15.01.2015 Views

proza

proza

proza

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

literaturuli gazeTi<br />

#37<br />

#37 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010 gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

laSa imedaSvili<br />

petrakes ocneba<br />

II-III<br />

SoTa iaTaSvili<br />

mTavari gansxvaveba<br />

IV<br />

marsiani<br />

uazrobis apoTeozi<br />

V<br />

Teona dolenjaSvili<br />

realuri arsebebi<br />

VI-IX<br />

gvaxsovdes...<br />

yvelaferi, rogorc iyo, ise unda mogiyve...<br />

am codva-madliT savse wuTisoflisa, saaqaos SerCenilebma, Zmao, vai, rom bevri ara viciT ra...<br />

erTi sityviT, Cemsas isev me getyvi...<br />

ocdaTerTmet dekembers dagkrZaleT. ra dro iyo da win ra dReebic uswrebda, ase Tu ise, Senc<br />

icodi. dResac ase mgonia, inaniSvilo, es uJamoba rom ara, Sen avadmyofoba ver mogereoda. xo<br />

gaxsovs, qalaqSi erTmaneTisa, ZiriTadad, araferi vicodiT... kaco, gagonila! - Seni sikvdilic ki<br />

SemTxveviT Sevityve; ukve Casasveneblad gapatiosnebuls, panTeonSi sulze mogiswari.<br />

roca CagasveneT da Seni saflavis borcvi yvavilebiT davfareT, TvalebSi erTi Zveli, CamoJamul-CamoJanguli<br />

kedeli (romlis ZirSic Seni samare gaeTxaraT!) da iebi... dekembris iebi... meca!<br />

fiqrSi Segexmiane, xval moval, TavTiT sanTlebs daginTeb, ubralo foCian kanfetebs mogitan<br />

da axal wels mogilocav-meTqi.<br />

gaTenda axali wlis dilac. mainc gaTenda... magram ase megona, RmerTs yvela amas SesTxovda -<br />

aseTi axali weli mtersac ki ar gauTenoo... Tbilisi ZmaTa omis sisxlsa da kvamlSi curavda.<br />

mekvled Seni rezikosxela mezoblis biWi Semogvivida, `gamarTuli~ Sevxvdi, ixtibars ar vitexdi<br />

TiTqos, vumaspinZle, vloce, vefere... mere movubodiSe, mekvled var mec wasasvleli-meTqi da<br />

paltos Cacma daviwye. Sewuxdnen Cemianebi, egonaT, simTvraleSi naTqvami ar emaxsovrebao da - nu<br />

waxvalo - xvewna damiwyes. vin, vin da Sen mainc xom ici, rezo, dalocvilo, sulis saoxi amgvari<br />

survilis gadaTqma rom ar egebis, magram SiSs xom didi Tvalebi aqvs!.. dro iyo iseTi, RmerTs rom<br />

saerTod ar hyavda gawiruli, damiznebuli an brma tyvia SesaZloa iseTsac misweoda. javaxiSviliT<br />

ar mirCies Casvla, belinskisa da kostavas quCebiT, kedel-kedel Zlivs CavaRwie metro `rusTavelamde~<br />

da am gziT aRmovCndi didubis panTeonTan.<br />

eklesiaSi sanTlebi viyide, gamovedi da mereRa `aRmovaCine~, rom dasanTebi araferi gamaCnda.<br />

viRac, Seni xnis gamvlels asanTi vTxove, movubrundi da... panTeonis kars mZime klite edo! SigniT<br />

kacis WaWaneba ar iyo. srolis xma, arcTu kanti-kuntad, aqac ismoda. raki vTqvi, ukan aRar davixevdi!<br />

ar moveride arc Cems asaks, arc Cems xeibrobas da rkinis meserze aviCaCxe; Tan vfiqrobdi -<br />

emand, vinme tvinSededebulma ar `Seicxados~, es ra ucxo frinveli Semomjdarao Robeze da...<br />

`gasarTobad~ mizanSi ar amomiRos-meTqi... arada, egeTebi xdeboda!<br />

ase iyo Tu ise, movaRwie Senamde. mere didxans, didxans videqi SenTan - sanTlebi Cainavla,<br />

Semogarens raRac naadrevi bindic Semoepara. erTxans SenTan erTad Semovlil Cveni qveynis mraval<br />

kuTxe-kunWuls, iq gancdilsa Tu nafiqrals mivyevi, Semdeg ara erTi da ori, guSin rom gimaspin-<br />

Zles, Zveli Tu axali sulganaTebuli binadaric gavixsene da ratomRac... Seni es sityvebi amomitivtivda<br />

- `aravis ara aqvs ufleba, rasac ar unda akeTebdes, Tavisi TavisTvis raRac gamorCeuli<br />

pirobebi Seiqmnas...~<br />

es teqsti, rezo, Seni da rozas RvTaebrivi ubraloebiT nasazrdoebi siyvaruliT ganaTebuli<br />

`dabrunebidan~ rom aris, aba, Sen rogor Segaxseno! videqi da gakvirvebuli vfiqrobdi, uamravi<br />

Tval-margalitis patronis, mSvenierisa da amaRlebulis ase ostaturad da ubralod ganmcdelis<br />

raRa es sityvebi `gamomityvra~-meTqi, magram...<br />

Se znekeTilo, erTi, Sen rom magra Segafucxunebda, iseTic unda giTxra - ukvdavo! - ver Segkadreb<br />

da isedac ganawamebs, aqauri ambebiT ver dagamZimeb... RmerTma imedi nu mogviSalos! rac<br />

dardad gagyva, yvelafers eSveleba - qveyanasac, ojaxsac... nu geSinia, dro gamocdas yovelTvis<br />

ibarebs da erTic unda gaxaro: Sen vinc giyvarda, isev iseTi biWebi arian da iqnebian - xelmokle<br />

mefeebi, momTmenni, xalxSi motrialeni, misi cxovrebiT mcxovrebni, eris sindis-namusis matarebelni,<br />

windaxedulni, haiharad arafris mTqmelni, qveyanas rom ara gauWirvon ra... asea!<br />

...ukanaskneli, rac Cems mexsierebas SemorCa, zRvis piri iyo, gagra. zRvas gahyurebdi, fiqrSi<br />

raRacas `burRavdi~ da isedac momwvano feris TvalebSi mziT gaCaxCaxebuli silurjis Wavli gixtunavda.<br />

givi Sahnazari<br />

daviT gorgilaZe<br />

Cegurebis landebi<br />

X<br />

lela oCiauri<br />

am wignSi, rogorc<br />

niJaraSi,<br />

zRapradqceuli<br />

ocnebis msgavsad<br />

X<br />

Tea yifSiZe<br />

oqtombris TveSi<br />

nagemi<br />

literaturuli<br />

karaliokis gemo<br />

ganaxlebuli<br />

pen-klubis<br />

politikuri vnebani<br />

XI<br />

XII-XIII<br />

xorxe luis borxesi<br />

wignidan<br />

`tyve teqstebi~<br />

XIV-XV


2 <strong>proza</strong> literaturuli gazeTi<br />

dasawyisi #35<br />

_ petrake! – ise gamococxlda alfezi,<br />

TiTqos es saxeli sul cota xniT<br />

adre hqonda gagonili.<br />

_ ho, petrake, petrake meraZe.<br />

kacma rom Tqvas, saxeli marTlac<br />

ucnauri iyo. gansakuTrebiT qarTvel<br />

kacs sWrida yurs da mis gonebas aTasgvari,<br />

arc Tu ise literaturuli,<br />

gamoTqmebisken ubiZgebda.<br />

petrake meraZe, rogorc Tavad ambobda,<br />

brZandeboda sofel zemo garjidan.<br />

sakuTar ucnaur saxels Taviseburad,<br />

Tumca damajereblad xsnida :<br />

mamas petre rqmevia, dedas kesaria,<br />

mSoblebic amdgaran, sakuTari saxelebi<br />

SeuerTebiaT da gvaris gamgrZeleblisTvis<br />

is daurqmeviaT, rac daurqmeviaT.<br />

petrake iyo saSualo simaRlis,<br />

gamxdari, ufro Camomxmari, SeTxelebuli<br />

TmiTa da flidi saxiT. nikapi ar<br />

etyoboda, cxviris wveri mudam wiTeli<br />

hqonda, tani miugavda gadmotrialebul<br />

boTls, odnav ganieri mxrebi<br />

welSi arabunebrivad viwrovdeboda.<br />

petrake dadioda patara nabijebiT da<br />

TiTqmis arasdros usworebda Tvals<br />

mosaubres.<br />

petrakes hyavda megobari, ufro ki<br />

ufrosi, axalcixeli albaneli, sirabi<br />

oRadeli, aseTive gamxdari, nuSis<br />

formis TaviTa, morRveuli piriTa da<br />

usiamovno siciliT. sirabi daiareboda<br />

didi nabijebiT, rogorc Seefereba<br />

kidec xelmZRvanels, oRond am fexebs<br />

ise daaTrevda, TiTqos es fexebi<br />

misi arc yofiliyo.<br />

sirabis ar hqonda sakuTari Tvalsazrisi<br />

da gemovneba, aklda mwignobroba<br />

da nakiTxoba, samagierod blomad<br />

hqonda sakuTari Tavis gandidebis<br />

mania, yalbi niRabi, sxvisi azris, sxvisi<br />

Sexedulebis, sxvisi Tqmisa da saxeebis<br />

sakuTar naTqvamad gasaReba, Tanac<br />

iseTi rixiT, artistuli poziT da baqi<br />

– buqiT, rom wignSi Caxedul kacsac<br />

davTari aereoda. magram wignSi<br />

Caxeduli kaci CvenSi TiTze CamosaTvleli<br />

gaxlavT da isic, am samwuxaro<br />

mdgomareobidan, saTaviso sargebels<br />

ostaturad poulobda, sanam vinme ar<br />

Camoglejda yalbi msaxiobis yalb<br />

niRabs.<br />

petrakeca da sirabic TbilisSi<br />

ramdenime wlis gamoCenilebi iyvnen.<br />

Tavidan mxolod uCveulo CacmulobiT<br />

gamoirCeodnen, romelic arc dros<br />

Seefereboda da arc imdroindel Tbiliss.<br />

xSirad xmarobdnen gaugebar sityvebs,<br />

yvebodnen gaugebar ambebs da<br />

sakuTar monaTxrobs, aseve daujerebeli<br />

istoriuli faqtebiT amyarebdnen.<br />

droTa ganmavlobaSi Seuferebeli<br />

samosi sadRac gaqra, saubari daixvewa<br />

da Tbilisur yaidas moergo. orivem<br />

saocari alRo gamoiCina da male imdroindeli<br />

politikuri cxovreba<br />

sirabisa da petrakes gareSe sruliad<br />

daujerebel saqmes warmoadgenda.<br />

amas xels isic uwyobda, rom Sfo-<br />

Tian dros maTi warmomavlobisa Tu<br />

warmoSobis dadgena – SeswavliT Tavs<br />

aravin iwuxebda, arc survili gaaCndaT<br />

da arc didi mondomeba. amiT kargad<br />

sargeblobdnen ganuyreli megobrebi<br />

da mRvrie wyalSi Tevzaobas ostaturad<br />

axerxebdnen.<br />

sirabi oRadeli saqmianobda TbilisSi<br />

ganlagebul ruseTis saelCoSi.<br />

qarTulidan rusulze gadahyavda sxvadasxva<br />

dokumenti Tu werili da<br />

gvarian gasamrjelosac iRebda, Tumca<br />

xeirianad arc qarTuli icoda da<br />

verc rusuls flobda.<br />

petrake meraZe muSaobda gazeT uRmerTo<br />

guSagSi da aTasgvari WoriTa<br />

Tu sicruiT amaragebda imdroindeli<br />

Tbilisis sazogadoebas, romelsac<br />

daujerebelis maSinac iseve swamda,<br />

rogorc dRes.<br />

swored am petrakes unda Sexvedroda<br />

gogelia, ra Tqma unda, momakvdavi<br />

satanis miTiTebiT.<br />

alfezi asec moiqca.<br />

meore diliT alfez gogelia uRmerTo<br />

guSagis redaqciisken gaemarTa.<br />

im imediT, rom sakuTar fuls amjerad<br />

mainc daibrunebda.<br />

gazeTis redaqcia ganTavsebuli<br />

gaxldaT sionis taZris siaxloves,<br />

uRimRamo Senobis meore sarTulze. Senobis<br />

ZirSi, patara maRaziaSi saeklesio<br />

sasaCuqre – saritualo nivTebi iyideboda,<br />

zeda mxares swored am maRaziis<br />

gavliT unda moxvedriliyo dainlaSa<br />

imedaSvili<br />

sixarulis mizezi namdvilad iyo.<br />

am xelSekrulebiT moskovis<br />

mTavroba formalurad da faqtobrivad<br />

scnobda saqarTvelos damoukideblobasa<br />

da suveenitets. baTilad acxadebda<br />

carizmis yvela uflebas<br />

saqarTvelos teritoriaze, pirobas<br />

sdebda, rom ar Caereoda saqarTvelos<br />

saSinao da sagareo saqmeebSi.<br />

aba, raRas bodavda griSa urotaZe<br />

_ amxanago, cudad xom ar xar – Caesma<br />

gogelias da mxarze xelis Sexeba igrZno.<br />

_ ara, visveneb. – mokled mougo<br />

gogeliam saubris dasrulebis imediT.<br />

_ civi adgili ki amogirCevia<br />

dasasveneblad. – ar moeSva ucnobi. –<br />

arayi xom ar dagvelia!<br />

_ arayi – gaimeora alfezma da mzeriT<br />

boTlis Zebnas Seudga, Tumca versad<br />

miagno, radgan ucnobs, miuxedavad<br />

imisa, rom xelebi jibeebSi hqonda Cawyobili,<br />

aryis motanis mainc araferi<br />

etyoboda.<br />

_ ho, arayi, ai iq, CemTan. – Tqva ucnobma<br />

da xeli sicarielisken gaiSvira.<br />

alfezi mzeriT mihyva gaSveril<br />

xels da male xis farduls gadaawyda,<br />

saidanac mkrTali Suqi gamodioda,<br />

romelic savaraudod ucnobis datovebuli<br />

unda yofiliyo.<br />

_ marTlac saSinlad civa. – Tanxmobis<br />

niSnad Tqva alfezma.<br />

Zneli misaxvedri aRar unda iyos,<br />

rom am fuWi saubriT bevri araferi Seicvleboda,<br />

amiT arc sicives daakldeboda<br />

rame da verc sanatreli aryis<br />

boTli moaxlovdeboda.<br />

unda wasuliyvnen.<br />

jixuramde oriode wuTis savali<br />

Tu iqneboda, maspinZeli koWlobiT<br />

gauZRva stumars da male sakuTari<br />

TavSesafris kari gamoaRo, romelSic<br />

daxvda Selaxuli Tavis misadebi, mb-<br />

Jutavi lamfa da mZime haeri, romelic<br />

aseT saTavsoebs axlavs xolme Tan.<br />

_ yvela Secivebuls gaumarjos. –<br />

SesZaxa maspinZelma da arayi sulmouTqmelad<br />

gadahkra.<br />

maspinZels gogeliamac mibaZa, Tumca<br />

es yovelive SeTqmuliviT uxmod Seasrula.<br />

_ vasil gomarTeli, ezos meTvalyure,<br />

igive daraji. – Tqva maspinZelma,<br />

rodesac aryisgan damanWul saxes kvlav<br />

Tavi mouyara da stumars gacnobis<br />

aRsaniSnavad marjvena gauwoda.<br />

_ alfez gogelia, gvardieli. –<br />

igive gaimeora stumarma da marjvenas<br />

marjvena Seageba.<br />

_ aqeT ra gindoda, alfez<br />

_ megobris sanaxavad viyavi. –<br />

gaWirvebiT amoTqva es sityva gogeliam.<br />

_ kargi eqimebi gvyavs, arafers<br />

gauWirveben. – Tqva vasil gomarTelma<br />

da pirvel aryis Wiqas meorec miayola,<br />

oRond amjerad sadRegrZelos gareSe,<br />

mere ki natkeni fexi gulmodgined<br />

daizila da daamata. – cota momeSva.<br />

_ amindis brali iqneba, pirdapir<br />

ZvlebSi atans adamians es yinva. – saqmis<br />

codniT dasZina gogeliam.<br />

_ marto amindis brali rom iyos<br />

ra miWirs, Wriloba mawuxebs. – daazusta<br />

gomarTelma da meti damajereblobisTvis<br />

cal fexze Sarvlis toti aiwia.<br />

_ vin gagimeta – TiTqmis guliT<br />

dainteresda gogelia, romelsac<br />

ojaxis arayi ukve mokidebuli hqonda.<br />

_ aba ra vici, Setakebis dros dam-<br />

Wres.<br />

_ mainc romeli Setakebis dros –<br />

Tu imdroindel mdgomareobas gaviTvaliswinebiT,<br />

rodesac aseTi Sexla<br />

– Semoxla kviraSi ramdenjerme xdeboda,<br />

es kiTxva sul mTlad usafuZvlo<br />

aRar unda moCveneboda adamians.<br />

_ samxedro skolas rom Semouties<br />

maSin. – daazusta gomarTelma da dar-<br />

Cenili arayi ostaturad gaanawila<br />

cariel WiqebSi.<br />

_ hoo, maxsovs, didi xmauri iyo. –<br />

Tavi daaqnia gogeliam.<br />

xmauri marTlac didi gamovida,<br />

arada Tavdamsxmelebs TiTqosda yvelaferi<br />

gulmodgined hqondaT dagegmil-mofiqrebuli.<br />

sami maisi unda gaTenebuliyo,<br />

SuaRames gadascda Tu ara, samxedro<br />

skolis ukana kars ormocdaaTi SeiaraRebuli<br />

mamakaci miadga. uceb daatusaRes<br />

morige da iaraRi ahyares, mere<br />

kursantebis sawol oTaxSi SeiWrnen,<br />

iaraRis muqariT daatyveves da erTaderT<br />

karTan meTvalyure daayenes. amis<br />

Semdeg momxvdurTa didi nawili mezobeli<br />

Senobisken gaemarTa. imedovnebdnen,<br />

roca gamovacxadebT saqarTvelos<br />

mTavroba aRar arsebobs, qveyanas<br />

bolSevikebi ganagebeno, iq myofi<br />

batalionis unter oficrebi ajanydebiano.<br />

marTalia, bolSevikebma yvelaferi<br />

gaTvales, magram generali<br />

kvinitaZe gamorCaT. igi samxedro<br />

samxedro saswavlebelSi aRar imyofeboda,<br />

radgan swored im dReebSi daini-<br />

Sna mTavarsardlad da Rame, rogorc<br />

mTavarsardals, ra Tqma unda, sxvagan<br />

unda gaeTia, magram kvinitaZe saswavlebelSi<br />

mainc dabrunda, rogorc<br />

miCveuli iyo da sakuTar oTaxs miakiTxa,<br />

romelsac Tavis moadgilesTan,<br />

polkovnik CxeiZesTan erTad iyofda.<br />

generali Tavidanve samorigeo<br />

oTaxisken gaeSura, gzad iatakze<br />

dagdebul paltos waawyda, irgvliv<br />

siCume idga, oTaxic carieli dauxvda,<br />

rac, sul mcire, gakvirvebas mainc<br />

iwvevda, radgan oTaxidan oficris gasvlis<br />

SemTxvevaSi, iq morige iunkeri<br />

unda mdgariyo. kvinitaZem gadawyvita<br />

Tavad garkveuliyo yvelaferSi da<br />

gezi iunkrebis saZineblisken aiRo,<br />

Tumca wamiT raRac Zalam, albaT winaTgrZnobam,<br />

Seayovna, mere ki sakuTari<br />

oTaxisken ubiZga, sadac gamarTuli<br />

nagani eguleboda. is iyo derefanSi<br />

Seuxvia, rom viRac mamakaci dalanda,<br />

romelic iaraR-momarjvebuli, yviriliT<br />

gamoenTo misken. generals patara<br />

revolveri hqonda, romelsac<br />

mudam Tan daatarebda, magram am bolo<br />

dros, veRar endoboda, radgan ramdenjerme<br />

umtyuna da kinaRam Tavic<br />

daakargvina. sxva ra gza iyo, mainc<br />

gamohkra Caxmaxs, magram pirvel cdas<br />

srola ar mohyolia. ucnobi ki srola<br />

– sroliT mosdevda. generalma kidev<br />

erTxel scada, amjeradac uSedegod,<br />

revolveri jiutad ar apirebda saku-<br />

Tari movaleobis Sesrulebas. bedad<br />

oTaxamde miaRwia, saswaulad monaxa<br />

jibeSi saWiro gasaRebi, aseve saswaulad<br />

moaxvedra inglisuri saketis viwro<br />

WrilSi da kari gaaRo, mere wamsve<br />

daswvda tumboSi gadamalul nagans da<br />

karis Soriaxlos Casafrda.<br />

mTavari ambebi mainc saswavleblis<br />

ezoSi xdeboda.<br />

gvardiis iaraRis sawyobTan mdgar<br />

guSags Robeze gadmomZvrali bolSevikebi<br />

ki SeuniSnavs da gaqceuls amxanagebic<br />

mouxmia dasaxmareblad, magram<br />

adgilze misulebs, gvarianad damfrTxal-daSinebulebs,<br />

bolSevikebis<br />

brZaneba SeusrulebiaT, iaraRi dauyriaT<br />

da lamis monebad dasdgomian.<br />

generali brZolas ganagrZobda.<br />

marTalia, karis gadaketva veRar<br />

moaswro, magram patara magida ki miadga<br />

da isedac masiuri kari, kidev<br />

ufro gaamagra. bolSeviki kars mxariT<br />

Seudga, odnav SeaRo da iaraRiani xeli<br />

oTaxSi SemoaZvrina. marjvena xeli<br />

oTaxSi moeqca, xolo tani gareT dar-<br />

Ca. ra didi mixvedra unda imas, rom am<br />

mdgomareobaSi moxvedrili bolSeviki<br />

veRarafers veRar SesZlebda da mxolod<br />

patiebas Tu iTxovda. mogvianebiT<br />

asec moxda, magram mudaram ar<br />

gaWra da isic sxvebTan erTad daixvrita<br />

ezoSi, imave dRes gamarTul<br />

samxedro sasamarTlos ganaCenis<br />

safuZvelze.<br />

male, sxvebis daxmarebiT, iunkrebmac<br />

gaiTavisufles Tavi da saswavleblis<br />

ezoSi gamovidnen, sadac alag –<br />

alag jer kidev SemorCenili bolSevikebi<br />

uwesrigod ixevdnen ukan.<br />

swored am dros javSnosanic gamoCnda,<br />

romelic, Tu Seqmnil mdgomareobas<br />

gaviTvaliswinebT, saWiro aRarc<br />

ki iyo. sabolood gairkva, rom qalaq-<br />

Si siwynare iyo da Tavdasxma mxolod<br />

samxedro skolaze moxda.<br />

diliT skolaSi mTavrobis Tavmjdomare<br />

mobrZanda. Tavidan mosvlas ar<br />

apirebda, Wirveulobda, magram generlis<br />

daJinebul Txovnas Tu moTxovnas,<br />

uari veRar Sehbeda da movaleobis moxdis<br />

mizniT skolaSi gamocxadda.<br />

_ swored rom ezoSi brZolis dros<br />

daviWeri, arada iaraRic ki ar mqonda,<br />

arc mevaleboda misi tareba, ufro momaragebaSi<br />

viyavi, vidre samxedro samsaxurSi.<br />

– daasrula Txroba gvarianad<br />

SemTvralma gomarTelma.<br />

es ambavi, rogorc TbiliselTa<br />

umetesobas, alfezsac hqonda gagonili,<br />

magram radgan adamiani sagmiro<br />

saqmeebs ZiriTadad ibralebs xolme,<br />

petrakes<br />

ocneba<br />

Zneli dasadgeni xdeboda vasil gomar-<br />

Telis monawileobisa Tu daWris ambavi<br />

am gaxmaurebul operaciaSi, ase rom,<br />

gogelia mxolod sityvaze unda mindoboda<br />

axladSeZenil nacnobs, Tumca<br />

erTi xerxi mainc ixmara gomarTelis<br />

gamosatexad.<br />

_ amodena ambavi moxda da aravin<br />

gamoiZia – ikiTxa gogeliam.<br />

_ gamoiZies, aba sxvanairad rogor<br />

iqneboda, Sinagan saqmeTa saministro<br />

iZiebda, magram arc skolisTvis da arc<br />

samxedro uwyebisTvis araferi ucnobebia.<br />

_ eh, rac iyo, iyo. – xeli Caiqnia<br />

alfezma.<br />

_ gazeTebma aitaces es ambavi, aTas<br />

rames werdnen, viTomda bolSevikebs<br />

Tanamoazre muSebi hyoliaT skolaSi,<br />

magram amis damamtkicebeli sabuTi ar<br />

mohyavdaT, imasac ambobdnen, im Rames<br />

bolSevikebi erTiani ZaliT mTel<br />

qalaqze apirebdeno Tavdasxmas, mere<br />

raRac SemTxvevis gamo gadaufiqrebiaT<br />

da mxolod skolisTvis SeuteviaT,<br />

zogan imasac werdnen, am Tavdasxmis<br />

organizatori saSa gegeWkori iyoo,<br />

aseTi operacia adrec mouwyvia ruseT-<br />

Si da warmatebisTvisac miuRweviao,<br />

ramdenime iunkris sityvac yofila<br />

moyvanili, romlebic amtkicebdnen Tavad<br />

saSam gvrerolao, Cacma – daxurviTac<br />

amoucniaT, mixvra – moxvriTac<br />

da zogs kidev saxiTac gaurCevia.<br />

_ gazeTebis ndoba rogor SeiZleba.<br />

– TiTqmis nawyenma Tqva gogeliam.<br />

_ vici, gana ar vici, magram mainc<br />

gageqceva Tvali adamians, maxsovs erTi<br />

gazeTi bolSevikebis mxares iWerda da<br />

yvelafers samxedro skolas abralebda,<br />

TiTqosda mTvrali kursantebi<br />

erTmaneTs wahkidebodnen, bolSevikebi<br />

ki maT gaSvelebas cdilobdnen da es<br />

srolac am gaugebrobam gamoiwviao,<br />

erTi megazeTe skolaSic iyo mosuli<br />

TiTqosda simarTlis dasadgenad,<br />

dResac maxsovs misi saxeli, Zalian<br />

ucnauri saxeli hqonda.<br />

_ ra unda yofiliyo egeTi. –<br />

gaikvirva gogeliam, radgan imdroindeli<br />

Tbilisis gaoceba ucnauri saxeliT<br />

metad rTul saqmes warmoadgenda.<br />

_ petrake.<br />

29 oqtomberi - 11 noemberi 2010


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

teresebuli adamiani. alfez gogeliam<br />

yovelSemTxvevisTvis, rogorc Tavad<br />

esmoda, pirjvari ise gadaiwera da xis<br />

moryeul kibes auyva. radgan redaqciis<br />

avla-dideba sul samiode patara<br />

oTaxiT Semoifargleboda, gogelias<br />

saTanado muSakis monaxva ar gasWirvebia.<br />

_ petrake Tqvena brZandebiT –<br />

ikiTxa gogeliam da rom ar gascineboda,<br />

TvalebiT skamis Zebnas Seudga.<br />

_ me gaxlavarT. – upasuxa meraZem<br />

da radganac redaqciaSi umetesad saCxubrad<br />

modiodnen xolme, Tavadac sa-<br />

Tanadod dasaxvedrad moemzada.<br />

_ alfez gogelia var, saqmeze movedi.<br />

_ gvardielebs gancxadebas naxevar<br />

fasSi vubeWdavT. – Seageba petrakem da<br />

kidev erTxel SeaTvaliera moulodneli<br />

stumari.<br />

_ eg ar mainteresebs, satanam gamomagzavna.<br />

– moWra gogeliam da skamze<br />

daeSva.<br />

_ satanam – gaimeora meraZem.<br />

_ unda icnobdeT, Tqveni<br />

gazeTisTvis gauRia fuli. – daazusta<br />

gogeliam.<br />

_ a, satana... satana... maxsendeba,<br />

rogor aris, ras saqmianobs<br />

_ wuxel gardaicvala saavadmyofoSi.<br />

_ sawyenia. – Tavi gaaqnia petrakem.<br />

– bevri ver gadaitans wlevandel<br />

zamTars.<br />

_ zamTari arafer SuaSia, afxaZem<br />

mouswrafa sicocxle raRac gaugebrobis<br />

gamo.<br />

_ afxaZe<br />

_ isic mkvdaria.<br />

_ eWvi maqvs, eg gaugebroba qali<br />

unda iyos, erTi sagazeTo Temac meqneba,<br />

Cvens mkiTxvels uyvars aseTi ambebi,<br />

axlave gavagzavni reportiors. –<br />

Tqva petrakem da raRac CainiSna magidaze<br />

gadaSlil ubis wignakSi.<br />

_ jer Cveni saqme movamTavroT.<br />

_ ra saqme – gaikvirva meraZem.<br />

_ satanam miTxra sikvdilis win,<br />

fuls gadagixdiso.<br />

_ Cemze giTxra<br />

_ egre gamodis.<br />

_ ra fuls, raRac ar maxsendeba,<br />

rom Tqveni vali mqondes. – gabrazeba<br />

daetyo petrakes.<br />

_ eg marTalia, magram satanas hqonda<br />

Cemi vali.<br />

_ mere! me ratom unda gadavixado!<br />

_ gadaxda gamodis ra, erTi ambavi<br />

unda SeiZinoT. – daazusta gogeliam.<br />

_ risi SemZenebi varT, vera xedav<br />

ra dReSi varT. – aRSfoTda petrake da<br />

orive xeli CamoZonZili kedlebisken<br />

gaiSvira.<br />

_ amis myidvels ki vipovni, magram<br />

satanas xaTriT jer TqvenTan movedi.<br />

– xerxi ixmara gogeliam.<br />

_ ra ambavia aseTi. – dayabulda petrake<br />

imis imediT, rom amis mere mainc<br />

moeSveboda jiuti gvardieli.<br />

_ utyuari cnobebi maqvs, rom<br />

zafxulSi ruseTi saqarTvelos Tavs<br />

daesxmeba. – Tqva gogeliam da petrake<br />

mzeriT gaaSeSa.<br />

aseT dros oTaxSi aucileblad<br />

Camowveba xolme siCume.<br />

amjeradac ase moxda.<br />

_ es Cveni mtrebis mogonili unda<br />

iyos. – Zlivs amoTqva mciredi dabneulobis<br />

Semdeg petrakem da iqve daamata.<br />

– rogor, amodena qveyana sakuTar<br />

valdebulebaze uars ityvis! ruseTma<br />

Cveni damoukideblobac scno da suverenitetic,<br />

imis pirobac dado, rom<br />

Cvens saSinao saqmeebSi ar Caereoda,<br />

marto piroba ras miqvia, qaRaldze<br />

dawera da xelic moawera.<br />

_ eg qaRaldia Tu raRac yvelafers<br />

aitans. – civi wyali gadaasxa<br />

petrakes SemarTebas gogeliam da meti<br />

damajereblobisTvis faqtebis moyvanas<br />

Seecada. - saqme kidev sul sxvas<br />

laparakobs, ai, aq yvelaferi Cawerili<br />

maqvs.<br />

gogeliam jibidan daWmuWnuli<br />

furceli amoiRo, SeZlebisgvarad<br />

gaaswora da didi asoebiT dawerili<br />

teqstis kiTxvas Seudga.<br />

_ Seteva daiwyeba wiTeli xididan<br />

da am Setevas daiwyebs meTerTmete<br />

armia, am armias kidev xelmZRvanelobs<br />

TbilisSi dabadebuli kaci, vinme hekeri,<br />

armiis Stabs uZRveba rusi remezovi,<br />

samxedro revoluciuri Stabis<br />

wevrebi arian eliava, vexaniki, karaevi,<br />

am gegmis SemuSavebaSi aqtiurad monawileobda<br />

sabWoTa xelisuflebis mxares<br />

gadasuli, mefis yofili generali,<br />

aleqsandre giorgis Ze gabaevi, igive<br />

gabaSvili... mgoni sakmarisi unda iyos<br />

gvarebis CamoTvla. – daasrula gogeliam<br />

da qaRaldi kvlav jibeSi Seinaxa,<br />

Tumca aRaraferSi Wirdeboda.<br />

_ erTi eg qaRaldi aqeT miboZeT. –<br />

Tqva petrakem da furclis CamosarTmevad<br />

xeli gaiSvira.<br />

gogeliam uxalisod gadaawoda<br />

qaRaldi, sadac aRniSnuli Tavdasxmis<br />

gegma dawvrilebiT iyo gawerili da<br />

romelic gogeliam bolomde ar waikiTxa,<br />

isev da isev qarTuli sizarmacis<br />

gamo.<br />

meTerTmete armiis nawilebi Tavs<br />

daesxmebian saqarTvelos eqvsi mimarTulebiT:<br />

. Crdilo dasavleTidan – gagra –<br />

soxumis mimarTulebiT.<br />

. CrdiloeTidan – mamisonis uReltexiliT.<br />

. vladikavkasidan – darialis xeobiT.<br />

. aRmosavleTidan – kaxeTis mimarTulebiT.<br />

. samxreT dasavleTidan – borCalos<br />

mimarTulebiT.<br />

. samxreTidan – axalcixe – ardaganis<br />

mxridan.<br />

literaturuli gazeTi<br />

petrake dafiqrda.<br />

ise gamodioda, rom saidanRac mar-<br />

Tlac bevri ram scodnia satanas da<br />

sikvdilis win sakuTari megobrisTvis<br />

gadaucia. sxvas rom yvelafers Tavi<br />

davaneboT, rac isedac cnobili iyo<br />

WoriTa Tu gumaniT, general gabaSvilis<br />

vinaoba sruliad gasaidumloebuli<br />

gaxldaT. aseTi generali marTlac<br />

arsebobda da rac mTavaria, qarTvelebi<br />

avadmyofurad ezizReboda. monawileobda<br />

ruseT – iaponiis omSi, Semdeg<br />

pirvel msoflio omSi, ris gamo mieni-<br />

Wa kidec general – maioris wodeba,<br />

mogvianebiT, revoluciis Semdeg,<br />

bolSevikebis mxares gadavida da axla<br />

ukve imaT axmarda sakuTar codnasa Tu<br />

mondomebas.<br />

meore kidev is, rom am Setevis Sesaxeb<br />

jer kidev oriode Tvis ukan<br />

saubrobda baqodan Camosuli<br />

saqarTvelos warmomadgeneli gabo<br />

xundaZe, romelmac pirdapir ganucxada<br />

mTavrobas: baqoSi damTavrda me-<br />

TerTmete armiis Sedgena, romlis mizania<br />

saqarTvelos winaaRmdeg operaciebis<br />

dawyeba. xundaZes yuri aravin<br />

aTxova, es ambavic, rogorc sxva amgvari,<br />

mifuCeCda da viwro wreSi darCa,<br />

romelTanac petrakes kargi urTier-<br />

Toba hqonda damyarebuli, ra Tqma<br />

unda, TiTo Wiqa koniakisa da miTqma –<br />

moTqmis doneze.<br />

_ Tu asea saqme, alfez... alfez,<br />

xom<br />

_ ki, alfez gogelia, gvardiis garaJis<br />

ufrosi.<br />

_ hoda, mTavrobas unda mimarTo<br />

alfez, eg cnobebi imaTTvis ufro<br />

sayuradReboa, qveyanas safrTxe emuqreba<br />

da aba sxvanairad rogor unda<br />

moiqces patrioti moqalaqe, fulis<br />

ambavis didad meeWveba, magram Sesa-<br />

Zloa medali dagkidon, ai iq. – Tqva<br />

meraZem da TiTi gogeliasken gaiSvira,<br />

Tumca am TiTis moZraobiT Zneli amosacnobi<br />

gaxldaT sxeulis romel nawils<br />

gulisxmobda petrake, zedas Tu<br />

qvedas.<br />

_ mTavrobas ar vendobi, nawyeni<br />

var magaTze.<br />

agaSena RmerTma, gaifiqra petrakem<br />

da iqve daamata:<br />

_ Cvens mTavrobaze bevria nawyeni.<br />

_ gadamixdi Tu ara – alfezs<br />

mousvenroba daetyo.<br />

_ ra unda giTxra, jer Tanxac ar<br />

vici.<br />

_ exlave.<br />

alfezi isev jibeSi CaZvra, isev amoaZvrina<br />

daWmuWnili furceli da petrakes<br />

gadaawoda.<br />

_ amis gadamxdeli var. – guliT<br />

Tqva petrakem da furceli ukan<br />

daabruna.<br />

_ waval, sxvebs davelaparakebi,<br />

sxva gazeTebic xom gamodis am qalaqSi.<br />

– Tqva gabrazebulma alfez gogeliam<br />

da skamidan wamodga.<br />

_ moica, alfez, nu Cqarob, ori dRe<br />

rom macalo SegiZlia<br />

_ amdeni xani micdia da ori dRe<br />

raRaa.<br />

_ maSin zeg diliT modi da pasuxsac<br />

maSin getyvi, ise kaci rom dafiqrdes,<br />

ori dRec ar gamodis. – daawynara<br />

alfezi petrake meraZem.<br />

_ aq movide<br />

_ ra Tqma unda. – petrake wamodga<br />

da alfezs megobrulad mxarze xeli<br />

dahkra, riTac fulis gadaxdis imedi<br />

namdvilad misca.<br />

martod darCenili meraZe fiqrs<br />

mieca.<br />

naTeli iyo, sirabi unda enaxa.<br />

sirabi oRadeli, rogorc ukve iTqva,<br />

moRvaweobda ruseTis saelCoSi. kibis<br />

qveS samadlod, erTi patara, ufanjro<br />

oTaxi hqonda gamoyofili da sa-<br />

Targmnel teqstebs iq Cahkirkitebda.<br />

am oTaxis arseboba, saelCos Tanam-<br />

Sromlebis garda, ramdenime kacma Tu<br />

icoda, radgan sirabis sxvebTan rusebisTvis<br />

Wkuis sakiTxav da maTTan daaxloebul<br />

pirad mohqonda Tavi.<br />

imdroindel saelCoSi muSaobda samasi<br />

kaci. am samas kacs xelmZRvanelobda<br />

ruseTis elCi gvarad Seimani. kaci<br />

rom dafiqrdes, cota bevri kia Cvennairi<br />

patara qveynisTvis. Zneli misaxvedri<br />

aRar unda iyos, Tu ras saqmianobda<br />

saqarTveloze Seyvarebuli<br />

ruseTis samasi moqalaqe. es Senoba warmoadgenda<br />

komunistur keras, eweoda<br />

bolSevikur propagandas, eZebda kav-<br />

Sirebs, ibirebda xalxs, agrovebda<br />

cnobebs dagegmili Semosevis sasargeblod.<br />

am yovelives Tavobda samxedro<br />

ataSe, carizmis yofili generali sitini.<br />

Cans, es sitini mTlad kargi mzveravi<br />

ver yofila, radgan erTi kviris<br />

ukan misi ori jariskaci, ivanovi da<br />

greki, dauWeriaT jaSuSobisTvis, romlebic<br />

samxedro tribunaliT gausamarTlebiaT<br />

da dauxvretiaT kidec.<br />

swored rom araoficialuri glovis<br />

dRe hqondaT gamocxadebuli<br />

rusebs, rodesac petrake meraZe sael-<br />

Cos kars miadga da sirabisTan Sexvedra<br />

moiTxova. Sexvedra gaWirda, saelCos,<br />

am SemTxvevis gamo, SeSveba – gaSvebis<br />

gansakuTrebuli zomebi hqonda miRebuli<br />

da Senobis siaxloves ucxos ar<br />

aWaWanebda. ra ucxo petrake iyo,<br />

gaikvirvebs kaci da marTalic iqneba.<br />

swored amis axsnas cdilobda dacvisTvis<br />

sirabi oRadeli da megobars<br />

<strong>proza</strong> 3<br />

sakuTari oTaxisken miuZRoda, ra Tqma<br />

unda, mas Semdeg rac petrakes SenobaSi<br />

Sesvlis ufleba darTes, isev da isev<br />

sirabis TxovniTa Tu xaTriT.<br />

_ ra iyo, petrake, ram SegaSfoTa<br />

– ikiTxa oRadelma mas Semdeg, rac sakuTari<br />

soros kari gulmodgined gadaraza.<br />

_ kaci iyo CemTan mosuli.<br />

_ vin iyo<br />

_ alfez gogelia.<br />

_ eg saxeli da gvari arafers meubneba,<br />

ra kacia<br />

_ gvardiis garaJis ufrosia.<br />

_ didi Tanamdeboba hqonia. –<br />

gaecina oRadels. – ra undoda<br />

_ fuls Txoulobs.<br />

_ dRes yvela fuls Txoulobs.<br />

_ Cemgan iTxovs . . . Cvengan . . . – daazusta<br />

petrakem. – erT kacs misi vali<br />

hqonia, is kaci momkvdara, exla es iZaxis,<br />

vali Tqven unda gadamixadoTo.<br />

_ giJia! – gaikvirva oRadelma da<br />

xelebi gaSala.<br />

_ giJs ar gavs, ufro SantaJisti<br />

unda iyos.<br />

_ Cvenze icis rame – dafrTxa sirabi.<br />

_ Cvenze ara, magram operaciaze<br />

yvelaferi icoda, dawyebis dro, gegmis<br />

avtorebi, SenaerTebis xelmZRvanelebi,<br />

revoluciur komitetSi Semavali<br />

pirebi, mokled am informaciis<br />

SeZenas gvTavazobs.<br />

_ Tu ar davyvebiT<br />

_ sxvagan wava, sxva gazeTs miakiTxavs,<br />

eg kidev araferi, mTavrobas miadgeba<br />

da Tu daarwmuna am ambis sisworeSi<br />

cudad iqneba Cveni saqme,<br />

qarTvelebi am eqvs TveSi kargad<br />

moemzadebian, Setevas moigerieben da<br />

sul sxva gzas daadgebian, aRarc agvistos<br />

omi iqneba da Cvenc aRar davWirdebiT<br />

aravis, Tu mivuSviT es garaJis<br />

ufrosi istorias ise Secvlis, warmodgenac<br />

ki ar eqneba... rogor moviqceT,<br />

sirabi<br />

_ rogor moviqceT... rogor moviqceT...<br />

nu kankaleb qaliviT, movifiqrebT<br />

rames, bolo bolo fexebs davamtvrev<br />

mag garaJis ufross... erTi es<br />

miTxari, petrake, saidan unda scodnoda<br />

es ambavi gaRletil gvardiels,<br />

araferi uTqvams!<br />

_ satanas mouyolia.<br />

_ terorists! – gaikvirva oRadelma.<br />

– eg xom CaaZaRla tvingayinulma<br />

afxaZem.<br />

_ sikvdilis win mouswria Tqma, megobrebi<br />

yofilan eg da garaJis ufrosi.<br />

– daazusta petrakem.<br />

_ iman saidanRa gaigo.<br />

_ eWvi maqvs Tavisianebisgan, teroristebisgan,<br />

Tavidan egeni yvelani<br />

erTad iyvnen, mere nawili aq darCa, nawili<br />

ruseTis mTavrobaSi gadabargda,<br />

magram urTierTobas erTmaneTTan<br />

mainc inarCuneben, qarTvelebi xom mudam<br />

gayofilebi arian. – wertili dasva<br />

petrakem.<br />

_ ise laparakob, TiTqos Senc<br />

qarTveli ar iyo. – gaikvirva oRadelma.<br />

_ ratom, me rusuli sisxlic mirevia,<br />

miuxedavad safrTxeebisa es ambavi<br />

arasodes damimalavs. – siamayiT warmoTqva<br />

meraZem.<br />

_ ra xar, petrake, vinc ar gicnobs.<br />

– Tavi gaaqnia oRadelma, Tumca Zneli<br />

saTqmelia am sityvebSi Seqeba meti iyo<br />

Tu sayveduri.<br />

petrake ar cruobda.<br />

yofili boevikebi marTlac erTmaneTs<br />

daupirispirdnen bolSebikebis<br />

mxares gadavida saSa obolaZe, menSevikebTan<br />

darCnen misi gundis wevrebi<br />

sergo maTiTaSvili, Teofile muxaSavria,<br />

es kidev araferi, naTesavebi da<br />

Zmebic upirispirdebodnen erTmaneTs.<br />

budu mdivani _ TurqeTSi sabWoTa<br />

ruseTs warmoadgenda.<br />

svimon mdivani – imave TurqeTSi<br />

saqarTvelos respublokas icavda.<br />

evgeni gegeWkori – saqarTvelis sagareo<br />

saqmeTa ministri iyo.<br />

saSa gegeWkori – rusebs win<br />

mouZRoda sakuTari qveynis dasapyrobad.<br />

iyo sxva ambebic, Tumca gasaxseneblad<br />

arc Rirs.<br />

_ mainc ramdens iTxovs es garaJis<br />

ufrosi. – ikiTxa sirabi oRadelma da<br />

mosaubre fiqridan gamoarkvia.<br />

dasasruli Semdeg nomerSi


4 literaturuli gazeTi<br />

poezia 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

SoTa iaTaSvili<br />

mTavari gansxvaveba<br />

qalebs uyvarT saavadmyofoebi,<br />

ocneboben iq mSvidad dawolaze.<br />

gansakuTrebiT – fsiqiatriulebSi.<br />

xandaxan bavSvebsac aCenen mxolod imis gamo,<br />

rom samSobiaroebSi<br />

ramdenime dRe bednierad dahyon.<br />

kacebi ar gvanan qalebs.<br />

maT ar uyvarT saavadmyofoebi.<br />

warsuli<br />

didi rema aris warsuli.<br />

yavs is yvela adamians,<br />

oRond cxenebi daubia sajiniboSi.<br />

xSirad stumrobs sakuTar Tavlas,<br />

romelime cxens axsnis xolme<br />

da mSvidad gaatar-gamoatarebs.<br />

kargada yavs gaxednili,<br />

misiania,<br />

qers aWmevs xeliT,<br />

Tu moesurva, Sekazmavs da amxedrdeba,<br />

dezs Semokravs,<br />

gaanavardebs cxovrebis velze<br />

Zveleburi simZafriT da siamovnebiT.<br />

Camoxdeba mere cxenidan,<br />

unagirs moxsnis,<br />

daabams kvlav da<br />

gaagrZelebs cxovrebas mSvidad...<br />

didi rema aris warsuli.<br />

dganan cxenebi TavlaSi da frutuneben,<br />

patrons elian...<br />

isic modis sakmaod xSirad,<br />

xan erTs fafarze xels gadausvams,<br />

xan meores gavaze xels miutyapunebs...<br />

SearCevs mere romelimes,<br />

gaijiriTebs...<br />

Tumc xdeba isec,<br />

wamouvlis uecrad patrons,<br />

SeSliliviT Sevardeba sajiniboSi,<br />

axsnis yvelas da<br />

maTraxis cemiT gamoyris gareT.<br />

da gaxednili es cxenebic ifofrebian,<br />

yalyze dgebian,<br />

cas raRacas bolo xmaze asWixvineben...<br />

kaci ki darbis gaSmagebuli maT Soris da<br />

Soltis cemiT<br />

Tavis erTgul cxenebs amwarebs.<br />

erTmaneTSi irevian,<br />

tlinkebs yrian,<br />

erTimeores exeTqebian<br />

fafar da Tmagawewili<br />

ulayebi, faSatebi, Wakebi da maTi patroni.<br />

Zveli epoqis saomar vels hgavs<br />

es yovelive.<br />

mterma TiTqosda<br />

laSqris yvela meomari gaanadgura,<br />

garda erTisa,<br />

da is erTi, moqceuli<br />

unagiridan gadmocvenil da<br />

daxocil TanamebrZolTa<br />

upatrono bedaurebSi,<br />

sisxlian vels wreebs artyams da<br />

usasood godebs sastik damarcxebaze.<br />

ase xdeba,<br />

iSviaTad, magram sulmudam.<br />

da sulmudam, adre Tu gvian,<br />

cxenic da kacic mSviddeba da<br />

cxenebi Tavlas ubrundebian,<br />

kaci – ojaxs, col-Svils, samsaxurs...<br />

sajinibo xom aqve, gverdze aqvs,<br />

da cxenebic kvicebs igeben.<br />

rema izrdeba.<br />

da cxovrebac – madloba RmerTs –<br />

cxensaSenia.<br />

wnevis aparati<br />

dro gadis da<br />

Zvirfasi adamianebi masTan igivdebian.<br />

mas, vinc yvelaze metad giyvars,<br />

yvelaze metad sWirdeba igi.<br />

orasi – oTxmocdaaTze,<br />

asoTxmoci – oTxmocze,<br />

assamoci – samocdaaTze –<br />

es dedis parolia.<br />

meuRlis parolic arsebobs,<br />

ufro nerviuli,<br />

ufro gaugebari –<br />

oTxmocdaaTi – ormocze,<br />

asormocdaaTi – oTxmocze,<br />

asoci – oTxmocdaaTze...<br />

dro gadis da TandaTan xvdebi,<br />

araa fortepiano<br />

mTavari saojaxo nivTi,<br />

arc jam-WurWeli,<br />

arc fardebi da xaliCebi...<br />

yvelaze saojaxo nivTi<br />

wnevis aparatia.<br />

dilidan saRamomde<br />

dadixar masTan erTad<br />

da zomav, zomav<br />

siyvaruls,<br />

SiSs,<br />

sisuleles,<br />

momavals...<br />

zomav sakuTar frTxil nabijebs,<br />

iRlebi mere da<br />

nabiji ireva,<br />

fexebi iblandeba,<br />

guls ki iqiTken miuCqaria,<br />

sadac araa wnevis aparatis saWiroeba,<br />

sadac ar amboben<br />

wyeul ricxvebs:<br />

orasi – asocze,<br />

oTxmocdaxuTi – ormocdaxuTze...<br />

es kargi samyaroa,<br />

guli gamarTulad Zgers,<br />

Rimili tuCis kunTebs ar Rlis,<br />

yvela daqris antilopasaviT,<br />

pirjvarsac janianad da<br />

xalisanad iweren, –<br />

aq swamT, rom<br />

sicocxle marTla mSvenieria<br />

da rom aq<br />

aravis dasWirdeba<br />

iseTi gaugebari nivTi,<br />

rogoric wnevis aparatia...<br />

aq marTla kargia cota xniT,<br />

kargia, rogorc kargi gamoZineba,<br />

magram gaiRviZeb da<br />

Zil-buranSive xels afaTureb,<br />

mTavar saojaxo aparats eZeb,<br />

da butbuteb ricxvebs:<br />

asocdaaTi – samocdaTxuTmetze,<br />

orasoci – asaTze,<br />

asi – ormocdaaTze.<br />

es Seni Selocvaa,<br />

yvelaze martivi,<br />

yvelaze marTali da<br />

yvelaze rTulad Sesasrulebeli.<br />

kiTxva<br />

me jiutad vkiTxulob<br />

“Âáëèçè àáñîëþòíîãî íóëÿ”-s,<br />

Sen – jiutad –<br />

`yovladwminda RvTismSoblis cxovrebas~.<br />

me – jiutad –<br />

vfiqrob,<br />

Sen – jiutad –<br />

loculob.<br />

`mgeli da Svidi Tikani~ – Svilebis sakiTxavi.<br />

isic aqve Zevs.<br />

Cavxedav...<br />

avxedav – danestil Wers.<br />

baTqaSi cviva,<br />

RmerTi maRalia,<br />

ukve Rrmad Zinavs mas, vinc iloca.<br />

vinc fiqrobda – is wuxs, borgavs.<br />

`Âáëèçè àáñîëþòíîãî íóëÿ” –<br />

Áèáëèîòå÷êà “Êâàíò”<br />

âûïóñê 26.<br />

Â. Ñ. Ýäåëüìàí.<br />

`yovladwminda RvTismSoblis cxovreba~ –<br />

daibeWda sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikos-patriarqis<br />

ilia meoris locva-kurTxeviT...<br />

SegaRones wignebma,<br />

Caxval, cotas mowrupav,<br />

ludi, iqve axalgazrduli muxli anaTebs –<br />

Tvals sWirdeba...<br />

guls – albaT –<br />

`yovladwminda RvTismSoblis cxovreba~,<br />

tvins – albaT –<br />

`Âáëèçè àáñîëþòíîãî íóëÿ”.<br />

esTetika – muxli – wavida –<br />

Senc ukan abrundi,<br />

tvini daiRala formulebiT,<br />

da mainc ar unda im wigns Seepuos,<br />

mainc hgonia, rom aranakleb saWiroa,<br />

vidre `yovladwminda RvTismSoblis cxovreba~.<br />

-273° celsiusi.<br />

morwmunem unda icodes -273° celsiusi.<br />

urwmunom unda icodes<br />

`yovladwminda RvTismSoblis cxovreba~.<br />

orivem erTad –<br />

`mgeli da Svidi Tikani~.<br />

gaviRviZo Tu daviZino<br />

Tu jiutad vikiTxo<br />

yvela es wigni jiutad vikiTxo,<br />

da mere movkvde,<br />

mcodne keTili absoluturi nulis,<br />

keTili RvTismSoblis cxovrebis,<br />

keTili mglisa da keTili Svidi Tiknis...<br />

ar gamovida<br />

vambobdiT marTals anu tyuils,<br />

visxediT da vlaparakobdiT,<br />

vlaparakobdiT,<br />

da viSlebodiT mere TandaTan,<br />

vifantebodiT...<br />

xdeboda asec:<br />

vambobdiT tyuils anu marTals,<br />

videqiT da krintsac ar vZravdiT,<br />

xolo mere<br />

TandaTanobiT, TandaTanobiT<br />

vikribebodiT...<br />

ufro xSirad ki<br />

vambobdiT tyuils anu tyuils,<br />

viweqiT da erTimeores veferebodiT,<br />

vkocnidiT da vjijgnidiT da<br />

ar veSvebodiT...<br />

xolo erTxel<br />

asec vcadeT:<br />

gveTqva marTali anu marTali.<br />

vcadeT,<br />

magram ar gamovida...<br />

gacveTili leqsi<br />

zamTari iyo.<br />

gamovida quCaSi marto.<br />

gacveTili riTmasaviT<br />

zed ecva palto.<br />

im riTmasaviT gacveTili iyo TviTonac,<br />

gunebaSi ki imeorebda<br />

bavSvobaSi naswavl striqonebs,<br />

gacveTilebs masaviT da im paltosaviT,<br />

zed rom ecva,<br />

gacveTilebs im riTmasaviT,<br />

am leqsSi rom gamoviyene.<br />

***<br />

brazobs, leqsi ase ratom esmiso,<br />

vbrazob, leqsi ase ratom esmis.<br />

vbrazobT, leqsi ase ratom gvesmiso,<br />

da brazoben, leqsi ratom gvesmis...


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

marsiani<br />

uazrobis apoTeozi<br />

`Tqveni ocneba napirze ava,<br />

argonavtebo axal droisa!~<br />

galaktioni<br />

risad garjilxar, palindauer:<br />

kavkass dascviva xmeli cremlebi,<br />

kafkas mkiTxveli davlurs dauars,<br />

xoWos arc rodis mieSvelebis.<br />

guli ar ucems dRes silamazes<br />

da gripian gvels cingli Camosdis,<br />

doliviT gamxmar, gatyavebul mzes<br />

ar agondeba buonaroti.<br />

palindauer, garjilxar risad:<br />

ra jado gxuTavs, ra simZimili,<br />

Tavs zodiaqo gawevs xarisa _<br />

xvneSi, iZaxi: ramsimZimea!<br />

gamWknari gvelic kbenas gariskavs<br />

da yofnas Sensas brax: wertilmZime!<br />

CamoRamdeba, Sxamian mZivebs<br />

gaafTrebuli zeca moisxams,<br />

qaosis frTebze CamoiZinebT,<br />

palindavrebo axal droisa!<br />

* * *<br />

oligofrenma da frenologma<br />

frinvelebisgan frena iswavles<br />

xolo mravali RvTiuri dogma<br />

RvTiv CaebeWda kurTxeul pavles<br />

jda fexmorTxmuli bakurxeveli<br />

TivTiksa zeda ybaSi veSapis<br />

cad aizida sakurTxeveli<br />

Jami gaSeSda da mze ver Cadis<br />

zis everestze SeSlili lama<br />

qvemoT lamazi Cnda restorani<br />

da mzeram uflis aalilava<br />

frTani salamze mwyrali yoranis<br />

restavratorma da oratorma<br />

taZrad ixiles saxe cxebulis<br />

gaficxebulma vefxvma datora<br />

gladiatorTa mZafri krebuli<br />

da gaixara mZle matadormac<br />

xars rom maxvili Casca xarxariT<br />

gaTendeboda dRe meormoce<br />

gadmodgeboda mTaze arxari<br />

JamTa zearsul gamobrwyinebad<br />

nebam uflisa aRmarTa ena<br />

da frinveluri frena inebes<br />

frenologma da oligofrenma<br />

vneba veluri lavad gavarda<br />

ram gaavarda nexvi netavi<br />

da arwivebis nabinavarTa<br />

janRi exvia SuqTa mfleTavi<br />

kanCenjanRasi da jomolungmas<br />

uumzevesi zeobs taZari<br />

aquxda lomi da nibelungma<br />

rains axada oqros xanZari<br />

RvTis movanebiT ganibrZno pavle<br />

guls CaibeWda mravali dogma<br />

frinvelebisgan frena iswavles<br />

oligofrenma da frenologma<br />

ucxo planeta<br />

daviT akrians<br />

risxva ra iqna bneliT moculTa<br />

rad iisferi gaxda neta mze<br />

da sulSi igi mze amocurda<br />

Sen gaiRviZe sxva planetaze<br />

agielvarda viT samyaros TeTri taZari<br />

ucxo pirimze Tu gvirila uzarmazari<br />

aw fergadasul mogonebaT veRar eTavse<br />

veRar eTavse warsul vnebaT gulganabzari<br />

samyaros Tavze mogvirgvine ferTa xanZari<br />

sariTmo vuals kvlav mohfenda xilvad sazari<br />

is ari zariT movarskvlave da qariT savse<br />

viT movals kravi rom dacaros drois nacari<br />

man mogacala bnelis arSia<br />

tartaris wiaRs ar Segariga<br />

literaturuli gazeTi<br />

xelni dagsxa da gamogarCia<br />

iisfer mzeTa netar tarigad<br />

im lalis Tasad liclicebde gardasaxuli<br />

sisxliT cxebulis _ garindebul qarTa msaxuri<br />

cad mocinari samoTxeni vin ganariga<br />

mZinar enigmad rom geloda verdanaxuli<br />

edemis wiaR umZafresi Tvlemda zafxuli<br />

sauflo TxemTa mdinarebiT gadazafruli<br />

mze rom warsuliT moafenda zenaar igavs<br />

aRmoxda lomi da qalwuli zodiaquri<br />

aq uricxv ferTa galoba gwyalobs<br />

mSobliuria ucxo planeta<br />

gagicxovelda umiwawyalos<br />

netari elda okeaneTa<br />

verdaokebiT arialda cad arieli<br />

mwyazar grigalTa dawynarebas aRar mieli<br />

grgvinvam zarebis _ samyaroze moxmianeTa<br />

gamoginaTa kvazarebis sadar ieliT<br />

landi aryofnis _ sazareli da carieli<br />

gardasul sofels miesvena damcxral ieriT<br />

uflis venaxad mogenaxa ucxo planeta<br />

da maradisiT brwyindeboda dasalieri<br />

irasizmari _ iramzisari<br />

ira sizmari _ ira mzis ari<br />

gitara simze hangebs aisxams<br />

guls gaexira xirams isari<br />

asi mze tiris. godebs asi xma<br />

givi miRelavs hangi viT gangi<br />

hangs aigangebs gitara simze<br />

gangebis xelma gagTanga bangiT<br />

mkvlelma gitira. godebs asi mze<br />

ira mzis ari _ ira sizmari<br />

gulma sikvdili amoimRera<br />

kivis harira dila-cismari<br />

givi gangiviT hangi miRelavs<br />

sizmari ira _ ari ira mzis<br />

Civis Sairi _ givi da ira<br />

elda gaxelda vardiT Sirazis<br />

harira kivis Tu Tovs daira<br />

Tvals gaaxelda TuTmos da ramzes<br />

mze sulebs damzers nairnairad<br />

myari ra givis navardiT mavals<br />

cad rom ixile irasizmari<br />

qvesknels Cavardi miapyar mavans<br />

Tvali davsili im navsi ZmariT<br />

ali avarda ukvdav Cvenebad<br />

guls gaegmira xirams isari<br />

givi ar givis kvlav mosveneba<br />

cad rom ixile iramzisari<br />

ra drom gavala Tvalis axela<br />

ros damexili gadascdi kbodes<br />

qvesknels daxavsda dardi amxela<br />

da bnels Seyrili naTeli godebs<br />

riJraJTa kideT bindis naxevars<br />

givi ira jda da Tqvi: is ari!<br />

agiviraJda mzeris arxeva<br />

niRabTa xeva miraJis ariT<br />

aryofnis miRma Seni saxea:<br />

irasizmari _ iramzisari<br />

* * *<br />

Sen romeli xar _ usaxelo da Soreuli<br />

suli gSveloda sixarulis gadafiTrebiT<br />

mSveni sadafiT _ enisa da fiqris Sveuli<br />

darxeuliyo da sizmarSi cxadad ifrendi<br />

isev dumilis arSiebi morcxvad mifenil<br />

sevdis iebiT _ ca ixile Zilmoreuli<br />

da umanZilo sivrceebi _ Tvalad myifeni<br />

ra savalalod Segixvevda cxeli sxeuliT<br />

xeliT gangebis _ arsaidan daunaxvelis<br />

monageb isars aitandi mZle moTminebiT<br />

RimilTa zemoT idumali zraxvis gamxeliT<br />

mogemziana zenaaris mZlavri aria<br />

RamiT lerwamze monanave qaris minebi<br />

iq dailewa sad mquxare zarni arian<br />

ukanaskneli Jami<br />

drom daiquxa _ dro Semoiqca wyromiT<br />

aRdga maradi da Soreuli romi<br />

oreuli rom daisis landebs sdevda<br />

miande baRebs wyeuli sevda isev<br />

aRebs momavals da mterTac Semoisevs<br />

samkvidro SenTa nisladmdumare xevTa<br />

dro Semoiqca _ marex enTeba omiT<br />

mze mwuxarea iq caTa Sina mdgomi<br />

ar uxaria da SeaSina eldam<br />

medroSe velTa _ vardi ros gaielda<br />

mTavaria rom gadinadiros mTvaris<br />

sauflo Zveli Tundac iaron JamTa<br />

ukusvliT anda Tqvan ra saxmili Wamda<br />

ukuns romelic kvlav uZleveli aris<br />

romelic dRemde vercavin moixelTa<br />

Tundac mpyrobelman im varskvlavier gvelTa<br />

vercxlad efina uJamo Jamis karavs<br />

Suqi mdagveli _ xsovnas rom qariT qaravs<br />

zefiris talRebs Tavs miandobde krZalviT<br />

kristalur zecis Saravandoba gwamdes<br />

irealurze fiqri zaravda ramdens<br />

rom daxriliyo miwamde wveri alvis<br />

grigaliT magram keTils iqmoda ar avs<br />

wami romelic usasrulobas faravs<br />

poezia 5<br />

iq modaraje kbilgabasruli mxeci<br />

cad rom daamxe _ ciT modenili cecxliT<br />

oden srulia samyaro _ ara jer ars<br />

amxela dros da sivrces uCino zRvari<br />

amgvar uCino mzeriT neldeba jvari<br />

CinebulT amxel da uboloo Cqerals<br />

miRmier naTlis kvlav dautboravs vercxli<br />

CrdilTa cvlas mainc verara ZaliT ver cvli<br />

dro isev mohquxs _ verag fantomTa mbadi<br />

unda mohfanto mTa-bars varskvlavur badiT<br />

kvlav uricxv gundad Semoseuli tomi<br />

ucxo samyaros eul sivrceTa gulSi<br />

Sobili guSin _ mklavnayari da quSi<br />

im wyaroseul cxovel siaxlis mndomi<br />

Semose madliT _ sando miTebad mdgradi<br />

omiT rom Tvreba da xafi zariT hxadis<br />

rac rom ebada _ ca cisartyeliT rkalavs<br />

hafiz ar iTxovs saadis mZime kalams<br />

elia moses arca ros elis arsiT<br />

ali Tovs da mzes sikvdili uCans arad<br />

odesca gmirma sarke CabRuja farad<br />

udabur mzeriT kvlav inTeboda marsi<br />

afrialebda aryofnis yviTel alams<br />

dabura veli mZafri salmobis Zalam<br />

ravelis JRerad mogsalmeboda sivrce<br />

rad mogesurva _ sivrces rom Tavi misce<br />

cerad mogezil mTebzec iquxos Jamma<br />

urva-wuxili mogezvirTeba qaris<br />

wuTiT ixilav araras yviTel arils<br />

da TiTqos naTobs ciur bgeraTa gamma<br />

raTa iurCos gulma _ kvlavac rom gicems<br />

wagskdeba cremli _ Tvals ver usworeb im cremls<br />

varskvlav-mZorebad moedineba lava<br />

is maRlamxedi neba inTeba avad<br />

daRla-kirTebad ros miiqceva tani<br />

votanis risxva SiSs autanels gvrides<br />

SiSvel oreuls _ sxvarig rom ixdis rides<br />

xelT cofmoreul alSi iSveren sxvani<br />

romi kvlav borgavs _ riT daidebda ra vals<br />

mzardi morevi zariT STanTqavda mravals<br />

omi kvla sreva _ orgiebad ros Relavs _<br />

mzis eul badros daezarniSa elams<br />

Seeba dros da mraval samsxverplo niSTa<br />

sisxli apkura miwyiv mwuxare mzeman<br />

aresis maxvils sdevda mewyeriT gvrema<br />

isma godeba _ cremliT daZrwoda iSTar<br />

oden uSores SiSTa qufrobiT elavs<br />

Tumc amaoa _ bneli ufrore bnel ars<br />

maotar landTa veli ar iCens kideT<br />

volandi uflobs _ rasac rom Tvali hkide<br />

SiSvel momavlis TiTqos evaloT vali<br />

winaswarmetyvelT im gardasulTa droTa<br />

tye-velT mwe xar da sulTa grigali hqroda<br />

garna emosa sionis asuls rvali<br />

xams _ tyve miwisa _ mware mosavals mkide<br />

da bnelTa xaros bnelis efaros ride<br />

simravle sulTa elises wyeviT gminavs<br />

sizmarT kabadons _ wiTels ise viT inas<br />

xmalTa lesulTa gardausaxes jvari<br />

mTvral xvales unda cierT dabadon mxsneli<br />

da gaitruna xes mogragnili gveli<br />

abadon mkvleli _ sikvdilis bWesTan mdgari<br />

Tavis Jams elis _ hkvess avi mzeriT mina<br />

garna saesavs kacTa arRara sZinavs<br />

arRara sZinavs garna saesavs kacTa<br />

omis naRara quxs _ galaqtikebs gascda<br />

xadili igi _ dasi cierTa borgavs<br />

aqti orgazmis axloa dilis zRvarTan<br />

zRvam SeierTa _ Tavis talRebSi arTavs<br />

dasabamier gvelis mZvinvare gorgals<br />

ciT Camovardnils _ da aRsasrulis gancda<br />

galaRebs xilviT Zleul samefos ganZTa<br />

da mohquxs igi _ ukanaskneli Jami<br />

Jami kravisa _ erTad Semkravi samis<br />

elis namgali aqtiur mzeTa samkals<br />

am galaqtikur nisleulT miRma hgieb<br />

is euli xma esmodes varskvlav-mTiebs<br />

momixsenebdi odes sauflod damkal<br />

da ros daixsen sityva maradi wamis<br />

wmindanT evala miwyiv RaRadi _ amin<br />

wmindanT evala miwyiv dideba mamis<br />

Tvali dalamda im netar cremlTa namiT<br />

alamdar iyav _ gvixsen da Cvilni ixsen<br />

aramT gariyav _ xeman dabura iq ca<br />

warsul-momavliT awmyos xatebad iqca<br />

da mohquxs igi _ moirxeoda is xe<br />

kvlav isma amin _ ros erTad iqmna sami<br />

da mohquxs igi _ ukanaskneli Jami


6 literaturuli gazeTi<br />

<strong>proza</strong> 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

da damsveneblebic sastumros restornisken<br />

miiCqarian. mika sigaretis<br />

anTebul Rers tbisken isvris da dgeba.<br />

lanas yuradRebac ucxo adamianebze<br />

gadadis. lanasTvis Tvalis erTi Sevlebac<br />

sakmarisia sxvebze daskvnebis<br />

gamosatanad. es daskvnebi, rogorc<br />

wesi, ucvleli da uryevia, saboloo<br />

ganaCenis saxes iRebs da gasaCivrebas ar<br />

eqvemdebareba...<br />

mika da misi col-Svili terasaze<br />

sxdebian. aqedanve Cans, rom damsvenebelTa<br />

kontigenti Wrelia _ tbis sanapiroze<br />

garujuli Tineijerebi, ojaxuri<br />

wyvilebi, mTis havis sargeblobaSi<br />

darwmunebuli pensionrebi... terasadan<br />

arc Tu urigo xedi iSleba, magram<br />

amas axla marto mika amCnevs. lana isev<br />

sxvebze dakvirvebiTaa dakavebuli, nia<br />

sakuTari TaviT, daTuna _ bleqberis<br />

telefonSi aRmoCenili axali TamaSiT.<br />

Tanac ise, rom mxolod drodadro Tu<br />

mowydeba TamaSs da rames ugemurad<br />

gaReWavs.<br />

daTuna isedac ver itans am ojaxur<br />

trapezebs, sufrebs, koleqtiuri<br />

Wama-smis ritualebs. am dros piri saWmliT,<br />

kuWi _ nagviT da guli dardiT<br />

evseba... ocnebobs, rac SeiZleba male<br />

dasruldes yvelaferi. saerTod, da-<br />

Tunas sZuls aqauroba. aqauroba, anu<br />

realoba. ezizReba cocxali adamianebi,<br />

yvelaze metad ki mSoblebi, radgan<br />

isini yvelaze axloblebi da realurebi<br />

arian. is xom yoveldRe xedavs maT<br />

adamianurobas _ simaxinjes, sisustes,<br />

dausruleblobas... daTuna wamiT Tavs<br />

swevs da adamianebis moZrav da sxvadasxvagvar<br />

saxeebs Sefaruli zizRiT<br />

uyurebs. amaT hgoniaT, rom erTmaneTisgan<br />

gansxvavdebian, arada, yvela<br />

erTnairi nexvia _ sakuTar<br />

yoveldRiurobaSi gamoketilebi,<br />

SezRudulebi, mokvdavebi... saWmlis<br />

xarbad, did-patara ulufebiT mylapavebi,<br />

mofarebulSi SvebiT da xmauriT<br />

rom daiclian muclebs da kmayofilebi<br />

wamowvebian sanapiroze, an ZaRlebiviT<br />

alokaven erTmaneTs.<br />

daTunas guls azidebs. ara, is ama-<br />

Tiani ar aris. is ucxoplanetelia. aq<br />

gansakuTrebuli misiiT mogzavnili.<br />

amas, jer kidev Zalian patara rom iyo,<br />

maSin mixvda da aqedan gaqcevas, ufro<br />

swored, misiis Sesrulebas Seudga. iq<br />

gaizarda, ganviTarda, gamravlda..<br />

axla cameti wlisaa, sinamdvileSi devidi<br />

hqvia da male am sacodav, gadagvarebul<br />

arsebebs axali, lamazi, srulyofili<br />

adamianebiT Caanacvlebs.<br />

adamianebiT, romlebic arc dedasaviT<br />

ikivleben, arc mamasaviT dondloebi da<br />

uinteresoebi iqnebian, arc bebiasaviT<br />

daemanWebaT saxe da arc babuasaviT<br />

iCanCaleben aqoTebuli da sakuTari<br />

SardiT savse Ramis qoTniT saZineblidan<br />

tualetisken. daTuna amaT yvelas<br />

virtualuri arsebebiT Caanacvlebs.<br />

mTavaria, imaTi aq gadmoyvana SeZlos.<br />

ra utopiaa sulac ara. Tuki Cven SegviZlia<br />

gadavideT virtualur samyaroSi,<br />

imaT ratom ar SeuZliaT gadmovidnen<br />

aq es aucileblad Seqcevadi<br />

procesia, _ fiqrobs daTuna da<br />

sakuTar oTaxSi saaTobiT Seketili,<br />

kompiuterSi TavCarguli da mis mierve<br />

Seqmnili srulyofili virtualuri<br />

arsebebiT garemoculi dakisrebuli<br />

misiis ganxorcielebaze muSaobs...<br />

_ sadili mSvenieria, _ ambobs mika.<br />

_ ho. Tan am haerze madac mogemateba.<br />

da kidev gasuqeba ginda – tuCs ibzuebs<br />

lana da axal sigarets ukidebs.<br />

_ desertic iqneba _ kiTxulobs<br />

nia da pirze xels ifarebs. amTqnarebs.<br />

aq mowyenilobaa, magram albaT, arc<br />

iseTi, rogorc Tavidan moeCvena. tbaa...<br />

curva, garujva da biWebis gacnoba Sei-<br />

Zleba... ase rom...<br />

_ ai, qeTac, _ ambobs lana _ dgeba<br />

da misken wamosul qals uRimis. qals<br />

Ria vardisferi, gulamoWrili kaba<br />

acvia, magidebs Soris moirxeva da<br />

lanas xels uqnevs. `marTlac baraqiani<br />

ZuZuebi hqonia~, _ fiqrobs mika da misi<br />

bolos aq TxuTmeti wlis win iyo. mas<br />

Semdeg TiTqmis araferi Secvlila,<br />

igive sastumro, evkaliptebi, tbis sanapiro...<br />

aqauroba dros ar mihyolia.<br />

TiTqos isev is zafxuli dgas... maSindeli<br />

udardeli, TxuTmeti wlis winandeli<br />

zafxuli.<br />

SeiZleba amis gamocaa, axla yvelaferi<br />

uferuli da mosawyeni rom<br />

eCveneba. Tumca, vidre wamovidoda, sxvagvarad<br />

fiqrobda. qalaqSi col-<br />

Svilsac SeZlebisdagvarad mimzidvelad<br />

dauxata lurji tbis sanapiro,<br />

odesRac aq gatarebuli zafxuli da<br />

isinic uxalisod, magram mainc da-<br />

Tanxmdnen. bolos da bolos, vinc ixdis,<br />

musikasac is ukveTavs. hoda, manac<br />

SeukveTa – saukeTeso nomeri sastumroSi...<br />

bargi Caalaga, manqana daqoqa da<br />

aha, ukve aq aris. oTaxidan gadaSlil<br />

xeds uyurebs da nanobs. xvdeba, rom<br />

Svebulebis aq gatareba usiamo iqneba.<br />

metic, mtanjveli.. es jer kidev iqamde<br />

igrZno, vidre tbas da sastumros Ria<br />

mwvaned SeRebil fasads dainaxavda,<br />

vidre bargs amoalagebdnen da lana<br />

Cveul, nervuli ujredebis mkvlel<br />

koncerts gamarTavda saxlSi darCenili<br />

parfiumeruli CanTis gamo, vidre<br />

gaacnobierebda, rom warsulTan dabruneba<br />

daRlili guliT da carieli<br />

awmyoTi mtkivneuli yofila.<br />

axlac am damTrgunveli SegrZnebis<br />

gafantvas cdilobs. oTaxidan gamodis<br />

da nela miuyveba sanapiros... moSorebiT<br />

damsveneblebs xedavs, maTi erTmaneTSi<br />

areuli xmebi da mxiaruli kiskisic<br />

esmis. ucxo da bednieri saxeebis<br />

danaxva ar unda da iqve jdeba. tbaSi<br />

uxalisod isvris kenWs. grZnobs,<br />

rogor daRlilia, iaraRayrili, mxneobawarTmeuli...<br />

SeiZleba amis mizezi<br />

TxuTmeti wlis winandel, aq datovebul<br />

silaResa da awmyos damTrgunvel<br />

simZimes Soris kontrastia. SeiZleba<br />

yelze ZaRlis sabeliviT gamobmuli da<br />

moWerili lanas nevrozi, amosunTqvis<br />

saSualebas rom ar aZlevs,an sulac, es<br />

ucvleli da udrtvinveli peizaJi,<br />

romelic fexs ar giwyobs, SenTan er-<br />

Tad ar berdeba da eSveba, romelic<br />

kidev erTxel gidasturebs, rom ukan<br />

araferi brundeba da erT tbaSi orjer<br />

ver Sexval.<br />

didad arc warsulSi aq gatarebuli<br />

dReebis gaxseneba siamovnebs. im<br />

dReebis furcvla raRaciT Zveli albomis<br />

Tvalierebas hgavs, fotoebs,<br />

romelic didi xnis win gacvda da<br />

romelTanac aRaranairi emocia aRar<br />

gakavSirebs, aRaraferi aRar gizidavs:<br />

arc garemo, arc adamianebi, mxolod<br />

Sig Casmuli sakuTari Tavi mogwons.<br />

zustad iseTi, rogoric maSin<br />

iyavi da meti araferi.<br />

arada, kargi iqneboda rame romantikuli<br />

istoria hqonoda. rame iseTi<br />

istoria, mere gonebaSi rom alamazeb<br />

da axal-axali detalebiT avseb. aseT<br />

istoriebSi yovelTvis aris viRac<br />

Teona dolenjaSvili<br />

gogo... misi daviwyebuli, magram amave<br />

dros, ucveTi saxe. gogo, romelic uyvarda<br />

da es adgilebi swored am siyvaruls<br />

gaaxsenebda. cota guls auCqrolebda,<br />

cota sevdas mohgvrida, ai,<br />

iseT... sixarulnarev sevdas.. sasiamovno<br />

fiqrs, rom odesme is gogoc Camovidoda<br />

aq, Camojdeboda napirze da<br />

mis mexsierebaSi masac eqneboda Tavisi<br />

ucveTi adgili.<br />

magram ase ar aris da warsulis<br />

dReebsac kenWebiviT daunaneblad isvris<br />

wyalSi. kenWi swrafad uCinardeba,<br />

wylis zedapiri mkrTal wreebs<br />

ikeTebs da mere isev dgeba, swordeba,<br />

Zvel sigluves da uSfoTvelobas<br />

ibrunebs. mika fiqrobs, rom adamianis<br />

cxovrebac arsebobis zedapiris<br />

odnavi Serxevaa. ramdenime umniSvnelo<br />

wre da wkap, _ samudamo gauCinareba...<br />

zurgsukan fexis xma ismis. mixedva<br />

ar unda, viTom aq ar aris. martooba<br />

unda. siCume... magram vin gaclis.. ra<br />

Tqma unda, lanaa. damSvidebula da saxec<br />

Rrubelgadavlil cas miugavs. TiTebiT<br />

ganuyreli sigaretis Reri<br />

uWiravs. mis gverdiT uxmod eSveba, qsutunebs<br />

da Jaketis jibidan sanTebelas<br />

iRebs. aseve uxmod ukidebs. iseTi rbilia,<br />

iseTi uwyinari, TiTqos ramdenime<br />

wuTis winandeli ukontrolo risxva im<br />

lokokinasTvis moukidebia, ager, sakuTari<br />

tvirTiT amaRlebuli rom<br />

miRoRavs tbisken.<br />

mirians nervebs uSlis colis ase-<br />

Ti swrafi metamorfoza. mis gaugebar<br />

risxvaze ufro swored es _<br />

radikalurad Secvlili ganwyoba<br />

acofebs. kidev ufro umizezo da<br />

gaugebari mxiaruleba... lana erT wuTs<br />

Tu namdvili qariSxalia _ damangreveli,<br />

TvalebanTebuli, bolo xmaze momkivani...<br />

meore wuTs SeuZlia es qarborbala<br />

sakuTar duRilSive SaqariviT<br />

daadnos da Suagul oTaxSi, sadac<br />

ramdenime wamis win WurWels amsxvrevda,<br />

am namsxvrevebze sacekvaod dabzrialdes...<br />

axlac, rogorc Cans, raRac<br />

mxiarulis moyolas apirebs. sigarets<br />

balaxze aqrobs da pirs aRebs...<br />

ambobs, rom aivnidan Zveli megobari<br />

dainaxa, qeTa. Turme isic aq isvenebs.<br />

ai, is, ramdenime weli germania-<br />

Si rom cxovrobda da skaipiT elaparakeboda.<br />

rogor ar axsovs qeTaTo,<br />

qeTa! qera, didZuZuebiani... mikas aseTi<br />

qalebi ar aviwydeba, magram colis<br />

daqalebiT ar interesdeba. lanas mom-<br />

Rimari saxe isev equfreba. miiCnevs,<br />

rom mikas misi araferi ainteresebs.<br />

ufro swored, TviTon lana ar ainteresebs,<br />

arc ise, arc ase, arc dRe, arc<br />

Rame, arc balaxSi, arc sawolSi.. arada,<br />

masac SeeZlo Tmebi qerad SeeReba<br />

da ZuZuebi silikoniT daebera. iqneb,<br />

ase mainc mieqcia misi yuradReba... mika<br />

oxravs. xvdeba, rom meore seria iwyeba.<br />

mTis haeri aSkarad axali da energiuli<br />

ZalebiT aRavsebs lanas.<br />

sabednierod, sadilis dro dgeba<br />

* * *<br />

sadilis Semdeg daTuna nomerSi<br />

iketeba. nia Wrel tansacmels CanTidan<br />

iluzionistiviT yris da sawolsa da<br />

iatakze ise fantavs, gegoneba oTaxSi<br />

boSaTa banaki Camodga. sabolood, mokle,<br />

TeTr sarafans arCevs. mere sawolze<br />

dagdebul wigns iRebs da<br />

tansacmlis nairfer xaliCaze gadavrealuri<br />

arsebebi<br />

`moTmineba ar myofnis cxovrebisTvis~<br />

sioren kirkegori<br />

asociaciebic mravalgvaria: madam<br />

tiusos cvilis qalebi, boulingis<br />

burTebi, wvniani atami, tinto brasi,<br />

noyieri vaxSami, dedali xoxobi, muclis<br />

cekva...<br />

qalebi terasis SuagulSi Cerdebian<br />

da erTmaneTs manerulad kocnian.<br />

mika qalebs uyurebs da fiqrobs, rom<br />

saerTod, yofili daqalebis Sexvedra<br />

raRaciT waagavs mokriveTa Sexvedras<br />

ringze. isini erTmaneTs aTvaliereben,<br />

esalmebian da gongis xmac ismis. axla<br />

ukve yvelaferi dartymebis siZlieresa<br />

da maT taqtikur acdenebzea damokidebuli.<br />

pirveli raundi lanasia. lana megobars<br />

mikas da wamozrdil Svilebs<br />

acnobs. qeTa aRtacebulia lanas ojaxiT.<br />

gansakuTrebiT ki niaTi, romelic<br />

ukve TxuTmeti wlisaa da marTlac<br />

STambeWdavad gamoiyureba grZeli, Ria<br />

Taflisferi TmiT da lamazi, norCi<br />

sxeuliT. lanasgan gansxvavebiT qeTa<br />

gvian gaTxovda. amitom mxolod erTi<br />

Svili hyavs, 5 wlis barbara. ai, iq<br />

sxedan. is da misi qmari. darbazSi.<br />

_ bebe! – iZaxis qeTa da mika patara,<br />

qeraTmian gogos xedavs. dedisken morbis.<br />

ukan kaci mohyveba, romiT gaJRen-<br />

Tili Zveli mezRvauriviT moabijebs,<br />

uxalisod, rweva-rweviT... saxe<br />

wamoWarxlebia. xelSi ludis boTli<br />

uWiravs. lana daqalis `mezRvaurs~<br />

sakuTar qmars adarebs da kmayofilia.<br />

metismetad kmayofili...


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

liT oTaxidan gadis... jer tbisken mimaval<br />

xeivans miuyveba. nela miabijebs.<br />

kevs mondomebiT ReWavs da Tineijeri<br />

gogosTvis damaxasiaTebeli ugulisyurobiT<br />

aTvalierebs garemos. sanapirosTan<br />

bambukis fanCaturebi CaudgamT.<br />

iqvea ramdenime bungalo. bungaloebisgan<br />

odnav moSorebiT lurji da<br />

moxerxebuli hamakebi gauWimavT. nia<br />

cariel hamakSi jdeba, fexebs erTmaneTze<br />

budasaviT ajvaredinebs da<br />

wigns Slis. ramdenime wuTis Semdeg bungaloebisken<br />

ixedeba da erTdroulad<br />

ramdenime mzeras iWers. maS ase, maxe<br />

dagebulia, wamzomi CarTuli. ramdenime<br />

wuTi da pirveli msxverplic am maxeSi<br />

Tavfexianad gabmuli...<br />

nia kevs beravs da atkacunebs. Tan<br />

wigns furclavs da Sig cali TvaliT<br />

iWyiteba. cota xnis mere msxverplisken<br />

ixedeba. albaT, 40 wlis mainc iqneba. an<br />

cota naklebis. zomierad ferxorciani,<br />

mowifuli mamakaci ormocwlian-<br />

Ta krizisis zRvarze. nia uyurebs, miamitad<br />

uRimis da isev wigns ubrundeba.<br />

msxverpli ki bungalos tovebs da<br />

ludis qiliT xelSi mis maxloblad,<br />

hamakSi jdeba. nia gulSi qirqilebs. o,<br />

ra avxorcia samyaro! jer TxuTmeti<br />

wlis aris, magram ukve bevri icis. amaT<br />

hgoniaT, rom misi TanatolebiviT patara,<br />

suleli da romantiuli istoriebiT<br />

Tavgamotenili gogoa. ra<br />

sasaciloa. SeiZleba jer kargad ar<br />

icis ra unda, magram is namdvilad icis,<br />

ra ar unda. yovel SemTxvevaSi, is mainc<br />

icis, rogor icxovros, rom dedas da<br />

aTasobiT misdagvar sasowarkveTil<br />

diasaxliss ar daemsgavsos...<br />

nia cali fexiT hamaks aqanavebs. be-<br />

Widan sarafnis breteli uvardeba da<br />

kiTxvaSi garTuls Txeli qsovili<br />

qveviT ucurdeba. nias norCi da uzado<br />

mkerdi naxevrad uSiSvldeba. is doylapia<br />

ki ludTan erTad uzarmazar<br />

nerwyvs ylapavs. rogor uyurebs... amxela<br />

kaci... arc ki rcxvenia....<br />

_ nia sad wavida – mika axlaRa amCnevs<br />

rom tbaSi banaobis msurvelTa<br />

ricxvi kidev erTi kaciT Semcirebula.<br />

_ wigni waiRo. sadme Camojdeboda.<br />

an SeiZleba sanapirozec dagvxvdes, _<br />

pasuxobs lana, romelic sarkis win<br />

dgas. msubuqi makiaJi ukve gaukeTebia<br />

da axla cdilobs sacurao kostiumSi<br />

gamowyobili sakuTari Tavi obieqturad<br />

Seafasos. kargad ver xedavs sajdoms<br />

qvemoT barZayebze uxvad dagrovil<br />

celulits da fiqrobs, rom<br />

Tu moSvebul mucels pareoTi dafaravs<br />

da cotasac SeisunTqavs, ai,<br />

ase... Zalian kargadac gamoiyureba.. mSvenivrad.<br />

_ Semxede raa. normaluria –<br />

gasZaxis qmars.<br />

_ ra – kiTxulobs mika.<br />

_ ra da rac macvia.<br />

_ ki.<br />

lanas qmris pasuxi ar akmayofilebs.<br />

ras niSnavs `ki~ unda uTxras, rom<br />

Zalian kargia. saukeTeso... rom ulamazesia,<br />

rom idealuri tani aqvs da<br />

rac ar unda Caicvas, yvelaferi<br />

mouxdeba.<br />

_ da tanze rogor maqvs<br />

_ kargad-Tqo, xom giTxari.<br />

lanas mizezi aqvs afeTqdes, magram<br />

es did dros waiRebs. amasobaSi mzec<br />

Cava da gamodis, rom dRevandeli sabanao<br />

saRamo dakargulia. amitom risxvas<br />

droebiT gulSi ibrunebs da Wilis<br />

CanTaSi braziT yris nivTebs _ sxvadasxva<br />

tipis kanisTvis gankuTvnil mzisgan<br />

damcav kremebs, savarcxels,<br />

telefons...<br />

sanapiroze qolgebs Slian. Sezlongebs<br />

awyoben. navebs aqiraveben.<br />

koqteilebs azaveben. mokled, yvela da<br />

yvelaferi maT molodinSia... rogorc<br />

Cans, qeTac. Sezlongze guldaRma wevs,<br />

nikapi xelebze dauyrdnia da mzis<br />

saTvalis mrgvali da muqi minebidan<br />

sastumrodan tbisken momavalT aTvalierebs.<br />

da vis unda Seegebos, Tu ara<br />

amdeni xnis unaxav megobars, romelTan<br />

erTadac bedis wyalobiT axla erT<br />

sastumroSi moxvda da erTi mzis qveS<br />

gairujeba...<br />

qeTac lanas da mikas xedavs Tu ara,<br />

Sezlongidan dgeba. ara, daicadeT...<br />

ase martivad ara... es xom mTeli aqciaa,<br />

performansi, wlebis manZilze damuSavebuli<br />

moZraobebis, manerebis da<br />

mimikebis nazavi. qronometraJic wameb-<br />

Si gawerilia da mayurebelze zustad<br />

gaTvlili...<br />

da qeTa Tavdapirvelad, rogorc<br />

aerobikis instruqtori varjiSis<br />

Cvenebisas, xelebs eyrdnoba da tans<br />

ukan swevs. gamozomilad. nela... avazasaviT<br />

graciozulad iWimeba. TandaTan<br />

muxlebze dgeba da ukanals bzeks. am<br />

poziciidan misi didebuli da warmtaci<br />

mkerdis sruli suraTic iSleba. misken<br />

erTdroulad ramdenime Tavi trialdeba...<br />

qeTa ki nel-nela swordeba<br />

welSi, xelebi mkerdTan miaqvs, Sezlongze<br />

isev muxlebiT dgas da miamiti<br />

da moRimari saxiT sakuTari codvebis<br />

ucodinrobis gamo dabneul<br />

mlocvels waagavs. Seudarebelia! da,<br />

ra Tqma unda, mas ekuTvnis sruliad<br />

sanapiros mamakacTa mzera! mikac<br />

aRfrTovanebulia, magram colis<br />

SiSiT arafers imCnevs.<br />

qeTa Sezlongidan gadmodis. odnav<br />

Senelebuli moZraobiT jer erTi fexi<br />

gadmoaqvs, mere meore. nazi fexisgulebi<br />

aqvs da amis gamoa qviSaze fexiswverebze<br />

rom dgas. Tumca, isic kargad icis,<br />

rom ase ufro maRalic Cans da ufro<br />

asxletilic. mokled, aseTia da ra<br />

qnas... Sav sacurao kostiumSi gamokvarTuli,<br />

madlianad daburculi, zomierad<br />

garujuli...<br />

sruli furoria,magram rogorc<br />

namdvili profesionali, qeTa sakontrolo<br />

gasrolasac akeTebs. bolo<br />

detalisTvis mzis saTvales ixsnis da<br />

Tmebs keklucad arxevs. zustad ise,<br />

rogorc samanta foqsi `malibus~ maSvelebSi.<br />

Svelac bevrs<br />

sWirdeba.pirvel rigSi ki lanas,<br />

romelic daundobel nokautSia. meore<br />

raundi qeTasia. Tan sufTad. pirvelive<br />

dartymiT.<br />

mika colis saxes axla gverdidan<br />

uyurebs. xvdeba, rom RamiT am myudro<br />

da uwyinar adgils damangreveli<br />

Stormi gadauvlis. es cxadia. Tumca,<br />

amis miuxedavad, Tavad uCveulo simSvides<br />

grZnobs. garda imisa, rom amindis<br />

aseT mkveTr cvalebadobas wlebis<br />

ganmavlobaSi SeeCvia da aRar<br />

aRelvebs, axla kidev sxva raRacebic<br />

uwyobs xels, xasiaTi ar gaifuWos.<br />

gverdiT Sezlongze qeTa wevs, amjerad<br />

gulaRma...<br />

lana emociebis dasafarad, Tu imis<br />

saCveneblad, rom arc Tu urigod<br />

curavs, tbaSi Sedis. mika wyalSi Sesul<br />

cols uyurebs da cdilobs gaixsenos<br />

rodis Semdeg daiwyo lanas isterikebis<br />

es dausrulebeli seria. axla ukve<br />

hgonia, rom Tanamecxedre Tavidanve<br />

aseTi iyo da sakuTar Tavs mxolod ima-<br />

Si adanaSaulebs, droulad rom ar gawyvita<br />

masTan col-qmruli kavSiri da<br />

ori bavSvis gaCenis, gazrdis da mis cxovrebaSi<br />

fesvebis ase Rrmad gadgmis<br />

saSualeba misca. Tumca, isic kargad<br />

icis, lana sulac xorcSesxmuli demoni<br />

rom iyos, mainc veRarafers Secvlis.<br />

masTan cxovreba didi xania im realobad<br />

iqca, romelsac alternativa<br />

ar aqvs. SeCveul Wirad, romelzec<br />

SeuCvevel Wirs aRar gadacvlis.<br />

ubralod, arc saTanado moTmineba<br />

aqvs, arc energia da rac mTavaria, arc<br />

Zala am cvlilebebisTvis. axali dramaturgiisTvis.<br />

axali cxovrebisTvis.<br />

lana tbis siRrmeSi Sedis. swrafad<br />

micuravs. `axla rom daixrCos –<br />

fiqrobs mika – ai, axla rom vTqvaT,<br />

ZarRvi gaeskvnas da dayvirebac ver<br />

moaxerxos, ise CaiZiros. ise swrafad,<br />

rom Svelac ver moaswron da napirze<br />

gamoyvanisas ubralod, aRar<br />

sunTqavdes...~ - agrZelebs fiqrs mika<br />

da am suraTis warmodgenaze eniT auwereli<br />

netareba eufleba. adrec<br />

araerTxel ufiqria ase. ufiqria, magaliTad,<br />

avtokatastrofaze, sadac<br />

literaturuli gazeTi<br />

mxolod lana iRupeba, danarCenebi ki<br />

mciredi daJeJilobebiT gadarCebian.<br />

ufiqria xanZarze, maSin, rodesac mxolod<br />

lanaa saxlSi, an sakvebiT mowamvlaze,<br />

romelic diliT supermarketSi<br />

lanam SeiZina da marto TviTon miirTva.<br />

Tavdapirvelad aseTi fiqrebis gamo<br />

sindisi qenjnida da maT swrafadve<br />

icilebda Tavidan. mere da mere maTgan<br />

mogvrili siamovnebisTvis winaaRmdegobis<br />

gaweva gauWirda. da TandaTan<br />

isini iqcnen mis tkbil, akrZalul, jojoxeTur<br />

netarebad da gadafares aqamde<br />

arsebuli yvela fiqri da warmosaxva.<br />

mozardobis seqsualuri fantaziebiT<br />

dawyebuli, Wabukobis yvelaze<br />

Tamami ocnebebiTa, Tu ganuxorcielebeli,<br />

karieristuli miznebiT dasrulebuli.<br />

– cecxls xom ver wamikideb – esmis<br />

mikas da Sezlongidan misken gadmoxril<br />

qeTas xedavs.<br />

– cecxls axlave... – icinis mika da<br />

Sortis jibeSi sanTebelas eZebs, qeTas<br />

sigaretze ukidebs da kidev erTxel<br />

avlebs Tvals misi sxeulis mm... midamoebs.<br />

qeTas cal xelSi sigareti<br />

uWiravs, meore xelis TiTebiT silas<br />

cris da orazrovnad uRimis. mikas asociaciebi<br />

axla ufro konkretul saxes<br />

iRebs da maTSi areulia sastumros<br />

romeliRac nomeri, pleibois macduri<br />

kurdRlebi, wylis swrafi miqcev-moqceva,<br />

xmamaRali kvnesa...<br />

* * *<br />

mimtans daorTqlili ludis boTlebi<br />

da kaTxebi moaqvs. Tengo boTls<br />

kaTxaSi apirqvavebs da mis civ, sasiamovno<br />

zedapirs qalis weliviT bRujavs.<br />

es ukve meoTxea. marTalia, pirvelive<br />

kaTxaze Tvreba, magram sma mxolod<br />

Troba araa. es aris rituali. saqme,<br />

romelic umjobesia sxvasTan erTad<br />

akeTo. amitom sxedan axla is da misi<br />

aqve gacnobili Tanameinaxe ase wynarad,<br />

gemrielad. gaxurebul Sublebs<br />

mTis sasiamovno niavi ugrilebT da<br />

yels – civi ludi. magidaze Tevzi,<br />

kidev ramerumeebi da ukve daclili<br />

Wiqebi awyvia, sadac ramdenime wuTis<br />

win xorblis sufTa da gemrieli arayi<br />

esxa.<br />

– Tavidanve mTeli boTlis aReba<br />

jobda. gramobiT rom vsvam, ase mgonia,<br />

ylupebs miTvlian es Cemisebi, – ambobs<br />

Tengo.<br />

– marTalia, kidev SevukveToT, –<br />

eTanxmeba Tanasufreli da mimtans<br />

aryis Wiqebze aniSnebs, – kidev or-ori<br />

ylupi Tu SeiZleba...<br />

uazrod icinian. bungalo irweva da<br />

Tengos eCveneba, rom Zalian didi xania<br />

rac aq zis. imdenad didi xani, rom drom<br />

svla Seanela da axla is wamebiT da<br />

wuTebiT ki ara, barmenis mier Camosxmuli<br />

aryis ylupebiT iTvleba.<br />

mze Cadis, ca jer lamazad wiTldeba<br />

da mere nel-nela muqdeba. sanapirodan<br />

xalxi ikrifeba. sastumros<br />

nomrebSi sinaTleebi inTeba. adamianebi<br />

axali saaTis, axali saqmis, axali<br />

ritualisTvis emzadebian. albaT maT<br />

Soris Tengos adamianebic arian, magram<br />

maT axla ra hqviaT da ras SeiZleba<br />

akeTebdnen, Tengos aRar axsovs da arc<br />

ainteresebs...<br />

<strong>proza</strong> 7<br />

isev svamen, sigarets ewevian da<br />

kidev TiTo-TiTo Wiqas ukveTaven. bungalo<br />

tbaSi gaSvebuli naviviT irweva<br />

da Tengo fiqrobs, rom bungalo kidobania<br />

da mxolod aq msxdomni gadarCebian.<br />

SegrZneba sasiamovnoa, magram<br />

uceb raRac axsendeba da wuxs. es raRac<br />

TiTSi SerWobili xiWviviT awuxebs,<br />

TiTqos TiTi es-esaa raRacas gamosdo...<br />

gonebas Zabavs da eCveneba, rom am<br />

kidobanSi kidev viRac unda iyos, mas-<br />

Tan erTad kidev viRac unda gadarCes,<br />

viRac misTvis mniSvnelovani, Zvirfasi...<br />

magram vin, kargad ver ixsenebs.<br />

xels gaugebrad Caiqnevs. axla ubralod,<br />

fiqris da gaxsenebis Tavi ar aqvs.<br />

amisTvis, sxvas yvelafers rom Tavi<br />

davaneboT, unda gamofxizldes. kidobnidan<br />

gadmovides da ukan, tkivilsa da<br />

warRvnaSi dabrundes..<br />

– ramis Tqma gindoda – ekiTxeba<br />

kidobnis meore mgzavri.<br />

– risi da... isaa.. Cven gagvimarjos...<br />

– blukunebs da damafrTxobel sicarieleSi<br />

siurealisturad gamokidebul<br />

aryis Wiqas eWideba.<br />

is ki, vinc unda gadaarCinos, iqve<br />

sanapiroze zis da TamaSobs. xuTi wlis<br />

barbare. bebe, romelsac axla namdvilad<br />

ar unda mamis kidobanSi. xelSi<br />

patara joxi uWiravs da silaSi ucnauri<br />

cxovelebi gamohyavs. ucnauri,<br />

ararsebuli cxovelebi. daaxloebiT<br />

iseTebi, caze RrublebiT rom ixateba.<br />

mze Cadis. ca wiTelia, tbaSi wyali –<br />

isev lurji da zedapirze cota wiTeli.<br />

yvelaferi Zalian lamazia da bebe<br />

xvdeba, rom samyaro mrgvalia da<br />

didi... is ki mis SigniTaa. ise, rogorc<br />

odesRac Canasaxi dedis mucelSi. is mis<br />

SigniTaa da masTan erTadaa Citebi, peplebi,<br />

Rrublebi haerSi, WianWvelebi da<br />

patara matlebi – miwaze, meduzebi da<br />

Tevzebi – wyalSi.<br />

bebes uxaria es aRmoCena da xvdeba,<br />

rom marto araa. miuxedavad imisa, rom<br />

arc deda Cans sadme, arc mama, marto<br />

mainc ar aris. binddeba da sanapiro<br />

carieldeba... yviTlad ganaTebul bungaloSi<br />

Tengo svams da fiqrobs, rom<br />

ukve Zalian didi xania aqaa. imdenad<br />

didi xani, rom drom svla Seanela da<br />

is axla wuTebiT da wamebiT ki ara,<br />

aryis ylupebiT iTvleba, ho... kidev is,<br />

rom viRac hyavs mobarebuli. misaxedi.<br />

magram vin, vin.. ver ixsenebs da Tavs<br />

uZlurad hkidebs...<br />

* * *<br />

nia tbidan amodis da pirdapir silaze<br />

wveba. uyvars ase Sebindebulze<br />

banaoba, roca irgvliv TiTqmis<br />

aRaravinaa. Sezlongze dawebebuli<br />

mutruki saTvalavSi Casagdebi araa.<br />

sawyali... mgoni sabolood daSterda.<br />

isev ise zis da TvalmouSoreblad<br />

uyurebs. aqve, sastumroSi ki albaT,<br />

col-Svili elodeba, an SeiZleba coli<br />

saerTod arc hyavdes da misnair xelmocarul<br />

da martoxela megobrebTan<br />

erTad iyos dasasveneblad wamosuli.<br />

aseTebi xom qalTan miaxloebasac ver<br />

bedaven, ara Tu xelis Txovnas.<br />

nia mucelze wevs da grZel kanWebs<br />

aqanavebs. wigni da sarafani moSorebiT<br />

dauyria. mbzinvare Tma svel zurgsa da<br />

jer kidev bavSvur mxrebze ayria, ukve


8 literaturuli gazeTi<br />

<strong>proza</strong> 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

qalur da mrgval dundulebze ki wylis<br />

sveli wveTebi. mere Tavs swevs da zantad<br />

trialdeba. muceli da mkerdi<br />

oqrosferi siliT aqvs dafaruli.<br />

erTi cicqna bikinSic sila Cayria. nia<br />

jdeba da bikinidan silis gadmoyras da<br />

mocilebas cdilobs, amas ise bavSvurad<br />

da amave dros, ise urcxvad<br />

akeTebs, karlsonis asakSi gaCxeril im<br />

sacodavs piri uSreba, sunTqva uxSirdeba<br />

da Sublze oflis msxvili wveTebi<br />

asxams. nia sastiki, sastiki gogoa. adamianebis<br />

grZnobebiT TamaSi uyvars.<br />

aba, TojinebiT TamaSi arc arasdros<br />

hyvarebia. mas arTobs es axladnaswavli<br />

ileTebi. bavSvuri, infantiluri<br />

ancobidan qalur vnebianobaSi gadazrdili<br />

saxifaTo TamaSebi. magaliTisTvis,<br />

aseTi: silis gadmoyrisas bikins<br />

iwevs da TiTebiT sakuTar fisunias exeba.<br />

msxverpli mTlianad Tvalebad<br />

aris qceuli. axla misgan mxolod ori<br />

uzarmazari Tvalia darCenili. nia ki<br />

erTi mayureblis Teatris erTaderTi<br />

personaJia. rols mSvenivrad irgebs da<br />

niWieradac asrulebs. tyuilad xom ar<br />

uvlia skolis dramatul wreSi... Tan<br />

TamaSobs da Tan cdilobs siamovnebac<br />

miiRos. TiTebic nel-nela usveldeba<br />

da patara, vardisfer bageebs Soris<br />

SerCenil silasa da sakuTar wvens<br />

grZnobs...<br />

mayurebeli dambladacemulia,<br />

moZraobis unari saerTod, sabolood<br />

warTmevia. cotac da gulis Setevas<br />

miiRebs. man xom jer kidev ar icis,<br />

visTan aqvs saqme, rom am patara lolitasgan<br />

sruliad Sepyrobili da mojadoebuli<br />

ise daicarielebs jibeebs,<br />

safules da sastumros foieSi mdgomi<br />

bankomatidanac ise moxsnis mTeli wlis<br />

manZilze dagrovil Tanxas, rom misgan<br />

SeiZleba verc veraferi miiRos. magram<br />

axla es scena marTlac rom yvelafrad<br />

Rirs, Tundac mTel sicocxled. da<br />

masac eCveneba, rom es gamaognebeli sa-<br />

Ramo, tbis sanapiroze gawolili da<br />

saRamos bindSi gaxveuli SiSveli da<br />

norCi sirinozi mis cxovrebaSi gaelvebuli<br />

saukeTeso xilva da zmanebaa.<br />

* * *<br />

sawolidan wvril fexebs awyobs da<br />

tumboze dadebul saTvales cxvirze<br />

irgebs. tualetisken mifratunobs. ver<br />

itans am savaldebulo, gazepirebul<br />

moZraobebs – Sardis Sxefebi unitazis<br />

TeTr emalze, civi wyali saxeze, kbilis<br />

jagrisis ritmuli moZraoba<br />

kbilebis zedapirze. gareT mze anaTebs.<br />

damsvenebelTa amao facifucisa da<br />

erTmaneTTan uazro laybobiT Sezavebuli<br />

xmebi ismis. ramdeni, marTlac Sinaarsisgan<br />

daclili, araswori saqmiT<br />

da ritualiTaa savse es cxovreba, ma-<br />

Sin rodesac mis samyaroSi araferia<br />

zedmeti. araferze cdebi. mxolod imas<br />

akeTeb, rac saWiro da mniSvnelovania,<br />

– fiqrobs da nouTbuqs rTavs.<br />

ekranze feradi, 3 ganzomilebaSi<br />

Seqmnili arsebebi Cndebian. daTunam<br />

kidev aTasamde aseTi arseba unda Seqmnas.<br />

iqamde, vidre isini gamravlebas<br />

SeZleben da adamianebs Caanacvleben.<br />

adre daTuna axloblebs cnobili imijebiT<br />

cvlida. mamamisi, miriani briyvi<br />

miki mausi iyo, deda – romelime gamxdari<br />

troli. an Seumdgari da<br />

gamocdaze Caflavebuli sacodavi<br />

alqaji jadoqarTa skolidan. Zmis<br />

mudmivi Cagvrisa da mere mSoblebTan<br />

ostaturad Tavis marTlebis gamo gansakuTrebiT<br />

saZulveli ufrosi daiko<br />

ki sisxlismsmeli vampiri, romelic mxolod<br />

mzis Casvlis Semdeg aCens saku-<br />

Tar Semzarav saxes...<br />

dro rom gavida, daTuna mixvda,<br />

rom realuri arsebebi da maTi suraTxatebi<br />

saerTod ar unda arsebobdnen<br />

da yvelaferi Tavidan, nulidan unda<br />

daiwyos. jer kidev im wertilidan, vidre<br />

RmerTi adams Seqmnida. radgan sul<br />

erTi ujredic rom datovos, es dausrulebeli,<br />

arasrulfasovani adamianuri<br />

buneba mainc dominanti iqneba sxva<br />

danarCenze, misi erTi namcecic ki<br />

aucileblad imZlavrebs, iyvavilebs,<br />

Teona dolenjaSvili<br />

realuri arsebebi<br />

baqteriasaviT gamravldeba da axal<br />

samyarosac iseve gadaWams da walekavs,<br />

rogorc aqamde arsebuls.<br />

nouTbuqSi TavCarguls mobiluri<br />

telefonis zari afxizlebs. ekranidan<br />

TvalmouSoreblad, xeliscecebiT<br />

eZebs telefons da ramdenime gabmuli,<br />

gulisgamawvrilebeli zaris mere, mis<br />

povnas da yurTan mitanas axerxebs.<br />

yurmilis meore mxridan qalis<br />

nerviuli xma ismis.<br />

– daTunaa!<br />

– ho, deda, – uxalisod pasuxobs.<br />

– tbaze Camodi! – mokle brZanebas<br />

isvris meore mxare.<br />

– ar mindaa...<br />

– Camodi, Tore mag leptops meaTe<br />

sarTulidan gadavuSveb!<br />

daTuna uceb ver xvdeba romel<br />

meaTe sarTuls gulisxmobs dedad movlenili,<br />

amJamad tbis napiras gawolili<br />

Waobis troli, magram nouTbuqs<br />

mainc TiSavs da sawolze dagdebul<br />

Sorts icvams. misi amboxi daumorCileblobaSi<br />

ar gamoixateba. radgan is<br />

ubralo, iaffasiani meamboxe ar aris.<br />

daTuna mTeli samyaros gamanadgurebelia,<br />

armagedonia, romelic cecxliT<br />

da maxviliT ki ara, qaunTer streikiT<br />

moevlineba kacobriobas. apokalifsia,<br />

romelic swored maSin da misgan dadgeba,<br />

rodesac da visganac yvelaze naklebad<br />

eliT.<br />

sanapiroze Tavdaxrili, mzis Suqisgan<br />

TvalmoWrili miabijebs. SiSvel<br />

da moZrav xorcis naWrebs Soris nacnob<br />

xorcis naWrebs xedavs da maTken<br />

midis... TviTonac aseTive naWeria, magram<br />

uxorco da fermkrTali. maisurs<br />

ixdis da qolgis qveS jdeba. jer isev<br />

ganuviTarebeli, bavSvuri sxeulidan<br />

susti beWebi amoCria. Tvalebs xuWavs.<br />

TavSi aTasnairi areuli fiqri utrialebs.<br />

– kargi wyalia, wamo, cota mainc<br />

gacure, – eZaxis mama.<br />

– iyos, mere Camoval, – aseve<br />

TvaldaxuWuli pasuxobs. TvalebSi mzisgan<br />

darCenili sinaTlis TeTri wreebi<br />

daudis.<br />

– niaaa, Cemi mzisgan damcavi kremi<br />

sadaa – axla dedis xma uxvritavs yurs<br />

da usiamod iSmuSneba. Tvalebs axels,<br />

saTvales isworebs da misiis pirveli<br />

etapis Sesrulebas iwyebs. warmosaxviT<br />

iaraRs imarjvebs da pirvel samizned<br />

odnav moSorebiT Camomjdar, nayinis<br />

lokviT garTul axalgazrda qals<br />

arCevs. sasxlets TiTs kravs. qals nayini<br />

xelidan uvardeba da gulispirze<br />

ecema. nayinis TeTri, rZiani masa da<br />

gulidan wamosuli sisxli erTmaneTs<br />

ereva, qali yiravdeba, silaSi Tavqve<br />

erWoba, da axla mxolod misi sasacilod<br />

aSverili msuqani fexebi da ukanali<br />

Cans. qula CaTvlilia, daTuna ki<br />

axal msxverplze gadadis da ukve mobilur<br />

telefonze saqmianad mosaubre<br />

mamakacs istumrebs imqveynad.<br />

Semdegi tbidan amosuli mamaa. iqamde,<br />

vidre is jansaRi da sportuli mamakacis<br />

cru imijis ganmtkicebas da<br />

qoSinis dafarvas Seecdeba, Tavs bi-<br />

Wurad gaiqnevs da irgvlivmyofebs wylis<br />

wveTebiT daasvelebs... mere Sezlongze<br />

gawolili, damcavi kremebis<br />

uxvad moxmarebis miuxedavad mzisgan<br />

damwvari da usiamod awiTlebuli dedis<br />

jeri dgeba. nia sadRac mimalula,<br />

magram sad wava... jojoxeTi es Senianebia.<br />

pirvel rigSi, Senianebi da<br />

mere ukve sxvebi. jojoxeTi – es,<br />

zogadad adamianebia. amitom yvela mosaSorebelia.<br />

yvela. uklebliv. ase,<br />

erTmaneTze miyolebiT... daTuna axla<br />

ukve mijriT isvris, misi sasikvdilo<br />

iaraRic Zalas ikrebs da gametebiT<br />

celavs sxvadasxva asakis da sqesis `xorcis<br />

naWrebs~. bevri dayvirebasac ver<br />

aswrebs. gaqcevaze saubari zedmetia.<br />

sanapiro brZolis vels emsgavseba da<br />

gvamebiT ivseba. yvelaferi wiTlad<br />

iRebeba. tbaSi mocuraveebsac advilad<br />

poulobs daTunas msaxvrali xelidan<br />

wamosuli ulevi da ulmobeli tyvia.<br />

daTuna aRtacebulia. aRfrTovanebuli.<br />

yvelaferi mis xelSia da Tavic samyaros<br />

mbrZanebeli hgonia. saTvalis<br />

minebze sisxlis Sxefebi esxmeba. dddd...<br />

ddddd....... ai, es aris namdvili cxovreba.<br />

yvelaze marTali da namdvili<br />

saqme!<br />

sikvdiliT garTuli mklavze viRacis<br />

xelis Sexebas grZnobs da xteba.<br />

arada, SesakrTobi araferia. balaxis<br />

Reros an Citis frTis Sexebas ufro<br />

hgavs. gverdiT xuTiode wlis gogo<br />

udgas da raRacas awvdis. daTuna iaraRs<br />

nela atrialebs da samizneSi misi<br />

patara qeraTmiani Tavi Cans. Tavi aseve<br />

patara, lamazi sxeuliT grZeldeba.<br />

gogos lurji kaba acvia da aseTive<br />

feris TvalebiT uyurebs. SeuZlia axlave<br />

tvini gaasxmevinos da warmosaxviTi<br />

gvamebis ricxvi kidev erTiT gazardos,<br />

magram magram raRacnairi bavSvia,<br />

ai... iseTi... amaT ar hgavs... daTuna<br />

yovndeba, mere iaraRis lulas dabla<br />

xris da braziT ekiTxeba:<br />

– vin xar ra ginda<br />

gogona arafers pasuxobs. mxolod<br />

uRimis da patara muWs uwvdis. xelSi<br />

raRac uWiravs. albaT, mxolod misTvis<br />

saintereso da mniSvnelovani. muWs xsnis<br />

da daTuna xedavs, rom xelisgulze<br />

sanapiroze napovni sxvadasxva feris<br />

kenWebi uwyvia. sveli kenWebi mzeze prialebs<br />

da iseTi Cans, rogoric sinamdvileSi<br />

sulac ar aris. patara, suleli<br />

bavSvi...<br />

* * *<br />

– ra lamaziaa. madloba. ra yvavilia<br />

– georginus alentus... Ria wiTeli<br />

Seferilobis. izrdeba mTis ferdobze.<br />

gansakuTrebiT xSirad gvxvdeba tbebTan<br />

da wyalsacavebTan. damtverva xdeba<br />

weliwadSi erTxel. Sedgeba Reros,<br />

butkosa da gvirgvinisgan.<br />

– marTla botanikosi xar<br />

– ara, es ise... simarTle rom giTxra,<br />

warmodgena ar maqvs ra yvavilia, –<br />

mxrebs iwuravs mika da gemrielad mokiskise<br />

qeTas RimiliT ucqeris.<br />

– ai iqiT ki... gTxovT, gamomyveT, –<br />

rolSi Sedis mika, – gansakuTrebuli<br />

endemuri jiSebi xarobs, romelTac mxolod<br />

am adgilebSi SevxvdebiT. gindaT,<br />

patara botanikuri turi movawyoT...<br />

– mxolod am adgilebSi xarobs endemuri...<br />

– ho, da kidev odnav siRrmeSi, – mika<br />

qeTas xelkavs gamosdebs, – fexi miwaSi<br />

Tu geflobaT, SemiZlia xelSi ayvanilic<br />

gataroT, turis RirebulebaSi<br />

Sedis.<br />

qeTa Tavs ukan agdebs da xmamaRla<br />

kiskisebs. mika garemos aTvalierebs.<br />

sakmaod Rrmad Semosulan. aqedan<br />

aRarc gza Cans da aRarc damsveneblebis<br />

xmebi ismis..<br />

* * *<br />

– mika, aq xar sad xar gamiRe! –<br />

oTaxis karze akakunebs lana. aravin<br />

pasuxobs. nomerSi aravinaa da gabrazebuli<br />

lana CanTaSi iqeqeba. magram<br />

gasaRebs ver poulobs. mSieria, daRlilia<br />

da oTaxSi Sesvla unda, banaoba,<br />

yavis daleva... saSineli dRe hqonda.<br />

mTeli dRe marto ixetiala. nia dilidanve<br />

gauCinarda, naSuadRevs mikac<br />

sadRac wavida da aRar gamoCenila,<br />

daTuna xom saTvalavSi Casagdebic<br />

araa... gind iyos, gind ara. bolos da<br />

bolos, Seisrutavs kompiuteris monitori<br />

da eg iqneba, isedac didi xania<br />

eCveneba, rom es bavSvi procesoridan<br />

warmoiSva, da ara misi saSvilosnodan...<br />

terasazec marto ijda. oficiants<br />

TiTqmis mTeli saaTi eloda, Tan kani<br />

saSinlad ewvoda da saidanRac mofrenili<br />

da Sokoladgadasxmuli nayinis<br />

gaziarebas mowadinebuli krazanebis<br />

mogeriebas amaod cdilobda. am cocxiviT<br />

gafarCxuli bungaloebis da TviTkmayofili<br />

reptiliebiT gavsebuli<br />

sastumros atana xom saerTod aRar<br />

aqvs... mokled, yvelaferi aRizianebs,<br />

nervebs uSlis... da axla daketil kar-<br />

Tan dgoma, CanTaSi qeqva da gasaRebis<br />

uSedego Zebna gansakuTrebiT acofebs.<br />

CanTidan nivTebs Zirs yris. gasaRebi<br />

maT Soris ar aris. lana mobilur<br />

telefons avlebs xels, gamalebuli<br />

krefs qmris nomers da pasuxis molodinSi<br />

cal fexs mouTmenlad akakunebs.<br />

`mobiluri telefoni gamorTulia an<br />

gasulia momsaxurebis zonidan~, – amcnoben<br />

mSvidi, teqnikuri xmiT. lana<br />

kibeebze Carbis. Tan isev da isev krefs<br />

nomers, xolo telefoni isev da isev<br />

gamorTulia. lana jer tbaze gasvlas<br />

da qmris moZebnas apirebs, magram xvdeba,<br />

rom orTqlis gamoSvebas merec<br />

moaswrebs da gacilebiT ioli axla<br />

konsierJis povnaa, romelic princip-<br />

Si iqve dgas da lana mas gasaRebis dublikats<br />

sTxovs.<br />

nomerSi Sesuli Sxapis qveS dgeba.<br />

Tbili wylis Wavli cota amSvidebs da<br />

daRlilobasac uxsnis. magram mzisgan<br />

damwvari kani isev ise ewvis da cota<br />

xnis win gaRizianebuli nervuli<br />

sistemac bewvaSlili katasaviT<br />

ajagruli da zambarasaviT daWimulia...<br />

abazanidan gamosuli sigarets<br />

ukidebs, mere pirsaxocs ixsnis, sarkis<br />

win dgeba da Sig ixedeba. axla arc sakuTari<br />

garegnoba moswons. mxrebze<br />

aqerclili kani, xSiri Rebvisgan daTxelebuli<br />

sveli Tma da moSvebuli mkerdi.<br />

bungaloebidan niavs musikis xma<br />

moaqvs, viRacebi erTobian, icinian,<br />

erTmaneTi uyvarT... an hgoniaT, rom<br />

uyvarT... lana ki grZnobs, rom misi dro<br />

midis, ileva... Tanac ise, rom veraferi<br />

moaswro, xeli verafers gamosdo, sakuTar<br />

Tavs da survilebs verafriT<br />

daewia... grZnobs, rogor martoa,<br />

rogor aravis ainteresebs arc is da<br />

arc misi moSvebuli mkerdi, damwvari<br />

kani da uimedod Camoclili dro...<br />

lanas guli ewureba. ver gaugia,<br />

ratom gamovida ase, ratom ver moxvda<br />

saWiro dros saWiro adgilas, an ratom<br />

Sexvda mxolod maT, vinc misi<br />

dafaseba da misi survilebis asruleba<br />

ver SeZles. ratom ar iyvnen isini mis<br />

mimarT mosiyvaruleebi, mzrunvelebi,<br />

keTilebi, erTgulebi...<br />

lana ver xvdeba. SeiZleba imitom,<br />

rom mxolod sxvebis gansja SeuZlia da<br />

arasdros ufiqria imaze, ratom Tama-<br />

Sobda yovelTvis cal karSi da ar sTxovda<br />

sakuTar Tavs igives.. iyo ki Tavad<br />

sxvebis mimarT aseTi imsaxurebda<br />

ki sapasuxo siyvaruls.. magram lanas-<br />

Tvis es xom isedac cxadia. isedac naTelia...<br />

da meti fiqrisTvis, analizisTvis,<br />

gansjisTvis arc dro yofnis,<br />

arc moTmineba. mxolod mouTokavi<br />

brazi axrCobs, sigarets saferfleSi<br />

mTeli ZaliT asress da kidev erTxel<br />

krefs Tanamecxedris telefonis nomers..<br />

* * *<br />

– vaimee, nemsiylapia!– kivis qeTa.<br />

yasidad SeSinebuli saxe aqvs da patara,<br />

umweo gogosaviT xtis adgilze. am<br />

dros ZuZuebi ise uTrTis, rom lamisaa<br />

kabidan bocvrebiviT amouxtes. yvelaze<br />

saxifaTo mweris Semosevebisgan<br />

damcveli raindic umal mis gverdiT<br />

Cndeba. magram nemsiylapia ukve maT<br />

Tavs zemoT artyams wres da uCinardeba,<br />

mikas ki isRa darCenia SeSinebuli<br />

Tanamgzavris damSvideba scados...<br />

qeTa fiWvis xes miyrdnobia, saxe awiTlebia<br />

da sunTqva gaxSirebia. wiTeli<br />

likris sarafanSi gamokruli mkerdic<br />

ise mRelvared aud-Caudis... mika<br />

grZnobs, rom sul ramdenime wamSi maTi<br />

botanikuri turi warmatebiT gadaizrdeba<br />

seqs turSi da sasiamovno<br />

molodinis talRa jer tvinis Sesabam-


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

is ujredebze da mere ukve wels qvemoT<br />

urtyams.<br />

* * *<br />

bebes patara fexebi aqvs da patara<br />

nabijebs dgams. sastumros win dagebuli<br />

filebi ki didebia da bebe ise<br />

siaruls ver axerxebs, rom TiTo ujra-<br />

Si TiTo fexi Cayos. mama amas namdvilad<br />

SeZlebda da isini erTad daiTvlidnen<br />

yvela filas. magram mama aq ar aris.<br />

SeiZleba oTaxSi sZinavs, an sadme, bungaloSi<br />

zis. da bebec Tavis gzas miuyveba.<br />

bebe martoa. bebe xSiradaa marto.<br />

zogjer es moswons, zogjer ara. axla<br />

ar moswons da unda, Zalian unda vinme<br />

movides da erTad daiTvalon gza.<br />

bebe gamvlelebs uyurebs. yvela<br />

masze maRali da didia. midian, modian<br />

da aravin cdilobs masaviT sworad,<br />

filebze fexis dadebiT iaros. bebe<br />

oxravs, trialdeba da tbisken miabijebs.<br />

ver xvdeba ratom amboben, rom<br />

wyali saSiSia. maSin roca wyali lamazia,<br />

lurjia da bebec SigniT sarkesaviT<br />

Cans.<br />

* * *<br />

telefoni isev gamorTulia. samagierod<br />

kari iReba. `mobrZanda!~ – uxaria<br />

lanas, magram momzadebuli teqsti<br />

pirze aSreba, radgan oTaxSi nia<br />

Semorbis.<br />

– aq xar, de<br />

– me ki aq var, Tqven sad dadixarT<br />

daTuna sad aris mamaSeni ar ginaxavs<br />

– vcuravdi. daTuna kide xo ici sadac<br />

iqneba. kompiuterSiii..<br />

– mika<br />

– me ra vici. sayidlebze ar midiodiT<br />

– nia karadidan jinsebs da maisurebs<br />

yris.<br />

– sad<br />

– raRac sayidlebze. eg da qeTa davinaxe<br />

manqanaSi sxdebodnen da megona<br />

Senc iq iyavi.<br />

– raa<br />

– au, Tavi damanebe ra, de... ravi me, –<br />

lanas isteriul kivils SeCveuli nia<br />

odnavac ar krTeba, mxolod is unda,<br />

rom deda wamiT mainc moicilos, raTa<br />

sarafanSi Semaluli fulis CanTaSi Se-<br />

CurTva da damalva moaswros.<br />

* * *<br />

mika cal xels qeTas afuebul mkerdze<br />

adebs, meores welze xvevs. mis<br />

mklavebSi moqceuli qeTa Tvalebs xu-<br />

Wavs. sadRac, maT zemoT Citebi stvenen<br />

da mikas wamiT eCveneba, rom qeTas tu-<br />

Cebs fiWvis xis kevis gemo dakravs.<br />

odnav momwaro, grili, aromatuli... am<br />

gemos mziani velebis, dabinduli tyeebis,<br />

keTili zRaprebis, Tavbrudamxvevi<br />

saqanelebis da sadRac wlebis siRrme-<br />

Si Cakarguli udardeli bavSvobis aromati<br />

sdevs. mika bednieria, magram wamiT,<br />

radgan gemo swrafadve qreba, bavSvobis<br />

umanko mogonebebic ukvalod,<br />

ukanmouxedavad garbian da mas axla<br />

sul sxva suraTebi da vnebis oxSivari<br />

cvlis. qeTa vnebianad kvnesis, mikas siamovnebisgan<br />

Tavbru esxmis, qeTas gadaxsnil<br />

mkerdze ewafeba. xelebs kabis<br />

qvemoT ucurebs...<br />

* * *<br />

lanas TavSi axla aTasobiT nemsiylapia<br />

Camjdara da uamrav wvril, wamaxul<br />

nemss erTdroulad arWobs. sigarets<br />

xeliskankaliT ukidebs da<br />

aivnidan ixedeba. moRalateebi! moRalateebi!<br />

mkvlelebi!!! – gamalebiT<br />

ukakunebs tvinSi da lanac lamis aris<br />

SeiSalos. ukve sabolod darwmunebulia,<br />

rom qmarma gawira. daufiqreblad<br />

uRalata, Tanac visTan... albaT, ase saxldebian<br />

adamianis sulSi demonebi,<br />

fiqrobs TavisTvis da sakuTari Tavis<br />

eSinia... ufro swored im ucxo sxeulis<br />

eSinia, romelic SigniT Casaxlebia,<br />

gul-mucelSi utrialebs da gareT gamoSvebas<br />

sTxovs. karTan misul niasac<br />

bundovnad xedavs. nias ukve mouswria<br />

im leRvisgan mocemuli fulis Tavis<br />

patara CanTaSi, bloknotebsa da<br />

tansacmelebs Soris SeCurTva, axali<br />

maisuris gadacma da wasasvlelad momzadebac.<br />

– sad midixar – lanas sakuTari<br />

xmac eucxoeba.<br />

– sad da gareT... gavivli.<br />

– darCi aq. gTxov, – lanas axla xmis<br />

awevis unaric ar aqvs.<br />

– kai ra, aq ra minda aq ra vakeTo,<br />

de male moval, – nia dedis pasuxs<br />

aRarc elodeba, kars saswrafod ijaxunebs<br />

da kibeebze Carbis.<br />

nia kmayofilia. fuli, amqveynad<br />

yvelaze saWiro ram, misTvis Zalian<br />

advilad iSoveba. marTalia, vidre<br />

srulwlovani ar gaxdeba, calke cxovrebas<br />

ver SeZlebs, magram cotasac<br />

moiTmens. iqamde daagrovebs, SeiZleba<br />

binis yidvac moaxerxos, manqanis... bungaloSi<br />

Sedis. barTan, maRal skamze skupdeba.<br />

koqteils ukveTavs. wrupavs da<br />

barmens mxiarulad eWyaneba. musikas<br />

beWebs da tans ayolebs. lamazad irxeva.<br />

mopirdapire magidasTan Camomsxdari<br />

tipebi erTxmad miSterebian. nia<br />

maTken ixedeba da icinis...<br />

* * *<br />

bebes axali TamaSi aqvs – gaCerobana.<br />

iseTi TamaSia, sul martomac rom<br />

SegiZlia iTamaSo. bebe sanapiroze zis,<br />

silas peSvSi igrovebs da silis saaTiviT<br />

cris. cris nela, nela... mere muSts<br />

kravs da dro Cerdeba. TviTonac irindeba,<br />

SeSdeba. odnavadac ar irxeva da<br />

grZnobs, rogor iWers romeliRac gansakuTrebul<br />

wams. rogor trialebs am<br />

wamis SuagulSi da mis hermetul,<br />

xaverdgamokrul SigTavsSi sakuTari<br />

Tavisa da garemomcveli samyaros Secnobas<br />

cdilobs.<br />

dro Cerdeba. da drosTan erTad<br />

yvela da yvelaferi mis irgvliv da<br />

garSemo: daRlili dedamiwa orbitaze,<br />

Camavali mze caze, meTevzis ankesze wamogebuli<br />

Tevzi wyalSi, lokokinebis<br />

xocvaSi garTuli patara biWebi qvebiT<br />

xelSi, deda da msuqani miki mausi<br />

sadRac tyeSi, aryis sirCaze xelwavlebuli<br />

da akankalebuli mama romeliRac<br />

bungaloSi, sakuTari venebis gadaserviT<br />

dakavebuli qali sastumros romeliRac<br />

nomerSi, realuri arsebebi miwaze<br />

da virtualurebi – daTunas Tav-<br />

Si..<br />

da bebes uxaria, radgan xvdeba rom<br />

gansakuTrebuli unari aqvs. rom erTaderTia,<br />

visac es SeuZlia. rom SeuZlia<br />

gaCerobanas TamaSi sxvebsac aswavlos.<br />

da Tu ase moxdeba, adamianebi siberes<br />

da sikvdils daiviwyeben. droSi,<br />

rogorc SuqniSanTan, ise gaCerdebian.<br />

gaCerdebian da daicdian... ukeTes<br />

dromde, ukeTes wamamde... dafiqrebamde,<br />

sinanulamde, Secvlamde...<br />

* * *<br />

lana xvdeba, rom venebis gadaWra<br />

metismetad mtkivneuli iqneba da amis<br />

Zala ar aqvs. arada, Tavidan TiTqos<br />

swored es undoda. undoda tkivili<br />

mieyenebina sakuTari TavisTvisac da<br />

oTaxSi SemosulTaTvisac Semzaravi<br />

suraTi daexvedrebina. magram samarTebelma<br />

kani auwva Tu ara, SeCerda... axla<br />

sxva gzas eZebs da tumbos ujraSi Cagdebuli<br />

saZile wamlis SuSa axsendeba.<br />

iRebs. SuSidan abebs xelisgulze iyris<br />

literaturuli gazeTi<br />

da uyurebs... Tvalebi cremliT evseba.<br />

sakuTari Tavi ecodeba. magram brazisgan<br />

gonebadabinduli Svilebisa da qmrisaTvis<br />

ukeTesi samagieros mofiqrebas<br />

ver axerxebs da xelisgulze<br />

dayril abebs saswrafod ylapavs.<br />

ramdenime wami ase zis. momavali<br />

SurisZiebis suraTebiT tkbeba. mere<br />

dgeba. furcelsa da kalams iRebs da<br />

ukanaskneli, yvelaze sasowarkveTili,<br />

sastiki da gamanadgurebeli sityvebis<br />

dasawerad emzadeba.<br />

* * *<br />

mika axlaRa grZnobs, rom miwaze<br />

dawolils naZvisa da fiWvis wiwvebi<br />

zurgze Cxvleten da qeTas sxeulisgan<br />

ganTavisuflebas da wamojdomas cdilobs.<br />

unda Tavi gaimxnevos, magram ar<br />

gamodis. ratomRac, yvelaferi rigze<br />

araa. ara, Tavidan TiTqos yvelaferi<br />

kargad iyo, arc Tavi Seurcxvenia da<br />

qeTamac ase Tu ise, misi molodini<br />

gaamarTla da daakmayofila. magram<br />

bolo wamebSi raRac daemarTa. ai, danayrebis<br />

pirs yvelaze gemriel lukmas<br />

rom elodebi da am dros raRac ugemuri<br />

da mZaRe gemosi Segyveba... amitom<br />

wevs axla raRacnairad moSvebuli, moloSili<br />

da sakuTari Tavis danaxvac ar<br />

unda. magram aq Zili ar gamodis da ise<br />

kidev vis sad daemalebi, yvelaferi<br />

aucileblad sakuTar sxeuls da fizikur<br />

arsebobas gagaxsenebs... wiwvebi<br />

zurgs giCxvlets, xelze WianWvelebi<br />

gacocdeba, naxevrad SiSveli qeTa ki<br />

mTeli ZaliT getmasneba da Seusveneblad<br />

titinebs.<br />

`ra iqneba cota xniT rom gaCumdes.<br />

yvela qali erTnairia.” – fiqrobs<br />

moRuSuli da sanapiroze mitovebuli<br />

Tanamecxedre axsendeba. masTan erTad,<br />

ra Tqma unda, mosalodneli Cxubic,<br />

skandalic da risxvis qarborbalebic...<br />

kidev ufro iRuSeba. qeTac<br />

lanas saxels axsenebs. rogorc Cans, mis<br />

mravalricxovan naklTa sistemas<br />

ganixilavs. mika qalebis sulmokleobaze<br />

brazobs. axla ukve arc qeTas danaxva<br />

SeuZlia. amitom zemoT ixedeba. cas<br />

uyurebs da romeliRac saRamos Citis<br />

stvenas ayuradebs. `iav, via. kruuu~ –<br />

iZaxis Citi. mere motivs cvlis da mikas<br />

eCveneba, rom Citi mis saxels iZaxis,<br />

TiTqos zemodan dahyurebs da ajavrebs:<br />

`mi-ka, mi-ka, uuu.. mika, mika, mowyenilo<br />

da gasuqebulo miki mauso...”<br />

mika kidev ufro maRla wevs kisers<br />

da cdilobs Citi dainaxos. ai, isinic,<br />

caSi mofrTxiale Citebi – yvelaze<br />

lamazi da srulyofili arsebebi. xeebis<br />

totebSic uamravi didi da patara<br />

Citis budea gaxlarTuli da gakvirvebuli<br />

mika xedavs, rom budeebSi bavSvisTaviani<br />

Citebi da CitisTaviani bavSvebi<br />

sxedan...<br />

<strong>proza</strong> 9<br />

* * *<br />

bebe isev sanapiroze zis da caSi<br />

iyureba. caze Rrublebi midian da bebes<br />

xels uqneven. bebe fiqrobs, rom albaT,<br />

Rrublebze dajdoma da gaseirneba Sei-<br />

Zleba. ra kargi iqneboda... da bebe viTom<br />

RrublebSia, bebe cazea..<br />

mere bebes caSi cqera wyindeba da<br />

kenWebis Segrovebas iwyebs. lurj, yvi-<br />

Tel, mwvane kenWebs agrovebs. aq yvelaze<br />

lamazi kenWebia. napirzec lamazebia,<br />

magram wyalSi kidev ufro feradebi<br />

da lamazebi. bebe napovn kenWebs<br />

kabis jibeebSi iyris da grZnobs, rogor<br />

mZimdeba. nela miabijebs. axla yvelaze<br />

Zlierma qarmac rom dauberos, bebes<br />

mainc ver waiRebs. radgan bebe miwazea.<br />

bebe miwisaa...<br />

sadRac bayayebi yiyineben. bebes ainteresebs,<br />

rogor Cerdebian wylis<br />

zedapirze bayayebi. iqneb wyalze ase,<br />

bayayiviT sasacilod rom Cajdes, Tavadac<br />

SeZlos... yi-yi... bebe tbaSi Se-<br />

Cril did qvaze dgeba da tbisken ixreba.<br />

qva prialaa da zed fexi curavs. bebe<br />

Cerdeba da wyalSi iyureba. sakuTar<br />

dabrecil saxes uyurebs da ecineba.<br />

xvdeba, rom wyali saSiSi ar aris. bebe<br />

axla wyalzea, bebe wylisaa...<br />

* * *<br />

lanas win furceli udevs, xelSi<br />

kalami uWiravs da werilis daweras<br />

cdilobs. magram sasowarkveTis da<br />

mrisxanebis pirvel, yvelaze mZlavr<br />

talRas ukve gauvlia da lanac saWiro<br />

sityvebs eZebs. gareT ixedeba. saRamovdeba<br />

da oTaxi Camavali mzis rbili<br />

SuqiT ivseba. niavs saidanRac axladgaWrili<br />

sazamTros suni moaqvs da<br />

lanas uceb Tavisi sazamTrosferi pareo<br />

axsendeba. misi ulamazesi, guCis<br />

firmis pareo! eZebs... karadaSi ar aris.<br />

CanTaSi ar aris. ra sawyenia... ra Tqma<br />

unda, sanapiroze darCa...<br />

amasobaSi brazi TiTqmis bolomde<br />

gadis, ifanteba da lana tumboze dadebul<br />

wamlis SuSas uyurebs. `me mgoni,<br />

bevri davlie~, – fiqrobs cota ar iyos<br />

SeSinebuli. albaT, jobs kuWi amoirecxos,<br />

an sulac, eqims daurekos...<br />

Sida telefoniT sastumros administratoris<br />

telefons krefs da eqims<br />

iZaxebs. mere win dadebul furcels<br />

xedavs da axsendeba, rom ojaxis wevrebisTvis<br />

gamosaTxovari werili unda<br />

daewera. `sanapiroze pareo damrCa~, –<br />

wers. Rrmad oxravs, savarZelSi jdeba<br />

da fexebs daRlili werosaviT kecavs.<br />

* * *<br />

Tengos saRamoebi tyupiscalebiviT<br />

hgavs erTmaneTs. ufro swored, es<br />

amaT hgoniaT, rom TengosTan araferi<br />

xdeba. arada, guli aTasi ambiT aqvs<br />

savse. aTasi ambiT, dardiT, TavgadasavliT.<br />

da yovelive amis gaZlebas,<br />

gamklavebas, damarcxebas sasmeliT<br />

cdilobs. yvelafers rom Tavi davaneboT,<br />

rogoria yovel saRamos kidobanSi<br />

ijde da gardauval warRvnas<br />

elodebode. Tengoc Wiqas Wiqaze clis<br />

da dabinduli TvalebiT iyureba saku-<br />

Tar TavSi. sasmelSi CaZiruli ambebi<br />

fskerisken midian da basri, gulismWreli<br />

pirebi ublagvdebaT. kidobani irweva,<br />

akvaniviT irweva... Tengo Tvalebs<br />

xuWavs da mSvidad Tvlems. ra kargia,<br />

roca yvela tkivili gayuCebulia, yvela<br />

warRvna dasrulebuli da mosaxdenic<br />

momxdari...<br />

Tengo Tvlems da axla masTanac<br />

Cerdeba dro, magram mxolod masTan.<br />

sxva yvelaferi isev brunavs, isev<br />

moZraobs da misi barbarec dadis, dadis,<br />

patara fexebiT qvidan qvaze gadadis.<br />

tba Rrmavdeba, wyalic muqdeba,<br />

Tumca kenWebi jer isev Cans.<br />

da ra saocaria.. bebe am sanapiroze,<br />

da albaT mTels msoflioSi, yvelaze<br />

lamaz kenWs xedavs. yvelaze mSvenier,<br />

gluv, kriala qvas. swored iseTs, im<br />

Zalian gamxdar, yovelTvis mowyenil<br />

saTvalian biWs rom moewoneboda. bebes<br />

Zalian unda am qvas miwvdes da mowyenili<br />

biWi gaamxiarulos. gaaRimos. qvas<br />

albaT advilad miwvdeba. cota Rrmad<br />

Tu Cayofs xels, miwvdeba... bebe ixreba<br />

da wyalSi kvlav misi patara, dabrecili<br />

saxe Cans. bebe xels wyalSi yofs.<br />

wyali ireva da misi saxe qreba. wyali<br />

sarke ar aris da imitom... marTalia,<br />

wyali sarke ar aris. wyali Rrmaa. samagierod,<br />

wyali Tbilia, qvebi –<br />

lamazi. ca – cisferi. miwa – mwvane. da<br />

bebe bednieria. bebe yvelganaa... bebe<br />

yvelasia...


10 literaturuli gazeTi<br />

<strong>proza</strong> 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

daviT gorgilaZe<br />

moTxroba Cegurebis landebi<br />

`erTi moTxrobis konkursis~<br />

Jiuris mier mowonebuli<br />

Cegurebis gvari, im adgilze, sadac<br />

imxanad da bolo samasi Tu oTxasi wlis<br />

manZilze saxlobda, romeliRac momTabareebs<br />

Cayva, magram Tavad Cegurebi mom-<br />

Tabareebi ar iyvnen, aramed saxelovani<br />

gvarisani da adgil-mamulis patron-ganmgebelni,<br />

cnobilni TavianTi jiSiani<br />

Zroxebis fermiTa da ugemrielesi yvelis<br />

damzadebis ostatobiT. yvelaze didi ostati<br />

ki zanduk Ceguri yofila, gvaris Tvali,<br />

pativsacemi batoni, legendebis moyvaruli,<br />

TumcaRa sibereSi cota goneba<br />

areoda am legendebis gamo. Zveli adgil-mamulebidan<br />

ayris namdvili mizezi<br />

STamomavalTagan aRaravin icoda. zogi<br />

ambobda im adgils Wiri moedo, TiTqmis<br />

yvela Zroxa gauwyvita da isinic darCenil<br />

saqonelTan erTad gamoeqcnen ubedurebaso.<br />

imasac ambobdnen, zanduk Ceguri<br />

sabolood gadadga Wkuidan, winaprebis<br />

sulebi aRar asvenebdnen da imitomac<br />

aiyara TavianTi fuZidano. isao, esao, magram<br />

vinmes gadaWriT eTqvas, amisa da amis<br />

gamo gadmosaxldneno - egeTi ar yofila.<br />

Cegurebi fxiani xalxi iyo. advilad<br />

uRebdnen saqmes alRos. sadac dasaxldnen,<br />

iqac advilad moikides fexi. Zroxebic<br />

isev moamravles da fermac saucxoo<br />

gamarTes. yvels xom mTlad saucxoosa da<br />

gansakuTrebuli gemos mqones amzadebdnen.<br />

magram erTi sagvareulo nakli Tu<br />

wyevla ara da ar asvenebdaT: magaT kaceb-<br />

Si xSiri iyo Wkuidan gadadgoma da kidev<br />

erTi - yvelani crumorwmuneebi iyvnen.<br />

mamlis xma rom cota adre SemoesmebodaT,<br />

rame ambavs daukavSirebdnen xolme. Zroxa<br />

Tu Cveulze mets moiwveleboda - amasac<br />

gamoabamdnen kuds, magram saqme isaa, es<br />

crumorwmuneoba iqneb mTlad crumorwmuneoba<br />

arc iyo, radganac maTi varaudebi<br />

xSirad marTldeboda. crumorwmuneoba<br />

ki ara, misnobis niWi ufro iyo. Taobebi<br />

midioda, zogi SeiSleboda, zogic sagvareulo<br />

wyevlas gadaurCeboda. erTi kia,<br />

yvelis damzadebaSi yvelani ostatebi<br />

oTar WilaZis erTi wigni maqvs _<br />

nacrisferydiani, vazisa da broweulis<br />

wnulis (`vazic, CuqurTmac da<br />

salamuric~) stilizebuli ornamentiT,<br />

taZris reliefs rom<br />

mogvagonebs. TiTqos es garekanic<br />

mTlianad taZris fasadi iyos da is,<br />

rac am ubralo da sada (qarTul) CuqurTmiT<br />

Semkul kedels miRma imaleba,<br />

is samyaro, romelic umTavressa da<br />

yvelaze faseuls _ maRal sulierebasa<br />

da sulier siRrmeebs aerTianebs.<br />

am wigniT (1974 welsaa gamocemuli)<br />

odesRac gamexsna oTar WilaZis samyaro.<br />

Semdeg didi dro gavida. dRes `gulis<br />

meore mxares~ (ase ewodeba wigns)<br />

aTobiT tomi umSvenebs mxars, romlebsac<br />

bolo erTi wlis (oTar WilaZis<br />

gareSe erTi wlis!) ganmavlobaSi oTxi<br />

(oTxi!!!) axali gamocema Seemata.<br />

esaa _ `leqsebi da poemebi~ (gamomcemloba<br />

`pegasi~; gamoica saqarTvelos<br />

kulturis, ZeglTa dacvisa da<br />

sportis saministros mxardaWeriT) da<br />

sagangebod gavusvam xazs _ gamomcemloba<br />

`inteleqtis~ proeqtis farglebrecenzia<br />

ana maWaraSvils, romlis naCuqari<br />

xec Cems sawer magidaze dgas<br />

iyvnen da legendebi da arakebi itacebdaT.<br />

obadia Cegurs babuisagan bevri ram<br />

gaegona, es ki yvelaze metad daxsomeboda:<br />

Cvens mxareSi cas rom Warxlisferi<br />

daedeba, im dRes erTi vinme Cveni mxaridan<br />

qveynierebas gamoeTxovebao. obadias<br />

es axsovda, magram marTali iTqvas, rCeuli<br />

yuradReba babuis naTqvamisTvis arasodes<br />

miuqcevia, miTumetes Tavisi TvalebiT<br />

hqonda nanaxi, rogor SeiSala sibereSi<br />

tonton Ceguri da isic unda iTqvas,<br />

rom obadia pirveli ymawvili iyo gvar-<br />

Si, romelic gulgrilad xvdeboda mamlis<br />

naadrev yivilsaca da Zroxis curis guluxvobasac.<br />

„ujiSo vinmea. eg Ceguri arcaa.“ - ambobda<br />

obadias mama, roca ymawvili crumorwmuneobaSi<br />

mxars ar aubamda. obadia<br />

marTlac aravis hgavda gvarSi. is ki ara,<br />

Sesaxedad pirwavardnili mamamisi rom ar<br />

yofiliyo, SeiZleba heqtors colis upatiosnobac<br />

eTqva. magram isicaa, rom obadiac<br />

Cinebuli ostati iyo yvelis saqme-<br />

Si. amaSi ki namdvili Ceguri eTqmoda.<br />

is dRe iyo obadia cxrametisa rom Seiqna.<br />

im dilas jer iyo da mamalma daTqmul<br />

dros bevrad daaswo, mere ki fermis yvelaze<br />

gamxmarma Zroxamac ki imdeni moiwvela,<br />

sami-oTxi dRis sanacvlo iqneboda.<br />

ojaxs es ambavi cudad eniSna, magram Tavad<br />

ymawvils egeTebis ar sjeroda da arc<br />

yuri daugdia didad.<br />

ho, marTalia cota rTuli iyo obadias<br />

crumorwmuneobis ambebSi gaxlarTva,<br />

magram roca saRamoxans imaT mxareSi cas<br />

erTbaSad gadaekra Warxlisferi, ymawvils<br />

ki babuis naambobi da dilandeli ambebic<br />

gaaxsenda, aq ki Seyoymanda. aq dadardianda.<br />

...babuisgan isic gaegona, roca ca<br />

gaWarxldeba, sikvdilisaTvis ganwiruls<br />

kanis feric Seecvlebao. amis gaxsenebaze<br />

obadia saxlSi SurduliviT Sevarda da<br />

lela oCiauri<br />

sarkisken gaeqana. saxe rom Caaxeda, ucnauri<br />

veraferi SeniSna, magram mere mTlad<br />

gaSiSvlda. TiTqos nakverCxalze Sebraweso,<br />

mTeli tani gawiTleboda.<br />

obadias cxrameti weli dasWirda, raTa<br />

sagvareulo wesisa erwmuna, magram gviani<br />

ki iyo, im saRamos ueWvelad ganutevebda<br />

suls. amas Seegua, magram imazeRa edardeboda,<br />

sikvdili rogor dadgeboda. neli<br />

sikvdilis sikvdiliviT eSinoda. Tan ojaxsac<br />

verafers eubneboda. eSinoda. rogori<br />

saTqmelia!<br />

sxvas rom verafers gaawyobda, gadawyvita<br />

Rirseulad Sexvedroda sikvdils.<br />

romeli Ceguri momkvdara uRirsad!, magram<br />

ar icoda ra gaexada mis ukanasknel<br />

saqmed - ra iyo Rirseuli saqme.<br />

gana bevri ram emarjveboda - marto<br />

yvelis keTeba, magram sikvdilis piras myofs<br />

ar undoda ukanaskneli rasac Seqmnida,<br />

erTi Tavi yveli yofiliyo. sxva unda<br />

moefiqrebina. fiqrobda da balbala moafiqrda.<br />

balbala fer-xorciani gogo iyo, mkerdic<br />

Cegurebis ZroxebisaviT savse hqonda,<br />

Tma - oqrosi. rac mTavaria balbalac<br />

im adgilebSi cxovrobda da dRe ar gavidoda<br />

ise, obadiasTvis sxvanairad ar Seexeda.<br />

marTalia ymawvili kaci qalebis<br />

ambavSi sruliad gamoucdeli iyo, magram<br />

sxvanairi gamoxedva da sxvanairi mixvramoxvra<br />

ar eSleboda. egeTebs cnobda.<br />

cnobda da mere erTbaSad gauxurdeboda<br />

sisxlica da xorcic.<br />

sxva rom veraferi moifiqra, gadawyvita<br />

balbalasTan gaetarebida mTeli dar-<br />

Cenili cxovreba - anu erTi saRamo. arc<br />

ki.<br />

balbala sixaruliT gamoegeba gareT.<br />

guldasmiTac mousmina, anugeSa kidec.<br />

ymawvils survilebs miuxvda da amasac<br />

gagebiT moekida. obadias xeli xelSi Caido<br />

da mkerdze miikra, biWma isic gaifiqra: balbalas<br />

mkerdze mofereba swored is saqmea,<br />

romelic WeSmaritma Cegurma sikvdilis<br />

win unda akeToso. mere dabla-dablac<br />

miyvnen da iyvnen erT ambavSi, sanam<br />

ymawvilma iqamde arnaxuli grZnoba ar ganicada.<br />

obadias Tan esiamovna, magram Tan<br />

SeeSinda: albaT aseTia sikvdili, miaxlovdebao,<br />

wamovarda da im mxaris mRvdel-<br />

Tan gavarda, raTa Sendoba eTxova da sufTa<br />

wardgeniliyo gamCenis winaSe. mRvdeli<br />

is-is iyo daZinebas apirebda, magram<br />

vin acada - wesad iyo, miTumetes im mxareSi,<br />

mRvdels Cadenili codvis gamo<br />

simkacre gamoeCina da mosananieblad<br />

raime sasjeli mieca kacisTvis, magram<br />

obadia wuTi-wuTze unda momkvdariyo da<br />

mRvdelmac veRar gariska. Tan icoda magaTi<br />

gvaris ambavi. iolad Seundo.<br />

Warxlisferi cis ambavi mTlad naRdi<br />

ver gamodga. obadia im saRamos ar momkvdara.<br />

obadia kidev samoc weliwads ar momkvdara<br />

da mTeli Semdgomi Segnebuli<br />

cxovrebis ganmavlobaSi Tavisi sagvareulos<br />

legendebs gulianad dascinoda.<br />

Tavisi ukanaskneli dRis ambavsac<br />

xorxociT ixsenebdnen is da balbala,<br />

romelic colad daisva da sikvdilamde<br />

gverdiT hyavda.<br />

...magram arc mTlad egrea saqme. oTxmocs<br />

rom miukakuna, obadia Wkuidan gadadga<br />

da xan erTi winapari ecxadeboda, xan<br />

meore. da misi sikvdilis dRes mamlebma<br />

SuaRamisas daiwyes yivili, diliT Zroxebi<br />

rZed daicalnen. cas ki iseTi Warxlisferi<br />

edo, egeTi jiSiani Warxali imaT mxareSi<br />

saerTod ar modioda.<br />

am wignSi, rogorc niJaraSi, zRapradqceul ocnebis msgavsad...<br />

Si gamoqveynebuli _ `100 leqsi~ _<br />

proeqtis avtori _ kaxmeg kudava,<br />

Semdgeneli _ zviad kvaracxelia; `win<br />

maradisobaa~ _ gamomcemloba `inteleqti~<br />

_ redaqtori _ zviad<br />

kvaracxelia da axlaxan (rodesac<br />

`Cvens Soris mTeli welia ukve~)<br />

gamocemuli _ `ca miwidan iwyeba~ _<br />

gamomcemloba `inteleqti~ _ redaqtor-Semdgeneli<br />

_ Tamaz WilaZe.<br />

`ca miwidan iwyeba~ `sxvadasxva<br />

drois Canawerebia da rogorc Tamaz<br />

WilaZe winaTqmaSi _ `bedniereba unda<br />

moipovo~ _ wers: `es aris oTar<br />

WilaZis rveulebidan amokrefili<br />

Canawerebi da warmoadgens Zalze mcire<br />

nawils im zRva masalisas, romelic<br />

uamravsa da uamrav rveulSia gabneuli...<br />

am wignSi, rogorc niJaraSi, misi<br />

xmaa TiTqos CarCenili, romelic akompanimentad<br />

aris TiTqos qceuli gulaxdilobis<br />

iSviaTi wuTebisa...~<br />

Canawerebi 1955 wlidan iwyeba, 22<br />

wlis oTar WilaZis mier da mTavrdeba<br />

2009 _ misi gardacvalebis _ wels,<br />

rodesac igi 76 wlis iyo.<br />

dasawyissa da dasasruls naxevar<br />

saukuneze meti aSorebs Tu aerTianebs,<br />

saocari wlebi, romelmac Cven oTar<br />

WilaZe gvaCuqa, amjerad, uCveulo<br />

formiT, uCveulo kuTxiTa Tu WrilSi<br />

warmodgenili, gamomcemloba `inteleqtisa~<br />

da Tamaz WilaZis saCuqari.<br />

`siCume zogjer sisustes udris~, –<br />

Tvlida oTar WilaZe da igi xsnis Tavis<br />

fiqrebs. rasac fiqrobs, yvelas<br />

aCvenebs, `an visTan ra aqvs dasamalavi~.<br />

da am fiqrebidan, albaT, yvelaze<br />

piradi da gulwrfeli, mxolod saku-<br />

Tari Tavisa da rveulebisTvis gandobili<br />

fiqrebidan, CvenTvis (maT-<br />

Tvisac ki, vinc Tavs oTar WilaZis<br />

`mcodned~ Tvlis da masTan megobrobiT<br />

`Tavsac iwonebs~) am didi adamianis<br />

sruliad ucnobi (Tumca, ara moulodneli)<br />

samyaros kari iReba.<br />

es samyaro gaJRenTilia xmauriTa<br />

da CurCuliT, Zalian didi tkiviliTa<br />

da usazRvro, usazRvro siyvaruliT,<br />

keTilSobilebiT da fiqriT, fiqriT,<br />

fiqriT _ samSobloze, adamianebze,<br />

xelovnebaze, literaturaze, yofaze<br />

da Zalian piradulze... reagirebis<br />

gareSe araferi rCeba, ismis im cxovrebis<br />

ritmi, romliTac oTar WilaZes, mis<br />

qveyanasa da samyaros ucxovria da es<br />

Canawerebi yvelafris gamoZaxilia,<br />

marTla eqosaviT, an uCinari `eJvnebis,<br />

zarebisa da bukebis~ wkrialiviT rom<br />

gaismis...<br />

Cven, TiTqos maT avtorTan erTad<br />

Tavidan gavdivarT mTel mis cxovrebas<br />

da TiTqos masTan erTad vcxovrobT,<br />

ganvicdiT da vfiqrobT.<br />

2009 wlis, sul bolo Canaweri ki ase-<br />

Tia:<br />

`me vgrZnob, me vici, vxedav<br />

da mesmis,<br />

rogor ixrwneba miwaSi gvami,<br />

rogor izrdeba miwaSi fesvi...~<br />

am Canawerebis wardgineba art kafe<br />

`qaravanSi~ gaimarTa. vis ar naxavdiT<br />

aq, magram yvelaze mniSvnelovani axalgazrdebis<br />

yofna iyo, im axalgazrdebis,<br />

romlebmac oTar WilaZis Semoqmedeba<br />

`sakuTrad~ igules da uerTgules<br />

mas, yvelaze erTgul megobar<br />

Tamaz WilaZis gverdiT.<br />

Canawerebis fragmentebs SoTa<br />

rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo<br />

universitetis profesoris,<br />

manana berikaSvilis studentebi kiTxulobdnen;<br />

oTar WilaZis Sesaxeb<br />

saubris, Tundac ramdenime sityvis<br />

Tqmis msurevelebs ki, ra dalevda.<br />

1997 wlis CanawerebSi vkiTxulobT<br />

`... samwuxarod, es rveulic damTavrda.<br />

asea cxovreba mowyobili: jer<br />

SeCveva miWirs, mere ganSoreba, magram<br />

erTic aucilebelia da meorec, raTa<br />

kidev erTxel SeeCvio da kidev erTxel<br />

ganSorde, vidre am rveuliviT Senc<br />

ar damTavrdebi, erTxel da samudamod~.<br />

oTar WilaZem TiTqos Seavso am<br />

rveulis bolo furcelic, wavida da<br />

dagvemSvidoba.<br />

`rac ar yofila, is ar iqneba,<br />

magram, rac iyo, iqneba kvlavac:<br />

gza gaixsneba, an Seikvreba,<br />

momsvleli mova, wamsvleli wava...<br />

mec waval, oRond<br />

cotac madroveT,<br />

barem Sevavso bolo furcelic<br />

da amovwuro es simartove,<br />

es foriaqi amouxsneli.<br />

gaufasurda, Cabarda warsuls,<br />

riTac dros vklavdi da Tavs<br />

virTobdi.<br />

me ki sxvagvarad cxovreba<br />

ar msurs _<br />

kargad iyaviT. madlobT.<br />

mSvidobiT.~<br />

misi Canawerebis wignic, romelSic<br />

Sevida is, `rac gamostaca dros am<br />

rveulma~, daixura, magram...<br />

`rogor SeiZleba, poezia mokvdes.<br />

poezia icocxlebs, sanam adamiani iqneba~.<br />

(oTar WilaZe).<br />

oTar WilaZis poezia ki cocxlobs<br />

misi amqveynad aryofnis Semdegac...<br />

`... da iqneb sjobdes,<br />

rom usasrulod<br />

da zRaprad qceul ocnebis<br />

msgavsad<br />

gagrZeldes Seni naTeli suli<br />

da iyos ase: yvelgan da arsad~...<br />

oTar WilaZis naTeli suli gr-<br />

Zeldeba da igi asea _ yvelgan da arsad,<br />

mis wignebSi, mis romanebSi, mis<br />

piesebSi, mis CanawerebSi, masze mogonebebSi<br />

da pirvel rigSi, CvenSi da es<br />

`CvenSi yofna~ mTlianad gvavsebs, gvaxarebs<br />

da gvasevdianebs.<br />

TviTon ki, axla, albaT kvlav,<br />

sadRac `mindorSi dgas da qorebs<br />

ustvens~; an aris iq, sadac isev wvims,<br />

`wvimiT gaJRenTil sikvdilis gverdiT~,<br />

usmens wvimas da TuTuns eweva; an<br />

mze abruebs kvlav; sadRac kvlav<br />

grovdeba misi sulis yvela nafoti da<br />

isic `jiutad wers da wers~, `xolo poetis<br />

mxurvale sisxli samaradisod<br />

gadadis xalxSi~...


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

literaturuli gazeTi<br />

premia 11<br />

nominacia `wlis wigni~ _ `bavSvis nakbeni<br />

karaliokze oqtombris TveSi~<br />

(zurab leJava. `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~)<br />

nominacia `samagido wigni~ _ `gmiri~<br />

( Tamar fxakaZe_ `praim-taimis~ mTavari<br />

redaqtori)<br />

nominacia `wlis saukeTeso literaturuli<br />

proeqti~ _ `saubrebi jazze~<br />

( kaxa Tolordava_ `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~)<br />

oqtombris TveSi nagemi literaturuli karaliokis gemo<br />

dedaenis baRSi xalxmravlobaa, magram es xalxi<br />

aq mxolod imitom ar Sekrebila, rom 22 oqtomberia<br />

da Tbilisobis dResaswauli es-esaa daiwyo. mtkvris<br />

sanapiroze ganlagebuli wignebis daxlebic amjerad<br />

arafer SuaSia. aq, am dRes, sxva zeimia, Tumca es<br />

dResaswaulic wigns ukavSirdeba _ wels ukve<br />

meoTxed imarTeba literaturuli premia `galas~<br />

dajildovebis ceremoniali da bukinistebic, gamomcemlebic,<br />

mwerlebic, Jurnalistebic, mxatvrebic,<br />

musikosebic, politikosebic da, rac mTavaria, mkiTxvelebic<br />

am saRamos dawyebas elian. gamarjvebulebi<br />

kolxuri culis asliTa da erTjeradi fuladi<br />

premiiT _ 4000 lariT dajildovdebian.<br />

patara, wiTelsawvimriani gogona uCveulod fusfusebs.<br />

yvelaferi ainteresebs, xan musikosebTan midis,<br />

xan mwerlebis gverdiT dgeba, xanac Tavis did<br />

da lamaz Tvalebs im wignebs miapyrobs, literaturuli<br />

premia `galas~ miRebis molodinSi erTmaneTis<br />

gverdiT rom Camwkrivebulan. rogorc Cans, patara<br />

qalbatons Zalian uyvars da ainteresebs es samyaro.<br />

`galas~ wlevandeli Jiuris erT-erTi wevri, nino<br />

qajaia ambobs, es gogona Cemi asistentiao da damjere<br />

qaliSvilic didiviT iqceva _ dinjad aTvalierebs<br />

damswre sazogadoebas, Tumca sulswrafoba mis asaks<br />

yidis _ unda, swrafad daiwyos yvelaferi da aseve<br />

swrafad gaigos, vin iqneba gamarjvebuli _ romel<br />

wigns daidebs sasTumalTan, rogorc samagido wigns,<br />

romels daaTvalierebs didi siamovnebiT, mxatvris<br />

samyaroSi rom gacnobierdes, romelia misi asakisTvis<br />

gankuTvnili saukeTeso wigni. SesaZloa, ar<br />

icodes, ras niSnavs sityva proeqti, magram imdens<br />

xvdeba, raRac gansakuTrebulTan unda iyos dakav-<br />

Sirebuli. dedisgan gansxvavebiT, ucxoel mwerlebs<br />

jer ucxo enaze ver ecnoba da amitom isic ainteresebs,<br />

visi wigni iTargmna saukeTesod da bolos, xom<br />

unda icodes, riTi iamayos skolaSi misulma mas pirvels<br />

ecodineba, romeli wigni daimsaxurebs wlis wignis<br />

saxels, is pirveli naxavs am wignis avtors, pirveli<br />

miva da etyvis _ me mariami var, literaturis<br />

didi moyvaruli.<br />

sul cota xniT mariami dedas Sordeba da adgils<br />

ukana rigebSi ikavebs. deda Jiuris wevria. nino qajaia<br />

(mTargmneli), mxatvari dimitri erisTavi da<br />

mwerlebi _ zura samadaSvili, mamuka xerxeuliZe<br />

da laSa imedaSvili erTad sxdebian. dRes maT miiRes<br />

is gadawyvetileba, romelic axla xmamaRla unda<br />

gaaJReron da vis verdiqtsac erTnairad elodeba<br />

am premiis damaarsebeli, Tbilisis sakrebulos<br />

Tavmjdomare zaal samadaSvili da mTeli sazogadoeba.<br />

pasuxismgebloba didia da es pasuxismgebloba<br />

mxolod da mxolod am xuTeulze nawildeba.<br />

Tumca mariams amdeni ar ainteresebs. is scenisken<br />

iyureba. jaz-bendi pirvel akordebs iRebs. amden<br />

musikos mamakacSi gogonas yuradRebas erTi qalbatoni<br />

iqcevs _ dini virsalaZe. ocnebobs, Tavadac<br />

ukravdes ase. musika wydeba da scenaze misTvis nacnobi<br />

saxe Cndeba _ es kaci mas bevr filmSi unaxavs.<br />

mowiwebiT Sescqeris _ wamyvani zura yifSiZea. dajildovebis<br />

ceremoniali iwyeba da mariamis mRelvarebac<br />

matulobs, isic grZnobs Tavis wil pasuxismgeblobas,<br />

is xom Jiuris erT-erTi wevris asistentia,<br />

asistentoba ki bevr rames niSnavs. zaal samadaSvilis<br />

sityvebi Caesmis _ `TiToeuli Cvengani _ didic<br />

da patarac, axalgazrdac da Warmagic, politikosi,<br />

mxatvari, <strong>proza</strong>ikosi, Jurnalisti, ubralod,<br />

mkiTxveli _ aq Segvyara da gagvaerTiana erTaderTma<br />

umniSvnelovanesma ram adamianis cxovrebaSi, wignis<br />

siyvarulma. minda, TbilisobasTan, Cveni<br />

dedaqalaqis did zeimTan erTad, mogilocoT<br />

dRevandeli saRamo, literaturisa da wignis zeimi.~<br />

mariamma icis, rom aseTi zeimebi yvela bavSvis cxovrebaSi<br />

rodia. is erT-erTi gamorCeulia, romelic<br />

am saRamos eswreba. icis da yvelafers usmens,<br />

TiTqos ar unda, raime gamorCes. maTematikas kargad<br />

swavlobs da advilad daimaxsovra _ 24 gamomcemloba,<br />

120 wigni... da am 120 wignidan dedam da kidev<br />

oTxma adamianma 18 wigni gamoarCies. dRes yvelasTan<br />

erTad isic gaigebs, vin gaimarjvebs 6 nominaciaSi.<br />

sanam gamarjvebulebs gamoavlenen, saqarTvelos<br />

kinocentris direqtori Tako tatiSvili sasiamovno<br />

ambavs amcnobs sazogadoebas _ momaval wels, saiubileo<br />

`galaze~ meSvide nominaciad wlis saukeTeso<br />

kinoscenari daemateba. xalxi ovaciebiT xvdeba am<br />

gadawyvetilebas, es cnoba gansakuTrebiT uxaria<br />

wamyvans, msaxiob zura yifSiZes.<br />

da ai, iwyeba saRamos yvelaze mniSvnelovani nawili<br />

_ gamarjvebulebis gamovlena.<br />

saukeTeso Targmani _ lia ClaiZe, orhan famuqis<br />

`me mqvia wiTeli~ _ mariamma pirveli gamarjvebulis<br />

vinaoba gaigo. sandomiani qalbatoni scenaze<br />

adis: `Zalian amayi da bednieri var, rom qarTvelma<br />

mkiTxvelma es saintereso wigni ase kargad miiRo.<br />

didi madlobeli var im gamomcemlobisac, romelic<br />

moTminebiT mitanda, me xom TiTeouli sityva aTasjer<br />

gavasworebine da rom egonaT, damTavrda wignio, xelaxla<br />

viwyebdi yvelafers...~ mariamma icis es procesi,<br />

dedac ase TavauReblad muSaobs xolme sawer<br />

magidasTan, is ki gverdidan Sescqeris. icis, ramxela<br />

Sromaa Cadebuli da ras niSnavs, Targmno wigni.<br />

morig nominaciaSi gamarjvebuli wigni gansakuTrebulad<br />

axarebs. aTasjer mainc waukiTxavs<br />

mayvala mrevliSvilis leqsebi da es axali wignic,<br />

romlis mxatvrobac TinaTin CxikviSvils ekuTvnis,<br />

erT-erTma pirvelma naxa. amitomac, Zalian uxaria<br />

saukeTeso mxatvrobisTvis premia am wignsa da am mxatvars<br />

rom gadaeca.<br />

wlis saukeTeso sabavSvo wignio, _ moesma mariams<br />

da gamarjvebuli wignis dasamaxsovreblad<br />

moemzada _ `saqarTvelos istoria bavSvebisTvis.~<br />

prizis asaRebad axalgazrda qalbatoni, gamomcemloba<br />

`literas~ piarmenejeri nino ebraliZe adis<br />

scenaze. mariamma Caifiqra _ rom gavizrdebi, mec<br />

Cems cxovrebas wignebsa da literaturas davukav-<br />

Sirebo. Semdeg gaiazra, ramxela siamovneba elis win,<br />

mas xom jer ar waukiTxavs mzia surgulaZis mier<br />

moTxrobili saqarTvelos istoria.<br />

`saubrebi jazze~ _ es raRac axalia mariamis cxovrebaSi.<br />

marTalia, musika Zalian uyvars, magram<br />

mainc fiqrobs, rom am wigns maSin waikiTxavs, roca<br />

wamoizrdeba. jazi rom gaigo, cxovrebiseuli<br />

gamocdileba unda gqondes _ ase amboben ufrosebi<br />

da mariamsac sjera didebis. da radgan es wigni wlis<br />

saukeTeso proeqtad aRiares, kaxa Tolordavas naSromi<br />

aucileblad unda Seinaxos wignebis karadaSi<br />

oRond ise, sul rom xedavdes da axsovdes _ ai, dadga<br />

jazze saubris droc!<br />

scenaze kidev erTi nacnobi saxe Cndeba. saqarTvelos<br />

parlamentis Tavmjdomare daviT baqraZe samagido<br />

wignis nominaciaSi gamarjvebulis gamosavlenad<br />

emzadeba. praim-taimis mTavar redaqtors, Tamar<br />

fxakaZes uxmoben, xuTkacianma Jiurim wigni `gmiri~<br />

am nominaciaSi saukeTesod scno. es wignic istoriis<br />

nawilia, oRond im uaxlesi istoriisa, romlis mowmec<br />

patara mariamic ki Seiqna. man icis im gmirebis<br />

ambavi, samSoblos dasacavad sakuTar sicocxles rom<br />

swiraven. axla, am wignis wyalobiT, ufro meti ecodineba<br />

qarTvel gmirebze.<br />

da bolos, romeli wigni daimsaxurebs wlis wignis<br />

statuss scenaze saqarTvelos kulturisa da<br />

ZeglTa dacvis ministri nika rurua adis. mas gamarjvebulisTvis<br />

saCuqari aqvs _ saweri magida, ase<br />

aucilebeli da saWiro nivTi mwerlis samyaroSi. mariamma<br />

Tvalebi daxuWa da warmoidgina _ lamaz, CuqurTmebian<br />

magidas uzis, win furclebia gafantuli,<br />

samelnesTan kalami devs. frTxilad iRebs batis<br />

frTas da wers... mariami ocnebebidan wignis saxelwodebam<br />

gamoarkvia `bavSvis nakbeni karaliokze oqtombris<br />

TveSi~. ra ucnauri saTauria _ fiqrobs<br />

gogona da gaocebuli Sescqeris am wignis avtors,<br />

zurab leJavas, romelsac `galas~ jildos _ kolxuri<br />

culis asls gadascemen, is ki ambobs _ `am culiT<br />

SeiZleba erTi buratinoc gamovTalo~.<br />

saRamo dasrulda. mariami adgomas ar Cqarobs.<br />

misTvis yvelaferi ase swrafad ar mTavrdeba. STabe-<br />

Wdilebebs aravis uziarebs, isev Tavis fiqrebSi midis<br />

_ uzis did CuqurTmebian magidas da wers _ 2010<br />

wlis oqtombris TveSi, roca 11 wlis viyavi, me vigeme<br />

karaliokis gemo, im karaliokisa, romelsac literaturis<br />

didi zeimi hqvia...<br />

Tea yifSiZe<br />

nominacia `sabavSvo wigni~ _ `saqarTvelos<br />

istoria bavSvebisaTvis~ (moTxrobili mzia<br />

surgulaZis mier)<br />

(nino ebraliZe. gamomcemloba `litera~-s<br />

piar-menejeri)<br />

nominacia `wignis mxatvroba~ _ mayvala<br />

mrevliSvilis `leqsebi~<br />

(TinaTin CxikviSvili. `qarTuli<br />

biografiuli centri~)<br />

nominacia `Targmnili wigni~ _ orhan<br />

famuqis `me mqvia wiTeli~<br />

(lia ClaiZe. `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~)


12 pozicia<br />

literaturuli gazeTi 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

ganaxlebuli pen-klubis politikuri vnebani<br />

qeTevan kiRuraZe:<br />

_ icodiT Tu ara am werilis arsebobis<br />

Sesaxeb<br />

_ rasakvirvelia, vicodi. es werili<br />

waikiTxes bordis erT-erT Sekrebaze,<br />

sadac Cemi damokidebuleba cxadad<br />

gamovxate. iyo gansxvavebuli mosazrebebi,<br />

magram xmaTa umravlesobiT<br />

gavida. saerTod, informacia, TiTqos<br />

bordma araferi icoda am werilis arsebobaze,<br />

gamoiwvia pen-klubis meore<br />

werilma `kavkasiuri saxlis~ problemebTan<br />

dakavSirebiT, romelic gazeT<br />

`rezonansSi~ gamoqveynda da romlis<br />

Sesaxeb piradad me araferi vicodi.<br />

bevrs es ori werili ubralod erTmaneTSi<br />

aeria.<br />

_ rogori iyo piradad Tqveni<br />

pozicia am konkretul werilTan<br />

dakavSirebiT<br />

_ mqonda Cemi SeniSvnebi, gansxvavebuli<br />

pozicia rig sakiTxebSi, magram<br />

rogorc mogaxseneT, xmaTa umravlesobiT<br />

werili gavida.<br />

_ eTanxmebiT Tu ara masSi<br />

gamoxatul pozicias mwerlebis<br />

uflebebis darRvevasTan dakavSirebiT<br />

_ sityvis Tavisuflebas saqarTveloSi<br />

namdvilad aqvs problemebi, SezRudvebia<br />

masmediaSic, rasac ver vityvi<br />

sagamomcemlo saqmeze.<br />

_ piradad Tqveni, rogorc gamomcemlis,<br />

uflebebi Tu darRveula<br />

_ rogorc gamomcemels, miTiTebebi<br />

da SezRudvebi ar mqonia. erTader-<br />

Txel iyo araoficialuri miniSneba<br />

irakli kakabaZis wignebTan dakavSirebiT.<br />

`iraklis wignebs xom kargad gamoscemo!~<br />

_ zustad aseTi sityvebi<br />

iTqva, Tumca amis iqiT saqme ar wasula.<br />

_ vin iyo am miniSnebis avtori<br />

_ am adamianis vinaobas ver davasaxeleb.<br />

_ ramdenad marTebulad migaCniaT,<br />

rom iseTi arapolitikuri organizacia,<br />

rogorc pen-klubia, Tavis<br />

saqmianobas politikuri gancxadebebiT<br />

iwyebs<br />

_ am gancxadebiT ar dauwyia am<br />

organizacias arseboba, igi ramdenime<br />

literaturuli da sazogadoebrivi<br />

aqtivobis wamomwyebia. penis wevrebs<br />

miaCniaT, rom msoflios progresi<br />

ufro srulyofilad organizebuli<br />

politikuri da ekonomikuri wesrigisken<br />

SeuZlebelia mTavrobebisa da<br />

institutebis Tavisufali kritikis<br />

gareSe.<br />

nebismieri gancxadeba, romelic<br />

adamianebs mSvidobiani Tanacxovrebisa<br />

da kacTmoyvareobis miRwevaSi daexmareba,<br />

misaRebia CemTvis da penis wevrebisTvis.<br />

me veTanxmebi ganacxads, Tu<br />

is exmianeba im principebsa da faseulobebs,<br />

romlis garSemoc penis wevrebi<br />

verTiandebiT. amaSi igulisxmeba sityvis<br />

Tavisuflebis dacva, azrisa da<br />

poziciis gamoxatvis Tavisufleba,<br />

qveynebs Soris urTierTgagebisa da<br />

urTierTpativiscemis gaRviveba, rasobrivi,<br />

klasobrivi da erovnuli Seurigeblobis<br />

winaaRmdeg brZola.<br />

vimeoreb, am konkretul mimarTva-<br />

Si rigi sakiTxebi miuRebelia da ar<br />

veTanxmebi, Tumca daiwyo am gancxadebiT<br />

penma Tu daamTavra, politikuria<br />

is Tu arapolitikuri, piradad CemTvis<br />

meorexarisxovania. mTavaria, Cveni<br />

organizaciis yoveli nabiji zemoT-<br />

CamoTvlil faseulobebs emsaxurebodes.<br />

ramdenime Tvis win saqarTvelos pen-klubma reorganizacia ganicada ise,<br />

rom qarTveli mwerlebis erTma nawilma amis Sesaxeb postfaqtum Seityo,<br />

meore nawils ki, albaT, dRemde araferi gaugia. aravisTvis, maT Soris, arc<br />

manamde arsebuli pen-klubis wevrebisTvis araferi ukiTxavT da aRmoCnda,<br />

rom Camoyalibda Tvisobrivad axali organizacia Zveli saxelwodebiT. saorganizacio<br />

komitetma (sxvaTa Soris, gasaidumloebulma) airCia sameTvalyureo<br />

sabWos wevrebi _ irakli kakabaZe (mwerali), naira gelaSvili (mwerali,<br />

publicisti, `kavkasiuri saxlis~ direqtori), Sorena SaverdaSvili (Jurnalisti,<br />

gamomcemeli), rati amaRlobeli (poeti), daviT turaSvili (mwerali),<br />

nino Jvania (`literaturuli kafis~ qselis mflobeli), qeTi kiRuraZe (gamomcemeli),<br />

giorgi kekeliZe (poeti, eleqtronuli biblioTekis lib.ge-s mTavari<br />

redaqtori), xolo saqarTvelos pen-klubis prezidentis movaleobis<br />

Sesruleba mweral daviT qarTveliSvils miandes. sul male am organizaciam,<br />

romelic reorganizaciisTanave aRniSnavda, rom sruliad apolitikuri ganzraxvebi<br />

amoZravebda, pirvelive saerTaSoriso gancxadeba swored politikuri<br />

suliskveTebiT gaakeTa. seqtemberis Sua ricxvebSi saqarTvelos penklubis<br />

saxeliT tokios konferencias gaegzavna werili, romelsac qvemoT<br />

gTavazobT (werilis stili da punqtuacia srulad daculia). bunebrivia,<br />

`literaturuli gazeTi~, rogorc literaturuli gazeTi, dainteresda ganaxlebuli<br />

organizaciis pirveli nabijebiT, romelic politikuri xasiaTisa<br />

ufro iyo, vidre _ literaturuli da amitomac gadavwyviteT, am werilisa<br />

da misi Sinaarsis Sesaxeb konkretuli pasuxebi sameTvalyureo sabWos<br />

wevrebisgan gagvego.<br />

radgan irakli kakabaZe bolo periodis umetes nawils amerikis SeerTebul<br />

StatebSi atarebs, `literaturuli gazeTis~ Jurnalisti (Cemi, rogorc<br />

redaqtoris davalebiT) mas eleqtronuli fostis meSveobiT daukavSirda da<br />

SekiTxvebi gaugzavna. iraklim yvela SekiTxvas misTvis Cveuli formiT, politikuri<br />

SemarTebiT upasuxa. amis Semdeg Tavad gadavwyvite, davkavSirebodi<br />

da amexsna, rom `literaturul gazeTSi~ mxolod is ibeWdeba, rac literaturas<br />

exeba da gazeTi Sors dgas politikisgan. SevTavaze, Sememoklebina<br />

interviu da dametovebina mxolod konkretuli pasuxebi da ara _ politikuri<br />

paTosi. mimoweris Sedegad mivediT jentlmenur SeTanxmebamde, rom<br />

misi pasuxebi ar daibeWdeboda (sxvaTa Soris, Tavadac aRniSna, mec ar davbe-<br />

Wdavdi aseT intervius literaturul gazeTSio) mxolod da mxolod imitom,<br />

rom intervius umetesi nawili ara literaturas, aramed politikas exeboda<br />

da Temac daxurulad gamovacxadeT.<br />

erTaderTi is iyo, rom iraklim momwera, mainc davbeWdav am intervius<br />

sxvagano (man, albaT, ar icis Jurnalistikis elementaruli kanoni _ interviu<br />

ekuTvnis Jurnalists, romelmac es interviu aiRo, an im gazeTs, romelmac<br />

am Jurnalists intervius momzadeba SesTavaza). sameTvalyureo sabWos<br />

sxva wevrebsac igive kiTxvebi davusviT da roca gazeTis am nomers vamzadebdiT,<br />

vebgverdze (presa. ge) marTlac daido kakabaZis interviu. `literaturuli<br />

gazeTis~ Jurnalistis kiTxvebi ucvlelad iyo datovebuli da araviTari<br />

pretenzia ar meqneboda, rom ara kakabaZis mier gakeTebuli Sesavali, sadac<br />

acxadebs, rom TiTqos `literaturuli gazeTi~ nawilia kulturis saministros<br />

TaosnobiT dawyebuli piarkampaniisa qarTuli pen-klubis da zogadad<br />

devnil mweralTa winaaRmdeg, TiTqos Jurnalistis kiTxvebi ara Cemi, aramed<br />

kulturis ministris nika ruruasa da mweral mamuka xerxeuliZis iniciativiT<br />

daisva, TiTqos yvelaferi es saqarTvelos pen-klubis diskreditacias<br />

emsaxureba da bolos, piradad CemTvis yvelaze Seuracxmyofeli braldeba<br />

_ TiTqos misi intervius srulad dabeWdva `politikuri cenzuris~ (citata<br />

presa.ge-dan) gamo gadavifiqre.<br />

gTavazobT saqarTvelos pen-klubis sameTvalyureo sabWos sxva wevrTa<br />

mosazrebebs tokios konfereciisadmi gagzavnili werilis Sesaxeb.<br />

bunebrivia, am publikacias gazeTis redaqciis erTiani, sruliad sxva Sinaarsis<br />

Sesavali eqneboda, rom ara irakli kakabaZis aseTi usafuZvlo ciliswameba<br />

gazeTisa da piradad Cemdami.<br />

irakli javaxaZe<br />

daviT qarTveliSvili:<br />

_ ramdenad marTebulad migaCniaT,<br />

rom iseTi apolitikuri organizacia,<br />

rogoric pen-klubia, Tavis saqmianobas<br />

politikuri gancxadebebiT<br />

iwyebs<br />

_ es ar aris politikuri gancxadeba,<br />

samuSao werilia. politikuri<br />

werili gulisxmobs politikuri brZolis<br />

qveteqsts, am organizaciis mizani<br />

ki sabrZolo bataliebSi CarTva ar<br />

aris. pen-klubs literaturulTan er-<br />

Tad socialuri funqciac aqvs. am<br />

SemTxvevaSi, mwerlebis, Jurnalistebis<br />

da a.S. uflebaTa dacva. es gamokve-<br />

Tiladaa asaxuli organizaciis wesdebaSi.<br />

am weriliT Cven swored sazogadoebisTvis<br />

aqtualur sakiTxebs vexmaurebiT.<br />

_ icodiT am werilis arsebobis<br />

Sesaxeb<br />

_ rasakvirvelia, vicodi da redaqtirebac<br />

gavukeTe. davamate erekle<br />

deisaZis faqti, romelic ratom-<br />

Rac gamorCaT.<br />

_ Tqveni azriT, saqarTveloSi mwerlebis<br />

uflebebi irRveva arsebobs<br />

garkveuli cenzura maT winaaRmdeg<br />

_ aq laparakia imaze, rom ilaxeba<br />

mwerlebis adamianuri uflebebi. oficialur<br />

doneze saqarTveloSi cenzura<br />

ar arsebobs, magram erTia kanoni,<br />

meore _ realoba. faqtia, rom adamianuri<br />

uflebebi metnaklebad irRveva.<br />

Tu piradad Cemzea laparaki, me ar var<br />

sazogadoebrivad aqtiuri pirovneba<br />

da didad ar vyofilvar CarTuli am<br />

saqmeebSi. aqve isic unda davazusto,<br />

rom uflebebis Selaxva ar gulisxmobs<br />

maicdamainc sabWoTa standarts, romliTac<br />

uflebaSelaxuli adamiani aucileblad<br />

cixeSi unda ijdes. rasakvirvelia,<br />

esec Zalze mniSvnelovania,<br />

magram CemTvis aranakleb mniSvnelovania<br />

isic, rom adamianebis, am SemTxvevaSi,<br />

mwerlebis gamoxatvis Tavisufleba<br />

ar SeizRudos.<br />

_ konkretulad riT Seilaxa mweralTa<br />

uflebebi<br />

_ amis magaliTia irakli kakabaZis,<br />

aleqs CiRvinaZisa da SoTa gagarinis<br />

bolo aqcia, romelsac sasamarTlos<br />

mxridan aSkarad gadametebuli ganaCeni<br />

mohyva. konkretul qmedebas Sesabamisi<br />

reaqcia unda sdevdes, rasac, am<br />

SemTxvevaSi adgili ar hqonia. vfiqrob,<br />

maTi uflebebi dairRva. dRes saqar-<br />

TveloSi adamianis uflebebi irRveva<br />

ara marto saxelmwifos, aramed sxvadasxva<br />

organizaciis mxridanac, amis<br />

magaliTia erekle deisaZis SemTxveva,<br />

rodesac literaturul produqcias,<br />

Tundac mdare xarisxisas, sazogadoebis<br />

nawili fizikuri ZaliT upirispirdeba.<br />

esec gadaWarbebuli qmedeba<br />

da uflebis Selaxvaa.<br />

_ saqarTveloSi Tu scadeT romelime<br />

uflebadamcveli organizaciisTvis<br />

migemarTaT<br />

_ kidev erTxel ganvmartav, es Cveulebrivi<br />

samuSao werilia. am tipis saangariSo<br />

werilebis gagzavna pen-klubis<br />

yovel konferenciaze Cveni pirdapiri<br />

valdebulebaa, iseve, rogorc organizaciis<br />

102-ve wevris. am etapze aseTi<br />

viTarebaa saqarTveloSi da es mivwereT,<br />

Tu rame kargi moxdeba, amasac davwerT.<br />

saerTod, ar mesmis, ratom mohyva<br />

am werils aseTi aJiotaJi da ratom<br />

gadaitanes es yvelaferi politikur<br />

konteqstSi!<br />

giorgi kekeliZe:<br />

_ ramdenad marTebulad migaCniaT,<br />

rom iseTi apolitikuri organizacia,<br />

rogoric pen-klubia, Tavis saqmianobas<br />

politikuri gancxadebebiT<br />

iwyebs<br />

_ ver dageTanxmebiT imaSi, rom penklubis<br />

saqmianoba am konkretuli weriliT<br />

daiwyo. am ori Tvis ganmavloba-<br />

Si gadaidga garkveuli nabijebi saer-<br />

TaSoriso festivalis mosamzadeblad,<br />

aseve am organizaciaSi mwerlebis gasawevrianeblad.<br />

roca pen-klubSi gawevrianeba da<br />

sameurveo sabWoSi Sesvla SemomTavazes,<br />

vicodi da dRemde ase vici, rom es<br />

aris demokratiuli organizacia, romelSic<br />

gawevrianebuli arian mwerlebi<br />

da Jurnalistebi. igi emsaxureba<br />

rogorc am ori sferos warmomadgenelTa<br />

uflebebis dacvas, aseve maTi<br />

nawarmoebebis gatanas ucxoeTSi. rasakvirvelia,<br />

pen-klubi ar aris politikuri<br />

organizacia da igi gancxadebebs<br />

sazogadoebrivi poziciidan ake-<br />

Tebs.<br />

rac Seexeba am werils, igi sabWos<br />

sxdomaze naira gelaSvilma gamoitana.<br />

mec da sabWos ramdenime wevric mTel<br />

rig niuansebs ar veTanxmebodiT, gansakuTrebiT<br />

es werilis tons Seexeba.<br />

aseve iyo ramdenime damatebis Setanis<br />

survili, romelTaganac mxolod nawili<br />

gaiziares. mimaCnia, rom zedmetad<br />

disidenturi paTosi iyo, magram es yvelaferi,<br />

rogorc sxva demokratiul<br />

sameurveo sabWoebSi xdeba, xmaTa umetesobiT<br />

gavida. anu, werilis SemTxvevaSi<br />

me mqonda garkveuli SeniSvnebi,<br />

magram mTlianadac rom ar davTanxmebodi<br />

arcerT sityvas, bunebrivia, gadawyvetilebas<br />

mainc miiRebdnen. esec<br />

demokratiuli procesis nawili iqneboda.<br />

_ maSin ra azri aqvs Tqvens yofnas<br />

sabWoSi, sadac gadawyvetilebis<br />

miRebaze gavlenas ver axdenT<br />

_ konkretuli SemTxvevebiT Cems<br />

rols ver ganvsazRvravT. Cemi, rogorc<br />

sabWos wevris, funqcia imTaviTve<br />

iyo samwerlobo saqmianobis popularizacia,<br />

pen-klubis veb-sivrcis gamarTva,<br />

blogebis warmoeba da a.S. roca SemoTavazebiT<br />

mommarTes, igi swored<br />

amas gulisxmobda. piradad me SeZlebisdagvarad<br />

apolitikuri adamiani var,<br />

ar maqvs araviTari samTavrobo an<br />

opoziciuri miswrafebebi. magram es ar<br />

niSnavs, rom Cemi kolegis mimarT raime<br />

saxis darRvevaze, iqneba es xelisuflebis<br />

Tu arasaxelisuflebo wreebis<br />

mxridan, Tvals davxuWav da ar gamovexmaurebi.<br />

_ piradad Tqveni uflebebi Tu<br />

darRveula<br />

_ uSualod Cemi ufleba ar dar-<br />

Rveula, magram Sevxvedrivar mwerlebs,<br />

romlebic Civian, rom maT aviwroeben.<br />

visurvebdi, rom pen-klubi<br />

iyos didi da mZlavri organizacia,<br />

sadac qarTuli literaturis TiTqmis<br />

yvela wevri moiyris Tavs, romelic,<br />

bunebrivia, organizaciis saerTa-<br />

Soriso wesdebas gaiziarebs. Sesabamisad,<br />

gansxavavebuli mosazrebebis adamianebis<br />

erT sivrceSi yofna, konkretul<br />

sakiTxebze debatis SesaZlebloba<br />

gamoiwvevs penis demokratizaciis<br />

daCqarebas, rac wesiT da rigiT, am<br />

organizaciis umTavresi mizani unda<br />

iyos.


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

Sorena SaverdaSvili:<br />

_ saqarTvelos pen-klubis mier<br />

2010 wlis 17 seqtembers tokios konferenciisadmi<br />

gagzavnili werilis<br />

Tanaavtori brZandebiT<br />

_ Tanaavtori ar var, erT-erTi xelmomweri<br />

var.<br />

_ CvenTvis cnobilia, rom penklubis<br />

bordis zogierTma wevrma<br />

werilis Sesaxeb araferi icoda.<br />

_ bordis TiToeul wevrs werili<br />

eleqtronuli fostiT daegzavna, yvela<br />

informirebuli iyo.<br />

_ pen-klubi xom apolitikuri organizaciaa,<br />

ratom gadawyviteT (vgulisxmob<br />

reorganizaciis Semdeg),<br />

Tqveni saqmianoba politikuri ganacxadiT<br />

dagewyoT<br />

_ es politikuri ganacxadi ar<br />

aris. rogorc mogexsenebaT, pen-klubi,<br />

garda imisa, rom literatorebis<br />

gaerTianebaa da momarTulia literaturuli<br />

procesebis xelSewyobisken,<br />

amavdroulad icavs sityvisa da gamoxatvis<br />

Tavisuflebas. mwerlebi swored<br />

am miznisTvis arian gaerTianebulni.<br />

festivalsac, romelic pen-klubis<br />

egidiT yovelwliurad tardeba bevr<br />

qveyanaSi, hqvia `gaaTavisufle sityva~...<br />

_ anu mas mainc garkveuli politikuri<br />

datvirTva aqvs.<br />

_ ara, pen-klubi apolitikuri organizaciaa<br />

iqidan gamomdinare, rom ar<br />

miekuTvneba arc erT politikur<br />

jgufs da arc sakuTari politikuri<br />

ideologia gaaCnia. organizacia cdilobs,<br />

daicvas mwerlebis, gamomcemlebis,<br />

aseve Jurnalistebis uflebebi<br />

da zogadad izrunos imaze, rom daculi<br />

iyos sityvisa da gamoxatvis Tavisufleba.<br />

es pen-klubis mTavari mizania.<br />

tokios konferencias rac Seexeba _<br />

masSi monawile yvela qveyanas unda<br />

waredgina rezolucia, sadac saubari<br />

iqneboda problemebze (sityvisa da<br />

gamoxatvis Tavisuflebis sferoSi).<br />

Cven konkretuli magaliTebis nusxa<br />

gavakeTeT da rezoluciis saxe miveciT.<br />

anu, es ar gaxldaT politikuri<br />

gancxadeba, es iyo sityvisa da gamoxatvis<br />

Tavisuflebis sferoSi arsebuli<br />

situaciis kritikuli Sefaseba.<br />

_ Tqven Jurnalisti da gamomcemeli<br />

brZandebiT. piradad Tqven sityvisa<br />

da gamoxatvis Tavisufleba<br />

SezRuduli gaqvT<br />

_ Cemi Tavisufali sityva, ra Tqma<br />

unda, SezRuduli ar aris, radgan<br />

mogexsenebaT var damoukidebeli gamomcemeli,<br />

romelic uSvebs periodul<br />

Jurnalebs. Cven swored imisTvis varT<br />

Seqmnili, rom daculi iyos sityvis<br />

Tavisufleba da damoukidebloba, Cven-<br />

Tan Jurnalistebs msgavsi problemebi<br />

ar eqmnebaT. TumcaRa nebismieri damoukidebeli<br />

gamocemisTvis am garemo-<br />

Si arseboba Zalian rTulia. Jurnal<br />

`liberals~, romelic weliwadnaxevarze<br />

metia rac arsebobs, komerciuli<br />

reklama praqtikulad ar aqvs. ar<br />

vgulisxmob aTeulobiT, oceulobiT<br />

gverd reklamas, saubaria imaze, rom<br />

JurnalSi sareklamo gverdi saerTod<br />

ar aris. vfiqrob, es sworedac imis bralia<br />

_ amaze xSirad misaubria sajarod<br />

da Jurnalis saSualebiTac – rom<br />

ar aris Tavisufali garemo. kompaniebi<br />

damoukideblad ver iReben gadawyvetilebebs,<br />

radgan miiCneven, rom<br />

kritikulad ganwyobil mediasaSualebebSi<br />

reklamis ganTavseba maT<br />

garkveul problemebs Seuqmnis. me<br />

vsaubrob zogadad garemoze, romelic<br />

Seqmnilia qveyanaSi. rom ara saer-<br />

TaSoriso grantebi, `liberali~ ver<br />

iarsebebda. imis Tqma minda, rom am<br />

sivrceSi, am bazarze `liberalis~ arseboba<br />

SeuZlebelia...<br />

_ magram faqtia, rom `liberali~,<br />

iseve rogorc `cxeli Sokoladi~, bazarze<br />

arsebobs da sakmaod maRali<br />

reitingic aqvs.<br />

_ Tqveni kiTxvis paTosi gasagebia<br />

CemTvis. diax, arsebobs `liberalic~,<br />

`cxeli Sokoladic~, magram es am qveynis<br />

damsaxureba ar aris. am Jurnalebs<br />

imitom vakeTebT, vacocxlebT, rom<br />

literaturuli gazeTi<br />

werili tokios konferencias<br />

sityvis Tavisufleba saqarTveloSi<br />

2003 wlis `vardebis revoluciis~ Semdeg saqarTveloSi demokratiisa da<br />

Sesabamisad, sityvis Tavisuflebis saqme mkveTrad gauaresda. axalgazrda<br />

mmarTvelTa gundma imTaviTve gamoavlina kanonisa da adamianis mimarT sruli<br />

upativcemuloba, rac gamoixata antisamarTlebriv qmedebaTa mTel<br />

kaskadSi, rac dRemde grZeldeba. dResdReobiT saqarTvelos hyavs sruliad<br />

avtoritaruli, erTpirovnuli mmarTveloba, romelic gamoirCeva sruli<br />

voluntarizmiT da agresiulobiT gansxvavebuli azris mqoneTa mimarT. parlamenti,<br />

mTavroba da sasamarTlo, iseve rogorc eleqtronuli mediis udidesi<br />

nawili, pirvel rigSi is, romelic faravs mTel qveyanas ukiduresi provinciebis<br />

CaTvliT, emorCileba mmarTveli klasis elitas prezidentis me-<br />

TaurobiT. dRes saqarTveloSi veravin moigebs sasamarTlo process, gansakuTrebiT,<br />

adamianis uflebaTa darRvevis sferoSi, Tu es mmarTveli gundis<br />

interesebs ewinaaRmdegeba. Sinagan saqmeTa saministros kontrolze hyavs<br />

ayvanili opoziciurad ganwyobili moqalaqeebi da organizaciebi.<br />

arasamTavrobo organizaciaTa didi nawilis azriT ismineba telefonebi. sajaro<br />

samsaxurebidan Tavisufldebian opoziciurad ganwyobili da saprotesto<br />

mitingebis monawile moqalaqeebi, maT Soris reJisorebi, diriJorebi,<br />

poetebi. xdeba arakonformist SemoqmedTa, mecnierTa da sxva moqalaqeTa<br />

marginalizacia, maTi Canacvleba mTavrobis mier gadabirebuli pirebiT, aseve<br />

arasamTavrobo organizaciebiT, romelTa popularizaciasac emsaxureba<br />

mTlianad xelisuflebas daqvemdebarebuli media, pirvel rigSi eqvsi telearxi.<br />

ekonomikis eqspertebis azriT, mizandasaxulad mimdinareobs saku-<br />

Tari mosaxleobis gaRatakeba da Semdeg siRatakis instrumentalizacia.:<br />

moqalaqeTa mosyidva winasaarCevno periodSi, inteleqtualebis mosyidva<br />

xelisuflebisaTvis saWiro ideologiis Sesaqmenlad, pirvel rigSi mSvidobiani<br />

saprotesto aqciebis sastiki darbevebis gasamarTleblad, rasac adgili<br />

hqonda 2007 wlis 7 noembers, 2009 wlis maisSi, aseve amave wlis 15 ivniss; rasac<br />

sistematurad aqvs adgili ltolvili mosaxleobis mimarT, romelsac daundoblad<br />

hyrian droebiTi sacxovrebeli adgilebidan. aseT viTarebaSi mwerlebis<br />

mdgomareoba ukiduresad mZimea. erTis mxriv, maT Zalian uWirT materialurad<br />

saqarTveloSi gamefebuli totaluri umuSevrobisa da imis gamo,<br />

rom arakonformisti mwerlebi Tavs arideben xelisuflebis mier SeTavazebul<br />

provilegiebs; meores mxriv, TiTqmis ar gaaCniaT TavianTi moqalaqeobrivi<br />

poziciis gamoxatvisTvis saWiro, efeqturi arena, vgulisxmobT televizias.<br />

agreTve imis gamo, rom xelisuflebis mimarT gamoTqmul protests,<br />

maSinve mosdevs sxvadasxva tipis represiebi: amis magaliTad SeiZleba<br />

davasaxeloT poetebis zurab rTveliaSvilis, irakli kakabaZis, SoTa gagarinis<br />

da ....fizikuri Seuracxyofa da dapatimreba sxvadasxva dros; kinodokumentalist<br />

vaxtang komaxiZis, arasamTavrobo organizacia `kavkasiuri saxlis~<br />

winaaRmdeg ganxorcielebuli represiebi, ris Sedegadac zurab rTveliaSvili<br />

da vaxtang komaxiZe iZulebulni gaxdnen, dasavleTSi eTxovaT<br />

politikuri TavSesafari, xolo kulturul-saganmanaTleblo da samSvidobo<br />

organizacia `kavkasiuri saxli~, sadac mwerlebi, poetebi da mTargmnelebi<br />

muSaoben, dRes ofisis dakargvis safrTxis winaSe dgas.. . kritikulad ganwyobil<br />

xelovanTa devnis faqtebi mxolod amiT ar moiwureba.<br />

aranakleb zRudavs sityvis Tavisuflebas konservatuli masobrivi cnobiereba<br />

Tu religiuri obskurantizmi. magram am magaliTebis moyvaniT Tavs<br />

aRar SegawyenT. jansaRi literaturuli kritikis ararseboba xelsuwyobs<br />

dabali literaturuli Rirebulebebis mqone nawarmoebebis popularizacias,<br />

Tumca xandaxan aseTi komerciuli proeqtebis avtorebi masobriv risxvas<br />

imsaxureben, amis ukansakneli magaliTi 20 wlis debiutanti mweralis<br />

erekle deisaZis, wignis gamoqveynebasTan dakavSirebuli skandali iyo,am skandals<br />

SexlSemoxvlebi moyva. aqciis arcerT monawiles ar miumarTavs sasamarTlosTvis<br />

,amis mizezi isaa, rom sasamarTlo sistema srulad kontroldeba<br />

xelisuflebis mier, sasamarTlos aseTi mdgomareoba adamianebs quCis<br />

aqciebisken da samarTlebrivi sivrcidan gamosvlisken ubiZgebs.. saqarTvelos<br />

arakonformist mwerlebs namdvilad sWirdebaT saerTaSoriso organizaciebis<br />

daxmareba, raTa am qveyanaSi Tavisufali sityva sabolood ar<br />

Cakvdes, riTac misi demokratiuli ganviTarebis SesaZlebloba namdvilad<br />

gaqreba.<br />

saqarTvelos pen-klubi 13.09.2010<br />

SevqmnaT Tavisufali sivrce, sadac<br />

daculi iqneba sityvisa da gamoxatvis<br />

Tavisufleba da sadac adamianebi<br />

azrovnebas SeZleben. Tumca es ar niSnavs,<br />

rom zogadad qveyanaSi Tavisufali<br />

garemoa. aviRoT nebismieri televizia,<br />

regionaluri televiziebi,<br />

iqaur Jurnalistebs uamravi probleba<br />

eqmnebaT, sajaro informaciaze xeli<br />

ver miuwvdebaT... amazea saubari. ase<br />

rom, mdgomareobis Sefasebisas mxolod<br />

sakuTar gamocdilebas ver daveyrdnobi.<br />

Cemi saqmianobiT sworedac<br />

vcdilob, iseTi sivrce Sevqmna, sadac<br />

Tavisufleba iqneba.<br />

rati amaRlobeli:<br />

_ saqarTvelos pen-klubis mier<br />

2010 wlis 17 seqtembers tokios konferenciisTvis<br />

gagzavnili werilis<br />

Tanaavtori brZandebiT<br />

_ werilis avtori ar var, xelmomweri<br />

var. orma adamianma dawera, Cven<br />

ki kenWi vuyareT da miviReT.<br />

_ amas imitom gekiTxebiT, rom<br />

rogorc CvenTvis gaxda cnobili, penklubis<br />

bordis zogierTma wevrma<br />

werilis Sesaxeb araferi icoda.<br />

_ Tqven araswori informacia<br />

gaqvT, werili bordis yvela wevrTan<br />

daigzavna.<br />

_ pen-klubi xom apolitikuri<br />

organizaciaa, ratom gadawyviteT<br />

(vgulisxmob reorganizaciis Semdeg),<br />

Tqveni saqmianoba politikuri<br />

ganacxadiT dagewyoT<br />

_ pen-klubi Tavisufali sityvis<br />

damcveli organizaciaa. is ara marto<br />

mwerlebs, aramed Jurnalistebsac<br />

icavs. es werili arc politikuri ganacxadia<br />

da arc politikur arCevneb-<br />

Si monawile organizaciis gancxadeba.<br />

_ werilSi, romelzec vsaubrobT,<br />

dafiqsirebulia Tqveneuli xedva, Sefaseba<br />

qveyanaSi arsebuli situaciisa.<br />

mainc miiCnevT, rom mas politikuri<br />

datvirTva ar aqvs<br />

_ saintereso iqneboda TqvenTvis<br />

– Jurnalisti xarT – genaxaT, magali-<br />

Tad, TurqeTis an sxva qveynebis penklubebis<br />

gancxadebebi sxvadasxva movlenasTan<br />

dakavSirebiT, an gacnobodiT<br />

pen-klubis specifikas, iq uamravi saintereso<br />

masalaa, maSin mixvdebodiT,<br />

raze vsaubrob.<br />

_ werilSi saubaria imaze, Tu<br />

rogor uWirT saqarTveloSi cxovreba<br />

arakonformist mwerlebs. ratom<br />

yofT mwerlebs `konformistebad~ da<br />

`arakonformistebad~ Tanamedrove<br />

qarTuli mwerlobis warmomadgeneli<br />

brZandebiT, mainteresebs, rodesme<br />

pozicia 13<br />

Tu SegqmniaT probleba gamomcemlobebTan,<br />

uari Tu uTqvamT Tqveni<br />

nawarmoebebis dabeWdvaze<br />

_ SesaZloa, werilis tonze, formaze<br />

vidaoT, raRacebSi ar daveTanxmoT.<br />

SesaZloa, igive werili me rom<br />

damewera, sxvanairi yofiliyo, sxvas<br />

rom daewera – sxvanairi, magram saboloo<br />

jamSi, werilSi miTiTebuli<br />

problemebi sasamarTlosTan dakav-<br />

SirebiT, ramdenime mwerlis qveynidan<br />

iZulebiT wasvlasTan dakavSirebiT,<br />

sxvebis SeviwroebasTan dakavSirebiT,<br />

vfiqrob, absoluturad Seesabameba simarTles<br />

da sworad asaxavs movlenebs,<br />

rac dRes qveyanaSi xdeba.<br />

_ batono rati, gimeorebT: mainteresebs,<br />

piradad Tqveni gamocdileba<br />

_ literaturul saqmianobaSi Tu<br />

SexvedrixarT raime winaaRmdegobas<br />

_ gamomcemlobebis mxridan cxadia<br />

ara, isini kerZo struqturebia. Cven<br />

vsaubrobT saxelmwifos politikaze<br />

literaturasTan, mwerlobasTan mimarTebaSi<br />

da ara mwerlisa da gamomcemlis<br />

urTierTobaze. es piradi, saqmiani<br />

urTierTobebia. am SemTxvevaSi mTavaria<br />

saxelmwifos politika literaturasa<br />

da xelovnebaSi.<br />

_ saxelmwifo politika Tqvens<br />

literaturul saqmianobas ramenairad<br />

damuqrebia<br />

_ pen-klubi sakuTar Tavze ar wers,<br />

is zogad procesebs ganixilavs da<br />

afasebs. aucilebeli ar aris, pen<br />

klubis gancxadeba misi bordis wevrebis<br />

mier sakuTar Tavze daweril gancxadebad<br />

aRviqvaT.<br />

_ organizaciis sxva wevrebic<br />

igives amboben. gvrCeba STabeWdileba,<br />

rom saxelmwifo politikis wnexi,<br />

razec saubaria werilSi, masze xelmomwer<br />

mwerlebsa Tu gamomcemlebs<br />

sinamdvileSi ar SexebiaT.<br />

_ Zalian gulaxdili xarT da es<br />

momwons. aba, scadeT aseTive gulaxdiloba<br />

xelisuflebis romelime wevrTan.<br />

vfiqrob, Jurnalists bevri kiTxva<br />

unda hqondes qveyanaSi arsebul situaciasTan<br />

dakavSirebiT, dausviT maT<br />

kiTxvebi da vnaxoT, es mcdeloba riTi<br />

dasruldeba, rogor gipasuxeben. Tqven<br />

am wnexs Zalian male sakuTar Tavze igrZnobT.<br />

_ Tqven maTi wnexi gigrZvniaT<br />

_ iciT, rogor aris visTanac gasdiT<br />

_ gasdiT.<br />

daTo turaSvili:<br />

_ piradad me am werilis Sesaxeb<br />

araferi vici, ar wamikiTxavs da arc<br />

bordis sxdomas davswrebivar. amitom<br />

komentars ver gavakeTeb.


14 literaturuli gazeTi<br />

Targmani 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

benedeto kroCe<br />

benedito kroCe, Tanamedrove<br />

italiis erT-erTi udidesi mwerali _<br />

meored me miviCnev luiji pirandelos,<br />

_ daibada 1866 wlis 25 Tebervals<br />

akvilas provinciis sofel peskaserolSi.<br />

jer kidev bavSvi iyo, roca misi<br />

mSoblebi neapolSi damkvidrdnen.<br />

izrdeboda religiuri suliskveTebiT,<br />

Tumca maswavlebelTa gulgrilobisa<br />

da misi sakuTari _ lamis urwmunoebis<br />

gamo, _ ukiduresobebis gareSe.<br />

1883 wels samxreT italiaSi moxda<br />

miwisZvra, romelic wuTnaxevars gagr-<br />

Zelda. miwisZvrisas daiRupnen misi<br />

mSoblebi da da, TviTon ki nangrevebqveS<br />

daimarxa. ori Tu sami saaTis Semdeg<br />

is gadaarCines. saSinel sasowarkveTas<br />

rom ar Seepyro, gadawyvita<br />

samyaroze fiqrisTvis mieZRvna<br />

Tavi, rasac arcTu iSviaTad mimarTaven<br />

ubedurebisas, da zogjer ikurnebian<br />

kidec.<br />

is Seudga filosofiis meTodur<br />

labirinTTa kvlevas. 1893 wels gamoaqveyna<br />

ori esse: erTi literaturuli<br />

kritikis, meore ki _ istoriis Sesaxeb.<br />

1899 wels man erTgvar, drodadro<br />

panikur saSinelebaSi, zogjer ki netarebaSi<br />

gardamaval SiSSi SeniSna, rom<br />

metafizikuri problemebi mis goneba-<br />

Si mwyobr wesrigs iZenen, da rom erTgvari,<br />

Tanac gansazRvruli gadawyvetileba<br />

TiTqmis garduvalad<br />

mwifdeba mis sulSi.<br />

man Sewyvita kiTxva. dilisa da saRamos<br />

saaTebs locvaSi atarebda da<br />

qalaqSi daexeteboda, Tumca mdumarebasa<br />

da TviTdakvirvebaSi danTqmuli<br />

verafers amCnevda irgvliv. imxanad<br />

ocdacameti weli Seusrulda _ kabalistebis<br />

mixedviT, pirveli adamianis<br />

asaki, roca is Tixidan iqna gamoZerwili.<br />

1902 wels man safuZveli daudo `sulis<br />

filosofiis~ dasabams `esTetikis~<br />

pirveli tomiT (am mSral, magram brwyinvale<br />

wignSi is uaryofs sxvaobas Sinaarssa<br />

da formas Soris, da yvelaferi<br />

intuiciamde dahyavs). `logika~ 1905<br />

wels gamoqveynda; `praqtika~ _ 1908<br />

wels; `istoriografiis Teoria~ ki _<br />

1916 wels. 1905_1917 wlebSi kroCe<br />

italiis samefos senatori iyo. roca<br />

ifeTqa omma da yvela mwerali mieca<br />

sarfian wvrTnas siZulvilSi, kroCe<br />

ganze idga. 1920 wlis ivnisidan 1921<br />

wlis ivlisamde is asrulebda sazogadoebrivi<br />

ganaTlebis ministris movaleobas.<br />

1923 wels oqsfordis universitetma<br />

mas mianiWa doqtoris xarisxi honoris<br />

causa.<br />

misi Sromebi ukve oc wigns Seadgens.<br />

maT Sorisaa italiis istoria, XIX<br />

saukunis evropuli literaturis istoria<br />

da monografiebi, romlebic<br />

eZRvneba hegels, vikos, dantes, aristoteles,<br />

Seqspirs, goeTes da kornels.<br />

jorj santaiana<br />

poeti da filosofosi<br />

santaiana<br />

(swored am rigiT<br />

viTardeboda<br />

misi Semoqmedeba)<br />

daibada madridSi,<br />

1863 wlis damlevs.<br />

1872 wels mSoblebma<br />

waiyvanes amerikaSi.<br />

isini morwmune<br />

kaTolikeebi<br />

iyvnen: santaiana wuxs Tavis dakargul<br />

rwmenaze, `am didebul cTomilebaze,<br />

ase mSvenivrad rom esadageba sulier<br />

impulss da swrafvas~. erTma Crdiloamerikelma<br />

mweralma Tqva: `santaianas<br />

hgonia, rom RmerTi ar arsebobs,<br />

magram swams, rom wmida qalwuli Rmer-<br />

Tis dedaa~.<br />

1886 wels man harvardSi miiRo doqtoris<br />

xarisxi. rva wlis Semdeg gamoaqveyna<br />

Tavisi pirveli wigni _<br />

`sonetebi da poemebi~. Semdeg, 1906 wels<br />

_ gonebis miseuli SesaniSnavi<br />

xorxe luis borxesi<br />

oldos haqslis<br />

wignSi `mizani da<br />

saSualebebi~ iwyeba<br />

ganaxleba saxelganTqmuli<br />

davisa,<br />

XVIII saukunis<br />

damdegs rom gamoiwvia<br />

herman buzenbaumis<br />

gamoTqmam<br />

Tu rCevam: `mizani amarTlebs saSualebebs~.<br />

(cnobilia, rom am maqsimas iyenebdnen<br />

iezuitebis gasaSaveblad; naklebad<br />

cnobilia, rom saqme exeba<br />

eTikurad ganurCevel, anu arc kargsa<br />

da arc cud qcevas. magaliTad, ase<br />

viqceviT, roca xomaldze avdivarT.<br />

magram Tu Cveni mizani dasaSvebia, vTqvaT,<br />

montevideoSi mivemgzavrebiT, ase-<br />

Ti iqneba saSualebac, amasTan, sulac<br />

ar igulisxmeba, rom ufleba gvaqvs<br />

gzaSi moviparoT bileTi.<br />

am wignSi, iseve, rogorc meore wignis<br />

_ `brma RazaSi~ ukanasknel gverdze<br />

oldos haqsli amtkicebs: mizani<br />

ar amarTlebs saSualebas, im martivi<br />

da gadaulaxavi siZnelis gamo, rom sa-<br />

Sualebebi ganapirobeben mizans. Tu sa-<br />

Sualebebi cudia, maTi es Tviseba mizansac<br />

gadaedeba. haqsli uaryofs Zaladobis<br />

yovelgvar formas: komunistur<br />

revolucias, faSistur revolucias,<br />

umciresobis devnas, imperializms,<br />

terorizms, agresias, klasobriv brZolas,<br />

kanonier dacvas da a.S. praqtikulad<br />

_ ambobs is, _ demokratiis dacva<br />

faSizmisagan niSnavs demokratiuli<br />

saxelmwifos gardaqmnas faSistur saxelmwifod.<br />

saxelmwifo, omisTvis rom<br />

emzadeba, SeiaraRebis zrdis provocirebas<br />

iwvevs da, bolos da bolos,<br />

garduvalad iwvevs im oms, romlisTvisac<br />

emzadeboda~.<br />

oldos haqsli aq Semdeg rCevas<br />

gvTavazobs: `ganiaraReba, Tu viTareba<br />

moiTxovs, Tundac calmxrivi; uaris<br />

Tqma SeuzRudav imperiul Zalauwignidan<br />

`tyve teqstebi~<br />

biografiis xuTi wigni: `goneba saR<br />

azrSi~, `goneba xelovnebaSi~, `goneba<br />

mecnierebaSi~, `goneba sazogadoebaSi~,<br />

`goneba religiaSi~. axla is, cota ar<br />

iyos, nanobs, rom es wignebi dawera, _<br />

ara sakuTriv moZRvrebis, aramed meTodis<br />

gamo.<br />

santaiana, saboloo angariSiT, namdvili<br />

espanelia, TumcaRa inglisuri<br />

enis musikis TanaSemoqmedi gaxda, _<br />

materialisti. `me, Cemi rwmeniT, materialisti<br />

var. SesaZloa, erTaderTi<br />

mTel msoflioSi. me ar vcdilob gavigo,<br />

mainc ra aris materia. amis axsnas<br />

fizikosebs vandob. rac ar unda iyos,<br />

me mas gadaWriT vuwodeb materias,<br />

rogorc Cems nacnobebs _ smitsa Tu<br />

jons, ise rom maTi saidumloebebis ara<br />

vici ra~. da Semdeg: `dualizmi _ esaa<br />

avtomatisa da aCrdilis ugergilo<br />

Serwyma~. rac Seexeba idealizms, _<br />

aris Tu ara masSi WeSmariteba, _ rakiRa,<br />

ager ukve ramdenime aTasi welia,<br />

samyaro ise iqceva, TiTqos Cveni kombinirebuli<br />

aRqmebi zusti iyos, yvelaze<br />

keTilgonivrulia pativi vceT am<br />

pragmatul sanqcias da vendoT momavals.<br />

qristianoba (ambobs is meore adgilas)<br />

_ esaa iudeuri metaforebis<br />

warumatebeli sityvasityviTi ganmarteba.<br />

axla, mas Semdeg, rac mravali wlis<br />

manZilze filosofias kiTxulobda<br />

harvardis universitetSi, is inglisSi<br />

cxovrobs. inglisi _ ambobs is, _ esaa,<br />

upiratesad, TavSesafari znekeTili<br />

sixarulisa da Cumi kmayofilebisa, _<br />

iyo is, rac xar.<br />

santaianas Sromebi Zalze mravalricxovania;<br />

maT Soris: `sami poeti _<br />

filosofosi~ (1910), `swavlis qarebi~<br />

(1913), `monologebi inglisSi~ (1922),<br />

`platonizmi da sulieri cxovreba~<br />

(1927), `arsebobis samefo~ (1926), `materiis<br />

samefo~ (1930).<br />

osvald Spengleri<br />

Tavs nebas mivcem SevniSno (amnairi<br />

SeniSvnebis mTeli TavqarianobiT da<br />

maT msgavsTa simartiviT), rom inglisel<br />

da frang filosofosebs ainteresebT<br />

msoflio uSualod an misi esa<br />

Tu is aspeqti, maSin rodesac germanelebs<br />

sCveviaT ganixilon is,<br />

rogorc martivi sababi, erTgvari pirwmindad<br />

materialuri mizezi maTi<br />

uzarmazari, yovelTvis dausabuTebeli,<br />

magram yovelTvis grandiozuli<br />

dialeqtikuri agebebisTvis. maTi mTavari<br />

sazrunavia sistemis mwyobri simetria<br />

da ara Sesatyvisoba rTuli da<br />

uwesrigo samyaros mimarT. am saxelovan<br />

germanel arqiteqtorTa _ albert<br />

didis, maister ekhartis, laibnicis,<br />

kantis, herderis, novalisisa da hegelis<br />

Rirseuli memkvidre iyo Spengleri.<br />

Spengleri daibada 1880 wlis 29<br />

maiss, braunSvaigis sahercogos qalaq<br />

blanknburg-am-harcSi. swavlobda miunxensa<br />

da berlinSi. saukunis damlevs<br />

miiRo folosofiisa da literaturis<br />

doqtoris xarisxi. misi sadoqtoro<br />

disertacia heraklitesadmi iyo miZRvnili<br />

(hale, 1904) _ erTaderTi Sroma,<br />

win rom uZRoda imas, ramac sensacia<br />

moaxdina da saxeli mouxveWa. eqvsi<br />

weli Sealia Spenglerma `evropis daisis~<br />

Seqmnas. eqvsi wlis Seupovari Sroma<br />

da naxevrad mSieri arseboba miunxenis<br />

erT-erT Semosavlian saxlSi,<br />

pirquS oTaxSi, sakvamur milebsa da<br />

WuWyian kramitebs rom gahyurebda. imxanad<br />

Spenglers wignebi ar hqonia. dilas<br />

sajaro biblioTekaSi atarebda,<br />

sadilobda muSaTa sasadiloSi da avadmyofobisas<br />

uzomod cxel Cais svamda.<br />

1915 wels amTavrebs pirveli wignis<br />

koreqturas. megobrebi ara hyavs. fiqr-<br />

Si Tavis Tavs adarebs germanias,<br />

romelic masaviT eulia.<br />

1918 wlis gazafxulze `evropis<br />

daisi~ venaSi gamoqveynda.<br />

Sopenhaueri werda: `zogadi mecniereba<br />

istoriis Sesaxeb ar arsebobs;<br />

istoria naklebad saintereso Txrobaa<br />

kacobriobis usasrulo, mosawyeni da<br />

uTavbolo sizmris Sesaxeb~. Spenglerma<br />

Tavisi wigniT scada, rom istoria<br />

SeiZleba raRac ufro saintereso iyos,<br />

vidre anekdoturi faqtebis uTavbolo<br />

CamoTvla. man ganizraxa ganesazRvra<br />

misi kanonebi da safuZveli<br />

Caeyara kulturis morfologiis<br />

safuZvlebisTvis. 1912_1917 wlebSi<br />

dawerili gverdebi, misi simwifis Jams,<br />

arsad araa dalaqavebuli imdroindeli<br />

siZulvilis specifikuri atmosferoTi.<br />

1920 weli _ didebis dasawyisi.<br />

Spengleri dasaxlda mdinare izeris<br />

piras. sayvareli sizantiT SeiZina<br />

ramdenime aTasi wigni, Seagrova sparsuli,<br />

Turquli da induri iaraRis<br />

koleqcia. Seudga maRal mTebze asvlas,<br />

raTa Tavi gaeridebina abezari<br />

fotografebisTvis. da, rac mTavaria,<br />

kvlavac ganagrZo wera: am dros daiwera<br />

`pesizmi~ (1921), `germaneli axalgazrdebis<br />

politikuri movaleoba~<br />

(1924), `germanuli saxelmwifos aRdgena~<br />

(1926).<br />

ama wlis SuaSi osvald Spengleri<br />

gardaicvala.* SeiZleba sadavod migaCndes<br />

istoriis misi biologiuri<br />

koncefcia, magram ara didebuli<br />

stili.<br />

Tomas manis wigni Sopenhauerze<br />

didebas uSualod<br />

ukavSirdeba<br />

ciliswameba da,<br />

SesaZloa, aravin<br />

ise ar dazaralebula<br />

ciliswamebisgan,<br />

rogorc<br />

Sopenhaueri. cxovrebis<br />

mier gaquculi<br />

fizionomia<br />

da sentenciebis an-<br />

Tologia buzRunasi<br />

(sentenciebisa,<br />

romlebsac aer-<br />

Tianebs mkveTri saTauri _ `siyvaruli,<br />

qalebi da sikvdili~, _ marjve mikvleva<br />

levantieli gamomcemlisa) _ ai,<br />

rogor warmoCndeba is espaneli da Cveni<br />

amerikis xalxTa winaSe. filosofiis<br />

profesorebi am cTomilebas itanen<br />

da xelsac ki uwyoben. zogierTisTvis<br />

Sopenhaueri mxolod pesimistia. ise-<br />

Tive usamarTlo da sasacilo<br />

SezRuduloba, rogorc arndoma imisa,<br />

rom laibnicSi dainaxon raRac sxva,<br />

garda optimizmisa (mani, piriqiT, irwmuneba,<br />

rom pesimizmi ganuyreli nawilia<br />

misi moZRvrebisa: `yvela saxelmZRvanelo<br />

_ SeniSnavs igi, _ amtkicebs,<br />

rom Sopenhaueri, jer erTi, nebis<br />

* 1936 wlis 8 maiss (mTargmneli).<br />

filosofosi iyo da, meorec, pesimizmis<br />

filosofosi. magram aq ar arsebobs<br />

pirveli da meore. Sopenhaueri, nebis<br />

filosofosi da fsiqologi, SeuZlebelia<br />

pesimisti ar yofiliyo. neba<br />

raRac imTaviTve ganwirulia: esaa mSfoTvareba,<br />

aTasnairi gasaWiri,<br />

gulisTqma, Jini, swrafva, tkivili, ase<br />

rom, nebis samyaro, garduvalad, tanjvis<br />

samyaro unda iyos~...). me ki mgonia,<br />

rom optimizmi da pesimizmi SefardebiT<br />

gansazRvrebebad unda migvaCndes,<br />

romlebic grZnobebze arian<br />

damokidebulni da saerTo araferi<br />

aqvT filosofiasTan, romelic Sopenhaueris<br />

sagani iyo.<br />

rogorc mwerali, is aseve uebroa.<br />

sxva filosofosebi _ berkli, iumi,<br />

anri bergsoni, uiliam jeimsi zustad<br />

imas amboben, ris Tqmasac apireben. magram<br />

maT akliaT Sopenhaueris vneba,<br />

darwmunebis miseuli Zala. yvelasTvis<br />

cnobilia gavlena, rac man moaxdina<br />

vagnersa da nicSeze.<br />

Tomas mani Tavis am bolo wignSi<br />

(`Sopenhaueri~, 1932, stokholmi) aRni-<br />

Snavs, rom Sopenhaueris filosofia<br />

axalgazrda kacis filosofiaa. is imowmebs<br />

nicSes, visac miaCnda, rom yvela<br />

adamianis filosofia mis asakzea<br />

damokidebuli, da rom Sopenhaueris<br />

kosmiuri poema aRbeWdilia siWabukis<br />

niSniT, sadac mbrZanebloben erotika<br />

da sikvdilis gancda.<br />

am momxiblav narkvevSi `jadosnuri<br />

mTis~ avtori ar axsenebs Sopenhaueris<br />

sxva wignebs. misi mTavari Sromaa `samyaro<br />

rogorc neba da warmodgena~. me<br />

mgonia, Tomas mans xelaxla rom gadaekiTxa,<br />

is uTuod moixseniebda amazrzen<br />

fantasmagorias _ `aforizmebi da<br />

maqsimebi~, sadac Sopenhauers samyaros<br />

yvela nakvTi maT gansaxierebebamde<br />

dahyavs da amtkicebs, rom Cveni cxovrebis<br />

yvela peripetia, mTeli maTi<br />

saSinelebis miuxedavad, mxolod Cveni<br />

`me~-s monagonia, ubedurebisa da sizmrebis<br />

msgavsad.<br />

oldos haqsli. `mizani<br />

da saSualeba~


29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

flebaze, iseve, rogorc ama Tu im<br />

ekonomiur nacionalizmze; gadawyvetileba,<br />

nebismier viTarebaSi mimarTon<br />

aramoZaladur meTodebs; am me-<br />

Todebis sistematiuri daufleba~, es<br />

sawyis gverdebzea naTqvami. wignis bolos<br />

ki is gvTavazobs davaarsoT bermonazonTa<br />

ordeni, siRaribisa da ubiwoebis<br />

aRTqmas rom deben da araviTari<br />

Teologiuri doqtrinebiT ar arian<br />

xelfexSekrulni, magram movaleni ki<br />

arian, gulmodgined SeiTvison ori<br />

fundamenturi siqvele _ gageba da<br />

gulmowyaleba, Tu mxedvelobaSi ar<br />

miviRebT ubiwoebas. raRac amdagvars<br />

gvTavazobda uelsi romanSi `Tanamedrove<br />

utopia~ (1905).<br />

leonhard franki<br />

leonhard<br />

franki 1882 wels<br />

daibada viurcburgSi.<br />

xuros Svilma<br />

bavSvobaSive<br />

iwvnia, ra aris siRaribe.<br />

cameti wlisa<br />

ukve fabrikaSi<br />

muSaobiT irCenda<br />

Tavs. Semdeg saavadmyofos<br />

laboratoriaSi<br />

asrulebda sanitris movaleobas.<br />

ufro gvian ki eqimis Soferi<br />

iyo. vidre mwerlobas mihyofda xels,<br />

Tavi uSedegod scada ferweraSi.<br />

misi pirveli romani _ `yaCaRebi~ _<br />

patara biWebis Tavgadasavali, romlebmac<br />

berlinSi ganizraxes miebaZaT<br />

Soreuli aRmosavleTis mkvidrTa zne-<br />

Cveulebisa da piratebisTvis, _ 1914<br />

wels gamoqveynda. 1916 wels mas mohyva<br />

`mizezi~, Tavgadasavali kacisa, mravali<br />

wlis Semdeg rom klavs Tavis maswavlebels.<br />

1918 wels _ `adamiani<br />

keTilia~. es wigni, albaT, yvelaze mSvenieri<br />

mis qmnilebebSi, antisaomari<br />

novelebis ciklia, Tavisi arsiT _ simboluri:<br />

personaJebi imdenad konkretuli<br />

adamianebi ki ara, ramdenadac<br />

gvareobiTi ganzogadoebani arian. revoluciis<br />

zegavleniT daiwera romani<br />

`moqalaqe~ (1924), naklebad RirsSesani-<br />

Snavi Tavisi fabuliT, vidre epizod-<br />

Ta SeerTebisa da monacvleobis kinematografiuli<br />

xerxebiT. es xerxebi<br />

meordeba moTxrobaSi `ukanaskneli<br />

vagoni~ (1926), sadac vecnobiT adamianebs,<br />

erTmaneTs rom uaxlovdebian<br />

garduvali daRupvis winaSe, magram,<br />

gadarCenilni, ucxoni xdebian erTmaneTisTvis.<br />

imave wels man gamoaqveyna<br />

momcro romani `karli da ana~, ekranizirebuli<br />

sayovelTaod cnobil<br />

filmSi `dabruneba kerasTan~. sami wlis<br />

Semdeg gamoica tragikuli romani `Zma<br />

da da~. misi ukanaskneli romani gamoqveynda<br />

1936 wels.<br />

CrdiloeT safrangeTSi, Sveicariasa<br />

da inglisSi xetialis Semdeg, is<br />

axla emigrantia parizSi.<br />

e.s. draueri. `erayisa<br />

da iranis sabiebi~<br />

budizmis garda (romelic imdenad<br />

religia an Teologia rodia, ramdenadac<br />

xsnis saSualeba) yvela religia<br />

amaod cdilobs erTmaneTs dauzavos<br />

samyaros aSkara da zogjer autaneli<br />

arasrulqmnileba da Tezisi Tu<br />

hipoTeza yovlad Zlieri da yovlad<br />

keTili RmerTis Sesaxeb. Tumca yvela<br />

es dazaveba Zalze arasaimedoa, da<br />

keTili kardinali niumeni (`SeTanxmebis<br />

gramatikis cda~, nawili meore, Tavi<br />

meSvide) aRiarebs, rom iseTi kiTxvebi,<br />

rogoricaa: `Tu RmerTi yovlad<br />

Zlieria, rogorRa iTmens imas, rom<br />

dedamiwaze arsebobs tanjva~ _ esaa<br />

Cixi, romelmac ar unda agvacilos mTavar<br />

gzas da SeaCeros religiur kvlevaTa<br />

ganviTareba~.<br />

qristianuli eris damdegs gnostikosebi<br />

Tamamad miadgnen am problemas.<br />

arasrulyofil samyarosa da srulyofil<br />

RmerTs Soris maT ganaTavses hierarqiulad<br />

ganlagebul RvTaebaTa<br />

TiTqmis usasrulo raodenoba. movitan<br />

magaliTs: Tavbrudamxvevi kosmogonia,<br />

romelsac irinevsi basilides miawers.<br />

am kosmogoniis saTaveSi dgas<br />

uZravi RmerTi. misi simSvididan samyaros<br />

evlineba Svidi daqvemdebarebu-<br />

li RvTaeba, romlebic qmnian da saTaveSi<br />

udgebian pirvel cas. am pirveli<br />

demiurgosuli gvirgvinidan dasabams<br />

iRebs meore RmerTi, aseve angelozTa,<br />

ZalTa da saydarTa TanxlebiT, romlebic<br />

qmnian pirvelis simetriul meore<br />

cas. meore wre Tavis mxrivac ordeba,<br />

iseve, rogorc mesamec da meoTxec<br />

(amasTan, RvTaebrioba TandaTanobiT<br />

klebulobs) da ase, 365-e camde. yvelaze<br />

qvemoTa ca Cvenia. is degradirebul<br />

demiurgosTa qmnilebaa, romelTa<br />

bunebaSi RvTaebriobis wili nuls uaxlovdeba...<br />

amnairi religiiT cxovroben<br />

dResac iranisa da erayis sabiebi.<br />

abaTuri, sabiebis uZravi RvTaeba<br />

Slamiani wyliT savse ufskruls Cascqeris.<br />

maradisobis erTgvari odenobis<br />

Semdeg misi uwminduri anarekli cocxldeba<br />

da Svidi planetis angelozTa<br />

SewevniT Cvens cas qmnis. aqedan _ mxolod<br />

RvTis msgavsebis mier Seqmnili<br />

samyaros arasrulqmnileba.<br />

eraySi xuTi aTasi sabia cxovrobs,<br />

iranSi _ ori aTasi. es wigni, albaT,<br />

yvelaze safuZvliania maT Soris, rac<br />

ki maTze dauweriaT. avtori, misis<br />

draueri 1926 wlidan cxovrobda maT<br />

Soris. is eswreboda TiTqmis yvela maT<br />

dResaswauls _ sakmaod didi gmiroba,<br />

Tu gavixsenebT, rom sazeimo ceremoniebi,<br />

Cveulebriv, Tvramet saaTs<br />

grZeldeba. manve erTmaneTs Seujera da<br />

Targmna sabiebis bevri kanonikuri teqstic.<br />

aRmosavluri literaturis<br />

muzeumi<br />

literaturuli gazeTi<br />

novaliss aqvs uaRresad saintereso<br />

dakvirveba: `araferia ufro poeturi,<br />

vidre mravalferovnebis nazavi<br />

da cvalebadoba~.<br />

siWrelis am Taviseburi xibliT gamoirCeva<br />

zogierTi saxelganTqmuli<br />

wigni: pliniusis `bunebrivi istoria~,<br />

robert bertonis `melanqoliis<br />

anatomia~, frezeris `oqros rto~ da,<br />

SesaZloa, floberis `cTunebani~.<br />

am qaotur CamonaTvalTa Soris,<br />

swored es gvizidavs `drakonis wignSi~,<br />

romlis samasma gverdma daitia kacobriobis<br />

yvelaze Zveli mwerlobis uamravi<br />

saintereso pasaJi. me vgulisxmob<br />

uvrceles Cinur mwerlobas, lamis<br />

ocdaaT saaukunes rom iTvlis.<br />

wignis Svidi nawilidan, albaT, yvelaze<br />

sainteresoa is, poezias rom<br />

eZRvneba (Tviseba, niSneuli ara marto<br />

Cinuri mwerlobisaTvis). Semdgenelma<br />

mis edvardsma uelis aw ukve<br />

klasikurad miCneul Targmanebs amjobina<br />

misi sakuTari Targmanebi. Znelia<br />

daeTanxmo am arCevans.<br />

wignSi CarTulia bevri andaza. ai,<br />

zogierTi maTgani:<br />

`upovarisTvis advilia zomierebis<br />

dacva~.<br />

`fuliT _ drakoni; ufulod _<br />

matli~.<br />

`qvis loms wvimis ar eSinia~.<br />

`mona, romelsac Zalze iafad yidian,<br />

uTuod keTrovania~.<br />

`roca guli savsea, Rame moklea~.<br />

`umjobesia kefiT grZnobde zam-<br />

Tris gamyinav susxs, vidre gaveSebuli<br />

spilos mxurvale sunTqvas~.<br />

`yuri ugde, ras ambobs Seni coli,<br />

da nu endobi mis nurcerT sityvas~.<br />

`yvelaze ukeTesi am cxovrebaSi _<br />

rigiani damarxva~.<br />

meore Tavs amkoben cnobebi fantastikuri<br />

zoologiidan, Suasaukuneobriv<br />

bestiariumebs rom gvagoneben. mis<br />

mWidrod dasaxlebul gverdebze Cven<br />

vecnobiT `sin-Cens~ _ uTavo kacs,<br />

romelsac Tvalebi mkerdze aqvs, piri<br />

ki _ Wipze; `ui~-s _ adamianis saxian<br />

ZaRls, visi sicilic taifuns gvauwyebs:<br />

`Ci-ians~ _ fantastiur alisfer<br />

Cits, eqvsfexas da oTxfrTians, magram<br />

saxisa da Tvalebis gareSe. Sav da mdumare<br />

`Crdiloel maimuns~, xelebi erTmaneTze<br />

rom gadauWvdia da moTminebiT<br />

elis, rodis daamTavreben adamianebi<br />

weras, raTa Semdeg melani ylupos. zustad<br />

aseve vgebulobT, rom adamians samas<br />

samocdaxuTi Zvali aqvs, _ swored<br />

imdeni dRis toli, romelTa ganmavlobaSi<br />

ca erT srul bruns asrulebs; da<br />

rom arsebobs agreTve cxovelTa samas<br />

samocdaxuTi saxeoba. aseTia simetriis<br />

Zala.<br />

meoTxe TavSi gadmocemulia Cen-Zis<br />

saxelganTqmuli metafizikuri sizmari.<br />

daaxloebiT oTxasi saukunis<br />

winaT am mwerals daesizmra, rom pepelaa,<br />

da gamoRviZebulma aRar icoda,<br />

adamiania, romelsac esizmra, rom pepelaa,<br />

Tu pepelaa, romelsac esizmreba,<br />

rom adamiania.<br />

j.u. dani da maradisoba<br />

j.u. danma (visi<br />

pirveli nawarmoebi<br />

espanuradaa<br />

Targmnili am sa-<br />

TauriT _ `eqsperimenti<br />

droiT~)<br />

londonSi gamoaqveyna<br />

popularuli<br />

gamocema, Tavisi<br />

moZRvrebis<br />

erTgvari reziume.<br />

misi saTauria `axali<br />

ukvdaveba~, moculoba _ as ormocamde<br />

gverdi. danis sami wignidan es<br />

Sroma yvelaze naTeli da yvelaze nakleb<br />

damajerebeli meCveneba. aqamde<br />

gamocemul wignebSi naxazebis, gantolebebisa<br />

da kursivis siuxve mafiqrebinebda,<br />

rom saqme gvaqvs mkacr<br />

dialeqtikur svlasTan; aq ki danma<br />

mouklo maRalfardovnebas da misi<br />

msjeloba mTeli Tavisi siSiSvliT warmosdgeba<br />

Cvens winaSe. aqa-iq SeiZleba<br />

SevniSnoT araTanmimdevruloba,<br />

safuZvlis anticipacia da mkacri argumentacia.<br />

da mainc, warmodgenili<br />

Tezisi imdenad momxiblavia, rom mtkiceba<br />

zedmeti xdeba. TviT mis alba-<br />

Tobasac SeuZlia monusxos mkiTxveli.<br />

Teologebma gansazRvres maradisoba<br />

rogorc yvela warsuli Tu momavali<br />

wamis erTdrouli da mkafio floba,<br />

da is RmerTis erT-erT atributad<br />

cnes. dani, yvelas gasakvirad, acxadebs,<br />

rom Cven ukve vflobT warsuls, rac<br />

Cveni sizmrebiT dasturdeba. sizmreb-<br />

Si, misi azriT, erTmaneTs erwymian uaxloesi<br />

warsuli da uaxloesi momavali.<br />

sifxizlisas Cven Tanabarzomieri siCqariT<br />

vmoZraobT Tanmimdevrulad medin<br />

droSi, sizmarSi ki gacilebiT<br />

ufro vrcel zonas movicavT. sizmris<br />

naxva niSnavs erTmaneTs ukavSirebde<br />

saxeebs, romlebiTac sizmareuli Wvreta<br />

gvamaragebs, da maTgan vTxzavT erT<br />

Tu ramdenime ambavs. Cven vxedavT afTiaqisa<br />

da sfinqsis gamosaxulebebs, da<br />

warmosaxva gvarwmunebs, rom afTiaqi<br />

sfinqsad iqceva. kacs, romelsac xval<br />

gavicnobT, imis saxes vakuTvnebT, vinc<br />

guSinwin Semogvxeda... (jer kidev Sopenhaueri<br />

werda: cxovreba da sizmari<br />

erTi da imave wignis gverdebia, da maTi<br />

rigrigobiT kiTxva niSnavs cxovrobde,<br />

alalbedze furcvla ki ocnebas niSnavso.).<br />

dani aRgviTqvams, rom sikvdilis<br />

Semdeg SevZlebT marjved viyenebdeT<br />

maradisobas, romelic ukve Cven<br />

gvekuTvnis. xelaxla SevagrovebT Cveni<br />

cxovrebis yvela wams da, rogorc<br />

mogveprianeba, ise SevurwyamT erTmaneTs.<br />

bgerebis martivi Tanmimdevrobidan<br />

akordebze gadavalT, akordebidan<br />

_ instrumentul kompoziciebze.<br />

(am metaforas, fortepianos akompanimentiT<br />

ganmtkicebuls, wignis me-<br />

TerTmete TavSi vxvdebiT).<br />

ser uiliam baretis `pirovneba<br />

sikvdilze Zlieria~<br />

es WeSmaritad<br />

sikvdilSemdgomi<br />

wignia. gansvenebulma<br />

ser uiliam<br />

baretma (fsiqologiur<br />

kvlevaTa<br />

sazogadoebis eqsprezidentma<br />

da<br />

fuZemdebelma) is<br />

Tavis meuRles ukarnaxa<br />

saiqiodan (gadacemas axorcielebda<br />

mediumi osborn leonardi). sicocxleSi<br />

ser uiliami spiritisti ar<br />

yofila. da misTvis udidesi siamovneba<br />

iyo yovelgvar `fsiqikur~ movlena-<br />

Ta moCvenebiToba emxilebina. sikvdilis<br />

Semdeg, aCrdilTa da angelozTa asabiaSic<br />

ver miviCnevT spiritistad. Tumca<br />

saiqio, ra Tqma unda, swams, `radgan<br />

Targmani<br />

15<br />

vici, rom mkvdari var da ar visurvebdi<br />

mefiqra, Wkuidan SeviSale-meTqi~.<br />

miuxedavad amisa, is uaryofs, rom mkvdrebi<br />

SeiZleba daexmaron cocxlebs,<br />

da imeorebs, rom mTavaria gwamdes<br />

ieso. is acxadebs: `me is vixile, kidec<br />

vesaubre da kvlav vixilav momaval<br />

aRdgomas, im dReebSi, roca Sen ifiqreb<br />

masze da Cemze~.<br />

saiqio, rogorc mas aRgviwers ser<br />

uiliam bareti, aranakleb materialuria,<br />

vidre svedenborgisa da ser<br />

oliver lojisa. am or mkvlevarTagan<br />

pirveli (wigni `samoTxesa da jojoxeTze~,<br />

1758) gvauwyebs, rom zeciuri sagnebi<br />

ufro mkafioni, ufro konkretulni<br />

da mravalferovanni arian, vidre<br />

miwierni, da rom caSi aris prospeqtebi<br />

da quCebi. ser uiliam bareti adasturebs<br />

am cnobebs da qvisa da aguris<br />

eqvskuTxa saxlebze laparakobs<br />

(eqvskuTxao, _ ra saerTo aqvT futkrebTan<br />

mkvdrebs).<br />

kidev erTi TavSesaqcevi ambavi: ser<br />

uiliami ambobs, rom ar arsebobs qveyana,<br />

Tavisi oreuli rom ar moeZebnebodes<br />

caSi. iq aris zeciuri inglisi,<br />

zeciuri avRaneTi, zeciuri kongo...<br />

(arabebs swamT, rom Tu zecidan Camovardeba<br />

vardi, uTuod ierusalimis<br />

taZars daecema).<br />

ainStainis Teoriis reziume<br />

mraval gamokvlevas<br />

Soris, romlebic<br />

xels gviwyoben<br />

imaSi, rom<br />

albert ainStainis<br />

or TeoriaSi gaverkveT<br />

(TumcaRa<br />

arasrulad), albaT,<br />

yvelaze rTuli<br />

wignia is, romlis<br />

saTauria "Relativiti<br />

and Robinson" (daaxloebiT,<br />

`rodrigesi da relativoba~).<br />

wigni gamocemulia `teqnikal press~-<br />

Si da krZalviT xelmowerilia: `k. v. v.~,<br />

rac Cveulebrivia amnair publikaciebSi.<br />

CvenTvis zedgamoWrili Cans Tavi,<br />

meoTxe ganzomilebas rom eZRvneba.<br />

meoTxe ganzomileba mogonil iqna<br />

XVII saukunis meore naxevarSi ingliseli<br />

plotinistis henri moris mier<br />

(sayuradRebo faqtia: am aRmoCenisTvis<br />

is waaqeza geometriuli ki ara, filosofiuri<br />

xasiaTis msjelobam). oTxganzomilebiani<br />

geometriis adeptebi ase<br />

msjeloben: Tu moZravi wertili qmnis<br />

xazs, moZravi xazi ki _ zedapirs, xolo<br />

moZravi zedapiri _ moculobas, ratom<br />

ar unda qmnides moZravi moculoba<br />

erTgvar, CvenTvis gonebamiuwvdomel<br />

oTxganzomilebian figuras es<br />

sofizmi ufro Sors midis. Tundac yvelaze<br />

mokle xazi wertilTa usasrulo<br />

raodenobas Seicavs; Tundac yvelaze<br />

patara kvadrati _ xazebis usasrulo<br />

raodenobas; TviT yvelaze patara kubi<br />

_ kvadratTa usasrulo raodenobas;<br />

hiperkubi (oTxganzomilebiani kubikuri<br />

figura) _ kubTa usasrulo<br />

raodenobas. am warmosaxul geometriul<br />

warmonaqmnTa Tvisebebi gamoTvlilia.<br />

CvenTvis ucnobia, arseboben Tu<br />

ara hiperkubebi, magram viciT, rom<br />

TviTeuli am figuraTagani zRvardebulia<br />

rva kubiT, ocdaoTxi kvadratiT,<br />

ocdaTormeti wiboTi da Teqvsmeti<br />

wveroTi. yvela xazi zRvardebulia<br />

wertilebiT; yvela zedapiri _<br />

xazebiT; yvela moculoba _ zedapirebiT;<br />

yvela hiperkubi (anu oTxganzomilebiani<br />

moculoba) _ moculobebiT.<br />

es jer kidev yvelaferi rodia. mesame<br />

ganzomilebis _ simaRlis meSveobiT<br />

wreSi moqceuli wertili SeiZleba<br />

gaiqces ise, rom ar Seexos wrexazs. warmoudgeneli<br />

meoTxe ganzomilebis meSveobiT,<br />

cixis sakanSi gamomwyvdeul<br />

patimars SeeZlo gaqceuliyo ise, rom<br />

arc Weri gaevlo, arc iataki da arc<br />

kedlebi.<br />

(uelsis `platneris SemTxvevaSi~<br />

adamians itaceben koSmarTa samyaro-<br />

Si. roca brundeba, irgvliv Semokrebilni<br />

amCneven, rom is cacia gamxdara<br />

da guli marjvniva aqvs. sxva ganzomilebaTa<br />

samyaroSi mas mTlianad gadaabrunebdnen,<br />

rogorc sarkeSi. xels ki<br />

ise amoubrunebdnen, rogorc Cven amovibrunebT<br />

xolme xelTaTmans...).<br />

Targmna baCana bregvaZem


16 literaturuli gazeTi<br />

nobelianti 29 oqtomberi - 11 noemberi 2010<br />

guSin* gavige, rom mario vargas<br />

liosas nobelis premia mianiWes literaturis<br />

dargSi „Zalauflebis struqturis<br />

detaluri aRwerisTvis da<br />

ajanyebuli, mebrZoli da damarcxebuli<br />

adamianis mkafiod warmosaxvisTvis”.<br />

ar vici da, albaT, verc verasodes<br />

gavigeb, ramdenad moewona mwerals<br />

sakuTari Semoqmedebis amgvari<br />

formulireba. me erTi vici, rom liosasTvis<br />

es premia jer kidev didi xnis<br />

win unda miecaT, Soreul samocian da<br />

samocdaaTian wlebSi, rodesac erTmaneTis<br />

miyolebiT qveyndeboda misi<br />

saukeTeso, kriWaSekruli wignebi („es<br />

axalgazrda perueli sul kbilebis<br />

RrWialiT wers” _ aRmoxda viRacas<br />

misi pirveli romanis „qalaqi da<br />

ZaRlebis” wakiTxvis Semdeg), magram<br />

liosam bolo-bolo mainc miiRo Tavisi<br />

nobeli da mas mere, rac guSin erTi<br />

Wiqa mis sadRegrZeleblad avwie, gadavwyvite,<br />

rom marto dRegrZeloba ar<br />

kmaroda da sayvarel mweralze oriod<br />

sityvis dawera namdvilad Rirda.<br />

me xSirad, Zalian xSirad minatria<br />

liosas niWi da gaqaneba da mxolod sakuTari<br />

TavisTvis ara _ Tundac sxva<br />

vinmesTvis, vinc Cvens qveyanaSi momxdari<br />

an mimdinare srul absurdamde<br />

misuli politikuri Tu yofiTi ambebisgan<br />

erT, did, masStabur mozaikas Seqmnida.<br />

xSirad migvrZvnia da xmamaRlac<br />

miTqvams, rom Cvens Tavs datrialebuli<br />

oromtriali swored mis<br />

kalams, mis niWs da masStabs, mis mwerlur<br />

brazs, daundoblobas da iumors<br />

imsaxurebda, magram ara _ vargas liosa<br />

perus Svilia da, Tumca ukve mravali<br />

welia evropaSi cxovrobs, misi literatura<br />

arasodes gascdenia laTinuri<br />

amerikis farglebs. anda, ratom<br />

unda gascdenoda, roca es kontinenti<br />

aseTi nayofieria ucnauri, absurduli,<br />

tragikuli da komikuri ambebiT.<br />

liosa marTlac bevrs werda politikaze,<br />

Zalauflebaze da kidev imaze,<br />

Tu ras uSvreba adamianTa nawils Zalaufleba<br />

an rad aqcevs sxvebs maTi samsaxuri<br />

da monoba. 2000 wels, rodesac<br />

misi romani „vacis dResaswauli” (La Fiesta<br />

del chivo) gamovida, gabriel markess<br />

TiTqos daaxloebiT aseTi ram aRmoxdenia:<br />

moxuc kacs ase ar unda moeqceo!<br />

_ liosas Seqmnili diqtatoris<br />

saxe (romani realur istoriul movlenebzea<br />

dafuZnebuli da dominikis respublikis<br />

istoriis im periods exeba,<br />

rodesac mas meoce saukunis erT-erTi<br />

yvelaze daundobeli da garyvnili<br />

diqtatori rafael truxilio mar-<br />

Tavda) imdenad srulyofili aRmoCnda,<br />

rom manamde yvelaze warmatebuli<br />

laTinoamerikuli literaturuli<br />

diqtatori _ markesis „patriarqic”<br />

ki daCrdila... iciT, vin momiyva es ambavi<br />

erTma TbilisSi macxovrebelma<br />

peruelma. rodesac am kacs daaxloebiT<br />

eqvsi wlis win Sevxvdi saerTo megobrebis<br />

ojaxSi, ucxo enebis institutSi<br />

espanur enas aswavlida. komunisturi<br />

ideebiT gabruebuli moxvedrila<br />

sabWoTa kavSirSi, mere qarTveli<br />

qali Seyvarebia, daojaxebula da samudamod<br />

darCenila TbilisSi. is iyo<br />

Cemi pirveli da ukanaskneli perueli<br />

nacnobi, Svili CemTvis saocnebo qveynisa,<br />

romlis geografia, istoria da<br />

buneba kargad vici da romlis siyvaruli<br />

mxolod erTi adamianis _ mweral<br />

mario vargas liosas damsaxurebaa. Cven<br />

Zalian magari saRamo gavatareT,<br />

xinkals vWamdiT, arays vayolebdiT da<br />

peruze da liosaze vlaparakobdiT.<br />

axalgazrdobaSi im kacs kargad moevlo<br />

sakuTari gasaocari qveyana da<br />

mraval iseT adgilas iyo namyofi, sadac<br />

mwerals sakuTari personaJebis<br />

erTi SexedviT uTavbolo mimobneva<br />

uyvars xolme. namyofi iyo mcocavi<br />

qviSebiT garSemortymul qalaq piuraSi,<br />

sadac jer kidev sul axalgazrda<br />

liosas „biWuri” moTxrobebis gmirebi<br />

danebs uqnevdnen erTmaneTs, sadac<br />

pirquS da gaucinar Cungas bordeli<br />

hqonda gaxsnili da sadac liosas<br />

mravali romanis gmiri serJanti<br />

(SemdgomSi leitenanti) lituma iyo<br />

dabadebuli, namyofi iyo andebSi da<br />

unayofo punaSi, sadac teroristebi<br />

umowyalod xocavdnen adamianebs da<br />

mwvane saxlis yvelaze<br />

cnobili Svili<br />

arCil qiqoZe<br />

vikuniebs, sadac sasjelis saxiT miavlines<br />

perus jaris meZavebiT mommaragebeli<br />

panteleimon pantoxa da sadac<br />

igive leitenanti lituma jiutad<br />

iZiebda ukvalod gamqral maRaroel-<br />

Ta saqmes, win ki sruliad SemaZrwunebeli<br />

aRmoCena eloda. perueli namyofi<br />

iyo kauCukis maZiebelTa mier Sua<br />

junglebSi aSenebul qalaq ikitosSic,<br />

romelsac liosas Seqmnili kidev erTi<br />

Seuvali da adamianuri sisusteebisgan<br />

daclili mmarTveli, gubernatori<br />

xulio reatagi marTavda, naviT daSvebuli<br />

iyo marinionzec _ uzarmazar<br />

mdinareze, romliTac perueli jariskacebi<br />

junglebidan patara indieli<br />

gogonebis mosataceblad micuravdnen,<br />

raTa Semdeg santa maria del nevis<br />

dedaTa monasterSi moenaTlaT, rom<br />

iqaur monazvnebs namdvil qristianebad<br />

aRezardaT da imave mdinariT moxuci<br />

akilinio Tavis naviT ukanaskneli<br />

TavSesafrisken miacurebda keTriT<br />

dasneulebul bandit da kontrabandist<br />

fusias da msoflio literatura-<br />

Si ar arsebobs meore aseTi sazareli antiodisea,<br />

rogorc fusias mgzavroba<br />

keTrovanTa TavSesafrisken da mTeli misi<br />

monologi, romelic romani „mwvane saxlis”<br />

erT-erTi mTavari xazia _ amaze perueli<br />

da me SevTanxmdiT.<br />

mwvane perus erovnuli droSis feria,<br />

„mwvane saxli” am qveynis moferebiTi<br />

saxelia da aseve hqvia 1966 wels<br />

gamoqveynebul liosas Cemi azriT<br />

saukeTeso romans, romlis erT-erTi<br />

mTavari gmiri, arsaidan mosuli anselmo<br />

miTiur bordels aSenebs da masac<br />

„mwvane saxls” (La casa verde) arqmevs. Seu-<br />

Zlebelia, ilaparako liosaze da<br />

araferi Tqva mis stilze, romlisTvisac<br />

sityva virtuozulic ki<br />

Zalian cotaa. liosa TiTqos maTematikuri<br />

sizustiT, fazeliviT awyobs<br />

Tavis romanebs, ufro sworad, suraTis<br />

fazeliviT awyoba mkiTxvels uxdeba.<br />

erTi personaJis replikas, ocdaaTi<br />

wliT adre meoris mier naTqvami enacvleba<br />

da erTi ambavi yovelgvari<br />

gafrTxilebis gareSe grZeldeba aTi<br />

wlis Semdeg momxdari meore ambiT, imisTvis<br />

rom Semdeg ukan dabrundes, mere<br />

isev sadRac gadaxtes drosa da sivrce-<br />

Si da bolos yvela siuJeturma xazma,<br />

yvela personaJis dasaxiCrebulma bedma<br />

gaugonari da sruliad daundobeli<br />

SeuqcevadobiT erTad moiyaros<br />

Tavi. da rogoria „mwvane saxlis” finali<br />

iseTi, rom wesiT cxovreba aRar<br />

unda mogindes, yvelaferi ingreva, yvela<br />

da yvelaferi ukvalod qreba,<br />

TiTqos arc ucxovriaT am adamianebs<br />

da, mainc, gipyrobs saocari simsubuqe,<br />

Tu aRtaceba, Tu ar vici, ra davarqva...<br />

amas, mgoni, ubralod didi literatura<br />

hqvia...<br />

me wakiTxuli maqvs dialogi markessa<br />

da liosas Soris. mas intervius<br />

forma aqvs, liosa kiTxvebs svams, markesi<br />

pasuxobs. rogoria Zalian magari.<br />

laTinur amerikuli literaturis ori<br />

yvelaze msxvilyalibiani klasikosi<br />

iseT „topkebs” uwevs erTmaneTs, iseT<br />

rameebs ambobs, rom gagiJdebi kaci. sxvaTa<br />

Soris iq mesamesac axseneben _<br />

argentinel borxess da orive aRiarebs,<br />

rom rasac es kaci akeTebda,<br />

rogorc werda, maTTvis miuRebelic<br />

kia, magram mis (borxesis) garda ase sxva<br />

veravin gaakeTebda da borxesi maTTvis<br />

miuRebelic aris da miuRwevelic,<br />

gaugebaric da genialuric. borxesi<br />

arsebobs da amas unda SeveguoT.<br />

imave interviuSi liosa markess<br />

literaturuli gavlenebis Sesaxeb<br />

ekiTxeba. „rogor ara! ramdenic ginda,<br />

_ pasuxobs markesi, _ magaliTad,<br />

„martoobis asi wlis” erT-erTi qali<br />

personaJi Sen dagesesxe, Seni deda anxelika<br />

gadmovitane Cems romanSi. SenTan<br />

dakavSireba da nebarTvis Txovnac mindoda,<br />

magram ver gipove, vargitas, am<br />

dros Sen sadRac evropaSi iyavi.”<br />

magaria, ara!<br />

amboben, rom dRes markesi da liosa<br />

aRar megobroben. zogis azriT ganxeTqileba<br />

komunist markessa da liberalizmiT<br />

gatacebul liosas Soris politikur<br />

niadagze moxda. isic gamigia,<br />

qalis gulisTvis iCxubes da xeliTac<br />

gaiwies erTmaneTzeo. ar vici da arc<br />

aris Cemi gasarCevi, oRond Tu eg ambavi<br />

marTalia, neta ra qali iyo amisTana<br />

kidev oci wlis win, 1990 wels liosa<br />

perus prezidentobaze iyrida kenWs. am<br />

dros ukve karga xnis gamoqveynebuli<br />

hqonda „saubari taZarSi” (Conversacion<br />

en La Catedral), romani, romelic TiTqmis<br />

mTlianad politikis da politikosTa<br />

sibinZureebis aRweriTaa savse, sadac<br />

yvela da yvelaferi iyideba ZalauflebisTvis,<br />

sadac arCevnebis beds sxvadasxva<br />

partiebis mfarvelobis qveS<br />

myofi Zveli biWebis bandebi quCaSi<br />

wyveten, sadac xdeba uamravi Zaladoba<br />

da mkvleloba... liosam TamaSis wesebi<br />

kargad icoda da mainc moindoma<br />

prezidentoba. kenWi iyara da waago<br />

dRes ukve korufciisTvis gasamarTlebul<br />

fuximorTan. 1990 wels me araTu<br />

perus ambebi, liosas saxelic ki ar vicodi<br />

da jer arc misi „mwvane saxli”<br />

mqonda urosaviT moxvedrili. rom<br />

mcodnoda, fuximorisken viqnebodi da<br />

mwerals aucileblad vusurvebdi damarcxebas.<br />

sabolood yvelaferi kargad<br />

damTavrda da rac CemTvis yvelaze<br />

sasixaruloa, magram sruliad auxsneli,<br />

politikaSi garevis (Tanac rogori<br />

garevis) Semdeg mweralma isev gaagrZela<br />

magari romanebis wera. SeiZleba<br />

Tavad am dalocvil laTinur amerikaSia<br />

raRac saidumlo...<br />

mario vargas liosa axla sadRac<br />

samocdaToTxmeti wlisa unda iyos.<br />

simpatiuri da Ronieri kacis STabeWdilebas<br />

tovebs. yvela asakSi simpatiuri<br />

iyo. laTinoamerikelebs sxvanairi garegnoba<br />

aqvT. Cems jeelobaSi wignis moyvarul<br />

ojaxebSi hemingueis wveriani da<br />

rolingiani portreti ekida xolme,<br />

aseT ojaxebSi ubneli Zmakacebi rom<br />

moxvdebodnen, „babuaSeniao” _ ikiTxavdnen.<br />

me iseTi Tavxedi viyavi, rom Cems<br />

patara oTaxSi mTlad folkneri mekida<br />

da imis babuobac ukiTxavT. ai, liosa<br />

aravis egoneba vinme Cvenianis babua.<br />

sxvanairi ieri aqvT magaT, sxvanairi<br />

sisxli uCqefT ZarRvebSi da sxvanair<br />

sisxlsavse wignebs weren _ ucnauri da<br />

giJuri ambebiT savses. magiuri realizmio<br />

da kidev ra ar daarqves da, mgoni,<br />

eg evropisTvisaa magiuri, iq kidev<br />

Cveulebrivi ambebia, iq SeiZleba<br />

moxdes da xdeba kidec egeTi rameebi,<br />

ubralod bevri magari mTxrobeli<br />

gamouCnda. im mTxrobelebSi kidev liosa<br />

yvelaze ufro miyvars, magitomac<br />

gamixarda guSindeli ambavi...<br />

erT raRacasac vityvi. magaria,<br />

rodesac Sen sayvarel mweralTan<br />

drois erT monakveTSi cxovrob, magram<br />

Znelic aris, imitom, rom ici, verasdros<br />

Sexvdebi, Tumca Cven didi xnis<br />

winaT SevxvdiT erTmaneTs, magram<br />

mainc...<br />

*werili dawerilia 8 oqtombers<br />

literaturuli gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />

dacvisa saministros finansuri mxardaWeriT<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!