Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
literaturuli gazeTi<br />
#62<br />
#62 11 - 24 noemberi 2011<br />
gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />
fasi 50 TeTri<br />
makulaturidan<br />
literaturamde<br />
mrgvali magidis idea spontanurad daibada.<br />
`galas~ rigiT mexuTe, saiubileo dajildovebis<br />
ceremonialis Semdeg erTdroulad<br />
ramdenime adamianisadmi gamiCnda SekiTxvebi<br />
_ literaturuli premia `galas~ damfuZneblis,<br />
Tbilisis sakrebulos Tavmjdomaris, mweral<br />
zaal samadaSvilisadmi; am RonisZiebis<br />
aqtiuri mxardamWeris, saqarTvelos kulturisa<br />
da ZeglTa dacvis ministris, nikoloz<br />
ruruasa da `galas~ Jiuris wevris, mwerlisa<br />
da publicistis, mamuka xerxeuliZisadmi.<br />
swored am interesma ganapiroba, SevkrebiliyaviT<br />
da gvelaparaka yvela im problemasa Tu<br />
siaxleze, romelic literaturis sferoSia.<br />
saubari gagvigrZelda _ xan vkamaTobdiT, xan<br />
erT azrze viyaviT, xanac erTad veZebdiT im<br />
gzebs, sasurvel Sedegamde rom migviyvanda.<br />
quenTin tarantinos operatorTan Sexvedris<br />
STabeWdilebebi, holivuduri filmebiT<br />
aRmoCenili amerikuli literatura, axali<br />
iniciativebi da moaxloebuli grandiozuli<br />
prezentacia wignisa, romelic 8000-iani<br />
tiraJiT daibeWdeba da amerikis 200-mde maRaziasa<br />
da evropis yvela dedaqalaqis yvelaze<br />
msxvil qselSi gaiyideba, yalbi avtoritetebi<br />
da qarTuli mwerlobis xvalindeli dRe,<br />
silaCre Tu realobisgan gaqceva... rogor<br />
unda iqmnebodes kargi scenarebi, ris daweras<br />
gaurbian Tanamedrove mwerlebi, rogor Seir-<br />
Ca frankfurtis wignis festivalisTvis 8<br />
qarTveli prozaikosi da vin unda yofiliyo<br />
mecxre.. ra niSan-TvisebebiT unda iyos dajildovebuli<br />
kargi mwerali, vin erideba jojoxeTur<br />
Sromas da ra saqmianobas amjobinebs<br />
is moTxrobebis weras.. unda iyos Tu ara<br />
mwerali sazogado moRvawe, Tu es komunisturi<br />
gadmonaSTia.. raSi gviSlis xels provoncializmi<br />
da ra aRmoCena gaakeTa ucxoelma<br />
stumarma.. ara mgonia, romelime am Temam<br />
literaturiT dainteresebuli mkiTxveli<br />
gulgrili datovos da kidev karga xniT ar<br />
Caafiqros qarTuli mwerlobis warsulze, awmyosa<br />
da momavalze.<br />
II-III<br />
lia sturua<br />
* * *<br />
aseTi portreti _<br />
fexis wverebze, pirdapir, kapilarebi,<br />
zed wvetiani frCxilebi,<br />
rameze mosabRauWeblad,<br />
rasac kauWi ki ara,<br />
xiWvic ar uCndeba.<br />
qveviT _ Sinauri sagnebi,<br />
gamZleobaSi gamocdili,<br />
moWraWune, viTom simZimisgan,<br />
sinamdvileSi, imedisTvis,<br />
SuqniSaniviT sisxls ver gamoidenen,<br />
rom gagaCeron,<br />
frCxilebs SeiRebav da, mainc, waxval.<br />
cas ar sWirdeba amomxtari ferebi,<br />
Tanac, wvetiani,<br />
zamTris mzes<br />
Tavisi forToxlebi aqvs,<br />
sicxes, Tu usmen, Tavisi Tafli.<br />
Tavi ginda daanaxo<br />
amisTvis saweri magida gaqvs,<br />
dajeqi da ikaSkaSe!<br />
IV<br />
IV-V
2 mrgvali magida<br />
literaturuli gazeTi<br />
_ modi, saubari `galas~ dajildovebis<br />
ceremonialiT daviwyoT. aq<br />
SeikribeT adamianebi, romelTac am<br />
literaturul premiasTan mWidro<br />
kavSiri gaqvT _ ideis avtori, aqtiuri<br />
mxardamWeri da Jiuris wevri.<br />
wels daemata axali nominacia _ kinoscenari.<br />
riTi iyo mniSvnelovani am<br />
nominaciis damateba, romlis iniciativac<br />
kinocentrsa da saqarTvelos<br />
kulturisa da ZeglTa dacvis saministros<br />
ekuTvniT<br />
nika: sanam uSualod am kiTxvas vupasuxebde,<br />
quenTin tarantinos operatorTan<br />
Sexvedris STabeWdilebebi minda,<br />
gagiziaroT. axlaxan Sevxvdi fil<br />
farments, romelic tarantinosTan<br />
muSaobda filmebze `oTxi oTaxi~ da<br />
`graindhauzi~. saerTaSoriso kinematografiuli<br />
gildiis, `lokal 600~is<br />
wevri saqarTveloSi kino da teleoperatorTa<br />
saerTaSoriso festivalis,<br />
`oqros Tvali 2011~-is mowveviT<br />
specialuri stumris statusiT Camovida.<br />
filma aRniSna, rom tarantinos<br />
los-anjelesSi Zveli, Camongreuli kinoTeatri<br />
uyidia, gauremontebia da<br />
Turme sul iq aris. kinos ar iRebs,<br />
filmebs uSvebs da kinoTeatris direqtoriao.<br />
mamuka: tarantino kinos maniakia.<br />
antigmirebi, sisxli, Zaladoba, Savi<br />
iumori... da mainc, mis kinozRaparSi<br />
cudebi marcxdebian.<br />
nika: ho, kinos maniakia. amas garda,<br />
saukeTeso scenaristi da mweralia.<br />
mamuka: erT-erT interviuSi, sadac<br />
ekiTxebian, romel did reJisorebTan<br />
girCevnia mogixseniebdneno, aRniSnavs<br />
_ mwerlebSi mijobso.<br />
nika: ki, mwerlebSi urCevnia. es operatori<br />
dRemde nanobs, sxva SeTavazebis<br />
gamo tarantinosTan `Reservoir Dogs~ze<br />
rom ver imuSava.<br />
axla rac Seexeba, `galas~ da axal<br />
nominacias. yvelaferma aman, upirvelesad,<br />
40-mde kinoscenari moitana.<br />
mogexsenebaT, erT scenars SeiZleba<br />
ori, sami adamianic ki werdes. gamodis,<br />
rom minimum 40 adamiani dajda da Seiqmna<br />
40 scenari, saidanac 7 SeirCa, xolo<br />
am 7-dan gamarjvebulic gamovlinda.<br />
bolo 30 wlis manZilze erTdroulad<br />
amdeni scenari ar Seqmnila. sabWoTa<br />
periodSi ki werdnen scenarebs da<br />
iRebdnen filmebs, magram maSin gegmiuri<br />
dafinanseba iyo da gadaRebuli<br />
filmidan erTi-ori Tu vargoda. dRes<br />
ki aseTi produqtiuloba Zalian misasalmebelia,<br />
radgan scenaristebis<br />
deficits vuCiviT. qarTul kinos Tu<br />
rame aklia, sxva raRacebTan erTad,<br />
erT-erTi mTavari scenaria. scenaristebis<br />
skola, romelic garkveul periodamde<br />
arsebobda, aqtiuri profesiuli<br />
samoqmedo moednidan wavida da<br />
darCnen axalgazrdebi, visac raRacis<br />
gakeTeba undaT, magram ar ician.<br />
zaliko: nebismier karg holivudur<br />
filmSi didi amerikuli literaturis<br />
sunTqva igrZnoba. Cemi azriT, sulac<br />
ar aris aucilebeli kinodramaturgi<br />
prozaikosic iyos, magram man aucileblad<br />
unda icodes, rogor ageben siu-<br />
Jetsa da dialogebs magari mwerlebi,<br />
araCveulebrivi moTxrobebisa da romanebis<br />
avtorebi. mimaCnia, rom Sesa-<br />
Zlebelia, kinosTvis wera aswavlo adamians<br />
da amisTvis karg mwerlebs unda<br />
uxmo maswavleblebad.<br />
_ albaT, arc is aris marTebuli,<br />
reJisori sakuTari filmis scenars<br />
Tavad qmnides...<br />
nika: erTis mxriv, es aucileblobiT<br />
iyo ganpirobebuli. meores mxriv ki<br />
iluzia iyo aseTi, rom reJisorsac Seu-<br />
Zlia, sakuTari scenariT filmi gadaiRos.<br />
arada, kinodramaturgia sxva<br />
profesiaa, reJisura ki _ sxva. ra Tqma<br />
unda, didi bednierebaa, Tu kacSi<br />
orives Seqmnis niWia Tavmoyrili, magram,<br />
rogorc wesi, ase ar aris xolme.<br />
scenaristebi _ evropaSic, amerikaSic<br />
_ calke amqaria. iyo SemTxveva, roca<br />
scenaristebis gildia gaifica da amis<br />
gamo amerikis kinoakademiis dajildoveba<br />
kinaRam CaiSala. mokled,<br />
qarTvel kote gabaSvili<br />
scenaristebs bevri ramis<br />
swavla mouwevT da am mxriv, `galas~ es<br />
iniciativa `saswrafo daxmarebis~ CarevasaviT<br />
iyo.<br />
mamuka: ideac kargi iyo da Sedegic<br />
gamoiRo. problema isaa, rom zogadad,<br />
es profesia da Janri ar aris ganvi-<br />
Tarebuli. saxelmZRvaneloebic ki ar<br />
arsebobs. marTalia, iyvnen individebi,<br />
kargi scenaristebi, magram skola ar<br />
iyo Camoyalibebuli. am SemTxvevaSic<br />
gamoCnda es problema. sakonkurso<br />
scenarebi mainc Zveli, sabWoTa stiliT,<br />
literaturul scenarad iyo dawerili.<br />
`Reservoir Dogs~ vaxseneT da quen-<br />
Tin tarantinos mier dawerili am filmis<br />
scenari wakiTxuli maqvs. sul sxva<br />
Janria. sxvaTa Soris, qarTuli Targmani<br />
literaturul gazeT `parnasSi~<br />
ibeWdeboda. kargi iqneba, wignadac gamoices.<br />
momavali scenaristebisTvis is<br />
saxelmZRvanelodac gamodgeba. mTavaria,<br />
rom scenari, rogorc calke Janri,<br />
ganviTardes. qarTulma kinoindustriam<br />
unda gaigos mTavari WeSmariteba<br />
_ pirvelad iyo scenari.<br />
_ iqneb, es imis bralicaa, rom scenaris<br />
weras profesiul doneze aRarsad<br />
aswavlian<br />
nika: am mimarTulebiTac saWiroa<br />
muSaoba. dResdReobiT erTi jgufia da<br />
`galac~ misma kursdamTavrebulma<br />
aiRo. jgufis xelmZRvaneli saintereso<br />
mwerali da ganaTlebuli kaci,<br />
kote jandieria, Tumca, dRes scenaris<br />
weris ufro Tanamedrove, axali me-<br />
Todebia, romlis danergvac ar gvawyenda.<br />
rogorc ki Teatraluri universitetis<br />
xelmZRvanelobis axali<br />
arCevnebi Catardeba, gvinda, damatebiT<br />
ramdenime kinodramaturgi moviwvioT<br />
da Tanamedrove swavlebis me-<br />
Todologia davnergoT. SesaZlebelia,<br />
SekumSul droSi vaswavloT is<br />
martivi wesebi, romelzec axla Tveebsa<br />
da wlebs vxarjavT. es ar niSnavs imas,<br />
rom mokle droSi ukeTesad weras aswavli<br />
vinmes, magram formebis, konteqstis,<br />
struqturis, rogor giTxraT,<br />
instrumentebis micema xelSi namdvilad<br />
SegviZlia. ar vici, saqarTvelo-<br />
Si ramdenad aRiareben im faqts, rom<br />
sul ZiriTadi 7 siuJeti arsebobs, romelsac<br />
yvela wigni da scenari efuZneba.<br />
ase rom, mistiuri da gaugebari<br />
araferia. dramaturgia aris profesia,<br />
xeloba da am xelobisa da codnis<br />
aTvisebis Semdeg Cndeba Sansi imisa,<br />
rom romelime studentisgan did xelovnebasac<br />
davelodoT.<br />
zaliko: reJisorebis (aramarto<br />
qarTvelebisa da aramarto kinore-<br />
Jisorebis) garkveuli nawilis damokidebuleba<br />
kinodramaturgiis ki ara,<br />
literaturis erT-erTi urTulesi<br />
Janris _ Teatris dramaturgiis mimarT,<br />
rbilad rom vTqvaT, zerelea. isini<br />
iolad uyureben weras, rogorc<br />
saqmes da, arcTu iSviaTad, Tavs uflebas<br />
aZleven, sakuTar Wkuaze gadaake-<br />
Ton literaturuli pirvelwyaro,<br />
Tundac is genialur avtors ekuTvnodes.<br />
ase rom, ar mikvirs maTi `gataceba~<br />
weriT.<br />
_ sabWoTa periodSi kinostudia-<br />
Si mwerlebis redaqcia funqcionirebda.<br />
Zalian xSirad, swored mwerlebi<br />
`aSalaSinebdnen~ ama Tu im scenars.<br />
unda iyos mwerali am saqmeSi<br />
CarTuli<br />
zaliko: davazusteb, mwerlebi redaqtorebic<br />
iyvnen, anu rogorc TqviT,<br />
teqstebs aSalaSinebdnen da metic, Tavadac<br />
gvevlinebodnen scenarebis avtorebad.<br />
rezo inaniSvili, rezo WeiSvili,<br />
nugzar SataiZe, vaJa gigaSvili<br />
_ oTar ioselianis, Tengiz abulaZis,<br />
aleqsandre rexviaSvilis, eldar Sengelaias<br />
da sergo farajanovisTvis<br />
werdnen da iqmneboda filmebi,<br />
rogorebicaa `pastorali~, `cisferi<br />
mTebi~, <strong>`natvris</strong> <strong>xe~</strong>, <strong>`miaxloeba</strong>~,<br />
`suramis ci<strong>xe~</strong>...<br />
mamuka: im periodSi marTlac<br />
Zalian saintereso scenarebi Seiqmna,<br />
11 - 24 noemberi 2011<br />
makulaturidan<br />
magram es mainc erTeuli saxelebia. kinoindustriaSi<br />
scenari imdenad rTuli<br />
da Tanamedrove Janria, rom mis Seqmnaze<br />
5-6 kaci muSaobs. erTi dialogebs<br />
wers, meore dramaturgiul<br />
xazs qmnis, mesame vizualur mxareze<br />
zrunavs da ase Semdeg da ase Semdeg.<br />
magaliTad, cnobili faqtia, rom<br />
folkneri dialogebs werda. nikam<br />
aRniSna, rom msoflioSi scenaristebis<br />
didi amqari, mTeli industriaa.<br />
aqedan gamomdinare, bevri xalxi unda<br />
iyos, erTeuli adamianebi amas ar eyofa.<br />
`galas~ axali nominaciac amis erTerTi<br />
xelisSemwyobia.<br />
_ 40-mde scenari Semovidao,<br />
aRniSneT. cnobili mwerlebi Tu<br />
iyvnen maT Soris<br />
mamuka: sxvaTa Soris, iyvnen. yvela<br />
saintereso idea iyo, magram axalgazrda<br />
gogonam, maka kukulavam gaimarjva.<br />
_ albaT, es gadawyvetileba axalgazrduli<br />
xedviT iyo ganpirobebuli...<br />
mamuka: meti Tavisufleba miveciT<br />
kinocentrs, romlis warmomadgenelic<br />
Jiuris wevri iyo. mas Semdeg, rac<br />
scenarebs gavecaniT, mis arCevans yvelam<br />
davuWireT mxari. Zalian mogvewona.<br />
Tanamedrove scenaria...<br />
_ kiTxvisas filmi Tu warmogidgaT<br />
Tvalwin kargi scenari am warmosaxvis<br />
SesaZleblobas xom iZleva!<br />
mamuka: zogadad, mwerlobas filmiviT<br />
vxedav, roca vkiTxulob, Tvalwin<br />
kadrebi midgas. Tumca, aRvniSnav, rom<br />
struqturulad gamarTuli arc erTi<br />
scenari ar yofila. magaliTad, kinoscenarSi<br />
ar SeiZleba iyos metafora,<br />
Sedareba... mis nacvlad dialogi,<br />
eqsterieri, interieria saWiro. imedia,<br />
es Janri sul male ganviTardeba da Semdeg<br />
`galaze~ profesiulad Sesrulebul<br />
srulyofil scenarebs gavecnobiT.<br />
_ nika, gamarjvebulis kinoscenari<br />
xom ar wagikiTxavs<br />
nika: scenari jer ar wamikiTxavs,<br />
magram Jiuris wevrebis arCevans vendobi.<br />
kinocentris warmomadgenlebma ki<br />
aRniSnes, rom am scenars ganviTarebis<br />
Sansi aqvs da SesaZlebelia is filmad<br />
iqces. es aris mTavari, radgan scenari,<br />
upirvelesad, kinosTvis iwereba da,<br />
albaT, pirveli adgilic amitom miani-<br />
Wes.<br />
_ gadavideT im 8 mweralze, romelic<br />
msoflio literaturis moyvarulebma<br />
frankfurtis wignis festivalze<br />
gaicnes.<br />
nika: mamukac unda yofiliyo da ar<br />
wamovida. Tavi daiZvrina. aRniSna, sul<br />
erTi wignis avtori var, ar wamoval,<br />
meridebao. arada, is erTi wigni, is xuTi<br />
moTxroba, namdvilad imsaxurebs yuradRebas...<br />
_ `bebe~ Cemi sayvareli moTxrobaa...<br />
nika: romlis mixedviTac `quCis<br />
dReebi~ gadaiRes. mokled, unda yofiliyo<br />
9 mwerali da radgan mamukam<br />
uari Tqva, frankfurtis wignis festivalze<br />
8 mwerali aRmoCnda.<br />
mamuka: yovelgvari Tavmdablobis<br />
gareSe vityvi, rom mwerlad Tavs ar<br />
miviCnev. scenarebze vlaparakobdiT<br />
da aqve aRvniSnav _ dro, Sesabamisi<br />
ganaTleba da saSualeba rom mqondes,<br />
siamovnebiT viqnebodi scenaristi,<br />
radgan raRac axirebasaviT maqvs,<br />
nawarmoebebi kinokadrebad, suraTebad<br />
da personaJebad davinaxo...<br />
nika: axlac ar aris gvian.<br />
mamuka: minda, frankfurtis wignis<br />
festivalze vTqva, rom msoflio literaturaSi<br />
amaze didi movlena araferia.<br />
miT umetes, CvenTvis. qarTvel mwerlebs<br />
didi dro daeTmoT, gamomcemlebTan<br />
kontaqtebi daamyares, wignebis<br />
ucxoeTSi gamocema, gadaTargmna<br />
dagegmes. amaze didi da saSviliSvilo<br />
saqme ar arsebobs. mogveca saSualeba,<br />
gavarRvioT lokaluri wre, msoflio<br />
mkiTxvels Cveni literatura gavacnoT.<br />
rogorc rigiTi mkiTxveli da<br />
qarTuli literaturis qomagi, am movleniT<br />
ubednieresi var.<br />
_ da es 8 mwerali ra niSniT airCieT<br />
nika: upirvelesad, im niSniT, rom<br />
arian Tanamedrove popularuli mwerlebi.<br />
gaviTvaliswineT maTi wignebis<br />
gayidvadoba. ar dagimalavT, mniSvneloba<br />
mivaniWeT komunikabelurobasac,<br />
radgan iq wignis Tvaluwvdeneli<br />
okeanea, sadac xelis mokidebiT<br />
veravis Seiyvan. adamians unda<br />
SeeZlos, TviTon daamyaros urTier-<br />
Toba, iqauroba daaTvalieros, wavides,<br />
wamovides, isiamovnos... am mxriv,<br />
Cven yvelanairad SevuwyeT xeli da<br />
erTgvari saCuqari gavukeTeT. saministros<br />
yvelaferi es ar sWirdeba, es<br />
qarTuli mwerlobisTvis gakeTda. Sesabamisad,<br />
Tu Cveni mwerlebi warmatebas<br />
miaRweven, qveyanasac waadgeba. vecadeT,<br />
am 8 mwerlisTvis komfortuli<br />
garemo Segveqmna da migveca saSualeba,<br />
daemyarebinaT axali biznesurTier-<br />
Tobebi. isini saqarTvelos wamyvani<br />
mwerlebi arian, zogi kargad cnobili<br />
saxea da zogic _ SedarebiT axali,<br />
vinc axla xdeba popularuli. rvave<br />
maTgans, rogorc mwerals, pativs vcem.<br />
TiToeul maTgans vkiTxulob, momwons<br />
da miviCnev, rom maT aqvT iseTi saTqmeli,<br />
romelic saqarTvelos gareTac<br />
sainteresoa. es marto lokalurad ni-<br />
Wieri xalxi ar aris. vaJa-fSavelas<br />
kuTxuri ena aqvs, magram misi saTqmeli<br />
globaluri, yvelasTvis gasagebi da<br />
universaluria. didi mwerloba, iseve<br />
rogorc kargi musika da kino, unda<br />
zogaddebodes.<br />
_ ramdenadac cnobilia, yvelafer<br />
amas konkretuli Sedegebi ukve<br />
moyva. TamTa melaSvils hqonda SeTavazeba...<br />
nika: marTalia. Tumca, ara mxolod<br />
TamTas, zaza burWulaZisa da aka mor-<br />
CilaZis wignebzec aris laparaki.<br />
frankfurtis wignis festivalze bevri<br />
informacia gaicvala, ase rom, jer<br />
adrea Sedegebis ganxilva. win kidev<br />
bevri SeTavazeba gvelodeba, radgan<br />
Cvens mimarT yuradReba didia. msoflio<br />
dainteresebulia, ra qveyanaa<br />
saqarTvelo, metis gageba undaT. bolo<br />
wlebSi bevri axali ambis epicentrSi<br />
aRmovCndiT _ xan rogorc safrTxis<br />
qveS myofi qveyana, xan warmatebuli<br />
reformatori da demokratiisTvis mebrZoli,<br />
xanac niWieri xelovani xalxis<br />
samSoblo. yvelaferi es msoflio
11 - 24 noemberi 2011<br />
yuradRebas iqcevs. amitom, unda viswavloT,<br />
es cnobismoyvareoba rogor<br />
davakmayofiloT. unda gvesmodes, rom<br />
mxolod ekonomiuri integracia ar<br />
aris sakmarisi da rom xelovnebas aqvs<br />
yvelanairi Zala, gza, meTodi, instrumenti<br />
da berketi, rom adamianebi, erebi<br />
erTmaneTs daaaxlovos.<br />
_ ra aris winapiroba imisa, rom<br />
adamiani, romelic irCevs am gzas, karg<br />
mwerlad iqces<br />
mamuka: ra Tqma unda, Zalian bevrs<br />
unda kiTxulobdes.<br />
nika: rac yvelas aviwydeba xolme...<br />
amas garda, unda cxovrobdes, ar unda<br />
eSinodes. SeuZlebelia, oTaxSi gewvios<br />
muza da saintereso rame dawero, Tu<br />
Caketili xar. urTierTobebSi unda<br />
erkveodes. iyos Zalian cnobismoyvare<br />
da dakvirvebuli Tvali hqondes, ara<br />
mamuka: ra Tqma unda, da kidev erTi<br />
mniSvnelovani Tviseba unda axasiaTebdes<br />
_ adamiani, samyaro, Tavisi qveyana<br />
unda uyvardes da yvelafer amisTvis<br />
Tavis gawirvac SeeZlos. Cemi Teoria<br />
axirebuli kacis paTetikad rom ar<br />
geCvenoT, gavixsenoT rusTaveli,<br />
sulxan-saba, guramiSvili, ilia, vaJa...<br />
rac Seexeba am profesias, kidev erTxel<br />
gavimeoreb martiv WeSmaritebas _<br />
adamiani kargi mwerali rom gaxdes,<br />
bevrs unda kiTxulobdes da jojoxe-<br />
Turi SromisTvis iyos mzad _ maja rom<br />
literaturamde<br />
gtkiva da mainc rom wer, Rame rom<br />
gagaRviZebs da sanam ar dawer, aRar<br />
dagaZinebs da ase Semdeg. Zilis win sindisi<br />
mqenjnis, rom Cemi yvelaze sayvareli<br />
poetis, mwerlisa da literatoris,<br />
tariel Wanturias rCevas ver<br />
vasruleb _ yoveldRe Caviwero saintereso<br />
dakvirvebebi da STabeWdilebebi,<br />
romlebic mgonia, rom davimaxsovre<br />
da mZafri sizmrebiviT qrebian.<br />
_ jojoxeTur Sromas gaurbixar<br />
sazogadoebas karga xania Seni axali<br />
moTxroba ar waukiTxavs. dakvirvebuli<br />
Tvali gaqvs, bevrs kiTxulob da<br />
ratom ar wer<br />
mamuka: moTxrobebs ki vwer xolme,<br />
magram bloknotebSi monaxazis saxiT.<br />
`moluskinis~ aTeulobiT wignaki maqvs<br />
gavsebuli, romelTagan umravlesoba<br />
nikas naCuqaria. dadgeba dro da am<br />
bloknotebs aucileblad amovalageb<br />
da wynarad `Cavujdebi~. es gagris sanapiroze,<br />
mzis amosvlisas, romelime<br />
cariel kafeSi moxdeba. cinikosebis<br />
prognozebis miuxedavad, zustad vici,<br />
es ise moulodnelad moxdeba, rogorc<br />
2005-Si goniodan rusuli samxedro bazis<br />
gasvla. am istoriul process Cems<br />
vaJebTan erTad vuyure. sazogadoebrivi<br />
saqmianobiT var dakavebuli da<br />
meCveneba, rom am mxriv metis gakeTeba<br />
SemiZlia im qveynisTvis, romelic<br />
saukuneebis manZilze mudmivad omisa<br />
da damoukideblobis dakargvis safrTxis<br />
qveS cxovrobs. yovelgvari<br />
Tavmdablobis gareSe gagimxelT Cems<br />
mkrexelur ocnebas _ mirCevnia, muxaTgverdSi<br />
viwve, vidre _ panTeonSi.<br />
nika: muxaTgverdSi ras niSnavs<br />
mamuka: samxedro sasaflaoze.<br />
nika: anu sadac memorialia. amitom<br />
CagekiTxe.<br />
mamuka: Tumca, albaT, arc erTi da<br />
arc meore ar meRirseba, magram Tu<br />
ocnebaa, ase viocnebebdi.<br />
_ amboben, rom mwerali sazogado<br />
moRvawe unda iyos. Cemi azriT, is, vinc<br />
politikur cxovrebaSi aqtiurad<br />
ereoda, naklebad niWieri mwerali iyo<br />
da amgvari saqmianobiT ufro imkvidrebda<br />
adgils, meTanxmebiT<br />
mamuka: Tumca, msoflio literaturis<br />
magaliTebiT amas ver vityviT.<br />
umberto ekos, giunter grass _ yvelas<br />
samoqalaqo pozicia ekava. markesi erTerTi<br />
gazeTis korespondenti iyo da<br />
statiebs kviraSi erTxel beWdavda.<br />
didi qarTveli mwerali ki, ilia Wav-<br />
WavaZe, msoflio masStabis sazogado<br />
moRvawe iyo.<br />
_ komunistur epoqaSi moRvawe<br />
mwerlebze ras ityviT<br />
mamuka: bunebrivia, saokupacio re-<br />
Jimis dros mwerlebsa da okupantebs<br />
Soris kontraqti iyo dadebuli.<br />
pirvelni xotbas asxamdnen, meoreni ki<br />
amis sanacvlod ajildovebdnen.<br />
ideologiuri TvalsazrisiT es gasagebia.<br />
amas winaT nikam momasmenina dovlatovis<br />
interviu. amerikeli korespondenti<br />
ekiTxeba, mwerlisTvis ra<br />
sxvaobaa ruseTsa da amerikas Soris.<br />
dovlatovi pasuxobs, rom amerikaSi<br />
arc erT idiots TavSi ar mouva, mwerals<br />
miadges da politikasa da, miTumetes,<br />
ekonomikaze dausvas kiTxvebi.<br />
sabWoTa azrovnebas moyva is, rom mwerali<br />
gansakuTrebuli fenomeni da<br />
lamis RmerTia. marTalia, mwerloba<br />
erT-erTi pativsacemi profesiaa, magram<br />
ara mgonia, naklebadmniSvnelovani<br />
iyos policielis profesia,<br />
romelic dRes afxazeTisa da samxreT<br />
oseTis sazRvrebTan dgas an eqimisa,<br />
SuaRamisas soflidan sofelSi rom Cadis<br />
da bavSvs gadaarCens an maswavleblisa,<br />
skolaSi misasvlelad dilauTenia<br />
ramdenime kilometris gavla rom<br />
uwevs.<br />
zaliko: tusaRisa da Tavisufali<br />
adamianis mdgomareoba radikalurad<br />
gansxvavdeba erTmaneTisgan. gansxvavebulia<br />
maTi saqmianobac. is, rasac axerxebdi<br />
da akeTebdi patimrobisas,<br />
xarisxis TvalsazrisiT, SesaZloa,<br />
aRar akmayofilebdes axal, Tavisufal<br />
garemos; aRar iwvevdes iseT yuradRebasa<br />
da interess, rogorsac miCveuli<br />
iyavi satusaRos kedlebSi. unda<br />
gadaewyo, adekvaturi unda gaxde;<br />
dakvirvebuli var, vinc amas ver axerxebs,<br />
lamis mTel samyaros ubrazdeba da<br />
warumateblobis mizezebs yvelgan<br />
eZebs, sakuTari Tavis garda. me<br />
vsaubrob niWier, metnaklebad nonkonformist<br />
adamianebze da ara imaTze,<br />
vinc ssrk-d wodebuli komunisturi<br />
cixis administraciasTan TanamSromlobda<br />
da wiTeli samklauri hqonda<br />
Sebmuli xelze.<br />
nika: is, rom mwerali maincdamainc<br />
sazogado moRvawe unda iyos, komunisturi<br />
gadmonaSTi ki ara, ufro rusuli<br />
fenomenia. sabWoTa reJimis dros<br />
mweralsa da xelisuflebas Soris mar-<br />
Tla kontraqti iyo dadebuli. ideologias<br />
Tavisi reJisorebi, mwerlebi,<br />
poetebi sWirdeboda. kargad gvaxsovs,<br />
aseTma poetebma rogorc daamTavres<br />
cxovreba. umravlesobam Tavi moikla.<br />
yvela did rus mwerals eris mamobaze<br />
hqonda pretenzia da cotas moralistobda<br />
_ tolstoic, dostoevskic.<br />
sxvaTa Soris, Cexovi _ ara da amitomac,<br />
CemTvis erT-erTi yvelaze sayvareli<br />
mweralia. rogorc ki mentoris<br />
rols irgebdnen, ufuWdebodaT is,<br />
rasac manamde kargad akeTebdnen _<br />
wera. tolstoisa da dostoevskis Txzulebebi,<br />
sadac isini moralistebad<br />
da rusuli ideis gamtareblebad gvevlinebian,<br />
naklebad sainteresoa da yvelanair<br />
xiblsa da mimzidvelobas kargavs.<br />
meores mxriv, samoqalaqo poziciaze<br />
uaris Tqmac ar gamodis. mwerals<br />
Tavis nawarmoebSi, abstraqtuli<br />
Txzulebis garda, Tu es ar aris absurdis<br />
Teatri an raRacnairi eqsperimentuli<br />
etiudi, unda-ar unda, adamianuri<br />
pozicia uWiravs. yvelaferi _<br />
moTxroba, leqsi _ raRac suliskveTebis<br />
matarebelia da garkveuli<br />
ideologiis qveS xvdeba, maincdamainc<br />
politikurs ar vgulisxmob, msoflmxedvelobazea<br />
laparaki. aravin ambobs,<br />
rom mweralma yvelaze meti icis,<br />
sulis mesaidumlea, eris mamaa da ase<br />
Semdeg. ers arc mama hyavs da arc _<br />
deda. es sabWoTa simboloebia. kargad<br />
gvaxsovs, visac eZaxdnen eris mamas,<br />
stalini iyo îòåö ðîäíîé. es primitiul<br />
sazogadoebebsa da totalitarul wyobilebebSia,<br />
sadac mama da beladia<br />
saWiro. normalur saxelmwifos aqvs<br />
literaturuli gazeTi<br />
mrgvali magida<br />
dasasruli me-5 gverdze<br />
3<br />
idealebi, principebi, aramaterialuri,<br />
metafizikuri warmonaqmnebi,<br />
romlebsac misdevs da rac gamocdilebam,<br />
istoriam, codnam, civilizaciam<br />
moitana. es aris warmmarTveli Zala.<br />
adamianebi, romlebic Tavisi cxovrebiT<br />
am principebs yvelaze kargad emsaxurebian,<br />
bunebrivia, misabaZebi xdebian.<br />
jorj vaSingtons didi damsaxureba<br />
miuZRvis amerikis ganviTarebaSi, magram<br />
gakerpebuli mainc ar hyavT. is iyo<br />
pirveli prezidenti da adamiani, vinc<br />
mefobaze uari Tqva, rodesac Tavisi<br />
saprezidento vadis gasvlis Semdeg<br />
samudamo monarqia SesTavazes. aRniSna<br />
kidec, rom davTanxmde, maSin yvelafers,<br />
risTvisac vibrZole, xazi<br />
unda gadavusvao. es udidesi pirovnebac<br />
ki ar gauRmerTebiaT, Tumca misi<br />
sikvdilis Semdeg iyo erTi-ori mcdeloba,<br />
rodesac Zalian moenatraT ase-<br />
Ti adamiani, erTi-orjer RrublebSi<br />
daxates. ase rom, ers sWirdeba swori<br />
principebi, civilizaciisgan Sobili<br />
jansaRi instiqtebi, mimarTulebebi,<br />
romlebic aumjobesebs sazogadoebas,<br />
ufro produqtiuls, samarTlians, mSvids,<br />
janmrTelsa da, Sesabamisad,<br />
Zliers xdis.<br />
_ Tanamedrove mwerlebi naklebad<br />
weren realobaze, Tanamedrove<br />
yofaze, uaxles istoriaze. ZiriTadi<br />
Tematika, gasuli saukunis 90-iani<br />
wlebia im drois JargonebiT, situaciebiT.<br />
rogor fiqrobT, ratom gaurbian<br />
Tanamedrove mwerlebi dRevandelobis<br />
asaxvas<br />
nika: Znelia da imitom.<br />
mamuka: yvelaze rTulia. 90-iani<br />
wlebis Semdeg Seqmnil legendebsa da<br />
miTebSi trialeben da imitomac aris am<br />
epoqaze Seqmnili nawarmoebebi yalbi.<br />
imdroindel omebze stereotipulad,<br />
miTologizirebulad da cota romantizirebuladac<br />
ki weren.<br />
zaliko: gsmeniaT albaT, ityvian<br />
xolme, rom cxel gulze dawerili teqsti<br />
zusti ver iqneba, dro unda gavides,<br />
movlenebi sworad rom Seafasoo.<br />
ar veTanxmebi am mosazrebas, radgan<br />
cxel guls axseneben marto, civ<br />
gonebas ki ara. Rirebuli teqstebi cxeli<br />
guliT, civi gonebiT da mtkice<br />
xeliT iwereba.<br />
_ ratom gaurbian mwerlebi asaxon<br />
is, rac dRes Cvens gverdiT aq,<br />
saqarTveloSi xdeba, rac unda xvdebodes<br />
Semomqmedis dakvirvebuli<br />
mxedvelobis arealSi aRar iwereba<br />
dokumenturi proza, iSviaTad Sexvdebi<br />
publicistur werilebs...<br />
nika: ratom ai, zaliko. me Zalian<br />
momwons zaal samadaSvilis publicistika.<br />
mamuka: zogadad, es problema, ici,<br />
risi bralia pasuxismgeblobis aRebis<br />
eSiniaT. 20 weli rom gava, mere daweren,<br />
ra moxda. yvelafris Tavi da Tavi<br />
mainc silaCre mgonia.<br />
nika: marto silaCresac ver davabralebT.<br />
realobas Tavs arideben da<br />
pasuxismgeblobas gaurbian. iaffasiani<br />
efeqtebi, eqstremaluri situaciebis<br />
xiblSi yofna urCevniaT. ra iyo XX<br />
saukunis 90-iani wlebi saqarTveloSi<br />
omi, samoqalaqo dapirispireba, qaosi<br />
da kargi vesterniviT ainteresebT. vi-<br />
Tom mZafri grZnobebi da ambebia. mwerals<br />
garemo ar gansazRvravs, piriqiT<br />
_ mwerali gansazRvravs garemos. is<br />
qmnis mis nawarmoebSi ganwyobas. aris<br />
epoqa, sadac, vTqvaT, stagnaciaa, magram<br />
yvela stagnaciaSia saintereso<br />
plastebi, sadac mwerali saTqmels,<br />
mosayols yovelTvis ipovis.<br />
mamuka: dRes uamravi iseTi ram xdeba,<br />
razec unda werdnen da aravin wers.<br />
mgonia, rom es aris gaqceva pasuxismgeblobisgan,<br />
romelic SeiZleba saku-<br />
Tarma poziciam gamoiwvios. aris<br />
raRac koniunqturebi...<br />
_ igive moxda kinoSic, axal<br />
qarTul filmebSic aqtualuri<br />
swored es epoqa, 90-iani wlebi aRmoCnda...<br />
nika: saintereso ki is aris, rom<br />
Tavisufal saqarTveloSi, roca cenzura<br />
aRar aris da aravin gzRudavs,<br />
sabWoTa saqarTveloze filmi ar gada-<br />
Rebula.<br />
mamuka: mgoni, arc prozauli teqsti<br />
Seqmnila.<br />
nika: imitom, rom Znelia. es seriozul<br />
fiqrs, Cajdomas, wvalebas<br />
saWiroebs.<br />
mamuka: SemoqmedebiTad unda miudge.<br />
axali ambavi gamoigono. ai,<br />
dResac uamravi saintereso ambavi xdeba<br />
samyaroSi, adamianebis istoriebi<br />
arsebobs, zogi _ tragikuli, zogic<br />
_ bednieri, uamravi raRacaa, razec<br />
sainteresod SeiZleba dawero. Tumca,<br />
arian mwerlebi, romlebic amas axerxeben.<br />
_ kritikosebzec minda gkiTxoT.<br />
ar geCvenebaT, rom sadRac gaqrnen<br />
mamuka: am mxrivac erTi nominaciaa,<br />
albaT, saWiro – saintereso kritikuli<br />
werilebisTvis.<br />
nika: kargi ideaa. rodesac Jurnali<br />
`musika~ davafuZneT, wlis saukeTeso<br />
nawarmoebisa da wlis saukeTeso<br />
kritikuli werilis konkursi gamovacxadeT.<br />
weliwadSi erTxel kulturisa<br />
da ZeglTa dacvis saministros mier<br />
musikalur Temaze Seqmnili saukeTeso<br />
kritikuli werilisTvis specialuri<br />
prizia dawesebuli. gamarjvebuli<br />
solidur Tanxas, Tu ar vcdebi, 3000<br />
lars iRebs. aman gamoiwvia is, rom<br />
musikaze wera daiwyes. Tu kulturul<br />
cnobars, `Tbilisi out~-s aiRebT, naxavT,<br />
yovelkvireulad, Tbilissa Tu<br />
dedaqalaqs gareT, ramdeni ram imarTeba.<br />
ase rom, tyuili iqneba, kritikosebma<br />
Tqvan, araferi xdeba, saqme ar gvaqvso.<br />
uamravi masalaa saimisod, rom adamianma<br />
gaanalizos da gaakritikos.<br />
nawilobriv, problema isicaa, rom<br />
vinmes unda Wirdebodes is, rac daiwereba.<br />
sadRac xom unda daibeWdos<br />
mamuka: moTxovnilebac ar aris.<br />
nika: magram andre moruas, geronti<br />
qiqoZis, guram asaTianis literaturuli<br />
werilebi kritika ar aris mxolod<br />
dasabeWdad xom ar werdnen<br />
_ anu ver vityviT, rom kritikos-<br />
Ta skola ar arsebobda.<br />
nika: Tumca, mainc CanasaxSi, embrionulad<br />
arsebobda. axla unda gacocxldes.<br />
kritika literaturulma Jurnal-gazeTebma<br />
unda daiwyon. ai, `literaturul<br />
gazeTSi~ gavakeToT erTi<br />
sveti. magaliTad, tariel Wanturia<br />
magari kritikosia.<br />
mamuka: tariel Wanturias kritika<br />
yovelTvis literaturaa da Zalian<br />
sasargebloa rogorc mwerlebisTvis,<br />
ise _ mkiTxvelisTvisac. sxvaTa Soris,<br />
ufrosi Taobisagan gamigia, mwerals<br />
ufro advilad imetebdnen, vidre _<br />
literators.<br />
nika: saqarTvelo patara qveyanaa.<br />
aqeTken unda mivmarToT mTeli energia.<br />
kritikuli analiziT ramdenime<br />
kritikosi, mweralic rom dainteresdes,<br />
Semdegi 25 wlis manZilze Cveni<br />
literaturisTvis es sakmarisi iqneba.<br />
internetma zRva masala gaaCina imisTvis,<br />
rom kritikosma kritikuli<br />
azrovneba iswavlos da kargad weros.
4 literaturuli gazeTi<br />
poezia 11 - 24 noemberi 2011<br />
orjer ori – xuTi<br />
ras gitovebs mkvdari<br />
Ria karebs, maRal materias,<br />
Cafenils Sav xvrelebSi<br />
idealur dros, sadac melans<br />
iasamnis suni aqvs,<br />
miwas mwvane balaxi usvia –<br />
karaqiani gza zarmacebisTvis<br />
civi sityva, Tbili sityva,<br />
SuaSi simarTle, mag. aseTi:<br />
sakuTari Tavidan uzmoze gaxval,<br />
fexmZime dabrundebi, muclidan gaanaTeb,<br />
gamravlebis tabulas aigdeb<br />
orjer ori xuTis principiT,<br />
sxva saZirkveliviT sityvebsac:<br />
sizustes, ueWvelobas,<br />
kunTebis spazmiT<br />
Canacvlebul siyvaruls...<br />
gzas balaxi usvia,<br />
karaqiani puriviT,<br />
rbilad misdev,<br />
simrgvalea muclebis<br />
da miwis borcvebis,<br />
romelSi gaqvs sinaTlis wyaro<br />
lia sturua<br />
* * *<br />
ratom `TqvenobiT~<br />
nuTu, ase bevri var<br />
oTaxi ki mejaxeba,<br />
mTeli Tavisi avejiT,<br />
Tanabarmarcvlovan xasiaTze dayenebuli,<br />
amisgan gabezrebuli,<br />
iqneb, Tvalebidan<br />
naperwklebi damayrevinos,<br />
idayvebidan _ elva,<br />
yelidan radio amomiRos _<br />
mokle Sinaarsi im xanZris,<br />
sicxiani mwerlebi rom icoda,<br />
cocxlebi xmarebisgan<br />
erT maTgans<br />
dagrexili moTxrobis boloSi<br />
lomebi esizmreboda _<br />
dakunTuli paTosi, maRali temperatura!<br />
amis rimeiqi _ yviTeli Jele<br />
naklebad gaRizianebs<br />
an me rom sakuTari<br />
muxtebi meylapeba,<br />
xorxis SeSupeba mewyeba<br />
ratom `TqvenobiT~<br />
sityvebi sul aRar maqvs...<br />
yvelaze angariSgasawevi nervebi<br />
kbilebSia, sigarets Wamen,<br />
dReSi 2 kolofs,<br />
opera mec miyvars,<br />
si bemolis wveroze vdgavar,<br />
oRond, damireke!<br />
* * *<br />
deda – elisabedi, mama – mTvare,<br />
ufro maStaburi,<br />
Sinauruli varianti – limoni CaiSi,<br />
saRamoobiT ymuili.<br />
xma ubacdeba, mecodeba deda,<br />
ar ezareba 80-iani wlebidan<br />
CemTan mosvla da amaze laparaki.<br />
mindors moyveba, sigrZeSi – mwvane,<br />
siganeSi – Cveulebrivi mgeli,<br />
martoxela ymuili isev uWirs,<br />
mikrofoniT vexmarebi,<br />
Cemi guli, filtvebi da sxv.<br />
mosaZebnia,<br />
Tavi Tu movuyare, xelSi daviWer –<br />
aseTi Taiguli dedaCemisTvis!<br />
sevdiani saTauric rom gavukeTo,<br />
ukve, leqsi...<br />
* * *<br />
dedaCems eSinoda:<br />
maRali simindebis,<br />
politikuri anekdotebis,<br />
Cemi Tavistkivilebis...<br />
SiSs Tavisi logika qonda:<br />
mzisgan wiTlad xazgasmul dReebs<br />
sxvebi moyveboda –<br />
sarCuliviT damjdari feris,<br />
rom mere, isev:<br />
gazeTis furclebze dabeWdili wignis<br />
priala garekani,<br />
striqonebs Soris wyvili wmindani,<br />
qaluri riTma,<br />
gulis amovardnebiviT moxtunave<br />
verlibri,<br />
jer gaubedavi, mere<br />
dedaboZis reputaciiT.<br />
am mere-ebis eSinoda<br />
da sxva amgvari oinebis,<br />
is ki ar icoda,<br />
Tavidan rom lursmani amoviRo,<br />
maSinve movkvdebi.<br />
damireke!<br />
damireke! iqidan damireke!<br />
eleqtronis boZs Seaskdi<br />
frTis ReroTi, sulis RerZiT,<br />
rogorc ginda, oRond, damireke!<br />
Ramis mwerebs xaoiani<br />
SiSi SemoaqvT,<br />
Sen qaRaldze xar dabeWdili,<br />
priala, laqis fexsacmeliviT,<br />
romelic usuloa da, mainc,<br />
matkiebs koJrebs da frCxilebs.<br />
opera isev giyvars<br />
saWurisebs risgan amzadeben<br />
mTis brolisgan, mawvnis dedisgan,<br />
rigiTi tyuilisgan<br />
maTi xmebi samSobloSi dagabruneben,<br />
romlis saTauria mze,<br />
am saTauris qveS vicxovre,<br />
vefxvis fragmentebi damrCa misgan,<br />
gacrecili xaverdis magnetizmi,<br />
brolis metastazebi<br />
ukve asakovani cvedanebis xmaSi,<br />
Cemsas, mowevisgan CafuSuls,<br />
smena gaeqca.<br />
* * *<br />
mococaven lokokinebi TeTrad,<br />
Wiebi vardisfrad, atmis momyoliT,<br />
rbili sxeulebi _ baliSebis iluzia<br />
gzaSi mkvdrebisTvis,<br />
isic ara, SiSisgan Tu daigrixnen –<br />
naoWebi swor xazze,<br />
romlebTanac ras mova<br />
Cemi grexilebi: mTebis, kiTxvis niSnebis,<br />
monumentur-azriani:<br />
aqeT waxval, inaneb,<br />
iqiT – manqana gagitans,<br />
pirdapir waxval, daiRupebi,<br />
mere, arCevanis Tavisufleba<br />
brtyeli sityvebi aravisTvis...<br />
fexs daadgam<br />
da TeTrad daaCndebian miwas,<br />
an vardisfrad,<br />
Cemi mokvla ufro Znelia,<br />
Tu, maincdamainc,<br />
naSTi – ficxi wiTeli,<br />
xval-zeg gogensac<br />
fexi daulpeba,<br />
palitras gaamdidrebs<br />
SemodgomiT...
11 - 24 noemberi 2011<br />
dasawyisi #60-61<br />
uniWoba – anu Waobi<br />
uniWoba borotebis wyaroa, aTasnairi<br />
siglaxis saTavea.<br />
Cqeri – Cqari<br />
spartuli – sportuli<br />
spartuli aRzrda sportulad<br />
aRzrdasac gulisxmobda. es ori sityva<br />
erTmaneTs ver gaeriTmeboda, me rom<br />
Zveli damaxinjebuli da ratomRac<br />
dakanonebuli formis – spartanulis<br />
– nacvlad swori forma – spartuli –<br />
ar mexmara. maS, ase: spartuli – sportuli!<br />
nagvis – Tagvi<br />
es sariTmo wyvili savsebiT iziarebs<br />
Tanamedrove medicinis Tvalsazriss<br />
mRrRnelebze da, kerZod, Tagvebze.<br />
Cvens saymawvilo literaturaSi TiTqmis<br />
gaidealebuli wruwuna bolos da<br />
bolos sxva araferia, Tu ara nagvis<br />
binadari arseba, romelic infeqciis<br />
gavrcelebis wyaroa. xedavT, – ra sakiTxebze<br />
SeuZlia fiqri Wkvian riTmas.<br />
Txeli kari – xeli kari<br />
riTma xulignobisaken ki ar mogviwodebs,<br />
aramed gvirCevs, rom, roca<br />
kari aucileblad gasaRebia, gasaRebi<br />
ki ara gvaqvs, igi ZaliT SevamtvrioT!<br />
miT umetes, roca es araviTar teqnikur<br />
sirTulesTan ar aris dakavSirebuli<br />
(kari Txeli yofila – iolad Sesamtvrevi).<br />
suleli riTmac – ise, xilad:<br />
gombeSo – gubeSi<br />
gube Sesaferisi adgilia gombeSosaTvis,<br />
da es riTmac amdenadaa<br />
logikuri da Wkviani, Torem Tu karg<br />
riTmaze midga saqme, arc esaa albaT<br />
Zneli.<br />
sxapasxupiT – sxva pasuxi<br />
Tu bileTi gamoacvlevine, qe gipasuxebs<br />
sxapasxupiT.<br />
furi – fuli<br />
gayide furi – geqneba fuli.<br />
brZeni stalini – autaneli<br />
riTma erTgvarad arqaulia, magram<br />
namdvilad Wkviani, amasTan pirdapiria<br />
da moklebulia panegirizms, romelic<br />
ase damaxasiaTebeli iyo 40-50-iani<br />
wlebis poeziisTvis – pirovnebis kultis<br />
periodis poeziisTvis. imJamad es<br />
riTma daaxloebiT aseT saxes miiRebda:<br />
brZeni stalini – cad atanili.<br />
garozi – tarosi<br />
garozi – Salis Sarfia, tarosi<br />
iciT rac aris. riTma iqneb ar mogewonoT,<br />
magram cud amindSi rom Tbili,<br />
RunRula garozi kargia, Tqma ar unda.<br />
Rimili – Rumeli<br />
gaRimebiT SesaZloa macivarmac<br />
gagaRimos, magram `Rimilis~ Wkviani<br />
riTma mainc `Rumelia~.<br />
am or sityvas siTbo aerTianebs.<br />
qriste – kristali<br />
es riTma logikuria siwmindis niSniT<br />
– macxovris gverdiT mxolod kristali<br />
da kristalurad wminda ram Sei-<br />
Zleba axseno...<br />
mokvda beli – koktebeli<br />
bedi uneblieT gaxsenebs maqsimilian<br />
voloSins, voloSini – mis usayvarles<br />
koktebels.<br />
sxvaTa Soris, misTvis, visac kargad<br />
tariel Wanturia<br />
literaturuli gazeTi<br />
axsovs marina cvetaevas ese m. voloSinze,<br />
arc `kokteilbari~ iqneba moulodneli<br />
`koktebelis~ riTmad! - poetebi<br />
xSirad xvdebian, ufro swored,<br />
xSirad xvdebodnen erTmaneTs Wiqa kokteilis<br />
an finjani yavis Sesasmelad da<br />
sasaubrod.<br />
CeTveri – CaTveri<br />
memTvrales, riTmis mixedviT, sami<br />
litri aqvs daleuli. bevria!<br />
maTlafa – madloba<br />
suraTi amgvaria: magidas orni usxedan.<br />
stumari (da, ra Tqma unda, riTmac)<br />
madlobas ixdis erTi ulufa kerZisTvis.<br />
golgoTa – gongora<br />
golgoTas yvela WeSmariti poetis<br />
saxeli SeiZleba gaeriTmos. gamonaklisi<br />
arc didi espaneli poetia.<br />
`dinamos~ stoperi –<br />
solisti operis<br />
esaa, ase vTqvaT, riTma-gamocana:<br />
mkiTxveli Tavad unda mixvdes, rom<br />
saubaria `dinamos~ yofil mcvelze<br />
zurab sotkilavaze.<br />
Wkviani riTmebis leqsikonidan<br />
Canawerebi 5<br />
gaZvirebis – gaiZverebis<br />
marto bazrebis qorvaWrebs ar unda<br />
gulisxmobdes es riTma!<br />
papa – fafa<br />
ra Tqma unda, papas mwvadic Segi-<br />
Zlia gauriTmo, magram fafa mainc<br />
ufro logikuri riTma Cans.<br />
Saris Zieba – SurisZieba<br />
Saris maZiebeli xSirad xdeba<br />
SurisZiebis sagani.<br />
tristani – mtris daniT<br />
usargebloa kamaTi imaze, mtris daniT<br />
mokvda tristani Tu ara! _ tristani<br />
usaTuod iwvevs mtrisa da misi<br />
maxvilis asociaciebs. ver daviJineb,<br />
ginda Tu ara, yvelaze Wkviani es riTmaa-meTqi!<br />
mere ra! _ xom aris kargi<br />
da cudi riTma! aseve arsebobs Wkviani<br />
da nakleb Wkviani riTmebic.<br />
bombiT _ bambiT<br />
bombis namsxvrevebiT daWrils usaTuod<br />
sWirdeba bamba. esaa, ase vTqvaT,<br />
Wkviani, magram xandazmuli riTma – meore<br />
msoflio omis gamoZaxili. yovel<br />
SemTxvevaSi, mravalgzis daWril<br />
mamaCems namdvilad logikuri moeCveneboda<br />
igi.<br />
jari gaSlili – SalikaSvili<br />
komentari amjerad marTlac uadgiloa,<br />
Tundac imitom, rom metismetad<br />
didi jaria gaSlili brZolis velze.<br />
ganabi – kanafi<br />
qurdi da narkotiki vis gaukvirdeba<br />
erTmaneTTan dawyvilebuli.<br />
amierkavkasia – amerik-kavkasia<br />
raRac Wkua am riTmasac moekiTxeba.<br />
ministri – monstri<br />
ar mkiTxoT, sul erTia, arafers<br />
vityvi!<br />
blinebi _ bilinebi<br />
blinebic da bilinebic rusuli<br />
movlenaa.<br />
gagrZeleba iqneba<br />
makulaturidan literaturamde<br />
dasasruli<br />
uamrav wignze, statiaze, naSromze iwereba<br />
reviu. kritikis ramdenime skolaa.<br />
frangebi, amerikelebi da britanelebi<br />
sxvadasxvagvarad weren. dainteresebul<br />
adamians yvelaferi es<br />
Tavis sakuTar stils apovninebs.<br />
ubralod, viRacebi unda dainteresdnen.<br />
mamuka: kargi literatorebic<br />
gvWirdeba. mainc vfiqrob, rom es Janri<br />
gamomcemlebs ar sWirdebaT, naklebad<br />
gayidvadia da imitom. magaliTad,<br />
poeziac ase iqna daCagruli. albaT,<br />
avtorebis naklebobacaa.<br />
_ imazec bevrs fiqroben, vin vize<br />
ras ityvis...<br />
mamuka: amas pasuxismgeblobisgan<br />
gaqceva hqvia. viRaca mtrad ar gadagekidos.<br />
nika: albaT, provincializmi gviSlis<br />
xels. mtrad gadakideba ras niSnavs<br />
sabWoTa tradiciidan gamomdinare,<br />
CvenTan yvelaferi cota gauku-<br />
RmarTebulia. Tu vinmes akritikeben,<br />
personalurad esxmian Tavs da mis Semoqmedebaze<br />
arafers amboben. principuli,<br />
Tematuri laparaki uWirT. obieqturi<br />
kamaTi Wirs. zogadad, qar-<br />
Tvelebs partnioroba uWirT. komunizmma<br />
es gagviCina, laqiuri unar-<br />
Cvevebi dagvitova. an viRacas unda ebatonon,<br />
an _ daemonon. wlebis ganmavlobaSi<br />
gaurkveveli ierarqiebi Camoyalibda<br />
da es xalxi am ierarqiebiT<br />
operirebs. erTma Cemma ucxoelma megobarma,<br />
romelic mwerali ar aris,<br />
diplomatia da saqarTvelos xSirad<br />
stumrobs, aRniSna, erTmaneTs zogadad<br />
pativs ar scemT da Tqveni sadRegrZeloebic<br />
xSirad farisevluria. fundamenturi,<br />
adamianuri pativiscema,<br />
romelic Cveulebriv, erTmaneTisTvis<br />
ucxo adamianebSic unda arsebobdes, ar<br />
gaqvT da yvelafris Tavi da Tavi es<br />
ariso. marTalia.<br />
_ kritikis ararsebobis gamo naklebad<br />
niWieri mwerlebi advilad ikvalaven<br />
gzas...<br />
mamuka: es marTla didi problemaa<br />
da marTla imis bralia, rom kritika<br />
ar arsebobs. literaturuli werilebi<br />
ar ibeWdeba. imis garda, rom daadgenda,<br />
vin kargi mweralia da vin _<br />
cudi, damwyeb mwerlebs aCvenebda<br />
gzebs, rogor daweron, Seasrulon esa<br />
Tu is amocanebi.<br />
zaliko: me mainc im mosazrebis erTguli<br />
vrCebi, romlis Tanaxmadac, wignebsa<br />
da maT avtorebs yvelaze ukeT mwerlebi<br />
afaseben. CemTvis, gnebavT,<br />
mkiTxvelisTvis da gnebavT, prozaikosisTvis,<br />
gacilebiT sainteresoa, ras<br />
fiqrobs borxesi Cestertonsa da stivensonze,<br />
uiliam folkneri tomas vulfsa<br />
da hemingueize, vidre romelime,<br />
Tundac Zalian cnobili literaturismcodnis<br />
werili am sami avtoris<br />
Sesaxeb. damwyebi avtorisTvis gzis<br />
Cvenebas, rCevas rac Seexeba, sad is,<br />
Tavisi saqmis ubadlo mcodne rom dagelaparakeba<br />
da sad is, SeniSvnebs an Seqebas<br />
rom moismen im adamianisgan, erTi<br />
moTxroba rom ar dauweria cxovreba-<br />
Si.<br />
_ SesaZloa, damwyebisTvis naklebad<br />
niWieri mwerali aRmoCndes misabaZi...<br />
nika: ara mgonia. axalgazrda mwerals<br />
Tu Wkua aqvs, yalb avtoritets<br />
Tavze ver moaxvev. Tu niWieria, ar motyuvdeba<br />
da Tu uniWoa, ra mniSvneloba<br />
aqvs, gind motyuvdes da gind _ ara.<br />
yalbi avtoritetebi ara mwerlebis<br />
dasabnevad, aramed sazogadoebis mosaTokad,<br />
sazogadoebrivi kontrolisTvis<br />
iqmnebian. es mainc totalitaruli<br />
instrumentia da, ara mgonia,<br />
mwerlobas rame dauSavos.<br />
_ rogoria qarTuli mwerlobis<br />
xvalindeli dRe<br />
mamuka: kidev erTxel vityvi, qar-<br />
Tuli mwerlobis xvalindeli dRisTvis<br />
Zalian mniSvnelovania, Cveni mwerlebis<br />
wignebi iTargmnos da maT Sesaxeb<br />
msofliom gaigos. sakmarisia, erTma<br />
mweralma mainc gaiTqvas saxeli _<br />
rogorc kunderam, paviCma, famuqma _<br />
mere qarTuli klasikiTac aucileblad<br />
dainteresdebian da aRmoaCenen,<br />
rom didi kulturis qveyana varT.<br />
nika: imedi maqvs, ucxo enaze meti<br />
wigni gadaiTargmneba. ai, es minda da<br />
amaze msurs, velaparako premier-ministrs.<br />
iqneb gavzardoT Cveni Targmanebis<br />
biujeti da rogorme metma gamomcemelma<br />
SeZlos, qarTveli mwerlis<br />
nawarmoebs gaecnos. am wlis bolos inglisur<br />
enaze 19 Tanamedrove qarTveli<br />
mwerlis krebuli gamova da 200-mde<br />
amerikul wignis maRaziasa da evropis<br />
yvela dedaqalaqis centralur<br />
qselebSi gavrceldeba. wigni 8000-iani<br />
tiraJiT ibeWdeba. es Tanamedrove<br />
qarTuli prozis pirveli sruli krebulia<br />
da msoflio wignis bazarze<br />
pirveli mercxali iqneba. minda, rom<br />
aseTi wigni aTobiT da asobiT gamovides.<br />
es aris Cemi ocneba da am saukeTeso<br />
ocnebebSi qarTuli literaturis<br />
xvalindeli dRe.<br />
mamuka: minda, Tqveni gazeTi iyos<br />
ufro vrceli, didi da iq iyos kritikac,<br />
publicistikac, scenaric... Tu<br />
am moTxovnilebas SeqmniT, aucileblad<br />
gamoCndebian adamianebi, romlebic<br />
daweren kidec.<br />
saubars uZRveboda Tea yifSiZe
6 literaturuli gazeTi<br />
Canawerebi 11 - 24 noemberi 2011<br />
dasawyisi #61<br />
* * *<br />
frangebs uTqvamT cud wignze: Tavs<br />
aravis waakiTxebso!<br />
* * *<br />
Zvirfasi galaktioni, didi galaktioni:<br />
`aseTia amnairi, am cxovrebis<br />
xlarTebi: Tu wagRuna, mere welSi ve-<br />
Rar gaimarTebi!~<br />
* * *<br />
iyos poezia gulis: iyos poezia,<br />
rogorc Wriloba mourCeneli!<br />
* * *<br />
dros SeeWida koheleTis ukideo<br />
nihilizmi da kidec dajabna! es gaxldaT<br />
nihilizmi im poetisa, visi sityvac<br />
mWreli iyo xorasnul xanjarze<br />
umetes!<br />
* * *<br />
Cemi qorwili Soreul 68 wels... myefari<br />
iyo i. qarTveliSvili... rogorc<br />
maxsovs, kargad `iyefa~: gaaoca Cemi<br />
mejvare SoTa CantlaZe!<br />
* * *<br />
kargad daviwyebuli Zveli: wawloba!..<br />
exla rom amboben, amerikuli<br />
boifrend-girlzfrendoba unda SemoviRoTo<br />
da amis gasacnobad cxra<br />
mTas iqiT rom midian, es ambavi, ara<br />
mgonia, saRi gansjis monaberi rom<br />
iyos. jer erTi: seqsualuri aRviraxsnilobis<br />
gasacnobad amerikaSi rom miemgzavrebi,<br />
es xom aqac Tavzesayreli<br />
gaqvs... da meorec: Se Wkviano adamiano,<br />
gaixsene, am asiode wlis win Cvens mTa-<br />
Si (fSavSi) wawloba rom hyvaoda: kargad<br />
gaixsene da amerikaSi wasvlac<br />
aRar mogiwevs. metyvi: es xom provinciuli<br />
Cveuleba iyoo, magram amis pasuxi<br />
aseTia: seqsi provinciaSic da<br />
metropoliaSic erTnairia, gind<br />
wawloba daarqvi da gind sxva ram, Tundac:<br />
seqsualuri Tavisufleba... Tumca<br />
imasac getyvi, rom provinciaSic da<br />
metropoliaSic ukanono seqss bozobas<br />
eZaxian; morCa da gaTavda: amisTvis<br />
arc warsulis Sewuxeba gvinda da arc<br />
amerikaSi bodiali! erTsac getyvi:<br />
bozobas bevri sinonimi aqvs da, Tu<br />
cota tvins gaanZrev, SeiZleba sxva ram<br />
saxelic daanaTlo!<br />
Runuli da welSimoxrili rom cekvavs:<br />
eSinia, cas Tavi ar avartyao;<br />
Tanac icis, rom es ca Cveulebrivi ca<br />
sulac ar aris: es saRvTo caa!.. da miwasac<br />
frTxilad abijebs, radgan icis,<br />
rom es miwa saRvTo miwaa!<br />
* * *<br />
ase sCans: cis kedeli aq viRacam<br />
gadaangria!<br />
* * *<br />
giorgi leoniZe: `cxovreba firosmanis~...<br />
ukve aqa sCans, rom misi avtori<br />
odesme did prozas Seqmnida!.. gana ase<br />
ar moxda!<br />
* * *<br />
amboben, rom saocreba iyo uSangi<br />
CxeiZis TorRvai... misi saxe da xma<br />
ufro mindias mouxdeboda: xma, qvesknelisken<br />
CaRmamavali da merme kvlav<br />
samyaros amazrzen Zaxilad Semobrunvili...<br />
jarji fxoveli<br />
maTi rigi, maTi saqme, maTi asparezi...<br />
da asea: didi saqmeebisTvis dabadebuli<br />
yoveli qarTveli mamelukobis niSniTaa<br />
daRdasmuli!.. asea, ase!<br />
* * *<br />
poetobis umTavresi niSani: sityvis<br />
gacocxlebis jadosnuri unari. poezia<br />
enis gacocxlebis, enis cxovrebis<br />
RvTaebrivi procesia, dinebaa, sadac<br />
mravlad arian am saqmeSi xeldasxmulni,<br />
yovlisSemZleni da aseve<br />
mravlad arian verSemZlebelni, xelmocarulni,<br />
mxrebCamoyrilni... da yvelani<br />
erT saqmes mieltvian: sityvis<br />
gacocxlebas, emociis xatad qcevas,<br />
gardasaxvas...<br />
* * *<br />
poezia ver daeSveba sayofacxovrebo<br />
Sairebis donemde! aseve sasurvelia,<br />
rom mas avaridoT skabrezuli<br />
aRviraxsniloba, seqsis demonstrireba,<br />
da sxva...<br />
* * *<br />
damijere: namyeni leqsic kargia,<br />
Tu fesvis sinedle mosdevs, axalmiwas<br />
Tu ar emduris: dedinacvaliviT ratom<br />
meqcevio...<br />
* * *<br />
rogorc meni wers `ekleziastes~<br />
avtori iyo koheleT. es ueWvelia, magram<br />
misi saxeli daikarga am ukvdavi<br />
nawarmoebis msoflioSi `mogzaurobis~<br />
Jams! daikarga imis gamo, rom bibliis<br />
pirvelmTargmnelma berZnebma<br />
poetis saxelic Targmnes da miviReT<br />
ekleziaste... exla warmovidginoT Zveli<br />
Cineli, iaponeli, sparseli, indoeli<br />
da TviT qarTveli poetebis saxelebi,<br />
profesiul an geografiul Sinaarss<br />
rom Seicaven... amis gamoa dRes<br />
mTargmnelobiT praqtikaSi xelaRebiT<br />
uaryofili rom aris saxelebis Targmna...<br />
* * *<br />
xalxis gamaognebeli niWi. ai,<br />
toleSlebisTvis nasroli sityva:<br />
`dagibarebT toleSlebo, es leqs yvelas<br />
uCveneTa!.. gagemakaT kuzaT qali,<br />
ar daarCvas, uSveleTa! erTi ZuZu bal-<br />
Rs eyofa, erTic CamauwveleTa: balRis<br />
mama ar galubdes, dil-dil SamaucxeleTa!~<br />
* * *<br />
WianWvelebis petiti: samyaros<br />
Znelad wasakiTxi furclebi...<br />
* * *<br />
leqsis wera TviTmizani ar aris:<br />
TviTmizania kargi poeziis Seqmna!<br />
* * *<br />
ase fiqrobda poeti: me xom yvelasTvis<br />
ara vwer: maS, yvelas rogor<br />
unda movwonde!<br />
* * *<br />
amboben: civilizaciis pirveli<br />
niSani iyo joxi: sayrdeni, dasjis iaraRi.<br />
Cvenc davamatoT: kacobrioba am<br />
joxs verasodes xelidan ver<br />
gaagdebs!..<br />
* * *<br />
literatura ver iguebs Tvalis<br />
daxuWvas, verdanaxvas!.. misTvis misaRebia<br />
yovelgvari samarTliani Sefaseba,<br />
gadafaseba, reinterpretacia...<br />
* * *<br />
da Tu kargad daakvirdebi, yornis<br />
TvalSic mzes dainaxav!..<br />
* * *<br />
bevr mwerals SeZravs ciebiT reinterpretaciebi!..<br />
* * *<br />
ra imaleba Seni veluri garegnobis<br />
miRma.. kvlav veluri da zemZime azrebi!<br />
kvlav da kvlav...<br />
* * *<br />
eWvi: meeWveba, egeTi Txelkedliani<br />
guli vinmes rom hqondes, literaturuli<br />
mtrebis oinebma rom gauxeTqon!<br />
* * *<br />
man erTsa da imave qvas bevrjer<br />
wamokra fexi: exlac ase daemarTa!<br />
xelis-gulis anabeWdebi<br />
* * *<br />
sixaruli xom wamieri mdgomareobaa:<br />
xolo siyvaruli, rogorc sixarulis<br />
umaRlesi forma, ar SeiZleba<br />
rom maradiuli iyos!<br />
* * *<br />
`bolero~ cidan Camodis: cota<br />
xels uSlian Rrublebi: TeTrad blandaven<br />
da, JamiJam, ablabudad gadaaqceven.<br />
* * *<br />
erTi miTxari, ramdenia poeziis wili<br />
siyvarulis gayalbebaSi<br />
* * *<br />
mkvlelis deda ase daswyevla moklulis<br />
dedam: `TaTarav, mamklavs ar<br />
dagiwyev... imas Seeswros magis deda,<br />
rasac Seeswro dedaSeni!~<br />
* * *<br />
napirebidan rom gadmodis guli,<br />
maSin iwereba kargi leqsi, maSin iqmneba<br />
wminda poezia!<br />
* * *<br />
WeSmariti mwerloba RmerTTan saubaria<br />
kacTa gasageb enaze... magali-<br />
Ti: vaJa-fSavela!<br />
* * *<br />
da uceb: gariTmuli striqonebi!<br />
koxtad faqizad wverwaTlili fanqrebiviT...<br />
* * *<br />
xom SegimCnevia: qarTvels cis sima-<br />
Rle ara yofnis, amitomaa muxlebSiga-<br />
* * *<br />
aha, gadaiwminda sulis bindi!.. da<br />
Sen kvlav brundebi iq, im mdinaris na-<br />
Tel napirze, sadac sityva sixaruls<br />
gamoasxivebs da, sadac yofna aRiqmeba,<br />
rogorc saRvTo tanjva, rogorc<br />
idumali zeimi...<br />
* * *<br />
ai, esec: wyvdiadidan gamoiJila es<br />
zRapruli virdevi: ipokentavros!<br />
* * *<br />
kacobrioba ver gaZRa Tavisive<br />
sisxlis xvretiTa! mas, samwuxarod,<br />
Tavisi yofnis mTavar miznad miaCnia<br />
adamianTa xocva-Jletva. am miznis aRsrulebas<br />
ewireba mTeli resursebi,<br />
finansebi, goneba da a.S... da, sabednierod,<br />
kacobriobam gauZlo TavisTavs:<br />
gadarCa!.. modi, aq erTi kiTxvac davsvaT:<br />
viTom gadarCa.. ho, gadarCa! magram<br />
rogori gadarCa! rodemde gadarCa..<br />
* * *<br />
kacobriobis bolo Taoba: didi,<br />
gadaulaxavi gansacdelis gadamtani,<br />
gadamlaxveli... RvTis nebiT, is, albaT,<br />
gadarCeba. albaT SesZlebs sxva samyaroebSi<br />
gadanacvlebas!.. magram,<br />
romc SesZlos, ra unda Caitanos iq<br />
sisxli da cremli da, kidev, ra.. albaT,<br />
kacis suli: gauRorRavi...<br />
* * *<br />
ase ambobda: didi qarTvelebi mamelukebad<br />
ibadebiano. isini aRzevdebian<br />
egviptis, TurqeTis, sparseTis,<br />
avRaneTis, ruseTis, safrangeTis,<br />
amerikis mmarTvelTa karze: imaT msaxureben,<br />
maTi droSis qveS iqneven xmals,<br />
iqve ecemian da imarxebian... grZelia<br />
* * *<br />
velis yvavilebi uyvarda wminda<br />
daviT aRmaSenebels: omis Jams<br />
yvavilebsa krefda da brZolaSi daRupuli<br />
meomrebis saflavebze tovebda<br />
Turme... imasac amboben: es iyo didi<br />
daviTis yvelaze sasurveli dasvenebao...<br />
manqurT mankabardels ki<br />
nardis TamaSi hyvarebia: brZolaSic ki<br />
abgaSi edo Turme spilosZvlis nardi;<br />
am TamaSiT Turme didi yaenic ki daaavada!..<br />
* * *<br />
aq icxovrebs sityva veluri, ise,<br />
rogorc gzis napiras SeumCnevlad<br />
mdgari balaxi... aq titvel sityvas<br />
daefareba mzis sxivebis gvirgvinwnulebi...<br />
* * *<br />
`sjobs Seurigde satkivars da wamals<br />
nu eZeb~ – amas wers didi sparseli<br />
nihilisti xaiami... Cven ki ra vqnaT,<br />
SevurigdeT yvelaze amazrzen<br />
luRluRs, am `viTom mwerlebis~ nawerebidan<br />
rom ismis, Tu xma amoviRoT<br />
da gavafrTxiloT mkiTxveli, rom<br />
ager gviaxlovdeba uzneobis, urwmunobis,<br />
araadamianurobis kvamlTan<br />
nazavi nihilizmis Rrubeli, Cvens istorias,<br />
suls da sisxls walekviT rom<br />
emuqreba!.. vera, ver SevurigdebiT!.. da<br />
istoriis am wkvaram gzajvaredinze es<br />
mware sityvebi mainc aRmogvxdeba: `oh,<br />
Seni dedac!..~ da es iqneba qarTuli<br />
sulis verdaZlevis niSani, winaaRmdegobis<br />
mZlavri grZnoba!..<br />
* * *<br />
ai, kidev kotetiSviliseuli xaiami:<br />
`amqveynad gmarTebs, ar gadascde<br />
sifrTxilis kides; mosavals Sensas<br />
qveynad unda uCumrad mkide, sanam<br />
gaqvs ena, yurebi da Tvalebi giWris,<br />
unda damunjde, dayruvde da dabrmavde<br />
kidec...~ magram ara, vai-mgosnebo,<br />
damunjeba, dayrueba da dabrmaveba<br />
yovelTvis ar egebis!.. da nurc<br />
imas fiqrobT, bilwsityvaobiT da sakuTari<br />
dedis ginebiT rom saxels
11 - 24 noemberi 2011<br />
daigdebT!.. vai, amisTana saxels!.. imas<br />
xom sayovelTao damcireba da dacinva<br />
mosdevs!<br />
* * *<br />
ara! es ar aris mwerloba! es aris<br />
ipekakuana, guls rom girevs: RmerTma<br />
daifaros, misma fesvma qarTul miwaSi<br />
rom gaixaros!<br />
* * *<br />
samSoblos siyvarulis grZnoba,<br />
winaparTa pativiscemis grZnoba, dedis<br />
siyvarulis ufaqizesi grZnoba...<br />
yovelive amas emyareba qarTuli adamianuroba,<br />
sulis mTlianoba. Tuki am<br />
grZnobebs talaxiT mosvri, maSin<br />
qarTvelic ver iqarTvelebs: qarTveli<br />
xalxi gadaiqceva usaxur jogad,<br />
romelic iolad daemorCileba gadamTieli<br />
tvinosnebis neba-survils, manqurTis<br />
binZur sayelesac iolad moirgebs!<br />
* * *<br />
etyoba, eseni dedis naSobebi ar<br />
arian!.. anda deda maT warmoudgeniaT<br />
yvelaze gaxrwnil da gzis iqiT gadavardnil<br />
meZavad!.. `de, pirSi aiReb~ –<br />
wers erTi maTgani... da am amazrzeni<br />
procesis gasrulebis Semdeg, es udReuri<br />
`mwerali~ incestis braldebiT<br />
sasamarTlos winaSe ki ar unda wardges,<br />
aramed: Tvalebi unda daiTxaros,<br />
rogorc mamis mkvlelma da dedis patiosnebis<br />
wambilwvelma!.. im sawyalma<br />
qalma, vinc Svilebi dazarda, vinc akvanTan<br />
cremlavda qarTul `naninas~<br />
RvTaebriv sityvebs, vinc gadaitana<br />
ufulobis da uuflebobis Savbneli<br />
xana, exla pirSi unda aiRos.. ratom<br />
ar gaxmeba qarTuli ena, roca vinme<br />
mavani amgvar mkrexelobas ityvis!..<br />
ratom ar daiwva is furceli, romelzec<br />
am udReurma arsebam amgvari<br />
ram dawera!.. oh, Seni dedac! etyvis<br />
vinme xmamaRla da saqveynod am nakacar<br />
arsebas da yvelaze amazrzenic is<br />
iqneba, Tu am ginebas es vaiqarTveli<br />
Seicxadebs!!!<br />
Sedegia samyaros cocxali, emociuri<br />
nawilis aRmoCena, damkvidreba... ubedurebaa,<br />
roca cda warumateblad<br />
mTavrdeba: es is SemTxvevaa, roca poeti<br />
sxvis an Tavis mignebas raime formiT<br />
imeorebs: imeorebs cudad, Stampavs...<br />
xolo is ambavi, roca aris e.w.<br />
daStampuli poezia da iqve aris e.w.<br />
eqsperimentuli poezia: es, cxadia,<br />
raRac gaugebrobis Sedegia... ase mgonia<br />
me es ambavi, oRond uniWo eqsperimenti,<br />
uniWo Cxirkedelaoba, sityvebis<br />
araadamianuri tanjva, RmerTma aSoros<br />
Cvens poezias!.. ar gvinda, ar gvinda!..<br />
* * *<br />
ai, oTxiv kuTxiT mojaruli mtris<br />
moyuriade eri: is mtrebSi irCevs megobrebs:<br />
irCevs nakleb borotebas...<br />
hyavs daqsaqsuli jari, romelic<br />
marcxdeba kidec da imarjvebs kidec...<br />
hyavs dalxinebuli saxelmwifo biurokratia,<br />
romlisTvisac arc patriotizmia<br />
ucxo da arc Ralati... mas<br />
SeuZlia sakuTari xalxis mitovebac<br />
da dacvac... Tvisebebi: gaTiSuloba,<br />
daTiTokaceba, partiomania, ukiduresi<br />
egocentrizmi, fuye individualizmi...<br />
mourCeneli avadmyofobebi, rac<br />
kargadaa dafiqsirebuli Cvens istoriaSi...<br />
asea: eri daubrunda TavisTavs:<br />
kvlav ipova Tavisi Tavi, swored ise-<br />
Ti, am orasiode wlis win rom dakarga:<br />
arc meti, arc naklebi: eris istoria<br />
ubrundeba Tavis kalapots!<br />
* * *<br />
ra mizans isaxavda samoTxeSi gadmogdebuli<br />
euli adamianis yofna<br />
amaze bunebas pasuxi ara aqvs. aq arc<br />
goniTi varjiSobis Sedegad miiRweva<br />
raime xelSesaxebi pasuxi... ubralod:<br />
es qmedeba unda miviRoT, rogorc Rv-<br />
Tiseuli: ukomentarod, ueWvelad! es<br />
cxadia... oRond, aq movixmoT erTi ase-<br />
Ti bolokudac: zecieris mizani<br />
udaod sicocxlis gavrceleba da misi<br />
srulyofa iyo!.. dastur, asea!<br />
literaturuli gazeTi<br />
imasac, visTvisac vaJa-fSavela jerac<br />
gamocanaa: imasac aspetakebs Tavisi<br />
idumali zemoqmedebiT... wminda vaJafSavelas<br />
ukvdavi saxeli, sxva didi<br />
winaprebis saxelebTan erTad qmnis<br />
erovnul haers, atmosferos, reliefs,<br />
sadac yvelaferia qarTuli<br />
sulis amaRlebisaTvis da, rac gverd-<br />
Si udgas qristianuli civilizaciis<br />
yvelaze TvalsaCino monapovrebs...<br />
vicxovroT ise, rom SevqmnaT WeSmariti<br />
cxovreba: amas gveubneba wminda poetis<br />
ukvdavi saxeli...<br />
Canawerebi<br />
7<br />
egre damcinavad rom mismen, erTi Tvali<br />
gulSi Caibrune, iqauroba miCxrikmoCxrike,<br />
Cven TanamoZmeni da Tanamosaqmeni<br />
xom ara varT!.. anda, sulac<br />
erTni xom ara varT iseTi grZnoba<br />
maqvs, TiTqos Cem lands vesaubrebode,<br />
TiTqos Cems oreuls vaxsenebde Tavis<br />
warsuls, Tavis Tavgadasavals!.. ras<br />
ityvi, ha<br />
* * *<br />
civilizacia, rogorc bunebis xelovnuri,<br />
arabunebrivi danamati...<br />
* * *<br />
fiqris Tavisuflebas veravin wagarTmevs:<br />
es fiqri SeiZleba iyos<br />
mravalmxrivi, oRond qaRaldze, sxvebisTvis<br />
im fiqris gadatana xams, rac<br />
saRia, samomavloa... xolo Tu maincdamainc<br />
uxamsi fiqrebi mogZalebia, Tu<br />
incestis WrilSi gadatexili pornoteqstebi<br />
gimZimebs guls da gonebas,<br />
maSin ra `gemwerleba~, Se weraatanilo<br />
wertilo, ha!<br />
* * *<br />
ager, ZvelisZveli, saxelurebiani<br />
tramvai: is erTxel didma SoTa CantlaZem<br />
saocari rekviemiT daasaCuqra!..<br />
* * *<br />
Semecneba Cven gvexmareba dafarulis<br />
nawilobriv aRqmaSi, nawilobriv<br />
danaxvaSi, xolo uxilavis mTlianad<br />
gacxadebis uZneles amocanas is intuiciis<br />
Zalmosilebas utovebs...<br />
* * *<br />
meubneba: sazogadoeba, saxli, samsaxuri...<br />
da arsad Tavisufali ar<br />
viyavi, arsad, arsad!.. erTaderTi alagi,<br />
sadac Tavisufali viyavi, es iyo<br />
saweri magida da simartove... aq viyavi,<br />
rogorc suli, sivrceSi mofarfate,<br />
sadac vera gwvdeba sxvaTa neba, muStebs<br />
ar giRerebs, xelebs ar gigrexs, sadac<br />
ver grZnob kanonebis Cxvletas, sadac<br />
ara xar avi Tvalis samizne... da sxva...<br />
da sxva...<br />
* * *<br />
wminda poeziis Tviseba: maradi siaxle,<br />
sinedle, sicocxlis uCveulo unari...<br />
ai, SoTa CantlaZis leqsebi:<br />
TiTqos ager, axlaxans daiwera, TiTqos<br />
sul axlaxans SeaSra melani...<br />
* * *<br />
meubneba: bednierebaa, roca cda<br />
warmatebiT mTavrdeba, roca cdis<br />
* * *<br />
sicocxlis ganuwyveteli brZola<br />
da misi nayofi: adamiani! is eZebs samyaros<br />
harmonias, magram uSedegod. antagonistur<br />
samyaroSi is gaqreba, Tu<br />
ar ibrZola! esaa sicocxlis umTavresi<br />
Tviseba: gadarCenis instiqti. es unari<br />
adamians aZlebinebs da mihyavs is<br />
saboloo gamarjvebamde!<br />
* * *<br />
geubnebi: gana ramdeni leqsi mmarTebs<br />
vin icis, sakmaoa, Tu ara is, rac<br />
mivuZRveni, rac daCoqilma vuTxari,<br />
rac veguldable, rac vewiwe!.. vin<br />
icis, sakmaoa, Tu ara!<br />
* * *<br />
guls afarToebs da aRma eweva, sarkmelSi<br />
cocxali leqsi rom Semoixedavs:<br />
es aris mziani dRis dasawyisi!<br />
* * *<br />
is leqsi, romlis arcerTi striqoni<br />
guls ara xvdeba, ar Segzaravs da<br />
Tmas ar agiSlis: is leqsi sanagveze<br />
unda gavitanoT!.. Tu amas Cven ar gavakeTebT,<br />
maSin amas uCvenod gaakeTeben<br />
sxvebi: Taobebi gzebs gaRorRaven!<br />
* * *<br />
magiuri Zala aqvs vaJa-fSavelas<br />
saxels: es Zala misca RvTiurma niWma<br />
da misi cxovrebis legendam. JamTasvla<br />
ufro aZlierebs im magiur ares,<br />
vaJa-fSavelas Semoqmedebasa da cxovrebas<br />
rom artyia... qveyniuri avkargis<br />
Secnobis, sulis gaspetakebis<br />
mowadine STamomavalTagan metni da<br />
metni Sevlen am magnitur areSi, am Rv-<br />
Taebriv gansawmendelSi, sadac keTilisa<br />
da borotis mezobloba da bunebi-<br />
Ti ubraloeba qmnis yofierebis filosofiur<br />
sarkes da, sadac bevr rames<br />
ipovis is, vinc Tavisi sulisa da<br />
grZnobebis sazrdos eZebs... vaJa-fSavela<br />
ara marto imas moZRvravs, vinc mis<br />
wignze daxrila dRe da Rame, vinc mis<br />
sulier mowafed qceula, aramed<br />
* * *<br />
bunebis anomalia: adamianma dakarga<br />
sircxvilis grZnoba. Sedegi: narkomania,<br />
kleptomania, homoseqsualizmi,<br />
lesbianeloba, qvabavazakoba, bacacoba<br />
sxvadasxvagvari da a.S... es yovelive<br />
avadmyofobad miiCnevao, metyviT<br />
Tqven... me ki ase gipasuxebT: pandoras<br />
avadsaxsenebeli yuTidan amosul daavadebebSi<br />
eseni ar moixsenebian!..<br />
* * *<br />
Tavis Zvel mezobelze egre ambobda:<br />
miliciam sofeli rom gamoTofa<br />
da yaCaRebi amoJuJa, egec maSin mokles,<br />
boroti iyo da mokles: viTom<br />
SemTxveviT, viTom yaCaRebSi aeriaT!..<br />
su eldiT davmarxe: vaiTu gacocxldes-meTqi;<br />
saswrafod gaWril miwa-<br />
Si Cavagde, Cqar-Cqara mivayare Ror-<br />
Ri da qviSa!.. vaiTu gacocxldes-meTqi!<br />
iseTi boroti iyo, iseTi; mucelgveliani,<br />
sisxlismxvreteli, sxvaTa<br />
cremlebze moqeife!<br />
* * *<br />
amboben: evropidan da aziidan<br />
TiTqos okeanis stiqiam gadatyorcna<br />
adamiani sxva materikebze da kunZulebze<br />
jer kidev uxsovar droSi... magram,<br />
visi daxmarebiT, visi SemweobiT gadatyorcna,<br />
amas ar amboben, radgan es<br />
varaudia, radgan amas mtkiceba da<br />
sabuTi sWirdeba... xolo sabuTi ar<br />
aris!<br />
* * *<br />
miTxra: ase ufro Rrmad, ufro bolomde<br />
aravin Caflula wumpeSi, me rom<br />
Cavefali, CavyvinTe da vigeme iqauri<br />
tkbilic da mwarec: yoveli sibilwe,<br />
Tu ram arsebobs, me Cavidine!.. raSi ar<br />
verie, ra sibinZureSi ara vtope da vylape<br />
mwikvli da talaxi... da ai, bolos<br />
es davrCi: Zvlebis grova da tyavi,<br />
romelsac mravali borotebis kvali<br />
atyvia... verc mparavobam gamamdidra,<br />
verc garyvnilebam damakmayofila, ver<br />
amavso borotebis Rvarma da, exla<br />
* * *<br />
meubneba: viRac Cvens imedebs amsxvrevs,<br />
Cvens imedebs klavs da yoveldRe<br />
uimedobis, umomavlobis, usasoobis<br />
wyviads gvaZalebs... imedze<br />
didi xalxs raRa unda waarTvan, raRa<br />
unda gamoglijon xelidan! xalxi ki win<br />
miiwevs TavisTavad, inerciiT, momavlis<br />
imedebis mkvlelobis molodinSi...<br />
aseTia es dRe, es dro, es cxovreba Cveni,<br />
ZaRluri!<br />
* * *<br />
Seyvarebulma ar icis, `raa siyvaruli,<br />
radgan uyvars~, `naRdma meleqsem~<br />
ar icis, raa poezia, radgan<br />
naRd leqsebs amoTqvams, radgan guli<br />
amoaqvs samzeoze: guls sTavazobs adamianebs!..<br />
es aris giorgi Carkviani:<br />
`naRdi meleqse~, uCinari poeti. uCinari<br />
imitom, rom icis: `niWs ar apatieben~<br />
am umadur saqarTveloSi! da aqve:<br />
`naRdi meleqsis~ bedis simuxTle: imedisnacvali<br />
uimedoba: `bednieri ver<br />
gaxdebi, Tu marTla xar meleqse...~ ara,<br />
is bednier poetebs (Tu arsebobs amgvari<br />
kasta!) ar ekamaTeba; is Tavis<br />
guls CasZaxis, rom iqidan gamowuros<br />
naRdi leqsis kristalebi: is RvTaebrivi<br />
wveTebi, rac, sabednierod, ar<br />
ikargeba aqac ki, aqac: am umadur saqar-<br />
TveloSi!<br />
* * *<br />
qalaqSi mamlebi adre iRviZeben:<br />
TiTqmis SuaRamisas gahyivian ubnidan<br />
ubans, quCidan quCas, prospeqtidan<br />
prospeqts, saxlidan saxls! amboben: es<br />
Ramis ganaTebis brali ariso... es azri<br />
sarwmuno araa! mamali, Tavis haramxanis<br />
devnaSi, nuTu imdenad gamoyeyeCda,<br />
rom aisis dadgoma eleqtroganaTebaSi<br />
ereva! araa ase! mamals ufro<br />
romeliRac kosmiuri signali aRvi-<br />
Zebs, vidre sxva ram da Tavis yivils<br />
aRavlens varskvlavebisaken: miwier<br />
signals agzavnis mnaTobebis saxarbakeSi!<br />
asea es!
8 poezia<br />
literaturuli gazeTi<br />
gia xomeriki<br />
me minda<br />
minda davwero iseTi leqsi,<br />
rom silamazis moswydes CanCqeri...<br />
gaixsnas kari lamazi zecis,<br />
romelic lamaz miwas dascqeris!<br />
gulis trioleti<br />
RmerTo, es silamaze gaamkrTale cota,<br />
anda am guls mieci gamZleoba meti,<br />
apatie suyvelas, vinc ki visTan scoda,<br />
RmerTo, es silamaze gaamkrTale cota.<br />
age Wreli Cituna gadmoeSva rtodan,<br />
imas gamoesalma rtos patara wveti,<br />
RmerTo, es silamaze gaamkrTale cota,<br />
anda am guls mieci gamZleoba meti.<br />
faqti<br />
leqsis dawera mindoda,<br />
leqsi mindoda, mgoni,<br />
momesma, bavSvi tiroda –<br />
gadamebinda goni.<br />
mouTmenloba<br />
leqsis sabeWdad mivrbivar<br />
sul-mouTqmeli, sulswrafi...<br />
RmerTo, Tqvi, Tundac iribad,<br />
rom me Seni var mowafe...<br />
leqsi mananas<br />
guli gamiwvrila sicxem.<br />
am gulma bevri manana –<br />
wyalSi vdgevar da viwvi,<br />
leqsi dawereo – mananam.<br />
soso meSveliani<br />
11 - 24 noemberi 2011<br />
oTxni<br />
`ra mizezia, rom malimal gvemRvreva sisxli~<br />
ieitsi<br />
naZvnarebidan veeberTela mTvare amodis,<br />
axla Citebi erT saerTo sizmars xedaven.<br />
oTxni viyaviT, im TeTr Rames, mariamobis,<br />
patara Rele, Tivis zvini, ifnis xe da me.<br />
oTxni viyaviT (simindebze axlac dafrinavs<br />
cicinaTela, rogorc maSin (maSinac gwerdiT),<br />
mowyvetil varskvlavs ireklavda, im ganapiras,<br />
wamwamis Rerze SerCenili, kamkama wveTi.<br />
oTxni viyaviT, yvela fiqris da leqsis miRma,<br />
saguldagulod amoWrilni yvela kadridan.<br />
xeebis Srials tyis sulebis CurCuls vadri da<br />
mec druidiviT samudamod Severwyme im xmas.<br />
wyena<br />
agurisferi caa.<br />
Ramea. magra wvims.<br />
ase kentad da calad<br />
Cemi Tavisa mwyins.<br />
monotonuri wvima<br />
wvima monotonuri modis.. modis... modis...<br />
da Tavisi dumiliT raRacis Tqmas apirebs,<br />
leqsi Zveli jobia leqsebs axal modis,<br />
sicocxle da sikvdili wuTisofels akvirvebs.<br />
rodis iyo netavi, neta iyo rodis,<br />
wvima rom ar uyvardaT zRvis nislian napirebs<br />
heqsametri tonuri zvirTebiviT modis...<br />
da Tetisi dastiris gulamomjdar aqillevss.<br />
Ramea. bnela. ar Cans...<br />
Ramea. bnela. varskvlavi ar Cans...<br />
da mTvarec sadRac gadakargula.<br />
is Rame sulSi mzesaviT CamrCa,<br />
igi Senma mzem Cems mzes arguna.<br />
naTeli xari<br />
warmoSobiT ellini, dabadebiT qarTveli –<br />
mivdivar da vewevi silamazis Wapans,<br />
4-jer mkvdreTiT aRmdgari... da xariviT naTeli<br />
xnulSi Tesls vyri vardisas... da wvimebis zRapars.<br />
MARIA<br />
siwmidis TeTro MARIA,<br />
Seunde am Sav talRebs,<br />
zRva – mare, zRvebi – Maria<br />
SenTvis sivrceebs aRebs!<br />
wvima<br />
sityvas veZeb, romelsac<br />
arasodes Zinavs!<br />
sityvas, me rom momeca –<br />
zusti, rogorc wvima!<br />
dRe da Rame<br />
1979 wlis gaxseneba<br />
rom ar wamovel, mqonda motivi,<br />
motivi saTqvenoni...<br />
mware sizmrebSi oqros zodiviT<br />
mtiroda parTenoni!<br />
naRvliani dRe<br />
Sesudruliyo kviparisi –<br />
vaziT, suroTi –<br />
quCaSi egdo ikarosis<br />
TeTri suraTi.<br />
locva<br />
pitalo kldis yvavili –<br />
mimarTuli mzisken –<br />
me var soflis marili –<br />
RmerTo, RmerTo, mixsen!<br />
wvimis identifikacia<br />
isev wvima movida,<br />
isev wvima modis,<br />
wvima CvenTvis odiTgan<br />
sisxlad gardamodis.<br />
bunebis morCilni<br />
ra advilad swavlobs bavSvi<br />
dauwerel wesebs<br />
da mec mesmis, mesmis SaSvis –<br />
galobs oqro-leqsebs...<br />
imedis imedi<br />
mglis ise ar geSinia, rogorc turebis jiSis.<br />
ZilSi mkvdrebs esaubrebi, diliT simRerebs ferob.<br />
rac ZalRone gaqvs ibrZvi. ukan fonia SiSis.<br />
Tavs Zalas atan: ixseneb sityvebs: Dum spiro, spero!*<br />
*laT.: sanam vsunTqav, imedi maqvs!<br />
uneburi SiSi<br />
emi vainhauzis xsovnas<br />
ici, rom xSirad xdeba... da ver isvenebs tvini.<br />
viRac moiklavs Tavs da... suli sulisTqmas giSlis.<br />
rac ufro axalgazrdaa, miT ufro mwared tiri...<br />
rac ufro niWieria, miT ufro gipyrobs SiSi.<br />
mousvenroba<br />
ra ar gasvenebs, Cemo givargi<br />
ra eSmaki gyavs Semjdari tanSi<br />
Cem xelSi kide kargad ivarge;<br />
ar moiSale cecxlTan TamaSi.<br />
mze da Serigeba<br />
mze amodis da Cadis, mze amodis da Cadis...<br />
sul meSinia ratomRac: Casuli, ar amovides.<br />
sadRac deda da mamaa, sadRac jvaria Wadis,<br />
sadRac celia basri... micdis aiant-odissevss.<br />
mkvdari Citi<br />
rac qalaqma Cakla,<br />
mkvdarma Citma gaacocxlamogonebani<br />
sofelze<br />
warmoudgenlad tkbili surneli<br />
adris damWknari yvavilis,<br />
erTmaneTs miwebebuli dReebi,<br />
msxlis wveniT daTxupnili bavSvobis<br />
TamaSi xorciWamia wiTel mamalTan da<br />
vegetarianeli dedaCemi,<br />
dasawylebuli batknis TvalebiT<br />
simindebidan gamomZvrali _<br />
leCaqze dakruli lobios foTlebiT.<br />
giJi mezobelic momagona,<br />
patara, Txilis joxiT xelSi,<br />
Citebs rom diriJorobda<br />
damwifebul TuTebTan.<br />
mezobel pastors<br />
`fumar puede matar~<br />
`moweva sikvdils iwvevs~-o, padre!<br />
ase gamodis, Tavs iklavT Turme,<br />
TviTmkvleloba xom codvaa didi.<br />
Tqven roken-roli giyvardaT adre,<br />
banqos TamaSiT arTobdiT stumrebs<br />
da zRvis havasac saTqvenod TvlidiT.<br />
axla ki mTian qalaqSi cxovrobT<br />
da xmadabalze usmenT montserat<br />
kabalies da. opera mxolod...<br />
sxvisi arafris ar gsurT mosmena.<br />
veeba mTvaris kaSkaSa Suqi<br />
Crdils rom dagaxris gverdze, monastris..<br />
vervin gibedavT laparaks, Tu ki<br />
partias usmenT dezdemonasi.<br />
giyvarT Wadraki, dros klavT TamaSiT.<br />
albaT Tqvenc gikvirT Tqvenive xvedri.<br />
vin daamsgavsa ase lamanCels<br />
Sub momarTuli figura mxedris.<br />
bodiSi! vici, zedmeti gkadreT<br />
(Tqven ki eweviT, mkacri da mSvidi),<br />
`fumar puede matar~-o, padre!<br />
TviTmkvleloba ki, codvaa didi.<br />
RIO VERDE<br />
sul foTol-foTol Caifurcla giorgobisTve,<br />
zis mwvane skamze, xeivanSi, xeibari da<br />
dgas wminda pavle, TiTqos Citebs iTvlis kopitze<br />
patara skverSi. iqve axlos gei-baridan<br />
ismis xmauri. vagemovneb xorcian kerZebs,<br />
wkrialebs Wiqa. qveS metroa. viRac loTi ki<br />
mReris. pirdapir, kaTedralis veeba mkerdze,<br />
SeiniSneba nimuSebi Zveli goTikis.<br />
gei biWs tani uTamaSebs, navarjiSevi,<br />
mewyvile sasmels etaneba, haSiSs naklebad.<br />
norCi wablebis xeivani, TiTqmis SiSveli,<br />
avtomobilTa nakadebSua miiklakneba.<br />
var da Tan arc var, sizmariviT, danamdvilebiT<br />
ver vityvi imas, arc ar uTqvams dRemde aravis.<br />
aha isinic! mocaxcaxe maTi Crdilebi<br />
SeSinebuli ZaRlebiviT kudebs malaven.<br />
Semoixvia kaTedralma bindi sutiviT,<br />
quCis gamoRma maJoria, gaRma minori.<br />
samzareulos Ria karSi moCans sutini<br />
`(xorci wiTeli)~ da arayi `(raxmaninovi)~.
11 - 24 noemberi 2011<br />
literaturuli gazeTi<br />
poezia<br />
9<br />
* * *<br />
ra sababi maqvs, aba erTi damisaxele,<br />
rom am yvelafers amrezili TvaliT vuyuro.<br />
erTimeoris miyolebiT Tvalebs axelen<br />
varskvlavebi da...<br />
veeberTela Savi fuRuro<br />
gamoiburca fiWvis xeze. da is gaxelebs,<br />
rom moCvenebebs sizmris kari gamouxuro.<br />
cam bayayebis bnel gubidan amoixeda,<br />
moRrublul qviriTs efareba mTvaris nalevi.<br />
erTi SexebiT vikumSebi, ukan vixev da<br />
viT lokokina, Cems naWuWSi Sevimalebi.<br />
arSemdgari dialogi kunZulze<br />
Tqven mgoni axseneT monmartri,<br />
don-martin!<br />
ase uadgilod da ase ubralod.<br />
(Tqven xarT warmoSobiT aziati)<br />
ra Tqveni brali aris, rom martis<br />
dagyvaT uxeiro xasiaTi,<br />
ar giyvarT yvelasTan saubari.<br />
veweviT. limonis baRTan vzivarT.<br />
Tqven gaqvT SesaSuri fantazia,<br />
amitom Tavidanve gafasebdiT.<br />
verTobiT Tavbrudamxvev nafazebiT,<br />
ar giyvarT arc mxatvroba, arc musika,<br />
giyvarT unamuno (fanjris rafaze ki<br />
qoTniT patara kaqtusi dgas).<br />
Tqven ukve SeeSviT galaqtikebs,<br />
miwaze daeSviT. Warxlis da bolokis<br />
moyvana daiwyeT.<br />
da es arc epilogia da arc prologi.<br />
zogjer ucnaurad makvirdebiT<br />
es Zveli, cnobili astrologi.<br />
vzivarT da qarma okeanis<br />
usasrulobidan dagvibera,<br />
isev Searxia limonebi.<br />
Tqveni TuTiyuSi “maribela”<br />
kenkavs, magram veRar imeorebs<br />
sityvebs da CiCaxvi ebereba<br />
TqvensaviT, don-martin-eberela.<br />
nukri bereTeli<br />
wvimiani leqsi<br />
mtboravs musika. wvims `Secret garden~,<br />
`gvelis perangis~ daviwye Cacma,<br />
da minda _ isev _ arafriT mgavde,<br />
rom sakuTari (dRemudam) jvarcma<br />
Senc ar ixilo; ixilo Senc ar:<br />
rogor gaglejen frCxilebiT xorcebs,<br />
rogor kvamlaven RiRilo-zecas,<br />
da gulze, isec aqa-iq rom cems,<br />
dgebian fexiT. adian zemoT.<br />
hgoniaT, ufals miartyes kefa<br />
lanCaze. Tumca, kvlav sisxlis gemo<br />
gaCriaT tvinSi... da Toki wydeba...<br />
ar minda, rom Senc dagaWran frTebi,<br />
ar minda, rom Senc gadagcen xatze!<br />
waiRe (mainc, aq ar Cans) kdema<br />
Seni da Cemi naZarcvi ganZi _<br />
`siyvaruli~ rom daarqves mavanT.<br />
waiRe, gascdi am mglebis xoros.<br />
wadi iq, sadac yoveldRe Cava<br />
mze da amova kidec... da qoro<br />
dReebis, sadac cremls aRar gadens,<br />
sadac molodins eqneba feri<br />
Svidive zecis... da `Secret garden~<br />
da mze da Seni fermkrTali xeli...<br />
qvis qoxi<br />
Cemi qviTkiris RriWoTagan sicive atans.<br />
aRar moxvide!<br />
damdevs damxrCvali Tojinis landi,<br />
TviT var qoxi da<br />
amZvral anjamebs vaWrialeb, roca dumili<br />
yelSi amodis.<br />
viRas vumalo, rom sicocxle (viRas vumalo!)<br />
guSin Ramidan<br />
aRarc lari da aRarc centi, aRarc groSi Rirs.<br />
Rames mazidebs.<br />
Tqvi, xom Tbiloda (Tqvi!) qoxs SigniT,<br />
gvqonda jazi da<br />
Sens xelisgulze dateuli qula simSvide...<br />
mTvare _ xandaxan.<br />
da erTmaneTis (Tqvi!) dakargvis Cumi SiSi da<br />
Cemi Cardaxi _<br />
mogonebebis, sizmrebis da ocnebebisTvis.<br />
(rom arc kmaroda)<br />
da rogorc iqna, rogorc iqna, Zlivs rom meRirse<br />
da mixaroda,<br />
maSin damigde Riad kari, maSin waxvedi _<br />
mouxedavad.<br />
axla sicive miaqvT qarebs. veRarc gaxvetes.<br />
veRar xedaven<br />
Cemi Camqrali darabebi. brma var. kuti var.<br />
amomdis xmac ar.<br />
da SiSCamdgari (CamomxrCvali katis knutiviT)<br />
miyurebs sxva ca _<br />
Cemiv TvalebiT... dedaboZs Tu, veyrdnobi argans...<br />
aRar moxvide!<br />
Sen albaT isev brolis koSkze ocnebob, kargo.<br />
me _ qvis qoxi var.<br />
gulaRma leqsi<br />
axla sibnele awvalebs fardas _<br />
katis knutiviT.<br />
me vwevar zurgze...<br />
irweva navi, Tu dedis kalTa<br />
da armazs uCans wazrdili kuzi.<br />
mTvare hgavs puris obian yuas,<br />
Tvalebi isev nacriT maqvs savse.<br />
Sors, nadaburTan kvlav mgeli ymua<br />
da cariel doqs ymuili avsebs.<br />
verafers ityvi _ iqac da aqac,<br />
uTuod yvelgan moyirWdi yvelas,<br />
viT saZineblis TeTr Werze laqa,<br />
viT pansionSi moxucis xvela...<br />
dawunebuli leqsebis xemsi<br />
Caiwyo unda, auyve maRlobs,<br />
da qristeSobis (nanatri) msgefsi<br />
mSrali riTmebi loRno Tu alRo _<br />
mag daSaSruli, Zirmware eniT,<br />
jerac rom ver Tqvi nanatri sityva...<br />
Tu nervebs mxolod dawyveta SveliT,<br />
Tu zecas Svenis ferebi mitklis,<br />
fexs nuRar iTrev moxurul karTan!<br />
(xvdebi, jvris damas daeca tuzi.)<br />
irweva navi, Tu dedis kalTa<br />
da armazs uCans wazrdili kuzi.<br />
yinulis kari<br />
Cven gavebuteT erTmaneTs guSin,<br />
mas mere miWer dumilis artaxs.<br />
cas moeria ferebi luSi,<br />
miwam ZaZebis daiwyo gaxda,<br />
gaTenda, anu _ martivad rom vTqvaT.<br />
martivad rom vTqva, damTenTa ise<br />
Seni saxelis mTel RamiT bodvam...<br />
da uSenobis susxi da nisli<br />
amivsebs filtvebs. roca mze gava<br />
sam Subistarze, damSubavs eWvi,<br />
rom Sen gerqmeva viRacis dama...<br />
da wyvil nabzarSi marcxena beWis<br />
gamivlis qari! _ samgorul yinvebs<br />
gadaatarebs gomboris ferdebs.<br />
Sesciva gombors... mWirdeba vinme,<br />
gverdiT mWirdeba, rom leqsebs vwerde!<br />
rom RimilebiT vxvdebode dilas,<br />
rom vpasuxobde werilebs dedis,<br />
rom Cemi myudro da viwro bina<br />
da foriaqa da farTo mkerdi<br />
veRar itevdnen erTmaneTs. gareT<br />
gamovdiode. maTovdes mSvidad.<br />
da Seni gulis yinulis karebs<br />
Camdnari klite _ rom erTad gvinda_<br />
amxeldes survils... is `vinmec~ Sen xar...<br />
Tumc, zogjer sityvebs fasi aqvT Calis:<br />
roca ocnebis mxarmarcxniv wevxar,<br />
roca Wrialebs yinulis karic...<br />
gancda musikisgan<br />
Cvevad damCemda<br />
xetiali yovel xuTSabaTs,<br />
vaTvaliereb Ramis quCebs avtobusidan.<br />
asvelebs wvima moyviTalo saxlis SuSabands,<br />
sadac sarkmlidan kvlav iRvreba bramsis musika.<br />
sadac haersac musikad qmnis<br />
suni kerZebis<br />
am restornebTan, bevr maTxovars krunCxavs<br />
sicive.<br />
xurdebs agrovebs boSa qali, xolo mkerdze ki<br />
ebRauWeba ususuri Cvili misive.<br />
saroskipoa, saelCo rom iyo laosis,<br />
ase icvleba ucnaurad qalaqis xedi.<br />
momlaSo Rame iwriteba sasaflaoze,<br />
TiTqos iseve kmayofili axali cxedriT.<br />
ra vqna, sizmrebic gaiyinen<br />
da ra Catexavs<br />
am lurj yinulqveS darCa sulis kamkama fskeri.<br />
Tqven ki haerze miabijebT, ise mCate xarT.<br />
fexqveS fafukad gefinebaT Rrubeli sqeli.
10 literaturuli gazeTi<br />
proza 11 - 24 noemberi 2011<br />
dasawyisi #60-61<br />
da im fanebsa da atlantidelebs<br />
kide ra uWirT da uWirdaT, SeRebilebidan<br />
saRebavebi xom Camoirecxeba<br />
xolo zog bevr da didad ganviTarebul<br />
(gansakuTrebiTki xorcobrivad)<br />
qveynebsa da xalxSi ai iseTi tatuirebani<br />
Semovida rom,<br />
sworedac rom, _<br />
meticsastauli<br />
da, gadasareviCemobatono, _<br />
kaco, Cvens axlodwarsulsa droSi<br />
(ax. _ XX-si saukunisa I-II naxevarebis<br />
grinviCis droiT) visime xelze gindacda<br />
mxolod erT-asoiansa Tumc<br />
Tavis wertiliT da uwertilodac amotatuirebuls<br />
rams-s Tu davunaxavdiT,<br />
aisi-kaci an plexanoveli (iyo erTic<br />
aseTis saxeldebisa ubralo quCa kiara<br />
da, mTladac prrospeqti) an havlabreli<br />
andac sololak-mTawmindeli aRiarebuli<br />
ganabi-vinme gvegona Cven-Cve<br />
kargaacdamfrTxalebsa, isa,<br />
axla ki,<br />
ratomRac didad gansxvavebuli,<br />
Zalian, xalxi, inemsams ama-saqmisa specebisagan,<br />
Tavsa _ ara, Tavsa ki ara<br />
ufro mklavebs da gulsa Tu zurgsa da<br />
Zaanac xSiraT ai imasa Cvena ro-viciT<br />
suyvelasa da, gvaaqsc, magram mainca<br />
miZneldeba, Tqma, aqamde rogo-mamyolixarT<br />
da, uxams-gamoTqmiT wyalSi<br />
Cavyaro es-yvelaferi CemidaTqveni,c<br />
...,<br />
mokled, imasac, raRa, isviringeben<br />
sasavarZleulursa, ho _ ai es, rogorad<br />
karqa gamamivida, savarZeli xo _<br />
legaluria, ra _ ar gjeramsT Cemi _<br />
maSin agera TviT ministrebis TviT<br />
Tugindaca I-pirulsa muadgileebs Sig<br />
pirSi, hkiTxeT, ra Zniadebis Zniad<br />
mtvirTul, savarZlebzeda,<br />
xoloki, vici ar daijerebsT da, aba<br />
Tu iciT vin ikeTeben sxvebzeda-xSira<br />
tatuirebebs _ SinaurulaT, nakolkebsa<br />
_ ar SegvSinaurebia Tu, ra, _ ai<br />
vin-vina ikeTamen da, ra vqna Tu hxaarT<br />
CamorCenilni me mainc getyviT, ai vina<br />
da,<br />
holivudeli lamazmanebi da varskvlavuraT<br />
is seqsc-bombebi intimurebs<br />
rom eZaxian da, imaTTan erTad _<br />
iqauruliv ai iseTi boqsiqsiqsiqsaaqsiorebi<br />
ro<br />
rva-cxra virisa janebi ro aaqvsT<br />
muskulists-tanSi da Tavebi kide ise<br />
amtani _<br />
adrec-xsenebul Turqebisa da sxvac<br />
erebisac rogoreb-nacem barabanebiviTa,<br />
da es amdeni laparakeb-da-layafebi<br />
da bodialebi da mideb-modeba egeb<br />
imitom damsWirda rom Cveni es yofa,<br />
dRevandeluri, SegimsubuqoT, magram<br />
vai-Tu, dagimZimoT,c, radgan isa mdgomiaroba-atlantiduri<br />
egeb raRaciT<br />
gvecno-kidec, da gvenacnoba, gveTvalisCina<br />
Cvenc,a, aaa-vaaih, Cvenca, _<br />
da sayveduriT ar miTxraT roma, _ `ese<br />
xo, CvenSi~<br />
radgan jer sad xarT, mTlad uaresebsc<br />
gadavawydebiT iubilesa-msgavssa<br />
TavSi, saiubileo Tavia esa, numer X,<br />
aba da batonebo da qalbatonebo da<br />
ledienddJentlmen da goguebo Tu bi-<br />
Webo gaimagreviT, rogoramtani mTlad-aqamdec<br />
Tvali da guli, aqve mTavrdeba<br />
X Tavi (Tavi ara, is...) da Segveyreba,<br />
SegvefeTeba molipuls gzazed<br />
Tavi XI<br />
ukiduresi gadaxvevebi<br />
serze idga T, wyals gahyurebda.<br />
im Rame-bnelSi okeaneRa rogor<br />
Ronivrad livlivebda savse mTvareTi<br />
rogor bacad da Tanacve mkacr frTxilebebad<br />
abJutebuli xan sad da, xan,<br />
sad, da atlantidisaken napirs Tumca<br />
neli zmorebiT medini (`momdinare, Tu<br />
warmdinare~, _ saba,) wynari talRebiT<br />
okeane-is marTla sunTqavda okeanurad<br />
dagubebuli didad Zalumi simSvidiTa<br />
da, SigadaSig, oxravdac,<br />
TiTqos, T-s sakmarisad esmoda misi,<br />
dafiqrebuli dahyurebda da gahyurebda,<br />
peSviT niJara epyra, yurze miedo<br />
da iqidan ki gamogubebul xmebs, rogor<br />
Zalian talRismierT, miugdebda, yurs,<br />
Ts ar uyvarda, ver icoda Tm tyuilubralod<br />
cqera da smena, alionispirs<br />
serze idga T, saidanRaciT martod mosuli,<br />
atlantidaSi, da ai okeane xom<br />
Zalian uzarmazarulad didi iyo magram<br />
cqerisac garda zemodanac Sei-<br />
Zleboda masze, rogor Zalian uSvelebelze,<br />
dacqera Tumc rogori Rrma<br />
iqneboda iqiT, sadRac Sors, da Ts amisa<br />
SeeSinda iyo Tu ra, miwaze dajda, xavsianze,<br />
magram SiSiT sul ar SeSinebia,<br />
moridebiT ki, moerida, ki, iqve<br />
urTxmelic idga didi magram zurgiT<br />
ar miyudebia, mokuntuliviT ijda axla<br />
Zalian gamxdar-gamxdari T da gindac<br />
gamarTuli magram sigamxdriT mainc<br />
mokrunCxuls waagavd-hgavda metad<br />
darduli fiqrebisagan damWlevebuli,<br />
T, ra aWirvebda da, _ vin ra icoda es<br />
mlevianoba risagan sWirda, Ts, neta<br />
ramdeni wveTi iyo okeaneSi, saerTod,<br />
qveynadc, da amisac ki SeiZleboda<br />
raRac zeZaliT daTvla-dadgena Sen isa<br />
Tqvi Tu neta saidam iwyeboda da<br />
mTavrdeboda TviT dro da sivrce _<br />
erTimeoris gadamkveTavni rogorc is<br />
jvari romelzedac rom rogor mwared<br />
mialursmnes, gaakres qriste da jvarze,<br />
jvarcmaze mTlad araferi axsna aqvs<br />
guram doCanaSvili<br />
kaci, saxelad noe<br />
sabas magram mokled da Tan rogor<br />
Zalian, `qriste _ cxebuli uflisa,<br />
gina RmerTi da kaci~ Tumc ragind bevri<br />
grZladac ecada aba romeli sigrZe<br />
da gani gaswvdeboda uflisa cxebuls<br />
im jvarisa garda zed rom gaakres _<br />
usasruloeb drosa da sivrceze da<br />
mis-Tvis Tumc rogor mwared da mtkivneul-mokvdinebuli<br />
momakvdinebeli<br />
adamianebis gagebiT radgan ver ixsna,<br />
viTom, Tavi magram es mxolod oriod<br />
dRiT da CvenTvis amitomac xom er-<br />
Tis SexedviT miuRebeli magram ra<br />
didad, saTnodmyofeli, gamxdari Svebad<br />
da Sewyalebad da gammarTavi<br />
wvalebaTagan mokuntulebis, jvari, _<br />
es kiicoda viTo-beCavma mTlad eulma<br />
T,m, da misiT erTaderTxel da samudamod<br />
gadarCenilma atlantidurmac<br />
ki cicinaTelam rogor daasva<br />
ucxo sinaTlis damRa Sublsa da<br />
mkerdsa da mxrebze erTsac kacs, gindac<br />
urkvev noes<br />
da Sveloda, rogor, jerjerobi-<br />
Tac ki, _<br />
ki.<br />
wamodga T da, qalaqs daacqerda.<br />
bJutavda, alag, Ramisgambzarav<br />
mcire kvarebiTa da fiswasmuli CinCxvarebiT<br />
sustis ciagiT bdvinvarebuli,<br />
T dascqeroda imsaxlebian Sequ-<br />
Cebulobas romelic unda yofiliyo<br />
_ `Tanamravlobasa da Tanasaxlobasa<br />
qalaq saxeledebis, vinaTgan kaci<br />
erTi ver kma eyofis Tavsa Tvissa,<br />
aramed raTa SeveweodeT erTi meoresa<br />
da sargebelsa mivanayofebdeT~<br />
rac aramcTu sulac ar iyo atlantidaSi<br />
aramed Zalian piriqiT, iyo,<br />
umweobisagan, isev miwaze dajda T,<br />
did-beCavobiT sacodavi radgan imdensa<br />
mTlad zRva xalxSi, ise imdenad<br />
uamravTagan erTi, Ra, hyavda,<br />
okeane ki, TviT, rogori gindac<br />
faruli rarigis risxviT datenili da<br />
mSvidi, axla, wveTs ar hkargavda im<br />
moCvenebiTi siyuCisas uzarmazari, da<br />
veeberTela, xoloki rogor Zalian<br />
wvnikad daleuli T wveTebs ki ara mTladac<br />
didron kurcxalebs hkargavda<br />
ima qalaqis, atlantidasi damyure<br />
radgan moTqma-vaebiT ki ara da, arc<br />
Tav-pirSi waSeniT da arc zluqun-<br />
RaRadiT, qviTiniTa da valaliT ki-ar,<br />
saxe mTladac gaqvavebuli magram didiTi<br />
gulamojdomiT, uxmod tiroda, _<br />
dascqeroda-ra, atlantidas,<br />
uRonod mjdari.<br />
***<br />
_ adeqi viro gaTenebula vaiTu<br />
damaswros, _ ase mimarTa sakuTar Tavs<br />
im or ganuyrel megobarTagan erTerTma,<br />
alTasi balTam, egeba gaxsovTc,<br />
_ da CemkengzaSi ar damiyaros tlikinobiTi<br />
ananimkebi,<br />
_ wamodi Roro ro gaplakulxar<br />
gaTenebula da mroSvel-laqlaqa intuntruc-balTam<br />
ar damiyaros Worcruobebi<br />
ramdeni xani ari kaco gulSi<br />
ro magra ar Camikrams, _ da ise iyo aCqarebuli<br />
ro Salvris totSi meore<br />
fexs veRara hyofda, alTa, _<br />
iRviZebda es atlantida, ki,<br />
da aqa-iqa, organ Tu samgan ukve CaevloT<br />
samarTaldamcavebs oric harifi,<br />
jibiT xorcisa tarebisaTvis _ didfokusuri<br />
imxerxebiTa imaT roqondaT<br />
jibeebsa Tu ubeSi xorciCadebiT, da<br />
iRviZebda, ki, atlantida,<br />
iRviZeboda,<br />
hareginasi rZal-hirana ki gadatvirTuli<br />
Ramisa Semdgom dalurjulobebs<br />
calTval-daxuWuli da meore-<br />
Ti ki fulidaTvliTvi Tval-xelili<br />
mravlebisnanax xelisgulebs nazad<br />
isomda sul krutun-krutun-siamovnebisagan,<br />
_ am uTenia, _ gaxarebuli ambobda<br />
popkuna, _ ram mogandoma Cemi Tavi,<br />
_ Tavi ara is... engrev dawevi, _ aniCqa<br />
rogo-kategoriuli iyo, samar-<br />
Taldamcav-wesriguli _ aii, mesmis,<br />
`netai dResac gamamaWerina is fslikiani,<br />
iCemanala, magram axalsa iseTsa<br />
ras davpirde ro, waebas isev~, _<br />
Zalian hfiqrobda cqviteb-TiTeba,<br />
daRvremiliyvnen; sevda, naRveli<br />
CamoswolodaT imaT damyureT, samT,<br />
da kidev kargi koromebTan gada-<br />
Toxnil puris sayanedan uTeniaRa rom<br />
brundeboda es rogor marTlad daRlili<br />
gazafxulobiT ufro, noe, RamiT<br />
Sromobda radgan padresaTvis dauSvebeli<br />
iyo muSaoba _ `unda scodnoda<br />
Tavisa, fasi~ _ konstituciiT, es, da<br />
amitomac mTvarianSi xnavda, baravda,<br />
Toxnida, sTesda miwa-ZalianamorCeuli,<br />
TanaqalaqelTagan gansxvavebiT<br />
wil-xvedr miwisa sicocxleSivec miwisve<br />
noe Tumc imaT qalaqSi gvamebs an<br />
swvavdnen andac poseidonis TevzT<br />
ugdebdnen sasanovaged, aki; gaTenebispirs<br />
Toxs did buCqSi malavda noe magram<br />
aniCqas romel-erTisa aba romeli<br />
saqcieli gamoepareboda magram<br />
iyruebda, yurs, aridebda, Tvals _ sxva<br />
Tu araferi, TviT lameqisa, xorcebisa<br />
da xorcebebian qalebianis anderZi iyo,<br />
es _ `de gamoisyidos Cveni codvebi<br />
romlebica rom egeba gvaqvs im miwiT<br />
romelic daswyevla RmerTma~ _ es<br />
lameqisi TviTdazRveva rom iyo esac<br />
mSvenivrad icoda mTavar-samarTalebeb-damcvel-da-naficveqilma<br />
konstituciiTc<br />
mkacrma, aniCqim,<br />
da,<br />
isic kidev kargi rom noes iseTi<br />
ojaxi rom eguleboda atlantidaSi ai<br />
iseTi rom nawilobriv Svebas ro hgvrida,<br />
isa-ojaxi wesrigiani, didnawilobriv<br />
uxinjo iyo:<br />
sagadasaxados xeebidam, da obsidianTan<br />
dakavSirebiT wesierulad ixdidnen<br />
xolme, wesieruladve daiarebodnen<br />
poseidonis taZarSia xuTSaba-<br />
TobiT da taZrisSidac wesivdamcvurad<br />
gaiZaxodnen zomieris xmiT qebaTa qebas<br />
poseidonisasa da safixvnos win gawonasworebulis-xmiTa<br />
xmianebdnen `naam,<br />
naaaam~, _ `de iyos, iyos~-s,<br />
TafluWs ar svamdnen radgan quCaSi<br />
sulac aravis daunaxams imaTTagani<br />
Tvaleb-odnavadac gaelamebuli,<br />
xolo, Sina ki _ `aise uqniaT ro cocxali<br />
xbo Samwvradac ki moeCvenoTo~ _<br />
ambobda asec i-kintirikiko magram netavi<br />
xboeuli raRad hyavdaTa da Tanac<br />
bevri, xolo xandaxan saeWvod-nakleb,<br />
da magram aniCqa da misianebi xarksac ki<br />
ratomRac nakleb-axdeinebdnen xolo<br />
Cxrekebzeda-xo suaRar iyo laparaki,<br />
da TviT iSakasac ki gadausvams imaT<br />
balRebis Tavze, xeli.<br />
da sakvirveli ki is iyo rom aseTs<br />
rogors wesierebs SigadaSigobiT imisobisas<br />
maxasiaTebeli kivili ara magram<br />
mTlad uimisobisas Zaancac didad
11 - 24 noemberi 2011<br />
abRavlebamde yviril-Zalian-ayalmayaliT<br />
dawyebuli xmis CaxleCamde xaviliTRa<br />
damTavrebuli Sexla-Semoxla sCveodaT<br />
xolme iseTebi, rom, qmari-ro<br />
Tuki muStebiT hscemda ganurCevlaTe<br />
suyovelgana, susti sqesi ki saxes<br />
Zalian TvalsaCinod CamohfxaWnida<br />
xolme Tanamecxedred urTierTuli,<br />
qmars, ai ise ro selisa niRbiT gamodioda<br />
qalaqSi mamri, dedakaci ki svelsa<br />
tiloebs idebda saxesa da ferdebze<br />
da kido imaze, iiq, mrgvalad,<br />
yovelTvis ar sWris leRvifoToli,<br />
magram Cavardna-esi mezoblebisa didmosawyenad<br />
aTasSi erTxel Tu mosdiodaT,<br />
_<br />
da esa rogorixSiri `kum fexi gamohyo<br />
mec naxir-naxirao~ ki ar iyo<br />
aramed bevradac ufro egeba `mware Tu<br />
ar Wame tkbilis gemos ver gaigebo~ iyo<br />
da am varaudiT guls ikeTebda maTi<br />
momwone noe da erTiR is aeWvebda rom<br />
aniCqa ki didad uSlida Tavis damqaSebs<br />
im arcTu mcired SeZlebulebze jarimis<br />
dadebas _ `sazogadoebrivi simSvidis<br />
darveva~si gamo da Tvalisridebas<br />
da dadumebas mouwodebda im yvirilianadc-ZalumiTa<br />
gaformebuli<br />
daka-dakasi Taobazec magramki, sxvebi,<br />
rogori didi gakvirvebisagan _<br />
`kaco netavi erTi gamagebina ase mwareda<br />
netai rato daifrines am wesierebma<br />
erTmaneTi~o, `me alxanasi mikvirs ega~,<br />
_ `meki Calxanam gamaoca~,o _ ki, ase<br />
erqvaT _ ver ikavebdnen gawvrTnil<br />
enebsac ki imaTze enamitanviTi cnobebiT<br />
aRvsil-gadaRvsili aniCqa romelica<br />
rom gabrazebuli eubnevoda kintirikikos<br />
`nver Caingdeben Rvv-enas<br />
enga Cemisa saxeZaRlebi ( _ ufro saxeniRbianebi<br />
unda eTqva magram (Tumca)<br />
Secdoma vis (romels) ar mogvsvlia),<br />
nmagR aramkiTxeRlebs nda nmolaybeebs<br />
da ena-winwaggdebulebs da avad-mnsityvelebs,<br />
nraRac ngamoTqma arri mamagaTzed~<br />
_ `ramdeni viri viyide yvela yroyina<br />
gamodgao~, _ mieSvelava kintirikikoi,<br />
_ ooo, nkargi, xswori nxar, xRnxswori,<br />
_ magram ratomRac ase daayola,<br />
_ Tumans ncxra nmaneTinR akliao,<br />
_ raTa... _ gakvirda kitrikiko,<br />
_ raTa da, nkacma nramdeni munzikac<br />
icis, inmdeni mkaciao,<br />
_ isemc!.. _ mxiaruleT wamoayrantala<br />
kintirikikom,<br />
_ eg me sxvebze vsTqvi, iSakas garda.<br />
_ inSakas, garndaa,c!! imissa garndac<br />
nzedac sulnyvela rinqSasaviTa<br />
virriaao-hx!! _ mTlad moiqufra da<br />
wamowiTldac magram ara-sircxvilisagan<br />
radgan sircxvili suver icoda _<br />
naturaluric iyo-yea, saerTod urcxvi<br />
(ra SuaSia... ra SuaSia da im SuaSia<br />
Tanamdeboba qondaiseTi) mosasasamarTlod<br />
damcave, ki,<br />
_ ara umfroso! me mindoda Tqma,<br />
saSaSa-riqSas gardaia sxvebi yvelani<br />
virebia da, iSaka kidee, sxvadasxv-xmebzeda<br />
_ bulbulia, ki.<br />
_ engre!<br />
magram noeTi im wesierad-wodebuli<br />
ojaxisa, imaTze ratomRac xmas ar<br />
iRebda, T.<br />
saerTod rogori keTilmosurne,<br />
wesierebisa, wesrigianul Tadarigianebze<br />
im, krintsac ar sZravda ki ara<br />
da sityvas banzedac ki ugdebda, ki... ase<br />
magaliTad:<br />
_ dRes ra dRea.<br />
_ racginda dRe iyos, wesierebia...<br />
ra _ ara<br />
T ki:<br />
_ raRac cotaTi moiRrubla, egeb<br />
mowvimos. _<br />
Ts, rogor marTals, rogor-Zalian<br />
ar exameboda, es.<br />
da axla noes gadahqonda sadRac<br />
Zalian sxvagan ara magram, moSorebi-<br />
Tac ara magram, sityva:<br />
_ ar momwons Cemi gapadreveba.<br />
_ mere _ Zalian umzerda T.<br />
_ mere araferi.. magram raRaca<br />
sxva var, _ uilajodRa ambobda amas<br />
noe, lameqis anderZs ver daarRvevda.<br />
konstitucia iyo amaze.<br />
aseTi iyo atlantidaSi, atlantiduri,<br />
wesi.<br />
T ki erTxans Tumca Zalian uyurebda,<br />
Sebrundeboda, mere:<br />
_ waval, vifiqreb. safiqrali maqvs,<br />
_ rogorRac sustad uRimoda, mere ki,<br />
ucnaur-iyo: Ts Tumc is qalaqi ar uyvarda<br />
da uyvarda noe, urCevda amas,<br />
mainc, _ wadi, qalaqSi gaiare.<br />
_ ratom... _ Tavgza mTlad ebneoda<br />
noes.<br />
_ ase ajobebs.<br />
_ ratom...<br />
_ ajobebs, ra vqna... egrea, ki, _<br />
ambobda T, _<br />
marTali.<br />
da usrulebda,ucnaur rCevas,noe,<br />
_ padres dideba, aleiqum... _ gul-<br />
Si kideva alei-qunem-ebs hfiqrobda<br />
erTic magra Savbneli, SavidaSavi _<br />
noe, armsmeli, armWameli nugbarebisa<br />
da gindac Semwvar-moxrakul Zaan,<br />
xorcis, _ arada, ra Tavisuflad See-<br />
Zlo, es, _ da erTaderTiRa-qaliani<br />
atlantideli, noe da Tanac padre<br />
suleli iyo aba ra iyo vin iyo aba, _<br />
rogor SeeZlo yvelaferi-es TaTariaxna<br />
egemna sulac ise ro TviT samar-<br />
Talisa-damcavebi su applodismentteebrrebsa<br />
mohyvebodnen magramaac, _<br />
ara!! _<br />
CurCuti, iyo...<br />
yvela zemodan dascqeroda, Tugind<br />
dablebi.<br />
noeze, imis dondloobasa da tlanqad<br />
zonzroxa mouqnelobaze (is mere<br />
ra rom T-saviT ara-ara magram gamxdari<br />
eTqmoda, iyo,) da cocxal-xorcebisa<br />
rogor Zalian yairaToba da ki<br />
ara da sulac ararad Camgdebisa<br />
Zalianc anti-hareginulad, yovelisgvari<br />
maZRrobebisa uarzedmyofi abdali<br />
iyo aba sxva ra... imis Semyure _<br />
daixedavdnen Ripebzeda karga-Car-<br />
Culni, atlantidelebi, romlebica<br />
rom Tavebs `bizmesmeni~-ebs uwodebdnen,<br />
gamohberamdnen racki SeeZloT<br />
muclebs magram isevac ise mainc dablebi<br />
_ bumberazdebodnen. mainca. _<br />
ki.<br />
oRondac mxoloT TavianT-WkuiT.<br />
es.<br />
literaturuli gazeTi<br />
proza 11<br />
dakvirvebulebi ki mainc iyvnen, ki:<br />
_ kaco, esaoxeri faRaraTi ( _ `ku-<br />
Wis aSliloba _ arabulad~. _ qarTuli<br />
enis ganmartebiTi leqsikoni, 1986<br />
w., gv. 443, samTagan Sua sveti) esa iseTi<br />
ramea ro, mTlad erTi dRisac qal-unaxavsa<br />
racginda qalsac qec-dagatiebiebs.<br />
_<br />
ambobda erTic dumebnaWami oRondac<br />
cxvrisa.<br />
atlantidaSi Tuki raimes daaSavebda<br />
vinme _ vTqvaT, IVc coli rom daeso<br />
danarCen-samsa-c-calcolTa gverdiT<br />
da Tavze, andac konstituciis VIII<br />
Tavis VII muxlis be-qveTavi rom daer-<br />
Rvia swored isini aRSfoTdebodnen<br />
yvelaze metad visacro 5 (xuTi) coli<br />
da ramtelimec (ramodeni-meee) Sesayvarebeli,<br />
hyavda, didad aRSfoTebulganrisxebulebi,<br />
iyvnen: `kaco, lameq<br />
royvanda sami coli ikaci kaco padre<br />
iyo da padres nagrami mogvimravlda,<br />
amiT, amasa kiden qurumis-ymisa sisxlsac<br />
ver aRmouCen sisxlSi ragind aniCqa<br />
daeces Tavze ( _ sisxlZarRvebze-o<br />
unda eTqva) Tavis niRbebianaTa~,o,<br />
xoloki vinmes Tu Caavlebdnen da<br />
gakicxavdnen (gind sulac udanaSauloebs)<br />
xorciWamaSi, da msjavrs<br />
daadebdnen _ yvelaze metad sujigrebisamWamelebi<br />
aRSfoTdebodnen:<br />
`aii, Senki gagixma eg muceli (hee,<br />
egeTebis wyevla icodnen mucligaxmoba<br />
aba radidi raRa-iseTi wyevaari,<br />
hih...) Sen ro gexeTqos cxelicecxli da<br />
griliveca obsidiani ar mogvWra kaco,<br />
Tavia~o<br />
xolo samagierod iseTi karqisrameebic<br />
icodnen mTelsa-atlantida-<br />
Si xolo im saqcielebs `xumaraobebi~sas<br />
rouwodebden, da ufro nZlierT<br />
SeeZloTa es da amitomac uyvardaTa<br />
unfro naklebad Zlierebze xumaraobebis<br />
Catareba.<br />
ase magaliTad:<br />
viTo-moSinaurebuli ZaRlebi mainc<br />
aki suyovelTvina ikbinebodnen da ikbinebian<br />
dResac-XXI s, san-epidemiuri<br />
sadgurebi Tu raqvian amisTvisac-xo<br />
tyvila ara gvaq... xolo atlantidursa<br />
ZaRlebs (doberman-pinCeri, buldogi,<br />
inglisuri boqsiori da germanuli<br />
nagazebi... ee, _ magram-vaime sad iyo<br />
maSin inglis-germania da is ki arada<br />
TviT aSS-c ki ar iyo maSvin) radgan mxolodRa<br />
ima-ZaRlebs mxolodRa fxaleulsa<br />
da fsxals (msxals) aWmevdnen<br />
Tavissa-ZaRlebs da amitomac ima-<br />
ZaRlebsa nevrebi (nervebi) mTlad dawyvetili<br />
anu aSlilic hqondaT da,<br />
Rameulsa an gindac amdRe-ulsac mgzavrsa-visme<br />
(vTqvaT, hiranaebisTanaebisaake-en<br />
mimavalebsa) ise-mxolod<br />
ukbendnen kiara mTladac karganaWersa<br />
xorcs orfexulada mdgomela-da<br />
gamoaWamdnen, da ZaRlebi ki mainc<br />
Zalian sWirdebodaT atlantidaSi<br />
qurdoba iyo iq iseTi, ro, aba uZaRlod<br />
aba rogorRa gaiZleboda da Tanac,<br />
zedac, patronebs TiTqmis ara hkbinavden<br />
rac marTalia marTalia,<br />
da, ZaRlebica-ro sxva rameebSic<br />
karga-koxtaTa gamosadegaria _<br />
Tuki vinme sadme TavisTvis midioda,<br />
miepareboda romelime immsiarules<br />
imaze SeZlebuli atlantideli<br />
ukanidam da, Zaan Ronivrad<br />
stacebda TiTebs marcxenasa Tu marjvena<br />
wvivSi (esa sulerTi iyo rac mar-<br />
Talia marTalia)<br />
da iseTis didis mondomebiT da suforte!!-Ti<br />
Sahyefamda mTlad ZaRlurada<br />
ro rooo _<br />
im gulgaxeTqil viTo-TavisTvis<br />
mimavalsa guli ki ara lamis sawarbec<br />
gauskdeboda (ki, ase iyo rac marTalia<br />
marTalia,), da, mere ki iqve romki mTladac<br />
Samxtari haerSivedam maixedamda<br />
vaah, x!!, _ da,<br />
`aii, Senki dagayare mTeli tigrosis<br />
Slami da cocxlad Cagfalle (sityva-`damarxva~<br />
aki ar icodnen adamianebze,<br />
aramed mxolod Cum-gada-<br />
Runul-oqroulobasa da Zvirfas qvebze<br />
samarxebian SuamdinareTelTa da<br />
sxvebTaganac gansxvavebiT rac marTalia<br />
marTalia) aim SlamebSi SigniSigao~,<br />
magram es wyevla wyevlad suara iTvleboda<br />
adresatisadmi, racgind umumfrosisadmi<br />
uncrosisa-xumaraoba<br />
esa-esi imitoma-ro wyevlas Zalianc<br />
gadaswon-swonida radgan ahx-rogor<br />
gulianad (isemc... guli sad hqondaT<br />
aramed pir-saxianad da mxrebiTac,<br />
aTaxTaxebulebiT) icinodnen TviT iumorist-Samyefavi<br />
da amas seiris sanaxavad<br />
gamofenili mravlad-krebilni<br />
moqalaqeebi,<br />
da is mere ra Tu zogsac bebers<br />
amazed guli uskdebodaT (SiSisas _<br />
hqondaT... ra da _ guli!) _ amaze, iqve,<br />
Samhyefavisa sumbuq-sasjelad imisi<br />
jibis masala da aniCqas jani<br />
xolo aisi xumaraoba xom, mTlad<br />
ukeTesi rame iyo rac marTalia, mar-<br />
Talia:<br />
vinme-vinmesa abada Tuki xumaraobiTulad<br />
amcnobdnen-ro Zmai mogikvda<br />
anda colio es kidev aba ra-imdeni,<br />
_ araferi, xolo mavansa Tuki etyoden<br />
ram gamogiyvana biWo saxlidam, Seni<br />
buldogi mouwamlianT viRaca selisniRbosnebsa<br />
da Seni colic sadRac hyofila<br />
gadasuli (sadRac ara,is...<br />
aramed vinme matylebiansa-niRbian-<br />
TanaosTanao-igulisxmeboda amiT, ase,<br />
ki, kiki, kie rac marTalia marTalia,)<br />
da Seni swored isa kalaTi pirTamde<br />
samse, egviptelebTan imisiSoridan<br />
gadmocvlili papirusisa-ylortebi<br />
mTladac adgilze sulac bolomde<br />
SauWamniaTo _<br />
aba Tqven maSin is adresati unda<br />
genaxaT imisi naxva ki erT ki ara da, _<br />
bevr ramed hRirda, _<br />
vaaimeeooo, avahxxhxax!!o, _<br />
Semoikravda TavSi gamwarebulsa<br />
rogor-mware xels meromeliRace bumberazi<br />
da,<br />
movklam imaso, _ anu colsao, _<br />
niRbosanTana gadasvlisaTvis kiara da<br />
aramed imaTa-roo imasa papirusis da<br />
bambukis ki ara da, nexvis (mcenarecaa)<br />
ylortic ar miebarebao da,<br />
gul-ise-Zaan gaxeTqili ezo-karSi<br />
rom SaiWreboda<br />
aba Tqven iqa unda genaxnaT gulgaxeTqilis<br />
( _ gadataniTi mniSvnelobiT<br />
es) rogori Sveba:<br />
ZaRlii _ adgilzed, Tanac cocxali<br />
da misTvis (ZaRlisTvis) miyrili<br />
ispanaxiseulis WamiT patronebisa<br />
gulSi-ZaRluraT su dediginebiT, mWami,<br />
isa kalaTi ylortebiT samse _ isica<br />
xoom-adgilzeda da, am SemTxvevaSi<br />
Svebisagan Tumca suaRar igineboda<br />
iqamdisina-Tavqudmoglejils-gzaSi<br />
qurdebis gvarSi gasaTxovrebzed da ase<br />
Semdeg magram valeriani-kapleb ase 30-<br />
dan ormocamde wveTs kankal-mainca<br />
SerCenili xel-TiTebiTa, hsvamda, da<br />
merekiRa ylortT-mrTelobaSi darwmunebulebi<br />
aiisica da raoxunjurad<br />
moxumaraoebica im erTisaca Zaliancols<br />
erToblivaTe gaxarebulni erTsac<br />
adgilzed erToblivada xasiaTzeda<br />
mosulebi erToblivaTe magrada<br />
brwkenden iciT Tqven karga-esa Tu sad<br />
_ rac marTalia, marTalia...,<br />
magram, esac ki ar iyo, raRa Tqma<br />
unda _ ara, _ ukiduresi gadaxvevebi.<br />
is wesierni alxana da Calxana kide<br />
_ mTlad arasodes gaiwaixumaraobdnena,<br />
ki,<br />
da arcac imaT emaRvalakebodnen _<br />
aseTi iyo aniCqasa da kintrikikos mier<br />
dadgenili dadgenileba, ki, mTladac<br />
rogorca, wesi,<br />
magram noe rom araserioznul pir-<br />
Ta xumaraobebs SesCivlebda Ts, da mere<br />
SvebiT imasac rom daayolebda rom ra<br />
wesierebi iyvnen wesieruli isa-colidaqmari,<br />
T usmenda Tu ar usmenda verc<br />
Seatyobdi ise eqcia piri ganze.<br />
...raRaca ido T-s saqcielSi, am.<br />
magram usmenda raRa Tqma unda...<br />
albaT.<br />
da ar iyo, ara, ukiduresi gadaxvevebi<br />
raRa Tqma unda arca-es<br />
da<br />
arcac gaRrmavebuli Zalian metad<br />
qurdoba,<br />
Rleta,<br />
tyuili,<br />
garyvnileba,<br />
ra sixarbe da<br />
gaumaZRroba da vin mosTvlis kidev<br />
ramdeni ram, _<br />
ukiduresad gadaxvevebi _<br />
kidee win iyo.<br />
gagrZeleba Semdeg nomerSi
12 interviu<br />
literaturuli gazeTi<br />
mkiTxveli<br />
dima erisTavi:<br />
`saqarTvelo poetebis qveyanaa~<br />
_ qarTuli wignis ganviTarebis<br />
saqmeSi Tqveni wvlili gansakuTrebulia.<br />
amitom Zalze mniSvnelovnad mimaCnia<br />
is faqti, rom `galas~ Jiuris<br />
wevri da Tanamedrove qarTuli literaturis<br />
axal-axali nimuSebis Semfasebeli<br />
swored Tqven brZandebiT.<br />
wlevandeli konkursis monawileebze<br />
ras gvetyviT rogoria Tqveni STabe-<br />
Wdilebebi<br />
_ mogexsenebaT, konkursis gamarjvebulebi<br />
Svid nominaciaSi unda gamogvevlina.<br />
piradad me nominaciisTvis<br />
_ wignis mxatvroba, konkursze wardgenili<br />
138 wignidan sami saukeTeso unda<br />
SemerCia. metwilad sabavSvo wignebi<br />
iyo. unda giTxraT, gakvirvebuli davr-<br />
Ci _ araCveulebrivi ilustratorebi<br />
gvyavs da maTgan umjobesis dasaxeleba<br />
Zalian rTuli aRmoCnda. nominantebis<br />
SerCevis Semdeg gamarjvebulebi<br />
Jiuris wevrTa erToblivi msjelobisa<br />
da SeTanxmebis Sedegad gamovlindnen.<br />
amrigad, nominaciaSi wignis mxatvroba<br />
gamarjvebulad dasaxelda loreta<br />
abaSiZe-Sengelia, romelmac maRal mxatvrul<br />
doneze daasuraTa Tamri fxakaZis<br />
zRapari saxelwodebiT `globusas<br />
da lukas Tavgadasavali~ (gamomcemloba<br />
`pegasi~). is am wignze araer-<br />
Ti weli muSaobda, ilustraciebis ramdenime<br />
varianti Seqmna da vfiqrob,<br />
Rirseulad daimsaxura pirveli adgili.<br />
aseve, nominantebi iyvnen _ sofio<br />
kinwuraSvili, romelmac SesaniSnavad<br />
gaaforma mravali wigni seriidan `Cemi<br />
pirveli wignebi~ (`bakur sulakauris<br />
gamomcemloba~) da manana morCilaZe,<br />
mxatvari krebulisa `sabavSvo leqsebi<br />
da moTxrobebi~ (`saqarTvelos macne~).<br />
_ ra kriteriumiT afasebT wignis<br />
mxatvrobas an raa aucilebeli imisTvis,<br />
rom mxatvar-ilustratorma<br />
Jiuris maRali Sefaseba daimsaxuros<br />
_ konkursze warmodgenili wignebis<br />
SerCevisas upirvelesad yuradRebas<br />
vaqcev, Tu rogoraa Sedgenili maketi.<br />
sxvaTaSoris, wignis maketis awyoba<br />
erTgvarad kinomontaJs hgavs. mravali<br />
filmis mxatvrobaze mimuSavia da<br />
roca vuyureb rogor ebmis erTi kadri<br />
meores, gamocdilebiT vxvdebi, ra donis<br />
filmTan gvaqvs saqme. wignis mxatvrobis<br />
Sefasebisas, yuradReba unda<br />
mieqces Sesrulebis dones, mxatvris<br />
warmosaxvis unars, mTavari personaJis<br />
xasiaTis warmoCenas da ase Semdeg. es<br />
gaxlavT wesi, romliTac namuSevris<br />
Sefasebisas vxelmZRvanelob, Cems studentebsac<br />
amas vaswavli.<br />
_ radgan saubari `galaTi~ daviwyeT,<br />
vfiqrob bunebrivi iqneba, ramdenime<br />
sityviT Tanamedrove qarTveli<br />
avtorebis nawarmoebebsac SevexoT.<br />
ramdenad intensiurad ecnobiT<br />
axalgazrda mwerlebis Semoqmedebas<br />
_ Cemi Taobis mwerlebma, romlebTanac<br />
axlo megobroba makavSirebda,<br />
icodnen, rogor gatacebiT vkiTxulobdi<br />
wignebs. magram ukanaskneli xuTi<br />
weliwadia, wignis mtveri imdenad mwvave<br />
alergias mmarTebs, kiTxvas veRar vaxerxeb<br />
da Tanamedrove literaturul<br />
procesebsac Zveleburad veRar vadevneb<br />
Tvals.<br />
samwuxarod, adamianebi wignebs TansaqarTvelos<br />
saxalxo mxatvari, cnobili grafikosi da ilustratori batoni dima erisTavi dRis sami saaTvisTvis<br />
TavisTan, saxelosnoSi meloda. sagangebod am SexvedrisTvis gamofina wlebis win ilia WavWavaZis `kacia adamianisTvis~<br />
Seqmnili ilustraciebi da Seqspiris `hamletis~ mxatvroba _ swored is naxatebi, romelic 1976-Si wlis<br />
saukeTeso ilustraciebad aRiares. `hamletTan~ mas aqvs gansakuTrebuli damokidebuleba, romelic mamas – inglisuri<br />
enisa da literaturis uzado mcodnes _ vaxtang erisTavs da siymawvilisdroindel mogonebebs ukavSirdeba<br />
(Tumca amis Sesaxeb mogvianebiT Tavad gviambobs).<br />
batonma dimam 1956 wels Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademiis grafikis fakulteti ilustrirebis ganxriT<br />
daamTavra. mas Semdeg mTeli cxovreba qarTuli wignis ganviTarebas emsaxureba. asze meti wignis mxatvaria. megobrobda<br />
araerT gamoCenil qarTvel mweralTan, bevri maTganis Semoqmedeba Tavisi SesaniSnavi grafikiT gaucocxlebia.<br />
misi saxelosno nawilobriv qarTvel mweralTa portretebis galereasac warmoadgens. vis ar SexvdebiT _<br />
karlo kalaZes, oTar WilaZes, mirian abulaZes, givi gegeWkors. aqvea ilia WavWavaZec _ saocrad Rrma mzeriT, xasiaTiT,<br />
energiiT. Cemi yuradReba batoni dimas biblioTekamac miiqcia, gansakuTrebiT misma erTma nawilma _ wignebis<br />
Zvelma karadam, romelic SeiZleba iTqvas, klasikiT sunTqavs, masSi ZiriTadad Zveli, ucxoenovani gamocemebia<br />
Tavmoyrili.<br />
batoni dima dRemde aqtiurad muSaobs _ xatavs, Tbilisis samxatvro akademiaSi pedagogiur saqmianobasac eweva,<br />
studentebs ilustrirebas aswavlis... garda amisa, meore welia Tbilisis sakrebulos mier daarsebuli literaturuli<br />
konkursis _ `galas~ _ Jiuris wevria. Cveni saubari am TemiT daiwyo.<br />
daTan daSordnen. amasTan dakavSirebiT<br />
besik xaranaulis sityvebi maxsendeba:<br />
roca is nobelis premiaze waradgines,<br />
moswrebulad Tqva, iqneb, Cemi<br />
leqsebis kiTxva `nobelis~ xaTriT mainc<br />
daiwyono. wignebis mimarT interesis<br />
nakleboba mTeli msoflios senia.<br />
mogexsenebaT, sabWoTa wlebSi, rus<br />
xalxs yvelaze aqtiur mkiTxvelad miiCnevdnen,<br />
Tumca wignisadmi siyvarul-<br />
Si arc qarTvelebi CamovrCebodiT<br />
vinmes. erTxel Sin gvian vbundebodi.<br />
maSin sololakSi, tabiZis quCaze vcxovrobdi<br />
da rusTavelis gamzirs fexiT<br />
davuyevi. vxedav, quCis mopirdapire<br />
mxares, `imelTan~ xalxis grZeli rigi<br />
dgas. davinteresdi, ra xdeba-meTqi da<br />
aRmoCnda, dostoevskis mravaltomeulze<br />
xelmowera mimdinareobda.<br />
Tanaqalaqelebis danaxvaze, Ramis sam<br />
saaTze `wignis rigSi~ rom idgnen, Tavi<br />
ubednieresad vigrZeni.<br />
_ XX saukunis qarTvelma mwerlebma<br />
mdidari literaturuli<br />
memkvidreoba datoves. rogorc brZaneT,<br />
am avtorebs Soris Tqveni megobrebic<br />
iyvnen. maTi wignebis mxatvarilustratori<br />
da erTguli mkiTxveli<br />
brZandebodiT. gasuli saukunis qarTuli<br />
mwerlobis mimarT Tqveni<br />
damokidebulebis Sesaxeb miambeT.<br />
_ erTxans gamomcemloba `nakadulis~<br />
mxatvari viyavi, iq bevri wignis<br />
ilustraciaze vimuSave, magram yvelaze<br />
kargad mainc `ciskarSi~ gatarebuli<br />
wlebi magondeba. `ciskari~ mdidari<br />
SemoqmedebiTi cxovrebiT cxovrobda.<br />
misi pirveli redaqtori vaxtang<br />
WeliZe gaxldaT. TanamSromlebi<br />
iyvnen giorgi SatberaSvili, tariel<br />
Wanturia, givi gegeWkori, Tamaz WilaZe,<br />
otia paWkoria... dRes ukve klasikosad<br />
aRiarebulma araerTma qarTvelma<br />
mweralma, Tavisi nawarmoebebis<br />
beWdva swored `ciskarSi~ daiwyo. maT<br />
Soris iyvnen guram rCeuliSvili, nodar<br />
dumbaZe, otia ioseliani, kidev<br />
bevri SeiZleba CamovTvaloT. maxsovs,<br />
otias `levana~ rom daibeWda pirvelad...<br />
araCveulebrivi moTxroba iyo.<br />
Wabua amirejibis cnobili romanic _<br />
`daTa TuTaSxia~ _ mkiTxvelma `ciskris~<br />
furclebidan gaicno. Cven _ mxatvrebs,<br />
mwerlebs _ 60-ianelebs gveZaxdnen.<br />
wlebis manZilze dagrovilma<br />
SemoqmedebiTma energiam, maSin TiTqos<br />
erTianad, arnaxuli ZaliT amoxeTqa da<br />
axali kulturuli epoqis sawyisad<br />
iqca.<br />
`ciskarTan~ aqtiurad TanamSromlobdnen<br />
mxatvrebic _ Tengiz mirzaSvili,<br />
Sura banZelaZe, jemal lolua,<br />
gulda kalaZe. ubednieresi xana gvedga.<br />
jemal lolua _ umetesad nodar dumbaZis<br />
nawarmoebebs asuraTebda, Tengiz<br />
mirzaSvili _ rezo inaniSvilis moTxrobebs...<br />
sxvaTa Soris, cota xnis win<br />
rezo inaniSvilze momzadebul satelevizio<br />
gadacemas vuyure, mis Semoqmedebaze<br />
guram doCanaSvili sainteresod<br />
saubrobda. rezo marTlac ara-<br />
Cveulebrivi pirovneba da didi mweraliyo.<br />
misi moTxrobebi namdvili Sedevrebia.<br />
icoda, rom am JanrSi saukeTeso<br />
iyo da romanTan SeWideba arc<br />
arasodes ucdia. inaniSvili gogla leoniZis<br />
Rirseuli memkvidrea. goglas<br />
`Rvinjua~ gaxsovT ra xasiaTi aqvs<br />
Seqmnili, rogori qarTuli<br />
moTxrobaa.<br />
axla msurs, oTar WilaZeze giTxraT<br />
oriod sityva. saqarTvelo poetebis<br />
qveyanaa da amitom galaktionis<br />
fenomeni CemSi gaocebas ar iwvevs,<br />
arc oTar WilaZis didebuli poezia<br />
makvirvebs, magram vfiqrob, qveyana-<br />
Si, sadac prozis didi tradicia ar<br />
arsebobs (Tumca ilia WavWavaZe da<br />
ramdenime sxva gamorCeuli mwerali<br />
gvyavs), gasaocaria oTar WilaZis<br />
brwyinvale Tanamedrove proza. gansakuTrebiT<br />
aRvniSnavdi mis romans<br />
`yovelman Cemman mpovnelman~. namdvili<br />
Sedevria. am romanis ilustraciebze<br />
xSirad vamuSaveb Cems studentebs.<br />
Tavadac bevrjer damixatavs,<br />
magram Semdeg mivxvdi, raRac sxva<br />
gziT mivdiodi, avtoris mier Seqmnil<br />
personaJebs Zalze realisturad gamovsaxavdi...<br />
da yvela ilustracia<br />
movspe. mxolod erTi, wina furceli,<br />
romelzec romanis sxvadasxva epizodi<br />
da personaJebi mqonda gamosaxuli,<br />
oTars vaCuqe.<br />
_ sadRac wavikiTxe, guram<br />
rCeuliSvils, mis tragikul daRupvas<br />
ixsenebdiT. axlos icnobdiT<br />
_ `ciskarSi~ guramis ori moTxroba<br />
davasuraTe. erT-erTi `marina~<br />
iyo, romlis siuJeti guramis da-<br />
Rupvis istorias sabediswerod<br />
daemTxva. `ciskris~ morigi nomeri,<br />
romelSic es moTxroba iyo dabeWdili,<br />
swored guramis daRupvis dRes<br />
gamovida. uniWieresi mwerali iyo.<br />
axlo megobrebi ar vyofilvarT, Tumca<br />
erTmaneTis mimarT simpaTiiTa da<br />
pativiscemiT viyaviT ganwyobilni.<br />
`ciskris~ redaqciaSi vxvdebodiT<br />
xolme, xanac _ quCaSi.<br />
_ batono dima, Tqvens mier `kacia-adamianisTvis~<br />
Sesrulebuli<br />
ilustraciebi Zalian momwons. vfiqrob,<br />
luarsab TaTqariZis saxe gansakuTrebiT<br />
saxasiaToa. naxatebSi<br />
nawarmoebis mimarT Tqveni damokidebulebac<br />
igrZnoba.<br />
_ didi xnis winaT ilia WavWavaZis<br />
iubilesTan dakavSirebiT gaimarTa<br />
gamofena, romelzec araerTi mxatvris<br />
mier Sesrulebuli `kacia-adamianis~<br />
ilustraciebi gamoifina.<br />
gamofenas eswrebodnen germaniidan<br />
sagangebod iubilesTvis Camosuli<br />
stumrebi _ erT-erTi gamomcemlobis<br />
warmomadgeneli da mTargmneli,<br />
romelic imxanad swored am nawarmoebis<br />
Targmanze muSaobda. Zalian meamayeba,<br />
rom germanulenovani `kacia<br />
adamianisTvis~ maT Cemi ilustraciebi<br />
SearCies. wigni qalaq laifcigSi<br />
daibeWda.<br />
rogorc mkiTxveli, vityodi, rom<br />
ilias WavWavaZis es Txzuleba umaRlesi<br />
rangis literaturaa, Zalze<br />
qarTuli nawarmoebia. kritikosebi<br />
franc kafkas Semoqmedebaze werdnen,<br />
mas egzistencializmisTvis damaxasiaTebeli<br />
absurdi sWvalavso. vfiqrob,<br />
igive SiZleba iTqvas ilias `kacia-adamianze~.<br />
ilias uyvarda Tavisi<br />
eri, `TaTqariZeebic~ Zlier uyvarda<br />
da maTi gamaTraxebis ufleba amitomac<br />
hqonda.<br />
11 - 24 noemberi 2011<br />
minaxavs `kacia-adamianis~ pirvandeli<br />
gamocemebi, sadac TaTqariZis karmidamos<br />
aRwerisas, ewera: `warmoidgineT,<br />
Sua kaxeTis patara sofelSi erTi<br />
triali, dacemuli adgili da im adgilis<br />
Suagulsa _ oretaJiani saxli qviTkirisa~.<br />
Cans, maSin ase metyvelebdnen.<br />
momdevno gamocemebSi ki `oretaJiani~<br />
`orsarTulianiT~ Seicvala.<br />
miyvars mixeil javaxiSvilis proza.<br />
siamovnebiT vkiTxulob grigol robaqiZes.<br />
miseuli weris manera, teqstebi<br />
sruliad gansxvavdeba sxva qarTveli avtorebis<br />
nawerebisgan. vfiqrob, misi `gvelis<br />
perangi~ evropuli literaturuli<br />
tradiciiTaa gamsWvaluli, evropuli<br />
yaidis prozauli nimuSia.<br />
_ Tqvens saxelosnoSi Semosvlisas<br />
Cemi yuradReba `hamletis~ mxatvrobam<br />
miipyro. odesRac, isini wlis saukeTeso<br />
ilustraciebad aRiares.<br />
_ Tavdapirvelad `hamletis~ ilustraciebi<br />
personalur gamofenaze warmovadgine.<br />
gamofena gamomcemloba `meranis~<br />
darbazSi, pirvel sarTulze moewyo.<br />
`meranis~ sagamofeno sivrce mxatvarTa<br />
namuSevrebs xSirad eTmoboda.<br />
erTxel iq personaluri gamofena elene<br />
axvledianmac gamarTa. `meranis~ maSindeli<br />
direqtori karlo kalaZe gaxldaT.<br />
mogvianebiT, Seqspiris TxzulebaTa<br />
qarTuli Targmanebis ilustrirebuli<br />
krebuli momzadda. didi moculobis<br />
wignis gamocemaSi araerTma mxatvarma<br />
miiRo monawileoba. zurab niJaraZem, jemal<br />
loluam, loreta Sengeliam da sxva<br />
mxatvrebma sxvadasxva nawarmoebi daasuraTes.<br />
me `hamleti~ avirCie.<br />
_ mainca da mainc `hamleti~ ratom<br />
airCieT<br />
_ mama brwyinvaled flobda inglisur<br />
enas (SesaniSnavad icoda aseve germanuli).<br />
Tumca is profesiiT filologi<br />
ar yofila, samxatvro akademiis kursdamTavrebuli<br />
iyo, grafikis fakultetze<br />
ilustraciis klasSi swavlobda.<br />
evropul mwerlobas zedmiwevniT icnobda,<br />
klasikosebs dedanSi kiTxulobda<br />
da didi literaturiT sazrdoobda,<br />
im samyaroSi cxovrobda. vfiqrob, umZimesi<br />
1924-1937 wlebi swored aman gadaatanina.<br />
maxsovs, yovel saRamos masTan erTad<br />
vkiTxulobdi `hamlets~ da intensiurad<br />
vmecadineobdi inglisur enaSi. Tvrameti<br />
wlisam akademiaSi rom Cavabare, mecadineobas<br />
Tavi mivanebe. mas mere ucxo enis<br />
codna didad araferSi gamomdgomia da<br />
Zalian gamikvirda, roca 30 wlis Semdeg,<br />
oTar ioselianis `mTvaris favoritebze~<br />
samuSaod parizSi Casulma, inglisurad<br />
saubari Tavisuflad daviwye.<br />
_ Tqvens wignebis karadaSi, umetesad<br />
Zvel gamocemebs vxedav. es mamis<br />
naqoni wignebia<br />
_ mamaCemis biblioTeka umetesad ucxoenovan<br />
gamocemebs _ germanul da inglisur<br />
wignebs moicavs. isini aq tabiZis<br />
quCidan _ Cveni Zveli saxlidan gadmovitane<br />
da iseTive mimdevrobiT ganvalage,<br />
rogorc mamas dros iyo.<br />
samwuxarod, alergiuloba saSualebas<br />
ar maZlevs, karada xSirad gamovaRo<br />
da sayvareli avtorebi vikiTxo.<br />
esaubra Tamar Juruli
11 - 24 noemberi 2011<br />
`literaturuli gazeTis~ me-60<br />
nomerSi tariel Wanturiam qurdobaSi<br />
mamxila. batoni tarieli ixsenebs ramdenime<br />
wlis win Jurnal `Cvens mwerlobaSi~<br />
gamoqveynebul Cems Canawerebs sa-<br />
TauriT `ubis wignakidan~ da aRniSnavs:<br />
`Cemi saubris Temaa `Cvens mwerlobaSi~<br />
dabeWdili werili `ubis wignidan~.<br />
werilSi CemTvis sainteresoa qvesaTauri<br />
`mxiaruli riTmebi~.<br />
mere ki amgvarad ganagrZobs:<br />
`tariel Wanturias Wkviani riTmebis<br />
leqsikonis Semdeg Seiqmna mxiaruli<br />
riTmebis leqsikoni! ara, leqsikoni<br />
aRar daarqva avtorma Tavis namuSevars<br />
– ase nametani daemgvaneboda Cemsas.<br />
arc Cemi saxeli axsena – cru prioritetis<br />
dakargvis SeeSinda, etyoba<br />
(saerTod, rodis iyo, qurdi sagangebo<br />
gancxadebas akeTebda, esa da es nivTi ama<br />
da am ojaxidan movipareo). metic, saer-<br />
Tod miafuCeCa Cemi arseboba~.<br />
cota qvemoT ki batoni tarielis am<br />
opusSi vkiTxulobT:<br />
`xis Ziras rom iwve, msxali Camovardes<br />
da am ambavma dedamiwis mizidulobis<br />
kanonze dagafiqros, niutoni da<br />
misi vaSli ar unda dagaviwydes da ar<br />
unda gegonos, rom es kanoni Sen aRmoa-<br />
Cine! Wkviani riTmebis mere, ra Tqma<br />
unda, mxiaruli riTmebic SeiZleba<br />
mogafiqrdes, keTilSobili riTmebic,<br />
gaTaxsirebuli riTmebic, paskvilanti<br />
riTmebic. gei riTmebic geiriTmeba<br />
sadRac, magram zrdiloba moiTxovs, im<br />
niutonis vaSlisa ar iyos, Wkviani riTmebis<br />
leqsikoni gagaxsendes – is, vinc<br />
da rac iyo pirveliTagan!~.<br />
vaRiareb: marTebulad var mxilebuli<br />
qurdobaSi. aba ra, `mxiaruli riTmebis~<br />
saxelwodebiT salaRobo<br />
striqonebs aqveyneb, Se kaco, da misi<br />
avtori (Janris saxelwodebis avtori!)<br />
ar unda axseno mere ra, rom saxumarod<br />
gariTmul Cems striqonebs<br />
leqsikonTan aranairi msgavseba ar<br />
aqvs, mere ra, rom `Wkvianis~ nacvlad<br />
CemTan `mxiaruli~ weria, mTavari is<br />
aris, orivegan riTma rom aris mTavari!<br />
literaturuli gazeTi<br />
levan bregaZe<br />
aRiarebiTi Cveneba<br />
vaRiareb qurdobis faqts da sasjelis<br />
Semsubuqebis imediT mzad var<br />
gamoZiebasTanac viTanamSromlo –<br />
sxva mparavTa Sesaxebac mogawodoT<br />
informacia.<br />
akrifeT internetis saZiebelSi sityvebi<br />
`âåñ¸ëûå ðèôìû~, rac qarTuli<br />
`mxiaruli riTmebis~ zusti Sesatyvisia,<br />
dahkariT TiTi `enters~, da naxeT<br />
ramdens miuTvisebia tariel Wanturias<br />
genialuri migneba – `Wkviani<br />
riTmebis leqsikoni~ – ruseTSi! verc<br />
ki davTvale, imdenni arian! maTac, Cemi<br />
ar iyos, sityva `leqsikoni~ amougdiaT<br />
(romelic, kacma rom Tqvas, arc maT<br />
teqstebs Seefereba, CemebiviT arc maT<br />
scxiaT rame leqsikonisa), sityva<br />
`Wkviani~, kvalis dafarvis mizniT, CemsaviT<br />
`mxiaruliT~ CaunacvlebiaT<br />
(TiTqos eseni – `Wkviani~ da `mxiaruli~<br />
– erTi da igive ar iyos!), da, cru<br />
prioritetis dakargvis SiSiT, arc<br />
batoni tarieli hyavT damowmebuli,<br />
Tundac sqolioSi.<br />
age, gamomcemloba `kosmoss~ 2011<br />
wels am saTauriT (`Âåñ¸ëûå ðèôìû~ –<br />
`mxiaruli riTmebi~) wignic ki gamoucia<br />
natalia voroninas redaqtorobiT.<br />
erT saitze aseTi TamaSic wamouwyiaT:<br />
`Êàêàÿ åñòü âåñ¸ëàÿ ðèôìà ê òâîåìó<br />
èìåíè~.<br />
zogi qurdi iseTi utifaria, kvalis<br />
dafarvasac ar cdilobs – ucvlelad<br />
iTvisebs batoni tarielis mier<br />
mignebul sintagmas da viTomcda ar<br />
axsovs, `vinc da rac iyo pirveliTagan!~.<br />
amaSi dasarwmuneblad SegiZliaT<br />
internetsaZiebelSi amjerad<br />
`óìíûå ðèôìû~ akrifoT, erTxelac<br />
dahkraT `enters~ TiTi da Tqven Tvalwin<br />
tariel Wanturias kuTvnili sintagmis<br />
qurdobaTa aRmaSfoTebeli<br />
faqtebi amolagdeba.<br />
`Î÷åíü ïîíðàâèëîñü, Äèíà! À ýòè ÷óäíûå<br />
è óìíûå ðèôìû: áåñöåííûé – áåñöåëüíûé,<br />
ïðåêðàñíûé - íàïðàñíûé... – âîîáùå êëàññíî...~,<br />
– swers erTi unamuso Tavis mopoeto<br />
megobars.<br />
(Cem mier xazgasmuli óìíûå ðèôìû<br />
qarTulad `Wkviani riTmebia~).<br />
viRac maqsim titovs urcxvad ganuTavsebia<br />
internetSi Tavisi viTomda<br />
leqsi, romelSic aseTi strofia:<br />
`Âåñíîé áåðó ÿ êèñòè, êðàñêè,<br />
Âñåãäà ñ ýòþäíèêîì â ðóêàõ.<br />
À îñåíüþ ñ ïåðîì ïîýòà<br />
È óìíîé ðèôìîé íà óñòàõ~.<br />
sxva rusul saitze amgvari ram aRmovaCine:<br />
gamoxmaureba 13<br />
`ß ïûòàþñü íàéòè âîëøåáñòâî,<br />
Ïûòàþñü ñîçäàòü êëàññèêó,<br />
Ìóñîðíàÿ êîðçèíà ïîëíà áóìàãè,<br />
Óìíûå ðèôìû, óâèäèìñÿ ïîçæå!~.<br />
ra aris es ra da, pwkaredia amis<br />
gverdiT ganTavsebuli inglisuri leqsisa:<br />
`Trying to find the magic<br />
Trying to write a classic<br />
Waste-bin full of paper<br />
Clever rhymes, see you later~.<br />
(Cem mier xazgasmuli clever rhymes<br />
qarTulad `Wkviani riTmebia~).<br />
ase rom, tariel Wanturias `Wkvian<br />
riTmebs~ kontrabandulad inglisurenovan<br />
samyaroSic SeuRwevia!<br />
mere germanul internetSic Sevixede<br />
da aba iq vipove, Tu vipove tariel<br />
Wanturias uamravi gamqurdavi.<br />
ai erTi gancxadeba, romelic<br />
leqsebs uwevs reklamas:<br />
`Ermutigende Verse, kluge Reime, geistreiche<br />
Gedichte und weise Sprüche berühmter<br />
Menschen~<br />
(Cem mier xazgasmuli kluge Reime<br />
qarTulad `Wkviani riTmebia~).<br />
tariel Wanturias migneba mTel<br />
dedamiwas mosdebia, qarTvel poets ki<br />
aravin axsenebs! gsmeniaT aseTi totaluri<br />
ignorireba pirvelaRmom-<br />
Cenisa!<br />
yvelaze metad mainc erT germanul<br />
saitze dadebulma im yalbma cnobam<br />
aRmaSfoTa, romlis mixedviTac<br />
TiTqosda 1784 wels kvartalur germanul<br />
JurnalSi saxelwodebiT `Für<br />
Aeltere Literatur und Neuere Lektüre~ vinme august<br />
fridrix ernst langbains `Zvelgermanuli<br />
Wkviani riTmebi~<br />
gamoeqveynebinos, rac yovlad SeuZlebelia,<br />
vinaidan tariel Wanturias<br />
`Wkviani riTmebis~ saleqsikono<br />
masalas, rogorc batoni tarieli Tvi-<br />
Tonve gvauwyebs, gasuli saukunis 70-<br />
iani da 80-iani wlebis mijnaze unaxavs<br />
pirvelad dRis sinaTle.<br />
ase da amrigad, me Cemi vTqvi, alalad<br />
da gulwrfelad. axla jeri<br />
Tqvenzea, batono msajulno!<br />
emzar kvitaiSvili<br />
rainduli sulis poezia<br />
xSirad mifiqria _ Tamaz Cxenkels<br />
sicocxleSi erTi leqsic rom ar daewera,<br />
mTeli misi arseba da laRi, SeuzRudavi<br />
buneba poeziis SesagrZnobad iyo<br />
momarTuli. Tamazis cxovreba, yovelgvari<br />
Selamazebis gareSe, Tavad iyo<br />
poezia da amas sakamaTod veravin gaxdis,<br />
visac igi Tund erTxel unaxavs.<br />
Tamaz Cxenkelma Cveuli mokrZalebisa<br />
da Tavisi Tavisadmi zedmetad mkacri<br />
midgomis gamo, mxolod ori krebuli<br />
gamosca _ `mzebudoba~ (1980) da<br />
`sarkiTa da saxiTa~ (2002), meore gacilebiT<br />
srulia, TiTqmis mTel SemoqmedebiT<br />
gzas moicavs; adreve unda gamomexata<br />
am wignebisadmi Cemi damokidebuleba,<br />
magram, aTas wvrilmanSi gaxlarTulma,<br />
ver movaxerxe da amJamad<br />
Sevecdebi, nawilobriv mainc gamovisyido<br />
Cemi uneblie uyuradReboba.<br />
dabadebis samocdameTxuTmete wlisTavze<br />
Tamaz Cxenkels mcire, magram<br />
Zalze angariSgasawevi werili uZRvna<br />
mxatvruli Targmanis didostatma, Tavad<br />
brwyinvale poetma daviT weredianma.<br />
im werilSi, sxva rameebTan erTad,<br />
naTqvami iyo Tamaz Cxenkelis prioritetze<br />
zogierTi saleqso formis danergvaSi:<br />
`vfiqrob, saWiroa, oriode sityviT<br />
qarTuli `gitanjalis~ saleqso sazomsac<br />
SevexoT. es aris, ase vTqvaT, daSlili<br />
ToTxmetmarcvliani, oTx da xuTmarcvlovan<br />
muxledTa Tavisufali monacvleoba.<br />
qarTuli `gitanjali~ rom<br />
ara, Cveni dRevandeli verlibri saer-<br />
Tod saleqso formis gareSe darCeboda,<br />
radgan sxvagvarad dawerili misi<br />
nimuSebi mxolod grafikulad,<br />
striqonebad Caweris gamo aris leqsi,<br />
JReradobiT, isic, ukeTes SemTxvevaSi,<br />
ritmuli prozaa~.<br />
es Sexeduleba sakamaTo ar gaxlavT,<br />
Tumca erTi ram mainc unda aRiniSnos<br />
_ `gitanjalis~ Targmnamde Tamaz Cxenkelma<br />
igive sazomi Tavis adreul,<br />
ormociani wlebis Tavisufal leqseb-<br />
Si mosinja, rasac, albaT, sagangebo<br />
dakvirveba da gansja dasWirdeba.<br />
* * *<br />
arasodes damaviwydeba adreuli<br />
Semodgomis Tbili saRamo, roca<br />
sololakSi, masTan stumrad misuls,<br />
Tamaz Cxenkelma Tavisi leqsebi wamakiTxa.<br />
calke rveulSi hqonda gadawerili<br />
uaxloesi megobrebis _ zurab<br />
kakabaZis, rezi TvaraZis, lana RoRoberiZis,<br />
arCil sulakauris leqsebi, mis<br />
mierve SerCeuli, misi samyaros, sulieri<br />
wyobis monaTesaveni.<br />
Zneli dasajerebeli gaxldaT, rom<br />
im sulisSemxuTvel droSi axalgazrda<br />
kacma samagaliTo TavisTavadoba,<br />
meoba wmindad SeinarCuna da saqarTvelos,<br />
misi tragikuli warsulis siyvaruls<br />
ase Tamamad, daufaravad avlenda.<br />
im dRidanve CamrCa mexsierebaSi Wabukobis<br />
Jams (1946) dawerili leqsis<br />
idumalebiT aRsavse striqoni, xaverdiviT<br />
rom efineba da mrumed feravs, mzis<br />
Casvlis mere, qarTlis xriok, garindul<br />
gorakebs:<br />
gamodis Rame ufliscixis<br />
talanebidan...<br />
didad mesiamovna, rom swored es<br />
leqsi uZRvis mis, dResdReobiT, yvelaze<br />
srul, mSvenier krebuls `sarki-<br />
Ta da saxiTa~.<br />
Tamaz Cxenkelis raindul pirovnebasTan<br />
mudam SeuTavsebeli iyo raime<br />
saxis daTmoba, ukandaxeva, Torem igi<br />
ver ityoda kojris cixeze daweril<br />
leqsSi (`azeula~) Tanaziarobis gamomxatvel<br />
sakralur striqonebs, sadac<br />
bolomdea Cawerili `gulis varami~ da<br />
poeti mesaidumlesaviT dgas aTasi qartexilebis<br />
momswre Zveli saqarTvelos<br />
didebuli naSTis pirispir:<br />
gavige Seni didi ocneba<br />
da mobjenili yelamde boRma.<br />
mimzidvelia am periodis leqsebis<br />
wregadasuli silaRe, bunebis mSvenierebiT<br />
tkboba, wvimis mere gamzirze<br />
gaseirneba da sicocxlis maradisobis<br />
mZafri gancda.<br />
metad Taviseburi da Rrma leqsia<br />
uiRblo siyvarulis romantiul ferebsa<br />
da grZnobebSi warmomsaxveli `aragvuli<br />
Rame~, romelmac SeiZleba bara-<br />
TaSvilis aseve tragikuli ambis macne<br />
adrindeli leqsi (`qeTevan~) gagvaxsenos,<br />
mogvagonos bedi adidebuli qsnis<br />
zvirTebSi danTqmuli, uimedod Seyvarebuli<br />
ymawvili qalisa.<br />
Tamaz Cxenkeli ostaturad xatavs<br />
ubralo warmomavlobis, Tumca `mefuri<br />
sisxlis~ vaJkacs (`...iseTi Tvalebi<br />
hqonda, rom Svid arabul bedauris fasad<br />
gahyides...~). gasakviri ar aris, ase-<br />
Ti saqmaros damkargavi qali veRar icocxlebda<br />
da, kldidan gadavardnili,<br />
aborgebul da `mRvrie aragvSi~ ixr-<br />
Cobs Tavs.<br />
vaJi brundeba tyveobidan da igebs<br />
Tavzardamcem, gulisgamgmirav ambavs.<br />
naRvliani da amdenadve goniswamrTmevad<br />
lamazia leqsis finali, calad<br />
darCenilis Sinagan monologad rom<br />
aRiqmeba:<br />
mze ki - miwyreba, gazafxulis mze,<br />
miambobs Senze,<br />
Seni gulisTvis gadavarda<br />
maRal kldidano...<br />
me mainc geli,<br />
o, iqneba ananurisken<br />
oragulebma amogitanon!<br />
warsulSi, RvTismosavi winaprebis<br />
nakvalevze mogzaurobas gavs tyian<br />
alagas `mcire monastris~ mxilvelTa<br />
fiqrebi (`JamTa igavi~). dganan ymawvilebi<br />
Svidi saukunis win agebuli samlocvelos<br />
maxloblad da mTeli arsebiT<br />
imaTTan arian, odesRac xavsiT<br />
dafarul bilikebs rom miuyvebodnen:<br />
aq loculobdnen<br />
bedis morCilni da RvTis msaxurni,<br />
qvebic gabzara RaRadma...<br />
ase Wkneboda Semodgoma,<br />
mze da zafxuli<br />
da am locvebSi SemoaRamdaT.<br />
gasaocari ZaliT aris SegrZnobili<br />
laSasdroindel freskebze aRbe-<br />
Wdil xelebapyrobil mlocvelTa vedreba.<br />
es sruliad sxva intonaciaa,<br />
umaRles sibrZnes naziarebi, keTilSobiluri.<br />
Tamaz Cxenkelis garda, amas<br />
veravin ityoda:<br />
sulic wveTobiT meRvreboda<br />
sxeulis gareT,<br />
da tiriskonis Tveze yviTeli,<br />
mze milulavda goleuliT<br />
avsebul Tvalebs...<br />
Tamaz Cxenkelis siWabukisdroindel<br />
lirikidan uTuod unda gamovacalkevoT<br />
erTi mcire, daqaragmebuli<br />
leqsi (`m.g.~), saidanac amayad yelaziduli<br />
umSvenieresi qali ilandeba da<br />
navTsayudeliviT Cans am saocnebo<br />
asulis saxlic; oTaxSi qolgasaviT<br />
dasasruli me-16 gverdze
14 literaturuli gazeTi<br />
Targmani 11 - 24 noemberi 2011<br />
roca biWi Tavis ZmasTan erTad<br />
idga da cirks uyurebda, Tvalwin bavSvobidan<br />
akviatebuli ori suraTi warmoudga,<br />
iseve rogorc yvela biWs,<br />
romelsac amqveynad ucxovria. magram<br />
mxolod axla, pirvelad aRiqva isini<br />
erTad, jadosnuri ZaliT Serwymuli.<br />
da es ori warmosaxva iyo – warmosaxva<br />
cirkisa da mamiseuli miwisa.<br />
roca cirks SeuerTda, maSin<br />
fiqrobda, rom did saxalxo mogzaurobas<br />
Seudga. gazafxuli idga. cirkma<br />
niu-iorkidan daiwyo da dasavleT-<br />
Si ganagrZo muSaoba. Semdeg samxreTisaken<br />
gaeSura, radgan zafxuli da Semodgoma<br />
axlovdeboda.<br />
biWis pirad movaleobaTagan, –<br />
radgan misi TvalTaxedviT, yvela<br />
SemTxveva, TiToeuli saxe da garemoeba<br />
misTvis iseTive realoba iyo,<br />
rogorc TviT sicocxle, – erT-erTi<br />
bileTebis gayidva iyo, magram am<br />
mcire SouSi yvela maTgani ramdenime<br />
movaleobas asrulebda: warmodgenis<br />
monawileebi exmarebodnen karvebis<br />
awyoba-daSlaSi, furgonebis datvirTva-gadmotvirTvaSi,<br />
damxmare personali<br />
da saqmiani xalxi ki yvelgan<br />
muSaobda, sadac saWiroeba moiTxovda.<br />
biWi bileTebs yidda, magram garda<br />
amisa, qviTrebs agzavnida da axal<br />
adgilebSi movaWreebTan da fermerebTan<br />
gacvla-gamocvlas awarmoebda<br />
axal-axali sanovagis mosapoveblad.<br />
am muSaobam SorsmWvreteloba<br />
da gamWriaxoba SesZina da Tavisi<br />
saqmianoba Seuyvarda kidec. amaSi mas<br />
daexmara vaWrobis Zveli, Camarxuli<br />
niWi, romelic mTis sisxlis damsaxureba<br />
iyo. biWs yvelaze iafad SeeZlo<br />
umaRlesi xarisxis axalTaxali xorcisa<br />
da bostneulis Sovna. cirkSi momuSave<br />
xalxi amtani da udreki iyo,<br />
magram isini yovelTvis mZafr da<br />
dauokebel SimSils grZnobdnen; uxarisxo<br />
sakvebs pirs ar akarebdnen,<br />
gansakuTrebulad ikvebebodnen da<br />
yovelTvis yvelaferi saukeTeso<br />
hqondaT.<br />
Cveulebriv, cirki axal qalaqSi<br />
diliT adre, gariJraJze Camodioda.<br />
biWi umalve qalaqs miaSurebda: bazrebs<br />
an fermerebs moivlida, romlebic<br />
cirkisTvis modiodnen. is<br />
grZnobda da xedavda pirveli naTelis<br />
sikamkames, esmoda adreuli Citebis<br />
tkbili, ucabedi galoba da umal<br />
aRivseboda axali qalaqebis miwiTa da<br />
dilis haeriT. fermerebis furgonebs<br />
daivlida da iqve urigdeboda baraqian,<br />
uxv sanovageze – furgonSi iyo<br />
tkbil CalaSi Cawyobili soflis nesvebi,<br />
sufTa, svel tiloSi gaxveuli<br />
karaqi, jer kidev namiani, varskvlavebis<br />
SuqiT ganaTebuli, uzarmazari,<br />
Zveli, pirTamde savse bidonebi, axalmowvelili,<br />
jer kidev orTqladenili<br />
rZe, cocxali kvercxebi, romelTac<br />
biTumad yidulobda, aseve yidulobda<br />
aTasobiT duJin msuye variebs,<br />
uxeS, soflis furgonebze dawyobil,<br />
konebad Sekrul ToTo mwvane xaxvs, muq<br />
wiTel, mwife, zorba pomidvrebs, tkbil-foTlian<br />
salaTs, niaxuriviT<br />
tkacunas, axal parkis muxudos, wveniT<br />
gaJRenTil mwvane lobios, aseve<br />
TixaSereuli miwiT dawinwklul<br />
kartofils, mZafr Rvinisaromatian<br />
vaSls, atams, alubals, saxlSi gamoyvanil<br />
sqel, CaSavebul qerqian lorsa<br />
da bekons.<br />
rogorc ki bazari gaiReboda, biWi<br />
umalve iwyebda vaWrobas da garigebas<br />
yasbebTan xorcis saukeTeso naWrebisaTvis.<br />
yasbebi nikrisis qariT SexuTul<br />
TiTebiT zeviT swevdnen xorcis<br />
saukeTeso samwvade naWrebs.<br />
aagorebdnen xolme axali ZexveuliT<br />
savse gavzebs, didron xelisgulebs<br />
utyapunebdnen Zroxisa da Roris ferdis<br />
naWrebs. biWi cirkSi brundeboda<br />
xorciTa da bostneuliT savse furgoniT.<br />
xalxi ukve mTlianad Cafluliyo<br />
saqmeSi. biWs esmoda gadebul boZebze<br />
tomas vulfi<br />
marxilebis ritmuli raxraxi, kacebis<br />
yiJina, romlebic cxovelebs wylisken<br />
mierekebodnen, neli JRaruni, kunTmagari<br />
cxenebis gaweva, furgonebis mZime<br />
gruxuni, roca platformiani vagonebidan<br />
Zirs mogoravdnen. axla magida<br />
unda daedgaT. roca biWi brundeboda,<br />
xedavda, rom mzareulebi ukve qurebTan<br />
iyvnen dakavebulebi. brezentis qveS<br />
grZeli, skamebCamwkrivebuli magidebi<br />
iyo gaSlili, zed Tunuqis TefSebiTa da<br />
WiqebiT. haerSi magari qarvisferi yavisa<br />
da wiwiburas usafuaro comis eniTauwereli,<br />
mZafri suni trialebda.<br />
mere cirkis Semadgenloba Semolagdeboda<br />
sauzmisTvis, – kerpi da<br />
pirquSi xalxi, metwilad patiosani da<br />
seriozuli, – msaxiobebi, qalebi da kacebi,<br />
akrobatebi, cxenosnebi, jambazecxel<br />
xraSuna Rvezelebs, pudingebs,<br />
yvela saxis namcxvars da yinulian,<br />
abuybuyebul koblers 1 .<br />
ase mogzaurobda cirki mTel<br />
amerikaSi, qalaqidan qalaqSi,<br />
Statidan StatSi, nTqavda gzebs mainidan<br />
dasavleTis didi dablobebisken,<br />
nTqavda gzebs hadsonidan da mdinare<br />
misisipidan preriebis gaswvriv, CrdiloeTidan<br />
samxreTisaken, nTqavda<br />
gzas pensilvaniis germanuli koloniebis<br />
gaswvriv, merilendis aRmosavleT<br />
sanapirodan da isev ukan brundeboda<br />
virjiniis Statis, CrdiloeT<br />
karolinis, tenesisa da floridis<br />
gadakveTiT, – nTqavda yvelafer<br />
kargs am uzarmazar kontinentze,<br />
romelic namdvili siuxvis rqas warmoadgenda.<br />
mamiseuli miwa<br />
bi, klounebi, muSaiTebi, ekvilibristebi<br />
Semodiodnen da saWmels xarbi da<br />
STagonebuli gulmodginebiT Seeqceodnen.<br />
maTi sakvebi iseTive mamakacuri da<br />
aromatuli iyo, rogorc is samyaro,<br />
romelSic isini cxovrobdnen. es iyo<br />
dalaqavebuli, magram uxvi mziT gamTbari<br />
brezentis, sufTa da janmrTeli<br />
cxovelebis sunisa da rbili, saamo miwis<br />
lirikuli bunebis samyaro; es iyo<br />
miwa, sadac isini cxovrobdnen, rogorc<br />
yaribebi. amitom moiTxovdnen warmoudgenlad<br />
da gansacvifreblad bevr,<br />
oqrosfer, moyavisfro wiwiburis namcxvrebs,<br />
romelTac cxeli orTqli asdiodaT<br />
da yviTeli karaqiT iyvnen ga-<br />
JRenTilni. isini Tavisufali moZraobiT<br />
kveTdnen magidaze daxvavebuli<br />
karaqis did naWrebs da survilisamebr<br />
kazmavdnen Savi badagis TokebiviT gr-<br />
Zeli zolebiT an nekerCxlis msubuqi<br />
siropiT sauzmeze, tafidan cxel-cxel,<br />
xaxvmoyrili xorcis did ulufebs Seeqceodnen,<br />
Wamdnen mTel-mTel, simwifisagan<br />
vardisfer, sqeli guliT gamotenil<br />
nesvebs, bekons, SaSxsa da did<br />
langrebze Semwvar erbokvercxs an xbos<br />
tvinTan erTad aTqvefili kvercxis<br />
tafamwvars; miirTmevdnen magidaze<br />
erTmaneTisgan simetriulad daSorebul,<br />
piramidebad daxvavebul xils, –<br />
qliavs, atams, vaSls, alubals, yurZens,<br />
forToxalsa da banans – hqondaT sqeli<br />
naRebiT savse doqebi, romelsac yvelaferze<br />
moasxamdnen xolme da bolos<br />
TavianT SimSils Cairecxdnen magari,<br />
mZafri surnelebiT savse yavis litriani<br />
tolCebiT.<br />
SuadRisas xarbad, damSeulebiviT,<br />
mgluri madiT Wamdnen, warbSekrulni,<br />
daZarRvuli yelis konvulsiuri<br />
moZraobiT. Wamdnen xraSuna kaniT dafarul<br />
Semwvar Zroxis xorcs, Tavisive<br />
wvenSi moSuSul, iSviaT, cxel Roris<br />
xorcis mozrdil, gemriel naWrebs<br />
surnelovani qonis nawiburebiT, ToTo,<br />
moxarSul variebs, romlebic maT<br />
gaumaZRar ybebs lukmad ar yofnidaT;<br />
Wamdnen Tormetfutian qvabSi stafilosTan,<br />
xaxvTan, briuselis kombostosTan,<br />
axal kartofilTan da yvela<br />
im bostneulTan moxarSul xorcs,<br />
romelic im sezonSi moiweoda, aseve<br />
orive futian langarze daxvavebul<br />
sabuxre SeSasaviT simindis uzarmazar<br />
taroebs, cxeli oxSivari rom asdiodaT,<br />
grZlad daWril pomidvrebs, Wyint<br />
siminds, lobiosa da bamis kerZs,<br />
romelsac nedli xaxvi hqonda moyrili,<br />
naRebiviT aTqvefili kartofilis piures,<br />
xorcis sawebels, romliTac saweblis<br />
jamebi pirTamde iyo savse,<br />
lorTqo stafilos, Talgams, karaqSi<br />
CaSuSul mwvane bardas, romelic Roris<br />
xorcis msuqan naWrebTan erTad iyo<br />
Sezavebuli; yvelanair xils, romelic<br />
im adgils da im sezonze Semodioda: dariCinmoyril<br />
vaSlis, atmis da alublis<br />
niu inglandis sanapiroze isini<br />
nTqavdnen virTevzebs, qorWilebs,<br />
skumbriebs, paltusebs, moluskebs, xamanwkebs,<br />
merilendis kuebs, midli<br />
uestis msuqan Zroxebs, Roris xorcs,<br />
burRuleuls, agreTve svamdnen jorjias<br />
atmis, sazamTros, dastambos 2<br />
sqel wvens, karolinas sanapiroebis<br />
tkbil Seds 3 , floridis tropikul,<br />
momrgvalebul, egzotikur citrusebs:<br />
forToxlebs, mandarins, bananebs,<br />
kinkans, limons, guiavas, sxva<br />
aTasnair xilsa da xorceuls, – vermontis<br />
indaurebs, mTis xils, konkordis<br />
yurZnis mZime mtevnebs, oregonis<br />
Rvinisgemoian wiTeli vaSlis<br />
mTel grovebs, agreTve marwuxebian,<br />
niJarebian da qerqian pirisCasagemrielebel<br />
kiborCxalebs, moluskebsa da<br />
vardisfer xorcian asTakvebs, romlebic<br />
gzas amerikis zRvis fskerze<br />
miikvleven.<br />
biWs samas qalaqSi mainc gauRvi-<br />
Zia diliT, roca saxeze varskvlavTa<br />
Suqi dascimcimebda. biWi mTvaris<br />
Svili iyo. xedavda xolme Suqi rogor<br />
gadainacvlebda aRmosavleTiT, xedavda<br />
sinaTlis dabadebas, esmoda<br />
torolas frTebis tylaSuni, Citebis<br />
pirveli, damaTrobeli, Serwymuli<br />
galoba xis totebSi, caSi aWrili Sebumblul<br />
frinvelTa hangebi, Caesmoda<br />
floqvebisa da borblebis xma. biWi<br />
xarobda, rom cirkSi momuSave xalxs<br />
sanovagiT amaragebda da isinic siyvaruliT<br />
pasuxobdnen. ambobdnen, rom<br />
misnairi aravin yoliaT. isini<br />
gznebiT nadimobdnen da xarbad ylapavdnen<br />
yvelafers, rac biWs mohqonda<br />
da amisaTvis uyvardaT kidec.<br />
cirki nela, dRiTidRe ikvlevda<br />
gzas mTel amerikaSi, ormocive Stat-<br />
Si, amindsa Tu uamindobaSi.<br />
cirki iyo patara samyaro, romelic<br />
moZraobda dedamiwis uzarmazar<br />
simartoveSi, patara samyaro, romelic<br />
yoveldRe iwyebda axal sicocxles<br />
axal qalaqebSi da utyuar kvals<br />
tovebda namyof adgilebSi, – qaRal-<br />
dis nafleTebs, aqlemisa da spilos<br />
skores, ilinoisSi nafexurebiT alagalag<br />
gaTelil balaxs da jadosnur mosagonars.<br />
cirkSi momuSaveTaTvis sxva miwa ar<br />
arsebobda. maTTvis miwa movida brezentis<br />
sunTan da lomebis RrialTan er-<br />
Tad, isini samyaros xedavdnen karnavalis<br />
Suqebis aqeT da am Suqebis miRma<br />
yvelaferi fantasmagoriuli da ararealuri<br />
iyo. es samyaro maTi karvebis<br />
SigniT iyo moqceuli, roca iq kacebi<br />
da qalebi isxdnen grZel skamebze,<br />
roca gamiznul adgilebs miaRwevdnen,<br />
magram xandaxan es samyaro mtrad<br />
moekidebodaT xolme.<br />
maTi cxovreba sakvebisagan, mogzaurobis<br />
siyvaruliT, safrTxeebiTa da<br />
garjiT iyo savse. cxovrebas Tan axlda<br />
swrafi cvlilebis muxti, karvebis<br />
mudmivi awyoba da daSla, xan wvimiTa<br />
da WyapiT miyenebuli usiamovno grZnoba,<br />
koWebamde talaxi, qari, romelic<br />
aryevda maT myife sacxovrebels, Zirfesvianad<br />
glejda karvis paloebs samagrebidan,<br />
asanTis ReriviT aitacebda<br />
karvis did, centralur boZs. axla<br />
qars unda SesWidebodnen, rom miwaze<br />
daekavebinaT karavi, xan ki unda SebrZolebodnen<br />
talaxis damqancvel siblantes<br />
da mZime furgonebi amoeTriaT<br />
mwebare talaxidan, xan ki, Semcivnulebs,<br />
dasvelebulebsa da gasacodavebulebs<br />
baqnian vagonze, brezentis<br />
grovaze uwevdaT Zili Tavsxma wvimaSi,<br />
xan ki momxdur mters unda SebrZolebodnen,<br />
– galeSil, velur, moZalade,<br />
sisxlismwyurval adamianebs, romlebic<br />
yvelgan gamoCndebodnen xolme.<br />
xandaxan eseni iyvnen qalaqis Cxubis-<br />
Tavebi, xan samxreTis fabrikis muSebi,<br />
xan pensilvanieli memaRaroelebi, romlebic<br />
cirkis msaxiobebs uyvirodnen,<br />
– `hei, Tqve gauTleleboo~ da muStikrivs<br />
gaumarTavdnen; xan SoltebiT da<br />
paloebiT esxmodnen Tavs da biWi yvelafer<br />
amas xedavda da ganicdida.<br />
roca patara qalaqSi xalxi maTi<br />
aRlumis SesaCereblad barikadebs awyobda,<br />
maT cxovelebiT mihqondaT ieri-<br />
Si barikadebze; erTxelac Serifma scada<br />
spilos SeCereba SeZaxiliT: – RmerTma<br />
SegaCvenos, Tu kidev erTxel<br />
erTi gojiT mainc gamoiwvden xorTums,<br />
gesvrio.<br />
cirki nabij-nabij miiwevda win, mils<br />
mili mosdevda da ase faravdnen amerikas.<br />
biWma Seicno es miwa, romelic ukve<br />
mis sisxlsa da gonebaSi iyo samudamod<br />
fesvgadgmuli, – misi sakvebi, xili,<br />
mindvrebi da tyeebi, misi udabnoebi da<br />
mTebi, misi Tavgasuli ukanonoba. es iyo<br />
xalxis borotmoqmedebisa da Zalmomreobis<br />
miwa da yvelafer amas biWi sibraluliT,<br />
SemwynareblobiTa da sinaziTac<br />
ki uyurebda: is am xalxze ise<br />
fiqrobda, rogorc SaSvebze. es xalxi<br />
TavianT mezoblebs najaxiT asxmevinebda<br />
tvins, danebiT ufatravda mucels,<br />
isini mkvlelebi iyvnen da am miwaze ise<br />
cxovrobdnen, TiTqos ucxoni yofiliyvnen.<br />
miwaSi Caedineboda mokluli<br />
kacis sisxli da am sisxls miwac iwovda.<br />
uzarmazar da gulgril miwaze<br />
miraxraxebdnen patara matareblebi<br />
cudad SeerTebul liandagebze, romlebic<br />
Tavisuflad akavSirebdnen irgvliv<br />
mimofantul patara qalaqebs.<br />
patara qalaqebSi ki ise iyo mimofantuli,<br />
mikarguli da ganmartoebuli<br />
tyis naxerxi da baTqaSi, rogorc udabur<br />
adgilebSi momTabareTa banaki.<br />
mxolod miwa rCeboda xeluxlebeli,<br />
romelzedac es adamianebi cxovrobdnen,<br />
magram ver dauflebodnen.<br />
mxolod miwa rCeboda gavelurebuli<br />
da lirikuli, miwa Tavisi uxeSi ZlevamosilebiT,<br />
Tavisi aTasgvari xedebiT,<br />
maRlobebiT, dablobebiTa da<br />
velebiT, mTeli Tavisi Zalmomreobi-<br />
Ta da simyifiT – Tavisi Semzaravi nayofierebiT,<br />
xrwniTa da zrdiT, mZafri<br />
ferebiT, Tavisi mwvave tkiviliT, brwyinvalebiT,<br />
sivrcisa da xetialis aRtyinebiT<br />
da yvelafer amiT arRvevda<br />
misi idumalebis kedlebs da biWs suls
11 - 24 noemberi 2011<br />
ucarielebda. magram yoveli adgilis,<br />
kontinentisa Tu yavis nayenisferi<br />
mdinareebis, Tavdaxrili xorblis<br />
yanebis, atlantikis napiris rvaasi milis,<br />
centraluri preriebis, nedli<br />
wiTeli piedmontisa da tropikuli<br />
dablobebis miRma yovelTvis Tavs iCenda<br />
misi sulis bneli mxare, misi gulis<br />
survili, – xsovna mamiseuli miwisa,<br />
romelic arasodes unaxavs, magram<br />
Tavisi sxeulis yoveli atomiT scnobda,<br />
rogorc adamianis gonebis ucnaur,<br />
fantasmagoriul Tanamdev Crdils. es<br />
iyo baraqiani, keTilSobili, didebuli<br />
miwa, romelic sacxovreblad sakmaod<br />
vrceli iyo da aRsrulebuli<br />
survilebis kedlebSi moqceuli. am miwis<br />
okeanis miRma, Tavis xilvebSi, is<br />
fiqrobda mamiseul miwaze, mis did wi-<br />
Tel beRlebze – keTil, didebul miwaze,<br />
mis naTel siaxloveze, aCrdilad<br />
adevnebul ucnaurobaze, bnel, idumal<br />
gulze da mis mSvenier da<br />
tragikul silamazeze. is fiqrobda<br />
navsadguridan moqrolil sunze,<br />
zRviani qalaqebis, gemebis xmebze, wi-<br />
Tel Rvinisfer vaSlebze, moyavisfromowiTalo<br />
niadagze, myudro Jamgamovlil<br />
saxlebze da mis eniTuTqmel aRtyinebaze.<br />
gasaocari ram moxda. erT dResac,<br />
biWma uecrad gamoiRviZa da aRmoaCina,<br />
rom Sehyurebda TavzemoT mbrwyinav<br />
varskvlavebs. pirvelad verc ki<br />
mixvda, sad iyo, magram sanam irgvliv<br />
mimoixedavda, ukve igrZno, rom es adgili<br />
adrec enaxa. cirkis matarebeli<br />
soflis SuagulSi gaCerebuliyo, magram<br />
gaCerebis mizezic ver gaego. esmoda<br />
orTqlmavlis dune da wyvetili<br />
qSena, esmoda adamianTa ucnauri xmebi,<br />
furgonSi Sebmuli cxenebis floqvebis<br />
TqaraTquri da mis irgvliv<br />
gamefebuli sabediswero siCume miwisa.<br />
uceb wamoiwia brezentis grovidan,<br />
romelzec eZina. es ganTiadamde moxda:<br />
aRmosavleTiT ca ukve naTdeboda<br />
dRis pirveli SuqiT. zecas epareboda<br />
sinaTlis susti, criati, mojarebuli<br />
nakadi da mosvlasTan erTad varskvlavebs<br />
usasrulobaSi sZiravda. matarebeli<br />
liandagebis gaswvriv<br />
swrafad momdinare mdinaresTan SeCerda<br />
da axla ukve gaacnobiera, rom<br />
is pirveli siCumis Cqami iyo mdinaris<br />
swrafi da uwyveti musika.<br />
wvimas mdinare saamo, sufTa wvimiT<br />
gaJRenTili miwis naleqiT aevso. ukve<br />
xedavda napirebidan daxril norCi<br />
aryis xeebis brwyinvas. meore mxares ki<br />
dainaxa TeTri, daklaknili gza, gzis<br />
miRma baRCa, xavsmodebuli qvis kedeli,<br />
vaSlis xeebis mwkrivi, xeebisa,<br />
romelTac quCis gaswvriv gaeSalaT<br />
TavianTi dakoJrili totebi. criat<br />
sinaTleSi SeamCnia, rom uxvi yvavili<br />
gamoeRoT da grilma, damaTrobelma<br />
surnelebam gaabrua. roca mkrTalma<br />
Suqma Zala moikriba, miwa da misi konturebi<br />
jarji<br />
mkveTrad<br />
fxoveli<br />
amotivtivda da gan-<br />
Tiadis SuqSi igi kvlav xedavda mwiri<br />
da gamofituli miwis simartoves, esmoda<br />
gazafxulis saamo da moulodneli<br />
xmebi, xedavda xavsmodebuli<br />
kldeebis gacveTil da dromoZalebul<br />
formebs, mziT gaSanTuli mindvrebis<br />
nayofier niadags, wesrigSi moyvanil,<br />
yairaTian sisufTaves, sagazafxulod<br />
amoyrili mcenareebis si-<br />
Warbes, rbil, saTuT Reroebs. zogan<br />
miwa SemoRobili iyo, adamianis guliviT<br />
didi, magram arc iseTi diadi,<br />
rogorc kacis survili, misi golia-<br />
Turi xetialis Semdeg am baraqiani<br />
kontinentis irgvliv. es miwa im oTaxs<br />
hgavda, romelSic odesRac ucxovria.<br />
igi dabrunda am oTaxSi, rogorc mezRvauri<br />
patara, ukve daxurul navsadgurSi,<br />
rogorc xetialiT Jinmokluli<br />
kaci brundeba Sin.<br />
umalve icno es midamo. icoda, rom<br />
bolos da bolos mamiseul miwaze movida;<br />
icoda, rom es raRac jadosnuroba<br />
iyo, magram sityviT ver gamoexata; igi<br />
drois mijnaze idga da mTeli Tavisi<br />
cxovreba miraJad eCveneboda, –<br />
TiTqos yvelaferi romeliRac grZneuli<br />
jadoqris SelocviT momxdariyos,<br />
– jado brezentisa da cirkis<br />
arenisa, jado karvebiani samyarosi,<br />
romelsac mTeli misi arseba Seepyro.<br />
aq misi saxli iyo, romelic, sanam<br />
eZina, miviwyebuli sizmariviT<br />
daubrunda. aq iyo misi sulis bneli<br />
mxare, misi gulis wadili, mamiseuli<br />
qveyana, miwa, sadac bavSvobaSi misi<br />
suli cxovrobda. axla misTvis nacnobi<br />
iyo am landSaftis yoveli goji da<br />
gumaniT Tu eWviT grZnobda, rom misi<br />
mSobliuri saxlidan mxolod sami<br />
mili aSorebda.<br />
umalve adga da miwaze Camoxta.<br />
icoda, saiT unda wasuliyo. bilikis<br />
gaswvriv patara mosaxvevi iyo. miwis<br />
gaswvriv, liandagze moZravi, TiTqos<br />
mwuxare da lamazi Rrubeli gawoliliyo,<br />
romelic mravaljer enaxa. matarebeli<br />
ukve daZruliyo, zaric rekda<br />
da mZime satvirTo vagonebi<br />
miraxraxebdnen. biWi bilikze dabrunda.<br />
icoda erT milze naklebi iyo iqamde,<br />
sadac kaSxalis saTavis zemoT nakadi<br />
duRda. iq xidi iyo. roca xids<br />
miaRwia, Suqma imata, mkveTrad gamoCnda<br />
Zveli fabrikis wiTeli aguri, wylis<br />
sikaSkaSem ufro Rrma sixaruli da<br />
mgznebareba mohfina. xidi gadakveTa<br />
da gzaze marcxniv gauxvia. aq gza mdinaridan<br />
Sors midioda, mindvrebs da<br />
bnel tyeebs kveTda da mkveTri simZafriT<br />
qmnida naZvisa da fiWvis sazRvars.<br />
arxis TeTri siSiSvle nekerCxliT iyo<br />
moCiTuli, aqve iyo tyiani labirinTi,<br />
gvimrisa da tyis axali nayaris saamo<br />
sixSire, tyis Cqami da TrTolva ar-<br />
Rvevda siCumes. nabiji Seanela,<br />
literaturuli gazeTi<br />
kedelze Camojda, daeloda.<br />
dRis pirvel Suqze caSi Citis galoba<br />
aiWra da man galobis yoveli<br />
bgera Seicno. gaisma tyviis nasrolis<br />
msgavsi zuzuni, mkveTri JRurtuli,<br />
JivJivi, frTebis farfatisa da ucnauri,<br />
swrafi fusfusis xma, Citebis saamo,<br />
TafliviT tkbili Zaxili, TiTqos<br />
cidan TviTnabadi oqros gluvi wveTebi<br />
cviodnen. axla xeebSic amRerdnen<br />
frinvelebi da kamkama haeri aivso galobiT,<br />
torolas frTebis farfatiT,<br />
ucnobi xmebiT, SeRinRluli guliani<br />
Citebis melodiuri JivJiviT. axla Sinauri<br />
frinvelebis qviT-qviTi da wiawiac<br />
gaisma, koRos metaliseburi enis<br />
wuili, Wriali, WraWuni, xmamaRali,<br />
anCxli Cxavili. sazareli JRriali,<br />
wripini, mWaxe Soreuli Zaxili, – yvela<br />
frinvelis Sereuli xma, romelic<br />
ki iRviZebs saamo tyis gauval<br />
xlarTebSi. TavzemoT SrialiT, mTeli<br />
siswrafiT gadaiqroles Camalulma<br />
frTebma, ucnaurma, ucxo Citebis<br />
Cakargulma xmebma. mere biWi adga da<br />
im gzas gaudga, romlis iqiTac sizmriseuli<br />
gumaniT, misi mamiseuli, sisxliT<br />
naTesavebis saxli iyo mimaluli.<br />
bolos mosaxvevTan mivida. gascda<br />
tyiT dafarul miwas, Cauara cocxali<br />
mcenareebis Robeebs da dainaxa mTis<br />
ferdze wamoskupebuli, miwieri zrunviT<br />
gacveTili Zveli, TeTri saxli.<br />
sufTa da grili, is idga xeebis Camuqebul<br />
CrdilqveS, sakvamuridan amodioda<br />
axlad anTebuli cecxlis xveuli<br />
kvamli.<br />
Semdeg Seuxvia naurmal gzaze,<br />
romelic saxlamde midioda da imave<br />
wuTs winaswarmetyvelurad kuTxeSi<br />
gamoCnda Zlieri, brge kacis figura,<br />
romelsac Tavisi didi, cali xeliT<br />
mohqonda Sebolili lori da roca<br />
biWma berikaci dainaxa, yelidan uCveulo<br />
yvirili aRmoxda. berikacmac ise<br />
daiRriala, TiTqos miwa SeiZrao.<br />
berikacma Zirs daagdo lori da<br />
biWis Sesaxvedrad gaeqana. naxevar gzaze<br />
Sexvdnen erTmaneTs. berikacma biWi<br />
mklavebSi moimwyvdia da gulSi Caikra;<br />
raRacis Tqmas cdilobdnen, magram<br />
sityva ar mosdevdaT. exveodnen erTmaneTs<br />
da erT wamSi mTeli wlebis xetiali,<br />
simartovis tkivili da survilis<br />
mZafri SimSili ise gaqra, rogorc<br />
yinvis Wirxli kamkama minidan. isev bavSvad<br />
iqca; isev patara gamoucdeli biWi<br />
iyo, romelic jerac cxovrebis kar-<br />
Tan idga da usmenda drois mSvid mimoqcevas,<br />
TandaTan rom gvaaxloebs<br />
sikvdilTan da isic icoda, rom is bavSvi<br />
xelaxla aRar daibadeboda, im dRe-<br />
Ta wigni aRar daiwereboda, Zveli Secdomebi<br />
aRar gamoswordeboda. am yvelafris<br />
aRmoCeniT, rac ukve dakarguli<br />
iyo, rasac Tavidan veRar moipovebda<br />
– sixarulisagan mwuxared atirda.<br />
Targmani<br />
15<br />
uceb dainaxa Tavisi yrmoba, msgavsad<br />
im kacisa, romelic borcvis<br />
Txemidan dahyurebs mdinareebis daklaknil<br />
dinebas zRvisken, Tvalwin warmoudga<br />
Tavisi yaribobis scenebi, adamianis<br />
patara, mtvriT dafaruli miwis<br />
saSineleba, romelic Tvaluwvdeneli<br />
samyaros pirispir idga da<br />
Tavisi bavSvobis amayi aRtyinebac<br />
gaaxsena, roca mTeli samyaro monetasaviT<br />
edo xelisgulze, roca SeeZlo<br />
Sexeboda rqasaviT moxril mTvaris<br />
kides, roca mis win qeds ixridnen<br />
gmirebi da diad saqmeebs sCadiodnen.<br />
da biWi atirda, TavisTavze ki ara,<br />
aramed siyvaruliTa da sibraluliT<br />
im axalgazrdebis gamo, romlebic<br />
zedmetad imedovnebdnen da martosulni<br />
daexetebodnen am samyaroSi.<br />
axla is dakacebuliyo da im gansakuTrebul<br />
sixaruls grZnobda,<br />
romelic im adamianTa xvedria, Zlevamosil<br />
simRerebsa da legendebs rom<br />
qmnian. radgan isini gamoscemen xmas<br />
daWrili gulidan – roca maTi xilva<br />
siRrmeebs aRwevs, roca farTovdeba<br />
maTi SegrZnebebis sfero da mTel samyaros<br />
ipyrobs. isini grZnoben zizRs<br />
RmerTebisadmi, mxolod adamianebs<br />
miageben pativs da uangaro gznebiT<br />
SesZraven dedamiwas.<br />
axla ori ymawvili gamovarda saxlidan<br />
da sirbiliT Camouyva gzas<br />
stumris Sesaxvedrad. Zlieri da brge<br />
axalgazrdebi iyvnen, romelTac ukve<br />
emCneoda niSnebi grZnobieri, tlanqi<br />
siZlierisa, romliTac maTi mama gamoirCeoda.<br />
mamis msgavsad, maTac umal<br />
icnes biWi da maSinve TavianTi Zlieri<br />
energiiT aRavses da Sinisken waiyvanes.<br />
isini usityvod ugebdnen biWs, siyvaruliT<br />
evlebodnen Tavs da uxvi saWmliT<br />
umaspinZldebodnen. da biWma Seicno<br />
mamiseul bnel, sasurvel miwaze<br />
dabrunebis ucnauri saswauli, im mamiseul<br />
miwaze, romelic adamians yvelgan<br />
dasdevs, rogorc jerarnaxuli<br />
sizmari.<br />
aseTi iyo is ori warmosaxva, – cirkisa<br />
da mamiseuli miwisa, romelic Tan<br />
dahyveboda sizmarSic da cxadSic da<br />
romelic axla, roca Tavis ZmasTan<br />
erTad idga da cirks Sehyurebda, umal<br />
cocxal mTlianobad iqca, dRis TvalismomWrel<br />
sikaSkaSeSi rom ewvia. biWs<br />
iseTi SegrZneba hqonda, TiTqos jer<br />
arasodes daudgams fexi am miwaze,<br />
TiTqos Tavis sicocxleSi pirvelad<br />
naxa mamiseuli miwa.<br />
Targmna medea zaaliSvilma<br />
1<br />
kobleri – RviniT, romiT an viskisa<br />
da Saqrisgan damzadebuli sasmeli, limoniTa<br />
da yinuliT.<br />
2<br />
dastambo – nesvis saxeoba.<br />
3<br />
Sedi – qaSayis saxeoba.
16 literaturuli gazeTi<br />
gaxseneba 11 - 24 noemberi 2011<br />
iasamnebis Cvili simwvane...~ suro mas qvesknelis<br />
pirquS mcenared hyavs warmodgenili, romelic maSin<br />
iwyebs ayvavebas, roca irgvliv yvelaferi damWknaria.<br />
miTologiis ubadlo mcodnes ar aviwydeba, rom<br />
uSores warsulSi suros RmerTebis gauxunar gvirgvinad<br />
wnavdnen (`osiriss, atiss, dionises ukvdaveba<br />
mohqondaT SenTvis...~). tyuilad rodi eubneba aguris<br />
nestian kedelze muqad gaburdulsa da nabzarebSi<br />
klanWebCasobils:<br />
ukuRma wiravs Seni qurumi<br />
da Seni mzec ukuRma brunavs.<br />
es azri saboloodaa gacxadebuli da Camoqnili<br />
finalur striqonebSi, risi meoxebiTac Tamaz Cxenkelis<br />
Sedevrs ganumeorebeli momxiblaoba da srulyofili<br />
saxe eZleva:<br />
pirquSi xar,<br />
TiTqos qvesknelis cecxliTa gaqvs<br />
Serujuli foTlebi.<br />
Seni zafxuli _ zamTaria,<br />
SaveTia Seni samzeo!<br />
Tamaz Cxenkelis poetur krebulSi mravladaa megobrebisadmi<br />
miZRvnili leqsebi. mokled vityvi zogierT<br />
maTganze. baCana bregvaZis mdidar sulier samyaros,<br />
sibrZnisaken mis zRvardaudebel ltolvas,<br />
Zveli saukuneebis mogvisa Tu senakSi RamismTeveli<br />
beris gautexel nebas warmogvisaxavs `Zveli wignebi~.<br />
bolo strofis wakiTxvisas, piradad me, Tvalwin damidga<br />
myudro samuSao oTaxi, `larusis~ enciklopediis<br />
veeba kideebmocveTili tomebi, tyavis ydaSi<br />
Casmuli iSviaTi gamocemebi, romelTac, vin mosTvlis,<br />
ramdenjer Sexebia Cveni saxelovani Tanamedrovis<br />
najafari TiTebi:<br />
wignTsacavebis mtvrian Taroze<br />
miyrilni nebiT Tu iZulebiT,<br />
Tvlemen isini _ mkacri tarosiT<br />
monadqceuli ufliswulebi.<br />
zurab kiknaZesTan Tamaz Cxenkels mravalwliani<br />
SemoqmedebiTi megobroba akavSirebda (saucxood<br />
Targmnes erTad homerosis `odisea~). misadmi miZRvdasasruli<br />
gaSlila veeba abaJuri, romlis CamogrZelebul fo-<br />
Cebze albaT qarvis Taflisferi burTulebi konwialobs.<br />
raodeni keTilSobileba, sulieri simdidre<br />
da ostatoba unda gqondes, rom oTxiode striqonSi<br />
TiTqmis yvelaferi Tqva:<br />
ielveb wamiT, quCebze Svelad.<br />
gadaivli da vels miaSureb,<br />
saxlSi dagxvdeba nanatri Sveba,<br />
mifarebuli Zvel abaJurebs.<br />
abaJuris xseneba gardasuli yofis simyudroves,<br />
aristokratiuli ojaxebis garemos acocxlebs, es<br />
dedisadmi miZRvnili saucxoo leqsidanac (`saRamo<br />
kaTolikebis quCaze~, 1948) Cans, sadac uaRresad faqizad<br />
aris daxatuli Zvirfasi mSoblis qaliSvilobis<br />
wlebi, Zveli quTaisi, `magnoliis da dafnebis<br />
suniT~ dabanguli `wynari quCa kaTolikebis~. abaJur-<br />
Tan erTad aq naxsenebia mandilosanTa TavSesaqcevi<br />
saTamaSo, winaT am ucnauri qalaqisTvis ase damaxasiaTebeli<br />
(uneburad SeiZleba gagvaxsendes akaki wereTlis<br />
maxvilgonivruli, kvimati feletoni `loto-<br />
Ti loToba quTaisSi~):<br />
Sens yofas dRemde ucvlelad SerCa<br />
guli saTno da fiqri bavSvuri,<br />
baRSi vardobiT msunTqveli zeca,<br />
oTaxSi loto da abaJuri.<br />
manamde, amave leqsSi, miseburi madliT anaTebs<br />
`sulikos~ avtori, uromlisodac es qalaqi warmoudgenelia.<br />
striqonidan striqonSi gadadis idiliuri<br />
suraTebis, romantikul ganwyobilebaTa<br />
haerovani zvirTebi, riTac mTeli epoqa ixateba,<br />
umal Tvalwin dagvidgeba monatrebuli siwminde:<br />
ra saocnebo Sen daisizmre<br />
da iqve darCi, rogorc virJini _<br />
akakis leqsi, quTaisis mze<br />
da gimnazia yauxCiSvilis.<br />
am striqonebis nostalgiurma tonalobam, sidarbaislem<br />
gamaxsena galaktion tabiZis erTi dauTariRebeli,<br />
albaT gviandeli, leqsi, romelSic igive<br />
garemo da qalaqia daxatuli:<br />
is adgilebi exlac nazia,<br />
rogorc hangebi Zveli ariis,<br />
exla qarTuli sdgas gimnazia<br />
da vakeebi seminariis.<br />
cxadia, Tavis droze, arc Tamaz Cxenkels da arc<br />
galaktion tabiZes erTmaneTis leqsebi ar waukiTxavT<br />
da raime urTierTgavlenaze fiqric zedmetia.<br />
aq mxolod monaTesave sulTa gadaZaxilia, rasac<br />
mSobliuri adgilebis monatreba umagrebs fesvebs<br />
da wminda naTelSi avlebs.<br />
Tamaz Cxenkelis wignSi mravlad gvxvdeba Zalze<br />
sayuradRebo Tavisufali leqsebi, rac avtoris<br />
TvalsaCino poetur kulturasa da utyuar alRoze<br />
metyvelebs. erTgan igi gadmogvcems ucnaur gancdebs,<br />
rasac misi baRis akaciis totebSi dabudebuli<br />
WriWinas xma badebs, SuaRamisas, roca `caze siriusi<br />
brwyinavs~. amis mosmenisas mas agondeba gardasul<br />
droTa gamoCenili lirikosebi, romelTac aseve<br />
aRelvebdaT idumal kunWulSi mimaluli WriWinas<br />
hangebi. davakvirdeT, rogori bunebrivi, Zaldautanebelia<br />
poetis metyveleba:<br />
rogorc ar unda iyos, Cvens baRSi yovel saRamos<br />
qviTins iwyebs es patara mweri -<br />
yvela drois martosulTa megobari,<br />
du fus WriWina, alkeosis WriWina:<br />
cidan Camovardnili varsklavis pawawina mumia,<br />
romlis gulSi jer kidev Rvivis<br />
usasrulo samyaros idumaleba...<br />
sxva SemTxvevaSic (`naCuqari lokokina~) Rrma<br />
filosofiuri gansjis sababi gamxdara bunebis erTerTi<br />
saocreba _ zRvis niJara, romlis forma, aRnagoba<br />
mraval rameze dagafiqrebs. sagnebSi gamovlenil<br />
kanonzomierebaTa, simetriebis iseTi moTayvane,<br />
rogoric Tamaz Cxenkeli iyo, moulodneli ar<br />
aris, miseburad Cakvirveboda ukve nivTad qceul<br />
relikvias da masSi axali waxnagi SeemCnia, sxvaTagan<br />
miugnebeli paraleli warmoeCina. am mcire zomis meditacias<br />
calkeul striqonebad danawevreba ar uxerxdeba<br />
da umjobesia, mTlianad movixmo:<br />
xelisgulze rom liToniviT grili da mZime<br />
sagani midevs,<br />
asi Tu orasi milioni wlis win<br />
gaqvavebuli lokokinas neStia.<br />
es lokokina,<br />
es mcocavi arseba erT dros<br />
usasrulobas mieltvoda<br />
galaqtikis msgavsi naWuWis spiraliT!<br />
Cveni ltolva da survilebic ase qvavdeba,<br />
qvavdeba, magram gezs ar icvlis...<br />
danarCeni Tavisufali leqsebidan uTuod aRsani-<br />
Snavia: `baTumi~, `wiTeli vaSli~, `wirva~, `...ar hqonda<br />
dro da dasabami...~, `sxdomaze~, `mzebudoba~, `arwivi~,<br />
magram maTi ganxilva werilis moculobas<br />
sagrZnoblad gazrdida.<br />
erT maTgans ki (`suro Cems ezoSi~) gverds ver avuvli<br />
. mimaCnia (es sicocxleSive vuTxari avtors), rom<br />
igi Tamaz Cxenkelis yvelaze Zlieri, saukeTeso leqsia.<br />
suroze bevri ram wamikiTxavs, leqsadac, prozadac<br />
dawerili, magram aseTi STambeWdavi - naklebad.<br />
aq dawurulad, SekumSulad aris naTqvami, rac mTeli<br />
cxovrebis dakvirvebam (`dabadebidan Sen giyurebs~...)<br />
STaagona poets. vxedavT, rogor dauflebia mis warmosaxvas<br />
gulis formis moyvanilobis niadag zurmuxtisferi,<br />
ucnaurad daZarRvuli suros foTlebi,<br />
`romelTa CrdilSi SemkrTali bavSvis sicilsa hgavs<br />
emzar kvitaiSvili<br />
rainduli sulis<br />
poezia<br />
nili leqsi sxva silaRiT sunTqavs: varskvlavebiT<br />
moWedili TaRi, `buZgadasxmuli zecis kamkami~ SemogvanaTebs.<br />
Rame, mTawmindis kalTis gadmovlisas<br />
gaxsenebia poets leqsis adresati da es broliviT<br />
mowkriale, magiuri striqonebic didebuli savanis<br />
simaRliT aris STagonebuli:<br />
am Rames moaqvs mTvaris kristali,<br />
grili da wminda haeris Wviri _<br />
raRac ucnaur xilvebiT savse.<br />
Cinebuli meqarTule da mTargmneli nodar ebraliZec<br />
Tamaz Cxenkelis siyrmis megobaria, visTan<br />
erTadac fexiT hqonda Semovlili saqarTvelos<br />
kuTxeebi. usaTauro leqsSi gaxsenebulia kldekaris<br />
maxloblad, `rkonisken mimaval gzaze~ mdebare ulamazesi<br />
sofeli samaWalo. wamierad ielvebs xasxasa<br />
mwvaneSi Cafesvebuli Jangisferi lodebi. aq erT<br />
dros kvamli amodioda buxrebidan, ufals msxverpls<br />
swiravdnen, magram TandaTan Cakvda sicocxle,<br />
yvelaferi warsuls Cabarda. guli SegekumSeba, ise<br />
mtkivneulad, xelSeuxeblad aris gadmocemuli, nasaxlarebiT<br />
gadaSavebuli, gauqmebuli soflebis<br />
sevda, rac ase moeZala Cvens samSoblos. es mware sinanuli<br />
amTavrebs leqss _ finalur striqonebs<br />
akankalebuli xelic Semokruli zariviT uZRvis sagangaSo,<br />
gamafrTxilebeli sityva `gvaxsovdes~:<br />
iyo sofeli samaWalo...<br />
yivili mamlis<br />
ar gaismeba am sofelSi _<br />
aRarasodes.<br />
jer kidev axalgazrdobaSi, sruliad jansaRma,<br />
mzeWabukis Sesaxedaobis Tamaz Cxenkelma naRvliani,<br />
Tumca omaxiani leqsi uZRvna TanSezrdil megobars,<br />
Salva kvintraZes. yvelani avReldiT, roca es leqsi<br />
(`Sesandobari~) Tamazis dasaflavebis dRes Wiris<br />
sufraze waikiTxes. vaJkacurad amoTqmulma, sada<br />
striqonebma sul sxva, amaRlebuli JReradoba SeiZina:<br />
arc miTqma-moTqma da arc ubroba,<br />
arca qeba da sityva mgmobari,<br />
Salva, gaswie Wirisufloba,<br />
Sesvi Seni Zmis Sesandobari.<br />
Tamaz Cxenkeli siymawvilidanve werda mSvenier<br />
satrfialo, erotiuli xasiaTis miZRvnebs da sulac<br />
ar iyo gasakviri, rom misi cecxlovani temperamentis<br />
patrons Warmagobis wlebSic SerCa Zalmosileba,<br />
arasodes ganelebia dauokebeli `uZRebi vneba~,<br />
ris dasturadac araerTi leqsi SegviZlia davasaxeloT:<br />
`sisxliani vardi~, `wiTeli vaSli~, `taZar-<br />
Si~, `biblosis Rame~, `iWvi~, `...mdedroba misi dax-<br />
Sulia...~, `...uzarmazari margaliti, Tbili da mru-<br />
Si~, `...da miiwura es weliwadic~, `yru RvTaeba~, `bodva~<br />
da sxvebi.<br />
Tu raodeni Zala aqvs vnebis siSmages, es kargad<br />
Cans erT usaTauroSi, sadac poets mouTokavad aqvs<br />
gadmocemuli Tavisi gancdebi. sxvagvari mRelvareba<br />
eufleba, rodesac mas, `beber kacs, kacs xniers,<br />
ginda xandazmuls, smaragdisferi erTi qali<br />
Taiguls uZRvnis~. es macTunebeli arseba wamSi ucvlis<br />
iers martosulis senaks, gandegilobas<br />
miCveuls igi nayofierebis uZveles, mkerdsavse qal-<br />
RmerTad warmoesaxeba da umal miatovebs brZenTa<br />
naazrevis kiTxvas _<br />
radgan is qali, viT taZarSi mdgari kibele,<br />
ar iyo mxolod qandakeba _<br />
man Tbili zurgiT<br />
da jadosnuri saidumlos swrafi mignebiT,<br />
myis gadafara da gaxada sruliad urgi<br />
rabi akibas, divnosis da prokles wignebi...<br />
Tamaz Cxenkelma ise patiosnad, Seurcxvenlad<br />
ganvlo sakmaod rTuli cxovrebis gza, mcireodeni<br />
mwikvlic ar gakarebia. icoda, ra RvTaebriv, saficar<br />
pirovnebaTa sulierad monaTesave, pirdapiri<br />
memkvidre iyo da yvela ufleba hqonda, daewera avtoportretis<br />
niSnebiT gasxivosnebuli marTali<br />
leqsi `beWedi~:<br />
me ar mivlia gzebiT nalaxiT,<br />
ar mizelia sxvaTa talaxi.<br />
bilwis, umsgavsis da utifaris<br />
gulze naWdevi ar maqvs tvifari,<br />
aranairi mzakvar-macilis!<br />
me nawilian viyav nawili,<br />
maTi mowafec viyav bejiTi<br />
da Sublze mazis maTi beWedi!<br />
gacnobierebuli maqvs _ Cemi uSualo STabeWdilebebis<br />
gamoxatvisas araerTi sayuradRebo leqsi<br />
gamovtove, ver warmovaCine poetis yvela arsebiTi<br />
Rirseba, magram arc imis Tqma SeiZleba, rom Tamaz<br />
Cxenkelis ganumeorebeli poeziis madli da momxiblaoba<br />
SeumCneveli damrCa.<br />
literaturuli gazeTi<br />
gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />
dacvis saministros finansuri mxardaWeriT<br />
redaqtori irakli javaxaZe<br />
redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />
Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />
tel.: 2292196; mob. tel.: (577)742277; (599)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com