BERRIA - datu-basea21

4 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian ›Kantonamenduetako bozak DBigarren itzuliaG Herriz herriko emaitzakNicolas Sarkozyren UMPk emaitza txarrak lortu ditu, eta inkestak aurka ditu presidenteak. CAROLINE BLUMBERG/ EFESozialistek gertuago ikustendute 2012an SarkozyEliseotik botatzeko aukeraEzkerrak hirukantonamendu irabaziditu, bat galdu eta bestebitan aukerak ditueskuina baztertzekoIker Aranburu«Apaltasunerako» deia egin duenarren, ezkerrak garaipen animikoalortu du kantonamenduetakobozetan. Gutxienez hiru kontseilunagusi kendu dizkio eskuinari—Pirinio Atlantikoak, Juraeta Mayotte—, aukerak ditu bestebitan —Savoie eta Loire— eta batgaldu du —Val d’Oise—. Bainahorren gainetik, ateak zabalikikusten ditu 2012an saririk preziatuenaberreskuratzeko: Errepublikakolehendakaritza.Nicolas Sarkozyk garrantziakendu nahi izan die emaitzei, krisiakEuropako gobernu guztiakkolokan jarri dituela argudiatuta.Baina Frantziako presidenteakbadu kezkatzeko arrazoirik,hautesleek bere politikarekikodesadostasun handia erakutsibaitute. Bigarren itzulian, PSketa ezkerreko aliatuek botoen%49,9 eskuratu dituzte, %35,87eskuinekoek eta zentrokoek, eta%11,56 Fronte Nazionalak. Botoportzentajean jaitsi egin da alderdiultraeskuindarra lehen itzulitik—%15 zituen—, baina horrenazalpena da igandean 400 lekutansoilik zituela hautagaiak, bostetikbatean alegia. Baina lehiatuden kantonamenduetan %50handitu ditu botoak. Hala ere,hautetsi aldetik bere xedeetatikurrun geratu da: hamar eta 50kontseilari artean nahi zituen,eta bi soilik lortu ditu, Vaucluseeta Var departamenduetan.Eliseon geratzen zaion urtebeteanSarkozyk arrakasta garbiriklortzen ez badu, ez da baztertu beharhautagai sozialista batekFNko Marine Le Pen izatea aurkari2012an. Hala balitz, garaipenerraza lortzeko aukera luke PSk,2002an Jacques Chiracek JeanMarie Le Penen aurrean lortuzuenaren parekoa: %82,2 lehenaketa %17,8 ultraeskuindarrak.Azken inkestek ez diote esperantzahandirik ematen Sarkozyri,PSko hautagaia Segolene Royalsoilik balitz igaro litzatekeelakobigarren itzulira. PSkohautagai kuttunak —DominiqueStrauss Kahn Nazoarteko DiruFuntseko zuzendariak— botoenG Zenbakia%46pParte hartzea. Kantonamenduetakoazken hauteskundeekez dute interes handirik piztuFrantzian. Bigarren itzulianhautesleen %46 bakarrik azalduziren botoa ematera.%34 jasoko lituzke, %21 Le Peneketa %17 Sarkozyk.Sarkozy, batasun eskeBi astean behin Eliseon biltzen direnUMPko burukideei oharraegin zien atzo Sarkozyk, ez dezatendistantziarik har berarekikoeta baturik azal daitezen. Doi-doiegin dutenaren aurkakoa. Hautagaiaskok UMP laburdurari ukoegin diote, eta FNrekiko estrategianere ez dira ados jarri: batzuek—François Fillon lehen ministroa,esaterako— FNri aurre egiteko«boto errepublikanoaren»izenean ezkerreko hautagaien aldekobotoa emateko eskatu dutela,beste batzuek —Sarkozyk berak—ez dute aurkari politikoenartean hautatu nahi izan.Sarkozyren mezua batez ere JeanLouis Borloo Alderdi Erradikalekoburuarentzat zen. Borlookgobernua utzi zuen azaroan, ikusitaSarkozyk ez ziola lehen ministrokargurik eman nahi izan. Ustedenez, datorren astean iragarrikodu telebistan gehiengo presidentzialauzten duela, eta zentristenhautagai izango dela 2012an. Borlooreniragarpenak —eta Dominiquede Villepinenak, etortzen denean—zapuztu egingo luke Sarkozyrenasmoa zentro-eskuinarenhautagai bakarra izateko. Etahautagai gehiago egoteak lehenitzulian bertan kanpoan geratzekoaukera handituko luke, 2002anLionel Jospin sozialistak ikasizuen moduan.BAIONA MENDEBALDEABAIONA IPARRALDEAErrolda Parte hartzea Francois Gouffrant Henri Etxeto(Alderdi Erradikala)(PS)12.789 5.306 (%41,48) 2.298 (%46,05) 2.692 (%53,95)Errolda Parte hartzea Marie-Jose Espiaube Christophe Martin(Ezkerreko Frentea)(PS)Baiona 7.112 2.285 (%32,12) 650 1.313Bokale 5.558 2.447 (%44,02) 914 1.175BAIONA IPARRALDEA 12.970 4.732 (%36,48) 1.564 (%38,6) 2.488 (%61,4)BAIONA EKIALDEAANGELU IPARRALDEAMIARRITZE MENDEBALDEABASTIDAErrolda Parte hartzea Christine Lauque Marie-Christine(Alderdi Erradikala) Aragon (PS)7.446 2.945 (%39,55) 1.158 (%41,4) 1.636 (%58,5)Errolda Parte hartzea Claude Olive Gerard Cazaux(UMP)(PS)12.776 6.162 (%48,23) 3.066 (%51,8) 2.845 (%48,1)Errolda Parte hartzea Max Brisson Guy Lafite(UMP)(PS)10.450 3.643 (%34,86) 1.995 (%58,7) 1.399 (%41,2)Herriak Errolda Parte hartzea Jean Castaings Thierry Dekimpe(UMP)(PS)Ahurti 1.636 1.014 (%61,98) 555 426Aiherra 739 441 (%59,67) 256 131Bastida 675 370 (%54,81) 233 112Beskoitze 1.830 907 (%49,56) 400 439Izturitze 290 172 (%59,31) 82 68BASTIDA 5.170 2.904 (%56,17) 1.526 (%56,4) 1.176 (%43,5)IHOLDIHerriak Errolda Parte hartzea Daniel Olzomendi Jean-Louis Caset(EH Bai)(UMP)Arantsusi 80 55 (%68,75) 22 32Armendaritze 313 247 (%78,91) 88 156Bunuze 118 95 (%80,50) 59 36Donaixti 220 177 (%80,45) 75 100Heleta 540 379 (%70,18) 201 165Hozta 77 61 (%79,22) 6 53Ibarrola 93 84 (%90,32) 25 59Iholdi 410 321 (%78,29) 118 191Irisarri 656 476 (%72,56) 198 263Izura 200 166 (%83) 111 54Jutsi 163 139 (%85,27) 54 81Landibarre 248 197 (%79,43) 67 128Larzabale 330 262(%79,39) 88 164Suhuskune 152 128 (%84,21) 50 77IHOLDI 3.600 2.787 (%77,41) 1.162 (%42,7) 1.559 (%57,3)GARAZIHerriak Errolda Parte hartzea Frantxua Maitia Jean-Marie Mailharro(PS) (Forces 64)Ahatsa 247 175 (%70,85) 88 80Ainhize-Monjelose 129 100 (%77,51) 55 35Aintzila 97 65 (%67,01) 45 18Arnegi 256 163 (%63,67) 59 93Behorlegi 69 52 (%75,36) 30 20Bustintze 87 58(%66,66) 30 26Donazaharre 718 540 (%75,20) 196 294Donibane Garazi 1.085 813 (%74,93) 263 487Duzunaritze 165 119 (%72,12) 60 48Eiheralarre 213 142 (%66,66) 94 38Ezterenzubi 311 207 (%66,55) 114 82Gamarte 89 68 (%76,40) 26 25Izpura 511 372 (%72,79) 251 102Jatsu 167 117 (%70,05) 64 34Lakarra 119 88 (%73,94) 45 29Lekunberri 170 117 (%68,82) 67 44Mendibe 176 114 (%64,77) 70 41Uharte Garazi 580 391 (%67,41) 175 175Zaro 157 101 (%64,33) 59 36GARAZI 5.346 3.802 (%71,11) 1.791 (%51,20) 1.707 (%48,8)ATHARRATZEHerriak Errolda Parte hartzea Jean-Pierre Iriart Arnaud Villeneuve(Forces 64)(PS)Aloze 259 203 (%78,37) 136 61Altzai 216 174 (%80,55) 121 51Atharratze 465 363 (%78,06) 132 217Etxebarre 67 54 (%80,59) 22 29Gamere 99 84 (%84,84) 41 39Hauze 102 72 (%70,58) 24 43Iruri 127 90 (%70,86) 37 50Lakarri 116 72 (%62,06) 41 28Larraine 215 163 (%75,81) 53 97Lexantzü 76 59 (%77,63) 33 22Ligi-Atherei 223 163 (%73,09) 53 100Liginaga 152 116 (%76,31) 37 74Montori 298 220 (%73,82) 89 127Ozaze 85 50(%58,82) 14 26Santa Grazi 241 166 (%68,87) 54 111Zalgize 145 98 (%67,58) 43 53ATHARRATZE 2.886 2.147(%74,39) 930 (%45.1) 1.128 (%54.8)

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 5‹ Publizitatea

6 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian › IritziaPresakastiral arratsaldea zen,presaka gindoazenzinera,Inside Job ikustera.OEtxetik erosi genituen sarrerak,kutxanhartzen dituzu gero,erosoa da,ez daukazuilaran egon beharrik,ez daukazujendearekin nahastu beharrik.Bizitzaerosoago egiteko daude bankuak;hainbeste diru sartuta,presio-eltzeaoparitzen dizute,edo mahaitresneria,toailak,zernahi.Aspaldiko lagun batekin eginnuen topo,presaka gindoazenzinera,urteak neramatzanikusi gabe,bigarrenarenzain dago,orain beste lekubatean bizi da,ondo,esan zidan.Jende batenJiraXabier Gantzarainizenik ez dut sekula ahazten,urteroakordatzen naiz bere egunean,baina jadaez diot deitzen,ez naiz ausartzen.Iratzarrinahi ez dudan iragan bat dakarkitharen gomutak.Gustura hartuko nukeelatrago bat,baina joan beharra genuela,presakaginela,ez nion esan beti esatekodaukadana.Jende asko zegoen Artesanako terrazan,epelegiten zuen,laster gara euskotarraksugelinderak bezala eguzkitan.Jende asko zegoen zinean ere.Gazteenak geu,puskaz.Azkenakiritsi ginen,presaka.Aurre-aurreaneseri,eta ipurmamiak eserlekuanegokitu orduko,krispeteieraso genien,antsia baretzeko-edo.Pelikula,ona.Ostiral gaua zen.Presakaekin genion asteburuariere.Inplosioorberak galda lezake nola debekatzenahal zaion jatorri magrebiarre-Nko andere bati —hau baita Guéant feldkaporalmeharraren hiraren helburua—toki publikoetan zapia edo burka buruanibiltzea, Baionako karriketan apezaksotanaz bezti azaltzen direlariketa tripak airean kontsumoaren fedeariarraiki jarraitzen zaizkionhainbat bizidun. Herritar estigmatizatuenbizkar, FN zitaltsuaren pentzekutsatuetan alha dabiltzaUMP-ko mandoak.Azken hauteskundeotakoemaitzek erakustendute ordea SarkozyrenUMP urguilutsuak inplosioBiraItxaro Bordabat jasan duela, mila pusketan zartatudela eta agian Anne Marie Garat adiskideak2007an iragarri antzera bukatukodela historioa. Le Monde egunkariarenzutabeetan idazten zuen: l’illusion comiques’achève en tragédie. Ideia etaekintza xenofobikoekin jostatu dira,nazkaraino. Galdu dute. Ondorioak ateraditzagun: hiritarrak kopiak baino originalakhobesten ditu eta abstenzioasekula baino handiagoa da.Ezkerraren esku dirate Frantziakodepartamendu asko,gurea barne, buruzagien etajendaldeen artean leze bat badelafrogatuz. Biharko lurraldeantolaketak Sarkozyribaimentzen dio ez delanehoiz horrelakorik berrizgertatuko. Lehendakaribaldin bada oraindik.Zuzendaria:Martxelo OtamendiZuzendariordea:Enekoitz TelleriaEdizio arduraduna:Lurdes HuiziArgitaratzailea:Euskal Editorea SMPublizitatea: Iragarri SMLege gordailua:SS-0662/03Batzorde parekidea:0712I84059Egoitza nagusia:Martin Ugalde kultur parkea.Gudarien Etorbidea, z/g.20140 Andoain.Telefonoa:(0034) 943-30 40 30Faxa: (0034) 943-30 09 43Webgunea:www.berria.infoPosta elektronikoa:berria@berria.infoPublizitatea:publi@iragarri.netHarpidetza saila:(0034) 943 - 30 43 45Date: 29/03/2011Exemplaire: 2.408Editeur: Euskal Editorea SLDirecteur de publication:Martxelo OtamendiComission paritaire:0712I84059Delegation Labourd:Lisses 3, 64100-Baiona.Tel.: (0033) 559256220.Fax: (0033) 559254303.E-mail: lapurdi@berria.infoORDEZKARITZAKAraba: Bizenta Mogel, 6.Posta kodea: 01008Gasteiz. Telefonoa:945-15 04 52. Erredakziokofaxa: 945-14 83 07.Posta elektronikoa:araba @berria.info.Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,3. C. Posta kodea: 48001Bilbo. Telefonoa:94-435 26 00. Erredakziokofaxa: 94-423 49 75.Posta elektronikoa:bizkaia@berria.info.Lapurdi: Lisses, 3. Postakodea: 64100 Baiona.Telefonoa: 559-25 62 20.Faxa: 559-25 43 03.Posta elektronikoa:lapurdi @berria.info.Nafarroa: Iratxeko Monasterioa,45, 13. Posta kodea:31011 Iruñea. Telefonoa:948-36 66 22.Publizitatea: 948-36 66 23.Posta elektronikoa:nafarroa@berria.info.berriaEuskaldunak, XXI.mendeko moroakAndoni OlariagaFilosofian lizentziadunaDuela gutxi, TariqAli intelektual pakistandarrakhitzaldimamitsu bateman zuen EuskalHerrian. Beste gai batzuez gainera,gure herriko egungo egoera politikoazhausnarketa sakonak utzi zizkigun.Nik hau azpimarratu nahikonuke: Tariq Alik dio —ezkerabertzaleari esaten zaio— «youcannot participate unless you publicallydenounce your past. It remainsme of the convertion of Muslimsand Jews to Christianity in themiddle ages. What this is got to dowith the modern world? This is the21th century?» —Ezin duzu [hauteskundeetan]parte hartu, publikokiiragana kondenatzen ez baduzu.Erdi Aroan musulmanen eta juduenkristautasunerako konbertsioagogorarazten dit horrek. Zerzerikusi dauka mundu modernoarekin?Hori al da XXI. mendea?—.Erdi Aroan, inkisizio espainolakmoriskoak kanporatu aurretik—1492an dekretatu zen kanporaketa—,kristautu egin nahi izan zituzten:hagitz ezagun dugu historiahau. Joxe Azurmendik 2009koTopaketetan eman zuen hitzaldian—Bortxaren kondenamaniaz edokontzientzien kontrolaz— ideia berazerabilen. Adibide bat jartzearren,Felipe II.ak (XVI. mendea)isilpeko inkesta bat bidali omenzien Gotzainei moriskoen kristautasunasimilazioa zenbaterainokoazen ikusteko. Bizitza publikoanhiritar kristau zintzoak zirelaegiaztatu ahal izan zuten. Baina askial zen horrekin? Zer ziren moriskohoriek kontzientzian? FelipeII.ak, ez bakarrik biziera, kontzientziaere kontrolatu nahi zuen. Horregatik,«el rey no se mostró conformecon que ese conjunto de actitudesy prácticas definieran una personalidadcristiana y ofreció a los obisposuna regla práctica y un baremomínimo de prueba de cristiandad:que ser notoriamente buenos christianosse pruebe por actos positivoscontra la secta de los moros[kondenapublikoak eta abar exijitzen dira,hortaz!], […] desviadose del algarauiay de los de su nacion[alegia:ez euskara zaindu eta landuedo holakorik egin, ez euskaltzale,abertzale eta euskararen naziokojendearekin harreman askorikizan], pues no vasta lo que pruebande que frequentan los sacramentosporquesto puede ser lo agan por suconservacion» —sic, Azurmendirenoharrekin—. Horrela jarraitzeneta bukatzen du Azurmendikmoriskoen konbertsioaren auzia:«Azkenean, ez urdaia jateak, ez ardoaedateak, ez kristautasunarenaldeko egintza positiboek —islamarenkontrakoak espreski ez badaude—eta ez ezerk balioko die,esan bezala, eta erbesteratuakizango dira». Ezaguna zaigu istoriohori guztia gaur egun, ezta?Erdi Aroan moriskoak bezala,Inkisizio espainolak euskaldunakkonbertitu nahi ditu XXI. mendean.Zehatzago esanda, ezker abertzaleaasimilatu nahi du: kulturalki,moralki, politikoki… zentzuguztietan demokrazia artxikatolikoespainolera. Zer faktore dirakonbertsio horren adierazle? Lehenaeta argiena, kondena politikoa.Ezker abertzaleak izan ezik, inkisizioariez zitzaion batere kostatu—90eko hamarkada bukaeran—beste alderdi politiko guztiek kondenapolitiko manikeoa onartzea—biolentzia bakarraren kondena,kontzientziaren biolazio larria dena,bide batez—. Behin demokratenfronte hori eratuta, ezker abertzaleakapenas izan duen posibilitaterikhori onartu gabe politikanparte hartzeko. Kondena politikomoralaizan da, hortaz, konbertsioarenabiapuntua: hori oinarritzat,ezker abertzalea instituzioetatikkanporatu, eta demokraten eta biolentoenarteko marra zurruna egindute alderdi demokrata guztiek.Duela gutxi, ezker abertzaleakbiolentzia oro errefusatu du, etadenok genekiena gertatu da: orainez da nahikoa. Bortxaren erabatekokondena ez da nahikoa, iraganaere kondenatu behar da: Maria Doloresde Cospedal: «No basta concondenar lo que se haga en el futuro,sino que hay que condenar tambiénlo que se hizo» —ez da nahikoaetorkizunean egiten dena gaitzestea,egindakoa ere gaitzetsi beharda—; ez hori bakarrik, ezker abertzaleakbere iraganaren eta formenkritika egin behar du, damuaerakutsiz, sinesgarritasuna berreskuratunahi badu. AintzaneEzenarro: «Batasuna tiene que hacerun análisis crítico de su pasadoy de sus formas» —Batasunak bereiraganaren eta formen analisi kritikobat egin behar du—; ondoren,Estatu espainolaren arau demokratikoakonartu beharko ditu.Iñigo Urkullu: «Los abertzales vana hacer 30 años después lo que ya hicimosmuchos: aceptar las reglasdel juego» —Abertzaleek egin behardute duela 30 urte askok egingenuena: joko arauak onartu— etaabar, eta abar. Baina lasai, horidena egingo balu ere, inkisizio espainolakargi dauka: ezker abertzaleakSorturen bidez egin berriduen biolentziaren erabateko kondenatrikimailu hutsa da instituzioetanparte hartzeko. Ohar bat,Herrero de Miñonek zur eta lurutzi gaitu: «Es contradictorio lo quese está haciendo con la izquierdaabertzale, que es ponerle el atractivode la legalización si da ciertos pasosy cuando da ciertos pasos, decir queesos pasos no valen» —Kontraesankorrada ezker abertzalearekin egitenari direna, eta da legeztapenarenerakargarritasuna eskura jarrihainbat pauso ematen baditu, etahainbat pauso ematen dituenean,pauso horiek ez dutela balioesan—. Argiago, ezin.Konbertsio orkestratua da, beraz:hori bai, inkisizio espainolarenXXI. mendeko bertsioan ezdira moriskoak, euskaldunak dirakonbertitu behar direnak; lehenerlijio musulmana kondenatu beharzen, eta katolikoa goratu;orain erakunde armatu batenekintzak eta helburuak —independentziaeta abar— dira kondenatubeharrekoak, Estatuarenak goratuz—demokrazia eta konstituzioa—.Erdi Aroan, hortaz, konbertsioakatoliko-espainola izan zen;orain, aldiz… katoliko-espainolaizan nahi du ere. Kuriosoena, konbertsiogerra honen erdian, norberarenburua gatazkatik kanpo irudikatzendutenen jarrera da: biolentziaoro gaitzesten dutenena,«venga de donde venga» —datorrenlekutik etorrita ere—. Hori ezda, ordea, manikeismoaren espresiogorena baizik. Baina ez da manikeoahori egitera behartuta dagoena,baizik eta jarrera manikeistahori demokraten labelabanatzeko printzipio bezala darabilena—arima ederra—.Badakigu, badakite: biolentziarenkondena inoiz ez da arazoaizan. Inkisizioarentzat, problemabakarra ezker abertzalea da. Eta ezdu, ez, hain erraz onartuko orainhark demokraten jokoan irabazdiezaion —biolentziaren erabatekokondena eginez eta abar—: izanere, egun, Estatua da joko horretangaltzeko aukera guztiak dituena.

HizpideakSan Telmoren bide berriaJon Eskisabeljeskisabel@berria.infoonostiak San Telmo berreskuratuD du, eraberritzeko lau urtez itxitaegon ostean. Museoa moldatzeafinantzatu duten instituzioetakoordezkariek atzo estreinatu zuten eraikinberria, presaka, hauteskundeenaurretik horrelako ekitaldietarako ezarritakoepearen azken egunean, bainabenetako inaugurazioa asteburuangertatuko da, orduan izango baituteherritarrek bertara sartzeko lehenaukera.Ez dute betiko San Telmo aurkituko.XVI. mendeko eraikinari erantsitakoberrikuntza arkitektonikoez gain, museoarenizaera bera aldatu dute nabarmen;bilduma etnografikoan oinarritutakozentroa zena «gaur egungo gizartearengakoak hobeto ulertzenlagunduko duen museoa» baita orain,bere buruaren «berrasmatze» horretan.Asmoa erakargarria da inondik ere,gurean ez baita non begiraturik horrelakorikaurkitzeko, baina orain datorkiemuseoko arduradunei erronkarik handiena,eta politena: edukiz hornitzea.Bidea eginez emango du San Telmoberriak bere ekarpenaren neurria.Hitz besteAnjel Lertxundi2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 7Iritzia ‹ HarianBizkarra emandagandeko teleberriak informazio interesgarri bat emanI zuen, musikak gaixo zaharren emozioetan izan lezakeeneraginaz. Erreportajea txukun zegoen, eta hainbat testigantzabiltzeaz gainera, musika klasikoko talde batenirudiak eta adituenak eskaini zituen. Beste datu aipagarribat: erreportajeak dezente iraun zuen, halako gaiek informatiboetandirauten baino dezentez gehiago.Gustura ikusi nuen.Bat-batean, ordea, ohartu nintzen erreportajeko gaixoguztiak bizkarra emanda zeudela. Ez niela aurpegirik ikusi.Musikariak, zaintzaileak eta adituak bekoz beko ikusi nituen,baina zahar gaixotuak, ez. Nola ba zahardadea etadekadentzia erakutsi, egongelan bapo afaltzen ari den gizarteari?Baliteke zahar etxe hark protokoloren bat izatea zaharrenintimitatea zaintzeko, baina mamia zeukan metaforak:kamerak —guk— ez ditugu aurrez aurre nahi. Izatekotanere, bizkarra emanda.Bizkarra emanda, guri, gizarteari, bizitzari.r ZaldieroaZaintzaileauela 50 urte ezkondu zirenean,senarrarekin bateraD zahartuko zela irudikatzenLarrepetitCastillo SuarezJende askokgaldetzen diosenarragatik,baina askoz eregutxiago diragaldetzeraausartu direnakzer moduzdagoen berazuen. Inondik ere ez zuen pentsatzen,ordea, bere senarrarendakoezezagun bihurtuko zela, eta ezzuela aukerarik izango hitzenbidez komunikatzeko. Izan ere,bizitza goitik behera aldatuzitzaion senarrari hitzak ezpainetaraetorri ez, medikutara eraman,eta buruko gaitz degeneratibo batdiagnostikatu ziotenean. Orduraarte gizon neurriduna eta hitzgutxikoa zena, oroitzapenak galtzenhasi zen, baina, aldi berean,txeratsu eta amultsu bilakatu zen.Eskutik heltzen zion maiz eta zeinenpolita zauden esaten zionedozeinen aurrean, emaztealotsagorrituz. Gero eta maiteminduagozegoela sentitzen zuen,parean zuena gero eta ezezagunaizanagatik.Hasieran, haserretu egiten zengauzekin ez zenean akordatzeneta hamaika ariketa egiterabehartzen zuen ahaztutakoaberreskura zezan, Alferrik. Senarrainoiz ez zela lehen bezalakoa izangojabetu zenean harekin toki guztietarajoaten hasi zen. Jaka berriajanzten zion kalera ateratzen zirenaldiro arropa aldatzeagatik haserretzenzen arren. Beti saiatzen dadotore egon dadin, nahiz eta etxetikateratzeko asmorik izan ez.Negarrez pasatu zuen arratsaldeosoa haien betiko ohea kendueta ohe egokitu bat jarri behar izanziotenean. Berak ohe txiki bateanegiten du lo harrezkero, haren ondoan.Ez du pentsatu egin nahi ereegunen batean ezin izango duelaberak bakarrik senarraz arduratu.Badaki gaixo batzuk oldarkor jartzendirela denborarekin, baina ezdu egoitza batera eraman nahiinondik ere. Berak zaindu nahi lukeazken hatseraino.Jende askok galdetzen dio senarragatik,baina askoz ere gutxiagodira galdetzera ausartu direnakzer moduz dagoen bera; zer denbat-batean zahartzea, nekatutasentitzea. Zer den gaixo bati lotuaegotea gau eta egun. Zer den zeureburuaz ahaztea. Baina ez diobere buruari ametitzen gauza horieiburuz pentsatzea.uZuzendariariBERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 1.400 karaktere—espazioak barne— baino luzeago izan behar, eta BERRIAk moztekoeskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herriaadierazita: Berria, Martin Ugalde Kultur Parkea, 20140 Andoain. EskutitzakInternet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.Donostiako aquariumaeta hizkuntzakEuskal Herriko eta are Euskadikomuseoen artean DonostiakoAquariuma ez da hain segurokerrena dagoena euskarariematen zaion tratamenduarenaldetik. Testu guztiak daudeeuskaraz, gaztelaniaz, frantsesezeta ingelesez. Esate baterakoIruñeko Baluarten Titanicerakusketa ikusi nuen, eta eznuen nire hizkuntzarik ikusi etahango langileen artean entzunere. Baina Donostia Euskal Hiriada propagandak dioenez,eta ikuspegi horretatik, Donostiakoaquariumeko hizkuntzaalderdia ez dago espero zitekeenmailan. Batetik, idazkunetanakatsak daude: «Merkataluntzia»,«merkataritza ontzia»beharrean; «arean bizia»,«harean bizia» beharrean,«behei arraina», «behi arraina»beharrean; eta itzulpenetanordain bitxiak irakurtzendira, esaterako, «muy antigua»,«aspaldi handikoa» edo:normalena eta egokiena osoaspaldikoa edo oso antzinakoaedo gisakoren bat denean, lehenirakurraldian gogoan hartunuenez; ziur irakurketa pausatubatek desegokitasun gehiagonabarmenduko lituzkeela. Horretazgain, idazkun batzuetanaskoz errazagoa da gaztelaniazirakurtzea euskaraz baino.Aquariuma berritua dago, etatestu aldetik ere berrikuntzabehar du, euskarak Euskal Hiriandagokion maila izan dezan.Euskaldun arruntok zabarrakgara horrelako kontuetandenok dakizkigun hainbat arrazoihistoriko-politiko-kulturaltarteko. Donostiako aquariumakkexa gehiago jaso zaingelditu beharrean, aurreratuegin beharko luke eta etsenplueman. Eskertuko genuke.Pako Sudupe.

8 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian › Euskal HerriaG EpeakGizon bat botoa ematen, Ezkio-Itsason, 2007ko udal eta foru hauteskundeetan. GOIERRIKO HITZAUdal eta foru bozetarakobideari hasiera eman dioteMaiatzaren 22ko bozetara deitzeko dekretuaonartu zuen ostiralean EspainiakoGobernuak, eta gaurtik da indarreanApirilaren 7rako ordezkaririk izendatu ezduten alderdiek ezingo dute parte hartuJon OlanoMaiatzaren 22an Hego Euskal Herrianegingo diren udal eta foruhauteskundeetarako deia eginzuen iragan ostiralean EspainiakoGobernuko Ministroen Kontseiluak,eta gaur sartu da indarreandeialdi hori. Espainiako legediarenarabera, maiatzekolaugarren igandea baino 55 egunlehenago deitu behar dituzte udaleta foru bozak. Epe eta fase ugarikoaizango da hauteskunde egunerakobidea.Alderdiek apirilaren 7a bainolehen aurkeztu beharko dituzte,Hauteskunde Batzorde Zentraleaneta probintzialetan, ordezkariorokorrak eta probintziakoak.Horrekin batera, hilaren 8anamaituko da alderdiek administrariorokor bat izendatzeko epea.Gainera, hautagai zerrenda bakoitzekoadministrari bat izendatubehar dute alderdiek, hilaren18a baino lehen. Pauso horiekguztiak derrigorrezkoak dira alderdientzat,ondoren zerrendakaurkeztu eta hauteskundeetanparte hartu nahi badute.Apirilaren 18a da, hain zuzen,zerrendak aurkezteko muga. Bestalde,hauteskunde koalizioa osatunahi duten alderdiek apirilaren9a baino lehenago jakinarazibehar diote asmo hori EskualdekoHauteskunde Batzordeari.Ofizialki, maiatzaren 6an hasikodute alderdiek hauteskundekanpaina. Ordura arte, HauteskundeBatzorde Zentralak debekatuegin ditu propaganda politikorakohainbat ekimen; esaterako,erakunde publikoek eginikoinaugurazio ekitaldiak.Erraklamaziorik ezean, ekainaren11n eratuko dituzte udalakhautetsi berriekin. Erreklamaziorikjartzen bada, ordea, uztailaren1era atzera daiteke udaleneratze data. Aldundiak ekainaren18tik eta 23ra bitartean osatukodituzte —uztailaren 8tik 13rabitartean, errekurtsorik jarribada—.pMartxoaren 29tik apirilaren6ra: Ordezkari orokorren etaprobintzialen izendapena HauteskundeBatzorde Zentraleaneta probintzialetan.pMartxoaren 29tik apirilaren8ra: Administrari orokorrenizendapena.pApirilaren 13tik 18ra: Hautagaizerrenda bakoitzaen administrarienizendapena.pMartxoaren 29tik apirilaren8ra: Hauteskunde koalizioenberri ematea Eskualdeko HauteskundeBatzordean.pApirilaren 13tik 18ra: Hautagaizerrenden aurkezpena.pMaiatzaren 6tik 20ra: Hauteskundekanpaina.pMaiatzaren 22a: Hauteskundeeguna.pMaiatzaren 25etik 29ra: Erreklamazioenaurkezpena.pEkainaren 11: Udalen eratzea,erreklamaziorik ez bada. Erreklamaziorenbat jarri bada, uztailaren1ean.pEkainaren 18tik 23ra: Diputazioeneratzea. Errekurtsoren batjarri bada, uztailaren 8tik 13ra.Ekainaren 15ean, NafarroanNafarroako Gobernuak, atzo,maiatzaren 22rako Parlamenturakoforu hauteskundeetara deitzekoforu dekretua onartu zuen.Gobernuak dekretu horretan zehaztudu bederatzigarren legealdikoParlamentua ekainaren15ean osatuko dutela, hauteskundeakizan eta 23 egun beranduago,hain zuzen. Miguel Sanz Nafarroakolehendakariak aipatuzuen ekainaren 15eko datak «konnotaziodemokratikoa» duela,1977ko egun berean, Francorendiktadura osteko lehen hauteskundeakizan zirelako Espainian.Era berean, exekutiboak Nafarroako348 kontzejutan hauteskundeakdeitzeko foru dekretuaonartu zuen atzo. Sanzen arabera,50 biztanletik beherako 160kontzejutan presidentea aukeratukoda, eta 50 biztanletik gorakobeste 188 kontzejutan, batzordetakopresidentea eta kideak aukeratukodira.Nafarroako formula Euskal Herrira zabaldu nahi du EAkAraba Bai, Alternatibaeta independenteekinharremanetan daudelabaieztatu duPello UrizarrekErredakzioaLarunbatean EAk eta HerritarronGaraia agiriaren sinatzaileekhurrengo hauteskundeei begiraeskaintza politiko berria aurkeztuzuten, eta proiektu horiAraba, Bizkai eta Gipuzkoara zabaldunahi dute orain, EAko idazkarinagusi Pello Urizarrek esanduenez. Urizarrek Herri Irratianadierazi du Nafarroatik EuskalHerrira jauzi egingo duen subjektupolitikoa gauzatzeko harremanetandaudela Alternatiba, ArabaBai eta independienteekin. Azpimarratuduenez, ezkerrekoindar abertzaleen arteko indarbilketaren alde lanean ari da berealderdia, eta bide horretan ezdute «betorik» onartuko.Azken egunotan hainbat hedabidekzabaldu dute maiatzekohauteskundeei begira EAk,Alternatibak eta ezker abertzaleakkoalizioa eratuko dutela, etabere izena Bildu izango dela. Urizarrekukatu egin du hiru alderdienartean koalizio akordioriklortu denik, eta esan du ezkerabertzaleak «marka propioarekin»aurkeztu beharko lukeelahauteskundeeetara, alegia Sorturekin.Nafarroa Baiko eledun PatxiZabaletak begi onez jaso du EAketa Herritarron Garaiak aurkeztuduten eskaintza politikoa.«Erabat zilegi» dela eta hauteskundeetaraelkarrekin aurkeztekoeskubide osoa dutela azpimarratudu. Koalizio berriak «trabarik»gabe lan egitea espero duelaesan du Zabaletak. Nolanahi ere,erantsi du NaBairen hauteskundeetakoetsaia UPN dela, eta ziurda Nafarroako aldaketa politikoaNaBairen emaitzen araberakoaizango dela.Txelui Moreno ezker abertzalearenordezkariarentzat «oso interesgarria»da Nafarroan indar ezkertiar,aurrerakoi, abertzale etaeuskaltzaleen metaketaren aldeegiten ari den lana. Nolanahi ere,orain ezker abertzalearen lehetasunalegeztatzea dela esan du Morenok,eta ez hauteskundeei begira«A, B edo Z planak» prestatzea.Gorenaren bilera, biharEspainiako Auzitegi Goreneko61eko areto borezia bihar bildukoda Sortu ez erregistratzeari buruzkoepaia idazteko. Lehenengoasteazkenean jakinarazi zuenezezkoaren aldeko erabakia. Bederatziepailek Fiskaltza eta Estatuarenabokatuaren tesiekin bategin zuten, eta zazpik, kontra. Hiruk,gainera, boto partikularraidazteko asmoa agertu zuten.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 9Euskal Herria ‹ HarianErkizia, Etxeberria eta Legorburu, Oiartzunen eginiko ekitaldi batean, herenegun. JUAN HERRERO / EFEETAren agiriak prozesua«sendotzen» duela dioezker abertzaleakMorenoren arabera, Madrilek ez du meniaegiaztatu nahi «indarkeria bakarra harenadela agerian geratuko litzatekeelako»Agiriari buruzko «interpretaziorik ez»egiteko eskatu du Patxi LopezekJokin Sagarzazu«Konponbide prozesuan aurreraegiteko oinarriak sendotu» dituETAk, herenegun kaleratutakoagiriaren bitartez. Hala uste duezker abertzaleak. Komunikabideeiigorritako ohar batean adieraziduenez, «heldutasun politikonabarmena eta ardura handia»erakutsi du ETAk, urtarrilaren10ean ezagutarazitako konpromisoakberretsi eta horietan sakonduduelako. Aldiz, Espainiako etaFrantziako estatuen jarrera salatudu. «Su-etena batzorde ofizialbatek egiazta dezan Espainiakoeta Frantziako estatuek duten borondatefalta ikusirik, ETAk beredisposizio eta borondatea azaldudu egiaztatzea hirugarren batzuenesku gera dadin, modu horretaraerakundeak jada harturikoerabakiak eraginkortzeko xedearekin.Gure iritziz, borondatehorrek frogatzen du zalantzan jarezin daitekeen konpromisoa duelaETAk konponbide politiko etademokratiko prozesuan aurreraegiteko», azaldu du ezker abertzaleak.Gara egunkarian herenegunG ETAren agiriaGara egunkariak herenegun kaleratutakoagiriaren pasarte batzuk:pBi bloke. «Bi bloke ageri diraEuskal Herriko eszenatoki politikoan.Askatasun agertoki batireki nahi dugunok batetik, etainposizioari eta blokeoari eutsinahi diotenak, bestetik. Gatazkarenbehin betiko konponbideanprozesu demokratikoa ibilinahi dugunon eta sortu den aukeraerrepresioaren eta ezetzarengiltzarrapoz itxi nahi dutenenarteko konfrontazioa etaborroka baita une honetakoezaugarri nagusienetako bat».pPosizioak egokitu. «Egoerakkaleratutako agirian, prozesu demokratikoansakontzeko konpromisoaagertu du ETAk, eta indarreanden su-etena egiaztatzeko«mekanismo informal» bat onartzekoprest azaldu da.Alderdi politiko ia guztiekerantzun diote erakunde armatuarenagiriari. Ezker abertzaleaketa EAk agiriaren irakurketabaikorra egin dute. Pello UrizarEAko idazkari nagusiaren hitzetan,su-etena egiaztatzeko proposamenariEspainiako eta Frantziakoestatuek jarritako «betoa»gainditzeko asmoa agertu duETAk. Txelui Moreno ezker abertzalekokideak, berriz, erakundearmatuaren «konpromiso berriak»nabarmendu ditu, eta EspainiakoGobernuaren jarrera salatudu. «Madrilek ez du su-etenaegiaztatu nahi horrek agerianutziko lukeelako indarkeria bakarraharena dela».Gainontzeko alderdiek adierazidute erakunde armatuaren aldetikespero duten mezu bakarrabehin betiko amaierarena dela.Hala, Ramon Jauregi EspainiakoGobernuko Presidentetza ministroakadierazi du berak ez duelaulertzen «egiaztatze informalak»zer esan nahi duen; hala ere, nabarmendudu su-etenean sakontzeamezu «garrantzitsua» dela.«Garrantzitsua da jakitea ETAkez duela atentatuak egiteko asmorik.Egungo garaiaren erakusleda hori».Jauregiren adierazpen horiek«adierazgarriak» direla esan duezker abertzaleak bere oharrean.«Estatuari ere gero eta zailagozaio errealitatea ezkutatzea etablokeoaren lubakian jarraitzea»,adierazi du.Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzakolehendakaria Jauregi bainozuhurrago azaldu da, eta dei egindu agiriari buruzko interpretaziorikez egiteko, hori eginda«ezker abertzalearen aldeko kanpaina»egiten dela iritzita. Ildoberetik mintzatu da Iñigo UrkulluEAJren EBBko presidentea,eta ETAri leporatu dio «bazterraknahastea». Antonio BasagoitiEAEko PPren presidenteak,berriz, jeltzaleei eskatu die «ETArenaurkako borrokan gehiagokonprometitzeko». «Gaitzespenetikborrokara pasa behar dira»,esan du. Alberto Catalan NafarroakoGobernuko eledunarentzatere ETAren agiriak ez du«ezer berririk» esaten, eta JonAbril Aralarreko koordinatzaileordeakadierazi du «alde bakarrekoerabakirik ez dagoenez» ETAk«entzungor» egin diola «gizarteaketa Gernikako sinatzaileekeskatutakoari».Nazioarteko taldeaBerri agentziek zabaldu dutenez,Brian Currin abokatu hegoafrikarraksortutako NazioartekoHarreman Taldea datozen egunotanbilduko da, Euskal Herritikkanpo, eta azken asteotako gertaerakaztertuko ditu. Bilera horrenostean Euskal Herrian izangoda.eragile guztien posizioak egokitzeabehartu du, are eta ageriagoETAren ekimenaren bultzadaz.Eta, hain da nabarmenaeuskal jendartearen gehiengoarennahia, eta hain bidegabeaestatuen jarrera, Frantzia etaEspainiarekin bat egiten dutenenartean ere badela gobernuonjarrerarekiko zalantzaagertu duenik».pNazioartea. «Egoera honetannazioartearen parte-hartzeaere eztabaidagai bilakatu zaigu.Are eta gehiago NazioartekoHarreman Taldeak konponbidearenoholtza gainera igo denean.Beren lubakia ezetzeaneraiki dutenek ez dute halakorenbeharrik ikusten. Euskal jendarteaadin-nagusikoa deladiote, lotsatu gabe, jendarte horriberari bere etorkizuna erabakitzekohitza ukatzen diotenaparatu errepresiboen tutoretzaezartzen dioten bitartean[...] Hortaz, adierazgarria da ereETAren su-eten orokor etairaunkorra nazioarteko komunitateakegiaztatzeko aukera Espainiaeta Frantziako gobernuekonartu ez izana. Ez dutehalakorik nahi. Hipokresia etatoxikazioen gainetik, nazioarteanere ageri-agerian gelditukobailitzateke egun Euskal Herriandagoen biolentzia bakarraestatuok eragindakoa dela, hi-BideansakonduzAnalisiaPello UrzelaiHainbat eragilek gutxietsibadute ere, ETAk azkenagirian eman duenpausoak garrantzia du egungo fasean.Funtsean, ETAk atea irekidio nazioarteko egiaztatze batzordeari.Osatzen bada, laneanhas daiteke luze gabe. Informalaizango da Espainia eta Frantziakogobernuen aitortza ez duelako(oraingoz), baina ez garrantziaedo seriotasun faltagatik. Nazioartemailako egiaztatze batzordebat osatzea oso pauso garrantzitsuaizango da. Sinesgarritasungehiago emango dio ETAren suetenarieta, oro har, ezker abertzalearenapustuari.Azken batean, egiaztatze batzordeariatea irekitzeko pausoarekin,ETAk sakondu egin dualde bakarrez hasitako bidea. Espainiaeta Frantziako gobernuekjarrera aldatzearen zain egongabe, bidean aurrera egin nahiduela argi utzi du, bakebidea bururainoegiteko borondatea erakutsiz.Espainiako Gobernuaren etaalderdi nagusien jarrera ikusirik,nazioarteko egiaztatze batzordebat osatzea —nahiz eta gobernuenaitortzarik gabe izan— prozesuaazkartzeko formula eraginkorbat izango da, baita estatuakbehartzeko bestelako urratsakegitea ere. Logikak dio, gainera,ETAk batzordea onartzeko prestasunaagertu badu sortze bideanegon daitekeelako dela. Ea argitzenduen Nazioarteko HarremanTaldearen hurrengo bisitak.leotan ikusi izan denez. EuskalHerrian biolentziak ukazio, eskubideurraketorturaren deiturakhartzen dituela».pETAren konpromisoak. «Urtarrilaren10ean argitara emanzen agirian zabaldutako erabakianberresten da ETA.Espainia eta Frantziako gobernuekgure eskaintza onartuez izana deitoratzen dugu.Frantzia eta Espainiako gobernuenaitortza ofizialik ez izanarren, ETA prest dago egiaztatzemekanismo informal batonartzeko.ETAk uste du egingarria delaeta nazioarteko egiaztatze batzordeasortu daitekeela».

10 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian › Euskal HerriaEuskal Herrian553 torturasalaketa izan dira2002tik, etaEspainian, 6.235Iruñean izandakoforoak ondorioztatu duinkomunikazioaindargabetzea lortubehar dela denen arteanTorturak eragozteko neurrien gabeziaberretsi zuen CPTk, 2007ko bisitanEuropako erakundeaktorturaren aurkakoadierazpen ofizialaegiteko eskatu dioEspainiako GobernuariKoldo AldabeJoxerra Senar IruñeaAzken egunetan pil-pilean egonda torturaren auzia Nafarroan.Ostiraletik larunbatera, EstebanMuruetagoiena torturaren aurkakolehen foroa izan zen, eta, herenegun,manifestazioa. Atzo,Parlamentu aurrean foroko antolatzaileekbalantzea egin zuten,eta gogora ekarri zuten 2002tikEuskal Herrian 553 salaketa izandirela eta Espainian 6.235. «Datuekargi erakusten dute praktikahori sistematikoa dela estatu osoan,nahiz eta gure herrian zenbakiaklarriagoak izan», aipatuzuen Fran Balda Amnistiaren AldekoMugimenduko kideak.Nazioarteko erakundeek ohartaraztenduten legez, Baldak aipatudu inkomunikazioak ahalbidetzenduela tortura eta «isiltasunarenaldeko ituna» dagoela. Katehorretan jende askok parte hartzenduela ere salatu du: «Politikariekagindu, poliziek men egin,auzitegietako medikuek eta ofiziozkoabokatuek legezkotasunaeman deklarazioei, epaileak salaketeiez entzunarena egin eta komunikabideekisildu edo justifikatuegiten dute», Baldaren arabera.Mobilizazioen bidez, inkomunikazioaindargabetzearen lan egitekoeskatu du foroak, eta TorturarenAurkako Taldeak torturariaurre hartzeko emandako gomendioakezartzearen alde.Jendetsua izan zen torturaren aurka igandean Iruñean egin zen manifestazioa. BERRIATorturak eta tratu txarrak eragoztekohainbat neurri hartzekoexijitu dio Europako KontseilukoCPT Torturaren PrebentziorakoBatzordeak Espainiako Estatuari,baina Espainiako Gobernuakez ditu beteko. Horixe, hitz gutxitan,ostiral honetan erakunde horrekargitara eman duen txostenarenlaburpena.2007ko irail-urrian CPTko ordezkariekEspainiara eta EuskalHerrira egindako bisitaren ondorenidatzitako informearen etaaholku eta eskakizunen agiria datxostenaren zati bat. Bestea, berriz,Espainiako Gobernuakemandako erantzuna. Informearenargitarapenaren atzerapenaEspainiako Gobernuak eragindu, hark baimena eman arteCPTk ezin baitzuen publikatu.Informeak zuzenean jotzen dutorturak eragozteko EspainiakoEstatuan dauden gabezietara, etaare, salatu ere egiten du CPTk EspainiakoEstatura dagoeneko hamaikabisita egin dituen arren,urteotan emandako aholkugehienek bete gabe dirautela.Hainbat dira aholkuak, baina nagusiakhauek: inkomunikazioerrejimenaren ingurukoak etatortura salaketak ikertzekoak.Lehenari dagokionez, CPTkdio egungo inkomunikazio errejimenakez duela funtsezko aldaketarikizan 1991n indarrean zegoenarekiko.Errejimen hori zeharoaldatuko luketen neurriak hartzekoexijitu du CPTk, 2009ko azaroantorturaren aurkako NBErengomendioek ziotenaren bidetik,bidenabar esanda. EspainiakoGobernuaren erantzuna antzekoaizan da bi kasuetan; inkomunikazioa«funtsezko tresna» dela,«salbuespen kasuetan» erabiltzendela eta ezein herritan baino«berme handiagoak» dituela.Era berean, tortura salaketakez direla ikertzen ohartarazi duinformeak, eta exijitu ere baiCPTko ordezkaritzak bisitatu zituenhainbat euskal herritarrentortura salaketak iker daitezen.2007ko martxoaren 28tik apirilaren1era Guardia Zibilak atxilotutako11 euskal herritarretik zortzibisitatu zituen ordezkaritzak, etadenek torturen eta tratu txarrenlekukotasunak eman zizkioten.Espainiako Gobernuaren erantzunaklerro gutxi ditu; «tratu zuzenaeta egokia» jaso ei zuten.Ikerketarik ez du aipatzen.Atxilotzean poliziekMikel Oroz zaurituzutela dio AAMkDMartxoaren 10ean, Frantziaiparraldean poliziek,Mikel Oroz, Alejandro Zobaran,Ivan Saez de Jauregi eta UrkoLabaka atxilotu zituzten. AmnistiarenAldeko Mugimenduakohar bidez jakinarazi du atxilotzekoorduan poliziak gainerabota zitzaizkiola Orozi, eta leihobaten aurka bota zutela. Odolasko isuri zuen beso batetik.Ospitalera igortzeko eskatuzien behin eta berriz. Lau ordura,polizia etxeko medikuak artatuzuen, eta bederatzi puntujarri zizkion. Orozek esan zionzauriak puntu gehiago behar zituela.Behin espetxean, hangomedikua harrituta agertu zenospitalera nola zuten bidali.Harago ere badoa informea, bisitarenondotik ere tratu txarreneta torturen salaketen berri izanduela baitio. Eta Igor Portureneta Mattin Sarasolaren kasuak aipatzenditu, haien kasuen berrizehatz emateko exijituz. EspainiarGobernuak orduko bertsioofiziala errepikatzen du, torturahaien gaineko epaiketan hankazgora geratu zen berbera.2007ko bisitan ere torturak eragoztekoneurrien gabezia berretsita,CPTk Espainiako Gobernuariexijitu dio adierazpen ofizialbat egin dezan torturak etatratu txarrak inolaz ere ez dituelaonartuko esanez, mezua segurtasunindarretako funtzionario ororenganairits dadin. Gobernuakez dio baiezkorik eman eskakizunari.Aitzitik, giza eskubideenaurkako funtzionarioen urraketak«erabat salbuespenezkoak»direla dio, baina jokabide hori «jazarriaeta zigortua» dela.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 11Euskal Herria ‹ HarianEpaileak adingabeei ezarritako zigorrakbetearazteko, Txema Finez zentroa inauguratudute Aramaion. Hamar gazterentzako etahemeretzi langilerentzako tokia du.Mendi arteanhasten dagizarteratzeaJon Rejado AramaioHemen sartzen zarenegunean zure irteeraprestatzen hastenzara». Esaldi horrekinegingo dute topo Txema FinezGazteen Justiziako Heziketa Zentroraheltzen diren adingabeek,oraindik ere idatzita ez dagoenarren. Hain zuzen ere, atzo bertaninauguratu zuen zentroa IdoiaMendia Eusko Jaurlaritzako Justiziasailburuak, epaileek adingabeeiezarritako barneratze zigorrakbete ditzaten.«Ez da batere erraza toki hauaurkitzea», aitortu zuen Mendiakinaugurazio ekitaldian. Hain zuzenere, barneratze zigorra betebehar duten adingabeen gizarteratzeahelburu duen zentro horiEguzkierripa mendiaren hegaleankokatuta dago, Aramaion(Araba). Ez da lehen aldia halakozentro bat bertan dagoena, 2008raarte Mendixola zentroa bertanegon baitzen. Ordea, zentro horiguztiz zaharberritu, inguruko azpiegiturakegokitu, eta berriroireki dute.Hamar adingaberentzako tokiadu zentroak, baina ez dituzteeguneko 24 orduak bertan emango.Hau da, Txema Finez zentroraheltzen diren adingabeek zentrotikateratzeko aukera izangodute, ikasi edo bestelako ekimenetanparte hartzeko; betiere,epaileak ezarritako baldintzenarabera. Gizarteratze prozesuaklaguntzeko hemeretzi langileizango dira, eta horiek egingodute adingabeen jarraipena.«Zentro honetara ekarriko dituztenjokabideetan eragitea dahelburua, ateratzen direneanakats horiek errepika ez ditzaten»,azaldu du Patxi Lopezek,Gazteen Justiziako Zerbitzuenburuak. Horretarako, kontratuzehatz bat sinatuko dute adingabebakoitzarekin, eta hartzen direnerabakien erabilgarritasunaeta bilakaera aztertuko dutelaazaldu du, betiere familiarekin elkarlanean.Txema Finez zentroa, kanpotik ikusita. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESSNegutegia eta tailerra7.600 metro koadroko lur sail bateandago zentroa, zaharberritutakoXVIII. mendeko baserri batean.1.157 metro koadro erabilgarriditu eraikinak, eta bertan daudesukaldea, jangela, ikasgela, egongela,negutegia, tailerra eta gimnasioa.Adingabeentzako ziegaklangileen solairu berean daude, bialdetan banatuta. Guztira ia 2,9milioi euro eman ziren zentroarenzaharberritze lanak egitekoeta Aramaioko eraikin horrek aspaldihasi zuen bideari jarraituzbeste aro bat hasteko.Garai bateko Mendixola zentroakokerreko bilakaera izanzuela gogorarazi du Asier AgirreAramaioko alkateak. MendixolaG Zenbakia115pAdingabeentzako zentroetakolekuak EAEn. Txema Finezzentroa martxan jartzen denean,epaileak zigortutako 115adingaberentzako lekua izangoda EAEn. Zumarragako zentroada handiena, 39 adingaberentzakotokia baitu. Landako zentroan16 daude, Gasteizen 17,Aramaion 10, Donostian 10, Ortuellan7, Muskizen 6, Bilbon 6eta Portugaleten 6.izeneko zentroa Arabako Aldundiarenardurapean egon zen1994ra arte. Orduan herriaren etazentroaren artean harremana zegoelanabarmendu du Agirrek.«Zerbitzu egokia ematen zuen,eta herria ere inplikatzen zen».Noizean behin arazoak egonarren, zentroko adingabeak kiroldegirajolastera joaten ziren, etaAramaioko gazteekin harremanazuten.Zentroa Eusko JaurlaritzakoJustizia Sailaren ardurapean geldituzenean, 1995ean, orduko harremanaeten, eta tentsioak hasiziren. «Espetxe moduan hasi zenfuntzionatzen, eta dena aldatuzen». 2008. urtera arte egon zenirekita zentroa. Orduan hustu zuteneraikina, zaharberritzeko.Bizitzeko baimenik gabeZentroko hezitzaileak eta profesionalakgaur bertan hasiko diralanean, baina oraindik argitzekodago bertan lotan gelditzekoaukera izango ote duten ala ez.Atzo bizitzeko baimenik gabezeuden oraindik. Gaur bertan bildukoda Aramaioko UdalekoHirigintza Batzordea baimenaemango dioten edo ez zehazteko.«Arazorik ez badago, onartukoda, baina teknikariek arazorenbat ikusten badute, atzeratuegingo da azken baimena», azaldudu Agirrek.Mendixola zentroaren zaharberritzelanek eztabaida sortu zuten.Alde batetik, zentroaren itxiturakaraudiak zehaztutakogehienezko neurria gainditzenzuela salatu zuen udalak. Horrezgain, bertara joateko errepidearensaihesbide bat eskatu zuten,zentrora joateko errepidea herrikoplazatik igarotzen baitzen. Hasierabateko ezetzaren ostean,zentroko langile, polizia eta adingabeakbertara eramaten dituztenibilgailuentzat saihesbide bategin zen. Ordea, zentro berriamartxan jartzen den arte ezingoda jakin adostutakoa beteko oteden ala ez.Etorkinen botoa emateko eskubidearen aldeko aldarria600 bat lagunek hartuzuten parte herenegunPasaia eta Donostiaarteko arrazakeriarenaurkako martxanErredakzioa Donostia«Eskubide politikorik gabe ezdago gizarteratzerik». Etorkinenbozkatzeko eskubidea aldarrikatuzuten herenegun ehunka lagunek,arrazakeriaren aurka, urteroPasaiako Trintxerpe auzoa (Gipuzkoa)eta Donostia artean eginohi den martxan. Hauteskundeeguna irudikatuz, bozketa bategin zuten amaieran. Etorkinekparte hartu ahal izan zuten bozketabat.Aurten, 54 elkartek babestu dutemartxa, iaz baino zortzi gehiagok.Euria egin arren, 600 bat lagunekhartu zuten parte martxan.Udal eta foru hauteskundeakgertu egonik, gogorarazi zutenEspainiako Konstituzioko 13.2 artikuluakbotoa emateko eta aukeratuakizateko eskubidea aitortzendiela etorkinei, betiere haiensorterriko herrialdearekin elkarrekikotasunakordio bat sinatutabadago. «Azken baldintza horikentzea eskatzen dugu, baztertzaileaeta bidegabea baita. Izanere, ez zaizkie eskubide politikoberdinak aitortzen etorkin guztiei».Datozen hauteskundeetarakohalako hamar akordio daudesinatuta: Bolivia, Txile, Kolonbia,Ekuador, Paraguai, Peru, Islandia,Norvegia, Cabo Verde eta ZeelandaBerriarekin, hain zuzen.Nabarmendu zuten, gainera,kasu askotan etorkinen sorterrihorietan ez dela «hauteskundedemokratikorik» egiten. «Hemenbozkatu ezin ahal izatea zigor bikoitzada haientzat, beraz».Hala, martxaren antolatzaileekbeharrezkoa ikusten dute legeaaldatzea. «Hemen bizitzeanahikoa izan beharko luke. Izanere, bizilekua da herritartasunarenoinarria, gure ustez».Herenegun arrazakeriaren aurka egindako martxa. SOS ARRAZAKERIA

12 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian › Euskal HerriaOsakidetzaren webguneakmedikuaren eta gaixoarenharremana indartuko duApirilaren 4an jarrikodute martxan, eta,Bengoak dioenez,«gaixo aktiboak»laguntzeko izango daErredakzioa GasteizWebgunearen bitartez, Osakidetzarenhelburua da medikuen etagaixoen aurrez aurreko harremanaposible ez denean gaitzenjarraipena egiteko bidea errazteaeta gaixoak «aktiboak» izatea.Atari berria hurrengo astelehenean,apirilaren 4an, jarrikodute martxan. Arratsaldeko lauretan.Eusko Jaurlaritzako OsasunSailak gaur egun dituen hiruwebguneak batu egingo dituwebgune berriak —hau da,Osasun Saila, Osakidetza etaOsanet—, eta, gainera, bestehiru eremutara igarotzekohiru sarbide izango ditu: gaixoentzakoatala, osasun langileentzakoatala eta osasun administrazioarekinharremana dutenenpresentzako hirugarren atalbat.Webgune berriak aukeraemango dio gaixoari orduaeskatzeko familiako medikuarekin,baita harekin harremanetanjartzeko ere. Oraindik ez,baina, Rafael Bengoa Osasunsailburuak jakinarazi duenez,urtebete barrurako edo, espezialistarentzarekinordua eskatzekoaukera ere emango du, betiereetxeko medikuaren oniritziarekin.Bengoak, atzo, webguneberriaren aurkezpenean, azalduzuenez, «gaixo oso aktiboak» izateadu helburu atariak, baita gaitzapartekatzen duten pertsonenharremanak indartzeko forobihurtzea ere.Administrazioko tramiteeiburuzko informazioa jasotzekoaukera emango du, hala nolakexak eta erreklamazioak aurkeztekoeta itxaron zerrendakkontsultatzeko.Bengoak adierazi zuen OsasunSailak «osasun digitaleko estrategia»duela, baina horrek ez dituelafamiliako medikuak ordezkatuko.Txagorritxu ospitalea, Gasteizen. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESSHirutik bik gutxideritzo osasungintzapublikoko inbertsioariArabako, Bizkaikoeta Gipuzkoako herritargehienek uste duteosasungintzaren aldekohitzarmena behar delaErredakzioa BilboAraba, Bizkai eta Gipuzkoakohiru biztanletik bik pentsatzendute osasungintza publikokoinbertsioa ez dela «inondik erenahikoa», eta, gehiengoaren iritziz,osasun pribatuak bainogarapen okerragoa izan du azkenurteotan. Nolanahi ere, gehienekuste dute sistema bideragarriaizango dela etorkizunean, eta%14k bakarrik kontratatukoluke aseguru pribatu bat osasungintzapublikoak hobera egingoez balu.CCOO sindikatuak egin duenikerketa baten ondorioetakobatzuk dira horiek. Oro har, hiruherrialdeetako biztanleen iritziz,«osasun sistema ona» dute, nahizeta azken hogei urteotan ez duenarlo pribatuak adina aurreraegin. Inkestan parte hartu dutenenarabera, etorkizunean ereosasungintza pribatua baino okerragogaratuko da publikoa,baina herritarren erdiek ez luketeaseguru pribatua kontratatuko.% 14k badute dagoeneko asegurupribatua, eta beste %14kkontratatuko luke osasungintzapublikoak hobera egingo ez balu.%97, berriz, «osasungintzakohitzarmen handi» baten alde leudeke.Txostenaren arabera, Arabako,Bizkaiko eta Gipuzkoako biztanleenosasunak hobera egin duazkeneko urteetan, «baina horilortzeko kostua gero eta handiagoada». CCOOren iritziz, Osakidetzak«sistema berriz diseinatu»beharra dago, eta gizarte zerbitzuetanere «inbertsio handiak»egin beharrak daude. Sindikatuakkezkagarritzat jo ditu Osakidetzako«murrizketak egin izanaeta inbertsioak jaistea». Adierazidu inbertsioa %0,65 gutxitu dela2010. urtetik.Langile gehiagoEzker Batuak Osakidetzako pertsonalaindartzeko eta funtzionarioakkontratatzea galaraztenduen neurria kentzeko eskatu dioJaurlaritzari. Mikel Aranaren iritziz,«agerikoa da osasun publikoaneskaera igo egin dela», eta, ondorioz,herritarrei harrera egitendieten profesionalen kopurua indartuegin behar dela uste du.Aranaren iritziz, zerbitzu publikoeneskaria handituz gero, «ezindira langileak kendu».

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 13Euskal Herria ‹ HarianZierbenan istripuzgaldutako bat hiliktopatu dute, etabila segituko duteBermeo parean aurkitudute falta zirenetako bat,gorpu; gainerako bienarrastorik ez dago, etagaur jarraituko dute bilaGarikoitz Goikoetxea BilboItsas istripua izanda iragan ostegunetikfalta ziren gizonetako batengorpua aurkitu zuten atzo,Bermeon (Bizkaia). Matxitxakolurmuturretik hurbil atzemanzuen hilotza salbamendu taldeetakoontzi batek. Falta ziren hirugizonetako baten gorpua delabaieztatu du Eusko JaurlaritzakoHerrizaingo Sailak. J.L.L. 52 urtekogizon bilbotarrarena da hilotza.Beste bi desagertuen berririkez da. Lau eguneko erreskate lanenondoren, gaur bi gizonen bilajarraituko dute larrialdi taldeek,orain arteko baliabide berekin.Itsasora aterata izan zuten ezbeharradesagertutako hiru laguneketa beste bik —bizirik erreskatatuzituzten haiek—. Zierbenako(Bizkaia) portutik irtenziren, berdela arrantzatzekotan,ostegun arratsaldean. Bost lagunziren, Zirri ontzi txikian. Haizehandia zen. Onik ateratako gizonakadierazi du olatu batek irauliegin zuela ontzia, eta uretara jausizirela bostak. Gizonaren arabera,desagertuetako bat hondoratuegin zen, bestea buia bati heldutageratu zen eta hirugarrena laguntzaeske abiatu zen. Zirri ontziakez du kabinarik eta irratirik, etaezin izan zuten larrialdi deia egin.Itsasontzian zirenetako batenemazteak eman zuen deia, bikotekideaez zelako etxera itzuli agindutakoorduan. Harrezkero bilaaritu dira larrialdi taldeak. Ostiralgoizean bi aurkitu zituzten,baina beste hiruren berririk ezdute izan asteburu osoan. Atzo,bazkalondoan, haietako baten hilotzaaurkitu zuen Monte Gorbeasalbamendu ontziak, Matxitxakolurmuturretik hiru milia iparraldera.Bermeora eraman zuten hilotza,eta handik autopsia egitera.Beste hiruren bila segitu zutenatzo erreskate taldeek. Asteburuosoan ari dira haiek aurkitunahian. Hasierako eremua zabalduta,Matxitxakotik Santoñarainoko(Kantabria, Espainia) itsaseremuan aritu dira bila, hamarmilia inguru itsas barrura. Guztirasei ontzi eta bi helikoptero aridira lanean ostiral goizaldetik.Gaur erreskate lanekin jarraitzekoasmoa dutela azaldu dioteHerrizaingo Sailak eta Itsas SalbamenduakBERRIAri. Horrelakokasuetan ohikoena da bi eguneanaritzea baliabide guztiekin bila,eta ondoren gero eta gutxiagorekinjarraitzea. Gaur bosgarreneguna izango dute erreskate lanek.Herrizaingo Sailak dio besteerabakirik hartzen ez den arteanjarraituko dutela bila; Itsas Salbamenduakziurtatu du ez dutelaasmorik lanak bertan behera uztekoeta baliabide guztiekin jarraitukodutela gaur ere oraindikfalta diren bi gizonen bila.Egunak eta orduak igaro ahala,nolanahi ere, gero eta urriagoa dadesagertuta dauden bi pertsonakonik ateratzeko aukera. Ura hotzdago oraindik Kantauri itsasoan—13 gradu inguruan—, eta dagoenekobost egun badira haien berririkez dutela. Gizonak dira faltadiren biak: Erandiokoa (Bizkaia)da bat, 66 urtekoa, eta Bilbokoabestea, 49 urtekoa.J.L.L. bilbotarrarena daaurkitutako gorpua;bi pertsonak jarraitzendute oraindik galdutaErreskate lanekin segiasmo dute hurrengoegunetan, orain artekobaliabide berak erabilizSenda-agiria jasota,dagoeneko etxean dirabizirik aurkitutakoumea eta gizonezkoaSenda-agiria hartu du umeakIstripuaren ondoren bizirik erreskatatutakobiak etxean dira dagoeneko.Ostegun gau osoa itsasoaneman zuten 11 urteko mutikoaketa 52ko gizonak, iraulitako ontziarenkroskoan. Goizean goiz topatuzituzten, hipotermia zantzuekin.Gurutzetako ospitalera(Barakaldo, Bizkaia) eraman zituzten.Ostiralaz geroztik etxeanda gizonezkoa, senda-agiria jasota.Umea, ostera, behaketapeanizan dute ospitaleratu zutenetik.Erietxeko iturriek berri emandute atzo arratsaldean utzi zuelaGurutzetako ospitalea; bazkalondoanjaso zuen senda-agiria.Oraindik ere desagertuta jarraitzenduten bi gizonezkoetako batensemea da mutikoa.Itsasoan aurkitutako gizonaren gorpua Bermeoko portura eraman zuten. ALFREDO ALDAI / EFEItsasoan maiz ibili ohi ziren ontzianzihoazen bost pertsonak.Ostegunean, Zierbena inguruanegin asmo zuten arrantza, itsasobarrura gehiegi egin gabe. Berdelakharrapatu nahi zituzten. Portuareninguruan bada arrain ugariizaten diren leku bat —egitenhasi eta bertan behera utzitako dikebat dago—, eta han maiz arituohi dira arrantzan. Zirri ontziak,nolanahi ere, itsaso barrura eginzuen, ezbeharra izanda. Haizeeneta korronteen esku geratu zen,iraulita. Ostegun iluntzean izanzuen istripua, eta ostiral goizaldeanCastro Urdiales parean (Kantabria,Espainia) aurkitu zuten.Zazpi metro eskaseko ontzia daZirri, arrantzale munduan txipiroietarakoaesaten dieten horietakoa.Aisiarako baliatzen zutenistripua izandakoek. Zuntz plastikozkoitsasontzia da, kabinariketa irratirik gabekoa. Bengalakosuak eta salba-jantzia zituzten segurtasunerakogailu bakar. Lekukobatzuek ikusi zituzten jaurtitakosuak; salba-jantzia, ordea,umeak soilik zeraman soinean ezbeharraizan zenean. Gainerakoekez zeramaten segurtasunerakojantzirik. Haietako batek soiliklortu zuen ontziaren kroskoarihelduta egitea gaua. Uretan galduziren beste hirurak.Istripuaren ondoren, eztabaidasortu da. Lehena, haize handiazen garaian atera behar ote zutenitsasora. «Itsasora irten edo ez erabakitzeko,ondo pentsatu beharda, urtero gertatzen baita horrelakorenbat», esan du Zierbenako alkateak,Marcelino Elorzak. Itsasoratuzirenean orduko 80 kilometrokohaizea zebilela dio alkateak.Bigarren eztabaida, irratirik gabenola zebilen ontzia. Legea eskuan,komunikazio sistemarik ezduten ontziek ezin dutela itsasoratuadierazi du Antonio Salgadok,munduko sorospen talde ezofizialenaditu taldeko eledunak.Kontu hartu die erakundeei.

14 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian › Euskal HerriaGenero indarkeria egotzitagizon bat atxilo DonostianDONOSTIA ›Ertzaintzak gizonezko bat atxilotuzuen igande gauean, Donostian, bikotekidearieraso egin ziolakoan. Emakumeak deitu zienertzainei. Buruan jo ziola eta orkatila eta eskuabihurritu zizkiola salatu zuen. Bizilagun batenetxean babestu zen. Ertzainek etxean aurkituzuten ustezko erasotzailea.Trenak harrapatuta, 34 urtekogizon bat hil da PasaianPASAIA ›Gizon bat hil zen atzo 12:25 inguruan,Pasaian (Gipuzkoa), trenak harrapatuta. 34 urtezituen hildakoak, eta espainiarra zen. Istripuarenondorioz, trenbidea itxita egon zen 14:20 arte,Gasteizerako noranzkoan. Igandean, bestalde,Espainiako 44 urteko gizonezko bat hil zenSaratsaten (Nafarroa), auto istripuan. Harenautoa jo zuen beste autoko bidaiariak arin zaurituziren.Iazko soldata beherapenaitzuliko dute Haurreskolek3pIkerbasquek bultzatuko dituenzentroak. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntzasailburu Isabel Zelaak jakiteraeman duenez, beste hiru ikerketa zentrobultzatuko ditu Ikerbasquek. HezkuntzaSailak 2,8 milioi emango dizkioIkerbasqueri zentroak sortzeko.2pArroitzen ezkonanaia hiltzeagatikgizon bati jarritako zigorra.Epaileakbi urteko espetxe zigorra jarri dio2008an Arroitzen(Nafarroa) ezkonanaiahil zuen gizonari. Aurrekariak ezdituenez, gizona ez dute espetxeratuko.Epaiari helegitea jartzeko aukeraizango du.Irudia qAiako Harria2050ean hirietan diesel etagasolina autorik ez izateaproposatu du BruselakErredakzioa DonostiaGarraioa «lehiakorragoa eta ez horren kutsagarria» izatekoplan bat jarri du martxan Europako Batzordeak. Hala,2050ean hirietan gasolina eta diesel autorik ez ibiltzea proposatudute. «Garraioak petrolioarekin duen mendekotasunaamaitu dezakegu, eraginkortasunari uko egin gabe», nabarmendudu Siim Kallas garraio komisarioak. Itsaso bidezkogarraioaren CO2 emisioak %40 murriztea nahi dute, eta hegazkinenerabiltzen duten garraioaren %40 CO2an baxuaizatea; baita egun errepidez egiten diren joan-etorrien erdiatrenez edo bestelako garraioen bidez egitea ere. «Jarri ditugunhelburuak errealistak dira». Plana gauzatzeko 1,5 bilioieuroko inbertsioa egin beharko dela aurreikusi dute.ZARAUTZ ›Isabel Zelaa Eusko JaurlaritzakoHezkuntza sailburuak iragarri duenez, haureskoletako beharginei iaz soldatan egindakobeherapena Haurreskolak partzuergoak berakitzuliko die. EAEko Justizia Auzitegi Nagusiakmartxoaren 4an ebatzi zuen beherapen hori ezzela zuzenbidezkoa. Hala, partzuergoak berebaliabideak «berrantolatuko» dituela dio Zelaak,ordainketak egin ahal izateko.Lafuente eta Lara, NUPekoerrektore izateko lehianIRUÑEA›Nafarroako Unibertsitate Publikoko(NUP) Hauteskunde Batzordeak Julio Lafuenteeta Rafael Lara izendatu ditu behin-behineanerrektore izateko hautagai. Bi egun daude orainerabakiaren kontra helegitea jartzeko. Apirilaren14an izango da botoa emateko eguna. Lafuenteegungo errektorea da, eta Algebrako katedraduna;Lara, berriz, Merkataritza Zuzenbideko katedradunada.j Laburrean30 MILA KILO ZABOR NATUR PARKEANBidasoaldeko ehiztarien elkarteek eta GipuzkoakoEhiza Federazioak deituta, 200 ehiztari inguruAiako Harria natur parkean eta Jaizkibel inguruetan(Gipuzkoa) ibili dira asteburuan, zaborra biltzen.Lastairak, bizikletak, sofak, arropa, esekitokiak,telebistak.. Denetarik aurkitu zuten botata.Baita gurpilak ere. Orotara, 30 mila kilo zaborretikgora bildu zituzten. Asmoa herrialdeko naturgune garrantzitsuenetako bi garbi mantentzenlaguntzea izan da. BERRIA2 HilberriakKONTXIURIARTESOLATXI andrea- Goian bego -Bilbon hil zen, 2011ko martxoaren 27an, 82 urte zituela,Eliza amaren eta Aita Santuaren bedeinkapena hartuta.Senarra: Iñaki Telleria; seme-alabak: Iñaki eta Amagoia,Josu eta Leire; ilobak: Beñat, Peru, Haizea eta Lur; nebaarrebak,koinatu-koinatak, lobak eta gainontzeko senideak.Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete, etaarren etor zaiteztela hileta mezara.Martxoaren 29an izangoda, ARRATSALDEKO ZORTZIETAN (20:00), SantutxukoKarmelo parrokia elizan (Bilbo). Aldez aurretik, mila esker.ESKELAK(0034)943 30 40 30eskelak@iragarri.net

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 15Ekonomia ‹ HarianMerkatua ala estatuaBanca Civicak eta Bankiak burtsan bilatukodute falta zaien kapitala; beste kutxa taldebatzuek laguntza publikoa eskatuko duteCaja España-Duero eta Unicaja elkartukodira, eta Unnim ere bazkide bila dabilIvan SantamariaEspainiako Bankuak esku arteanditu dagoeneko kapital betebeharberriak gainditzen ez zuten erakundeekfinantzaketa lortzekoaurkeztu dizkioten irtenbideak.Bi aukera zituzten kutxa taldegehienek, eta horiekin saiatukodira: burtsan edo inbertitzaile pribatuendirua bilatu, edo zuzeneanlaguntza publikoa eskuratu,FROB funtsaren kutxatik. Besteaukera bat ere gorpuztu da azkenegunotan, eta beste erakunde edotalde batean integratzea bilatukodute kutxa batzuek.Hego Euskal Herriko aurrezkikutxa, banku eta kreditu kooperatibaguztiek lortu zuten EspainiakoBankuaren proba gainditzea,batek izan ezik. CAN partaideden erakundeak, Banca Civicak,ez zuen oinarrizko kapitalmaila lortu. Guztira, 847 milioi eurofalta zaizkio. CANek eta bestebazkideek —Caja Burgos, Cajasoleta CajaCanarias— diru hori burtsanedo inbertitzaile pribatuenzorroetatik lortu nahi dutela aurreratudute. Espainiako Bankuakohartarazi zien gutxienezkapitalaren %20 salgai jarri beharkozutela. Banca Civicak taldearen%25 eta %40 bitartean jarrinahi du esku pribatuetan.Ikusteke dago kutxen eskaintzakmerkatuetan izango duenharrera. Azken asteotan saiatu diraeuren proiektuak nazioarteanezagutarazten, balizko inbertsioakerakartzeko asmoz. Banca Civicakberak New York eta Londresenaurkezpenak egin ditu. Arriskukapitaleko funts ezagunekinbildu dira, Financial Times egunkariakargitaratu duenez.Kapital pribatua lortu ahal izatekonolako ahalegina egin beharkoduten ez dago garbi, eta kutxakbenetan balio dutenaren azpitiksaldu behar izateko arriskua hordago. Zenbait iturriren arabera,kontuek aitortzen dizkieten balioaren%0,5 eta %0,6 bitarteko prezioarekinaterako dira merkatura.Eta hori akaso ez da aski izangofinantzaketa erakartzeko.Espainiako kutxa talderik handienak,Bankiak, burtsaren bideahartuko du. Espainiako Bankuakegindako azterketaren arabera,5.775 milioi behar zituen Caja Madrideta Bancaja buru dituen erakundeak.Haatik, parte bat burtsansalduz gero, kopuru hori1.795 milioi eurora jaitsiko litzateke.Akzioen salmentarekin 3.000milioi inguru lortuko dituela esperodu Bankiak.Laguntza publikoaren zainBurtsan saiatzeko asmoa duenbeste taldea Banco Mare Nostrumda. Caja Murcia, Sa Nostra, CajaGranada eta Caixa Penedes kutxekosatzen dute talde hori, etaG Aurrezki Kutxen finantzazio beharrakMilioi euroOinarrizkoKapitalaBankia14.125Banco Base6.582Banca Civica3.687BMN3.343CatalunyaCaixa 3.148Novacaixagalicia 2.851Caja España-Duero 2.062Unnim1.150Finantzaziobeharra1.795 [1]1.4478476371.7182.622463568[1] Burtsan kotizatuko ez balu, 5.775 milioi euro.[2] Unicajarekin bat egiteko negoziazioak hasi ditu.[3] Beste finantza talde batzuekin elkartu nahi du.ITURRIA: ESPAINIAKO BANKUABanca Civicaktaldearen %25eta %40 bitarteanpribatizatuko duAurrezki kutxekinbertsio pribatuaklortzeko zailtasunakizatea espero daOrain artekolaguntzapublikoa4.4651.4939779151.2501.162525380FinantzabideaFROBEzBaiEzEzBaiBai[2][3]Pribatuak/burtsaBaiEzBaiBaiEzBaiNafarroako Kutxaren egoitza nagusia, Iruñean. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS637 milioi euroko kapitala lortubehar dute.Beste talde batzuek zalantzagutxiago izan dituzte, eta zuzeneanlaguntza publikoa eskatu dute.Ez da polemikarik gabeko aukeraizan, hala ere. Banco Baseko bibazkide nagusiek, Cajasturreketa CAMek, desadostasun larriakizan dituzte. CAMek nahiagozuen burtsara atera, baina bereaktiboen balioa nabarmen murriztuda, eta merkatuetan dirualortzeko zailtasunak ikusita, estatuarenesku hartzea defendatu duCajasturrek. Azkenean, FROBfuntsari ia 1.450 milioi eskatukodizkiote. Banco Base da oraindikkutxa bakoitzaren batzar orokorrarenoniritzia lortu ez duen bateratzebakarra. Etzi izango da.Estatua ere CatalunyaCaixakoakziodun bihurtuko da. 1.718 milioieuro jarriko ditu. Beste kutxabatzuen etorkizuna ez dago haingarbi. Novacaixagaliciak finantzaketabehar handiak ditu —2.622 milioi—, eta, parte bat FROBfuntsetik lortu beharko duelaonartu badu ere, saiatuko da halainbertitzaile pribatuak lortzennola kapital beharra murrizten,barne mailako moldaketen bidez.Caja España-Duerok Unicajarekinbat egingo du, eta horrekinaski izango du. Unnim taldeak erebeste finantza talde batzuekin elkartzekoaukera aztertzen jarraitunahi du. Ez balu akordiorik lortuko,aktibo guztiak banku baterabildu eta laguntza publikoa eskatukoluke.Apirilaren 14an jakinaraziko du EspainiakoBankuak planak onartzen dituen ala ezDEgutegi estua du finantza sistemak aurrez aurre. Joan denmartxoaren 10ean Espainiako Bankuak kapital beharrak argitaratuzituen, eta dirua falta zuten erakundeek atzo arteko epeazuten kapitalizazio proiektuak aurkezteko. Urrats hori egin etagero, apirilaren 14an jakinaraziko die Espainiako Bankuak onartzendituen edo ez. Gainera, aldaketak eskatzeko eskumena erebadu. Prozesuaren lehen fasea apirilaren 28an amaituko da: egunhorretarako behin betiko kapitalizazio planak onartuta eta martxanjarrita eduki beharko dituzte finantza erakundeek.Espainiako Bankuak egindako kalkuluen arabera, asko jota15.000 milioi behar ziren sistema indartzeko. Diru gehiena, 14.000milioi, kutxek behar dute. FROB funtsaren bidez esku hartuko duestatuak behar duten kutxetan, bost urterako gehienez.

18 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaHarian › MunduaSegurtasun nuklearrariburuz nazioarteko bilerabat egingo du IAEAkDIAEA Energia AtomikoarenNazioarteko Agentziakolehendakariak YukiyaAmanok adierazi du ekaineansegurtasun nuklearrari buruzkonazioarteko batzar bat egingodutela. Izan ere, gai «larri» hauezin da utzi soilik aditu eta teknikarieneskuetan, Amanorenustez. Izaera politikoko bileraizango da, beraz.Batzarrean, Fukushimakogertakaria ikertu, krisitik ikasdaitekeena eztabaidatu eta segurtasunnuklearra handitzekoneurriak zehaztu nahi dituzte.Istripu nuklearretan nazioarteakeman behar duen erantzunaindartu behar da, IAEAren arabera.Bestalde, Amanok gogorarazidu Fukushimaren egoeraoso larria dela eta oraindik ezdela gainditu krisia.Fukushimaren inguruko itsasoan erradiazioa atzeman duten arren, Oharako portuan arrantzaleak, egunero bezala, lanera irten ziren atzo. E. KENNEDY / EFEFukushimako zentral nuklearrekolurrean plutonioa atzeman duteTEPCO enpresakudeatzaileak laguntzaeskatu dio nazioarteari,krisi nuklearra hasizenetik lehen aldizElixabet EpeldeJaponiako Fukushimako zentralnuklearreko lurrean, bost lekutan,plutonioa atzeman dute.Joan den martxoaren 11n bederatzigraduko lurrikara batek etaondorengo tsunami erraldoiekkalte handiak eragin zituztenzentralean, eta ordutik egoerakontrolatu nahian dabiltza. TEP-CO enpresa kudeatzailearen arabera,kopuru horretan plutonioakez du eraginik osasunean. HarukiMadareme Japoniako segurtasunnuklearrerako batzordekopresidenteak, ordea, adierazi duerradiazio altuekin «oso larrituta»dagoela.Isuria hirugarren erreaktoretikdatorrela uste dute; izan ere,hori da zentral nuklearrean plutonioaduen bakarra; gainontzekoetanuranioa erabiltzen dute. Plutonioaelementu kutsagarriagoada, eta isuri txikiekin ere minbiziaeragin dezake. TEPCOk larritasunakendu nahi izan dio gertatutakoari,eta adierazi du lanekin aurrerajarraituko dutela. Plutonioaduela astebete eginiko probenemaitzetan aurkitu dute.Zentral nuklearreko erradiazioaltuek, dena den, lehen hiru erreaktoreenhozte sistemak konpontzekolanak atzeratu dituzte. Langileakzentraletik sartu eta ateraari dira; izan ere, haien osasunaarriskuan egon daitekeela ustedute.Horrez gain, ur kutsatua atzemandute bigarren erreaktorearengordetegiaren kanpoaldean.1.000 milisieverteko erradiaziomaila du ur horrek. Hain zuzenere, urtean ehun milisievertekoesposizioak minbizia izatekoarriskua handitzen duela frogatutadago. Ur hori zentraletik itsasoraez ateratzeko ahaleginetanari dira azken orduetan.Isuri den erradiazioa ikusita,ziurrenik bigarren erreaktoreannukleoak fusio partziala izan duelairagarri du Yukio Edano Gobernukoidazkari nagusiak. Tenperaturaigotzen denean gertatzen dahori, eta erradiazio handia isurtzenda orduan. Dena den, erregaibarren fusioa aldi baterako delaadierazi, eta herritarrei lasaitzekoeskatu die Edanok. Atzo Fukushimakozentralean neurtutakoerradiazioa krisia hasi denetikaltuena izan da. Hideihiko NishiyamaJaponiako segurtasun nuklearrerakoagentziako eledunakerregai barren urtegia edota hoditeriasuntsituta egon daitezkeelaadierazi du.TEPCOren hutsaZentral nuklearretik itsasora isuritakouretan ohiko erradiazioabaino hamar milioi aldiz handiagoaneurtu zuela iragarri zuenTEPCOk herenegun. Egiaz,100.000 aldiz altuagoa da erradiazioa.Gobernuak halako hutsak«onartezinak» direla adierazi du;izan ere, berriak psikosia eragindu herritarren artean. Aurrekoastean TEPCOri informazioaez ematea leporatu zion gobernuak.Krisia hasi zenetik lehen aldiz,berriz, TEPCOk laguntza eskatudu. Frantziako Industria ministroakiragarri du bigarren erreaktoreahozteko arazo larriak dituztelaeta enpresak laguntza ematekoeskatu diola Frantziari.Bestalde, itsasoan ere erradiazioaasko igo da azken egunotan.Erreaktoreak hozteko erabili dutenuraren zati bat itsasora itzulidute, eta zentralaren inguruanlegezkoa baino 1.850 aldiz handiagoazen herenegun erradiazioa.Fukushimaren egoerak kezkatutadauzka herritarrak. Zentralnuklearraren krisiaz gain, atzo,6,5 graduko lurrikara bat jasanzuten Miyagi eskualdean, martxoaren11ko lurrikarak gehienhondatutako eremuan hain justu.Astinaldiak tsunamiak eraginzitzakeela uste zuten hasiera batean,baina azkenik ez zen halakorikgertatu.Horrez gain, azken datu ofizialenarabera, 11.000tik gora dira lurrikarareneta tsunamien ondoriozhildakoak. 17.000 lagun desagertutadaude oraindik.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 19Mundua ‹ HarianZentral nuklearren auziak«porrot mingarria» ekarridio bere feudoan MerkeliBaden-Wurttembergengaldu du CDUk; botokopuruan irabazi arren,sozialdemokratek etaberdeek bat egin duteAmagoia MujikaIrudia qItaliaJaponiako tsunamia Angela Merkelengobernua astintzerainoheldu da; Fukushimako sarraskiarenondorioz, etxeko zentralnuklearrei buruzko eztabaidakez baitio onik egin CDUri. Baden-Wurttemberg eskualderik aberatsenagobernatu du kantzilerrarenalderdiak 58 urtean, bainaigandeko emaitzen eraginez, botoetangaraipena izan arren, berdeenesku egongo da datorren legealdia,SPD sozialdemokratekinkoalizioan. Berdeek garaipen historikoalortu dute, eta kontserbadoreek«porrot mingarria».Kantzilerrak errealitatea beregordintasunean onartu du, emaitzatxarrak ezkutaezinak direlako:«CDUren historian aldaketasakona ekarriko du». Gogoetarakotartea zabaldu badu ere, argidauka botoen galera sarraski nuklearrakekarri duen eztabaidarenondorioa izan dela, eta ez gobernuarenjarduna.Merkelek energia nuklearrarenaldeko apustua egin du, bainairitziz aldatzeko garaia dela pentsatzendu orain. «Horregatik»atzeratu zuen zentral nuklearrenbizitza luzatzeko erabakia, etazazpi zentral nuklear ixteko aginduaere eman zuen. Hauteskundeeibegirako neurriak izan zirelaleporatu zioten, baina horrelaizanda ere ez du etekinik lortu.Stefan Mappus Baden-Wurttenbergekolehen ministroak atzobertan eman zuen dimisioa.Bozak galduta ere ez du berehalakoneurririk hartzeko asmorikzentralen inguruan. Ekaineraarte itxarongo du, zentralak ixtekoerabakiaren moratoriaamaitu arte, eta zentralen ingurukotxostenek esaten dutena«zorrotz» aztertu ondoren. «Segurtasunakerabateko lehentasunadauka».Alemaniako eskualde garrantzitsuenagaldu izanak Merkelengobernuaren etorkizunari buruzgaldera asko sortarazi ditu, orainarteko gainerako eskualdetanegindako bozen emaitzek ere bai,beheranzko joera erakusten dutelako.Are gehiago, gobernu kideakere izugarrizko porrota jasanduenean. FDP liberala estudago emaitzen ondoren; Legebiltzarreansartzeko beharrezkoaden boto kopurua (%5,3) justujustulortu du, 2006koetan jasotakoenerdia. Eta Guido Westerwellealderdiaren buruzagi eta kantzilerordearenlana zalantzan jartzenhasi dira alderdian ere.Berdeak izan ezik alderdi guztiakjaitsi dira Baden-Wurttembergen.Merkelenak bost puntugaldu ditu, botoen %39 lortutaere. SPDk bi puntuko aldea izandu, eta berdeek aurrea hartu diote2006ko emaitzak bikoiztuta.Berdeek botoen %24,2 lortu dituzte,eta SPDk %23,1. Ezkerrak,berriz, botoen %3,1 zituen2006an, eta orain %2,9. Renania-Palatinatua eskualdean ere izandituzte asteburuan bozak, eta horretansozialdemokratek gobernatzenjarraituko dute. Berdeekbotoen %4,6 zituzten lehen, eta% 15,4 dituzte orain.Hitzordu garrantzitsuakIgandeko jarduna orain artekogarrantzitsuena izan da, bainaoraindik ere hitzordu garrantzitsuakgeratzen dira, eta gobernuerabakiak horien araberakoakizan daitezke. Zentral nuklearrenauziaz gainera, Libian Alemaniakhartu duen jarrera ere bozekbaldintzatutakoa izan da. Abstentzioaeman zuen NBEko SegurtasunKontseiluaren erabakian,eta orain Mediterraneotikatera du armada. Berlinen iraileanizango dituzte bozak.AZKENEAN AGERTU DA EPAITEGIRAZortzi urte behar izan ditu Silvio Berlusconi Italiakolehen ministroak epailearen aurrean agertzeko.Epaiketak saihesteko zeukan erabateko botereabaliatu izan du,joan den urtarrilean Auzitegi Konstituzionalakeskubide hori mugatu zion arte.Mediatradekasuagatik lehen agerraldia izan da hau,eta datozen saioak noiz izango diren ezarri dute:hurrengoa,apirilaren 4an.Ruby kasuaren prozesua,berriz,apirilaren6an izango da,baina abokatuekez dute argitu joango den.DANIEL DAL ZENNAR / EFEErrusiak ustezkohamazazpiekintzaile hilditu Inguxetian,airez eta lurrezBi lagun atxilotudituzte, Moskukoaireportuan urtarrileanizandako atentatuarekinzerikusia dutelakoanErredakzioaErrusiako Zentro Nazional Antiterroristak(ANC) eman du erasoarenberri. Ipar Kaukason, Inguxetianzehazki, airez «zehaztasunosoz» egindako erasoa egin dutelurrez ondoren sartu diren militarreklagunduta, eta ustez gerrillariektrebakuntza jasotzen zutenkanpalekuari eraso eta hil dituzteustezko hamazazpi ekintzaile.Atentatu suizidak egiteko prestatzenari zirela esan dute. «Hamazazpigizatxar suntsitu» dituztelaesan zuen atzo zentro horretakobozeramaile batek.Ipar Kaukason azken aldianegoera larriagotzen ari da, atxilotueneta hildakoen kopuruak eregora egin du, baina ANCk bidalitakooharrean nabarmentzen dutenez,«indarrari indarrez erantzun»behar zaio. «Gero eta zailagoadute, gainera, ezkutatzea.Denbora kontua da denak erortzea».Domodedovorekin zerikusiaEkintza horrez gain, bi lagun atxilotudituzte Inguxetiako hiririkgarrantzitsuenean, Nazranen. InguxetiakoBarne Ministeriokoiturrien arabera, Islam eta IlesJandiev anaiak dira atxilotutakoak,eta Domodedovo Moskuko aireportuanjoan den urtarrileanizandako atentatuarekin dute zerikusia.«Jandiev anaiak atxilotzekoagindua aspaldikoa da», ministeriotikesan dutenez.Domodedovoko aireportukoatentatua joan den urtarrilaren24an izan zen nazioarteko hegaldieniritsieraren sarreran, MagomedJevloev bezala identifikatutakoekintzaile suizidak egindakoa.Inguxetiakoa zen Jevloev. 37hildako eragin zituen ekintzak,eta ia berrehun zauritu. Oraingoatxilotuak formalki akusatu ditudagoeneko Errusiak, atentatuarenardura eurei ere egotziz.Ekintzaren antolatzaile nagusia,ordea, Doku Umarov izan zen,atentatua izan eta gutxira internetenzabaldutako bideoan agertzenzuenez. Kaukasoko emirrakziurtatu zuenez, ekintzaile suizidakbonba leherrarazi zuen bereagindupean, eta Errusian gisa horretakoekintza gehiago agindukodituela ziurtatu zuen, errusiarrenkontrako borroka sendotukodutela.DLaburrakKosovoko presidentearenhautaketa ilegala izan zenPRISTINA ›Behgjet Pacolli presidentearenhautaketa legezkanpokoa izan zela ebatzi duKosovoko Auzitegi Konstituzionalak.Parlamentuko bozketaboikotatu zuten oposizioko bialderdi nagusiek. Presidentearenalderdiak zortzi eserlekuditu —Hashim Thaci lehenministroaren alderdiarekin koalizioaeratu zuen—. Litekeenada, beraz, presidenteak dimisioaematea eta berriz eginbehar izatea bozketa.Jimmy Carterrek bisitapribatua egin du KubaraHABANA ›Jimmy Carter AmeriketakoEstatu Batuetako presidenteohiak hiru eguneko bisita«pribatua» egin du Kubara.Raul Castro presidenteak gauregingo dio harrera IraultzarenJauregian. Fidel Castrorekin ereelkartuko dela zabaldu dutehedabideek; Carter 2002anuhartera egindako azkenbidaian elkartu zen harekin.AEBen eta Kubaren artekoharremanez hitz egitekoak dira.Iaz exekuzioen kopuruagutxitu egin zela dio AIkLONDRES ›Munduan 527 lagunexekutatu zituzten iaz. AmnestyInternationalek eman du datuhorren berri, eta aurreko urtearekinalderatuta kopuruakbehera egin duela esan —714izan ziren orduan—. Zigorraezartzen duten herrialdeenkopuruak, alta, gora egin du;orotara 23 estatutan egiten diraexekuzioak, aurreko urteanbaino lau herrialde gehiagotan.Afganistanen hogei lagunhil dituzte atentatuanKABUL ›Afganistango Paktikaeskualdean hogei lagun hil eta50 zauritu zituzten atzo errepideetakoeraikuntza enpresabaten kontrako erasoan. Gobernuarenarabera, ekintzaile suizidabatek egin zuen erasoa.

20 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaErdiz erdi ›Presoak D Gatza eta ElurtxuriDatozen asteotan aterako dira kartzelatik Jose Mari Sagardui‘Gatza’eta Jon Agirre Agiriano ‘Elurtxuri’. Europan, espetxeandenbora gehien jarraian daramaten presoak dira; 31 eta 30urte egin dituzte giltzapean.Bizitza erdia giltzapean

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 21‹ Erdiz erdiPresoak D Gatza eta ElurtxuriSamara VelteEspetxe zigorra ez da zigorbakarra izaten. Ondoasko dakite hori JoseMari Sagardui Moja Gatza-keta Jon Agirre AgirianoElurtxuri-k. 31 eta 30 urte daramatzatepreso, hurrenez hurren; Europan,espetxean denbora gehienjarraian daramaten presoak dira.Agirrek, gainera, gaixotasun sendaezinbat du. Laster irtengo dirabiak: Sagardui, apirilaren 13an,eta Agirre, maiatzaren 3an.Berez, Agirrek 2006an beharzuen libre, kondena osoa beteta—hiru laurdenak aspaldi beteakzituen, 1996ko irailean—. Sagarduik,berriz, 2009an bete zuen zigorra.Kalera irtetear zeudela, Parotderitzon 197/2006 epaiarendoktrina ezarri zien EspainiakoAuzitegi Nazionalak, eta beste seieta bost urtez luzatu zien kartzelaldia.Espetxe zigorra senideentzatere izaten da; kondenen gorabeherak,espetxe aldaketak eta ustekabekoluzapenak pazientziaz hartzeazaila izaten da sarri. EmilioAgirrek, Elurtxuriren anaiak,hala gogoratzen du 197/2006 doktrinaaplikatu ziotenekoa: «Orduraarte itxaropen pixka bat bageneukan,baina hor galdu egin genuen».Orain berreskuratu dute, bainaez dira guztiz fio; ez, behintzat, Sagarduirenemazte Kontxa Luna:«Familiakoak oso urduri gaude».Behinola apurtutako esperantzenitzala sumatzen dute oraindik.Sagarduiren gurasoak, ordea,baikorrago ageri ziren duelabi aste Etxerat-i egindako adierazpenetan.Santos Sagarduiren ustez—Gatzaren aita da—, «gauzakjada ezin dira txarrerako aldatu;onerako aldatuko dira».Begoña Mugarzak ere, Elurtxurirenkoinatak, halaxe uste du:«Oraingoan, ziur gaude: atera behardu; bost urte hauek ostutakourteak izan dira». Elurtxuri beraere aske gelditzeko «egunak zenbatzen»ari dela esan du: «Lehengobatean, 42 egun falta zirelaesan zidan». Orain 35 falta dira.«30 urte 30 urte dira, eta oso luzeak,gainera. Baina luzeenak azkenengobost urteak izan dira».Halaxe sentitzen da Mugarzaatzera begiratzean: «Pentsatzenduzu 25 urte barru beranduenezdena amaituko dela eta beste bizimodubati ekingo diola, baina 30urte... Zein bizimodu izan dezakeorain? Zein bizimodu izan duguguk?». Julen bere semea seinalatuzesan ditu horiek. Hark ez duosaba kartzelatik kanpo sekulaezagutu; ez eta Gatzaren alabaGoiztirik bere aita ere.1980ko uztailaren 8an atxilotuzuten Sagardui, 22 urte zituela.Begoña Moja amaren esanetan,oso bortitza izan zen EspainiakoPoliziak semearen bila joan zireneanizandako jarrera. 11 egunatxilo pasatu ostean ikusi zutenlehen aldiz; torturak zirela-eta«burutik gaizki» zegoela azaldudu Mojak.Agirre hurrengo udaberrianhartu zuten atxilo, 1981eko maiatzaren11n. Hamar egunez inkomunikatutaeduki zutela eta«modu basatian» torturatu zutelasalatu izan dute haren senideekprotestetan. Mugarzak adieraziduenez, espetxeratu osteko asteetanfamiliari ere jazarrizitzaion Polizia: «Garai batean,beti telefonora deika ari ziren».Espetxe batetik besteraGaur egun, etxetik nahiko gertudago Agirre. Izatez, Aramaiokoada (Araba), eta Basauriko espetxeandaukate (Bizkaia), eritasunakdirela eta. Sagardui, berriz,Zornotzakoa da (Bizkaia), etaetxetik 734 kilometrora dago, Jaenen(Espainia).Presondegi horietara heldu aurretik,hamaikatxo kilometro eginakdira biak, baita haien senideakere. Besteak beste, Carabanchelen,Alcala-Mecon, Herrera de‘‘ Kartzelatik irtetenAtxilotudenean, munduaren berrieman beharko diogu,haur txiki bati bezala»EMILIO AGIRREElurtxuriren anaia«Oraingoan, ziur gaude:atera behar du; bost urtehauek lapurtutakourteak izan dira»BEGOÑA MUGARZAElurtxuriren koinataGoiko irudian, Jon Agirre AgirianoElurtxuri, 20 urte zituela; azpian,2001ean, Tenerifen. BERRIAJose Mari Sagardui Gatza-ren irudibat, 27 urte preso egin zituenekomanifestazioan. MARISOL RAMIREZ / ARPla Manchan eta Valdemoron egonda Agirre; denbora gehien, ordea,Andaluzia inguruko kartzeletanegin du: Puerton, Sevillan, HuelvaII-n eta Malagan.Puerton (Cadiz, Espainia) etaSevillan jaso du traturik txarrena,Mugarzaren ustez: «Hor osogaizki. Bero handia egiten zuen,eta Sevillan lastaira usteldutazeukan». Onena, berriz, Tenerifenjaso zutela azaldu du: «Tenerifenemakumezko zuzendari batzegoen, oso atsegina. Lagunduegiten zigun, aholkuak emanez.Hori bai, sei hilabete iraun zuen;berehala kendu zuten». Senideakpozik daude Agirre orain Basaurindagoelako eta astero egin diezaioketelakobisita, baina tratuaez da ona: «Astero deitu behardugu bisitarako ordua hartzeko.Eta, batzuetan, telefonoa eskegitzendigute edo ez dute hartzen».Sagarduik ez ditu espetxe gutxiagoigaro. Askatu.org webgunearenarabera, hamazazpitanizan da. 1993an Granadako espetxetik(Espainia) ihes egiten saiatuzen, baina horma batetik erorieta bi hankak hautsi zituen. Harenamarentzat, hura izan zen espetxealdiosoko unerik okerrena:«Ez zidaten bera ikusten utzinahi». Ihesaldi saio horrengatikluzatu egin zioten zigorra.ikusi genuenean,burutik gaizki zegoen,jasotako torturengatik»BEGOÑA MOJAGatzaren ama«Une latzak pasatubehar dira, baina zenbatlagundu diguten ikustea,hori gauza handia da»SANTOS SAGARDUIGatzaren aita«Bahiketa» politika«Euskal preso politikoak amaitzekoespetxe politika ankerrareneredu» dira Agirre eta Sagardui,Amnistiaren Aldeko Mugimenduarenustez. Prentsa oharbatean adierazi dutenez, horretarakoerabiltzen dituzte gaixotasunlarriak dituzten presoak«bahiturik» edukitzeko neurriak,bakartze politika eta senide etapresoen aurkako «miaketa umiliagarria».Agirrek eta haren senideek hirurakezagutu dituzte; batez ere,gaixotasuna. 69 urte bete berriditu presoak, eta bizkarreko artrosiadu, eta bi aldakak, ukituta.Bizkarrezurreko etenduraren etadiabetesaren ondorioz, beste zenbaiteritasun ere sortu zaizkio azkenurteotan: miopia, hiperkolesterolemia,hiperglizeridemia etabihotzekoa izateko arriskua.Hala ere, bi aldiz ukatu dio EspainiakoAuzitegi Nazionaleko ZaintzaEpaitegiak Zigor Kodeko 92.artikulua, gaixotasun larriak etasendaezinak dituzten presoekaske egon behar dutela dioena.Mugarzak azaldu duenez,2003an hasi ziren Agirreren osasunarazoak, eta jaso duen arretakaskarra izan da ia beti: «Mala-‘‘ eta 11 eguneragan ez zioten jaramonik egiten,eta Huelvan, antzera. Han makuluakere ez zizkioten eman, armamoduan erabili zitzakeelako. Hileanbehin bisean bisera jaistenzenean, beste bi presoren arteanekarri behar izaten zuten». Donostianaldaka operatu eta medikuakmakuluak emateko aginduzuenetik, baditu.«Orain gaizki daude gauzakkartzeletan», dio Santos Sagarduik;«gauzak ez badira aldatzen,ez da ezer konponduko». Presoenbizi-baldintzak ez ezik, bisitariakhartzeko modua ere okerrera egitenari da. Kontrolak «oso handiak»direla dio Mugarzak:«Behin, bularretakoa ere kenarazizidaten. Orduan oraindik ez zegoenorain sortu den zalaparta».Bidaia luze eta bisita motzakAgirre behin bakarrik irten da espetxetik,ospitalera egindako bidaiakkontuan izan gabe. Aita hilzitzaionean Aramaiora eramanzuten, hiletara; anaiarentzat,«kristorena» izan zen hura.Kontaezinak dira, ordea, Sagarduireneta Agirreren senideek30 urteotan Espainia hegoalderaegin dituzten bidaiak, behartutakoturista bihurtuta.Kostuei «ahal den moduan»egin diete aurre, Emilio Agirrekazaldu duenez: «Batzuetan ezindenera ailegatu, eta egin beharzen zerbait utzi eta joan». Okerrena,ordea, bidaia bera izaten zeladio: «Orain autobiak-eta badaude,baina lehen herri guztietatikigaro behar izaten genuen. Gasteizenostegun arratsaldean hartzengenuen autobusa, eta igandeanegiten genuen buelta, eguerdialdera».Agirreren arreba Mari Tere arituda urte luzez senideentzako laguntzaekonomikoa bilatzen.Emilio eta Begoña, ordea, eurenkontura ibili dira: «Batzuek dezentelagundu dute, baina urte askodira eta, azkenean, ia dena gurekontura egin dugu: bisitak hartu,antolatu, jendea lotu... geure poltsikotik,txakur txikirik gabe».Elkartasunak ere asko baliodu, ordea. «Kartzela oso latza da»,adierazi du Sagarduiren aitak.«Une latzak pasatu ditugu, eta pasatubehar, hainbeste urtean! Bainazenbat lagundu diguten etazenbat animo eman ikustea, horigauza handia da».Berriz bizitzen ikasiOrain, bizitza berrira egokitzenikasi beharko dute guztiek.«Munduaren berri eman beharkodiogu, haur txiki bati bezala»,esan du Elurtxuriren aitak. Atxilotuaurretik parrandazalea etaikasketetan argia zela gogoratzendute berak eta Mugarzak.Orain, «antzeko» ikusten dute:«Zahartu egin da, baina funtseanlehen bezala dago. Asko irakurtzendu. 30 urte hauetan paretaoso bat betetzeko beste liburu irakurrikozituen». Anaiaren ustez,burua «bere lekuan» du oraindik.Espetxetik irtetea, ordea, ez da samurraizango: «Gauzak daudenbezala, desilusio ederra hartu behardu», esan du koinatak.AAMren ustez, «bizi guztiko espetxezigorra» jarri diete Agirre,Sagardui eta beste hainbat presori.Une honetan, 89 dira hogei urtebaino gehiago espetxean daramatenpresoak. Asko, Parot doktrinaaplikatuta: «Irteerarik gabeko zuloanmantendu nahi dituzte euskalpreso politikoak, haientzat espresukionartutako lege eta neurrisorten bidez».Zigor horiekin etsipena sortzea,urruntasun eta inkomunikaziosentsazioa areagotzea etasenideak zigortzea lortu nahi dutelasalatu dute: «Azken finean,pertsona suntsitu eta militantepolitiko ezabatu nahi ditu biziguztiko zigorrak».Gernikako Akordioaren sinatzaileden neurrian, presoak etxeratzeaezinbestekoa ikusten duAAMk: «Amnistia prozesu demokratikoarenemaitza izango da».

22 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaKirola›Saskibaloia DEuroligako final-laurdenakEz dira hobeakMaccabik alde du kanporaketa banakoarekin,baina bere merituengatik baino, Baskoniakbigarren partidan egindako akatsengatikJokatutako 80 minutuetan aurretik ibili diragasteiztarrak ia beti, baita hobeto jokatu ereA. UrbistondoKonfiantzak eman egiten du batzuetan.Kendu besteetan. Norenada konfiantza? Maccabirena?Baskoniarena? Hirugarren demarenatarikoan, israeldarrena.Baskonia baino okerrago jokatutabanakoarekin daudelako kanporaketan,eta etxean erabakitzekoahalmenarekin. Asko esannahi du horrek, talde sendoa delakoetxean. Portzentaje bat ematealdera, etxeko lanen %60 egina duMaccabik, eta %40 Baskoniak,eta gaur irabaztea derrigorrezkoada arabarrentzat. Galtzen badu,mirari bat beharko du etzi LaukoFinalari agur ez esateko.%20ko karga hori astintzekoargudio bilaketa da ondokoa. Denetangarrantzitsuena, Maccabikaldeko duela kanporaketa, bainaez dela Baskonia baino talde hobea.Dusko Ivanovicek zuzendutakotaldeak aise irabazi zuen lehenpartida, eta bigarrenean erekontrolpean eduki zuen aurkariatarte handienean. Azken minututxar batek hondoratu zuen. Maccabitalde mugatuagoa da talentuz,eta, hala dela dakien neurrian,beste baliabide batzuk erabiltzenditu. Kanpoko jokalariendefentsa zorrotza, pase lerroakoztopatu eta korrika egiteko. Horretanhobeak dira.Errebotean ere bai. SofoklisSchortsanitisi erasoan errebotebat kentzea zaila da, eta RichardHendrixek ere esku bereziak dituinork harrapatzen ez dituen alderatzeakbereganatzeko, bi metroeskas izan arren. Hortxe Maccabirenbaliabideak: errebotea, presioaeta kontraerasoa. Joko estatikoanSchortsanitis bilatuko dute,baina Gasteizen egin zuen txikizioarekin,pentsatzekoa da gaurzailtasun gehiago izango dituela.Greziarra gabe, komeriak hastendira Maccabirentzat. JeremyPargo eta Doron Perkins onakdira barneraketak egiten; ez hainbestejaurtiketetan. Chuck Eidsongalduta dabil, eta ez esnatzeaonena. Lior Eliyahu bezala, unebatzuetan izan ezik. David Bluthenthalekinere tentuz jardun behardu Baskoniak. Maccabik daukanhiruko jaurtitzaile peto bakarrada. Lau sartu zituen bigarrendeman, eta arnasa eman.Historia aldeko duBaskonia talde gogorra da, eta eskarmentuadauka jaikitzen, kolpemingarriak jaso izanagatik.Agian hamar edo hamabost puntugatikgalduko ditu Israelgo bipartidak, baina ez du berehalakoanetsiko. Izaera du, nortasuna.Menorcako garaipenak galdutakokemena berreskuratzen lagundukodio. Beti da ona garaipena,are gehiago azken unean lortutakoabada eta gaizki samarjokatu ondoren. Aintzat hartzekomoduko baldintzak dira hurrengoak.Marcelinho Huertasek berefreskura bereganatu behar du,eta Brad Olesonek jaurtiketak asmatzenhasi. David Loganek, FernandoSan Emeteriok eta MirzaTeletovicek Alaskakoaren laguntzajasotzea garrantzitsua litzateke.Stanko Baracek, berriz, balantzadesoreka dezake. Handia delako:neurriz eta jokoz. Nerbio apurbat falta zaio, haserretzea eta zartakoon batzuk ematea, aurkariaripultsua botatzeko.Historia aldeko du Baskoniak.Hamar aldiz jokatu du Nokia ArenanXXI. mendean, eta lautan irtenda garaile Eliasen Eskua zenareninfernutik. Balio du historiakedo ez? Baskoniarentzat bai,Maccabirentzat ez.MACCABI-BASKONIApLehiaketa. Euroligako finallaurdenetako3. partida.pMaccabi Tel Aviv. Pargo, Bluthenthal,Hendrix, Sharp, Blu, Eliyahu,Green, Pini, Burstein, Labanowski,Eidson, Macvan, Perkinseta Schortsanitis.pCaja Laboral Baskonia.Ribas,Garcia, Huertas, Logan, Teletovic,Batista, San Emeterio, Oleson,Buesa eta Barac.pLekua. Nokia Arena (11.700ikusle).pOrdua. 21:30 (ETB1).pGaurko beste partidak.MontepaschiSiena-Olympiakos(20:00), Valentzia-Real Madril(20:45) eta Panathinaikos-Bartzelona (20:45).Baskoniak Sofoklis Schortsanitisnolabait gelditzen asmatu behardu, Lauko Finala jokatu nahi badu.Zaintza bikoitzak izan daitezkegakoa, Maccabi eskas ari baita hirukojaurtiketen portzentajean.150 kiloko aleaA. U.Eta nola demontre gelditukodugu gizon puska hau?»Baskoniako zale askokpentsatu zuten hori pasa den ostegunean,bigarren partidakoatsedenaldian. Sofoklis Schortsanitiszuten ahotan (Tiko, Kamerun,1985), 150 kiloko morrosko astuna.Big Sofo-k hamazazpi puntusaskiratu zituen StankoBaracen ahalegin oro alferrikakoeginez, %80ko portzentajea asmatuta.Dusko Ivanovic bera ereernegatu zuen Baracen ezinak,Baby Shaq-en aurka galduta zebilelaikusita taldekideei kontuakeskatzen hasi zelako, Barac beragogorrago saiatu ordez. Aulkiandenbora luzez zigortu zuen Ivanovicekkroaziarra, eta Esteban BatistakSchortsanitisek eragindakoodolustea ixtea lortu zuen.Partida osteko foroetan hainbatiritzi zeuden Schortsanitis etaBaracen artean gertatutakoaz.Baracen epeltasuna kritikatzenzuten batzuek, taldekideen laguntzaeskasa besteek. Saskibaloiaerrugbia bihur ote zitekeengaldetzen zuenik ere bazegoen,Maccabiko pibota geratzeko aukerabakarra hura plakatzea baitzen.Schortsanitisek berakerrugbi jokokoak ziruditen faltabatzuk egin zituela esan zutenbeste batzuk, eta antzera jokatubehar zutela Baskoniako pibotek.150 kiloko morroskoa da Schortsanitis,baina abila saskipean.Jokaldiak bukatzen daki, kakoz,taulara jaurtiz… Lekua egiten dakielada bere dohain onena. Legez,edo legez kanpo. Barac garaiagoada, baina meharragoa erebai, eta aise mugiarazten du berelekutik Schortsanitisek. Batista,ordea, mutikote sendoa da, 120 kilotikgertu dabilena. Schortsanitisenondoan, ordea, panpina txikibat dirudi. Bere besoak edozeingizakiren bikoitza dira, eta bereSchortsanitisi ahaliketa oztopo gehienjartzea da bidea, harkerraz joka ez dezanbizkarra hondartzetan zabaltzendiren toalla handienak bainohandiagoa.Eta halere, ondo eutsi zionBatistak. Schortsanitisen erregaiabukatzen hasita zegoenean,dena den. 150 kilo mugitzeakazkar sortzen duelako nekea.Ikusteko dago zertan geratukolitzatekeen Batista eta Schortsanitisenarteko dema, biak hasieratikkantxaratuko balira. Uruguaitarrabizkorra da buruz, etaahaleginak eta bi egiten ditu bereparekoa saskitik urruntzeko.Legez, eta legez kanpo. Epaileekuzten duten arte. Gakoa saskikobi aldeetan dago. Schortsanitiszigortzea biko jokoan, korrikaeginaraztea, nekatzea. Batistakbadu gaitasun hori. Baracek ezhainbeste, nahiago duelakohiruzpalau metrora lan egin,puntuak blokeoa eta jarraipenarenbitartez lortu, bizkarrekojokoarekin baino.Arriskatu egin behar daGauzak normal, litekeena da Batistaketa Baracek komeria askoizatea Schortsanitis geratzeko,eta hori gertatzen denerako, Baskoniakprest eduki behar du irtenbiderenbat. Irtenbide hori arriskatzeada. Aurkariak gelditu ezinduzun izar bat daukan neurrian,izar horren ekarpena murriztenahalegindu behar duzu. Nola?Zaintza bikoitzak eginez. Zaintzabikoitzak, baina erotu gabe. Beti

Bihar jakingo da asteburu honetan24›› futbol ligako jardunaldia jokatuko den edo ez2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 23Lau bikoteek dute aukera oraindik Binakako26›› Txapelketako finalerako sailkatzekoSaskibaloia DEuroligako final-laurdenakEsteban Batistaeta SofoklisSchortsanitis, aurrezaurre. DAVID AGUILAR-KOCASULEJMANOVIC / EFEburuz jokatuz, praktiko izanda.Arriskatuz, hori bai.Zaintza bikoitzak egiteak arriskuadakarrelako. Bostetako norbaitlibre geratzen delako. ManelComas Baskoniako entrenatzaileizandakoak sarri esaten du telebistaemankizunetan: «Bat edobestea aukeratu behar duzu,baina okerrena erdibidean geratzeada, ez bata, ez bestea eginez».Comasen aholkua min gehienegiten duen jokalariari ahalik etaoztopo gehien jartzea da erremedioonena. Baskoniaren kasuanSchortsanitisi. Azalpenak logikahau dauka: Schortsanitisek ez dusaskirako biderik lortuko beregainean bi jokalari baditu. Askojota baloia libre dagoen kiderenbati ematea lortuko du, eta txarrenean,baloia galtzea.Maccabik erakutsi zion bideaBaskoniari Gasteizen. Pargo, Perkinseta Eidson ero moduan arituziren korrika hara eta hona, Logani,San Emeteriori eta Teletovicizaintza bikoitzak eginez. Arriskatuegin ziren, eta Baskoniak jaurtiketalibre asko irabazi zituen. Maccabik,trukean, baloi dezente bereganatuzituen, eta hain gustukoduen trantsizio jokoa egin. BaskoniakSorchanitisek eragindakoodol hustea eten behar du aurrenaurrena.Maccabik lehen bi partidetanurruneko jaurtiketetanduen portzentaje apala du lagun:29 hiruko egin, eta zazpi asmatu:%24. Eskualdi ona izan liteke.ZonakakodefentsaAndoni UrbistondoMakillajeaApaindu edo ezkutatu.Frantziako antzerki obretan sortutako hitzada maquiller. Norbaiti, edo bere aurpegiari kosmetikoak jartzea dalehen esanahia. Aurpegi hori apaindu edo alaitzeko. Bigarren esanahibat ere ematen dute hiztegiek: «zerbait aldatzea, bere itxura aldatzeko».Esan gabe doa, aldatu, hoberako. Alegia, itsusia, edo ikusi nahi ezdena ezkutatzeko. Makillaje horretako adibide onak utzi dizkigute asteburuanhiru euskal taldeek. Larunbatean, lehenengoa. Aise irabazizion Bilbo Basketek Granadari, ondo jokatu gabe. Bere nagusitasunarenjakitun. Garaipena lortu zuen Baskoniak Menorcan, baina nahikopartida kaskarra eginez. Bi kasuetan garaipenak benetako egia ezkutatzendu. Lagun Aroren kasua okerragoa da. Makillajearekin ere ezinkonpondu. Valentziaren aurkako porrota azaltzeko lau minutu txarreibota diote errua batzuk. Valentzia talde handia dela besteek. Bien tartean,bosgarren porrota jarraian, eta jaikitzeko imintziorik ez. Bien artean,konfiantza Pablo Lasori bi urterako. Emaitzak baino proiektuadelako garrantzitsua. Makillajea?Bizitzaren gorabeherak.«Hau kirola da. Ostegunean azken uneansartu ziguten jaurtiketa baten erruz galdu genuen, eta gaur [atzo], guizan gara azken unean saskiratze hori lortu dugunak. Fedea daukagulakoirabazi dugu». Dusko Ivanovicek, Menorcan, Teletovicek azkenunean hiruko zaila gauzatu ostean. Fedea dauka Ivanovicek, baina fededunadelako, ez Baskoniak fedea edukitzen laguntzen diolako. Ezbehintzat Menorcan egindako partida ikusita. Eskas aritu zirelakogasteiztarrak. Epel defentsan, erasoko errebote asko emanda. Traketsjaurtiketan, eta garaipenean buruz buruko jokaldiei esker lortuta. Baraciatsedena ematea erabaki zuen Ivanovicek, Tel Aviveko partidaribegira, eta erabaki hori garesti ordaintzear egon zen Baskonia. Baractaldearen eskeman funtsezkoa dela erakusten duen datua. Huertas etaOleson ez daude, Batista antsietateak jota dabil, eta talde baten arrakastaTeletovicen eta Loganen punteriaren baitan neurtzea, askotxoda. Menorcan ez, agian, Tel Aviven bai.Bukatu da.Lagun Aroren denboraldia. Taldea jota dago, eta ezinarengurpilean sartuta, atera ezinik. Harridura sortzen segitzen du zuzendaritzaketa Lasok duten baikortasuna, testuinguruak, inguruakdaukan zalantza edo ezkortasunarekin, eta antzera jarraituko du taldeakgaraipen pare bat lortu arte. Noiz da kontua, zazpi partida falta direlako,eta donostiarren egutegia gaiztoetan gaiztoena delako. Alacantkanpoan, Unicaja etxean, Kanaria Handia kanpoan eta Granada etxean.Apirilaren 24an izango da hori. Txarrenean jarrita, zortzi partidagal ditzake jarraian Lagun Arok garaipen bat lortu arte, baina estatistikabeldurgarriagoa da honela esanda: jokatutako azken hemezortzipartidetatik hamasei galdu. Erru osoa ez da Lasorena, jokalariek erebadute zeresana, baina jokalariek neurria ematen ez badute, norenada errua? Eta Lasok jokalariek euren onena emateko biderik topatzenez badu, zer? Denboraldia nola hala bukatu eta berriz hasi? Ataka zaileandago Laso, ataka zailean jokalariak, eta ataka zailean erabakiakhartu behar dituen zuzendaritza, eta udaberria gogorra izan liteke.Galdu edo irabazi, erreakziorik ez dagoenean gertatzen da hori.Hamasei garaipen.Sailkapeneko bosgarren postura egin du jauziberriro Bilbo Basketek, eta hirugarreneraino igotzeko borrokan jarraitzendu. Bi garaipenera du Valentzia, eta bi garaipenera KanariaHandia, bederatzigarren sailkatua. Hemezortzi garaipen beharkodira, gutxienez, zortzi onenen artean sartzeko, eta Granadaren aurkakoaerabakigarria izango da. Normalean, Bilbo Basketek galdu egingoduelako Bartzelonan larunbat honetan, eta zail izango duelako garaipenaGasteizen (apirilaren 17an). Tartean hamazazpigarren garaipenalortu beharko luke CAI Zaragozaren aurka. Bilbo Basketek inoiz ezzuen lortu hainbeste garaipen ACB ligan, eta horrek indarra eman beharkolioke. Jokoari dagokionez, taldeak zama astuna izaten jarraitzenduen arazo larria konpondu ezinik segitzen du. Aaron Jacksonenordezkorik ez dago, eta gabezia larria da hori.G SailkapenaACB LIGA27. jardunaldiaJokatutakoakEmaitzaValentzia-Lagun Aro GBC 84-75Real Madril-Kanaria Handia 74-73Bizkaia Bilbo Basket-Granada 85-68Joventut-Alacant 75-73Valladolid-Unicaja 64-78Estudiantes-CAI Zaragoza 106-89Menorca-Caja Laboral Baskonia 76-77Cajasol-Fuenlabrada 72-77Manresa-Bartzelona 64-72J I G PA PKp 1. Bartzelona 27 23 4 2075 1752p2. Real Madril 27 21 6 2071 1884p3. Valentzia 27 18 9 2029 1926p 4. Baskonia 27 17 10 2116 1986p 5. Bilbo Basket 27 16 11 2080 1987p 6. Valladolid 27 16 11 1975 1920p 7. Unicaja 27 15 12 1997 1944p 8. Fuenlabrada 27 15 12 2057 20719. Kanaria Handia 27 14 13 1978 194910. Estudiantes 27 14 13 1967 198711. Joventut 27 14 13 2097 217912. Cajasol 27 13 14 1977 197213. CAI Zaragoza 27 12 15 2002 208714.Lagun Aro GBC 27 9 18 1986206615. Manresa 27 9 18 1760 196816. Alacant 27 7 20 1805 1903p 17. Granada 27 5 22 1882 2110p 18. Menorca 27 5 22 1824 2037pKanporaketetarapUrrezko LEB Ligara28. jardunaldia (apirilak 2 eta 3)Larunbata Ordua TBBartzelona-Bilbo Basket 18:00 TDP.Unicaja-Joventut 19:00Igandea Ordua TBCAI Zaragoza-Manresa 12:15Kanaria Handia-Valladolid 12:30Granada-Real Madril 12:30Cajasol-Valentzia 12:30Alacant-Lagun Aro GBC 12:30 ETBFuenlabrada-Menorca 17:00 TDP.Baskonia-Estudiantes 18:00ESTATISTIKAKPuntuak partidako1. Jaycee Carroll (KNH) 18,62. Juan Carlos Navarro (BAR) 16,53. Jimmy Baron Jr. (LGA) 14,94. Will McDonald (JOV) 14,95. Rafa Martinez (VAL) 14,86. Mirza Teletovic (CLB) 14,17. Nik Caner-Medley (EST) 148. Justin Doellmann (ALA) 13Erreboteak partidako1.Nik Caner-Medley (EST) 7,672. Jakim Donaldson (MEN) 7,153. Stanko Barac (CLB) 6,924. Jordi Trias (JOV) 6,695. Esteban Batista (CLB) 6,526. Joel Freeland (UNI) 6,487. Justin Doellmann (ALA) 6,448. Albert Miralles (LGA) 6,41Asistentziak partidako1. Marcelinho Huertas (CLB) 5,782. Omar Cook (VAL) 5,193. Kristaps Valters (FUE) 4,724. Diego Ciorciari (MEN) 4,565. Ricky Rubio (BAR) 4,446. Rodrigo San Miguel (MAN) 3,937. Pablo Prigioni (RMA) 3,98. Ritxi Uriz (LGA) 3,89ACBko balorazioak1. Nik Caner-Medley (EST) 17,12. Fernando San Emeterio (CLB) 16,93. Juan Carlos Navarro (BAR) 154. Jakim Donaldson (MEN) 14,95. Gustavo Ayon (FUE) 14,8

24 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaKirola ›Gaur edo biharargituko duteasteburukogreba deialdiaEpaileak gaur hartukoditu greba egitearenalde eta kontra daudenfutbol taldeetakoordezkariakErredakzioa DonostiaGaur iluntzean edo bihar askatukoda korapiloa. Laster jakingo daasteburu honetan Espainiako LehenMailako 30. jardunaldia jokatukoden edo ez. Purificacion PujolMadrilgo Lehen Instantziako63. Epaitegiko epaileak emangodu erabakiaren berri. Hark askatukodu azken hilabete eta erdiankorapilatzen eta korapilatzenjoan den haria. Horretarako, gaur10:00etan bilduko da asteburu honetangreba egitearen aldekoekineta kontrakoekin. Bi aldeak argidaude: batetik, LFP EspainiakoLiga Profesionaleko ordezkariak;eta, bestetik, elkarte horretakosei klub, guztiak Lehen Mailakoak:Athletic, Reala, Espanyol,Vila-real, Sevilla eta Zaragoza.Auziak otsailaren 11n du abiapuntua.Egun horretan LFPkobatzarrak honako hau erabakizuen: jardunaldiko derrigorreanordaindu gabeko partida bat telebistazeman behar dela dioen legeabertan behera utzi ezean apirilaren2an eta 3an ez dela jardunaldirikjokatuko Lehen Mailan.LFPren arabera, galera handiaeragiten dio jardunaldiko partidabat erosteko aukera ez eskaintzeak,200 milioi euro inguru urtean.Dirutza da, eta LFP ez dago prestdiru sarrera horri uko egiteko, aregutxiago klubek dituzten zorrakkontuan hartuta —4.000 milioieurotik gora; horietatik 700 inguru,Ogasunarekin— .Jose Luis Astiazaran, LFPko presidentea. JUAN CARLOS HIDALGO / EFEDoako futbolaren aurkaGatazkaren muina Kirol Lehiaketaeta Gertaeren Emisio etaEmanaldien Lege Arautzaileandago. Futbolaren Legea deritzona1997an onartu zuten. FranciscoAlvarez Cascos orduko Espainiakolehendakariordeak bultzatutakolege bat izan zen. Lege horrekbehartu egiten du jardunaldibakoitzeko telebistan ordaindugabeko partida bat ematera. Legeahasieratik izan zen eztabaidaiturri, eta ia hamalau urte geroagoere horrela da. LFP saiatu dalegea aldatzen, baina ez du lortu,eta ez dirudi orain ere lortukoduenik. «Ez dago legea aldatzekoasmorik. Ez dago agendan. Ezdago premiarik», esan du EspainiakoGobernuak. LFPk, halere,bereari eusten dio, eta prest da azkeneraarte iristeko, hots, lehiaketagelditzeraino.Baina ez da ordaindu gabekofutbola LFPk kendu nahi duengauza bakarra. Partiden laburpenakere jomuga ditu. LFPk laburpenlaburragoak nahi ditu telebistan,beti albistegietan, gehienezminutu eta erdikoak, eta 24orduko iraungitzearekin. Horibai, prest dago ordain baten trukesaio horiei partidetako irudiaksaltzeko. Horrez gain, aztertzenari da irratiei diru sari bat eskatzeapartidak emateagatik. Azkenik,apustuetatik ere diru gehiagojaso nahi du, edo gutxienez urterodiru kopuru zehatz bat bermatutaeduki.LFPko klub guztiak daude adoseskaerekin. Ez, ordea, eskaera horieklortzeko erabili beharrekometodoekin. Hala, Lehen Mailakosei taldek ez dute grebarik eginnahi: Athleticek, Realak, Espanyolek,Vila-realek, Sevillak eta Zaragozak.Sei taldeok jokatu eginnahi dute asteburuan, eta orduakzehazteko eskatu dute jadanik.Ez da sei talde horiek LFPkogehiengoaren kontra dauden lehenaldia. Telebista eskubideenbanaketa berriaren aurkako botoaere eman zuten. Argi dute grebaeginez gero lehiaketaren ospeakkolpe latza jasoko lukeela.Ospea gorabehera, grebak hankazgora jarriko luke egutegia.Hasteko, lehiaketa hiru aste geroagoamaituko litzateke —maiatzaren22an zen amaitzekoa, etaekainaren 12an amaituko litzateke—,tartean Europako eta TxapeldunenLigako finalak jokatukobaitira —maiatzaren 18an eta28an— eta Espainiako selekzioakAEBetan bira bat egingo baitu—ekainaren 3tik 7ra—. Tarte horretan,gainera, ez lirateke Ligakopartidak jokatuko. Hori gutxibalitz bezala, asteburu honetanjokatu beharreko partidak jokatukoliratekeelako azken jardunaldian.Athleticektinko eutsi diolehen postuari,Realari derbian3-1 irabazitaZuri-gorriek nahikoadute hurrengo partidanRayoren etxeanberdintzea finaleansartzekoErredakzioa BilboAthleticek gero eta gertuago duEspainiako Superligako finala.Talde zuri-gorriak 3-1 irabazi zionherenegun derbian Realari, etaemaitza horri esker esku-eskuradu titulua lortzeko azken kanporaketajokatzea. Bi jardunaldi faltadira jokatzeko, eta Athleticekbi puntu ateratzen dizkio Espanyolisailkapenean, eta lau RayoVallecanori. Hurrengo jardunaldian—apirilaren 10ean— zuri-gorriekRayoren zelaian jokatukodute, eta nahikoa dute partida horretanberdintzea finalean sartzeko.G SailkapenaSUPERLIGA, 2. FASEASailkapenaPuntuak J I B G1. Athletic 28 12 9 1 22. Espanyol 26 12 8 2 23. Rayo Vallecano 24 12 7 3 24. At. Madril 17 12 5 2 55. Bartzelona 16 12 4 4 46. Sant Gabriel 9 12 2 3 77. Prainsa Zaragoza 8 12 2 2 88. Reala 6 12 1 3 813. jardunaldia (apirilak 10)Prainsa Zaragoza-Sant GabrielBartzelona-EspanyolRayo Vallecano-AthleticReala-Atletico Madril

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 25‹ KirolaDLaburrakOlaberria zazpigarren izanda omniun probanTXIRRINDULARITZA ›Leire Olaberriakezin izan zion bueltaeman pistako Munduko Txapelketakoomniun probakolehen egunean erori izanak eragindakodesabantailari, etazazpigarren izan zen.Contador, Frank Schlecketa Boonenen garaipenakTXIRRINDULARITZA ›AlbertoContador (Saxo Bank), FrankSchleck (Leopard-Trek) etaTom Boonen (Quick Step)nagusitu ziren asteburuan jokatutakohiru probetan. EspainiarrakAndaluziako Itzulia irabazizuen, luxenburgotarrak NazioartekoKriteriuma eta belgikarrakGante-Wevelgem proban.Sebastian Vettel Red Bull taldeko gidari alemaniarra, hatz erakuslea altxatzen, podiumean, herenegun, Melbournen (Australia). DIEGO AZUBEL / EFELehen itzuliaren garrantziaSebastian Vettelek errazirabazi zuen AustraliakoSari Nagusian,baina McLaren etaFerrari ez daude urrutiLaurentzi Garmendia DonostiaGutxitan gertatu da halako jarraitutasunadenboraldi bateneta bestearen artean. Ia guztia aldatudute 1 Formulan, eta lehengoanjarraitzen du. Ez da erabategia, baina lehen begi kolpeak halakoitxura ematen du. SebastianVettel (Red Bull) eta Lewis Hamilton(McLaren) lasterketa irabaztekolehian. Eta Fernando Alonso(Ferrari) Vitali Petroven atzetik(Renault), baina aurreratu ezinik.Osotasunean begiratuta, iazlehen lasterketetan Ferrari osogorabeheratsu aritu zen, taldeakzergatia oso ondo ulertu gabe.Hasi besterik ez da egin, eta orainjakinda zer datorren hurrena: aldagaiasko.Argi esan daiteke: hiru taldeoso indartsu daude. Red Bull,McLaren eta Ferrari. Hori izanzen ordena herenegun AustraliakoSari Nagusian, eta alda daitekeMalaysian, bi aste barru. Red Bullekuste du hor aurrean jarrai dezakeela.McLarenek uste du RedBulli erasotzeko gertu dagoela.Eta Ferrarik ez daki zer gertatu zitzaionAustralian, baina Malaysianhobeto ariko dela uste du.Lasterketan oso azkarra izan zenAlonso, baina oso atzean sailkatuzen larunbatean, bosgarren, etairteeran postu gehiegi galdu zituen.Taldeak gora egingo du, iazegin zuen bezala, baina puntuakgaltzen hastea ez da modurik egokiena.Red Bullen abiadura ez zenharritzekoa izan, iaztik ezagunazelako eta aurten ere berdinagerta zitekeenaren aukera guztiekbaitzuten present. Halaxegertatu zen, inork ez baitzuenbenetan estu hartu Vettel. Lehenitzulian 2,5 segundoren aldeaatera zion bigarrenari, bainaVettel hamahirugarren itzulianboxetara sartu zenean tarte horrieusteko gai izan zen Hamilton.Larunbatean itzuli bakarreraVettelek lortu zuen aldea ikusita,argi dago Red Bullen abantailanon dagoen: lehen itzuliko errendimenduan.Funtsean, Vettelek inork bainoazkarrago jartzen ditu tenperaturaegokian pneumatikoak, eta horregatiklortzen du haiengandikitsaspen gehien. Besteek bi itzulibehar dituzte, baina Vettelek iahasieratik erabiltzen ditu betebetean.Hortik aurrera, eta behinguztien tenperatura berdinduta,McLarenek erraz jarrai zezakeenRed Bullen abiadura. Ferrarikitxuraz gauza bera egin zezakeen,baina Italiako taldeko gidarieklasterketa zailagoa izan zutenez,buruz buruko alderaketak egiteaez da hain bat-batekoa.Mark Webberrek ezin izanzuen inondik inora bere taldekidearenabiadura berdindu.Horrek ere laguntzen du RedBullen abantaila lehen itzuliandatzala pentsatzen, gidatze estiloakhor asko eragiten baitu. Ezda hori bakarrik, gainerako itzulietanWebberrek ez baitzueninoiz Vettelen itxura eman, bainaez da normala bien artean itzulibatean halako aldea izatea. Batezere Webber historikoki sailkatzesaioetan maisu izan baita, Jaguarrengaraian hainbatean erakutsizuen moduan. Red Bull indartsuden arlo horretan ahula da Ferrari.Lehen itzuli horretan pneumatikoekdute erru guztia, eta haiekerabiltzen jakitea ezinbestekoada. Gezurra dirudi lehen itzulikoerrendimenduak nola eragin dezakeenhainbeste hirurogeitikgora itzuli dituen lasterketan.Baina hala da; horregatik, McLareneta Ferrari buru-belarri arikodira hori konpondu nahian.Oraingoz, estrategiaren laguntzabilatu beharko dute, Red Bulli irabaziahal izateko.Estrategia ezberdinakZorionez, estrategiak aukeraasko emango ditu aurten. Australiakoaikusi besterik ez dago. Lehenhiru sailkatuak bitan bakarrikgelditu ziren. Gehienak hirualdiz, eta Sergio Perez (Sauber)behin bakarrik. Ederra da hori,gidari eta estratega ausartek beresaria jasoko baitute. Edo zigorra,noski. Taldeak oraindik pneumatikoeineurria hartzen ari dira,eta, horregatik, lehen lasterketetanoso estrategia desberdinakizango dira. Australian uste bainohigadura txikiagoa izan zutenguztiek, baina hiri barneko zirkuitubatean hori espero daiteke.Malaysian gauzak aldatukodira, ziurrenik berdintze aldera,bigarren lasterketan aldeak txikituegiten baitira. McLarenek etaFerrarik badakite non egin beharduten lan. Lasterketako itzuliguztien artean, autoak goma berriakjartzen dituen itzuliak bakarrikzaindu behar dituzte. EtaRed Bullek hobera egin ez dezala.G SailkapenakAUSTRALIAKO SARI NAGUSIA1. Sebastian Vettel (R. Bull) 1.29.30,2592. Lewis Hamilton (McLaren) 22,297ra3. Vitali Petrov (Renault) 30,560era4. Fernando Alonso (Ferrari) 31,772ra5. Mark Webber (Red Bull) 38,171ra6. Jenson Button (McLaren) 54,304ra7. Felipe Massa (Ferrari) 1.25,186ra8. S. Buemi (T. Rosso) itzuli batera9. Adrian Sutil (F. India) itzuli batera10. Paul di Resta (F. India) itzuli bateraTXAPELKETA (GIDARIAK)1. Sebastian Vettel (Red Bull) 25 puntu2. Lewis Hamilton (McLaren) 18 puntu3. Vitali Petrov (Renault) 15 puntu4. Fernando Alonso (Ferrari) 12 puntu5. Mark Webber (Red Bull) 10 puntuTXAPELKETA (AUTOGILEAK)1. Red Bull 35 puntu2. McLaren 26 puntu3. Ferrari 18 puntuInformazio gehiago nahi@ izanez gero, ikusBugattiko bihurgunea kanala:http://kanalak.berria.info/1formulaArratek ez zuen aukerarikizan Valladoliden (32-20)ESKUBALOIA ›Oso zaila zuenArratek Valladolid ezusteanharrapatzea, eta hala izan zen.Eibarko taldeak 32-20 galduzuen herenegun Asobal ligako23. jardunaldian, eta jaitsieratikbi puntura jarraitzen du. Hainzuzen, Toledoren pistan, atzetikduen lehen taldearen pistanariko da larunbat honetan.Realak 3-1 galdu zuenEspainiako Kopako finaleanBELAR HOCKEYA ›Iaz bezala,Realak galdu egin zuen herenegunEspainiako Kopako finala,Club de Camporen aurka. MariaGomez Realeko jokalariak sartuzuen lehen gola, baina Madrilgotaldeak buelta eman zion geroemaitzari, eta 3-1 irabazi zuen.Irigoienen marka 125 kilokozilindro zaharrarekinHARRI-JASOTZEA ›Aimar Irigoienekmarka ezarri zuen herenegun125 kiloko zilindro zaharrarekinAzpeitiko zezen plazan(Gipuzkoa). Errezilgo harrijasotzaileak47 aldiz altxatuzuen 125 kiloko zilindro zaharrabost minutuko txandan.Ogierrek irabazi zuenPortugalgo probaRALLYAK ›Sebastien Ogierrentzat(Citroen) izan zen garaipenaherenegun Portugalgo rallyan,MundukoTxapelketako hirugarrenproban.Sebastien Loeb(Citroen) eta Jari-Matti Latvala(Ford) sailkatu ziren harenatzetik.Txapelketan Mikko Hirvonen(Ford) eta Loeb daudeberdinduta lehen postuan.Jordanianjokatuko da hurrengoproba,hilaren 14tik 16ra.

26 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaKirola ›Xalak eta Barriolak lehen oina binakako finalean sartuta daukate, baina lau bikotek dute aurreraegiteko aukera. Irujok eta Merinok, tanto aldeari esker, aski dute larunbatean irabaztea.Emozioa hor egongo daImanol Magro DonostiaBinakako txapelketa irekiaizaten ari da. Enpresekeredu ezin luzeagobaten alde egin zutenapustu, eta ondo irten zaie. Lehenfaseko ligaxkak bukaera estuaizan zuen, eta finalerdietan ereemozioa egongo da azken partidaraarte. Igandera arte egongo dazerbait jokoan, eta ez ia ezinezkoemaitza karanbolen menpe. Laubikotek dute finalean sartzekoaukera, hala ere, Xalak eta Barriolakdute, askozaz, errazen. Aldiz,Gonzalez eta Laskurain diraaukera gutxien dutenak, eta, osozail duten arren, ez dute miraririkbehar.Txapelketa bizirik dago, eta enpresekneguko kuartelak aukeratudituzte azken partidetarako.Irujo-Merinok eta Gonzalez-Laskuraineklarunbatean jokatukodute, Iruñean. Xala-Barriolak etaOlaizola II.a-Beginok, berriz,igandean Eibarren neurtuko dituzteindarrak. Herenegun katedralekoharmailak ia bete eginziren, eta Aspek Donostian jokatzearenaukera baztertu du. Sarrerenprezioa finalerdietako aurrekopartiden bera izango da.Kantxek 40 euro balioko dute.Eibarko partidan Aspekoen hamabosgarrentantoa mugarri batizango da, lortzen badute beti ere,Xalak eta Barriolak tanto kopuruPilotazale bat zutik, tanto bat ospatzen, iragan igandeko Eibarko Astelenako partidan. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESShori behar baitute finalean sartzeko.Hori bezperan Irujok etaMerinok irabazten badute, Gonzalezeta Laskurainen garaipenakere finalean sartuko lituzkeelako.Gertu dute, baina ezin dirafidatu, Barriolari bi aldiz pasatubaitzaio ligaxka moduko finalerdietanbi garaipenekin finaletikkanpo gelditzea; horietako bat2008ko binakakoan. Leitzarrak ezdu inoiz jokatu finala; Xalarentzat,berriz, laugarrena litzateke.Irujo eta Merino ere sasoiandaude. Euren esku dute finaleansartzea; eta, horretarako, Gonzalezieta Laskuraini irabaztea askidute. Sailkatze ligaxkan elkarrenaurka jokatu zuten, eta 22-10 irabazizuten. Beste aukera: gutxienezhamabost tanto egitea etaigandean Xalak eta Barriolak irabaztea.Sailkatuko balira, bosgarrenbinakako finala litzateke Irujorentzat,eta aurrenekoa Merinogaztearentzat.Olaizola II.ak eta Beginok aurkakotanto aldearen zama dute,beraz, beste emaitzaren zain ezegoteko modu bakarra 22-14 edoemaitza hobearekin irabaztea da.Dena den, bezperan Gonzalezeketa Laskurainek irabazten badute,hogeita bira iristea aski lukete.Lortuko balute, lehen finala litzatekeBeginorentzat, eta laugarrenaOlaizolaretzat.Gonzalezek eta Laskurainekdute zailen, oso, baina ez ezinez-G Finalerako bideakpXala-Barriola. Hamabosttanto eginda, edo Gonzalez-Laskurainek irabazten badute.pIrujo-Merino II.a. Gonzalez-Laskuraini irabazita, finaleandaude. Xala-Barriolak irabaztenbadute, hamabost tantorekinaski dute.pOlaizola II.a-Begino. Xala-Barriolari 22-14 edo emaitza hobearekinirabaztea. Edo edozeinemaizatrekin irabaztea, eta Irujo-Merinokgaltzea.pGonzalez-Laskurain. Irujo etaMerino hamabost edo gutxiagoanutzi behar dituzte, eta Xalaketa Barriolak irabaztea.GBinakako TxapelketaFINALERDIETAKO LIGAXKABigarren jardunaldiaLarunbatean, Iruñean (17:00, Nitro)Irujo-Merino II.a / Gonzalez-LaskurainIgandean, Eibarren (17:00, ETB1)Olaizola II.a-Begino / Xala-BarriolaJ I G TA TK1. Xala-Barriola 2 2 0 44 342. Irujo-Merino II.a 2 1 1 39 343. Olaizola II.a-Begino 2 1 1 34 414. Gonzalez-Laskurain 2 0 2 34 44ko. Horretarako, Irujo eta Merinorenaurka hamabost tanto bainogutxiago jasota irabazi behardute, eta Xalak eta Barriolakigandean irabaz dezaten itxaron.Kasu horretan, Xala eta Barriolafinalean leudeke, eta enpresareninteresen alde jokatuko luketeEibarren. Gonzalez eta Laskurainsailkatuko balira, binakakobigarren finala litzateke aurrelariarentzat,eta hirugarrena atzelariarentzat.DLaburrakWaltary eta Lanbert,finalerdietara (40-27)TRINKETA ›Waltaryk eta Lanbertek40-27 irabazi zuten atzoBielle eta Kurutxarriren aurka,Donibane Garazin jokaturikobinakakoaren partidan. Garaipenarekin,multzoko lehen postuaziurtatu dute, eta finalerdietakoligaxkan ariko dira.Irabazleek hasieran hautsizuten partida (19-5). Waltaryk15 tanto lortu zituen saketik.Ander Antxiak kostatairabazi du Bilboko IrekiaESKU-HUSKA ›Ander Antxiakkostata irabazi zuen BilbokoLau t’erdiko Irekiko finala, herenegun,Julen Hernandez Altzelairenaurka (2-1). Altzelaik aiseirabazi zuen lehen jokoa (10-0),eta Antxiak bigarrenean berdinduzuen lehia (10-5), azkenaozta-ozta irabazi aurretik (5-4).G JaialdiakIGANDEKO EMAITZAKpEibar. Titin-Merino 13; A. Lasa-Beroiz 22. Xala-Barriola 22; Irujo-MerinoII.a 17. Gorka-Larrinaga14; Jaunarena-Arruti 18.pBilbo. Del Rey 0; Gomez2 (4-10, 6-10). Altzelai 1; Antxia 2 (0-10, 10-5, 5-4).ATZOKO EMAITZAKpDonibane Garazi. Waltary-Lanbert 40; Bielle-Lurutxarri 27.GAURKO PARTIDAKpGalarreta (16:00). UrrutiaII.a-Aizpurua II.a / Matxin IV.a-Zubiri. Uterga-Urrutia I.a / Urtasun-SanMiguel. Matxin VI.a-Agirrezabala / Oñatz-Urko.OSTIRALEKO PARTIDAKpUrretxu (22:15). Olaetxea-I.Zabala / Gorka-Merino.pZornotza(22:15). Apezetxea-Cecilio / Idoate-Ladis Galarza.

D EkitaldiakZure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/MusikapAzkoitia. The Oscillation.Gaur, 21:30ean, Matadeixen.pBilbo. Mozart eta biolarakokontzertua. Gaur, 19:30ean, BilbokoMusika Goi Eskolan.pGasteiz.Astearte The Bares.Bihar, 20:30ean, Halabedi tabernan.pIruñea. Faint. Gaur,20:00etan, Onki Xin tabernan.pIruñea. Plastones. Bihar,20:00etan, Onki Xin tabernan.pUsurbil. Haurrentzako opera:Colas mago handia.Gaur,18:00etan, Sutegi kultur etxea.pUsurbil. Organo erakustaldia.Bihar, 18:30ean, Salbatore elizan.AntzerkiapBilbo. Momix.Gaur,20:00etan, Arriaga antzokian.pEibar. XL Town, Pikor Teatrotaldearekin. Bihar, 20:30ean,Coliseo antzokian.pIruñea. Anbotoko mari etaorrazi galdua antzezlana. Gaur,Artikako kultur etxean.BertsolaritzapGasteiz.Arabako bertsolaritxapelketa. Finalistekin prentsaurrekoa.Gaur, 11:30ean.pGasteiz.Bertso-rap tailerra:Adierazi zure burua, adierazizure hizkuntza. Gaur eta bihar,20:30ean, Aldabe gizarte etxean.DantzapErrenteria. CFB451 Dansetheatrekonpainiaren entsegupublikoa. Bihar, 19:30ean, Niessenen.HitzaldiakpBilbo. El BDS como herramientade presión a Israel.Bihar, 18:30ean, Batzar Nagusietan.pGasteiz.Ezker abertzalearenbira estrategikoa. Joxe Iriarte Bikila.Bihar, Hikaateneoan.pGasteiz.Por el culo. Políticasanales liburua aurkeztuko duteSejo Carrascosak eta Javier Saezek.Gaur, 19:00etan, Montehermosokulturgunean.pGetaria (Gip.).Olinpiar Jokoeninguruko mahai ingurua, MikelOdriozola, Leire Olaberria,Ainhoa Murua eta Iñaki Lejarretarekin.Gaur, 19:30ean, udalaretoan.pIruñea. Prolegómenos de laconquista de Navarra. Bihar,17:00etan, Txantreako liburutegian.pLegazpi. Maisu-maistren indarra,Imanol Rojoren eskutik.Gaur, 18:00etan, Kultur Etxekoikastaro gelan.pUrruña. Poto eleberria aurkeztukodu Pantzo Hirigaraik.Gaur, 19:00etan, Xaia ostatuanikusgai.pUsurbil. Azken borondateendokumentuak eta gaixoareneskubideak. Gaur, 19:30ean,Sutegi kultur etxean.pZarautz. El judío errado liburuarenaurkezpena. Bihar,19:30ean, Arrano tabernan.pZizur Nagusia. Ekialde Ertaina:Viaje al país prohibido.Gaur,19:30ean, kultur etxean.IkastaroakpDonostia. Errotulo lantegia.Gaur, 17:00etan, MartutenekoHaurtxokoan.Ikus-entzunpBaiona. Izan, egin, eragin,Euskal Herrian Euskaraz dokumentala.Bihar, 19:00etan, Kalostrapen.pBilbo. Honeymoons filma.Gaur, 19:45ean, IndautxukoKarmen aretoan.pBilbo. Trans/Formaciones.Bihar, 20:00etan, Alondegian.pDurango. Izan, egin, eragin,Euskal Herrian Euskaraz dokumentala.Gaur, 20:00etan, Platerueneakafe antzokian.pHernani. Laburbira, film laburrenzirkuituko emanaldia. Gaur,19:30ean, Biteri kultur etxean.pIruñea. Izan, egin, eragin, EuskalHerrian Euskaraz dokumentala.Bihar, 20:00etan, Errotaberrielkartean (Arrotxapea).pLeioa. Líbranos del mal filma.Gaur, 20:00etan, Kultur Leioan.pLeioa. Perseo Zineforuma.Gaur, 20:00etan, Auditoriumean.pNoain Elortzibar. Izan, egin,eragin, Euskal Herrian Euskarazdokumentala. Bihar, 19:30ean,Txarrantxulo elkartean.pZizur Nagusia. El país de lassiete tribus dokumentala. Bihar,19:30ean, kultur etxean.BestelakoakpAbartzuza. Korrika 17ren aurkezpenaeta Bidaia intimoakdokumentala. Bihar, 19:30ean,Anberria elkartea.pElgoibar. Grezia: Gure sorlekua,arte tailerra. Gaur, Kulturetxeko hitzaldi gelan.pGasteiz.Magia ikuskizuna: Bidaiamagikoa, munduan zehar,Oliver magoa. Bihar, 18:00etan,Arana gizarte etxean.pIruñea. Patxi ZubizarretakJoan eleberria aurkeztuko du.Bihar, 19:00etan, Civicanen.pNoain Elortzibar. Ipuin kontalaria.Bihar, 17:30ean, Noaingoliburutegian.pZarautz. Lourdes OñederrarenEta emakumeari sugeakesan zion nobela aztertukodute. Bihar, 18:30ean, SanzEnea liburutegian.Sejo Carrascosa q IdazleaEdu Lartzanguren2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 27‹Agenda‘Por el culo. Políticas anales’liburuaren egileetako baten arabera,ipurdiko zuloaren inguruan genero nortasunak eraikitzen dira, etahorietan oinarritutako bazterketa politikoak. Gaur aurkeztuko dute.«Gero eta gizon gehiagokeskatzen diote emakumearisarketa egiteko»«Uzkia orain artebeti egon da lotutazitalkeriarekin etaokerrenarekin»BERRIASejo Carrascosa (Madril, 1959)ekintzaile gay beteranoa da. Porel culo. Políticas anales liburuaidatzi du Javier Saez soziologoarekin.Gaur aurkeztuko dutelana, 19:00etan, Montehermosokulturgunean (Gasteiz).Norentzako lana da uzkiaren inguruanegin duzuen ikerketa?Irakurle ororentzat. Izan ere,agian ipurdiko zuloarena kontuarazotsua gertatzen da denok dugulakobat. Denok dugunez, ikusiegin behar da norberak nola erabiltzenduen. Badirudi batzuekmodu batera erabiltzen dutela etabeste batzuek bestera. Gauza batargi dago: uzkia orain arte betiegon da lotuta zitalkeriarekin,okerrenarekin, negatiboenarekin...Eta uzkiarekin eginiko sexupraktikak, berriz, oso zabaldutadaude, eta oso atsegingarriakdira.Nola sortu zen ideia?Javier Saezek eta biok lan askoegin dugu elkarrekin homosexualeneskubideen aldeko ekintzailegisa eta GIBaren transmisioasaihesteko kanpainetan, etaasko hitz egin dugu gai horien inguruan.Eztabaida askoren ondoren,ikusi genuen hutsune bat zegoelauzkiaren inguruan, zuloageneroaren eta nortasunareneraikitzaile gisa. Hortik sortu zenlan hau egiteko ideia. Javierreklandu du alde soziologikoa etapsikoanalitikoa, nik, berriz, aldepolitikoa eta historikoa.Gaztelaniaz idatzi duzue liburua,etahizkuntza horrek obsesio handia duatzeko zuloarekin. Euskararekin edobeste hizkuntzekin konparatu duzue?Izugarria da gaztelaniaz dagoenhiztegia, eta zentzua, beti, negatiboada, baita Latinoamerikakogaztelanian ere. Esamolde positibopare bat baino ez daude: Vienecomo picha al culo, zer edo zer ezinegokiagoa dela esateko, esaterako.Frantsesez avoir du cul dagozorte handia izatea adierazteko.Euskaraz gutxiago dago, bainapositiborik ezer ez. Bitxia da;ipurdia lotsarazteko erabiltzenda ia beti. Hizkuntzak errealitateaksortzen ditu, eta errealitate horiekazkenean nortasunak dira,eta gizartearen atal batzuek etagorputzaren atal batzuek bazterketapolitikoa ekartzen dute.Bazterketaz harago, Max Weber soziologoakaspaldi erakutsi zuen uzkiareningurukoak zelako eraginaizan zuen kapitalismoaren etikan.Badira uzki sarketaren praktikarenbidez forma politikoak eraldadaitekezkeela diotenak. Aski inozoairuditzen zaigu hori, ezagunakdirelako halako praktikak zituztengizon zitalak, CIAko zuzendarirenbat tartean. Ez dugusartu nahi izan horretan, ez dugulakoargi. Baina uste dugu uzkiareninguruko hausnarketa badelapolitikoa. Harrotasun pasiboa nabarmentzendugu: jende askokuzkiarekin gozatzen du, bainaisiltasunean, ezin duelako horretazharro agertu. Izan ere, badirudisarketa jasotzen duen gorputzbat bigarren mailakoa dela. Sartzeakedo sarketa jasotzeak definitzendu generoa, antza. Gay kolektiboanere berriz agertzen diraiherarkia horiek: sartzen dutenaketa sarketa jasotzen dutenakdaude, eta gay batzuek ez dute eurenburua homosexualtzat beraieksoilik sartu egiten dutelako.Horri guztiari buelta eman nahigenion: generoa eraikitzeko erabiltzendena dekonstruitzeko erabildaiteke.Noiz ikusiko da argia alde horretan?Ikerketan ikusi dugunez, gero etagehiago dira bikotekide emakumezkoeisarketa egiteko eskatzendieten gizon heterosexualak. Batzuekisilean gordetzen dute, bainasex shop-ak hasi dira gizon heterosexualentzakogailuak saltzen.Espero dut bideak irekitzea.

28 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaAgenda ›bEguraldiaJON ALBISUGaurGiro nahasi eta aldakorrapZerua. Goizean, zaparradakizango dira ipar isurialdeaneta mendi inguruetan;gainera, ez du atertzeko itxurarik,eta egun osoan botakodu. Ilunabarrean, ekaitzakjoko du Pirinioetan. Barnealdean,euri gutxiago egingodu; eta Arabako Errioxan etaIruñerritik hegoaldera, ateriegongo.pBakio 9/16pBilbo 9/16pBalmaseda 9/16t°pAmurrio 7/16pEibar 8/15pArrasate 7/15p pGasteiz 6/15Agurain 7/14pGuardia 5/15pDonostia 9/15pLeitza 6/13pHaizea. Mendebaldekoa.pTenperatura. Berdin. Iparisurialdean eta mendialdean,9 eta 16 gradu artekoakizango dira beroenak; barnealdean,berriz, 8 eta 18 graduartekoak.JoeraOsteguna, 31 Ostirala, 1 Larunbata, 2pBaiona 10/14pIruñea 6/15pTafalla 6/15pTutera 7/17t° t°pMaule 8/15pDonibane Garazi 8/15pAbaurregaina 4/10t°Bihart°Antzera jarraituko dupZerua. Egunsentian, eguraldinahasia izango da, batik batipar partean eta mendi inguruetan.Erabat lainotua egongo da,eta zaparradak izango dira.Ekialdean, euri gehiago egingodu, eta, ilunabar alderako, ekaitzakjoko du. Arabako Lautadaneta Iruñerrian ere goibel egongoda, eta, beharbada, zerbait botakodu. Ateri egongo da, berriz,Errioxan, Lizarrako inguruetaneta hegoaldean.pHaizea. Mendebaldekoa.pTenperatura. Berdin. Ipar-isurialdeaneta mendi inguruetan,9 eta 15 gradu artekoak; barnealdean,8 eta 18 gradu artekoak.ItsasoapItsasoko egoera. Lehen 20milietan, mendebaldeko haizeaibiliko da 3-4ko indarrarekin, etaitsaskia eragingo du. Nahikogaizki ikusiko da.pOlatuak. Metro bat eta bi metroarteko olatuak.Itsasaldiak ORDUA METROAKItsasgora 01:06 3,26Itsasbehera 07:09 1,48Itsasgora 13:31 3,19Itsasbehera 19:25 1,59Isobara mapaEguzkia S0RTU GORDE07:04 19:36IlargiaEGUNAIlberriApirilaren 3a, igandeaIlgoraApirilaren 11, astelehenaIlbeteApirilaren 18a, astelehenaIlbehera Apirilaren 25a, astelehenab Hitz jokoak BAGABIGAG Hitz gurutzatuakG Sudokua1234567891 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 122 9 51 5 69 51 5 6 38 44 7 3 18 61 3 46 4 3G Esaldi ezkutua9x9-ko laukian hutsikdauden gelaxkak betebehar dituzu, 1etik 9rabitarteko zenbakiakidatziz, eta kontuan izanikzenbaki bakar bat ere ezdela bi aldiz azaltzenerrenkada eta zutabeberean, ezta dagokion3x3-ko laukian ere.101112Ezker-eskuin1. Ondamuak, inbiriak. 2. Zeruan distiratzen diren argizagiak. Haran, ibai batek ureztatzen dueneskualde. 3. Joko-txartelak. Norbaiti eginiko eskaintza. 4. Garaziko herri bateko. Norat adieraztenduen atzizkia. 5. Iratze, garo. Egintza gai-tzesgarri bat izendatzeko irain hitza. 6. Nire buruaz.Buruaren alboko alde. 500. 7. Kontsonantea. Aditz-forma. Murruaren hasiera. 8. Libre, loturarikgabe. Auhena, deitorea. 9. Atzizki femeninoa. Da, ingelesez. Emakume ezkondua. 10. Ume eginak.Laga. 11. Ipar Euskal Herrian, isekak. Esne gatzatuaz prestatzen den janaria. 12. Ez eme. Gorputzarenzati batez zerbaiten gainaldera iritsi. Aurrizkiaren laburdura.Goitik behera1. Bikainen nolakotasuna. 2. Ipini, jarri. Izpi. 3. Pluralean, beita, arrantzan egiteko erabiltzen denamugai. Urrearen ikurra. 4. Pagoaren familiako zuhaitz ez oso garai. Jendetasunez, adeitasunez.5. Isurkari bat iragazkitik igaroarazi. ... hartu, izeki. 6. Arren sexu-organo. Abederako azken etaaurreneko letrak. Una, neka. 7. K birritan. Eserlekuak (bizkarrik ez dutenak, bereziki). Kontsonantea.8. Bokala. Nafarroako herria, Oltzan. I. pertsona. 9. Musika mota. Bizkaian, ohitura, usadioa.10. Grabatu. Hegia, bazterra. 11. Argi, distiratsu. Arabako udalerria, Mendialdean. 12. Mend. gizagaixo,errukarri. Gipuzkoako herri bateko.«M__t_t__ d_n_m_k_m_ b_t_kb_t_ l_rtz_n d__rr_k_st_».G Atzoko erantzunakB I Z I K L E T A R I AI Z U K A I T Z I A ZL A K A R E A T E AD D Z E U R A V E LU I A K K O L RM A T E M A T I K A R IA A T A R I K O O RG E B A R A O E M EI L A R G I A L D I A KL I L I A I D A Z T IE Z A L A R U I AA A A L D E B E R O1 7 8 6 5 9 2 3 44 6 3 8 2 7 9 1 59 2 5 1 4 3 8 7 67 5 1 4 9 2 3 6 82 3 9 7 8 6 5 4 16 8 4 5 3 1 7 2 95 1 7 3 6 8 4 9 28 9 6 2 7 4 1 5 33 4 2 9 1 5 6 8 7Falta diren bokalakidatzita Vicki Baumidazleestatubatuarrarengogoeta batazalduko zaizu.Esaldiezkutua:Errazagoa daprintzipiobatzuen aldeborrokatzeahaien araberabizitzea baino.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 29‹ Agenda1 AretoakSucker Punch 17:15 20:00 22:30El mundo según Barney 17:00 19:45 22:30Torrente 4 3D 17:30 20:10 22:30Cisne negro 17:15 20:10 22:30DGOLEM LA MOREA(948-222333). Ikuslearen eguna: astelehena.ArabaGASTEIZDABACO BOULEVARDBoulevard merkataritza gunea (902-221622). Ikuslearen eguna: osteguna.El rito 15:55 18:10 20:30 22:45Esta abuela es mi padre 16:10 18:20 20:30 22:45The Mechanic 16:00 18:00Sígueme el rollo 20:00 22:25El oso Yogi 3D 16:10Torrente 4 3D 18:00 20:15 22:30Rango 16:10 18:15Cisne negro 20:25 22:35Gnomeo y Julieta 16:30 18:30Destino oculto 20:30 22:40Encontrarás dragones 17:00 19:30 22:30Torrente 4 16:00 18:15 20:30 22:45Sin compromiso 16:00 18:10 20:25 22:40Sucker punch 15:50 18:05 20:20 22:35Enredados 16:00 18:05En tiempo de brujas 20:15 22:15Piraña 16:30 18:30 20:30 22:30DFLORIDASan Prudentzio, 22 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.Sin compromiso 17:30 20:00 22:30Mystikal (Euskaraz) 17:30Cisne negro 20:00 22:30Incendies 17:30 22:30La mitad de Oscar 20:00El discurso del rey 17:30 20:00 22:30Mademoiselle Chambon 18:00 20:15 22:30Potiche, mujeres al poder 18:00 20:15 22:30El último verano 18:00 20:15 22:30DGURIDISan Prudentzio, 6 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.Encontrarás dragones 17:30 20:00 22:30Gnomeo y Julieta 17:30Nunca me abandones 20:00 22:30Rango 17:30El rito 20:00 22:30Esta abuela es mi padre 17:30 20:00 22:30Torrente 4 17:30 22:30Los chicos están bien 20:00El mundo según Barney 17:30 20:15Pirañas 3D 18:00 20:15 22:30Torrente 4 3D 18:30DYELMO GORBEIA 3DGorbeia merkataritza gunea (94-5460623). Ikuslearen eguna: asteazkena.Sucker Punch 17:50 20:10 22:30Encontrarás dragones 17:25 19:50 22:15Sin compromiso 18:20 20:20 22:20Esta abuela es mi padre 18:10 20:20 22:30Piraña 3D 18:15 20:15 22:15El rito 17:35 20:00 22:25Gnomeo y Julieta 17:30Gnomeo y Julieta 3D 18:30Torrente 4 3D 18:00 19:30 20:10 21:40 22:20Torrente 4 18:40 20:50Destino oculto 20:05 22:10Cisne negro 20:30 22:40Rango 18:00El discurso del rey 17:45 20:00 22:15The Mechanic 17:45 19:45En tiempo de brujas 18:40 20:40 22:40Valor de ley 21:45DAMURRIO. Amurrio Antzokia. Ez dago emanaldirik.BizkaiaBILBODCAPITOLVillarias, 10 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.Torrente 4 18:00 20:30Encontrarás dragones 18:00 20:30Sin compromiso 18:00 20:30Potiche, mujeres al poder 18:00 20:30DGOLEM ALHONDIGA(94-6070767).Potiche, mujeres al poder 17:30 20:10 22:15Encontrarás dragones 17:15 20:00 22:15Sucker Punch 17:15 20:10La mitad de Oscar 22:15El mundo según Barney 17:00 19:45Torrente 4 3D 17:30 20:10 22:15Bienvenidos al Sur 22:15Cisne negro 20:00 22:15El discurso del rey 17:15Contra las violencias machistas 17:30 20:00 22:15DMULTICINESEskutza kalea, 13 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.El discurso del rey 17:15 19:45 22:15Nunca me abandones 17:30 19:45 22:15Bienvenido al sur 19:45 22:15Mademoiselle Chambon 17:30 20:00 22:15Incendies 19:45 22:00El último verano 17:30 20:00 22:15Pan negro 17:30Chico & Rita 17:30Vidas pequeñas 17:30En el centro de la tormenta 20:00 22:15DZUBIARTELeizaola Lehendakariaren kalea,Encontrarás dragones 16:15 19:00 22:00Piraña 3D 18:00 20:00 22:00Gnomeo y Julieta 16:00 18:00 20:00Cisne negro 22:00Esta abuela es mi padre 16:15 19:00 22:00Torrente 4 3D 16:00 20:00 22:0018:00Torrente 4 16:15 19:15 22:00Mistykal 16:00Sucker Punch 16:15 19:00 22:00El rito 19:15 22:00Rango 16:15Piraña 3D 18:00 20:00 22:00Sucker Punch 16:30 19:15 22:00Torrente 4 3D 16:00 18:00 20:00 22:00Encontrarás dragones 16:30 19:00 22:00Gnomeo y Julieta 17:00 19:00Destino oculto 16:45 19:15 22:00DYELMO MEGAPARKErribera etorbidea z/g (94-4181672). Ikuslearen eguna: astelehena.Sucker Punch 17:50 20:10 22:30Esta abuela es mi padre 17:30 19:50 22:10Sin compromiso 17:45 20:05 22:20Encontrarás dragones 17:30 20:00 22:30Piraña 3D 20:30 22:30Torrente 4 3D 17:45 20:00 22:15Torrente 4 2D 18:45 21:00El rito 20:00 22:25Gnomeo y Julieta 3D 17:30El discurso del rey 17:30 19:45 22:05En tiempo de brujas 18:10 20:15 22:20Destino oculto 19:30 21:45Rango 17:45Gnomeo y Julieta 2D 18:30BASAURIDIBAIGANECisne negro 20:00DSOCIAL ANTZOKIAEz dago emanaldirik.DBERMEO. Nestor Basterretxea.Ez dago emanaldirik.DDERIO.Gurea. Ez dago emanaldirik.DDURANGO. Zugaza. El discurso del rey 20:00DELORRIO. Arriola. Ez dago emanaldirik.DERMUA.Ermua Antzokia. Ez dago emanaldirik.DGALDAKAO.Torrezabal. Madres e hijas 19:00DGERNIKA-LUMO. Lizeo. Ez dago emanaldirik.GETXOD GETXO ZINEMAKArriluze z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: asteazkena.Gnomeo y Julieta 17:00Destino oculto 19:30 22:00Piraña 17:00 19:30 22:00Rango 17:00Valor de ley 19:30 22:00Esta abuela es mi padre 17:00 19:30 22:00Sucker Punch 17:00 19:30 22:00El mundo según Barney 17:00Bienvenidos al Sur 19:30 22:00Sin compromiso 17:00 19:30 22:00El discurso del rey 17:00 19:30Cisne negro 22:00El rito 17:00 19:30 22:00Torrente 4 3D 17:00 19:30 22:00Torrente 4 17:00 19:30 22:00Encontrarás dragones 17:00 19:30 22:00DIGORRE. Lasarte aretoa. Ez dago emanaldirik.LEIOADCINESA ARTEAArtea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena.Torrente 4 3D 16:00 18:00 20:00 22:00Torrente 4 21:00 23:00Sin compromiso 16:00 18:00 20:10 22:20Cisne negro 22:40Enredados 3D 16:30Encontrarás dragones 16:00 18:15 20:30 22:45Piraña 3D 18:30 20:30 22:30El rito 20:00 22:15Gnomeo y Julieta 3D 16:00 18:00Gnomeo y Julieta 17:00 19:00Rango 18:10Esta abuela es mi padre 16:00 18:10 20:20 22:30Sucker Punch 16:00 18:10 20:20 22:30El discurso del rey 20:20DKULTUR LEIOAEz dago emanaldirik.DLEKEITIO. Ikusgarri . Ez dago emanaldirik.DMUNGIA.Olalde. Ez dago emanaldirik.DMUSKIZ.Meatzari. Ez dago emanaldirik.DONDARROA.Bide Onera. Ez dago emanaldirik.PORTUGALETEDBALLONTISucker Punch 17:30 19:45 22:15Gnomeo y Julieta 18:00Esta abuela es mi padre 17:45 20:00 22:05Torrente 4 3D 17:45 19:45 22:00Sin compromiso 17:45 20:00 22:10El rito 19:45 22:10Rango 17:45Torrente 4 20:00 22:15SANTURTZIDSERANTES(94-4839244). Ikuslearen eguna: asteazkena.Gnomeo y Julieta 17:30 19:45 22:15Más allá de la vida 17:15 19:4523 F 22:30Esta abuela es mi padre 17:30 20:00 22:30DZALLA. Antzokia. Ez dago emanaldirik.DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.GipuzkoaSucker Punch, Zack Snyder zuzendariaren filma. BERRIADLA BRETXAArraindegi eraikina (943-421371).Sin compromiso 16:00 18:10Rango 20:15El cisne negro 22:30DPRINCIPESan Joan, 10 (943-421247). Ikuslearen eguna: asteazkena.El último verano 17:00 20:00 22:30El mundo según Barney 17:15 19:45 22:15Encontrarás dragones 17:00 19:30 22:15Valor de ley 17:15Los chicos están bien 19:45 22:15Bienvenidos al sur 17:30 20:00La mitad de Oscar 22:30Cisne negro 17:30 20:00 22:30Potiche 16:45 19:45 22:00Inside (JBA) 17:15 19:45 22:00Incendies 16:45 19:30 22:15Nunca me abandones 17:00 19:30 22:00DTRUEBAS. Esnaola, 10 (943-271391). Ikuslearen eguna: asteartea.Mugaldekoak 17:30Mademoiselle Chambon (JBA) 19:45 22:00Potiche (JBA) 17:30 19:45 22:00DANDOAIN.Bastero. Ez dago emanaldirik.DARETXABALETA.Zaraia. Ez dago emanaldirik.DARRASATE. Amaia. Ez dago emanaldirik.DAZKOITIA. Baztartxo. Ez dago emanaldirik.DBEASAIN.Usurbe. Ez dago emanaldirik.EIBARDCOLISEOEz dago emanaldirik.DELGOIBAR. Antzokia. Ez dago emanaldirik.ERRENTERIADNIESSEN ZINEMAK(943-345291).Sin compromiso 20:10 22:45Encontrarás dragones 19:45 22:30Esta abuela es mi padre 17:15 19:45 22:30Piraña 17:30 19:45 22:30Torrente 4 3D 17:15 19:45 22:30Torrente 4 20:15 22:45Gnomeo y Julieta 18:00Rango 17:45El rito 17:00DHERNANI. Biteri. Ez dago emanaldirik.IRUNDCINEBOX MENDIBILMendibil merkataritza gunea (943-630223). Ikuslearen eguna: osteguna.Destino oculto 22:00Gnomeo y Julieta 18:00 20:15Esta abuela es mi padre 17:45 20:15 22:25Encontrarás dragones 19:00 22:00Torrente 4 20:15 22:25Rango 18:00Sucker Punch 17:45 20:15 22:25Sin compromiso 18:00 20:15 22:25DTXINGUDI(943-635441). Ikuslearen eguna: astelehena.Gnomeo y Julieta 16:15Piraña 3D 16:30 18:00 20:00 22:00Gnomeo y Julieta 3D 18:30Torrente 4 3D 20:30 22:45Torrente 4 16:00 18:00El rito 20:00 22:15Encontrarás dragones 16:00 18:15 20:30 22:45Rango 16:00Destino oculto 18:15Cisne negro 20:15 22:30Sin compromiso 16:00 18:10 20:20 22:30Esta abuela es mi padre 16:00 18:15 20:30 22:45DLAZKAO. Areria. Ez dago emanaldirik.DLEGAZPI. Latxartegi zinema. Ez dago emanaldirik.DOÑATI. Herri zinema. Ez dago emanaldirik.DORDIZIA. Herri antzokia. Ez dago emanaldirik.DTOLOSA. Leidor. Ez dago emanaldirik.USURBILDURBILUrbil merkataritza gunea (943-221622).Torrente 4 3D 16:00 18:15 20:30 22:45Torrente 4 20:00 22:15Gnomeo y Julieta 16:00 18:00Sin compromiso 16:00 18:15 20:30 22:45Encontrarás dragones 16:00 19:00 22:00Esta abuela es mi padre 16:00 20:30 22:4518:15El discurso del rey 20:00 22:30Destino oculto 16:00 18:00El rito 20:25 22:45Rango 16:00 18:15Sucker punch 16:00 18:15 20:30 22:45DVILLABONA.Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik.DZARAUTZ.Modelo. Cisne negro 19:30 22:15DZUMAIA. Aita Mari. Ez dago emanaldirik.DZUMARRAGA. Arizti. El discurso del rey 19:30 22:15LapurdiBAIONADCGR CENTRE(0559-599090).Hell driver 3D 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15L’agence 14:00 16:30 19:45 22:15Les yeux de 13:45 16:00 20:00 22:15sa mère 18:00Rango 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15Légitime défense 18:00Ma part du gateau 13:45 16:00 20:00 22:15L’assaut 14:00 16:00 20:00Le rite 15:45 20:00 22:15Sans identité 22:15Les femmes du 6 e etage 13:45 18:00Black Swan 18:00DL’ATALANTE(05559-557363).Route irish (JBA) 16:30 20:45We want sex equality (JBA) 14:30Le discours d’un roi (JBA) 18:30DL’AUTRE CINEMA(05559-555298).Ma part du gateau 14:30Les femmes du 6eme étage 16:30Boxing gym 18:30Jimmy riviere 16:45True grit (JBA) 20:15La permission de minuit 20:30Santiago 73, post mortem (JBA) 14:45Les 39 marches 18:45ANGELUDMONCINEHell driver 3D 14:00 16:00 20:00 22:00Rango 14:00 16:00 20:00 22:0018:00Les yeux de sa mère 14:00 16:00 18:00 20:00World invasion: battle... 14:00 16:30 19:00 21:30Ma part du gateau 14:00 16:00 20:00 22:0018:00L’assaut 18:00 22:00Le marquis 22:0014:00Sans identité 22:00Les femmes du 6e étage 14:00 16:00 18:00 20:00Rien à déclarer 18:00Le discours d’un roi 20:00True Grit 16:00DONIBANE LOHIZUNEDLE SELECTRien à declarer 21:00Les femmes du 6e étage 14:00 21:00Le Mulot menteur 18:00Une pure affaire 18:00Jymmy Rivière 14:00Légitime défense 18:00Les yeux de sa mère 21:00Pollen 21:00Ma part du gateau 18:00L’agence 14:00Le discours d’un roi 14:00DHAZPARNE.Haritz Barne. Les voyages de Gulliver 21:00DHENDAIA.Les Varietes. Les chemins de la liberté 21:00DKANBO.L’ Aiglon. Ez dago emanaldirik.MIARRITZEDROYALBoxing gym 16:10Cirkus Columbia (JBA) 14:00 16:20 21:00Des hommes et des dieux 14:00Faites le mur (JBA) 19:50Le discours d’un roi (JBA) 14:00 21:00Ma part du gateau 16:20 18:40Route irish (JBA) 17:50 21:30We want sex equality (JBA) 18:40NafarroaIRUÑEADGOLEM BAIONA(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.Encontrarás dragones 17:15 20:00 22:30Sin compromiso 17:15 20:00 22:30Encontrarás dragones 17:15 20:00 22:30Sin compromiso 16:30 18:30 20:30 22:30Piraña 3D 16:30 18:30 20:30 22:15Sucker Punch 17:30 20:00 22:15Esta abuela es mi padre 17:15 20:00 22:15Gnomeo y Julieta 3D 16:30 18:30 20:30El rito 17:15 20:00 22:15Nunca me abandones 20:00 22:15Torrente 4 3D 16:30 18:30 20:30 22:30Torrente 4 16:30 18:30 20:30 22:30Rango 17:30Destino oculto 22:30En tiempo de brujas 17:15El discurso del rey 17:15 20:00 22:15Cisne negro 20:00 22:15DGOLEM YAMAGUCHI(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.Potiche. Mujeres al poder 18:30 20:30 22:30Inside Job (JBA) 17:15 20:00 22:30La mitad de Oscar 16:30 18:30Incendies 17:15 20:00 22:30Bienvenidos al sur 16:30 20:30 22:30El discurso del rey 17:15 20:00 22:30DSAIDE CARLOS III(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.Encontrarás dragones 17:30 20:00 22:30Esta abuela es mi padre 17:30 20:00El mundo según Barney 17:00 19:45 22:30El rito 20:00 22:30Torrente 4 3D 17:30 22:30Torrente 4 20:00 22:30Gnomeo y Julieta 17:30DSAIDE OLITE(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.Toro salvaje (JBA) 20:00Encontrarás dragones 17:00 19:30 22:00Bienvenidos al sur 17:30 20:00 22:00Cisne negro 17:30 19:45El discurso del rey 17:15 22:00DALTSASU.Iortia. Ez dago emanaldirik.LIZARRADGOLEM LOS LLANOSEncontrarás dragones 17:30 20:30Bienvenidos al sur 17:30 20:30Torrente 4 17:30 20:30TUTERADOCINEEncontrarás dragones 19:30 22:00Sin compromiso 18:15 20:15 22:15Esta abuela es mi padre 18:10 20:20 22:30Gnomeo y Julieta 18:00Sucker Punch 18:10 20:20 22:30Cisne negro 18:00El rito 20:10El discurso del rey 22:20Gnomeo y Julieta 3D 18:15Torrente 4 3D 20:00 22:00Rango 18:30Sígueme el rollo 20:30The Roommate 22:30Piraña 3D 18:30 20:30 22:30UHARTEDITAROA(902-463269). Ikuslearen eguna: osteguna.Encontrarás dragones 16:00 18:15 20:30 22:00Pirañas 3D 16:30 18:30 20:30Esta abuela es mi padre 16:00 18:10 20:15 22:20Sucker Punch 16:00 18:10 20:20 22:30Sin compromiso 16:15 18:15 20:15 22:15Gnomeo y Julieta 3D 16:15 18:15 20:15Gnomeo y Julieta 2D 16:00 18:00El rito 16:00 18:10 20:20 22:30Torrente 4 3D 22:30Torrente 4 2D 16:00 18:00 20:00 22:00Destino oculto 20:20 22:20Rango 16:10 18:10El discurso del rey 16:00 18:10 20:20 22:30En tiempo de brujas 16:20 18:20Sígueme el rollo 20:00 22:10Cisne negro 20:00 22:15VIANADLAS CAÑASSin compromiso 17:00 19:45 22:30Sucker Punch 17:30 20:10 22:45Encontrarás dragones 17:15 20:00 22:30Piraña 17:30 19:45 22:15Esta abuela es mi padre 17:30 20:00 22:35Torrente 4 3D 17:30 20:00 22:30Torrente 4 19:45 22:00El rito 20:00 22:45Gnomeo y Julieta 18:00Rango 17:45Bienvenidos al Sur 17:15En tiempo de brujas 20:10 22:30Nafarroa BehereaDDONIBANE GARAZI.Le Vauban.Au delà (JBA) 21:00DDONAPALEU.St. Louis.Les femmes du 6ème étage 20:30ZuberoaDMAULE-LEXTARRE.Baitha.Largo Winch 2 20:30Halal police d’état 20:30BARAKALDODONOSTIADCOLISEO MAX OCIOKareaga kalea z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.DANTIGUO BERRI(943-001200). Ikuslearen eguna: astelehena.The Mechanic 21:00El discurso del rey 16:45 19:15 22:00En tiempo de brujas 17:00 19:15 22:00Sin compromiso 16:45 19:15 22:00Torrente 4 17:00 19:00 21:00Rango 17:00 19:15 22:00Cisne negro 16:45 19:15 22:00Esta abuela es mi padre 16:45 19:15 22:00Sígueme el rollo 16:30 19:15 22:00El rito 16:30 19:15 22:00Gnomeo y Julieta 3D 16:00Cisne negro 17:00Torrente 4 3D 19:45 22:15Encontrarás dragones 17:30 20:00 22:15Cuidadores 17:15Torrente 4 20:00 22:30El discurso del rey 17:00 19:45 22:15Esta abuela es mi padre 17:15 20:00El rito 22:15Sin compromiso 17:15 20:00 22:30Sucker Punch 17:15 20:00 22:30El mundo según Barney 16:45 19:30 22:15

30 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaAgenda ›Komunikazioa DBaina...EkografiakJokin Labaienakingo duzue berezia beharduela larunbat gauak ni etxeanharrapatzeko. Ni eta ni be-Jzalako asko, noski; baita zeu ere,akaso. Antzeko zerbait zioen,duela gutxi, Finlandia saio berrikolan taldeko kide batek elkarrizketabatean. Hori hartu dutelaaintzat saioa sortzeko garaian.Zehazki, larunbat gauez telebistaaurrean omen dagoen jendearenezaugarriak. Familia giroan telebistariso daudenentzat ari direla.Hori izan liteke, emanaldiarenerrepikapenak aurrean egokituzaizkidanetan, edukietatik hainurrun sentiarazi nauena. Baliteke,kale aldapatsu hartan kuadrilakolokala izan genuen urtehaietan, erakargarri suertatzeaDesapiyua tartea. Ustez lehia historikoadaukaten bi herritako lokalakbisitatu eta haietako banalehian jartzen ditu, esaterako,ehun kroketa —haietako batzuktabaskodunak— irensten edo simaurartean martxan jarri beharrekotraktoreko giltzaren bila.Agian, Kerman mintzalaguniraulia den German el habladorgustatuko litzaidake jatorrizkoaez balitzait desegokia iruditu.Inoiz bideo jokoak maite izan banitu—etxeko noizean behingofutbol partidez gain— gozatukonuke asteroko gonbidatuak jolaseanikusiz, elkarren markak eutsiz,erridikulu sanoa egiten. Etaegoera berezi batean aurrean karabinarekinbelarri gaineko txotxaritiraka eta hiru agure ohi bezalaberoegiri galderak erantzuten.Baina ez, oraingoz, garai bateanbezala, musika taldeen parodiatxatxu eta dibertigarriekbaino ez didate irribarrea eragin.Hain zuzen, saioa aurkeztu zutenegunean emandako erantzunarenpareko eskaintza gustatzenzait niri talde horrengandik.«Zergatik deitu duzue Finlandia?»,kazetariak. «Eta zergatikez?». Hor dago gakoa. Izen horibarre egiteko aitzakia bat bainoez da. Hori gustatzen zitzaidanWazemank-etik; hori —kosta bazitzaidanere— Brinkola-tik; hori—une jakinetan bada ere— irratianegiten duten Oilategia-tik.Eta taldeko kideen umore ukaezinetikharago, gutxitxo du larunbatgauekoak saioaren izen absurdoarenildotik.Penatu egiten nau horrek. Iruditzenzait posible dela hori ere.Ez baitu jenderik entzuten kaleanikustako esketx hura etengabeerrepikatzen. Ez didatelakopostara inongo bideorik atxikitabidali. Ez duelako beste mugarribat sortu. Eta aspaldi gaudelakohorren zain. Posible delako gaitasunabaduen lan taldearekin.Baina...EITBren politikanalderdikeria delanagusi frogatu duikerketa batekLABek salatu duEITBko albistegietanez dela berdina lurraldeeta subjektu politikoentrataeraIzar Mendiguren BilboEITBren komunikazio ereduakez du errealitatea islatzen Aztikerrek,LABek eta Ipar Hegoa fundazioakegindako ikerketa batenarabera. «Ikerketan ageri denez,denbora banatzeko irizpideek ezdute zerikusirik interes informatiboarekineta pluraltasunarekin»,dio LABek. Irailetik abendurabitartean, ETB1, ETB2,Euskadi Irratia eta Radio Euskadikateetako 28 albistegi aztertudituzte. Guztira, 1.065 albiste.Azterketaren arabera, hamaralbistetatik hiru kiroletakoakdira; %29, hain zuzen ere. Gehienekfutbola dute hizpide. «Kirolarieskainitako albiste kopuruapolitikari eta ekonomiari bateraeskainitakoa beste da», azpimarratudu Arantza Sarasola LABekoZerbitzu publikoen federaziokoarduradunak.Gaineratu duenez, gizarteaentretenitzea da EITB taldeakegiten duen apustu informatiboa:«Guztia ondo doa eta Hemenez da ezer gertatzen lelopean albistegiakgehiago dira denborapasarakoinformatzeko baino».Euskal Herria ezabatze horrenadibidetzat du Sarasolak: «Ez dakasualitatea albisteetatik ezabatuduten lehen gauza EuskalHerria izana lurralde gisa», adierazidu.EAE. Hori da titulua eta abisteetanmaizen agertzen den kontzeptua.Alabaina, Espainia daEAEren atzean gordetzen denerreferentzia inplizitu nagusia,‘‘ Kirolari emandakoalbiste kopurua politikarieta ekonomiari bateraemandakoa beste da»«EITBko albistegietanbistaratzen direnbanderen %77,5espainiarrak dira»ARANTZA SARASOLALABeko Zerbitzu publikoen arduradunaBilbon aurkeztu zuten atzo Aztikerrek, LABek eta Ipar Hegoa fundazioak egindako ikerketa. MARISOL RAMIREZ / ARP.LABen arabera. «EAEko etaNafarroako autonomia estatuosoarekin homologatu nahidituzte, eta Espainiaren eremuanmodu eztabaidaezinean errotu».Nabarmendu dutenez, EuskalHerria kontzeptuaren erabiltzailenagusia Euskadi Irratia da.Esparru autonomikoa indartunahiak ondorio bat islatzen du,Sarasolaren iritziz: identitatenazional espainiarra indartzekoestrategia izatea. Horretarakohizkuntza inplizitua erabiltzeaegotzi dio EITBri, Espainiako sinboloeneta irudien erabilera, esaterako.Izan ere, ETBn ageri direnirudien %51,4 Espainiakoak dira,eta %37,7 EAEkoak. «ETBkoalbistegietan bistaratzen direnbanderen %77,5 Espainiakoakdira, %11,3 ikurrinak, eta %4,2ikurrina eta espainiarra batera»,jakinarazi du.Naziotasuna ukatzeko tresnaEguraldiaren mapan ez ezik, EuskalHerriaren ikusezintasun politikoarekin,errealitatea ukatzenari da EITB, LABen ustez. Izanere, Nafarroak %6,2ko presentziadu albistegietako tituluetan, etaIpar Euskal Herriak %1,2 bainoez. Espainiako Estatuarekin zerikusiaduten albisteak tituluen%16,8 dira. «ETB2n, %21,3rainoigotzen da», nabarmendu du.Euskarari erreparatuta, telebistekematen diotela tratamendutxarrena bistaratu du ikerketak.ETB2n, %57tan, ez duteuzten protagonistaren ahotsaPSE-PSOEren albisteek denboraren %70gainditzen dute ETBko bi kateetanDIkerketak azaleratu duenez, Alderdi Sozialista da albistegietangehien agertzen den alderdia; ETBko bi kateetako albistegietandenboraren %70 gainditzen du. Ikerketaren arabera,Radio Euskadin, PSEren eta EAJren albisteak nahiko orekatutadaude. Euskadi Irratian, berriz, EAJ dago lehenengo postuan, agerraldien%33,8ekin; PSOEk agerraldien %26 betetzen ditu.Haatik, sentsibilitate eta aldedi politikoen agerpen aldia ez datorrelabat ordezkapen sozialarekin salatu du LABek, «PSE-PPitunarekin baizik». Gaineratu dutenez, albistegiak alderdikeriazerabiltzen dira, eta ezker abertzaleari buruzko informazioak iragazkitikpasatzen dituzte. Izan ere, ezker abertzalearen presentzia%6,1ekoa da, eta hitza kasuen %30,2etan soilik ematen zaio; gainerako%69,8etan esatariak informatzen du.euskaraz entzuten. «ETB1enadierazpenak gaztelaniaz izanarren, ahotsa %70,9tan uztendute».Sarasolaren esanetan, azterlanakagerian uzten du EITBrenkomunikazio ereduak errealitateaeta gizartea baztertu egitendituela: «Sakrifikatu egiten daeuskal komunikazio talde publikoarenbalio erantsia izan beharkolitzatekeena, eta barnetentsioak sortzen dituzte». Agintekeriazjokatu izana eta langileenbehin-behinekotasuna, mehatxuaketa zigorrak baliatu izanaegotzi dio sindikatu abertzaleakEITBri.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 31‹ AgendaEGaurko filmakEl club social de Cheyenne 11pETB2, 18:30. Zuz.: Gene Kelly. Akt.:James Stewart, Henry Fonda, ShirleyJones. AEB. 1970.Aintzane EzenarrorenelkarrizketaAralar alderdiaren Eusko Legebiltzarrekobozeramaile AintzaneEzenarro elkarrizketatuko duAitzol Zubizarretak. Solas tartean,berriz, Juan Carlos de Julian,Ana Garbati eta Imanol Pradalesegongo dira.‘Egun on Euskadi’. ETB2, 08:30.Maccabi-Baskonia,Tel AvivetikEuroligako kanporaketako hirugarrenpartida jokatuko dutegaur Tel Aviv hirian Maccabiketa Baskoniak. Gasteizen jokatuzuten aurretik, eta bakoitzakkanporaketa bat irabazi du.Laugarrena Israelen izango da.Saskibaloia. ETB1, 21:25.Pilota profesionalamintzagaiEsku pilotaren egoeraz eztabaidatukodute honako gonbidatuek:Mikel Unanue, FernandoGoñi, Inaxio Errandonea etaBenjamin Lazkano. Jose Ituartekgidatuko du saioa, Mirabilla,bien ¿Y ahora qué? lelopean.‘Deporte a debate’. ETB Sat, 22:30.Juan Sebastian Elkanoeskola-ontzira bisitaGetxora joko dute lehen erreportajean,Juan Sebastian Elkanoeskola-ontzia bisitatzekoasmoz. Getxon bertan GotzonElorza zinemagilearekin hitzegingo dute. Pasai Donibanekoarraunlariekin ere egongo dira.‘Kresala’. ETB1, 23:30.Semen una historia de amor 11pLa2, 22:00. Zuz.: Daniel Fejerman,Ines Paris. Akt.: Ernesto Alterio, LeticiaDolera, Héctor Alterio. Espainia. 2005.El esmoquín 1pLaSexta, 22:15. Zuz.: Kevin Donovan.Akt.: Jackie Chan, Jennifer LoveHewitt, Jason Isaacs. AEB. 2002.Duplicity 11pETB2, 22:35. Zuz.: Tony Gilroy. Akt.:Clive Owen, Julia Roberts. AEB. 2009.Amigas a la fuerza 11pAntena3, 23:30. Zuz.: Bob Dolman.Akt.: Susan Sarandon, Goldie Hawn.AEB. 2002.D TelebistaDETB 1ETB 2HamaikaAntena 3CuatroTF106:35: Marrazki bizidunak.Nafarroarako deskonexioan,09:55 arte. 07:00: Amamasukaldari. 07:10: Bidaide.08:00: Mihiluze. 08:30: EuskalHerria, bide batez. 08:55: Kermanmintzalagun bila. 09:00:Hitzetik hortzera. 09:55: Oinakizarretan. 10:25: EuskalHerritik. 10:50: Kerman mintzalagunbila. 10:55: Nick dutnik. 11:25: Antzinako Txina.12:15: Esmeraldak morralean.13:00: Kerman mintzalagunbila. 13:05: Bidaide. 14:00:Gaur egun. 14:50: Kermanmintzalagun bila. 14:55: Arratsaldero.18:00: Iparraldearenorena. 18:05: Arratsaldero.20:00: Gaur egun. 20:50: Azpimarra.21:25: Saskibaloia. Euroliga:Maccabi - Baskonia.23:20: Kresala. 00:00: Gauberri.00:30: Azpimarra. 01:00:Sautrela.07:05: Mundos perdidos.08:00: Egun on Euskadi.08:05: Forum. Gonbidatua:Angela Valvey. 08:30: Egun onEuskadi. Gonbidatua: AintzaneEzenarro. 10:15: Kermanmintzalagun bila. 10:35: El revolvermaldito. 11:30: Bonanza.13:25: Navarra directo. Nafarroarakodeskonexioan.13:30: Euskadi directo. 13:45:Euskadi Directo. Nafarroarakodeskonexioan. 14:25: RobinFood. 14:58: Teleberri. 16:00:Eguraldia. 16:10: Ni más ni menos.18:30: Zinema. ‘Club socialde Cheyenne’. Zuz.: GeneKelly. 1970. 20:20: Euskadi directo.20:58: Teleberri. 21:55:Eguraldia. 22:10: La nochede... 22:35: Zinema. ‘Duplicity’.Zuz.: Tony Gilroy. 2009.00:50: Teleberri. 01:25: EITBkultura. 01:55: Mi querido Klikowsky.03:35: Musika gauak.‘Gauberri’ albistegia. 00:00 ‘Duplicity’ filma. 22:3008:00: Lazkao txiki. 08:20:Leku txiki bat. 08:50: Bat etabat. Astelehena. 10:05: EuskalHerria esnatuz. 12:05: Goierriazoka. 12:35: Nire herria. Elizondo.13:15: Ikusmira. Arretxinagakohiru harri ikuskizuna.13:40: Onein. 14:00: Bat etabat. 15:15: Topagunearen kongresua.16:10: Berbetan. IlaskiSerrano. 17:00: Ur eta lur. 17:35:Erritmoz bizi. 19:25: Pernandoamezketarra. Marrazki bizidunak.19:50: Gipuzkua kultura.20:20: Leku txiki bat. 20:45:Bat eta bat. 21:45: Frontoia.23:00: Bat eta bat.La 106:00: Noticias 24h. 06:30:Telediario matinal. 09:00: Losdesayunos de TVE. 10:15: Lamañana de La1. 14:00: Albistegia.14:30: Corazón. 15:00:Telediario 1. 16:05: El tiempo.16:15: Amar en tiempos revueltos.17:05: Soy tu dueña.17:55: El clón. 18:20: España directo.20:00: Gente. 21:00: Telediario2.22:05: El tiempo.22:15: Españoles en el mundo.00:05: Destino: España.01:00: Repor. 01:30: PaddockGP. 02:00: La noche en 24 horas.03:30: TVE es música.04:00: Noticias 24 horas.06:15: Las noticias de la mañana.08:45: Espejo público.12:30: La ruleta de la suerte.Jorge Fernandezek aurkeztutakolehiaketa. 14:00: LosSimpson. Marrazki bizidunak.15:00: Antena3 noticias1.16:00: Bandolera. 17:00: El secretode Puente Viejo. 18:00:El tercero en discordia. 19:00:El diario. 20:15: Karlos Argiñanoen tu cocina. 21:00: Antena3noticias2. 22:00: DowntownAbbey. 23:30: Zinema.‘Amigas a la fuerza’. Zuz.: BobDolman. 2002. 01:15: Zinema.‘Mesa para tres’. 2009.Tele 506:30: Informativos Telecinco.09:00: El programa deAna Rosa. 12:45: Mujeres yhombres y viceversa. EmmaGarciak aurkeztutako saioa.14:30: De buena ley. 15:00: InformativosTelecinco. 15:45:Sálvame diario. 20:00: Futbola.2012ko Eurokopako sailkapenerakoaurretikoa. 20:45:Futbola. Lituania - Espainia.Eurokopa 2012rako sailkapena.22:30: Angel o demonio.00:00: Enemigos íntimos.02:30: Locos por ganar. 04:00:Infocomerciales. 05:00: Fusiónsonora.07:00: Patito feo. 07:45: Elzapping de surferos. 08:30:Equipo de rescate. 09:30:Alerta Cobra. 12:30: Las mañanasde Cuatro. Marta Fernandezekaurkeztutakosaioa. 14:00: Noticias Cuatro.14:50: Deportes Cuatro. 15:50:Tonterías las justas. 17:30:Fama ¡a bailar!. 18:00: Castle:si me engañas una vez...19:00: Alla tú. 20:00: NoticiasCuatro. 21:00: Bob esponja.21:30: El hormiguero 2.0.22:30: NCIS: Los Angeles.01:00: House. 02:00: El zappingde surferos.Arte12:15: Globalmag. 12:45: Artejournal. 13:00: Chapeau melonet bottes de cuir. 13:50: Lesderniers pas. 14:00: Expédition50º. 14:45: Zinema. ‘Tourbillons’.Zuz.: Lais Bodanzky.2007. 16:10: Angelique et lesgorilles. 16:55: L’extrême suddu Chili. 17:40: X:enius. 18:10:Chapeau melon et bottes decuir. 19:00: Arte journal. 19:30:Globalmag. 19:55: Un billet detrain pour... Le Pays basque.20:40: Cancer de sein: lascience avance. 21:35: Un ennemiintime: le cancer dusein. 22:35: Fortunes.08:25: Téléshopping. 09:15:Soeur Therese.com. 11:05: Carréviiip. 12:00: Les 12 coups demidi!. 13:00: Journal. 13:45: Ensemblecontre le sida. 13:55:Les feux de l’amour. 14:50:Disparu. 16:35: Brothers & sisters.17:25: Ghost whisperer.18:15: Carré viiip. 19:05: La rouede la fortune. 20:00: Journal.20:45: Futbola. Frantzia - Kroazia.23:00: Les Experts: Manhattan.‘Meurtres en silence’.‘Erreur sur la personne’. 00:35:Columbo. 02:25: Carré viiip.03:15: Reportages. 03:50: Desparcs et des hommes.France 209:55: C’est au programme.10:55: Motus. 11:30: Les z’amours.12:00: Tout le mondeveut prendre sa place. 13:00:Journal. 13:55: Expression directeUnsa. 14:00: Toute unehistoire. 15:10: Comment ca vabien!. 16:15: Le renard. 17:10:Paris sportifs. 17:20: En touteslettres. 17:55: Cd’aujourd’hui.18:00: On n’demande qu’a enrire. 19:00: Chéri(e), fais lesvalises. 20:00: Journal. 20:35:Pasteur. 22:05: Dans les yeuxd’Olivier. 23:40: Journal. 23:55:Zinema. ‘Papa, maman, labonne et moi’. 1954.ETB 3ETB SatLa 2La SextaTeledeporteFrance 314:35: Zer berri, Scooby Doo?.14:55: Nick eta Perry. 15:20:Hamtaro. 16:00: Hirukiak.16:50: Hartz txiki. 17:25: Munstrotxikiak. 17:30: Sagarra daapple. 17:40: Harriketarrak.18:10: Team galaxy. 18:35: Berebizikoespioiak. 18:55: Onepiece. 19:20: Berebiziko espioiakII. 19:40: Viva piñata.20:05: One piece. 20:25: Galactikfootball. 20:50: Berebizikoespioiak. 21:15: MartinMistery. 21:35: Zonbi hotela.22:00: Gaztea klip. 22:30:Orain. 22:35: KTX. 23:05: Maketalehiaketa.08:00: Robin Food. 08:30:Arratsaldero. 11:40: Nick dutNik. 12:10: Sautrela. 12:45: RobinFood. 13:25: Euskadi Directo.14:30: Gaur egun. 15:15:Eguraldia. 15:20: Lazkao Txiki.15:25: Viajes. 15:30: Frontoi Luzea.17:05: Zu kirolari. 17:35: Nimás, ni menos. 19:40: Navarradirecto. 20:05: Robin Food.20:35: Esto no es serio, o sí.20:50: Euskadi directo. 21:30:Teleberri. 22:20: Eguraldia.22:30: Deporte a debate. ‘Miribilla,bien ¿Y ahora qué?’.23:40: Boxeoa. 00:05: El conquistadordel fin del mundo.09:30: Aqui hay trabajo. 10:00:La aventura del Saber. 11:00:Babel en TVE. 11:30: Para todosLa2. 13:10: Página 2. 13:40:Grandes documentales.14:35: Documentales culturales.15:30: Saber y ganar.16:00: Grandes documentales.17:55: Documentales culturales.19:00: America e Indonesiamítica. 19:30: Programade mano. 20:00: La2noticias. 20:30: Gafapastas.21:00: Cazadores de nazis.22:00: Zinema. ‘Semen, unahistoria de amor’. 2005.23:35: Archivos antología.09:00: Crímenes imperfectos.11:00: Crímenes imperfectos:Estados Unidos.12:00: Crímenes imperfectos:investigadores forenses. Telesaila.12:55: Vidas anonimas.13:00: Crímenes imperfectos:ricos y famosos. 14:00:La Sexta noticias. 14:55: Deportes.15:20: Sé lo que hicisteis...17:10: Navy. 18:05: Jag:alerta roja. 19:00: Navy. 20:00:LaSexta noticias. 20:55: Deportes.21:30: El intermedio.22:15: Zinema. ‘El esmoquín’.2002. 00:20: Buenafuente.01:40: El intermedio.07:00: Izotz gaineko hockeya.Espainiako Kopako finala.08:50: Errugbia. Harlequins -Gloucester. 10:30: Tenisa.Masters 1000 Miami. 12:15: Pilota.Bilbo Hiria. 13:15: ZonaACB. Saskibaloiari buruzkosaioa. 13:30: Albistegia. 13:45:Tenisa. Masters 1000 Miami.15:15: Txirrindularitza. Middelkerke- Zottegem, zuzenean.16:45: Tenisa. Masters 1000Miami, zuzenean. 20:30: Saskibaloia.Euroliga, zuzenean:Valentzia - Real Madril. 22:30:Tenisa. Masters 1000 Miami,zuzenean.09:50: Avocats & associés.10:55: Midi en France. 11:45: Le12/13. 13:50: En course surFrance3. 14:05: InspecteurDerrick. 14:55: Assemblée nationale.16:10: Nous noussommes tant aimés. 16:45:Slam. 17:25: Des chiffres etdes lettres. 18:00: Questionspour un champion. 18:40: Le19/20. 20:00: Tout le sport.20:10: Plus belle la vie. 20:35:Telefilma. ‘Jamais 2 sans 3’.2008. 22:15: Soir 3. 22:40: Cesoir (ou jamais!). 00:05: Toutle sport. 00:15: Questions criblesau sénat.

32 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaPlaza›KulturaKanpotik ez ezik, barrutik ere guztiz berrituta topatuko du bisitariak Donostiako San Telmo museoa. JON URBE / ARGAZKI PRESSSan Telmo «berrasmatua»Euskal gizartea ezagutarazteko «gakoak»eskaintzea izango da Donostiako San Telmomuseo berrituaren helburu nagusiaLau urteko berritze eta handitze lanenostean inauguratu dute zentro berriaAinhoa Sarasola DonostiaLau urtetik gorako berritze lanaketa «berrasmatze» prozesu luzeabehar izan ditu San Telmo museoakateak berriro zabaltzeko. Agintarientzateta kulturaren mundukolagunentzat atzo ireki zituen,arratsaldeko inaugurazio ekitaldiofizialaren bidez. Kukai taldekodantzarien emanaldiaren ostean,sarrerako zinta moztu zuen OdonElorza alkateak, eta Susana Sotomuseoko zuzendariari eskainizion lehen zatia. «Euskal gizartearengakoak ezagutu eta ulertzenlaguntzea da San Telmo museoareneginkizun nagusia», Sotorenhitzetan. Ekitaldiarekin inauguratutageratu da museo berria,baina gordetzen duen ondareaosorik ikusi ahal izateko, gehiagoitxaron beharko da oraindik, irekitzeamailakatua izango baita.Agintari ugari bildu ziren iluntzekoekitaldian; tartean, BlancaUrgell Eusko Jaurlaritzako Kulturasailburua, Arantza QuirogaEusko Legebiltzarreko mahaikopresidentea, Markel Olano Gipuzkoakoahaldun nagusia, Maria JesusAranburu Gipuzkoako Kulturadiputatua eta Angeles AlbertEspainiako Kultura MinisteriokoArte Ederren zuzendaria. Jose IgnacioMunilla Donostiako gotzainakere parte hartu zuen ekitaldian.Dantza eta musika ikuskizunarenondotik, museoan barrenaabiatu ziren, gonbidatuekin batera,espazio berriak zein berrituakezagutzera.Herritarrek, berriz, datorrenasteburuan izango dute museokogune berriak ezagutzeko aukera,larunbatez eta igandez zabalikegongo baita, doan bisitatzeko.Asteburuan bertan, San Telmonjarriko duten aldi baterako lehenerakusketa ikusi ahalko da, 6milaXVI. mendeko komentua den eraikina eraberritu dute. JON URBE / ARGAZKI PRESSAgintariak eta museoko arduradunak, atzo goizean, museoan. JON URBE / ARPmilioi beste izeneko ikus-entzunezkoenbilduma. Datorren ostiraleanaurkeztuko dute erakusketahori. Horregatik, museoarenaurkezpenera atzo goizean bertaratutakokazetariek ere ezin izanzuten zentro osoa bisitatu —elizaeta klaustroa baino ez zituztenikusi ahal izan—. Bilduma iraunkorra,berriz, datozen egunetanbukatuko dute jartzen, eta horiamaitzean, «apirilean» guztiz irekikodute San Telmo.Elizako margoak,proiektatutaXVI. mendeko komentua, Donostiakoeraikin zaharrenetarikoa,eraberritu egin dute, eta haren aldamenean,eraikin «berritzaile»bat altxatu dute, Nieto-Sobejanoarkitekto estudioaren proiektuarijarraiki. Iluntzeko ekitaldianparte hartu zuten agintarietakobatzuk museoan izan ziren goizeanere, eta Elorzak, Sotok etaFuensanta Nieto museo berriarenproiektua landu duen arkitektoakgidatuta bisitatu zuten, kazetariekin.Eraikin berriko korridorebat eta klaustroa zeharkatuta,eliza izan zen bisitaren lehengeltokia. Museoaren historia azaltzenduen emanaldi bat ikusi ahalda elizan. XVI. mendetik gauregunera eraikinak izandako bila-

Tim Burton eta Pablo Llorensen lanak emango34›› ditu Basauriko Anima jaialdiak ziklo banatan2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 33Beste sei talde batu zaizkio BBK Liveri; tartean,35›› The Mars Volta, Zarama eta Vetusta Morlakaera azaltzen du lanak, hormetanproiektatutako irudi batzuenbidez, eta hitzek eta musikak lagunduta.Halaber, egun zaharberritzenari diren bobedako margoakziren bezalakoak eta lekuanbertan proiektatuta ikus daitezke,berregite digital bati esker.Behin museoaren historia ezagututa,XXI. mendeko euskal gizartearenerronkak zeintzuk direnagertzen duen beste proiekziobat ikus daiteke. Miarritzeko Malandainballeteko dantzariek partehartu dute ikus-entzunezkoan,‘‘ Museo bat izateaz gain,jakintza zabaltzeko etapentsamendua sortzekogune bat ere bada»SUSANA SOTOSan Telmo museoko zuzendariabaita Isabel Herguera, IzibeneOñederra eta Koldo Almandoz bideoartistekere, besteak beste.Maurice Ravel, Mikel Laboa, PascalGaigne eta besteren doinuek lagundutazerrendatzen dira erronkahoriek. Mahai interaktibo batenbidez, ikusitakoak sakontzekoaukera izango du bisitariak.Ikus-entzunezkoekin batera,Josep Maria Sertek 1932an jarritakomargolanak ikus daitezke elizakohormetan. Horiek ere eraberritzenari dira. Eraikinean egindakolanak direla medio —tartean, XX.mendeko bi solairu kendu dituzte—eraikina finkatzeko urtebetebeharko dela iragarri zuten.Museoko beste lekuetan, euskalgizartearen bilakaera erakustekobildumak jarriko dituzte, historiaurretikhasi, modernitateaigaro eta gaur egunera arte. Euskalarteak ere izango du bere lekuaibilbide horretan, baina diskurtsonagusiarekin loturarik ezduten lanak ere izango ditu museoak,arte ederren bilduma tartean.Aldi baterako erakusketakeraikin berrian jarriko dituzte.Mila metro koadroko espazio batizango da horretarako.Iragana,etorkizunari begiraKanpotik eta barrutik berritzearekinbatera, museoaren ereduaere «goitik behera» aldatu dutelaazaldu zuen Sotok. Bere 11.000metro koadroekin, euskal gizarteaaztertzeko eta interpretatzekoEuskal Herriko gune handienabihurtu da San Telmo.Museo bat baino zerbait gehiagoizan nahi du, gainera, zuzendariakazaldu zuenez. «Museo batizateaz gain, jakintza zabaltzekoeta pentsamendua sortzeko gunebat ere bada San Telmo; geureoraina ulertzeko, eta iraganarekineta sustraiekin topo eginez, etorkizunaeraikitzeko tresna». Horretarako,museoaren bilduma iraunkorrazgain, aldi baterako erakusketaketa askotariko jarduerakhartuko ditu zentro berriak.Obrek iraun duten denboran,lanean jarraitu dutela nabarmenduzuen zuzendariak; ehunka bildumaeraberritu, ondare gehiagoberreskuratu, ikerketa lanak bideratueta museoaren «kontakizuna»zehaztu dutela esan zuen.Hain zuzen, gizarte museoareneredu horretara iristeko, «berrasmatzeprozesu bat» garatu dutelaadierazi zuen Odon Elorza alkateak,eta horren ostetik, «San Telmoberriro jaio» dela esan zuen.«Urte asko eman ditugu lanean,bost baino gehiago, museo honenkontakizuna zehazteko ezbaititugu bilera gutxi egin. Orduasko izan dira, museo honi arimaemateko, eduki fisikotik harago».Horregatik, zentroa urte bat edobi barru erabat finkatuta egotea,eta Euskal Herrian «kulturarenbilakabidean ezinbesteko pieza»izatea espero duela esan zuen alkateak.«Inaugurazioa gauza batda, baina gero edukia eman beharzaio, eta kulturaren ardatz bihurtubehar da».Museoa joan den hilean inauguratzeapentsatuta zutela esanzuen Elorzak, baina «atzerapenak»medio, beranduago zabaldudutela azkenean. Inaugurazioahauteskunde legeak baimentzenduen azken egunean egin izanagatikgaldetzea ez zuen ondo hartualkateak; «inaugurazioa delaetahainbeste morbo» sortzea ezduela ulertzen erantzun zuen, «albisteaSan Telmo martxan jartzeadenean».Alicia Otaegik kontsumoari buruz eginiko lanetariko bat. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESSKontsumoa etaharen mamuakHondakinen ingurukoerakusketa bategongo da uztailera arteUharteko ArteGaraikideko ZentroanIñigo Astiz UhartePlastiko poltsak, axuri saihetsak,eraiki bai baina trenik iristen ezdiren tren geltokiak... Kontsumoaeta haren mamuak. Horiekizango dira Uharteko Arte GaraikidekoZentroaren programazioarenardatzak. Gizarteak sortubaina ikusi nahi ez dituen horiekjarri dituzte bistara: hondakinak.Museo osoa eskaini diote gaiari,eraikinaren hiru solairuak eta sarrera.Ikuspegi kritikoa da nagusi,eta uztailera arte egongo da zabalik.Atzo izan zen aurkezpena.«Zarata nahi nuen erakusketan.Zaborrak bisitaria larritzea.Horregatik bete dut aretoa hainbestelanez. Gehiegikeriatik hurbil.Bisitariak zaborra ukitzeanahi nuen; piezetariko bat ikusterajoateko apartatu ere egin beharkoditu eskuaz sabaitik zintzilikdauden zabor poltsak». AliciaOtaegi artistarenak dira hitzak,haren lanek hartzen dute lehensolairu osoa. Bi zatitan. Hondakineta kontsumoari buruzko bere lanakdaude salaren alde batean,eta Jose Luis Larrionekin egindakolana bestean. Iruñerriko bostfamiliak aste betean sorturiko zaborraaztertzen dute bi artistek.Jende hori da, bere hondakinekin,argazkietan ageri dena. Mezuaargia da: «Kontsumoa etahondakina siamdar gisa hartu behargenituzke, etikoki parez-parebaitaude. Hala, kontsumitzean,sortuko dugun hondakina kontuhandiagoz zainduko genuke».Haurrei kartoizko piezak margotuzeta itsatsiz, horman hiri batsortzeko aukera eskaintzen die,bestalde, zentroaren sarreran dagoenlanean. Haziz joango da erakusketa,gainera, irauten duen bitartean,Nafarroako eskoletakohaurrek egindako ekarpenekin.Etxegintzaren boomean hasizuten beren azterketa Basuramaelkartekoek, eta haren hondoraaldian bukatu. Horregatik, «bideangelditutako gorpuz» betetadago haien erakusketa Pablo ReyBasuramako kidearen hitzetan.6.000 km du izena Uharten bigarrensolairuan erakusten den berenlanak. Kanpo ikerketa bat da,funtsean, nagusiki artkitektoekosatutako talde horrek egindakoa:gizakiak sortutako lurraldearendistortsioari buruzko artxibomoduko bat.Madrilen hasi zuten lana, zaborrametatzen zen guneetan, bainazabalduz joan zen hasierakoasmo hura. Lurraldea hartu zutengaitzat. Haren eraldaketa. Pisuakeraikitzeko moldatu etagero, diru faltagatik, bere horretanutzitako lur eremuak, autopistak,urbanizazioak, Lemoizkozentral nuklearra... Madrildik Espainiaraegin zuten salto gero, etabaita Euskal Herrira, HerrialdeKatalanetara eta Galiziara ere.6.000 kilometro aztertu dituzte,guztira.Nafarroako «xelebrekeriak»6000km.org webean ikus daitekeproiektua osorik. Eta horietarikobatzuk bildu dituzte Uharten.Leku bakoitzaren argazki panoramikoarekinbatera, haren nondiknorakoak azaltzen dituentestu bana aurkituko du bisitariak.Proiektuaren asmoa etahark sortutako arazoak kontatzendira bertan. Nafarroarieskainitakoa da erakusketakoazken atala gainera. «Zenbaitproiektu xelebre» aipatzen dituztehari eskainitako azalpenean:Gendulaingo urbanizazioa, LosArcoseko abiadura zirkuitua,AHTa... Eta adibide gehiagodaude argazkietan ere. Itoizkourtegia, kasu. Haren testuanepaitegien eta eraikuntza lanenabiaduraren arteko alderaketaegiten dute Basuramekoek:«Epaiak ematen direnerako,azpiegiturak eginda daude».Dokumentazio gunea da hirugarrensolairukoa. «Gogoeta etapatxadarako espazioa», erakusketarenantolatzaileen hitzetan.Kontsumoa, hirigintza eta arkitekturariburuzko liburuak daudebertan, eta baita gai horiei buruzkohainbat dokumental ere.Arkitektura ikasleek Uharteriburuz egindako proiektuak erakustenditu azken salak.Hitzaldiak eta zinema forumaere izango dira. Urbanismoari buruzarituko dira bihar, hondakineiburuz apirilaren 6an, eta kulturariburuz apirilaren 13an. Zaborrarekinlotutako dantzaikustaldia ere izango da apirilaren15ean. Hainbat jarduera pedagogikoere prestatu dituzte.Ekainean, bestalde, Xcentriczinema esperimentalari eskainitakozikloa hartuko du zentroak.Bigarren edizioa du aurtengoa.

34 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaPlaza › KulturaAnima jaialdiak Tim Burtonen obraneta Italiako animazioan sakonduko duSail ofizialeko filmkopuruari eutsiko dioBasauriko jaialdiak,egun bat gutxiagoiraungo duen arrenIrune Berro BilboDiru arrazoiak tarteko, egun batgutxiago izango du aurten Basauriko(Bizkaia) Anima jaialdiak.Nolanahi den, maila handiko egitarauarieutsi egin diotela esan duMaria Jesus Diez zuzendariak.Apirilaren 1etik 7ra bitartean, gaieta teknika askotariko animazioenerakusleiho izango da. 30 herritakofilmak izango dira lehian. Pakistan,Iran, Korea, Txile, Txina,Japonia, AEB, Mexiko, Argentina,Frantzia eta Euskal Herrikoak,besteak beste. Zortzi film luze,35 milimetrotan ekoitzitako 35film labur eta DVD euskarriansortutako 75 lan labur izango dirasail ofizialean. Chelo Loureiro, JoseLuis Farias, Juanjo Elordi, JesusMaria Mateos, Lucia Olaziregieta Miguel Gomez-Tejedor zinemagileekepaituko dituzte.Lehian izango diren filmen artean,Luc Besson frantsesarenArthur eta Munduen Gerra etaLiu Jian estatubatuarraren Piercingnabarmendu ditu Diezek.Maiatzaren 6an estreinatuko daBessonen filma Euskal Herrian.Ordea, Animak jaialdiaren irekierafestan eskainiko du, alegia, ostiralhonetan Social antzokian20:00etan izango den ekitaldian.Jianen Piercing filmak, berriz,Annecyko jaialdi entzutetsuan lehensaria irabazi du. Laburren artean,lau euskal zinemagileren lanaklehiatuko dira Basaurin: AitorHerreroren Bihotz umel bat,Pedro Riveroren Birdboy, IsabelHergueraren Amar eta GalderArriagaren Muxu bat.I. B. BilboAitor Herreroren Bihotz umel bat film laburra Animako sail ofizialean emango dute.Arte sorkuntza eta artisten autonomiasustatzeko «ahalegin zintzoa»egin nahi du Eusko JaurlaritzakoKultura Sailak, Antonio Riverasailburuordeak adierazi duenez.Instituzioen eta artisten arteansarri askotan mendekotasunharremanak sortzen direla ustedu. «Administrazioak arau batzukezartzen ditu diru laguntzaketa tankerakoak emateko, eta halakoaklortu ahal izateko artistekaskotan Administrazioaren neurrirakoekoizpenak egiten dituzte».Horrenbestez, arte sorkuntzarenesparruko hainbat ekimensustatuko ditu, 1.760.000 euro ingurubideratuz.Orobat, Tim Burton eta PabloLlorensen lanak emango dituzte,atzera begirako ziklo banatan. Berefilmetan bazterreko pertsonaiaksartzeko joera du Burtonek.«Animazio kritikoa, bizia etazirikatzailea egiteagatik da ezaguna»,Diezek azaldu duenez. Alabaina,Disneyrentzako lan eginzuen bere ibilbidearen hastapenean,eta orduan egindako lanak ereizango dira ikusgai Animan,1982an Disneyrentzat egindakoVicent-ekin hasi eta iaz estreinaturikoAlice in Wonderland arrakastatsuarekinbuka. Arizko dorretxean,gainera, Burtonek sortutakopertsonaien zirrimarreneta marrazkien erakusketa izangoda, apirilaren 10era arte.Produkzio artistikoa sustatzekobulego bat irekiko du JaurlaritzakIdeia artistikoenlehiaketa bat antolatu,eta artistek kudeaturikoguneak lagunduko ditu;Bilboko ZAWP, kasuLiu Jianen Piercing filmeko irudi bat.Bulego bat sortuko du, sortzaileeneta sorkuntza guneen arteaninformazioa trukatzeko eta koordinaziosare bat osatzeko asmoz.Izan ere, gizartearekin lotura estuaduten proiektu artistikoaksustatzeko helburuz, ideia artistikoberritzaileen lehiaketa bateradeituko ditu artistak.Tankera askotako gizarte arazoeiaterabideren bat emateko xedeaduten lanak finantzatzea dalehiaketaren helburua. 20 hautatukodituzte, eta 5.000 eurorekinTelesailen indarraPablo Llorensen animazioa «osobitxia» dela uste du Diezek. «Stopmotion eta plastilinaren teknikakgaratuz sortu ditu bere pelikulak».Espainiako bi Goya sari lortuditu, Caracol, col, col psiko-thrillerrarengatiklehena, 1996an; etaEl enigma del chico croqueta lanfantastiko surrealistagatik bestea,2005ean. Llorensen bestehainbat film ere erakutsiko dituAnimak.Italiako sortzaileen animazioarierreparatuko dio Animak, Italiaherri gonbidatua izango denez.Besteak beste, Bruno Bozzetoren1976ko Allegro no tropo«ezaguna»eta Enzo d’Aloren 1998ko La gabbianellae il gatto «arrakastatsua»emango dituzte, azken hamarkadetakofilm laburren bilduma batezgainera.Diezek azaldu duenez, telesailekindar handia hartu dute animazioarenalorrean, eta tankerahorretako gero eta lan gehiago jasotzendituzte. Hainbeste, ezensail batean biltzea erabaki duten.Layla Atkinsonen Nasty Habits(Erresuma Batua), Jokson JohnenIndian Fables(India), IsabelleLenobleren It’s Chinese(Frantzia)eta Tom Petterhansen eta FrankMosvolden Hubert-Modern Art(Norvegia) emango dituzte lehiatikkanpo.saritu bakoitza. Horretaz gain,300.000 euro jarriko dituzteproiektu horiek garatzeko.Halaber, dagoeneko abian direnprodukzio guneak lagundukoditu Kultura Sailak. Haceria Arteakelkartearen Bilboko ZAWP ZorrotzaurreArt Work in Progresspabiloia eta Gernikako Astra lantegiaegokitzeko lanak finantzatukoditu, 760.000 eurorekin. ZAW-Pen, 35 gune atonduko dituzte, diziplinaaskotariko artistek lanegin dezaten. Astra fabrika ohia,berriz, Gernikako Udalarena da.Aurki hasiko dituzte birgaitzekolehen lanak, eta 2012an izangoden Natura eta Arteari BuruzkoBiurtekoko zenbait ekitaldi hanegiteko asmoa du Jaurlaritzak.Euskal zinemakatal berezi batdaukaGuadalajarakozinema jaialdian‘80 egunean’, eta‘Debekatua dagooroitzea’, besteak beste,egongo dira ikusgai,etzira arte MexikonErredakzioaIragan ostiralean hasi zen GuadalajarakoZinemaldia, Mexikon.Ostegunera arte iraungo du, etaegun horietan guztietan EuskalHerriko hainbat film ikusteko aukeradago, Etxepare euskal institutuakbultzatuta. Lau film luzeeta zortzi labur daude ikusgai.Jose Mari Goenaga eta Jon Garañoren80 egunean, Txaber Larreategieta Josu Martinezen Debekatuadago oroitzea, Mikel RuedarenIzarren argia eta Juan MiguelGutierrezen La plaza de la músicadira film luzeak. Eta beste honakohauek, berriz, film laburrak:Ahate pasa, Amona Putz!, DirtyMartini , Èl nunca lo haría, Losque lloran solos, Marisa, La presaeta 5 recuerdos.Era berean, euskal ikus-entzunezkoindustriak erakusmahaibat izan du jaialdian, Basque AudiovisualmarkarekinKatalanezkozinemakbikoiztu egin duazken urteanbilduriko diruaHerrialde Katalanetanekoitzitako filmek ere2009. urtekoikusle kopuruahalako bi izan dute iazErredakzioaGeneralitateko Kultura Sailak jakiteraeman duenez, 2010ean 96film ekoitzi ziren Katalunian. Horietakoheren bat inguru izan zirenjatorrizko bertsioan katalanez filmatuak,46 gaztelaniaz, 18 bestehizkuntza batzuetan eta bakar batinolako elkarrizketarik gabe .Katalanez egindako filmek2.592.308 euro bildu zuten2010ean, urtebete lehenago bainodiru kopuru bikoitza; 2009an1.156.440 euro jaso zuten. HerrialdeKatalanetan ekoitzitako filmguztiek, halaber, bikoiztu egin zutenurtebete lehenago izandakoikusle kopurua.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 35Kultura ‹ PlazaArbelari begiraBeñat GaztelumendiKontsentsuaSekula kontsentsurikizan ez duen herri bateanbizi gara; inork hegemoniakulturalik ezartzenasmatu ez duen herri batean;identitate bat bestearekiko erresistentziazdefinitzen duen herribatean. Eta hauteskundeak iristeardauden herri batean.Hemen ez omen dago identitatearazorik.Herritarrak benetan kezkatzendituzten gaiez egin beharomen da politika. Horixe dioteagintariek. Baina bestelako iritziadaukate inkesta soziologikoek.Xabier Aierdi izan genuen asteazkeneanEskoriatzan. Eta klaseahasi orduko galdera egin zigun:«zein dira bada, herritarrak benetankezkatzen dituen gaiak? Klaseborroka al daukagu EAEn?». Etaardatz bat erakutsi zigun. Herritarreieskuineko edo ezkerreko, zerdiren galdetuta, gehienak ardatzarenerditik ezkerrera kokatzen dira,inor oso muturrera joan gabe,ordea. Baina, euskaldun edo espainiarsentitzen diren galdetuta, iaardatza bezain luzea den marra batmarrazten dute inkestek. Gure herrianeuskaldun baino sentitzen ezdiren pertsonak eta espainiar bainosentitzen ez direnakbizi baitira. Horida gure errealitatesoziologikoa: herritarren%50ek «euskaldun»edo «espainiarbaino euskaldunago»dela dio,%15ek «espainiar»EuskalKulturarenTransmisioariBuruzko 3.Graduondokoawww.mondragon.edu/huhezi/ektedo «euskaldun baino espainiarrago»eta %40 tartean kokatzen da.Baina, noski, horiek guztiak mapaberean kokatzea; identitate aniztasunhorretan euskarak bizirikirauteko moduko proiektu bat diseinatzea,ez da herritarrak benetankezkatzen dituen gaia.Xabier Aierdik azaldu zigun«euskaltasuna» berriro definitubeharra dagoela politikoki. Instituzioetanegon direnek ez dute beharbezalako kultur proiekturik diseinatu.Euskalgintza, gehienbat,hortik kanpo egituratuda, askotanerakundeekin aurrezaurre talkaeginda. Sekula kontsentsurikizan ezduen herri bateanbizi baikara. Egiada. Eta erraza litzatekeguztia horretara mugatzea.Baina kontua ez da hori. Kontuada gizartean izan diren adostasunakez direla politikan islatu. Kontuada politikariak euskararen ingurukohitzarmen bat adostekogai ez diren bitartean, ideologikokielkarrengandik hain urrun daudenmilaka gurasok matrikulatudituztela beren seme-alabak D ereduan.Laster Diputazioak lau esku ezberdinetanerori omen daitezke.Eta, orduan zer? Bakoitzak berehizkuntza eta kultur politika eramangoditu? Gai izango dira hizkuntzagutxitu batek bizirik irautekominimoak adosteko? Hizkuntzak,kulturak, ezin baitira lau urteanbehingo gehiengoen araberadiseinatu. Identitate-arazoak ezbaitira inaugurazioetan zinta moztutakonpontzen.The Mars Volta eta Zarama ereBilboko BBK Liven ariko diraVetusta Morla, SeasickSteve, Noisettes etaNeon Trees diraantolakuntzak baieztatudituen beste taldeakErredakzioa BilboColdplay, Amy Winehouse, TheBlack Crowes eta abarri beste seitalde batu zaizkie Bilboko BBKLive jaialdirako. The Mars Voltatalde estatubatuarra uztailaren8an izango da Bilbon. OmarRodriguez-Lopez multinstrumentistaketa Cedric Bixler-Zavalakantariak osaturiko taldeak—At The Drive-In taldean arituziren biak aurrez— rock progresiboaeta esperimentazioa uztartzendu, eta oso estimatua dakritikari eta zaleen artean. Estudiokosei lan dituzte argitaraturik.Octahedron da orain artekoazkena (2009).Egun berean ariko da ZaramaSanturtziko taldea ere. Duela biurte itzuli zen oholtza gainera RobertoMosok gidaturiko taldea, 15urtez geldi egon ostean. 2009anBilboko Aste Nagusian emandakokontzertua zuenean grabatueta argitara eman zuen.Vetusta Morla Madrilgo taldeaeta Noisettes Londreskoa —Motowneta 60ko hamarkadetakosoinuaren eragina duen indie-poptaldea— uztailaren 8an arikodira. 2009an Kobetamendin izanziren madrildarrak, ezagun egitenhasi berritan.Neon Trees talde indie estatubatuarrauztailaren 7an ariko da,eta Seasick Steve Kaliforniako(AEB) bluesman beteranoa, uztailaren9an.Ur putzu bat basamortuanDLaburrakBarroso eta ZinkunegiOsinalde sariko finaleanBERTSOLARITZA ›Iragan asteburuanjokatu zen bertsolarigazteen Osinalde sariketarenlehenengo kanporaketa Gabirian.Sei bertsolari aritu zirenlanean: Julen Agirre, OdeiBarroso, Manex Mantxola,Mikel Olaizola, Ander Solozabaleta Nekane Zinkunegi. Ikusentzuleenartean, ezkutukolanean aritu ziren epaimahaikideenerabakiz, Odei Barrosoketa Nekane Zinkunegik lortuzuten apirilaren 16an jokatukoden finalean sartzea.Pantzo Hirigarai ‘Poto’eleberriaz, gaur UrruñanLITERATURA ›111 Akademiakantolaturiko Kilkerren Soka egitarauarenbarrenean ariko dagaur Pantzo Hirigarai idazleaUrruñako Xaia ostatuan(Lapurdi), 19:00etan. OdeiBarroso eta Aimar Karrika izangoditu bidelagun. IdazleakPoto eleberria aurkeztuko du,eta beste biek liburuaren iritziaeman eta zubi lana egingo duteirakurleen eta idazlearen artean.Bihar, berriz, Patxi ZubizarretakJoan liburua aurkeztukodu Iruñeko Civica aretoan(19:00). Zubizarretak AngelErro izango du alboan. Saio horimartxoaren 14rako prestaturikzegoen, baina bertan beherageratu zen orduko hartan.KritikaZinema‘La mitad de Oscar’ 1111!Zuzendaria: Manuel MartinCuenca. Aktorea: Rodrigo Saenz deHeredia, Veronica Echegui, DenisEyriey. Herrialdea: Espainia.Iraupena: 89 minutu.Gontzal Agoteorabide aldaketa erabatekoaegin du ManuelN Martin Cuencak bere hirugarrenfilmarekin, eta benetantxalogarria da La mitad de Oscarekinerakutsi duen ausardia.Bere estreinako filmarekin, Laflaqueza del bolchevique-rekin,laudorio ugari jaso zituen. Malastemporadas-ekin, ordea, Espainiakozinema komertziala irentsiazuen enegarren zinemagileazela zirudien.Zorionez, industriaren menpekotasunitogarri horretatik ihesegiteko ahalegin irmo eta probetxuzkoada lan berria. Lotura guztiakhautsita, pelikularik pertsonalenaegin du Martin Cuencak.Espainia eta bere menpeko kolonietangutxi batzuk urratu ohiduten aldapa malkartsutik abiatuda, azken urteotan hainbatezuste atseginak eman dituen bakardadezjositako bidea: Lo mejorde mí(Roser Aguilar), Tres diesamb la família(Mar Coll), La islainterior(Felix Sabroso, DuniaAyuso), La mujer sin piano(JavierRebollo)...La mitad de Oscar-ek ildo bertsukobeste pelikula inportantebatekin erlazionatzen ahal da,Las horas del día(Jaime Rosales).Oscar zinpekoaren egunerokoapatxada handiz deskribatzen dufilmak lehen zatian, eta errutinahorretan ez dago deus apartekorik:gatzagak zaindu, erretiratuberri den lankide ohiarekin bazkaldu,hilzorian dagoen aita bistatu,noizean behin sexu grinaase... Rosalesenean bezala, detailetxikiek pertsonaiak alde ilunaezkutatzen duela iragartzen dute.Bigarren partean gatazkak eztandaegiten du, modu dosifikatuan.Zuzendariak eremutik kanpokoaeta isiluneak erabiltzen dituezkutuan dauden sekretuakagerian uzteko, edertasun basatiaerakusten duten paisaiekin lagunduta,itsasoa eta basamortuarenarteko mugan, Europa etaAfrikaren arteko lurralde zehaztugabean.Sekuentzia luze bat da ezinbestekotragediaren atarikoa. Horretan,etengabeko kalakari eta isilikegon nahi duen pertsonaienartean tentsio handiko norgehiagokasortzen da, egoera ezin bortitzagoa.Nolabait, zinema espainiarraulertzeko bi moduak laburbiltzenditu une horrek, kostunbrismoaniltzaturik segitzenduen bakarrizketa eta gau barnakobidaia egin nahi duen pertsonaiaisil eta bakartiarena.

36 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaPlaza › BiziaSaregileenlehen eskolaSaregileek lan egiteko pabiloi berria ireki duEusko Jaurlaritzak Getarian. Lan baldintzaegokiak lortzeko lehen urratsa daEuskadiko Saregileen lehendabiziko eskolaizango da bertan. Ofizioa irakatsiko duteIlargi AgirreGetariako saregileek eguralditxarra egiten duenean babestekoleku egoki bat izango dutehemendik aurrera. Saregileeklanean jarduteko pabiloia inauguratuzuen atzo Pilar Unzaluk,Eusko Jaurlaritzako Ingurumen,Lurralde Plangintza, Nekazaritzaeta Arrantza sailburuak.Eskola funtzioa ere izango dulokalak; hura izango da EuskadikoSaregileen lehendabizikoeskola.«Espazio duina emango dioEuskal Autonomia Erkidegokosaregile talderik handienari»,adierazi du Pilar Unzaluk. Getarian(Gipuzkoa), 24 saregiledaude gaur egun, emakumeakguztiak. Hamabost itsasontzirensareak konpontzen egiten dutelan.Pabiloi berriak 1.000 metro koadroditu, eta Getariako saregileenlan baldintzak hobetzeko lehenurratsa da: «Erosotasun, segurtasuneta higiene irizpideak betetzenditu lokalak». Prestakuntzakere lagunduko du lanbideanormaltzen. Izan ere, EuskadikoSaregileen Eskolak egun laneandiharduten pertsonentzako etahasiberrientzako heziketa eskainikodu. Gazteak hurbildu nahidituzte lanbidera, belaunaldialdaketa posible izateko. Gauregun, 64 emakume saregiledaude Hego Euskal Herrian, etabatez besteko adina 50 urtekoada.Herrialde osora begiraGetariako irekiera, ordea, ez daherri horretako ekimen soila.Orion, orain dela aste batzukinauguratu zuten beste lokal bat,saregileek erabiltzeko, eta Ondarroaneta Bermeon (Bizkaia) erepentsatua du Eusko Jaurlaritzaktokiak prestatzea.Lokal berriak egin eta haietanhezteaz gain, jakitun da Unzalusaregileen jarduna «profesionalki»aintzat hartu behar dela. BideLan egiteko toki duinagoa izango dute saregileek hemendik aurrera. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESShorretan jarraituko dutela laneanadierazi du sailburuak.Horretaz gain, saregileek ikastekoduten borondatea eta kemenaeskertu ditu: «Ahaleginarekinindartzen dituzue lanbidea hobetzekobeharrezkoak diren aldarrikapenak».Saregileek jasaten dituztengaixotasunak ere ekarri ditugogora. Laneko gaixotasunmodura onartzea da helburua,eta, zehazki zein gaixotasundiren jakiteko, ikerketa bat hasidute.Mari Carmen Martinez 1Euskal saregileen elkarteko idazkaria«Arrantzontziak dauden bitartean,saregileak beharrezkoak dira portuan»I. AgirreGustura dago Mari Carmen MartinezGetarian ireki berri den saregileentzakopabiloi eta eskolarekin.Euskal saregileen elkarteaorain urte batzuk sortu zen, etalanbidea normalizatzearen aldedihardute borrokan.Zertarako balio izango du pabiloi honek?Lana egingo dugu hemen, eta eskolaere izango da. Ikastaroakemango dizkigute, eta titulu bateskuratuko dugu, amaieran.Kualifikazioa lortu nahi dugu,ondoren, Gizarte segurantzangure lanbidea onar dezaten. Bizitzaosoa daramagu lanean, bainaematen du gure lanbidea ez delaexistitzen, oraindik.Non egin duzue zuek lan orain arte?Gehienetan portuan aritu izangara. Kofradia zaharrean ere jardundugu, baina oso zaharkituadago jada, erdi erorian. Gure lehentasunaizan da, orain delaurte batzuetatik, lan egiteko lekuduinak izatea. Sareak matxurahandiekin etortzen direneangauez eta egunez lan egin beharizaten dugu, askotan. Eguralditxarrarekin eta kanpoan oso gaizkiegoten ginen.Nork emango ditu eskolak?Pasaiako portutik (Gipuzkoa)etorriko dira hona eskolak ematera.Han ere ematen dituzteeskolak. Getarian lan egitendugun 22 emakume eta Oriotiketorritako beste bostek osatukodugu ikasle taldea. Lanbiderenbitartez antolatu dira ikastaroak.Esperientzia dugun pertsonek100ordu inguruko prestakuntzajasoko dugu, eta hasiberriek300 ordu pasatu beharko dituzte,gutxi gorabehera.Nolakoak izango dira eskolak?Lanbidean erabilgarriak suertatukozaizkigun ezagutzak barneratukoditugu. Eta amaieran azterketamoduko bat egingo dute.Nola sentitzen zarete irekierarekin?Pozgarria da eraikin berri hauedukitzea. Batez ere, eguraldi txarraegiten duenean. Matxura handiakdirenetan ere lagunduko digu:15 eta 20 orduko lana eskatzendiguten matxurak izaten dira.Zein ordutegi duzue?Egunaren arabera. Aurreko batean,08:30erako jaitsi nintzen moilara,eta 19:30ean itzuli nintzenetxera, bazkaltzeko atsedenalditxoahartuta. Gauean, berriz, lanera:21:00etatik 00:00 arte. Hurrengoegunerako sarea prestatubeharra dago, bestela, arrainontziamugitu gabe geratzen baita.Zein da lanbidearen alderdirik gogorrena?Ordu askotan postura bereanegonda lesioak izaten ditugu.Eguraldi txarrarekin ere gogorraegiten da.Zer espero duzue etorkizunera begira?Jende gaztea hurbiltzea nahidugu. Belaunaldi aldaketa izateabeharrezkoa da. Itxaropena dugulan baldintzak hobetzen joangodiren heinean jende gaztea animatukodela. Getarian 24 saregilegaude orain eta batez bestekoadina 50 urtekoa da. Azkenean,denok arrantzale baten familiakoakgara; arrebak edo emazteak.Guztiok dugu itsasoarekinharreman zuzena. Argi dago itsasoanarrantzontziak daudenbitartean, beharrezkoa dela saregileakegotea portuan. Sarerikgabe ezin dute ezer egin; haienlan tresnak dira.Noiztik zara saregile?Nire senarra Getariako arrantzontzibateko patroia da, eta ezkondueta gero hasi nintzen lanean.Gustatzen al zaizu?Lan polita da, teknika handia eskatzenduen arren. Saregile izatealanbide bat da, beste edozeinlanbide bezalakoa.Saregileen elkarteak zein proiektuditu eskuartean?Guk beti bultzatu izan dugu lanegiteko lokal duinak lortzea.Hurrengo pabiloia Ondarroanirekitzea espero dugu. HaiekGetariako saregileok baino okerragodaude; arkupe batean egitendute lan.

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 37Bizia ‹ PlazaOsasuna DUrtetik urtera gehiago dira miokardioko infartubat jasaten dutenak. Erretzeari uztea, ariketaegitea, jan-neurri egokia izatea eta kolesterolaedo hipertentsioa gaitzak kontrolpean edukitzeadira aurrea hartzeko neurririk onenak.InfartuariaurreahartzekoMedikuntzaJabier AgirreAdituen ustez, istripukardiobaskularren%40 saihestu zitezkeenbizimodu osasungarriaeginez gero. Gure esku dago,beraz, neurri handi batean,trastorno larri hori jasateko probabilitateaknabarmen murriztea.Ikus dezagun nola.Tabakoa: aurrenekoetsaia, etsairik gaiztoenaErretzea da ohiturarik kaltegarrienetakoabihotzarentzat. Ikerketabaten arabera, 35-39 urte bitartekoerretzaileek miokardiokoinfartu akutua izateko arriskuabost aldiz handiagoa dute tabakorikerretzen ez dutenena baino.pZer egiten du tabakoak?Erretzeko ohiturak ateroma-plakensorkuntza eragiten du arterietan.Horrela pilatzen direnplaka horiek partzialki buxatuditzakete odol-hodiak —orduanbularreko angina eragingo da—,edo baita erabat ere —eta orduaninfartua azalduko da—. Frogatuadago, gainera, emakumeak sentiberagoakdirela tabakoak biho-tzaren gain duen eragin kaltegarriarenaurrean, eta horregatikemakumeen arrisku erlatiboahandiagoa da, menopausia osteanbatez ere.Erretzaile pasiboa ere ez dagoarriskutik erabat libre, ordea.Adituek egindako estimazioenarabera, pertsona ez erretzaileekez balukete besteen kerik irentsikoleku publikoetan, infartua izatekoarriskua %30 txikiagotukolitzateke, ingurugiroko keakbihotzaren gaitasun funtzionalagutxitu egiten baitu pixkanaka.pErretzeari utzi. Tabakoareneragin kaltegarria, ordea, berehalamurrizten da behin aztura horibertan behera utziz gero. Horrela,erre gabe urtebete egin ondorenbihotzeko gaitz bat jasateko arriskuaerdira jaisten dela kalkulatzenda.Dieta: kontuz koipekaltegarriekinEgunero 30 minutuko paseoa egitea ariketa ona da. RONALD WITTEK / EFEOdolean kolesterol-maila altuakdaudenean ere handiagoak diraaterosklerosia —arterietan ateromakedo gantz-plakak— izatekoeta, beraz, baita infartu bat jasatekoarriskua ere.pKolesterola. Aterosklerosiakontrolatua edukitzeko, gureodoleko kolesterol totalaren mailakontrolatu behar dugu —sekulaez luke 200 mg/dl-tik gora egonbehar—. Horretarako, 20 urtetikgora pertsona guztiek odolekoanalisiren bat egin beharko luketebost urtean behin, beren kolesterol-mailanolakoa den jakiteko.Baina familian jatorri genetikokokolesterol-arazoen aurrekinakizanez gero —hiperkolesterolemiafamiliarra esaten zaio horri—,odol-analisiak maizagoegin beharko dira. Pertsona helduen%47k gomendatutakoakbaino kolesterol-maila altuagoakditu, gaur egun —biztanleria helduarenerdiak ia—. Eta ez ahaztukolesterol-zifrak gorantz egitendutela adinarekin, emakumeenkasuan batez ere.pZer jan behar da? Borroka bialdetatik egin behar da. Batetik,animalia-jatorriko koipe saturatuenkontsumoa murriztu beharda —haragia, hestebeteak, esnekiak,osoak batez ere— eta baita,janari aurrekozinatuetan, opil industrialetan,galleta eta antzekoetanhain ugariak diren trans koipeakere. Bestetik, koipe mesedegarrienkontsumoa bultzatukoda, kolesterol ona gehitzen dutelako:fruitu lehorrak, arrain urdina,oliba-olioa, ahuakatea, etab.Jan-neurri egokia eginez gero, kolesterol-mailak% 20 jaitsi daitezke.Sedentarismoarenkontra, ariketa fisikoaAsko eta oso diferenteak dira kirolaketa ariketa fisikoak bihotzarentzatdakartzan onurak. Aldianbehin, modu erregularreanariketa eginez, aski da astean bizpahirualdiz aritzea, bihotzarenfuntzionamendua hobetzeazgain, gainpisua kontrolatu, tentsioarteriala erregularizatu etakolesterol-maila altuak nabarmenjaitsiko ditugu.pZer egin daiteke? Neurrianaritzea da garrantzitsuena. Kasuhauetan, hobea da maiz aritzea,oso gogor jardutea baino. Egunero30 bat minutuko pasioa, adibidez,ariketa ezin hobea da adin etabaldintza fisiko guztietako pertsonentzat.Igeriketa, bizikleta,gimnasia eta antzeko kirolak ereoso mesedegarriak dira ia guztientzat.Baina, jakina, bakoitzarenadina, zaletasunak eta sasoiakontuan hartuz betiere, ez baitagogogoz kontrako kirola bainoerremedio okerragorik.Estresa, itxuraz bainogarrantzitsuagoaIkerketa ugarik frogatzen dutenbezala, izaera jakin batzuek etaestres-egoerek nabarmen gehitzendute arrisku kardiobaskularra,50 urtetik gorako pertsonetanbatez ere. Horregatik, komenida laneko estresa kontrolatzea,baina baita familia barrukoa edolagunartekoa ere, eta depresioaedo antsietatea bezalako arazoemozionalak saihestu eta, beharizanez gero, baita tratatzea ere.pZergatik gertatzen da? Normaleanpresio arterial normaladuten pertsona batzuei bat-bateantentsioa igo egiten zaie, estresaldigogorrean daudenean, etatentsio-gorakada horiek bihotzahondatu egingo lukete pixkanaka.Estresa kontrolatzeko, bizimoduosasungarria eraman beharda, kirola eginez, eta egunerokokezkak modu lasaiagoan etaikuspegi konstruktibotik maneiatzenikasiz.Kontuan hartu beharrekobeste gaitz batzukBadira behar bezala kontrolatuezean, arazo kardiobaskularrakizateko arriskua gehitzen dutengaixotasun-sail bat.pDiabetesa.Tratatu gabeko diabetesakinfartu bat izateko arriskuagehitzen du, pertsona diabetikoekberen arterietan ateromaplakakpilatzeko posibilitategehiago baitaukate.pHipertentsioa. Ez du inolakosintomarik ematen, baina ondoriolarriak izan ditzake bihotzean,arteriak buxatu egiten dituelako.Kasu honetan ere garrantzi handikoada garaiz detektatzea, etatratamendu egokia jartzea.pObesitatea. Normala bainogehiago pisatzeak aterosklerosiarensorrera errazten du, arterienparetak hondatuz eta infartuarenarriskua areagotuz.2 GalderaZer eginburuko minaarintzeko?amar pertsonatik batekH buruko mina izaten dunahiko maiz. Kasurik gehienetanzefalea tentsionalak izatendira, konpresio edo zanpaketamoduko mina alegia, zintabatek burua estutuko balubezala. Mina buruaren atzekoaldean hasi eta aurrerantzzabaltzen da, bi aldeak hartuz.Estresak edo antsietate-egoerak,behar adina lo ez egiteak,alkoholak, otorduak kale egiteakedo, alderantziz, baita otorduastunegiak egiteak ere sorditzakete zefalea tentsionalhoriek.Buruko mina behin eta berrizagertzen bada, aipatutako arrazoiposible horiek errepasatubeharko dira; jan-neurria aztertukodugu, lehenik eta behin,buruko mina abiaraz dezaketenelikagaiak eguneroko dietatikkenduz.Horrez gain, begiak itxita etaargi guztiak itzalita atsedenhartzea komeni da, eta erlaxazio-teknikakerabiltzea, minaarintzeko.Botikei dagokienez, ez dakomeni farmakoak gehiegi erabiltzea,hiru egunetik gora hartuzgero erreboteko zefaleakesaten zaienak eragin baititzakete.Edozein kasutan, medikuakemandako botikak hartukodira, berak agindutakodosian eta berak esanbezala. Etxeko erremediomoduan, labanda-olio esentzialarekinmasajeak emanlokietan, edo melisa-infusioak,bestela, egunero 2-3 katilukadahartzeko.

38 berria 2011ko martxoaren 29a, astearteaPlaza › BiziaEzarian DOrdiziako azokaOrdiziako asteazkeneroko azokak 500 urte beteko ditudatorren urtean. Hori aitzakia hartuta, azoka indarberritzekohelburuarekin, hasi dira ospakizunak prestatzeko lanekin.Bostehun urteanhutsik egin gabeXabier OtamendiBostehun urte betekodira datorren urteanOrdizia sutu eta txikitutagelditu zenetik.1512ko martxoan gertatu zenhura, eta horri buelta ematen laguntzeko,zergarik ordaindu gabeasteazkenero azoka egiteko baimenaeman zioten herriari, JoanaEroa erreginaren izenean, urtebereko maiatzean. Errege bideahandik pasatzen zen, eta, beraz,komeni zitzaien herri haren ekonomiasendo egotea. Ezin esaneraginik izan ez zuenik erabakihorrek; ez behintzat, Leire ArandiaD’elikatuz elikadura eta gastronomiazentroko arduradunarenesanetan: «Azokarik ez balitz,agian, Ordiziarik ere ez litzatekeegongo gaur egun».Ia 500 urtean aldaketa asko izanditu azokak, baina, bilakaerak bilakaeraeta azokak azoka, oraindikere tinko eusten dio asteazkenerokojardunari. 500. urteurrenarenharira ospakizun etaekimenak antolatuko dituzte. Batzordebat sortu dute guztia aurreraatera ahal izateko, eta D’elikatuz-ekhartu du koordinatzekoardura. Izan ere, «azokagatikdago Ordizian D’elikatuz, etaesan liteke horregatik hartu dugulaardura». Haiek diotenez,erreferente da Euskal Herrikogainontzeko azokentzat. «Gauregun, oraindik ere baserritarrekOrdiziako azokako prezioak hartzendituzte erreferentziatzat»,dio zentroko arduradunak. Horiikusita, haien asmoa aurrerantzeanazokari bere horretan eusteada.BerezitasunakAsteazken goizetan gainontzekoegunetan egon ohi ez den giroanabarmentzen da Ordizian,Arandiak dioenaren arabera.«Asteazkenak beste egunekin ezdu zerikusirik izaten». Baserriareneta kalearen arteko loturaadierazten du azokak, eta jendeabereizgarri horrek erakartzendu. Hala ere, ez da azokak daukanberezitasun bakarra hori; izanere, kokagunearen eta egiturarenberezitasuna ere azpimarratzenIndustrializazio garaian gorakada nabarmena izan zuen azokak. D’ELIKATUZdu. «Plazak daukan egitura desberdinakjendea harritu egitendu, baita dauzkan zutabe handiekere. Eta, nola ez, bere erreferentzialtasunakasko bereiztendu».1860an Ordiziara trenbidearekinbatera trena iristeak bultzadahandia eman zion hango merkatuari.1925. urtean, berriz, oraingoestalpe esanguratsua eraikizuten azokarentzat. Urte batzuk‘‘ Azokagatik izan ezbalitz, agian, Ordiziarikere ez litzateke egongogaur egun»«Ohiturak aldatu dira;jendeak denbora etainteres gutxiagoa daukaazokara joateko»LEIRE ARANDIAD’elikatuzeko arduradunageroago, industrializazioa eramanzuten herrira enpresariek,eta horrek ere bezero gehiago lortzenlagundu zion azokari. «Bertanhain azoka garrantzitsua izateakindustria inguru hauetaraekartzean zerikusirik izangozuela pentsa dezakegu. Beregaraian eskualdean garrantzihandia zeukan, eta bertako hiriburuazela ere esan liteke. Ingurukoherri askok menpekotasunhandia baitzeukaten». Industriagizonek beren interesei begirajarriko zituzten azpiegiturak bertan,baina azokak ere asko irabazizuen, urteekin garatu zenindustriak bultzada ona emanbaitzion.Gaur egungo bizimodu aldaketareneraginez aldatu egin da egoerahori, ordea. «Ohiturak aldatudira; jendeak denbora eta interesgutxiagoa dauka azokara joatekoerosketak egitera. Bikote batean,biek egiten baldin badute lan,inor ezin izaten da asteazken goizeanazokara joan erosketak egitera».Itziar Etxeberria Ordiziako baserritarbat da, eta asteazkenerohango azokan ibiltzen da, saltzailelanetan. Haren ustez, alde batetiklehentasuna beste komertziohandiago batzuei ematen zaie.Beste alde batetik, berriz, ez duerraztasunik ikusten azokara autoanjoateko: «Jendea gerturatzenda, agian. Baina, aparkatzekolekurik ez daukalako, ez da ausartzenautoa gaizki uztera, isunajarriko diotelakoan, eta orduan,beste norabait joaten da. Erraztasunakeman beharko lirateke autoarekinsartu eta ibiltzeko. Halaere, krisiak asko eragin duelaesan genezake».Irudi aldaketaHorren guztia ikusirik, eta azokakbost mende betetzen dituelaeta, irudi aldaketa bat prestatzen1925ean estalpea eraiki zuten, hainbat eskakizunen ondoren. D’ELIKATUZAurtengo azoka eta urteurreneko logotipoa. LIERNI ELORTZA / GOIERRIKO HITZA

2011ko martxoaren 29a, asteartea berria 39Bizia ‹ PlazaEzarian DOrdiziako azokaPatxi Garmendia 1Historia irakaslea«Izugarrizkogarrantzia izan duGipuzkoan»ari da D’elikatuz. Beherakadadela eta, beharrezko ikusi dute«azoka garai berrietara egokitzea».Azken urteetan azokari buruzkoazterketak egin direnarren, «inertziaz ari da mantentzen»,Arandiaren ustetan. Horriaurre egiteko, jendea azokarekineta aipatutako balioekin identifikatzeanahi dute.Webgunea berritzen hasi diradagoeneko. «Jendeari azoka etxetikikusteko aukera eman nahigenion». Momentuko produktuazein den eta garaian garaikoakontsumitzeak ze onura dakartzanere erakutsi nahi dute horrekinguztiarekin. «Hemen garrantzihandia ematen diogu hemengoeta garaiko produktuakkontsumitzeari; izan ere, balio horiekgaltzen ari dira». Ekoizlearekikonolabaiteko harreman zuzenaere sortu nahi dute. «Baserritarrentzat,onuragarriagoa dahori; bitartekaririk gabe saltzea,alegia».Urtearen amaierara begira, Ordiziakoazokak daukan garrantziaagerian utziko duten hitzaldibatzuk antolatzeko asmotan dira.Datorren urteari dagokionez, berriz,hilabete bakoitza produktubatekin lotuko dute. Garaiarekinbat datorren produktu bakoitzarilotutako programa bat landukodute hilabete bakoitzean, garaiangaraiko kontsumoaren ideia jendearitransmititzeko. Turismo aldetikerakargarria dela ere konturatzendira, eta aurreratu du gastronomiarekinlotutako hilerokoprograma bat ere prestatuko dutela.Azokako erosketak InternetezJendeari bertan erosteko erraztasunakemateko ekimenak ere aridira martxan jartzen. Horietakobat Ni Ere Azokara kanpaina da.Azokara joateko aukerarik ezdaukatenentzako zerbitzua da.Kasu horietan, Internetetik eskariaegin eta D’elikatuz-ek egitendizkie erosketak azokan, eta arratsaldeanprest izaten dituzte eskaeraegin duenarentzat. «Arrakastahandia ari da izaten, eta gainontzekoherrietara zabaltzea erenahiko genuke. Horrekin, gainera,erreferentzialtasunari eutsikogenioke, eta azokak indartu egingolirateke».Arandiak dio azokaren indarberritzeanherriko ostalari etasaltokiek ere parte hartzea nahidutela. Eguerdian dendak irekitaegotea nahiko lukete, azoka itxigabe eduki ahal izateko. Argazkiliburu bat argitaratzeko proiektubat ere badaukate. Baina oraindikere «aurreratzeko goiz» deladio, eta bigarren seihilekorako iaprogramazio dena zehaztuta edukikodutela.Etxeberria azokako saltzaileakdio urtemugako ospakizunei dagokionezez dakiela askorik prestaketez,baina publizitatea egiteaongi dagoela deritzo. Hori bai,«uste dut kalitate ona eskaintzeak,produktuak probatzeko emateakedo prezioak garestiegi ezjartzeak zein horrelako gauzekeragiten dutela jendearengan.Orain arte horrela ibilita nahikoongi doakigu Ordizian, eta horrelajarraituko dugu». Horrekin batera,hala dio urteurrenaz galdetutakoan:«Datorren urtean 500.urtea izango da, baina hurrengoan501.a, eta guk berdin berdin segitubeharra daukagu gure kontribuziozein zergak ordaintzen;horri dagokionez bai jarriko dizkigutelatrabak».X. OtamendiPatxi Garmendia (Ordizia, 1956)historiako irakaslea da, Beasaingoinstitutuan. Astokale deitzendioten Ordiziako kalean jaio zen.Uste du azokak herrian zeukangarrantziaren erakusle dela kaleeihorrela deitzea; izan ere, azokarajoaten ziren baserritarrek hanuzten zituzten astoak lotuta. Horrelakoadibide pila dagoela dio.Zein testuinguru historikotan hasizen Ordiziako azoka?Kontuan hartu behar dugu,1512ko martxoaren 18an sutehandi batek ia herri osoa hondatuzuela. Harresiaren barnealdeanzeuden etxe guztiak. Hori ikusita,oligarkiako eta Gipuzkoako BatzarNagusiko kide ziren ordiziarbatzuek laguntza eskatu zietenBatzar Nagusiei. Hamar urteandiru laguntza asko eman zizkioten,eta, alde batetik, horri eskerberpiztea lortu zuen.Beste alde batetik, koroarekinharreman estua zuen Martin Mujikak,eta hark laguntza eskatueta oso azkar egin zuten tramitazioa,bi hilabetean. Maiatzaren15erako errege baimena emanbaitzioten asteazkenero merkatulibrea —hau da, zergarik gabekoa—egiteko.Martin Mujika aipatu duzu. Nor izanzen?Joana Eroaren diruzaina zen, etaordiziarra, eta izugarrizko mesedeaegin zion Fernando katolikoari(Joana Eroaren aitari), alabaerotuta zegoela baieztatu eta giltzaperatzeko.Horregatik, nikuste dut mesede gisa Fernandokatolikoak hariak mugitu zituelaMartini erantzuna hain azkaremateko. 1512rako giltzaperatutazegoen Joana Eroa, baina errealitateanartean erregina zen. Orduan,erreginaren izenean dokumentuaFernandoren idazkariakegingo zuela uste dut.Lehenagotik ere egiten omen zenazoka. Noiztik? Zenbatean behin?XI-XII.mendeetan San Bartolomeermita inguruan trukeak etaferia txikiak egiten ziren, ustez.Hasieran, Gipuzkoako lurrak Nafarroakokoroarenak ziren, eta1.200 urte ingurutik aurrera, Gaztelakoekhartu zuten. Lurraldehori indartzeko hiribildu berriaksortu zituzten. Horien artean, Ordizia.1268an jaso zituen GasteizkoForuen eskubide eta pribilegioak.Zehaztuta dago ordutikhainbat abantaila zituztela merkataritzajarduerak aurrera ateratzeko.Alde batetik, nafarrekikomuga suspertzeko egin zuteneta, bestetik, Gaztelatik Frantziarakobidea indartzeko.Zein momentu historikotan izan duindarrik handiena azokak?Hasiera batean baimena emaneta gorabehera asko izan zituenXVIII. mendera arte sendotzekoeta egonkortasuna lortzeko.Esango nuke indartsuen egonzen garaia XIX. mendean hasitaXX. mendeko 60ko hamarkadaraarte izan zuela, azken mendeanbatez ere.Ordutik, 70eko hamarkadatikaurrera, emakumezkoak lanmunduan sartu dira, aldaketakgertatu dira gizartean eta, jakina,historian zehar izandako merkatuakez die erantzuten gaur egunditugun beharrei. Beraz, hor markatukonuke muga.Zenbaterainoko garrantzia izan duEuskal Herrian?Euskal Herrian ez dakit, baina Gipuzkoanizugarrizko garrantziaizan duela esango nuke. Ez bakarrikGoierri eskualdearentzat, Gipuzkoaosotik etortzen baitziren,baita Bizkaitik ere. Hori jasotadago. Ordizian zehazten zirenaste osoko landa munduko produktuenprezioak, Gipuzkoa osorako.Ordiziako prezioak ez zirenaldatzen aste guztian azoketan.Zein da azokaren egungo egoera?Azoka nik uste dut egonkortutadagoela, baina hainbat ekintzaplanteatu behar dira prozesuamodernizatzeko. Eta horretandago hori lortzeko sortu den batzordebat. Bide berriak bilatzenari da. Izan ere, daukan metodologiarekinezin du jarraitu azokak.Pentsa inguruko herrietan antzekoazokak egiten direla astero. Beasainen,adibidez, asteazkenetanegiten da, Tolosan larunbatetan,baita Zumarragan ere... Antzekoakdira, eta ez da askorik nabarmentzenOrdiziakoa. Egia da azokaberezietan ezberdintzen dela,baina asteazkenetakoa gelditutadago.Nola ikusten duzu azokaren etorkizuna?Beste formatu bat izan beharkoluke. Baliabide ugari ditugu: Internet,Facebook... Salmentarakobeste bide batzuk badaude. Bainaazokan pizten den nekazaritzakoeta hiritar munduko harremanaere mantendu behar dela uste dut.

ZakilixutAurten, Tafallan ospatuko da Nafarroa Oinez. Haren alde beren lanak batu dituzte71 artistak,‘Artea Oinez’erakusketan. Iruñean dago hori orain, baina oinez hasiko da gero.Artea eta euskara, eskutikIñigo Astiz IruñeaEz da kontenplazioa, akzioa baizik.Artea ez dago geldi; oinezdabil. 71 artistak euskararenalde jarri dituzte beren lanak.Izan ere, arteak badu bere partea NafarroaOinez festan: eskutik doaz. TafallakoGarces de los Fayos ikastolak antolatukodu aurtengo jaia, eta DBHko ikasleentzakoeraikin bat egiteko dirua biltzeada haren asmoa. Euskal artisten laguntzaizango dute horretarako. Haiek utzitakolanekin, Artea Oinez izeneko erakusketaosatu dute antolatzaileek. Iruñeandago ikusgai egunotan, Ziudadelakoarte aretoan. Artelan horien salmentarekinlortutako diruaren zati bat edokopuru osoa emango diete artistek Tafallakoikastolakoei.Lan bana jarri du artista bakoitzakerakusketan, Joxe Ulibarrenak izanezik. Hiru pieza jarri ditu berak. Omenaldimoduko bat egin nahi izan diotehala antolatzaileek Azkoiengo sortzaileeta etnografoari. Haren eskultura bat dabildumaren kartelean ageri dena, eta harenhiru eskulturak daude Iruñeko erakusketakogune nagusian. Mahaiburubalira bezala daude, bata bestearen ondoan,aretoaren atzealdean: Pilotaria,Hiria eta Komisariatik ateratzen izenekoak.Oso sakabanatuta dago Ulibarrenarenlana, eta familia ere haren piezakbildu nahian dabil. Nekez. Horregatik,Komisariatik ateratzen 1983ko eskulturarenkopiak egin dituzte antolatzaileek.Bederatzi, guztira, eta salgai jarridituzte haietako zortzi, bestea artistarentzatizango baita. Erosteko asmorikizanez gero, arduradunekin harremanetanjar daiteke nahi duena:oinez11artea@gmail.com helbidean edo948-70 25 18 telefonoan.«Auzolana da gakoa»Izen handikoak dira 71 artisten artekobatzuk. Nestor Basterretxea, Xabier Morras,Jose Luis Zumeta, Ana Maria Marin...Euskal arte garaikidearen argazkiorokor bat da erakusketa, antolatzaileenustez, eta ez da oinarririk gabeko iritzia.Hor daude Juan Gorriti eskultorearenurdin berezia, Zumetaren margolan koloretsua,Txomin Badiolaren argazkietakopertsonaia bereziak... Paisaiak,abstrakzioa, argazkiak, eskulturak etainstalazioak. Bere lengoaian bakoitza,baina hizkuntza beraren alde denak.Marina Aoiz idazle tafallarrak azaldudu artisten eta ikastolako kideen lanarenantzekotasuna: «Auzolana da gakoa.Auzolanean konpontzen dira bideak, etahala margotzen da ikastolako patiokohesia. Auzoko jarduera horrek, oinordetzanhartua eta orain-oraingoa denak,gizartean bizitzeko arte bat islatzen du;herri bateko kide, kultura bateko kideeta izaera jakin baten parte izatearenziurtasuna ematen du. Arte plastikoakindibidualtasun handia duen arren,obraren balio osoarekin edo parte batekinlaguntzen den talde erakusketa bateanparte hartzeak artistek gure semealabentzakohezkuntza proiektu sendoarekikoduten eskuzabaltasunaerakusten du». Artea eta partea jarridute, beraz, artista hauek.Ibiltaria izango da erakusketa. Apirilaren17an hasiko da oinez. Orduan utzikodu Iruñea. Donostian izango da gero,Kutxa Boulevard aretoan, uztailaren15etik 31ra; eta Tafallako Kultur Etxeanondoren, irailaren 30etik urriaren 16ra.Erakusketaren katalogoa ere salgaidago, 4 euroan.Iruñeko aretoko gune nagusian daude Joxe Ulibarrena Azkoiengo artistaren hiru piezak, Artea Oinez erakusketan. IÑIGO URIZ/ ARGAZKI PRESSAsteartea2011ko martxoaren 29aDMaratilaSantiLeoneBikainJuan Ramon Corpas NafarroakoKultura kontseilariakadierazi du bikaintasunaizan dela irizpidenagusia konkistaren ingurukojoan den asteko kongresuanparte hartzera nor gonbidatuerabakitzean. Gertatutakoa objektibokiazalduko zuten historialariakhautatu omen zituzten,ez ideologiaren eraginpeanlan egiten dutenak. Tira, objektibotasuna,historian, pixka batarbasoek gerla kolonialetan irabazitakodominak bezalakoada: erakusleihoan ongi ematendute, baina, hurbilxeagotik aztertzera,berehala ohartzen garakaka bertzerik ez dutela altxatzenazpian.Kongresuan izandako ikertzailearatz eta bikain horietarikbat nire tesiaren epaimahaianizan zen, duela urte batzuk.Liburu gisa argitaratutakoan,ale bat igorri nion, gizalegeakagindu bezala; trukean,bere artikulu bat bidali zidanhark, orduantxe publikatu berria.Testu zinez ederra: nire tesikohainbat punturen kontraegiten zuen, nire izena behinere aipatu gabe. Ez zen lehenbizikoaldia. Urtebete lehenago,erakusketa bateko katalogoan,nik jorratutako gai bat lantzenzuen hark ere, baina, zenbait tesiargitaratu gabe aipatzen bazituenere, ez zegoen nirearenarrastorik bibliografian.Denak ados egonik, zertaz eztabaidatuizanen dute kongresuan?Auskalo. Polita zatekeen,konparaziora, aztertu balutekongresuaren tituluko sekuentziabera (konkista– Espainia –Europa, lehen bi pausoak baitezpadakobalira bezala, hirugarreneraailegatzeko) ez ote denberez ideologiko samarra, baina,segur aski, objektibotasunakgalaraziko zien ariketa horiegitea.Hori guztia, bistan da, nire iritziguztiz ideologizatua da.