Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala

Lezo: ondarea eta hiri garapena
Eskultura hau santutegiko imajinarik interesgarriena da, dudarik gabe, eta
Gipuzkoa osora zabaldu da harengatiko debozioa. Zur polikromatuzko tailua da.
Kristoren irudikapena da, hiru iltzerekin gurutziltzatua; gurutzea ia-ia arbastatu
gabeko enborrekin egina dago; Kristo burusoila eta bizargabea da, aurpegiera
lasaikoa, masailalboko hezurrak nabarmenduta dauzka, eta burua pixka bat
makurtuta du. Beso zailduak gurutzeko besoen paraleloan zabaltzen dira.
Gorputz enbor zuzena du, anatomia baldarrekoa, saihets hezurrak agerian eta
gerria nabarmenduta. Zangoak tenkatuta ditu, eta gerriaren inguruan zapi laburra
dauka, erdian lotuta eta haizemaile eta sigi-saga gisako izur finekin. Duela
gutxi arte irudia gona motz batekin jantzita zegoen eta ileordea zeraman.
Eskulturaren jatorria ezezaguna 14 da, baina hainbat ezaugarritan gotikoaren
kutsua eta anatomiaren eta oihalen trataeran ukitu aurreratuak sumatzen direnez,
XV. mendean 15 kokatuko litzateke seguruenik. Gurutze Santuaren erretaula
zur polikromatuzkoa da, eta bertako espaziora egokituta dago. Hiru kaletan
antolatzen da, harrizko idulki apaindu baten gainean; erdiko kaleak fuste ildaskatu
eta ispiludun koloma pareak ditu albo banatan. Haren gainean, taulamendu
hautsiaren baitan, Kristoren imajina duen nitxoa dago, eta alboetako horma
hobietan, aingeruenak. Atikoan zeru arraildura ikusten dugu. Aldameneko erretaulak
bezalaxe, obra barrokoa da honako hau ere, eta Santiago Jauregi dugu
lan guztiaren egilea.
Epistolaren ondoan, San Joan Ebanjelariaren erretaula dago, eta ebanjelioaren
aldean Andre Maria Doloretakoarena, biak ala biak Santiago Jauregik eginak
eta rococo estilokoak.
Interesgarria da, halaber, tenpluko lehenengo zatia ixten duen burdin hesia.
Balaustredun gorputz luze bat dauka, eta bi orriko ate bat bertan txertatuta.
Balaustreak zilindrikoak dira, lodiera desberdineko ebakidurekin, eta helduleku
anitzeko txarro, eraztun eta udare eta erraboil formekin. Horrez gain, balaustredun
ateburuaren gainean balaustre erradialak dituen erdi puntuko arkua dago.
Agirre Sorondo eta Lizarralderen ustez, burdin hesia Juan Zialzeta Urkidik forjatu
zuen 1643. urtean 16 .
Aipatzekoa da Baionako gotzain San Leon Gurutze Santuaren aurrean irudikatzen
duen beiratea ere. Sakristian dago, eta J.P. Maumejean eta E. Salaberriaren
lana da, 1904koa.
30
14 AGUIRRE-SORONDO, A., LIZARRALDE ALBERDIN, K. Ermitas de Gipuzkoa. J.M. Barandiaran
Fundazioa, 2000. 270 or. “(…) Hainbat bertsio daude Gurutze Santuaren tailuaren jatorriaren inguruan.
Horietako batek dioenez, Landarreta baserriko neska batek kostaldera ailegatutako kutxa batean
aurkitu zuen. Bigarren batek dio Iruñeko gotzainak X. mendean ekarri zuela, baina bertsio hori ez dator
bat imajinaren datazioarekin -XIII. eta XIV. mendearen artekoa jotzen dute adituek- (…)”.
15 PUENTE SANCHEZ, M.T. “Escultura exenta de Vírgenes y Cristos en Pasajes, Lezo, Renteria y
Oiartzun”. Cuadernos de sección: Artes Plásticas y Monumentales, 6. zk.
16 AGUIRRE-SORONDO,A., LIZARRALDE ALBERDIN, K.: Ermitas de Gipuzkoa. J.M. Barandiaran,
Fundazioa: 2000. 270-272 or.