnobiT<br />

axalgazrda mwerlebis Semoqmedebas<br />

_ Cemi Taobis mwerlebma, romlebTanac<br />

axlo megobroba makavSirebda,<br />

icodnen, rogor gatacebiT vkiTxulobdi<br />

wignebs. magram ukanaskneli xuTi<br />

weliwadia, wignis mtveri imdenad mwvave<br />

alergias mmarTebs, kiTxvas veRar vaxerxeb<br />

da Tanamedrove literaturul<br />

procesebsac Zveleburad veRar vadevneb<br />

Tvals.<br />

samwuxarod, adamianebi wignebs TansaqarTvelos<br />

saxalxo mxatvari, cnobili grafikosi da ilustratori batoni dima erisTavi dRis sami saaTvisTvis<br />

TavisTan, saxelosnoSi meloda. sagangebod am SexvedrisTvis gamofina wlebis win ilia WavWavaZis `kacia adamianisTvis~<br />

Seqmnili ilustraciebi da Seqspiris `hamletis~ mxatvroba _ swored is naxatebi, romelic 1976-Si wlis<br />

saukeTeso ilustraciebad aRiares. `hamletTan~ mas aqvs gansakuTrebuli damokidebuleba, romelic mamas – inglisuri<br />

enisa da literaturis uzado mcodnes _ vaxtang erisTavs da siymawvilisdroindel mogonebebs ukavSirdeba<br />

(Tumca amis Sesaxeb mogvianebiT Tavad gviambobs).<br />

batonma dimam 1956 wels Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiis grafikis fakulteti ilustrirebis ganxriT<br />

daamTavra. mas Semdeg mTeli cxovreba qarTuli wignis ganviTarebas emsaxureba. asze meti wignis mxatvaria. megobrobda<br />

araerT gamoCenil qarTvel mweralTan, bevri maTganis Semoqmedeba Tavisi SesaniSnavi grafikiT gaucocxlebia.<br />

misi saxelosno nawilobriv qarTvel mweralTa portretebis galereasac warmoadgens. vis ar SexvdebiT _<br />

karlo kalaZes, oTar WilaZes, mirian abulaZes, givi gegeWkors. aqvea ilia WavWavaZec _ saocrad Rrma mzeriT, xasiaTiT,<br />

energiiT. Cemi yuradReba batoni dimas biblioTekamac miiqcia, gansakuTrebiT misma erTma nawilma _ wignebis<br />

Zvelma karadam, romelic SeiZleba iTqvas, klasikiT sunTqavs, masSi ZiriTadad Zveli, ucxoenovani gamocemebia<br />

Tavmoyrili.<br />

batoni dima dRemde aqtiurad muSaobs _ xatavs, Tbilisis samxatvro akademiaSi pedagogiur saqmianobasac eweva,<br />

studentebs ilustrirebas aswavlis... garda amisa, meore welia Tbilisis sakrebulos mier daarsebuli literaturuli<br />

konkursis _ `galas~ _ Jiuris wevria. Cveni saubari am TemiT daiwyo.<br />

daTan daSordnen. amasTan dakavSirebiT<br />

besik xaranaulis sityvebi maxsendeba:<br />

roca is nobelis premiaze waradgines,<br />

moswrebulad Tqva, iqneb, Cemi<br />

leqsebis kiTxva `nobelis~ xaTriT mainc<br />

daiwyono. wignebis mimarT interesis<br />

nakleboba mTeli msoflios senia.<br />

mogexsenebaT, sabWoTa wlebSi, rus<br />

xalxs yvelaze aqtiur mkiTxvelad miiCnevdnen,<br />

Tumca wignisadmi siyvarul-<br />

Si arc qarTvelebi CamovrCebodiT<br />

vinmes. erTxel Sin gvian vbundebodi.<br />

maSin sololakSi, tabiZis quCaze vcxovrobdi<br />

da rusTavelis gamzirs fexiT<br />

davuyevi. vxedav, quCis mopirdapire<br />

mxares, `imelTan~ xalxis grZeli rigi<br />

dgas. davinteresdi, ra xdeba-meTqi da<br />

aRmoCnda, dostoevskis mravaltomeulze<br />

xelmowera mimdinareobda.<br />

Tanaqalaqelebis danaxvaze, Ramis sam<br />

saaTze `wignis rigSi~ rom idgnen, Tavi<br />

ubednieresad vigrZeni.<br />

_ XX saukunis qarTvelma mwerlebma<br />

mdidari literaturuli<br />

memkvidreoba datoves. rogorc brZaneT,<br />

am avtorebs Soris Tqveni megobrebic<br />

iyvnen. maTi wignebis mxatvarilustratori<br />

da erTguli mkiTxveli<br />

brZandebodiT. gasuli saukunis qarTuli<br />

mwerlobis mimarT Tqveni<br />

damokidebulebis Sesaxeb miambeT.<br />

_ erTxans gamomcemloba `nakadulis~<br />

mxatvari viyavi, iq bevri wignis<br />

ilustraciaze vimuSave, magram yvelaze<br />

kargad mainc `ciskarSi~ gatarebuli<br />

wlebi magondeba. `ciskari~ mdidari<br />

SemoqmedebiTi cxovrebiT cxovrobda.<br />

misi pirveli redaqtori vaxtang<br />

WeliZe gaxldaT. TanamSromlebi<br />

iyvnen giorgi SatberaSvili, tariel<br />

Wanturia, givi gegeWkori, Tamaz WilaZe,<br />

otia paWkoria... dRes ukve klasikosad<br />

aRiarebulma araerTma qarTvelma<br />

mweralma, Tavisi nawarmoebebis<br />

beWdva swored `ciskarSi~ daiwyo. maT<br />

Soris iyvnen guram rCeuliSvili, nodar<br />

dumbaZe, otia ioseliani, kidev<br />

bevri SeiZleba CamovTvaloT. maxsovs,<br />

otias `levana~ rom daibeWda pirvelad...<br />

araCveulebrivi moTxroba iyo.<br />

Wabua amirejibis cnobili romanic _<br />

`daTa TuTaSxia~ _ mkiTxvelma `ciskris~<br />

furclebidan gaicno. Cven _ mxatvrebs,<br />

mwerlebs _ 60-ianelebs gveZaxdnen.<br />

wlebis manZilze dagrovilma<br />

SemoqmedebiTma energiam, maSin TiTqos<br />

erTianad, arnaxuli ZaliT amoxeTqa da<br />

axali kulturuli epoqis sawyisad<br />

iqca.<br />

`ciskarTan~ aqtiurad TanamSromlobdnen<br />

mxatvrebic _ Tengiz mirzaSvili,<br />

Sura banZelaZe, jemal lolua,<br />

gulda kalaZe. ubednieresi xana gvedga.<br />

jemal lolua _ umetesad nodar dumbaZis<br />

nawarmoebebs asuraTebda, Tengiz<br />

mirzaSvili _ rezo inaniSvilis moTxrobebs...<br />

sxvaTa Soris, cota xnis win<br />

rezo inaniSvilze momzadebul satelevizio<br />

gadacemas vuyure, mis Semoqmedebaze<br />

guram doCanaSvili sainteresod<br />

saubrobda. rezo marTlac ara-<br />

Cveulebrivi pirovneba da didi mweraliyo.<br />

misi moTxrobebi namdvili Sedevrebia.<br />

icoda, rom am JanrSi saukeTeso<br />

iyo da romanTan SeWideba arc<br />

arasodes ucdia. inaniSvili gogla leoniZis<br />

Rirseuli memkvidrea. goglas<br />

`Rvinjua~ gaxsovT ra xasiaTi aqvs<br />

Seqmnili, rogori qarTuli<br />

moTxrobaa.<br />

axla msurs, oTar WilaZeze giTxraT<br />

oriod sityva. saqarTvelo poetebis<br />

qveyanaa da amitom galaktionis<br />

fenomeni CemSi gaocebas ar iwvevs,<br />

arc oTar WilaZis didebuli poezia<br />

makvirvebs, magram vfiqrob, qveyana-<br />

Si, sadac prozis didi tradicia ar<br />

arsebobs (Tumca ilia WavWavaZe da<br />

ramdenime sxva gamorCeuli mwerali<br />

gvyavs), gasaocaria oTar WilaZis<br />

brwyinvale Tanamedrove proza. gansakuTrebiT<br />

aRvniSnavdi mis romans<br />

`yovelman Cemman mpovnelman~. namdvili<br />

Sedevria. am romanis ilustraciebze<br />

xSirad vamuSaveb Cems studentebs.<br />

Tavadac bevrjer damixatavs,<br />

magram Semdeg mivxvdi, raRac sxva<br />

gziT mivdiodi, avtoris mier Seqmnil<br />

personaJebs Zalze realisturad gamovsaxavdi...<br />

da yvela ilustracia<br />

movspe. mxolod erTi, wina furceli,<br />

romelzec romanis sxvadasxva epizodi<br />

da personaJebi mqonda gamosaxuli,<br />

oTars vaCuqe.<br />

_ sadRac wavikiTxe, guram<br />

rCeuliSvils, mis tragikul daRupvas<br />

ixsenebdiT. axlos icnobdiT<br />

_ `ciskarSi~ guramis ori moTxroba<br />

davasuraTe. erT-erTi `marina~<br />

iyo, romlis siuJeti guramis da-<br />

Rupvis istorias sabediswerod<br />

daemTxva. `ciskris~ morigi nomeri,<br />

romelSic es moTxroba iyo dabeWdili,<br />

swored guramis daRupvis dRes<br />

gamovida. uniWieresi mwerali iyo.<br />

axlo megobrebi ar vyofilvarT, Tumca<br />

erTmaneTis mimarT simpaTiiTa da<br />

pativiscemiT viyaviT ganwyobilni.<br />

`ciskris~ redaqciaSi vxvdebodiT<br />

xolme, xanac _ quCaSi.<br />

_ batono dima, Tqvens mier `kacia-adamianisTvis~<br />

Sesrulebuli<br />

ilustraciebi Zalian momwons. vfiqrob,<br />

luarsab TaTqariZis saxe gansakuTrebiT<br />

saxasiaToa. naxatebSi<br />

nawarmoebis mimarT Tqveni damokidebulebac<br />

igrZnoba.<br />

_ didi xnis winaT ilia WavWavaZis<br />

iubilesTan dakavSirebiT gaimarTa<br />

gamofena, romelzec araerTi mxatvris<br />

mier Sesrulebuli `kacia-adamianis~<br />

ilustraciebi gamoifina.<br />

gamofenas eswrebodnen germaniidan<br />

sagangebod iubilesTvis Camosuli<br />

stumrebi _ erT-erTi gamomcemlobis<br />

warmomadgeneli da mTargmneli,<br />

romelic imxanad swored am nawarmoebis<br />

Targmanze muSaobda. Zalian meamayeba,<br />

rom germanulenovani `kacia<br />

adamianisTvis~ maT Cemi ilustraciebi<br />

SearCies. wigni qalaq laifcigSi<br />

daibeWda.<br />

rogorc mkiTxveli, vityodi, rom<br />

ilias WavWavaZis es Txzuleba umaRlesi<br />

rangis literaturaa, Zalze<br />

qarTuli nawarmoebia. kritikosebi<br />

franc kafkas Semoqmedebaze werdnen,<br />

mas egzistencializmisTvis damaxasiaTebeli<br />

absurdi sWvalavso. vfiqrob,<br />

igive SiZleba iTqvas ilias `kacia-adamianze~.<br />

ilias uyvarda Tavisi<br />

eri, `TaTqariZeebic~ Zlier uyvarda<br />

da maTi gamaTraxebis ufleba amitomac<br />

hqonda.<br />

11 - 24 noemberi 2011<br />

minaxavs `kacia-adamianis~ pirvandeli<br />

gamocemebi, sadac TaTqariZis karmidamos<br />

aRwerisas, ewera: `warmoidgineT,<br />

Sua kaxeTis patara sofelSi erTi<br />

triali, dacemuli adgili da im adgilis<br />

Suagulsa _ oretaJiani saxli qviTkirisa~.<br />

Cans, maSin ase metyvelebdnen.<br />

momdevno gamocemebSi ki `oretaJiani~<br />

`orsarTulianiT~ Seicvala.<br />

miyvars mixeil javaxiSvilis proza.<br />

siamovnebiT vkiTxulob grigol robaqiZes.<br />

miseuli weris manera, teqstebi<br />

sruliad gansxvavdeba sxva qarTveli avtorebis<br />

nawerebisgan. vfiqrob, misi `gvelis<br />

perangi~ evropuli literaturuli<br />

tradiciiTaa gamsWvaluli, evropuli<br />

yaidis prozauli nimuSia.<br />

_ Tqvens saxelosnoSi Semosvlisas<br />

Cemi yuradReba `hamletis~ mxatvrobam<br />

miipyro. odesRac, isini wlis saukeTeso<br />

ilustraciebad aRiares.<br />

_ Tavdapirvelad `hamletis~ ilustraciebi<br />

personalur gamofenaze warmovadgine.<br />

gamofena gamomcemloba `meranis~<br />

darbazSi, pirvel sarTulze moewyo.<br />

`meranis~ sagamofeno sivrce mxatvarTa<br />

namuSevrebs xSirad eTmoboda.<br />

erTxel iq personaluri gamofena elene<br />

axvledianmac gamarTa. `meranis~ maSindeli<br />

direqtori karlo kalaZe gaxldaT.<br />

mogvianebiT, Seqspiris TxzulebaTa<br />

qarTuli Targmanebis ilustrirebuli<br />

krebuli momzadda. didi moculobis<br />

wignis gamocemaSi araerTma mxatvarma<br />

miiRo monawileoba. zurab niJaraZem, jemal<br />

loluam, loreta Sengeliam da sxva<br />

mxatvrebma sxvadasxva nawarmoebi daasuraTes.<br />

me `hamleti~ avirCie.<br />

_ mainca da mainc `hamleti~ ratom<br />

airCieT<br />

_ mama brwyinvaled flobda inglisur<br />

enas (SesaniSnavad icoda aseve germanuli).<br />

Tumca is profesiiT filologi<br />

ar yofila, samxatvro akademiis kursdamTavrebuli<br />

iyo, grafikis fakultetze<br />

ilustraciis klasSi swavlobda.<br />

evropul mwerlobas zedmiwevniT icnobda,<br />

klasikosebs dedanSi kiTxulobda<br />

da didi literaturiT sazrdoobda,<br />

im samyaroSi cxovrobda. vfiqrob, umZimesi<br />

1924-1937 wlebi swored aman gadaatanina.<br />

maxsovs, yovel saRamos masTan erTad<br />

vkiTxulobdi `hamlets~ da intensiurad<br />

vmecadineobdi inglisur enaSi. Tvrameti<br />

wlisam akademiaSi rom Cavabare, mecadineobas<br />

Tavi mivanebe. mas mere ucxo enis<br />

codna didad araferSi gamomdgomia da<br />

Zalian gamikvirda, roca 30 wlis Semdeg,<br />

oTar ioselianis `mTvaris favoritebze~<br />

samuSaod parizSi Casulma, inglisurad<br />

saubari Tavisuflad daviwye.<br />

_ Tqvens wignebis karadaSi, umetesad<br />

Zvel gamocemebs vxedav. es mamis<br />

naqoni wignebia<br />

_ mamaCemis biblioTeka umetesad ucxoenovan<br />

gamocemebs _ germanul da inglisur<br />

wignebs moicavs. isini aq tabiZis<br />

quCidan _ Cveni Zveli saxlidan gadmovitane<br />

da iseTive mimdevrobiT ganvalage,<br />

rogorc mamas dros iyo.<br />

samwuxarod, alergiuloba saSualebas<br />

ar maZlevs, karada xSirad gamovaRo<br />

da sayvareli avtorebi vikiTxo.<br />

esaubra Tamar Juruli


11 - 24 noemberi 2011<br />

`literaturuli gazeTis~ me-60<br />

nomerSi tariel Wanturiam qurdobaSi<br />

mamxila. batoni tarieli ixsenebs ramdenime<br />

wlis win Jurnal `Cvens mwerlobaSi~<br />

gamoqveynebul Cems Canawerebs sa-<br />

TauriT `ubis wignakidan~ da aRniSnavs:<br />

`Cemi saubris Temaa `Cvens mwerlobaSi~<br />

dabeWdili werili `ubis wignidan~.<br />

werilSi CemTvis sainteresoa qvesaTauri<br />

`mxiaruli riTmebi~.<br />

mere ki amgvarad ganagrZobs:<br />

`tariel Wanturias Wkviani riTmebis<br />

leqsikonis Semdeg Seiqmna mxiaruli<br />

riTmebis leqsikoni! ara, leqsikoni<br />

aRar daarqva avtorma Tavis namuSevars<br />

– ase nametani daemgvaneboda Cemsas.<br />

arc Cemi saxeli axsena – cru prioritetis<br />

dakargvis SeeSinda, etyoba<br />

(saerTod, rodis iyo, qurdi sagangebo<br />

gancxadebas akeTebda, esa da es nivTi ama<br />

da am ojaxidan movipareo). metic, saer-<br />

Tod miafuCeCa Cemi arseboba~.<br />

cota qvemoT ki batoni tarielis am<br />

opusSi vkiTxulobT:<br />

`xis Ziras rom iwve, msxali Camovardes<br />

da am ambavma dedamiwis mizidulobis<br />

kanonze dagafiqros, niutoni da<br />

misi vaSli ar unda dagaviwydes da ar<br />

unda gegonos, rom es kanoni Sen aRmoa-<br />

Cine! Wkviani riTmebis mere, ra Tqma<br />

unda, mxiaruli riTmebic SeiZleba<br />

mogafiqrdes, keTilSobili riTmebic,<br />

gaTaxsirebuli riTmebic, paskvilanti<br />

riTmebic. gei riTmebic geiriTmeba<br />

sadRac, magram zrdiloba moiTxovs, im<br />

niutonis vaSlisa ar iyos, Wkviani riTmebis<br />

leqsikoni gagaxsendes – is, vinc<br />

da rac iyo pirveliTagan!~.<br />

vaRiareb: marTebulad var mxilebuli<br />

qurdobaSi. aba ra, `mxiaruli riTmebis~<br />

saxelwodebiT salaRobo<br />

striqonebs aqveyneb, Se kaco, da misi<br />

avtori (Janris saxelwodebis avtori!)<br />

ar unda axseno mere ra, rom saxumarod<br />

gariTmul Cems striqonebs<br />

leqsikonTan aranairi msgavseba ar<br />

aqvs, mere ra, rom `Wkvianis~ nacvlad<br />

CemTan `mxiaruli~ weria, mTavari is<br />

aris, orivegan riTma rom aris mTavari!<br />

literaturuli gazeTi<br />

levan bregaZe<br />

aRiarebiTi Cveneba<br />

vaRiareb qurdobis faqts da sasjelis<br />

Semsubuqebis imediT mzad var<br />

gamoZiebasTanac viTanamSromlo –<br />

sxva mparavTa Sesaxebac mogawodoT<br />

informacia.<br />

akrifeT internetis saZiebelSi sityvebi<br />

`âåñ¸ëûå ðèôìû~, rac qarTuli<br />

`mxiaruli riTmebis~ zusti Sesatyvisia,<br />

dahkariT TiTi `enters~, da naxeT<br />

ramdens miuTvisebia tariel Wanturias<br />

genialuri migneba – `Wkviani<br />

riTmebis leqsikoni~ – ruseTSi! verc<br />

ki davTvale, imdenni arian! maTac, Cemi<br />

ar iyos, sityva `leqsikoni~ amougdiaT<br />

(romelic, kacma rom Tqvas, arc maT<br />

teqstebs Seefereba, CemebiviT arc maT<br />

scxiaT rame leqsikonisa), sityva<br />

`Wkviani~, kvalis dafarvis mizniT, CemsaviT<br />

`mxiaruliT~ CaunacvlebiaT<br />

(TiTqos eseni – `Wkviani~ da `mxiaruli~<br />

– erTi da igive ar iyos!), da, cru<br />

prioritetis dakargvis SiSiT, arc<br />

batoni tarieli hyavT damowmebuli,<br />

Tundac sqolioSi.<br />

age, gamomcemloba `kosmoss~ 2011<br />

wels am saTauriT (`Âåñ¸ëûå ðèôìû~ –<br />

`mxiaruli riTmebi~) wignic ki gamoucia<br />

natalia voroninas redaqtorobiT.<br />

erT saitze aseTi TamaSic wamouwyiaT:<br />

`Êàêàÿ åñòü âåñ¸ëàÿ ðèôìà ê òâîåìó<br />

èìåíè~.<br />

zogi qurdi iseTi utifaria, kvalis<br />

dafarvasac ar cdilobs – ucvlelad<br />

iTvisebs batoni tarielis mier<br />

mignebul sintagmas da viTomcda ar<br />

axsovs, `vinc da rac iyo pirveliTagan!~.<br />

amaSi dasarwmuneblad SegiZliaT<br />

internetsaZiebelSi amjerad<br />

`óìíûå ðèôìû~ akrifoT, erTxelac<br />

dahkraT `enters~ TiTi da Tqven Tvalwin<br />

tariel Wanturias kuTvnili sintagmis<br />

qurdobaTa aRmaSfoTebeli<br />

faqtebi amolagdeba.<br />

`Î÷åíü ïîíðàâèëîñü, Äèíà! À ýòè ÷óäíûå<br />

è óìíûå ðèôìû: áåñöåííûé – áåñöåëüíûé,<br />

ïðåêðàñíûé - íàïðàñíûé... – âîîáùå êëàññíî...~,<br />

– swers erTi unamuso Tavis mopoeto<br />

megobars.<br />

(Cem mier xazgasmuli óìíûå ðèôìû<br />

qarTulad `Wkviani riTmebia~).<br />

viRac maqsim titovs urcxvad ganuTavsebia<br />

internetSi Tavisi viTomda<br />

leqsi, romelSic aseTi strofia:<br />

`Âåñíîé áåðó ÿ êèñòè, êðàñêè,<br />

Âñåãäà ñ ýòþäíèêîì â ðóêàõ.<br />

À îñåíüþ ñ ïåðîì ïîýòà<br />

È óìíîé ðèôìîé íà óñòàõ~.<br />

sxva rusul saitze amgvari ram aRmovaCine:<br />

gamoxmaureba 13<br />

`ß ïûòàþñü íàéòè âîëøåáñòâî,<br />

Ïûòàþñü ñîçäàòü êëàññèêó,<br />

Ìóñîðíàÿ êîðçèíà ïîëíà áóìàãè,<br />

Óìíûå ðèôìû, óâèäèìñÿ ïîçæå!~.<br />

ra aris es ra da, pwkaredia amis<br />

gverdiT ganTavsebuli inglisuri leqsisa:<br />

`Trying to find the magic<br />

Trying to write a classic<br />

Waste-bin full of paper<br />

Clever rhymes, see you later~.<br />

(Cem mier xazgasmuli clever rhymes<br />

qarTulad `Wkviani riTmebia~).<br />

ase rom, tariel Wanturias `Wkvian<br />

riTmebs~ kontrabandulad inglisurenovan<br />

samyaroSic SeuRwevia!<br />

mere germanul internetSic Sevixede<br />

da aba iq vipove, Tu vipove tariel<br />

Wanturias uamravi gamqurdavi.<br />

ai erTi gancxadeba, romelic<br />

leqsebs uwevs reklamas:<br />

`Ermutigende Verse, kluge Reime, geistreiche<br />

Gedichte und weise Sprüche berühmter<br />

Menschen~<br />

(Cem mier xazgasmuli kluge Reime<br />

qarTulad `Wkviani riTmebia~).<br />

tariel Wanturias migneba mTel<br />

dedamiwas mosdebia, qarTvel poets ki<br />

aravin axsenebs! gsmeniaT aseTi totaluri<br />

ignorireba pirvelaRmom-<br />

Cenisa!<br />

yvelaze metad mainc erT germanul<br />

saitze dadebulma im yalbma cnobam<br />

aRmaSfoTa, romlis mixedviTac<br />

TiTqosda 1784 wels kvartalur germanul<br />

JurnalSi saxelwodebiT `Für<br />

Aeltere Literatur und Neuere Lektüre~ vinme august<br />

fridrix ernst langbains `Zvelgermanuli<br />

Wkviani riTmebi~<br />

gamoeqveynebinos, rac yovlad SeuZlebelia,<br />

vinaidan tariel Wanturias<br />

`Wkviani riTmebis~ saleqsikono<br />

masalas, rogorc batoni tarieli Tvi-<br />

Tonve gvauwyebs, gasuli saukunis 70-<br />

iani da 80-iani wlebis mijnaze unaxavs<br />

pirvelad dRis sinaTle.<br />

ase da amrigad, me Cemi vTqvi, alalad<br />

da gulwrfelad. axla jeri<br />

Tqvenzea, batono msajulno!<br />

emzar kvitaiSvili<br />

rainduli sulis poezia<br />

xSirad mifiqria _ Tamaz Cxenkels<br />

sicocxleSi erTi leqsic rom ar daewera,<br />

mTeli misi arseba da laRi, SeuzRudavi<br />

buneba poeziis SesagrZnobad iyo<br />

momarTuli. Tamazis cxovreba, yovelgvari<br />

Selamazebis gareSe, Tavad iyo<br />

poezia da amas sakamaTod veravin gaxdis,<br />

visac igi Tund erTxel unaxavs.<br />

Tamaz Cxenkelma Cveuli mokrZalebisa<br />

da Tavisi Tavisadmi zedmetad mkacri<br />

midgomis gamo, mxolod ori krebuli<br />

gamosca _ `mzebudoba~ (1980) da<br />

`sarkiTa da saxiTa~ (2002), meore gacilebiT<br />

srulia, TiTqmis mTel SemoqmedebiT<br />

gzas moicavs; adreve unda gamomexata<br />

am wignebisadmi Cemi damokidebuleba,<br />

magram, aTas wvrilmanSi gaxlarTulma,<br />

ver movaxerxe da amJamad<br />

Sevecdebi, nawilobriv mainc gamovisyido<br />

Cemi uneblie uyuradReboba.<br />

dabadebis samocdameTxuTmete wlisTavze<br />

Tamaz Cxenkels mcire, magram<br />

Zalze angariSgasawevi werili uZRvna<br />

mxatvruli Targmanis didostatma, Tavad<br />

brwyinvale poetma daviT weredianma.<br />

im werilSi, sxva rameebTan erTad,<br />

naTqvami iyo Tamaz Cxenkelis prioritetze<br />

zogierTi saleqso formis danergvaSi:<br />

`vfiqrob, saWiroa, oriode sityviT<br />

qarTuli `gitanjalis~ saleqso sazomsac<br />

SevexoT. es aris, ase vTqvaT, daSlili<br />

ToTxmetmarcvliani, oTx da xuTmarcvlovan<br />

muxledTa Tavisufali monacvleoba.<br />

qarTuli `gitanjali~ rom<br />

ara, Cveni dRevandeli verlibri saer-<br />

Tod saleqso formis gareSe darCeboda,<br />

radgan sxvagvarad dawerili misi<br />

nimuSebi mxolod grafikulad,<br />

striqonebad Caweris gamo aris leqsi,<br />

JReradobiT, isic, ukeTes SemTxvevaSi,<br />

ritmuli prozaa~.<br />

es Sexeduleba sakamaTo ar gaxlavT,<br />

Tumca erTi ram mainc unda aRiniSnos<br />

_ `gitanjalis~ Targmnamde Tamaz Cxenkelma<br />

igive sazomi Tavis adreul,<br />

ormociani wlebis Tavisufal leqseb-<br />

Si mosinja, rasac, albaT, sagangebo<br />

dakvirveba da gansja dasWirdeba.<br />

* * *<br />

arasodes damaviwydeba adreuli<br />

Semodgomis Tbili saRamo, roca<br />

sololakSi, masTan stumrad misuls,<br />

Tamaz Cxenkelma Tavisi leqsebi wamakiTxa.<br />

calke rveulSi hqonda gadawerili<br />

uaxloesi megobrebis _ zurab<br />

kakabaZis, rezi TvaraZis, lana RoRoberiZis,<br />

arCil sulakauris leqsebi, mis<br />

mierve SerCeuli, misi samyaros, sulieri<br />

wyobis monaTesaveni.<br />

Zneli dasajerebeli gaxldaT, rom<br />

im sulisSemxuTvel droSi axalgazrda<br />

kacma samagaliTo TavisTavadoba,<br />

meoba wmindad SeinarCuna da saqarTvelos,<br />

misi tragikuli warsulis siyvaruls<br />

ase Tamamad, daufaravad avlenda.<br />

im dRidanve CamrCa mexsierebaSi Wabukobis<br />

Jams (1946) dawerili leqsis<br />

idumalebiT aRsavse striqoni, xaverdiviT<br />

rom efineba da mrumed feravs, mzis<br />

Casvlis mere, qarTlis xriok, garindul<br />

gorakebs:<br />

gamodis Rame ufliscixis<br />

talanebidan...<br />

didad mesiamovna, rom swored es<br />

leqsi uZRvis mis, dResdReobiT, yvelaze<br />

srul, mSvenier krebuls `sarki-<br />

Ta da saxiTa~.<br />

Tamaz Cxenkelis raindul pirovnebasTan<br />

mudam SeuTavsebeli iyo raime<br />

saxis daTmoba, ukandaxeva, Torem igi<br />

ver ityoda kojris cixeze daweril<br />

leqsSi (`azeula~) Tanaziarobis gamomxatvel<br />

sakralur striqonebs, sadac<br />

bolomdea Cawerili `gulis varami~ da<br />

poeti mesaidumlesaviT dgas aTasi qartexilebis<br />

momswre Zveli saqarTvelos<br />

didebuli naSTis pirispir:<br />

gavige Seni didi ocneba<br />

da mobjenili yelamde boRma.<br />

mimzidvelia am periodis leqsebis<br />

wregadasuli silaRe, bunebis mSvenierebiT<br />

tkboba, wvimis mere gamzirze<br />

gaseirneba da sicocxlis maradisobis<br />

mZafri gancda.<br />

metad Taviseburi da Rrma leqsia<br />

uiRblo siyvarulis romantiul ferebsa<br />

da grZnobebSi warmomsaxveli `aragvuli<br />

Rame~, romelmac SeiZleba bara-<br />

TaSvilis aseve tragikuli ambis macne<br />

adrindeli leqsi (`qeTevan~) gagvaxsenos,<br />

mogvagonos bedi adidebuli qsnis<br />

zvirTebSi danTqmuli, uimedod Seyvarebuli<br />

ymawvili qalisa.<br />

Tamaz Cxenkeli ostaturad xatavs<br />

ubralo warmomavlobis, Tumca `mefuri<br />

sisxlis~ vaJkacs (`...iseTi Tvalebi<br />

hqonda, rom Svid arabul bedauris fasad<br />

gahyides...~). gasakviri ar aris, ase-<br />

Ti saqmaros damkargavi qali veRar icocxlebda<br />

da, kldidan gadavardnili,<br />

aborgebul da `mRvrie aragvSi~ ixr-<br />

Cobs Tavs.<br />

vaJi brundeba tyveobidan da igebs<br />

Tavzardamcem, gulisgamgmirav ambavs.<br />

naRvliani da amdenadve goniswamrTmevad<br />

lamazia leqsis finali, calad<br />

darCenilis Sinagan monologad rom<br />

aRiqmeba:<br />

mze ki - miwyreba, gazafxulis mze,<br />

miambobs Senze,<br />

Seni gulisTvis gadavarda<br />

maRal kldidano...<br />

me mainc geli,<br />

o, iqneba ananurisken<br />

oragulebma amogitanon!<br />

warsulSi, RvTismosavi winaprebis<br />

nakvalevze mogzaurobas gavs tyian<br />

alagas `mcire monastris~ mxilvelTa<br />

fiqrebi (`JamTa igavi~). dganan ymawvilebi<br />

Svidi saukunis win agebuli samlocvelos<br />

maxloblad da mTeli arsebiT<br />

imaTTan arian, odesRac xavsiT<br />

dafarul bilikebs rom miuyvebodnen:<br />

aq loculobdnen<br />

bedis morCilni da RvTis msaxurni,<br />

qvebic gabzara RaRadma...<br />

ase Wkneboda Semodgoma,<br />

mze da zafxuli<br />

da am locvebSi SemoaRamdaT.<br />

gasaocari ZaliT aris SegrZnobili<br />

laSasdroindel freskebze aRbe-<br />

Wdil xelebapyrobil mlocvelTa vedreba.<br />

es sruliad sxva intonaciaa,<br />

umaRles sibrZnes naziarebi, keTilSobiluri.<br />

Tamaz Cxenkelis garda, amas<br />

veravin ityoda:<br />

sulic wveTobiT meRvreboda<br />

sxeulis gareT,<br />

da tiriskonis Tveze yviTeli,<br />

mze milulavda goleuliT<br />

avsebul Tvalebs...<br />

Tamaz Cxenkelis siWabukisdroindel<br />

lirikidan uTuod unda gamovacalkevoT<br />

erTi mcire, daqaragmebuli<br />

leqsi (`m.g.~), saidanac amayad yelaziduli<br />

umSvenieresi qali ilandeba da<br />

navTsayudeliviT Cans am saocnebo<br />

asulis saxlic; oTaxSi qolgasaviT<br />

dasasruli me-16 gverdze


14 literaturuli gazeTi<br />

Targmani 11 - 24 noemberi 2011<br />

roca biWi Tavis ZmasTan erTad<br />

idga da cirks uyurebda, Tvalwin bavSvobidan<br />

akviatebuli ori suraTi warmoudga,<br />

iseve rogorc yvela biWs,<br />

romelsac amqveynad ucxovria. magram<br />

mxolod axla, pirvelad aRiqva isini<br />

erTad, jadosnuri ZaliT Serwymuli.<br />

da es ori warmosaxva iyo – warmosaxva<br />

cirkisa da mamiseuli miwisa.<br />

roca cirks SeuerTda, maSin<br />

fiqrobda, rom did saxalxo mogzaurobas<br />

Seudga. gazafxuli idga. cirkma<br />

niu-iorkidan daiwyo da dasavleT-<br />

Si ganagrZo muSaoba. Semdeg samxreTisaken<br />

gaeSura, radgan zafxuli da Semodgoma<br />

axlovdeboda.<br />

biWis pirad movaleobaTagan, –<br />

radgan misi TvalTaxedviT, yvela<br />

SemTxveva, TiToeuli saxe da garemoeba<br />

misTvis iseTive realoba iyo,<br />

rogorc TviT sicocxle, – erT-erTi<br />

bileTebis gayidva iyo, magram am<br />

mcire SouSi yvela maTgani ramdenime<br />

movaleobas asrulebda: warmodgenis<br />

monawileebi exmarebodnen karvebis<br />

awyoba-daSlaSi, furgonebis datvirTva-gadmotvirTvaSi,<br />

damxmare personali<br />

da saqmiani xalxi ki yvelgan<br />

muSaobda, sadac saWiroeba moiTxovda.<br />

biWi bileTebs yidda, magram garda<br />

amisa, qviTrebs agzavnida da axal<br />

adgilebSi movaWreebTan da fermerebTan<br />

gacvla-gamocvlas awarmoebda<br />

axal-axali sanovagis mosapoveblad.<br />

am muSaobam SorsmWvreteloba<br />

da gamWriaxoba SesZina da Tavisi<br />

saqmianoba Seuyvarda kidec. amaSi mas<br />

daexmara vaWrobis Zveli, Camarxuli<br />

niWi, romelic mTis sisxlis damsaxureba<br />

iyo. biWs yvelaze iafad SeeZlo<br />

umaRlesi xarisxis axalTaxali xorcisa<br />

da bostneulis Sovna. cirkSi momuSave<br />

xalxi amtani da udreki iyo,<br />

magram isini yovelTvis mZafr da<br />

dauokebel SimSils grZnobdnen; uxarisxo<br />

sakvebs pirs ar akarebdnen,<br />

gansakuTrebulad ikvebebodnen da<br />

yovelTvis yvelaferi saukeTeso<br />

hqondaT.<br />

Cveulebriv, cirki axal qalaqSi<br />

diliT adre, gariJraJze Camodioda.<br />

biWi umalve qalaqs miaSurebda: bazrebs<br />

an fermerebs moivlida, romlebic<br />

cirkisTvis modiodnen. is<br />

grZnobda da xedavda pirveli naTelis<br />

sikamkames, esmoda adreuli Citebis<br />

tkbili, ucabedi galoba da umal<br />

aRivseboda axali qalaqebis miwiTa da<br />

dilis haeriT. fermerebis furgonebs<br />

daivlida da iqve urigdeboda baraqian,<br />

uxv sanovageze – furgonSi iyo<br />

tkbil CalaSi Cawyobili soflis nesvebi,<br />

sufTa, svel tiloSi gaxveuli<br />

karaqi, jer kidev namiani, varskvlavebis<br />

SuqiT ganaTebuli, uzarmazari,<br />

Zveli, pirTamde savse bidonebi, axalmowvelili,<br />

jer kidev orTqladenili<br />

rZe, cocxali kvercxebi, romelTac<br />

biTumad yidulobda, aseve yidulobda<br />

aTasobiT duJin msuye variebs,<br />

uxeS, soflis furgonebze dawyobil,<br />

konebad Sekrul ToTo mwvane xaxvs, muq<br />

wiTel, mwife, zorba pomidvrebs, tkbil-foTlian<br />

salaTs, niaxuriviT<br />

tkacunas, axal parkis muxudos, wveniT<br />

gaJRenTil mwvane lobios, aseve<br />

TixaSereuli miwiT dawinwklul<br />

kartofils, mZafr Rvinisaromatian<br />

vaSls, atams, alubals, saxlSi gamoyvanil<br />

sqel, CaSavebul qerqian lorsa<br />

da bekons.<br />

rogorc ki bazari gaiReboda, biWi<br />

umalve iwyebda vaWrobas da garigebas<br />

yasbebTan xorcis saukeTeso naWrebisaTvis.<br />

yasbebi nikrisis qariT SexuTul<br />

TiTebiT zeviT swevdnen xorcis<br />

saukeTeso samwvade naWrebs.<br />

aagorebdnen xolme axali ZexveuliT<br />

savse gavzebs, didron xelisgulebs<br />

utyapunebdnen Zroxisa da Roris ferdis<br />

naWrebs. biWi cirkSi brundeboda<br />

xorciTa da bostneuliT savse furgoniT.<br />

xalxi ukve mTlianad Cafluliyo<br />

saqmeSi. biWs esmoda gadebul boZebze<br />

tomas vulfi<br />

marxilebis ritmuli raxraxi, kacebis<br />

yiJina, romlebic cxovelebs wylisken<br />

mierekebodnen, neli JRaruni, kunTmagari<br />

cxenebis gaweva, furgonebis mZime<br />

gruxuni, roca platformiani vagonebidan<br />

Zirs mogoravdnen. axla magida<br />

unda daedgaT. roca biWi brundeboda,<br />

xedavda, rom mzareulebi ukve qurebTan<br />

iyvnen dakavebulebi. brezentis qveS<br />

grZeli, skamebCamwkrivebuli magidebi<br />

iyo gaSlili, zed Tunuqis TefSebiTa da<br />

WiqebiT. haerSi magari qarvisferi yavisa<br />

da wiwiburas usafuaro comis eniTauwereli,<br />

mZafri suni trialebda.<br />

mere cirkis Semadgenloba Semolagdeboda<br />

sauzmisTvis, – kerpi da<br />

pirquSi xalxi, metwilad patiosani da<br />

seriozuli, – msaxiobebi, qalebi da kacebi,<br />

akrobatebi, cxenosnebi, jambazecxel<br />

xraSuna Rvezelebs, pudingebs,<br />

yvela saxis namcxvars da yinulian,<br />

abuybuyebul koblers 1 .<br />

ase mogzaurobda cirki mTel<br />

amerikaSi, qalaqidan qalaqSi,<br />

Statidan StatSi, nTqavda gzebs mainidan<br />

dasavleTis didi dablobebisken,<br />

nTqavda gzebs hadsonidan da mdinare<br />

misisipidan preriebis gaswvriv, CrdiloeTidan<br />

samxreTisaken, nTqavda<br />

gzas pensilvaniis germanuli koloniebis<br />

gaswvriv, merilendis aRmosavleT<br />

sanapirodan da isev ukan brundeboda<br />

virjiniis Statis, CrdiloeT<br />

karolinis, tenesisa da floridis<br />

gadakveTiT, – nTqavda yvelafer<br />

kargs am uzarmazar kontinentze,<br />

romelic namdvili siuxvis rqas warmoadgenda.<br />

mamiseuli miwa<br />

bi, klounebi, muSaiTebi, ekvilibristebi<br />

Semodiodnen da saWmels xarbi da<br />

STagonebuli gulmodginebiT Seeqceodnen.<br />

maTi sakvebi iseTive mamakacuri da<br />

aromatuli iyo, rogorc is samyaro,<br />

romelSic isini cxovrobdnen. es iyo<br />

dalaqavebuli, magram uxvi mziT gamTbari<br />

brezentis, sufTa da janmrTeli<br />

cxovelebis sunisa da rbili, saamo miwis<br />

lirikuli bunebis samyaro; es iyo<br />

miwa, sadac isini cxovrobdnen, rogorc<br />

yaribebi. amitom moiTxovdnen warmoudgenlad<br />

da gansacvifreblad bevr,<br />

oqrosfer, moyavisfro wiwiburis namcxvrebs,<br />

romelTac cxeli orTqli asdiodaT<br />

da yviTeli karaqiT iyvnen ga-<br />

JRenTilni. isini Tavisufali moZraobiT<br />

kveTdnen magidaze daxvavebuli<br />

karaqis did naWrebs da survilisamebr<br />

kazmavdnen Savi badagis TokebiviT gr-<br />

Zeli zolebiT an nekerCxlis msubuqi<br />

siropiT sauzmeze, tafidan cxel-cxel,<br />

xaxvmoyrili xorcis did ulufebs Seeqceodnen,<br />

Wamdnen mTel-mTel, simwifisagan<br />

vardisfer, sqeli guliT gamotenil<br />

nesvebs, bekons, SaSxsa da did<br />

langrebze Semwvar erbokvercxs an xbos<br />

tvinTan erTad aTqvefili kvercxis<br />

tafamwvars; miirTmevdnen magidaze<br />

erTmaneTisgan simetriulad daSorebul,<br />

piramidebad daxvavebul xils, –<br />

qliavs, atams, vaSls, alubals, yurZens,<br />

forToxalsa da banans – hqondaT sqeli<br />

naRebiT savse doqebi, romelsac yvelaferze<br />

moasxamdnen xolme da bolos<br />

TavianT SimSils Cairecxdnen magari,<br />

mZafri surnelebiT savse yavis litriani<br />

tolCebiT.<br />

SuadRisas xarbad, damSeulebiviT,<br />

mgluri madiT Wamdnen, warbSekrulni,<br />

daZarRvuli yelis konvulsiuri<br />

moZraobiT. Wamdnen xraSuna kaniT dafarul<br />

Semwvar Zroxis xorcs, Tavisive<br />

wvenSi moSuSul, iSviaT, cxel Roris<br />

xorcis mozrdil, gemriel naWrebs<br />

surnelovani qonis nawiburebiT, ToTo,<br />

moxarSul variebs, romlebic maT<br />

gaumaZRar ybebs lukmad ar yofnidaT;<br />

Wamdnen Tormetfutian qvabSi stafilosTan,<br />

xaxvTan, briuselis kombostosTan,<br />

axal kartofilTan da yvela<br />

im bostneulTan moxarSul xorcs,<br />

romelic im sezonSi moiweoda, aseve<br />

orive futian langarze daxvavebul<br />

sabuxre SeSasaviT simindis uzarmazar<br />

taroebs, cxeli oxSivari rom asdiodaT,<br />

grZlad daWril pomidvrebs, Wyint<br />

siminds, lobiosa da bamis kerZs,<br />

romelsac nedli xaxvi hqonda moyrili,<br />

naRebiviT aTqvefili kartofilis piures,<br />

xorcis sawebels, romliTac saweblis<br />

jamebi pirTamde iyo savse,<br />

lorTqo stafilos, Talgams, karaqSi<br />

CaSuSul mwvane bardas, romelic Roris<br />

xorcis msuqan naWrebTan erTad iyo<br />

Sezavebuli; yvelanair xils, romelic<br />

im adgils da im sezonze Semodioda: dariCinmoyril<br />

vaSlis, atmis da alublis<br />

niu inglandis sanapiroze isini<br />

nTqavdnen virTevzebs, qorWilebs,<br />

skumbriebs, paltusebs, moluskebs, xamanwkebs,<br />

merilendis kuebs, midli<br />

uestis msuqan Zroxebs, Roris xorcs,<br />

burRuleuls, agreTve svamdnen jorjias<br />

atmis, sazamTros, dastambos 2<br />

sqel wvens, karolinas sanapiroebis<br />

tkbil Seds 3 , floridis tropikul,<br />

momrgvalebul, egzotikur citrusebs:<br />

forToxlebs, mandarins, bananebs,<br />

kinkans, limons, guiavas, sxva<br />

aTasnair xilsa da xorceuls, – vermontis<br />

indaurebs, mTis xils, konkordis<br />

yurZnis mZime mtevnebs, oregonis<br />

Rvinisgemoian wiTeli vaSlis<br />

mTel grovebs, agreTve marwuxebian,<br />

niJarebian da qerqian pirisCasagemrielebel<br />

kiborCxalebs, moluskebsa da<br />

vardisfer xorcian asTakvebs, romlebic<br />

gzas amerikis zRvis fskerze<br />

miikvleven.<br />

biWs samas qalaqSi mainc gauRvi-<br />

Zia diliT, roca saxeze varskvlavTa<br />

Suqi dascimcimebda. biWi mTvaris<br />

Svili iyo. xedavda xolme Suqi rogor<br />

gadainacvlebda aRmosavleTiT, xedavda<br />

sinaTlis dabadebas, esmoda<br />

torolas frTebis tylaSuni, Citebis<br />

pirveli, damaTrobeli, Serwymuli<br />

galoba xis totebSi, caSi aWrili Sebumblul<br />

frinvelTa hangebi, Caesmoda<br />

floqvebisa da borblebis xma. biWi<br />

xarobda, rom cirkSi momuSave xalxs<br />

sanovagiT amaragebda da isinic siyvaruliT<br />

pasuxobdnen. ambobdnen, rom<br />

misnairi aravin yoliaT. isini<br />

gznebiT nadimobdnen da xarbad ylapavdnen<br />

yvelafers, rac biWs mohqonda<br />

da amisaTvis uyvardaT kidec.<br />

cirki nela, dRiTidRe ikvlevda<br />

gzas mTel amerikaSi, ormocive Stat-<br />

Si, amindsa Tu uamindobaSi.<br />

cirki iyo patara samyaro, romelic<br />

moZraobda dedamiwis uzarmazar<br />

simartoveSi, patara samyaro, romelic<br />

yoveldRe iwyebda axal sicocxles<br />

axal qalaqebSi da utyuar kvals<br />

tovebda namyof adgilebSi, – qaRal-<br />

dis nafleTebs, aqlemisa da spilos<br />

skores, ilinoisSi nafexurebiT alagalag<br />

gaTelil balaxs da jadosnur mosagonars.<br />

cirkSi momuSaveTaTvis sxva miwa ar<br />

arsebobda. maTTvis miwa movida brezentis<br />

sunTan da lomebis RrialTan er-<br />

Tad, isini samyaros xedavdnen karnavalis<br />

Suqebis aqeT da am Suqebis miRma<br />

yvelaferi fantasmagoriuli da ararealuri<br />

iyo. es samyaro maTi karvebis<br />

SigniT iyo moqceuli, roca iq kacebi<br />

da qalebi isxdnen grZel skamebze,<br />

roca gamiznul adgilebs miaRwevdnen,<br />

magram xandaxan es samyaro mtrad<br />

moekidebodaT xolme.<br />

maTi cxovreba sakvebisagan, mogzaurobis<br />

siyvaruliT, safrTxeebiTa da<br />

garjiT iyo savse. cxovrebas Tan axlda<br />

swrafi cvlilebis muxti, karvebis<br />

mudmivi awyoba da daSla, xan wvimiTa<br />

da WyapiT miyenebuli usiamovno grZnoba,<br />

koWebamde talaxi, qari, romelic<br />

aryevda maT myife sacxovrebels, Zirfesvianad<br />

glejda karvis paloebs samagrebidan,<br />

asanTis ReriviT aitacebda<br />

karvis did, centralur boZs. axla<br />

qars unda SesWidebodnen, rom miwaze<br />

daekavebinaT karavi, xan ki unda SebrZolebodnen<br />

talaxis damqancvel siblantes<br />

da mZime furgonebi amoeTriaT<br />

mwebare talaxidan, xan ki, Semcivnulebs,<br />

dasvelebulebsa da gasacodavebulebs<br />

baqnian vagonze, brezentis<br />

grovaze uwevdaT Zili Tavsxma wvimaSi,<br />

xan ki momxdur mters unda SebrZolebodnen,<br />

– galeSil, velur, moZalade,<br />

sisxlismwyurval adamianebs, romlebic<br />

yvelgan gamoCndebodnen xolme.<br />

xandaxan eseni iyvnen qalaqis Cxubis-<br />

Tavebi, xan samxreTis fabrikis muSebi,<br />

xan pensilvanieli memaRaroelebi, romlebic<br />

cirkis msaxiobebs uyvirodnen,<br />

– `hei, Tqve gauTleleboo~ da muStikrivs<br />

gaumarTavdnen; xan SoltebiT da<br />

paloebiT esxmodnen Tavs da biWi yvelafer<br />

amas xedavda da ganicdida.<br />

roca patara qalaqSi xalxi maTi<br />

aRlumis SesaCereblad barikadebs awyobda,<br />

maT cxovelebiT mihqondaT ieri-<br />

Si barikadebze; erTxelac Serifma scada<br />

spilos SeCereba SeZaxiliT: – RmerTma<br />

SegaCvenos, Tu kidev erTxel<br />

erTi gojiT mainc gamoiwvden xorTums,<br />

gesvrio.<br />

cirki nabij-nabij miiwevda win, mils<br />

mili mosdevda da ase faravdnen amerikas.<br />

biWma Seicno es miwa, romelic ukve<br />

mis sisxlsa da gonebaSi iyo samudamod<br />

fesvgadgmuli, – misi sakvebi, xili,<br />

mindvrebi da tyeebi, misi udabnoebi da<br />

mTebi, misi Tavgasuli ukanonoba. es iyo<br />

xalxis borotmoqmedebisa da Zalmomreobis<br />

miwa da yvelafer amas biWi sibraluliT,<br />

SemwynareblobiTa da sinaziTac<br />

ki uyurebda: is am xalxze ise<br />

fiqrobda, rogorc SaSvebze. es xalxi<br />

TavianT mezoblebs najaxiT asxmevinebda<br />

tvins, danebiT ufatravda mucels,<br />

isini mkvlelebi iyvnen da am miwaze ise<br />

cxovrobdnen, TiTqos ucxoni yofiliyvnen.<br />

miwaSi Caedineboda mokluli<br />

kacis sisxli da am sisxls miwac iwovda.<br />

uzarmazar da gulgril miwaze<br />

miraxraxebdnen patara matareblebi<br />

cudad SeerTebul liandagebze, romlebic<br />

Tavisuflad akavSirebdnen irgvliv<br />

mimofantul patara qalaqebs.<br />

patara qalaqebSi ki ise iyo mimofantuli,<br />

mikarguli da ganmartoebuli<br />

tyis naxerxi da baTqaSi, rogorc udabur<br />

adgilebSi momTabareTa banaki.<br />

mxolod miwa rCeboda xeluxlebeli,<br />

romelzedac es adamianebi cxovrobdnen,<br />

magram ver dauflebodnen.<br />

mxolod miwa rCeboda gavelurebuli<br />

da lirikuli, miwa Tavisi uxeSi ZlevamosilebiT,<br />

Tavisi aTasgvari xedebiT,<br />

maRlobebiT, dablobebiTa da<br />

velebiT, mTeli Tavisi Zalmomreobi-<br />

Ta da simyifiT – Tavisi Semzaravi nayofierebiT,<br />

xrwniTa da zrdiT, mZafri<br />

ferebiT, Tavisi mwvave tkiviliT, brwyinvalebiT,<br />

sivrcisa da xetialis aRtyinebiT<br />

da yvelafer amiT arRvevda<br />

misi idumalebis kedlebs da biWs suls


11 - 24 noemberi 2011<br />

ucarielebda. magram yoveli adgilis,<br />

kontinentisa Tu yavis nayenisferi<br />

mdinareebis, Tavdaxrili xorblis<br />

yanebis, atlantikis napiris rvaasi milis,<br />

centraluri preriebis, nedli<br />

wiTeli piedmontisa da tropikuli<br />

dablobebis miRma yovelTvis Tavs iCenda<br />

misi sulis bneli mxare, misi gulis<br />

survili, – xsovna mamiseuli miwisa,<br />

romelic arasodes unaxavs, magram<br />

Tavisi sxeulis yoveli atomiT scnobda,<br />

rogorc adamianis gonebis ucnaur,<br />

fantasmagoriul Tanamdev Crdils. es<br />

iyo baraqiani, keTilSobili, didebuli<br />

miwa, romelic sacxovreblad sakmaod<br />

vrceli iyo da aRsrulebuli<br />

survilebis kedlebSi moqceuli. am miwis<br />

okeanis miRma, Tavis xilvebSi, is<br />

fiqrobda mamiseul miwaze, mis did wi-<br />

Tel beRlebze – keTil, didebul miwaze,<br />

mis naTel siaxloveze, aCrdilad<br />

adevnebul ucnaurobaze, bnel, idumal<br />

gulze da mis mSvenier da<br />

tragikul silamazeze. is fiqrobda<br />

navsadguridan moqrolil sunze,<br />

zRviani qalaqebis, gemebis xmebze, wi-<br />

Tel Rvinisfer vaSlebze, moyavisfromowiTalo<br />

niadagze, myudro Jamgamovlil<br />

saxlebze da mis eniTuTqmel aRtyinebaze.<br />

gasaocari ram moxda. erT dResac,<br />

biWma uecrad gamoiRviZa da aRmoaCina,<br />

rom Sehyurebda TavzemoT mbrwyinav<br />

varskvlavebs. pirvelad verc ki<br />

mixvda, sad iyo, magram sanam irgvliv<br />

mimoixedavda, ukve igrZno, rom es adgili<br />

adrec enaxa. cirkis matarebeli<br />

soflis SuagulSi gaCerebuliyo, magram<br />

gaCerebis mizezic ver gaego. esmoda<br />

orTqlmavlis dune da wyvetili<br />

qSena, esmoda adamianTa ucnauri xmebi,<br />

furgonSi Sebmuli cxenebis floqvebis<br />

TqaraTquri da mis irgvliv<br />

gamefebuli sabediswero siCume miwisa.<br />

uceb wamoiwia brezentis grovidan,<br />

romelzec eZina. es ganTiadamde moxda:<br />

aRmosavleTiT ca ukve naTdeboda<br />

dRis pirveli SuqiT. zecas epareboda<br />

sinaTlis susti, criati, mojarebuli<br />

nakadi da mosvlasTan erTad varskvlavebs<br />

usasrulobaSi sZiravda. matarebeli<br />

liandagebis gaswvriv<br />

swrafad momdinare mdinaresTan SeCerda<br />

da axla ukve gaacnobiera, rom<br />

is pirveli siCumis Cqami iyo mdinaris<br />

swrafi da uwyveti musika.<br />

wvimas mdinare saamo, sufTa wvimiT<br />

gaJRenTili miwis naleqiT aevso. ukve<br />

xedavda napirebidan daxril norCi<br />

aryis xeebis brwyinvas. meore mxares ki<br />

dainaxa TeTri, daklaknili gza, gzis<br />

miRma baRCa, xavsmodebuli qvis kedeli,<br />

vaSlis xeebis mwkrivi, xeebisa,<br />

romelTac quCis gaswvriv gaeSalaT<br />

TavianTi dakoJrili totebi. criat<br />

sinaTleSi SeamCnia, rom uxvi yvavili<br />

gamoeRoT da grilma, damaTrobelma<br />

surnelebam gaabrua. roca mkrTalma<br />

Suqma Zala moikriba, miwa da misi konturebi<br />

jarji<br />

mkveTrad<br />

fxoveli<br />

amotivtivda da gan-<br />

Tiadis SuqSi igi kvlav xedavda mwiri<br />

da gamofituli miwis simartoves, esmoda<br />

gazafxulis saamo da moulodneli<br />

xmebi, xedavda xavsmodebuli<br />

kldeebis gacveTil da dromoZalebul<br />

formebs, mziT gaSanTuli mindvrebis<br />

nayofier niadags, wesrigSi moyvanil,<br />

yairaTian sisufTaves, sagazafxulod<br />

amoyrili mcenareebis si-<br />

Warbes, rbil, saTuT Reroebs. zogan<br />

miwa SemoRobili iyo, adamianis guliviT<br />

didi, magram arc iseTi diadi,<br />

rogorc kacis survili, misi golia-<br />

Turi xetialis Semdeg am baraqiani<br />

kontinentis irgvliv. es miwa im oTaxs<br />

hgavda, romelSic odesRac ucxovria.<br />

igi dabrunda am oTaxSi, rogorc mezRvauri<br />

patara, ukve daxurul navsadgurSi,<br />

rogorc xetialiT Jinmokluli<br />

kaci brundeba Sin.<br />

umalve icno es midamo. icoda, rom<br />

bolos da bolos mamiseul miwaze movida;<br />

icoda, rom es raRac jadosnuroba<br />

iyo, magram sityviT ver gamoexata; igi<br />

drois mijnaze idga da mTeli Tavisi<br />

cxovreba miraJad eCveneboda, –<br />

TiTqos yvelaferi romeliRac grZneuli<br />

jadoqris SelocviT momxdariyos,<br />

– jado brezentisa da cirkis<br />

arenisa, jado karvebiani samyarosi,<br />

romelsac mTeli misi arseba Seepyro.<br />

aq misi saxli iyo, romelic, sanam<br />

eZina, miviwyebuli sizmariviT<br />

daubrunda. aq iyo misi sulis bneli<br />

mxare, misi gulis wadili, mamiseuli<br />

qveyana, miwa, sadac bavSvobaSi misi<br />

suli cxovrobda. axla misTvis nacnobi<br />

iyo am landSaftis yoveli goji da<br />

gumaniT Tu eWviT grZnobda, rom misi<br />

mSobliuri saxlidan mxolod sami<br />

mili aSorebda.<br />

umalve adga da miwaze Camoxta.<br />

icoda, saiT unda wasuliyo. bilikis<br />

gaswvriv patara mosaxvevi iyo. miwis<br />

gaswvriv, liandagze moZravi, TiTqos<br />

mwuxare da lamazi Rrubeli gawoliliyo,<br />

romelic mravaljer enaxa. matarebeli<br />

ukve daZruliyo, zaric rekda<br />

da mZime satvirTo vagonebi<br />

miraxraxebdnen. biWi bilikze dabrunda.<br />

icoda erT milze naklebi iyo iqamde,<br />

sadac kaSxalis saTavis zemoT nakadi<br />

duRda. iq xidi iyo. roca xids<br />

miaRwia, Suqma imata, mkveTrad gamoCnda<br />

Zveli fabrikis wiTeli aguri, wylis<br />

sikaSkaSem ufro Rrma sixaruli da<br />

mgznebareba mohfina. xidi gadakveTa<br />

da gzaze marcxniv gauxvia. aq gza mdinaridan<br />

Sors midioda, mindvrebs da<br />

bnel tyeebs kveTda da mkveTri simZafriT<br />

qmnida naZvisa da fiWvis sazRvars.<br />

arxis TeTri siSiSvle nekerCxliT iyo<br />

moCiTuli, aqve iyo tyiani labirinTi,<br />

gvimrisa da tyis axali nayaris saamo<br />

sixSire, tyis Cqami da TrTolva ar-<br />

Rvevda siCumes. nabiji Seanela,<br />

literaturuli gazeTi<br />

kedelze Camojda, daeloda.<br />

dRis pirvel Suqze caSi Citis galoba<br />

aiWra da man galobis yoveli<br />

bgera Seicno. gaisma tyviis nasrolis<br />

msgavsi zuzuni, mkveTri JRurtuli,<br />

JivJivi, frTebis farfatisa da ucnauri,<br />

swrafi fusfusis xma, Citebis saamo,<br />

TafliviT tkbili Zaxili, TiTqos<br />

cidan TviTnabadi oqros gluvi wveTebi<br />

cviodnen. axla xeebSic amRerdnen<br />

frinvelebi da kamkama haeri aivso galobiT,<br />

torolas frTebis farfatiT,<br />

ucnobi xmebiT, SeRinRluli guliani<br />

Citebis melodiuri JivJiviT. axla Sinauri<br />

frinvelebis qviT-qviTi da wiawiac<br />

gaisma, koRos metaliseburi enis<br />

wuili, Wriali, WraWuni, xmamaRali,<br />

anCxli Cxavili. sazareli JRriali,<br />

wripini, mWaxe Soreuli Zaxili, – yvela<br />

frinvelis Sereuli xma, romelic<br />

ki iRviZebs saamo tyis gauval<br />

xlarTebSi. TavzemoT SrialiT, mTeli<br />

siswrafiT gadaiqroles Camalulma<br />

frTebma, ucnaurma, ucxo Citebis<br />

Cakargulma xmebma. mere biWi adga da<br />

im gzas gaudga, romlis iqiTac sizmriseuli<br />

gumaniT, misi mamiseuli, sisxliT<br />

naTesavebis saxli iyo mimaluli.<br />

bolos mosaxvevTan mivida. gascda<br />

tyiT dafarul miwas, Cauara cocxali<br />

mcenareebis Robeebs da dainaxa mTis<br />

ferdze wamoskupebuli, miwieri zrunviT<br />

gacveTili Zveli, TeTri saxli.<br />

sufTa da grili, is idga xeebis Camuqebul<br />

CrdilqveS, sakvamuridan amodioda<br />

axlad anTebuli cecxlis xveuli<br />

kvamli.<br />

Semdeg Seuxvia naurmal gzaze,<br />

romelic saxlamde midioda da imave<br />

wuTs winaswarmetyvelurad kuTxeSi<br />

gamoCnda Zlieri, brge kacis figura,<br />

romelsac Tavisi didi, cali xeliT<br />

mohqonda Sebolili lori da roca<br />

biWma berikaci dainaxa, yelidan uCveulo<br />

yvirili aRmoxda. berikacmac ise<br />

daiRriala, TiTqos miwa SeiZrao.<br />

berikacma Zirs daagdo lori da<br />

biWis Sesaxvedrad gaeqana. naxevar gzaze<br />

Sexvdnen erTmaneTs. berikacma biWi<br />

mklavebSi moimwyvdia da gulSi Caikra;<br />

raRacis Tqmas cdilobdnen, magram<br />

sityva ar mosdevdaT. exveodnen erTmaneTs<br />

da erT wamSi mTeli wlebis xetiali,<br />

simartovis tkivili da survilis<br />

mZafri SimSili ise gaqra, rogorc<br />

yinvis Wirxli kamkama minidan. isev bavSvad<br />

iqca; isev patara gamoucdeli biWi<br />

iyo, romelic jerac cxovrebis kar-<br />

Tan idga da usmenda drois mSvid mimoqcevas,<br />

TandaTan rom gvaaxloebs<br />

sikvdilTan da isic icoda, rom is bavSvi<br />

xelaxla aRar daibadeboda, im dRe-<br />

Ta wigni aRar daiwereboda, Zveli Secdomebi<br />

aRar gamoswordeboda. am yvelafris<br />

aRmoCeniT, rac ukve dakarguli<br />

iyo, rasac Tavidan veRar moipovebda<br />

– sixarulisagan mwuxared atirda.<br />

Targmani<br />

15<br />

uceb dainaxa Tavisi yrmoba, msgavsad<br />

im kacisa, romelic borcvis<br />

Txemidan dahyurebs mdinareebis daklaknil<br />

dinebas zRvisken, Tvalwin warmoudga<br />

Tavisi yaribobis scenebi, adamianis<br />

patara, mtvriT dafaruli miwis<br />

saSineleba, romelic Tvaluwvdeneli<br />

samyaros pirispir idga da<br />

Tavisi bavSvobis amayi aRtyinebac<br />

gaaxsena, roca mTeli samyaro monetasaviT<br />

edo xelisgulze, roca SeeZlo<br />

Sexeboda rqasaviT moxril mTvaris<br />

kides, roca mis win qeds ixridnen<br />

gmirebi da diad saqmeebs sCadiodnen.<br />

da biWi atirda, TavisTavze ki ara,<br />

aramed siyvaruliTa da sibraluliT<br />

im axalgazrdebis gamo, romlebic<br />

zedmetad imedovnebdnen da martosulni<br />

daexetebodnen am samyaroSi.<br />

axla is dakacebuliyo da im gansakuTrebul<br />

sixaruls grZnobda,<br />

romelic im adamianTa xvedria, Zlevamosil<br />

simRerebsa da legendebs rom<br />

qmnian. radgan isini gamoscemen xmas<br />

daWrili gulidan – roca maTi xilva<br />

siRrmeebs aRwevs, roca farTovdeba<br />

maTi SegrZnebebis sfero da mTel samyaros<br />

ipyrobs. isini grZnoben zizRs<br />

RmerTebisadmi, mxolod adamianebs<br />

miageben pativs da uangaro gznebiT<br />

SesZraven dedamiwas.<br />

axla ori ymawvili gamovarda saxlidan<br />

da sirbiliT Camouyva gzas<br />

stumris Sesaxvedrad. Zlieri da brge<br />

axalgazrdebi iyvnen, romelTac ukve<br />

emCneoda niSnebi grZnobieri, tlanqi<br />

siZlierisa, romliTac maTi mama gamoirCeoda.<br />

mamis msgavsad, maTac umal<br />

icnes biWi da maSinve TavianTi Zlieri<br />

energiiT aRavses da Sinisken waiyvanes.<br />

isini usityvod ugebdnen biWs, siyvaruliT<br />

evlebodnen Tavs da uxvi saWmliT<br />

umaspinZldebodnen. da biWma Seicno<br />

mamiseul bnel, sasurvel miwaze<br />

dabrunebis ucnauri saswauli, im mamiseul<br />

miwaze, romelic adamians yvelgan<br />

dasdevs, rogorc jerarnaxuli<br />

sizmari.<br />

aseTi iyo is ori warmosaxva, – cirkisa<br />

da mamiseuli miwisa, romelic Tan<br />

dahyveboda sizmarSic da cxadSic da<br />

romelic axla, roca Tavis ZmasTan<br />

erTad idga da cirks Sehyurebda, umal<br />

cocxal mTlianobad iqca, dRis TvalismomWrel<br />

sikaSkaSeSi rom ewvia. biWs<br />

iseTi SegrZneba hqonda, TiTqos jer<br />

arasodes daudgams fexi am miwaze,<br />

TiTqos Tavis sicocxleSi pirvelad<br />

naxa mamiseuli miwa.<br />

Targmna medea zaaliSvilma<br />

1<br />

kobleri – RviniT, romiT an viskisa<br />

da Saqrisgan damzadebuli sasmeli, limoniTa<br />

da yinuliT.<br />

2<br />

dastambo – nesvis saxeoba.<br />

3<br />

Sedi – qaSayis saxeoba.


16 literaturuli gazeTi<br />

gaxseneba 11 - 24 noemberi 2011<br />

iasamnebis Cvili simwvane...~ suro mas qvesknelis<br />

pirquS mcenared hyavs warmodgenili, romelic maSin<br />

iwyebs ayvavebas, roca irgvliv yvelaferi damWknaria.<br />

miTologiis ubadlo mcodnes ar aviwydeba, rom<br />

uSores warsulSi suros RmerTebis gauxunar gvirgvinad<br />

wnavdnen (`osiriss, atiss, dionises ukvdaveba<br />

mohqondaT SenTvis...~). tyuilad rodi eubneba aguris<br />

nestian kedelze muqad gaburdulsa da nabzarebSi<br />

klanWebCasobils:<br />

ukuRma wiravs Seni qurumi<br />

da Seni mzec ukuRma brunavs.<br />

es azri saboloodaa gacxadebuli da Camoqnili<br />

finalur striqonebSi, risi meoxebiTac Tamaz Cxenkelis<br />

Sedevrs ganumeorebeli momxiblaoba da srulyofili<br />

saxe eZleva:<br />

pirquSi xar,<br />

TiTqos qvesknelis cecxliTa gaqvs<br />

Serujuli foTlebi.<br />

Seni zafxuli _ zamTaria,<br />

SaveTia Seni samzeo!<br />

Tamaz Cxenkelis poetur krebulSi mravladaa megobrebisadmi<br />

miZRvnili leqsebi. mokled vityvi zogierT<br />

maTganze. baCana bregvaZis mdidar sulier samyaros,<br />

sibrZnisaken mis zRvardaudebel ltolvas,<br />

Zveli saukuneebis mogvisa Tu senakSi RamismTeveli<br />

beris gautexel nebas warmogvisaxavs `Zveli wignebi~.<br />

bolo strofis wakiTxvisas, piradad me, Tvalwin damidga<br />

myudro samuSao oTaxi, `larusis~ enciklopediis<br />

veeba kideebmocveTili tomebi, tyavis ydaSi<br />

Casmuli iSviaTi gamocemebi, romelTac, vin mosTvlis,<br />

ramdenjer Sexebia Cveni saxelovani Tanamedrovis<br />

najafari TiTebi:<br />

wignTsacavebis mtvrian Taroze<br />

miyrilni nebiT Tu iZulebiT,<br />

Tvlemen isini _ mkacri tarosiT<br />

monadqceuli ufliswulebi.<br />

zurab kiknaZesTan Tamaz Cxenkels mravalwliani<br />

SemoqmedebiTi megobroba akavSirebda (saucxood<br />

Targmnes erTad homerosis `odisea~). misadmi miZRvdasasruli<br />

gaSlila veeba abaJuri, romlis CamogrZelebul fo-<br />

Cebze albaT qarvis Taflisferi burTulebi konwialobs.<br />

raodeni keTilSobileba, sulieri simdidre<br />

da ostatoba unda gqondes, rom oTxiode striqonSi<br />

TiTqmis yvelaferi Tqva:<br />

ielveb wamiT, quCebze Svelad.<br />

gadaivli da vels miaSureb,<br />

saxlSi dagxvdeba nanatri Sveba,<br />

mifarebuli Zvel abaJurebs.<br />

abaJuris xseneba gardasuli yofis simyudroves,<br />

aristokratiuli ojaxebis garemos acocxlebs, es<br />

dedisadmi miZRvnili saucxoo leqsidanac (`saRamo<br />

kaTolikebis quCaze~, 1948) Cans, sadac uaRresad faqizad<br />

aris daxatuli Zvirfasi mSoblis qaliSvilobis<br />

wlebi, Zveli quTaisi, `magnoliis da dafnebis<br />

suniT~ dabanguli `wynari quCa kaTolikebis~. abaJur-<br />

Tan erTad aq naxsenebia mandilosanTa TavSesaqcevi<br />

saTamaSo, winaT am ucnauri qalaqisTvis ase damaxasiaTebeli<br />

(uneburad SeiZleba gagvaxsendes akaki wereTlis<br />

maxvilgonivruli, kvimati feletoni `loto-<br />

Ti loToba quTaisSi~):<br />

Sens yofas dRemde ucvlelad SerCa<br />

guli saTno da fiqri bavSvuri,<br />

baRSi vardobiT msunTqveli zeca,<br />

oTaxSi loto da abaJuri.<br />

manamde, amave leqsSi, miseburi madliT anaTebs<br />

`sulikos~ avtori, uromlisodac es qalaqi warmoudgenelia.<br />

striqonidan striqonSi gadadis idiliuri<br />

suraTebis, romantikul ganwyobilebaTa<br />

haerovani zvirTebi, riTac mTeli epoqa ixateba,<br />

umal Tvalwin dagvidgeba monatrebuli siwminde:<br />

ra saocnebo Sen daisizmre<br />

da iqve darCi, rogorc virJini _<br />

akakis leqsi, quTaisis mze<br />

da gimnazia yauxCiSvilis.<br />

am striqonebis nostalgiurma tonalobam, sidarbaislem<br />

gamaxsena galaktion tabiZis erTi dauTariRebeli,<br />

albaT gviandeli, leqsi, romelSic igive<br />

garemo da qalaqia daxatuli:<br />

is adgilebi exlac nazia,<br />

rogorc hangebi Zveli ariis,<br />

exla qarTuli sdgas gimnazia<br />

da vakeebi seminariis.<br />

cxadia, Tavis droze, arc Tamaz Cxenkels da arc<br />

galaktion tabiZes erTmaneTis leqsebi ar waukiTxavT<br />

da raime urTierTgavlenaze fiqric zedmetia.<br />

aq mxolod monaTesave sulTa gadaZaxilia, rasac<br />

mSobliuri adgilebis monatreba umagrebs fesvebs<br />

da wminda naTelSi avlebs.<br />

Tamaz Cxenkelis wignSi mravlad gvxvdeba Zalze<br />

sayuradRebo Tavisufali leqsebi, rac avtoris<br />

TvalsaCino poetur kulturasa da utyuar alRoze<br />

metyvelebs. erTgan igi gadmogvcems ucnaur gancdebs,<br />

rasac misi baRis akaciis totebSi dabudebuli<br />

WriWinas xma badebs, SuaRamisas, roca `caze siriusi<br />

brwyinavs~. amis mosmenisas mas agondeba gardasul<br />

droTa gamoCenili lirikosebi, romelTac aseve<br />

aRelvebdaT idumal kunWulSi mimaluli WriWinas<br />

hangebi. davakvirdeT, rogori bunebrivi, Zaldautanebelia<br />

poetis metyveleba:<br />

rogorc ar unda iyos, Cvens baRSi yovel saRamos<br />

qviTins iwyebs es patara mweri -<br />

yvela drois martosulTa megobari,<br />

du fus WriWina, alkeosis WriWina:<br />

cidan Camovardnili varsklavis pawawina mumia,<br />

romlis gulSi jer kidev Rvivis<br />

usasrulo samyaros idumaleba...<br />

sxva SemTxvevaSic (`naCuqari lokokina~) Rrma<br />

filosofiuri gansjis sababi gamxdara bunebis erTerTi<br />

saocreba _ zRvis niJara, romlis forma, aRnagoba<br />

mraval rameze dagafiqrebs. sagnebSi gamovlenil<br />

kanonzomierebaTa, simetriebis iseTi moTayvane,<br />

rogoric Tamaz Cxenkeli iyo, moulodneli ar<br />

aris, miseburad Cakvirveboda ukve nivTad qceul<br />

relikvias da masSi axali waxnagi SeemCnia, sxvaTagan<br />

miugnebeli paraleli warmoeCina. am mcire zomis meditacias<br />

calkeul striqonebad danawevreba ar uxerxdeba<br />

da umjobesia, mTlianad movixmo:<br />

xelisgulze rom liToniviT grili da mZime<br />

sagani midevs,<br />

asi Tu orasi milioni wlis win<br />

gaqvavebuli lokokinas neStia.<br />

es lokokina,<br />

es mcocavi arseba erT dros<br />

usasrulobas mieltvoda<br />

galaqtikis msgavsi naWuWis spiraliT!<br />

Cveni ltolva da survilebic ase qvavdeba,<br />

qvavdeba, magram gezs ar icvlis...<br />

danarCeni Tavisufali leqsebidan uTuod aRsani-<br />

Snavia: `baTumi~, `wiTeli vaSli~, `wirva~, `...ar hqonda<br />

dro da dasabami...~, `sxdomaze~, `mzebudoba~, `arwivi~,<br />

magram maTi ganxilva werilis moculobas<br />

sagrZnoblad gazrdida.<br />

erT maTgans ki (`suro Cems ezoSi~) gverds ver avuvli<br />

. mimaCnia (es sicocxleSive vuTxari avtors), rom<br />

igi Tamaz Cxenkelis yvelaze Zlieri, saukeTeso leqsia.<br />

suroze bevri ram wamikiTxavs, leqsadac, prozadac<br />

dawerili, magram aseTi STambeWdavi - naklebad.<br />

aq dawurulad, SekumSulad aris naTqvami, rac mTeli<br />

cxovrebis dakvirvebam (`dabadebidan Sen giyurebs~...)<br />

STaagona poets. vxedavT, rogor dauflebia mis warmosaxvas<br />

gulis formis moyvanilobis niadag zurmuxtisferi,<br />

ucnaurad daZarRvuli suros foTlebi,<br />

`romelTa CrdilSi SemkrTali bavSvis sicilsa hgavs<br />

emzar kvitaiSvili<br />

rainduli sulis<br />

poezia<br />

nili leqsi sxva silaRiT sunTqavs: varskvlavebiT<br />

moWedili TaRi, `buZgadasxmuli zecis kamkami~ SemogvanaTebs.<br />

Rame, mTawmindis kalTis gadmovlisas<br />

gaxsenebia poets leqsis adresati da es broliviT<br />

mowkriale, magiuri striqonebic didebuli savanis<br />

simaRliT aris STagonebuli:<br />

am Rames moaqvs mTvaris kristali,<br />

grili da wminda haeris Wviri _<br />

raRac ucnaur xilvebiT savse.<br />

Cinebuli meqarTule da mTargmneli nodar ebraliZec<br />

Tamaz Cxenkelis siyrmis megobaria, visTan<br />

erTadac fexiT hqonda Semovlili saqarTvelos<br />

kuTxeebi. usaTauro leqsSi gaxsenebulia kldekaris<br />

maxloblad, `rkonisken mimaval gzaze~ mdebare ulamazesi<br />

sofeli samaWalo. wamierad ielvebs xasxasa<br />

mwvaneSi Cafesvebuli Jangisferi lodebi. aq erT<br />

dros kvamli amodioda buxrebidan, ufals msxverpls<br />

swiravdnen, magram TandaTan Cakvda sicocxle,<br />

yvelaferi warsuls Cabarda. guli SegekumSeba, ise<br />

mtkivneulad, xelSeuxeblad aris gadmocemuli, nasaxlarebiT<br />

gadaSavebuli, gauqmebuli soflebis<br />

sevda, rac ase moeZala Cvens samSoblos. es mware sinanuli<br />

amTavrebs leqss _ finalur striqonebs<br />

akankalebuli xelic Semokruli zariviT uZRvis sagangaSo,<br />

gamafrTxilebeli sityva `gvaxsovdes~:<br />

iyo sofeli samaWalo...<br />

yivili mamlis<br />

ar gaismeba am sofelSi _<br />

aRarasodes.<br />

jer kidev axalgazrdobaSi, sruliad jansaRma,<br />

mzeWabukis Sesaxedaobis Tamaz Cxenkelma naRvliani,<br />

Tumca omaxiani leqsi uZRvna TanSezrdil megobars,<br />

Salva kvintraZes. yvelani avReldiT, roca es leqsi<br />

(`Sesandobari~) Tamazis dasaflavebis dRes Wiris<br />

sufraze waikiTxes. vaJkacurad amoTqmulma, sada<br />

striqonebma sul sxva, amaRlebuli JReradoba SeiZina:<br />

arc miTqma-moTqma da arc ubroba,<br />

arca qeba da sityva mgmobari,<br />

Salva, gaswie Wirisufloba,<br />

Sesvi Seni Zmis Sesandobari.<br />

Tamaz Cxenkeli siymawvilidanve werda mSvenier<br />

satrfialo, erotiuli xasiaTis miZRvnebs da sulac<br />

ar iyo gasakviri, rom misi cecxlovani temperamentis<br />

patrons Warmagobis wlebSic SerCa Zalmosileba,<br />

arasodes ganelebia dauokebeli `uZRebi vneba~,<br />

ris dasturadac araerTi leqsi SegviZlia davasaxeloT:<br />

`sisxliani vardi~, `wiTeli vaSli~, `taZar-<br />

Si~, `biblosis Rame~, `iWvi~, `...mdedroba misi dax-<br />

Sulia...~, `...uzarmazari margaliti, Tbili da mru-<br />

Si~, `...da miiwura es weliwadic~, `yru RvTaeba~, `bodva~<br />

da sxvebi.<br />

Tu raodeni Zala aqvs vnebis siSmages, es kargad<br />

Cans erT usaTauroSi, sadac poets mouTokavad aqvs<br />

gadmocemuli Tavisi gancdebi. sxvagvari mRelvareba<br />

eufleba, rodesac mas, `beber kacs, kacs xniers,<br />

ginda xandazmuls, smaragdisferi erTi qali<br />

Taiguls uZRvnis~. es macTunebeli arseba wamSi ucvlis<br />

iers martosulis senaks, gandegilobas<br />

miCveuls igi nayofierebis uZveles, mkerdsavse qal-<br />

RmerTad warmoesaxeba da umal miatovebs brZenTa<br />

naazrevis kiTxvas _<br />

radgan is qali, viT taZarSi mdgari kibele,<br />

ar iyo mxolod qandakeba _<br />

man Tbili zurgiT<br />

da jadosnuri saidumlos swrafi mignebiT,<br />

myis gadafara da gaxada sruliad urgi<br />

rabi akibas, divnosis da prokles wignebi...<br />

Tamaz Cxenkelma ise patiosnad, Seurcxvenlad<br />

ganvlo sakmaod rTuli cxovrebis gza, mcireodeni<br />

mwikvlic ar gakarebia. icoda, ra RvTaebriv, saficar<br />

pirovnebaTa sulierad monaTesave, pirdapiri<br />

memkvidre iyo da yvela ufleba hqonda, daewera avtoportretis<br />

niSnebiT gasxivosnebuli marTali<br />

leqsi `beWedi~:<br />

me ar mivlia gzebiT nalaxiT,<br />

ar mizelia sxvaTa talaxi.<br />

bilwis, umsgavsis da utifaris<br />

gulze naWdevi ar maqvs tvifari,<br />

aranairi mzakvar-macilis!<br />

me nawilian viyav nawili,<br />

maTi mowafec viyav bejiTi<br />

da Sublze mazis maTi beWedi!<br />

gacnobierebuli maqvs _ Cemi uSualo STabeWdilebebis<br />

gamoxatvisas araerTi sayuradRebo leqsi<br />

gamovtove, ver warmovaCine poetis yvela arsebiTi<br />

Rirseba, magram arc imis Tqma SeiZleba, rom Tamaz<br />

Cxenkelis ganumeorebeli poeziis madli da momxiblaoba<br />

SeumCneveli damrCa.<br />

literaturuli gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />

dacvis saministros finansuri mxardaWeriT<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 2292196; mob. tel.: (577)742277; (599)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!