untitled-jabatan-audit-negara

KANDUNGAN

PERKARA

KANDUNGAN

KATA PENDAHULUAN

INTI SARI LAPORAN

MUKA SURAT

BAHAGIAN I :

AKTIVITI DAN KAJIAN KHAS JABATAN/AGENSI

Pendahuluan 1

Jabatan Hal Ehwal Agama Islam

Pengurusan Sekolah Agama Kerajaan Negeri

Jabatan Perhutanan Negeri

Pengurusan Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

Majlis Perbandaran Nilai

Penswastaan Perkhidmatan Pembersihan dan Pelupusan Sisa

Pepejal

BAHAGIAN ll : PERKARA AM

Pendahuluan 148

Kedudukan Masa Kini Perkara-perkara Yang Dibangkitkan

Dalam Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2005

Perkara Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua

Audit Negara Yang Masih Belum Selesai

148

151

Pembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai

151

Aktiviti Dan Kajian Khas Jabatan/Agensi

Mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri Sembilan 151

PENUTUP 153

KATA PENDAHULUAN

1. Perkara 106 dan 107 Perlembagaan Persekutuan dan Akta Audit 1957 menghendaki

Ketua Audit Negara mengaudit aktiviti-aktiviti Jabatan dan Agensi Kerajaan Negeri serta

mengemukakan Laporan mengenainya kepada Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan

Agong dan Duli Yang Maha Mulia Tuanku Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan. Seri

Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong akan menitahkan supaya Laporan itu

dibentangkan di Parlimen manakala Duli Yang Maha Mulia Tuanku Yang di-Pertuan Besar

Negeri Sembilan menitahkan untuk dibentangkan di Dewan Undangan Negeri Sembilan.

Bagi memenuhi tanggungjawab ini, Jabatan Audit Negara telah menjalankan pengauditan

prestasi untuk menentukan sama ada sesuatu aktiviti Kerajaan dilaksanakan dengan

cekap, berhemat dan mencapai matlamat yang telah ditetapkan.

2. Laporan saya mengenai aktiviti Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri Sembilan Tahun 2006

adalah hasil daripada pengauditan yang dijalankan terhadap aktiviti-aktiviti tertentu yang

dilaksanakan di 3 buah Jabatan/Agensi Negeri iaitu Jabatan Hal Ehwal Agama Islam

Negeri Sembilan, Jabatan Perhutanan Negeri dan Majlis Perbandaran Nilai.

Program/aktiviti yang diaudit adalah berkaitan dengan Pengurusan Sekolah Agama

Kerajaan Negeri, Pengurusan Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan dan

Penswastaan Perkhidmatan Pembersihan Dan Pelupusan Sisa Pepejal. Pengauditan

terhadap aktiviti Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri adalah untuk memastikan semua polisi,

program dan projek yang telah dirancang dilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh

yang ditetapkan, spesifikasi kontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi, tiada pembaziran

dan mencapai matlamatnya. Pada umumnya, aktiviti-aktiviti yang dilaksanakan oleh

Jabatan/Agensi Negeri Sembilan pada tahun 2006 tidak menunjukkan kemajuan yang

ketara. Kelemahan yang saya laporkan dalam Laporan Ketua Audit Negara Terhadap

Aktiviti Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri Sembilan Tahun 2006 seperti kelemahan dalam

perancangan, pelaksanaan dan pemantauan masih berlaku. Di peringkat pelaksanaan

kelemahan yang ditemui seperti projek siap tetapi tidak digunakan, peralatan tidak

digunakan secara optimum, projek lewat disiapkan, pembinaan projek tidak berkualiti

disebabkan pemaju tidak mengikut spesifikasi dan sebagainya. Perkara ini telah

menyebabkan berlakunya pembaziran wang awam, menjejaskan imej Kerajaan Negeri dan

perkhidmatan awam dan sekiranya tidak ditangani matlamat Pelan Integriti Nasional sukar

dicapai.

3. Semua Pegawai Pengawal yang berkenaan telah dimaklumkan tentang perkara yang

akan dilaporkan untuk pengesahan mereka. Laporan ini juga mengandungi kedudukan

masa kini perkara yang dibangkitkan dalam Laporan saya bagi tahun 2005 untuk memberi

gambaran sejauh mana tindakan susulan dan pembetulan telah diambil oleh pihak

Jabatan/Agensi Negeri berkenaan terhadap isu yang telah dibangkitkan.

4. Di samping memenuhi kehendak perundangan, saya berharap laporan ini dapat

dijadikan asas untuk memperbaiki segala kelemahan, usaha penambahbaikan dan

meningkatkan akauntabiliti dan integriti. Usaha ini penting bagi menjamin setiap Ringgit

Malaysia yang dipungut dan dibelanjakan akan dapat menyumbang ke arah pertumbuhan

ekonomi negeri yang mampu membantu pembangunan dan keselesaan hidup rakyat.

Secara tidak langsung ianya akan menyumbang ke arah mewujudkan sebuah Negara

Malaysia yang cemerlang, gemilang dan terbilang.

5. Pada pandangan saya, prestasi pelaksanaan aktiviti Kerajaan Negeri dan agensinya

boleh dipertingkatkan lagi sekiranya semua pihak yang terlibat menghayati dan

mengamalkan 5 perkara utama yang diringkaskan sebagai DAMAI iaitu:

a) DUE DILIGENCE – Kakitangan Awam perlu menjalankan tugas dengan penuh

ketelitian yang profesional (due diligence) untuk mewujudkan sistem penyampaian

yang cemerlang.

b) ACHIEVEMENT – Memastikan semua polisi dan program yang telah dirancang

dilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh yang ditetapkan, tidak berlaku

peningkatan kos, spesifikasi kontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi dan mencapai

matlamatnya.

c) MONITORING – Pemantauan yang rapi hendaklah dibuat bagi memastikan semua

program atau aktiviti yang dirancang berjaya dilaksanakan, diurus secara akauntabiliti

dan berintegriti. Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan. Projek

yang telah siap dibina hendaklah digunakan untuk mengelakkan berlakunya

pembaziran dan memberi impak positif kepada golongan sasaran.

d) ATTITUDE - Setiap pegawai/kakitangan perlu mempunyai pandangan holistik dalam

melaksanakan tugas dan tanggungjawab masing-masing dengan penuh komitmen

yang tinggi. Nilai-nilai positif hendaklah diamalkan dan tidak ada sikap sambil lewa

dalam melaksanakan tugas.

e) INTEREST - Setiap pegawai/kakitangan perlu melaksanakan tugas yang diamanahkan

dengan minat dan dedikasi supaya projek yang dilaksanakan ada usaha

penambahbaikan dan berinovasi.

6. Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua pegawai Jabatan/Agensi

Negeri Sembilan yang telah memberikan kerjasama kepada pegawai saya sepanjang

pengauditan dijalankan. Saya juga ingin melahirkan penghargaan dan terima kasih

kepada semua pegawai saya yang telah berusaha gigih serta memberikan sepenuh

komitmen untuk menyiapkan Laporan ini.

Putrajaya,

22 Mei 2007

iii

INTI SARI LAPORAN

BAHAGIAN I -

AKTIVITI DAN KAJIAN KHAS JABATAN/AGENSI

Jabatan Hal Ehwal Agama Islam : Pengurusan Sekolah Agama Kerajaan Negeri

1. Bahagian Pelajaran Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan menguruskan 19

buah sekolah agama Kerajaan Negeri. Perbelanjaan mengurus yang terlibat bagi tahun

2006 adalah sejumlah RM14.30 juta dan perbelanjaan pembangunan pula berjumlah

RM3.90 juta. Sekolah agama Kerajaan Negeri menawarkan tempat dari tingkatan satu

hingga peringkat Diploma dengan bilangan pelajar seramai 3,618 orang dan mempunyai

284 orang guru pada tahun 2006. Pada keseluruhannya pengurusan sekolah agama

Kerajaan Negeri adalah tidak memuaskan. Perkara ini adalah disebabkan kekurangan

infrastruktur, kemudahan peralatan pembelajaran yang tidak lengkap, masalah kekurangan

guru terlatih dan kekurangan peruntukan kewangan. Faktor ini menyebabkan ibu bapa

tidak berminat untuk menghantar anak mereka ke sekolah agama dan membawa kepada

penutupan 7 buah sekolah agama manakala 7 buah sekolah agama lagi mempunyai murid

kurang 100 orang. Pada masa ini Kerajaan Negeri sedang dalam proses mendaftarkan

16 buah sekolah agama ini untuk menjadi Sekolah Agama Bantuan Kerajaan.

Jabatan Perhutanan Negeri : Pengurusan Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

2. Kelulusan Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan adalah di bawah kuasa Kerajaan

Negeri. Pada tahun 2005 hingga akhir tahun 2006, Kerajaan Negeri telah meluluskan tiga

lesen dengan keluasan 394.37 hektar berbanding 2,460 hektar kawasan pengusahasilan

yang dibenarkan oleh Majlis Perhutanan Negara dalam setahun. Walaupun keluasan

kawasan pengusahasilan hanya 394.37 hektar tetapi Jabatan telah meningkatkan kutipan

hasil berjumlah RM2.60 juta, iaitu dari RM2.80 juta pada tahun 2005 kepada RM5.40 juta

pada tahun 2006. Penguatkuasaan undang-undang oleh Jabatan terhadap pihak yang

melakukan kesalahan hutan membolehkan kutipan bayaran denda, pampasan dan lain-lain

kesalahan hutan meningkat sejumlah RM1.90 juta.

Majlis Perbandaran Nilai : Penswastaan Perkhidmatan Pembersihan Dan pelupusan

Sisa Pepejal

3. Majlis bertanggungjawab sepenuhnya bagi memberi perkhidmatan pembersihan

terhadap kawasan operasinya. Pengurusan pembersihan di Majlis mula diswastakan pada

tahun 2003 dengan arahan daripada Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan.

Penswastaan tersebut bertujuan untuk meningkatkan kecekapan kerja pembersihan dan

pelupusan sisa pepejal selaras dengan pembangunan yang pesat di kawasan Majlis. Unit

Perancang Ekonomi (UPE) tidak menjalankan kajian kemungkinan mengenai kesesuaian

pelaksanaan projek penswastaan sisa pepejal seluruh negara. Surat perjanjian antara

Majlis dengan Southern Waste Management Sdn. Bhd (SWM) telah ditandatangani pada

Disember 2003. Dengan penswastaan ini, Majlis telah menyerahkan 5 buah lori compactor

miliknya kepada SWM. Seramai 51 orang kakitangan Majlis telah diambil oleh SWM untuk

berkhidmat dengannya. Semua kerja yang dilakukan oleh SWM dipantau oleh Majlis

berpandukan kepada Jadual Kerja yang dikemukakan oleh SWM setiap bulan. Prestasi

kerja SWM adalah tidak memuaskan kerana Majlis kerap mengeluarkan Notice To Correct

(NTC) dan aduan awam juga meningkat dari tahun ke tahun. Caj perkhidmatan yang

dikenakan oleh SWM tidak mampu dijelaskan oleh Majlis kerana kemampuan

kewangannya yang terhad. Sehingga akhir tahun 2006, bayaran perkhidmatan yang

belum dijelaskan oleh Majlis kepada SWM berjumlah RM17.15 juta. Pada tahun 2006, caj

perkhidmatan yang belum dijelaskan oleh Majlis adalah 56.5% daripada hasil cukai

taksirannya.

BAHAGIAN I

AKTIVITI DAN KAJIAN KHAS

JABATAN/AGENSI

BAHAGIAN I

AKTIVITI DAN KAJIAN KHAS JABATAN/AGENSI

1. PENDAHULUAN

Seksyen 6(d) Akta Audit 1957 menghendaki Jabatan Audit Negara menjalankan

pengauditan terhadap program dan aktiviti Kerajaan Negeri untuk menentukan sama ada

program dan aktiviti ini dilaksanakan dengan cekap, berkesan dan mencapai matlamatnya.

Bagi memenuhi peruntukan Akta ini, pada tahun 2006, sebanyak 3 kajian Audit telah

dijalankan terhadap program dan aktiviti seperti berikut:

a) Pengurusan Sekolah Agama Kerajaan Negeri, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam.

b) Pengurusan Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan, Jabatan Perhutanan Negeri.

c) Penswastaan Perkhidmatan Pembersihan Dan Pelupusan Sisa Pepejal, Majlis

Perbandaran Nilai.

Hasil pengauditan terhadap program dan aktiviti tersebut telah dimaklumkan kepada

Jabatan/Agensi yang berkenaan melalui surat pemerhatian Audit. Hanya penemuan Audit

yang penting dilaporkan di Bahagian ini.

JABATAN HAL EHWAL AGAMA ISLAM

PENGURUSAN SEKOLAH AGAMA KERAJAAN NEGERI

2. LATAR BELAKANG

2.1 Sekolah Menengah Agama Kerajaan Negeri merupakan institusi pendidikan

menengah milik Kerajaan Negeri Sembilan. Sekolah ini ditubuhkan bagi menyediakan

pelajar yang seimbang iaitu boleh menguasai ilmu agama dan akademik yang disediakan

oleh Kementerian Pelajaran. Sekolah Agama ini menyediakan kemudahan pembelajaran

kepada pelajar tingkatan 1 hingga tingkatan 6. Kurikulum pembelajaran sekolah adalah

berdasarkan Kurikulum Kebangsaan dalam Sistem Pendidikan Kebangsaan. Di awal

penubuhannya ada 26 buah sekolah agama, bagaimanapun hingga kini hanya tinggal 19

buah sekolah sahaja yang terdiri daripada sebuah Institut Tahfiz Al-Quran (ITQAN),

sebanyak 7 buah Sekolah Menengah Agama (SMA) dan 11 buah Sekolah Menengah

Rendah Agama (SMRA). SMRA menawarkan peperiksaan sehingga peringkat PMR,

manakala SMA menawarkan peperiksaan sehingga SPM/STPM/STAM. Oleh kerana

sekolah ini mendapat bantuan kewangan Kerajaan Negeri, ia tidak dikategorikan sebagai

institusi pendidikan swasta dan tidak tertakluk kepada Enakmen Pengawalan Sekolah

Agama Islam 1996 Negeri Sembilan. Daripada 19 buah sekolah, sebanyak 14 buah atau

73.7% adalah sekolah berasrama. Pada tahun 2006, keseluruhan pelajar bagi 19 buah

sekolah adalah berjumlah 3,618 orang dengan seramai 284 orang guru.

2.2 Semua pengurusan dan pentadbiran sekolah agama ini adalah di bawah aktiviti

Perkhidmatan Pelajaran Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan (JHEAINS).

Objektif Bahagian Pelajaran adalah untuk menyediakan pendidikan melalui sekolah agama

ke arah membina sebuah masyarakat yang berilmu, berakhlak mulia dan bertakwa.

Bahagian Pelajaran juga bertanggungjawab terhadap keperluan perjawatan guru dan

kakitangan sekolah agama dan infrastruktur yang mencukupi untuk keselesaan pelajar.

Dari segi akademik pula, Bahagian ini bertanggungjawab terhadap aktiviti kurikulum dan

kokurikulum serta menilai dan menganalisis prestasi setiap peperiksaan.

2.3 Pada tahun 2006, JHEAINS mempunyai seramai 389 anggota terdiri dari pelbagai

gred jawatan dengan diketuai oleh Pengarah Gred DG52. Bahagian Pelajaran mempunyai

sejumlah 184 anggota pelbagai gred jawatan yang diketuai oleh Ketua Penolong Pengarah

Gred DG48. Pada tahun 2005, peruntukan mengurus Jabatan adalah berjumlah RM23.91

juta manakala pada tahun 2006 berjumlah RM25.49 juta. Bahagian Pelajaran pula,

menerima peruntukan mengurus sejumlah RM12.38 juta pada tahun 2005 dan RM12.42

juta pada tahun 2006. Bahagian ini juga diluluskan peruntukan one off pada tahun 2005

berjumlah RM789,300 dan pada tahun 2006 sejumlah RM785,000. Selain itu, JHEAINS

juga mendapat peruntukan pembangunan sejumlah RM12.38 juta pada tahun 2005 dan

sejumlah RM11 juta pada tahun 2006.

3. OBJEKTIF AUDIT

Objektif pengauditan adalah untuk menentukan sama ada pengurusan sekolah agama

di Negeri Sembilan telah dirancang, diuruskan dan dilaksanakan dengan cekap dan

berkesan bagi mencapai matlamat yang ditetapkan.

4. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN

Skop pengauditan adalah meliputi aspek perancangan, pelaksanaan dan pemantauan

terhadap pengurusan Sekolah Agama bagi tempoh 2004 hingga 2006. Pemeriksaan dan

semakan Audit akan dibuat secara pemeriksaan dan semakan dokumen di Bahagian

Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan serta lawatan fizikal ke

semua sekolah agama. Bagi pemeriksaan dokumen, ianya dijalankan terhadap hal ehwal

perjawatan, kewangan, belanjawan tahunan, minit mesyuarat dan fail surat mesyuarat

yang berkaitan bagi tempoh berkenaan. Lawatan Audit juga telah dijalankan terhadap

semua sekolah agama. Pemeriksaan telah dijalankan terhadap kemudahan infrastruktur

dan peralatan pembelajaran, keadaan kelas atau asrama dan lain-lain. Temu bual dengan

pegawai JHEAINS, tenaga pengajar dan kakitangan sekolah agama serta pelajar yang

terlibat juga diadakan semasa pengauditan dijalankan.

5. PENEMUAN AUDIT

5.1 PERANCANGAN

Bagi mencapai objektif Jabatan untuk menyediakan pendidikan ke arah membina

masyarakat Islam yang berilmu, berakhlak mulia dan bertakwa, memerlukan perancangan

yang baik di semua peringkat yang meliputi aspek seperti berikut:

5.1.1 Dasar Kerajaan Negeri

Kerajaan Negeri merancang untuk menjadikan sekolah agama sebuah institusi

pendidikan Islam yang dapat melahirkan pelajar cemerlang dalam bidang pendidikan

akademik selaras dengan Dasar Pendidikan Kebangsaan serta falsafah pendidikannya

sendiri yang menekankan pendidikan berteraskan ilmu agama Islam. Perancangan

strategik pengurusan pendidikan ini juga perlu bersesuaian dengan perkembangan

pembangunan Dasar Pendidikan Negara. Melalui perancangan dasar tersebut,

Bahagian Pelajaran JHEAINS berusaha merancang bagi melaksanakan sistem

pengurusan pendidikan untuk melahirkan pelajar yang berjaya, beramanah serta

bertanggungjawab untuk membangunkan agama Islam dan Negara. Bagi menjayakan

perancangan dasar tersebut, JHEAINS telah menerima pakai Dasar Pendidikan

Kebangsaan dengan mewujudkan kelas aliran sains dan aliran sastera. Selain itu,

perancangan JHEAINS bagi meningkatkan pendidikan dalam bidang keagamaan terus

dipergiatkan dan dipermodenkan selaras dengan perkembangan global.

Kerajaan Negeri juga berhasrat untuk mendaftarkan 16 buah sekolah agama dengan

Kementerian Pelajaran untuk dijadikan Sekolah Agama Bantuan Kerajaan. Dengan

pendaftaran ini adalah diharap akan mendapat peruntukan kewangan serta kemudahan

peralatan yang mencukupi serta guru yang terlatih. Bagaimana pun, bangunan dan

tapak tanah masih lagi milik Kerajaan Negeri.

5.1.2 Undang-Undang Dan Peraturan

Sekolah agama ini diwujudkan apabila JHEAINS mengambil alih serta menaik taraf

sekolah agama rakyat menjadi sekolah agama yang ditadbirkan oleh Kerajaan Negeri

pada awal tahun 1960an. Sebagai sebuah agensi Kerajaan Negeri, semua sekolah

agama tertakluk kepada peraturan kewangan Kerajaan yang sedia ada. Prosedur

kewangan yang diamalkan adalah seperti Akta Acara Kewangan 1957, Arahan

Perbendaharaan dan lain-lain pekeliling Kerajaan. Dari segi kurikulum dan kokurikulum

adalah tertakluk kepada peraturan yang dikeluarkan oleh Kementerian Pelajaran.

5.1.3 Pengambilan Pelajar

Pendidikan yang ditekankan oleh JHEAINS adalah pendidikan yang berteraskan ilmu

agama supaya dapat melahirkan pelajar yang berjaya di dunia dan akhirat serta

mempunyai sifat yang mulia dan berperibadi terpuji. Oleh itu, bagi merealisasikannya

JHEAINS merancang dasar pengambilan pelajar selaras dengan inspirasi untuk

menjadikan sekolah agama sebagai sebuah institusi yang melahirkan pelajar yang

cemerlang. Proses pengambilan pelajar bagi kemasukan ke sekolah agama mempunyai

dua peringkat iaitu untuk kemasukan ke tingkatan 1 dan ke tingkatan 4. Pengambilan

untuk ke tingkatan 1 dan tingkatan 4 bagi 3 buah sekolah iaitu ITQAN, Maahad Ahmadi

dan Sekolah Menengah Agama Sains Kuala Pilah akan diuruskan oleh JHEAINS,

manakala bagi sekolah agama yang lain, pengambilan pelajar diuruskan oleh sekolah

masing-masing. Bagi 3 buah sekolah yang pengambilannya melalui JHEAINS, setiap

pemohon diwajibkan menduduki ujian bertulis dan melalui proses temu duga sebelum

diterima masuk ke sekolah agama tersebut.

a) Sasaran Pengambilan Pelajar

JHEAINS merancang sasaran untuk mengambil seramai 230 orang pelajar setiap

tahun bagi 3 buah sekolah iaitu ITQAN, Maahad Ahmadi dan SMA Sains Kuala

Pilah. Proses pengambilan pelajar baru ini akan diuruskan oleh Unit Hal Ehwal

Murid, Bahagian Pelajaran JHEAINS yang bertanggungjawab merangka pelan dan

kaedah pengambilan pelajar baru. Bagi sekolah agama yang lain, tidak ada

perancangan dibuat kerana semua pelajar yang mendaftar akan diterima untuk

belajar di sekolah berkenaan.

b) Kriteria Pemilihan Pelajar Baru

JHEAINS merancang mengurus pengambilan pelajar baru serta menetapkan garis

panduan, prosedur dan kriteria tertentu bagi pemilihan dan pengambilan pelajar

baru. Kriteria asas pemilihan pelajar bagi kemasukan ke tingkatan 1 dan tingkatan

4 Sekolah Agama Kerajaan Negeri adalah seperti berikut:

i) Syarat kemasukan ke tingkatan 1 Maahad Ahmadi, Gemencheh dan ITQAN:

• Warganegara Malaysia keutamaan kepada anak kelahiran Negeri

Sembilan.

• Sihat tubuh badan dan berumur 12 hingga13 tahun pada 1 Januari.

• Bersedia meneruskan pengajian sehingga peringkat Sijil Tinggi Agama

Malaysia (STAM).

• Memperolehi sekurang-kurangnya 3A dan tiada D dalam Ujian Penilaian

Sekolah Rendah (UPSR) serta lulus ujian PAFA.

• Boleh membaca Al-Quran dengan baik dan boleh membaca serta menulis

jawi dengan baik.

• Lulus ujian kelayakan.

ii) Syarat kemasukan ke tingkatan 4 Maahad Ahmadi, Gemencheh:

• Lulus Penilaian Menengah Rendah (PMR) dengan mendapat sekurangkurangnya

Pangkat B dalam mata pelajaran Pendidikan Islam dan Bahasa

Arab (Keutamaan kepada calon yang memperolehi A dalam kedua mata

pelajaran tersebut).

• Memperolehi sekurang-kurangnya pangkat C dalam semua mata

pelajaran.

• Lulus ujian PAFA dalam PMR.

iii)

Syarat kemasukan ke tingkatan 4 Sekolah Menengah Agama Sains Kuala

Pilah:

• Lulus peperiksaan Penilaian Menengah Rendah (PMR) dengan mendapat

sekurang-kurangnya pangkat B dalam mata pelajaran Sains dan

Matematik Moden (Keutamaan kepada calon yang memperolehi A dalam

kedua mata pelajaran tersebut).

• Memperolehi sekurang-kurangnya pangkat C dalam semua mata

pelajaran lain.

• Lulus ujian Penilaian Asas Fardu Ain (PAFA) dalam PMR.

iv) Kemasukan ke tingkatan 1 dan tingkatan 4 di sekolah agama yang lain, semua

urusan pengambilan akan ditentukan oleh sekolah yang berkenaan sahaja.

Keutamaan adalah diberi kepada calon yang lulus PMR berserta ujian PAFA

dan memperolehi sekurang-kurangnya B dalam mata pelajaran Matematik

Moden serta lulus Bahasa Arab dan Pendidikan Islam. Ini adalah bagi calon

yang akan mengambil Matematik Tambahan, Prinsip Akaun dan mata pelajaran

elektif. Sebanyak 3 buah sekolah agama menawarkan mata pelajaran elektif ini

iaitu SMA Dato’ Klana Petra Maamor, SMA Dato’ Hj. Mustafa dan SMA Hj.

Mohd Yatim.

5.1.4 Keperluan Kewangan

Bagi memastikan semua perancangan yang telah diatur dapat dicapai, keperluan

sumber kewangan juga perlu dirancang dengan sempurna. Ini termasuk bajet

pengurusan dan pembangunan untuk semua sekolah agama seperti berikut:

a) Bajet Mengurus

Bagi tahun 2004 hingga 2006, perbelanjaan mengurus yang dianggarkan oleh

JHEAINS untuk semua sekolah agama adalah berjumlah RM34.91 juta iaitu

RM8.37 juta bagi tahun 2004, RM13.33 juta bagi tahun 2005 dan RM13.21 juta

bagi tahun 2006. Setiap tahun, JHEAINS menyediakan bajet bagi mengurus dan

pembangunan untuk semua sekolah agama. Penyediaan bajet mengurus adalah

berdasarkan kepada perbelanjaan tahun sebelumnya, manakala bagi bajet

pembangunan berdasarkan permohonan yang dibuat oleh sekolah serta

perancangan pembangunan JHEAINS sendiri. Kedudukan bajet mengurus bagi

tempoh 2004 hingga 2006 adalah seperti di Jadual 1.

Bil.

Jadual 1

Bajet Mengurus Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Butiran

2004

(RM Juta)

2005

(RM Juta)

2006

(RM Juta)

Jumlah

(RM Juta)

1. Emolumen 3.82 4.26 4.64 12.72

Perkhidmatan Dan

Bekalan

4.15 7.92 7.42 19.49

3. Aset 0.01 0.01 0.01 0.03

Pemberian Dan Kenaan

Bayaran Tetap

0.21 0.35 0.35 0.91

5. One Off (Asset) 0.18 0.79 0.79 1.76

Jumlah 8.37 13.33 13.21 34.91

Sumber: Rekod Kewangan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

b) Bajet Pembangunan

Bagi tempoh 2004 hingga 2006, JHEAINS telah merancang kerja pembangunan

sejumlah RM5.70 juta iaitu pembinaan asrama/bengkel/sekolah dan

pengubahsuaian/pembaikan asrama sekolah bagi semua sekolah agama.

Perancangan yang dibuat oleh JHEAINS berdasarkan kepada permohonan yang

diterima daripada sekolah dan JHEAINS sendiri. Bagi kerja pembaikan dan

penyenggaraan yang bernilai kurang RM20,000 akan diuruskan oleh JHEAINS

dengan memanggil kontraktor yang berdaftar. Manakala bagi projek yang bernilai

RM20,000 dan ke atas, JHEAINS akan mengeluarkan waran kepada Jabatan Kerja

Raya (JKR) untuk melaksanakan kerja bagi pihaknya. Bagi tahun 2004 dan 2005,

hanya 2 projek yang dirancang manakala pada tahun 2006 pula sebanyak 24

projek telah dirancang. Kedudukan bajet dan projek pembangunan yang dirancang

bagi tempoh 2004 hingga 2006 adalah seperti di Jadual 2.

Bil.

Jadual 2

Bajet Pembangunan Yang Dirancang Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Butiran

2004

(RM)

2005

(RM)

2006

(RM)

1. Projek Pembinaan Asrama/Bengkel/Sekolah

Projek Sambungan

1. Asrama 1 Blok, Dewan Besar dan Surau, SMA

Kuala Pilah

500,000 - -

2. Pembinaan 2 Blok Bangunan SMRA Rantau 100,000 1,000,000 1,890,000

Projek Baru

1. Pembinaan Bilik KHB dan Makmal Sains:

- SMRA Nilai - - 210,000

- SMRA Rembau - - 210,000

- SMRA Jempol - - 210,000

- SMRA Ulu Jempol - - 210,000

- SMA Dato’ Hj. Mustafa - - 20,000

- SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad - - 20,000

2. Menaik taraf Bangunan SMRA Gemencheh - - 180,000

3. Menaik taraf SMRA Kuala Klawang - - 60,000

4. Pembinaan Kantin SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad - - 50,000

5. Menyediakan Padang SMRA Rembau - 40,000

2. Pengubahsuaian/Pembaikan Asrama/Sekolah 100,000 100,000 -

1. Pendawaian Semula Bangunan Sekolah:

- Maahad Ahmadi - - 60,000

- SMRA Ulu Jempol - - 30,000

- SMRA Johol - - 30,000

- SMRA Kuala Klawang - - 60,000

2. Pendawaian Semula Asrama Sekolah:

- SMA Hj. Mohd Yatim - - 30,000

- SMA Telok Kemang - - 70,000

- SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad - - 80,000

- SMRA Rembau - - 70,000

- SMRA Jempol - - 60,000

- SMA Dato’ Klana Maamor - - 70,000

3. Mengecat Asrama dan Dewan Makan SMA Dato’

Hj. Mustafa

- - 20,000

4. Penyelenggaraan Pam Tangki Air SMRA

Gemencheh

- - 20,000

5. Kerja Penyelenggaraan Kecil SMA/SMRA - - 200,000

Jumlah 700,000 1,100,000 3,900,000

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

5.1.5 Pengurusan Kewangan Sekolah

Mengikut Peraturan Pendidikan (Akaun Dan Audit) 2002, pengurusan kewangan

sekolah hendaklah mematuhi peraturan kewangan yang berkuat kuasa seperti Arahan

Perbendaharaan, Pekeliling Dan Surat Pekeliling Perbendaharaan, peraturan

berhubung dengan Akaun dan Audit Institusi Pendidikan dan Tatacara Pengurusan

Kewangan seperti yang dinyatakan oleh Bahagian Kewangan Kementerian Pelajaran

Malaysia dan tatacara lain berhubung dengan akaun dan audit institusi pendidikan

sebagaimana yang dinyatakan oleh Menteri.

Mengikut peraturan berkenaan, setiap sekolah hendaklah menyelenggara rekod

kewangan dan perakaunan sekolah seperti buku tunai, resit pelajar, resit pejabat,

penyata penyesuaian bank, daftar kutipan yuran, daftar bil, buku tunai runcit, jadual

kedatangan murid, buku cek, daftar stok resit, daftar aset dan inventori, baucar bayaran

dan pesanan tempatan. Perkara 18 Peraturan Pendidikan menghendaki sekolah

menyediakan penyata kewangan tahunan yang berakhir pada 31 Disember bagi setiap

tahun kewangannya.

5.1.6 Penempatan Dan Lokasi Sekolah

Peringkat awal sekolah agama ditubuhkan oleh Jawatankuasa Kampung atau

permintaan daripada orang ramai dan ianya dijalankan di masjid atau balai raya.

Penubuhan sekolah agama mengikut daerah adalah seperti di Jadual 3.

Bil. Sekolah Agama Daerah

Jadual 3

Sekolah Agama Kerajaan Negeri Pada Tahun 2006

Asrama/

Tidak

Tahun

Ditubuhkan

Status Tapak

Keluasan

(Hektar)

SMA Dato’ Klana

Petra Maamor

Asrama 1959 Rezab Sekolah 3

2. SMRA Rantau

Seremban

Jabatan Pelajaran

Tidak 1959

Negeri Sembilan

0.20

3. SMRA Nilai

Asrama 1968 Rezab Sekolah 1.97

4. SMA Teluk Kemang Port

Asrama 1965 Rezab Sekolah 15.07

5. SMRA Chuah Dickson Tidak 1959 Wakaf Masjid 0.81

6. SMA Hj. Mohd Yatim

Wakaf Anak Yatim

Asrama 1959

Rembau

Dan Rezab Sekolah

5.26

7. SMRA Rembau

Asrama 1959 Rezab Sekolah 0.88

8. ITQAN Asrama 2003 Rezab Sekolah 12.14

9. Maahad Ahmadi Asrama 1989 Rezab Sekolah 8.09

Tampin/

10. SMRA Gemencheh Asrama 1959 Rezab Sekolah 1.82

Gemas

11. SMRA Gemas Asrama 1970 Rezab Sekolah 1.01

12. SMRA Repah

Asrama 1959 Rezab Sekolah 3.64

SMA Sains

Tiada

13.

Asrama 2000 Rezab Sekolah

Kuala Pilah

Maklumat

Kuala Pilah

14. SMRA Johol Tidak 1959 Wakaf Persendirian 0.81

15. SMRA Ulu Jempol

Tidak 1959 Wakaf Persendirian 1.62

16.

SMA Dato’

Hj. Mustafa

Jempol

Asrama 1973 Rezab Sekolah 6.47

17. SMRA Jempol

Asrama 1959 Rezab Sekolah 1.64

Wakaf

18. SMRA Kuala Klawang Tidak 1960 Masjid/Rezab

0.21

Jelebu

Sekolah Agama

19.

SMA Dato’ Hj. Tan

Ahmad

Asrama 1960 Rezab Sekolah 8.09

Sumber: Profil Sekolah Agama Negeri Sembilan

5.1.7 Keperluan Guna Tenaga Dan Latihan

Struktur organisasi yang baik dan perancangan latihan yang sistematik perlu

diwujudkan bagi memantapkan serta meningkatkan lagi kecekapan dan keberkesanan

ke arah mencapai objektif Jabatan. Oleh itu, JHEAINS menyediakan struktur

pengurusan dan latihan seperti berikut:

a) Struktur Pengurusan Dan Kakitangan

Bahagian Perkhidmatan Pelajaran adalah salah satu daripada tujuh

program/aktiviti di JHEAINS iaitu Khidmat Pengurusan, Bahagian Dakwah,

Pentadbiran Undang-Undang Syariah, Penyelidikan, Penguatkuasaan dan

Pendakwaan. Bahagian Khidmat Pelajaran ini mempunyai 3 unit kecil iaitu

Pentadbiran Pelajaran, Akademik dan Hal Ehwal Murid yang akan

bertanggungjawab kepada 19 buah sekolah agama. Keperluan tenaga manusia

merupakan aspek penting bagi mencapai objektif JHEAINS. Mengikut senarai

perjawatan yang diluluskan, Bahagian ini mempunyai sebanyak 184 jawatan

pelbagai gred dengan 142 jawatan daripadanya adalah gred DG29 hingga DG48

iaitu guru sekolah agama. JHEAINS merancang memohon untuk menambah

kepada 450 jawatan pelbagai gred pada tahun 2006. Daripada 450 jawatan ini,

231 atau 51.3% jawatan adalah untuk gred DG iaitu tenaga pengajar di sekolah

agama. Selain itu JHEAINS juga memohon jawatan gred kenaikan pangkat bagi

tujuan memberi peluang kenaikan pangkat kepada guru sedia ada. Struktur

pengurusan Bahagian Pelajaran JHEAINS dan Sekolah Agama adalah seperti di

Carta 1.

Carta 1

Carta Organisasi Bahagian Pelajaran JHEAINS

PENGARAH JHEAINS M52

En. Selamat Bin Paigo

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

b) Perancangan Latihan

Latihan adalah aktiviti pembelajaran dan pengajaran bagi meningkatkan ilmu

pengetahuan dan kemahiran berkaitan dengan tugas yang dipertanggungjawabkan.

JHEAINS merancang untuk memberi kursus dan latihan kepada semua tenaga

pengajar serta kakitangan yang lain untuk meningkatkan ilmu pendidikan dan

berkeupayaan menjalankan tugas harian dengan cekap dan berkesan dari semasa

ke semasa. Pada tahun 2006, JHEAINS merancang sebanyak 11 kursus/latihan

kepada guru dan sebanyak 3 program latihan/kursus kepada para pelajar. Kursus

yang dirancang antaranya adalah seperti Kursus Pengurusan dan Kepimpinan

Sekolah, Kursus Pengurusan Asrama Cemerlang untuk pengetua dan guru. Selain

kursus/latihan oleh JHEAINS, guru sekolah agama juga akan dihantar untuk

menghadiri kursus yang dianjurkan oleh Pejabat Pelajaran Daerah atau Jabatan

Pelajaran Negeri atau Kementerian Pelajaran. JHEAINS juga merancang program

latihan untuk para pelajar bagi meningkatkan lagi prestasi serta sahsiah diri pelajar

sekolah agama. Program latihan yang dianjurkan antaranya adalah Program

Motivasi Pelajar, Seminar Peperiksaan dan Perkhemahan Ibadah.

5.1.8 Kemudahan Asas Dan Infrastruktur

Bagi memastikan pengurusan pendidikan sekolah agama akan dilaksanakan secara

cekap dan berkesan, perancangan kemudahan asas dan infrastruktur akan disediakan.

Kemudahan fizikal serta keperluan peralatan yang dirancang akan disediakan untuk

pembelajaran di semua sekolah agama. Setiap tahun, sekolah akan memohon kepada

JHEAINS untuk melengkap dan menyelenggara keperluan fizikal sekolah. Kemudahan

fizikal yang dirancang adalah seperti bangunan sekolah, bangunan asrama, bilik darjah,

bengkel Kemahiran Hidup Bersepadu (KHB), padang permainan, makmal sains,

dewan, surau, makmal komputer, bilik sumber, dewan makan, kantin sekolah dan

rumah guru/pekerja. Keperluan fizikal ini amat penting bagi memastikan suasana

pembelajaran dalam keadaan yang selesa.

5.1.9 Kemudahan Peralatan Guru Dan Murid

Selain keperluan fizikal, sekolah juga merancang melengkapkan dengan keperluan

peralatan untuk pengajaran dan pembelajaran. Sekolah akan membuat permohonan

kepada JHEAINS untuk mendapatkan peruntukan atau peralatan berkenaan.

Keperluan peralatan yang dimohon antaranya adalah komputer, meja dan kerusi

murid serta guru, katil dan tilam untuk asrama, almari, peralatan sains, peralatan KHB

dan sebagainya.

5.1.10 Program Akademik

Semua sekolah agama Kerajaan Negeri akan menggunakan Sistem Pendidikan

Kebangsaan iaitu selaras dengan Kementerian Pelajaran dan Peraturan Pendidikan

(Kurikulum Kebangsaan) 1997. Kurikulum ini hendaklah mengandungi mata pelajaran

teras, mata pelajaran wajib dan mata pelajaran elektif. Bagi semua sekolah agama

sebanyak 9 mata pelajaran teras dan mata pelajaran wajib yang akan diambil oleh

semua pelajar di peringkat PMR iaitu Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris, Matematik,

Sains, Sejarah, KHB, Geografi, Pendidikan Islam dan Bahasa Arab. Manakala di

peringkat SPM dan STPM pula adalah mengikut aliran masing-masing. Peperiksaan

yang akan dijalankan pula adalah mengikut yang ditetapkan oleh Kementerian

Pelajaran iaitu PMR, SPM, STPM dan STAM. Sebanyak 11 buah sekolah menawarkan

peperiksaan peringkat PMR, sebanyak 8 buah sekolah menawarkan peperiksaan

peringkat SPM, manakala Sekolah Maahad Ahmadi menawarkan peperiksaan peringkat

STAM dan SMA Dato’ Klana Petra Maamor menawarkan peperiksaan peringkat STPM.

JHEAINS juga ada membuat perancangan jangka pendek dan jangka panjang dalam

meningkatkan prestasi akademik dan bilangan pelajar cemerlang di semua sekolah

agama. Perancangan jangka pendek, JHEAINS merancang program seperti berikut:

a) Mengadakan kelas tambahan secara berkala khususnya kelas peperiksaan.

b) Mengadakan kelas tambahan masa cuti sekolah.

c) Mengadakan program motivasi di peringkat guru dan murid.

d) Mengadakan bengkel/klinik pemulihan mata pelajaran matematik dan sains.

e) Gerak gempur penguasaan Bahasa Arab dan Bahasa Inggeris.

f) Teknik menanda kertas peperiksaan.

g) Program Modal Insan.

h) Program kerjaya khusus untuk bidang perubatan, kejuruteraan dan perniagaan.

Bagi perancangan jangka panjang JHEAINS merancang seperti berikut:

a) Mewujudkan Guru Pakar Bahasa Arab dan Bahasa Inggeris.

b) Kursus Jangka Pendek 3 bulan Bahasa Arab Ke Timur Tengah (Jordan dan

Mesir).

c) Mengadakan program motivasi dan peningkatan Ilmu.

d) Membuat pemilihan dan saringan bagi pengambilan pelajar tingkatan satu.

dan

e) Mengadakan lawatan ke sekolah cemerlang secara berkala.

5.1.11 Kaedah Pemantauan

Bahagian Perkhidmatan Pelajaran JHEAINS adalah bertanggungjawab terhadap

pemantauan di semua sekolah agama. Kaedah pemantauan yang akan dijalankan oleh

Bahagian ini adalah seperti berikut:

a) Mengadakan mesyuarat dengan semua pengetua sekolah.

b) Mengadakan lawatan ke sekolah.

c) Semua sekolah adalah dikehendaki mengemukakan laporan berkala.

Pada pandangan Audit, Kerajaan Negeri melalui JHEAINS mempunyai perancangan

yang baik dalam menguruskan sekolah agama bagi melahirkan pelajar yang

cemerlang dan bertakwa kecuali perancangan bagi pengurusan kewangan sekolah

kurang memuaskan. Bagaimanapun, Kerajaan Negeri juga ada mempunyai

perancangan untuk mendaftarkan 16 buah sekolah agama ini ke Kementerian

Pelajaran untuk menjadikannya Sekolah Agama Bantuan Penuh Kerajaan

Persekutuan.

5.2 PELAKSANAAN

Pelaksanaan sesuatu program hendaklah mengikut perancangan serta strategi yang diatur

dan perlu diurus dengan baik, cekap dan berkesan supaya objektif perancangan dapat

direalisasikan seperti yang dirancang. Kajian Audit terhadap aspek pelaksanaan ini

mendapati perkara seperti berikut:

5.2.1 Dasar Kerajaan Negeri

Kerajaan Negeri menekankan usaha berterusan untuk membudayakan ilmu, kemahiran

dan penghayatan Islam untuk melahirkan pelajar yang berkeperibadian Islam dan

cemerlang. Dasar Kerajaan Negeri adalah selaras dengan dasar wawasan pendidikan

yang menjurus ke arah hasrat mencapai kehendak matlamat Wawasan 2020 dan

menyediakan akses, ekuiti dan pendidikan berkualiti untuk semua golongan. Ianya

untuk melahirkan generasi yang seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani dan intelek,

mempunyai disiplin diri yang tinggi, berketerampilan, berakhlak mulia dan bertakwa.

Semakan Audit mendapati semua sekolah yang ditadbir oleh JHEAINS mempunyai

sukatan pelajaran yang seragam dan selaras dengan Kementerian Pelajaran di

samping mata pelajaran agama bagi meningkatkan kefahaman berkenaan agama

Islam. Adalah menjadi matlamat Kerajaan untuk melahirkan golongan profesional yang

bertakwa.

Pada pendapat Audit, penubuhan dan pengurusan sekolah agama adalah

berlandaskan kepada matlamat yang ditetapkan bagi melahirkan pelajar yang

seimbang dari segi rohani dan jasmani.

5.2.2 Undang-Undang Dan Peraturan

Di awal penubuhannya, sekolah agama bermula di masjid dan di balai raya serta

dikendalikan oleh Jawatankuasa Kampung atau Jawatankuasa Masjid. Pelajaran yang

diajar hanya tertumpu kepada bidang agama dan mengkaji kitab agama. Pada awal

tahun 1960an, semua pengurusan sekolah agama diambil alih oleh JHEAINS serta

menjadikannya sekolah agama Kerajaan Negeri dan menerima pakai Sistem

Pendidikan Kebangsaan. Semua sekolah agama diambil alih pengurusannya oleh

JHEAINS dan pada tahun 2000 dan 2003 dua sekolah agama baru ditubuhkan iaitu

SMA Sains Kuala Pilah, Kuala Pilah dan Institut Tahfiz Al-Quran, Gemencheh (ITQAN).

Kesemua tenaga pengajar dan kakitangan adalah lantikan oleh Kerajaan Negeri dan

semua sekolah ini menerima peruntukan kewangan daripada Kerajaan Negeri. Oleh itu,

semua sekolah agama adalah tertakluk kepada peraturan kewangan kerajaan dan lainlain

peraturan yang dikeluarkan oleh Kementerian Pelajaran seperti berikut:

a) Akta Prosedur Kewangan 1957.

b) Arahan Perbendaharaan.

c) Peraturan-peraturan yang berhubung dengan akaun dan audit institusi pendidikan

seperti dinyatakan dari semasa ke semasa oleh Perbendaharaan.

d) Tatacara pengurusan kewangan dan perakaunan sebagaimana yang dinyatakan

oleh Bahagian Kewangan Kementerian Pelajaran.

e) Tatacara lain yang berhubung dengan akaun dan audit institusi pendidikan seperti

dinyatakan oleh Menteri.

Semakan Audit mendapati semua sekolah agama tidak ada arahan atau garis panduan

dikeluarkan oleh Kerajaan Negeri kepada sekolah agama bagi mematuhi semua

peraturan di atas. Oleh itu, adalah didapati sebahagian sekolah tidak mematuhi arahan

peraturan kewangan di atas.

Pada pendapat Audit, pengurusan sekolah agama adalah tidak memuaskan

kerana sekolah agama tidak bekalkan dengan garis panduan dan peraturan

kewangan yang berkuat kuasa yang mencukupi.

5.2.3 Pengambilan Pelajar

Pengambilan pelajar bagi kemasukan ke sekolah agama dibuat melalui 2 peringkat

iaitu bagi kemasukan ke tingkatan satu dan kemasukan ke tingkatan 4. Kemasukan ke

tingkatan satu dibuat di semua SMRA dan SMA manakala kemasukan ke tingkatan 4

dibuat di semua SMA kecuali ITQAN. Bagi pelajar yang telah menduduki peperiksaan

PMR di SMRA akan menyambung pelajaran ke tingkatan 4 di SMA.

Semakan Audit terhadap rekod bagi pengambilan pelajar ke tingkatan satu di tiga buah

sekolah agama mendapati permohonan untuk memasuki sekolah agama adalah amat

menggalakkan. Keadaan ini menyebabkan pihak sekolah mengenakan syarat minimum

kemasukan berdasarkan kepada keputusan peperiksaan UPSR bagi membuat

pemilihan pelajar. Bagi tempoh 2004 hingga 2006, permohonan kemasukan yang

diterima adalah seramai 1,169 orang pelajar bagi 3 buah sekolah iaitu Maahad Ahmadi,

SMA Sains Kuala Pilah dan ITQAN, berbanding dengan hanya 650 tempat yang ada.

Bagi kemasukan ke Maahad Ahmadi pelajar yang mempunyai keputusan peperiksaan

UPSR dan memperoleh sekurang-kurangnya 3A sahaja dipanggil untuk ujian kelayakan

manakala ITQAN pula pelajar yang mendapat sekurang-kurangnya 4A dalam UPSR

layak untuk ujian kelayakan. Bagi kemasukan ke ITQAN perlu menjalani 2 peringkat

iaitu ujian kelayakan dan hafazan manakala untuk Maahad Ahmadi memerlukan ujian

bertulis. Hasil tapisan melalui ujian kelayakan adalah didapati hanya 650 atau 55.6%

pelajar yang berjaya diterima iaitu seramai 90 orang ke ITQAN dan 290 orang ke

Maahad Ahmadi dan 270 orang ke SMA Sains Kuala Pilah.

Semakan Audit mendapati permohonan yang ditolak ini adalah disebabkan tempat yang

terhad. Bagi Maahad Ahmadi hanya mempunyai 3 kelas bagi setiap tingkatan yang

dapat menampung 90 orang pelajar setiap tahun. Bagi SMA Sains Kuala Pilah pula

mempunyai 3 kelas yang boleh menampung seramai 90 orang pelajar, manakala

ITQAN hanya mempunyai satu kelas bagi setiap tingkatan yang hanya dapat

menampung 30 orang pelajar untuk setiap tingkatan. Oleh itu, jumlah pengambilan

pelajar untuk 3 buah sekolah ini adalah seramai 210 hingga 230 orang pelajar setiap

tahun berbanding dengan permohonan antara 300 hingga 400 orang pelajar.

Permohonan kemasukan bagi 3 buah sekolah agama tersebut adalah seperti di Jadual

Jadual 4

Permohonan Kemasukan Ke Sekolah Agama Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Bil. Sekolah

Bil. Permohonan Diterima Bil. Permohonan Berjaya

2004 2005 2006 2004 2005 2006

1. Maahad Ahmadi 235 193 209 90 90 110

2. ITQAN 73 53 68 30 30 30

3. SMA Sains K. Pilah 110 115 113 90 90 90

Jumlah 418 361 390 210 210 230

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Semakan terhadap 3 buah sekolah iaitu SMRA Johol, SMRA Kuala Klawang dan SMRA

Ulu Jempol mendapati hanya mempunyai murid seramai 23 hingga 50 orang dan

kurang sambutan walaupun SMRA ini tidak mempunyai syarat kemasukan. Ini adalah

kerana prestasi dan kemudahan sekolah yang kurang baik.

Pada pendapat Audit, permintaan untuk memasuki sekolah agama adalah sangat

menggalakkan walaupun tempat yang ditawarkan adalah terhad. Bagi sekolah

agama yang prestasinya tidak memuaskan serta kurang kemudahan asas,

permohonan murid untuk memasuki sekolah ini telah merosot.

5.2.4 Prestasi Kewangan

Sumber kewangan sekolah agama adalah daripada peruntukan kewangan Kerajaan

Negeri yang disalurkan melalui JHEAINS iaitu bantuan mata pelajaran, bantuan alat

tulis dan bantuan asrama. Selain itu, sekolah juga mendapat peruntukan pembangunan

bagi tujuan pembinaan asrama/bengkel/sekolah dan pengubahsuaian/pembaikan

asrama/sekolah. Semakan Audit terhadap perbelanjaan mengurus dan perbelanjaan

pembangunan mendapati perkara seperti berikut:

a) Perbelanjaan Mengurus

Pada tahun 2004, perbelanjaan mengurus yang dilakukan oleh Bahagian Pelajaran

adalah sejumlah RM8.49 juta, tahun 2005 sejumlah RM12.34 juta dan tahun 2006

sejumlah RM14.33 juta. Oleh itu terdapat peningkatan sebanyak 16.1% pada tahun

2006 berbanding tahun 2005. Daripada jumlah ini perbelanjaan utama yang

dilakukan adalah untuk bayaran emolumen iaitu sejumlah RM3.85 juta pada tahun

2004, RM4.18 juta tahun pada 2005 dan RM4.90 juta pada tahun 2006, iaitu

meningkat sebanyak 17.2% berbanding tahun 2005. Perbelanjaan untuk

Perkhidmatan Dan Bekalan adalah sejumlah RM4.24 juta pada tahun 2004, RM7.13

juta pada tahun 2005 dan RM8.95 juta bagi pada tahun 2006, iaitu meningkat

sebanyak 25.5% berbanding tahun 2005. Perbelanjaan ini adalah termasuk bayaran

gaji tenaga pengajar dan kakitangan sambilan/sementara/kontrak untuk seramai 80

orang dengan perbelanjaan sejumlah RM2.72 juta pada tahun 2005 dan pada tahun

2006 seramai 130 orang melibatkan perbelanjaan sejumlah RM2.89 juta.

Perbelanjaan mengurus Bahagian Pelajaran bagi tempoh 2004 hingga tahun 2006

adalah seperti di Jadual 5.

Jadual 5

Perbelanjaan Mengurus Bahagian Pelajaran

Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Butiran

2004 2005

(RM Juta) (RM Juta)

Emolumen 3.85 4.18 4.90

Perkhidmatan Dan Bekalan 4.24 7.13 8.95

Aset 0.01 0.01 -

Pemberian Dan Kenaan

2006

(RM Juta)

0.21 0.23 0.23

Tetap

One Off 0.18 0.79 0.25

Jumlah 8.49 12.34 14.33

Sumber: Rekod Perbelanjaan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Bagi tempoh 2004 hingga 2006, JHEAINS mengeluarkan bantuan kepada semua

sekolah agama iaitu bantuan mata pelajaran, bantuan alat tulis dan bantuan asrama

yang berjumlah RM1.07 juta. Bantuan yang diberi oleh JHEAINS kepada semua

sekolah agama bergantung kepada bilangan murid. Bagi bantuan mata pelajaran

diberi pada kadar RM55 dan bantuan alat tulis pada kadar RM40 kepada setiap

murid pada tahun 2004 untuk seramai 3,514 pelajar yang melibatkan sejumlah

RM333,830. Manakala pada tahun 2005 dan 2006 pula kadar bantuan ini telah

dinaikkan kepada RM60 bagi bantuan mata pelajaran dan RM45 bagi bantuan alat

tulis. Jumlah keseluruhannya adalah berjumlah RM358,995 bagi 3,419 murid pada

tahun 2005 dan RM379,785 bagi 3,617 murid pada tahun 2006.

Kadar bantuan per kapita yang diberi oleh Kerajaan Negeri adalah kurang

berbanding dengan kadar bantuan yang diberikan oleh Kerajaan Persekutuan

kepada sekolah di bawah Kementerian Pelajaran iaitu terdiri daripada bantuan mata

pelajaran teras, wajib, tambahan/bahasa asing dan mata pelajaran elektif. Bantuan

bukan mata pelajaran pula terdiri daripada Pusat Sumber Sekolah, Bimbingan &

Kaunseling, Lain-Lain Perbelanjaan Berulang Tahun/Lain-Lain Perbelanjaan Khas

(LPBT/LPK) Sekolah dan LPBT/LPK asrama, manakala sekolah agama Kerajaan

Negeri tidak diberi bantuan bukan mata pelajaran. Bagaimanapun bagi

meringankan perbelanjaan sekolah, semua bayaran bil elektrik sekolah dan asrama

dijelaskan oleh JHEAINS. Kadar bantuan mata pelajaran oleh Kementerian

Pelajaran dan kadar bantuan sekolah agama oleh Kerajaan Negeri adalah seperti di

Jadual 6.

Bil.

Jadual 6

Kadar Bantuan Sekolah Agama Kerajaan Negeri Dan Sekolah Kementerian Pelajaran

100 Murid Dan

101-500 Murid 501-1000 Murid

Jenis Bantuan

Ke Bawah

(RM) (RM) (RM)

Sekolah Kementerian Pelajaran

1. Bantuan Mata Pelajaran T1-T3

Teras 2,500 2,500 + 23 setiap

murid > 100 orang

Wajib 4,500 2,500 + 23 setiap

murid > 100 orang

Tambahan/Bahasa Asing 3 seorang murid setahun

2. Bantuan Mata Pelajaran T4-T5

Teras 4,000 4,000 + 38 setiap

murid > 100 orang

Wajib 800 800 + 7.60 setiap

murid > 100 orang

Elektif

14 hingga 25 seorang murid setahun

3. Bantuan Bukan Mata Pelajaran

Pusat Sumber Sekolah 1,500 1,500 + 14 seorang

murid > 100 orang

Bimbingan Kaunseling 600 600 + 5.50 seorang

murid > 100 orang

LPBT/LPK Sekolah 5,000 5,000 + 49 seorang

murid > 100 orang

LPBT/LPK Asrama

60 seorang murid setahun

Sekolah Agama Kerajaan Negeri

Bantuan Mata Pelajaran

60 seorang murid setahun

Bantuan Alat Tulis

45 seorang murid setahun

Subsidi Makan Asrama

66 seorang murid setahun

Sumber: Surat Pekeliling Kewangan Bil. 5 Tahun 2002

11,677 + 21 setiap murid

> 500 orang

21,657 + 41 setiap murid

> 500 orang

19,162 + 36 setiap murid

> 500 orang

3,832 + 7.20 setiap murid

> 500 orang

7,086 + 13 setiap murid >

500orang

2,794 + 5 seorang murid >

500 orang

24,551 + 48 seorang

murid > 500 orang

Semakan Audit juga mendapati kadar bantuan yang diberi oleh JHEAINS adalah

tidak mencukupi untuk digunakan oleh sekolah sepanjang tahun. Bagi menampung

kekurangan bantuan kewangan ini, pihak sekolah ada memohon bantuan daripada

Majlis Agama Islam (MAINS). Adalah didapati pada tahun 2005, MAINS telah

mengeluarkan bantuan sejumlah RM2.39 juta yang terdiri daripada subsidi

makanan/asrama, dermasiswa pelajaran, bantuan sekolah menengah agama,

bantuan kebajikan pelajaran dan bantuan perpustakaan sekolah agama.

Pada pendapat Audit, perbelanjaan mengurus adalah tidak memuaskan kerana

bajet yang diluluskan tidak mencukupi menyebabkan sekolah memohon bantuan

pihak lain.

b) Perbelanjaan Pembangunan

Bagi tempoh 2004 hingga 2006, JHEAINS telah melakukan perbelanjaan

pembangunan sejumlah RM5.16 juta, iaitu sejumlah RM3.84 juta untuk

perbelanjaan Pembinaan Asrama/Bengkel/Sekolah dan sejumlah RM1.32 juta

untuk projek Pengubahsuaian/ Pembaikan Asrama Dan Sekolah seperti di Jadual 7.

Jadual 7

Perbelanjaan Pembangunan Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Butiran

2004 2005 2006 Jumlah

(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

Pembinaan Asrama/Bengkel/ 0.94 - 2.90 3.84

Sekolah

Pengubahsuaian/Pembaikan 0.27 0.25 0.8 1.32

Asrama/ Sekolah

Jumlah 1.21 0.25 3.7 5.16

Sumber: Rekod Bahagian Pembangunan, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Bagi kerja-kerja yang bernilai RM20,000 dan ke atas, JHEAINS mengeluarkan

waran peruntukan kecil dan dilaksanakan oleh Jabatan Kerja Raya (JKR). Manakala

bagi kerja pembaikan dan pengubahsuaian yang bernilai kurang RM20,000

dilaksanakan oleh kontraktor yang diuruskan oleh Bahagian Pembangunan

JHEAINS. Semua permohonan yang diterima dan diambil tindakan oleh Juruteknik

dengan membuat lawatan dan mengemukakan laporan mengenai kerosakan atau

pengubahsuaian yang diperlukan serta membuat anggaran kos pembaikan.

Semakan terhadap perbelanjaan pembangunan mendapati perkara berikut:

i) Pembinaan Asrama/Bengkel/Sekolah

Projek pembinaan 2 blok bangunan SMRA Rantau yang bernilai RM3.3 juta

bermula dengan peruntukan berjumlah RM100,000 pada tahun 2004, sebanyak

RM1 juta pada tahun 2005 dan sebanyak RM1.89 juta pada tahun 2006. Pada

tahun 2005, peruntukan yang diluluskan berjumlah RM1 juta, dan didapati ianya

tidak dibelanjakan langsung bagi tujuan diperuntukkan. Kelewatan

melaksanakan projek ini adalah disebabkan cadangan tapak tanah yang

berubah-ubah. Pada peringkat awal, tapak yang dicadangkan adalah di Taman

Bandar Ekar, Rantau di atas tanah seluas lebih kurang 5 ekar. Oleh sebab

tapak ini bermasalah, ia dipindahkan ketapak baru iaitu di Kg. Kuala Sawah

pada Disember 2006. Pada tahun 2006, peruntukan telah diluluskan bagi projek

Pembinaan Asrama/Bengkel/Sekolah adalah berjumlah RM3.10 juta. Mengikut

perancangan asal peruntukan ini adalah bagi pembinaan SMRA Rantau

berjumlah RM1.89 juta, pembinaan 6 buah bilik KHB dan makmal sains

berjumlah RM880,000, menaik taraf bangunan 2 SMRA berjumlah RM240,000

dan pembinaan kantin serta padang sekolah yang berjumlah RM90,000. Foto 1

dan Foto 2 menunjukkan SMRA Rantau yang menumpang di kawasan Sekolah

Kebangsaan (SK) Datuk Akhir Zaman. Foto 3 dan Foto 4 pula menunjukkan

keadaan kantin dan perpustakaan SMRA Rantau yang sempit.

Foto 1

SMRA Rantau Yang Menumpang Di Kawasan SK Datuk Akhir Zaman Rantau

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 13 Disember 2006

Lokasi: SK Akhir Zaman Dan SMRA Rantau

Foto 2

Bangunan Kayu SMRA Rantau Berbanding SK Datuk Akhir Zaman

SK Datuk Akhir Zaman

SMRA Rantau

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 13 Disember 2006

Lokasi: SK Akhir Zaman Dan SMRA Rantau

Foto 3

Kantin SMRA Rantau Yang Tidak Selesa

Foto 4

Perpustakaan SMRA Rantau Yang Sempit

Dan Kurang Kemudahan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 3 Oktober 2006

Lokasi: SMRA Rantau

Semakan Audit mendapati sehingga kini projek pembinaan 2 blok bangunan SMRA

Rantau ini masih belum bermula disebabkan masalah tapak tanah yang belum selesai.

Perkara ini menyebabkan peruntukan yang disediakan untuk projek ini tidak

dibelanjakan dan dipindahkan untuk projek lain. Peruntukan ini digunakan bagi

pembinaan makmal sains dan bengkel KHB di ITQAN, Maahad Ahmadi dan SMA

Sains Kuala Pilah yang berjumlah RM630,000. Pembinaan makmal sains dan bengkel

KHB bagi ketiga buah sekolah ini akan dilaksanakan pada tahun 2008 dan 2009.

Disebabkan peruntukan untuk SMRA Rantau tidak dapat dibelanja, maka projek ini

dipercepatkan. Selain itu, JHEAINS juga telah mengemukakan waran peruntukan

sejumlah RM200,000 kepada JKR pada September 2006 bagi kerja mengganti tangki

air di Maahad Ahmadi yang telah bocor. Adalah didapati kerja penggantian tangki air

ini selesai dilaksanakan pada bulan Disember 2006. Foto 5 adalah keadaan tangki air

yang bocor di Maahad Ahmadi. Manakala Foto 6, Foto 7 dan Foto 8 adalah makmal

sains dan bengkel KHB yang sedang dalam pembinaan di ITQAN, Maahad Ahmadi

dan SMA Sains Kuala Pilah yang menggunakan peruntukan daripada projek

pembinaan SMRA Rantau.

Foto 5

Tangki Air Yang Bocor di Maahad Ahmadi

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 September 2006

Lokasi: Maahad Ahmadi, Gemencheh

Air Daripada

Tangki Mengalir

Keluar

Foto 6

Makmal Sains ITQAN

Dalam Pembina

Foto 7

Makmal Sains Maahad Ahmadi

Dalam Pembina

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 September 2006

Lokasi: ITQAN, Gemenceh

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 November 2006

Lokasi: Maahad Ahmadi, Gemencheh

Foto 8

Bengkel KHB SMA Sains Kuala Pilah Dalam Pembinaan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 September 2006

Lokasi: SMA Sains Kuala Pilah

Projek yang telah selesai dilaksanakan adalah membaiki kerosakan bumbung dan

pendawaian elektrik makmal sains SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad berjumlah RM120,000,

menaik taraf bangunan SMRA Gemencheh bernilai RM180,000 dan menaik taraf

bangunan SMRA Kuala Klawang bernilai RM60,000. Kerja yang sedang dalam

pembinaan pula ialah membina makmal sains dan bengkel KHB di 3 SMA dan 4

SMRA.

ii) Pengubahsuaian/Pembaikan Asrama Dan Sekolah

Bagi kerja pengubahsuaian dan pembaikan asrama/sekolah yang bernilai

RM20,000 dan ke bawah dilaksanakan sendiri oleh JHEAINS dengan memanggil

kontraktor yang layak. Inden kerja akan dikeluarkan oleh JHEAINS kepada

kontraktor dan apabila kerja telah siap, Juruteknik JHEAINS membuat pengesahan

kerja telah siap dilaksanakan untuk tujuan bayaran.

Semakan Audit mendapati pada tahun 2004, sebanyak 11 inden kerja yang bernilai

RM271,086 telah dikeluarkan bagi kerja pengubahsuaian, pembaikan serta

penyenggaraan asrama dan sekolah. Kerja yang dilaksanakan antaranya adalah

pembaikan bangunan, membaiki kerosakan, paip bocor, bumbung bocor dan

sebagainya. Sekolah yang terlibat adalah SMA Kuala Klawang, SMA Dato Hj. Tan

Ahmad, SMA Dato’ Klana Petra Maamor dan SMRA Ulu Jempol. Perbelanjaan ini

adalah melebihi peruntukan asal yang berjumlah RM100,000 sahaja dan pindah

peruntukan sejumlah RM180,000 telah dibuat daripada objek lain.

Pada tahun 2005, sebanyak 8 inden kerja telah dikeluarkan bernilai RM248,710

bagi kerja pemasangan pagar di SMA Dato’ Klana Petra Maamor, membaik pulih

sistem kumbahan di SMA Telok Kemang, membaik pulih pam utama di SMA Hj

Mohd Yatim dan sebagainya. Perbelanjaan ini juga melebihi peruntukan asal dan

pindah peruntukan asal telah dibuat sejumlah RM148,710.

Pada tahun 2006 pula, sebanyak 13 inden kerja yang bernilai RM212,662 telah

dikeluarkan bagi kerja penyenggaraan dan pendawaian elektrik/paip untuk 7 buah

sekolah, sebanyak 13 inden kerja yang bernilai RM162,067 juga telah dikeluarkan

untuk kerja-kerja membaiki dan baik pulih tandas untuk 5 buah sekolah dan

sebanyak 16 inden kerja yang bernilai RM213,617 telah dikeluarkan untuk kerja

membaiki atap, bumbung, memasang tingkap dan penyenggaraan bangunan untuk

9 buah sekolah. Semakan Audit mendapati SMA yang mendapat peruntukan

tertinggi adalah SMA Dato’ Klana Petra Maamor iaitu sejumlah RM197,457. Semua

urusan memanggil kontraktor serta menentukan spesifikasi kerja adalah dibuat di

peringkat JHEAINS tanpa memaklumkan kepada sekolah berkenaan. Pihak

sekolah tidak mengetahui tentang spesifikasi kerja yang dijalankan dan ada pihak

sekolah yang kurang berpuas hati dengan kerja yang dilaksanakan. Kerja

pengubahsuaian/pembaikan asrama/sekolah yang dilaksanakan pada tahun 2006

adalah seperti di Jadual 8.

Bil.

Jadual 8

Kerja Pengubahsuaian Dan Pembaikan Yang Dijalankan Pada Tahun 2006

Pengubahsuaian Dan

Membaiki Atap/ Bumbung/

Membaiki Paip/

Pembaikan Pendawaian

Tingkap Dan Penyenggaraan

Baik Pulih Tandas

Sekolah

Elektrik

Bangunan

Inden

Jumlah Inden

Jumlah

Tarikh

Kerja

(RM) Kerja

(RM)

1. SMA Dato’

Klana Petra

Maamor

I 00013

I 00041

I 00042

I 00044

I 00056

1/03/06

18/4/06

9/8/06

15/8/06

19,950

2,915

19,535

19,950

I 00017

I 00061

I 00063

I 00107

I 00125

I 00143

2/3/06

24/4/06

2/5/06

16/6/06

12/7/06

9/8/06

6,800

19,642

5,420

6,500

12,600

2,500

I 00036

I 00080

I 00082

I 00083

I 00108

I 00205

17/3/06

5/5/06

25/5/06

16/6/06

21/10/06

3,325

11,360

9,250

15,800

19,950

2,010

2. SMRA

I 00102 6/6/06 19,540

Rembau I 00140 2/8/06 500

- - - - - -

3. SMRA Chuah I 00128 13/7/06 19,912 - - - - - -

4. Maahad I 00181 29/8/06 19,895

Ahmadi

- - - - - -

5. SMRA Kuala I 00188 6/6/06 18,725

Klawang

- - - - - -

6. SMRA Rantau I 00191 29/9/06 12,690

- - - I 00097 9/6/06 3,500

7. SMA Dato’ Hj.

Tan Ahmad

I 00193

I 00194

3/10/06

19,985

19,115

8 SMA Sains

Kuala Pilah - - -

- - - - - -

I 00052

I 00064

I 00203

I 00113

I 00154

21/4/06

2/5/06

30/10/06

19/6/06

14/8/06

16,800

18,060

8,515

11,880

17,400

- - -

9. SMA Telok

Kemang

- - -

10. ITQAN - - - I 00197 5/10/06 17,000 I 00062 24/4/06 19,900

11. SMRA Nilai - - - I 00037 18/4/06 18,950 I 00104 16/6/06 10,000

12. SMA Hj. Mohd

I 00035 17/3/06 14,140

- - - - - -

Yatim

I 00048 24/4/06 12,000

13. SMA Dato’ Hj.

I 00056 24/4/06 19,980

- - - - - -

Mustafa

I 00067 2/5/06 19,950

14. SMRA Ulu

Jempol

- - - - - - I 00093 5/6/06 19,000

15. SMRA Johol - - - - - - I 00094 9/6/06 13,500

16. SMRA

Gemencheh

- - - - - - I 00139 2/8/06 19,952

Jumlah

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Berdasarkan Jadual di atas, didapati JHEAINS telah memecah kecil bagi

mengelakkan sebut harga dikeluarkan seperti berikut:

• Kerja pengubahsuaian, pembaikan dan pendawaian elektrik di SMA Dato’

Klana Petra Maamor bernilai RM59,435 telah di pecah kecil kepada 3 inden

kerja dan diberikan kepada 3 kontraktor berlainan iaitu masing-masing bernilai

RM19,535 dan 2 lagi bernilai RM19,950.

• Kerja pendawaian semula asrama lelaki SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad bernilai

RM39,100 telah di pecah kecil kepada 2 kontraktor masing-masing bernilai

RM19,985 dan RM19,115.

• Kerja membaiki paip dan baik pulih tandas bernilai RM25,062 bagi SMA Dato’

Klana Petra Maamor telah di pecah kecil kepada 2 inden kerja masing-masing

bernilai RM19,642 dan RM5,420 dan diberikan kepada kontraktor yang sama.

• Kerja membaik pulih tingkap serta memasang tingkap di SMA Dato’ Klana Petra

Maamor bernilai RM20,610 telah di pecah kecil kepada 2 inden kerja masingmasing

bernilai RM11,360 dan RM9,250.

Foto 9 dan Foto 10 menunjukkan kerja penyenggaraan tingkap dan pintu di SMRA

Chuah yang tidak mengikut spesifikasi kerja.

Foto 9

Tingkap SMRA Chuah Yang Pecah

Foto 10

Pintu Bilik Guru SMRA Chuah Tidak

Dipasang Dengan Sempurna

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 September 2006

Lokasi: SMRA Chuah

Walaupun JHEAINS telah menyediakan peruntukan pembangunan, ada

sebahagian sekolah agama yang tidak mendapat peruntukan ini. Ada sekolah yang

memohon daripada pihak luar untuk mendapat bantuan seperti di Bahagian

Pembangunan Pejabat Daerah dan juga orang perseorangan atau syarikat.

Semakan Audit mendapati pada tahun 2006, sebanyak 3 buah sekolah agama di

Daerah Tampin telah menerima bantuan berjumlah RM425,000 daripada Bahagian

Pembangunan Pejabat Daerah Tampin melalui Projek Penyenggaraan Infrastruktur

Awam (PIAM). Bagi bantuan ini Pejabat Daerah terus menghantar kontraktor untuk

melaksanakan kerja seperti yang dimohon oleh sekolah berkenaan. Sekolah

agama yang mendapat peruntukan ini bagi Daerah Tampin adalah seperti di

Jadual 9.

Jadual 9

Kerja Yang Telah Dijalankan Oleh Pejabat Daerah Tampin

Bil. Sekolah Butiran

Jumlah

(RM)

1. SMRA

Baiki bangunan utama 30,000

Gemencheh Pendawaian semula 50,000

Membaiki bilik mandi asrama lelaki dan 60,000

asrama perempuan

2. Maahad Ahmadi Membaiki kerosakan bangunan 60,000

Mengecat dewan sekolah 25,000

3. SMRA Repah Baiki tandas wanita dan lelaki 40,000

Baiki kerosakan sekolah 50,000

Membaiki pagar 30,000

Menaik taraf asrama lelaki dan perempuan 40,000

Baiki dan mengecat bangunan 40,000

Jumlah 425,000

Sumber: Rekod Pejabat Daerah Tampin

Kekurangan peruntukan pembangunan menyebabkan kemudahan infrastruktur

tidak dapat disediakan dengan lengkap. Ini menjejaskan keselesaan serta prestasi

pelajar. Selain itu, ini juga mengurangkan keyakinan ibu bapa untuk menghantar

anak-anak ke sekolah agama dan ia menjadi faktor utama kekurangan pelajar di

sekolah agama.

Pada pendapat Audit, peruntukan pembangunan yang disediakan adalah tidak

memuaskan kerana agihannya tidak menyeluruh kepada semua sekolah agama

serta tidak mencukupi. Ini menyebabkan pihak sekolah memohon sumbangan

daripada pihak luar.

5.2.5 Pengurusan Kewangan Sekolah

Semua sekolah agama menguruskan sendiri kewangannya dengan membuka akaun di

bank bagi semua terimaan dan bayaran dibuat menggunakan cek. Setiap sekolah

mempunyai Akaun Sekolah dan bagi sekolah berasrama mempunyai Akaun Asrama.

Pengetua bertanggungjawab ke atas pengurusan kewangan dan dibantu oleh seorang

Pembantu Tadbir Gred N17. Pengurusan rekod kewangan sekolah dan rekod lain perlu

dibuat bagi mematuhi Arahan Perbendaharaan dan pekeliling yang berkuat kuasa bagi

memastikan ianya di selenggara dengan teratur dan kemas kini. Semakan Audit

terhadap pengurusan kewangan sekolah mendapati perkara berikut:

a) Rekod Perakaunan Sekolah

Pihak sekolah adalah dikehendaki menyelenggarakan dan menyimpan akaun dan

rekod kewangan dengan sempurna tertakluk kepada peruntukan dalam Peraturan-

Peraturan Pendidikan (Akaun Dan Audit) 2002 di bawah Akta Pendidikan 1996.

Mengikut peraturan ini rekod kewangan yang perlu di selenggara adalah seperti

berikut:

i) Buku Tunai Sekolah Dan Asrama.

ii) Resit Pelajar dan Resit Pejabat.

iii) Penyata Bank dan Penyata Penyesuaian Bank.

iv) Daftar Kutipan Harian.

v) Daftar Bil.

vi) Buku Tunai Runcit.

vii) Jadual Kedatangan Murid.

viii) Daftar Penghuni Asrama.

ix) Buku Cek Sekolah.

x) Daftar Stok Buku Resit.

xi) Daftar Aset dan Inventori.

xii) Baucar Bayaran dan Baucar Kecil.

xiii) Pesanan Tempatan .

Mengikut Tatacara Pengurusan Kewangan dan Perakaunan Kumpulan Wang

Sekolah, setiap sekolah perlu mempunyai 3 Kumpulan Wang iaitu Kumpulan Wang

Kerajaan, Kumpulan Wang SUWA dan Kumpulan Wang Asrama, kecuali bagi

sekolah yang muridnya kurang daripada 100 orang hanya perlu mempunyai

Kumpulan Wang Sekolah sahaja. Adalah didapati sebanyak 7 buah sekolah agama

mempunyai murid kurang 100 orang dan 12 buah sekolah yang lain mempunyai

lebih daripada 100 orang murid. Walaupun begitu, sekolah ini menyelenggara 2

akaun sahaja iaitu Akaun Sekolah dan Akaun Asrama di mana sepatutnya semua

terimaan yuran dan sumbangan awam hendaklah dimasukkan ke dalam Akaun

SUWA. Adalah didapati semua sekolah agama tidak mempunyai Akaun SUWA.

Semakan Audit mendapati semua sekolah ada menyediakan Buku Tunai Sekolah

dan Buku Tunai Asrama bagi sekolah yang berasrama bertujuan untuk merekod

semua terimaan dan bayaran, kecuali ITQAN yang hanya mempunyai satu akaun

sahaja iaitu Akaun Sekolah di mana semua terimaan dan perbelanjaan bagi asrama

diakaunkan ke Akaun Sekolah.

Semakan Audit di SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad pula mendapati semua rekod

kewangan bagi terimaan dan perbelanjaan Akaun Sekolah dan Akaun Asrama bagi

tahun berakhir 2004 dan 2005 iaitu Buku Tunai Sekolah, Buku Tunai Asrama,

penyata bank, slip bank tidak di selenggara dengan teratur dan tidak dapat

dikemukakan untuk pengauditan. Manakala bagi Maahad Ahmadi pula Buku Tunai

bagi kutipan yuran komputer tidak di selenggara. Maahad Ahmadi juga membuka 6

akaun bank iaitu 2 akaun bank bagi Kumpulan Wang Sekolah dan Kumpulan Wang

Asrama, masing-masing satu akaun bank untuk kutipan komputer dan Pusat

Sumber Sekolah.

b) Terimaan Sekolah/Asrama

Terimaan bagi Kumpulan Wang Sekolah adalah terdiri daripada kutipan yuran

sekolah, pendaftaran bagi tingkatan satu, yuran perpustakaan, yuran peperiksaan,

yuran kokurikulum, bantuan mata pelajaran dan alat tulis, sumbangan atau derma

daripada orang awam, syarikat dan daripada MAINS. Manakala terimaan bagi

Akaun Asrama pula antaranya adalah yuran asrama, subsidi makanan dan lain-lain

bantuan. Semua terimaan ini dikeluarkan resit dan dibankkan sama ada ke Akaun

Sekolah atau ke Akaun Asrama. Bagi setiap perbelanjaan sekolah menyediakan

baucar bayaran dan cek di keluarkan untuk setiap bayaran. Pegawai yang

meluluskan bayaran serta menandatangani baucar dan cek adalah Pengetua,

Penolong Pengetua dan Pembantu Tadbir.

Semakan Audit mendapati kadar yuran sekolah dan lain-lain yuran yang dikenakan

kepada pelajar adalah tidak seragam. Kadar yuran yang dikenakan adalah antara

RM12 hingga RM30 bagi setiap pelajar. Adalah didapati sebanyak 11 buah sekolah

ada memohon kelulusan daripada JHEAINS untuk mengenakan kadar yuran

kepada pelajar manakala 6 sekolah tidak memohon kelulusan daripada JHEAINS.

Bagi yuran komputer didapati kadar yang dikenakan adalah antara RM64 hingga

RM100 untuk setiap pelajar, yuran perpustakaan pula antara RM5 hingga RM30

untuk setiap pelajar. Ini adalah kerana JHEAINS tidak menetapkan yuran yang

seragam untuk semua sekolah agama di Negeri Sembilan. Ada sekolah tidak

mengenakan yuran komputer kepada pelajar kerana tidak ada kemudahan

pembelajaran komputer disediakan di sekolah berkenaan. Manakala SMA Sains

Kuala Pilah satu-satunya sekolah menengah agama yang mempunyai aliran sains,

mengenakan yuran makmal sains sejumlah RM100 kepada setiap pelajar. Kadar

yuran yang dipungut bagi 8 buah sekolah agama adalah seperti di Jadual 10.

Bil.

Nama Sekolah

Jadual 10

Kadar Yuran Bagi Sekolah Agama Pada Tahun 2006

Yuran

Sekolah Perpustakaan Komputer Sukan PIBG

Makmal

Sains

(RM) (RM) (RM) (RM) (RM) (RM)

1. SMRA Gemencheh 12 12 100 12 80 -

2. SMRA Ulu Jempol 20 10 - 20 20 -

3. SMRA Repah 30 10 - 20 30 -

4. SMRA Rantau 20 5 - 20 15 -

5. ITQAN 12 30 70 20 20 -

6. Maahad Ahmadi 20 20 70 20 20 -

7. SMA Telok Kemang 15 30 60 20 30 -

8. SMA Sains KP 12 50 70 20 - 100

Sumber: Rekod Kadar Yuran Sekolah

Semakan Audit terhadap sekolah dipilih mendapati ada sekolah yang mempunyai

tunggakan yuran sekolah dan yuran makan di mana pelajar gagal menjelaskan

yuran masing-masing. Bagi yuran makan, kadar yang dikenakan adalah RM1.40

dan JHEAINS membayar subsidi RM4 dan pada tahun 2006 telah dinaikkan kepada

RM6 kepada setiap pelajar kecuali bagi pelajar ITQAN yang dibayar sepenuhnya

oleh JHEAINS. Bagi tahun 2004 hingga 2005, subsidi makan yang dibayar oleh

JHEAINS adalah berjumlah RM2.77 juta untuk 8 buah sekolah agama yang

berasrama seperti di Jadual 11.

Jadual 11

Bayaran Subsidi Makan Kepada Sekolah Berasrama

Bil. Nama Sekolah

2004 2005 Jumlah

(RM) (RM) (RM)

1. SMA Sains Kuala Pilah 159,116 271,364 430,480

2. SMA Teluk Kemang 51,472 310,014 361,486

3. SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad 104,755 213,390 318,145

4. SMA Dato’ Klana Petra Maamor 127,416 189,156 316,572

5. ITQAN Tiada 296,796 296,796

6. SMA Dato’ Hj. Mustafa 77,212 383,958 461,170

7. SMRA Rembau Tiada 93,264 93,264

8. SMA Hj. Mohd Yatim 92,100 404,232 496,332

Jumlah 612,071 2,162,174 2,774,245

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Kutipan yuran sekolah dan yuran makan dibuat oleh guru kelas dan warden,

kemudian diserahkan kutipan berkenaan kepada Pembantu Tadbir untuk

diakaunkan dan seterusnya dibankkan. Resit Pelajar dikeluarkan kepada setiap

pelajar berkenaan dan Pembantu Tadbir mengeluarkan resit Pejabat kepada guru

kelas sebagai akuan terimaan. Adalah didapati sejumlah RM3,146 kutipan yuran

sekolah bagi tahun 2004 di SMA Dato’ Hj Mustafa telah dikutip oleh guru kelas

tetapi gagal diserahkan kepada Pembantu Tadbir untuk dibankkan. Manakala SMA

Dato’ Hj. Tan Ahmad pula, didapati sejumlah RM343,094 kutipan yuran asrama

bagi tahun 2006 telah dikutip tetapi hanya sejumlah RM333,103 yang telah

dibankkan (terkurang dibankkan sejumlah RM9,992). Pada tahun 2004 didapati

sejumlah RM41,330 yuran sekolah telah dikutip tetapi dibankkan sejumlah

RM46,802 (terlebih dibankkan sejumlah RM5,473) dan bagi tahun 2005 pula

sejumlah RM36,377 yuran sekolah yang dikutip tetapi sejumlah RM45,270 yang

dibankkan di sekolah yang sama (terlebih dibankkan sejumlah RM8,894). Perkara

ini berlaku kerana tiada kawalan terhadap kemasukan wang kutipan hasil ke

bank oleh Ketua Jabatan. Juga, didapati yuran komputer bagi Maahad Ahmadi

yang dikutip bagi tahun 2005 dan 2006 sejumlah RM56,503 dan hanya dibankkan

sejumlah RM44,523 iaitu kurang dibankkan sejumlah RM11,980 dan tiada buku

tunai disediakan. Selain itu, didapati ada sekolah yang mempunyai tunggakan yuran

sekolah dan tunggakan yuran makan. Semakan Audit mendapati tunggakan yuran

sekolah dan tunggakan yuran makan bagi tahun 2006 bagi 4 buah sekolah adalah

berjumlah RM50,667. Bagi SMA Telok Kemang, ada mempunyai tunggakan yuran

sekolah tetapi tidak dapat dikenal pasti kerana guru kelas tidak menyerahkan

butiran murid yang gagal membayar yuran sekolah kepada pihak Pentadbiran

sekolah. Tunggakan yuran sekolah dan yuran makan bagi tahun 2006 adalah

seperti di Jadual 12.

Jadual 12

Tunggakan Yuran Sekolah Dan Yuran Makan Pada Tahun 2006

Tunggakan Yuran

Bil. Nama Sekolah

Sekolah

(RM)

Makan

(RM)

1. SMA Telok Kemang Tiada Maklumat 19,865

2. SMA Dato Hj. Mustafa Tiada Maklumat 9,213

3. SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad 4,695 12,561

4. SMA Sains K. Pilah 4,333 Tiada Maklumat

Jumlah 9,028 41,639

Sumber: Daftar Yuran Sekolah Dan Yuran Makan

c) Perbelanjaan Sekolah/Asrama

Perbelanjaan yang dilakukan oleh sekolah antaranya adalah perbelanjaan

perjalanan dan pengangkutan pelajar dan guru, bayaran utiliti, bekalan dan bahan,

penyenggaraan dan pembaikan kecil, keceriaan dan rekreasi dan sebagainya.

Manakala perbelanjaan bagi Kumpulan Wang Asrama pula antaranya adalah

pembelian bahan mentah dan bahan kering, upah tukang masak, bayaran

penyenggaraan dan pembaikan kecil asrama, gas masak dan sebagainya.

Semakan Audit mendapati semua sekolah berasrama menyediakan makanan

kepada pelajarnya secara pembelian bahan mentah dan membayar upah tukang

masak kecuali SMA Dato’ Klana Petra Maamor. Menurut pihak sekolah, penyediaan

cara ini lebih menjimatkan. Adalah didapati juga bayaran upah tukang masak,

tukang sapu, tukang kebun dan penyelia kantin asrama adalah dibayar daripada

Akaun Asrama. Kadar upah yang dibayar adalah antara RM200 hingga RM600 bagi

setiap orang. Bagi setiap asrama mempunyai antara 2 hingga 8 orang tukang

masak, seorang penyelia asrama, tukang sapu dan tukang kebun. Ini berbeza

dengan sekolah berasrama di bawah Kementerian Pelajaran menggunakan tender

makanan bermasak. Oleh itu jawatan tukang masak tidak diperlukan. Semakan juga

mendapati bayaran utiliti sekolah dan asrama adalah dibayar melalui akaun pukal

oleh JHEAINS. Manakala bayaran utiliti bagi Dewan Makan Asrama dan kantin

sekolah dibayar melalui Akaun Asrama dan Akaun Sekolah.

d) Penyediaan Penyata Tahunan

Mengikut Akta Pendidikan 1996 Peraturan-Peraturan Pendidikan (Akaun Dan Audit)

2002, penyata kewangan tahunan mengandungi Kunci Kira-Kira, penyata

pendapatan dan perbelanjaan, penyata penerimaan dan pembayaran, nota kepada

akaun dan penyata lain yang berkaitan yang berakhir pada 31 Disember setiap

tahun. Mengikut peraturan di atas, Audit adalah bermakna pengauditan penyata

kewangan tahunan sesuatu institusi pendidikan Islam atau institusi pendidikan

kerajaan atau bantuan kerajaan yang menerima bantuan kewangan di bawah Akta

hendaklah dibuat oleh seseorang juruaudit di sesuatu Bahagian Audit. Adalah

menjadi tanggungjawab pengurus sekolah untuk menyediakan dan mengemukakan

penyata ini ke Bahagian Audit pada setiap tahun. Penyata tahunan ini perlu

dikemukakan ke Bahagian Audit sebelum 31 Mac pada setiap tahun. Semakan

Audit mendapati semua sekolah agama hanya menyediakan penyata terimaan dan

bayaran sahaja pada setiap tahun dan dikemukakan kepada Bahagian Pendidikan

JHEAINS serta Jabatan Audit Negara. Adalah didapati daripada 19 buah sekolah,

sebanyak 6 buah sekolah agama gagal menyediakan dan mengemukakan penyata

tahunan ini ke Bahagian Audit. Sekolah yang tidak mengemukakan penyata

tahunan adalah seperti di Jadual 13.

Bil.

Nama Sekolah

Jadual 13

Penyata Tahunan Tidak Dikemukakan

Tahun

Terakhir

Dikemukakan

Tahun Tidak

Dikemukakan

Catatan

1. Maahad Ahmadi 1995 1996 - 2005

2. ITQAN - - Sejak ditubuhkan

tahun 2003

3. SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad 1999 2000 - 2005

4. SMA Dato’ Klana Petra Maamor 2000 2001 - 2005

5. SMA Telok Kemang 2003 2004 - 2005

6. SMRA Nilai 2000 2001 - 2005

Sumber: Rekod Jabatan Audit Negara

Semakan Audit terhadap penyata terimaan dan bayaran bagi 13 buah sekolah

mendapati kebanyakan Pengurus Sekolah atau Pengetua dan Pembantu Tadbir

yang bertanggungjawab terhadap kewangan, kurang faham mengenai peraturan

kewangan serta cara untuk menyediakan penyata tahunan. Antara faktor penyata

kewangan tidak dapat disediakan adalah kerana buku tunai tidak dikemas kini dan

penyata penyesuaian bank tidak disediakan setiap bulan. Kebanyakan sekolah

agama mempunyai Pembantu Tadbir baru dilantik dan kurang pengalaman.

Pihak Audit telah mengesyorkan supaya semua sekolah agama mengguna pakai

Buku Tatacara Pengurusan Kewangan Dan Perakaunan Kumpulan Wang Sekolah

yang dikeluarkan oleh Bahagian Kewangan Kementerian Pendidikan sebagai

panduan dalam menguruskan kewangan sekolah.

Pada pendapat Audit, pengurusan kewangan Sekolah Agama adalah tidak

memuaskan.

5.2.6 Pemilihan Lokasi Dan Pembinaan Sekolah

Lokasi awal sekolah agama ini ditubuhkan adalah terletak di dalam kawasan masjid

atau balai raya. Apabila bilangan murid telah bertambah, pihak sekolah berpindah ke

tapak yang lebih luas. Didapati sekolah yang dipindahkan ialah SMA Dato’ Klana Petra

Maamor yang berpindah daripada wakaf surau ke tapak sekarang, SMA Dato’ Hj.

Mustafa berpindah daripada balai raya ke tapak sekarang dan SMA Dato’ Hj. Tan

Ahmad berpindah daripada wakaf masjid ke tapak sekarang. Foto 11 dan Foto 12

adalah SMA Dato’ Klana Petra Maamor semasa awal penubuhannya dan kedudukan

masa kini.

Foto 11

SMA Dato’ Klana Petra Maamor

Di Awal Penubuhannya

Foto 12

SMA Dato’ Klana Petra Maamor

Sekarang

Sumber: Foto Jabatan Hal Ehwal Agama Islam

Negeri Sembilan

Lokasi: SMA Dato’ Klana Petra Maamor, Seremban

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 9 September 2006

Lokasi: SMA Dato’ Klana Petra Maamor, Seremban

Pada asalnya Kerajaan Negeri mempunyai sebanyak 26 buah sekolah agama.

Bagaimanapun sehingga kini hanya 19 buah sekolah sahaja yang masih beroperasi.

Sebanyak 7 buah sekolah agama telah ditutup atas sebab kekurangan murid. Sekolah

terakhir yang ditutup oleh JHEAINS adalah SMRA Lonek ialah pada tahun 2004 yang

mempunyai 12 orang murid sahaja. Sekolah ini beroperasi di tapak tanah wakaf masjid

dan bangunan ini diserahkan kepada JKKK Kg. Lonek untuk tujuan aktiviti masjid.

Lawatan Audit pada 2 November 2006 mendapati bangunan bekas SMRA ini tidak

digunakan lagi untuk sebarang aktiviti dan kebanyakan cermin tingkap telah pecah

seperti di Foto 13. Bagi bangunan bekas SMRA Pelangai ianya diserahkan kepada

Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri pada Julai 2005, juga tidak ada sebarang aktiviti

dijalankan manakala bangunan bekas SMRA Terachi ada dimohon oleh Jawatankuasa

Kemajuan Kampung tetapi tidak diluluskan oleh JHEAINS. Foto 14 adalah bangunan

bekas SMRA Pergai yang tidak digunakan lagi dan dipenuhi semak samun.

Foto 13

SMRA Lonek Yang Telah Ditutup

Foto 14

Bekas Bangunan SMRA Pergai Dipenuhi

Semak Samun

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 2 November 2006

Lokasi: SMRA Lonek, Jempol

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 2 November 2006

Lokasi: SMRA Pergai Jelebu, Jelebu

Pada masa ini juga sebanyak 7 buah SMRA mempunyai murid kurang daripada 100

orang. Adalah didapati semua sekolah ini tidak mempunyai kemudahan asrama,

kekurangan infrastruktur dan juga peralatan pembelajaran. Prestasi peperiksaan juga

kurang memuaskan. Lokasi sekolah juga tidak sesuai kerana SMRA Rantau

menumpang di kawasan Sekolah Kebangsaan Datuk Akhir Zaman, SMRA Kuala

Klawang dan SMRA Chuah menumpang di kawasan masjid. Kemudahan padang

permainan serta kawasan adalah terhad. Ini adalah antara faktor yang menyebabkan

ibu bapa tidak berminat untuk menghantar anak-anak ke sekolah agama.

Dua buah sekolah baru yang dibina adalah SMA Sains Kuala Pilah dan ITQAN iaitu

masing-masing di Selaru Kuala Pilah dan di Gemencheh yang dibina pada tahun 2000

dan 2003. Keduanya adalah SMA yang mempunyai asrama. Pembinaan 2 buah

sekolah agama ini dibiayai oleh Kerajaan Negeri Sembilan serta Majlis Agama Islam

Negeri Sembilan (MAINS). Kos pembinaan kedua buah sekolah ini adalah berjumlah

RM8 juta. Pembinaan SMA Sains Kuala Pilah adalah untuk memberi peluang kepada

pelajar aliran agama mengikut aliran sains. Ini adalah kerana sebelum pembinaan SMA

ini semua pelajar adalah dalam aliran sastera. Ini adalah selaras dengan hasrat

Kerajaan Negeri untuk melahirkan golongan pelajar dalam berbagai bidang. Manakala

matlamat pembinaan ITQAN pula adalah untuk melahirkan pelajar yang hafiz Al-Quran.

Sebelum pembinaan ITQAN, pelajar yang mengambil jurusan ini menumpang di

Maahad Ahmadi dan apabila bangunan ITQAN siap pada tahun 2003, semua pelajar

ini telah berpindah ke bangunan sendiri yang bernilai RM5 juta dengan pelajar seramai

183 orang pada tahun 2006. Semakan Audit mendapati pelajar ITQAN dikecualikan

daripada membayar yuran makan dan yuran asrama kerana semua perbelanjaan ini

ditanggung sepenuhnya oleh JHEAINS dan MAINS. Pada tahun 2004 dan 2005

antuan yang diberikan oleh JHEAINS dan MAINS adalah berjumlah RM419,684 dan

RM523,300 yang terdiri daripada subsidi makan, dermasiswa, bantuan perpustakaan,

bantuan mata pelajaran, bantuan alat tulis dan lain-lain. Foto 15 dan Foto 16 adalah

ITQAN di Gemencheh dan SMA Sains Kuala Pilah yang mendapat sambutan baik.

Manakala Foto 17 dan Foto 18 adalah SMRA Johol dan SMRA Kuala Klawang yang

mengalami kekurangan murid.

Foto 15

SMA Sains Kuala Pilah Yang Mendapat

Sambutan Baik

Foto 16

ITQAN Yang Baru Dibina Dan Mempunyai

Kemudahan Yang Lengkap

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 November 2006

Lokasi: SMA Sains Kuala Pilah, Kuala Pilah

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 November 2006

Lokasi: ITQAN, Gemencheh

Foto 17

SMRA Johol Mempunyai 23 Orang Murid

Foto 18

SMRA Kuala Klawang Masih Bangunan Kayu

Dan Mempunyai 50 Orang Murid

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 13 Jun 2006

Lokasi: SMRA Johol, Johol

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 2 November 2006

Lokasi: SMRA Kuala Klawang, Jelebu

Pada pendapat Audit, bilangan pelajar di sekolah agama yang baru dibina adalah

baik, manakala bagi sekolah agama yang kurang kemudahan infrastruktur dan

peralatan, bilangan pelajar adalah tidak memuaskan.

5.2.7 Guna Tenaga Dan Latihan

Pengisian jawatan yang mencukupi serta mempunyai kelayakan yang bersesuaian

dengan tugas merupakan faktor yang menentukan kecekapan dan keberkesanan

pengurusan sekolah agama. Bahagian Pelajaran bertanggungjawab melaksanakan

struktur pengurusan bagi semua sekolah agama seperti berikut:

a) Struktur Pengurusan

Struktur pengurusan bagi Bahagian Pelajaran terdiri daripada kakitangan akademik

dan kakitangan bukan akademik seperti berikut:

i) Akademik

Bagi 19 buah sekolah agama mempunyai seramai 284 orang guru dan 41

orang kakitangan bukan guru berbanding dengan senarai perjawatan yang

mempunyai 184 perjawatan yang diluluskan. Bakinya adalah dilantik secara

sandaran/kontrak atau sementara. Pengambilan guru dan kakitangan sekolah

adalah di bawah bidang kuasa Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri, begitu juga

dengan pengambilan guru/kakitangan sementara/sambilan/sandaran dan

kontrak.

Semakan Audit mendapati Bahagian Pelajaran JHEAINS diketuai oleh Ketua

Penolong Pelajaran gred DG48 dan setiap sekolah diurus oleh seorang

Pengetua Gred DG44 bagi 3 buah sekolah Gred DG41 bagi 5 buah SMA dan

Gred DG32 bagi 11 buah SMRA. Semua guru yang dilantik mempunyai

kelayakan sama ada Ijazah/Sarjana atau Diploma atau Sijil Tinggi Pelajaran

Malaysia (STPM). Guru yang berkelulusan Ijazah/Sarjana seramai 156 orang,

berkelulusan Diploma/Sijil Perguruan seramai 43 orang dan bakinya guru

berkelulusan STPM/SPM seramai 85 orang. Daripada jumlah ini seramai 161

orang berjawatan tetap dan sandaran pula seramai 123 orang. Adalah didapati

bagi 5 buah sekolah iaitu SMA Teluk Kemang, SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad, SMA

Sains Kuala Pilah, Maahad Ahmadi dan ITQAN bilangan guru sandaran adalah

melebihi daripada guru berjawatan tetap. Gred guru yang dilantik oleh

Kerajaan Negeri iaitu gred lantikan bagi kelulusan Diploma adalah Gred DG27

dan gred naik pangkat adalah Gred DG29 berbeza dengan guru yang dilantik

oleh Kementerian Pelajaran iaitu Gred DG29 bagi gred lantikan Diploma dan

Gred DG32 bagi gred naik pangkat.

Adalah didapati juga bagi SMA Sains Kuala Pilah dan ITQAN yang baru dibina

tidak mempunyai tenaga akademik yang cukup. Bagi SMA Sains Kuala Pilah

hanya mempunyai 4 tenaga pengajar tetap dan 12 guru sandaran, manakala

bagi ITQAN hanya mempunyai 6 tenaga pengajar tetap dan 24 sandaran.

Semasa pembinaan kedua buah SMA ini, JHEAINS telah memohon untuk

mendapatkan perjawatan untuk tenaga pengajar tetapi telah dibekukan oleh

pihak JPA. Pembekuan perjawatan ini menyebabkan JHEAINS mendapatkan

tenaga pengajar secara sandaran untuk meneruskan pembelajaran di kedua

sekolah ini.

JHEAINS juga mendapatkan khidmat guru tetap daripada Kementerian

Pelajaran bagi menampung kekurangan guru sekolah agama. Sejumlah 27

orang guru Gred DG29 dan DG41 daripada Kementerian Pelajaran berkhidmat

di 9 buah sekolah iaitu 19 guru mengajar di 5 buah SMA dan 8 guru mengajar

di SMRA. Semakan mendapati semua gaji dan elaun guru ini di bayar oleh

Jabatan Pelajaran Negeri. Bilangan guru berjawatan tetap dan sementara bagi

tahun 2006 adalah seperti di Jadual 14.

Jadual 14

Bilangan Guru Berjawatan Tetap Dan Sementara Bagi Tahun 2006

Kelulusan Guru

Taraf Jawatan

Bil.

Diploma/ STPM/

Bil.

Sekolah

Ijazah/

Guru

Sijil SPM/ Tetap Sandaran

Sarjana

Perguruan Lain-Lain

1. SMA Dato’ Klana Petra 29 21 8 - 24 5

Maamor

2. SMA Dato’ Hj. Mustafa 22 13 2 7 12 10

3. SMA Hj. Mohd. Yatim 20 16 4 - 12 8

4. SMA Teluk Kemang 22 10 5 7 9 13

5. SMA Dato’ Hj. Tan

Ahmad

21 12 2 7 8 13

6. SMRA Gemencheh 12 3 2 7 8 4

7. SMRA Repah 12 3 1 8 8 4

8 SMRA Rembau 13 1 2 10 12 1

9. SMRA Nilai 12 5 7 - 9 3

10. SMRA Kuala Klawang 6 1 - 5 4 2

11. SMRA Gemas 7 - - 7 7 -

12. SMRA Jempol 6 - 2 4 4 2

13. SMRA Johol 6 - - 6 6 -

14. SMRA Rantau 6 - - 6 6 -

15. SMRA Ulu Jempol 6 - - 6 5 1

16. SMRA Chuah 6 - 1 5 5 1

17. SMA Sains Kuala Pilah 16 16 - - 4 12

18. Maahad Ahmadi 32 28 4 - 12 20

19. ITQAN 30 27 3 - 6 24

Jumlah 284 156 43 85 161 123

Sumber: Rekod Sekolah Agama Kerajaan Negeri Sembilan

ii) Pegawai Sokongan

Selain guru, kakitangan sokongan turut memainkan peranan penting bagi

memastikan pengurusan dan penyenggaraan sekolah dapat dilakukan dengan

baik. Pada tahun 2006, kakitangan sokongan mempunyai 41 jawatan terdiri

daripada Pembantu Tadbir Gred N17, Pembantu Tadbir Rendah Gred N11,

Pembantu Am Rendah dan Pekerja Rendah Awam. Daripada jumlah ini

sebanyak 40 jawatan di isi dan satu jawatan iaitu Pembantu makmal diisi

secara kontrak. Selain itu pada tahun 2006, Bahagian ini mempunyai seramai

37 orang yang dilantik secara kontrak/sambilan, sebanyak 2 jawatan bagi Gred

N17 dan 35 jawatan lagi bagi Gred R1 iaitu Jaga dan Pekerja Rendah Awam

bagi 12 buah sekolah. Bilangan perjawatan dan kakitangan bukan akademik

adalah seperti di Jadual 15.

Jadual 15

Bilangan Kakitangan Bukan Akademik Pada Tahun 2006

Bil. Jawatan Gred

Bil.

Jawatan

Isi Kosong Catatan

1. Pembantu Tadbir N17 24 24 -

1 kontrak

2 sambilan

2. Pembantu Makmal C17 1 1 - 1 kontrak

Pembantu Tadbir

Rendah

N11 2 2 - 1 kontrak

4. Pembantu Am Rendah N1 7 7 - -

5. Pekerja Rendah Awam R1 7 7 - 35 sambilan

Sumber: Rekod Perjawatan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Bayaran gaji pekerja kontrak adalah berdasarkan kepada skim gaji jawatan

yang dilantik dan syarat-syarat kontrak yang ditandatangani, manakala bagi

pekerja sambilan dibayar berdasarkan gaji harian iaitu antara RM21.60 hingga

RM26.25 sehari dan juga dibayar elaun tetap khidmat awam. Tempoh lantikan

kakitangan kontrak pada kebiasaannya adalah 2 tahun tetapi ada juga yang

dilantik bagi tempoh 9 bulan sahaja. Manakala tempoh lantikan kakitangan

sambilan adalah satu tahun dan boleh disambung perkhidmatan jika diperlukan.

Kakitangan kontrak/sambilan ini di bayar gaji di bawah Objek Perkhidmatan

Dan Bayaran Ikhtisas. Bagi tahun 2005, gaji yang dibayar bagi pekerja

kontrak/sambilan adalah berjumlah RM2.72 juta dan sehingga bulan September

2006 pula adalah berjumlah RM2.89 juta.

Semakan Audit selanjutnya mendapati, hanya SMA Sains Kuala Pilah sahaja

yang mempunyai pembantu makmal berjawatan kontrak manakala sekolah

agama yang lain tidak mempunyai jawatan pembantu makmal. Bagi SMA Dato’

Hj. Tan Ahmad pula mempunyai 3 orang tukang kebun sambilan yang dilantik

melalui JHEAINS. Bagaimanapun persekitaran sekolah tersebut didapati tidak

bersih dan tidak terurus seperti yang dapat dilihat di Foto 19 hingga Foto 21.

Adalah didapati tenaga kerja kakitangan sokongan ini tidak dimanfaatkan

sepenuhnya dan tidak dikawal selia oleh pihak sekolah atau JHEAINS dengan

sebaik mungkin.

Foto 19

Persekitaran SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad Yang Kotor

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 28 November 2006

Lokasi: SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad, Jelebu

Foto 20

Koridor Dipenuhi Peralatan Yang Rosak

Foto 21

Pokok Bunga Tidak Dijaga

Oleh Pekerja Sambilan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 28 November 2006

Lokasi: SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad, Jelebu

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 28 November 2006

Lokasi: SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad, Jelebu

Selain daripada kakitangan sokongan yang dilantik oleh JHEAINS, sekolah juga

ada melantik sendiri beberapa jawatan seperti tukang masak, tukang kebun,

tukang sapu, penyelia kantin asrama dan pekerja am. Lantikan ini dibuat oleh

sekolah dan bayaran elaun kepada pekerja ini dibuat melalui akaun asrama.

Jawatan ini adalah perlu bagi memastikan pengurusan sekolah serta kawasan

yang lebih teratur dan kemas serta bersih.

Pada pendapat Audit, bilangan guru adalah tidak memuaskan kerana bagi 4 buah

sekolah bilangan guru tetap adalah kurang berbanding guru sandaran.

Penyeliaan kepada pekerja sokongan kontrak adalah tidak memuaskan.

b) Latihan

JHEAINS ada menyediakan perancangan latihan dan kursus untuk semua guru. Ini

adalah disebabkan kebanyakan sekolah mempunyai guru sandaran/kontrak.

Semakan Audit mendapati kursus yang dihadiri oleh guru-guru sepanjang tahun

2006, ada dianjurkan oleh JHEAINS dan juga ada yang dianjurkan oleh

Kementerian Pelajaran. Pada tahun 2004, Bahagian Pelajaran JHEAINS telah

menganjurkan sebanyak 10 program kursus, tahun 2005 sebanyak 5 program

kursus dan tahun 2006 sebanyak 7 program kursus. Kursus yang dianjurkan

antaranya adalah Bengkel Latihan Guru Semasa Cuti, Bengkel Pemurnian Kursus

Semasa Cuti, Kursus Pengurusan Asrama Cemerlang, Kursus Pengurusan Dan

Kepimpinan, Kursus Asas Pengajaran dan Pembelajaran, Kursus Kejurulatihan

Bahasa Inggeris dan Seminar Sanitasi Dan Keselamatan Makanan Di dapur Asrama

Sekolah. Setiap kursus yang dianjurkan oleh JHEAINS menyediakan tempat untuk

guru di setiap sekolah. Semakan mendapati kebanyakan guru di semua sekolah

telah mengikuti kursus yang dianjurkan oleh JHEAINS.

Selain itu, ada juga guru menghadiri kursus yang dianjurkan oleh Kementerian

Pelajaran dan Jabatan Pelajaran Negeri seperti Kursus Etems, Kursus Semakan

Geografi dan Teaching Courseware in Mathematic dan sebagainya. Semakan juga

mendapati, pada tahun 2006 seramai 41 orang guru sandaran sedang mengikuti

Kursus Dalam Cuti (KDC) bagi melayakkan guru tersebut mendapat Sijil Perguruan.

Ianya terdiri daripada 69 orang guru mengikuti Kursus Perguruan Lepasan Ijazah

(KPLI) dan 2 orang guru mengikuti Kursus Diploma Perguruan Malaysia (KDPM).

Kos yang terlibat untuk melatih guru mengikuti Kursus Dalam Cuti adalah sejumlah

RM3,360 seorang bagi KPLI selama satu setengah tahun dan RM7,780 seorang

untuk 3 tahun untuk KDPM. Semua perbelanjaan ini ditanggung oleh JHEAINS.

Bagi kakitangan sokongan iaitu Pembantu Tadbir Gred N17 yang menjaga serta

mengurus rekod kewangan di sekolah kurang mendapat latihan serta kursus.

Semakan Audit mendapati Pembantu Tadbir Gred N17 di SMRA Ulu Jempol, SMRA

Jempol, SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad belum lagi diberi kursus asas kewangan.

Contohnya Pembantu Tadbir Gred N17 di SMRA Ulu Jempol telah berkhidmat

selama 4 tahun dan menjalankan tugas kewangan tidak pernah menghadiri kursus

kewangan dan tatacara penyediaan penyata tahunan. Tanpa latihan/kursus

kewangan telah menyebabkan pengurusan kewangan sekolah terjejas sehingga

ada sekolah yang tidak menyiapkan serta mengemukakan penyata tahunan

sekolah.

Pada pendapat Audit, latihan yang diberi kepada guru adalah memuaskan.

Bagaimanapun latihan kepada Pembantu Tadbir yang menguruskan hal ehwal

kewangan sekolah adalah sangat tidak memuaskan.

5.2.8 Kemudahan Infrastruktur

Kemudahan infrastruktur asas adalah penting untuk memastikan pembelajaran dapat

berjalan dengan lancar dan berkesan. Kemudahan asas yang diperlukan antaranya

adalah bilik darjah, perabot, tandas, makmal sains, bengkel KHB, dewan, kantin dan

sebagainya. Semakan Audit mendapati daripada 19 buah sekolah, sebanyak 13

sekolah tidak mempunyai makmal sains, manakala 3 buah sekolah ada makmal sains

tetapi tidak lengkap dan terlalu kecil di mana bilik darjah dijadikan makmal. Sebanyak 8

buah sekolah tidak mempunyai bilik komputer, 14 buah sekolah tidak mempunyai

dewan dan 7 buah sekolah tidak mempunyai bengkel KHB manakala 3 buah sekolah

yang tidak lengkap. Adalah didapati kekurangan kemudahan fizikal yang ketara adalah

di SMRA. Bilangan pelajar di 11 SMRA adalah antara 23 hingga 50 orang pelajar

sahaja. Kekurangan pelajar ini adalah akibat kurang keyakinan ibu bapa disebabkan

prasarana serta kemudahan fizikal sekolah yang tidak memberangsangkan berbanding

dengan sekolah harian yang menawarkan aliran agama dengan kedudukan fizikal dan

prasarana yang lebih baik. Butiran kemudahan asas yang tidak lengkap bagi setiap

sekolah adalah seperti di Jadual 16.

Jadual 16

Senarai Kemudahan Asas Sekolah Agama

Bil.

Nama Makmal Bilik Dewan Bengkel Bilik

Sekolah Sains Komputer Sekolah KHB Sumber

Padang Kantin

1. SMA Dato’ Tidak Ada Tiada Ada Tidak Tiada Tiada

Klana Petra

Maamor

Lengkap

2. SMA Dato’ Hj. Tidak Tidak Ada Ada Tidak Ada Ada

Mustafa Lengkap Lengkap

Lengkap

3. SMA Hj.

Tiada Ada Tiada Ada Tiada Ada Ada

Mohd. Yatim

4. SMA Teluk Ada/kecil Ada/kecil Ada Ada Ada Ada Ada

Kemang

5. SMA Dato’ Hj. Ada Tiada Tiada Ada Ada Ada Tiada

Tan Ahmad

6. SMRA

Tiada Tiada Tiada Ada Tidak Ada Tiada

Gemencheh

Lengkap

7. SMRA Repah Tidak Tidak Tiada Tidak Tidak Tiada Tiada

Lengkap Lengkap

8 SMRA

Tiada Ada Tiada Tiada Ada Tiada Tiada

Rembau

9. SMRA Nilai Tiada Tidak Tiada Tiada Ada Ada Ada

Lengkap

10. SMRA Kuala Tiada Tiada Tiada Tidak Tidak Tiada Tiada

Klawang

Lengkap Lengkap

11. SMRA Gemas Tiada Tidak Tiada Tidak Tidak Ada Ada

Lengkap

Lengkap Lengkap

12. SMRA Jempol Tiada Tiada Tiada Tiada Ada Ada Ada

13. SMRA Johol Tiada Tiada Tiada Tiada Tiada Ada Ada

14. SMRA Rantau Tiada Tiada Tiada Tiada Ada Tiada Ada

15. SMRA Ulu Tiada Tiada Tiada Ada Ada Ada Ada

Jempol

16. SMRA Chuah Tiada Tiada Tiada Tiada Ada Tiada Tiada

17. SMA Sains Ada Ada Ada Tiada Ada Ada Ada

Kuala Pilah

18. Maahad

Tiada Ada Ada Ada Ada Ada Ada

Ahmadi

19. ITQAN Tiada Ada Ada Ada Ada Ada Ada

Sumber: Rekod Sekolah Agama

Analisis terhadap 19 buah Sekolah Agama menunjukkan 13 sekolah atau 68.4% tidak

mempunyai kemudahan makmal sains, 8 sekolah atau 42.1% tiada bilik komputer, 14

sekolah atau 73.7% tiada dewan, 7 sekolah atau 36.8% tidak mempunyai bengkel

KHB, 2 sekolah atau 10.5% tiada bilik sumber, 6 sekolah atau 31.6% tiada padang dan

7 sekolah atau 36.8% tidak mempunyai kantin. Ketiadaan kemudahan infrastruktur

yang penting ini telah menjejaskan kualiti penyampaian pendidikan kepada pelajar

Sekolah Agama dan prestasi pencapaian peperiksaan mereka.

Semakan Audit mendapati SMA Teluk Kemang telah menerima Notis Menghapuskan

Bahaya Kebakaran, apabila pemeriksaan Jabatan Bomba Dan Penyelamat mendapati

alat pemadam api mudah alih tidak boleh digunakan. Pihak sekolah perlu memastikan

alat pemadam api berfungsi dengan baik dan boleh digunakan pada bila-bila masa.

Selain itu SMA Teluk Kemang juga ada diperiksa oleh Pejabat Kesihatan Daerah Port

Dickson. Hasil pemeriksaan kesihatan mendapati keadaan fizikal dan kebersihan

sekolah berada di tahap yang amat tidak memuaskan. Tindakan segera harus diambil

supaya tidak berlaku kemalangan atau wabak penyakit. Kerja pembersihan tandas

hendaklah dilakukan oleh pekerja sekolah dan bukannya oleh para pelajar. Semua

kemudahan infrastruktur yang rosak seperti tangki air, pam air, bumbung dan tingkap

yang pecah, tandas dan kipas siling di asrama perlu diperbaiki dan diganti bagi

menjamin keselamatan penghuni. Pihak sekolah telah mendapatkan cadangan kerja

pembaikan daripada JKR Daerah Port Dickson dengan anggaran kos berjumlah

RM497,460. Bagaimanapun sehingga lawatan Audit pada 30 November 2006 kerjakerja

pembaikan belum dilakukan.

Pada pendapat Audit, kemudahan infrastruktur yang disediakan di sekolah

agama adalah tidak memuaskan kerana JHEAINS tidak mempunyai peruntukan

yang cukup untuk menyediakan kemudahan infrastruktur yang lengkap kepada

semua sekolah agama. Ini menjejaskan tahap pendidikan, keselamatan dan

kesihatan pelajar.

5.2.9 Kemudahan Peralatan Guru Dan Murid

Kemudahan asas untuk pembelajaran dalam bentuk peralatan perlu disediakan oleh

semua sekolah. Peralatan yang diperlukan bagi pembelajaran adalah seperti komputer,

pencetak, alat pengimbas, kerusi dan meja untuk pelajar dan guru, kipas, rak buku,

mesin fotostat, mesin faks dan lain-lain. Alat bantuan mengajar yang diperlukan seperti

bahan rujukan untuk kegunaan guru, alatan makmal sains dan KHB, white board dan

sebagainya. Selain itu peralatan LCD, TV dan pemain cakera padat juga di perlukan

bagi Pusat Sumber Sekolah dan bilik video. Semakan Audit mendapati SMA Sains

Kuala Pilah mempunyai pelajar seramai 181 orang dan hanya mempunyai 12 buah

komputer desk top serta 8 buah komputer riba, SMA Dato’ Hj. Mustafa mempunyai

seramai 256 pelajar, hanya mempunyai 10 buah komputer dan 4 buah komputer riba,

SMA Telok Kemang mempunyai pelajar seramai 279 orang pelajar hanya mempunyai

15 komputer dan 5 buah komputer riba, Maahad Ahmadi pula mempunyai pelajar

seramai 506 pelajar mempunyai hanya 9 buah komputer dan 5 komputer riba. Analisis

Audit menunjukkan semua SMA kekurangan kemudahan peralatan komputer desk top

dan komputer riba berbanding bilangan pelajar yang ramai. Analisis Audit menunjukkan

semua SMA kekurangan kemudahan peralatan komputer desk top dan komputer riba

berbanding bilangan pelajar yang ramai. Foto 22 dan Foto 23 adalah bilik komputer

bagi Maahad Ahmadi yang hanya mempunyai 9 buah komputer dan bilik komputer

ITQAN yang lengkap.

Foto 22

Bilik Komputer Maahad Ahmadi Yang

Mempunyai 9 Unit Berbanding 506 Murid

Foto 23

Bilik Komputer ITQAN Yang Selesa

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 November 2006

Lokasi: Maahad Ahmadi, Gemencheh

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 November 2006

Lokasi: ITQAN, Gemencheh

Semasa lawatan Audit, mendapati bengkel KHB di SMRA Johol di mana bumbungnya

telah roboh dan telah diakui oleh pihak JKR bahawa bangunan ini tidak selamat untuk

diduduki. Walaupun perkara ini berlaku sejak tahun 2001 hingga sekarang masih

belum dibaiki. Oleh itu, pelajar sekolah ini tidak dapat menggunakan bengkel ini untuk

pembelajaran. Foto 24 adalah gambaran bengkel KHB yang roboh dan tidak dibaiki

walaupun sekolah telah beberapa kali menulis surat kepada JHEAINS. Selain itu,

peralatan makmal sains amat penting untuk pelajar dalam proses pembelajarannya.

Adalah didapati kebanyakan sekolah agama tidak menggunakan makmal sains

semasa pembelajaran, sebahagian memang tidak mempunyai makmal sains langsung

manakala ada sekolah yang menjadikan bilik kelas sebagai makmal sains.

Bagaimanapun peralatan untuk makmal sains adalah tidak lengkap jauh sekali

mencukupi. Foto 25 dan Foto 26 adalah makmal sains bagi SMA Dato’ Hj. Mustafa

dan makmal sains SMA Teluk Kemang yang tidak lengkap.

Foto 24

Bumbung Bengkel KHB SMRA Johol Roboh

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 13 Jun 2006

Lokasi: Bengkel KHB SMRA Johol

Foto 25

Makmal Sains SMA Dato’ Hj. Mustafa

Tidak Lengkap

Foto 26

Makmal Sains SMA Teluk Kemang

Berselerak Dan Berhabuk

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 23 November 2006

Lokasi: SMA Dato’ Hj. Mustafa

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 10 November 2006

Lokasi: SMA Teluk Kemang

Selain itu, didapati SMRA Gemas tidak mempunyai kemudahan mesin fotostat dan

hanya mempunyai satu talian yang dikongsi bersama talian telefon sekolah dan mesin

fax. SMRA Chuah juga tidak mempunyai kemudahan mesin fotostat. Bagi SMRA

Kuala Klawang telah mengalami banjir pada tahun 2005 yang merosakkan semua

peralatan komputer sekolah iaitu 11 buah komputer, LCD, pencetak, mesin faks, mesin

taip, CD player dan sebagainya. Anggaran kerosakan adalah berjumlah RM141,450.

Foto 27 dan Foto 28 adalah keadaan SMRA Kuala Klawang selepas di landa banjir.

Bagi membaiki kerosakan, sekolah memohon bantuan daripada pelbagai pihak

antaranya Majlis Agama Islam Negeri Sembilan, Ahli Dewan Undangan Negeri,

Setiausaha Kerajaan Negeri dan Ahli Parlimen. Pada tahun 2006, JHEAINS telah

meluluskan peruntukan sejumlah RM120,000 bagi menaik taraf bangunan dan

pendawaian elektrik semula bangunan sekolah. Selain itu bantuan peralatan komputer

juga diterima daripada MAINS Holdings dan bantuan juga diterima daripada peruntukan

khas Ahli Parlimen untuk membeli peralatan pejabat dan pelajar.

Foto 27

Bilik Guru SMRA Kuala Klawang

Selepas Banjir

Foto 28

Kerusi Bilik Mesyuarat

Berselerak Selepas Banjir

Sumber: Foto SMRA Kuala Klawang

Tarikh: 5 Mei 2005

Lokasi: SMRA Kuala Klawang, Jelebu

Semakan Audit juga mendapati, pada tahun 2004 pihak SMA Hj. Mohd Yatim telah

memohon peruntukan sejumlah RM183,200 kepada JHEAINS bagi tujuan baik pulih

kemudahan asas sekolah dan asrama. Selain itu sekolah juga memohon sebanyak

100 unit tilam untuk kegunaan asrama, kerana sebilangan pelajar asrama tidur

beralaskan papan lapis sahaja. Jawapan yang diterima daripada JHEAINS adalah

permohonan tuan dalam perhatian Jabatan. Memandangkan JHEAINS tidak dapat

menyediakan peralatan yang diperlukan, pihak sekolah telah memohon bantuan

mendapatkan peralatan asrama daripada Universiti Teknologi Mara (UiTM) Cawangan

Shah Alam dan berjaya mendapat 60 set katil asrama, 120 unit tilam dan 60 unit almari

yang telah terpakai untuk kegunaan asrama. Pada tahun 2003, SMA Dato’ Hj. Mustafa

mendapat katil, tilam dan almari daripada Sekolah Menengah Batu Kikir. Foto 29 dan

30 menunjukkan keadaan asrama pelajar lelaki SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad.

Foto 29

Peralatan Asrama Pelajar Lelaki Tidak

Lengkap

Foto 30

Almari Asrama Perempuan Dato’ Klana

Petra Tidak Cukup

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 28 November 2006

Lokasi: SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad, Jelebu

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 9 November 2006

Lokasi: SMA Dato Klana Petra Maamor

Pada pendapat Audit, kemudahan peralatan sekolah agama adalah tidak

memuaskan kerana tidak dilengkapkan dengan perabot, katil dan tilam yang

mencukupi dan memuaskan.

5.2.10 Program Akademik

a) Kaedah Pembelajaran

Semua sekolah agama Kerajaan Negeri menggunakan Sistem Pendidikan

Kebangsaan yang selaras dengan Kementerian Pelajaran, kecuali bagi Maahad

Ahmadi menawarkan Kelas Aliran Arab mengikut sukatan Buuth Islami Mesir atau

kurikulum Sanawi sebagai kurikulum pertama dan kurikulum akademik sebagai

kurikulum kedua. ITQAN pula menawarkan Kelas Tahfiz sehingga peringkat

Diploma selain daripada kurikulum akademik yang disediakan oleh Kementerian

Pelajaran. Bagi Kelas Aliran Arab sebanyak 14 mata pelajaran yang diajar untuk

tingkatan 1 hingga 3 dan 18 mata pelajaran untuk Sanawi 1 hingga 4. Ini adalah

kerana hasrat Kerajaan Negeri untuk menghantar pelajar di sini melanjutkan

pelajaran ke Timur Tengah. Semua sekolah agama juga menggunakan buku teks

edisi yang dikeluarkan oleh Kementerian Pelajaran. Akta Pendidikan menghendaki

institusi pendidikan menyediakan pendidikan rendah atau menengah atau keduanya

hendaklah mematuhi Kurikulum Kebangsaan dan menyediakan murid bagi

peperiksaan yang ditetapkan selaras dengan Peraturan Pendidikan (Kurikulum

Kebangsaan).

Semakan Audit mendapati semua SMRA menawarkan peperiksaan sehingga

peringkat PMR sahaja, manakala SMA menawarkan peperiksaan sehingga STPM

dan Maahad pula menawarkan sehingga STAM. ITQAN pula menawarkan

peperiksaan SPM hingga Diploma. Semua sekolah juga ada menyediakan

rancangan dan laporan aktiviti dan dikemukakan kepada JHEAINS pada setiap

tahun. Ini membantu guru dan pelajar menjalankan aktiviti tahunan seperti yang

dirancang. Antara aktiviti tahunan yang dirancang oleh sekolah adalah kelas

tambahan untuk pelajar PMR, SPM, ceramah dan lawatan sambil belajar.

Pada tahun 2005, Kerajaan Negeri Sembilan telah menghantar seramai 58 orang

pelajar melanjutkan pelajaran ke Timur Tengah iaitu Mesir, Jordan dan Maghribi di

mana 40 orang pelajar atau 68.9% daripada pelajar tersebut adalah lulusan

Maahad dan ITQAN. Pada tahun 2006, seramai 60 orang pelajar telah dihantar bagi

tujuan yang sama. Daripada jumlah ini seramai 55 orang atau 83.3% adalah

daripada pelajar lulusan STAM dan ITQAN yang berjaya melanjutkan pelajaran ke

Timur Tengah. Ini adalah selaras dengan hasrat Kerajaan Negeri untuk melahirkan

cendekiawan Islam. Kebanyakan pelajar ini mendapat pinjaman pelajaran daripada

MAINS. Tempoh pengajian adalah antara 4 hingga 6 tahun dengan pinjaman

RM6,000 setahun. Semakan Audit mendapati JHEAINS tidak mempunyai rekod

pelajar yang telah tamat pengajian, bagaimanapun MAINS mempunyai rekod

pelajar yang tamat pengajian bagi tujuan kutipan bayaran balik pinjaman. Mengikut

rekod MAINS, pelajar yang tamat pengajian di Timur Tengah ada yang bertugas

sebagai Pegawai Agama Islam di JHEAINS dan masjid, Jabatan Mufti, ada yang

bertugas sebagai Pegawai Tadbir Dan Diplomatik dan sebahagian besar menjadi

guru.

Semakan terhadap 5 buah sekolah agama mendapati seramai 38 orang guru

mengajar tidak mengikut opsyen masing-masing. Kebanyakan guru mengajar

mengikut keperluan sekolah yang berkenaan. Bilangan guru dan mata pelajaran

yang diajar tidak mengikut opsyen adalah seperti di Jadual 17.

Jadual 17

Guru Yang Mengajar Tidak Mengikut Opsyen

Bilangan

Guru

Bil. Sekolah Tidak

Pengkhususan

Mata Pelajaran Diajar

Mengikut

Opsyen

1. SMRA Nilai 5 1. Vokasional KHB/Bahasa Inggeris/Geografi

2. Matematik Sains Dan Geografi

3. Akaun Matematik/Bahasa Arab

4. Bahasa Melayu Bahasa Melayu/Pendidikan

Islam/Bahasa Inggeris

5. Kejuruteraan Mekanikal KHB/Sains/Geografi

2. SMA Sains 4 1. Biologi/Pengajian Melayu Kimia Dan Matematik Moden

Kuala Pilah

2. Statistik Matematik Tambahan

3. Ekonomi Bahasa Melayu/Sejarah

3. SMA Teluk

Kemang

4. SMA Dato’

Klana Petra

Maamor

5. ITQAN 8

4. Sains Komputer Bahasa Inggeris/English Science &

Tech

1. Bahasa Melayu/Sejarah KHB

2. Bahasa Melayu/Sejarah Ekonomi/Bahasa Melayu

3. Pendidikan Islam Geografi/Bahasa Arab

4. Dakwah/Pembangunan Bahasa Arab Komunikasi

Insan

5. Syariah Bahasa Arab Tinggi

6. Perhotelan KHB

7. Matematik Sains/Bahasa Inggeris

8. Perakaunan Bahasa Inggeris

9. Matematik Sains

10. Pengajian Perniagaan Bahasa Inggeris

11. Tiada (SPM) Sejarah/Perdagangan

1. Matematik Sains

2. Psikologi Ekonomi Asas/Geografi

3. Tiada (SPM) Matematik

4. Matematik Bahasa Inggeris/Sains

5. Bahasa Melayu Bahasa Inggeris/Sejarah

6. Teknologi Maklumat Sejarah/Matematik/Komputer

7. Syariah (Fiqh Usul) Pendidikan Islam/Bahasa Arab

8. Tiada Matematik/KHB

9. Tiada Sejarah/Bahasa Melayu

10. Tiada Sains/KHB

1. Takhassus Qiraat Sivik Dan Kenegaraan

2. Sains Tani Matematik Dan Sains

3. Pembangunan Wilayah Geografi/Ekonomi Asas

4. Linguistik Melayu Bahasa Melayu/Sejarah

5. Sains Komputer Matematik/Sains

6. Ekonomi/Kewangan Sejarah/Hadis/Bahasa Inggeris

7. Usuluddin (Tafsir) Bahasa Arab/Syariah

8. Industri/Perburuhan KHB/Geografi

Sumber: Rekod Sekolah Agama Negeri Sembilan

Pada pendapat Audit, penghantaran pelajar ke Timur Tengah adalah baik.

Bagaimanapun masih ada kelemahan di mana kebanyakan guru yang mengajar

tidak mengikut opsyen telah menjejaskan prestasi pembelajaran pelajar.

b) Prestasi Akademik

Pencapaian sesebuah sekolah adalah bergantung kepada pencapaian akademik

yang dinilai melalui keputusan peperiksaan. Penilaian yang dibuat adalah

berdasarkan Gred Purata Sekolah (GPS) iaitu gred purata keseluruhan mata

pelajaran yang diperolehi oleh sesebuah sekolah. Manakala Gred Purata Mata

Pelajaran (GPMP) pula, adalah gred yang diperolehi secara purata oleh sesebuah

sekolah bagi mata pelajaran tertentu yang diambil oleh sebilangan calon. Analisis

terhadap keputusan peperiksaan PMR, SPM, STAM dan STPM adalah seperti

berikut:

i) Peperiksaan Penilaian Menengah Rendah

Peperiksaan PMR yang dijalankan pada tahun 2003 hingga 2005 menunjukkan

terdapat peningkatan dari segi pencapaian pelajar cemerlang. Bagi tempoh 3

tahun ini peperiksaan PMR telah dijalankan di 17 pusat peperiksaan bagi 19

buah sekolah di seluruh Negeri Sembilan. Semakan Audit mendapati 2 buah

sekolah mencapai prestasi cemerlang iaitu berdasarkan pencapaian Gred

Purata Sekolah (GPS) di bawah GPS 2. Maahad Ahmadi telah memperolehi

GPS 1.48 dan ITQAN memperolehi GPS 1.61. Manakala GPS bagi sekolah

agama yang lain juga bertambah baik dengan penurunan GPS pada tahun 2004

iaitu 2.67 berbanding tahun 2005 menurun kepada 2.61 iaitu penurunan

sebanyak 0.06. Bilangan calon yang mengambil PMR bagi tahun 2003 seramai

788 orang, 2004 seramai 759 orang dan 2005 seramai 722 orang. Analisis

pelajar yang mendapat keputusan cemerlang iaitu yang mendapat 9A, 8A dan

7A adalah seperti di Carta 2.

Bilangan Pelajar

Carta 2

Bilangan Pelajar Yang Mendapat Keputusan Cemerlang PMR

Bagi Tempoh 2003 Hingga 2005

9A 8A 7A

2003 2004 2005

Keputusan Peperiksaan

Sumber: Bahagian Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Pencapaian calon berdasarkan peratusan dan GPS pada tahun 2004 dan 2005

adalah seperti di Jadual 18.

Jadual 18

Pencapaian PMR Berdasarkan Peratusan Dan Gred Purata Sekolah (GPS)

Bil. Sekolah Tahun

Calon Lulus Lulus

(Bil.) (Bil.) (%)

GPS

1. ITQAN

2005 30 29 96.6 1.6

2004 28 27 96.4 1.8

2. Maahad Ahmadi

2005 67 66 99.0 1.7

2004 51 51 100 1.6

3. SMA Dato’ Klana Petra Maamor

2005 87 69 79.3 2.2

2004 81 65 80.2 2.0

4. SMA Telok Kemang

2005 71 46 64.8 2.8

2004 62 44 71.0 2.5

5. SMA Hj. Mohd Yatim

2005 48 26 53.1 2.8

2004 65 39 60.0 2.8

6. SMA Dato’ Hj. Mustafa

2005 49 28 58.3 2.8

2004 67 33 49.2 3.1

7. SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad

2005 47 25 53.2 3.1

2004 46 34 42.0 2.7

8. SMRA Nilai

2005 37 22 59.5 2.8

2004 48 35 43.2 72.9

9. SMRA Rantau

2005 17 7 41.2 2.9

2004 18 6 7.4 33.3

10. SMRA Chuah

2005 23 10 43.5 2.8

2004 8 3 3.8 3.1

11. SMRA Rembau

2005 63 43 68.3 2.3

2004 57 44 77.7 2.4

12. SMRA Repah

2005 45 24 53.3 2.7

2004 48 36 75.0 2.5

13. SMRA Gemencheh

2005 56 52 92.8 2.7

2004 70 54 77.4 2.8

14. SMRA Gemas

2005 9 4 44.4 3.1

2004 18 9 50.0 3.1

15. SMRA Ulu Jempol

2005 13 5 38.5 3.4

2004 21 8 38.1 3.1

16. SMRA Jempol

2005 34 15 44.1 3.4

2004 33 7 21.2 3.7

17. SMRA Johol

2005 8 4 50.0 3.0

2004 19 6 31.6 3.4

18. SMRA Kuala Klawang

2005 17 6 35.3 3.0

2004 18 5 27.8 2.7

Jumlah

2005 722 481 66.6 2.67

2004 759 504 66.5 2.61

Sumber: Bahagian Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

ii) Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia

Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) hanya ditawarkan oleh 8 buah SMA

sahaja di mana 16 mata pelajaran ditawar mengikut aliran masing-masing. Pada

tahun 2003 calon yang menduduki SPM adalah seramai 443 orang, 2004

seramai 416 orang dan 2005 pula seramai 423 orang. Pada tahun 2005,

sebanyak 8 buah sekolah yang menawarkan SPM, hanya Maahad Ahmadi yang

calonnya memperoleh 100% keputusan lulus semua. Gred Purata Sekolah

(GPS) bagi SMA menurun daripada 4.88 pada tahun 2004 kepada 4.69 tahun

2005 iaitu berbeza 0.19. ITQAN muncul sebagai sekolah terbaik dalam GPS

dengan nilai 2.72. Pencapaian calon berdasarkan GPS bagi tahun 2004 dan

2005 adalah seperti di Jadual 19.

Jadual 19

Pencapaian SPM Berdasarkan Peratusan Dan GPS

Bagi Tempoh 2004 Dan 2005

Bil. Nama Sekolah Tahun

Calon Lulus Lulus

(Bil.) (Bil.) (%)

GPS

1. Maahad Ahmadi

2005 78 78 100 2.8

2004 92 92 100 3.0

2. ITQAN

2005 13 12 92.3 2.7

2004 16 16 100 2.7

3. SMA Sains Kuala Pilah

2005 88 87 98.9 3.3

2004 70 70 100 3.3

4. SMA Dato’ Klana Petra

2005 52 29 55.8 5.2

Maamor 2004 63 33 52.4 5.3

5. SMA Hj. Mohd Yatim

2005 54 33 61.8 6.1

2004 40 20 50.0 6.0

6. SMA Dato’ Hj. Tan Ahmad 2005 45 22 48.9 5.8

2004 55 22 40 6.0

7. SMA Dato’ Hj. Mustafa

2005 69 37 53.6 5.5

2004 36 9 25.5 6.4

8. SMA Telok Kemang

2005 24 12 50 5.8

2004 44 22 50 6.1

Jumlah

2005 423 310 73.2 4.9

2004 416 284 68.2 4.8

Sumber: Bahagian Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Pada tahun 2005, seramai 12 pelajar berjaya menjadi calon cemerlang dengan

memperoleh 9A hingga 12A berbanding dengan 7 calon pada tahun 2004

seperti di Carta 3.

Carta 3

Bilangan Pelajar Cemerlang SPM Tahun 2004 Dan 2005

Bilangan

Pelajar

0 0

TAHUN 2005 TAHUN 2004

12A 11A 10A 9A

Sumber: Bahagian Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

iii) Peperiksaan Sijil Tinggi Agama Malaysia

Peperiksaan Sijil Tinggi Agama Malaysia (STAM) menawarkan 10 subjek. Di

Negeri Sembilan hanya Maahad Ahmadi sahaja yang menawarkan STAM ini.

Pencapaian peperiksaan STAM ini ditakrifkan sebagai Mumtaz (Cemerlang),

Jayyid Jiddan (Amat Baik), Jiddan (Baik), Maqbul (Lulus) dan Rasib (Gagal).

Pada tahun 2005 seramai 41 calon telah menduduki STAM berbanding tahun

2004 hanya 26 orang sahaja iaitu meningkat seramai 15 orang atau 57.7%.

Keputusan peperiksaan STAM tahun 2005 telah berjaya lulus 100% dengan

seramai 27 calon mendapat Mumtaz dan 13 calon mendapat Jayyid Jiddan dan

hanya seorang mendapat Jayyid. Keputusan ini adalah lebih baik berbanding

tahun 2004 di mana cuma 9 orang mendapat Mumtaz, seramai 12 orang

mendapat Jayyid Jiddan dan 5 calon mendapat Jiddan. Keputusan peperiksaan

tahun 2005 seramai 6 calon telah berjaya menjadi calon cemerlang dengan

pencapaian 10 mata pelajaran Mumtaz berbanding dengan tahun 2004 di mana

2 calon sahaja yang memperolehi 10 Mumtaz dalam semua mata pelajaran.

Analisis keseluruhan mata pelajaran STAM bagi tahun 2004 dan 2005 adalah

seperti di Carta 4.

Carta 4

Analisis Pencapaian Mata Pelajaran STAM Tahun 2004 Dan 2005

TAHUN 2004

Peratusan (%)

Hifz Quran

& Tajw id

Fiqh

Tauhid &

M antiq

Tafsir &

Ulum uhu

Hadith &

M ustholah

Nahu &

Sarf

Insta' &

M utholah

Adab &

Nusus

Arudh &

Qafiah

Balaghah

TAHUN 2005

Peratusan (%)

Hifz Quran

& Tajw id

Fiqh

Tauhid &

M antiq

Tafsir &

Ulum uhu

Hadith &

M ustholah

Nahu &

Sarf

Insta' &

M utholah

Adab &

Nusus

Arudh &

Qafiah

Balaghah

Keputusan Peperiksaan

Sumber: Bahagian Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

iv) Peperiksaan Sijil Tinggi Pelajaran Malaysia

SMA yang menawarkan peperiksaan Sijil Tinggi Pelajaran Malaysia (STPM)

adalah SMA Dato’ Klana Petra Maamor sahaja. Sebanyak 5 mata pelajaran di

tawarkan kepada pelajar iaitu Pengajian Am, Bahasa Melayu, Syariah, Bahasa

Arab dan Usuludin. Pencapaian keseluruhan peperiksaan STPM pada tahun

2004 dan 2005 adalah baik iaitu lulus 100% berbanding tahun 2003 sebanyak

94.7% iaitu meningkat sebanyak 5.3%. Analisis keputusan STPM bagi tempoh

2003 hingga 2005 adalah seperti di Jadual 20.

Jadual 20

Keputusan Keseluruhan STPM Bagi Tempoh 2003 Hingga 2005

Bil.

Keputusan

Peratus

Tahun

Calon 5P 4P 3P 2P 1P Tiada P Gagal (%)

2003 21 0 7 2 8 1 1 2 94.7

2004 8 4 1 2 1 0 0 0 100

2005 21 0 1 4 5 5 6 0 100

Sumber: Bahagian Pelajaran, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Sembilan

Hasil analisis keseluruhan menunjukkan terdapat kekuatan dan kelemahan

dalam menentukan keputusan peperiksaan sekolah agama ini. Kekuatan yang

ada ialah jumlah pelajar yang agak kurang dapat memberi keselesaan dan

tumpuan sepenuhnya dapat diberi kepada pelajar khususnya yang lemah.

Perhatian yang diberikan dan guru yang berdedikasi mengadakan latih tubi

yang berterusan menjadi faktor kejayaan pelajar. Program motivasi yang

diadakan dapat memberi kekuatan dalam diri pelajar untuk mengulang kaji

pelajaran dan kejayaan pelajar yang terdahulu menjejak kaki ke IPT juga

memberi perangsang kepada pelajar untuk terus berusaha. Walau

bagaimanapun, terdapat kelemahan seperti guru yang tidak terlatih,

kemudahan asas yang tidak sempurna, guru yang sedia ada tidak mengikut

opsyen, kurang daya saing antara pelajar kerana pengambilan pelajar tidak ada

syarat minimum dan kurang motivasi sebahagian guru.

Pada pendapat Audit, prestasi peperiksaan bagi 3 buah sekolah adalah baik

manakala prestasi bagi 16 sekolah perlu dipertingkatkan.

Pada keseluruhannya pengurusan sekolah agama adalah tidak memuaskan dari segi

kemudahan infrastruktur, peralatan pembelajaran serta latihan kepada kakitangan

yang menguruskan kewangan. Kekurangan peruntukan kewangan dan guna tenaga

akademik yang terlatih telah menjejaskan prestasi akademik murid kepada

sebahagian sekolah agama.

5.3 PEMANTAUAN

Sistem pemantauan yang berkesan perlu diwujudkan bagi memastikan pengurusan

sesuatu aktiviti atau projek mencapai matlamat serta mematuhi peraturan yang ditetapkan.

Pemantauan oleh pihak tertentu amat penting bagi memastikan perjalanan dan

pengurusan sekolah agama dibuat mengikut peraturan dan undang-undang yang berkuat

kuasa. Semakan Audit mendapati perkara seperti berikut:

5.3.1 Mesyuarat Pengetua

Bahagian Pelajaran adalah bertanggungjawab terhadap penyeliaan dan pengurusan

semua sekolah agama. Bagi tujuan ini mesyuarat untuk semua pengetua sekolah telah

diadakan bagi membincang serta memantau semua aktiviti sekolah. Mesyuarat

pengetua sekolah agama ini diadakan sebanyak 3 atau 4 kali setahun. Perkara yang

dibincangkan semasa mesyuarat ini antaranya adalah pengurusan sekolah, laporan

akademik setiap sekolah, laporan hal ehwal murid, pelaksanaan kokurikulum, hal

kewangan sekolah dan hal-hal lain. Pada tahun 2005 dan 2006 sebanyak 3 kali

mesyuarat pengetua diadakan.

5.3.2 Lawatan Penyeliaan Dan Naziran

Bagi pemantauan yang lebih berkesan, Bahagian Pelajaran JHEAINS membuat lawatan

ke sekolah agama bagi meninjau lebih dekat semua aktiviti sekolah. Semasa lawatan ini

pihak JHEAINS menyemak semua laporan akademik dan kokurikulum sekolah. Selain

itu, pihak Jabatan Pendidikan Negeri juga ada membuat lawatan ke sekolah agama

bagi tujuan memantau kurikulum sekolah dan juga membuat Naziran terhadap guru

yang dipinjamkan daripada Kementerian. Semakan juga mendapati pihak Polis ada

membuat lawatan ke sekolah bertujuan untuk memberi ceramah mengenai

keselamatan dan disiplin pelajar.

5.3.3 Laporan Sekolah

Semua sekolah agama perlu menyediakan laporan untuk dikemukakan ke Bahagian

Pelajaran JHEAINS pada setiap bulan. Laporan Ini penting untuk memudahkan

Bahagian ini membuat pemantauan sepanjang masa terhadap semua sekolah agama.

Laporan yang dikemukakan antaranya mengandungi maklumat kedudukan bilangan

murid mengikut tingkatan, bilangan guru tetap dan sandaran, bilangan kakitangan

bukan akademik tetap/sandaran, bilangan guru/kakitangan yang mengambil cuti dan

lawatan pihak luar ke sekolah sekiranya ada. Dengan adanya laporan ini pihak

JHEAINS dapat memantau kedudukan pelajar serta guru dan aktiviti yang diadakan di

sekolah setiap bulan.

Pada pendapat Audit pemantauan terhadap akademik yang dijalankan oleh JHEAINS

adalah memuaskan. Bagaimanapun pemantauan terhadap pengurusan kewangan

sekolah adalah tidak memuaskan.

6. RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Pada keseluruhannya, pengurusan terhadap sekolah agama adalah tidak memuaskan

dan perlu dipertingkatkan lagi dari pelbagai aspek. Kekurangan peruntukan kewangan,

kemudahan infrastruktur, peralatan pembelajaran dan tenaga pengajar yang tidak terlatih

telah mendorong Kerajaan Negeri untuk mendaftarkan 16 buah sekolah agama dengan

Kementerian Pelajaran untuk dijadikan Sekolah Agama Bantuan Kerajaan. Manakala

JHEAINS boleh memberi tumpuan untuk melengkap dan memperkasakan 3 buah sekolah

agama lagi iaitu ITQAN, Maahad Ahmadi dan SMA Sains Kuala Pilah selaras dengan

Dasar Kerajaan Negeri. Pihak Audit berpendapat tindakan ini adalah wajar

memandangkan Kerajaan Negeri kurang mampu untuk menyediakan kemudahan fizikal

dan pembelajaran yang setaraf dengan sekolah di bawah Kementerian Pelajaran.

Bagi sekolah yang akan diambil alih oleh Kementerian Pelajaran untuk dijadikan Sekolah

Agama Bantuan Kerajaan akan mendapat faedah seperti berikut:

a) Mendapat bantuan penuh kewangan dan bantuan modal yang lebih baik.

b) Pengurusan sumber manusia yang lebih baik, kenaikan pangkat yang lebih luas,

gred dan gaji yang setanding.

c) Kemudahan infrastruktur dan prasarana yang lebih baik, selesa dan persekitaran

yang kondusif untuk pelajar dan guru.

d) Mendapat guru yang terlatih serta berpeluang mengikuti aktiviti KPM.

e) Pelajar berpeluang mendapat pendidikan yang berkualiti.

Manakala bagi sekolah agama yang masih di bawah JHEAINS adalah disyorkan:

a) Perancangan jangka pendek dan jangka panjang yang teratur perlu dirangka

bersesuaian dengan hasrat Kerajaan Negeri.

b) Dengan pendaftaran sekolah agama dengan Kementerian Pelajaran, Kerajaan

Negeri dapat menjimatkan perbelanjaan mengurus dan pembangunan, serta dapat

memberi tumpuan untuk memperkasa dan melengkapkan 3 buah sekolah agama

yang tinggal. Selain itu Kerajaan Negeri juga dapat memberi tumpuan kepada kelas

KAFA.

c) Semua Pengetua dan Pembantu Tadbir perlu diberi latihan serta pendedahan dari

segi pengurusan kewangan dan penyediaan akaun sekolah.

d) Mengguna pakai Buku Tatacara Pengurusan Kewangan Dan Perakaunan Kumpulan

Wang Sekolah yang dikeluarkan oleh Bahagian Kewangan Kementerian Pelajaran di

semua sekolah agama bagi memantapkan dan menyeragamkan tatacara

perakaunan sekolah.

e) Latihan kepada guru juga perlu ditingkatkan lagi bagi menjamin kualiti pengajaran

dan pembelajaran di sekolah agama.

f) Memantapkan lagi pencapaian prestasi dalam peperiksaan PMR, SPM, STPM dan

STAM setanding dengan sekolah Kementerian Pelajaran.

JABATAN PERHUTANAN NEGERI SEMBILAN

PENGURUSAN PENGELUARAN LESEN MENGAMBIL HASIL HUTAN

7. LATAR BELAKANG

7.1 Kerajaan Negeri Sembilan mempunyai keluasan tanah seluas 664,591 hektar di

mana 165,971 hektar atau 25% daripadanya adalah merupakan kawasan berhutan.

Mengikut Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan tahun 2004, seluas

162,075 hektar atau 97.6% daripada keluasan kawasan berhutan ini adalah Hutan

Simpanan Kekal. Baki kawasan berhutan seluas 3,896 hektar atau 2.4% merupakan tanah

Kerajaan dan tanah berimilik.

7.2 Kawasan Hutan Simpanan Kekal di Negeri Sembilan telah mula diwartakan sejak

tahun 1906, bertujuan untuk menentukan pemegangan jaminan (security of tenure).

Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan (Jabatan) adalah bertanggungjawab mentadbir,

mengurus dan membangunkan kawasan berhutan terutama kawasan Hutan Simpanan

Kekal dengan keluasan yang mencukupi secara berkekalan. Aktiviti utama Jabatan adalah

mengurus pengeluaran lesen, mengawal aktiviti pembalakan serta memastikan

pembangunan semula sektor perhutanan. Pada tahun 2005 dan 2006, Kerajaan Negeri

telah meluluskan 3 kawasan pengusahasilan di Hutan Simpanan Kekal yang mana ianya

merupakan kelulusan terhadap permohonan yang diterima pada tahun-tahun sebelumnya.

7.3 Sektor perhutanan merupakan salah satu penyumbang hasil kepada Kerajaan

Negeri Sembilan. Hasil sumber hutan yang dikutip oleh Jabatan pada tahun 2005

berjumlah RM2.89 juta dan meningkat kepada RM5.41 juta pada tahun 2006. Hasil ini

merangkumi kutipan lesen, royalti, premium dan denda kesalahan hutan.

8. OBJEKTIF PENGAUDITAN

Objektif pengauditan adalah untuk menentukan sama ada pengurusan pengeluaran

Lesen Mengambil Hasil Hutan iaitu pengeluaran kayu balak dari kawasan pengusahasilan

adalah cekap dan berkesan. Pengauditan ini juga adalah untuk menentukan sama ada

sasaran kup tebangan tahunan seluas tidak melebihi 2,460 hektar setahun yang telah

ditetapkan oleh Majlis Perhutanan Negara bagi mencapai Pengurusan Hutan Secara

Berkekalan telah dicapai ataupun sebaliknya.

9. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN

Pemilihan aktiviti ini sebagai kajian Audit adalah berasaskan kutipan hasil tahunan yang

tinggi yang diterima oleh Kerajaan Negeri dan juga melibatkan kepentingan awam.

Pengauditan adalah meliputi aspek perancangan, pelaksanaan dan pemantauan terhadap

pengurusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan di Hutan Simpanan Kekal oleh

Jabatan untuk tempoh dua tahun iaitu 2005 hingga 2006. Kaedah pengauditan yang

dijalankan adalah dengan menyemak fail, rekod dan dokumen lesen berkaitan di Ibu

Pejabat Perhutanan Negeri dan di Pejabat Hutan Daerah Negeri Sembilan Timur, Kuala

Pilah. Selain itu, temu bual dengan Pegawai Perhutanan yang terlibat dalam proses

pengeluaran lesen dan juga lawatan ke kawasan pengusahasilan dilakukan bersama

Pegawai Perhutanan.

10. PENEMUAN AUDIT

10.1 PERANCANGAN

Perancangan yang baik boleh membantu Jabatan semasa melaksanakan

tanggungjawabnya bagi mencapai objektif sesuatu program atau aktiviti. Perancangan

yang dibuat oleh Jabatan bagi memastikan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

dilaksanakan dengan lancar berdasarkan kepada undang-undang dan peraturan yang

berkuatkuasa seperti berikut:

10.1.1 Dasar Kerajaan Negeri

Kerajaan Negeri bertanggungjawab untuk mentadbir, mengurus dan membangunkan

kawasan hutan terutama Hutan Simpanan Kekal dengan keluasan yang mencukupi

dan berkekalan. Bagi melaksanakan tanggungjawab ini, Kerajaan Negeri menerima

pakai Dasar Perhutanan Negara 1978 (Pindaan 1992). Kerajaan Negeri telah

meluluskan kaedah yang dinamakan Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992

yang berkuatkuasa mulai 1 Januari 1991 untuk menjalankan kuasa yang diberi di

bawah seksyen 111, Akta Perhutanan Negara 1984. Dasar perhutanan yang diterima

pakai akan dapat memantapkan pengurusan dan amalan perhutanan secara teratur

sejajar dengan konsep Pengurusan Hutan Secara Berkekalan. Antara aspek penting

yang digariskan pada Dasar Perhutanan Negara ialah:

a) Mengisytiharkan kawasan yang mencukupi dan strategik sebagai Hutan Simpanan

Kekal di seluruh negara berasaskan konsep penggunaan tanah yang rasional.

Hutan Simpanan Kekal diklasifikasikan di bawah 4 fungsi utama dan akan diurus

sebagai:

i) Hutan Perlindungan

Untuk memastikan kestabilan iklim dan keadaan fizikal negara, pengawalan

sumber air, kesuburan tanah, kualiti alam sekitar, pemeliharaan kepelbagaian

biologi, mengurangkan kerosakan akibat banjir, hakisan kepada sungai dan

tanah pertanian.

ii) Hutan Berhasil

Untuk bekalan hasil hutan berterusan pada kadar yang munasabah untuk

keperluan pertanian, domestik, perindustrian dan eksport.

iii) Hutan Lipur

Untuk mengekalkan sejumlah kawasan yang mencukupi sebagai tempat

rekreasi, eko-pelancongan dan untuk menambah kesedaran masyarakat

mengenai sektor perhutanan.

iv) Hutan Penyelidikan Dan Pendidikan

Untuk menjalankan penyelidikan, pendidikan dan pemeliharaan kepelbagaian

biologi.

b) Menguruskan Hutan Simpanan Kekal agar dapat memaksimumkan faedah sosial,

ekonomi dan alam sekitar bagi kepentingan negara sejajar dengan prinsip

Pengurusan Hutan Secara Berkekalan.

10.1.2 Undang-Undang Dan Peraturan

Aktiviti penguatkuasaan undang-undang dan peraturan memainkan peranan penting

bagi memastikan pengurusan sumber hutan yang berkesan dan berkekalan.

Penguatkuasaan adalah bertujuan untuk mencegah dan membanteras kesalahan yang

dilakukan di kawasan Hutan Simpanan Kekal, Lesen Mengambil Hasil Hutan, premis

industri berasaskan kayu dan juga semasa pemindahan hasil hutan. Secara khususnya

aktiviti ini ialah untuk menguatkuasakan Akta Perhutanan Negara 1984 (Pindaan 1993),

Kaedah-Kaedah Hutan 1989 dan Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992.

Jabatan menguatkuasakan dan mengguna pakai syarat dan ketetapan yang termaktub

mengikut akta berkenaan. Selain itu, Jabatan juga melaksanakan fungsinya

berpandukan Piagam Pelanggan, Manual Perhutanan Tahun 2003 yang dikeluarkan

oleh Ibu Pejabat Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia, Dokumen MS ISO

9001:2000 di bawah bidang Pengurusan Pengeluaran Kayu Secara Berkekalan Bagi

Hutan Darat Asli Di Hutan Simpanan Kekal dan Malaysia Criteria And Indicator 2002.

10.1.3 Sasaran Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

Pengusahasilan hutan merupakan aktiviti mengambil dan mengeluarkan hasil hutan.

Pengusahasilan dalam kawasan Hutan Simpanan Kekal merupakan satu aktiviti yang

perlu dilaksanakan dalam sistem pengurusan hutan dengan cara menebang dan

mengeluarkan kayu yang cukup saiz dan matang untuk keperluan industri berasaskan

kayu. Pengusahasilan ini dibuat melalui sistem tebangan memilih dengan meninggalkan

dirian yang mencukupi untuk tebangan di pusingan berikutnya. Pembukaan kawasan

pengusahasilan di Hutan Simpanan Kekal ditentukan berdasarkan Rancangan

Pengurusan Hutan iaitu rancangan untuk tempoh setiap 10 tahun yang disediakan oleh

Jabatan. Pada masa ini rancangan yang berkuat kuasa adalah antara tahun 1996

hingga 2005 dan akan dibukukan dengan teratur. Rancangan Pengurusan Hutan ini

disediakan untuk memastikan segala aktiviti pengusahasilan hutan di Hutan Simpanan

Kekal dijalankan secara terancang mengikut garis panduan yang ditetapkan.

Berdasarkan rancangan ini Kerajaan Negeri akan menghadkan pengeluaran kawasan

pengusahasilan hutan. Jumlah Lesen Mengambil Hasil Hutan yang dikeluarkan oleh

Jabatan adalah tertakluk kepada kelulusan kawasan oleh Kerajaan Negeri berdasarkan

kepada catuan tebangan tahunan yang diputuskan oleh Majlis Perhutanan Negara.

Pembatasan kup tebangan seluas tidak melebihi 2,460 hektar setahun bertujuan untuk

mencapai Pengurusan Hutan Secara Berkekalan bagi hutan darat dalam Hutan

Simpanan Kekal. Tempoh pembukaan kawasan pengusahasilan dipilih berdasarkan

kawasan yang telah cukup pusingan selama 30 tahun mengikut Sistem Pengurusan

Memilih. Ini bermakna apabila genap tempoh selama 30 tahun, kawasan berkenaan

boleh diusahasilkan semula. Bagi menjamin keluasan kawasan hutan untuk tujuan

Pengurusan Hutan Secara Berkekalan, Kerajaan Negeri telah mula mewartakan

kawasan Hutan Simpanan Kekal bagi seluruh Negeri Sembilan semenjak tahun 1906.

Taburan kawasan Hutan Simpanan Kekal di seluruh Negeri Sembilan pada tahun 2006

adalah seperti di Peta 1.

Peta 1

Kawasan Hutan Simpanan Kekal Negeri Sembilan

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

10.1.4 Proses Mengeluarkan Lesen Mengambil Hasil Hutan

Pengusahasilan hutan dari sesuatu kawasan Hutan Simpanan Kekal adalah melalui

kelulusan kawasan oleh Kerajaan Negeri dan pemprosesan lesen dilakukan oleh

Jabatan. Individu atau syarikat yang ingin memohon sesuatu kawasan pengusahasilan

hutan perlu mematuhi peraturan yang telah ditetapkan bagi melayakkan mereka

memohon Lesen Mengambil Hasil Hutan. Kaedah pendaftaran sebagai pengusaha

pembalakan dan permohonan sesuatu kawasan pengusahasilan hutan adalah seperti

berikut:

a) Pendaftaran Sebagai Pengusaha Pembalakan

Permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan oleh orang perseorangan atau syarikat

adalah bertujuan untuk mendapatkan suatu kawasan pengusahasilan. Setiap

pemohon hendaklah mendaftar dengan Jabatan sebagai pengusaha pembalakan

sebagaimana ditetapkan mengikut Kaedah 28 Kaedah-Kaedah Hutan 1989,

Kaedah 31 Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992 dan Perenggan 3 Bab

13 Manual Perhutanan Tahun 2003. Pemohon hendaklah mendaftar dengan cara

mengisi Borang H yang boleh didapati di Jabatan. Permohonan sebagai pengusaha

pembalakan yang telah diluluskan oleh Jabatan akan diberi Sijil Pendaftaran

Pengusaha dan tempoh kuatkuasa pendaftaran adalah selama satu tahun.

Bagaimanapun, tempoh ini boleh dilanjutkan oleh Pengarah Perhutanan Negeri.

Hanya pemohon yang telah diluluskan pendaftarannya dengan Jabatan sebagai

pengusaha pembalakan sahaja yang layak memohon Lesen Mengambil Hasil

Hutan. Pendaftaran pengusaha pembalakan adalah bertujuan untuk mengadakan,

menyimpan dan menyelenggara rekod individu atau syarikat yang terlibat dengan

aktiviti pengusahasilan hutan. Selain itu, Jabatan juga boleh menentu dan

memastikan hanya individu atau syarikat yang layak sahaja yang menjalankan

aktiviti pengusahasilan hutan. Setelah pendaftaran sebagai pengusaha

pembalakan diluluskan oleh Jabatan maka individu atau syarikat berkenaan adalah

layak memohon sesuatu kawasan pengusahasilan hutan.

b) Kuasa Meluluskan Lesen Mengambil Hasil Hutan

Lesen Mengambil Hasil Hutan (Borang 1) adalah merupakan dokumen rasmi yang

dikeluarkan oleh Jabatan kepada pengusaha untuk memberi kebenaran

mengeluarkan hasil hutan. Kelulusan pengeluaran lesen ini adalah tertakluk kepada

Akta Perhutanan Negara 1984 seperti berikut:

i) Pengambilan hasil hutan dari kawasan Hutan Simpanan Kekal adalah dengan

kelulusan Kerajaan Negeri melalui pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

sebagaimana dinyatakan pada Jadual Pertama, Akta Perhutanan Negara 1984.

Hasil hutan yang boleh dikeluarkan melalui lesen ini ialah seperti kayu bulat,

kayu jaras, kayu api dan semua jenis rotan.

ii) Setelah diberi kelulusan oleh Kerajaan Negeri, Lesen Mengambil Hasil Hutan

akan dikeluarkan oleh Pengarah Perhutanan Negeri. Seksyen 21(1) Akta

Perhutanan Negara 1984 menetapkan lesen ini dikeluarkan bagi tempoh

selama 12 bulan dan Seksyen 22(1) akta yang sama juga memberi kuasa

kepada Pengarah Perhutanan Negeri untuk memperbaharui lesen untuk

tempoh tidak melebihi 6 bulan.

iii) Seksyen 22(3) Akta Perhutanan Negara 1984 memberi kuasa kepada

Pengarah Perhutanan Negeri untuk mengubah, memotong atau menambah

syarat dalam Lesen Mengambil Hasil Hutan apabila memperbaharui lesen.

iv) Seksyen 23 Akta yang sama melarang lesen dipindah milik atau diserah hak

melainkan dengan kebenaran Kerajaan Negeri.

v) Seksyen 27 Akta Perhutanan Negara 1984 memberi kuasa kepada Pengarah

Perhutanan Negeri untuk menggantung atau membatalkan lesen.

c) Proses Permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan

Permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan adalah berkaitan dengan permohonan

oleh pengusaha pembalakan suatu kawasan pengusahasilan hutan di kawasan

Hutan Simpanan Kekal atau tanah milik Kerajaan. Pemohon hendaklah

mengemukakan satu surat permohonan kepada Jabatan. Seterusnya Jabatan akan

memproses serta menyediakan kertas pertimbangan dan mengemukakan

permohonan berkenaan kepada Kerajaan Negeri untuk kelulusan. Setelah

permohonan berkenaan diluluskan, Jabatan akan mengambil tindakan susulan iaitu

mengarahkan Pegawai Hutan Daerah untuk memeriksa kompartmen yang telah

diluluskan itu. Sebelum dokumen lesen berkenaan dikeluarkan, beberapa proses

untuk tujuan penyediaan kawasan dan pemeriksaan isi kandungan hutan harus

dilakukan oleh Jabatan dan laporan akan disediakan. Laporan yang disediakan

adalah seperti berikut:

i) Laporan Pegawai Renjer Hutan

Kawasan yang dimohon akan diperiksa bagi mendapatkan maklumat mengenai

kedudukan dan keadaan kawasan. Satu bancian bagi tujuan untuk penyediaan

kawasan dan siasatan isi kandungan hutan akan dilakukan terhadap kawasan

tersebut. Laporan Pegawai Renjer Hutan hendaklah mengandungi perkara

berikut:

• Lokasi kawasan diluluskan.

• Keluasan kawasan.

• Status tanah sama ada tanah Hutan Simpanan Kekal, tanah Kerajaan,

tanah berimilik, tanah lesen pendudukan sementara, tanah lombong atau

tanah rizab.

• Kelas hutan sama ada Hutan Simpanan Kekal di bawah perolehan

berkekalan, hutan tadahan air, hutan simpanan, hutan dara dan

sebagainya.

• Taburan dan anggaran kasar isi hutan.

• Keadaan kawasan atau topografi.

• Kesan pengusahasilan yang dijangkakan terhadap persekitaran.

• Jalan pengeluaran.

• Balai Pemeriksaan Hutan berhampiran.

• Perkara lain seperti intake bekalan air, kawasan penempatan Orang Asli,

kawasan kajian dan perkara lain yang terdapat dalam kawasan

permohonan.

• Pelan yang menunjukkan secara kasar kawasan berhasil dan tidak berhasil

seperti belukar, resam dan sebagainya.

• Ulasan dan pandangan Pegawai Renjer Hutan.

ii) Laporan Pegawai Hutan Daerah

Laporan siasatan kawasan pengusahasilan hutan yang disediakan oleh

Pegawai Renjer Hutan akan dikemukakan kepada Pegawai Hutan Daerah

untuk semakan. Berdasarkan kepada laporan yang dikemukakan, Pegawai

Hutan Daerah akan menyemak dan seterusnya menyediakan dan

mengemukakan laporan kepada Pengarah Perhutanan Negeri. Biasanya

kandungan laporan berkenaan adalah sama seperti laporan yang disediakan

oleh Pegawai Renjer Hutan kecuali beberapa tambahan seperti berikut:

• Sejarah kompartmen.

• Dokumen berkaitan tanah Kerajaan, tanah berimilik, tanah lesen

pendudukan sementara, tanah lombong atau tanah rizab.

iii) Semakan Oleh Pengarah Perhutanan Negeri

Pengarah Perhutanan Negeri apabila menerima laporan pemeriksaan dan

ulasan daripada Pegawai Hutan Daerah akan meneliti laporan berkenaan dan

mengambil tindakan seperti berikut:

• Memberi kelulusan dengan syarat tertentu bagi kawasan yang mana

Pengarah Perhutanan Negeri mempunyai kuasa untuk memberi kelulusan.

• Mengemukakan permohonan berkenaan kepada Kerajaan Negeri untuk

pertimbangan bagi kawasan yang memerlukan kelulusan Kerajaan Negeri

atau mengeluarkan tender membalak. atau

• Menolak permohonan jika kawasan yang dimohon tidak sesuai untuk

diusahasilkan.

d) Tempoh Memproses Lesen

Setiap permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan yang diterima oleh Jabatan

daripada pemohon memerlukan suatu tempoh masa tertentu untuk diproses.

Permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan diproses melalui beberapa peringkat

iaitu di peringkat kelulusan oleh Kerajaan Negeri, peringkat Jabatan dan Pejabat

Hutan Daerah. Proses yang dilakukan oleh Jabatan berpandu kepada Dokumen

MS ISO 9001:2000 di bawah bidang Pengurusan Pengeluaran Kayu Secara

Berkekalan Bagi Hutan Darat Asli Di Hutan Simpanan Kekal dan juga Piagam

Pelanggan. Piagam Pelanggan Jabatan telah menetapkan tempoh memproses

permohonan adalah tidak melebihi 6 bulan dari tarikh kelulusan diberi oleh

Kerajaan Negeri setelah semua syarat kelulusan dipatuhi oleh pemohon.

e) Penentuan Sempadan Kawasan Lesen

Penentuan sempadan kawasan lesen merupakan aktiviti penting untuk menetapkan

kedudukan sempadan dan keluasan sesuatu kompartmen atau subkompartmen

yang sedia ada berasaskan peta topo di kawasan Hutan Simpanan Kekal sebelum

sesuatu aktiviti dijalankan. Penandaan sempadan kawasan kerja yang betul adalah

penting untuk mengelak berlakunya pertindihan kawasan, kekeliruan, perubahan

sempadan, komplikasi perundangan, kerugian hasil oleh Kerajaan serta

memudahkan pengawasan, pembersihan dan pengesahan sempadan kawasan

lesen. Penandaan sempadan bertujuan untuk menetapkan dengan lebih terperinci

sempadan kawasan dan kandungannya. Ia juga dapat membantu Jabatan

menentukan had pengeluaran dan dirian yang tinggal. Kerja penentuan sempadan

kawasan lesen akan dilaksanakan oleh Pejabat Hutan Daerah setelah menerima

surat kelulusan dan bayaran telah dibuat oleh pemegang lesen seperti berikut:

i) Kerja penentuan sempadan kawasan lesen akan dijalankan oleh Pegawai

Hutan Daerah setelah menerima sesalinan surat kelulusan daripada Pengarah

Perhutanan Negeri serta butiran bayaran yang telah dijelaskan oleh pemegang

lesen mengikut Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992. Bayaran

tersebut ialah:

• Premium iaitu sejumlah RM750 sehektar bayaran untuk hutan dara/terpulih

dan sejumlah RM500 sehektar untuk hutan sudah di balak yang dikenakan

mengikut Jadual Ketiga (1) Kaedah 23 Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri

Sembilan) 1992.

• Deposit iaitu satu akaun amanah yang mana daripadanya kadar royalti kayu

balak yang belum diproses akan dikenakan. Bayaran royalti balak akan

dihitung mengikut jenis kayu dan meter padu kayu bulat atau bergergaji.

Jumlah deposit ini akan ditambah oleh pemegang lesen apabila ia

berkurangan untuk menampung bayaran royalti seterusnya.

• Bayaran Lesen Mengambil Hasil Hutan yang dikenakan sejumlah RM100

setahun atau sebahagiannya dan kadar yang dikenakan adalah mengikut

Jadual Keempat (2) Kaedah 23 Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan)

1992.

• Bayaran pengukuran dan penandaan sempadan yang dikenakan adalah

sejumlah RM3 sehektar dan kadar yang dikenakan adalah mengikut Jadual

Keempat (8) Kaedah 23 Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992.

• Bayaran-bayaran lain (jika ada).

ii) Pembersihan dan pengesahan sempadan akan dibuat terhadap kawasan kerja

yang sempadannya telah di tanda dan disahkan serta telah dijalankan Inventori

Hutan Sebelum Tebangan dan penandaan pokok. Inventori Hutan Sebelum

Tebangan yang dijalankan bertujuan untuk mendapatkan maklumat yang tepat

dan kemas kini berkaitan dengan isi kandungan atau sumber hutan.

iii) Pembersihan dan pengesahan sempadan akan dijalankan bersama oleh

Pegawai Renjer Hutan dan pemegang lesen dengan sempadan dibuat selebar

tidak kurang daripada 2 meter. Pokok berdiameter 5 sentimeter ke bawah

hendaklah dipotong rapat ke paras tanah.

iv) Selepas berpuas hati dengan kerja pembersihan sempadan tersebut, Pegawai

Renjer Hutan hendaklah menyediakan sebanyak 11 salinan Sijil Akuan

Pembersihan dan Pengesahan Sempadan oleh pemegang lesen dan

kontraktor pembalakan.

v) Pelukis Pelan di Pejabat Hutan Daerah hendaklah menyediakan sebanyak 10

salinan Pelan Kawasan Lesen dengan maklumat penting seperti tajuk pelan,

arah utara, skala pelan, daerah hutan, Hutan Simpanan Kekal, nombor

kompartmen dan sebagainya.

f) Inventori Hutan Sebelum Tebangan

Apabila suatu kawasan pengusahasilan hutan diluluskan oleh Kerajaan Negeri

maka Jabatan akan menyediakan Laporan Isi Hutan. Satu bancian yang

dinamakan Inventori Hutan Sebelum Tebangan akan dilakukan terhadap kawasan

tersebut. Inventori ini dijalankan selepas sempadan kawasan kerja siap di tanda

oleh pasukan yang membuat pengesahan sempadan berkenaan. Ia bertujuan

untuk mengumpul maklumat yang tepat mengenai stok, keadaan, taburan semua

pokok besar, lain-lain kandungan hutan serta maklumat rupa bumi kawasan hutan

bagi menentukan had pengeluaran dan dirian yang tinggal. Bancian ini juga

bertujuan untuk mengenal pasti pokok balak yang matang dan kumpulan jenis kayu

yang dibenarkan untuk ditebang dalam sesuatu kawasan pengusahasilan hutan.

g) Penandaan Pokok

Penandaan pokok dijalankan dalam kawasan Hutan Simpanan Kekal selepas had

batas tebangan ditentukan. Buku penandaan pokok dan kawalan pengeluaran kayu

yang disediakan selepas selesai kerja penandaan pokok akan diedarkan kepada

Pengarah Perhutanan Negeri, Pegawai Renjer Hutan, Pegawai di Balai

Pemeriksaan Hutan dan pemegang lesen sebelum pengusahasilan hutan

dijalankan. Aktiviti penandaan pokok dijalankan pada 2 peringkat iaitu:

i) Peringkat pertama melibatkan kerja penandaan pokok tebangan, pokok ibu,

pokok perlindungan dan sempadan zon penampan alur air.

ii) Peringkat kedua pula melibatkan kerja penandaan pokok jalan, pokok matau

dan pokok kongsi yang dijalankan selepas kelarian Garis-L jalan tuju, tapak

matau utama dan tapak kongsi siap dibina.

10.1.5 Dokumen Lesen

Dokumen lesen iaitu Borang 1 akan disediakan oleh Pegawai Hutan Daerah setelah

semua syarat, peraturan dan kerja berkaitan sebagaimana ditetapkan dalam Bab 13

Manual Perhutanan Tahun 2003 dipatuhi dan dikemukakan kepada Pengarah

Perhutanan Negeri untuk semakan dan ditandatangani. Borang 1 (Hutan 01/86) adalah

Lesen Mengambil Hasil Hutan yang mengandungi syarat utama dan syarat tambahan

yang ditetapkan oleh Pengarah Perhutanan Negeri untuk tujuan mengambil hasil hutan

seperti ditetapkan di Jadual Pertama Akta Perhutanan Negara 1984. Pada lesen

tersebut dinyatakan syarat lesen, syarat tambahan, jadual, Sijil Penandaan Dan

Pengesahan Sempadan, Sijil Akuan Pembersihan Dan Pengesahan Sempadan Oleh

Pemegang Lesen, Kontraktor Dan Pegawai Renjer Hutan serta Peta Kawasan

Pengusahasilan. Antara syarat utama yang mesti dipatuhi oleh pengusaha pembalakan

yang telah diluluskan kawasan pengusahasilan sebelum lesen dikeluarkan ialah:

a) Deposit Bagi Menjamin Bayaran

Mengikut seksyen 75(1), Akta Perhutanan Negara 1984, sebelum sesuatu Lesen

Mengambil Hasil Hutan dikeluarkan, pemegang lesen dikehendaki mendepositkan

sejumlah wang yang ditetapkan bagi menjamin pematuhan ke atas syarat lesen.

Pengarah Perhutanan Negeri boleh meminta pemegang lesen mendepositkan

dengan serta merta suatu jumlah wang tambahan atau mengadakan deposit baru

bagi menggantikan deposit yang dibuat sebelumnya. Kadar deposit bagi kawasan

balak secara tender adalah sebanyak 10% daripada bayaran premium, manakala

kawasan balak secara kurniaan adalah mengikut budi bicara Pengarah Perhutanan

Negeri. Kadar deposit adalah di antara RM1,000 hingga RM15,000.

b) Perihal Hasil Hutan

Setiap lesen yang dikeluarkan oleh Jabatan kepada pemegang lesen mestilah

mencatatkan had meter padu pengeluaran daripada kawasan pengusahasilan

hutan selama tempoh lesen berkuatkuasa. Ia bertujuan untuk memudahkan

Jabatan membuat pemantauan pengeluaran dan juga pengiraan royalti atau nilai

kayu yang akan dikenakan kepada pemegang lesen.

c) Sijil Penandaan Dan Pengesahan Sempadan

Penandaan sempadan kawasan kerja merupakan aktiviti penting yang mesti

dilaksanakan oleh Pegawai Hutan Daerah bertujuan untuk menentukan kedudukan

sempadan dan keluasan sesuatu kompartmen di dalam Hutan Simpanan Kekal

sebelum sesuatu aktiviti dijalankan. Penandaan dan pengesahan sempadan ini

adalah untuk perancangan pengurusan, pengusahasilan dan pembangunan semula

hutan. Selain itu, kawasan kerja yang telah ditanda akan digunakan untuk

pelaksanaan aktiviti Inventori Hutan Sebelum Tebangan, penandaan pokok,

pengusahasilan hutan, Inventori Hutan Selepas Tebangan dan rawatan silvikultur.

Sijil Penandaan Dan Pengesahan Sempadan akan dikeluarkan apabila semua

kerja berkaitan dengan pengesahan sempadan selesai dilaksanakan oleh Pejabat

Hutan Daerah. Sijil berkenaan akan dijadikan sebagai sebahagian daripada

kandungan dokumen lesen.

10.1.6 Keperluan Guna Tenaga Dan Latihan

Struktur organisasi yang baik, pegawai yang mencukupi serta latihan yang berterusan

adalah perlu untuk memantapkan dan meningkatkan kecekapan serta keberkesanan

ke arah mencapai objektif Jabatan. Bagi mencapai matlamat ini, Jabatan membuat

perancangan berikut:

a) Struktur Pengurusan

Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan diketuai oleh Pengarah Perhutanan Negeri

Gred G52. Pentadbiran Jabatan terbahagi kepada 2 Pejabat Pentadbiran Hutan

Daerah iaitu Pejabat Hutan Daerah Negeri Sembilan Timur di Kuala Pilah dan

Pejabat Hutan Daerah Negeri Sembilan Barat di Seremban. Pengarah Perhutanan

Negeri juga bertanggungjawab terhadap pentadbiran Jabatan Perhutanan Negeri

Melaka. Di peringkat Ibu Pejabat, aktivitinya dilaksanakan oleh 6 bahagian iaitu

Bahagian Pentadbiran Dan Kewangan, Bahagian Operasi Dan Penguatkuasaan,

Bahagian Silvikultur Dan Perlindungan, Bahagian Perancangan Dan Pengurusan,

Bahagian Perindustrian Dan Pengusahasilan dan Bahagian Ladang Hutan. Setiap

bahagian mempunyai tanggungjawab sama ada secara langsung atau tidak

langsung bagi aktiviti pengurusan pengeluaran lesen. Keperluan tenaga manusia

merupakan aspek penting yang akan diberi perhatian untuk melaksanakan semua

aktiviti yang telah dirancang oleh Jabatan. Bagi memantapkan lagi peranan dan

tanggungjawab Jabatan, rancangan penstrukturan semula akan dibuat untuk

menampung keperluan tenaga manusia di masa hadapan. Kedudukan struktur

pengurusan Jabatan ditunjukkan pada Carta Organisasi Jabatan seperti di Carta 5.

Carta 5

Carta Organisasi Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

b) Latihan

Latihan adalah aktiviti pembelajaran dan pengajaran bagi tujuan meningkatkan ilmu

pengetahuan dan kemahiran berkaitan tugas serta tanggungjawab pegawai

Jabatan. Selain latihan secara formal, latihan semasa berkhidmat juga membantu

pegawai meningkatkan pengetahuan dan kemahiran. Selain itu, pendedahan

kepada teknologi serta maklumat terkini berkaitan dengan bidang perhutanan

membolehkan mereka melaksanakan tugas dengan lebih cekap dan berkesan.

Menyedari kepentingan latihan, Jabatan merancang menganjurkan kursus bagi

pegawainya seperti Kursus Induksi, Kursus Pra Penempatan dan Kursus Teknikal

Perhutanan. Kursus yang dirancang meliputi aspek pengenalan pokok, daun, isi

kayu, mensurasi hutan dan Balai Pemeriksaan Hutan. Semua kursus berkenaan

akan diberi kepada pegawai Jabatan terutamanya yang baru dilantik. Fokus utama

adalah kepada Pegawai Perhutanan dan Pekerja Hutan.

10.1.7 Keperluan Peralatan Dan Logistik

Jabatan Perhutanan Negeri memerlukan peralatan, kenderaan dan kemudahan lain

bagi menjalankan operasi hariannya. Pada masa ini Jabatan mempunyai sebanyak 16

buah kenderaan. Daripada jumlah tersebut, sebanyak 4 buah kenderaan ditempatkan

di Ibu Pejabat dan selebihnya di Pejabat Hutan Daerah. Kenderaan yang

diperuntukkan kepada Pejabat Hutan Daerah juga diedarkan kepada Pejabat Renjer di

seluruh daerah. Selain itu Jabatan juga memerlukan peralatan dan kemudahan lain

untuk menjalankan kerja di luar pejabat seperti premetik kompas, diameter tape, papan

tanda sekatan jalan raya, tangga, kerusi dan meja lipat, teropong, tukul tanda dan

peralatan perkhemahan.

10.1.8 Keperluan Kewangan

Peruntukan kewangan yang mencukupi diperlukan bagi memastikan sesuatu aktiviti

atau program yang dirancang dapat dilaksanakan dengan lancar. Peruntukan yang

dimohon oleh Jabatan di bawah aktiviti Pentadbiran Am Dan Kewangan, Pembangunan

Hutan dan Penguatkuasaan yang mana peranannya saling berkaitan dalam proses

pengeluaran lesen dan pemantauan adalah untuk membiayai elaun perjalanan pegawai

serta kos penyenggaraan kenderaan, mesin dan komputer serta bekalan. Selain itu,

Jabatan juga ada memohon peruntukan untuk pembelian aset. Anggaran peruntukan

Jabatan bagi tempoh 2004 hingga 2006 adalah seperti di Jadual 21.

Jadual 21

Anggaran Peruntukan Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Peruntukan

Bil. Butiran 2004

(RM)

2005

(RM)

2006

(RM)

1. Tuntutan Perjalanan 287,000 283,000 277,000

2. Penyenggaraan Dan 442,700 534,500 570,500

Pembaikan Serta Bekalan

3. Aset - - 40,000

Jumlah 729,700 817,500 887,500

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Jabatan merancang anggaran peruntukan sejumlah RM729,700 pada tahun 2004,

RM817,500 pada tahun 2005 dan RM887,500 pada tahun 2006. Sejumlah RM442,700

pada tahun 2004, RM534,500 pada tahun 2005 dan RM570,500 pada tahun 2006

dimohon oleh Jabatan bertujuan untuk membiayai kos pembaikan dan penyenggaraan

kenderaan, mesin serta komputer dan pembelian bahan api. Manakala sejumlah

RM287,000 pada tahun 2004, RM283,000 pada tahun 2005 dan RM277,000 pada

tahun 2006 dimohon bagi menampung perbelanjaan elaun tuntutan perjalanan pegawai.

Jabatan juga merancang memperuntukkan sejumlah RM40,000 pada tahun 2006 bagi

pembelian peralatan komputer untuk kegunaan Pejabat Hutan Daerah bertujuan

melancarkan lagi tugas pengurusan pengeluaran lesen.

10.1.9 Kaedah Pemantauan

Setiap program atau aktiviti yang dirancang untuk dilaksanakan memerlukan kaedah

pengawasan atau pemantauan yang berkesan oleh Jabatan agar aktiviti yang

dilaksanakan itu mematuhi peraturan yang ditetapkan. Jabatan merancang

memantapkan kaedah pemantauan yang sedia ada seperti berikut:

a) Penyediaan Laporan

Mengikut Manual Perhutanan Tahun 2003, Jabatan dikehendaki menyediakan dan

mengemukakan beberapa jenis laporan bulanan. Laporan-laporan yang perlu

disediakan adalah seperti berikut:

i) Laporan Shuttle iaitu laporan suku tahunan lesen pembalakan disediakan oleh

Jabatan dan perlu dikemukakan ke Ibu Pejabat Jabatan Perhutanan

Semenanjung Malaysia selewat-lewatnya pada penghujung bulan, bulan

berikutnya.

ii) Laporan Ringkasan Pas Pemindahan yang disediakan di peringkat Pejabat

Hutan Daerah.

iii) Laporan Bulanan Pemeriksaan Kawasan Pengusahasilan (Borang A, B, C dan

D) yang disediakan di peringkat Pejabat Hutan Daerah.

iv) Borang Kawalan Tebangan disediakan di peringkat Pejabat Hutan Daerah.

v) Laporan Penandaan (Sempadan) disediakan di peringkat Pejabat Hutan

Daerah.

b) Pemantauan Di Kawasan Hutan

Selain daripada laporan bulanan yang perlu disediakan oleh Pegawai Hutan

Daerah, pemantauan juga dilakukan oleh Pegawai Renjer Hutan di Pusat

Pengumpulan, Pusat Ikatan dan di lokasi tebangan dengan membuat lawatan

secara berkala di kawasan pengusahasilan untuk menentukan semua syarat lesen

dipatuhi.

Pada pandangan Audit, Jabatan mempunyai perancangan pengurusan pengeluaran

Lesen Mengambil Hasil Hutan yang baik kerana Jabatan ada menyediakan satu garis

panduan atau peraturan berkaitan dengan kaedah pengurusan pengeluaran Lesen

Mengambil Hasil Hutan. Bagaimanapun, satu rekod berkaitan dengan permohonan

oleh individu atau syarikat untuk mendapatkan kawasan pengusahasilan, jumlah

kompartmen yang telah diluluskan oleh Kerajaan Negeri dan juga jumlah Lesen

Mengambil Hasil Hutan yang telah dikeluarkan oleh Jabatan perlu diselenggara

untuk tujuan rujukan.

10.2 PELAKSANAAN

Bagi memastikan pengurusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan dilaksanakan

dengan cekap dan berkesan serta mematuhi peraturan yang ditetapkan, Jabatan perlu

melaksanakan aktiviti selaras dengan peraturan yang sedia ada. Pengurusan pengeluaran

Lesen Mengambil Hasil Hutan oleh Jabatan melibatkan proses seperti permohonan

kompartmen oleh pengusaha, kelulusan oleh Kerajaan Negeri, bayaran lesen, deposit,

royalti dan seterusnya aktiviti di peringkat Pejabat Hutan Daerah seperti penandaan

sempadan kawasan kerja, pembersihan kawasan lesen dan memastikan syarat lesen

dipatuhi. Semakan Audit mendapati perkara berikut:

10.2.1 Dasar Kerajaan Negeri

Bagi melaksanakan tanggungjawab mentadbir, mengurus dan membangunkan

kawasan hutan terutama Hutan Simpanan Kekal dengan keluasan yang mencukupi dan

berkekalan, Kerajaan Negeri menerima pakai Dasar Perhutanan Negara 1978 (Pindaan

1992) mulai tahun 1979. Dasar perhutanan yang diterima pakai dapat memantapkan

pengurusan dan amalan perhutanan secara teratur sejajar dengan konsep Pengurusan

Hutan Secara Berkekalan untuk menjamin pengekalan kawasan hutan yang mencukupi

sebagai kawasan Hutan Simpanan Kekal. Semakan Audit terhadap fail, rekod, buletin,

laporan, taklimat dan perbincangan dengan pegawai Jabatan yang terlibat dengan

program ini mendapati bahawa dasar Kerajaan Negeri berkaitan dengan aktiviti

pengusahasilan hutan adalah selaras dengan Dasar Perhutanan Negara yang diguna

pakai oleh Kerajaan Persekutuan.

Pada pendapat Audit, Jabatan telah mematuhi dasar Kerajaan Negeri berkaitan

pengurusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan dengan baik.

10.2.2 Undang-Undang Dan Peraturan

Penguatkuasaan undang-undang adalah penting bagi memastikan pengurusan sumber

hutan yang berkesan dan berkekalan. Ia bertujuan untuk mencegah dan membanteras

kesalahan yang dilakukan bukan sahaja di kawasan hutan, pematuhan terhadap syarat

Lesen Mengambil Hasil Hutan, premis industri berasaskan kayu tetapi juga semasa

pemindahan hasil hutan. Jabatan telah menjalankan tanggungjawabnya menguruskan

aktiviti perhutanan Negeri mengikut undang-undang dan peraturan yang berkaitan.

Berdasarkan kepada semakan Audit, perbincangan dan taklimat yang diberi oleh

pegawai Jabatan mendapati bahawa Jabatan telah mengguna pakai dan

menguatkuasakan syarat dan ketetapan yang termaktub mengikut Akta Perhutanan

Negara 1984 (Pindaan 1993) dan Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992 yang

berkuatkuasa mulai 1 Januari 1991. Jabatan juga melaksanakan fungsinya

berpandukan Piagam Pelanggan, Manual Perhutanan Tahun 2003 yang dikeluarkan

oleh Ibu Pejabat Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia dan Dokumen MS ISO

9001:2000 di bawah bidang Pengurusan Pengeluaran Kayu Secara Berkekalan Bagi

Hutan Darat Asli Di Hutan Simpanan Kekal dan Malaysia Criteria And Indicator 2002

untuk menambah baik kaedah pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan.

Pada pendapat Audit, Jabatan telah mematuhi dan mengguna pakai semua

undang-undang dan peraturan berkaitan dengan pengurusan pengeluaran Lesen

Mengambil Hasil Hutan dengan baik.

10.2.3 Pencapaian Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

Pengusahasilan iaitu aktiviti mengambil dan mengeluarkan hasil hutan dalam kawasan

Hutan Simpanan Kekal perlu dilaksanakan dalam sistem pengurusan hutan dengan

menebang dan mengeluarkan kayu yang cukup saiz dan matang untuk keperluan

industri berasaskan kayu. Lesen Mengambil Hasil Hutan perlu dikeluarkan kepada

pengusaha untuk memberi kebenaran mengeluarkan hasil hutan setelah mendapat

kelulusan Kerajaan Negeri. Semakan Audit terhadap pencapaian pengeluaran lesen ini

mendapati perkara seperti berikut:

a) Rancangan Pengurusan Hutan

Pengusahasilan hutan dibuat melalui sistem tebangan memilih dengan cara

meninggalkan dirian yang mencukupi untuk tebangan di pusingan berikutnya.

Pembukaan kawasan pembalakan di Hutan Simpanan Kekal ditentukan melalui

Rancangan Pengurusan Hutan iaitu berdasarkan kepada dokumen Rancangan

Mengusaha Hutan untuk tempoh setiap 10 tahun. Rancangan sedia ada yang

digunakan adalah untuk tempoh antara tahun 1996 hingga 2005 dan dibukukan

dengan teratur. Rancangan ini telah tamat tempohnya pada tahun 2005. Pada 20

September 2005, Jabatan telah mengemukakan permohonan kepada Pegawai

Kewangan Negeri untuk melantik juru perunding secara rundingan terus bagi kerja

penyediaan Rancangan Pengurusan Hutan bagi tempoh 2006 hingga 2015.

Pegawai Kewangan Negeri melalui suratnya bertarikh 11 Oktober 2005 telah

memberi kelulusan terhadap permohonan tersebut. Syarikat Forestcare Sdn. Bhd.

(FCSB) telah dilantik dengan kos berjumlah RM246,960 dan dibayar mengikut

kemajuan kerja yang dilaksanakan oleh juru perunding berkenaan. Rancangan

Pengurusan Hutan disediakan bertujuan untuk memastikan segala aktiviti

pengusahasilan hutan di Hutan Simpanan Kekal dijalankan secara terancang

mengikut garis panduan yang ditetapkan. Berdasarkan rancangan ini, Jabatan

menghadkan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan tertakluk kepada catuan

tebangan tahunan yang diputuskan oleh Majlis Perhutanan Negara dengan

keluasan kup tebangan tidak melebihi 2,460 hektar setahun. Pembatasan kup

tebangan ini bertujuan untuk mencapai Pengurusan Hutan Secara Berkekalan bagi

hutan darat di dalam Hutan Simpanan Kekal. Pembukaan kawasan pengusahasilan

dipilih berdasarkan kawasan yang telah cukup pusingan 30 tahun mengikut Sistem

Pengurusan Memilih. Bagi menjamin keluasan kawasan hutan untuk tujuan

Pengurusan Hutan Secara Berkekalan, Kerajaan Negeri telah mengekalkan

kawasan Hutan Simpanan Kekal bagi seluruh Negeri Sembilan.

Pada pendapat Audit, Jabatan telah menyediakan Rancangan Pengurusan

Hutan dengan baik di mana kawasan yang telah cukup pusingan 30 tahun

mengikut Sistem Pengurusan Memilih sahaja yang dikeluarkan lesen untuk

diusahasilkan.

b) Permohonan Kawasan Pengusahasilan

Pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan adalah berdasarkan kepada keluasan

kup tebangan tahunan sebagaimana yang telah ditetapkan oleh Majlis Perhutanan

Negara iaitu tidak melebihi 2,460 hektar setahun. Bagi tempoh 2005 hingga 2006,

sebanyak 3 Lesen Mengambil Hasil Hutan dengan keluasan 394.37 hektar telah

diluluskan oleh Kerajaan Negeri di kawasan Hutan Simpanan Kekal. Manakala

sebanyak 89 permohonan kawasan pengusahasilan telah diterima daripada orang

perseorangan atau syarikat. Bagaimanapun, semua permohonan berkenaan belum

mendapat kelulusan Kerajaan Negeri sehingga akhir tahun 2006. Pihak Audit

dimaklumkan oleh Jabatan bahawa kelulusan Lesen Mengambil Hasil Hutan

bagi permohonan tahun 2004 hingga 2006 dibekukan untuk sementara waktu

oleh Kerajaan Negeri. Jumlah permohonan individu/syarikat yang diterima pada

tahun 2005 sebanyak 14 dan tahun 2006 sebanyak 75 permohonan.

Analisis Audit menunjukkan hanya 16% sahaja daripada sasaran pengeluaran

Lesen Mengambil Hasil Hutan mengikut kup tebangan iaitu seluas 2,460 hektar

setahun sebagaimana ditentukan oleh Majlis Perhutanan Negara tercapai

sepanjang tempoh 2005 hingga 2006. Manakala sebanyak 89 permohonan yang

diterima pada tahun 2005 dan 2006 masih belum diproses oleh Jabatan.

Pada pendapat Audit, pengurusan permohonan kawasan pengusahasilan

oleh Jabatan adalah baik tetapi tidak diproses sepenuhnya kerana dasar

Kerajaan Negeri telah memutuskan untuk membekukan kelulusan

permohonan lesen bagi tempoh tahun 2004 hingga 2006.

c) Kutipan Hasil

Hasil yang dikutip oleh Jabatan daripada aktiviti pengusahasilan hutan adalah salah

satu penyumbang hasil kepada Kerajaan Negeri. Semakan Audit mendapati pada

tahun 2005, Jabatan telah mengutip hasil daripada bayaran premium, cukai, tukul

besi membalak, denda dan hukuman yang lain berjumlah RM2.89 juta. Manakala

sehingga akhir tahun 2006, kutipan hasil oleh Jabatan adalah berjumlah RM5.41

juta. Hasil yang dikutip pada tahun 2006 bertambah sebanyak RM2.52 juta atau

87.2% berbanding kutipan yang dibuat pada tahun 2005. Faktor yang menyumbang

kepada pertambahan kutipan hasil adalah disebabkan tindakan penguatkuasaan

oleh Jabatan terhadap pelanggaran syarat lesen dan peningkatan pampasan, ganti

rugi dan denda yang dikenakan kepada pihak berkenaan terhadap kesalahan hutan

yang dilakukan. Kutipan denda dan hukuman yang lain yang dikenakan terhadap

pengusaha telah meningkat sejumlah RM1.90 juta atau 655.2% daripada

RM292,777 pada tahun 2005 kepada RM2.19 juta pada tahun 2006. Manakala

kutipan cukai keluaran hasil hutan atau royalti, tukul besi membalak dan bayaran

premium untuk tempoh yang sama juga telah bertambah sejumlah RM622,849

atau 23.8% daripada RM2.60 juta kepada RM3.22 juta bagi tahun 2005 dan 2006

seperti di Jadual 22.

Bil.

Jadual 22

Kutipan Hasil Bagi Tahun 2005 Dan 2006

Hasil Dikutip

Hasil

2005 2006

Perbezaan

Bertambah/

(Kurang)

(RM) (RM) (RM)

1. Cukai Keluaran Hasil Hutan 2,105,691 2,224,600 118,909

2. Tukul Besi Membalak 3,200 3,900 700

3. Premium 492,833 996,073 503,240

4. Denda/Hukuman Yang Lain 292,777 2,189,572 1,896,795

Jumlah 2,894,501 5,414,145 2,519,644

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Pada pendapat Audit, kutipan hasil Jabatan adalah baik kerana Jabatan

masih dapat meningkatkan kutipan hasil tahunan walaupun Kerajaan Negeri

telah mengurangkan keluasan kup tebangan tahunan.

10.2.4 Proses Mengeluarkan Lesen Mengambil Hasil Hutan

Lesen Mengambil Hasil Hutan adalah merupakan dokumen rasmi yang dikeluarkan oleh

Jabatan kepada pengusaha untuk memberi kebenaran mengeluarkan hasil hutan

setelah kelulusan diberikan oleh Kerajaan Negeri. Seksyen 21(1) Akta Perhutanan

Negara 1984 menyatakan lesen ini berkuatkuasa untuk tempoh 12 bulan dan Seksyen

22(1) akta yang sama memberi kuasa kepada Pengarah Perhutanan Negeri untuk

memperbaharui lesen ini bagi tempoh tidak melebihi 6 bulan. Individu atau syarikat

yang ingin memohon sesuatu kawasan pengusahasilan hutan disyaratkan mendaftar

dengan Jabatan sebagai pengusaha pembalakan terlebih dahulu. Semakan Audit

terhadap kaedah pendaftaran sebagai pengusaha pembalakan dan memohon sesuatu

kawasan pengusahasilan hutan mendapati perkara berikut:

a) Pendaftaran Sebagai Pengusaha Pembalakan

Pengambilan hasil hutan dari sesuatu kawasan Hutan Simpanan Kekal mestilah

mendapat kelulusan dari Kerajaan Negeri dan lesen dikeluarkan oleh Jabatan.

Setiap individu atau syarikat adalah layak untuk memohon kawasan pengusahasilan

hutan dan seterusnya mendapat Lesen Mengambil Hasil Hutan sekiranya mereka

mendaftar sebagai pengusaha pembalakan dengan Jabatan dengan mengisi

Borang H sebagaimana ditetapkan di Kaedah 31 Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri

Sembilan) 1992 dan Perenggan 3 Bab 13 Manual Perhutanan Tahun 2003. Sijil

Pendaftaran Pengusaha akan dikeluarkan untuk permohonan sebagai pengusaha

pembalakan yang diluluskan dan tempoh kuatkuasa pendaftaran adalah selama

satu tahun. Bagaimanapun, tempoh ini boleh dilanjutkan oleh Pengarah Perhutanan

Negeri. Semakan Audit bagi tahun 2005 hingga 2006 mendapati sebanyak 202

individu dan syarikat telah mendaftar dengan Jabatan sebagai pengusaha

pembalakan iaitu sebanyak 113 pengusaha pada tahun 2005 dan berkurangan

kepada 89 pengusaha pada tahun 2006.

Pada pendapat Audit, pengurusan pendaftaran sebagai pengusaha

pembalakan adalah baik kerana pendaftaran individu atau syarikat sebagai

pengusaha pembalakan dengan Jabatan telah dilaksanakan mengikut

peraturan yang ditetapkan.

b) Kuasa Meluluskan Lesen Mengambil Hasil Hutan

Lesen Mengambil Hasil Hutan adalah merupakan dokumen rasmi yang dikeluarkan

oleh Jabatan kepada pengusaha untuk memberi kebenaran mengeluarkan hasil

hutan. Kelulusan pengeluaran lesen ini adalah tertakluk kepada Akta Perhutanan

Negara 1984 dan Kaedah-Kaedah Hutan (Negeri Sembilan) 1992. Semakan Audit

mendapati bahawa semua Lesen Mengambil Hasil Hutan telah diluluskan oleh

Kerajaan Negeri.

Pada pendapat Audit, kelulusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

adalah baik kerana lesen telah dikeluarkan oleh pihak yang diberi kuasa

mengikut peraturan ditetapkan.

c) Proses Permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan

Permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan oleh pengusaha suatu kawasan

pengusahasilan hutan di kawasan Hutan Simpanan Kekal atau tanah milik

Kerajaan dibuat dengan mengemukakan surat permohonan kepada Jabatan. Pihak

Jabatan mengemukakan permohonan berkenaan kepada Kerajaan Negeri untuk

pertimbangan dan kelulusan. Setelah permohonan berkenaan diluluskan oleh

Kerajaan Negeri, pemohon dikehendaki membayar kepada Jabatan bayaran

premium, deposit, fi lesen, fi pengukuran dan penandaan sempadan serta bayaran

lain jika ada. Beberapa proses penyediaan kawasan dan pemeriksaan isi

kandungan hutan dilakukan dan laporan disediakan sebelum lesen dikeluarkan

oleh Jabatan. Proses penyediaan kawasan dan pemeriksaan isi kandungan hutan

disediakan oleh Pejabat Hutan Daerah. Semakan Audit terhadap pengeluaran 3

Lesen Mengambil Hasil Hutan mendapati bahawa syarat seperti bayaran yang

dinyatakan telah dipatuhi dan semua bayaran yang dikenakan dijelaskan oleh

pengusaha pembalakan mengikut masa yang ditetapkan.

Pada pendapat Audit, proses permohonan Lesen Mengambil Hasil Hutan

adalah baik kerana kaedah permohonan dan syarat yang ditetapkan mengikut

Akta dan Kaedah Hutan Negeri telah dipatuhi.

d) Kelewatan Memproses Lesen

Kerja penentuan sempadan kawasan lesen dilaksanakan oleh Pejabat Hutan

Daerah setelah syarat kelulusan dipatuhi dan bayaran dijelaskan oleh pengusaha.

Mengikut Piagam Pelanggan Jabatan, Lesen Mengambil Hasil Hutan akan

dikeluarkan dalam tempoh tidak melebihi 6 bulan dari tarikh kelulusan diberi setelah

semua syarat kelulusan dipatuhi. Semakan Audit terhadap proses pengeluaran

lesen mendapati pemeriksaan kawasan dan semakan yang dilaksanakan oleh

Pegawai Hutan Daerah Negeri Sembilan Timur, Kuala Pilah memakan masa

melebihi 6 bulan sebelum lesen boleh disediakan dan dikeluarkan kepada

pemohon. Bagaimanapun, pihak Audit dimaklumkan bahawa Jabatan telah

menyediakan kerangka Petunjuk Prestasi Utama (KPI) yang turut mengambil kira

penilaian semula tempoh masa untuk pengeluaran lesen.

Kesemua 3 Lesen Mengambil Hasil Hutan lewat dikeluarkan oleh Jabatan melebihi

6 bulan seperti ditunjukkan di Jadual 23.

Bil.

Nama

Pengusaha

1. Intelligent

Response

Sdn. Bhd.

2. Lambaian

Seroja

Sdn. Bhd.

Seri NS

Trading

Sdn. Bhd.

Jadual 23

Tempoh Mengeluarkan Lesen Melebihi 6 Bulan

Tarikh

Kompartmen/

Kawasan

Kompartmen

46, Hutan

Simpan Pasoh

Kompartmen

97, Hutan

Simpan Pasoh

Kompartmen

6, Hutan

Simpan

Senaling Inas

Kelulusan

Kerajaan

Negeri

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Surat Kelulusan

Diterima

(a)

Lesen

Sepatutnya

Dikeluarkan

(b)

Lesen

Sebenarnya

Dikeluarkan

(c)

Tempoh

Kelewatan

Sebenar

(Bulan)

(b-c)

26.9.2003 26.9.2003 25. 3.2004 8. 8. 2006 28

14.3.2003 14.3.2003 13.9.2003 10. 3. 2006 29

15.7.2005 15.7.2005 14.1.2006 11.10.2006 9

Faktor kelewatan pengeluaran lesen ini adalah seperti berikut:

i) Pengesahan sempadan kawasan kerja siap di tanda.

ii) Bancian yang dinamakan Inventori Hutan Sebelum Tebangan bertujuan untuk

mengumpul maklumat yang tepat mengenai stok, taburan semua pokok

besar, lain-lain kandungan hutan serta maklumat rupa bumi kawasan hutan

bagi menentukan had pengeluaran dan dirian yang tinggal serta menyediakan

tempat mengumpul atau matau.

iii) Kelulusan penggunaan Jalan Tuju yang memerlukan kelulusan Unit

Kejuruteraan, Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia.

Pada pendapat Audit, proses pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

adalah tidak memuaskan kerana tidak mematuhi Piagam Pelanggan Jabatan

iaitu tidak melebihi 6 bulan di mana berlaku kelewatan antara 9 hingga 29

bulan.

e) Penentuan Sempadan Kawasan Lesen

Penentuan sempadan kawasan lesen merupakan aktiviti penting untuk menetapkan

kedudukan sempadan dan keluasan sesuatu kompartmen atau subkompartmen

yang sedia ada berasaskan peta topo di kawasan Hutan Simpanan Kekal dan

dilakukan sebelum sesuatu aktiviti dijalankan. Penentuan sempadan kawasan kerja

yang betul adalah penting untuk mengelak berlakunya pertindihan kawasan,

kekeliruan, perubahan sempadan, komplikasi perundangan, kerugian hasil oleh

Kerajaan serta memudahkan pengawasan, pembersihan dan pengesahan

sempadan kawasan lesen. Ia bertujuan untuk menetapkan dengan lebih terperinci

sempadan kawasan dan kandungannya. Ia juga dapat membantu Jabatan

menentukan had pengeluaran dan dirian yang tinggal. Kerja penentuan sempadan

kawasan lesen dilaksanakan oleh Pejabat Hutan Daerah setelah menerima surat

kelulusan dan bayaran dibuat oleh pemegang lesen. Semakan dan lawatan Audit

ke Hutan Simpan Senaling, Inas pada 30 November 2006 mendapati kerja

penentuan sempadan kawasan lesen telah dilaksanakan mengikut peraturan dan

garis panduan yang ditetapkan.

Pada pendapat Audit, kerja penentuan sempadan kawasan lesen adalah baik

kerana telah dilaksanakan mengikut peraturan yang ditetapkan dalam Manual

Perhutanan Tahun 2003.

f) Inventori Hutan Sebelum Tebangan

Jabatan telah mengambil tindakan menyediakan Laporan Isi Hutan bagi kawasan

yang telah diluluskan apabila sesuatu kawasan pengusahasilan hutan diluluskan

oleh Kerajaan Negeri kepada pengusaha. Semakan dan lawatan Audit pada 30

November 2006 juga mendapati Jabatan ada menjalankan bancian yang

dinamakan Inventori Hutan Sebelum Tebangan di kawasan yang telah diluluskan

oleh Kerajaan Negeri. Inventori ini dijalankan selepas sempadan kawasan kerja

siap ditanda oleh pasukan yang membuat pengesahan sempadan berkenaan.

Semua maklumat mengenai kandungan kawasan berkenaan ada direkodkan.

Pada pendapat Audit, Laporan Isi Hutan dan Inventori Hutan Sebelum

Tebangan telah disediakan dengan baik oleh Jabatan seperti yang ditetapkan.

g) Penandaan Pokok

Penandaan Pokok telah dijalankan dalam kawasan Hutan Simpanan Kekal selepas

had batas tebangan ditentukan. Buku penandaan pokok dan kawalan pengeluaran

kayu yang disediakan selepas kerja penandaan pokok selesai ada diedarkan

kepada Pengarah Perhutanan Negeri, Pegawai Renjer Hutan, Pegawai di Balai

Pemeriksaan Hutan dan pemegang lesen sebelum pengusahasilan hutan

dijalankan. Lawatan Audit ke lokasi pengusahasilan hutan di Kompartmen 6, Hutan

Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah mendapati kerja pengesahan sempadan dan

penandaan pokok ada dilakukan seperti ditunjukkan di Foto 31 hingga Foto 37.

Foto 31

Papan Tanda Dipasang Di Jalan Tuju Melintasi Sempadan Lesen

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Hutan Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah

Foto 32

Pokok Di Tanda Dengan 2 Gelang Cat Merah

Sebagai Sempadan Kompartmen

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Hutan Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah

Foto 33

Pokok Di Tanda Dengan 3 Gelang Cat Merah

Sebagai Sempadan Luar Hutan Simpanan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Hutan Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah

Foto 34

Balai Pemeriksaan Hutan Sementara

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Matau Utama Atas Tanah Milik Pertubuhan Peladang Kawasan Kuala Pilah

Foto 35

Matau/Kongsi Sebagai Tempat Pengumpulan Kayu Balak

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Hutan Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah

Foto 36

Tukul Tanda Hasil Milik Jabatan Untuk Mengecap Permukaan Kayu Balak

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Hutan Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah

Foto 37

Permukaan Kayu Balak Yang Telah Ditanda/Tagging

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 30 November 2006

Lokasi: Hutan Simpan Senaling Inas, Kuala Pilah

Pada pendapat Audit, proses pengesahan sempadan kerja dan penandaan

pokok yang dilakukan oleh Pejabat Hutan Daerah di kawasan pengusahasilan

hutan adalah baik kerana kerja yang dilakukan telah mematuhi kaedah dan

peraturan yang berkuatkuasa.

10.2.5 Dokumen Lesen

Dokumen Lesen Mengambil Hasil Hutan telah disediakan oleh Pegawai Hutan Daerah

setelah semua syarat, peraturan dan kerja berkaitan sebagaimana ditetapkan dalam

Bab 13 Manual Perhutanan Tahun 2003 dipatuhi dan dikemukakan kepada Pengarah

Perhutanan Negeri untuk semakan dan ditandatangani. Dokumen lesen ini

mengandungi syarat utama dan syarat tambahan yang ditetapkan oleh Pengarah

Perhutanan Negeri untuk tujuan mengambil hasil hutan seperti ditetapkan di Jadual

Pertama Akta Perhutanan Negara 1984. Semakan Audit mendapati bahawa dokumen

Lesen Mengambil Hasil Hutan mengandungi syarat lesen, syarat tambahan, jadual, Sijil

Penandaan Dan Pengesahan Sempadan, Sijil Akuan Pembersihan Dan Pengesahan

Sempadan Oleh Pemegang Lesen, Kontraktor Dan Pegawai Renjer Hutan serta Peta

Kawasan Pengusahasilan.

Pada pendapat Audit, penyediaan dokumen lesen adalah baik kerana kandungan

dokumen Lesen Mengambil Hasil Hutan adalah lengkap sebagaimana ditetapkan

dalam Manual Perhutanan Tahun 2003.

a) Deposit Bagi Menjamin Bayaran

Mengikut seksyen 75(1), Akta Perhutanan Negara 1984, sebelum sesuatu Lesen

Mengambil Hasil Hutan dikeluarkan, pemegang lesen dikehendaki mendepositkan

sejumlah wang yang ditetapkan bagi menjamin pematuhan ke atas syarat lesen.

Pengarah Perhutanan Negeri juga boleh meminta pemegang lesen mendepositkan

dengan serta merta suatu jumlah wang tambahan atau mengadakan deposit baru

bagi menggantikan deposit yang dibuat sebelumnya. Kadar deposit bagi kawasan

balak secara tender adalah sebanyak 10% daripada bayaran premium, manakala

kawasan balak secara kurniaan adalah mengikut budi bicara Pengarah Perhutanan

Negeri. Kadar deposit adalah di antara RM1,000 hingga RM15,000. Semakan Audit

mendapati deposit bagi menjamin bayaran ada dikemukakan oleh pengusaha

sebelum kerja dimulakan bagi menjamin pematuhan ke atas syarat lesen seperti

kehendak seksyen 75(1), Akta Perhutanan Negara 1984.

Pada pendapat Audit, pengurusan deposit bagi menjamin bayaran adalah

baik kerana pengusaha telah mengemukakan deposit sebagaimana

ditetapkan dalam syarat lesen.

b) Perihal Hasil Hutan

Setiap lesen yang dikeluarkan oleh Jabatan kepada pemegang lesen mestilah

mencatatkan had meter padu pengeluaran daripada kawasan pengusahasilan

hutan selama tempoh lesen berkuatkuasa. Ia bertujuan untuk memudahkan

Jabatan membuat pemantauan pengeluaran dan juga pengiraan royalti atau nilai

kayu yang akan dikenakan kepada pemegang lesen. Semakan Audit mendapati

setiap lesen yang dikeluarkan oleh Jabatan ada mencatatkan had meter padu

pengeluaran daripada kawasan pengusahasilan hutan selama tempoh lesen

berkuatkuasa.

Pada pendapat Audit, penyediaan Perihal Hasil Hutan adalah baik kerana

setiap lesen yang dikeluarkan ada menyatakan had meter padu pengeluaran.

c) Sijil Penandaan Dan Pengesahan Sempadan

Penandaan sempadan kawasan kerja dilaksanakan oleh Pegawai Hutan Daerah

bertujuan untuk menentukan kedudukan sempadan dan keluasan sesuatu

kompartmen di dalam Hutan Simpanan sebelum sesuatu aktiviti dijalankan untuk

perancangan pengurusan, pengusahasilan dan pembangunan semula hutan.

Kawasan kerja yang telah ditanda digunakan untuk pelaksanaan aktiviti Inventori

Hutan Sebelum Tebangan, penandaan pokok, pengusahasilan hutan, Inventori

Hutan Selepas Tebangan dan rawatan silvikultur. Semakan Audit mendapati Sijil

Penandaan dan Pengesahan Sempadan ada disediakan apabila semua kerja

bersangkutan dengan pengesahan sempadan selesai dilaksanakan oleh Pejabat

Hutan Daerah dan ia dijadikan sebagai sebahagian daripada kandungan dokumen

lesen.

Pada pendapat Audit, kerja penandaan sempadan dan pengesahan sempadan

telah dilakukan dengan baik dan sijil perakuan juga disediakan.

10.2.6 Guna Tenaga Dan Latihan

Struktur organisasi yang baik, pegawai yang mencukupi serta latihan yang berterusan

adalah perlu untuk memantapkan dan meningkatkan kecekapan serta keberkesanan ke

arah mencapai objektif Jabatan. Semakan Audit mendapati perkara berikut:

a) Struktur Pengurusan

Pada tahun 2006, Jabatan telah diluluskan sebanyak 315 perjawatan dan daripada

jumlah tersebut, sebanyak 7 jawatan merupakan jawatan Kumpulan Pengurusan

Dan Profesional dan bakinya sebanyak 308 jawatan adalah jawatan Kumpulan

Sokongan. Sebanyak 283 jawatan sahaja daripada jumlah perjawatan yang

diluluskan telah diisi dan baki 32 jawatan masih kosong. Sebanyak 6 jawatan yang

telah diisi merupakan jawatan Kumpulan Pengurusan Dan Profesional dan bakinya

sebanyak 277 jawatan adalah jawatan Kumpulan Sokongan. Kedudukan

perjawatan bagi tahun 2006 adalah seperti di Jadual 24.

Jadual 24

Kedudukan Perjawatan Bagi Tahun 2006

Bil. Nama Jawatan Gred Diluluskan Diisi Tidak Diisi

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Pemelihara Hutan (Pengarah)

Pemelihara Hutan (KUP)

Pemelihara Hutan

Penolong Pemelihara Hutan

Penolong Pegawai Tadbir

Renjer Hutan

Pembantu Tadbir (W)

Pembantu Tadbir (P/O)

Pembantu Tadbir (W)

Pembantu Tadbir (P/O)

Pelukis Pelan

Pembantu Tadbir (Jurutaip)

Pembantu Am Rendah

Penghantar Notis

Pemandu Kenderaan Bermotor

Pekerja Rendah Awam (Khas)

Pengawas Hutan

G52

G48

G44

G41

G27

N27

G22

G17

W22

N22

W17

N17

J17

N11

G14

G11

147

146

Jumlah 315 283 32

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Jabatan diketuai oleh Pengarah Perhutanan Negeri Gred G52. Pentadbiran

Jabatan terbahagi kepada 2 Pejabat Pentadbiran Hutan Daerah iaitu Pejabat Hutan

Daerah Negeri Sembilan Timur di Kuala Pilah dan Pejabat Hutan Daerah Negeri

Sembilan Barat di Seremban. Pengarah Perhutanan Negeri juga bertanggungjawab

terhadap pentadbiran Jabatan Perhutanan Negeri Melaka. Di peringkat Ibu Pejabat,

aktivitinya dilaksanakan oleh 6 bahagian iaitu Bahagian Pentadbiran Dan

Kewangan, Bahagian Operasi Dan Penguatkuasaan, Bahagian Silvikultur Dan

Perlindungan, Bahagian Perancangan Dan Pengurusan, Bahagian Perindustrian

Dan Pengusahasilan dan Bahagian Ladang Hutan. Setiap bahagian mempunyai

tanggungjawab sama ada secara langsung atau tidak langsung bagi aktiviti

pengurusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan. Carta 6 menunjukkan

kedudukan struktur pengurusan Jabatan.

Carta 6

Carta Organisasi Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Pada tahun 2006, Jabatan ada mengemukakan cadangan penstrukturan semula

kepada Kerajaan Negeri untuk kelulusan dengan tambahan sebanyak 14 jawatan

Kumpulan Pengurusan Dan Profesional dan 192 jawatan Kumpulan Sokongan.

Cadangan penstrukturan semula Jabatan dibuat setelah mengambil kira beban

tugas dan kepentingan serta skop sektor perhutanan yang semakin meningkat.

Justifikasi penstrukturan semula Jabatan adalah seperti berikut:

i) Pengurusan Sumber Hutan Secara Intensif.

ii) Pengeluaran Perkhidmatan Hutan.

iii) Pengurusan Kawasan Tadahan Air.

iv) Pemeliharaan Kepelbagaian Hayat.

v) Pemeliharaan Sumber Tertentu.

vi) Eko-Pelancongan Dan Hutan Lipur.

vii) Perhutanan Tani (Agroforestry).

viii) IT dan K-Perhutanan.

ix) Pelaksanaan Kriteria, Petunjuk dan Aktiviti Pengurusan Hutan Secara

Berkekalan atau MC&I.

x) Pelaksanaan MS ISO 9000.

xi) Pengemaskinian Pentadbiran Peringkat Daerah.

Sehingga tarikh pengauditan, tidak ada maklum balas atau ulasan daripada

Kerajaan Negeri diterima berkaitan dengan permohonan penstrukturan semula

Jabatan.

Pada pendapat Audit, setelah mengambil kira beban tugas dan kepentingan

serta skop sektor perhutanan yang semakin meningkat maka cadangan

penstrukturan semula Jabatan adalah baik dan wajar diberi pertimbangan

segera oleh Kerajaan Negeri.

b) Latihan

Latihan adalah aktiviti pembelajaran dan pengajaran bagi tujuan meningkatkan ilmu

pengetahuan dan kemahiran berkaitan tugas serta tanggungjawab setiap pegawai.

Selain latihan secara formal, latihan semasa berkhidmat juga membantu pegawai

Jabatan meningkatkan pengetahuan dan kemahiran di samping pendedahan

kepada teknologi serta maklumat terkini berkaitan perhutanan untuk membolehkan

mereka melaksanakan tugas dengan lebih cekap dan berkesan. Menyedari hakikat

kepentingan latihan, Jabatan telah melaksanakan kursus bagi pegawainya seperti

Kursus Induksi, Kursus Pra Penempatan dan Kursus Teknikal Perhutanan. Kursus

yang dirancang meliputi aspek pengenalan pokok, daun, isi kayu dan mensurasi

hutan. Fokus utama adalah kepada Pegawai Perhutanan dan Pengawas Hutan

Gred G11 dan Pekerja Rendah Awam Khas Gred R3 yang terlibat secara langsung

dalam aktiviti perhutanan. Pada tahun 2006, Jabatan telah menganjurkan sebanyak

37 kursus untuk dihadiri oleh semua peringkat pegawai. Bagaimanapun, semakan

Audit mendapati seramai 51 orang Pengawas Hutan Gred G14 dan G11, 88 orang

Pekerja Rendah Awam Khas Gred R3 dan 14 orang Pemandu Kenderaan

Bermotor Gred R3 tidak menghadiri sebarang kursus. Manakala pegawai yang lain

ada menghadiri kursus tetapi tidak memenuhi standard yang ditetapkan oleh

Jabatan Perkhidmatan Awam iaitu tidak kurang daripada 7 hari setahun.

Pada pendapat Audit, latihan yang diberi kepada pegawai adalah tidak

memuaskan kerana ramai pegawai tidak menghadiri kursus atau latihan.

10.2.7 Peralatan Dan Logistik

Kemudahan seperti kenderaan dan peralatan perhutanan yang mencukupi dapat

membantu melancarkan lagi pelaksanaan tugas harian. Semakan Audit mendapati

kenderaan yang sedia ada tidak mencukupi dan peralatan kerja luar seperti tukul tanda

telah uzur keadaannya. Di samping itu, kenderaan juga selalu mengalami kerosakan

disebabkan penggunaannya yang terlalu kerap dan lasak. Kos penggunaan bahan dan

penyenggaraan kenderaan keseluruhannya termasuk kenderaan di daerah bagi tahun

2006 adalah berjumlah RM572,909. Manakala sejumlah RM40,000 telah dibelanjakan

untuk membeli 7 unit komputer dan 3 unit mesin fotostat. Selain daripada kenderaan,

Jabatan juga memerlukan peralatan dan kemudahan lain yang lebih baik untuk

menjalankan kerja di luar pejabat seperti premetik kompas, diameter tape, papan tanda

sekatan jalan raya, tangga, kerusi dan meja lipat, teropong, tukul tanda dan peralatan

perkhemahan. Kenderaan yang rosak dan tukul tanda yang telah uzur keadaannya

adalah seperti ditunjukkan di Foto 38 dan Foto 39.

Foto 38

Tukul Tanda Lama Untuk Dilupuskan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 Januari 2007

Lokasi: Ibu Pejabat Jabatan Perhutanan Negeri

Foto 39

Kenderaan Pacuan Empat Roda Yang Rosak Belum Dilupuskan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 Januari 2007

Lokasi: Pejabat Renjer Hutan Seremban

Pada pendapat Audit, pengurusan peralatan dan logistik tidak memuaskan

kerana peralatan, kemudahan dan kelengkapan yang telah uzur keadaannya

masih tidak diganti dengan yang baru.

10.2.8 Prestasi Kewangan

Peruntukan kewangan yang mencukupi adalah penting supaya aktiviti atau program

yang dirancang dapat dilaksanakan. Jumlah perbelanjaan sebenar Jabatan bagi tahun

2004 hingga 2006 adalah seperti di Jadual 25.

Jadual 25

Perbelanjaan Sebenar Jabatan Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Perbelanjaan

Bil. Butiran 2004

(RM)

2005

(RM)

2006

(RM)

1. Tuntutan Perjalanan 275,419 234,579 275,707

Penyenggaraan Dan Pembaikan

Serta Bekalan

408,084 511,167 572,909

3. Aset - - 40,000

Jumlah 683,503 745,746 888,616

Sumber: Rekod Jabatan Perhutanan Negeri Sembilan

Analisis Audit menunjukkan pada tahun 2004, Jabatan telah membelanjakan sejumlah

RM683,503 atau 93.7% daripada peruntukan yang diterima, pada tahun 2005 pula

sejumlah RM745,746 atau 91.2% dan pada tahun 2006 sejumlah RM888,616 atau

100% telah dibelanjakan. Semakan Audit mendapati pada tahun 2004 Jabatan telah

membelanjakan sejumlah RM408,084 atau 92.2% daripada peruntukan yang diterima

dan pada tahun 2005 pula sejumlah RM511,167 atau 95.6% untuk menampung kos

pembelian bahan api, penyenggaraan dan pembaikan. Manakala pada tahun 2006,

Jabatan telah membelanjakan sejumlah RM572,909 atau 100.4% daripada peruntukan

yang diterima untuk menampung kos pembelian bahan api, penyenggaraan dan

pembaikan. Jabatan telah membuat pindah peruntukan sejumlah RM2,409 bagi

menampung perbelanjaan tersebut. Sejumlah RM275,419 atau 96% daripada

peruntukan yang diterima pada tahun 2004, sejumlah RM234,579 atau 82.9% pada

tahun 2005 dan sejumlah RM275,707 atau 99.5% pada tahun 2006 pula telah

dibelanjakan untuk menampung elaun tuntutan perjalanan. Manakala sejumlah

RM40,000 peruntukan yang diterima pada tahun 2006 telah dibelanjakan untuk

pembelian 7 unit komputer serta 3 unit mesin fotostat.

Pada pendapat Audit, pengurusan kewangan Jabatan tidak memuaskan kerana

peruntukan yang diterima oleh Jabatan adalah tidak mencukupi untuk

menampung perbelanjaan operasi.

Pada pendapat Audit, pelaksanaan pengurusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil

Hutan adalah baik dan mengikut peraturan serta undang-undang yang berkuatkuasa.

Bagaimanapun, berlaku kelewatan dalam proses penyediaan kawasan lesen yang

menyebabkan lesen lewat dikeluarkan antara 9 hingga 29 bulan. Melalui pemantauan

dan penguatkuasaan oleh Jabatan telah dapat meningkatkan kutipan hasil dengan

mengenakan ganti rugi, pampasan dan denda terhadap kesalahan hutan yang

dilakukan oleh pihak berkenaan.

10.3 PEMANTAUAN

Pemantauan yang berterusan dan menyeluruh terutama berkaitan dengan pematuhan

syarat lesen oleh pengusaha adalah penting untuk menjamin tidak ada berlaku

penyelewengan atau pelanggaran syarat lesen. Pemantauan yang dilakukan adalah

seperti berikut:

10.3.1 Pemantauan Di Peringkat Jabatan

Pemantauan terhadap pematuhan syarat-syarat lesen dilaksanakan oleh Bahagian

Penguatkuasaan Ibu Pejabat dan Pejabat Hutan Daerah di kawasan pengusahasilan

hutan. Pegawai Bahagian Penguatkuasaan dari semasa ke semasa melakukan

pemeriksaan bagi memastikan peraturan dipatuhi. Semakan Audit terhadap rekod dan

laporan yang disediakan oleh Bahagian Penguatkuasaan mendapati bahawa program

atau aktiviti pemantauan yang dilaksanakan oleh Jabatan adalah menjurus kepada

kaedah pengawasan di kawasan pembalakan dan pematuhan oleh pengusaha

terhadap syarat lesen. Pemantauan dan peningkatan penguatkuasaan oleh Jabatan

membolehkan ganti rugi, pampasan dan denda kesalahan hutan yang dikutip meningkat

sejumlah RM1.90 juta atau 655.2% menjadi RM2.19 juta pada tahun 2006 berbanding

RM292,777 pada tahun 2005. Jabatan juga ada menyediakan laporan bulanan

berkaitan dengan keluaran hasil hutan, jumlah kutipan cukai atau royalti balak dan juga

premium yang dikutip daripada pengusaha. Suatu laporan yang dinamakan Laporan

Shuttle disediakan setiap bulan oleh Jabatan dan dikemukakan pada setiap akhir bulan,

bulan berikutnya ke Ibu Pejabat Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia. Selain itu,

Jabatan juga menerima beberapa laporan bulanan daripada Pejabat Hutan Daerah.

10.3.2 Pemantauan Oleh Pejabat Hutan Daerah

Selain daripada laporan bulanan yang perlu disediakan oleh Jabatan, Pegawai Hutan

Daerah juga melaksanakan tugas pemantauan dan penguatkuasaan syarat lesen di

kawasan pengusahasilan hutan. Pegawai Renjer Hutan dan Pengawas Hutan membuat

pemeriksaan pengeluaran balak di Balai Pemeriksaan Hutan. Lawatan dan

pemeriksaan fizikal juga dilakukan oleh Pegawai Renjer Hutan di lokasi tebangan. Hasil

daripada pemeriksaan itu, suatu laporan disediakan dan dikemukakan ke Jabatan.

Laporan yang dikemukakan adalah seperti berikut:

a) Laporan Suku Tahun Kesalahan Hutan.

b) Laporan Sekatan Jalan Raya.

c) Laporan Ringkasan Pas Pemindahan.

d) Laporan Bulanan Pemeriksaan Kawasan Pengusahasilan.

e) Borang Kawalan Tebangan.

Pada pendapat Audit, Bahagian Penguatkuasaan di Jabatan dan Pejabat Hutan

Daerah telah melaksanakan tugas pemantauan terhadap pematuhan syarat-syarat

lesen oleh pengusaha dan kesalahan hutan oleh pihak berkenaan dengan baik.

Pegawai Bahagian Penguatkuasaan dan Pejabat Hutan Daerah telah dari semasa ke

semasa melakukan pemeriksaan bagi memastikan peraturan dipatuhi oleh

pengusaha dan telah menyediakan laporan yang diperlukan mengikut tempoh yang

telah ditetapkan.

11. RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Pada keseluruhannya, pengurusan pengeluaran Lesen Mengambil Hasil Hutan

adalah baik kerana dilaksanakan mengikut kaedah dan peraturan yang berkuatkuasa.

Bagaimanapun, tempoh proses pengeluaran lesen adalah terlalu lama iaitu di antara 9

hingga 29 bulan berbanding tempoh yang ditetapkan dalam Piagam Pelanggan Jabatan

iaitu tidak melebihi 6 bulan. Pada tahun 2006 hanya seluas 394.37 hektar atau 16% sahaja

daripada sasaran kup tebangan tahunan di Hutan Simpanan Kekal seluas tidak melebihi

2,460 hektar sebagaimana ditetapkan oleh Majlis Perhutanan Negara yang diluluskan oleh

Kerajaan Negeri. Oleh itu, Jabatan tidak dapat menyumbang kepada peningkatan hasil

Kerajaan Negeri melalui kutipan hasil daripada kawasan pengusahasilan hutan yang boleh

diluluskan pada tahun berkenaan. Manakala aktiviti pemantauan dan penguatkuasaan

syarat lesen oleh Jabatan telah meningkatkan kutipan hasil melalui ganti rugi, pampasan

dan denda kesalahan hutan yang dikenakan kepada pihak berkenaan. Adalah disyorkan

Kerajaan Negeri atau Jabatan Perhutanan Negeri mengambil tindakan seperti berikut:

a) Kerajaan Negeri mempertimbangkan untuk meningkatkan jumlah keluasan kawasan

pengusahasilan hutan yang diluluskan kerana keluasan kawasan yang diluluskan pada

tahun 2006 adalah rendah dibandingkan dengan keluasan dibenarkan oleh Majlis

Perhutanan Negara iaitu seluas tidak melebihi 2,460 hektar selaras dengan prinsip

Pengurusan Hutan Secara Berkekalan.

b) Jabatan menilai semula tempoh pengeluaran lesen yang terlalu lama iaitu antara 9

hingga 29 bulan.

c) Jabatan menawarkan kawasan pengusahasilan secara tender agar mendapat tawaran

harga tertinggi daripada pengusaha kerana pada masa ini kawasan pengusahasilan

hutan diluluskan oleh Kerajaan Negeri secara pemberian.

d) Bagi memantapkan lagi fungsi Jabatan, adalah wajar penstrukturan semula

dipertimbangkan segera dengan mengambil kira justifikasi dan peranan Jabatan di

masa hadapan.

MAJLIS PERBANDARAN NILAI

PENSWASTAAN PERKHIDMATAN PEMBERSIHAN DAN PELUPUSAN SISA PEPEJAL

12. LATAR BELAKANG

12.1 Majlis Perbandaran Nilai (Majlis) suatu ketika dulu dikenali sebagai Majlis Daerah

Seremban (MDS). MDS ditubuhkan pada 1 Januari 1979 melalui penyusunan semula ke

atas 6 Penguasa Tempatan di Negeri Sembilan selaras dengan kehendak Seksyen 3(a)

dan 3(b), Akta Kerajaan Tempatan 1976. Sebanyak 6 Penguasa Tempatan yang

dimaksudkan adalah seperti berikut:

a) Majlis Tempatan Pajam (1957).

b) Majlis Tempatan Mantin (1958).

c) Majlis Tempatan Lembaga Bandaran Rantau (1959).

d) Majlis Tempatan Lembaga Bandaran Nilai (1959).

e) Majlis Tempatan Lembaga Bandaran Broga (1959).

f) Majlis Tempatan Lembaga Bandaran Labu (1959).

MDS telah diberi kenaikan taraf kepada Majlis Perbandaran Nilai (Majlis) pada 2 Februari

2002. Keluasan kawasan Majlis ialah 784 km persegi. Majlis telah dipertanggungjawabkan

untuk mentadbir 8 buah Mukim yang terdapat di dalam Daerah Seremban. Antara Mukim

yang berada di bawah pentadbiran Majlis pada masa ini ialah Mukim Setul, Mukim Labu,

Mukim Rantau, Mukim Lenggeng, Mukim Pantai, sebahagian Mukim Rasah, sebahagian

Mukim Ampangan dan sebahagian Mukim Seremban. Jumlah penduduk di kawasan Majlis

pada masa ini adalah seramai 133,462 orang.

12.2 Sebelum pengurusan pembersihan diswastakan, Majlis bertanggungjawab

sepenuhnya bagi memberi perkhidmatan pembersihan terhadap kawasan operasinya.

Majlis menggunakan perkhidmatan kontraktor yang berpengalaman dan mempunyai

kelengkapan yang mencukupi bagi tujuan tersebut. Pengurusan pembersihan di Majlis

mula diswastakan pada tahun 2003 dengan arahan daripada Kementerian Perumahan

Dan Kerajaan Tempatan (KPKT) bertujuan untuk meningkatkan kecekapan kerja

pembersihan dan pelupusan sisa pepejal selaras dengan pembangunan yang pesat di

kawasan Majlis. KPKT telah melantik Syarikat Konsortium Conseec Gali Sdn. Bhd. untuk

menjalankan kerja-kerja pengurusan sisa pepejal dan pembersihan. Konsortium ini telah

menubuhkan Southern Waste Management Sdn. Bhd. (SWM) untuk melaksanakan kerja

pembersihan dan pengurusan sisa pepejal di Negeri Sembilan. Pengurusan sisa pepejal

dan pembersihan mula diswastakan pada 2 Januari 2003 susulan daripada persetujuan

Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Sembilan pada 2 Oktober 2002.

12.3 Surat perjanjian antara Majlis dengan SWM telah ditandatangani pada 31 Disember

2002. Pembahagian kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal adalah mengikut

pembahagian kawasan. Perjanjian interim ini melibatkan kadar serta kawasan liputan dan

ia perlu diperbaharui setiap tahun. Di Negeri Sembilan, Unit Perumahan Dan Kerajaan

Tempatan (UPKT) adalah Penyelaras bagi projek ini. Manakala bagi kawasan Majlis,

Jabatan Perkhidmatan Perbandaran Dan Kesihatan adalah Penyelaras projek ini. UPKT

memantau prestasi projek ini melalui Laporan Pemantauan yang dikemukakan oleh semua

Pihak Berkuasa Tempatan kepadanya setiap bulan. Perkhidmatan yang diberikan oleh

SWM ialah mengutip sampah serta melupuskannya, memotong rumput serta

membersihkan longkang.

13. OBJEKTIF PENGAUDITAN

Objektif pengauditan adalah bagi menentukan sama ada perkhidmatan pembersihan

yang diberikan oleh syarikat telah dilaksanakan dengan teratur, cekap dan berkesan bagi

memastikan kawasan Perbandaran berada dalam keadaan bersih serta menjamin

keselesaan dan ketenteraman penduduk serta penswastaan perkhidmatan ini mencapai

matlamatnya.

14. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN

Pengauditan yang dilaksanakan ini meliputi aspek perancangan, pelaksanaan dan

pemantauan yang telah dilakukan oleh Majlis bagi tujuan pembersihan melalui kaedah

penswastaan. Skop pengauditan meliputi perkhidmatan yang diberikan bagi tempoh

selama 3 tahun iaitu dari tahun 2004 hingga 2006. Kaedah pengauditan telah dilakukan

dengan menyemak rekod, fail dan dokumen seperti minit mesyuarat, aduan awam, baucar

bayaran, jadual kerja dan sebagainya di Majlis. Lawatan Audit juga dilakukan di 40 lokasi

yang menerima perkhidmatan pembersihan bagi menentukan sama ada pembersihan di

lokasi tersebut telah dilakukan dengan baik. Selain itu, temu bual dengan pegawai Majlis

dan orang awam serta soal selidik telah diedarkan kepada orang awam.

15. PENEMUAN AUDIT

15.1 PERANCANGAN

Perancangan merupakan perkara penting yang perlu disediakan terlebih dahulu sebelum

sesuatu aktiviti atau projek dilaksanakan. Antara perkara penting yang perlu dititikberatkan

semasa merancang sesuatu aktiviti atau projek ialah penentuan matlamat projek,

anggaran kos, komponen projek, tempoh yang terlibat dan perancangan tenaga kerja.

Aspek perancangan penswastaan pembersihan Majlis adalah seperti berikut:

15.1.1 Dasar Penswastaan Negara

Dasar Penswastaan Negara (DPN) adalah satu dasar untuk memberi satu pendekatan

bagi mencapai pembangunan nasional. Ia adalah merupakan pelengkap kepada Dasar

Persyarikatan Malaysia yang menekankan kepada peranan lebih kukuh terhadap sektor

swasta sebagai jentera pertumbuhan ekonomi negara. Dasar ini mencerminkan

tanggungjawab Kerajaan untuk mengurangkan saiz penglibatan dan penyertaan

Kerajaan dalam sektor ekonomi dan memberi peluang kepada kuasa pasaran untuk

menguasai, mengawal dan menentukan kegiatan ekonomi, seterusnya menyumbang

kepada pembangunan negara. DPN menggariskan 4 matlamat utama iaitu untuk

meningkatkan pertumbuhan ekonomi, mengurangkan beban pentadbiran dan

kewangan Kerajaan, meningkatkan kecekapan dan produktiviti serta membantu

mempercepatkan pencapaian Dasar Pembangunan Nasional. DPN mendefinisikan

penswastaan sebagai proses pemindahan aktiviti dan fungsi kepada sektor swasta di

mana aktiviti dan fungsi tersebut dahulunya adalah merupakan tanggungjawab sektor

awam. Pengertian ini boleh diaplikasikan kepada entiti yang dimiliki oleh Kerajaan dan

projek baru yang pada lazimnya dijalankan oleh sektor awam. Ketika DPN

diperkenalkan, negara sedang mengharungi zaman kemelesetan ekonomi. Pada ketika

itu, Kerajaan berpendapat bidang dan aktiviti berbentuk komersial dan ekonomi amat

sesuai dijalankan oleh pihak swasta kerana objektif organisasi swasta adalah

keuntungan, manakala agensi awam lebih menekankan kepentingan sosial. Oleh itu,

DPN telah diterima pakai oleh Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) di Negeri Sembilan.

Berdasarkan kepada dasar ini, salah satu aktiviti yang dikenal pasti untuk diswastakan

ialah perkhidmatan pembersihan di Majlis.

15.1.2 Penswastaan Aktiviti Pengurusan Dan Pelupusan Sisa Pepejal

Jabatan Kerajaan Tempatan di bawah KPKT berfungsi menyediakan pelan dan

perancangan di peringkat kebangsaan. Ini termasuklah merancang kemudahan

infrastruktur dan kewangan untuk disalurkan kepada PBT. Jemaah Menteri akan

membuat keputusan supaya penswastaan pengurusan dan pelupusan sisa pepejal ini

dilaksanakan sebagai satu projek untuk seluruh Negara sebagaimana yang dijalankan

terhadap penswastaan pembetungan. Tujuan penswastaan ini adalah untuk

meningkatkan kecekapan dalam kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal selaras

dengan pembangunan yang begitu pesat di seluruh Negara. Jemaah Menteri juga telah

memutuskan untuk menswastakan pengurusan sisa pepejal ke seluruh Negara

mengikut kawasan/wilayah termasuk kawasan Selatan merangkumi negeri Melaka,

Negeri Sembilan dan Johor yang telah diswastakan kepada Konsortium Conseec Gali

Sdn. Bhd. Konsortium ini telah menubuhkan sebuah syarikat iaitu Southern Waste

Management Sdn. Bhd. (SWM) khusus untuk melaksanakan kerja pembersihan dan

pelupusan sampah. Perkhidmatan yang perlu dilaksanakan oleh SWM merangkumi

semua aspek pengurusan dan pelupusan sisa pepejal. Dasar Majlis akan meliputi

pungutan sisa-sisa domestik, kebun, komersial, industri, pembersihan jalan,

pemotongan rumput, pembersihan longkang serta sisa pembinaan.

Perjanjian penswastaan tidak menetapkan tempoh peralihan. Perjanjian perlu

diperbaharui setiap 12 bulan sehingga satu dasar baru diputuskan oleh Kerajaan.

Perjanjian penswastaan ini telah ditandatangani dan mula berkuat kuasa pada 2 Januari

2003. Sepanjang tempoh peralihan ini, Majlis perlu merancang dengan teliti jumlah

kenderaan dan loji yang akan dipindah milik kepada syarikat konsesi, bilangan

kakitangan yang diberi opsyen dan bilangan kontrak yang sedang berkuat kuasa untuk

diserah hak kepada SWM. Perkara yang perlu dirancang adalah seperti berikut:

a) Pemindahan Aset

Bilangan serta nilai kenderaan dan loji milik Majlis yang akan dipindahkan perlu

dikenal pasti. Syarikat konsesi juga dikehendaki membuat bayaran nominal

terhadap nilai aset yang diambil alih itu sebaik sahaja menandatangani perjanjian.

Syarikat konsesi perlu membayar RM1,000 bagi setiap aset yang berusia kurang

dari 5 tahun dan RM500 bagi setiap aset yang berusia melebihi 5 tahun. Sementara

itu kenderaan tersebut akan dinilai mengikut nilaian semasa perjanjian

ditandatangani. Baki nilaian iaitu setelah ditolak bayaran nominal akan dijelaskan

apabila Perjanjian Konsesi Penswastaan Negara berkuat kuasa.

b) Opsyen Kepada Kakitangan Majlis

Kakitangan Majlis yang terlibat secara langsung dengan kerja pembersihan dan

pelupusan sisa pepejal dianggarkan seramai 109 orang. Pihak Majlis membuat

perancangan dengan mengenal pasti pegawai dan kakitangannya yang akan diberi

opsyen sebelum berkhidmat dengan SWM dengan mengambil kira aspek penting

seperti gaji, pinjaman, pencen dan sebagainya bagi melancarkan urusan

pemindahan tersebut mengikut syarat yang telah ditetapkan.

15.1.3 Undang-undang Dan Peraturan

Penubuhan Majlis Perbandaran Nilai berteraskan kepada Akta Kerajaan Tempatan

1976 (Akta 171). Mengikut Seksyen 72 (a) Akta 171, PBT mempunyai kuasa untuk

mengadakan, menyenggara dan menjalankan perkhidmatan pembersihan bagi

membuang dan menghapuskan kotoran, sampah bangkai binatang, segala jenis

sampah sarap dan cecair buangan. Seksyen 73 pula memberi kuasa kepada Majlis dari

semasa ke semasa membuat, meminda atau membatalkan undang-undang kecil untuk

melaksanakan peruntukan Akta ini dengan cara lebih baik. Khususnya terhadap perkara

seperti berikut:

a) Untuk mengadakan, menyenggara dan memaksa penggunaan apa-apa

perkhidmatan bagi membuang, menghapus ataupun mengurus najis manusia,

kotoran sampah, bangkai binatang dan segala jenis sampah sarap, cecair buangan

serta menghendaki empunya dan penduduk premis melaksanakan pembuangan,

penghapusan atau segala urusan yang berkaitan dengan teratur dan terkawal.

b) Untuk memelihara tempat awam supaya sentiasa berada dalam keadaan bersih dan

bebas dari kekotoran atau sampah sarap dan melarang apa-apa kekotoran,

sampah sarap, kaca, tin atau bekas-bekas lain dibuang ke dalam sungai.

c) Undang-undang Kecil Pemungutan, Pembuangan Dan Pelupusan Sampah Sarap

Majlis adalah seperti berikut:

i) Menghendaki penduduk setiap rumah menyedia dan menyenggarakan tong

sampah bertutup rapat tidak lebih satu meter pada isi padunya. Kesemua

sampah sarap isi rumah hendaklah dimasukkan ke dalam beg plastik yang

mana hendaklah diikat kuat sebelum dimasukkan ke dalam tong sampah.

ii) Sebarang kaca yang pecah, tin dan benda yang tajam tepinya

hendaklah dibungkus dengan elok dan dimasukkan ke dalam bekas guna

habis yang berasingan serta diletakkan berdekatan dengan tong sampah.

iii) Tong sampah rumah yang berkenaan boleh diletakkan di sebelah luar pagar, di

lorong belakang atau di mana-mana tempat lain yang sesuai di dalam kawasan

rumah.

iv) Sampah bagi rumah atau bangunan bertingkat/pangsa, pelongsor sampah

perlu disediakan oleh pihak Pengurusan Bangunan. Sampah sarap taman boleh

dipungut oleh Majlis dengan dikenakan bayaran. Mengikut Undang-undang

tersebut, tiada seseorang pun boleh mengais atau menyelongkar,

menumpahkan atau menyelerakkan apa-apa jua isi kandungan mana-mana

tong sampah. Undang-undang kecil ini pula menghendaki bahan-bahan binaan,

arang batu bakar, barang mudah terbakar atau bahan letupan tidak boleh

dibuang dalam tong sampah rumah atau mana-mana tong lain yang disediakan

untuk mengisi sampah. Bahan tersebut perlu dilupuskan mengikut cara yang

diperuntukkan bagi membuang bahan buangan perindustrian. Kadar bayaran

yang kena di bawah Undang-undang Kecil ini adalah seperti di Jadual 26.

Jadual 26

Kadar Bayaran Kutipan Sampah

Bil. Jenis Sampah Sarap Bayaran Yang Kena Dibayar

1. Sampah Dalam Tong Sampah Percuma

2. Sampah Kebun

3. Sampah Pukal

4. Sampah Sisa Binaan

Sumber: Rekod Southern Waste Management Sdn. Bhd.

RM30 satu lori 1 tan/kurang ½ muatan

atau

RM50 satu lori 1 tan/melebihi ½ muatan

atau

RM115 satu trip Lori RoRo

Yang Dipertua atau mana-mana pegawai Majlis yang diberi kuasa oleh Yang

Dipertua boleh mengenakan kompaun mana-mana kesalahan yang dinyatakan

dalam Undang-undang Kecil di atas. Notis denda yang dikenakan bagi setiap

kesalahan yang dilakukan itu tidak melebihi RM500 kepada pesalah-pesalah

yang melakukan kesalahan yang dinyatakan di dalam undang-undang di atas.

15.1.4 Kajian Kemungkinan Penswastaan

Sebelum sesuatu projek dimulakan, kajian awal perlu diadakan terlebih dahulu untuk

menentukan sama ada sesuatu projek adalah berdaya maju. Hasil daripada kajian

kemungkinan akan menentukan sama ada projek penswastaan ini berdaya maju dan

sesuai dilaksanakan atau tidak.

15.1.5 Guna Tenaga

Guna tenaga perlu disediakan bagi menjamin aktiviti yang dirancang dapat

dilaksanakan dengan teratur.

a) Peringkat Majlis

Majlis dipertanggungjawabkan untuk menyenggara kawasan pentadbirannya

supaya berada dalam keadaan bersih dan selesa seperti yang ditetapkan di bawah

Seksyen 73 dan 102 Akta Kerajaan Tempatan 1976 dan Seksyen 130, Ordinan

100

Kesihatan Awam 1960. Bagi mematuhi kehendak undang-undang berkenaan, Majlis

telah menetapkan fungsi pembersihan seperti berikut:

i) Melaksanakan kerja-kerja memungut dan melupuskan sisa pepejal serta

pembersihan am iaitu mengangkat sampah sarap, memotong rumput dan

membersihkan parit.

ii) Mengurus dan menyelia kenderaan pengangkutan sisa pepejal.

iii) Menyelia dan mengawasi kerja kontrak pengangkutan dan pelupusan sisa

pepejal.

iv) Menyenggara tempat pelupusan sisa pepejal.

Jabatan yang bertanggungjawab mengawal selia kerja pembersihan dan pelupusan

sisa pepejal yang dilaksanakan oleh SWM adalah Jabatan Perkhidmatan Bandar Dan

Kesihatan. Carta Organisasi Jabatan ini adalah seperti di Carta 7, manakala Unit yang

bertanggungjawab secara langsung pula adalah Unit Kawal Selia di bawah Bahagian

Kebersihan Bandar Dan Kesihatan. Bahagian ini diketuai oleh seorang Penolong

Pegawai Kesihatan Persekitaran Gred U32 dan dibantu oleh dua orang Penolong

Pegawai Kesihatan Persekitaran Gred U29 di mana seorang daripadanya

bertanggungjawab mengetuai Unit Kawal Selia dan seorang lagi mengetuai Unit Vektor.

Unit Kawal Selia juga bertanggungjawab menyelia serta memantau semua aktiviti

berkaitan pembersihan dan pelupusan sisa pepejal yang dilakukan oleh SWM. Carta

Organisasi Unit Kawal Selia adalah seperti di Carta 8.

101

Carta 7

Carta Organisasi Jabatan Perkhidmatan Perbandaran

Dan Kesihatan Majlis Perbandaran Nilai

Pegawai Tadbir (N41)

(En. Kamarulzaman Bin

Bahaman)

Penolong Pegawai

Kesihatan Persekitaran

(PPKP U36)

(Kosong)

Bahagian Kebersihan Bandar

Dan Kesihatan (PPKP U32)

(Kosong)

Bahagian Perlesenan

(PPKP U32)

(En. Rohani Bin Jantan)

Unit Kawal Selia

(PPKP U29)

(En. M.Lotffee Bin

Abdullah)

Unit Vektor

(PPKP U29)

(Kosong)

Unit Tred/Sanitasi

(PPKP U29)

1. En. Haniff Bin

Hassan

2. (Kosong)

Unit Gerai/Penjaja/

Sanitasi (PPKP U29)

1. (Kosong)

2. (Kosong)

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

102

Carta 8

Carta Organisasi Unit Kawal Selia Jabatan Perkhidmatan Perbandaran Dan

Kesihatan Majlis Perbandaran Nilai

Unit Kawal Selia

PPKP U29

En. M. Lotffee b. Abdullah

PT N17

Pn.Sy. Norma bt Syed Nawawi

PBK N14

En.Nordin M.Nor ( kosong )

Kaw. Mantin Unit Khas Kaw. Nilai Kaw. Sg.Gadut Kaw. Rantau

PB N11 PB N11 PB N11 PB N11 PB N11

En. Naszuan En. Jamaluddin En. A. Nazree ( kosong ) En. Zainal

Pemandu R3

2 orang (t) Keb. D. Labu - 1org

1 orang (k)

PRA R1 PRA R1 PRA R1 PRA R1 PRA R1

T.Awam N3 - 1

org(k) Pej. Caw - 2 orang Pej MAJLIS - 3 org (t) Pkn. TTJ - 1 org (t) D.Rantau - 1org (k)

Pasar T.Semarak - Bengkel - 2 orang (k) - 2 org (k) - 1 org (k)

1 orang (k) U.Rumput - 1 org (t) Psr Cempaka - 1 org (k) Pasar TSJ - 1 org (k)

Terminal Nilai - 1 org (k)

- 3 org (k)

U. Lgkang - 1 org (t)

- 5 org(k)

U.S.Pepejal - 1 org(t)

- 2 org(k)

U.Khemah - 1 org (t)

- 5 org (k)

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

b) Peringkat SWM

SWM Cawangan Nilai yang terletak di Daerah Mantin, Negeri Sembilan

mempunyai seramai 50 anggota yang terdiri daripada pelbagai bahagian

termasuk pihak pengurusan. Anggota yang terlibat dengan kerja pembersihan

dan pelupusan sampah adalah seramai 45 orang. Mereka diketuai oleh seorang

Pentadbir Cawangan dan dibantu oleh seorang kerani dan 3 orang penyelia.

Anggota kerja SWM yang akan terlibat secara langsung dan tidak langsung

103

dalam aktiviti pembersihan dan pelupusan sisa pepejal kawasan Majlis adalah

seperti di Carta 9.

Carta 9

Carta Organisasi SWM Cawangan Nilai

PENOLONG PENGURUS KAWASAN

PERKHIDMATAN

En. Tam Leong Fon

PENTADBIR CAWANGAN

En. Nazri Bin Abu Bakar

PENTADBIRAN & NTC

KERANI

UNIT SELIA

KONTRAKTOR

UNIT SISA

PEPEJAL

UNIT KEBERSIHAN

UNIT SISA

PEPEJAL/KEBERSIHAN AM

(RANTAU & NILAI SELATAN)

PENYELIA

4 KONTRAKTOR

PEKERJA RENDAH

12 ORANG

PEMANDU

6 ORANG

UNIT SAPU JALAN

PEKERJA RENDAH AM

9 ORANG

PEKERJA RENDAH

21 ORANG

PEMANDU

2 ORANG

UNIT POTONG RUMPUT

PEKERJA RENDAH AM

8 ORANG

UNIT PEMBERSIHAN

LONGKANG

PEKERJA RENDAH AM

9 ORANG

PEMANDU BACKHOE

1 ORANG

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

15.1.6 Prosedur Kerja

Tugas penyeliaan kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal perlu ada Prosedur

Kerja bagi menjelaskan tanggungjawab, etika dan amalan kerja yang perlu dipatuhi oleh

setiap pekerja yang terlibat dengan pengendalian pengutipan dan pelupusan sisa

pepejal.

15.1.7 Rancangan Kerja Tahunan

Rancangan Kerja Tahunan Majlis tertumpu kepada pemantauan terhadap kerja

pembersihan dan pelupusan sisa pepejal akan dilaksanakan oleh SWM. Dalam tempoh

peralihan, perancangan untuk memperbaiki prestasi pembersihan kawasan Majlis akan

dirancang. Majlis akan melantik pegawai perhubungan awam untuk menerima dan

memberi tahu aduan yang diterima, melantik pegawai khas pasukan petugas bagi

104

melakukan siasatan ke atas semua aduan, mengadakan program gerak tumpu serta

Program Kitar Semula. Selain itu, SWM akan mengemukakan kepada Majlis Program

Kerja Tahunan, di mana ia akan memberitahu aktiviti yang dirancang dan jadual

pelaksanaannya. Program Kerja Tahunan menjadi asas untuk memastikan bahawa

kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal dapat dilakukan dengan lebih berkesan.

Pihak Majlis akan melakukan pemantauan terhadap kerja pembersihan oleh SWM

berpandukan kepada Program Kerja tersebut.

15.1.8 Prestasi Kerja SWM

Prestasi kerja SWM akan diukur dan dianalisis semasa pegawai Majlis melakukan tugas

penyeliaan dan pemantauan. Pegawai Majlis akan membuat laporan setiap hari

kepada Ketua Bahagian hasil daripada lawatan kawasan yang dilakukan.

15.1.9 Bayaran Perkhidmatan Kepada SWM

Bayaran bagi kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal akan dibuat secara

bulanan mengikut kadar yang telah ditetapkan iaitu RM364,995 sebulan atau RM4.38

juta setahun. Kadar tersebut dipersetujui oleh kedua-dua pihak melalui perjanjian

penswastaan yang telah ditandatangani pada 31 Disember 2002. Kadar bayaran ini

akan meningkat dari semasa ke semasa kerana terdapat pertambahan kawasan baru

kesan daripada pembangunan pesat di sekitar kawasan operasi Majlis Perbandaran

Nilai.

15.1.10 Kaedah Pelaksanaan

Selain daripada kerja-kerja pembersihan di kawasan yang dinyatakan dalam surat

perjanjian penswastaan yang ditandatangani pada 31 Disember 2002, Majlis juga akan

menawarkan kerja kepada SWM dari semasa ke semasa mengikut keperluan. Carta 10

menerangkan tatacara tawaran kerja yang dimaksudkan.

105

Carta 10

Proses Tawaran Kerja Kepada SWM

MULA

Pemaju mohon

perkhidmatan

Aduan awam

mengenai sampah

Pengawas Bandar buat

semakan/siasatan

Pengawas Bandar laporkan

kepada PPKP hasil

semakan/siasatan

PPKP = Penolong Pegawai

Kesihatan Persekitaran

PPKP arahkan Unit Khas

buat kerja-kerja pembersihan

dikawasan berkenaan

sehingga ditawarkan kepada

SWM

Surat Tawaran dikeluarkan

Kepada SWM untuk

Kerja-kerja pembersihan

Surat Tawaran kepada SWM

dikeluarkan pada 1 Januari

dan 1 Jun setiap tahun.

Kepada

SWM

SURAT TAWARAN

Fail

TAMAT

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

Mengikut surat perjanjian penswastaan antara Majlis dengan SWM, kaedah

pelaksanaan penswastaan adalah meliputi aktiviti berikut:

a) Pungutan Dan Pelupusan Sisa Pepejal

i) Pungutan dan pelupusan sisa pepejal yang dijalankan oleh SWM adalah meliputi

semua jenis rumah, kedai, rumah perniagaan, pejabat, pasar malam, tanah

lapang, tong sampah RORO, tong sampah bergerak, premis, bangunan dan

tempat yang diarahkan oleh Majlis.

106

ii) Semasa kerja mengangkut, SWM hendaklah memastikan tidak ada sisa pepejal

yang tercicir, bocor, tumpah, tiris dan sebagainya di mana-mana jalan dan jalan

raya awam yang dilaluinya.

iii) Pemungutan dan pelupusan sisa pepejal akan dilakukan mengikut jadual dan

kekerapan pelaksanaannya adalah seperti di Jadual 27.

Jadual 27

Pemungutan Dan Pelupusan Sisa Pepejal

Bil. Jenis Premis Kekerapan Memungut

1. Kawasan perumahan termasuk sekolah 3 kali seminggu

dan kuarters

2. Kawasan bandar (Pekan, pusat bandar,

pasar awam dan premis perniagaan)

6 kali seminggu

3. Pasar malam dan pasar ramadan 1 kali pada hari yang sama selepas

sesi perniagaan tamat

Sumber: Surat Perjanjian Penswastaan

iv) Semasa kerja pemungutan dan pelupusan sisa pepejal dilakukan, SWM

hendaklah memastikan tiada sebarang gangguan atau halangan kepada orang

awam. Sisa pepejal tidak dibenarkan dilonggokkan sebelum dipunggah ke

dalam lori.

b) Pengurusan Dan Penjagaan Tapak Pelupusan

Tapak pelupusan bagi kawasan Majlis adalah di Pajam. Majlis akan menyewakan

tapak ini untuk diuruskan oleh sebuah syarikat. Setiap kenderaan yang memasuki

tapak pelupusan ini untuk membuang sampah akan dikenakan bayaran. Surat

perjanjian penswastaan yang ditandatangani antara Majlis dengan SWM memberi

kebenaran kepada SWM untuk memasuki tapak pelupusan ini bagi maksud

membuang sampah dengan percuma. Bagaimanapun, SWM dikehendaki mematuhi

undang-undang, ordinan, perundangan kecil dan peraturan yang dikuatkuasakan

oleh PBT serta menggunakan tapak pelupusan dengan tujuan untuk menjalankan

aktiviti yang dibenarkan oleh Majlis.

c) Pembersihan Longkang, Jalan Dan Jalan Utama

i) Pembersihan Longkang

Pembersihan longkang bermaksud pembersihan kesemua parit termasuk parit

di tepi jalan, parit sempadan dan parit lorong belakang daripada sisa pepejal,

rumput dan lain-lain pokok menjalar. Kekerapan bagi kerja pembersihan

longkang adalah sebulan sekali.

107

ii) Pembersihan Jalan Dan Jalan Utama

Pembersihan jalan dan jalan utama bermaksud membersihkan kesemua

permukaan jalan yang disenggarakan oleh Majlis termasuk bahu jalan,

pembahagi jalan dan lorong belakang daripada sisa pepejal. Kerja pembersihan

ini akan dilakukan setiap hari kecuali hari Ahad dan kelepasan am di kawasan

pusat bandar dan pekan. Semua sisa pepejal di tempat awam, hadapan dan

belakang kedai akan disapu dan dibersihkan.

d) Pembersihan Pasar Awam, Pasar Malam Dan Pasar Perayaan

i) Pembersihan Di Pasar Awam

Kebersihan Pasar Awam akan dijalankan sehingga semua bahagian pasar

bebas dari sisa pepejal setiap masa. Kerja tersebut akan dilakukan di semua

pasar awam milik Majlis. Kerja-kerja pembersihan dan melupuskan sisa pepejal

akan dijalankan setiap hari kecuali hari Ahad dan kelepasan am. Pelupusan

akan meliputi bidang kerja seperti di Jadual 28.

Jadual 28

Kerja-kerja Pembersihan Dan Pelupusan Sisa Pepejal Di Pasar Awam

Bil. Bidang Kerja Kekerapan

1. Memungut dan membuang sampah. 1 kali sehari

2. Membersihkan parit dan longkang di dalam dan di 1 kali sehari

sekeliling pasar.

3. Mengeluarkan pasir dan lain-lain kotoran dalam parit 1 kali sebulan

dan longkang.

4. Menyapu sampah di dalam dan luar kawasan pasar. 1 kali sehari

5. Membasuh lantai pasar. 1 kali sehari

6. Membersihkan siling pasar. 1 kali sebulan

7. Memotong rumput yang terdapat di dalam kawasan 1 kali sebulan

pasar.

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

ii) Pembersihan Di Pasar Malam Dan Pasar Perayaan

Semua bahagian tapak pasar malam dan pasar perayaan hendaklah

dibersihkan daripada sisa pepejal setiap kali selepas urusan perniagaan tamat.

Kerja tersebut akan dijalankan di semua kawasan pasar malam dan pasar

perayaan yang beroperasi di kawasan Majlis. Bidang kerja yang akan

dilaksanakan adalah seperti di Jadual 29.

108

Bil.

Jadual 29

Kerja-kerja Pembersihan Dan Pelupusan Sisa Pepejal

Di Pasar Malam Dan Pasar Perayaan

Bidang Kerja

1. Melupuskan sisa pepejal selepas aktiviti perniagaan pasar malam selesai

dan kerja perlu diselesaikan pada malam tersebut juga.

2. Menyapu dan memungut sisa pepejal di dalam dan sekeliling pasar malam

perlu dilakukan oleh penganjur yang berkenaan pada setiap kali selepas

aktiviti pasar malam dijalankan.

3. Sisa pepejal yang dikumpulkan akan dilupuskan pada malam tersebut juga.

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

e) Pembersihan Sisa Pepejal Yang Dibuang Secara Haram (Sampah Dilonggok)

Di Atas Jalan Awam Dan Tempat Awam

i) Pihak SWM bertanggungjawab membersihkan sisa pepejal (tidak termasuk

sampah binaan dan industri) yang dibuang secara haram di semua jalan dan

tempat awam dengan kekerapan satu kali seminggu.

ii) SWM memasang papan tanda yang bersesuaian untuk menghalang orang awam

membuang sisa pepejal di atas jalan awam dan tempat awam.

f) Pemotongan Rumput

i) Pemotongan rumput bermaksud pemotongan semua jenis rumput dan semak

samun di sepanjang bahu jalan dan tebing jalan, parit longkang di rizab jalan,

bulatan pembahagi jalan, padang permainan (yang tidak termasuk di dalam

skop kerja Jabatan Landskap, Rekreasi dan Taman).

ii) Rumput akan dipotong dengan pendek, cermat dan kemas serta ditinggalkan

setinggi 2 inci daripada paras tanah.

iii) Semua rumput yang telah dipotong dan sisa pepejal yang bertaburan setelah

rumput dipotong akan dikumpulkan dan dilupuskan di tapak pelupusan.

iv) Memastikan setiap masa supaya sisa pepejal yang diangkut tidak tercicir,

tertumpah atau boleh memberi gangguan kepada orang awam.

v) Semua kerja pemotongan rumput akan dijalankan setiap bulan.

15.1.11 Keperluan Kewangan

Bagi membuat pembayaran terhadap aktiviti pembersihan dan pelupusan sisa pepejal

ini, Majlis telah merancang peruntukan khusus bagi membayar perkhidmatan syarikat

dan juga kontraktor lain yang menjalankan tugas pembersihan dan pelupusan sisa

pepejal. Bagi tempoh 2004 hingga 2006, Majlis telah memperuntukkan sejumlah

RM19.72 juta untuk kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal. Peruntukan

kewangan yang diperlukan meningkat setiap tahun iaitu RM6.15 juta pada tahun 2004,

sejumlah RM6.38 juta pada tahun 2005 dan RM7.19 juta pada tahun 2006.

109

15.1.12 Publisiti Kesedaran Awam

Tanggungjawab untuk menjaga kebersihan persekitaran akan menjadi tanggungjawab

bersama Pihak Berkuasa Tempatan dan penduduk tempatan. Oleh itu, Majlis

bertanggungjawab memainkan peranan yang amat penting untuk mewujudkan

kesedaran awam terhadap kepentingan penjagaan kebersihan persekitaran secara

berterusan. Aktiviti yang dirancang termasuklah mengadakan gerak tumpu, kempen

cintai alam sekitar, penerangan kesedaran kepada orang awam dan program kitar

semula. Program ini akan dilaksanakan dengan kerjasama Unit Vektor dan Syarikat

SWM Sdn. Bhd.

15.1.13 Kaedah Pemantauan

Setiap program atau aktiviti yang dirancang untuk dilaksanakan memerlukan kaedah

pengawasan atau pemantauan yang sewajarnya agar aktiviti yang dilaksanakan itu

mematuhi peraturan yang ditetapkan serta berjalan lancar seperti yang dirancang.

Majlis merancang memantapkan kaedah pemantauan yang sedia ada seperti berikut:

a) Jadual Pelaksanaan Kerja

SWM akan menyediakan jadual pelaksanaan kerja bagi pungutan sisa pepejal, sapu

jalan, potong rumput serta pembersihan longkang. Jadual ini akan diserahkan

kepada Majlis satu minggu sebelum bulan berikutnya bermula.

b) Pengawasan Oleh Pihak Majlis

Berpandukan kepada jadual pelaksanaan kerja yang disediakan oleh SWM setiap

bulan, Pegawai Majlis akan melakukan rondaan di sekitar kawasan di bawah

seliaannya untuk memastikan kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal di zon

akan dilaksanakan dengan teratur serta mengikut jadual. Satu laporan mengenai

tahap kebersihan kawasan perlu dikemukakan kepada Bahagian Kebersihan Bandar

setiap kali lawatan dilakukan. Sekiranya SWM tidak melaksanakan kerja

pembersihan yang dijadualkan, Majlis akan mengeluarkan Notice To Correct (NTC)

kepada SWM bagi menyempurnakan tugas berkenaan dalam tempoh 24 jam

daripada waktu NTC tersebut dikeluarkan. Sekiranya selepas tempoh ini kerja yang

dimaksudkan tidak disempurnakan, Majlis akan mengeluarkan Notice To Back-up

(NTB). Apabila NTB dikeluarkan, Majlis akan menyempurnakan kerja yang

tertangguh itu dan SWM akan dipertanggungjawabkan membiayai kos yang

ditanggung oleh Majlis dengan mengurangkan bayaran yang akan dibayar kepada

SWM. Carta Alir Proses Penyeliaan Kerja Pembersihan adalah seperti di Carta 11.

110

Carta 11

Proses Penyelian Kerja Pembersihan

Jabatan Perkhidmatan Perbandaran Dan Kesihatan

Majlis Perbandaran Nilai

MULA

Pengawas Bandar buat

pemantauan di kawasan

perkhidmatan

Pada hari yang

dijadualkan

Kerja-kerja

telah

dilaksanakan?

Tidak

Pengawas Bandar buat

susulan

Sehari selepas hari

yang dijadualkan

Tidak

TAMAT

Kerja-kerja

telah

dilaksanakan?

Tidak

Buat rakaman gambar

serta keluarkan NTC

NTC = Notice To Correct

Pengawas Bandar siasat

sama ada kerja

pembaikan telah dilakukan

Selepas tempoh 24 jam

dari waktu NTC

dikeluarkan

Kerja-kerja

telah

dilaksana?

Tidak

Keluarkan NTB

NTB = Notice To Backup

Majlis lakukan kerja

pembersihan

TAMAT

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

111

c) Aduan

Semua aduan awam yang diterima oleh Majlis akan direkod dalam Daftar Aduan

Awam dan dimaklumkan dengan segera kepada Bahagian Kebersihan Bandar Dan

Kesihatan khususnya Unit Kawal Selia. Carta alir bagi tindakan terhadap aduan

awam adalah seperti di Carta 12.

Carta 12

Proses Tindakan Terhadap Aduan Awam

MULA

Terima aduan

dan rujuk kepada PPKP

PPKP arahkan Pengawas

Bandar

atau PKA siasat kebenaran

aduan

PKA = Pembantu

Kesihatan Awam

Aduan

benar?

Tidak

Tutup kes

Dapatkan butiran aduan dan

buat

rakaman gambar

TAMAT

Buat laporan dan rujuk

kepada PPKP

Kerja perlu

dibuat

oleh SWM?

Tidak

Jika berkenaan semak

samun atas tanah milik

awam, dapatkan maklumat

pemilik dan keluarkan

NOTIS KACAU GANGGU

Seksyen 82

Akta Kerajaan Tempatan

Proses

Pengeluaran NTC

Panjangkan aduan ke

Jabatan berkenaan

TAMAT

Sumber:Rekod Majlis Perbandaran Nilai

d) Penguatkuasaan

Majlis perlu memastikan penguatkuasaan dibuat menurut undang-undang dan

peraturan yang ditetapkan. Bilangan anggota penguat kuasa yang mencukupi

112

amatlah penting dan pihak yang melaksanakan keseluruhan melupuskan sisa

pepejal di tempat yang tidak sepatutnya hendaklah diambil tindakan sewajarnya.

Pada pandangan Audit, pengurusan pembersihan dan pelupusan sisa pepejal di

kawasan Majlis Perbandaran Nilai telah dirancang dengan baik.

15.2 PELAKSANAAN

Bagi mencapai matlamat sesuatu program penswastaan pembersihan dan pelupusan sisa

pepejal, aspek pelaksanaan hendaklah mengikut perancangan yang telah ditetapkan.

Semakan Audit terhadap pelaksanaan program ini mendapati:

15.2.1 Dasar Penswastaan Negara

Bagi mencapai matlamat Dasar Penswastaan Negara (DPN), pada tahun 2003 PBT di

Negeri Sembilan telah mula menswastakan kerja pengurusan sisa pepejal dan

pembersihan kepada SWM. Ini bertujuan untuk mengurangkan beban pentadbiran dan

kewangan Kerajaan Negeri di samping dapat menumpukan perhatian terhadap

kepentingan sosial serta meningkatkan kecekapan kerja pembersihan dan pelupusan

sisa pepejal.

Pada pendapat Audit, pihak Majlis telah mematuhi Dasar Penswastaan Negara

dengan melaksanakan penswastaan dan pelupusan sisa pepejal.

15.2.2 Penswastaan Aktiviti Pengurusan Dan Pelupusan Sisa Pepejal

Kedudukan perkara yang telah dilaksanakan oleh Majlis dalam tempoh peralihan adalah

seperti berikut:

a) Pemindahan Aset

i) Majlis telah menyerahkan 5 buah lori compactor miliknya kepada SWM.

Maklumat kenderaan tersebut adalah seperti di Jadual 30.

Jadual 30

Senarai Kenderaan Majlis Yang Diserahkan Kepada SWM

Bil. No. Pendaftaran

Tahun

Diperbuat

Model

1. NAC 4534 1990 Isuzu NPR

2. NAH 1446 1993 Isuzu MRP59P

3. NAL 302 1994 Isuzu FTR12F

4. NAL 3959 1994 Isuzu FTR12F

5. NAL 2468 1994 Isuzu FTR12F

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

113

Lima buah kenderaan model Isuzu ini telah berusia antara 12 hingga 16 tahun.

SWM telah membayar kepada Majlis sejumlah RM2,500 pada masa perjanjian

ditandatangani bagi kelima-lima kenderaan yang diserahkan kepada SWM iaitu

RM500 bagi setiap kenderaan. Bakinya berdasarkan kepada nilaian yang dibuat

oleh Jabatan Kerja Raya (JKR), akan dijelaskan apabila penswastaan sepenuhnya

berkuat kuasa. Pihak Majlis memaklumkan bahawa JKR telah membuat penilaian

terhadap kesemua kenderaan ini tetapi laporan penilaian tersebut tidak

dikemukakan untuk pengauditan. Oleh yang demikian, baki yang perlu dijelaskan

oleh SWM tidak dapat dikenal pasti. Selain daripada kenderaan jenis compactor,

tiada aset lain yang diserahkan oleh Majlis kepada SWM. Foto 40 menunjukkan

antara kenderaan Majlis yang diserahkan kepada SWM.

Foto 40

Kenderaan Majlis Yang Diserahkan Kepada SWM

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 2 November 2006

Lokasi: Depoh Kenderaan SWM, Seremban 2

ii) Semakan Audit telah dilakukan pada 2 November 2006 bersama pegawai

Majlis ke pejabat SWM Negeri Sembilan, mendapati 4 daripada 5 kenderaan ini

telah ditukar milik kepada SWM manakala satu unit kenderaan masih dalam

proses pertukaran hak milik.

Pada pendapat Audit, proses pemindahan aset oleh Majlis kepada SWM tidak

teratur. Jabatan Audit tidak dapat mengesahkan penilaian yang dibuat oleh

Jabatan Kerja Raya kerana dokumen penilaian tidak dikemukakan sebagai

bukti.

114

) Opsyen Kepada Kakitangan Majlis

Perjanjian penswastaan pembersihan dan pelupusan sisa pepejal telah

memperuntukkan kaedah pengambilan perkhidmatan kakitangan Majlis yang sedia

ada. Kakitangan yang terlibat diberi opsyen untuk berkhidmat dengan syarikat

konsesi atau bersara. Semakan Audit mendapati, opsyen ini berkuat kuasa pada 2

Januari 2003 dan telah dilaksanakan sepenuhnya. Seramai 51 orang kakitangan

Majlis pelbagai gred telah membuat pilihan untuk berkhidmat dengan syarikat

konsesi.

Pada pendapat Audit, opsyen kakitangan Majlis telah dibuat dengan teratur

dan memuaskan. Pekerja berpuas hati dengan tawaran yang diberi.

15.2.3 Undang-undang Dan Peraturan

Undang-undang dan peraturan yang berkaitan dengan kerja pembersihan dan

pelupusan sisa pepejal yang tertakluk di bawah perjanjian antara pihak Majlis dengan

SWM telah dipatuhi. SWM juga telah melaksanakan kerja-kerja pembersihan dan

pelupusan sisa pepejal mengikut peraturan dan Undang-undang Kecil Majlis.

Bagaimanapun, lawatan Audit ke beberapa lokasi di sekitar kawasan operasi Majlis

mendapati beberapa peraturan yang ditetapkan dalam Undang-undang Kecil

Pemungutan, Pembuangan dan Pelupusan Sampah Sarap (Majlis Daerah Seremban)

1991 tidak dipatuhi oleh orang awam. Antara ketidakpatuhan yang diperhatikan adalah

seperti berikut:

a) Seksyen 3(1) Undang-undang Kecil berkenaan menghendaki penghuni setiap

premis menyediakan dan menyenggara tong sampah. Lawatan Audit ke Medan

Selera SK, Taman Desa Jasmin mendapati tong sampah di Medan Selera ini tidak

disediakan. Sampah di Medan Selera ini telah dimasukkan dalam plastik dan

dilonggokkan di tepi jalan untuk dikutip oleh SWM. Majlis telah mengeluarkan notis

berkenaan kesalahan ini pada April 2006. Bagaimanapun penghuni Medan Selera

ini tidak menghiraukan notis tersebut. Lawatan Audit ke lokasi berkenaan pada 12

Julai 2006 mendapati tong sampah masih tidak disediakan. Foto 41 dan Foto 42

menunjukkan keadaan sampah yang dilonggokkan di sekitar kawasan Medan

Selera ini.

115

Foto 41

Sampah Yang Dilonggokkan Di Tepi Jalan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Medan Selera SK, Taman Desa Jasmin

Foto 42

Sampah Yang Dilonggokkan Di Tepi Jalan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Medan Selera SK, Taman Desa Jasmin

b) Seksyen 9 Undang-undang Kecil berkenaan melarang bahan buangan dibakar pada

masa yang tidak munasabah atau di tempat-tempat yang mungkin menyebabkan

kacau ganggu atau kegusaran kepada mana-mana jiran atau orang ramai.

Lawatan ke Kolej Lagenda Jati di Mantin pada 12 Julai 2006 mendapati

pembakaran sampah telah dilakukan dalam tong sampah yang disediakan di

kawasan Kolej tersebut seperti yang ditunjukkan di Foto 43.

116

Foto 43

Sampah Yang Dibakar Dalam Tong Sampah

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Kolej Lagenda Jati

Perlakuan seperti ini boleh menjejas jangka hayat tong sampah berkenaan.

Oleh itu, pengguna di sekitar kawasan ini hendaklah menjaga harta benda

awam dengan baik agar ia nya dapat digunakan dalam jangka hayat yang

maksimum.

Pada pendapat Audit, Majlis telah menerima pakai undang-undang dan prosedur

berkenaan pemungutan, pembuangan dan pelupusan sampah dengan

memuaskan. Walau bagaimanapun, orang awam juga patut dididik supaya

menjaga harta benda awam dengan baik.

15.2.4 Kajian Kemungkinan Penswastaan

Majlis tidak menjalankan kajian kemungkinan mengenai kesesuaian pelaksanaan projek

penswastaan sisa pepejal di kawasannya. Memandangkan masalah pengurusan sisa

pepejal sangat mendesak di beberapa buah negeri pada waktu itu, Jawatankuasa

Penswastaan memperakukan kepada Kerajaan supaya kajian kemungkinan

penswastaan tidak perlu dijalankan.

Pihak Audit berpendapat, Majlis tidak menjalankan kajian kemungkinan kerana

menerima pakai keputusan yang dibuat oleh Jemaah Menteri.

117

15.2.5 Guna Tenaga

a) Peringkat Majlis

Unit Kawal Selia, Bahagian Kebersihan Bandar Dan Kesihatan yang diletakkan di

bawah Jabatan Perkhidmatan Perbandaran Dan Kesihatan bertanggungjawab

secara langsung di peringkat Majlis terhadap pengurusan serta pemantauan kerjakerja

pembersihan. Unit ini dianggotai seramai 58 kakitangan yang terdiri daripada

seorang Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran Gred U29, seorang Pembantu

Tadbir Gred N17, dua orang Pengawas Bandar Kanan Gred N14, lima orang

Pengawas Bandar Gred N11, lima orang Pemandu Gred R3 dan 43 orang Pekerja

Rendah Awam Gred R1. Lima orang Pengawas Bandar bertanggungjawab

menyelia empat kawasan iaitu Kawasan Mantin, Kawasan Nilai, Kawasan Sungai

Gadut dan Kawasan Rantau, manakala seorang lagi Pengawas Bandar mengetuai

Unit Khas. Unit Khas bertanggungjawab untuk melakukan kerja-kerja back-up

sekiranya SWM gagal melaksanakan kerja-kerja pembersihan dengan sempurna

dan menangani aduan awam.

b) Peringkat SWM

Bagi melaksanakan aktiviti pemungutan sisa pepejal secara langsung, seramai 50

orang pekerja SWM telah dilantik. Mereka diketuai oleh seorang Pentadbir

Cawangan dibantu oleh seorang kerani dan 4 orang Penyelia. Seramai 68 orang

pekerja am telah diambil bekerja di mana 9 orang daripadanya menjawat jawatan

pemandu. Keempat-empat Penyelia ini diberi tugas untuk mengetuai Unit Selia

Kontraktor, Unit Sisa Pepejal, Unit Kebersihan Am dan Unit Sisa Pepejal Dan

Kebersihan Am bagi Mukim Rantau dan Nilai Selatan. Unit Selia Kontraktor

bertanggungjawab menyelia 4 kontraktor yang menjalankan tugas bagi pihak SWM

melakukan kerja-kerja pembersihan. 4 kontraktor yang dilantik adalah Nilai Bersih

Sdn. Bhd., Nilai Landskap Sdn. Bhd., Pancaran Muara Sdn. Bhd. dan Perniagaan

Ain. Unit Sisa Pepejal bertanggungjawab untuk memungut sampah serta

melupuskannya, manakala Unit Kebersihan Am bertanggungjawab untuk

melakukan pembersihan jalan, memotong rumput serta membersihkan longkang.

Bagi Unit Sisa Pepejal Dan Kebersihan Am bagi Mukim Rantau dan Nilai Selatan

pula bertanggungjawab bagi kerja-kerja pembersihan serta pelupusan sisa pepejal

di Mukim tersebut.

Pada pendapat Audit, pengurusan guna tenaga oleh Majlis dan SWM adalah

tidak memuaskan kerana guna tenaga yang sedia ada tidak mencukupi bagi

melaksanakan kerja-kerja perkhidmatan serta pemantauan.

118

15.2.6 Prosedur Kerja

Semakan Audit menunjukkan prosedur kerja secara bertulis tidak disediakan oleh

Majlis. Bagaimanapun, tatacara kerja bagi menyelia pengurusan perkhidmatan sisa

pepejal oleh SWM ada diamalkan oleh kakitangan Majlis.

Pada pendapat Audit, tatacara kerja Majlis mengenai penyeliaan pengurusan

perkhidmatan sisa pepejal adalah tidak memuaskan kerana tiada prosedur kerja

bertulis disediakan.

15.2.7 Rancangan Kerja Tahunan

Pada setiap bulan SWM ada menyediakan perancangan kerja bagi setiap aktiviti seperti

jadual pungutan sisa pepejal, jadual pemotongan rumput, jadual pembersihan jalan di

pusat bandar dan pekan serta jadual pembersihan longkang di kawasan tertentu.

Rancangan kerja ini telah diserahkan kepada Majlis seminggu sebelum bermula bulan

berikutnya.

Pada pendapat Audit, SWM telah menyediakan Rancangan Kerja Tahunan

dengan baik dan telah dikemukakan kepada Majlis setiap bulan.

15.2.8 Prestasi Kerja SWM

a) Majlis memantau kerja-kerja yang dilakukan oleh SWM berpandukan kepada Jadual

Kerja yang dikemukakan setiap bulan. Hasil daripada pemantauan yang dilakukan,

Majlis kerap mengeluarkan Notice To Correct (NTC) kerana kerja-kerja tidak

dilaksanakan mengikut jadual atau kerja-kerja tidak dilaksanakan dengan sempurna.

Bilangan NTC yang dikeluarkan meningkat setiap tahun. Apabila NTC dikeluarkan,

SWM diberi tempoh selama 24 jam untuk menyempurnakan tugasan mereka.

Sekiranya kerja-kerja masih tidak dijalankan, Notice To Backup (NTB) akan

dikeluarkan pada hari berikutnya setelah NTC dikeluarkan. Apabila NTB

dikeluarkan, Majlis akan menyempurnakan kerja-kerja tersebut. Segala kos yang

terlibat bagi menyempurnakan tugasan tersebut ditolak daripada bayaran yang

dituntut oleh SWM. Bilangan NTC dan NTB yang telah dikeluarkan pada tahun

2004 hingga 2006 adalah seperti di Jadual 31.

119

Jadual 31

Jumlah NTC Dan NTB Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh 2004 Hingga 2005

Bilangan NTC

Bilangan NTB

Tahun

Sampah Rumput Longkang Jumlah Sampah Rumput Longkang Jumlah

2004 470 48 43 561 6 0 0 6

2005 759 22 75 856 2 0 0 2

2006 148 42 81 271 10 2 3 15

Sumber: Majlis Perbandaran Nilai

Berdasarkan jadual di atas, analisis Audit mendapati bilangan NTC yang

dikeluarkan pada tahun 2006 berkurangan sebanyak 68.4% berbanding dengan

NTC yang dikeluarkan pada tahun 2005. Pengurangan ini adalah disebabkan oleh

perkara seperti berikut:

i) SWM telah mengambil alih kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal

daripada Syarikat Pancaran Muara (M) Sdn. Bhd. kerana syarikat ini dikatakan

yang menjadi punca masalah yang menyebabkan NTC sering dikeluarkan.

ii) Pada tahun 2006 Majlis hanya mempunyai 3 orang Pengawas Bandar daripada

5 jawatan yang ada bagi melaksanakan kerja-kerja pemantauan. Kekurangan

ini telah menjejaskan prestasi pemantauan.

b) Prestasi SWM juga diukur dengan menilai tahap kepuasan pelanggan iaitu

penduduk sekitar kawasan Perbandaran Nilai yang menerima perkhidmatan SWM.

Sebanyak 140 borang soal selidik Audit telah diedarkan kepada 140 penduduk di 39

lokasi. Borang soal selidik Audit tersebut telah menilai kualiti perkhidmatan kutipan

sampah, pembersihan parit dan longkang dan pemotongan rumput. Analisis Audit

adalah seperti di Jadual 32.

120

Jadual 32

Ringkasan Hasil Responden Terhadap Borang Soal Selidik

Bil. Perkara Hasil Responden

1. Perkhidmatan Kutipan Sampah

Kekerapan mengutip sampah dalam

seminggu.

Sampah yang bertaburan sekeliling

tong sampah dan atas jalan dikutip.

Semua jenis sampah dikutip.

2. Pembersihan Parit dan Longkang

Pembersihan parit dan longkang ada

dilakukan.

Kekerapan pembersihan parit dan

longkang dilakukan.

Pasir dan sampah lodak dalam

parit/longkang dibersihkan dan dikutip.

3. Pemotongan Rumput

Pemotongan rumput atas bahu jalan

dilakukan.

Kekerapan pemotongan rumput

dilakukan dalam sebulan.

Rumput yang telah dipotong disapu dan

dikutip dengan sempurna.

Sumber: Rekod Jabatan Audit Negara

55.7% mengatakan “Sampah dikutip 3 kali

seminggu” manakala 44.3% mengatakan “1-2

kali seminggu”.

68.6% mengatakan “Sampah tersebut

dibersihkan” dan 31.4% mengatakan “Ia tidak

dibersihkan”.

87.1% mengatakan “Semua jenis sampah

dikutip” dan 12.9% mengatakan “Tidak”.

85.7% menjawab “Ya” dan 14.3% mengatakan

“Tidak”.

69.3% menjawab “Kurang dari 1 kali sebulan”

dan 30.7% mengatakan “1-2 kali sebulan”.

55.7% menjawab “Tidak” dan 44.3%

mengatakan “Ya”.

90.7% menjawab “Ya” dan 9.3% mengatakan

“Tidak”.

45.7% menjawab “Kurang dari 1 kali sebulan”

dan 54.3% mengatakan “1-2 kali sebulan”.

68.6% menjawab “Tidak” dan 31.4%

mengatakan “Ya”.

Hasil responden juga ditunjukkan dalam bentuk carta seperti di Carta 13 hingga

Carta 15.

Carta 13

Peratusan Respon Soal Selidik Mengenai Kutipan Sampah

Peratusan

100

87.1

1-2 Kali Seminggu

3 Kali Seminggu

Tidak

68.6

44.3

55.7

31.4

Carta 14

12.9

Kekerapan Kutip

Sampah

Sampah Bertaburan

Dikutip

Semua Jenis Sampah

Dikutip

121

Carta 14

Peratusan Respon Soal Selidik Mengenai Pembersihan Parit Dan Longkang

Peratusan

100

1 Kali Sebulan

Kurang dari 1 Kali Sebulan

Tidak

85.7

69.3

47.3

55.7

14.3

30.7

Pembersihan Parit

Dilakukan

Kekerapan Dalam

Sebulan

Pasir Dan Lodak

Dibersihkan

Carta 15

Peratusan Respon Soal Selidik Mengenai Pemotongan Rumput

Peratusan

100

1 Kali Sebulan

2 Kali Sebulan

90.7

Kurang dari 1 Kali Sebulan

Tidak

68.6

9.3

Rumput Di Bahu Jln

Dipotong

35.7

18.3

45.7

Kekerapan Potong

Rumput Dalam

Sebulan

31.4

Sampah Rumput

Dibersihkan

Majlis memainkan peranannya bagi memastikan perkhidmatan pembersihan

disempurnakan tanpa mengira kos yang terpaksa ditanggung olehnya. Semakan

Audit terhadap Daftar Aduan menunjukkan bilangan aduan awam terus meningkat

setiap tahun sebagaimana statistik aduan awam di Jadual 33.

122

Jadual 33

Statistik Aduan Awam Bagi Tahun 2004 Hingga 2006

Bil. Jenis Kerja 2004 2005 2006

1. Kutipan Sampah 111 138 154

2. Pemotongan Rumput 20 11 26

3. Pembersihan Parit dan Longkang 50 63 69

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

Jumlah 181 212 249

Statistik di atas menunjukkan aduan awam semakin meningkat setiap tahun dan

aduan masalah kutipan sampah adalah paling tinggi setiap tahun.

Pada pendapat Audit, kekerapan NTC dikeluarkan serta peningkatan aduan

awam menunjukkan prestasi SWM tidak memuaskan dan tidak mencapai

tahap yang diharapkan.

15.2.9 Bayaran Perkhidmatan Kepada SWM

Mengikut surat perjanjian yang telah dimeterai pada 31 Disember 2002, Majlis perlu

membayar RM364,995 setiap bulan atau RM4.38 juta setahun kepada SWM. Jumlah

bayaran ini meningkat dari tahun ke tahun kerana pertambahan kerja bagi kawasan

baru. Jumlah bayaran kepada SWM bagi tahun 2004 hingga 2006 adalah seperti di

Jadual 34.

Jadual 34

Bayaran Perkhidmatan Kepada SWM

Perkara

2004 2005 2006

(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

Bayaran perkhidmatan mengikut

7.42 7.42 7.42

Perjanjian Interim

Bayaran perkhidmatan bagi kerja

tambahan/kawasan baru

2.50 4.48 4.54

Jumlah Tuntutan SWM 9.92 11.90 11.96

Jumlah pemotongan disebabkan Majlis

melakukan kerja-kerja back-up

Bayaran yang telah dijelaskan kepada

SWM

0.18 0.50 0.60

9.74 5.61 0.00

Bayaran Tertunggak 0.00 5.79 11.36

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

Sehingga Disember 2006, sejumlah RM17.15 juta bayaran kepada SWM belum

dijelaskan oleh Majlis. Kegagalan Majlis untuk membayar kos perkhidmatan kepada

SWM adalah disebabkan kemampuan Majlis sangat terhad. Analisis terhadap

perbelanjaan pengurusan sisa pepejal dan pembersihan awam dibandingkan dengan

123

jumlah Hasil Cukai Taksiran Majlis bagi tahun 2004 hingga 2006 adalah seperti di

Jadual 35.

Jadual 35

Peratusan Perbelanjaan Pengurusan Sisa Pepejal Dan Pembersihan Awam

Berbanding Dengan Hasil Cukai Taksiran Majlis

Perkara

2004 2005 2006

(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

Jumlah Hasil Cukai Taksiran 15.69 18.07 20.10

Perbelanjaan Pengurusan Sisa Pepejal dan 9.74 11.40 11.36

Pembersihan Awam

Peratusan Perbelanjaan Pengurusan Sisa 62.1% 63.1% 56.5%

Pepejal dan Pembersihan Awam berbanding

dengan Jumlah Hasil Cukai Taksiran

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

Jadual di atas menunjukkan perbelanjaan bagi Pengurusan Sisa Pepejal dan

Pembersihan Awam adalah antara 56.5% hingga 63.1% daripada jumlah keseluruhan

hasil Cukai Taksiran Majlis. Sehingga tarikh laporan ini, Majlis belum menjelaskan bil

bagi tahun 2006. Majlis sentiasa membuat bayaran setiap bulan kepada SWM, tetapi

bayaran yang dibuat kurang daripada bil yang dikemukakan kerana keupayaan

kewangan Majlis sangat terhad. Sehingga kini Majlis masih membayar bil bagi tahun

2005. Pada tahun 2007, Majlis mengambil pendekatan untuk membayar bil tahun

semasa di samping membayar bil yang tertunggak sekiranya ada kemampuan. Majlis

juga sedang mempertingkatkan usaha untuk mengutip hasil terutama hasil yang

tertunggak. Tunggakan Hasil Cukai Taksiran Majlis pada akhir tahun 2005 berjumlah

RM25.19 juta iaitu meningkat sebanyak RM5.30 juta atau 26.7% berbanding dengan

RM19.89 juta pada tahun 2004.

Majlis juga mengambil langkah untuk mengurangkan kos perkhidmatan yang dibayar

kepada SWM. Antara langkah yang diambil adalah menyerahkan perkhidmatan kutipan

sampah sahaja kepada SWM bagi kawasan baru, manakala kerja-kerja pemotongan

rumput serta pembersihan longkang dilakukan sendiri oleh Majlis.

Pada pendapat Audit, tunggakan bayaran perkhidmatan kepada SWM adalah

disebabkan Majlis tidak berkemampuan menjelaskan kesemua tuntutan SWM.

Perbelanjaan Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan adalah merupakan 56.5%

hingga 63.1% daripada jumlah Hasil Cukai Taksiran Majlis. Pada masa kini, Majlis

sedang berusaha gigih untuk mengutip hasil yang tertunggak bagi memperbaiki

masalah aliran tunai. Pihak Majlis juga ada memohon bantuan kewangan dari

Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan. Sehingga kini Majlis belum

menerima bantuan tersebut.

124

15.2.10 Kaedah Pelaksanaan

Jadual 1 Surat Perjanjian yang ditandatangani oleh Majlis dan SWM menyenaraikan 9

aktiviti Majlis yang dilaksanakan sebelum tarikh perjanjian berkuat kuasa. Perenggan 9

Surat Perjanjian yang sama menyatakan Konsortium dikehendaki melaksanakan semua

aktiviti yang disenaraikan di Jadual 1 seperti berikut:

• Memungut serta melupuskan sisa pepejal.

• Mengurus serta menyenggara tapak pelupusan.

• Membersihkan jalan awam dan longkang.

• Membersihkan pasar dan tapak pasar malam.

• Membersihkan longgokan sisa pepejal yang tidak mengikut peraturan.

• Membekal serta menyenggara bekas untuk kegunaan awam, bekas sisa pepejal

secara berpusat dan di tempat pungutan.

• Memotong rumput di kawasan yang ditetapkan.

• Memungut sisa pepejal di jalan besar.

• Lain-lain aktiviti yang berkaitan dengan pengurusan sisa pepejal yang diarahkan

oleh Majlis kepada Konsortium dari semasa ke semasa.

a) Pungutan Dan Pelupusan Sisa Pepejal

Mengikut jadual perancangan, SWM akan memungut serta melupuskan sisa

pepejal 3 kali seminggu. Hasil lawatan Audit menunjukkan terdapat 7 kes di mana

pihak SWM tidak melaksanakan tugasnya mengikut jadual. SWM sepatutnya

mengutip semua jenis sampah sarap seperti yang didefinisikan dalam Jadual 4

surat perjanjian serta membersihkan kawasan sekitar tempat pembuangan sisa

pepejal. Surat perjanjian mendefinisikan sisa pepejal seperti berikut:

“Sisa pepejal adalah termasuk apa-apa bahan, cecair, pepejal atau bahan buangan

seperti kaca, tin cat, simen, besi, karton, kertas, bakul, tin, bekas, botol, kotak

rokok, puntung rokok, batu bata, bahan binaan, cebisan besi, tayar yang telah

digunakan, bangkai binatang, cebisan makanan, kayu, papan, sampah dalam

bekas kecil sisa pepejal buangan, sampah taman termasuk dahan yang jatuh atau

patah, ranting dan pelepah palma serta lain-lain bahan buangan.”

Perkara-perkara berikut diperhatikan hasil daripada lawatan ke beberapa lokasi di

sekitar kawasan Majlis:

125

i) Sampah di Sekolah Kebangsaan Pusat Mantin, Mantin tidak dikutip. Foto 44

menunjukkan keadaan sampah di lokasi ini.

Foto 44

Timbunan Sampah Yang Berulat Dan Berbau Busuk

Kerana Lama Tidak Dikutip

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 13 November 2006

Lokasi: Sekolah Kebangsaan Pusat Mantin, Mantin

ii) Sampah bertaburan di sekeliling tong sampah yang disediakan. Mengikut

jadual kerja SWM, sampah di lokasi ini dikutip pada 12 Julai 2006. Lawatan

Audit pada 12 Julai 2006 menunjukkan sampah belum dikutip seperti di Foto

45.

Foto 45

Longgokan Sampah Tidak Dikutip Pada 12 Julai 2006

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh:12 Julai 2006

Lokasi: Taman Desa

126

iii) SWM tidak mengutip sampah pukal yang dibuang di tempat buangan yang

dikhaskan di kawasan perumahan.

Foto 46

Longgokan Sampah Sarap Yang Tidak Dikutip

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Flat Taman Desa

Foto 47

Sampah Sarap Yang Tidak Dikutip

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Apartmen Nilai Perdana

iv) Pihak SWM tidak membersihkan kawasan sekitar tempat pembuangan

sampah setelah sampah sarap dikutip.

127

Foto 48

Sampah Yang Tidak Dibersihkan Selepas Dikutip

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Flat Taman Desa

v) Kawasan di sekitar tempat pembuangan sampah telah dibersihkan oleh pekerja

SWM setelah sampah dikutip.

vi) Sampah yang dibuang bukan di tempat pembuangan sampah tidak dikutip oleh

pekerja SWM.

Foto 49

Keadaan Di Sekitar Tong Sampah Yang Bersih

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Flat Taman Bukit Inai

128

Foto 50

Sampah Sarap Yang Tidak Dikutip Oleh SWM

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Taman Desa Jasmmin B

Foto 51

Sampah Yang Dibuang Merata Oleh Penduduk Sekitar

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 Julai 2006

Lokasi: Taman Pinggiran Senawang

Pihak Audit berpendapat kerja pungutan dan pelupusan sisa pepejal adalah

tidak memuaskan.

b) Pengurusan Dan Penyenggaraan Tapak Pelupusan

Majlis telah menawarkan kontrak kerja tapak pelupusan sampah di Pajam kepada

Syarikat Nilai Bersih Sdn. Bhd. yang dahulunya dikenali sebagai Usaha Murni

Enterprise. Syarikat perlu memberi sumbangan kepada Majlis sejumlah RM5,000

129

sebulan. Setiap kenderaan yang memasuki tapak ini untuk membuang sampah

dikenakan bayaran dengan kadar yang dinyatakan di Jadual 36. Bayaran ini

menjadi sumber hasil syarikat dan syarikat akan menggunakannya untuk membiayai

kos menyenggara tapak pelupusan.

Jadual 36

Kadar Bayaran Bagi Pembuangan Sampah

Di Tapak Pelupusan Pajam

Bil. Jenis Kenderaan Kadar Bayaran

1. Kenderaan Beroda 4 RM15 untuk satu trip

2. Kenderaan Beroda 6 RM20 untuk satu trip

3. Kenderaan Beroda 10 RM30 untuk satu trip

Sumber: Rekod Nilai Bersih Sdn. Bhd.

Foto 52 dan Foto 53 menunjukkan keadaan sampah yang telah memenuhi

tapak pelupusan di Pajam serta aktiviti yang berlaku di tapak pelupusan

tersebut. Majlis memaklumkan tapak pelupusan ini akan ditutup kerana telah

penuh dan tapak pelupusan baru akan dibuka di Perhentian Tinggi, Rembau.

Foto 52

Kenderaan Membawa Sampah Memasuki

Tapak Pelupusan Di Pajam

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 2 November 2006

Lokasi: Tapak Pelupusan Sampah Di Pajam

130

Foto 53

Pekerja Sedang Memilih Bahan Buangan Untuk Dikitar Semula

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 2 November 2006

Lokasi: Tapak Pelupusan Sampah Di Pajam

Pihak Audit berpendapat tempat pelupusan sampah yang disediakan telah

diuruskan dengan baik.

c) Pembersihan Longkang Dan Jalan

Surat Perjanjian tidak menyebut spesifikasi bagi kerja-kerja pembersihan longkang.

Kerja-kerja pembersihan longkang yang sempurna bermula dari mengeluarkan

sampah sarap serta pasir yang terdapat di dalamnya serta membuangkannya di

tempat pelupusan.

i) Pembersihan Longkang

Semakan Audit menunjukkan kerja-kerja pembersihan longkang dibuat sebulan

sekali. Sampah sarap dalam longkang dikeluarkan dan diletakkan di tepi

longkang sebelum diangkat untuk dibuang mengikut peraturan. Namun terdapat

kes di Taman Asoka, Mantin sampah serta pasir yang dikaup dan dibiarkan di

tepi longkang tanpa dilupuskan sebagaimana yang sepatutnya. Akibat daripada

kecuaian ini pasir serta sampah tersebut masuk semula ke dalam longkang.

Selain itu terdapat juga longkang yang telah lama tidak dibersihkan di Rumah

Pangsa Semarak 2 mengakibatkan longkang tersumbat dan rumput tumbuh

memenuhi kawasan longkang. Lawatan Audit juga mendapati terdapat

longkang pecah yang sepatutnya diperbaiki agar air dapat mengalir dan tidak

tersumbat. Foto 54 hingga Foto 57 menunjukkan keadaan di beberapa lokasi

yang dilawati di sekitar kawasan Majlis.

131

Foto 54

Sampah Yang Dibiarkan Setelah Dikeluarkan Dari Longkang

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Taman Asoka, Mantin

Foto 55

Longkang Yang Tidak Dibersihkan Serta Ditumbuhi Rumput

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 Julai 2006

Lokasi: Taman Asoka, Mantin

132

Foto 56

Longkang Tersumbat dan Dipenuhi Sampah

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 November 2006

Lokasi: Flat Semarak 2

Foto 57

Longkang Pecah, Tersumbat, Kotor dan Terbiar

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh:14 November 2006

Lokasi: Flat Semarak 2

Pada pendapat Audit kerja pembersihan longkang tidak dilaksanakan dengan

baik kerana terdapat longkang-longkang yang kotor dan tersumbat.

ii) Pembersihan Jalan

Pembersihan jalan dan bahu jalan bermaksud membersihkan kesemua

permukaan jalan, bahu jalan, pembahagi jalan dan lorong-lorong belakang

133

termasuk kerb daripada sisa pepejal. Mengikut perjanjian pihak SWM

bertanggungjawab membersihkan jalan di kawasan pekan dan bandar.

Lawatan Audit ke lokasi di Pekan Rantau mendapati kawasan tersebut telah

disenggarakan dengan memuaskan.

Foto 58

Kerja-Kerja Pembersihan Jalan Di Rantau

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 November 2006

Lokasi: Rantau

Pada Pendapat Audit kerja-kerja pembersihan jalan telah dilakukan

dengan baik.

d) Pembersihan Pasar Awam, Pasar Malam Dan Pasar Perayaan

i) Pembersihan Di Pasar Awam

Semua kerja pembersihan di pasar awam telah dilakukan mengikut jadual.

SWM membuat kerja-kerja pembersihan di Pasar Awam Mantin dan Rantau

manakala Majlis bertanggungjawab untuk membersihkan Pasar Awam Nilai,

Pasar Awam Taman Desa Cempaka dan juga Pasar Awam Seremban

Jaya.

ii) Pembersihan Di Pasar Malam Dan Pasar Perayaan

Sampah di tapak pasar malam serta pasar perayaan (Pasar Ramadhan)

dibersihkan setiap kali selepas tamat waktu perniagaan ataupun selewatlewatnya

pada pagi esoknya. Lawatan Audit ke tapak Pasar Malam Taman

Semarak dan Taman Tuanku Jaafar pada pagi Rabu 4 April 2007

mendapati kawasan tapak perniagaan yang berlangsung pada petang dan

134

malam Selasa 3 April 2007 sedang dibersihkan. Foto 59 menunjukkan

pekerja Majlis sedang membasuh tapak gerai ikan dan sayur.

Foto 59

Kerja-kerja Pembersihan Tapak Pasar Malam Taman Tuanku Jaafar

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 4 April 2007

Lokasi: Tapak Pasar Malam Taman Tuanku Jaafar

Foto 60

Kerja-kerja Pembersihan Tapak Pasar Malam Taman Semarak

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 4 April 2007

Lokasi: Tapak Pasar Malam Taman Semarak

e) Pembersihan Longgokan Sisa Pepejal Yang Tidak Mengikut Peraturan

Lawatan Audit ke beberapa lokasi mendapati sisa pepejal dibuang di merata

tempat tidak di tempat yang dikhaskan. Pihak SWM pula tidak mengangkat sisa

135

pepejal tersebut. Akibatnya longgokan sisa domestik ini menjadi kawasan

pembiakan lalat, tempat tersebut menjadi kotor dan berbau busuk. Walaupun

Majlis telah mengeluarkan arahan kepada pihak SWM untuk melakukan kerja

pembersihan namun tidak ada tindakan diambil. Bagi mengatasi masalah

pencemaran ini, Majlis kerap menjalankan operasi pembersihan. Bagaimanapun,

setakat ini Majlis tidak mengenakan caj kepada SWM bagi kerja-kerja

pembersihan sedemikian. Jadual Satu Surat Perjanjian menghendaki SWM

mengutip semua jenis sisa pepejal termasuk sisa pepejal yang dibuang secara

haram.

Foto 61

Sampah Yang Dibuang Merata Tempat

Oleh Penduduk Sekitar Kawasan Perumahan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 Julai 2006

Lokasi: Taman Pinggiran Senawang

Pihak Audit berpendapat kerja pembersihan sisa pepejal yang dibuang secara

haram tidak dibuat dengan baik.

f) Penyenggaraan Bekas Sisa Pepejal Untuk Kegunaan Awam, Secara

Berpusat dan Di Tempat Pungutan

Mengikut Surat Perjanjian yang ditandatangani pada 31 Disember 2002, SWM

dikehendaki membekal serta menyenggara bekas untuk mengumpul sisa

pepejal bagi kegunaan awam secara berpusat atau di tempat pungutan.

Sekiranya ada antara bekas sisa pepejal yang rosak, SWM hendaklah

menggantikannya. Lawatan Audit ke Kuarters KLIA pada 4 April 2007

mendapati tiga bekas sisa pepejal yang telah rosak dan pecah seperti yang

ditunjukkan di Foto 62 dan Foto 63 belum diganti oleh SWM.

136

Foto 62

Tong Sampah Yang Telah Pecah Masih Digunakan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 4 April 2007

Lokasi: Kelompok 6 Kuarters KLIA

Foto 63

Tong Sampah Yang Telah Pecah Masih Digunakan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 4 April 2007

Lokasi: Kelompok 6 Kuarters KLIA

g) Pemotongan Rumput

SWM ada melaksanakan aktiviti memotong rumput. Mengikut jadual kerja

pemotongan rumput, ia dilakukan 2 kali sebulan. Bagaimanapun, Surat

Perjanjian tidak menjelaskan spesifikasi kerja bagi pemotongan rumput. Oleh

yang demikian, kebanyakan kerja pemotongan rumput dilakukan mengikut

kesesuaian pelakunya. Rumput yang telah dipotong tidak dipungut dan

137

dilupuskan. Di kawasan yang dilaksanakan oleh kontraktor SWM adalah jauh

lebih bersih daripada kerja-kerja yang dilaksanakan sendiri oleh SWM.

Lawatan Audit ke dua oleh pasukan Audit ke Batang Benar dan Taman Kuala

Sawah mendapati rumput yang telah dipotong dibiarkan bertaburan dan tidak

dipungut seperti di Foto 64. Bagaimanapun, terdapat kawasan yang telah

dibersihkan seperti di Persada Murni, Bandar Enstek seperti di Foto 65.

Foto 64

Rumput Yang Telah Dipotong Tetapi Tidak Dibersihkan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 15 November 2006

Lokasi: Taman Kuala Sawah

Foto 65

Kawasan Lapang Yang Rumputnya Telah Dipotong

Dan Dibersihkan Menceriakan Kawasan Taman Perumahan

Sumber: Jabatan Audit Negara

Tarikh: 12 November 2006

Lokasi: Persada Murni, Bandar Enstek

138

h) Pungutan Sisa Pepejal Di Jalan Besar

SWM juga dikehendaki memungut sisa pepejal yang terdapat atas jalan besar.

Aktiviti ini dilakukan dengan berjalan kaki atau berbasikal di sepanjang jalan besar

yang disenggarakan oleh Majlis. Sambil berjalan pekerja SWM atau kontraktor

yang dilantik olehnya akan mengutip apa-apa sisa pepejal yang ditemui untuk

dilupuskan. Diperhatikan jalan besar di sekitar Bandar Nilai bersih seperti di Foto

66.

Foto 66

Kawasan Sekitar Jalan Besar Di Bandar Nilai Kelihatan Bersih

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 7 Disember 2006

Lokasi: Bandar Nilai

i) Kawalan Penyakit

Bagi memastikan pelupusan sisa pepejal di Daerah Nilai adalah antara punca

merebaknya penyakit berjangkit, pihak Audit telah menghubungi Pejabat

Kesihatan Seremban untuk mendapatkan statistik penyakit cerit-berit, denggi

serta malaria bagi tahun 2004, 2005 dan 2006. Daripada statistik yang

diperoleh, jumlah penyakit berkenaan di Daerah Nilai sepanjang tempoh

tersebut adalah seperti di Jadual 37.

Jadual 37

Statistik Penyakit Cerit-berit, Denggi Dan Malaria Di Daerah Nilai

Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Tahun Cerit-Berit Denggi Malaria

2004 825 340 2

2005 2,890 164 2

2006 1975 200 6

Sumber: Rekod Pejabat Kesihatan Seremban

139

Daripada statistik ini, diperhatikan terdapat beberapa kes bagi 3 jenis penyakit

tersebut di atas di Daerah Nilai sepanjang tempoh 2004 hingga 2006 yang boleh

dianggap masih tinggi. Penyakit denggi dan malaria adalah penyakit berjangkit

yang disebarkan oleh nyamuk manakala cerit-berit boleh disebabkan oleh lalat.

Statistik ini secara tidak langsung memberikan gambaran tentang tahap tidak

keberkesanan perkhidmatan pungutan sisa pepejal serta pembersihan longkang

yang kurang memuaskan di Daerah Nilai yang telah diswastakan.

Pada pendapat Audit, kerja-kerja pembersihan rumput yang telah dipotong tidak

dilakukan dengan baik. Surat perjanjian yang ditandatangani tidak menjelaskan

spesifikasi bagi kerja-kerja pelupusan sisa pepejal, pembersihan longkang serta

pemotongan rumput. Tanpa spesifikasi ini adalah sukar bagi pegawai Majlis

untuk mengukur tahap kecekapan dan keberkesanan kerja yang dilaksanakan

oleh SWM. Keadaan persekitaran yang kotor dan air longkang yang bertakung

boleh menjadikan tempat tersebut sebagai kawasan pembiakan nyamuk, tikus

serta lalat. Keadaan ini boleh menyebabkan berlakunya wabak penyakit.

15.2.11 Prestasi Kewangan

Majlis perlu menyediakan peruntukan kewangan yang mencukupi untuk membuat

bayaran kepada SWM walaupun pengurusan dan pelupusan sisa pepejal telah

diswastakan. Peruntukan kewangan dan perbelanjaan Majlis bagi tempoh 2004 hingga

2006 seperti di Jadual 38.

Jadual 38

Pembayaran Oleh Majlis Kepada SWM

Bagi Perkhidmatan Pelupusan Sisa Pepejal

Bagi Tempoh 2004 Hingga 2006

Tahun

Peruntukan

(RM Juta)

Perbelanjaan

(RM Juta)

Peratus

Kenaikan

(%)

2004 6.15 9.92 61.3

2005 6.38 11.91 86.7

2006 7.19 11.96 66.4

Sumber: Rekod Majlis Perbandaran Nilai

Pada pendapat Audit, pengurusan peruntukan perbelanjaan pelupusan sisa

pepejal yang disediakan tidak memuaskan. Majlis kekurangan peruntukan antara

61.3% pada tahun 2004, 86.7% pada tahun 2005 dan 66.4% pada tahun 2006.

Tunggakan pembayaran kepada SWM telah sedikit sebanyak mempengaruhi

keberkesanan Majlis dalam menguatkuasakan Perjanjian Konsesi untuk

mendapat keadaan yang lebih baik.

140

15.2.12 Publisiti Kesedaran Awam

Aktiviti untuk menyedarkan orang ramai tentang pentingnya kebersihan adalah dengan

mengadakan aktiviti gerak tumpu atau gotong royong. Contohnya, penyebaran ini

dibuat di masjid, surau dan balai raya di mana ramai orang berkumpul. Bagaimanapun,

sambutan orang awam untuk menjayakan aktiviti ini masih kurang memuaskan.

Penyebaran terhadap program gerak tumpu kurang meluas dan kurang berkesan.

Papan tanda mengenai larangan membuang sampah dan denda yang akan dikenakan

juga ada dipasang di sekitar kawasan Majlis. Sikap orang awam yang tidak

menitikberatkan hal berkaitan kebersihan alam sekitar menyukarkan kakitangan SWM

dan Majlis menjalankan tugas dengan berkesan. Temu bual Audit dengan kakitangan

SWM dan Majlis mendapati beberapa faktor yang mengganggu kutipan sisa pepejal

dibuat dengan teratur adalah seperti berikut:

a) Sikap orang awam yang tidak membungkus sampah domestik sebelum

memasukkan ke dalam tong sampah.

b) Sikap orang awam yang tidak memasukkan sampah di dalam tong sampah yang

disediakan, sebaliknya meletakkan sampah di luar/sekitar tong sampah atau rumah

sampah.

c) Sikap orang awam yang membuang sampah terus ke dalam sungai, parit dan

longkang.

d) Tong sampah tidak disediakan oleh Jawatankuasa Perumahan, pemilik rumah atau

pemaju perumahan. Ini menyebabkan penduduk melonggokkan sampah di merata

tempat atau disangkut pada pagar dan pokok.

Foto 67 hingga Foto 69 menunjukkan keadaan yang kurang menyenangkan akibat

daripada ketidaksedaran orang ramai terhadap betapa pentingnya menjaga kebersihan

alam sekitar.

141

Foto 67

Penghuni Rumah Pangsa Tidak Membuang Sampah

Di Tempat Yang Disediakan

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 November 2006

Lokasi: Blok A Flat Semarak 2

Foto 68

Pemilik Premis Tidak Menyediakan Tong Sampah

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 November 2006

Lokasi: Taman Desa Jasmine

142

Foto 69

Pemilik Premis Tidak Menyediakan Tong Sampah

Sumber: Foto Jabatan Audit Negara

Tarikh: 14 November 2006

Lokasi: Taman Semarak 2

Antara usaha yang telah dijalankan oleh pihak Majlis bagi memberi kesedaran kepada

orang ramai mengenai kebersihan kawasan sekitar adalah dengan mengadakan kerja

gotong-royong serta ceramah di balai raya.

Pada pendapat Audit, sikap orang awam yang tidak bertanggungjawab telah

mengakibatkan kualiti kebersihan alam sekitar dan kawasan sekeliling telah

terjejas. Tugas memberi kesedaran kepada orang awam oleh Majlis melalui media

atau kempen terhadap kebersihan adalah satu usaha yang baik untuk menjamin

alam sekitar yang sihat.

Secara keseluruhannya, pada pendapat Audit pelaksanaan Penswastaan

Perkhidmatan Pembersihan Dan Pelupusan Sisa Pepejal di kawasan Majlis adalah

tidak memuaskan.

15.3 PEMANTAUAN

Pemantauan atau penyeliaan yang rapi dapat memastikan pembersihan dan pelupusan

sisa pepejal dilaksanakan oleh SWM mengikut perancangan. Melalui pemantauan yang

berterusan, tindakan segera boleh diambil terhadap masalah yang timbul dari masa ke

semasa.

143

a) Jadual Pelaksanaan Kerja

SWM ada menyediakan Jadual kerja bagi semua kerja pembersihan iaitu mengutip

sampah, memotong rumput dan membersihkan longkang. Jadual Kerja ini

dikemukakan kepada Majlis seminggu sebelum bermula bulan berikut. Sehingga kini,

SWM sentiasa membekalkan kepada Majlis jadual kerja bagi setiap bulan. Kaedah ini

telah memudahkan Majlis melakukan kerja-kerja pemantauan. Berpandukan kepada

jadual kerja ini, pegawai Majlis membuat pemeriksaan bagi memastikan semua kerja

yang dijadualkan telah dilaksanakan dengan teratur dan sempurna.

b) Pengawasan Oleh Pihak Majlis

Majlis mempunyai 4 orang Pengawas Bandar yang dilantik bagi melakukan kerja-kerja

pemantauan. Sekiranya terdapat kerja-kerja yang tidak dilakukan mengikut jadual,

misalnya semasa Pengawas Bandar membuat rondaan pada sebelah pagi dan

mendapati sampah di sesuatu lokasi itu patut dikutip semalam, Majlis akan

mengeluarkan NTC kepada SWM dan meminta kerja pembersihan segera dilakukan.

Pihak SWM diberi notis 24 jam untuk melaksanakannya. Selepas tamat tempoh 24

jam Pengawas Bandar yang bertanggungjawab mengawasi kawasan tersebut akan

membuat rondaan sekali lagi dan sekiranya kerja pembersihan masih tidak dilakukan,

Majlis akan mengeluarkan NTB. Melalui NTB ini, pihak Majlis akan mengarahkan

pekerja Majlis untuk melaksanakan kerja pembersihan dan SWM akan dikenakan caj

bagi tenaga kerja yang telah digunakan.

Unit Kawal Selia di bawah Bahagian Kebersihan Bandar Dan Kesihatan

bertanggungjawab sepenuhnya memantau kerja pembersihan dan pelupusan sisa

pepejal yang dilaksanakan oleh SWM. Tujuan penubuhan Unit ini adalah untuk

memastikan kebersihan keseluruhan kawasan di bawah pentadbiran Majlis sentiasa

bersih. Tugas yang dipertanggungjawabkan adalah bagi mengawasi kerja-kerja

pembersihan seperti berikut:

i) Memungut dan melupuskan sampah.

ii) Pembersihan parit/longkang.

iii) Memotong rumput .

iv) Menyapu jalan dalam kawasan bandar dan pekan.

Unit Kawal Selia ada menyediakan Borang Pemantauan secara harian dan mingguan.

Dalam Borang ini ada mencatatkan jadual kerja yang akan dilaksanakan oleh SWM

dan ada juga ruang untuk Majlis merekodkan sama ada kerja tersebut telah

dilaksanakan atau tidak. Dalam Laporan Prestasi Mingguan SWM ada merekodkan

144

ilangan aduan awam yang diterima, bilangan NTC dan NTB yang dikeluarkan.

Bagaimanapun, semakan Audit mendapati Majlis tidak menguatkuasakan

penggunaan borang ini.

Di samping menjalankan tugas sebagai penyelia, kakitangan di Unit ini juga

melaksanakan kerja memungut sisa pepejal sekiranya SWM tidak melaksanakannya

dan apabila menerima aduan dari penduduk. Selain itu, kakitangan Bahagian ini

dikehendaki memotong rumput di semua jalan protokol, kawasan lapang dan taman

permainan yang mana kerja tersebut tidak termasuk dalam jadual kerja yang terdapat

di dalam surat perjanjian dengan SWM.

c) Aduan

Semua aduan awam yang diterima oleh Majlis direkodkan dalam Daftar Aduan Awam

dan dimaklumkan dengan segera kepada Bahagian Kebersihan Bandar Dan

Kesihatan khususnya Unit Kawal Selia. Unit ini bertindak segera untuk mengatasi

masalah dan kesulitan yang dihadapi oleh pihak awam. Pengawas dari Bahagian ini

segera menyiasat. Sekiranya aduan tersebut didapati benar, NTC dikeluarkan dan

pihak SWM dikehendaki bertindak terhadap aduan tersebut dalam tempoh 24 jam.

Semakan Audit mendapati Majlis telah melantik seorang Pegawai Perhubungan

Awam bagi menerima aduan yang diterima melalui telefon ataupun penduduk datang

sendiri. Segala aduan direkodkan di dalam daftar khas untuk memudahkan Majlis

memantau serta mengambil tindakan. Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Sembilan

juga telah menubuhkan Unit Pengaduan Awam pada Mei 2006. Bagaimanapun,

sehingga tarikh laporan ditulis, Unit ini belum menerima apa-apa aduan berkaitan

pengurusan sampah.

d) Penguatkuasaan

Penguatkuasaan amat penting untuk meningkatkan kesedaran orang awam terhadap

tanggungjawab menjaga kebersihan alam sekitar. Menurut Undang-undang Kecil

berkaitan, orang awam yang melanggar kesalahan Undang-undang kecil boleh

dikenakan denda tidak melebihi RM500. Bagi memastikan aktiviti penguatkuasaan

dapat dilaksanakan dengan lancar dan berkesan, bilangan Pegawai Penguat Kuasa

yang mencukupi adalah diperlukan. Pada tahun 2006, Majlis merancang untuk

pengambilan jawatan Penolong Pegawai Penguat Kuasa. Walau bagaimanapun,

penguatkuasaan terhadap kesalahan membuang sampah tidak mengikut peraturan

dan jarang dapat dilaksanakan. Pelaku kesalahan tidak dilihat dan tiada bukti nyata

yang dapat disabitkan. Namun begitu, Majlis ada mengeluarkan surat teguran kepada

pemilik premis supaya menyediakan tong sampah.

145

Pada pendapat Audit, pemantauan oleh Majlis terhadap kerja pembersihan dan

pelupusan sisa pepejal yang dijalankan oleh SWM tidak berkesan. Antara faktor

yang menjejaskan prestasi ini adalah kekurangan tenaga kerja untuk

melaksanakannya. Pihak Audit juga berpendapat 5 orang Pengawas Bandar tidak

mencukupi bagi melakukan kerja-kerja pengawasan terhadap kawasan operasi

Majlis yang seluas 784 km persegi. Selain itu, penggunaan Borang Pemantauan

serta Laporan Prestasi secara harian dan mingguan ini amat baik dari sudut

pengurusan pentadbiran.

16. RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Usaha Kerajaan dan PBT menswastakan aktiviti pengurusan dan pelupusan sisa

pepejal di Majlis Perbandaran Nilai adalah baik dan bersesuaian dengan Dasar

Penswastaan Negara. Projek penswastaan ini seharusnya menjadikan aktiviti pembersihan

dan pelupusan sisa pepejal dilaksanakan dengan cara yang lebih cekap dan sistematik.

Bagaimanapun, penswastaan pembersihan dan pelupusan sisa pepejal di kawasan Majlis

tidak mencapai objektif yang ditetapkan kerana SWM tidak mematuhi syarat perjanjian

yang ditetapkan. Beberapa fasal dalam surat perjanjian yang ditandatangani tidak

dinyatakan dengan jelas. Hasrat Kerajaan untuk meningkatkan kecekapan kerja

pembersihan dan pelupusan sisa pepejal serta menampil kawasan persekitaran yang

bersih dan sihat tidak tercapai. Kebersihan di beberapa lokasi masih tidak terurus. Pihak

Majlis juga memerlukan tenaga kerja yang lebih untuk memantau serta melaksanakan

kerja yang tidak dibuat oleh SWM. Oleh yang demikian, Majlis terpaksa melantik 27 orang

Pekerja Rendah Awam yang bekerja secara kontrak bagi menampung beban kerja yang

tidak dilaksanakan oleh SWM.

Pihak Audit mengesyorkan Majlis mengambil tindakan seperti berikut:

a) Majlis berusaha untuk menjelaskan tuntutan SWM mengikut jadual yang sehingga kini

tertunggak berjumlah RM17 juta. Majlis boleh mendapatkan peruntukan dari sumber

lain seperti bantuan Kerajaan bagi menampung kekurangan kewangan untuk

membayar tuntutan SWM.

b) Majlis memohon kepada Kerajaan Negeri untuk mempertimbangkan semula

penswastaan pengurusan sisa pepejal.

c) SWM hendaklah memperbaiki mutu perkhidmatannya memandangkan jumlah aduan

awam semakin meningkat.

d) SWM juga perlu menambah bilangan pekerja serta kenderaan bagi mengangkut

sampah.

146

e) SWM hendaklah menjalankan pemantauan secara sistematik terhadap kerja-kerja

yang dijalankan dari segi Quality Control.

f) Majlis mempertingkatkan kempen kesedaran awam tentang kebersihan dan

pengurusan alam sekitar.

g) Majlis hendaklah mengemukakan denda kepada SWM sekiranya tidak dapat

menyempurnakan kerja mengikut syarat dan jadual yang ditetapkan dalam perjanjian

penswastaan.

h) Pihak Majlis hendaklah memberikan tumpuan penyeliaan di kawasan persekitaran

Bandar Nilai agar kebersihan dapat dikekalkan.

i) Majlis perlu memantau semua kerja pembersihan dan pelupusan sisa pepejal setiap

masa. Tenaga kerja juga perlu ditambah untuk memastikan Majlis dapat memantau

kerja yang dijalankan oleh SWM.

j) Majlis perlu menilai sama ada kenderaan yang dimiliki oleh SWM mencukupi untuk

kerja pembersihan kawasan.

k) Surat Perjanjian antara Majlis dan SWM perlu diperbaharui serta ditandatangani bagi

sesuatu tempoh perkhidmatan.

147

BAHAGIAN II

PERKARA AM

BAHAGIAN II

PERKARA AM

17. PENDAHULUAN

Bagi memastikan tindakan pembetulan diambil oleh Jabatan dan Agensi Negeri

terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara yang lalu,

pemeriksaan susulan telah dijalankan di Jabatan/Agensi berkenaan. Hasil daripada

pemeriksaan itu dilaporkan dalam Bahagian ini di bawah tajuk berikut:

i) Kedudukan Masa Kini Perkara Yang Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua Audit Negara

Tahun 2005.

ii) Perkara Yang Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua Audit Negara Yang Masih Belum

Selesai.

18. KEDUDUKAN MASA KINI PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORAN

KETUA AUDIT NEGARA TAHUN 2005

18.1 PEJABAT DAERAH DAN TANAH PORT DICKSON

Pengurusan Hasil Cukai Tanah

Pejabat Daerah Dan Tanah Port Dickson telah mengutip hasil berjumlah RM21.19 juta

pada tahun 2005. Hak milik yang dikeluarkan bagi seluruh Daerah Port Dickson adalah

berjumlah 46,304 yang terdiri dari 18,177 hak milik didaftar di Pejabat Tanah Port Dickson

dan sebanyak 27,857 didaftarkan di Pejabat Pendaftar. Adalah didapati peraturan

mengenai hapus kira cukai dan tunggakan cukai tidak dipatuhi bagi hapus kira cukai selain

daripada Seksyen 100 Kanun Tanah Negara. Hapus kira sejumlah RM1.38 juta oleh

Pejabat Daerah Dan Tanah Port Dickson tidak mendapat kelulusan Pegawai Kewangan

Negeri. Selain itu, Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer bagi mendaftarkan hak milik

tanah dan sistem kutipan hasil berkomputer iaitu LaRis tidak berintegrasi antara satu

dengan yang lain menyebabkan terdapat hak milik yang bertindan dan juga berlaku

perbezaan maklumat di kedua sistem ini. Akibatnya kedudukan sebenar tunggakan cukai

tanah berjumlah RM6.35 juta tidak dapat dipastikan.

148

Kedudukan Masa Kini

Kerajaan Negeri telah mengambil tindakan secara proaktif dengan memperkenalkan

Sistem Hasil Tanah Berkomputer (SIHATNS) di semua Pejabat Tanah. Dengan sistem

yang baru ini maklumat cukai tanah bagi pengeluaran bil boleh diambil daripada maklumat

pendaftaran hak milik tanah. Dengan ini tidak lagi berlaku pertindihan maklumat antara

pendaftaran hak milik dan maklumat kutipan cukai tanah. Bil bagi cukai tanah bagi tahun

2007 telah dikeluarkan melalui sistem yang baru ini. Pejabat juga telah mengambil

tindakan memohon kelulusan untuk hapus kira tunggakan cukai kepada Pejabat

Kewangan Negeri dan keputusan mengenainya masih belum diperolehi.

Pada pandangan Audit, Pejabat Kewangan Negeri tidak seharusnya mengambil

masa yang lama untuk memutuskan permohonan hapus kira ini.

18.2 JABATAN PENGAIRAN DAN SALIRAN

Projek Tebatan Banjir

Pada RMK-8, Kerajaan Negeri telah memperuntukkan sejumlah RM20.30 juta kepada

Jabatan Pengairan Dan Saliran untuk melaksanakan Projek Tebatan Banjir. Hanya

sejumlah RM6.10 juta atau 30% dapat dibelanjakan untuk melaksanakan 2 projek dan

sejumlah RM2.30 juta dibayar kepada juru perunding. Pada keseluruhannya projek yang

dilaksanakan dapat memberi manfaat kepada penduduk sekitar.

Kedudukan Masa kini

Dalam RMK-9, Jabatan sedang melaksanakan sebanyak 3 Projek Tebatan Banjir termasuk

sebahagian lagi Projek Tebatan Banjir Pekan Gemas Fasa 2 yang tidak dapat

dilaksanakan pada RMK-8, manakala 5 lagi dalam proses kajian oleh juru perunding.

Jabatan berharap dapat mengatasi kelemahan yang telah dikenal pasti apabila semua

projek tebatan banjir dapat dijalankan.

18.3 YAYASAN NEGERI SEMBILAN

Pengurusan Projek Panchor Jaya Usaha Sama Yayasan Dengan Syarikat Swasta

Matlamat Yayasan bergiat dalam usaha sama adalah untuk mendapat keuntungan bagi

mengisi Kumpulan Wang Yayasan untuk membiayai belanja mengurus dan pinjaman

kepada pelajar dan membangunkan kawasan tersebut. Antara projek usaha sama

Yayasan dengan syarikat swasta adalah Projek Perumahan di Panchor Jaya Seremban.

Dalam projek ini Yayasan akan memperoleh 2% atas harga jualan setiap unit rumah dan

149

lot-lot yang dijual. Selain itu, syarikat juga bersetuju untuk membayar kepada Yayasan

dengan nilai tunai berjumlah RM400,000 kerana tidak membina asrama pelajar

sebagaimana yang dijanjikan. Keseluruhan pulangan tunai yang sepatutnya diterima oleh

Yayasan adalah berjumlah RM2.18 juta. Bagaimanapun sehingga kini bayaran yang telah

diterima oleh Yayasan adalah RM1.50 juta dan baki berjumlah RM1.08 juta belum diterima

hingga kini. Selain itu, Yayasan juga diberi saham syarikat berkenaan berjumlah 25%.

Kedudukan Masa Kini

Yayasan sedang mengambil tindakan untuk menuntut tunggakan berjumlah RM1.08 juta

daripada syarikat berkenaan dengan membuat perjanjian baru. Bagaimanapun, didapati

Perjanjian Penyelesaian Baki Tertunggak Antara Yayasan dengan Taman Ekar Sdn. Bhd.

dan Federal Resources Sdn. Bhd. masih lagi di peringkat draf.

Pada pandangan Audit, Yayasan tidak seharusnya mengambil masa yang lama

untuk menyelesaikan isu tunggakan dan perjanjian baru.

18.4 MAJLIS PERBANDARAN SEREMBAN

Pengurusan Harta Tanah

Aktiviti utama pengurusan hartanah Majlis adalah membina serta menyewakan premis

kediaman, ruang dan tapak perniagaan, menyediakan kemudahan tempat rekreasi dan

riadah. Majlis juga ada melaksanakan projek usaha sama dengan pihak swasta.

Sebahagian besar bangunan Majlis dibina atas tanah Kerajaan Negeri. Pengurusan

hartanah Majlis dilaksanakan berasaskan fungsi Jabatan yang secara langsung mengawal

dan menguruskan hartanah tersebut.

Kedudukan Masa Kini

Tindakan positif telah diambil dengan meningkatkan usaha untuk mengutip hasil sewa.

Majlis juga telah berusaha memohon hak milik tanah daripada Kerajaan Negeri dan masih

menunggu jawapan. Hartanah Majlis masih diuruskan oleh Jabatan-jabatan mengikut

fungsi masing-masing. Majlis sedang berusaha mewujudkan satu Unit untuk menguruskan

semua hartanahnya.

150

19. PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA

YANG MASIH BELUM SELESAI

Semakan juga telah dibuat terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua

Audit Negara tahun 2004 dan sebelumnya untuk menentukan tindakan susulan telah

diambil terhadap perkara yang dibangkitkan. Pada keseluruhannya tindakan susulan

terhadap perkara berbangkit telah diambil oleh Jabatan/Agensi berkenaan.

20. PEMBENTANGAN LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI AKTIVITI

DAN KAJIAN KHAS JABATAN/AGENSI

Perkara 107(2) Perlembagaan Persekutuan menghendaki Laporan Ketua Audit Negara

mengenai Penyata Kewangan Kerajaan Negeri dan Aktiviti Dan Kajian Khas

Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri hendaklah dibentangkan dalam Dewan Undangan Negeri.

Laporan Ketua Audit Negara mengenai Aktiviti dan Kajian Khas Jabatan/Agensi Kerajaan

Negeri Sembilan Tahun 2005 telah dibentangkan dalam Dewan Undangan Negeri pada 4

Disember 2006.

21. MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG AWAM NEGERI

Pada tahun 2006, Jawatankuasa Kira-Kira Wang Awam Negeri (Jawatankuasa) telah

selesai memeriksa Laporan Ketua Audit Negara mengenai Aktiviti dan Kajian Khas bagi

tahun 2003 dan 2004. Laporan Jawatankuasa Kira-Kira Wang Awam Negeri bagi tahun

2003 dan 2004 telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri pada 4 Disember 2006.

Sepanjang tahun 2006, Jawatankuasa telah mengadakan mesyuarat sebanyak 8 kali bagi

membincangkan Laporan Ketua Audit Negara tahun 2003 dan 2004. Selain itu, ahli

Jawatankuasa juga ada membuat lawatan kerja ke lokasi yang dibincangkan semasa

mesyuarat untuk melihat situasi sebenar. Perkara yang dibincangkan oleh Jawatankuasa

semasa mesyuarat adalah seperti di Jadual 39.

Sehingga laporan ini dibuat, Jawatankuasa ini belum lagi membincangkan Laporan

Ketua Audit Negara bagi tahun 2005 yang telah pun di bentang ke Dewan Undangan

Negeri pada 4 Disember 2006.

151

Jadual 39

Mesyuarat Jawatankuasa Kira-Kira Wang Awam Negeri Sembilan

Berkaitan Aktiviti Dan Kajian Khas Jabatan/Agensi Sepanjang Tahun 2006

Tarikh Jabatan / Agensi Perkara

19.1.2006 Mesyuarat Jawatankuasa Merancang tarikh mesyuarat sepanjang tahun dan

16.2.2006 Pejabat Daerah Dan Tanah

Jempol

16.3.2006 Jabatan Hal Ehwal Agama

Islam

membincangkan perkara serta Jabatan/Agensi yang

akan dipanggil untuk pemeriksaan.

Laporan Tahun 2004

Pengurusan Pengeluaran Bahan Batuan

Laporan Tahun 2003

Projek Pembinaan Masjid

18.5.2006 Jabatan Kerja Raya Negeri Laporan Tahun 2004

13.7.2006 Majlis Agama Islam Negeri

Sembilan

2.8.2006 Majlis Agama Islam Negeri

Sembilan

8.8.2006 Majlis Agama Islam Negeri

Sembilan

9.8.2006 Majlis Agama Islam Negeri

Sembilan

Sumber: Rekod Jabatan Audit Cawangan Negeri Sembilan

Program Mengganti Jambatan Di Jalan Negeri

Penjualan Saham MAINS Dalam Syarikat Bangka

Hulu kepada TH Plantations Sdn. Bhd.

Penjualan Saham MAINS Dalam Syarikat Bangka

Hulu kepada TH Plantations Sdn. Bhd.

Penjualan Saham MAINS Dalam Syarikat Bangka

Hulu kepada TH Plantations Sdn. Bhd.

Lawatan kerja ahli-ahli Jawatankuasa ke Ladang

Bangka Hulu.

152

PENUTUP

Pada prinsipnya, Kerajaan Negeri telah mewujudkan dasar, undang-undang dan

peraturan yang mencukupi untuk memastikan pelaksanaan aktiviti dan program dibuat

dengan cekap dan berkesan bagi mencapai matlamat yang ditetapkan. Sungguhpun

demikian, secara keseluruhannya pengauditan terhadap aktiviti Jabatan dan Agensi

Kerajaan Negeri masih wujud kelemahan dari segi perancangan, pelaksanaan dan

pemantauan. Tahap pencapaian aktiviti dan program masih belum tercapai kerana masih

terdapat kelemahan yang ketara jika dibandingkan dengan teguran yang terkandung dalam

Laporan-laporan Ketua Audit Negara yang melaporkan isu-isu berhubung dengan

kelemahan pengurusan perolehan kerja, bekalan dan perkhidmatan disebabkan

kelemahan pemantauan yang tidak konsisten, peruntukan kewangan yang tidak

mencukupi, kekurangan guna tenaga dan latihan serta tiada budaya penyenggaraan telah

menyebabkan berlakunya pembaziran wang awam.

Sungguhpun pihak yang berkenaan telah mengambil tindakan yang sewajarnya

terhadap teguran pihak Audit namun masih ada sebahagian daripadanya yang masih

belum ditangani. Pegawai pengawal adalah disyorkan menjalankan siasatan dan

pemeriksaan menyeluruh bagi menentukan sama ada kelemahan yang sama juga berlaku

di tempat lain atau bahagian lain yang tidak diaudit dan seterusnya mengambil tindakan

pembetulan sewajarnya.

JABATAN AUDIT NEGARA

Putrajaya

22 Mei 2007

153

Untitled - Jabatan Audit Negara

Don't wait! Try Yumpu.
Start using Yumpu now!

products

Features

Resources

Developer

Company

Pro Features

Help & Support

Integrations

Plans & Pricing

Company

Untitled - Jabatan Audit Negara

Delete template?

Save as template?

Don't wait! Try Yumpu. Start using Yumpu now!

products

Features

Resources

Developer

Company

Pro Features

Help & Support

Integrations

Plans & Pricing

Company

Don't wait! Try Yumpu.
Start using Yumpu now!